Professional Documents
Culture Documents
Phật Giáo: Miến Điện
Phật Giáo: Miến Điện
MIẾN ĐIỆN
Bài 5:
Nền văn hóa cao của người Môn bị phá hoại nghiêm trọng.
Từ đó, dân số người Môn ở Miến Điện giảm rất nhiều.
Chưa đến một năm sau, người Môn lại nổi dậy; nhưng
Alaungpaya đã lập tức trấn áp được. Nghi ngờ Ayutthaya đã
ủng hộ người Môn, ông đã thẳng thừng tấn công vào tận
kinh đô Ayutthaya.
Tuy nhiên, trong cuộc chinh phạt này, ông đã bị trọng
thương do khẩu đại bác mà ông đứng gần bị nổ khi nạp
thuốc súng. Quân Miến Điện phải rút về nước. Alaungpaya
chết trước khi tới được sông Salween. Lúc ấy, ông mới
chưa đầy 46 tuổi và sự nghiệp của ông mới chỉ kéo dài có 8
năm.
PHẬT GIÁO VƯƠNG TRIỀU KONBUANG
Văn hóa:
Hsinbyushin đã cử sứ sang Varanasi (Ấn Độ), mời 9 vị Bà
la môn làm tham mưu cho ông. Năm 1765 Hsinbyushin
sai quốc sư Maungdaung cộng tác với 9 vị này dịch sách
Vyākaraṇa, một cổ thư tiếng Phạn viết về văn phạm, y
dược, thiên văn học.
Năm 1771, ông lại sai đại thần Manu Wannana Kyawhtin
soạn bộ sách luật Manusarashwemin dhammathat dựa trên
sách luật các đời trước. Bộ sách này được viết bằng tiếng
Miến Điện. Trong việc biên soạn, Manu Wannana có sự giúp
đỡ của quốc sư Taungdwin cùng một số tỳ-kheo thông thái
khác
Năm 1774, nhà vua sai trùng
tu chùa Shwedagon, nâng độ
cao của chùa lên mức hiện
tại; ông còn dát thêm vàng
cho chùa và xây một ngọn
chóp nạm ngọc để thay thế
ngọn chóp cũ bị đổ do động
đất năm 1769.
Shwedagon pagoda in Myanmar
Không những là một nhà chinh phạt lớn, Hsinbyushin còn say mê
thơ phú. Thứ phi của ông là Ma Htwe cũng là một thi sĩ nổi danh.
Letwe Thondara, một vị quan cận thần của ông đã có thời bị
Hsinbyushin lưu đày ra đồi Meza (nay thuộc huyện Katha).
Thondara đã sáng tác bài thơ Meza Taung-Che, mô tả nỗi buồn
cô độc của mình, làm nhà vua cảm động và phục chức.
PHẬT GIÁO VƯƠNG TRIỀU KONBUANG
3. Bodawpaya (1782 – 1819)
Bodawpaya (1782-1819), con trai thứ năm của Alaungpaya lên ngôi, là một vị vua
thông minh, đảm lược, giúp Phật giáo giải quyết sự tranh chấp giữa hai phái
Pàrupana và Ekamsika đã kéo dài trên 100 năm.
PHẬT GIÁO VƯƠNG TRIỀU KONBUANG
Trong thời gian vua Mạnh Vân (Bodowpaya; 1782-1891) trị vì, năm
1788, ngài Nhã Na Tỳ Sa Đà Xà (Nànà bhisàsana- dhaja) được phong
làm tăng vương. Ngài thụ tỳ khiêu giới 5 năm, viểt sách Đạo luận tân
sớ (Petakalankàra) và khi tuổi hạ là 8 tuổi thì ngài được phong làm
tăng vương, viết cuốh Trường bộ sớ (Sàđbujja- navilàsini) và rất nhiều
sớ cho các bộ kinh luận khác. Trong thời gian làm Tăng vương, việc
quan trọng nhất là ngài tổ chức Tăng nhân phái quốc vương đi Tích
Lan và mang theo cả một sô' văn hiến Pa-li, truyền bá Tăng phái
Amarapura-nikàya tới Tích Lan. Amarapura là một trong những thủ đô
của vương triều Konbuang. Tăng phái Amarapura có nghĩa là Tăng
phái Miên Điện. Tăng vương là vị đứng đầu Tăng phái hàng ngày dạy
dỗ đệ tử ở các nơi, tu đầu đà hạnh và mỗi ngày chỉ ăn một bữa2.
(2. Lịch sử Miến Điện)
PHẬT GIÁO VƯƠNG TRIỀU KONBUANG
Về sau, các vương quốc phương Tây theo đuổi việc phát
triển ra nước ngoài, liên tiếp sang phương Đông chiếm đất
làm thuộc địa. Năm 1823, nước Anh thường tăng thêm quân
đến vùng biên giới Ấn-Miến. Tháng 2 năm sau, lần đầu tiên
họ tuyên chiến với Miến Điện, dùng hải quân đánh phá
Yagon.
Năm 1826 thì giảng hòa, nước Anh giành được rất
nhiều điều khoản có lợi ở Miến Điện.
PHẬT GIÁO VƯƠNG TRIỀU KONBUANG
4. VUA BAGIYIDAW (1819 – 1837)
Chiến tranh Anh – Miến lần thứ nhất.
Hòa ước Yandabo ký năm 1826, Miến Điện
nhường 2 tỉnh tại Arakan và Tenasserim
cho Hãng Đông Ấn.
Miến Điện bồi thường phí tổn chiến tranh 1
triệu bảng Anh trả thành 4 kỳ trong vòng 2
năm.
Nhận Quan Khâm sai trong cung đình Miến.
(Khâm sứ như là Quan toàn quyền, đại diện
cho 1 quyền lực chiến thắng Miến Điện)
Vua Bagiyidaw duy trì liên hệ thân hữu với Hãng Đông Ấn,
hy vọng Hãng này sẽ trả lại 2 tỉnh đã mất nhưng không
thành.
Bị Tharawaddy em vua Bagiyidaw đứng lên đảo chánh lên
làm vua năm 1837.
Hsinbyume or Myatheindan Pagoda được vua
Bagiyidaw xây dựng vào năm 1816 để tưởng niệm
hoàng hậu Hsinbyume
PHẬT GIÁO VƯƠNG TRIỀU KONBUANG
5. VUA THARAWADDY (1837 – 1846)
Quyết định chấm dứt quan hệ với Anh quốc.
Không thi hành điều khoảng được ghi trong
Hòa Ước Yandabo.
Năm 1840, Quan Khâm Sứ rút khỏi Miến Điện.
Chấm dứt giây liên hệ giao tế giữa chính phủ
Anh và chính Phủ Miến Điện.
Ra lệnh chặn đứng mua bán đồ gia vị, khám xét tàu buôn,
bắt thủy thủ chuyên chở đồ gia vị bất hợp pháp.
Vua Tharawaddy công bố gỗ lim là sản phẩm độc quyền của
Hoàng gia Miến làm cho thương gia Anh bất mãn.
Hết bài 5
Chân thành cám ơn