HOOFDSTUK 1

RATIONEEL GEDRAG?
LEERDOELEN HOOFDSTUK 1

Na deze les:
- Kun je de opvattingen van een aantal economen over rationaliteit beschrijven.
- Kun je uitleggen wat homo economicus betekent.
- Kun je uitleggen wat begrensde rationaliteit betekent.
- Kun je uitleggen wat het doel is van gedragseconomie.
- Kun je uitleggen hoe mensen proberen om te gaan met begrensde rationaliteit.
- Kun je uitleggen wat nudging is

Filmpje
HOMO ECONOMICUS

Homo economicus = de calculerende mens > neoklassiek denken, vraag en aanbod analyseren met
behulp van modellen. Grondlegger: Vilfredo Pareto (19 e/20e eeuw).

Met behulp van de homo economicus kunnen veel economische theorieën geanalyseerd worden
(zoals de onzichtbare hand van Adam Smith, 18 e eeuw).

Kritiek op homo economicus:

Herbert Simon (20e eeuw) > begrensde rationaliteit: mensen laten zich leiden door subjectieve
(persoonlijke) motieven als zij een beslissing moeten nemen. De groep handelt nog wel rationeel,
maar individueel kunnen mensen afwijken.
GEDRAGSECONOMIE

Gedragseconomie= het realistischer maken van de economie door er psychologische motieven in te

verwerken.

De groep handelt niet rationeel, want mensen maken allemaal dezelfde fouten (systematische
verschillen). Mensen maken bijvoorbeeld gebruik van heuristieken (=vuistregels). Ze nemen hun
beslissing niet rationeel, maar op grond van een ‘regel’, zoals: Duitse auto’s zijn altijd goed,
Japanse auto’s zijn altijd slecht > is een manier van omgaan met begrensde rationaliteit.

Zie ook bijvoorbeeld het onderzoek van Kahneman, over systeem 1 denken.
NUDGING

Doordat mensen niet altijd rationeel denken, nemen zij niet altijd de beste beslissingen.
Nudging (onderzocht door de econoom Richard Thaler) kan dan helpen.

Voorbeeld van nudging

Nog meer voorbeelden van nudging