Sistemet e Perpunimit te

Transaksioneve (TPS)
& Sistemet e Planifikimi te
Burimeve te Ndermarrjes (ERP)

Kapitulli 9

9.1
 Principe dhe Objektiva
• Nje organizate duhet te kete sisteme informacioni qe
mbeshtesin aktivitetet rutine, aktivitetet e perditeshme e
qe ndihmojne kompanine qe t’i shtoje vlere produkteve
dhe sherbimeve.

– Identifikimi i aktiviteteve baze si dhe objektivat e pergjitheshme

te te gjitha TPS (transaction processing systems).

– Pershkrimi i inputs, processing, dhe outputs per sistemet e

perpunimit te transaksioneve qe lidhen me proçeset e porosive,
te blerjeve dhe te kontabilitetit.

9.2
 Principe dhe Objektiva
• Nje organizate qe implementon nje sistem
planifikimi burimesh te ndermarrjes, nepermjet
nje bashkesie te integruar sistemesh, çon ne
perfitime te shumta nga ana e biznesit.
– Diskutimi i avantazheve dhe disavantazheve qe
shoqerojne implementimin e nje sistemi planifikimi te
burimeve te ndermarrjes, sistemet e menaxhimit te
marredhenieve me klientin dhe ciklit te jetes se
produktit.
– Identifikimi i sfidave qe korporatat multinacionale
perballen gjate planifikimit, ndertimit dhe operimit te
TPS-ve dhe ERP-ve te tyre
9.3
 Perse i studjojme TPS dhe ERP?

• TPS-te ndihmojne bizneset (sidomos korporatat

multinacionale) te lidhen me partneret, klientet
dhe furnitoret e tyre.
• Ne ekonomine e orientuar nga sherbimi:
– Sherbimi ndaj klientit eshte bere nje qellim i pothuajse te gjitha
kompanive
• Perdorimi efektiv i sistemeve te ndermarrjeve
(ES):
– Do te jete thelbesore per te rritur produktivitetin e firmes tuaj, per
te permiresuar sherbimin ndaj klientit dhe per te mundesuar
marrjen e vendimeve me te mira
9.4
Nje veshtrim mbi TPS (Transaction
Processing Systems)

9.5
 Nje veshtrim mbi TPS
• Sistemet e perpunimit te tranzaksioneve
(Transaction processing systems - TPS):
– Mbledhin dhe perpunojne te dhena te detajuara e
te nevojshme per te perditesuar te dhenat e
organizates rreth operacioneve themelore te
biznesit
– Perfshijne regjistrimin e porosive, kontrollin e
inventarit, listen e pagave, llogarite e pagueshme,
llogarite e arketueshme, librin kryesor, etj.
– Japin kontribut te vlefshem per:
• MIS, DSS dhe KMS
6
 TPS, MIS/DSS, dhe Sistemet e
Informacionit per qellime speciale

9.7
 Metodat & Objektivat e Perpunimit
Tradicional te Transaksioneve
• Sistemet e perpunimit Batch (Batch Processing)
– Perpunimi i te dhenave ne te cilat
transaksionet e biznesit jane:
• Akumuluar gjate nje periudhe kohore
• Pergatitur per perpunim si njesi e vetme ose
‘batch’
• Ka nje vonese midis nje ngjarjeje dhe perpunimit te
transaksionit qe lidhet me te per te perditesuar te
dhenat e organizates

9.8
 Metodat & Objektivat e Perpunimit
Tradicional te Transaksioneve
• Perpunimi Online i Transaksioneve
(OLTP)
– Perpunimi i te dhenave ku çdo transaksion
perpunohet ne menyre te menjehereshme
– Ne çdo kohe, te dhenat ne nje sistem online
pasqyrojne statusin aktual
– Shume organizata zbulojne se sistemet OLTP
u mundesojne atyre te sigurojne nje sherbim
me te shpejte dhe me efikas

9.9
Batch versus On-Line Transaction
Processing

Perpunimi Batch vs. On-line

Perpunimi Batch (a) fut dhe
perpunon te dhenat ne grup.
Ne perpunimin On-line (b),
tranzaksionet kryhen
atehere kur duhen. 9.10
Integratiimi i TPS-ve te nje firme

9.11
Metodat & Objektivat e Perpunimit
Tradicional te Transaksioneve
• Organizatat presin qe TPS-te e tyre te:
– Kapin, perpunojne dhe perditesojne bazat e te dhenave
te biznesit
– Sigurohen qe te dhenat te perpunohen sakte dhe
teresisht
– Shmangin perpunimin e transaksioneve mashtruese
– Prodhojne pergjigje dhe raporte ne kohe per perdoruesit
– Zvogelojne kerkesat e punonjesve dhe kerkesa te tjera
qe lidhen me punen
– Ndihmojne ne permiresimin e sherbimit ndaj klientit
– Ne arritjen e perparesise konkurruese 9.12
Metodat & Objektivat e Perpunimit
Tradicional te Transaksioneve
• Nje TPS zakonisht perfshin llojet e
meposhtme te sistemeve:
– Sistemet e perpunimit te porosive
– Sistemet e kontabilitetit
– Sistemet e blerjes

13
 TPS per SME-te
• Shume paketa softuerike:
– Ofrojne zgjidhje per sistemit te perpunimit te
transaksioneve te integruara per ndermarrjet
e vogla dhe te mesme (SME)
– Jane te lehte per tu instaluar dhe operuar, me
nje kosto totale te ulet te pronesise
– Dhjetra zgjidhje te tilla softuerike jane ne treg

14
TPS per SME-te

15
Stair et al., 2016
 Aktivitetet e perpunimit te
tranzaksioneve
• TPS-te:
– Kapin dhe perpunojne te dhena qe pershkruajne
transaksionet themelore te biznesit
– Perditesojne bazat e te dhenave
– Prodhojne nje sere raportesh
• Cikli i proçesimit te tranzaksioneve:
– Procesi i grumbullimit te te dhenave, editimi i te
dhenave, korrigjimi i te dhenave, manipulimi i te
dhenave, ruajtja e te dhenave dhe prodhimi i
dokumenteve
16
Cikli i proçesimit te tranzaksioneve

Aktivitetet e perpunimit te
te dhenave ne nje TPS te
pergjithshme
9.17
Sistemet e Perpunimit te
Tranzaksioneve

Nje sistem i tjeshte TPS

9.18
Nje liste-pagesash tipike

9.19
Order Entry System

Diagrama e qarkullimit te
te dhenave per nje sistem
futjesh te porosive
9.20
 Mbledhja e te dhenave
• Kapja dhe mbledhja e te gjitha te dhenave te nevojshme
per te perfunduar perpunimin e transaksioneve
• Mbledhja e te dhenave mund te jete:
– manuale
– e automatizuar nepermjet pajisjeve te veçanta input
• Te dhenat duhet te jene:
– Mbledhur ne burim
– Regjistruar me saktesi, ne kohen e duhur, ne nje forme dixhitale
qe mund te futen drejtperdrejt ne nje kompjuter
– Automatizimi i te dhenave ne burim

21
Mbledhja e te dhenave

TPS e nje Point-Of-Sale Stair et al., 2016

22
 Editimi i te dhenave
• Kontrolli i te dhenave per vlefshmerine dhe
te qenurit te plota per te zbuluar ndonje
problem
• shembuj:
– Te dhenat e shitjeve gjate nje dite duhet te jene
numerike
– Emrat e studenteve duhet te jene alfabetike
– Kodet qe lidhen me nje transaksion individual
perpunohen ne nje baze te dhenash qe
permban kode te vlefshme
23
 Korrigjimi i te dhenave
• Mesazhet e gabimit duhet te specifikojne
problemin, ne menyre qe te behen
korrigjimet e duhura
• Korrigjimi perfshin rifutjen e te dhenave qe
nuk jane shtypur ose skanuar siç duhet

24
 Manipulimi i te dhenave
• Kryerja e llogaritjeve dhe transformimeve te tjera
te te dhenave qe lidhen me transaksionet e
biznesit
• Mund te perfshijne:
– Klasifikimin e te dhenave
– Renditjen e te dhenave sipas kategorive
– Kryerjen e llogaritjeve
– Permbledhjen e rezultatet
– Ruajtjen e te dhenave ne bazen e te dhenave te
organizates per perpunim te metejshem
25
 Ruajtja e te dhenave
• Perditesimi i nje ose me shume i bazave
te te dhenave me tranzaksione te reja

• Pas perditesimit, keto te dhena mund te

perpunohen dhe manipulohen me tej nga
sisteme te tjera

26
 Prodhimi i dokumentave dhe i
raporteve
• Gjenerimi i rezultateve, dokumenteve dhe
raporteve:
– Raporte ne leter (hard-copy)
– Raporte te shfaqur ne ekranet e kompjuterave
(soft-copy)

• Rezultatet (output) nga nje TPS mund te

jene input ne nje sistem tjeter
27
 ERP dhe CRM
• Enterprise resource planning (ERP):
– Bashkesi programesh te integruara qe
menaxhojne operacionet vitale te biznesit te
nje kompanie per nje organizate te tere
• Proçes biznesi:
– Teresi e aktiviteteve te koordinuara dhe te
nderlidhura qe marrin nje ose me shume lloje
te inputeve dhe krijon nje output vlerash per
klientet e atij procesi
28
Menaxhimi i ciklit te jetes se produktit
(Product Lifecycle Management-PLM)
PLM
– Ofron nje mjet per te menaxhuar te gjitha te dhenat qe
lidhen me zhvillimin e produktit, projektimin inxhinierik,
prodhimin, suprtin dhe asgjesimin e produkteve te
prodhuara
– Te dhenat perfshijne dokumentat e projektimit dhe te
procesit, faturat e materialeve, atributet e produktit dhe
dokumentet e nevojshme per perputhshmerine
mjedisore, etj
– Software PLM perdoret nga perdoruesit e brendshem
ashtu edhe te jashtem te organizates 29
Menaxhimi i ciklit te jetes se produktit
(Product Lifecycle Management-PLM)
PLM
– shpejton kohen ne treg per dizajnet e
fundit
– Permireson produktivitetin e punonjesve
– Ben te mundur zbatimin e ndryshimeve
me heret ne procesin e dizajnimit per
nje kosto me te ulet

30
Menaxhimi i ciklit te jetes se produktit
(Product Lifecycle Management-PLM)
Softueri i PLM
– siguron nje mjet per menaxhimin e te dhenave
dhe proceseve qe lidhen me fazat e ndryshme
te ciklit te jetes se produktit, perfshire shitjet dhe
marketingun, kerkimin dhe zhvillimin, zhvillimin
konceptual, dizajnin e produktit, prototipin dhe
testimin, dizajnin e procesit, shperndarjen dhe
instalimin e produktit, sherbimin dhe suportin,
dhe deri ne zevendesimin e produktit

31
 Permbledhje
• Sistemet e perpunimit te tranzaksioneve
(Transaction processing systems - TPS):
– Mbledhin dhe perpunojne te dhena te detajuara e te
nevojshme per te perditesuar te dhenat e
organizates rreth operacioneve themelore te biznesit
• TPS tradicionale te nje organizate duhet te
mbeshtesin funksionalitetet e ndryshme te
biznesit, i cili nuk ka implementuar akoma nje
sistem ERP

32
 Permbledhje
• Planifikimi i burimeve te ndermarrjeve
(Enterprise resource planning - ERP):
– Software qe mbeshtesin funksionimin efiçent te
proçeseve te biznesit
• Shumica e firmave perdorin sistemet ERP ne:
– Fushat e kontabilitetit financiar dhe menaxherial
si dhe te inteligjences se biznesit
• Organizatat jane duke zbatuar sistemet CRM
per te menaxhuar te gjitha aspektet e
problemeve te konsumatoreve 33
 Permbledhje
• Sistemet e menaxhimit te ciklit te jetes se
produkteve (Product lifecycle management
– PLM) perdoren nga njerezit brenda dhe
jashte organizates qe te perfshihen ne
zhvillimin e produkteve, projektimin
inxhinierik, prodhimin, mbeshtetjen dhe
asgjesimin/zevendesimin e produkteve te
prodhuara

34