PANGKAT 4

Amelia Sionilo

CHAPTER 2 Evelyn Magsila

PONOL
Franchesca Estanislao

Jamaine Recinto

Jessica Guillermo

OHIYA
Katherine Tomagan

Leigh Allyson Cruz

OM
SLIDESMANIA.C

Maris Ragus
 ANO ANG
● Agham na pag-aaral ng makabuluhang tunog

PONOLOHIYA?
ng isang wika.
● Pinag-aaralan ang wastong bigkas ng mga
tunog na tinatawag na ponema.
● Isa sa antas ng pag-aaral ng wika ang
ponolohiya. Ang “pono” ay galing sa English na
“phone” na nangangahulugang tunog at ang
OM
SLIDESMANIA.C

“lohiya” na nangangahulugang pag-aaral.

 ANG
PAGSASALI
Salik upang makapagsalita ang tao:

● Ang pinanggagalingan ng lakas o

TAenerhiya.
● Ang kumakatal na bagay o artikulador.
● Ang patunugan o resonado.
OM
SLIDESMANIA.C
 ANG
PAGSASALI
Bahagi ng Wika:

TA
● Bilinggwal
●Monolinggwal
●Poliglot
OM
SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
OM
 PONOLOHIYA
NG
FILIPINO
OM
SLIDESMANIA.C
 ANG PITONG 1. Mga 2.. Mga 3. Klaster o
PONOLOHIY Ponemang Diptonggo kambal-katinig
A NG Segmental o
FILIPINO Ponema

4. Mga Pares 5. Mga 6. Ang Glottal 7. Ponemang

Minimal Ponemang na Pasara o Suprasegmental
Malayang Impit na Tunog
Nagpapalitan
OM
SLIDESMANIA.C
 1. Mga Ponemang Segmental/Ponema

● Makabuluhan ang isang tunog kapag

nagiba ang kahulugan ng salitang
kinasasamahan nito sa sandaling ito’y
alisin, palitan, ilipat o dinagdag.
● Ang Filipino ay may 21 ponema – 16
katinig at 5 patinig.
OM
SLIDESMANIA.C
 1. Mga Ponemang Segmental/Ponema

● Mga katinig- /p,t,k,),b,d,g,m,n,h,s,ŋ,l,r,w,y/

● Mga patinig- /i,e,a,o,u/
● Ang ŋ ay tinutumbasan ng digrapo (dalawang
letra ng “ng”)
●  Ang patinig ay itinuturing na siyang
pinakatampok o pinakaprominenteng bahagi ng
pantig.
OM
SLIDESMANIA.C
 A. MGA
Ito ay maiaayos
KATINIG
Punto ng artikulasyon Paraan ng artikulasyon
– papaanong gumagana
– saang bahagi ng bibig
ayon sa punto at ang ginagamit na mga
nagaganap ang saglit sangkap sa pagsasalita
paraan ng
na pagpigil o pagabala at kung paanong ang
artikulasyon at sa pagpapalabas ng hininga ay lumalabas sa
kung ang mga ito ay hangin sa pagbigkas ng bibig o sa ilong sa
binibigkas nang pagbigkas ng alinman sa
isang katinig.
mga ponemang katinig
may tinig (m.t.) o
OM
SLIDESMANIA.C

walang tinig (w.t.)

SLIDESMANIA.C
OM
 B. MGA
PATINIG
Maiaayos ayon naman sa kung aling
bahagi ng dila ang gumagana sa
pagbigkas ng isang patinig at kung ano
ang pusisyon ng nasabing bahagi sa
pagbigkas.
OM
SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
OM
 2. Mga Diptonggo
● Magkasamang patinig at malapatinig sa
isang pantig.
● aw, iw, ay, ey, oy, uy
● Kapag ang malapatinig ay napagitan sa
dalawang patinig, ito ay hindi na
diptonggo.
OM
SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
OM
 HALIMBAWA

●  giliw ●  sisiw
●  reyna ●  sampay
●  kalabaw ●  daloy
●  bahay ●  beywang
●  aruy ●  baliw
●  kahoy ●  kami’y
OM
SLIDESMANIA.C
 3. Klaster o kambal-katinig
● Magkakabit na dalawang
magkaibang katinig sa isang pantig
● Ang klaster ay matatagpuan sa
unahan o inisyal at sa hulihan o pinal
ng isang pantig
OM
SLIDESMANIA.C
SLIDESMANIA.C
OM
 4. Mga Pares Minimal
●  Ang pares ng salita na magkaiba ng
kahulugan ngunit magkatulad na magkatulad
sa bigkas maliban lamang sa isang ponema sa
magkatulad na pusisyon.
●  Ito ay ginagamit sa pagpapakita ng
pagkakaiba ng mga tunog ng magkakahawig
OM
SLIDESMANIA.C

ngunit magkakaibang ponema.

 /p/ /b/ /e/ /i/
pala – shovel mesa – table
bala – bullet misa – mass
/k/ /g/
kulay – color kulong – enclosed
gulay – vegetable gulong – wheel
/t/ /d/
tula – poem
dula – play
OM
SLIDESMANIA.C
 5. Mga Ponemang Malayang Nagpapalitan

● Magkaibang ponemang matatagpuan sa

magkatulad na kaligiran ngunit hindi
nagpapabago sa kahulugan ng mga salita
● Karaniwang nangyayari sa ponemang
patinig na i at e, at sa o at u.
OM
SLIDESMANIA.C
 HALIMBAWA

lalaki tutoo daw

lalake totoo raw
bibi nuon
bibe noon
OM
SLIDESMANIA.C
 6. Ang Glottal na Pasara o Impit na Tunog

● Naging labing-anim ang ponemang

katinig sa halip na labinlima lamang
dahil sa ponemang glottal na pasara
● Kahit itinuturing na ponema, hindi ito
inirereprisinta ng titik o letra
OM
SLIDESMANIA.C
 Sa halip ay inirereprisinta ito sa dalawang
paraan:
● Nakasama ito sa palatuldikan at
inirereprisinta ng tuldik na paiwa (`)
kung nasa pusisyong pinal ng salita. Ang
mga salitang may impit na tunog sa
pusisyong pinal ay tinatawag na maragsa
OM
SLIDESMANIA.C

o malumi
 Sa halip ay inirereprisinta ito sa dalawang
paraan:

● Malumi – bagà, pusò, saganà, talumpatì

● Maragsa – bagâ, kaliwâ, salitâ, dukhâ
● Inirereprisinta ito ng gitling(-) kapag
ito’y nasa loob ng salita sa pagitan ng
katinig at patinig
OM
SLIDESMANIA.C
 Sa halip ay inirereprisinta ito sa dalawang
paraan:

● Karaniwang matatagpuan sa pagitan ng

panlaping nagtatapos sa katinig at ang
salitang-ugat na nagsisimula sa patinig.
Hal:
May-ari, Mag-alis, Pang-ako
OM
SLIDESMANIA.C
 7. Ponemang Suprasegmental
● Sangkap na pampalasang ginagamit sa ating
pakikipagtalastasan
● Pantulong sa ponemang segmental; na higit na
nagiging mabisa ang ating paggamit ng 21
ponemang segmental sa ating
pakikipagtalastasan sa pamamagitan ng mga
pantulong o suprasegmental na tono, haba, diin
OM
SLIDESMANIA.C

at antala.
 A. TON0
Ang pagtaas o pagbaba na iniuukol natin sa pagbigkas
ng pantig ng isang salita upang hugit na maging mabisa
ang ating pakikipag-usap sa ating kapwa.
OM
SLIDESMANIA.C
 B. HABA
AT DIIN Ang Filipino ay
Ang haba ay
Ang diin naman ay sinasabing
tumutukoy sa sa
tumutukoy sa lakas syllabletimed
haba ng bigkas na
ng bigkas ng pantig samantalang ang
iniuukol ng
ng salita Ingles ay
nagsasalita sa
sinasabing stress-
patinig ng pantig
timed
OM
SLIDESMANIA.C

ng salita.
 B. HABA
AT DIIN ● Mandarin at Thai-
mahalaga ang tono
Ang tono, haba at diin sa
pagbigkas ng isang salita ay ● Ingles –mahalaga ang
karaniwang nagkakasama- diin
sama sa isang pantig.
● Filipino – mahalaga ang
OM
SLIDESMANIA.C

haba
 HALIMBAWA

● “Break, break, break On thy cold,

gray stones, O Sea!”

● “Pag-ibig anaki’y aking nakilala Di

dapat palakhin ang bata sa saya”
OM
SLIDESMANIA.C
 C. ANTALA

Saglit na pagtigil sa ating

Ito ay inihuhudyat ng
pagsasalita upang higit na kuwit, tuldok, semicolon o
maging malinaw ang kolon
mensaheng ibig nating
ipahatid sa ating kausap
OM
SLIDESMANIA.C
 C. ANTALA

Hal.
Bakit higit ● magnana.kaw – thief
mahalaga ang
haba kaysa sa tono ● magna.nakaw – will go on
at diin? stealing
OM
SLIDESMANIA.C
 HALIMBAWA

● Hindi puti.
Hindi, puti
● Hindi ako siya
Hindi ako, siya
● Hindi sila tayo
OM
SLIDESMANIA.C

Hindi sila, tayo

 REFERENCES: R AM
https://www.slideserve.com/collin/ponolohiya
MA
https://
www.slideshare.net/jemaningas/ponolohiya
ING
https://www.coursehero.com/u/file/45124437/p SAL A M
AT
onolohiya-Lesson-4ppt/#
comments
OM
SLIDESMANIA.C

SA