Redeneervaardigheden

en gecijferdheid sessie 3
 Overzicht sessies
SESSIE 1 SESSIE 2 SESSIE 3 SESSIE 4 SESSIE 5 SESSIE 6

HST 1

Logisch
structuur Basisinzichten Basisinzichten minder abstract Patronen Problemen
denken en
aanbrengen voor redeneren voor redeneren maken vereenvoudigen oplossen
redeneren

HST 2

Eindtermen Getallenkennis breuken &

bewerkingen meetkunde metend rekenen herhaling
procenten
Romeinse
cijfers

HST 3 statistiek:
statistiek:
Statistiek/ deelbaarheid:
deelbaarheid: uitleg verdiepen
Priemfactoren statistiek:
HST 4 deelbaarheid: spreidingsmaten
KGV, GGD en Deelbaarheid door spreidingsmaten
Deelbaarheid Negenproef centrummaten &
betekenisvolle 4 en 9 &
normaalverdelin normaalverdelin
situaties
g g
Logisch denken en redeneren

Kwantoren
 Herhaling
Logica: soorten uitspraken

Combinaties van uitspraken (Vorige week)

• EN  Ik ben geslaagd EN ik krijg een nieuwe GSM.
• (inclusieve) OF  Ik ben geslaagd OF ik krijg een
nieuwe GSM.
• ALS … DAN  ALS ik geslaagd ben, DAN krijg ik een
nieuwe GSM.
• ALS en slechts ALS  Ik krijg een nieuwe GSM, als en
alleen als ik geslaagd ben.
 EN OF ALS ….. DAN …ALS EN SLECHTS
ALS ….

Geslaagd en gsm

Geslaagd en geen gsm

Niet geslaagd en gsm

Niet geslaagd en geen

gsm
 EN OF ALS ….. DAN …ALS EN SLECHTS
ALS ….

Geslaagd en gsm WAAR WAAR WAAR WAAR

Geslaagd en geen gsm NIET WAAR WAAR NIET WAAR NIET WAAR

Niet geslaagd en gsm NIET WAAR WAAR WAAR NIET WAAR

Niet geslaagd en geen NIET WAAR NIET WAAR WAAR WAAR

gsm
 Logica: soorten uitspraken

Uitspraken met kwantoren

• Alle, elke, iedere;
• Sommige, enkele, minstens één, er is, er zijn;
• Niet alle;
• Geen enkele, er is geen, er zijn geen.
 Uitspraak / equivalente uitspraak

Alle leerlingen van het 6de leerjaar kunnen lezen.

leerlingen 6de lj lezen

Elke leerling van het 6de Er zijn geen leerlingen

leerjaar kan lezen. van het 6de leerjaar die
niet kunnen lezen.
Iedere leerling van het Geen enkele leerling
6de leerjaar kan lezen. van het 6de leerjaar kan
niet lezen.
 Logica: Equivalentie
Een equivalente uitspraak
= een uitspraak met dezelfde waarheidswaarde

Voorbeeld:
Niet alle mama’s van de klas kunnen breien.

Er zijn enkele mama’s van de klas die niet kunnen breien.

Sommige mama’s van de klas kunnen niet breien. Allemaal
dezelfde
Minstens 1 mama van de klas kan niet breien. kwantor
Enkele mama‘s van de klas kunnen niet breien.
 Logica: Equivalentie

Een equivalente uitspraak

= een uitspraak met dezelfde waarheidswaarde

Voorbeeld:
Geen enkele leraar van de klas kan niet boogschieten.

Er is geen leraar van de klas die kan niet boogschieten. ( = kwantor)

Alle leerkrachten kunnen boogschieten (= andere kwantor)

 Negatie
Alle leerlingen van het 6de jaar kunnen voetballen.
leerlingen 6de lj voetballen

Niet alle leerlingen van het 6de jaar kunnen voetballen.

leerlingen 6de lj voetballen

X
 Negatie
Niet alle leerlingen van het 6de jaar kunnen voetballen.
leerlingen 6de lj voetballen

We kunnen het volgende besluiten uit bovenstaande voorstelling :

Er is minstens één leerling die niet kan voetballen.

Sommige leerlingen kunnen niet voetballen. Allemaal
dezelfde
Enkele leerlingen kunnen niet voetballen. kwantor
Er zijn leerlingen die niet kunnen voetballen.
 Logica: Negatie
De negatie van een uitspraak met andere kwantoren:

Voorbeeld: Niet alle mama’s van de klas kunnen breien.

== Er zijn enkele mama’s van de klas die NIET kunnen breien.

←→ Alle mama’s van de klas kunnen breien. Dezelfde

←→ Elke mama van de klas kan breien. kwantor
 Uitspraak - Negatie
Er zijn leerlingen van het 6de leerjaar die kunnen voetballen.

leerlingen 6de lj voetballen

Er zijn geen leerlingen van het 6de leerjaar die kunnen voetballen.
leerlingen 6de lj voetballen
 Uitspraak - Negatie
Er zijn geen leerlingen van het 6de leerjaar die kunnen voetballen.
leerlingen 6de lj voetballen

We kunnen het volgende besluiten uit bovenstaande voorstelling.

M.a.w. doe een equivalente uitspraak met de bovenstaande
uitspraak:

Alle leerlingen van het 6de leerjaar kunnen niet voetballen.

Geen enkele leerling van het 6de leerjaar kan voetballen.
• Manier voor te structureren: Zet in kwadranten

EQUIVALENTIE

NEGATIE
 • Manier voor te structureren: Zet in kwadranten

EQUIVALENTIE

Er zijn leerlingen van het zesde die Niet alle leerlingen van het
kunnen voetballen. zesde kunnen niet
voetballen.

NEGATIE Er zijn geen leerlingen van het zesde die Geen enkele leerling van het
kunnen voetballen. zesde kan voetballen.

Alle leerlingen van het zesde

kunnen niet voetballen.
 Opdracht
Zoek negatie en equivalentie met een andere kwantor:

• Alle leerkrachten zijn juf.

• Alle leerkrachten hebben geen boterhammen bij.

• Sommige meisjes zijn blond.

 Opdracht

Alle leerkrachten zijn juf

• Equivalentie:

• Negatie:
 Opdracht

Alle leerkrachten zijn juf

• Equivalentie:
leerkrachten juffen

• Negatie:
leerkrachten juffen

X
 • Manier voor te structureren: Zet in kwadranten

EQUIVALENTIE

Alle leerkrachten zijn juf. Geen enkele

leerkracht is geen juf.

NEGATIE Niet alle leerkrachten zijn juf. Er is een leerkracht

die geen juf is.
 • Manier voor te structureren: Zet in kwadranten

EQUIVALENTIE

Alle leerkrachten hebben geen Geen enkel leerkracht

boterhammen bij. heeft boterhammen bij.

NEGATIE Niet alle leerkrachten hebben geen Er is 1 leerkracht die

boterhammen bij. boterhammen bij heeft.
• Manier voor te structureren: Zet in kwadranten

EQUIVALENTIE

Sommige meisjes zijn Niet alle meisjes

blond. zijn niet blond.

NEGATIE Er zijn geen meisjes die Geen enkel meisjes

blond zijn. is blond.

Alle meisjes zijn niet

blond.
 Logisch denken en redeneren:
logica

Overzicht geziene leerstof

• Cursus p. 3 – 8, 10, 20 – 25

• Oefeningen
Reeks 1: 1 – 10, 14 – 17
Reeks 2: 3 – 6
Deelbaarheid
Kenmerken
 Kenmerk van deelbaarheid

Een kenmerk van deelbaarheid is een eigenschap die zegt

wanneer een getal deelbaar is door een ander getal zonder
de deling uit te voeren.

Wanneer is een getal deelbaar?

(Kenmerk van deelbaarheid)

Hoe bepaal je de rest?

(Restbepaling)
 Aanbreng
Kenmerk van deelbaarheid 9
Wanneer is een getal deelbaar door 9?

Verschillende stappen:

1. Voor zuivere T, H, D,…

Getal Onderzoek Rest bij deling door 9

10 =9+1 1

100 = 99 + 1 1

1000 = 999 + 1 1
 Aanbreng
Kenmerk van deelbaarheid 9
Wanneer is een getal deelbaar door 9?

1. Voor zuivere T, H, D,…

Getal Onderzoek Rest bij deling door 9

30 = 10 + 10 + 10 deling door 9

rest=1 rest=1 rest=1 3

60 = 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 deling door 9

rest=1 rest=1 rest=1 rest=1 rest=1 rest=1 6

90 = 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 +
10 + 10
rest=1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1

Herverdeling van de rest 9 : 9 = 1 dus rest=0 0

 Aanbreng
Kenmerk van deelbaarheid 9
Wanneer is een getal deelbaar door 9?

1. Voor zuivere T, H, D,…

Getal Onderzoek Rest bij deling door 9

200 = 100 + 100 deling door 9

rest=1 rest=1 2

500 = 100 + 100 + 100 + 100 + 100

rest=1 rest=1 rest=1 rest=1 rest=1 5

900 = 100 + 100 + 100 + 100 + 100 + 100 + 100

+ 100 + 100
Rest = 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1

Herverdeling van de rest 9 : 9 = 1 dus rest=0 0

2000 = 1000 + 1000 deling door 9

rest=1 rest=1 2
 Aanbreng
Kenmerk van deelbaarheid 9
Wanneer is een getal deelbaar door 9?

1. Voor zuivere T, H, D,…

Tussentijds besluit:

Voor een zuiver T, H, D is de rest bij deling door 9, de rest die je

krijgt wanneer je het beduidend cijfer door 9 deelt.
 Aanbreng
Kenmerk van deelbaarheid 9
Wanneer is een getal deelbaar door 9?

2. Voor willekeurige getallen

Getal Onderzoek Rest bij deling door 9

213 = 200 + 10 +3 deling door 9

Rest = 2 +1 +3 6

584 = 500 + 80 +4 deling door 9

rest=5 + 8 + 4 = 17

Herverdeling: 17 : 9 = 8 8

… … …
 Aanbreng
Kenmerk van deelbaarheid 9
Wanneer is een getal deelbaar door 9?

2. Voor willekeurige getallen

Besluit:
• De rest bij deling van een getal door 9 is de rest die je krijgt als je de
som van de cijfers deelt door 9.
• Een getal is deelbaar door 9 als de som van de cijfers deelbaar door 9
is.

Soorten oefeningen:
 Is (getal) deelbaar door 9?
 Welke rest geeft (getal) bij deling door 9?
 Zet een cijfer op het punt zodat 43 . deelbaar is door 9.
 Zet een cijfer op het punt zodat 43 . bij deling door 9 rest 2 geeft.
 Skelet lvb
deelbaarheidskenmerk van 9
Wanneer is een getal deelbaar door 9?

1. Vertrekkende vanuit een betekenisvolle situatie

2. Onderzoek van de rest bij deling van een getal door 9

a) Bepalen van de rest bij deling door 9 van zuivere T, H, D, …

b) Bepalen van de rest bij deling door 9 van veelvouden van T, H, D, ...

=> Tussentijds besluit

c) Bepalen van de rest bij deling door 9 van willekeurige getallen

=> Besluit + regel noteren

!! Er zijn 2 regels: a) kenmerk van deelbaarheid

b) restbepaling
 Opdracht

• Noteer het deelbaarheidskenmerk van 4

• Hoe pak je dit aan in je lvb?

• Maak het skelet
 Aanbreng
Kenmerk van deelbaarheid 4
Wanneer is een getal deelbaar door 4?

1. Vertrekkende vanuit een betekenisvolle situatie

2. Onderzoek van de rest bij deling van een getal door 4

 Aanbreng
Kenmerk van deelbaarheid 4
Wanneer is een getal deelbaar door 4?

1. Vertrekkende vanuit een betekenisvolle situatie

2. Onderzoek van de rest bij deling van een getal door 4

a) Opsplitsen van het getal, vanuit de betekenisvolle situatie, in D, H, T en E.

We bepalen dan van elk deel de rest.
De totale rest is de som van de resten.

b) Van meerdere getallen de rest bepalen in een tabel

Getal Rest bij H Rest bij T Rest bij E Totale rest
Bij deling door 4 Bij deling door 4 Bij deling door 4
 Aanbreng
Kenmerk van deelbaarheid 4
Wanneer is een getal deelbaar door 4?

2. Onderzoek van de rest bij deling van een getal door 4

c) Besluit vanuit de tabel

• De TD, D, H geven nooit rest, T en E geven soms rest.

• Verklaring: 10 000, 1000, 100 zijn deelbaar door 4, veelvouden van deze
getallen dus ook. 10 en 1 zijn niet deelbaar door 4, niet alle veelvouden
zijn dus deelbaar door 4
• We krijgen dus alleen rest van de T en de E. We moeten voor het
bepalen van de rest alleen met deze twee rekening houden.

d) Formuleren van de regel

• Een getal is deelbaar door 4 als het getal gevormd door de laatste twee
cijfers deelbaar is door 4.
• De rest bij deling van een getal door 4 = de rest als je het getal gevormd
door de laatste twee cijfers deelt door 4.
• Andere deelbaarheidskenmerken moet je zelf op analoge
manier kunnen uitwerken.
 Puntoefening

• Geef alle oplossingen!!

• Ga systematisch te werk!!!
• Redenering is belangrijk, niet enkel uitkomst

• Oef p. 48:
reeks 1 : 10
reeks 2 : 2, 6, 8, 10 , (7, 9)
 Puntoefening

1) Vul onderstaand getal aan zodat dit deelbaar is door 4 en 9

4.3.
Geef alle oplossingen, beschrijf je redenering en werk
systematisch uit

2) Geef alle getallen van 4 cijfers waarbij het cijfer van de T

waarde 7 heeft en die deelbaar zijn door 5 en 6. Beschrijf je
redenering en werk systematisch uit
 Vul het onderstaande getal aan (op iedere
plaats één cijfer) zodat het getal:
- bij deling door 4 rest 2 geeft
en
- bij deling door 9 rest 7 geeft.

Geef alle mogelijke oplossingen en beschrijf je

redenering. Werk op systematische wijze uit.
7_5_
 To Do

• Voortaak tegen volgende sessie:

Werktekst deelbaarheid – zie Toledo

Afdrukken + invullen + meebrengen

Geziene leerstof
Verwerking en voortaak
zie Toledo