Dilbilim Akımları

Seda Gülsüm Gökmen

Ankara Üniversitesi
Dilbilim Bölümü
1. ders: Ders içeriğinin tanıtımı
Bu ders kapsamında dilbilim alanının geniş bir tarihçe özeti yapılacak,
dilbilim alanında önemli kilometre taşları sayılan isimler, akımlar ve
ekoller üzerinde durulacaktır.
Bu ders kapsamında kullanılacak olan kaynaklar hakkında bilgi
verilecektir.
Dil Nedir?

Pek çok dilbilimciye göre dil, insan konuşmasının temel

kalıbı ve konuşmayla dinlemenin üzerine kurulu olduğu
(örtük) sistemler topluluğudur.
Dil Nedir?
Dil sözcüğü pek çok farklı biçimde kullanılmaktadır.
Örneğin bilgisayar dillerinden, işaret dilinden ya da renklerin
dilinden söz edilir ya da “Bu aletin dilinden anlamıyorum
ben” der birisi. Tüm bu kullanımlar, aslında temelde bir
yapıya işaret etmektedir.
Dil nedir?

Dilbilimciler için bu yapı, insan zihninde var olan ve insanın

konuşma organı aracılığıyla ürettiği sesleri kullanarak iletişim
gereksinimini karşıladığı, soyut bir işlemlemedir.
Bu yapı olmaksızın iletişim gerçekleşemez.
Dilbilim nedir?

Dil denen gerçeği ele alan, dillerin doğuşunu, evrimini,

gelişmesini, yeryüzüne yayılışını ve aralarındaki
ilişkileri ses, biçim, anlam, sözdizimi vb. yönlerinden
inceleyen bilim.
Dilbilimci kimdir?
-Dil nedir?
-Sesler nasıl çıkarılır? ve bunlar nasıl algılanır?
-Bir tümceyi oluşturan öğeler nelerdir?
-Bir tümce nasıl olup da belli bir anlamı üstlenebilmektedir?
-Dil ile düşünce arasındaki ilişki nedir?
-Dil insanların anlaşmalarını nasıl sağlar?
-Dil nasıl ve neden değişir?
-Diller arasında benzerlikler var mıdır?
-Diller arasında ne gibi farklılıklar vardır?
Dil-dilbilim-dilbilimci
Buraya değin, ''kimse size sormayınca bildiğimiz, ama birine
açıklamaya kalkınca da bilmediğimiz'' dilden ve onu tüm durumları
içinde incelemeye çalışan dilbilimden söz ettik.
Dil üzerine konuşmak hem kolay hem de zordur. Herkes kendi anadilini
ya da bir ikinci dili konuşabilir ve herkesin konuştuğu dil üzerine
söyleyecek bir sözü vardır.
''Herkes zaten doğuştan dilbilimcidir.”

Birey dünyaya geldiği andan itibaren dili edinmeye

başlar. Edinmeye başladığı dille birlikte içinde
bulunduğu toplumun her türlü kültürünü de
kazanmaya başlar.
Bir dilbilimci, bir toplumbilimci gibi davranır.
Anadili

Anadili dediğimiz olgu kuşaktan kuşağa aktarılan

ulusun kültürüyle ilişkili bir bildirişme dizgesidir.
Toplumsal bir kurumdur.
çocuk

Büyümekte olan bir çocuk kendini hem bir ses

sisteminin hem de dış gerçekliği ya da evreni belli bir
biçime sokan düşünce sisteminin içinde bulur.
Dilsel farklılıklar

Diller arasındaki farklılıklar, yalnızca seslerde

değil aynı zamanda bütün dünya görüşlerinde
kendini gösterir.