TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG THƯƠNG TP.

HCM
KHOA CÔNG NGHỆ CƠ KHÍ

BÀI THUYẾT TRÌNH

Nhóm 6
MÔN HỌC: BƠM NHIỆT
VÀ ỨNG DỤNG CỦA BƠM NHIỆT
GVHD: Mai Thành Đảm
03/23/2024 1
Thành viên nhóm: MSSV:
 Nguyễn Hữu Phước 2042210054
 Trần Văn Triều 2042211702
 Sỉn Thăng Long 2042210057
 Nguyễn Vũ Hòa 2042210701
 Nguyễn Văn Nguyên 2042217846
 Trần Đăng Linh 2042210012
 Nguyễn Tiến Dũng 2042210418

03/23/2024 2
 Nội Dung
• 7.1: Sấy lạnh
• 7.2: Bơm nhiệt nóng lạnh trong công nghiệp thực phẩ
m
• 7.3: Bơm nhiệt trong công nghiệp chưng cất, tách chất
, bay hơi cô đặc
• 7.4: Bơm nhiệt lò hơi công nghiệp

03/23/2024 3
7.1.1: Cơ sở lý luận về sấy lạnh
• Sấy lạnh là quá trình loại bỏ hoặc giảm độ ẩm của một chất
bằng cách sử dụng nguyên lý làm lạnh
Nước chảy ra ngoài
Gió ẩm qua ống dẫn
Dàn lạnh, nước
ngưng tụ

Buồng Gió khô

sấy sản lạnh
phẩm

Bộ phận cấp
Gió khô được nhiệt
cấp nhiệt
03/23/2024 4
7.1.2: Ưu điểm sấy lạnh so với sấy nóng
Giữ màu sắc Giữ hương vị Bảo toàn dinh dưỡng

Sấy rau củ làm thực Sấy hoa quả làm detox hoa Sấy các loại hoa quả
phẩm, làm bột rau quả, sấy dẻo, sấy mứt, sấy làm trà thảo mộc, sấy
củ,… vỏ hoa quả,… thảo dược, dược liệu,…

Sấy lạnh phù hợp sản phẩm mỏng, thái lát, dạng viên hoàn, hạt, bột,…
03/23/2024 5
7.1.3: Một số sơ đồ máy lạnh bơm nhiệt

Máy sấy bơm nhiệt

03/23/2024 6
 Máy sấy khí nén
03/23/2024 7
Sơ đồ sấy phim bằng bơm nhiệt ở Berlin ( Đức)
1. Dàn bay hơi
2. Quạt
3. Dàn ngưng
4. Dàn sửi sau
5. Dàn phun ẩm
6. Dàn ngưng phụ
7. Máy nén
8. Phim
9. Tunnel sấy
10.Hơi nước áp suất
thấp
11.Gió tươi
12.Gió thải
13.Nước làm mát
03/23/2024 8
Nguyên tắc cấu tạo của buồng sấy bơm nhiệt ở HAIHACO.

1. Dàn lạnh
2. Ngưng tụ/ ngưng tụ
phụ
3. Gió hồi/ gió cấp
4. Bộ chia gió
5. Khay chứa sản phẩm
6. Cửa gió hồi
7. Buồng sấy cách nhiệt
và cách ẩm
8. Phin lọc gió
9. Buồng gió cấp
10.Buồng gió hồi
03/23/2024 9
7.2: Bơm nhiệt nóng lạnh trong công nghiệp thực phẩm:

Thịt Bơ Sữa Đồ hộp

Đường bánh kẹo Rượu bia Hoa quả

03/23/2024 10
• Trong một xí nghiệp thực
phẩm thường phải có các kho
lạnh để bảo quản và các nồi
hơi để cấp nhiệt cho các quy
trình công nghệ sản xuất, chế
biến.

• Trước đây có nhiều xí nghiệp

có hai phần nóng và lạnh riêng
biệt nhưng ngày nay đã cải tạo
để đồng thời sử dụng cả hai
nguồn nóng và lạnh để tránh
lãng phí nguồn nhiệt bị bỏ phí
trước đây.
03/23/2024 11
 Sơ đồ hệ thống bơm nhiệt nóng lạnh cải tạo từ hệ thống lạnh NH3 của xí
nghiệp giết mổ và chế biến thịt ở Dresden (CHLB Đức)
03/23/2024 12
7.3.1: Bơm nhiệt chu trình hở cho bay hơi cô đặc

03/23/2024 13
• Chu trình hở là môi chất lạnh sinh ra ở dàn bay hơi, đi vào máy
nén được nén được nén lên áp suất cao sau đó đi vào dàn
ngưng rồi thải ra ngoài môi trường. Dàn ngưng đóng vai trò
như dàn bay hơi.

Ưu điểm Nhược điểm

Khi sấy bằng chu trình hở Phải làm việc với nhiệt độ
thì năng lượng tiết kiệm cao (1500C-1600C) và hơi
được ít nhất đạt từ 35%- nước có thể làm han rỉ
40% so với các phương máy
pháp sấy cổ điển.

03/23/2024 14
7.3.2: Chu trình hở chưng cất từ nước biển.

03/23/2024 15
 Máy nén hơi nước kiểu ly tâm của Alfa Laval
dùng để chưng cất nước ngọt từ nước biển
03/23/2024 16
 • Bán thành phẩm A
• 1: Máy nén
• 2: Tháp bay hơi
• 3: Bộ tách lỏng
• 4: Bộ trao đổi
nhiệt

Bơm nhiệt dùng chu trình hở để bay hơi cô đặc

03/23/2024 17
 Nguyên lý:

• Bán thành phẩm A được làm nóng sơ bộ qua hai thiết bị 4

và 5 rồi đi vào tháp hay hơi 2
• Nhận nhiệt của hơi nén có nhiệt độ cao khi ngưng tụ do
máy nén 1 nén vào sau đó đưa qua bộ tách lỏng 3
• Hơi B được máy nén hút về và nén lên áp suất cao đưa trở
lại tháp bay hơi 2.
• Thành phẩm chảy qua thiết bị trao đổi nhiệt 5 ra ngoài
• Nước ngưng hay chất lỏng nhưng tụ C được đưa qua bộ
trao đổi nhiệt 4 đi ra ngoài.

03/23/2024 18
7.3.3: Bơm nhiệt chu trình hở cho cô đặc

03/23/2024 19
Ưu điểm
-Hiệu quả năng lượng bơm nhiệt
của chu trình hở trong công
nghiệp cô đặc rất to lớn.
-Hiệu nhiệt độ dàn ngưng và dàn
bay hơi ở đây chỉ là hiệu nhiệt
độ truyền nhiệt từ vách trong ra
vách ngoài của bình ngưng tụ
khoảng 5-6 K.
Nhược điểm
-Khó vận hành với dung dịch
đặc, chỉ phù hợp với dung dịch
loãng.
-Khó hoặc không thể vận hành
với các dung dịch với độ nhớt
quá cao.
-Tỷ số nén ở máy nén thường
rất cao khi nhiệt độ bay hơi thấp.

Với các hạng chế như thế, chu trình hở phần lớn được sử dụng
để cô đặc bột và giấy phế thải, rượu Wisky, dược phẩm và đặc
biệt là trong công nghệ hóa học.
03/23/2024 20
7.3.4: Bơm nhiệt chu trình hở cô đặc dịch đường

03/23/2024 21
Nguyên lý:

• Tháp cô đặc là một thiết bị trao đổi nhiệt ống vỏ (ống chùm)
• Dịch đường đi phía trong ống trao đổi nhiệt chảy từ phía trên
xuống dưới.
• Hơi nước từ dịch đường bốc lên được nén lên áp suất cao đẩy
vào phía ngoài ống trao đổi nhiệt và ngưng tụ lại.
• Nhiệt ngưng tụ cấp trực tiếp cho dịch đường để nước bay hơi
• Khi chảy xuống đến đáy tháp dịch đường đã được cô đặc
• Nếu chưa đủ độ đặc yêu cầu nó có thể được đưa trở lại đỉnh
tháp tiếp tục chu trình cho đến khi đạt đồ đặc yêu cầu.

03/23/2024 22
7.3.5: Bơm nhiệt chu trình hở cho nồi nấu bia:

03/23/2024 23
7.3.6: Bơm nhiệt chu trình kín cho tháp chưng cất.

1. Máy nén
2. Dàn ngưng
3. Van tiết lưu
4. Dàn bay hơi
A. Bn thành phẩm vào
B. Bay hơi
C. Sản phẩm đỉnh tháp- Sản phẩm
phụ
D. Sản phẩm đáy tháp- Sản phẩm
chính 280
Bơm nhiệt tách chất chu trình kín
03/23/2024 24
 1. Máy nén
2. Dàn ngưng
3. Van tiết lưu
4. Dàn bay hơi
A. Sản phẩm vào
B. Bay hơi
C. Thành phẩm
D. Chất tải
E. Hồi lưu

Bơm nhiệt chưng cất tinh luyện

03/23/2024 25
7.3.7: Bơm nhiệt cho bể rửa tay chi tiết máy

Bơm nhiệt làm mát dầu cất và sưởi ấm dung dịch tẩy rửa của một
nhà mát sản xuất cơ khí
03/23/2024 26
 • 6 bơm nhiệt kết
hợp nóng lạnh
22 kW làm mát
dầu cắt và sưởi
dung dịch tẩy
rửa.
• 8 bơm nhiệt 44
kW chỉ gia nhiệt
cho dung dịch
tẩy rửa.
Mặt bằng bố trí các khu vực cắt gọt cũng như
tẩy rửa và các loại bơm nhiệt khác nhau
03/23/2024 27
 Tiêu thụ năng lượng Phát thải CO 2

Hệ thống truyền 20230 GJ/a 1340 t/a

thống
Hệ thống dùng bơm 5515 GJ/a 194t/a
nhiệt

% tiết kiệm 73% 86%

Các tiêu chí đạt được sau khi sử dụng bơm nhiệt thay thế cho lò
hơi và Chiller

03/23/2024 28
7.3.8: Bơm nhiệt cho buồng phun sơn nhà máy chế tạo ô tô

03/23/2024 29
 Hệ thống buồng sơn yêu cầu nhiệt độ 20 - 30 0C, điều hòa không khí
cho buồng.
 Đối với buồng có công nhân làm việc thì cần cấp gió tươi, đối với
buồng người mát làm việc thì không khí tuần hoàn 100%
 Hệ thống truyền thống sử dụng AHU với chiller hấp thụ cho dàn lạnh
và nồi hơi cho dàn nóng.
 Hệ thống cải tạo dùng 1 bơm nhiệt loại thu hồi nhiệt model HEM-
150II để cấp lạnh cho dàn lạnh và nhiệt cho dàn nóng thông qua bình
tích nhiệt. HEM_150II có năng suất lạnh 456kW, năng suất nhiệt
566kW, môi chất lạnh HFC407E, máy nén kiểu trục vít đôi, khởi
động biến tần, công suất hữu ích 110,1 kW, COP lạnh 4,14 và COP
nhiệt 5,14; số giờ vận hành cả năm là 4880h. Lợi ucgs mà bơm nhiệt
mang lại:
03/23/2024 30
7.4.1: Chu trình bơm nhiệt 2 cấp cung cấp hơi nước

• R245fa để sản xuất hơi nước, môi

chất lạnh R245fa có công thức hóa
học CHF2CH2CF3, phân tử lượng
134,05kg/lmol nhiệt độ sôi thường ở
15,10C, nhiệt độ tới hạn 154,10C, áp
suất tới hạn 4,43Mpa

03/23/2024 31
 • Năng suất 0,51 tấn hơi/h,
năng suất nhiệt 370kw, nhiệt
độ nguồn nước thải 650C.
bình bay Flash Tank làm
nhiệm vụ tách phá hơi khỏi
pha lỏng, lỏng được bơm
quay trở lại dàn ngưng còn
hơi nước dược đưa đến hộ
tiêu thụ của quá trình công
nghiệp.

Sơ đồ bơm nhiệt sản xuất hơi nước 1200C , 1 bar

03/23/2024 32
 Thiết bị bơm nhiệt 2 cấp môi chất R245fa
03/23/2024 kiểu SZGK 120 tại nhà máy thép Kobe 33
 Sơ đồ bơm nhiệt sản xuất hơi nước 1650C, 6 bar
03/23/2024 34
7.4.2: Một số môi chất lạnh sử dụng cho bơm nhiệt nhiệt độ cao.

Thông số một số môi chất lạnh đang được sử

dụng cho bơm nhiệt nhiệt độ cao tại Nhật
03/23/2024 35
 • Đồ thị đường cong áp suất bão
hòa của một số môi chất lạnh
cho bơm nhiệt nhiệt độ cao
đang được sử dụng tại Nhật.
• Trên đồ thị có thể thấy đường
cong áp suất hơi của
R1234ze(Z) gần như tiệm cận
với đường cong của R245fa,
nên để bảo vệ môi trường, môi
chất R1234ze(Z) sẽ được thay
thế cho R245fa, tương tự
R1234ze(E) cũng được thay
thế cho R134a trong tương lai
gần.
03/23/2024 36
 Biến thế nhiệt sử dụng hơi nước thải 80-900C
để sản xuất hơi nước ở 1200C.
03/23/2024 37
Nguyên lý làm việc:

• Nước thải cấp cho bình sinh hơi(Generator). Hơi sinh ra ở bình
sinh hơi sẽ được đưa đến bình ngưng tụ(Condenser) để ngưng
thành lỏng.
• Quá trình ngưng tụ ở 400C được làm mát bằng nước môi trường
25-300C qua tháp giải nhiệt.
• Lỏng được bơm lên bình bay hơi(Evaporator) lỏng bay hơi do
được cấp nhiệt từ nước thải nhiệt 80-900C, hơi được đưa đến
bình hấp thụ và quá trình hấp thụ ở áp suất caosinh ra dòng
nhiệt hấp thụ ở nhiệt độ trên 1200C để tạo ra dòng hơi nước
nhiệt độ 1200C.

03/23/2024 38
 Sơ đồ lắp đặt bơm nhiệt lò hơi vào
mạng năng lượng của nhà máy
03/23/2024 39
- Hơi ra từ bơm nhiệt lò hơi áp suất dư 1bar nên cần phải cho qua máy
nén ejector, nén lên áp suất dư 5bar để hòa vào mạng hơi, vận chuyển
đến các hộ tiêu thụ.
- Đối với hệ thống truyền thống: 100% năng lượng sơ cấp vào, ra là 92% ở
dạng năng lượng hơi nước
- Đối với hệ thống cải tạo: 100% năng lượng sơ cấp vào, ra 92+42% từ
biến thể nhiệt = 134% năng lượng ở dạng hơi nước, biến thể nhiệt tiêu
thụ nước thải 800C là 89%
- biến thà nh nă ng lượ ng hữ u ích dạ ng hơi 1200C, á p suấ t dư 1bar là
42% và tỏ a ra mô i trườ ng ở thá p giả i nhiệt là 47%
- Hệ thống cải tạo với năng lượng sơ cấp 100% nă ng suấ t hơi nướ c đã
tă ng thà nh 134%, tăng lên 1,46 lần so với 92% củ a hệ thố ng cũ
03/23/2024 40
 Bảng giới thiệu thông số 2 loại bơm lò hơi của Cty EBARA
03/23/2024
Refrigeration Equypment và Systems Co., Ltd 41
- Trong công nghiệp chế biến, sản xuất và chế tạo các nhà máy
thường có trung tâm năng lượng có trang bị lò hơi để cung cấp
nhiệt bằng hơi nước cho các phân xưởng như thanh khuẩn, tiệt
trùng, gia nhiệt, sấy
– Hiệu suất tổng của lò hơi khá thấp là 20-40% do các tổn thất:
- Tổn thất lò hơi
- Tổn thất trên dường ống dẫn hơi
- Tổn thất hơi trog van cóc
- Tổn thất trên đường nước ngưng hồi lưu
– Nhiệt độ hơi nước đạt 120-1600C, tuy nhiên hầu hết các ứng
dụng chỉ yêu cầu nhiệt độ khoảng 55-80 0C. chỉ tính riêng hiệu
nhiệt đọ không thuận nghịch đó đã gây ra tổn thất rất lớn.

03/23/2024 42
 THUYẾT TRÌNH

TRẦN VĂN TRIỀU

THIẾT KẾ SLIDE POWERPOINT

TRẦN VĂN TRIỀU

NGUYỄN HỮU PHƯỚC
TƯ LIỆU

SỈN THĂNG LONG

NGUYỄN VŨ HÒA
TRẦN ĐĂNG LINH
NGUYỄN VĂN NGUYÊN
03/23/2024
NGUYỄN TIẾN DŨNG 43