Professional Documents
Culture Documents
ბრუნვის თავისებურებანიი
ბრუნვის თავისებურებანიი
სისტემაში
კურსი: მორფოლოგია 1
კურსის ხელმძღვანელი: თამარ მახარობლიძე
პრეზენტატორი: ელენე ლომიძე
პრეზენტაციის გეგმა:
ბრუნება;
ბრუნების ტიპები;
არსებითი სახელის ბრუნების თავისებურებანი;
ზედსართავი სახელის ბრუნების თავისებურებანი;
რიცხვითი სახელის ბრუნების თავისებურებანი;
ნაცვალსახელის ბრუნების თავისებურებანი;
ბიბლიოგრაფია;
ბრუნება:
სახელის შვიდნაირად ცვლას ბრუნება ეწოდება(დეკლანაცია);
ბრუნებადია შემდეგი მეტყველების ნაწილები: არსებითი სახელი,
ზედსართავი სახელი, რიცხვითი სახელი, ნაცვალსახელი.
რომლებიც გამოირჩევა ბრუნების თავისებურებებით;
ბრუნვის ტიპები:
აკაკი შანიძის მიხედვით ბრუნების 3 ტიპი გამოიყოფა:
• თანხმოვანფუძიან სახელთა ბრუნება;
• ხმოვანფუძიანი კვეცადი სახელების ბრუნება;
• ხმოვანფუძიანი უკვეცელი სახელების ბრუნება;
თამარ მახარობლიძის მიხედვით ბრუნების 5 ტიპი გვაქვს:
• თანხმოვანფუძიანი უკუმშველი სახელების ბრუნება;
• თანხმოვანფუძიანი კუმშვადი სახელების ბრუნება;
• ხმოვანფუძიანი უკვეცელი სახელების ბრუნება;
• ხმოვანფუძიანი კვეცადი სახელების ბრუნება;
• კუმშვად-კვეცადი სახელების ბრუნება;
ბრუნება:
არნორდ ჩიქობავას მიხედვით ივანე იმნეიშვილის მიხედვით კი ძველ
ბრუნვა ქართულში ექვსია: ქართულში 8 ბრუნვა გვქონდა:
სახელობითი-ი წრფელობითი -
მოთხრობითი-მა სახელობითი-ი
მიცემითი-ს მოთხრობითი-მა
მიმართულებითი-ად მიცემითი-ს
ნათესაობითი-ის ნათესაობითი-ის
მოქმედებითი-ით მოქმედებითი-ით
ვითარებითი-ად
წოდებითი-ო
არსებითი სახელის ბრუნების
თავისებურება:
არსებითი სახელის ბრუნების დროს ვხვდებით თავისებურებებს კუმშვად და
უკუმშველ სახელებთან დაკავშირებით;
კუმშვა ეწოდება ფუძის შიგნიდან ხმოვნის ამოვარდნას, იკუმშება ა ე ო ხმოვნები.
ო ხმოვანი სუსტდება და მის ადგილს ვ თანხმოვანი იკავებს;
კუმშვა ხდება მხოლობითი რიცხვის სამ ბრუნვაში: ნათესაობით, მოქმედებითსა
და ვითარებითში და ებიანი მრავლობითის შვიდივე ბრუნვაში;
მაგალითისთვის: მგელი - მგლის, ატამი - ატმით;
მაგალითი, როდესაც ო სუსტდება და მის ადგილას ჩნდება ვ: მინდორი -
მინდვრის;
არსებითი სახელის ბრუნების
თავისებურებანი:
ძირითადად ა ხმოვანი ამოვარდება: -ალ, -არ, -ამ მარცვლებით დაბოლოებულ სახელებში;
იშვიათად: -ან, -ად , -აბ მარცვლებით დაბოლოებულ სახელებში;