Pierestrojka w ZSRS i

jej konsekwencje w
krajach bloku
wschodniego
 Cele lekcji :

⋆ Michaił Gorbaczow - historia, cele, wprowadzone reformy

⋆ Ocena wewnętrznych reform Gorbaczowa
⋆ Katastrofa w Czarnobylu - mapa skażenia
⋆ Kres sowieckiego Imperium i koniec zimnej wojny
⋆ Przyczyny i zakończenie sowieckiej interwencji w Afganistanie
⋆ Uwłaszczenie nomenklatury
 Michaił Gorbaczow na czele ZSRS
Początkowo pracował jako mechanik ale mając 21 lat wstąpił do KPZR. W 1970 został członkiem Komitetu
Centralnego KPZR, a 15 lat później w 1985 r sekretarzem generalnym tego komitetu.

„Reformator ostateczny do naprawy państwa i partii”.

⋆ wierzył że system komunistyczny jest dobry, ale wymaga naprawy

⋆ jego działania miały uzdrowić stosunki społeczne, zaktywizować do tej pory bierne
społeczeństwo i pobudzić gospodarkę państwa

⋆ zapoczątkowane przez niego reformy rozbudziły w narodach

wchodzących w skład ZSRS tendencje niepodległościowe co doprowadziło do rozpadu Związku Sowieckiego
 Reformy Michaiła Gorbaczowa
Aby polepszyć stosunki społeczne wprowadzono głasnost czyli jawność. Natomiast pobudzenie
gospodarki zamierzano osiągnąć poprzez reformy gospodarcze zwane pierestrojką czyli przebudową.

PIERESTROJKA GŁASNOST

Pierestrojka miała na celu modernizację Oznaczało to koniec dawnej propagandy

gospodarki, zwiększenie swobód obywatelskich
oraz nawiązanie lepszych stosunków z
państwami zachodnimi. W tym celu zwiększono
wydajność pracy i jakość produktów.
komunistycznej. Wprowadzano ograniczoną
wolność słowa i łagodzono cenzurę. Skupiono się
na problemach społeczeństwa takich jak
korupcja czy alkoholizm. Pozwolono ludziom
mieć kontakt ze światem w dziedzinie kultury,
sztuki i nauki.
 Ocena wewnętrznych reform Gorbaczowa
Nie wszyscy w ZSRS byli zadowoleni z przeprowadzonych
Aparat partyjny - to ogół
przekształceń. Sprzeciwiała się im m.in. część tzw. urzędników zatrudnionych w
aparatu partyjnego, którego członkowie obawiali się strukturach partyjnych

przyjęcia większej odpowiedzialności za podejmowane

decyzje oraz utrarty wpływów.

Pod koniec lat 80. XXw. stało się pewne, że program naprawczy poniósł klęskę. W 1988r.
nawet dla Michaiła Gorbaczowa.
Wiele badaczy stwierdza , że pierestrojka ostatecznie uległa rozpadowi i rozpadowi
Związku Sowieckiego oraz do dezintegracji bloków państw komunistycznych.
 Katastrofa w Czarnobylu
W nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 roku nastąpiła awaria reaktora, wybuch wodoru i
pożar. Do atmosfery przedostały się duże ilości substancji radioaktywnych.

PRZYCZYNY
Błędy konstrukcyjne
Niewłaściwe prowadzenie eksperymentów
Karygodne nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa
SKUTKI
W wyniku całkowitego zniszczenia reaktora skażeniu
promieniotwórczemu uległ obszar od 125 000 do 146
000 km² terenu na pograniczu Białorusi, Ukrainy i
Rosji, a wyemitowana z uszkodzonego reaktora
chmura radioaktywna rozprzestrzeniła się po całej
Europie. W efekcie skażenia ewakuowano i
przesiedlono ponad 350 000 osób.
 Kres sowieckiego imperium i koniec zimnej wojny.
Na początku lat 80 XX wyścig zbrojeń między USA a ZSRS
nabrał tempa.
Michaił Gorbaczow żeby dotrzymać kroku USA postanowił
Gospodarka Związku Sowieckiego nie była zdolna do ograniczyć ilość wydatków i wprowadzić nowe
udźwignięcia dodatkowych ogromnych kosztów zbrojeń, reformy.Jednak żeby tego dokonać musiał załagodzić
szczególnie że technologie Stanów Zjednoczonych rozwijały się o konflikty polityczne między między dwoma
wiele szybciej przez co dysponowały lepszą bronią niż ZSRS.
supermocarstwami.

Priorytetem było spowolnienie wyścigu zbrojeń, który z

każdym rokiem stawał się zabójczy dla Sowieckiej
gospodarki.

Po kilku spotkaniach z Ronaldem Reaganem podpisano

porozumienie o likwidacji w Europie pocisków z głowicami
nuklearnymi.

,,Świat zakończył jedną epokę - zimnej wojny , i rozpoczął

następną”- Michaił Gorbaczow
Przyczyny i zakończenie sowieckiej interwencji w Afganistanie

Sowiecka interwencja w Afganistanie rozpoczęła się w 1979 roku z kilku głównych powodów:
● Stabilność geopolityczna: ZSRS chciał utrzymać wpływ na region Azji Środkowej, a Afganistan był strategicznie
ważny ze względu na swoje sąsiedztwo z ZSRS.
● Zagrożenie dla rządu afgańskiego: Rosnący opór wewnętrzny przeciwko prokomunistycznemu rządowi w
Kabulu doprowadził do obaw o utratę wpływu w Afganistanie.

Interwencja zakończyła się w 1989 roku z następujących powodów:

Wysokie koszty: Długotrwała wojna była bardzo kosztowna dla ZSRS, zarówno pod względem ludzkim, jak i
ekonomicznym.

Międzynarodowa presja: Wsparcie dla mudżahedinów przez inne kraje, zwłaszcza USA, zwiększyło presję na ZSRS i
utrudniło prowadzenie wojny.

Wewnętrzne problemy: Coraz większe niezadowolenie w społeczeństwie sowieckim wobec wojny oraz problemy
gospodarcze w samej Rosji Sowieckiej przyczyniły się do decyzji o wycofaniu się z Afganistanu.

Ostatecznie w 1989 roku ZSRS wycofał swoje wojska z Afganistanu, co symbolicznie zakończyło ich interwencję w tym
kraju.
Uwłaszczenie nomenklatury
Uwłaszczenie nomenklatury odnosi się do procesu prywatyzacji majątku państwowego, który był wcześniej
kontrolowany przez elitę partyjną i biurokrację w krajach postkomunistycznych, głównie po upadku Związku
Radzieckiego. Ten proces doprowadził do transformacji państwowej własności na własność prywatną osób
związanych z dawnym reżimem, co umożliwiło im uzyskanie znacznych zasobów finansowych i wpływów w nowym
systemie gospodarczym.

Poprzez wykorzystanie swoich wcześniejszych połączeń, wpływów oraz dostępu do państwowych zasobów,
członkowie nomenklatury i byli urzędnicy przejęli kontrolę nad przemysłem, przedsiębiorstwami oraz zasobami
naturalnymi. Ta nowa klasa bogatych osób była często krytykowana za wykorzystywanie swojej wcześniejszej
władzy i wpływów, aby uzyskać prywatne bogactwo, generując nierówności społeczne i ekonomiczne.

Uwłaszczenie nomenklatury było elementem transformacji od gospodarki planowej do rynkowej, ale również
przyczyniło się do powstania nowych problemów, w tym koncentracji bogactwa i braku równości szans w
społeczeństwie. To zjawisko było jednym z kluczowych aspektów zmian politycznych i ekonomicznych w krajach,
które przeszły transformację po upadku systemów komunistycznych.
Zadanie - Uzasadnij przesłanie zamieszczonej poniżej
karykatury. Weź po uwagę wszystkie elementy rysunku
MILIONERZY- gra tematyczna

https://learningapps.org/33201939
Dziękujemy za uwagę

Michelle Baumgart

Anna Aslanyan

Julia Owczarska