KABANATA 1

• Wika: Katuturan at Katangian

• Mga teorya ng pinagmulaan ng wika
• Kahalagahan ng Wika
• Mga tungkulin ng Wika
• Antas ng Wika
Archibald A. Hill (What is Language?)
-1 pinakaelaboreyt na simbolong
st

gawaing panatao, aparato ng

pagsasalita
Henry Gleason
-masistemang balangkas na sinasalitang
tunog, pinipili at sinasaayos, arbitraryo
 PANGUNAHIN AT UNIVERSAL NA
KATANGIAN NG WIKA(MSPAGNN
1. Ang wika ay masistemang balangkas - ang salita ay sistematikong
nakaayos sa tiyak na balangkas.

 Fonema – FONOLOJI
 Morfema - MORFOLOJI
 Sintaks
 Diskors
BALANGKAS NG WIKA
2. Ang wika ay sinasalitang tunog – ito ay tunog na likha ng mga aparato. Ang wikang Filipino ay binubuo ng may 21 fonemang katinig at patinig.

APARATO SA SALITA :
3. Ang wika ay pinipili at isinasaayos – pinipili natin ang wikang ating
gagamitin na ginagamitan ng conscious at subconscious sa ating
pag iisip. DELI HYMES

4. Ang wika ay Arbitraryo - Just that the sounds of speech and their
connection with entities of experience are passed on to all
members of any community by older members of that community. –
Archibald Hill

5. Ang wika ay ginagamit – ang wika ay kasangkapan sa komunikasyon

at tulad ng ibang kasangsakapan marapat na ito ay patuloy na
ginagamit.
6. Ang wika ay nakabantay sa kultura - dahil sa pagkakaiba-iba ng mga
kultuta ng mga bansa at mga pangkat.

7. Ang wika ay nagbabago - ang isang wika ay maaaring nadaragdagan

ng mga bagong vokabularyo. Bunga ng pagiging malikhain ng mga
tao, maaring sila ay nakakalikha ng mga salita.
TEORY NG PINAGMULAN NG
WIKA (BIBLIYA)
BPYTTD
1. Teoryang Bow-wow. Ayon sa teoryang ito, maaring wang
wika raw ng tao ay mula sa panggagaya sa mga tunog ng
kalikasan. Ang primativong tao diumano ay kulang na kulang
sa mga vokabularyong magagamit.

2. Teoryang Pooh-pooh. Unang natutong magsalita ang mga

tao, ayon sa teoryang ito, nang hindi sinasdaya ay napabulalas
sila bunga ng mga masisidhing damdamin tulad ng sakit,
tuwa, sarap, kalungkutan, takot, pagkabigla at iba pa.

3. Teoryang Yo-he-ho. Pinaniniwalaan ng mga nagmungkahi ng

teoryang ito n ang tao ay natutong magsalita bunga ng kanyang
pwersang fisikal (NAG EEKSERT NG PWERSA).
4. Teoryang Ta-ra-ra-boom-de-ay. Likas sa mga sinaunang tao ang
mga ritwal. Sila ay may mga ritwal sa halos lahat ng Gawain
tulad ng sa pakikidigma, pagtatanim, pag-aani, pangingisda,
pagkakasal, pagpaparusa sa nagkasala, panggagamot, maging sa
paliligo at pagluluto.

5. Teoryang Ta-Ta. Ayon naman sa teoryang ito, ang kumpas o

galaw ng kamay PAALAM O GOODBYE ng tao na kanyang
ginagawa sa bawat partiklar na okasyon ay ginaya ng dila at
nagging ng pagkatuto

6. Teoryang Ding-dong. Kahawig ng teoryang bow-wow,

nagkakaroon daw ng wika ang tao, ayon sa teoryang I to, sa
pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng bagy- bagay sa
paligid.
 KAHALAGAHAN NG WIKA

 Instrumento ng Komunikasyon
 Nag-iingat at Nagpapalaganap ng Kaalaman
 Nagbubuklod ng Bansa
 Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip
1. Instrumento ng Komunikasyon. Ang wika, pasalita man o
pasulat, ay panunahing kasangkapan ng tao sa pagpapahayag ng
damdamin at kaisipan.
1. Micro level
2. Macro level

2. Nag-iingat at Nagpapalaganap ng Kaalaman. Marming kaalaman

ang naisasalin sa ibang saling-lahi at napakikinabangan ng ibang
lahi dahil sa wika
3. Nagbubuklod ng Bansa. Nang makilahok ang mga Indones sa
kanilang mga mananakop na Olandes, nagging battlecry nila ang
Satu Bangsa! Satu Bahasa! Satu Tuna-ir (Isang Bansa! Isang Wika!
Isang Bayan!).

4. Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip. Kapag tao ay nagbabasa ng

milking kwento o novella o di kaya’s kapag tayo’y nanonood ng
pelikula, parang nagigigng totoo sa ating harapan ang mga tagpa
niyon.
 MGA TUNGKULIN NG WIKA

Mahalaga ang gampaning-papel ng wika sa ating buhay. Ngaunit

dahil lagi na natin itong ginagamit, hindi natin gaanong
naoobservahan ang tungkulin nito.
 TUNGKULIN NG WIKA KATANGIAN HALIMBAWA
PASALITA PASULAT
A. Interaksyonal Nakapagpapanatili/ Formularyong Llihan-Pangkaibigan
nakapagpapatatag ng Panlipunan
relasyong sosyal
B. Instrumental Tumutulong sa mga Pakikiusap, Pag- Liham-Pangangalakal
pangangailangan uutos
C. Regulatori Kumukontrol gumagabay sa Pagbibigay ng Panuto
kilos/asal ng iba Direksyon, Paalala
o Babala
D. Personal Nakapagpapahayag ng Formal/Di-Formal Liham sa Patnugot
sariling damdamin o na Talakayan
opinion
E. Imajinativ Nakapagpapahayag ng Pagsasalaysay, Akdang
imahinasyon sa malikhaing Paglalarawan Pampanitikan
paraa
H. Heuristik Naghahanap ng mga Pagtatanong, Sarvey, Pananaliksik
informasyon/datos Pakikipanayam
G. Informativ Nagbibigay ng Pag-uulat, Ulat, Pamanahong
informasyon/datos Pagtuturo Papel
 Uses of Language (1977), binanggit ni Frank Smith ana kanyang mga sumusunod na puna:

1. Higit na napag-aralan ang wika sa mga tunay na karanasan sa komunkasyon.

2. Ang kasanayan sa isang tungkuling pangwika ay hindi nangangahulugan ng
kasanayan.
3. Hindi lamang isang tungkulin/gamit pangwika ang naagamit sa isang
pagkakataon. Maari ring dalawa o higit pa.
4. Kailangan ng nagsasalita ang tagapakinig at kailangan ng nagsusulat ang
mambabasa.
5. Isa lamang alternatibo ang wika (pasalita at pagsulat). Madalas upang maing
higit na mabisa ang komunikasyon, kinakailangang gamitin ang kumbinasyon
ng wika at ng iba pang altenativo tulad ng pagsasakilos, pagkumpas,
pagsasalarawan at ekspresyon ng mukha.
 ANTAS NG WIKA

Ang pagkakaroon ng antas ng wika ay isa pang mahalagang

katangian nito. Tulad ng tao, ang wika ay nahahati rin sa iba’t ibang
kategorya ayon sa kaantasan nito.
A. Formal. Ito anf mga salitang istandard dahil kinikilala,
tinatanggap at ginagamit ng higit na nakakarami lalo na ng mga
nakapag-awal ng wika.

1. Pambansa. Ito ang mga salitang karaniwang gingamit sa ma aklat

pangwika/pambalarila sa lahat ng mga paaralan.

2. Pampanitikan o Panretorika. Ito naman ang mga salitang gamitin ng

mga manunulat sa kanilang mga akdang pampanitikan
B. Informal. Ito ang mfa salitang karaniwan, palasak at pang-araw-
araw na madalas nating gamitin sa pakikipag-usap at
pakikipagtalastasan sa mga kakilala at kaibigan.

Lalawiganin. Ito ang mga vokabularyong dayalektal. Makikilala rin ito sa

pagkakaroon ng kakaibang tono, o ang tinatawag ng marami na punto.

Kolokyal. Ito’y mga pang-araw-araw na salita na ginagamit sa mga

pagkakataong informal. Halimbawa nasa’n(nasaan), pa’no(paano), sa’kin (sa
akin), sa’yo (sa iyo), kelan (kalian), meron (mayroon).

Balbal. Ito ang tinatawag sa Ingles nsa slang. Sa mga pangkat-pangkat

nagmumula ang mga ito upang ang mga pangkat ay magkaroon ng sariling
codes. (halimbawa nito ay mga mura at mga salitang may kabastusan)
A. Paghango sa mga Salitang Katutubo/Lalawigan
hal. gurang (Bic.,Bis.) barabara (Ceb.)
bayot(Ceb.) sibat
(Ceb.)
buang (Bis.) dako
(Bis.)

B. Panghihiram sa Wikang Banyaga (maaaring nananatili o nagbabago ang

orihinal na kahulugan ng salita)
hal. pikon (pick on, Eng.) salvage (Eng.)
dedbol (dead ball, Eng. vacuum (Eng.)
wheels (Eng.) tong
(Chi.)
indian (Eng.) dorobo
(Jap.)
chicks (Eng.) basted (busted,
Eng.)
C. Pagbibigay ng Bagong Kahulugan sa Salitang Tagalog
hal. hiyas (gemvirginity)
luto (cookgame fixing)
taga (hackcommission)
ube (purple yamP100)
durog (powdereddrugged)
bato (stoneshabu)
toyo (soy saucemental problem)
bata (child/youngfiancée)
yoyo (a toywatch)
alat (saltypolice)
lagay (putgrease money)
bola (ball lie)
damo (grassmarijuana)
D. Pagpapaikli/Reduksyon
hal. MuntinlupaMunti AmerikanaKana
prubinsyanosyano AmerikanoKano
kaputolutoltol pakialampa
walawa
malayma

E. Pagbabaligtad/Metatesis
1. Buong Salita
hal. bataatab kitaatik
magandaadnagam baklaaklab
2. Papantig
hal. pulislespu partytipar
kotsetsikot taksisitak

tigasastig kalbobokal
F. Paggamit ng Akronim
hal. gg(gallunggong) pg(patay
gutom)
hp(hindi pansin)
hd(hidden desire)
ksp(kulang sa pansin tl(true love)

G. Pagpapalit ng Pantig
hal. dayajoya
lagpakpalpak
asawajowa
torpetyope
baklajokla
walanghiyawalanjo/walastik

H. Paghahalo ng Wika
hal. anong say mo ma-get
I. Paghahalo ng Bilang
hal. 14344 (I love you very much) 25 (dose of
LSD)
1423 (ilove you too) 29
(lanseta)
5254 (mahal na mahal kita) 48
years (matagal)
50-50 (naghihingalo, pantay) 123
(loko)

J. Pagdaragdag
hal. putiisputing
malayMalaysia
kulongkulongbiaColombia

K. Kumbinasyon
1. Pagbaliktad at Pagdaragdag
2. Pagpapaili at Pagdaragdag
hal. PilipinoPinoPinoy
mestizo/atiso/atisoy/tisay
bagitobagetbagets

3. Pagpapaikli at Pagbabaliktad
hal. panatalontalonlonta
sigarilyosiyoyosi

4. Panghihiram at Pagpapaikli
hal. dead malicededma
American boyamboy
securitysikyo
tomartoma
from the provincepromdi
originalorig
brain damagebrenda
5. Panghihiram at Pagdaragdag
hal. dakodakota
getgets/getsing
in-loveinlabinlababo
deaddedo
crydrayola
flopflopchina