HALİÇ ÜNİVERSİTESİ

TIP FAKÜLTESİ
Doç. Dr. Recep DOKUYUCU
Fizyoloji Anabilim Dalı

1
2
 Hematopoetik Sistem
Hematopoez
İntrauterin hayatta kan yapımı 3 dönemde gelişir;
1. Primordial dönem:
2. haftadan sonra kan yapımı vitellüs kesesinden (yolk sac) gelişir.
Sadece çekirdekli iri eritrositler oluşur.
2. Hepatosplenik dönem:
6-8. haftadan itibaren karaciğer, dalak ve timus görev almaya
başlar.
Tüm kan hücreleri serisi oluşturulur.
3. Medüllolenfatik dönem:
8-12. haftadan itibaren, önce klavikula sonra diğer kemiklerde,
kemik iliğinden kan hücresi yapımı başlar.

3
 Hematopoetik Sistem
Hematopoez
Pluripotent kök hücreler progenitor hücrelere
(colony forming ünit-CFU) dönüşür.
Dört tip progenitor (CFU) bulunur:
1. Eritroid dizi CFU  Eritrosit (CFU-E)
2. Trombositik dizi  CFU -Megakaryosit (CFU-Me)
3. Granülosit-Monosit dizisi  CFU-Granülosit -
Monosit (CFU-GM)
4. Lenfoid dizi  CFU-Lenfosit (tüm tipler) (CFU-L)

4
 Hematopoetik Sistem
Hematopoez
Spesifik Progenitörler:
Erişkinde Kırmızı İlik Lokalizasyonları ve Kan Üretimi Sırası (çoktan
aza);
1) Vertebra
2) Sternum, kostalar
3) Femur
4) Tibia
5) İliyak kemikler
6) Humerus
Matür hücrelerin ilikten kana geçmesini indükleyenler:
- Kompleman C3
- Glukokortikoidler ve androjenler
- Bakteriyel toksinler
5
Hematopoetik Sistem

6
Hematopoetik Sistem

7
 Hematopoetik Sistem
Eritropoez
Proeritroblast:
Eritroid serinin ilk hücresidir, Nükleusludur,
Hemoglobin sentezi başlar.
Eritropoetin hipokside uyarılır. Böbrek ve karaciğerde
üretilir.
Eritropoetin proeritroblast üretimini ve hemoglobin
sentezini arttırır.
Eritropoetin JAK-STAT sinyal yolunu kullanmaktadır.
Bazofilik eritroblast:
Yoğun nükleus ve çok sayıda ribozom içerir.
Çekirdekçiğin kaybolduğu evredir.

8
 Hematopoetik Sistem
Polikromatofilik eritroblast:
 Hem asidofilik hem bazofilik boyanır.
Ortokromatofilik eritroblast (normoblast):
 Asidofilik boyanır. Çekirdekli son eritroid hücredir.
Retikülosit:
 Hücreler kemik iliğinden diyapedez yoluyla (kapiller zarın
porlarından sıkışarak) kan kapillerlerine geçerler.
 Dolaşımda %1 oranında bulunur.
 Olgun eritrositlere dönüşürler.
Eritrosit:
 Çekirdek ve organel yoktur.
 İçerdiği spektrin proteini hücre iskeletini hücre zarına tutturur.
 Ankrin, hücre iskeletini band-3 proteinine tutturur.

9
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:

10
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:
Çekirdek ve organel yoktur.
Ortalama hacmi 90 femtolitredir (fl), bikonkav disk şeklindedir.
İçerdiği spektrin proteini hücre iskeletini hücre zarına tutturur.
Ankrin, hücre iskeletini band-3 proteinine tutturur.
Intraselüler yapının %95'ini hemoglobin oluşturur.
İçindeki hemoglobin mükemmel bir asit tamponudur.
ADP, ATP ve NADPH önemli yapıtaşlarıdır. NADPH; (membranın
esnekliğini, iyonların membrandan geçişini düzenler, protein
oksidasyonunu önler).
Eritrositlerde karbonik anhidraz, katalaz, peptidaz, kolinesteraz,
anaerobik glikoliz yolu ve pentoz fosfat yolu enzimleri bulunur.

11
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:
Dolaşımdaki glutatyonun tamamı eritrositlerdedir.
Integral proteinler; Glikoforin A ve Band–3 proteinleri; periferal
proteinler; Ankirin ve Band-4.1 proteinleridir.
Hemoglobin (Hb):
Eritrositlerde oksijeni taşıyan proteindir.
4 globulin zinciri (2 alfa, 2 beta) + her zincirde 1 Hem'den
oluşmuştur.
Hem; +2 değerlikli Fe içeren porfirin pigmentidir, oksijeni geri
dönüşlü olarak bağlar. Bir hemoglobinde 4 Fe atomu vardır. Her bir
Fe atomu bir oksijen molekülü (O2) bağlar. Sonuçta 1 Hemoglobin
toplam 4 molekül yani 8 atom oksijen bağlar.
Miyoglobinden fazla olmasına rağmen (O2’ye) affinitesi azdır.
Oksihemoglobin eğrisi sigmoidal bir eğriyken miyoglobin
hiperbolik bir eğriye sahiptir.
12
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:
Hemoglobin (Hb):
Alyuvarlar hücre sıvılarında hemoglobini 100 ml hücrede 34 gr
düzeyine kadar yoğunlaştırabilirler. Yoğunluk bu değeri aşmaz,
çünkü bu değer hücre hemoglobin üretiminin metabolik
sınırıdır.
Hematokrit değeri (kan hücrelerinin yüzdesi, normalde yüzde
40-45 kadardır) ve her bir hücredeki hemoglobin miktarı
normal olduğunda, 100 ml kandaki ortalama hemoglobin
erkeklerde 15 gr, kadınlarda 14 gr kadardır.
1 gr saf Hb 1,34 ml O2 ile bağlanabilir. Dolayısıyla 100 ml
kanda en fazla 20 ml O2 taşınabilir.

13
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:
Hemoglobin (Hb):
Hemoglobin sentezi proeritroblastlarda başlar ve alyuvarların
retikülosit evresinde bile devam eder.
Böylece retikülositler kemik iliğinden kana geçtiklerinde olgun
eritrosit haline gelene kadar az miktarda hemoglobin yapımını
sürdürürler.

14
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:
Hemoglobin (Hb):
Hemoglobin zinciri alt birimleri arasında
polipeptit kısmın amino asit içeriğine bağlı
olarak bazı küçük değişiklikler bulunur.
Farklı zincir tipleri, alfa, beta, gama ve
delta zincirleri olarak tanımlanmıştır.
Erişkin insanda en sık rastlanan
hemoglobin çeşidi hemoglobin A; iki alfa
zinciri ve iki beta zincirinin birleşmesinden
oluşur.

15
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:
Hemoglobin (Hb):
Hemoglobin molekülünün en önemli
özelliği oksijenle gevşek ve tersinir olarak
bağlanabilmesidir.
Oksijen, hemoglobin molekülündeki
demirin iki pozitif bağı ile birleşmez,
bunun yerine demir atomunun
koordinasyon bağlarından bir tanesi ile
gevşekçe bağlanır.
Bu bağlanma aşırı derecede zayıftır
dolayısıyla birleşme kolayca tersinir.
Ayrıca oksijen iyonik değil, moleküler
oksijen (iki oksijen atomundan oluşur)
halinde dokulara taşınır.
16
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:
Hemoglobin (Hb):
Hemoglobin molekülündeki hemoglobin zincir
tipleri, hemoglobinin oksijen bağlama eğilimini
belirler.
Zincir anormallikleri hemoglobin molekülünün
fiziksel özelliklerini değiştirebilir.
Örneğin, orak hücreli anemide, iki beta
zincirinde de belirli bir bölgedeki glutamik asit’in
yerine valin amino asidi geçmiştir.
Bu tip hemoglobin düşük oksijene maruz
kaldığında, alyuvarın içinde uzunluğu bazen 15
mikrometreyi bulan kristaller oluşturur.
Hücrelerin küçük kapillerlerden geçişi hemen
hemen olanaksız hale gelir, kristallerin sivri
uçları hücre zarlarını yırtarak orak hücreli
anemiye yol açar.
17
 Hematopoetik Sistem
Demir Metabolizması
•Demir, hemoglobinin yanı sıra, vücuttaki diğer temel elemanların
(örneğin, miyoglobin, sitokromlar, sitokrom ok- sidaz, peroksidaz, katalaz)
yapımı için de önemliDİR.
• Günde ~ 15-20 mg alınır, %10’u absorbe edilir (ihtiyaca göre artabilir)
• Vücutta ~ 4 gr kadar demir bulunur. %70 hemoglobine bağlı, %3
miyoglobine bağlı, bir miktar da ferritin halinde depo edilmiştir.
• Dışarıdan ya hem içinde (hemoglobin, myoglobin) yada serbest (ferrik
veya ferröz form) alınır.
• Midede; HCl ve Vit C ferrik (Fe+3) formdaki demiri ferröz (Fe+2 =suda
çözünür, emilimi kolay) forma dönüştürür.
• Gastrektomi komplikasyonu olarak demir eksikliği anemisi görülür.
• Demir en fazla duodenumda, bir miktar da jejenum proksimalinde
kolaylaştırılmış difüzyonla emilir. Demiri enterosit içine DMT1 (divalan
metil transporter-1) adlı protein taşır.

18
 Hematopoetik Sistem
Demir Metabolizması
• Hefastin: bazolateral membranda ferröz formdan ferrik forma
dönüştürüp transferrine bağlayarak taşımayı kolaylaştırır.
• Ferroportin (hephaestin): ferröz demirin enterositten kana
geçmesini sağlayan proteindir. Hepsidin tarafından inhibe edilir.
Kanda demir yükseldiğinde karaciğerde hepsidin sentezi artar,
emilim azalır.
• Fosfat, fitat, oksalat, tartarat, alkol vb. demiri çözünmeyen
bileşiklere dönüştürerek emilimini engeller.
• Kanda transferrine bağlanarak karaciğere gelir.
Demir eksikliği anemisinde transferrin saturasyonu azalır. Bu
nedenle demir bağlama kapasitesi (DBK) artar.

19
 Hematopoetik Sistem
Demir Metabolizması
• Karaciğer, kemik iliği, dalak ve az miktarda iskelet kasında ferritin
formunda depolanır.
Ferritin: Vücutta demir deposunun göstergesidir.
Hemosiderin: Hemoliz, aşırı kan transfüzyonu vs. Demir yüklemesi
durumunda karaciğer, dalak ve kemik iliğinde biriken denatüre olmuş
ferritindir. Yaygın hemosiderin birikintilerinin mikroskopik olarak
saptanmasına hemosiderozis denir.
Hemokromatoz: Hemosiderozisin dokularda tahribat, deride
pigmentasyon, pankreas hasarı (bronz diyabet) siroz, gonad atrofisi ile
karakterize ileri evresidir.
Hipersideremi: Serum demir düzeyinin yüksek olması.

20
 Hematopoetik Sistem
Demir Metabolizması

21
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:
Ortalama çapları 7-8
µm’dir.
Kanda erkekte ortalama
5,2 milyon/mm3, kadında
4,7 milyon/mm3 ‘dür.
Yükseklerde yaşayanlarda
sayısı artar.
Kemik iliğinden dolaşım
sistemine geçtiğinde,
yıkılmadan önce ortalama
120 gün dolaşımda kalırlar.
Anormal eritrosit morfolojileri:
- Makrosit > çapı 9 um'den büyük
eritrosit
- Mikrosit > çapı 6 um'den küçük
eritrosit
- Anizositoz > eritrositlerin normal
şekilde ancak farklı çapta olmaları
- Poikilositoz > eritrositlerin farklı
şekillerde bulunmaları
- Hipokrom > düşük Hb içermesi
nedeniyle soluk boyanan eritrosit
- Ekinosit > eritrositin hipertonik
plazmada şeklinin bozulması
- Hipotonik plazmada ise
eritrositler şişer ve patlar, hemoliz
görülür .
22
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit Yapımının Düzenlenmesinde ERİTROPOİETİN’İN Rolü
Doku Oksijenlenmesi Alyuvar Üretiminin Temel
Düzenleyicisidir.
Eritropoietin Alyuvar Üretimini Uyarır ve Eritropoietin Yapımı
Hipoksiye Yanıt Olarak Artar.
Oksijenin azaldığı durumlarda alyuvar üretimini uyaran esas
faktör dolaşımdaki eritropoietin hormonudur.
Normalde eritropoietinin yüzde 90’ı böbreklerde, geri kalanı
başlıca karaciğerde yapılır.

23
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit Yapımının Düzenlenmesinde ERİTROPOİETİN’İN Rolü

 Böbrek dokusunun hipoksisi dokuda

hipoksi ile uyarılabilir faktör-I (HIF-I)
seviyesini artırır.
 HIF-I, eritropoietin genini de içeren
çok sayıda hipoksi ile uyarılabilir gen
için transkripsiyon faktörü olarak işlev
görür.
 Eritropoietinin önemli etkisi kemik
iliğinde hematopoietik kök
hücrelerden proeritroblast üretimini
uyarmaktır.
 Eritropoietin yokluğunda, kemik
iliğinde az sayıda alyuvar üretilir.

24
 Hematopoetik Sistem
Eritrositlerin Olgunlaşmasında B12 ve FOLİK ASİT’İN Rolü
Alyuvarların son olgunlaşmalarında iki vitamin, B12 vitamini ve
folik asit özellikle önemlidir.
Her ikisi de DNA sentezi için şarttır, çünkü DNA’nın temel yapı
taşlarından olan timidin trifosfat oluşumunda her biri farklı
yollarda gereklidir.
Bu yüzden, vitamin B12 veya folik asit yokluğu anormal ya da
azalmış DNA’ya ve sonuç olarak yetersiz çekirdek olgunlaşması
ve hücre bölünmesine yol açar.
Ayrıca, kemik iliğindeki eritroblastik hücreler, üreme hızlarının
yavaşlamasına ilaveten makrosit olarak adlandırılan
normalden büyük alyuvarlar üretirler.

25
 Hematopoetik Sistem
Eritrositlerin Olgunlaşmasında B12 ve FOLİK ASİT’İN Rolü
Makrositler sıklıkla, alışılmış bikonkav disk yerine düzensiz,
büyük, oval şekillidir ve hücre zarları dayanıksızdır.
Bu iyi gelişmemiş hücreler dolaşıma katıldıktan sonra oksijeni
normal olarak taşıyabilirler, fakat dayanıksızlıkları nedeniyle
yaşam süreleri normalin yarısı veya üçte biri kadar kısadır
(Olgunlaşma yetersizliği = Megaloblastik anemi).
B12 vitamini eksikliğine neden olan durumlar: Pernisiyöz
anemi (Atrofik mide mukozası-IF eksikliği), Şupru hastalığı
Folik asit eksikliğine neden olan durumlar: Folik asit yeşil
sebzelerde, bazı meyvelerde ve etlerde (özellikle karaciğerde)
bulunur. Ancak pişirme sırasında kolayca haraplanır. Diğeri
Şupru hastalığı

26
 Hematopoetik Sistem
Anemiler
Kan Kaybı Anemisi:
Hızlı kan kaybından sonra, vücut plazmanın sıvı kısmını 1-3 gün
içinde yerine koyar, fakat bu alyuvar konsantrasyonunun
düşmesine neden olur, ikinci bir kanama olmazsa alyuvar
konsantrasyonu 3-6 hafta içinde normale döner.
Kronik kan kaybı olan kişi sıklıkla, kaybettiği hızda hemoglobin
oluşturmak için gerekli miktarda demiri bağırsaklardan
absorbe edemez. Normalden küçük ve hemoglobin içeriği az
alyuvarlar üretilir (Hipokrom mikrositer anemi)

27
 Hematopoetik Sistem
Anemiler
Megaloblastik (Makrositer) anemi (B12 ve folik asit eksikliği):
Eritroblastlar normal sayıda alyuvar oluşturmak için yeterli
hızda bölünemedikleri için normalden büyük, garip şekilli ve
zarı dayanıksız hücreler oluşur.
Bu hücreler kolaylıkla parçalanır, kişiyi yeterli miktarda
alyuvara muhtaç bırakır.

28
 Hematopoetik Sistem
Anemiler
Aplastik Anemi (AA)
Kemik iliğindeki hemopoetik kök hücrelerini sayısal yetersizliği
sonucu yeterli kan üretilememesi ile karakterize bir hastalıktır.
Kemik iliğinin yerini yağ dokusu alır ve yeterli kan üretilemez.
Aplastik Anemi nedenleri;
Doğumsal nedenler (Fankoni anemisi)
Toksik maddeler (Benzen)
Radyoterapi- Kemoterapi
İnsektisitler, ilaçlar (Kloramfenikol)
Lupus Eritematozus
Kan yapımını uyaran hormonda (Eritropoietin) bir sorun yoktur,
sorun kan üreten hücrelerdedir.

29
 Hematopoetik Sistem
Anemiler
Hemolitik Anemiler:
Birçoğu kalıtsal edinilen çeşitli alyuvar anormallikleri hücreleri
dayanıksız hale getirir, hücreler kapillerlerden, özellikle
dalaktan geçerken kolaylıkla parçalanır.
Bazı hemolitik hastalıklarda alyuvarlar normal sayıda hatta
normalden fazla üretilse bile, dayanıksız alyuvarın yaşam süresi
o denli kısadır ki, hücre yıkımı üretimden daha hızlıdır ve ciddi
anemi ile sonuçlanır.
Herediter Sferositoz, Orak hücreli anemi, Eritroblastozis fetalis

30
 Hematopoetik Sistem
Anemiler
• Herediter Sferositoz (Spektrin mut.):
Alyuvarlar çok küçüktür ve bikonkav
disk yerine küreseldir. Dalak
pulpasından veya dar damar
yataklarından geçerken hafif bir sıkışma
ile bile kolaylıkla parçalanırlar.
• Eritroblastozis fetalis: Rh-negatif
annenin antikorları, fetüsün Rh-pozitif
alyuvarlarına saldırır. Bu antikorlar, Rh-
pozitif hücreleri dayanıksız hale
getirerek yırtılmalarına yol açar ve
bebeğin ciddi bir anemi ile doğmasına
neden olur.

31
 Hematopoetik Sistem
Anemiler
Orak hücreli anemi:
Hücrelerde hemoglobin S olarak adlandırılan anormal bir tip
hemoglobin vardır.
Kristaller hücreyi uzatarak bikonkav disk yerine orak görünümü
verirler.
Hemoglobin çöküntüleri hücre zarım da zedeler, hücreleri çok
dayanıksız hale getirerek ciddi anemiye yol açar.
Bu hastalar sıklıkla, orak hücre hastalığı “kriz”i denen bir kısır
döngüye girerler.
Dokulardaki düşük oksijen basıncı oraklaşmaya neden olur,
alyuvarlar parçalanır, oksijen basıncı daha da düşer, oraklaşma ve
alyuvar yıkımı giderek artar.
Bu süreç bir kez başladığında hızla ilerler, birkaç saat içinde
alyuvarlarda ciddi azalma ve bazı vakalarda ölümle sonuçlanır.
32
 Hematopoetik Sistem
Polisitemi
Sekonder Polisitemi
Yüksek irtifalarda olduğu gibi, havadaki oksijen azlığı veya kalp
yetmezliğindeki gibi dokulara oksijen iletilmesinde yetersizlik
nedeniyle dokular hipoksik hale gelirse, kan yapıcı organlar
otomatik olarak daha fazla alyuvar üretirler.
Bu duruma sekonder polisitemi denir ve alyuvar sayısı
normalin yaklaşık yüzde 30 üstüne, sıklıkla 6-7 milyon/mm3’e
yükselir.
Sekonder polisiteminin yaygın bir tipi fizyolojik poli- sitemidir,
atmosferik oksijenin çok düşük olduğu 4.000-5.000 metre
yükseklikte yaşayan yerlilerde gözlenir.

33
 Hematopoetik Sistem
Polisitemi
Polisitemia Vera (Eritremi):
Alyuvar sayısı 7-8 milyon/mm3 ve hematokrit yüzde 40-45
normal değerler yerine yüzde 60-70 olabilir.
Polisitemia vera kan hücrelerini üreten hemositoblastik
hücrelerde genetik bir sapma sonucu oluşur. Blast hücreler
alyuvar üretimini, çok fazla hücre olduğunda bile durdurmaz.
Polisitemia vera’da yalnız hematokrit artmaz, toplam kan
hacmi de artar, bazı durumlarda normalin iki katma çıkar.
Sonuç olarak, damar sisteminin tümü aşırı miktarda dolar.
Kapillerlerin çoğu akışkanlığı az kanla tıkalı hale gelir.

34
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit:
* Kan hacmi erkeklerde 5-6 litre, kadınlarda 4-5 litre kadardır
* Kanın bileşimi: kan hücreleri (45%) ve plazma (55%) dan oluşur
* Plazma ozmolaritesi (çözünmüş madde konsantrasyonu) > 290-300 mOzm/L
Kan viskozitesini arttıran durumlar:
Eritrosit agregasyonu artışı,
Eritrosit şekil değişkenliğinin azalması (Herediter Sferositoz)
Hematokrit artışı
Plazma fibrinojen düzeyi artışı
Kan viskozitesini azaltan durumlar:
Hipofibrinojemide,
Hematokrit Azalması
Beriberide,
35
 Hematopoetik Sistem
Parenteral solüsyonların Eritrosit hacmine (MCV) etkileri:

1-% 5 dekstroz Hipotonik (253 mosm/L) Eritrosit hacmi artar.

2-%0.9 NaCl İzotonik (280 mosm/L) Eritrosit hacmi değişmez.

3-Ringer laktat İzotonik (278 mosm/L) Eritrosit hacmi değişmez.

4-%3 NaCl Hipertonik (1026 mosm/L) Eritrosit hacmi azalır.

5-%5 Dekstroz+ %0.45 NaCl Hipertonik (405 mosm/L) Eritrosit hacmi

azalır.
 Hematopoetik Sistem
Eritrosit yapımı için gereken maddeler;
 B 12 vitamini (Siyanokobalamin, Folik asid: DNA sentezi için gerekli
ekstrensek faktör) Eritrositlerin olgunlaşması için
• Pürin, pirimidin ve nükleik asid gerekli (megaloblastik anemi)
sentezi için gereklidir. B6 vitamini: Karaciğer, kırmızı et,
• Eksikliğinde hücre bölünmesi ve yumurta, sebzeler
olgunlaşması yetersiz olur. Alkoliklerde eksikliği görülebilir.
• Megaloblastlar kemik iliğini Hem sentezi için gereklidir .
doldurur, Pernisiyöz anemi Askorbik asid: Demir emilimi için
(Makrositer anemi) gereklidir.
• B 12 vitamini karaciğerde E vitamini: Eksikliğinde eritrosit
depolanır. direnci azalır.
Mineraller; Fe, Cu, Ni, Co;
• Vejeteryanlarda diyetsel eksiklik
hücrelerin gelişmesi ve porfirin
olabilir.
sentezi için gereklidir.

37
 Hematopoetik Sistem
Plazma Proteinleri
Plazmada başlıca 3 protein vardır: Albümin, Globulin
ve Fibrinojendir.
Görevleri;
1. Onkotik basınç düzenlenmesi (Albümin ile)
2. Koagülasyon (Fibrinojen)
3. Ig yapısında ve enzimatik fonksiyonlar (Globulin)
4. Vitaminlerin ve bazı maddelerin, ilaçların taşınması

38
 Sorular
Aşağıdakilerden hangisi hemopoezis ve lökopoezis
için yanlıştır?
A) Kanın şekilli elemanları mezenşimal kökenlidir.
B) 3 çeşit granülosit vardır; nötrofil, eozinofil, bazofil
C) Eritrosit gelişiminde Hb sentezi retikülosit
evresinde görülür.
D) Mononükleer fagosit sistemi monositten türeyen
fagositlerin toplamıdır.
E) Eritropoetein böbrek korteksinden salınır.

39
 Sorular
Aşağıdakilerden hangisi spektrin molekülü ile ilgili
olarak doğrudur?
A) Plazma membranının dış yaprağına bağlanır
B) Eritrositin şeklini korunmasını sağlar
C) Miyozin ile sıkıca bağlantılıdır
D) Gilkoporinden daha düşük moleküler ağırlığa
sahiptir
E) 100kD moleküler ağırlığa sahiptir

40
 Sorular
Aşağıdakilerden hangisi eritrositlerin hemolizine
neden olmaz?
A) %0.5 NaCl çözeltisi
B) Örümcek zehiri
C) %5 Dekstroz çözeltisi
D) S. aureus
E) Eritrositte Glukoz-6-fosfat-dehidrogenaz eksikliği

41
 Sorular
Hematokrit aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hemoglobin konsantrasyonu
B) Kan hacmi
C) Kandaki eritrositlerin yüzde oranı
D) Kan plazmasının yüzde oranı
E) Kandaki hücre hacmi

42
 Sorular
Hemoglobin (Hb) sentezi ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
A) Hb sentezi, kemik iliğinden salınmadan önce olgun
eritrositler içerisinde gerçekleşir
B) Hb sentezi için beta globulindeki valinin glikozilasyonu
gerekir
C) Hb sentezi için bir heme molekülünün 4 globin molekülü ile
etkileşmesi gerekmektedir
D) Hb sentezi için pridoksal fosfata ihtiyaç vardır
E) Heme sentezi mitokondriada tamamlanır

43
 Sorular
Aşağıdaki kişilerden hangisinde eritrosit üretiminin
artmış bulmayı beklemezsiniz?
A) Yüksek yerlerde yaşayanlarda
B) Kronik pulmoner hastalığı olanlarda
C) Kanaması olanlarda
D) Androjen tedavisi alanlarda
E) Östrojen tedavisi alanlarda

44
 Sorular
Hangisinde, karbonik anhidraz miktarı en yüksek
konsantrasyonda bulunur?
A) Kan
B) Eritrositler
C) Nötrofilik lökositler
D) İskelet kası fibrilleri
E) İskelet kasının interstisyel sıvısı

45
 Sorular
Eritropoietik faktörün (eritrogenin-eritropietin)
sentezlendiği esas yer hangisidir?
A) Kırmızı kemik iliği
B) Dalak
C) Lenf nodları
D) Böbrek
E) İnce barsak

46
 Sorular
Aşağıdakilerden hangisi eritropoetin ile ilgili olarak
yanlıştır?
A) Kandaki parsiyel oksijen basıncınının azalması
eritropoetin sentezini arttırır
B) Primer olarak böbrekte sentezlenir
C) Dolaşımdaki eritrosit sayısını hızla artıran bir
hormondur
D) Proeritroblastların sayısını arttırır
E) Proeritroblastların matür eritrositlere dönüşüm
oranını hızlandırır.
C

47
Prenatal yaşamda çekirdekli eritrositin ilk görüldüğü yer aşağıdakilerden
hangisidir? (N- 2006 analog)
A) Lenfoid organ
B) Kemik iliği
C) Dalak
D) Timus
E) Vitellüs kesesi

48
Hemoglobinin özelliği olmayan aşağıdakilerden hangisidir? (E-95 analog)
A) Allosterik özellik taşıyan protein yapısı
B) Oksijen transportu
C) Dört adet polipeptid zincir yapısı
D) Miyoglobine göre oksijene afinitesinin az olması
E) Oksihemoglobin eğrisinin hiperbolik olması

49
Aplastik anemi gelişimine neden olmayan aşağıdakilerden hangisidir? (N-
2014 analog)
A) Lupus Eritematozus
B) İnsektisitler
C) Kemoterapi
D) Yüksek doz radyoterapi
E) Eritopoietin yetersizliği

50
Aşağıdaki klinik durumlardan hangileri kan viskozitesini artırır? (Ağ- 2017
analog)
A) Herediter sferositoz
B) Hipofibrinojenemi
C) Beriberi hastalığı
D) Hematokrit azalması
E) Eritrosit agregasyonu azalması

51
Aşağıdaki solüsyonlardan hangilerinin içine konulan eritrositlerde,
ortalama eritrosit hacmi (MCV) azalır? (N-2017 analog)
A) %5 dekstroz
B) %3 NaCl
C) Ringer laktat
D) Ringer laktat ve %5 dekstroz
E) %5 dekstroz ve %0.9 NaCl

52
 Hematopoetik Sistem
Parenteral solüsyonların Eritrosit hacmine (MCV) etkileri:

1-% 5 dekstroz Hipotonik (253 mosm/L) Eritrosit hacmi artar.

2-%0.9 NaCl İzotonik (280 mosm/L) Eritrosit hacmi değişmez.

3-Ringer laktat İzotonik (278 mosm/L) Eritrosit hacmi değişmez.

4-%3 NaCl Hipertonik (1026 mosm/L) Eritrosit hacmi azalır.

5-%5 Dekstroz+ %0.45 NaCl Hipertonik (405 mosm/L) Eritrosit hacmi

azalır.
Plazma proteinlerinin görevlerinden olmayan aşağıdakilerden hangisidir?
(E-89 analog)
A) İlaçların taşınmasında görev almak
B) İmmunoglobulin yapısında yer almak
C) Onkotik basıncın sağlanması
D) Koagülasyonda rol almak
E) Oksijen taşımak

54