Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang

Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng

Pagdadalaga/Pagbibinata
Ang sarap
maging bata…
Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Binata Ka na!

Dalaga Ka Na!

Ang Bagong
Ako!
Modyul 1: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Bata ka pa! hindi mo pa
pwedeng gawin yan!

Hindi ka
na bata!
Pwede
ba…

Nakakalito
Ano ba
di ba?
talaga?
Modyul 1: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Ikaw ay nasa yugto ng buhay na
tinatawag na panahon ng unti-unting
pagbabago (transition period) o
paglipat mula sa isang yugto ng buhay
patungo sa susunod. Ikaw ngayon ay
tumatahak sa yugto ng pagdadalaga o
pagbibinata (adolescence).

Upang lubos na
makilala ang sarili,
napakarami mong
kailangang maunawan
tungkol sa yugtong ito.
PAGLINANG NG MGA KAALAMAN, KAKAYAHAN AT PAG-UNAWA

Mga Palatandaan ng Pag-unlad sa Panahon ng

Pagdadalaga/Pagbibinata sa Iba’t ibang aspekto:

Nagiging mahusay sa pakikipagtalo at

pakikipagtalakayan
Mas nakapagmememorya

Nakapag-iisip ng lohikal tungkol sa

Pangkaisipan
mga konsepto
Nasusundan at nasusuri ang paraan
at nilalaman ng sariling pag-iisip

Nakagagawa ng mga pagpaplano sa

hinaharap
Nahihilig sa pagbabasa

Nangangailangan na maramdamang may

halaga sa mundo at may pinaniniwalaan
PAGLINANG NG MGA KAALAMAN, KAKAYAHAN AT PAG-UNAWA

Mga Palatandaan ng Pag-unlad sa Panahon ng

Pagdadalaga/Pagbibinata sa Iba’t ibang aspekto:
Lumalayo sa magulang; naniniwalang
makaluma ang mga magulang
Ang tinedyer na lalaki ay karaniwang
ayaw magpakita ng pagtingin o
pagmamahal
Panlipunan
Karaniwang nararamdamang labis na mahigpit
ang magulang; nagiging rebelde
Dumadalang ang pangangailangang makasama ang
pamilya Nagkakaroon ng maraming kaibigan at
nababawasan ang pagiging labis na malapit sa
iisang kaibigan sa katulad na kasarian
Higit na nagpapakita ng interes sa katapat
na kasarian ang mga babae kaysa mga
lalaki
Madalas mairita sa mga nakababatang
kapatid
PAGLINANG NG MGA KAALAMAN, KAKAYAHAN AT PAG-UNAWA

Mga Palatandaan ng Pag-unlad sa Panahon ng

Pagdadalaga/Pagbibinata sa Iba’t ibang aspekto:

Madalas na mainitin ang ulo;

kadalasang sa mga nakatatanda o
may awtoridad ipinatutungkol ang
mga ikinagagalit
Pandamdamin
Madalas nag-aalala sa kaniyang pisikal na anyo,
marka sa klase, at pangangatawan

Nag-aalala sa kasikatan sa hanay ng kapwa mga

tinedyer

Nagiging mapag-isa sa tahanan

Madalas malalim ang iniisip

PAGLINANG NG MGA KAALAMAN, KAKAYAHAN AT PAG-UNAWA

Mga Palatandaan ng Pag-unlad sa Panahon ng

Pagdadalaga/Pagbibinata sa Iba’t ibang aspekto:
Alam kung ano ang tama at mali

Tinitimbang ang mga pamimilian

bago gumawa ng pasiya o desisyon
Pantay ang pagtingin o pakikitungo sa kapwa
Moral Madalas ay may pag-aalala sa kapakanan ng
kapwa
Hindi magsisinungaling

Alin dito ang sa iyong palagay ay naglalarawan sa iyo?

Ilang palatandaan ang naglalarawan sa iyo sa

bawat aspekto?

Ang lahat ng mga pagbabagong ito ay kailangan

mo upang makatawid sa susunod na yugto ng
buhay, ang pagiging ganap na binata o dalaga.
Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Totoo ba na nanliligaw
ka sa kanya? Ang bata
bata mo pa para diyan.
Anak, sana
maintindihan
mo na kaya ka
namin
hinihigpitan
dahil dalaga
kana.
Ano ba Nakakalito
talaga? di ba?
Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Bakit ka kaya
Ang yugto ng pagdadalaga o
nalilito?
pagbibinata ay yugto ng
kalituhan, hindi lamang para
sa iyo kundi maging sa mga
taong nasa sapat na gulang
sa iyong paligid. Marahil
maging sila hindi malaman
kung paano ka na ituturing.
Isa ka bang bata o papunta
na sa pagiging matanda?
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Para ito ay mapagtagumpayan
kailangang….
Maunawaan na ang bawat tao ay may mga inaasahang
kakayahan at kilos (developmental tasks) sa bawat yugto
ng buhay na dapat tugunan o gampanan.
Kailangan ba talaga ang mga kakayahang ito?
Kailangan ang mga inaasahang kakayahan at kilos upang malinang ang mga
talento at kakayahan at matamo ang kaayusan sa pamayanan.
Bakit Una, nagsisilbing gabay ang mga ito kung ano ang inaasahan
kaya? ng lipunan sa bawat yugto ng buhay.
Pangalawa, nagsisilbing pangganyak o motibasyon ang mga ito sa binatilyo o
dalagita upang gawin niya ang mga inaasahan sa kaniya ng lipunan.
Pangatlo, malilinang ang kakayahang iakma ang kaniyang sarili sa mga
bagong sitwasiyon
May tatlong mahalagang layunin ang inaasahang
kakayahan at kilos (developmental tasks) sa
bawat yugto ng pagtanda ng tao.
Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Walong inaasahang Kakayahan at Kilos
na dapat malinang sa panahon ng
Pagdadalaga / Pagbibinata
1. Pagtatamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan (more
mature relations) sa mga kasing edad
2. Pagtanggap ng papel sa lipunan na angkop sa babae o lalaki
3. Pagtanggap sa mga pagbabago sa katawan at paglapat ng
tamang pamamahala sa mga ito
4. Pagnanais at pagtamo ng mapanagutang asal sa
pakikipagkapwa
5. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa ng maingat na
pagpapasya
6. Paghahanda para sa paghahanapbuhay
7. Paghahanda para sa pag-aasawa at pagpapamilya
8. pagkakaroon ng mga pagpapahalaga (values) na gabay
sa mabuting asal
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Walong inaasahang Kakayahan at Kilos
na dapat malinang sa panahon ng
Pagdadalaga / Pagbibinata
1. Pagtatamo ng bago at ganap na pakikipag
ugnayan (more mature relations) sa mga
kasing edad
Para sa isang bata, mahalaga ang pagkakaroon
ng kalaro dahil ito ang magtuturo sa kaniya ng
pakikipag-ugnayan.
Naghahanap na siya ng mga taong
makakasama niya nang mas madalas sa araw-
araw, makakasundo sa maraming bagay at
ibang gawain.
KAIBIGAN
Sila ang mga taong tumutulong sa kaniya upang
matanggap at mapabilang siya sa isang pangkat
na labas sa kaniyang pamilya
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Sa puntong ito, makatutulong sa iyo ang
sumusunod na hakbang:
1. Alamin mo kung ano talaga ang iyong nais. Kailangang
malinaw sa iyo kung ano ang iyong nais sa isang pakikipag-
ugnayan.
2. Ipakita ang tunay na ikaw. Matuto kang ipahayag ang iyong
pagtutol sa mga bagay na labag sa kabutihan.
3. Panatilihing bukas ang komunikasyon. Mas makabuluhan ang
pakikipag-ugnayan kung walang anumang itinatago sa bawat isa.
4. Tanggapin ang kapwa at kaniyang tunay na pagkatao. Ang
pakikipag-ugnayan ay walang kondisyon. Mahalagang tanggapin ang

5. isang tao bilang

Panatilihin angtunay nasa
tiwala siya.
isa’t isa. Kung walang tiwala sa isa’t isa,
mahina ang pundasyon ng ugnayan.
6. Maglaro at maglibang. Walang pinakamasarap
kundi ang maging bata (childlike).
7. Mahalin mo ang iyong sarili. Kung hindi mo matututuhang mahalin
ang iyong sarili, hindi mo matututuhan ang magpahalaga sa ibang tao.
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Walong inaasahang Kakayahan at Kilos
na dapat malinang sa panahon ng
Pagdadalaga / Pagbibinata
2. Pagtanggap ng papel sa lipunan na angkop
sa babae o lalaki.
Ang mga nagdadalaga o nagbibinata ay bumubuo
ng kanilang sariling kahulugan ng pagiging lalaki
o babae.
Ngunit hindi nararapat na lagyan ng hangganan
ang kakayahan ng bawat isa batay lamang sa
kaniyang katangiang biyolohikal. Sa tulong at
paggabay ng mga nakatatanda, kailangang
mabigyan ng pagkakataon ang bawat isa na
hubugin ang kanilang mga papel sa lipunan bilang
lalaki at babae.
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Walong inaasahang Kakayahan at Kilos
na dapat malinang sa panahon ng
Pagdadalaga / Pagbibinata
3. Pagtanggap sa mga pagbabago sa katawan
at paglalapat ng tamang pamamahala sa mga
ito.
Likas at panlahat ang mga ito, kaya di dapat mag-
alala ang dalagita o binatilyo.
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Walong inaasahang Kakayahan at Kilos
na dapat malinang sa panahon ng
Pagdadalaga / Pagbibinata
4. Pagtamo at pagtanggap ng mapanagutang
asal sa pakikipagkapwa.
Habang lumilipas ang at ikaw ay nagkakaisip,
nakikita mo ang unti-unting paglawak ng mundong
iyong ginagalawan.
Mula sa iyong tahanan, lumalawak ito habang
nadaragdagan ang iyong edad. Ang pagiging
mapanagutan sa pakikipagkapwa ay lagpas na
sa simpleng paggalang sa kapwa. Ito ay pag-
unawa at pagbibigay-halaga sa katotohanang
hindi nabubuhay ang tao para lamang sa
kaniyang sarili.
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Walong inaasahang Kakayahan at Kilos
na dapat malinang sa panahon ng
Pagdadalaga / Pagbibinata
5. Pagkakaroon ng kakayahang makagawa ng
maingat na pagpapasiya.
Sa yugto ng pagdadalaga o pagbibinata,
kinakailangang matutong linangin ang kakayahan
sa maingat na pagpapasya.
Mahalagang sumangguni sa mga nakatatanda o
awtoridad na higit na may alam sa mabuting
pamumuhay.
Sanayin na ang sarili na piliin ang patungo sa
kabutihan – yaong makabubuti sa sarili, sa
kapwa, pamayanan at sa bansa.
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Walong inaasahang Kakayahan at Kilos
na dapat malinang sa panahon ng
Pagdadalaga / Pagbibinata

6. Paghahanda para sa paghahanapbuhay.

Sa ating lipunan, iminumulat ang mata ng mga

nagdadalaga o nagbibinata na matutuhan ang mga
kakayahan na kailangan upang makakuha ng
magandang hanapbuhay sa hinaharap.
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Sa Paghahanda sa Paghahanapbuhay Makatutulong ang
Mga Sumusunod:
1. Kilalanin ang iyong mga talento, hilig, kalakasan at
kahinaan.
2. Makipagkaibigan at lumahok sa iba’t ibang gawain sa
paaralan (extra curricular activities).
3. Magkaroon ng plano sa kursong akademiko o teknikal-
bokasyonal na ibig kunin sa hinaharap.
4. Sumangguni sa mga matagumpay na kakilala na may
hanapbuhay o negosyo upang magtanong tungkol sa
mga ginagawa nila sa nasabing hanapbuhay o negosyo
5. Hubugin ang tiwala sa sarili at ang kakayahan sa
pagpapasiya
6. Hingin ang payo ng mga magulang sa pagpili ng
hanapbuhay
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Walong inaasahang Kakayahan at Kilos
na dapat malinang sa panahon ng
Pagdadalaga / Pagbibinata
7. Paghahanda para sa pag-aasawa at
pagpapamilya.
Kasama sa mga kakayahan at dapat gawin na
lilinangin sa isang nagdadalaga o nagbibinata ay
ang mapaghandaan ang pag-aasawa at
pagpapamilya.
Ngunit mahalagang maunawaan na ganap lamang
na matatamo ang kakayahang ito sa huling yugto
ng pagdadalaga o pagbibinata at sa maagang yugto
ng pagtanda (adulthood).
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Walong inaasahang Kakayahan at Kilos
na dapat malinang sa panahon ng
Pagdadalaga / Pagbibinata
8. Pagkakaroon ng mga pagpapahalaga
(values) na gabay sa mabuting asal

Sa yugto ng pagdadaaga o
pagbibinata, kailangang
mahubog ang iyong mga
pagpapahalaga.
 Modyul 2: Mga Angkop At Inaasahang
Kakayahan At Kilos Sa Panahon Ng
Pagdadalaga/Pagbibinata
Ang pagtataglay ng mga kakayahan o kilos na ito ay
mahalaga upang mapaunlad ang sariling pagkatao.
Kritikal ang panahon ng pagdadalaga o pagbibinata.

Ito ay maaaring bumuo o sumira ng iyong kinabukasan.

Kailangang maging maingat at di padalos-dalos sa mga

gagawing pagpapasya at kailangang maging bukas sa
pagtanggap ng tulong o payo mula sa mga taong
nagmamalasakit at nagpapamalas ng mabuting pamumuhay.
KAYA KO TO! AKO PA?
Kailangang buong-buo ang iyong tiwala sa iyong sarili at sa
iyong mga kakayahan.
Ang Mga Sumusunod ay Makatutulong Upang Lalo Pang
Mapataas ang TIWALA sa SARILI

a. Hayaang mangibabaw ang iyong mga kalakasan.

b. Huwag matakot na harapin ang mga bagong hamon.

(1) nabibigyan ka ng pagkakataon na magsikap upang matamo
ang tagumpay, (2) napatataas mo ang iyong tiwala sa sarili, at
(3) mas nakikilala at natatanggap mo ang iyong sarili.
c. Palaging maging positibo sa iyong mga pag-iisip.
d. Isipin mo ang iyong mga kakayahan para sa iyong sarili: huwag
palaging umasa sa opinyon ng ibang tao, lalo na ang pagtataya sa
iyong mga kabiguan at tagumpay. Mas makatutulong kung
mapauunlad mo ang iyong kakayahan sa pagsusuri at pagtataya
ng iyong sarili. Isa itong malaking hakbang sa pagpapataas ng
iyong tiwala sa sarili.
Salamat sa Pakikinig at sana
kayo ay may natutunan at
ating isabuhay ang mga ito.