Politika Ekonomike dhe

Zhvillimi Ekonomik
Çka e përcakton nivelin e zhvillimit

03/15/24
ekonomik të një vendi?

• GDP për kokë banori është treguesi kyq për

mirëqenien ekonomike të një vendi
 Japonia, Zvicra, Katari dhe SHBA-të kanë
të ardhura të larta për kokë banori
 Kina dhe India kanë GDP të lartë por të
ardhurat për kokë banori janë të ulëta

2
3-2
Çka e përcakton nivelin e zhvillimit

03/15/24
ekonomik të një vendi?

• Fituesi i cmimit Nobel Amartya Sen

thotë që zhvillimi ekonomik duhet të
shihet si një proces i zgjerimit të lirive
të njeriut
 Largimi i pengesave kryesore për lirinë e
njeriut: varfëria, tirania, dhuna, etj;
 Prezenca e shërbimeve bazike
shendetësore dhe edukative

3
3-3
Çka e përcakton nivelin e zhvillimit ekonomik

03/15/24
të një vendi?

• Bazuar në idetë e këtij Nobelisti, Kombet e

bashkuara kanë zhvilluar Indeksin e
Zhvillimit Njerëzor:
• Lindjet e suksesshme
• Niveli i të ardhurave në dispozicion për të
jetuar
• Nivelit e ofrimit të edukimit

4
3-4
Si mundet Politika Ekonomike të

03/15/24
influencojë zhvillimin?
• Inovacioni dhe ndërmarrësia janë motorët e
rritjes ekonomike afatgjatë
- Krijimi i produkteve te reja
- Rritja e vendeve të punës
- Aftësia konkuruese më e lartë

Parakushtet:
- Ekonomia e tregut
- Mbrojtja e pronësisë intelektuale
- Sundimi i ligjit

5
3-5
Sa ndikon gjeografia në zhvillim

03/15/24
ekonomik?

• Vendet me pozicion me të mirë gjeografik

kanë potencial më të lartë për angazhim
në tregti
• Jeffrey Sachs ka studiuar normat e rritjes
ekonomike në vende të ndryshme mes
viteve 1995 dhe 2000 dhe ka ardhë në
këto përfundime:
 Vendet kontinentale kanë pasur rritje më të
ngadalshme ekonomike sesa vendet me dalje
në det;
 Vendet me klimë tropikale kanë pasur rritje më
të ngadalshme ekonomike sesa vendet me
klimë të moderuar.

6
3-6
Sa ndikon edukimi në zhvillim

03/15/24
ekonomik?
• Vendet me investime me të mëdha në edukim
kanë rritje me të shpejtë ekonomike, pasi që
fuqia punëtore bëhët më produktive
 Vendet ne Azinë Juglindore kanë tejkalaur
problemet me klimën dhe aspektet
gjeografike duke investuar në edukim
 Indonezia, Singapuri, Malejzia

7
3-7
Si po ndryshon ekonomia politike

03/15/24
në botë?

• Trendi 1: Demokracia ka shpërndarje

me të mëdha në botë në 30 vitet e
fundit

8
3-8
 03/15/24
Sa janë vendet e lira?
Liria politike në vitin 2012 (Gjelbër – të lira; portokall – pjesërisht të lira; kaltër –jo të lira

9
3-9
Si po ndryshon ekonomia politike

03/15/24
në botë?
• Trendi 2: Rritja e numrit të vendeve me
ekonomi të tregut
- Si rezultat i dështimit të ekonomive të
komanduara

10
3-10
Cila është natyra e

03/15/24
transformimeve ekonomike?
• Lëvizja drejt ekonomive të tregut përfshin:
 Derregullimet
 Privatizimet
 Sisteme ligjore me trajtim të barabartë për të
gjithë dhe për të ruajtur konkurencën e lirë

11
3-11
Implikimet e ndryshimeve në politikat

03/15/24
ekonomike për menaxherët?

• Rreziku i të bërit biznes në një vend është

rezultat i:
1. Rrezikut politik
2. Rrezikut ekonomik
3. Rrezikut ligjor

12
3-12
Përcaktimi i atraktivitetit të një vendi

03/15/24
për të bër biznes

• Atraktiviteti
i një vendi për të bërë biznes
dhe investime të reja është rezultat i
balancit në mes përfitimeve dhe shkallës
së rrezikut politik, ekonomik dhe ligjor

13
3-13
 03/15/24
Konteksti lokal dhe rajonal
• Ku qëndron Kosova?

14
3-14