“KÜLTÜR” KAVRAMI ÜZERİNE

Kültür nedir?
• Doğum Ölüm

(Bir arada yaşarken doğaya karşı ürettiğimiz

herşey )

gelenek görenekler
dil
felsefe (düşünme
biçimi)
inanç sistemi
mimari yapı
 Kültür Kavramına Tarihsel Bakış
• Latincede “colere” kök sözcüğünden gelmektedir. Buna
göre “colere”: onarmak, işlemek, ikamet etmek,
korumak, inşa etmek, bakım ve özen göstermek,
iyileştirmek vb anlamları içeren çok zengin bir anlam
içeriğine sahiptir. (Williams, 1977, ss 106-107)
• Bu fiilden türetilen “cultura” terimi de: tarımsal
etkinlikleri nitelemek üzere kullanılmıştır.
• Romalılar “cultura” kelimesini doğada kendiliğinden
yetişen bitkileri ayırmak özellikle insan eliyle tarlada
ekilerek yetiştirilen bitkileri adlandırmakta
kullanmıştır.
• Kültür kelimesi XV. Yüzyılın başlarında İngilizceye
“culture” olarak girmiş ve çiftçilik, büyüme vs anlamıyla
kullanılmıştır.
 Kültür Kavramının İlk Bilimsel Tanımı
• İngiliz Antropolog Sir Edward Taylor’a göre
(1871) “kültür; toplumun üyesi olarak, insanın
öğrendiği, edindiği bilgi, sanat, gelenek-
görenek ve benzeri yetenek, beceri ve
alışkanlıkları içine alan karmaşık bir bütündür”
(Güvenç,1996:273).
• Bu Taylor’un tanımında öne çıkan:
– kültürün öğrenilen bir değer
– üst kuşaklardan devralınan bir miras olduğu
– sonraki kuşaklara yine bir miras olarak devredilir.
 Kültürün Özellikleri
Kültür görelidir: Her kültürün kendine özgü kültürü
vardır.
 Kültür Görelidir
• Güney Amerika’da görülen,
kadınların
da 15-16 yaşında
geldiğinde dudaklarının
tarafından anneleri
kesilmesiyle
yerleştirilen ahşap diskler
günümüzde ağırlıklı olarak Mursi,
Surma ve Sara kabileleri tarafından
kullanılmaktadır. Dudak içindeki
ahşap disklerin anlamı pek belirgin
değildir. Kimileri başlık parası fazla
olan kadının dudağındaki disk
büyük olur derken, kimi de köle
tacirlerinin
beğenmesini engellemek için bu
disklerin kullanıldığını söyler.
 Kültür Görelidir
• Güney Sudan ve Güneybatı
Etiyopya’d yaşaya Surma
a erkekler
n evlilik çağına
kabilesinde göstermek için
girdiklerini tebeşir marifetiyle yerel
vücutlarını
çizgilerle bezeyip, kabilenin diğer
erkekleriyle dövüşürler. Silah olarak
yalnızca uzunca bir sopa kullanılan
bu dövüşler aracılığıyla
erkekler uygun bir eş
amaçlar. Yaralanmala
bulmayı yaygındır, bazen r ölümlü
kazalar
oldukçada olabilmektedir.
• Kültür tarihseldir ve süreklidir.
• Kültür toplumsaldır
• Kültür öğrenilir:
İnsan içinde bulunduğu kültürünü,
gözlem,dinleme, konuşma,
etkileşimde bulunma, taklit etme
yollarıyla deneyimler ve öğrenir.
Kültür simgelere dayanır
Kültür değişir:
KÜLTÜREL SÜREÇLER
 Nasıl değişir?
Kültürel Süreçler
• Kültürleme: Bireyin doğumdan 18-20 yaş
ölüme kadar toplumun
beklentilerine istek ve uyacak
etkilenmesi
Kültürleme, eğitimden
şekildedaha
bir
geniş anlam ve Eğitim,
içerir.
kültürlemenindeğiştirilmesidir.
bilinçli, amaçlı
veya
istendik şartlandırmalarını
içermektedir Oysa kültürleme
bilinçsiz,
. yaygın, kendiliğinden,
rastgele, bireysel öğrenmeleri ve
şartlandırmaları da kapsar.
 Kültürleşme
• Kültürleşme iki farklı
kültürün karşılaşmasıyla
başlayan ve her ikisinin
birbirini etkilediği bir
süreçtir.

• Örnek: Küreselleşme
Kültürlenme
KÜLTÜREL
GÖRELİLİK
SİVRİ DİŞ
Mentawai
Adaları'nda
yaşayan yerli
halk, üyelerin
dişlerini
sivriltiyor.
Güney Amerika’da da görülen,
kadınların 15-16 yaşında geldiğinde
dudaklarının anneleri tarafından
kesilmesiyle yerleştirilen ahşap
diskler günümüzde ağırlıklı olarak
Mursi, Surma ve Sara kabileleri
tarafından kullanılmaktadır. Dudak
içindeki ahşap disklerin anlamı pek
belirgin değildir. Kimileri başlık
parası fazla olan kadının
dudağındaki disk büyük olur
derken, kimi de köle tacirlerinin
beğenmesini engellemek için bu
disklerin kullanıldığını söyler.
 Kültürel Rölativizm
• Kültürü yine o kültürün yapısı içinde, değer
yargılarını kullanmadan tanımaya ve
anlamaya kültürel rölativizm denir.
• Başka bir ifade ile; kültürel rölativizm,
farklılıkların bir kısmının dışarıdan kişilerce
eleştirilmesinin geçerli olamayacağını
söyler.

• SONUÇ: toplumlar arası empati kurmaktır

kültürel rölativizm
 Kültürel Rölativizm-Etnosantrizm
• Her insan, belirli bir kültürde doğar ve yaşamını sürdürür.
• Başkalarının kültürünü tanımadığı için kendi norm ve değerlerini üstün
görür.
• Bu bağlamda insanlar kendi ahlak anlayışlarını, evlilik biçimlerini, giyim
kuşamlarını, güzellik anlayışlarını, diğerlerine göre daha doğru ve kesin
olarak yargılarlar.
• Etnosantrizm, Etnik merkezcilik; bir aşirete, kabileye, boya ve
benzeri etnik gruba bağlılık ile tarif edilen, bir kimsenin kendi
kültürünü temel olarak alması ve diğer kültürleri kendi kültürü
açısından değerlendirmesi ile tarif edilen ilkel duygu.
 Teorik Olarak Kültürel Rölativizm

ZAYIF KÜLTÜREL KATI KÜLTÜREL RÖLATİVİZM

RÖLATİVİZM
Kültürün, bir ahlaki
doğrunun veya kuralın
geçerliliğinin önemli bir
kaynağı olabileceğini kabul
eder.
Bir ahlaki doğrunun veya
kuralın geçerliliğinin asıl
kaynağının kültür olduğunu
kabul eder.