Hoofdstuk 2

Cellen
PARAGRAAF 2.5 DNA EN DE
CELCYCLUS
 Deling van lichaamscellen

Celdeling nodig voor:

• Groei

• Herstel
 Levenscyclus van de cel

Bestaat uit 4 fasen:

Tabel 76A!
+ bron 8

S-fase: DNA
replicatie  DNA
verdubbelt als
voorbereiding op de
celdeling ( = M-fase!)
 Levenscyclus van de cel – S-fase

• S-fase van de celcyclus:

verdubbeling van DNA
= DNA replicatie
• Bevatten exact dezelfde
nucleotiden

• Voorbereiding op mitose
(celdeling = M-fase!)
DNA is verdubbeld  klaar voor de celdeling

In de kern zitten:

• 23 paar
chromosomen

 Dus 46
chromosomen
 Klaar voor de celdeling; mitose

Mitose
= celdeling

• Maken van 2 identieke dochter-cellen vanuit 1

moeder-cel
 Klaar voor de celdeling; mitose

Mitose
• Verschillende fasen:

Tabel 76B!
En bron 11
Blz 59 boek

Ezelsbruggetje:
PMAT
 Mitose: Wat als het mis gaat?

Mutatie
: Plotselinge
verandering in het DNA van een organisme
 door een mutatie veranderd de code van een gen

Oorzaken:
• Fout in de celdeling
• Erfelijk
• Veroorzaakt door factoren van buitenaf:
• UV-straling (zonlicht)
• Chemische stoffen (sigaretten, alcohol)
 Mitose: Wat als het mis gaat?

• Door een mutatie kan een gen (continu) het signaal

geven dat de cel moet delen
• Zo ontstaan er meer cellen dan nodig

• Dan ontstaat er kanker

= Kanker is ongecontroleerde deling van

lichaamscellen.
Niet alle mutaties leiden ertoe dat
een gezonde cel een kankercel
wordt  opeenstapeling van
verschillende mutaties
 Kanker

• Kan overal in het lichaam ontstaan

 Kanker - uitzaaiingen

Kanker kan ook in andere delen van het lichaam

komen:
heet ook wel: uitzaaiingen of metastasen
 Via de bloedbaan

 Via de lymfebaan

Daar kunnen kankercellen zich hechten aan gezonde cellen

en uitgroeien tot een nieuwe tumor
 Kanker - behandeling

​ r zijn verschillende behandelingen tegen kanker. Een

E
behandeling kan bedoeld zijn om:

iemand te genezen
iemand langer te laten leven met kanker (soms zelfs
nog jaren)
klachten te verminderen of voorkomen
 Kanker - behandeling

Mensen met kanker kunnen onder andere deze

behandelingen krijgen:

1. Een operatie
2. Bestraling
3. Chemotherapie
4. Immunotherapie
5. Hormonale therapie
 Kanker - behandeling

1. Een operatie

De arts snijdt de tumor en het weefsel eromheen

weg. Zo is de kans groter dat alle kankercellen weg
zijn.
- Vaak om iemand echt te genezen
 Kanker - behandeling

2. Bestraling
 Bestraling is de behandeling van kanker met
straling.
 Een ander woord voor bestraling is radiotherapie.
 Vernietigen kankercellen
 Proberen gezonde cellen te behouden
 Deel waar de tumor zit wordt bestraalt
 Kanker - behandeling

3. Chemotherapie
 Chemotherapie is een behandeling met medicijnen
die kankercellen doden of de celdeling remmen.
 Deze medicijnen verspreiden zich via het bloed
door het lichaam.
 Zo kunnen ze op bijna alle plaatsen kankercellen
bereiken.
 Kanker - behandeling

4. Immunotherapie
 Immunotherapie is een behandeling waarbij het
afweersysteem geactiveerd wordt om tumorcellen
op te ruimen.
 Op deze manier kunnen afwijkende cellen worden
opgeruimd.
 Er zijn geen schadelijke stoffen of straling nodig.