Kontekstwalisadong 

Komunikasyon
sa
Filipino
Introduksyon:  Domenick Balaya

Ang pagtaguyod sa Wikang

Pambansa sa Mataas na Antas ng
Edukasyon at lagpas pa
Kasaysayan ng Wikang Pambansa :  Domenick Balaya

 Nang dumating ang mga Amerikano, biglang

naunsyami ang mithiin ng mga Pilipino ng itakda ng
pamahalaan na ang Ingles ang gawing opisyal na wikang
panturo sa mga paaralan. Ipinagbawal ang paggamit ng
bernakular sa paaralan at sa tanggapan. Ito ang dahilan
kung bakit simula noong pananakop ng mga Amerikano
hanggang bago sumiklab ang pangalawang digmaang
pandaigdig, hindi umunlad ang ating wika. 
Kasaysayan ng Wikang Pambansa : 
Domenick Balaya

Ang ating mga lider na makabayan tulad nina Lope K.

Santos, Cecilio Lopez, Teodoro Kalaw at iba pa ay
nagtatag ng kilusan na kung saan sila ay naging
masigasig sa pagkakaroon ng wikang pambansa.
Nagharap ng panukula si Manuel Gallego na gawing
wikang pambansa at wikang opisyal ang Tagalog
subalit patuloy pa ring namayani ang Ingles. Nang
itatag ang Komonwelt, nagkaroon ng malaking
hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang
pambansa. Ito ay utang natin sa naging
Pangulong Manuel Luis M. Quezon, ang tinaguriang
"Ama ng Wikang Pambansa."
Kasaysayan ng Wikang Pambansa : 
Domenick Balaya

 Noong 1934, isang Kombensyong

Konstitusyonal ang binuo ng
Pamahalaang Komonwelt upang
maisakatuparan ang pangarap ni Quezon. At
upang ipakilala ang kahalagahan ng wika,
isang probisyon tungkol sa Wika ang isinama
sa ating Saligang Batas. Ito'y napapaloob sa
Artikulo XIV, Seksyon 3 ng Konstitusyon,
noong Pebrero 8, 1935
Introduksyon:  Domenick Balaya

"Ang Pambansang Kapulungan ay magsasagawa ng mga hakbangin

tungo sa paglinang at paggamit ng pambansang wikang batay sa isa sa umiiral na
katutubong mga wika. Samantalang hindi pa itinatadhana ng batas, ang Ingles at
Kastila ay patuloy na mga wikang opisyal."

 Naitatag ang Surian ng Wikang Pambansa, binuo ng mga kinatawang nagmula sa

mahahalagang mga rehiyon sa Pilipinas bilang mga kasapi. Pagkatapos ng puspusang
pag-aaral ng iba’t ibang wika sa Pilipinas, ipinasya ng Surian na Tagalog ang siyang
dapat pagbatayan ng Wikang Pambansa pagkat ito’y nagtataglay ng nalinang nang
panitikan at wikang sinasalita ng nakahihigit ng dami ng mga Pilipino. Kaya, noong
Disyembre 30, 1937, inihayag ni Pangulong
Quezon na ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Tagalog.
Kasaysayan: Paul Valdez

Ang sumusunod ay iba’t ibang kautusang ipinairal ng ating

pamahalaan tungkol sa pagkasulong ng ating wika:
• Nobyembre 7, 1936: Inaprobahan ng Kongreso ang Batas
Komonwelt Bilang 184 na lumikha ng Surian ng Wikang Pambansa
na naatasang gumawa ng pag-aaral ng mga katutubong wika at pumili
ng isa na magiging batayan ng wikang pambansa.
• Disyembre 30, 1937:Sa pamamagitan ng Kautusang
Tagapagpaganap Bilang 134 ng Pangulong Quezon, ang Wikang
Pambansa ay ibabatay sa Tagalog. 
Kasaysayan:  Paul Valdez

• Abril 1, 1940: Ipinalabas ang Kautusang Tagapagpaganap na nagtadhana ng

paglilimbag ng isang balarila at isang diksyunaryo sa Wikang Pambansa.
Ipinahayag pa ring ituturo ang wikang pambansa sa mga paaralan sa buong
Pilipinas na nagsimula noong Hunyo 19, 1940.
• Hunyo 7, 1940 : Pinagtibay ng Batas-Komonwelt Bilang 570 na nagtadhana
na simula  sa Hulyo 4, 1946. Ang Wikang Pambansa ay isa sa mga opisyal
na wika ng bansa.
• Marso 26, 1954: Nagpalabas ng isang kautusan ang Pangulong Ramon
Magsaysay sa taunang pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa mula sa
Marso 29 - Abril 4. Subalit ang petsa ng pagdiriwang ay inilipat sa Agosto
13-19 tuwing taon.
Kasaysayan:  Paul Valdez

• Agosto 12, 1959: Tinawag na Pilipino ang Wikang Pambansa ng

lagdaan ni Kalihim Jose Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang
Kautusang Blg 7. Ayon sa kautusang ito, kaylaman at tutukuyin ang
pambansang wika ay Pilipino ang gagamitin.
• Oktubre 24, 1967: Nilagdaan ni Pangulong Marcos ang isang
kautusang nagtatadhana na ang lahat ng mga gusali at mga tanggapan
ng pamahalaan ay panganlan sa Pilipino.
• Marso, 1968:Ipinalabas ni Kalihim Tagapagpaganap, Rafael Salas, ang
isang kautusan na ang lahat ng pamuhatan ng liham ng mga kagawaran,
tanggapan at mga sangay nito ay maisulat sa Pilipino.
Kasaysayan:  Paul Valdez

• Agosto 7, 1973: Nilikha ng Pambansang Lupon ng Edukasyon ang

resolusyong nagsasaad na gagamiting midyum ng pagtuturo mula
sa antas elementarya hanggang tersyarya sa lahat ng paaralang
pambayan o pribado at peristimulus sa taong panuruan 1974—75.
• Hunyo 19, 1974: Nilagdaan ni Kalihim Juan Manuel ng
Kagawaran ng Edukasyon at Kultura ang Kautusang
Pangkagawaran Blg.25 para sa pagpapatupad ng edukasyong
bilingwal sa lahat ng kolehiyo at Pamantasan.
Bilingualismo: Paul Valdez

Ang bilinggwalismo ay ang paggamit ng

dalawang uri ng lenggwahe o wika. Mula sa
partikular na rehiyon o probinsiya na ating
kinabibilangan tayo ay may sariling
dayalektong ginagamit sa loob ng ating
tahanan.
Saligang Batas: Freddie Ibay

Saligang Batas 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6: Ang Wikang Pambansa ng

Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral na Wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Alinsunod sa mga tadhana ng Batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring
ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang Pamahalaan
upang ibunsad at paspasang itaguyod ang paggamit ng Pilipinas bilang
midyum na opisyal na Komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa
sistemang pang-edukasyon. 
Saligang Batas 1987, Artikulo XIV, Seksyon 7: Ukol sa mga layunin ng
Komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino
at hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang
panrelihiyon ay pantulong ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon at
magsisilbi na pantulong sa mga wikang panturo roon. Dapat itaguyod ng kusa
at opsyonal ang Kastila ng Arabic.
Saligang Batas: Freddie Ibay

Saligang Batas 1987, Artikulo XIV, Seksyon 9 - Dapat magtatag ang

Kongreso ng isang Komisyon ng Wikang Pambansa na binubuo ng mga
kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na magsasagawa,
mag- uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba
pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at
pagpapanitili.
Agosto 25, 1988: Ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 ay
ipinalabas at nilagdaan ni Pangulong Corazon Aquino na nagtatadhana
ng paglikha ng Komisyong Pangwika na siyang magpapatuloy ng pag-
aaral ng Filipino. Gayon din, pinagtibay ang paggamit ng Filipino
bilang
midyum ng pagtuturo sa mga paaralan sa mga piling asignatura
Sistema ng K-12:
Kimberly Bunuan
•   Ang pagsulong sa repormang pang-
education     (dep-ed) kaugnay sa
tinatawag na programang K-12 ay
nagkaroon ng ganap na katuparaan noon
2011. Isinaalang-alang ang pagsulong nito
ang modelo na ginagamit sa edukasyon ng
mga kanluraning bansa.
• Hindi naging madali ang pinagdadaanan
ng mga nagsusulong nito bago ito pormal
na naipatupad dahil narin sa pagtutol ng
maraming kasapi ng akademya mga, mag-
aaral,at mga magulang.itinuturing nila
itong dagdag pasakit sa balikat ni juan
delacruz sa dagdag.
Sistema ng K-12: Kimberly Bunuan

Ano ang K-12

• Ayon sa K to 12 Deped Primer(2011) ang k-12 ay nangangahulugang “Ang mga
kindergarten at ang 12 taon ng elementarya at sekondaryang edukasyon”
• Ang mga kindergarten ay tumuturo sa 5 taong gulang na bata na nagsasagawa
ng pamantayang kurikulum para sa mga preschooler.
• Ang elementarya na edukasyon ay tumutukoy sa 6 na taon ng pangunahing
paaralan(grades 1-6).
• Ang pangalawang edukasyon ay nangangahulungang apat na taon ng junior
high school (grades 7-10 o HS Year 1-4). Bilang karagdagan ditto,dalawang
taon na ngayon ang inilalaan para sa senior high school(Mga grado 11-12 o HS
year 5-6. 
Sistema ng K-12: Kimberly Bunuan

Pag-papatupad K-12
Ang programang ito ay sinimulan ng ipinatupad ng pamahalaan noong school
year 2012 na naglalayong baguhin ang Sistema ng edukasyon sa ating bansa.

Layunin K-12
Ito ang programang ipinatupad ng pamahalaan at ng kagawaran ng educasyon
na naglalayung tulungan ang ating mga kabataab at ang pantanyan ang
Sistema ng education. Hindi lamang sa buong asia kung hindi sa buong
mundo. 
Ayon kay kalihim bro, Aimin Luistro at Pangulong NoyNoy Aquino III ang K-
12 ay ang pagbibigay ng basic Contencies na kailangan upang
makapagtrabaho ang mga kabataan na kailangan.
Sistema ng K-12: Kimberly Bunuan

Komisyuner ng CHED na si Dr.

Patricla Licuanan
Na ang k-12 ang sagot sa usapin ng trabaho matapos ang
labindalawang basikong edukasyon.opsyon ang hindi
ipagpatuloy ang pag-aaral sa kolehiyo sapagkat taglay na
nya ang kinakailangan lakas at talino na hinahanap ng
mga kumpanya para sa kanyang serbiyo.
Sistema ng K-12: Kimberly Bunuan

Memo 20, serye ng 2013 ng CHEd

Para sa katumbas  na mag-aaral asignatura ng tatlumput anim (36) na yunit
ng pangkalahatang edukasyon (General education na kinabibilangan ng
mga sumusunod: Understanding the self (pag-unawa sa sarili) Readings in
the Philippines History(Mga batasahin hinggil sa kasaysayan ng Pilipinas)
Mathematics in the Modern Word( Matematika sa makabagong Daigdig)
(Malayuninng Komunikasyon)Art Appreciation(Pagpapahalanga sa
Sining) Science & Technology, and Society (agham, Teknolohiya, at
Lipunar) Ethics (Etika) nabalot ng kontrobersiya ang kautusang ito ng
CHED sapagkat lantaran na tinaggap ang asignaturang Filipino na sana ay
makaagapay natin sa pagsusulong ng intelektwalisasyon at marketisasyon
ng kultura at wikang pilipino .   
Sistema ng K-12: Kimberly Bunuan

• Ipinaliwanag ni Licuana na hindi naman daw nagging tahasan ang pagkawala ng

Filipino sa kurikulum dahil may inilaan para rito sa ika-11 at 12 baitang ng pag-aaral
sa Senior High School.kanya ring pinaliwanag na ang bawat kolehiyo, pamantasan o
unibersidad ay may opsiyon na gamitin ang Filipino sa tatlumpu’t anim na yunit ng
General Education.
• Ang programang K-12 lalong higit ang mga probisyon may kaugnay sa ating kultura
at wika ay hindi dapat maging isang nakasalaylay ang kinabukasan ng indibidwal na
ang nais lamang naman ay mag-aral upang magkaroon ng sapat na kasanayan para
higit na magandang estado ng pamumuhay.
• Maging ang kanyang pahayag na ang bawat akodemikong institusyon sa kolehiyo ay
may opsyon na gamitin ang Filipino sa tatlupu’t anim na pangkalahatang Edukasyon
(General Education) ay hindi ring katanggap-tanggap sapagkat ang salita opsyon ay
nangangahulungan ng isang di- paborableng desisyon mula sa mga pribado at
pampublikong akademikong institusyon na ang karamihan ay nagsusulong ng ingles
bilang wikang panturo.
Sistema ng K-12: Kimberly Bunuan

• Naniniwala si Ramon Guillermo ng Philippine studies sa UP Departamento ng

Filipino at panitikan sa pilipinas na ang pangtanggal ng CHED sa agsignaturang
Filipino sa kolehiyo batay sa CMO 20 ,serye ng 2013 ay magbubunga ng
kawalang malay ng mga mag-aaral  sa wikang Filipino. Wala na ring
magpapatuloy ng mas mataas na pananaliksik sa Filipino kung mananaig na ito ng
CHED.
• Kanyang tahasang sinabi na ang memorandum na ito ng CHED ay
nangangahulugan ng panganganib sa wikang Filipino at pagpatay sa
intelektwalisasyon nito. Ang  mga epektong ito ay bukod pa sa pasasara ng
maraming departamento sa pribahadong kolehiyo maaaring magbunga ng
kontraktwalisasyon at kagyat na kawalan ng trabaho ng karamihan.
Sistema ng K-12: Kimberly Bunuan

• Dinagdagan pa rin ni Guillermo na ang pagkawala ng Filipino bilang asignatura

sa kolehiyo ay nangangahulungan ng hindi pagbibigay-galang o respeto sa
maabot ng wikang Filipino bilang larangan ng isang siyentipiko at akademikong
pag-aaral. Binigyan diin ni Guillermo na ang Filipino ay hindi lamang dapat na
manatili bilang isang simbulo ng pagkabansa. Dapat itong maging isang wika na
ginagamit natin sa mga larangan ng ating kaalaman. 
• Maganda rin ang naging argumento ni Antonio Tinio, ating kinatawan sa
kongreso. Ayon sa kanya ang K-12 ay isang pagsusulong sa labor-export policy
na ang layunin ay manghikayat ng foresign investor para sa mga serbisyong
katulad ng business courses,outsourcing, call center at iba pa. hindi sinuportahan
ng k-12 ang industriyalisasyon at pagpapaunlad ng agrikultura.
Sistema ng K-12: Kimberly Bunuan

• Idinagdag pa ni Tinio na ang programang k-12 ay mas nakatuon sa

pangangailangan ng ibang bansa (higit na mayayamang bansa) kaysa
pangangailangan ng higit na nakararaming mga Pilipino. Iginiit ni Tinio
na ito ang dahilan kung bakit Ingles ang wika na isinusulong sa ilalim ng
kurikulum habang ang Filipino naman ay patuloy na pinahihina.
• Sinasabi pa ni Tinio na obligasyon ng administrayong Aquino na
paunlarin ang Filipino bilang panturo at wikang pambansa ayon na rin sa
isinasaad ng Saligang Batas ng 1987. 
Ched Memorandum Order (CMO):Baby Jane
Dionisio
Ched Memorandum Order (CMO) Bilang
20 serye 2013 ay pinamagatang
“GeneralEducation Curriculum: Holistic
Understandings, Intellectual and Civic
Competencies.”  itinalaga noong Hunyo
28, 2013.

Ito ay inilabas ng Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon o ang

Commission on Higher on Education (CHED)  noong Hunyo 28,
2013.
Ched Memorandum Order (CMO):Baby Jane
Dionisio
 Ano ang CHED Memorandum 20 series of 2013?
Batay sa nasabing memorandum na ito, ang asignaturang
Filipino ay hindi na ituturo sa mga estudyante
pagkatungtong nila ng kolehiyo kapag naipatupad na ang K-
12 na programa. Nasa memorandum din na ang mga General
Education courses ang ipapatupad sa pagtuturo ng mga
Grade 11 at Grade 12 na mga estudyante. Kabilang ang
asignaturang Filipino sa nasabing General Education courses
na ito. Dahil sa pangunahing isyu batay sa CHED memo 20
series of 2013 na summary sa itaas, nabuo ang isang
alyansang tinatawag na “Tanggol Wika” na binubuo ng mga
guro at propesor, kung saan ang isa sa kanilang mga layunin
ay ang pagpapanatili ng pagtuturo ng asignaturang Filipino
sa mga estudyante kolehiyo.
 Tanggol Wika: Jane Andumang
 Argumento ng Tanggol Wika at iba pa Laban sa CMO 20, Serye ng
2013
Tahasang paglabag sa Polisiya at mandatong inilatag ng konstitusyon ng
Pilipinas, lalong higit sa pagsasalansang nito sa mga probisyong may
kaugnayan sa wika, edukasyon, at  Konstitusyon.
Batas Republika 7104 Batas na Lumilikha sa Komisyon ng Wikang Filipino
at ang Pagbibigay dito ng Kapangyarihan, tungkulin, at para sa iba pang
layunin
Batas Pambansa 232 Pagtatag at Pagpapanatili ng sistemang Integratibo at
Edukasyon
Batas Republika 7350 Batas na lumikha ng Pambansang Komisyon
ng Kultura at Sining Nationa Comission for Culture and Arts.
 Tanggol Wika: Jane Andumang
mahahalagang puntos na ibinigay ng mga petisyoner laban sa CMO 20,
Serles 2013:
• Ang paghina at, sa kalaunan, kamatayan ng ating pambansang wika, kultura,
kasaysayan, at pambansang pagkakakilanlan. 
•  Dudulo ang panghihina at kamatayang ito sa panghihina at kamatayan ng mga
Plilpino blang nagkakaisang mamamayan at may pagmamahal sa bayan, at ng
Pilipinas bilang maunlad na bansa-mga bagay na ilayong iwasan ng mga
nagbalangkas ng Konstitusyon at ng sambayanang nagratipika nito.
• Magiging isang Kurikulum na anti-Filipino, art nasyonalista, at tahasang
lumalabang sa Kontitusyon.
• Pahihinain nito ang pundasyo ng ating nasyonalismo, identidad, pagkabansa,
pagkakaisa at demokrasya.
 Tanggol Wika: Jane Andumang
Mahigit 109 na individual at madami pang grupo ang nagpetisyon laban sa CMO
20, isa na rito Sina
  Dr. Buenvenido Lumbera ang pambansang alagad ng sining at panitikan,
Cong. Antonio Tinio ACT Teacher’s partylist 
 Propesor Aura Abiera tagapangulo ng departamentong Filipino sa Unibersidad
ng Pilipinas.
 Ayon sa Petisyon ay magreresulta and CMO 20 ng malawakang tanggalan sa
trabahong humugit kumulang 78,00 na guro at manggagawa sa sector ng
Edukasyon ayon mismo sa datos ng CHED. 
Ayon sa Tanggol Wika ay ang regulasyong ito ay kikitil sa ating sariling wika at
mga asignaturang bahagi ng ating pambansang identidad at kamalayan na
mahalaga para sa pagsulong ng ating Inang Bayan. Nanalo ang Tanggol Wika
laban sa CMO 20 serye 2013 kaya naman naipasa ang bagong CMO.
 Tanggol Wika: Jane Andumang
           
CHED memorandum ika 57 taon 2017: Ito ang
polisiya kung saan nakasaad na dapat ibigay at panatilihin
ang asignaturang Filipino sa lahat ng programa ng mataas
na Edukasyon bilang parte ng bagong “General Education
Curriculum” batay sa CHED memorandum ika 20 serye
2013.  Dito nakapailalim ang “course syllabus sa
Filipino”. 
 Sagot ng Kataas-taasang Hukuman: Rom Nagum

•       
Inatasan ng Kataas-taasang Hukuman o Korte
Suprema (Supreme Court) ang Komisyon sa Lalong
Mataas na Edukasyon (Commission on Higher
Education CHED na bigyan ng ganap na
implementasyon ang kautusan nito na ibalik ang
Filipino at Panitikan sa Antas Tersyarya sa
pamamagitan ng pagpapatupad sa bagong
Pangkalahatang Kurikulum Pang-edukasyon
(General Education Curriculum) sa Taong Aralan
2018-2019.
Sagot ng Kataas-taasang Hukuman: Rom Nagum

  Ang kautusang ito ng Korte Suprema ay bunga

ng pagsusulong na Alyansa ng mga tagapagtanggol
ng Wikang Filipino (Alliance of Defenders of
the National Language) o tanggol wika, mga alyansa
ng 'ibat ibang paaralan, kolehiyo, unibersidad, samahang
panglinggwistika at pang-kultura, at ilang may
pagpapahalagang mamayan, na makakuha
ng paborableng desisyon para sa Filipino at
Panitikan. Napagtagumpayan ng Tanggol Wika at iba
pang samahan ang kaniang ipinaglalaban nang
maglabas ng Temporary Restraining Order (TRO).
Sagot ng Kataas-taasang Hukuman: Rom Nagum
•  Ang Korte Suprema laban sa pagtatanggal ng Filpino
at Panitikan (Literature) bilang mga mandatoryong asignatura sa
bagong Pangkalahatang Kurikulum na Pang-edukasyon (General
Education Curriculum) alinsunod sa CHED Memo 20 Series
2013.
•     Ang Temporary Restraining Order ay isang kautusan ng korte
para sa limitadong panakon bilang (1) bilang solusyon sa
biglaang pangyayari- entergency remedy, (2) pagbabawal sa
isaring indibidwal na gumawa ng asyon na makapamiminsala ng
iba, o (3) panatilikin ang dating estado status quo Ipinagkakaloob
lamang ang TRO sa mga pambihirang pagkakataon at mananatili
hanggang sa maisagawa ang pandinig sa preliminary o
permanent injunction o sa pagtukoy ng tamang remedi o
solusyon.