Chương 3B. MO Full Giang Dạy

BẤT LỢI CỦA THUYẾT VB
TÍNH THUẬN TỪ CỦA O2 Thực nghiệm: O2thuận từ

O
O
Không có điện tử độc thân

Nghịch từ
Trần Minh Hương, Nguyễn Thị Bạch Tuyết - Trường Đại học Bách Khoa tp HCM 1
MOLECULAR ORBITAL THEORY
ROBERT MULLIKAN (1896-1986)
THUYẾT MO
PHƯƠNG PHÁP ORBITAL PHÂN TỬ
Quan niệm của phương pháp MO
• MO nghiên cứu dựa trên việc tính toán năng

lượng của hệ: hệ sẽ tồn tại ở trạng thái có năng
lượng cực tiểu.
• Mô tả sự chuyển động của từng e riêng biệt.

Xét ion phân tử H 2
Phương trình sóng Schrodinger:
 2   2   2  8 2 m
  2  E  V   0
x 2
y 2
z h 2
Thế năng V:
 e2 e2 e2  1
V     
 R ab ra rb  4 0

 2   2   2  8 2 m
  2  E  V   0
x 2
y 2
z h 2
Thế năng V:
 e2 e2 e2  1
V     
 R ab ra rb  4 0
1
Khi e nằm gần a hơn a  e  ra


 2   2   2  8 2 m
  2  E  V   0
x 2
y 2
z h 2
Thế năng V:
 e2 e2 e2  1
V     
 R ab ra rb  4 0
1
Khi e nằm gần a hơn a  e  ra

1  rb
Khi e nằm gần b hơn b  e

Hàm sóng Ψ của H
 H   C1 a  C 2 b
2 2
H   C1 a  C 2 b
2
• C1 = C2 = CS S  CS a  b  Hàm đối xứng
• C1 = - C2 = CA A  C A a  b  Hàm bất đối xứng
H   C1 a  C 2 b
2
• C1 = C2 = CS S  CS a  b  Hàm đối xứng

MO liên kết
• C1 = - C2 = CA A  C A a  b  Hàm bất đối xứng

MO phản liên kết
LUẬN ĐIỂM CỦA PHƯƠNG PHÁP MO
Phân tử là tổ hợp thống nhất gồm các hạt nhân và các
electron của các nguyên tử tương tác.
 Phân tử là một nguyên tử phức tạp đa nhân.
Mỗi e chuyển động trong trường tác dụng của tất cả hạt
nhân và các e còn lại Trong phân tử không còn AO.
Chuyển động không gian của từng electron được mô tả
bằng hàm orbital phân tử (MO).
MO (n, ℓ, mℓ) σ, π, δ
Mỗi MO được xác định gần đúng bằng phương pháp tổ
hợp tuyến tính các orbital nguyên tử: MO= Ci.AOi
Số MO tạo thành bằng số AO tham gia tổ hợp tuyến tính.
ĐIỀU KIỆN CÁC AO THAM GIA TỔ HỢP TUYẾN TÍNH

– Năng lượng gần nhau.
– Mức độ xen phủ đáng kể.
– Cùng tính đối xứng đối với trục liên nhân.
XÉT KHẢ NĂNG TỔ HỢP TUYẾN TÍNH CÁC AO
CỦA NGUYÊN TỐ CHU KỲ 2
A B A2
  TRỤC LIÊN NHÂN X
1S  1S
Được +
 1S  +
1S
2S  2S
Được

+
2S

+
2S
2PX  2PX 
+
2S
+
 -
2px
Phụ thuộc E= E2p–E2s
+
2PY 2PY

+

2PZ 2PZ Không 2S - 2py(z)
11
Trần Minh Hương, Nguyễn Thị Bạch Tuyết - Trường Đại học Bách Khoa tp HCM
2px và 2px cùng tính đối xứng
-  + +  - x
y
z
2p
2pz yvà
và2p
2pz ycùng
cùngtính
tínhđối
đốixứng
xứng
yz zy + +
2px  2px
2py  2py
 +  - x
+ + 2pz  2pz -
-
  x z
- - 2py và 2pz không cùng tính đối xứng

2py và 2px không cùng tính đối xứng
2pz và 2px không cùng tính đối xứng
XÉT KHẢ NĂNG TỔ HỢP TUYẾN TÍNH CÁC AO
CỦA NGUYÊN TỐ CHU KỲ 2
A B A2
 TRỤC LIÊN NHÂN X
1S  1S
Được +
 1S  +
1S
2S  2S
Được

+
2S

+
2S
2PX  2PX 
+
2S
+
 -
2px
Phụ thuộc E= E2p–E2s
+
2PY 2PY

+

2PZ 2PZ Không 2S - 2py(z)
Các MO được hình thành do sự tổ hợp
tuyến tính các AO
AO + AO → MO liên kết (, …), EMO < EAO
AO - AO → MO phản liên kết (* ,* …), EMO* > EAO
AO → MO không liên kết (0, 0 …), EMOo = EAO
Sự tổ hợp tuyến tính các AO thành các MO
Sự xen phủ các AO dọc + + + - + -

theo trục liên nhân →
MO . MO  nhận trục
+ + + + + +
liên nhân làm trục đối
xứng.
- + - +
-- ++ ++– +-+ -+
- ++ -
Sự xen phủ các AO về hai phía trục liên nhân → MO .
MO  có mặt phẳng phản xứng chứa trục liên nhân.
+ -
+ +
+ +
- +
- – - +
-
-+ +
+ +-+-
+- –
+ -
-
+
Sự xen phủ hai AO d đồng thời cả bốn quả cầu
→MO .
MO  có hai mặt phẳng đối xứng chứa trục liên
nhân và vuông góc với nhau.
 Năng lượng MO phụ thuộc:
Năng lượng AO tham gia tổ hợp: EAO  thì EMO 
Độ xen phủ giữa các AO càng lớn thì E(MOlk)
Và E(MOplk) . ( có độ xen phủ lớn hơn )
18
 Sự tạo thành các MO được biểu diễn bằng
giản đồ năng lượng
Sự phân bố e trên các MO tuân theo
Nguyên lý ngoại trừ Pauli:

Mỗi MO chỉ chứa tối đa 2 e có spin đối song.
Nguyên lý vững bền của Pauli
Quy tắc Hund
1. Khi  = E2 – E1 > P
E2 = E1 + ; P: năng lượng cặp đôi electron.
E2  MO2
CHỌN 
E1   MO1
E1 + E1+ P < E1 + E1+ 
 Cặp đôi electron ở MO1 xong mới sắp

electron vào MO2.
2. Khi  = E2 – E1 < P
E2 = E1 + ; P: năng lượng cặp đôi electron.
CHỌN
E2  MO2

E1   MO1
E1 +E1+ P > E1 +E1+ 
® Sắp e độc thân tối đa trên các MO1 và MO2.

Sau đó mới cặp đôi electron lần lượt ở MO1, MO2.
CÁC ĐẶC TRƯNG LIÊN KẾT
Lk được quyết định bởi các e lk mà không bị triệt tiêu.
Một bậc lk ứng với một cặp e lk không bị triệt tiêu.
 lk 
e  e 
Bậc liên kết (hai tâm)  2

Tên lk được gọi bằng tên của cặp e lk không bị triệt tiêu.
Bậc lk tăng thì năng lượng lk tăng còn độ dài lk giảm.
Thuyết MO coi sự hình thành liên kết hóa
học là sự chuyển điện tử (hóa trị) từ các AO
cuả các nguyên tử tương tác về các orbital
phân tử thuộc chung toàn bộ phân tử.
Mô tả cấu trúc phân tử bằng pp MO
Bước 1: Xét sự tạo thành MO từ các AO
Bước 2: Sắp xếp các MO theo thứ tự
năng lượng tăng dần.

Bước 3: Xếp các electron vào các MO.
Bước 4: Xét các đặc trưng liên kết.
PHÂN TỬ BẬC HAI THUỘC CHU KỲ 1
1S + ,
- 1S →
E:
CÁC PHÂN TỬ HAI NGUYÊN TỬ CHU KỲ 1
AO MO AO
H H2 H
1s 1s

>P
Năng lượng
H2 : [(σ1s)2] Bậc liên kết = 1

Nghịch từ
AO MO AO
He He2 He

1s 1s

Năng lượng
Bậc liên kết = 0
Không tồn tại
AO MO AO
He He+

1s 1s

Năng lượng
He2+: ( Bậc liên kết = ½

Thuận từ
Trong các tiểu phân H2 , , tiểu phân nào có liên kết bền
nhất, tiểu phân nào thuận từ, tiểu phân nào ko tồn tại.
H2
Năng lượng
*
1s  
σ1s   
H2: [( )2] : [()2()1]

Bậc liên kết = 1 Bậc liên kết = 1/2 Bậc liên kết = 0
Nghịch từ Thuận từ không tồn tại
Bền nhất
30
ÁP DỤNG PP MO CHO CÁC PHÂN TỬ
HAI NGUYÊN TỬ CHU KỲ HAI
• CÁC PHÂN TỬ HAI NGUYÊN TỬ CỦA CÁC

NGUYÊN TỐ CUỐI CHU KỲ II.
• CÁC PHÂN TỬ HAI NGUYÊN TỬ CÙNG LOẠI

CỦA NHỮNG NGUYÊN TỐ ĐẦU CHU KỲ II.
• CÁC PHÂN TỬ HAI NGUYÊN TỬ KHÁC LOẠI

CỦA NHỮNG NGUYÊN TỐ CHU KỲ II.
TỔ HỢP TUYẾN TÍNH CÁC AO
(chọn trục x là trục liên nhân )
Chu kỳ 2 Li Be B C N O F
E2s-2p [eV] 1,85 2,73 3,75 4,18 10,9 15,6 20,8
1s  1s → ,
2s  2s → ,
2px  2px → ,
2py  2py → ,
2pz  2pz →,
32
PHÂN TỬ A2 (A THUỘC CUỐI CHU KỲ 2)
MẶT NÚT (* = 0 )
+ + + - + -
S –S  E() > EAOs
+ + + + + +
S + S  s E(s) < EAOs

1s  1s  , : E() < E1s < E()
2s  2s  , : E() < E2s < E()
 E: < < <
X
2px + 2px 2px - 2px 
2py(z) + 2py(z)  2py(z) - 2py(z) 

EMO : < = < = <
TRẬT TỰ NĂNG LƯỢNG CÁC MO CỦA PHÂN TỬ A2
<<<<<=<=<
CÁC PHÂN TỬ HAI NGUYÊN TỬ ĐẦU CHU
KỲ 2
Chu kỳ 2 Li Be B C N O F
E2p-E2s 1,85 2,73 3,75 4,18 10,9 15,6 20,8

=E [eV]
2S  2S → ,
2px  2px → ,
σ2s = C1(2S + 2S) + C2(2PX + 2PX) C2 << C1
= C3 (2S - 2S) + C4 (2PX - 2PX) C4<<C3
CUỐI CHU KỲ 2:
O F Ne ĐẦU CHU KỲ 2:
Li Be B C N
Đầu chu kỳ : từ Li  N
<<<<=<<=<
<<<<<=<=<
Cuối chu kỳ 2: O, F, Ne Đầu chu kỳ 2: Li  N
Li2: . Bậc lk = 1
Trần Minh Hương, Nguyễn Thị Bạch Tuyết - Trường Đại học Bách Khoa tp H)CM 38
N2: có 10 e hóa trị
∗
σ 2 px
=
σ2p x

=  
∗
σ 2s 
σ 2s 
BẬC LK = 3 (1 + 2)
NGHỊCH TỪ
N2: có 10 e hóa trị o2: có 12 e hóa trị
∗ ∗
σ 2 px σ 2 px
=  
=
σ2p x
 =  
=   σ2p 
x
∗ ∗
σ 2s  σ 2s 
σ 2s  σ 2s 
BẬC LK = 3 (1 + 2) BẬC LK = 2 (1 + 1)
NGHỊCH TỪ THUẬN TỪ
THỨ TỰ NĂNG LƯỢNG CỦA CÁC MO
TRONG PHÂN TỬ AB
Các MO tạo thành sẽ giống như:
2 nguyên tử cùng loại cuối chu kỳ 2 (giản đồ cuối
chu kỳ) nếu cả 2 nguyên tố đều là cuối chu kỳ
<<<<<=<=<
2 nguyên tử cùng loại đầu chu kỳ (giản đồ đầu chu
kỳ) trong các trường hợp còn lại
<<<<=<<=<
CO, NO+, CN- : có 10 e hóa trị
∗ Phân tử AB có ít nhất 1 nguyên
𝛔 𝟐 𝐩𝐱
= tố đầu chu kỳ 2
𝛔𝟐 𝐩 𝐱
  Qui luật đầu chu kỳ 2.
=   Bậc lk = 3 (1 + 2)

𝛔 ∗
𝟐𝐬  Nghịch từ
𝛔𝟐 𝐬 
Trong phân tử AB:
E(MOlk) gần với E(AO của nguyên tử có ĐÂĐ cao hơn).
E(MO ) gần với E(AO của nguyên tử có ĐÂĐ nhỏ hơn).

Trần Minh Hương, plk
Nguyễn Thị Bạch Tuyết - Trường Đại học Bách Khoa tp HCM 42
FO: có 13 e hóa trị
Phân tử AB có 2 nguyên tố cuối chu kỳ 2
 Qui luật cuối chu kỳ 2.
∗
𝛔 𝟐 𝐩𝐱
=  
=  
𝛔𝟐 𝐩 𝐱 
𝛔𝟐 𝐬
∗

𝛔𝟐 𝐬 
Bậc liên kết = 1,5

Thuận từ
Các ptử hai ngtử của các ngtố đầu chu kỳ II
MO Li2 Be2 B2 C2 N2 N2+
Tổng số e hoá trị 2 4 6 8 10 9
     
=            
     
=            
     
     
Bậc liên kết 1 0 1 2 3 2,5
Chiều dài lk (A0) 2,67 – 1,59 1,24 1,10 1,12
Năng lượng lk 105 – 289 599 940 828
(kJ/mol)
Từ tính Nghịch – Thuận Nghịch Nghịch Thuận
Các ptử hai ngtử cùng loại của những ngtố cuối ckỳ II
MO O2+ O2 O2– F2 F2– Ne2
Tổng số e hoá trị 11 12 13 14 15 16
     
=            
=            
     
     
     
Bậc liên kết 2,5 2 1,5 1 0,5 0
Chiều dài lk (A0) 1,12 1,21 1,26 1,41 –
Năng lượng lk 629 494 328 154 –
(kJ/mol)
Từ tính Thuận Thuận Thuận Nghịch Thuận –
45
Các ptử hai ngtử khác loại của những ngtố chu kỳ II
MO N2 CO CN– NO+
Tổng số e hóa trị 10 10 10 10
   
=        
   
=        
   
   
Bậc liên kết 3 3 3 3
Chiều dài lk(A0) 1,10 1,13 1,14 1,06
Năng lượng lk (kJ/mol) 940 1076 1004 1051
Từ tính Nghịch Nghịch Nghịch Nghịch
ỨNG DỤNG
• So sánh bậc liên kết, độ dài liên kết, năng lượng liên
kết của các phân tử sau:
NO+ NO NO–
Bậc liên kết : 3 2,5 2
Độ dài lk : tăng dần
Năng lượng liên kết: giảm dần
BẮC CỰC QUANG
(AURORA
BOREALIS)
Sự va chạm giữa các nguyên tử,

phân tử, ion với các electron, hạt
dương điện trong gió mặt trời sẽ
tạo ra các trạng thái kích thích.
So sánh năng lượng ion hóa giữa phân tử và các
nguyên tử tạo thành nó
Khi phân tử bị ion hóa thì electron bị bứt ra khỏi phân tử
trước tiên là electron thuộc MO có năng lượng cao nhất.
Nếu MO năng lượng cao nhất có electron là MOlk thì
I1(phân tử) > I1(nguyên tử).
Nếu MO năng lượng cao nhất có electron là MOplk thì
I1(phân tử) < I1(nguyên tử).
NĂNG LƯỢNG ION HÓA H2 &
E
0 - AO MO AO
H
- H2 H
-

1s
 1s
-13,6 eV - 1s

1s
Năng lượng
E(1s) < E(1s)  – E(1s) > – E(1s) I1(H2) > I1(H)
E() > E(1s)  – E() < – E(1s) I1() < I1(H)
N2: có 10 e hóa trị o2: có 12 e hóa trị
∗
𝛔 𝟐 𝐩𝐱 𝛔 ∗
𝟐 𝐩𝐱
=  
=
𝛔𝟐 𝐩 𝐱
 =  
=   𝛔𝟐 𝐩 
𝐱
𝛔 ∗
𝟐𝐬  𝛔𝟐 𝐬
∗

𝛔𝟐 𝐬  𝛔𝟐 𝐬 
I1(N2) > I1(N) I1(O2) < I1(O)
CO: có 10 e hóa trị
∗
𝛔 𝟐 𝐩𝐱
=
𝛔𝟐 𝐩 𝐱

=   I1(CO) > I1(C)
𝛔 ∗
𝟐𝐬 
I1(CO) > I1(O)
𝛔𝟐 𝐬 

Chương 3B. MO Full Giang Dạy

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chương 3B. MO Full Giang Dạy

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BẤT LỢI CỦA THUYẾT VB

TÍNH THUẬN TỪ CỦA O2 Thực nghiệm: O2thuận từ

Không có điện tử độc thân

PHƯƠNG PHÁP ORBITAL PHÂN TỬ

• MO nghiên cứu dựa trên việc tính toán năng

• C1 = C2 = CS S  CS a  b  Hàm đối xứng

• C1 = - C2 = CA A  C A a  b  Hàm bất đối xứng

• C1 = C2 = CS S  CS a  b  Hàm đối xứng

• C1 = - C2 = CA A  C A a  b  Hàm bất đối xứng

ĐIỀU KIỆN CÁC AO THAM GIA TỔ HỢP TUYẾN TÍNH

- - 2py và 2pz không cùng tính đối xứng

AO → MO không liên kết (0, 0 …), EMOo = EAO

Sự xen phủ các AO dọc + + + - + -

MO  có mặt phẳng phản xứng chứa trục liên nhân.

Năng lượng AO tham gia tổ hợp: EAO  thì EMO 

Độ xen phủ giữa các AO càng lớn thì E(MOlk)

Và E(MOplk) . ( có độ xen phủ lớn hơn )

Nguyên lý ngoại trừ Pauli:

Nguyên lý vững bền của Pauli

Quy tắc Hund

 Cặp đôi electron ở MO1 xong mới sắp

E1 +E1+ P > E1 +E1+ 

® Sắp e độc thân tối đa trên các MO1 và MO2.

Bậc liên kết (hai tâm)  2

năng lượng tăng dần.

H2 : [(σ1s)2] Bậc liên kết = 1

He2+: ( Bậc liên kết = ½

H2: [( )2] : [()2()1]

• CÁC PHÂN TỬ HAI NGUYÊN TỬ CỦA CÁC

• CÁC PHÂN TỬ HAI NGUYÊN TỬ CÙNG LOẠI

• CÁC PHÂN TỬ HAI NGUYÊN TỬ KHÁC LOẠI

S + S  s E(s) < EAOs

2px + 2px 2px - 2px 

2py(z) + 2py(z)  2py(z) - 2py(z) 

E2p-E2s 1,85 2,73 3,75 4,18 10,9 15,6 20,8

Cuối chu kỳ 2: O, F, Ne Đầu chu kỳ 2: Li  N

=   Bậc lk = 3 (1 + 2)

E(MO ) gần với E(AO của nguyên tử có ĐÂĐ nhỏ hơn).

Bậc liên kết = 1,5

Năng lượng liên kết: giảm dần

Sự va chạm giữa các nguyên tử,

I1(phân tử) > I1(nguyên tử).

Nếu MO năng lượng cao nhất có electron là MOplk thì

I1(phân tử) < I1(nguyên tử).

I1(N2) > I1(N) I1(O2) < I1(O)

You might also like