STATISTIKA • Kryesisht ne adoleshente (~ 1% e 13-18 vjec) • Kryesisht seksi femer (~ 4% e tyre)
• Mortalitet i larte: 5- 20%, edhe me i larte se
te gjitha crreg.psikiatrike • Mortaliteti lidhet 50% me suicidet, shkaqe te tjera jane infeksionet nga ulja e imunitetit, apo aritmite kardiake nga crreg.elektrolitike Me vlere per diagnozen e AN 1. Renia e peshes > 85% te peshes ideale 2. Frike ndaj mbipeshes dhe obezitetit, perceptim vetjak i shtremberuar i imazhit te trupit (formes dhe peshes). Refuzim per te tejkaluar BMI>17.5 3. Ulje e ngrenies, mohim i ndjenjes se urise (edhe pse ajo eshte prezente) 4. Mungese e me teper se 3 cikle menstruale rresht 5. Pa anamneze personale per ndonje crregullim fizik apo psiqik Ku takohet me teper? • Profesione te caktuara si: modeling, balerina, kinematografi, atletet etj • Ne persona qe kombinojne mjaft shpesh dieta drastike me ushtrime fizike intensive • Jane pergjithesisht njerez perfeksioniste dhe kompetitive, ku lind kontradikta midis deshires per te qene me i miri, dhe pasigurise apo frikes se brendshme nese mund ta arrijne kete.. • Keta persona ruhen mjaft nga kriticizmi dhe vleresimi i opinionit publik • AN ndryshe eshte quajtur: “PERVERSITETI I EGOS” FIZPATOLOGJIA E AN • AN eshte rezultante e faktoreve: - Psikologjike - Biologjike - Sociale, Te kombinuara me stresin,ne momentet e zhvillimit seksual gjate pubertetit.
AN KA EDHE BAZE GJENETIKE (risku eshte 12 x me i
madh, nese pacientja ka nje nene/apo moter qe ka vuajtur me AN) Shoqerimi i AN me semundje te tjera • AN mund te bashkeekzistoje (por jo detyrimisht) me depresionin, ankthin, crregullimet obsesive- kompulsive). Ato sherbejne negativisht tek AN.
• Nuk eshte e qarte cili neuromediator eshte pergjegjes
ne AN: enkefalinat? Serotonina?
• Mund te jete nje substance qe vepron ne lidhjen trakt
g-int me trurin ( zgjat zbrazjen e stomakut, dhe frenon qendrat nervore qe kontrollojne marrjen e vaktit te ushqimit): si p.sh CCK (kolecistokinina) KLINIKA E AN Shume ngjashmeri me hipotireozen:
• Intolerance ndaj te ftohtit, hipotermi
• Konstipacion • Floke te dobet, te holle / lanugo (body hair) • Thonj te thyeshem • Bradikardi, hipotension • Hiperkolesterolemi • Edema, mund te kete rritje te gl.parotis • Amenorre • Karies dentar Ne rastet e renda, vijne me shenja dehidrimi dhe IR, dobesi te theksuar, ose shenja te shokut cirkulator. Laboratori • Anemi, leukopeni, trombocitopeni (nga supresioni i palces kockore dhe deficiti proteinik) • Ulje e LHRH, gonadotropinave • Hipokalemi ( nga abuzimi i marrjes se laksativeve, diuretikeve apo te vjellat abuzive) • Hipokalcemi ( deficit dietetik) • Fece gjak okult poz (nga demtimi I ezofagut prej te vjellave, apo demtimi I kolonit nga perdorimi abuziv i laksativeve • Ulje e sasise se urinimit ditor, rritje e koncentrimit te urines Sjellja ne klinike e AN • Zakonisht nuk e pranojne problemin e tyre, por sillen per vizite nga familjaret. Mungesen e ngrenies e quajne menyre apo stil jetese, zgjedhje te tyre. • Ne shumicen e rasteve, jane te orientuar ne kohe dhe hapesire, te veshur mire dhe me rroba te gjera, per te maskuar dobesine fizike. • Rralle paraqiten ne gjendje IR me dehidrim apo me atake kardiake prej crreg. hidroelektrolitike (shok kardio-cirkulator), ose pas nje tentative vetevrasjeje. Trajtimi dhe prognoza • Hospitalizim • Sipas nevojes: rehidrim parenteral dhe korrigjim elektrolitik. • Plan dietetik • Suport psikologjik dhe terapi ne grup, sidomos ata me prirje per suicid. Sipas rastit edhe antidepresante.
• Prognoza: 2/3 arrihet sukses ne rikthimin drejt peshes
normale, dhe rikthimit te menstruacioneve. Nje pjese e vogel shkon drejt obezitetit,pas trajtimit.
• Mundesi rikthimi e AN, ne nje perqindje te vogel rastesh.