1

KOMUNIKASYON AT
PANANALIKSIK SA
WIKA AT KULTURANG
PILIPINO
 2

PANALANGIN
One La Salle Prayer
Let me be the change I want to see
To do with strength and wisdom
All that needs to be done…
And become the hope that I can be.
Set me free from my fears and hesitations
Grant me courage and humility
Fill me with spirit to face the challenge
And start the change I long to see.
Today I start the change I want to see.
Even if I’m not the light
I can be the spark In faith, service, and communion.
Let us start the change we want to see.
The change that begins in me.
Live Jesus in our hearts forever!
 4

“
MAGANDANG
ARAW SA
LAHAT!
 5

“
ATTENDANCE
 6

“
BALIK TANAW
 7

I-AKSYON MO
• Ang dalawang hanay ay kailangang may tig isang
kinatawan (representative).
• Ang napiling kinatawan ang magsasagawa ng
aksyon kung ano ang nabunot at ito ay pahuhulaan
sa kanyang grupo.
• Bibigyan ng 3 minuto ang bawat pangkat.
• Paramihan ng mahuhulaan sa loob ng nakalaan na
minuto.
 8

PAANO MO ITO SASABIHIN?

May ibibigay na sitwasyon, at bibigyang
sariling pahayag ng mag-aaral at ilalahad ito
sa klase.
Halimbawa:
Magtatawad sa Palengke
 9

Mga Sitwasyon
1. Magpapaalam 2. Kokopya ng 3. Nagsosorry sa
sa magulang na takdang-aralin sa nagtampong jowa.
gagala. kaibigan.
“PAANO MO
“PAANO MO ITO “PAANO MO ITO ITO
SASABIHIN?” SASABIHIN?” SASABIHIN?”

(Magulang at (Dalawang (Magjowa)

Anak) magkaibigan)
PAANO MO ITO SASABIHIN?
10
 11

“Hindi sapat na ang tao’y

matuto ng lengguwahe at
makapagsalita, Marapat ding
maunawaan at magamit nito
ang wika nang tama.”
ARALIN 3:
KAKAYANG
PANGKOMUNIKATIBO
1. Ako ay nakakabuo ng sariling pahayag
batay sa sitwasyon na ibinigay ng guro.
2. Ako ay nakakapaglahad ng mga
komponent ng Kakayang Gramatikal
3. Ako ay nakakabigay ng kahulugan sa
mga salitang ginamit sa talakayan.
4. Ako ay nakakapagtukoy ng mali sa
pangungusap at angkop na salita na
gagamitin.
 14

Ito ay ang pagpapahayag ng

Komunikatibo mga ideya o opinion sa

pamamagitan ng sulat, salita
o pagkilos

Ito ay mga bagay na kaya

nating gawin, mga bagay na
Kakayahan kung saan tayo ay magaling,
mga katangiang taglay o
talento ng isang tao
 15

Kakayayahang Pangkomunikatibo

Ito ay tumutukoy sa kakayahan natin

sa pakikipag-ugnayan sa pamamagitan
ng wika natin.
 16

DELL HATHAWAY HYMES

• Isinilang sa Portland, Oregon, United
States noong Hunyo 1927.
• Nagtapos ng Bachelor’s Degree in
Literature and Anthropology sa Red
College noong 1950.
• Ph.D. in Linguistic noong 1955.
• Yumao noong Nobyembre 13, 2009 sa
edad na 82 dahil sa mga komplikasyon
dala ng sakit na Alzheimer’s.
 17

DELL HATHAWAY HYMES

• Isang mahusay, kilala, at
maimpluwensyang lingguwista at
anthropologist.
• Siya ay inilarawan bilang sociolinguist,
anthropological linguist, at linguistic
anthropologist.
• Naging interesado sa tanong na “Paano
ba nakikipagtalastasan ang isang tao?”
 18
DELL HATHAWAY
NOAM CHOMSKY HYMES

➜ Kakayahang
➜ Kakayahang Pangkomunikatibo
Linguwistika
(malaman ang paraan ng
(pag-aaral ng paggamit ng wika)
gramatika)
 19

Ayon sa mga Dalubwika:

• Malaking gampanin ang wika sa atin.

• Nararapat lang na malaman natin kung paano ang tamang
paggamit ng wika o gramatika sa mga salita o pangungusap.
• Ang isang taong may kakayahan sa wika ay dapat magtaglay hindi
lang ng kaalaman tungkol dito kundi ng kahusayan, kasanayan, at
galing sa paggamit ng wikang naaangkop sa mga sitwasyong
pangkomunikatibo. (Bagaric, et.al. 2007)
 20

Ayon sa mga Dalubwika:

• Ang kakayahang pangkomunikatibo ay sumasakop sa

mas malawak na konteksto ng lipunan at kultura –
• Ito’y ang wika kung paanong ginagamit at hindi lang
basta ang wika at mga tuntunin nito (Shuy 2009).
 21

Silid-aralan ang Daan Tungo sa Paglinang ng Kakayahang

Pangkomunikatibo ng mga Pilipino

• pormal na pagkatuto ng wika

• kung ang magiging tuon ng pagkatuto ng wika ay para
lang maituro ang kayarian o gramatika ng wika
maaaring hindi maabot ng mga Pilipinong mag-aaral
ang pagkakaroon ng kakayahang pangkomunikatibo
 22

Silid-aralan ang Daan Tungo sa Paglinang ng Kakayahang

Pangkomunikatibo ng mga Pilipino

• Nasusukat kasi ang kakayahang pangkomunikatibo ng

mga mag-aaral sa kanilang tatas sa pagsasalita ng
wika, kakayahang umunawa, at makagamit ng tamang
salita o wika sa angkop na pagkakataon lalo na sa mga
awtentikong sitwasyong hindi sila sinanay.
 23

Komponent ng Kakayahang Pangkomunikatibo

(Kakayahang Lingguwistiko o Gramatikal)
Tatlong Komponent:
1. Gramatikal
2. Sosyolingguwistiko
3. Istratedyik
 24

Kakayahang Lingguwistiko o Gramatikal

• pag-unawa at paggamit sa kasanayan sa ponolohiya,

morpolohiya, sintaks, semantika, gayundin ang mga
tuntuning pang-ortograpiya.
• ito ay magbibigay kakayahang sa taong nagsasalita
upang magamit ang kaalaman at kasanayan sa pag-
unawa at pagpapahayag sa literal na kahulugan ng mga
salita.
 25

PANGKATANG PAG-UULAT

• Ang klase ay papangkatin sa tatlo.

• Bawat pangkat ay bibigyang paksa mula sa mga
Kakayang Gramatikal.
• Magkakaroon ng pag-uulat sa susunod na klase
(meeting)
 26

PANGKAT 1
• Ano ang Morpolohiya
• Uri ng Morpema
- Mga morpemang may kahulugang leksikal
- Mga Morpemang may kahulugang pangkayarian.
• Anyo ng Morpema
- Morpemang ponema
- Morpemang salitang-ugat
- Morpemang Panlapi
 27

PANGKAT 2
• Iba’t ibang Uri ng Pagbabagong Morpoponemiko
- Asimilasyon (Ganap at Di-ganap)
- Pagpapalit ng Ponema
- Metatesis
- Pagkakaltas ng ponema
- Paglilipat diin
- Reduksyon
- Reduplikasyon
 28

PANGKAT 3
• Kahulugan ng Ponolohiya
• Dalawang uri ng Ponolohiya
- Ponemang Segmental
(Diptonggo, Klaster, Pares-minimal)
- Ponemang SupraSegmental
(Diin, intonasyon,hinto, haba)
GAWAIN 1:
29

Panuto: Habang may nag-uulat maglista ng sampung (10) mga salita

na bago lang sa iyong paningin o pandinig. Makinig upang matukoy
ang mga kahulugan nito. Ilagay ito sa isang buong papel.

SALITA KAHULUGAN
1.

2…

1O.
 30

PAGSASANAY:
A. Piliin ang titik ng tamang sagot.

1. Ang pares minimal ay mga salita na magkaiba ng kahulugan

ngunit magkatulad na magkatulad sa bigkas maliban sa isang
ponema sa magkatulad na pusisyon. Alin sa mga sumusunod
ang halimbawa ng pares minimal?

A. Gulay:Tulay C. Marami- madami

B. Basa (read):Pasa(pass) D basa (wet); basa(read)
 31

2. Ang klaster ay tinatawag ding kambal katinig

dahil sa magkasunod na katinig sa isang pantig
ng salita. Ang mga sumusunod ay halimbawa ng
klaster maliban sa isa.

A. Karton C. transportasyon
B. Beyk D. Byahe
 32

3. Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng

morpemang ponema?
A. Lalaki-babae B. Ganda -maganda
C. Doktor – Doktora D. Marumi - madumi
 33

4. Ang diptonggo ay pinagsamang patinig at

malapatinig. Alin sa mga sumusunod ang hindi
halimbawa ng diptonggo?
A. Kalabaw, sayaw, anahaw
B. Sitaw, aliw, sisiw
C. Daluyan, sayawan, awit
D. Tulay, gulay, palay
 34

5. Ang tono, diin ay mga halimbawa ng___.

A. Ponemang segmental
B. Morpemang segmental
C. Ponemang suprasegmental
D. Morpemang suprasegmental
 35

6. Anong pagbabagong morpoponemiko ang

ginagamit sa mga sumusunod na salita.
NIYAKAP, NILIGAW, NILIPAD?
A. Reduksyon
B. Metatesis
C. Pagkakaltas
D. Asimilasyon
 36

7. Ibigay ang pagbabagong morpoponemiko

ang nangyari sa mga sumusunod na salita :
BIGYAN, DALHAN, BUKSAN.
A. Pagkakaltas
B. Metatesis
C. Pagpapalit
D. Asimilasyon
 37

8. Alin sa mga sumusunod ang paglilipat diin?

A. bilangin
B. madami-marami
C. Lalake-lalaki
D. Teka
 38

9. Alin sa sumusunod na silita ang HINDI

kabilang sa pangkat?
A. Klaster
B. Antala
C. Diptongo
D. Pares minimal
 39

10. Ito ay ang pag-aaral ng mga morpema ng

isang wika at ng pagsasama-sama ng mga ito
upang makabuo ng salita.
A. Ponolohiya
B. Ponema
C. Morpema
D. Morpolohiya
 40

MAKIPAGPALITAN NG PAPEL
 41

1. Ang pares minimal ay mga salita na magkaiba ng kahulugan

ngunit magkatulad na magkatulad sa bigkas maliban sa isang
ponema sa magkatulad na pusisyon. Alin sa mga sumusunod
ang halimbawa ng pares minimal?

A. Gulay:Tulay C. Marami- madami

B. Basa (read):Pasa(pass) D basa (wet); basa(read)
 42

2. Ang klaster ay tinatawag ding kambal katinig

dahil sa magkasunod na katinig sa isang pantig
ng salita. Ang mga sumusunod ay halimbawa ng
klaster maliban sa isa.

A. Karton C. transportasyon
B. Beyk D. Byahe
 43

3. Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng

morpemang ponema?
A. Lalaki-babae B. Ganda -maganda
C. Doktor – Doktora D. Marumi - madumi
 44

4. Ang diptonggo ay pinagsamang patinig at

malapatinig. Alin sa mga sumusunod ang hindi
halimbawa ng diptonggo?
A. Kalabaw, sayaw, anahaw
B. Sitaw, aliw, sisiw
C. Daluyan, sayawan, awit
D. Tulay, gulay, palay
 45

5. Ang tono, diin ay mga halimbawa ng___.

A. Ponemang segmental
B. Morpemang segmental
C. Ponemang suprasegmental
D. Morpemang suprasegmental
 46

6. Anong pagbabagong morpoponemiko ang

ginagamit sa mga sumusunod na salita.
NIYAKAP, NILIGAW, NILIPAD?
A. Reduksyon
B. Metatesis
C. Pagkakaltas
D. Asimilasyon
 47

7. Ibigay ang pagbabagong morpoponemiko

ang nangyari sa mga sumusunod na salita :
BIGYAN, DALHAN, BUKSAN.
A. Pagkakaltas
B. Metatesis
C. Pagpapalit
D. Asimilasyon
 48

8. Alin sa mga sumusunod ang paglilipat diin?

A. bilangin
B. madami-marami
C. Lalake-lalaki
D. Teka
 49

9. Alin sa sumusunod na silita ang HINDI

kabilang sa pangkat?
A. Klaster
B. Antala
C. Diptongo
D. Pares minimal
 50

10. Ito ay ang pag-aaral ng mga morpema ng

isang wika at ng pagsasama-sama ng mga ito
upang makabuo ng salita.
A. Ponolohiya
B. Ponema
C. Morpema
D. Morpolohiya
 51

PAGLALAHAD AT
PAGPROSESO
 52

Bakit mahalagang hindi lang

basta makapagsalita kundi
makagamit ng tamang salita at
tama ring gramatika kapag
nakikipag-usap tayo sa iba?
 53

Masasabi bang ikaw ay

nagtataglay na ng kakayahang
komunikatibo sa kasalukuyang
antas mo ng pag-aaral?
 54

PAGSASANAY 1
Panuto: Habang may nag-uulat maglista ng sampung mga
salita na bago lang sa iyong paningin o pandinig. Makinig
upang matukoy ang mga kahulugan nito. Ilagay ito sa
isang buong papel.

SALITA KAHULUGAN

1.
 55

THANK YOU! <3