Click to edit Master title style

ANG PANDIWA AT
ASPEKTO NG
PANDIWA

1
Click to edit Master title style

Subtitle

2 2
Layunin
Click to edit Master title style

Layunin sa pag aaral na:

1. Naibibigay ang kahulugan ng pandiwa;
2. Natutukoy at napag-iiba-iba ang
aspekto, uri, pokus at kaganapan ng
pandiwa; at
3. Nakapagsasanay at nailalapat ang
kaalaman sa paggamit ng wastong
pandiwa sa pangungusap.
3 3
Click to edit
ANG PANDIWA Master title style

•Maituturing na mga pandiwa ang mga salitang

nagpapahayag ng kilos o galaw. Ang mga pandiwa ay
binubuo ng salitang-ugat at mga panlaping makadiwa.
Ang salitang-ugat ay nagbibigay ng kahulugan sa
pandiwa. Ang panlapi naman ang nagpapakilala ng iba't
ibang panahunan, kailanan, at tinig ng pandiwa. Ang
salitang-ugat at panlapi ang bubuo sa salitang pawatas
na magiging batayang anyo ng pandiwa. 4 4
Clickmga
May to edit Master makadiwa
panlaping title style na ginagamit gaya ng mag-,
um, i, ma, maka, hin, -han/-in, pa mang, maki at iba pa.

Panlapi Salitang-ugat Pawatas

Um lakad lumakad
Mag Laro maglaro
I Luto Iluto
Ma Sabi Masabi
Pa Luha Paluha
 

5 5
 Mga Aspekto ng Pandiwa
Click to edit Master title style

A n g p a n d i wa ay m ay a s p e k to n a n a g p a p a k i ta n g k i l o s o
p a n g yaya r i n a n a ga n a p , o katata p o s p a l a m a n g ,
s i s i m u l a n g ga n a p i n at m a ga ga n a p p a l a m a n g . A n g m ga i to
ay n a b a b a n g h ay ayo n s a a s p e k to . M ay tat l o n g a s p e k to
a n g p a n d i wa : 1 . ) p e r p e k ti b o o g i n a n a p n a o n ata p o s n a ,
2 ) i m p e r p e k ti b o o g i n a ga n a p at h i n d i p a n atata p o s , at 3 )
ko nte m p l ati b o o ga ga n a p i n o h i n d i p a n a s i s i m u l a n a n g
kilos.
M ay ti n atawa g n a a nyo n g n e u t ra l , i to ay a n g p awata s at
a n g p a u to s . l i s a a n g a nyo n g m ga i to . 6
Click to edit Master
A. Aspektong title style
Perpekti bo o Pangnakaraan Ito'y
nagsasaad ng kilos na nasimulan at natapos na.
Halimbawa:
 

Anyong Pawatas Aspektong Pespekti bo

Umalis Umalis
Kumain Kumain
Maglaro Naglaro
Magpaganda Nagpaganda
7
Click to edit Master title style
Ang mga halimbawang ito ay ang mga pandiwang
nabanghay mula sa anyong pawatas na maaaring
manati li ang anyo ng pawatas sa aspektong
perperkti bo gaya ng salitang "umalis", at
"kumain." Samantala, ang anyo ng pawatas na
"maglaro" sa aspektong perpekti bo ay nagiging
"nag-" ang "mag-".
 Ang mga kilos sa aspektong perpekti bo ay
nagpapatunay na natapos na.

8
Click to edit Master title style
A.1 Aspektong Perpekti bong Katatapos
Ito ay ang aspektong nagsasaad ng kilos na katatapos
lamang bago nagsimula ang pagsasalita. Ito ay
maihahanay sa aspektong perpekti bo. Ang kayarian
ng aspetong ito ay nabubuo sa pamamagitan ng
pag gamit ng unlaping ka at ang pag-uulit ng unang
panti g ng salitang-ugat. Ngunit hindi lahat ng
pandiwa ay may aspektong perpekti bong katatapos.
 

9
Click to edit Master title style
 
Halimbawa:
Pawatas Perspekti bong Katatapos
S u m u l at ka s u s u l at
Ku m a i n ka ka ka i n
M a g l a ro ka l a l a ro

10
Click to edit Master title style
B. Aspektong Imperpekti bo o Pangkasalukuyan
Sa aspektong imperpekti bo, ang kilos ay nasimulan na
ngunit di pa natatapos. Kasalukuyan pang
ipinagpapatuloy ang kilos. May dalawang uri ng kilos na
imperpekti bo; Una, kilos na nasimulan ngunit hindi pa
natatapos, nagaganap o ipinagpapatuloy. Ikalawa, kilos
na paulit-ulit na ginagawa.
 

11
HClick
a l i m bto edit
awa : Master title style
1 . S u m u s u l at n g t u l a a n g m a g - a a ra l . ( n a g s i m u l a n a n g s u m u l at
at s u m u s u l at p a , h i n d i p a ta p o s a n g k i l o s )
2 . Pa rati s i ya n g u m a aw i t . ( a n g k i l o s ay p a u l i t- u l i t n a g i n a gawa )
 

12
 Click to edit Master title style
Pawatas/Pautos Perpekti bo Katatapos Imperpekti bo
M a g l a ro n a g l a ro ka l a l a ro n a g l a l a ro
Ku m a i n ku m a i n ka ka ka i n ku m a ka i n
S u m u l at s u m u l at ka s u s u l at s u m u s u l at

13
Click to edit Master
C. Aspetong title style
Kontemplati bo o Panghinaharap
Ang kilos ay hindi pa nasisimulan, ito'y gaganapin pa
lamang.
Halimbawa:
Pawatas/Pautos P e r p e k ti b o K a t a t a p o s I m p e r p e k ti b o K o n t e m p l a ti b o
Maglaro naglaro kalalaro naglalaro maglalaro
Kumain kumain kakakain kumakain kakain
Sumulat sumulat kasusulat sumusulat susulat

14
Click to edit Master title style
Ang pandiwa ay may pagbabagong-anyo o
ti natawag na pagbabanghay batay sa
aspekto nito. Sa salitang-ugat at panlapi
naipakikita ang pag-iiba ng anyo ng
aspekto ng pandiwa.

15
Click to edit Master title style
Neutral Banghay sa UM
Anyong Pawatas Sumulat
Perpekti bo Sumulat
Perpekti bong katatapos Kasusulat
Imperpekti bo sumusulat

1616
URI NG PANDIWA
Click to edit Master title style

1. Pandiwang Katawanin
Ang pandiwang katawanin ay nagtataglay ng kahulugang buo na
hindi nangangailangan ng tagaganap o tagatanggap ng kilos.

Halimbawa: Umalis na ang panauhin

Lumipad sa himpapawid ang mga ibon
Ang mga panauhin ay pumunta sa ilog.
1717
Click to edit Master title style

2. Pandiwang Palipat
Ang mga pandiwang palipat ay nagtataglay ng kilos at
nangangailangan ng tuwirang layon. Ang tuwirang layon ay
pinangungunahan ng pang-ukol na sa o kay at layon na maaaring
pangngalan o panghalip na karaniwan.

Halimbawa: Ang magsasaka ay natanim ng mga gulay

Siya ay kumatha ng isang kuwento.
Sumusuri siya ng isang payak na pangungusap.
1818
TINIG
Click NGMaster
to edit PANDIWA
title style

1. Tinig na Tahasan o Tukuyan

Sa mga pandiwang nasa tinig na tahasan, ang paksa ng
pangungusap ang tagaganap ng kilos na sinasabi ng pandiwa at may
layong tagatanggap ng kilos na tinatawag na tuwirang layon

Halimbawa: Bumili ng sariwang gulay ang ina ni Karl

Bumabalangkas ng isang talata si Cesar.
Ang bata ay nagpalit ng damit

1919
Click to edit Master title style

2. Tinig na Balintiyak
Sa tinig na balintiyak, ang paksa ay hindi gumaganap ng kilos
manapa, ito ang tumatanggap ng kilos na sinasabi ng pandiwa,
samakatwid, tagatanggap ng kilos ang paksa.

Halimbawa: Ang tula ay isinulat ng batikang manunulat.

Pinulot ng bata ang aklat.
Nabili ni Grace ang bagong Van

2020
Click to edit Master title style
POKUS NG PANDIWA
Pokus ng Pandiwa
Naipakikita sa pamamagitan ng pokus ang
kaugnayan ng paksa sa pandiwa kung
tagaganap, tagatanggap, sanhi,
pinaglalaanan, ginanapan o kagamitan ang
paksa.

Pokus ang tawag sa relasyong pansemantika

ng pandiwa sa simuno paksa ng pangungusap.
Naipapakita ito sa taglay na panlapi ng 2121
1. AKTOR NA POKUS
Click to edit Master title style

Nasa aktor ang pokus kapag ang paksa ang tagaganap ng

kilos ng pandiwa sa pangungusap. May mga panlaping
ginagamit gaya ng: um, mag-, maka-, mang at ilang ma-.
Halimbawa:
• Sumungkit ng mga atis ang mga mag-aaral.
• N a g d a l a n g r a d y o s i Tr i x y.
• Mangunguha si Cris ng maraming prutas.

A n g p a k s a n g p a n g u n g u s a p a y a n g m g a m a g - a a r a l , s i Tr i x y a t
si Cris na gumanap ng kilos na isinasaad ng pandiwang 22

banghay sa um, may at mang- na nasa aktor pokus.

2.Gol Pokus
Click to edit Master title style

Nasa gol pokus kapag ang paksa ang siyang

tagatanggap ng kilos na ipinahahayag ng pandiwa at
may layon tagaganap.
Ang mga panlaping ginagamit sa pokus na ito ay i-,
in, -an/-han, ma-, ipa. Pinangungunahan ng marker na
ng/ni ang aktor o ang kahalili nitong mga panghalip.
Halimbawa:
• Kinuha ni Joe ang susi.
• Binali ng bata ang lapis. 23
 3. Lokatib Pokus
Click to edit Master title style

Nasa lokatib pokus kapag ang tinutukoy ay ang

pook na pinagganapan ng kilos. Ang mga
panlaping ginagamit ay -an/-han, pag--an/-han,
-an/-han, pang... -an/-han.
Halimbawa:
• Pinaghukayan ni Pedro ang kanilang bakuran.
• Pinaglutuan ng kakanin ang bagong kawali.
• Napagtamnan ni Joe ang mga malalaking
paso.
24

Ang bakuran, kawali at paso ay siyang lokatib

Click to edit Master title style
4. Kosatib Pokus
K a p a g t i n u t u k o y a n g k a d a h il a n a n n g k i l o s s a
p a n g u n g u s a p . A n g pa n l ap in g g i n a g a m i t a y i - , i k a - a t
i k a p a g - P in a n g u n g u n a h a n n g n g/ n i a n g a k t o r o
panghalili rito.
Ha l i mb a wa :
• I n i l u h a ni y a a n g p ag - a l is mo .
• I k i n a i n i s n i l a a n g p ag s i s i n u n g a li n g mo .
• I k i n a g a l it k o a n g i y o n g p a g t a t a k s i l .
25
5. Instrumental Pokus
Click to edit Master title style

Nasa instrumental pokus kapag ang paksa ay ang

kagamitang ginamit sa pagkilos ng pandiwa sa
pangungusap. Ang panlaping ginagamit ay ipang-
at pinangungunahan ng ng/ni ang aktor.

Halimbawa:
• Ipinangguhit ng bata ang lapis na iyan.
• Ipinamunas ni Ging-ging ang bagong twalya.
• Ipinanghiwa ni Abie ng sibuyas ang kutsilyo.
26
 Click to edit Master title style
6. Direksyunal Pokus
K apag tinutukoy ang direksyon o tatanggap ng kilos
sa pangungusap. Ang mga panlaping ginagamit sa
ganitong pokus -an/-han, at pinangungunahan ng
ng/ ni marker ang aktor o mga panghalili nito.
Halimbawa:
• Pinasyalan namin ang Banaue Rice Terraces.
• Pinuntahan ng mga pulis ang kanilang bahay.
• Tinabihan niya ang kanyang kaibigan
27
7. Benepaktib Pokus
Click to edit Master title style

Nasa benepaktib pokus kapag ang paksa ay'

pinaglalaanan o di-tuwirang layon ng kilos ng pandiwa.
Ang mga panlaping ginagamit sa ganitong pokus ay i-,
ipang-, at ipag-. Pinangungunahan ng ng/ni ang marker
n g a k t o r.

Halimbawa:
• Ikinuha ng inumin ng katulong ang panauhin.
• Ipinaghugas ni Ana ng pinggan ang bata.
• pinagluto ng ina ng masarap na ulam ang maysakit.
28
Click to edit Master title style
Mga Kaganapan ng Pandiwa

• Kaganapan ng pandiwa ang tawag sa bahagi ng panaguri

na binubuo o nagbibigay ng ganap na kahulugan sa pandiwa.

1. Kaganapang Tagaganap o Aktor

Nasa aktor na kaganapan ang pandiwa kapag ang
bahagi ng panaguri ang gumaganap ng kilos na ipinapahayag ng
pandiwa.

2929
Click to edit Master title style
1. Kaganapang Layon o Gol
Nasa kaganapang gol o layon ang pandiwa kapag
ang bagay o mga bagay ay ang tinutukoy ng panaguri sa
pangungusap.
Halimbawa:
a. Nagpaluto ako ng masarap na pinikpikang manok. (ang
pariralang ng pinikpikang manok ang tinutukoy ng iniluto)
b. Nagpaihaw sila ng malaking bangus.
c. Kumuha ang mga bata ng duhat sa bukid.
d. Pumulot ng mga kumikinang na bato ang mga bata sa
Crystal Cave.
3030
Click to edit Master
3. Kaganapang title style
Ganapan o Lokatib
Nasa ganapan o lokatib ang kaganapan ng pandiwa
dahil ang panaguri ay nagsasaad ng lugar na pinagganapan ng
kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
a. Nagtampisaw sa ilog ang mga dalaga. (ang pariralang sa ilog
ay nagsasaad kung saan nagtampisaw ang mga dalaga)
b. Nagsayaw ng retro sa plaza ang mga kabataan. 
c. Pumulot ng dumi sa sahig si Ivan.
d. Kumuha ang damit sa aparador ang tatay 3131
 4. Kaganapang
Click Kagamitan
to edit Master o Instrumental
title style
Ang kaganapang ito ay nagsasaad kung anong
bagay, kagamitan o instrumento sa panaguri ang ginamit upang
magawa ang kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
a)Ginupit ng nanay ang mga pira-pirasong tela sa
pamamagitan ng gunting. (ang pariralang sa pamamagitan
ng gunting ay nagsasaad kung ano ang ginamit upang
magupit ang tela.)
b)Iginuhit ni Norbert ang magandang tanawin sa pamamagitan
ng lapis. 3232
c. Pinunasan
Click ni Liyan
to edit ang mga
Master titleupuan
stylesa pamamagitan ng tuyong basahan.
d. Binuksan niya ang kabinet sa pamamagitan ng susi.
5. Kaganapang Sanhi o Kosatib
Ito ang kaganapang nagsasaad sa panaguri kung ano ang dahilan ng
pandiwa. don
Halimbawa:
a. Nagkasakit siya dahil sa pagpapabaya. (ang pariralang dahil sa pagpapabaya
ay nagsasaad ng pagkakasakit ng taong tinutukoy)
b. Nakalimot si Dolores dahil sa dami ng gawain.
c. Nalugod ang mga kabatan dahil sapabuyang ibinigay.
d. Natuwa si Joel dahil nakapasa siya sa UP Diliman.
3333
6. Kaganapang
Click Tagatanggap
to edit Master title ostyle
Benepaktib
Ang kaganapang ito ay nagsasaad kung sino ang tatanggap o
makikinabang sa panaguri sa kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
a. Bumili si Jane ng mga gulay para sa kanyang panauhin (ang pariralang
para sa kanyang panauhin ay nagsasaad kung para kanino ang biniling
gulay)
b. Nagluto si Nanay ng asado para sa kanyang pamangkin
c. Namitas si Daniel ng mga bulaklak para kay Girlie
d. d. Nanguha si Felisa ng mga kamatis para kay Anita. 3434
7.Click
Kaganapang Direksyunal
to edit Master title style
Ang kaganapang direksyunal ay nagsasaad ng direksyon
ng kilos na taglay ng pandiwa sa panaguri.
Halimbawa:
a. Pumunta sila sa park. (ang pariralang sa park ay nagsasaad ng
direksyon ng kilos na taglay ng pandiwa
b. Nagtungo sila sa lugar ng mga katutubo.
c. Nagpunta si Imelda sa Maynila

3535
 Paglalapat
Click to edit Master title style

PERPEKTIBO IMPERPEKTIBO KONTEMPLATIBO

1.
2.
3.
4.
5.

1. LANGGOY
2. KAIN
3. WALIS
4. TAKBO
5. TALON

3636
Click to edit Master title style

3737