K O M U N I K A S Y O N AT

P A N A N A L I K S I K S A W I K A AT
K U LTU R A N G P I L I P I N O
Y U N I T 1:
▶ YAMAN NG WIKA NATIN, HALINA’T TUKLASIN
▶ Isang paraan n g komunikasyon a ng wika.

▶ Ano ba a ng wika?
▶ S a isang bansang tulad n g Pilipinas na

nagsasalita n g humigit-kumulang 1 8 0 wika,

mahalagang maunawaan ang kalikasan ng
wika at maging malay sa m g a varayti ng
wika na umiiral sa buong bansa.
A R A L I N 1: M G A BATAYANG
KAALAMAN SA WIKA
▶ A. Isulat sa loob n g bilohaba kung ano ang
wika para sa iyo. Tingnan ang una bilang
halimbawa
MIDYUM NG
KOMUNIKASYON

WIKA
▶ B. Gumuhit n g m as ay an g mukha ( ) sa
loob n g kahon sa unahan n g bilang kung
tama ang sinasabi n g pangungusap.
Gumuhit naman n g malungkot na mukha
() kung mali an g pahayag.
▶ 1. Walang malinaw n g konseptong nag-
uugnay sa wika at kultura.
▶ 2. Tagalog ang unang pambansang wika
n g Pilipinas.
▶ 3. M a y masistemang balangkas ang wika.
▶ 4. Unique o natatangi ang bawat wika.
▶ 5. M a y m g a wikang m a s makapangyarihan
kaysa iba pang wika.
▶ 6. Ang opisyal na wika n g bansa ang dapat
na maging pambansang wika.
▶ 7. Namamatay ang wika kapag namatay ang
taong gumagamit o nagsasalita nito.
▶ 8. Filipino ang tawag sa kasalukuyang
pambansang wika n g Pilipinas.
▶ 9. Ginagamit natin ang wika para makamit
natin ang ating m g a kagustuhan.
▶ 10. Binubuo n g m g a tunog at sagisag ang
wika.
▶ 11. Napagkakasunduang gamitin n g m g a tao
a n g wika
▶ 12. Kailangang manatiling puro a n g wika at
hindi dapat tumanggap n g m g a pagbabago.
▶ 13. Dinamiko a n g wika.
▶ 14. Walang m g a tuntuning sinusunod sa
paggamit n g wika.
▶ 15. M a y pasulat at pasalitang anyo an g wika.
LUSONG KAALAMAN
▶ Mayroon tayong iba’t ibang
karanasan sa paggamit n g wika,
Ingles m an ito o Filipino. M a y m g a
gumagamit n g Filipino para
masabing makabayan sila.
▶ Ang iba naman, gumagamit n g Ingles

para magpasikat sa kausap nila.

▶ Ano ang karanasang hindi mo

malilimutan sa paggamit n g wika?

GAOD-KAISIPAN
▶ M a y a m a n ang wika at isa itong
malawak na larangan. Hindi nauubos
ang m g a kaalamang natutuhan at
natutuklasan tungkol sa wika.
▶ S a tanong na “ano nga ba ang

wika?” napakaraming makukuhang

sagot mula sa iba’t ibang dalubhasa
sa wika.
▶ Pinakagamitin at popular ang kahulugan ng
wika na ibinigay n g lingguwistang si Henry
Gleason (mula sa Austero et al. 1999).
▶ Ayon sa kaniya, ang wika ay masistemang

balangkas n g sinasalitang tunog na pinipili

at isinisaayos sa paraang arbitraryo upang
magamit n g m g a taong kabilang sa isang
kultura.
▶ S a aklat nina Bernales et al.
(2002), mababasa ang
kahulugan n g wika bilang
proseso n g pagpapadala at
pagtanggap n g mensahe sa
pamamagitan n g simbolikong
cues na maaring berbal o di-
berbal.
▶ Samantala, sa aklat naman nina Mangahis
et al. (2005), binanggit na m a y mahalagang
papel na ginagampanan ang wika sa
pakikipagtalastasan. Ito an g midyum na
ginagamit sa maayos na paghahatid at
pagtanggap n g mensahe na susi sa
pagkakaunawaan.
▶ Marami pang Pilipinong dalubwika at
manunulat ang nagbigay n g kanilang
pakahulugan sa wika.
▶ Ayong sa edukador na sina Pamela C.

Constantino at Galileo S. Zafra (2000), “ang

wika ay isang kalipunan n g m g a salita at
ang pamamaraan n g pagsasama-s a m a ng
m g a ito para magkaunawaan o makapag-
usap ang isang grupo n g m g a tao.”
▶Binanggit n g Pambansang
Alagad n g Sining sa Literatura na
si Bienvenido Lumbera (2007) na
parang hininga a n g wika.
Gumagamit tayo n g wika upang
kamtin a ng bawat
pangangailangan natin.
▶ Para n ama n s a lingguwistang si
Alfonso O. Santiago (2003), “wika
a n g sumasalamin s a m g a mithiin,
lunggati, pangarap, damdamin,
kaisipan o saloobin, pilosopiya,
kaalaman at karunungan,
moralidad, paniniwala, at m g a
kaugalian n g tao s a lipunan.
▶ Kung sasangguni naman sa
m g a diksiyonaryo tungkol sa
kahulugan n g wika, ang wika
ay sistema n g komunikasyon
n g m g a tao sa pamamagitan
n g m g a pasulat o pasalitang
simbolo.
▶ Samantala, ayon sa UP
Diksiyonaryong Filipino (2001)
a ng wika ay “lawas n g m g a salita
at sistema n g paggamit sa m g a
ito na laganap sa isang
sambayanan na m a y iisang
tradisyong pangkultura at pook
na tinatahanan.”
▶ S a pangkalahatan, batay sa m g a kahulugan
n g wika na tinatalakay s a itaas, masasabi na
a n g wika ay kabuuan n g m g a sagisag na
binubuo n g m g a tunog na binibigkas o
sinasalita at n g m g a simbolong isinusulat. S a
pamamagitan n g wika, nagkakaunawaan,
nagkakaugnay, at nagkakaisa a ng m g a tao.
▶ Kasangkapan a ng wika upang maipahayag ng

m g a tao a ng kaniyang naiisip, maibabahagi

a n g kaniyang m g a karanasan, at maipadama
a n g kaniyang nararamdaman.
▶ Gayundin, bawat bansa ay
m a y sariling wikang
nagbibigkis sa damdamin at
kaisipan n g m g a m a m a m a y a n
nito.
▶ Sa wika nasasalamin ang

kultura at pinagdaanang
kasaysayan n g isang bansa.
 MGA KAHALAGAHAN NG
WIKA
▶ Mula sa m g a tinuran n g nabanggit na m g a
dalubhasa tungkol sa wika, mapatotohanan na
sadyang mahalaga ang wika at kakabit na ito ng
pakikipag-ugnayan n g tao sa kaniyang kapuwa tao
at n g bawat bansa sa daigdig.
▶ Isa sa m g a pangunahing gamit o kahalagahan ng

wika ang pagiging instrumento nito sa

komunikasyon. Mahihirapang magtagumpay ang
komunikasyon kapag walang wikang ginagamit.
Kailangan naman ang komunikasyon hindi lamang
sa pagpapalitan n g mensahe kundi sa pagkatuto at
sa pagkalat n g karunungan at kaalaman sa mundo.
▶ Mahalaga ang wika sa pagpapanatili,
pagpapahayag, at pagpapalaganap ng
kultura n g bawat grupo n g tao.
▶ Nagkakahiraman n g kultura ang m g a bansa

sa tulong n g wika. Kung walang wika,

walang magagamit na pantawag sa
tradisyon at kalinangan, paniniwala,
pamahiin, at sa iba pang bagay na kaugnay
n g pamumuhay at paraan n g pamumuhay
n g m g a tao.
▶ Naipakikilala a ng kultura dahil sa
wika. Yumayaman naman ang
wika dahil sa kultura.
▶ Isang magandang halimbawa

nito a ng m g a payyo (tinatawag

ding payao o payaw), ang
hagdan-hagdang taniman n g
palay n g m g a Igorot.
▶ Kapang m a y sariling wikang ginagamit ang
isang bansa, nangangahulugang ito ay malay
at m a y soberanya.
▶ Hindi tunay na malaya an g isang bansa kung

hini nag-aangkin n g sariling wikang lilinang sa

pam bansan g paggalang at pagkilala sa sarili.
▶ Malaki a n g papel na ginagampanan n g wika

bilang tagapagpanatili n g pambansang

kamulatan at pagkakakilanlan.
▶ wika a n g tagapagbandila n g pagkakakilanlan

n g isang bansa at n ga m g a m a m a m a y a n nito.

▶ Wika an g nagsisilbing tagapag-ingat at
tagapagpalaganap n g m g a karunungan at
kaalaman. Bawat bansa ay m a y kani-
kaniyang yaman n g m g a karunungan at
kaalaman.
▶ A n g m g a nakaimbak na karunungan at

kaalaman sa isip at dila n g sinaunang

m a m a m a y a n ay nagagawang magpasalin-
salin sa m g a sumunod na henerasyon dahil
sa wika.
▶ Nagkakaroon din n g hiraman n g karunungan
at kaalamang nakasulat at nakalimbag dahil
naisasalin s a sariling wika n g isang bansa
a n g karunungan at kaalamang nahiram at
nakapasok s a kanila mula s a ibang bansa.
▶ Halimbawa, lumaganap a n g Bibliya n an g g

maisalin s a iba’t ibang wika.

▶ Naging mahalagang instrumento a n g wika

para maunawaan n g daigdig an g nilalaman

n g Bibliya at maipakalat a n g Kristiyanismo
s a mundo.
▶ A n g nobelang Noli Me Tangere at El
Filibusterismo ni Dr. Jos e P. Rizal ay
naisalin sa iba’t ibang wika n g daigdig,
gayundin ang m g a akda ni F. Sionil Jose,
isang Pilipinong nagsusulat sa wikang
Ingles, at ang wika na “Anak” ni Freddie
Aguilar.
▶ Mahalaga a ng wika bilang lingua franca o
bilang tulay para magkausap at
magkaunawaan ang iba’t ibang grupo ng
taong m a y kani-kaniyang wikang ginagamit.
▶ M a s nagkakaunawaan ang m g a tao sa isang

bansa at nakabubuo n g ugnayan a ng bawat

bansa sa daigdig sapagkat m a y wikang
nagsisilbing tulay n g komunikasyon ng
bawat isa.
▶ Hindi matatawaran an g kahalagahan n g wika
sa pagkikipagtalastasan at pakikipag-
ugnayan tungo sa pagkakaunawan at
pagkakaisa.
▶ Walang saysay an g sangkatauhan kung wala

a ng wika sapagkat walang hiraman ng

kultura at/o paraan n g pamumuhay, walang
mangyayaring kalakalan, walang
pagbabahagi n g m g a tuklas at imbensiyon,
walang palitan n g talino at kaalaman, walang
diplomatikong pagkakasundo ang bawat
pamahalaan, at walang pagtutulungan sa
paglinang n g siyensiya at teknolohiya.
▶ A n g kawalan n g wika ay magdudulot ng
pagkabigo n g sangkatauhan.
▶ S a kabilang banda naman, ang pagkakaroon

n g wika ay nagreresulta sa isang maunlad

at masiglang sangkatauhang bukas sa
pakikipagkasunduan sa isa’t isa.
MGA KALIKASAN NG WIKA
▶ Lahat n g nilikha sa mundo ay may
katangian o kalikasang taglay. Tulad n g m g a
tao at n g iba pang m g a bagay sa mundo,
nagtataglay rin n g m g a katangian o
kalikasan a ng wika.
▶ Kung babalikan ang kahulugan n g wika

ayon kay Henry Gleason, nakapaloob sa

kahulugang kaniyang ibinigay ang taltlong
katangian n g wika.
▶ Una, a n g w i k a a y m a y s i s t e m a n g
b a l a n g k a s . Binubuo n g m g a
makabuluhang tunog o ponema a ng wika na
nakalilikha n g m g a yunit n g salita na kapag
pinagsama-s a m a sa isang maayo s at
makabuluhang pagkakasunod-sunod ay
nakabubuo n g m g a parirala, pangungusap,
at talata.
▶ Pangalawa, a n g w i k a a y
arbitraryo. Pinagkakasunduan
a ng anomang wikang gagamitin
n g m g a grupo n g tao para sa
kanilang pang-araw-araw na
pamumuhay.
▶Pangatlo, g i n a g a m i t a n g w i k a n g
pangkat n g m g a taong kabilang sa
i s a n g kultura. Magkaugnay ang wika at
kultura at hindi maaaring paghiwalayin.
Katulad n g nabanggit, ang kultura ang
nagpapayaman sa wika samantalang ang
wika naman an g nagbibigay n g ngalan o
salita sa lahat n g m g a gawaing nakapaloob
sa kultura.
▶ Kasama rin sa m g a katangian n g wika ang
pagiging buhay o dinamiko nito. Ibig
sabihin, sumasabay sa pagbabago ng
panahon ang wika at malaya itong
tumatanggap n g m g a pagbabago upang
patuloy na yum aman at yumabong.
▶ Namamatay an g wika kapag hindi

nakasabay sa pagbabago n g panahon o

kapag hindi tumanggap n g m g a pagbabago.
▶ Nagbabago ang anyo, gamit, at kahulugan
n g m g asalita ayon sa takbo n g panahon at
sa m g a taong gumagamit nito.
▶ Dahil nagbabago ang wika, m a y m g a

salitang namamatay o hindi na ginagamit

sa paglipas n g panahon, at m ay
nadaragdag o naisisilang n am an g m g a
bagong salita sa bokabularyo.
▶ Katulad n g salitang “hataw” na
nangangahulugang “pagpalo”. Ngayon, m ay
dagdag itong kahulugan sa pangungusa na
“ H u m a t a w sa takilya an g pelikula n g
bagong tambalan.” S a pangungusap na ito,
ang “humataw” ay m a y dagdag na
kahulugan n g pagiging mabili o nagustuhan
n g marami kaya kumita nang malaki.
▶ Hindi na naririnig sa ngayon ang m g a

salitang “kasapuwego” (posporo), “sayal”

(naging palda at ngayon ay m a s tinatawag
na skirt)”, “kolong-kolong” (playpen), at iba
pa.
▶ Bawat wika ay unique o natatangi. Walang
wikang m a y magkatulad na magkatulad na
katangian. M a y kani-kaniyang lakas o
kahinaan din ang wika.
▶ M a y m g a salitang mahirap hanapan ng

eksaktong salin o katumbas sa ibang wika

dahil sa magkakaibang kulturang
pinagmulan.
▶ Gayundin, hindi dahil m a s mayaman,
malakas, at m a s maunlad ang isang bansa
ay m a s superyor o m a s makapangyarihan
na ang wika n g bansang ito kaysa sa ibang
mahirap na bansa.
▶ Walang wikang superyor sa isang pang

wika. Lahat n g wika ay pantay-pantay

sapagkat mayroon itong kaniya-kaniyang
katangian taglay na natatangi sa isa’t isa.
▶ Kabuhol n g wika ang kultura dahil
sinasalamin nito ang paraan ng
pamumuhay n g m g a tao. Nahihinuha ang
kulturang kinabibilangan n g m g a tao sa
kanilang wikang ginagamit.
▶ Para sa lingguwistang si Ricardo Ma.

Nolasco, dating Tagapangulo n g Komisyon

sa Wikang Filipino (KWF), m a y bentahe ang
pagkakaroon n g maraming wika at
maraming kultura sa isang bansa.
▶ S a kaniyang “Pamaksang Pananalita” sa
Pambansang Seminar sa Filipino n g KWF sa
Pamantasan n g Lungsod n g Maynila (PLM)
noong M ayo 1 0 h an gg ang 12, 2006, sinabi
niya na “bukod sa nabibiyayaan tayo ng
maraming katutubong wika ay mayroon din
tayong wikang pambansa – an g Filipino – at
m a y wikang internasyonal pa – ang Ingles.
▶ A ng pagtutulungan n g m g a wikang ito – lokal

at dayuhan – ay siyang nagpapatotoo kung

gaano ka-linguistically diverse at culturally
diverse ang ating bansa, isang bagay na
dapat nating ipagbunyi at ipagmalaki.
Ilan p a n g K a a l a m a n H i n g g i l s a
Wika
▶ Ayong sa m g a lingguwista, m a y mahigit
5,000 wika na sinasalita sa buong mundo.
A n g Pilipinas ay isa sa m g a bansang
biniyayaan n g maraming wika: di
kukulangin sa 1 8 0 ang wikang sinasalita sa
Pilipinas.
▶ Heterogenous ang sitwasyong pangwika sa

Pilipinas dahil maraming wikang umiiral dito

at m a y m g a diyalekto o varayti a ng m g a
wikang ito.
▶ Homogenous ang sitwasyong pangwika sa
isang bansa kung iisa ang wikang sinasalita
n g m g a m a m am a y a n dito.
▶ Gayunman, hindi naiiwasan ang

pagkakaroon n g m g a diyalekto kahit isang

wika lamang ang ginagamit sa isang bansa
dahil likas lamang sa m g a tagapagsalita ng
isang wika na magkaroon n g ilang
pagbabago sa bigkas n g m g a salita, at sa
pagbubuo n g m g a salita at m g a
pangungusap. Nagkakaintindihan pa rin ang
m g a taong gumagamit n g iba’t ibang
diyalekto n g isang wika.
W i k a , Diyalekto,
Bernakular
▶ A n g Tagalog, Sinugboang Binisaya, Ilokano,
Hiligaynon, Samar-Leyte, Pangasinan, Bikol, at
iba pa ay m g a wika, hindi diyalekto at hindi
rin wikain (salitang naimbento upang tukuyin
a ng isang wika na m a s mababa kaysa sa iba).
▶ A ng d i y a l ek t o ay nangangahulugang varayti

n g isang wika, hindi hiniwalay na wika.

Kapang hindi nagkakaintindihan a ng dalawang
pag-uusap na gumagamit n g magkaibang
wika, ibig sabihin, bawat wikang ginagamit
nila ay hiwalay na wika.
▶ A n g halimbawa n g diyalekto ay ito: Ang
m g a nagsasalita n g isang wika, batay sa
lugar na pinanggalingan, ay maaaring
magkaroon n g bahagyang pakakaiba sa
bigkas, paggamit n g panlapi, o ayos ng
pangungusap.
▶ Dahil dito, m a y tinatawag na Tagalog-

Bulacan, Tag alo-Cavite, Tagalog-Metro

Manila, at iba pa.
▶ Ngayon, dahil maraming gumagamit ng
pambansang wika na galing sa iba’t ibang
rehiyon, nakakaroon na rin n g iba’t ibang
diyalekto n g Filipino, tulad n g Filipino-
Ilokano, Filipino-Hiligaynon, at iba pa, na
bawat isa ay nagpapakita n g natatanging
pagkakakilanlan n g unang wika ng
tagapagsalita n g Filipino.
▶B e r n a k u l a r ang tawag sa wikang katutubo
sa isang pook. Hindi ito varayti n g isang
wika tulad n g diyalekto, kundi isang hiwalay
na wika na ginagamit sa isang lugar na
hindi sentro n g gobyerno o n g kalakal.
Tinatawig din itong w i k a n g panrehiyon.
B i l i n g g u w a l i s m o at
Multilingguwalismo
▶ A n g bilingguwalismo ay tumutukoy sa
dalawang wika. Isang pananaw s a pagiging
bilingguwal n g isang tao kung
nakapagsasalita siya n g dalawang wika nang
m a y pantay na kahusayan. Bilang
patakarang pang-edukasyon s a Pilipinas,
nangangahulugan ito n g paggamit n g Ingles
at Filipino bilang panturo s a iba’t ibang
magkakahiwalay na subject: Ingles
matematika at siyensiya, Filipino s a a g h a m
panlipunan at iba pa ng kaugnay na larangan.
▶ Ngayon, hindi na bilingguwalismo kundi
multilingguwalismo ang pinaiiral na
patakarang pangwika sa edukasyon. Ang
pagpapatupad n g mother tongue-based
multilinggual education o MTB-MLE ay
nangangahulugan n g paggamit n g unang
wika n g m g a estudyante sa isang partikular
na lugar.
▶ Halimbawa, sa Ilokos, Ilokano a ng wikang
panturo s a m g a estudyante mula
kindergarten h a n g g a n g ikatlong baitang.
Ituturo naman ang Filipino at Ingles
pagtuntong nila sa ikaapat na baitang pataas.
▶ Ipanapatupad an g ganitong pagbabago sa

wikang panturo dahil napatunayan ng

maraming pag-aaral na m a s madaling
natututo an g m g a bata kapag a ng unang wika
nila a n g ginamit na panturo.
▶ M a s madali rin silang natututong makabuo ng

kritikal na pag-iisip kapag naturuan sila sa

kanilang unang wika.
▶ S a bansang tulag n g Pilipinas na may
humigit-kumulang 1 8 0 na umiiral na wika,
hindi kataka-takang maging multilingguwal
ang nakararaming populasyon.
▶ Halimbawa, a ng m g a Ilokano, bukod sa

wiang Ilokano, ay marnuong din n g Filipino

at Ingles.
▶ A n g m g a nagsasalita n g Kiniray-a ay

maaring marunong din n g Hiligayon bukod

sa Filipino at Ingles.
▶ A n g u n a n g w i k a ay tinawag ding “wikang
sinuso sa ina” o “inang wika” dahil ito ang
unang wikang natutuhan n g isang bata.
Tinatawag na “taal” na tagapagsalita ng
isang partikular na wika ang isang tao na
ang unang wika ay ang wikang pinag-
uusapan.
▶ Halimbawa, “taal na Tagalog” ang m g a tao

na ang unang wika ay Tagalog. M ay

nagsasabi rin na sila ay “katutubong
tagapagsalita” n g isang wika.
▶ P a n g a l a w a n g w i k a ang tawag sa iba pang
m g a wikang matutuhan n g isang tao
pagkaraang matutuhan ang kaniyang unang
wika.
▶ Halimbawa, Hiligaynon ang unang wika n g

m g a taga-Iloilo. A ng Filipino ay
pangalawang wika para sa kanila. Ang
Ingles, Nipongo, Pranses, at iba pang m g a
wikang maaari nilang matutuhan ay
tinatawag ding pangalawang wika.
Wikang Pambansa.
▶ Filipino an g pambansang wika n g Pilipinas
at m a y konstitusyonal na batayan ang
pagiging pambansang wika n g Filipino.
▶ S a unang bahagi n g Artikulo XIV, Seksiyon 6

n g Konstitusyon n g 1987, nakasaad na,

“Ang wikang pambansa n g Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat
payabungin at payamanin pa salig sa
umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang
m g a wika.”
▶ Bilang pambansang wika, Filipino ang
sumisimbolo sa ating pambansang
pagkakakilanlan. Sinasalamin nito a ng ating
kalinangan at kultura, gayundin ang ating
damdamin bilang m g a Pilipino.
▶ A n g wikang Filipino an g nagbabandila sa

mundo na hindi tayo alipin n g alinmang

bansa at hindi tayo nakikigamit n g wikang
dayuhan. A n g wikang pambansa ang
sumasagisag sa ating kalayaan.
▶Mahalaga ang pagkakaroon n g pambansang
wika sapagkat ito ang nadadala sa ating sa
pambansang pagkakaisa at pagbubuklod.
Mahalagang pagyamanin at pahalagahan
ang ating pambansang wika, ang isa sa
m g a natatanging pamana n g ating m g a
ninuno at nagsisilbing yaman n g ating lahi.
▶ Bukas ang wikang Filipino sa
pagpapayamang matatamo mula sa iba
pang m g a wika n g rehiyon. Lalo pang
mapapayaman ang leksikon n g Filipino sa
pamamagitan n g paglalahok n g m g a
salitang mula sa iba pang katutubong wika
sa Pilipinas.
▶ Halimbawa, g a h u m mula sa Binisaya sa

halip n g hiram sa Espanyol na

“hegemoniya.” Marami na ring gumagamit
n g “bana” na nangangahulugana “asawang
lalaki.”
W i k a n g Panturo
▶ Bukod s a pagiging pam ba ns ang wika n g Pilipinas,
iniaatas din n g Konstitusyon n g 1 9 8 7 ang
paggamit s a Filipino bilang wikang panturo. S a
ikalawang bahagi n g Artikulo XIV, Seksiyon 6,
nakasaad na, “Alinsunod s a tadhana n g batas at
sang-ayon s a nararapat na maaring ipasiya n g
Kongreso, dapat m a g s a g a w a n g m g a hakbangin
a n g Pamahalaan upang ibunsod at puspusang
itaguyod a n g paggamit n g Filipno bilang midyum
n g opisyal na komunikasyon at bilang wika n g
pagtuturo s a sistemang pang-edukasyon.”
▶ Maraming sikolohista sa wika ang
naniniwala na ang katulong n g utak sa
pagproproseso n g kaalaman ay a ng wikang
nauunawan n g tao. Mahalaga kung gayon
na gamitin ang Filipino sa pagtuturo hindi
lamang para sa m a s epektibong pagtuturo
kundi pati na rin sa m a s makabuluhang
pagkatuto n g m g a estudyante.
Opisyal na Wika
▶ Tinatawag na opisyal na wika an g isang wika na
bingyan n g natatanging pakilala sa
konstitusyon bilang wikang gagamitin sa m g a
opisyal na transaksiyon n g pamahalaan. M a y
dalawang opisyal na wika an g Pilipinas – ang
Filipino at Ingles.
▶ Ayon sa Artikulo IV, Seksiyon 7, an g m g a

wikang opisyal n g Pilipinas ay Filipino, at

hangga’t walang ibang itinatadhana a n g batas,
Ingles.
▶ Bilang m g a opisyal na wika, m a y tiyak at

magkahiwalay na gamit an g Filipino at Ingles.

▶ Gagamitin a ng Filipino bilang opisyal na
wika sa pag-akda n g m g a batas at m g a
dokumento n g pamahalaan. Ito rin ang
wikang gagamitin sa m g a talakay at
diskurso sa loob n g bansa, halimbawa, sa
m g a talumpati n g pangulo, m g a
deliberasyon sa kongreso at senado,
pagtuturo sa m g a pamahalaan, m g a
paglilitis sa korte, at iba pa. Mahalaga ang
paggamit n g Filipino sa m g a talumpati ng
panguloat sa m g a talakay at diskurso
upang maunawaan n g m g a m am ama ya n
ang mahahalagang usapin n g bansa.
▶Bukod sa pagiging pamabansang wika at isa
sa m g a opisyal na wika n g Pilipinas,
gumag anap din ang Filipino bilang lingua
franca o tulay n g komunikasyon sa bansa.
Kapag m a y dalawang taong mag-uusap na
m a y magkaiba o magkahiwalay na kultura
at sosyolingguwistikong grupo, halimbawa,
ang isa ay Kapampangan at isa naman ay
Bikolano, gagamitin nila ang Filipino para
magkaunawaan.
▶ Samantala, gagamitin naman ang Ingles
bilang isa pang opisyal na wika Pilipinas sa
pakikipag-usap sa m g a banyagang nasa
Pilipinas at sa pakikipagkomunikasyon sa
iba’t ibang bansa sa daigdig. Ingles ang
itinuturing na lingua franca n g daigdi. Ito
ang ginagamit n g m g a tao mula sa iba’t
ibang bansa para mag-usap at
magkaunawaan.