ÖĞRETİM

ARAÇ - GEREÇLERİNİN
SEÇİMİve
HAZIRLANMASI

1
 Neler Öğreneceğiz ?

 Araç – Gereç Kavramları

 Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki Yeri ve Önemi
 Araç ve Gereçlerin Çeşitleri
 Araç ve Gereçlerin Seçimi
 Araç – Gereç Hazırlama İlkeleri
Araç – Gereç Kavramları

Araç : Daha çok mekanik nitelikteki yardımcı

olup;gereci sunmada vazgeçilmez öğedir.
Araç – Gereç Kavramları

Gereç : Daha çok yazılı basılı nitelikteki

yardımcı olup, aracın vazgeçilmez öğesidir.
Örnekler
 Akıllı Tahta
Smart Board interaktif yani akıllı yazı tahtası, SmartTechnologies şirketi
tarafından 1991 yılında dünyada ilk interaktif akıllı yazı tahtası olarak
üretilip pazara sunulmuştur. İngilizcede smart=akıllı, board=tahta anlamına
geldiği için bu teknoloji dilimize akıllı tahta olarak çevrilmiştir.
Akıllı tahta değişik
şekillerde de
kullanılmaktadır; İnteraktif
tahta, elektronik tahta,
akıllı yazı tahtası, elektronik
yazı tahtası, interaktif yazı
tahtası vb.
Tabletler
• Hafif ve kolay taşınabilir
• Öğrenciyi çanta taşıma sorunundan kurtaracak
• Kullanımı kolay
• Eğitim dışında kişisel bilgisayar olarak da kullanılabilir
• Düşük maliyetli
• Son teknoloji ürünü
ÖĞRETİMDE ARAÇ GEREÇLERİN
ÖNEMİ – SEÇİMİ VE
HAZIRLAMA İLKELERİ

ARAÇ – GEREÇLERİN
ÖĞRETİMDEKİ
YERİ VE ÖNEMİ
Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

Çoklu Öğrenme Ortamı Sağlarlar

Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

Öğrencinin Bireysel İhtiyaçlarının

Karşılanmasına Yardımcı Olurlar
Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

Dikkat Çekerler
Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

Hatırlamayı
Kolaylaştırırlar
Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

Soyuttan Somuta Aktarım Sağlar

Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

Zamandan Tasarruf Sağlar

Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

Güvenli Gözlem İmkanı Sağlar

Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

Tekrar Tekrar Kullanılabilirler

Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

Farklı Zamanlarda Birbiriyle

Tutarlı İçerik Sunulmasını Sağlar
Araç ve Gereçlerin Öğretimdeki
Yeri ve Önemi

İçeriği Basitleştirerek Anlatmayı

Kolaylaştırırlar
Neden Gereklidir?
 Öğretme-öğrenme sürecinde
araç-gereçler genellikle öğretimi
desteklemek amacıyla kullanılır.

 İyi tasarlanmış öğretim araç-

gereçleri öğretim sürecini
zenginleştirir, öğrenmeyi artırır.

 Dahası.....

1
9
Çoklu öğrenme ortamı
sağlarlar

2
0
Öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarının
karşılanmasına yardımcı olurlar

2
1
Dikkat Çekerler -
Motive ederler 2
2
 Hatırlamayı
kolaylaştırırlar
6
 Soyut kavram, olgu ve
olayları somutlaştırırlar

2
4
Zamandan tasarruf
sağlarlar
2
5
Güvenli gözlem yapma
olanağı sağlarlar

26
 Farklı zamanlarda
birbiriyle tutarlı içeriğin
sunulmasını sağlarlar
27
 Tekrar
tekrar
kullanılabilirle
r

28
İçeriği basitleştirerek
anlamayı kolaylaştırır

29
ÖĞRETİMDE ARAÇ GEREÇLERİN
ÖNEMİ – SEÇİMİ VE
HAZIRLAMA İLKELERİ

ARAÇ – GEREÇ
ÇEŞİTLERİ
Öğretimde Araç ve Gereç Çeşitleri

İşitsel Araç - Gereçler

Öğretimde Araç ve Gereç Çeşitleri

Görsel Araç - Gereçler

Öğretimde Araç ve Gereç Çeşitleri

Görsel ve İşitsel
Araç - Gereçler
Öğretim Araçları ve
Öğretim
Materyalleri

34
Öğretim Araçları ve Öğretim
Materyalleri
 Öğretim araçları: Bilginin öğrenene
ulaştırılabileceği farklı yollar & ortamlar

 Öğretim materyalleri: Farklı araçlarla

sunulan bilgiler, mesajlar & malzemeler

35
 Bir öğretim aracı ne kadar mükemmel
olursa olsun, içerik kötü tasarlanmışsa
 İçerik çok iyi tasarlanmış, etkili ve
doğru yöntemle sunulmamışsa

öğrenme açısından hiçbir yararı
olmayacaktır.

36
 Araç-gereç seçimini etkileyen faktörler

Öğrenci Özellikleri
Öğrenim Kazanımları

Yöntem Seçimi

Araç-gereç Özellikleri Kısıtlamalar (bütçe,

zaman..)

Araç-gereç Seçimi

Öğretmenin (tutum,
beceri..) Öğretim Ortamı
(ışıklandırma, öğrenci
sayısı vb.)

37
Araç – Gereçlerin Seçimi

Öğretim araç gereçlerinin seçimini etkileyen faktörler karşılıklı

etkileşim içerisinde olup birinin seçim , tasarım yada kullanımı
diğerinin seçim, tasarım yada kullanımını doğrudan etkiler.

• Kullanılan bütün araç ve gereçler öğrenenlerin öğretim hedeflerine

ulaşmalarına yardımcı olmalıdır.

• Bir davranışın öğretiminde çok yararlı olan bir gereç,

başka bir davranışın öğretimi için çok yararlı olmaya bilir.
Öğrenim Kazanımları
 Bilişsel, Duyuşsal ve
Devimsel

39
Araç-Gereç Özellikleri

40
Öğretmen Özellikleri
 Araç-gereçlerin
etkililiğine
inanma, istekli
olma
 Kullanım bilgi
ve becerisine
sahip olma

41
Öğretim Yöntemi
 Sunuş Yoluyla
Öğretim
 İşbirliğine Dayalı
Öğrenme
 Doğrudan
Öğretim
 Kavram
Öğretimi
 Problem Tabanlı
Öğretim
 Tartışma
42
Öğrenci Özellikleri
 Öğrenme
tercihleri

 Bireysel
farklılıklar

 Seviye

43
 Öğretim Ortamı
 Ortamın özellikleri
(büyüklüğü, niteliği,
ışıklandırma)
 Sınıf

 Laboratuar

 Alan Gezisi vb.

 Öğrenci sayısı
 Sınıf düzeni

44
Öğretim
Materyali
Hazırlama
İlkeleri

45
Öğretim Materyali;
 Basit, sade ve anlaşılır olmalıdır.
 Dersin öğrenim kazanımlarına uygun
seçilmeli ve hazırlanmalıdır.
 Dersin konusunu oluşturan içeriğin
tümünü değil, yalnızca özet bilgiyi
kapsamalıdır.
 Görsel özellikler (resim, grafik vb.)
Önemli noktaları vurgulamak amacıyla
kullanılmalı, aşırılıktan uzak olmalıdır.

46
Öğretim Materyali;
 İçerisinde kullanılan yazılı metin ve
görsel-işitsel öğeler öğrencinin pedagojik
özelliklerine uygun olmalı ve gerçek
hayatıyla tutarlık göstermelidir.
 Öğrenciye alıştırma-uygulama olanağı
sağlamalıdır.
 Olabildiğince gerçek hayatı
yansıtmalıdır.

47
Öğretim Materyali;
 Her öğrencinin erişimine ve
kullanımına açık olmalıdır.
 Dayanıklı olmalı, tek seferde
zarar görmemelidir.
 Gerektiğinde kolayca geliştirilmeli
ve güncellenebilmelidir.

48
Araç – Gereçlerin Seçimi

Bilişsel – Davranışsal Açıdan

Araç Gereçlerin Seçimi

Sözel Bilgi:
• Sözel bilgilerin öğretiminde kullanılabilecek araçlardan biri yazılı materyallerdir.
Ancak, yazılı bir materyalde ana fikirlerin hatırlanmasını kolaylaştırmak öğrencinin
ilgisini çekmek için görseller kullanılabilir.

• Bilgisayar alıştırma programları öğrenilmiş sözel bilgilerin

pekiştirilmesinde kullanılabilir.

• Ses kayıtları mesajın istenildiği kadar tekrarlanmasına imkân sağladığından

sözel bilgilerin öğretiminde yararlı bir araçtır.
 Araç – Gereçlerin Seçimi

Bilişsel – Davranışsal Açıdan

Araç Gereçlerin Seçimi

Ayırt Etme Becerileri

• Gerçek eşyaların kullanılması, ayırt etme becerilerinin öğretiminde etkili

bir yaklaşımdır.

• Gerçek eşyalara erişmek ya da kullanmanın mümkün olmadığı durumlarda,

eşyaların modellerini ya da resimlerini de ayırt etme becerilerinde etkili
olarak kullanılabilir
Araç – Gereçlerin Seçimi

Bilişsel – Davranışsal Açıdan

Araç Gereçlerin Seçimi

Kavram Öğrenme

• Mümkünse kavramla ilgili gerçek örnekler kullanılmalıdır.

• Kavramı temsil etmeyen örnekler, öğrenilen kavramların önemli özelliklerini

vurgulamaya yardımcı olması için kullanılabilir.
 Araç – Gereçlerin Seçimi

Bilişsel – Davranışsal Açıdan

Araç Gereçlerin Seçimi

Problem Çözme Becerileri

Kullanılacak öğretim materyallerinin türleri çözülecek problemin türüne

bağlı olarak değişecektir. Materyaller matematik problemlerini içeren yazılı materyaller

olabileceği gibi sunulan farklı problemlerin çözümü için farklı kuralların kullanımını

içeren karmaşık bilgisayar programları da olabilir.

Araç – Gereçlerin Seçimi

Bilişsel – Davranışsal Açıdan

Araç Gereçlerin Seçimi

Psiko-Motor Davranışlar ve Araç Gereç Seçimi

Psikomotor becerilerinin öğretiminde hareket gösteren araçlar yaralıdır.

• Film ve video bölümleri kritik hareketlerin detaylı olarak algılanması açısından çok hızlıdır.
Hareketsiz filmler ya da yavaşlatılmış filmler bu problemi çözebilir.

• Hareketsiz resimler hareketli film yerine kullanılabilir ancak hareketsiz filmler psikomotor
becerilerinin geliştirilmesinde hareketli resimler kadar etkili değildir.
 Araç – Gereçlerin Seçimi

Bilişsel – Davranışsal Açıdan

Araç Gereçlerin Seçimi

Duyuşsal Davranışlar ve Araç Gereç Seçimi

Duyuşsal davranışların nasıl öğrenilmesindeki en etkili yöntemlerden

biri yaptıklarından dolayı ödüllendirilen ve saygı duyulan birini gözlemektir. Ayriyeten
duyuşsal davranışların kazanılmasına yönelik öğretim insan modeline dayalı olmalıdır.

• Uygun tutumların geliştirilmesi için bireyle hakkında yazılmış materyallerin okunması ve

ses kayıtlarının dinlenmesi en etkili yöntemdir.

• Sınıfa konuşmak için uygun kişiler davet edilebilir veya bu kişilerin konuşmaları bir video
çekilerek sınıfta öğrencilere izletilebilir.
 Kaynaklar
 Yalın, H. İ. (2002). Öğretim
Teknolojileri ve Materyal
Geliştirme. Ankara: Nobel Yayın
Dağıtım Ltd. Şti.
 Halis, İ. (2002). Öğretim
Teknolojileri ve Materyal
Geliştirme. Ankara: Nobel
Yayıncılık.

55