LAYUNIN 1. Nakikilala ang: a. mga paraan ng pagpapakita ng paggalang na ginagabayan ng katarungan at pagmamahal
b. bunga nang hindi pagpapamalas ng pagsunod at
paggalang sa magulang. (EsP8PIIg-10.1) LAYUNIN 2. Nasusuri ang mga umiiral na paglabag sa paggalang sa magulang, nakatatanda at may awtoridad. (EsP8PIIg-10.2) LAYUNIN 3. Nahihinuha na dapat gawin ang pagsunod at paggalang sa mga magulang, nakatatanda at may awtoridad dahil sa pagmamahal, sa malalim na pananagutan at sa pagkilala sa kanilang awtoridad na hubugin, bantayan at paunlarin ang mga pagpapahalaga ng kabataan. (EsP8PIIg-10.3) LAYUNIN 4. Naisasagawa ang mga angkop na kilos ng pagsunod at paggalang sa mga magulang, nakatatanda at may awtoridad at nakaiimpluwensya sa kapwakabataan na maipamalas ang mga ito. (EsP8PIIg-10.4) Bakit Kailangang gumalang?
Sino ang igagalang?
Paano ito maipapakita?
PAGGALANG ANG PAGKILALA SA HALAGA NG TAO O BAGAY ANG NAKAKAPAGPATIBAY SA KAHALAGAHAN NG PAGGALANG. AT ITO AY NAGSISIMULA SA PAMILYA. Ang salitang paggalang ay nagmula sa salitang Latin na “respectus” na ang ibigsabihin ay “paglingon o pagtinging muli,”
Na ang ibigsabihin ay naipapakita ang paggalang sa pamamagitan ng
pagbibigay ng halaga sa isang tao o bagay.
Ang pagkilala sa hlaga ng tao o bagay ang nagkapagpapatibay sa
kahalagahan ng paggalang. Nagsisimula sa pamilya ang kakayahang kumilala sa pagpapahalaga. ANG PAMILYA BILANG HIWAGA (NI GABRIEL MARCEL, TINUTUKOY NI DY, 2007) Kung ang ugnayan ang isasaalang-alang, isang hiwagang maituturing ang pagiging sabay na malapit at malayo ng pamilya sa uyong pagkatao. Sinasabing ang pamilya ay malapit sa iyo sa sumusunod na patunay: 1. Nakasentro s aiyo ang mga ugnayan na maaring ikinatutuwa o ikinaiinis mo.
2. Ang iyong pag-iral ay bunga ng pagtugon sa
dalawang taong pinagbuklod ng pagmamahalan.
3. Ang iyong pagkatao ay nagiging hatol o husga sa
mga taong nagpalaki sa iyo. Malaki ang nagiging impluwensiya ng iyong mga ka-angkan at kamag-anak sa iyong pagkatao.
Ang pamilya ay malayo sa iyo dahil nagmumula
ang iyong pag-iral sa magkakasunod at makasaysayang proseso n amula sa mga relasyong nauna sa iyong pag-iral.
Ang mga kasalukuyang suliranin tulad ng kawalan
o humihinang pagpapahalaga sa kabanalan, kawalan ng paggalang sa buhay at kamatayan ( na nagiging dahilan nang kayabangan, pagkukunwari, pagkabagot o kawalan ng interes o kawalan ng pag-asa) ay ilan lamang sa mga patunay ng di pagkilala sa halaga ng pamilya sa paghubog ng iyong pagkatao. ANG PAMILYA BILANG HALAGA Sa mga bahay na iyong napuntahan, napapansin mo ba ang mga nakadisplay na larawan ng pamilya, mga medalya, mga diploma, mga tropeo, at mga patunay ng pagkilala? Nakadisplay din ba ang mga katulad nito sa iyong tahanan? Ano ang iyong nararamdaman kapag nakikita mo ang mga ito? Ang pagkilala sa mga halaga ng pamilya at mga kasapi nito ay naipapakita sa pagsusumikap na gumawa ng mab uti at umiwas sa paggawa ng masama. Ang karangalang tinataglay ng pamilya ang nagbibigay dito ng awtoridad na dapat kilalanin ng bawat kasapi nito. ANG PAMILYA BILANG HALAGA Kung ikaw bahagi ng isang pamilyang nagpapahalaga sa katarungan, pagmamahal at pagmamalasakit sa kapwa , at sa namamalas ang pagsasabuhay ng batas ng malayang pagbibigay o law of free giving, kakikitaan ng kapayapaan at lalim ng unawa ang ugnayan ng bawat kasapi. Maipakikita rin ang paggalang sa pamamagitan nang nararapat sa pamamagitan nang at naayon na uri at antas ng komunikasyon para sa mga bagong kakilala at sa mga mahal mo sa buhay, at di kailanman marapat ang magsalita nang masama, magmura, o manglait ng kapuwa. ANG PAMILYA BILANG PRESENSIYA Ang pamilya ang nagsisilbing proteksiyon sa mga kasapi, duyan ng pagmamalasakit at pagmamahalan, pinaglalagakan ng lahat ng mga karanasan, kalakasan, kahinaan damdamin at halaga. Itinuturing nag pamilya na isang tahanang nag-iingat at nagsasanggalang laban sa panganib, karahasan at masasamang banta ng mga tao o bagay sa paligid at labas ng pamilya. Napagtitibay ang presensiya ng pamilya ng mga nakasanayang gawi o ritwal at pagkakaroon ng disiplina. May pananagutan ang pamilya na bumuo at ingatan ang mga magagandang tradisyong nakakalakihan at nakasanayan ng mga kasapi nito. ANG HAMON SA PAMILYA Maraming suliranin ang naidudulot nang pagkawala o unti-unting panghina ng nakagisnang gawi o ritwal na dulot ng pagkawala ng mahal sa buhay, paglipat ng tirahan o paghahanapbuhay ng magulng sa malayong lugar, at epekto ng teknolohiya at industriyalisaayon. Kung ang pansariling interes ng mga tao ang patuloy na mangingibabaw, magdudulot ito ng kaguluhan. Dahil dito, tungkulin ng Lipunan na pahalagahan ang kapayapaan, disiplina at kapakanan ng mga taong kaniyang nasasakupan, alang-alang sa kabutihang panlahat. Sa pamamagitan ng mga batas na ipinapatupad, maiingatan at maipaglalaban ang dignidad at Ang Paggalang at Pagsunod sa May Awtoridad at ang kahalagahan ng Pagsangguni
Sino ang mga taong may awtoridad na nararapat
igalang at sundin? Lahat ng tao ay napasasailalim sa awtoridad.
Maging pinakamataas na taong napagkalooban ng
awtoridad, tulad ng pangulo ng bansa, ay napapasailalim din sa isang awtoridad na kailangan din niyang sundin. Ang Paggalang at Pagsunod sa May Awtoridad at ang kahalagahan ng Pagsangguni
Ang sinumang tao na napagkalooban ng awtoridad ay may
kapangyarihang magtalaga at magpatupad ng mga panuntunan.
Ang pagkakaroon ng ganitong tungkulin ang nagbibigay ng
Karapatan sa taong may awtoridad upang mapanatili ang pagkakaisa, pagtutulungan, kapayapaan, disiplina at kapakanan ng mga taong nasasakupan upang makamit ang kabutihang panlahat.
May may mga pagkakataon, mahalaga ang pagsangguni sa mga
taong pinagkakatiwalaan at tunay na nagmamalasakit. Natutuhan ba ang paggalang at pagsunod? Kailan ito dapat ituro? Kritikal ang ikatlo hanggang ikaapat na taon dahil kinikilala ng bata ang awtoridad ng kinagisnan niyang pamilya nang walang pagtatangi o bahid ng pag-aalinlangan. Mas Madali para sa isang bata ang sumunod sa kaniyang mga magulang at nakatatanda dahil sa direktang pagtanggap niya mula sa direktang pagtanggap niya mula sa mga ito ng siguridad, pagmamahal at pag-aaruga para sa kaniyang kaayusan at kagalingan.
Habang nagkakaedad and isang bata, nabigbigyang katwiran niya
ang kaniyang ikinikilos kung kailangang sundin ang ipinag-uutos at tuluyang magpasakop o mangailangan muna siys ng pagsangguni kung ang ipinag-uutos ay kaniyang gagawin o hindi. Natutuhan ng bata ang paggalang at pagsunod sa pamamagitan: 1. Pagmamasid sa kaniyang mga magulang at iba lpang kasapi ng pamilya kung paano sila gumagalang sa ibang tao, nakakatanda at sa mga mga awtoridad.
2. Pakikinig at pagsasabuhay ng mga itinuturong aral ng mga
magulang tungkol sa paggalang at pagsunod.
3. Disiplina at pagwawasto nang may pagmamahal at
pagmamalasakit. Kung naging maayos ang paghubog sa mga naunang taon ng iyong buhay, mauunawaan mo ang marapat na paggalang at pagsunod, dahil sa pagkilala mo sa pamilya bilang hiwaga, halaga at presensiya. ANG HAMON SA PAMILYA Maraming suliranin ang naidudulot nang pagkawala o unti-unting panghina ng nakagisnang gawi o ritwal na dulot ng pagkawala ng mahal sa buhay, paglipat ng tirahan o paghahanapbuhay ng magulng sa malayong lugar, at epekto ng teknolohiya at industriyalisaayon. Kung ang pansariling interes ng mga tao ang patuloy na mangingibabaw, magdudulot ito ng kaguluhan. Dahil dito, tungkulin ng Lipunan na pahalagahan ang kapayapaan, disiplina at kapakanan ng mga taong kaniyang nasasakupan, alang-alang sa kabutihang panlahat. Sa pamamagitan ng mga batas na ipinapatupad, maiingatan at maipaglalaban ang dignidad at Paano maipakikita ang paggalang atb pagsunod sa mga magulang? (5 ways to respect parents)
1. Pagkilala sa mga hanggan o limitasyon.
2. Paggalang sa kanilang mga kagamitan. 3. Pagtupad sa itinakdang oras 4. Pagiging Maalalahanin. 5. Pagiging mapagmalasakit Paano maipapakikta ang paggalang at pagsunod sa mga nakatatanda? (Respect for Elderly: Implications for Human Service Providers ni Sling, 2024)
1. Sila ay arugain at pagsilbihan nang isinasaalang-
alang ang maayos na pakikipag-usap.
2. Hingin ang kanilang payo at pananaw bilang
pagkilala sa karunungang dulot ng kanilang mayamang karanasan sa buhay. 3. Iparamdam sa kanila na sila ay naging mabuting halimbawa.
4. Kilalanin sila bilang mahalagang
kasapi ng pamilya.
5. Tugunan ang kanilang mga
pangangailangan at kahilingan na makakabuti sa kanila. Paano maipapakita ang paggalang sa mga taong may awtoridad? (Wolff) 1. Magbasa at pag-aralan ang tunay na tagubilin ng Diyos sa paggalang sa mga taong may awyoridad.
2. Lagi mong ipanalangin ang mga taong may awtoridad
na ikaw ay pamahalaan
3. Maging Halimbawa sa kapuwa.
4. Alamin at unawain na hindi ng lahat ng pagpapasiya at
mga bagay na dapat sundin ay magiging kaaya-aya para sa iyo. Paano mo maisasabuhay ang paggalang na ginagabayan ng katarungan at pagmamahal? (Character Building, David Isaacs, 2001)
1. Panatilihin ang pagkakaunawaan, bukas na
komunikasyon at pagkilala sa halaga ng pamilya at lipunang kinabibilangan.
2. Kilalanin ang kakayahan ng bawat tao na
matuto, umunlad at magwasto ng kaniyang pagkakamali.
3. Pagtugon sa pangangailangan ng kapuwa sa
pamamagitan ng patuloy na pagtulong at paglilingkod sa kanila. Paano mo maisasabuhay ang paggalang na ginagabayan ng katarungan at pagmamahal? (Character Building, David Isaacs, 2001)
4. Laging isaalang-alang ang damdamin ng kapuwa
sa pamamagitan ng maayos at marapat na pagsasalita at pagkilos.
5. Isaalang-alang ang pagiging bukod-tangi ng bawat
tao sa pamamagitan ng pagpapakita ng angkop na paraan ng paggalang.
6. Suriing Mabuti ang kalagayan o sitwasyon ng
kapuwa upang makapagbigay ng angkop na tulong bilang pagtugon sa kanilang pangangailangan. Paano mo maisasabuhay ang paggalang na ginagabayan ng katarungan at pagmamahal? (Character Building, David Isaacs, 2001)
7. Bilang bahagi ng katarungan, ibigay sa kapuwa ang
nararapat sa kaniya at ang nararapat ay ang paggalang sa kaniyang dignidad.
8. Sa pkikipag-usap sa kapuwa, iwasan ang madaliang
panghuhusga at pagbitiw ng masasakit na salita.
9. Laging isaisip ang kahalagahan ng tunay na
paglilingkod sa kapuwa sa may kalakip na pagmamahal at pagpapatawad. Tungkulin ng Lipunan ang pangalagaan ang dignidad ng matatanda sa pamamagitan ng pagkakaroon ng mga batas na mangangalaga sa kanila. Nararapat na tugunan ng bawat kasapi nang walang pagtatangi. (St. John Paul II, 2002) Mga anak, sundin ninyo ang inyong mga magulang sapagkat ito ang nararapat. “Igalang mo ang iyong ama at ina.” Ito ang unang utos na may kalakip na pangako: “Magiging maganda at mahaba ang iyong buhay sa lupa.” Efeso 6:1-3 See you next time!