‫موضوع سیمینار‪ :‬حفظ و نگهداری محصوالت زراعتی‬

‫تهیه کننده‪ :‬عصمت هللا(چمن یار)‬

‫استاد رهنما‪ :‬پوهاند غالم رسول(فیضی)‬
‫استاد سیمینار‪:‬پوهنیار نور محمد(پوپل)‬
‫بسم هللا الرحمن الرحم ط‬
 ‫مقدمه‬
‫‪‬‬ ‫انبارکردن محصوالت زراعتی یک اصل مهم وضروری‬
‫برای نگهداری مواد غذای ورساندن غذای های متنوع‬
‫باکفیت عالی برای استفاده بشرضروری است‪ .‬بنابرین برای‬
‫انبارکردن محصوالت به منظوراستفاده درفصل های‬
‫نامناسب سال ویا هنگام وقوع جنگ ها‪ ،‬خشکسالی ها‪،‬‬
‫قحطی ها وبرای مقابله باگرسنگی از زمان های بسیارقدیم‬
‫‪.‬درجوامع انسانی معمول بوده است‬
 ‫تاریخچه‬
‫‪‬‬ ‫در جنگ های ناپلیونی‪ ،‬دولت فرانسه جایزه برای کشف روش های‬
‫جدید نگهداری مواد غذای تعین گردید‪ .‬یک شخص فرانسوی مؤفق‬
‫شد با حرارت دادن ظروف شیشه در آب جوش مواد غذای در آنها‬
‫‪.‬کنسرونماید ودر سال ‪1810‬م مؤفق به دریافت جایزه شد‬
‫‪‬‬ ‫مطالب یاد شده ذخیره سازی موادغذای در انبار در زندگی روزمره‬
‫حایز اهمیت میباشد یکی از مشکالت انبار داری مواد غذای وجود‬
‫آفات و حشرات میباشد بنابرین در ساختن انبار مواد غذای باید دقت‬
‫‪.‬کافی مبذول گردد وراه های کنترول آن جستجوگردد‬
 ‫عوامل موثر درفساد محصوالت زراعتی‬
‫‪ )1‬مایکروارگانیزم ها ‪:‬این موجودات باعث اسیدی شدن وترش‬
‫شدن مواد غذای گردیده ونیز گازو توکسین های زهری را‬
‫تولید می کند ‪ .‬موادغذای معموال در عین زمان توسط چندین‬
‫نوع میکروب آلوده میکردد ‪.‬‬
‫‪ )2‬انزایم ها ‪ :‬انزایم های موچود در محصوالت سبب تخریب آن‬
‫میگردد ‪.‬‬
‫‪ )3‬حشرات وجویندگان ‪ :‬میزان خساره از ناحیه حشرات‬
‫درامریکا ساالنه ‪5‬الی ‪10‬فیصد واین خساره در هندوستان‬
‫گاهی به ‪ 50‬فیصد میرسد ‪ .‬جویندگان ساالنه میلیون ها تن‬
‫مواد غذای درامریکا از بین میبرند‪.‬‬
 ‫سرما وگرما ‪ :‬گرما باعث فعالیت میکروب ها وانزایم ها شده‬ ‫‪.4‬‬
‫ودربرابر افزایش هر‪ 10‬درجه سانتی گرید خساره دوچند‬
‫میگردد ‪ .‬سرمای شدید باعث لطمه زدن انساج میوه جات‬
‫وسبزیجات شده وزمینه نفوذ میکروب ها مساعد مگردد‪ .‬بنابرین‬
‫هر محصول دریک درجه معین نگهداری میشود ‪.‬‬
‫رطوبت وخشکی ‪ :‬رطوبت خواه از خارج نفوذ کند وخواه نتیجه‬ ‫‪.5‬‬
‫خود محصول باشد زمینه رشد میکروب ها را مساعد میسازد ‪.‬‬
‫رطوبت محصول اگر خیلی کم شود محصول به هم چسپیده‬
‫وچملک می شود ‪.‬‬
 ‫اکسجن ‪ :‬زمینه رشد حشرات وسرعت تنفس محصول را‬ ‫‪‬‬

‫زیاد نموده وباعث تجزیه واز بین رفتن ویتامین ها ورنگ‬

‫ها ی مواد غذای شده وتغیرات را درطعم وبوی مواد غذای‬
‫بخصوص چربی ها ببارمی آورد ‪.‬‬
‫نور ‪ :‬نور باالی ویتامین های ‪A‬و‪ c‬تاثیر منفی دا شته وطعم‬ ‫‪‬‬

‫محصول را تغیر می دهد ‪.‬‬

 ‫روشهای کنترول عوامل فساد‬
‫روشهای موقت‪:‬‬ ‫‪.A‬‬

‫حفظ الصحه و پاکی‬ ‫‪.1‬‬

‫سرما‬ ‫‪.2‬‬

‫معامله با مواد کیمیاوی مانند نمک طعام‪ ،‬شکرو گاز‬ ‫‪.3‬‬

‫سلفر‬
‫پاستوریزه نمودن‬ ‫‪.4‬‬

‫خشک کردن محصوالت‬ ‫‪.5‬‬

 ‫روش های دایم‪:‬‬ ‫‪.B‬‬

‫کنترول میکروبها و انزایمها توسط حرارت‬ ‫‪.1‬‬

‫بالنچینک‬ ‫‪.2‬‬

‫استفاده از فشار باال‬ ‫‪.3‬‬

‫قراردادن محصوالت در محیط برقی‬ ‫‪.4‬‬

‫معامله با مواد کیمیاوی‪ :‬مانند نمکهای بیزوئیک اسید‪،‬‬ ‫‪.5‬‬

‫پروپیونیک اسید‪ ،‬الکتیک اسید‪ ،‬سیتریک اسید و عصاره‬

‫پیاز(پرتوکاتکوئیک) از رشد میکروبها جلوگیری میکنند‪.‬‬
‫شرایط مناسب جوی برای انبار کردن‬
‫‪‬‬ ‫جرارت‪1 :‬‬
‫رطوبت‪ 2 :‬‬

‫‪‬‬ ‫ترکیب هوا ‪3 :‬‬

 ‫روش انبار کردن محصوالت زراعتی‬
‫‪‬‬ ‫انبار کردن موارغذای باید بااطالع از روشهای انبارداری‬
‫ودقت در اجرای صحیح اصول ان انجام شود ودر غیر ان‬
‫مواد غذای تخریب و سبب خساره مالی صاحبان انبارها‬
‫میگردد‪ .‬درمراحل انبار کردن باید کنترل داخلی انبار رااز‬
‫نظر آ فات وامراض ومسائیل فنی درنظر گرفت ‪.‬قبل از‬
‫انبار نمودن آذوقه جدید باید کف انبار ودیوارها وتمام‬
‫وسائیل انبار تمیز شود وسپس توسط شعله چراغ واشعه‬
‫‪.‬ماورای بنفش ومواد ضد عفونی کننده معامله نمایند‬
‫تغیرات درجه حرارت ورطوبت درانبار‬
‫‪‬‬ ‫یکی از اقدامات اساسی قبل از انبار نمودن کنترل میزان‬
‫رطوبت محصوالت زراعتی میباشد اگر میزان رطوبت‬
‫انها زیاد باشد نگهداری در انبار مواجه با مشکل خواهد شد‬
‫زیرا در موجودیت محصوالت مرطوب بیش از حد به‬
‫محض باال رفتن درچه حرارت فعالیت افات ومایکرو‬
‫ارگانیزم ها اغاز شده ومحصوالت در معرض خطر واقع‬
‫‪.‬میگردد‬
‫انبـــارهــــــای مختـــــلف محصوالت زراعتی‬
‫‪‬‬ ‫‪ : :‬انبار معمولی یا انبار تهویه ‪1 .‬‬
‫این انباردرمناطق معتدل با استفاده ازهوای سرد شب می تواند ‪‬‬

‫شرایط مساعدی برای نگهداری کچالو‪ ،‬پیاز و گلپی وغیره‬

‫سبزیجات فراهم می کند‪ .‬ودارای تهویه خود کار هستند که درموقع‬
‫الزم باد گیرها و پکه ها‪ ،‬هوای خارج را وارد انبار کرده حرارت‬
‫تولید شده را خارج ساخته و حرارت را به حد مطلوب پائئین می‬
‫اورد‪.‬در چنین انبارها در صورت که تبادل هوا کم باشد فعالیت‬
‫میکروبهای غیر هوازی را تسریع می بخشد واگر تهویه از حد زیاد‬
‫‪.‬باشد محصول به سر عت ات خودرا از دست داده وپژمرده میشود‬
 ‫‪‬‬ ‫‪ :‬انبار هیـــپوبار ( فشارکم ) ‪2.‬‬
‫نگهداری سبزی ومیوه ها را در فشار کم یا خال نسبی‪ ،‬‬

‫عمر نگهداری آن را افزایش می دهد‪ .‬امتیازات این روش‬

‫که هنوز درسطح تجارتی معمول نیست خارج ساختن گاز‬
‫اتلین تولید شده‪ ،‬کاهش غلظت اکسیجن و بنابرین به تاخیر‬
‫انداختن‪ ،‬رسیدن یا زرد شدن محصوالت مانند بادنجان‬
‫رومی و گلپی میشود‪ .‬دراین روش باید مقداراکسیجن مرتبآ‬
‫وارد انبارشود تا از میکروبهای غیرهوازی جلوگیری شود‬
 ‫‪‬‬ ‫‪:‬کانتینر های یخچال دار ‪3.‬‬
‫این کانتینر ها بویژه برای حمل و نقل محصوالت آسیب ‪‬‬

‫پذیر مفید است و مانند سرد خانه درطول راه با عث افزایش‬

‫عمرو نگهداری می شود‪ .‬در صورت عدم دسترسی به این‬
‫امکانات می توان برنامه حمل و نقل محصوالت را طوری‬
‫تنظیم کرد که کامیون هنگام شب در راه باشد تاضمن‬
‫عبورازمناطق سرد‪ ،‬دریچه های آن را بازکرده و تهویه با‬
‫‪.‬هوای سرد صورت گیرد‬
 ‫‪‬‬‫‪:‬انبارهای نفوذ ناپذیر ‪4.‬‬
‫یکی از روش های پیش رفته نگهداری محصوالت استفاده ‪‬‬

‫ازانبار های نفوذ نا پذیر هوا است این انبارها مخزن های‬
‫هستند که پس ازپرکردن از محصول بستن درو کلکین‬
‫ارتباط داخل آن ها از نظر تبادل گازی با محیط خارج به‬
‫طوری کلی قطع می شود‪ .‬به علت کاهش اکسیجن و‬
‫افزایش گاز کاربن ادامه زنده گی در محیط غیر ممکن‬
‫خواهد بود‪ .‬در فضاء بسته اگر تراکم اکسیجن از حد( ‪3-2‬‬
‫‪ )2-3‬فیصد پائینتر رود همه حشرات از بین می رود‬
‫ساختمان انبارهای محصوالت زراعتی‬
‫‪‬‬ ‫انبارها به هر شکل واندازه که باشد وبا هر نوع مصالح‬
‫ساختمانی که ساخته میشود‪ ،‬حد اقل دارای خصوصیات ذیل‬
‫‪.‬باشد‬
‫‪.‬تـوان نگهـداری گازهای زهـری ‪ 1 .‬‬

‫‪.‬نـفـوز نـاپذیــر بــودن رطــوبـت ‪ 2.‬‬

‫‪.‬نفوذ ناپذیر بودن درجه حـرارت ‪ 3.‬‬

 ‫نتیجه گیری‬
‫نگهداری محصوالت زراعتی با در نظرداشت اهمیت که‬
‫دارند نکات ذیل را باید رعایت نمایم‪:‬‬
‫‪ .1‬شخصی که محصوالت را انبار میکند باید فنی و مسلکی‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬در اثنای ذخیره تمام عوامل مهم فساد را در محصول در‬
‫نظر داشته باشیم و روشهای کنترول آنرا بکار گیریم‪.‬‬
‫‪ .3‬هر محصول بطور جداگانه انبار شود‪.‬‬
‫‪ .4‬از احداث ذخاییر محصوالت در جاهای مرطوب پرهیز‬
‫نمایم‪.‬‬
‫از توجه تان تشکر‬