Professional Documents
Culture Documents
Fili2 Preliminaryong Aralin 2 Kapangyarihan at Gamit NG Wika
Fili2 Preliminaryong Aralin 2 Kapangyarihan at Gamit NG Wika
Kapangyarihan ng
Wika
2
Mga Paksa
Barayti at Rehistro ng
Antas ng Wika
Wika
3
Ano ang
PULITIKA?
Ano ang
KULTURA?
Thesis Defense 5
PULITIKA
Ang pulitika ay:
Kultura
Ang kultura naman ay:
● Aktibidad ng sangkatauhan
● Kaparaanan ng mga tao sa buhay
● Paraan kung paano gawin ang mga bagay-
bagay.
● Maaari rin itong opinyon ng buong lipunan.
● Kasama rito ang mga salita, aklat na isinulat,
relihiyon, musika, pananamit, pagluluto, at
marami pang aspekto na nagbibigay
pagkakakilanlan sa isang lipunan o
sibilisasyon.
7
Valdez (1995)
(1995)
“Ang wika ang kasangkapan sa
pagbabagong-anyo ng pulitika at
kapangyarihan sa isipan at puso ng tao.
Hindi konkreto ang lakas ng wika at
ito’y pangkaisipan.
Sa Mabisang gamit ng wika,
nakaaapekto ito at napapakilos tayo.”
10
Ipagpalagay mong
nanirahan ka sa ibang
bansa sa loob ng 15
taon.
12
WIKA AT
PULITIKA
13
14
IPALIWANAG:
KAPANGYARIHAN
22
WIKA AT
KULTURA
26
IPALIWANAG:
Ang wika ay nalilinang dahil sa
kultura, ang kultura ay nalilinang
dahil sa wika at ang wika ay ang
kultura mismo.
27
Apir tayo!
30
31
Alamat
38
Pamahiin
39
Tinikling
40
Bathala
41
Mapulon
42
Usog
43
Kulam
44
Hiya
45
Sumpa
46
Delicadeza
47
Amor Propio
48
Palabra de
Honor
49
Consuelo de
Bobo
50
Padrino
51
Simbang Gabi
52
Santa Cruzan
Prosisyon
Misa de Gallo
53
Mais
54
Unibersidad
55
Hamburger
56
Jak en Poy
57
Karaoke
58
Karate
59
Shabu
60
Tianquiztli
Tyangge
61
XICAMATL
Singkamas
62
CUAMOCHITL
Kamatsile
63
T.V.
64
Bistek
65
Kendi
Keyk
66
Pridyider
(Frigid Aire)
67
Tambay
(Stand by)
68
Lobat
69
Lobat
70
Dito natin
matutunghayan kung
papaano ‘napaiikot’ ng
wika ang mundo.
76
2.1. TUNGKULING:
INSTRUMENTAL
Gamit ang wika, kaya nating pagalawin ang ating
kapaligiran.
Ginagamit mo ang wika upang makuha ang iyong
nais/gusto/hiling.
Hal:
Pagpapangalan/Pagbabansag
Pagpapahayag
Panghihikayat
Pagmumungkahi
Pagpilit
77
2.2 TUNGKULING:
REGULATORI
Inaalalayan ng wika ang pakikisalamuha ng tao.
Itinatakda nito ang mga papel na dapat nating
gampanan. Nagbibigay ito ng paraan para tayo ay
sumang-ayon o hindi sumang-ayon.
Ginagamit din ito upang makontrol ang ugali ng
ibang tao.
Hal:
Pag-ayon
Pagtutol
Pagtatakda ng mga Alituntunin
Pagpapanuto
78
2.3. TUNGKULING:
REPRESENTASYUNAL
Hal:
Pag-uulat
Paglalahad
Pagpapaliwanag
Paghatid ng Mensahe
Tama/Maling impormasyon
Pagpapahayag
Pagsisinungaling
80
2.3. TUNGKULING:
REPRESENTASYUNAL
Hal:
“WALANG
DIYOS.”
82
2.3. TUNGKULING:
REPRESENTASYUNAL
Hal:
“DAPAT IBOTONG
PRESIDENTE
SI…”
83
2.3. TUNGKULING:
REPRESENTASYUNAL
Hal:
Dito:
Katanungan = Kasagutan
Katuwiran = Konklusyon
Hypothesis = Pagkatuklas
91
2.6. TUNGKULING:
HEURISTIC
Dito ka nagkakaroon ng
pagkakataong MAGTANONG
tungkol sa mundong iyong
ginagalawan.
92
2.6. TUNGKULING:
HEURISTIC
Hal:
Pagtatanong / Pagsagot
Pagbibigay-konklusyon
Pagsubok/Pagtuklas
Pagpapaliwanag
Pagpuna
Pagsusuri
Pag-eeksperimento
93
2.7. TUNGKULING:
IMAHINATIBO
Ginagamit ang wika upang
bumuo ng isang Sistema ng
pagharaya.
Maaari itong:
Pampanitikan
Pampilosopiya
Pagpapangarap
94
2.7. TUNGKULING:
IMAHINATIBO
Ginagamit ang
IMAHINASYON upang aliwin
ang sarili.
96
2.7. TUNGKULING:
IMAHINATIBO
Magkunwari.
99
2.7. TUNGKULING:
IMAHINATIBO
Hal:
Mga Kuwento
Mga Biro
Mga Alamat at Mito
Mga Drama at Teatro
100
Antas ng Wika
101
3.1. BALBAL
3.1. BALBAL
3.1. BALBAL
Lumang mga Halimbawa:
Parak
Syota
Dehins
Astig
Arbor
Dabarkads
Todas
Tipar
Drawing / Barbero
Amats
Wa Epek
Tsekot
106
3.1. BALBAL
Makabagong Halimbawa:
Werpa
Petmalu / Lodi
Omsim /Omskirt
SKL / SML
LOL
Jowa
Gora
Mudrakels
Mars / Siszt / Dzai
Shookt
Emz / Charizz
Sakalam
Sana All / Naol
Atabs
107
3.2. KOLOKYAL
3.2. KOLOKYAL
3.2. KOLOKYAL
3.2. KOLOKYAL
3.2. KOLOKYAL
3.2. KOLOKYAL
Kailan – KELAN
Ganoon – GANUN
Sa Akin – SAKIN
Paano – PANO
113
3.2. KOLOKYAL
RESITASYON!
Ano ang kolokyal na salita para
sa:
MAYROON
114
3.2. KOLOKYAL
RESITASYON!
Ano ang kolokyal na salita para
sa:
PUWEDE
115
3.2. KOLOKYAL
RESITASYON!
Ano ang kolokyal na salita para
sa:
PIYESTA
116
3.2. KOLOKYAL
RESITASYON!
Ano ang kolokyal na salita para
sa:
NASAAN
117
3.2. KOLOKYAL
RESITASYON!
Ano ang kolokyal na salita para
sa:
KAMO
118
3.2. KOLOKYAL
RESITASYON!
Ano ang kolokyal na salita para
sa:
TSAKA
119
3.3. LALAWIGANIN
Dito papasok ang mga diyalekto
at wika.
3.3. LALAWIGANIN
DIYALEKTO:
Ngayon = Ngay-on
Sinigang = Sinig-ang
Gabi = Gab-i
Tamis = Tam-is
121
3.3. LALAWIGANIN
DIYALEKTO RIZAL
(Morong):
Bundok = Bunrok
Dagat = Ragat
Sandok sa Dingding
Sanrok sa Ringring
122
3.3. LALAWIGANIN
DIYALEKTO:
Ala eh!
Hane?
Anla?
Ga?
Ahuy!
Kuh?
Kainaman.
123
3.3. LALAWIGANIN
DIYALEKTO
TAGALOG
MARINDUQUE:
Pagluto! = Magluto na.
Gaaral siya = Mag-aaral siya
Kaina yaan. = Kainin mo iyan.
124
3.3. LALAWIGANIN
WIKA:
Ilokano
Cebuano
Boholano
Pangasinense
Chavacano (Cavite)
Chavacano (Zamboanga)
125
3.3. LALAWIGANIN
126
3.4. PAMBANSA
3.4. PAMBANSA
3.4. PAMBANSA
3.4. PAMBANSA
3.4. PAMBANSA
Halimbawa ng Taytutay:
Mabulaklak ang dila.
Di-maliparang uwak.
Kaututang dila.
Itaga sa bato.
Kisapmata.
131
SEKSYON 1. Hindi dapat alisan ng buhay, kalayaan, or ariarian ang sino mang tao
nang hindi kaparaanan ng batas, ni pagkaitan ang sino mang tao ng pantay na
pangangalaga ng batas.
PANANALIKSIK
Ang pananaliksik ay isang maingat, kritikal, at
disiplinadong inquiry sa pamamagitan ng iba’t-
ibang pamamaraan batay sa kalikasan at
kalagayan ng natukoy na suliranin tungo sa
klaripikasyon at/o resolusyon nito.
133
Barayti ng Wika
134
Holdaper:
This is a holdap! Implore kita na i-
relinquish all your assets sa akin.
Ikaw:
Yatap oyats.
135
Hukom:
Hinahatulan kita coz’ I think isa
kang sussy baka!
136
Newscaster:
Ang sarap mo Pia.
137
Newscaster:
Oh my, may tea ako senyo guys.
138
Pari:
“Kung mapupunta ka sa
impyerno, desurv mo yarn. G?”
139
Teacher:
“Ghaghee pharee, like bagsak
silang lahat. For reals.”
140
Pasahero:
“Faster, Manong! Faster!”
141
Pulubi:
“Excuse me, puwede pa-beg?”
142
4.1. DAYALEK
Lalawigan
Rehiyon
Bayan
146
4.1. DAYALEK
Tagalog Bisaya:
“Magkain tayo sa mall.”
Tagalog Maynila:
“Kumain tayo sa mall.”
147
4.1. DAYALEK
148
4.1. DAYALEK
149
4.2. IDYOLEK
4.2. IDYOLEK
MARC LOGAN
151
4.2. IDYOLEK
PABEBE GHURLS
152
4.2. IDYOLEK
MIKE ENRIQUEZ
153
4.2. IDYOLEK
4.2. IDYOLEK
KRIS AQUINO
155
4.3. SOSYOLEK
4.3. SOSYOLEK
Dito mapapansin ang pagpapangkat ng mga
tao batay sa kanilang:
kalagayan sa lipunan
Paniniwala
Oportunidad
Kasarian
Discord channels
Moots
Atbp.
157
4.3. SOSYOLEK
Maaaring magkaroon ng pagkakaiba-iba sa
pagsasalita kapag ang nag-uusap ay:
babae sa babae
Aral sa hindi
Baba sa lalake
Matanda sa bata
Mayaman sa mahirap
Tindera ng palengke
158
Getching mo na ‘ning?
Kiber.
161
Helloww?
Yeah bruh, where you at brah?
Uy yeah, wazzup pare? What you doin here?
Galing akong training kanina dude, same, super
tired!
Sakit ng katawan ko dyud.
Starbs later? G?
162
MuZTah?
Aquoh si FfEj
4ndr3a
Eow Fuu.
163
Teacher:
Lesson Plan
Syllabus
SF-2, SF-4
Portfolio Assessment
165
Business Manager:
Net Profit
Breakeven
Pull Factors
Feasibility
Fixed Expense
Margin
166
Hotel Manager:
Back of House
Channel Management
Commis Chef / Sous Chef
Day Guests
Eco-tourism
Refurbishment
167
4.4. ETNOLEK
4.4. ETNOLEK
VAKKUL (Ivatan)
Pantakip sa Ulo
170
4.4. ETNOLEK
BULANON
(Hiligaynon)
Kabilugan ng buwan,
kung saan ang gabi
ay naiilawan.
171
4.4. ETNOLEK
PALANGGA
(Hiligaynon)
Taong Mahal
172
4.4. ETNOLEK
PINAKEBBET
(Ilokano)
Pinaliit
173
4.4. ETNOLEK
INASAL
(Illonggo)
Inihaw
174
A.PORMAL ng REHISTRO
- Kausap ay may mataas na
katungkulan o may kapangyarihan
- Nakatatanda
- Hindi masyadong kilala
176
MARAMING SALAMAT!