Tiếp cận bệnh nhân

đau lưng
ThS. BSCK2. Mai Duy Linh
• Thời gian
• Cấp <3 tháng
• Mạn >3 tháng
• Kiểu cơ hay không cơ học
• Dấu hiệu báo động
 Đau lưng kiểu viêm hay kiểu cơ học

Kiểu viêm Kiểu cơ học

Đau liên tục
Hoặc
Tăng khi nghỉ, giảm khi vận động
Đau nhiều vào nửa đêm về sáng
Cứng khớp buổi sáng >1 giờ
Đau khi vận động
Giảm hoặc hết khi nghỉ ngơi
Đau nhiều vào cuối ngày
Cứng khớp kéo dài < 30 phút
 Dấu hiệu báo động
• Tuổi <20 hoặc >50
• Đau lưng kiểu không cơ học
• Yếu tố nguy cơ hoặc dấu hiệu của nhiễm trùng
• Tiền căn hoặc biểu hiện nghi ngờ ung thư
• Tổn thương chèn ép rễ thần kinh
 Nguyên nhân gây đau 1 khớp
Cấp Mạn
Viêm Nhiễm trùng cột sống / cạnh cột sống Nhiễm trùng mạn tính
Chấn thương - Lao
Bệnh lý nội tạng cấp - Nấm
- Viêm tuỵ cấp Viêm cột sống dính khớp
- Sỏi thận Ung thư
- Bóc tách ĐMC bụng
- Áp xe gan
- Thủng mặt sau dạ dày
- Nhồi máu cơ tim
Cơ học Đau lưng căng cơ / đau lưng không đặc hiệu Thoái hoá khớp
Thoát vị đĩa đệm Thoát vị đĩa đệm
Trượt đốt sống Trượt đốt sống
Xẹp đốt sống do loãng xương Hẹp ống sống
Xẹp đốt sống do loãng xương
 Cận lâm sàng
• Máu:
• CTM, creatinine, TPTNT, AST, ALT,
• CRP, ESR,
• HLA-B27
 HÌNH ẢNH HỌC

 Hầu hết đau thắt lưng cấp tính đều tự giới hạn và không có dấu chứng đặc hiệu trên
hình ảnh học. Chỉ định khi có triệu chứng thần kinh định vị hay dấu hiệu báo động.
 X quang: có tiền sử chấn thương hay nghi ngờ gãy xương. Các nghiên cứu đều
đưa ra bằng chứng mạnh rằng X-quang có giá trị thấp trong tiếp cận chẩn đoán
bệnh nhân đau thắt lưng không có dấu hiệu cảnh báo.

7
 HÌNH ẢNH HỌC

 CT scan: khảo sát tốt mô xương nhưng giá trị hạn chế với mô mềm và đĩa đệm.
Việc lặp lại CT scan ở bệnh nhân có triệu chứng dai dẳng hay không cải thiện với
điều trị, hoặc tái phát không có lợi ích, thay vào đó nên sử dụng MRI.

8
 HÌNH ẢNH HỌC

 MRI được ưa chuộng vì khảo sát mô mềm tốt hơn, độ nhạy cao với bất thường tủy
sống, khảo sát bệnh lý ác tính.
 Tuy nhiên, do vấn đề kĩ thuật và giá cả, cần cân nhắc về lợi ích khi chỉ định chụp
MRI, đặc biệt ở bệnh nhân không có dấu hiệu cảnh báo.

9
Khuyến cáo chỉ định MRI trong đau thắt lưng

Bệnh nhân có dấu thần kinh định vị, bao gồm yếu vận động và tê nặng, có thể liên quan với khối
choán chỗ chèn ép thần kinh như thoát vị đĩa đệm, ung thư, nhiễm trùng và khối máu tụ.
 Khuyến cáo chụp MRI

Hội chứng chùm đuôi ngựa hiếm gặp, nhưng cần xử trí cấp cứu. Đây có thể là hậu quả của thoát vị
đĩa đệm, ung thư, nhiễm trùng, hẹp ống sống, máu tụ, khuyết eo đốt sống.
 khuyến cáo chụp MRI

When to order MRI for low back pain, ACE Clinical Guidance, Ministry of Health Singapore, 2020 10
Khuyến cáo chỉ định MRI trong đau thắt lưng

Khi bệnh nhân nghi ngờ ung thư hay nhiễm trùng, đặc biệt khi có triệu chứng sốt, mệt mỏi, sụt cân
không giải thích được, tiền sử ung thư, suy giảm miễn dịch, đau khi nghỉ hay về đêm, dùng thuốc
tĩnh mạch hay nhiễm trùng huyết.
 khuyến cáo chụp MRI

Bệnh nhân có cơn đau mới khởi phát sau can thiệp xâm lấn vùng cột sống
 khuyến cáo chụp MRI

When to order MRI for low back pain, ACE Clinical Guidance, Ministry of Health Singapore, 2020 11