ARALIN 1

PAGLAKAS NG EUROPE

 Pag-usbong ng Bourgeoisie

A
 Merkantilismo

 Pagtatag ng National Monarchy

 Pag-usbong ng mga Nation-State

 Paglakas ng Simbaha at ang Papel Nito sa

Paglakas ng Europe

 Pag-usbong ng Renaissance

 Ang mga Humanista

 Mga Ambag ng Renaissance sa Iba-ibang

Larangan

 Ang kababaihan sa Renaissance

Presentation title 1
 Sa araling ito, inaasahang matutuhan mo ang sumusunod:

 Nasusuri ang konsepto ng bourgeoisie, merkantilismo, national

monarchy, renaissance, Simbahang Katoliko, at repormasyon sa
daigdig.
 Napahahalagahan ang kontribusyon ng bourgeoisie, merkantilismo,
national monarchy, renaissance, Simbahang Katoliko, at repormasyon
sa daigdig.
 Naipapaliwanag ang kahalagahan ng bourgeoisie, merkantilismo,
national monarchy, renaissance, simbahang katoliko, repormasyon sa
daigdig

Presentation title 2
Panimulang Pagtataya: Word Hunt

I L A M E U R O P A I L I S M O
T I K B S E E N A T S E T O R A
A S A O L P P O T S E T O R T R
L O B A T O O I K O W H P S E I
Y M A G H A R L S E A R I K E S
T A B U Y M M T A P T N N G P R
N R A S F A A U M O A A T O O U
M T I W C S S S N M B N A T R K
P I H P L Y Y S U R E O P Y U G
E N A M B O O H G E O I S I E A
R U N R E N N I S S A N C E S P
Y H C R A N O M L S I N I N G N

3
Pag-usbong ng Renaissance
Dahil sa pag-unlad sa agrikultura
bunga ng mga pagbabago sa kagamitan
at pamamaraan sa pagtatanim,
umunlad ang produksiyon sa Europe
noong Middle Ages. Ika-11 hanggang ika-
• -humantong sa paglaki ng 12 na siglo
populasyon
• -umunlad ang mga lungsod
• -pagdami ng pangangailangan
estado bilang sentrong
ng mamamayan na natugunan
pangkalakalan at pananalapi sa
naman ng maunlad na
Europe.
kalakalan.
• -lungsod-estado sa hilagang
Italy ay nakinabang sa
kalakalan

5
 Sa katunayan, Pamilyang melici,
Asia at Europe Lungsod-estadong kung halimbawa ng
• -monopolisado ng umusbong: nangangailangan isang pamilyang
hilagang Italy ang • -Milan, Florence, ng pera ang Papa, mangangalakal at
kalakalan. Venice, Mantua, o panginoong banker
Ferrara, Padua,
Bologna, at Genoa. maylupa,
• -ang yaman ay hindi nanghihiram sila sa
nakasalalay sa lupa mga
kundi sa kalakalan at mangangalakal at
industriya
banker ng mga
lungsod-estado.

Presentation title 6
 Pagtatapos ng Middle Ages sa huling bahagi ng ika-14 na siglo
• -isinilang ang Renaissance

Renaissance
• -nangangahulugang “muling pagsilang” o rebirth.
• Maaring ilarawan sa dalawang paraan
• 1. Bilang kilusang kultural o intelektuwal na nagtangkang ibalik ang kagandahan
ng sinaunang kulturang Greek at Roman sa pamamagitan ng pag-aaral sa panitikan
at kultura ng mga nasabing sibilisasyon
• 2. Bilang panahon ng transisyon mula sa Middle Ages tungo sa Modern Period o
Modernong Panahon.

Presentation title 7
 Bakit nga ba sa Italy sumibol ang Renaissance?
Itinuturing na isa sa maraming dahilan kung bakit
nagging tunay na sinilangan ng Renaissance ang
Italy, ay ang magandang lokasyon nito. Dahil dito,
nagkaroon ng pagkakataon angg mga lungsod dito
na makipagkalakalan sa Kanlurang Asya at
Europe.
Pagtaguyod ng mga maharlikang angkan
sa mga taong mahusay sa sining at
masigasig sa pag-aaral
Italy ang pinagmulan ng kadakilaan ng
sinaunang Rome at higit na may
kaugnayan ang Italyano kaysa sa mga
Romano, o alinmang bansa sa Europe.
Mahalagang papel ang ginampanan ng mga sinaunang
unibersidad sa Italy. Naitaguyod at napanatiling buhay
ang kulturang klasikal at ang mga teknolohiya at
pilosopiyang kaalaman ng kabihasnang Griyego at
Romano.
8
Ang mga Humanista
 Sa pagtatapos ng Nagbigay daan ang
middle ages, mga kaganapang ito sa
nagkaroon ng bagong
kapangyarihan ang pagsilang ng bagong
mga hari at pananaw na dulot ng
samantalang ang interes sa pag-aaral ng
kapangyarihan sinaunang Greece at
naman ng simbahan
ay sinimulang Rome, ang
tuligsain. Humanismo.

Ang mga Humanista

digmaan, • -mula sa salitang Italian
epidemya, at • -nangangahulugang “guro ng
suliraning humanedades, particular ng
wikang latin
pang- • -ang mga skolar na nanguna
ekonomiya ay sa pag-aaral sa klasikal na
tuluyan ng sibilisasyon ng Greece at
nagwakas. Rome

Presentation title 10
 Mga pinag-
aaralan ng
Humanismo
Humanities o
Humanidades

-isang kilusang intelektuwal noong Renaissance

- Wikang Latin na naniniwalang dapat pagtuunan ng pansin ang
at Greece klasikal na sibilisasyon ng Greece at Rome sa
pag-aaral dahil naglalaman ito ng lahat ng aral
na dapat matutuhan upang magkaroon ng isang
moral at epektibong buhay.

-Komposisyon, Retorika,
kasaysayan, at pilosopiya, at
maging ang Matematika at Musika.

Sa pag-aaral ng mga ito, napagtanto ng

mga humanista na dapat gawing modelo
ang mga klasikal na ideyang
Presentation title
matatagpuan sa mga asignaturang ito. 11
Mga Ambag ng Renaissance sa Iba-ibang
Larangan
 Sa Larangan ng Sining at Panitikan

Francisco Petrarch (1304- Giovanni Boccacio (1313- William Shakespeare (1564-1616)

1374) 1375) -”Makata ng mga makakata”
-Matalik na kaibigan ni -nagging tanyag na manunulat sa
-ama ng Humanista Ginintuang Panahon ng England
Petrarch
-Pinakamahalagang sinulat sa Pamumuno ni Reyna Elizabeth
-pinakamhusay na panitikang I.
niya sa Italyano ang piyesa ay ang “Decameron”,
“Songbook”-koleksiyon -Ilan sa mga sinulat niya ang mga
isang tanyag na koleksyon na walang kamatayang dula gaya ng:
ng mga sonata ng pag-ibig nagtataglay ng isangdaang “Julius Caesar”, “Romeo at
sa pinakamamahal niyang nakatatawang salaysay. Juliet”, “Hamlet”, “Anthony at
si Laura Cleopatra”, at “Scarlet”.

13
Desiderious Erasmus (1466-1536)
• Prinsipe ng mga Humanista
• May akda ng “In Praise of Polly” kung saan tinuligsa niya
ang hindi mabuting gawa ng mga pari at karaniwang tao

Nicollo Machiavelli (1469-1527)

• Isang diplomatikong manunulat na taga Florence, Italia.
• May akda ng “The Prince”- “Napapaloob sa aklat na ito ang dalawang
prinsipyo:
• “Ang layunin ay nagbibigay matuwid sa pamamaraan. “Wasto ang nilikha ng
lakas”.
Miguel de Cervantes (1547-1616)
• Sa larangan ng panitikan, isinulat niya ang nobelang “Don Quixote de la
Mancha, “Aklat na kumukutya at ginagawang katawa-tawa sa kasaysayan ang
kabayanihan ng mga kabalyero noong Medieval Period.

14
Sa Larangan ng Pinta
Michaelangelo Bounarotti (1475-1564)
• Pinakasikat na skultor ng Renaissance, ang una niyang obra maestra ay ang estatwa ni David.
• Sa paanyaya ni Papa Julius II, ipininta niya sa Sistine Chapel ng Katedral ng Batikano ang kwento
sa Banal na Kasulatan tungkul sa pinagmulan ng sandaigdigan hanggang sa pagbaha.
• Pinakabantog niyang likha ang La Pieta, isang estatwa ni Kristo pagkatapos ng kanyang
Krusipiksyon.

Leonardo Da Vinci (1452-1519)

• Ang hindi makakalimutang obra maestra niyang “Huling Hapunan” (The Last Supper), na
nagpakita ng huling hapunan ni Kristo kasama ang kaniyang labindalawang disipulo.
• Isang henyong maraming nalalaman sa iba-ibang larangan
• Hindi lang siya kilalang pintor, kundi isa ring arkitekto, skultor, inhinyero, imbentor, siyentista,
musikero, at pilosoper.

Raphael Santi (1483-1520)

• “Ganap na Pintor, “Perpektong Pintor”. Pinakamahusay na pintor ng Renaissance.
• Kilala sa pagkakatugma at balanse o proposisyon ng kanyang mga likha
• Ilan sa mga kaniyang tanyag na gawa ang obra maestrang “Sistine Madonna,” “Madonna and the Child”, at “Alba
Madonna” 15
Sa Larangan ng Agham sa Panahon ng Renaissance

Nicolas Copernicus (1473-1543)

• Inilahad niya ang teoryang Heliocentric; “Ang pag-ikot ng daigdig sa aksis nito,
kasabay ng ibang planeta at umiikot din ito sa paligid ng araw.”
• Pinasinungalingan ng teoryang ito ang tradisyunal na pag-iisip na ang mundo ang
sentro ng sansinukob, na matagal ding tinangkilik ng Simbahan

Galileo Galilei (1564-1642)

• Isang astronomo at matematiko, noong 1610
• Malaki ang naitulong ng kaniyang naimbentong teleskopyo para
mapatotohanan ang Teoryang Copernican

Isaac Newton (1642-1727)

• Higante ng Siyentipikong Renaissance.
• Sang-ayon sa kanyang Batas ng Universal Gravitation, ang bawat planeta ay may kanya-kaniyang
lakas ng grabitasyon at siyang dahilan kung bakit nasa wastong lugar ang kanilang pag-inog.
• Ipinaliwanag niya na ang grabitasyong ito ang dahilan kung bakit bumabalik ang isang bagay na
inihahagis pataas. 16
Paano binago ng mga ambag ng Renaissance ang
pananaw at kultura ng Europe noon at maging sa
kasalukuyan?
 Ang mga
Ika-14 hanggang pangyayaring
ika-16 na siglo Ang transisyong ito
naganap sa
ay nagbigay-daan
-sinasabing panahon ng
din sa pag-usbong
panahon na kung Renaissance ay
ng Rebolusyong
saan kakikitaan ng nagbigay-daan sa
Intelektuwal at
mga pagbabago pagyaman ng
malawak na
mula sa madilim na kabihasnan ng
kaalaman sa
anino ng daigdig dulot ng
daigdig bunsod ng
kalangitaang malawak at
malayang pag-iisip
panahon patungo sa maunlad na mga
at pagpapahayag ng
modernong pag-aaral,
bawat indibidwal.
panahon. pagmamasid, at
pananaliksik.

18
Ang Kababaihan sa Renaissance
 Sa panahon ng Renaissance, iilang kababaihan lamang
ang tinanggap sa mga unibersidad o pinayagang
magsanay ng kanilang propesyon sa Italy.

Gayunpaman, hindi ito naging hadlang upang makilala

ang ialng kababaihan at ang kanilang ambag sa
Renaissance

Presentation title 20
 Laura Cereta
-mula sa Brescia
-bago mamatay sa gulang na
30 ay isinulong ang isang
makabuluhang pagtatanggol
ang isang makabuluhang
pagtatanggol sa pag-aaral na
humanistiko para sa
kababaihan.
Isotta Nogarola Veronica Franco mula sa
-mula sa Verona Venice at si Vittoria
-may akda ng Dialogue on Colonna mula sa Roma
Adam and Eve (1451) at
Oration on the Life of St.
Jerome (1453) -Mahahalang personalidad
ng Renaissance pagdating
-kakikitaan ng kanyang
kahusayan sa pag-unawa sa sa pagsulat ng tula
mga isyung teolohikal.
21
Sofonisba
-mula sa Cremona
-may likha ng Self Portrait (1554)

Artemisa Gentileschi
-anak ni Orazio na nagpintang Judith and Her Maidservant with
the Head of Holoferness (1625) at Self Portrait as the Allegory of
Painting (1630)

22
Pangkatang Pag-uulat
Panuto: Maghahati ang mga mag-aaral sa apat na pangkat. Sa tulong ng
tekstong iyong binasa ay ilahad ninyo ng inyong kapangkat ang
mahahalagang impormasyon tungkol sa Renaissance.

Pangkat 1: Kahulugan ng Renaissance

Pangkat 2: Salik sa pagsibol ng Renaissance
Pangkat 3: Ambag ng Renaissance sa Iba’t-ibang Larangan
Pangkat 4: Mga Kababaihan sa Renaissance

23
 Maikling Pagsusulit

1. Alin ang pinakawastong kahulugan ng Renaissance?

a. Muling pagsikat ng Kulturang Helenistiko
b. Muling pagsilang ng Kaalamang Griyego-Romano
c. Panibagong kaalamang panrelihiyon sa Europe
d. Panibagong kaalaman sa agham

2. R__________E Nangangahulugan itong “muling pagsilang”

3. Siya’y binansagang makata ng mga makata.

e. Giovanni Boccacio
f. William Shakespeare
g. Leonardo da Vinci
h. Nicolas Copernicus

Presentation title 24
 4. Sino ang tatlong tao na kilala sa larangan ng
Agham sa panahon ng Renaissance?

5. Magbigay ng apat na kababaihan na may

ambag sa panahon ng Renaissance.

Presentation title 25
 Takdang Aralin (Pangkatang Gawain)
Panuto: Pumili ng limang kalalakihan at kababaihan
sa Renaissance at ilagay ang mga kontribusyon nito.
Ilagay sa ¼ Illustration board.

Rubriks:
Nilalaman-5
Disenyo at Kalinisan- 5
Effort- 5
Presentation title 26
ANG REPORMASYON
Ang katawagan sa mga kaganapan na yumanig sa
kakristiyanuhan mula ika-14 hanggang ika-17 na
dantaon na humantong sa pagkakahati ng
Simbahang Kristiyano.

Dito nagsimula ang paghihiwalay ng mga Protestante sa

Simbahang Katoliko Romano, gayunpaman hindi nagpabaya
ang mga Katoliko Romano, sinimulan nila ang pagbabago sa
sariling relihiyon nang hindi binabago ang kanilang doktrina.

28
29
Marthin Luther
31
 Ama ng
Rome
Protestanteng noong
Paghihimagsi
k
1571
Siya ay nabagabag at nagsimulang
Isang mongheng magduda nang mabasa niya ang
Augustinian at naging kaibahan ng kataruan ng Simbahan sa
Propesor ng katuruan ng Bibliya tungkol sa
kaligtasan… “Ang pagpapawalang sala
Teolohiya sa ng Diyos sa mga tao ay nagsisimula sa
Unibersidad ng pananampalataya, at naging ganap sa
Wittenberg. pamamagitan ng pananampalataya”
(Romans 1:17). 32
INDULHENSIYA- ito ay isang kapirasong papel na nagsasaad at
nagpapalabas na ang grasya ng Diyos ay maaaring ipagbili at bilhin para sa
kapatawaran at kaligtasan ng tao.
“Siyamnapu’t limang Proposisyon” (Ninety-five
theses) - noong ika-31 ng Oktubre, 1517

Ipinanganak noong Nobyembre 10, 1483, Eisleben, Germany.

Hans Luther (Ama) -isang magsasaka na naging

minero ng tanso.
Maragareth Linderman -ay mula sa isang pamilyang
kabilang sa gitnang uri.
33
34
35
 Kumalat sa ibang bayan ng Alemanya ang kapangyarihan ni Luther.

Taong 1529- nagbigay
ang mga sumusuportang
estado at bayang Aleman
ng isang protestasyon.
PROTESTANTE- sila ay
ang mga sumasalungat sa
mamamayang Katoliko at
sa emperador ng Banal na
Imperyong Romano.

Pagkatapos ng ilang taong alitan ng Protestante at Katoliko Romano na

humantong sa digmaan, ito ay tinapos ni Charles V sa pamamagitan ng
paglagda sa Kapayapaang Augsburg noong 1555. Nasasaad sa
kasunduan na kilalanin ng mga hari o namumuno ang malayang pagpili
ng relihiyon ang kanilang nasasakupan.
36
Protestante

37
Charles V. 38
Kontra-repormasyon
 Bago nagsimula ang Repormasyon Protestante,
nagsikap ang mga pinunong Katoliko na maituwid ang
mga maling pamamaraan ng Simbahan.

Si papa Gregory VII (1037-1085), na lalong

kilala sa una niyang pangalang Hilderbrand,
ang nagpasimuno ng tatlong pagbabago sa
Simbahan.
• Pagbabawal sa mga pari na mag-asawa upang malayo sa
suliranin ng pamilya at nang mailaan ang buong sarili sa
paglilingkod sa Diyos.
• Pag-aalis ng simony
• Pagbabawal sa mga tauhan na tumanggap ng pagtatala
sa anumang tungkulin sa Simbahan sa kamay ng isang
hari o pinuno.
40
Upang harapin ang hamon ng Protestantismo, isang malakas
na kilusan ang sinimulan ng mga tapat na Katoliko upang
paunlarin ang Simbahang Katoliko.

Catholic Reformation o Counter Reformation

• isinagawa ito ng Konseho ng Trent, Inquisition at mga Samahan ng mga

Heswita (Society of Jesus).

Heswita

• nagtagumpay sa pagbawi sa Bohemia, Hungary, Poland, at Timog Germany

para sa Simbahang Katoliko.
• naging makapangyarihang lakas ng Katolisismo sa kanlurang Europe. 41
42
Sa pangkalahatan, ang simonya ay ang pagbili o
pagbebenta ng isang espirituwal na tungkulin,
gawa, o pribilehiyo. Ang terminong ito ay mula
kay Simon Magus, ang salamangkero na
nagsisikap na bumili ng kapangyarihan upang
maibigay ang mga himala mula sa mga Apostol
(Mga Gawa 8:18).

Ang mga Heswita ay kilala sa kanilang mga

panlilinlang, pang-eespiya, panghihimasok,
pagpatay at paghihimagsik. Sila ay gumagawa
nang malalim tungo sa pulitikal na larangan at
nagsasagawa sa pulitika ng lahat ng mga bansa sa
mundo. 
43
 -nagtamo sila
-nagtatag -pinilit din -naging ng matataas
na
sila ng nilang tagapayo sila
karangalan
mga magkaroon at
sa
katapatang-
paaralan ng loob ng mga
pamamagitan
at nagging malaking hari at reyna
ng kanilang
dalubhasa kaugnayan nagawa
ng mga bilang mga
bilang sa politika kahariang iskolar at
mga guro. ng Europe. Katoliko. mga
siyentista.

44
 Ipinatupad ang
Inquisition
laban sa mga
erehe at Hudyo
at nakidigma sa
mga Muslim ng
Granada.
Maging ang
simbahan ay
sumailalim sa
trono ng hari at
Haring Ferdinand at Reyna Isabella reyna.

45
Epekto at Kahalagahan ng Repormasyon
Noong ika-14 hanggang 17 dantaon

• -Malaki ang pagbabagong naganap sa Simbahang Katoliko.

• -kung saan maraming mga gawi at turo ng Simbahan ang tinuligsa ng mga repormista
particular sa imoralidad at pagmamalabis ng Simbahan.

Naging tanyag ang pangalang Martin Luther bilang “Ama ng

Himagsikang Protestante” na siyang namuno sa paglaban sa mga
depekto ng Simbahan.

Hindi upang sirain ang Simbahang Katoliko kundi maging bukas

ang Simbahan sa mga pagbabago o reporma.
47
• Hindi nagustuhan ng Papa at ng mga kawani ng
Simbahan ang pagtatagumpay ni Luther kaya’t
tinapatan nila ito ng Council of Trent, Inquisition, at
Society of Jesus na naglalayong pagbutihin ang
pananampalatayang Katoliko.

• Ang walang tigil na iringan sa pagitan ng Simbahang

Katoliko at Protestante, at patuloy na
pagpapalaganap ng paniniwala at adhikain ay
nagdulot ng sumusunod na epekto:
48
• Nagkaroon ng dibisyong panrelihiyon sa Europe
kung saan ang hilaga ay nagging mga Protestante
samantalang ang timog naman ay nananatiling
Katoliko.

• Sa kadahilanang maraming mga turo ng Simbahang

Katolikona iba sa aral ni Kristo, at iba pang
pagmamalabis ng mga pari, marami ang humiwalay
sa Simbahang Katoliko at nagtatag ng mga sekta ng
Protestante tulad ng Calvinism, Lutheranism,
Methodist, Anglican, Presbyterian, at iba; 49
• Gumawa ng aksyon ang Simbahang Katoliko hinggil sa
mga suliraning pangrelihiyon na kanilang hinarap upang
muling mapanumbalik ang dating tiwala ng mga tagasunod
nito at pagbutihin ang pananampalatayang Katoliko.
• Ilan sa mga repormang kanilang ginawa ay ang
pagpapawalang bisa ng seremonya na tumutukoy sa
pagbebenta at pagbibili ng opisyo ng Simbahan at ang
pagbabawal sa pagtatalaga ng mga hari o karaniwang
pinuno sa Simbahan;
• Ang taliwas na ideya ng dalawang malaking relihiyon sa
Europe (Katoliko at Protestante) ay nagbunga sa
mahabang panahon ng digmaang panrelihiyon at;
50
•Ang pagpapanumbalik ng katuruang
espiritwal sa Kristiyanismo, ang
pagpapalaganap ng Bibliya, at ang
doktrina ng kaligtasan base sa
Bibliya. Isinasaad dito na ang
kaligtasan ay makakamit hindi sa
pagsapi sa Simbahan kundi sa
pagtanggap at pagtitiwala kay Kristo.
51
•Bakit iniugat kay Martin Luther ang unang
yugto ng Repormasyon?
•Ano-ano ang naging epekto ng
Repormasyon?
•Mabuti ba o masama ang naging epekto ng
Repormasyon? Patunayan
•Ano ang mahalagang epekto na iniwan ng
Repormasyon sa mga tao?
52
REPORMASYO KONTRA-
N REPORMASYO
N

PAANO SILA
NAGKAKATULAD?

PAGKAKAIBA AYON SA

DAHILAN

NANGUNA

TURO/ARAL

BUNGA/
PAMANA 53