PAGBABAGONG

MORPOPONEMIK
O
 Pagbabagong
Morpoponemiko
MGA URI
NG
PAGBABAGO
NG
MORPOPONEMIK
O
 ASIMILASYO
N
Tumutukoy sa pagbabagong
nagaganap sa isang morpema
dahil sa impluwensiya ng mga
katabing tunog. Kabilang dito ang
mga panlaping nagtatapos sa -ng
tulad ng sing-, pang-, at mang-
na nagkakaroon ng alomorp.
 Alomorp
ng Morpema
Ang isang panlapi ay
magkakaroon ng tatlong anyo
dahil sa impluwensiya ng
kaligiran na matatawag na
alomorp. Ang panlaping
"pang-" ay may tatlong anyo
o alomorp
- ang pam-, pan-, at pang-.
 "PANG
"
Ang panlaping "pang" ay
nagiging "pam" kung ang
katabing tunog ay nagsisimula
sa
/p/ o /b/.
Hal.
pang + paaralan → pangpaaralan
= pampaaralan
pang + bahay → pangbahay
= pambahay
 "PANG
"
Nagiging "pan-" ito kung
ang katabing tunog ay
nagsisimula sa
/d/, /l/, /r/, /s/ at /t/.
Hal.
pang + tao → pangtao = pantao
pang + dama → pangdama =
pandama pang + simba →
pangsimba = pansimba pang + lusot
→ panglusot = panlusot pang +
 "PANG
"
Nagiging "pang-" naman kung
ang katabing tunog ay /k, g, h,
m, n, ng, w, y/ at mga patinig.
Hal.
pang + karga =
pangkarga pang + hila =
panghila pang + ilaw =
pang-ilaw pang + opera
= pang-opera
Asimilasyon
g Ganap DALAWAN
G URI
Asimilasyon ASIMILASYO
NG
g Parsyal
o Di-Ganap N
ASIMILASYONG PARSYAL O DI GANAP

Ito ang mga pagbabagong nagaganap sa

pinal na morpema -ng na nagiging /n/
o
/m/ dahil sa punto ng artikulasyon o dahil
sa sumusunod na tunog.
 Asimilasyong
Ganap
May nagaganap pang pagbabago sa
salita maliban sa alomorp nito.
Kadalasan, naaalis ang unang titik
ng salitang-ugat upang lalong
madulas ang pagbigkas ng mga
salita.
PAGKAKALTAS
O
PAGKAWALA
NG
PONEMA
Sa pagbabagong ito, may
nawawalang isang ponema o
morpema sa isang salita.
Maaaring mangyari ito sa
unahan o gitna ng salita.
 METATESI
S
Ito ang paglilipat ng lugar o posisyon
ng isang ponema sa isang morpema.
Kadalasan, kapag ang salitang-ugat
ay nagsisimula sa
/l/ o /y/ at ginigitlapian ng -in,
nagpapalit ang posisyon ng /i/ at
/n/ kaya nagiging ni.
 METATESI
S
Nangyayari rin ang paglilipat
sa sumusunod na morpema,
ngunit may kinakaltas ding
ponema.
tanim + an → taniman =
tamnan atip + an → atipan
= aptan
PAGPAPALIT NG
PONEMA
May mga ponemang nababago o
napapalitan sa pagbubuo ng
salita.
Kung minsan, angganitong
pagbabago ay nasasabayan ng
pagpapalit ng diin.
PAGPAPALIT NG
PONEMA
D/R

ma + dapat = madapat =
marapat

tawid + an = tawidan = tawiran

sagad + in = sagadin = sagarin

PAGPAPALIT NG
PONEMA
2. May pagkakataong ang tunog na
/h/ ay pinapalitan ng /n/.

tawa + -han = tawahan =

tawanan talo + -han =
talohan = talunan
PAGPAPALIT NG
PONEMA
3. Ang ponemang /o/ sa
huling pantig ng salitang-
ugat na hinuhulapian ay
nagiging /u/.
PAGPAPALIT NG
PONEMA
4. Nangyayari ang pagpapalit ng /e/ at
/i/ kapag inuulit ang pantig na may
/e/ at kinakabitan ng pang-angkop
ang unang bahagi ng salitang inuulit.
lalake + ng = lalaking-
lalaki babae + ng =
babaing-babae
 PAGLILIPAT NG
DIIN
Nangyayari ang pagbabagong
ito kapag naililipat ang diin
ng morpema at ito ay
nilapian.
PAGDARAGDAG
O
REDUPLIKASYON
Pag-uulit ito ng pantig ng salita. Ang
pag-uulit na ito ay maaaring
magpahiwatig ng kilos na ginagawa o
gagawin pa lamang, tagagawa ng
kilos o pagpaparami.
PAGDARAGDAG
O
REDUPLIKASYON

Pagdaragdag ito ng isa

pang hulapi sa salitang
nahulapian na.
PAG-AANGKOP O
REDUKSYON
Nangyayari ito kapag
pinagsama ang dalawang
salita upang makabuo ng
isang bagong salita o kaya'y
nangyayari ito sa
pamamagitan ng
pagpapaikli ng salita kaysa
sa orihinal.
PAGSASAN
AY
PANUTO:

Suriing mabuti ang bawat

larawan. Ibigay ang mga
orihinal nitong morpema,
anong uri ng pagbabagong
morpoponemiko ang naganap.
Halimbawa
:

dagat + ka-, -an =karagatan

PAGPAPALIT NG PONEMA
halik + an = halikan
PAGKAKALTAS NG PONEMA
tukso + hin = tuksuhin
PAGPAPALIT NG PONEMA
laga + in = nilaga
METATESIS
hintay + ka = teka
REDUKSYON
hukay + pang- =panghukay
ASIMILASYONG
PARSYAL 0 DI-GANAP
tali + pang- = panali
ASIMILASYONG
GANAP
 estruktura =
istruktura
PAGPAPALIT NG PONEMA
 sama + han =
samahan
PAGLILIPAT NG DIIN
lakad = nag- = naglalakad
REDUPLIKASYON
titik = pang- panitik
=
ASIMILASYONG GANAP