RZEŹBY

OŚWIECENIA
Oświecenie obejmuje w
Polsce okres od drugiej poł.
XVIII w. do ok. 1830 r. Na
zachodzie Europy obejmuje
cały XVIII w.
Trzy główne style epoki oświecenia:
- klasycyzm
- sentymentalizm
-rokoko
,,Herkules i Lichas”
■ Przedstawiciele rzeźby klasycystycznej
■ Antonio Canova – autor przede wszystkim posągów i grup
mitologicznych („Dedal i Ikar”, „Trzy Gracje”, „Perseusz”);
■ Bertel Thorvaldsen – również często sięgał do tematyki
mitologicznej, a także historycznej i religijnej. Do jego dzieł należą
m.in.: pomniki Kopernika i Józefa Poniatowskiego;
■ Antoine Houdon – zasłynął głównie jako portrecista, choć i on
chętnie przedstawiał postacie mitologiczne;
■ Andrzej Le Brun – autor dekoracji Zamku Królewskiego i Łazienek;
■ akub Tatarkiewicz – artysta, który stworzył popiersie Fryderyka
Chopina;
Johann Gottfried Schadow – nadworny rzeźbiarz niemiecki, autor
kwadrygi na Bramie Brandenburskiej.
 Rokoko

■ Rzeźba rokokowa to przede wszystkim małe

formy – dzieła wykonane w kamieniu,
drewnie i z porcelany. Służyły one głównie
wystrojowi wnętrz i ogrodów. Ze względu
na swoją frywolność i zamiłowanie do
erotycznej tematyki niewiele jest
przykładów rokokowych rzeźb sakralnych.
Na twórców tego okresu duży wpływ
wywarł dorobek Berniniego, zachwycano
się dynamizmem jego prac i silną ekspresją.
Jednym z twórców hołdujących rokokowej
estetyce był Guillaume Coustou, autor m.in.
posągu Junony, będącej w rzeczywistości
podobizną Marii Leszczyńskiej.
 Klasycyzm

Rzeźba klasycystyczna rozwijała się pod wpływem antycznych

ideałów piękna. Odkrycia archeologiczne dostarczały kolejnych
dowodów na doskonałość starożytnych twórców. Naśladując Greków
i Rzymian, rzeźbiarze klasycystyczni dążyli do idealnej harmonii,
oddania proporcji i jak najwierniejszego naśladowania rzeczywistości.
Zachwyt budziło ludzkie ciało i elementy natury.

Rzeźba klasycystyczna jest raczej statyczna, spokojna i zamknięta.

Posługiwano się miękką i płynną linią. Dużym powodzeniem cieszyły
się sceny mitologiczne i alegoryczne, ale też popiersia i
monumentalne, wieloelementowe kompozycje figuralne.

Często portretowano współczesne postacie, ubierając je w antyczne

szaty nadające im dostojeństwa (np. Antonio Canova przedstawił
Henryka Lubomirskiego jako Amora, a Napoleona jako Apolla).
Podobizny te często znacznie odbiegały od pierwowzoru, bowiem
ważniejsze było ukazanie twarzy szlachetnej, pięknej i dostojnej.
Twarze wykute w kamieniu pozbawione były najczęściej
Antonio Canova, Posąg boksera Damoxenosa (ok.
emocjonalnego wyrazu, wyrażały tylko powagę.
1800)
 Antonio Canova
■ (ur. 1 listopada 1757 w Possagno, zm. 13 października 1822 w
Wenecji) – rzeźbiarz, malarz i architekt włoski, jeden z
czołowych przedstawicieli klasycyzmu w rzeźbie.

■ Urodził się w Possagno, we

włoskiej prowincji Treviso, w
rodzinie kamieniarzy, dzięki
czemu nauczył się obrabiać
kamień w bardzo wczesnym
wieku. W wieku 12 lat
rozpoczął naukę u Giuseppe
Torretto. Następnie studiował
sztukę antyczną, której wpływy
są wyraźnie widoczne w
Najważniejsze dzieła Canovy: nagrobki papieży Klemensa XIV
twórczości Canovy. Do
restauracji rzeźb antycznych (1783-1787) i Klemensa XIII (1783-1792), Amor budzący
zatrudniał go Girolamo Zulian Psyche (1787-1793), Trzy Gracje (1812-1816), Napoleon jako
(1730–1795) wenecki Mars Pacyfikator (1806), Paolina Bonaparte Borghese jako
dyplomata. Wenus Zwycięska (1804-1808).
■ Pauline Bonaparte jako Venus Victrix neoklasycystyczna rzeźba portretowa autorstwa
włoskiego rzeźbiarza Antonio Canova.
■ Psyche budzona przez pocałunek
Kupidyna lub Psyche i Kupidyn –
pełnoplastyczna rzeźba włoskiego
rzeźbiarza doby klasycyzmu Antonia
Canovy, po raz pierwszy wykonana
w 1787. Rzeźba Psyche i Kupidyn
jest przykładem klasycystycznego
sposobu przedstawienia obsesji i
emocji, a zwłaszcza uczucia miłości.
 ■ Obraz przedstawia trzy gracje,mitologiczne
trzy charytaty, córki Zeusa – zidentyfikowane
,,Hebe” A. Canovy, obraz jest obecnie w
na niektórych rycinach posągu jako, od lewej
muzeum w Berlinie
do prawej, Euphrosyne, Aglaea i Thalia –
które miały reprezentować młodość /piękno,
wesołość i elegancja
Benvenuto Cellini
(ur. 3 listopada 1500 we Florencji, zm. 13 lutego 1571) .

■ Benvenuto Cellini – rzeźbiarz, złotnik,

pisarz i medalier florencki, manierysta.
Miał bardzo barwne i burzliwe życie.
Wiele podróżował, kilkakrotnie
przebywał m.in. w Rzymie, Florencji,
Mantui, Neapolu i Padwie. Przed śmiercią
13 lutego 1571 roku sporządził, należącą
dziś do kanonu literatury włoskiej,
autobiografię pt. „Benvenuta Celliniego
żywot własny spisany przez niego
samego„. To ona dziś stanowi
podstawowe źródło wiedzy o twórczości i
życiu artysty.
■ Perseusz z głową Meduzy (Perseusz Celliniego) – brązowa
rzeźba autorstwa Benvenuto Celliniego, uważana za jedno z
największych arcydzieł włoskiej sztuki manierystycznej i
jednocześnie jedna z najbardziej znanych rzeźb eksponowanych
w obrębie Piazza della Signoria.
■ Saliera – włoskie słowo, które znaczy solniczka
czyli naczynie do przechowywania soli. Słowo to
jednak w wielu językach świata i po polsku odnosi
się tylko do jednego przedmiotu – złotej solniczki
wykonanej przez Benvenuto Celliniego, włoskiego
rzeźbiarza i złotnika, w latach 1540–1543 na
zamówienie króla Francji Franciszka I.

■ Rzeźba symbolizuje planetę Ziemię – dwie postacie

siedzące, męska i kobieca, z przeplecionymi nogami
przedstawiają Morze i Ląd. Na styku morza i lądu –
Posejdona, boga morza i Demeter, bogini ziemi –
tworzy się sól. Wspaniały opis tego arcydzieła
sztuki złotniczej i jego idei pochodzi bezpośrednio
od autora. Benvenuto Cellini pozostawił bowiem
pamiętnik, w którym szeroko opisuje samo dzieło
jak i okoliczności towarzyszące jego zamówieniu i
wykonaniu.
 „Nimfa z Fontaineblau”
„Apollo i Hiacynt”