Język polski Maturalni

.com

m
.co
ail
MATERIAŁ DODATKOWY
gm
Wzorowa rozprawka
7@

- matura próbna 2022

ki
als
ag

MATURA
om
t.d

t.domagalski7@gmail.com

© Copyright Maturalni.com
Wszelkie prawa zastrzeżone.

© Maturalni.com - Wszelkie prawa zastrzeżone.

Materiał zawiera token użytkownika. Próba rozpowszechniania pliku grozi konsekwencjami prawnymi.
Wstęp

Materiał dodatkowy
Egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie podstawowym jest
jednym z obowiązkowych przedmiotów, do którego przystępują

m
wszyscy zdający. 12 grudnia 2022 r. uczniowie w całej Polsce pisali próbną

.co
maturę. Jednym z zadań była rozprawka, którą na warsztat wzięła Pani
Katarzyna Dammicco - egzaminatorka maturalna i nasza ekspertka.

ail
W tym pliku znajdziecie napisaną przez nią „wzorową rozprawkę”.
gm
Może stanowić ona dla was wzór do tego, jak należy podchodzić do
tematu, jak formułować argumentację i przywoływać lektury.
7@
ki
als
ag
om
t.d

t.domagalski7@gmail.com

OPRACOWANIE:

Katarzyna Dammicco
Ekspertka Maturalni.com, Egzaminatorka CKE

© Maturalni.com - Wszelkie prawa zastrzeżone.

Materiał zawiera token użytkownika. Próba rozpowszechniania pliku grozi konsekwencjami prawnymi.
Wzorowa rozprawka
TEMAT 2.
Poświęcenie się dla idei a osobiste szczęście.

Materiał dodatkowy
W pracy odwołaj się do:
• wybranej lektury obowiązkowej – utworu epickiego albo dramatycznego
• innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki

m
• wybranych kontekstów.

.co
[WSTĘP]
Tu wyjaśniam, o czym będę pisać - nie zwierzam się, nie opisuję osobistych przeżyć, ograniczam się
do literatury i jej bohaterów. W tym akapicie pojawi się też teza.

ail
Motyw literacki, w którym jednostka poświęca się dla idei, jest stary, jak sama
literatura – wystarczy wspomnieć Prometeusza z mitologii czy Jezusa z Biblii. Według

gm
sinusoidy Krzyżanowskiego, która dzieli epoki historycznoliterackie na klasyczne
i nieklasyczne, podporządkowanie się jednostki społeczeństwu dominuje chociażby

TEZA
w renesansie czy oświeceniu, jednak to głównie bohaterowie romantyczni
poświęcają osobiste szczęście dla idei - wolności narodu, co pokażę na przykładach
7@

dwóch XIX-wiecznych Konradów – obaj wyszli spod pióra Adama Mickiewicza.

[ROZWINIĘCIE]
ki

Pierwszy Konrad to Konrad Wallenrod, a właściwie Walter Alf, a właściwie to nie

wiemy, jak naprawdę się nazywał, bowiem jego pierwotna tożsamość zaginęła
als

i nawet Halban nie wspomina litewskiego imienia chłopca porwanego przez

Krzyżaków. Kiedy w 1828 [na plus: podaję datę wydania] roku Mickiewicz publikuje
ag

powieść poetycką [termin literacki] Konrad Wallenrod, jego zamiar jest jasny: pod
maską historyczną [termin literacki] Litwinów i Krzyżaków ukrywa Polaków i carską
Rosję i wyraźnie daje do zrozumienia rodakom, że otwarta walka z wrogiem nie jest
om

obecnie możliwa, zachęca do podjęcia decyzji niełatwych – do użycia podstępu, do

użycia narzędzi może niehonorowych, ale skutecznych – co zresztą sugeruje już
motto utworu zaczerpnięte z Księcia Machiavellego, że trzeba być lisem i lwem [eru-
t.d

dycja: chwalę się znajomością nie tylko treści utworu, ale także motta go poprzedza-
jącego]. Główny bohater Konrada Wallenroda też będzie musiał dokonać takiego
t.domagalski7@gmail.com

niełatwego wyboru. Gdy dorosły już Walter Alf ucieka z Malborka i trafia do państwa
księcia Kiejstuta, zakochuje się w jego córce, Aldonie, z wzajemnością. Biorą ślub i…
nie, nie żyją długo i szczęśliwie, gdyż, jak pisze Mickiewicz: „Szczęścia w domu nie
znalazł, bo go nie było w ojczyźnie” [na plus: właściwy cytat - jeśli nie pamiętacie
dokładnie cytatu - parafrazujcie, bo błędy w cytatach to błędy rzeczowe]. Bohater
nie jest w stanie zapomnieć, że Litwa bez naprawdę skutecznej pomocy po prostu
zginie. Decyduje się więc porzucić ukochaną żonę i działać. Wyrusza do Jerozolimy,

© Maturalni.com - Wszelkie prawa zastrzeżone.

Materiał zawiera token użytkownika. Próba rozpowszechniania pliku grozi konsekwencjami prawnymi.
Wzorowa rozprawka
gdzie zabija Konrada Wallenroda, by przybrać jego tożsamość i wrócić do Malborka

ODNIESIENIE DO TEMATU
jako rycerz. Tam z kolei, gdy zostaje obrany wielkim mistrzem, przesyła tajne informa-

Materiał dodatkowy
cje Litwinom, m.in. dotyczące planu ataków, miejsc, działań wojskowych. W efekcie
wojska krzyżackie zaczynają przegrywać starcia z Litwą. [odniesienie do tekstu - ale
przywołuję wątki naprawdę mi potrzebne, nie streszczam wszystkiego, jak leci]

m
Główny bohater poświęca osobiste szczęście, by walczyć o wolność swojej ojczy-
zny, jest przekonany, że nie może postąpić inaczej, mimo że ten wybór przypłaca

.co
nałogiem alkoholizmu, samotnością, a wreszcie śmiercią samobójczą. Wykreowany
przez Mickiewicza Konrad ma być przykładem dla ówczesnych czytelników – ma być
wzorem, wskazującym, jak należy się zachować, gdy ojczyzna znajduje się w potrze-

ail
bie. [kontekst historyczny:] Konrad Wallenrod wydany dwa lata przed wybuchem
powstania listopadowego stał się niejako jego zapowiedzią. Podobno w dniu ataku na
gm

POTWIERDZENIE TEZY
Belweder w listopadzie 1830 roku Ludwik Nabielak miał powiedzieć, że Słowo stało się
ciałem, a Wallenrod Belwederem, co tylko potwierdza stwierdzenie, że bohaterowie
romantyczni są kreowani w sposób, który wyraźnie nakazuje poświęcenie jednost-
7@

ki wobec idei wolności narodu – co jest związane z XIX–wieczną historią Polski:

zaborami i powstaniami.
Także z powstaniem listopadowym związana jest kreacja drugiego Konrada
ki

Adama Mickiewicza – tego z Dziadów cz. III. Już przemiana duchowa, która następuje
w Prologu, zwiastuje, że romantyczny kochanek Gustaw przestaje istnieć, by ustąpić
als

miejsca Konradowi – bojownikowi o wolność ojczyzny. Mickiewicz celowo wybiera to

imię, by podkreślić, że, [parafraza słów Konrada] jak sam Konrad powie w Wielkiej
Improwizacji, że jego miłość nie na jednym człowieku spoczęła – on kocha cały naród.
ag

[odniesienie do poprzedniego tekstu: spójność] Historia Gustawa jest nieco inna niż
Waltera Alfa – ten pierwszy szczęścia w miłości nie zaznał, więc i nie poświęca go,
om

aby wyzwolić ojczyznę z niewoli. [odniesienie do tekstu – ale przywołuję wątki

naprawdę mi potrzebne, nie streszczam wszystkiego, jak leci] Zmiana imienia
podkreśla zmianę osobowości - Konrad na szali postawi nie miłość do kobiety, ale
własną duszę. Będzie gotowy zaryzykować wieczne potępienie, by zdobyć boskie
t.d

moce, które, jak sądzi, umożliwią mu stworzenie lepszego świata, niż uczynił to Bóg.
t.domagalski7@gmail.com

W tym lepszym świecie Polska nie będzie, rzecz jasna, zniewolona. Niestety duma
ODNIESIENIE DO TEMATU

i pycha tego bohatera przyczynią się do jego porażki - Bóg mu nie odpowie, nie ześle
wizji ani nie podzieli się swoją mocą - a co za tym idzie: Polska nie zostanie uwolniona
– a przynajmniej jeszcze nie teraz, bo widzenie Księdza Piotra zapowiada zmartwych-
wstanie kraju za sprawą bohatera o tajemniczym imieniu czterdzieści i cztery.
Niemniej: Konrad gotowy jest poświęcić osobiste szczęście – zbawienie duszy,
by urzeczywistnić ideę wolności narodu.

© Maturalni.com - Wszelkie prawa zastrzeżone.

Materiał zawiera token użytkownika. Próba rozpowszechniania pliku grozi konsekwencjami prawnymi.
Wzorowa rozprawka

POTWIERDZENIE TEZY
Taka kreacja bohatera związana jest z czasami, w których Dziadów cz. III powstaje
- romantyzm to okres w literaturze polskiej, gdy samotne jednostki gotowe są

Materiał dodatkowy
postawić na szali wszystko, by pomóc umęczonej Polsce. [kontekst historycznolite-
racki] I choć czas akcji tej części Dziadów zamyka się w roku pomiędzy listopadem
1823 a listopadem 1824, to interpretacja tego utworu rozszerza się na czasy po 1830

m
roku. Warto wspomnieć, że dzieło to ukazuje się w 1832 roku, a w tzw. scenie
więziennej autor miesza studentów filomatów z powstańcami listopadowymi, którzy

.co
historycznie w celach klasztoru wileńskiego znajdować się nie mogli. Adam
Mickiewicz, także poprzez kreację Konrada, stara się zinterpretować klęskę powstania
listopadowego, wskazać rodakom drogę, którą powinni podążać dalej – podobnie jak

ail
uczynił w kontekście Konrada Wallenroda.

[ZAKOŃCZENIE]
Z odniesieniem do wstępu.
gm
Motyw literacki, w którym jednostka poświęca się dla idei, jest stary, jak sama
literatura, ale to epoki, w których dana nacja albo grupa społeczna zmaga się
7@

POTWIERDZENIE TEZY
z ograniczeniem wolności każdego rodzaju sprzyja kreacji bohaterów, którzy poświę-
cają osobiste szczęście dla idei wolności ojczyzny. [podsumowanie] Tak właśnie
czynią Konrad z Konrada Wallenroda i Konrad z Dziadów cz. III. Związane jest to
ki

z epoką romantyzmu, która na ziemiach polskich zwłaszcza przyjęła szczególny

charakter. Autorzy celowo tworzą postacie literackie, które poświęcają
als

indywidualne szczęście, by przysłużyć się Polsce.

ag
om
t.d

t.domagalski7@gmail.com

© Maturalni.com - Wszelkie prawa zastrzeżone.

Materiał zawiera token użytkownika. Próba rozpowszechniania pliku grozi konsekwencjami prawnymi.
Chcesz więcej? Maturalni
.com

Darmowe materiały autorstwa nauczycieli i egzaminatorów CKE

znajdziesz na Maturalni.com

m
.co
ail
gm
7@
ki
als
ag
om
t.d

t.domagalski7@gmail.com

© Maturalni.com - Wszelkie prawa zastrzeżone.

Materiał zawiera token użytkownika. Próba rozpowszechniania pliku grozi konsekwencjami prawnymi.