Chương 7

CÁC TỔ CHỨC TÀI

CHÍNH TRUNG GIAN
Nội dung chương
I. Những vấn đề cơ bản về cấu trúc tài chính
II. Chức năng và vai trò của các tổ chức tài chính trung
gian
III. Các loại hình tổ chức tài chính trung gian
Tại sao trong một nền kinh tế, khi vai trò của thị trường
chứng khoán càng nhỏ thì vai trò của các trung gian tài
chính lại càng lớn ?
I. Những vấn đề cơ bản về cấu trúc tài
chính
guồn tài trợ của các doanh nghiệp

ổ phiếu

rái phiếu

ín dụng thương mại

ín dụng ngân hàng

ác nguồn tài trợ khác

Nguồn tài trợ nào chiếm tỷ trọng
lớn nhất ?
Cơ cấu nguồn vốn huy động của các
doanh nghiệp Hoa Kỳ
 Cơ cấu nguồn vốn huy động của
doanh nghiệp tại các quốc gia trên thế giới
 Phát hành các chứng khoán trên thị trường tài
chính không phải là cách chủ yếu mà các công ty
sử dụng để tài trợ cho hoạt động của mình.

Tài chính gián tiếp quan trọng hơn rất nhiều so với tài
chính trực tiếp
Nghiên cứu ví dụ

Anh An có 1 tỷ và muốn cho vay. An đang sống ở Hà Nội.

Chị Bình đang sống ở TP Hồ Chí Minh là người có nhu cầu
cần vay tiền.”

Vấn đề gặp phải trong giao dịch về vốn giữa

anh An và chị Bình là gì?
Các vấn đề phát sinh trong một giao dịch

Vấn đề chi phí giao dịch

Vấn đề thông tin không cân xứng:

 Sự lựa chọn đối nghịch và

 Rủi ro đạo đức

 Chi phí giao dịch
Chi phí giao dịch ảnh hưởng tới cấu trúc tài chính
• Bạn có một khối lượng vốn nhỏ, nếu tham gia trên thị
trường tài chính thì từng đồng vốn sẽ chịu một chi phí
giao dịch lớn.
• Bạn đầu tư càng nhiều khoản mục thì chi phí giao dịch
càng lớn  chi phí giao dịch làm giảm khả năng đa dạng
hóa danh mục đầu tư  tăng rủi ro cho nhà đầu tư
Thông tin không cân xứng

ất cân xứng thông tin: là một tình huống phát sinh

khi một bên không có đủ kiến thức về bên còn
lại tham gia trong một giao dịch làm cho nó không
có khả năng đưa ra quyết định chính xác khi thực
hiện giao dịch
Tóm tắt vấn đề của
thông tin không cân xứng
Thông tin
không cân
xứng

(Asymmetric
information)

Sự lựa chọn đối

Rủi ro đạo đức
nghịch (adverse
(moral hazard)
selection)
Vấn đề những “quả chanh”
( The lemon problem – lemon market –
lemon goods- lemon law)

hị trường xe hơi đã qua sử dụng

hị trường cổ phiếu và trái phiếu

Thông tin không cân xứng ảnh hưởng
tới cấu trúc tài chính

1) Lựa chọn đối nghịch

 Làm thị trường chứng khoán không hoạt động hiệu quả.
 Làm cho thị trường chứng khoán (như: thị trường trái phiếu
hay cổ phiếu) không phải là kênh hữu hiệu để chuyển giao
vốn giữa người tiết kiệm và người đi vay.

2) Rủi ro đạo đức

Rủi ro mà người vay có thể tham gia những hoạt động mà
theo họ là những hoạt động không được mong muốn, bởi vì
nó làm cho khả năng hoàn trả tiền vay thấp đi
 Các giải pháp làm giảm rủi ro

hông tin “miễn phí”

Chất lượng thông tin

ự điều hành của Chính phủ

Bắt buộc hoặc khuyến nghị việc cung cấp thông tin
=> phụ thuộc vào “ đạo đức” của người cung cấp
thông tin
Vấn đề “lựa chọn đối nghịch“…….
vẫn tồn tại
Các giải pháp làm giảm rủi ro

ung cấp và bán thông tin tự do trên

thị trường => “kẻ ăn theo” (free –
rider problem)
Sự thất bại của thị trường
 Sự xuất hiện của các tổ chức
tài chính trung gian và các giao
dịch về vốn
Làm thế nào để các tổ chức tài chính trung gian
giảm chi phí giao dịch, hạn chế rủi ro đạo đức
và sự lựa chọn đối nghịch?

ạng lưới (network)

iết kiệm do quy mô (economies of scale)

huyên môn hóa (expertise)

a dạng hóa danh mục đầu tư (diversify investment

catalogue)
Tài sản đảm bảo và giá trị ròng làm giảm rủi
ro về sự lựa chọn đối nghịch

iảm phần lỗ của người cho vay trong TH

không trả được nợ

iá trị ròng lớn (VCSH lớn)

> Rủi ro lựa chọn đối nghịch giảm

Rủi ro đạo đức trong thị trường
nợ và thị trường vốn cổ phần ?
Rủi ro đạo đức trong thị trường nợ
oRủi ro đạo đức tác động tới thị trường nợ:
Người quản lý Doanh nghiệp muốn chấp nhận rủi
ro để có lợi nhuận cao “ Ỷ thế làm liều”
oCông cụ giải quyết vấn đề:
Nâng cao cơ cấu vốn cổ phần
Giám sát và thi hành các hợp đồng chặt chẽ
Không đầu tư vào những hoạt động “rủi ro”
Thường xuyên cung cấp thông tin
Tài sản thế chấp
Rủi ro đạo đức trong thị trường vốn cổ
phần
oRủi ro đạo đức với hợp đồng vốn cổ phần –
Vấn đề chủ sở hữu và người quản lý doanh
nghiệp
 Công ty cổ phần có sự tách biệt về quyền quản lý
và quyền sở hữu  rủi ro đạo đức
oCông cụ giải quyết vấn đề
 Tạo ra thông tin: giám sát

 Quy định của chính phủ yêu cầu tăng việc cung
cấp thông tin
 Giảm sự tách biệt giữa người sở hữu và người
quản lý
II. Chức năng và vai trò của các tổ chức
tài chính trung gian
Chức năng
•Chức năng tạo vốn
Huy động vốn qua cơ chế lãi suất, tích lũy và tập trung vốn
•Chức năng cung ứng vốn
Đáp ứng đầy đủ và kịp thời nhu cầu về vốn cho các chủ thể
•Chức năng kiểm soát
Giảm thiểu rủi ro do thông tin “không cân xứng” gây ra
Vai trò
•Giảm thiểu chi phí giao dịch
•Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn
•Cung cấp các dịch vụ tài chính
III. Các loại hình tổ chức tài chính trung
gian
Các tổ chức nhận tiền gửi
• Các ngân hàng thương mại
• Các hiệp hội cho vay và tiết kiệm
• Các ngân hàng tiết kiệm tương trợ
• Các liên hiệp tín dụng
Các tổ chức phi tiền gửi
•Công ty tài chính
•Công ty chứng khoán
•Công ty bảo hiểm
•Các quỹ đầu tư
•Sự trung gian tài chính của Chính phủ
Các tổ chức nhận tiền gửi

ác ngân hàng thương mại

• Mỹ: NHTM là một công ty kinh doanh chuyên cung cấp dịch
vụ tài chính và hoạt động trong ngành dịch vụ tài chính.
• Việt Nam (theo Luật các tổ chức tín dụng 2010)

NHTM là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả

các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh
doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục
tiêu lợi nhuận.
Các tổ chức nhận tiền gửi

ác hiệp hội cho vay và tiết kiệm

Nguồn vốn huy động từ khoản tiền gửi tiết kiệm, tiền
gửi có kỳ hạn, khoản tiền gửi có thể phát séc
Tiền vốn huy động chủ yếu cho vay thế chấp: khác
biệt với NHTM
Chịu sự ràng buộc khắt khe hơn so với NHTM
Các tổ chức nhận tiền gửi

ác ngân hàng tiết kiệm tương trợ

Hoạt động như các hiệp hội cho vay tiết kiệm, được tổ
chức như hợp tác xã, người sở hữu tiền gửi là chủ sở hữu
các ngân hàng

ác liên hiệp tín dụng

Là các tổ chức cho vay nhỏ có tính chất hợp tác xã, được
tổ chức xung quanh một nhóm xã hội đặc biệt
Công ty bảo hiểm ( insurances companies)
Huy động vốn
• Vốn góp ban đầu
• Phí ( premiums)
• Cổ phiếu
• Trái phiếu
• Vay ngân hàng
Sử dụng vốn (đầu tư hoạt động ít rủi ro)
• Cổ phiếu
• Trái phiếu
• Bất động sản
• Góp vốn liên doanh
Một số loại hình bảo hiểm

H nhân thọ
• An sinh giáo dục trẻ em
• Bảo hiểm hưu trí…

H phi nhân thọ

• BH vật chất với xe ô tô, mô tô
• BH trách nhiệm dân sự với chủ xe ô tô, mô tô
• BH hoả hoạn, BH với cây trồng, vật nuôi…
Vấn đề sựa lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo
đức trong các hợp đồng bảo hiểm
 Một số công ty bảo hiểm

ông ty bảo hiểm Prudetial

ông ty Cổ phần Bảo hiểm Petrolimex

ông ty TNHH Bảo hiểm Manulife

ông ty TNHH bảo hiểm quốc tế Mỹ

(AIA)

ổng công ty Bảo Hiểm Việt Nam

ông ty bảo hiểm nhân thọ Bảo Minh

Công ty tài chính (Finance companies)
Huy động vốn
• Vốn góp ban đầu
• Nhận tiền gửi
• Cổ phiếu
• Trái phiếu

Sử dụng vốn
• Cho vay
• Cho thuê và thuê mua
• Cầm cố hàng hóa, giấy tờ có giá
• Tư vấn, marketing
• Kinh doanh vàng bạc, đá quý
• Bảo lãnh
 Các loại hình công ty tài chính
Công ty tài chính bán hàng (Sale finance company)
• Ex: General Motors Acceptance Corporation
Công ty tài chính tiêu dùng ( Consumer finance
company)
Công ty tài chính kinh doanh ( Business finance
company)
• Factoring & Forfaiting (Bao thanh toán)
• Leasing ( Thuê mua và thuê vận hành)
 Một số công ty tài chính

ổng Công ty tài chính dầu khí

ông ty tài chính Handico

ông ty tài chính công nghiệp tàu thuỷ

ông ty tài chính xi măng

ông ty tài chính cổ phần điện lực

ông ty tài chính bưu điện

ông ty tài chính cao su

Công ty tài chính khác biệt với NHTM
Khác biệt so với NHTM
Công ty TC không nhận tiền gửi của dân chúng
và các tổ chức kinh tế xã hội… với thời hạn ngắn và
dưới hình thức mở tài khoản.
Không thực hiện các dịch vụ thanh toán
Gần như không bị điều hành chặt chẽ bởi Chính
phủ
 Quỹ tương hỗ (Mutual fund)
 Huy động vốn qua chứng chỉ góp vốn và sử dụng
số tiền huy động được để đầu tư vào các loại chứng
khoán khác nhau
 Đầu tư và quản lý quỹ bởi các chuyên gia
• Mua bán với số lượng lớn
• Đa dạng hóa danh mục đầu tư
 Hình thành các quỹ đầu tư chuyên biệt
• Quỹ đầu tư vào chứng khoán Nợ…
• Quỹ đầu tư vào cổ phiếu thường…
 Quỹ tương hỗ (Mutual fund)
Một số quỹ đầu tư
•Bao Tin Capital’ s Bao Tin Equity Fund
•Bao Viet Fund Management Co.’ s Bao Viet
Investment Fund
•BIDV-Vietnam Partners' Vietnam Investment Fund
•Dragon Capital Management's Vietnam Enterprise
Investments Ltd. (VEIL)
Công ty chứng khoán (Securities companies)

Hoạt động chủ yếu:

- Môi giới
- Tự doanh
- Tư vấn và quản lý quỹ đầu tư
- Bảo lãnh phát hành
Công ty chứng khoán (Securities companies)

ốn pháp định cho các nghiệp vụ kinh doanh của công ty

chứng khoán, công ty chứng khoán có vốn đầu tư nước
ngoài, chi nhánh công ty chứng khoán nước ngoài tại Việt
Nam là:
a
) Môi giới chứng khoán: 25 tỷ
b
) Tự doanh chứng khoán: 100 tỷ
c
) Tư vấn đầu tư chứng khoán: 10 tỷ đồng
d
) Bảo lãnh phát hành chứng khoán: 165 tỷ
Môi giới
Tư vấn
Bảo lãnh phát hành
Một số công ty chứng khoán

ông ty chứng khoán dầu khí

ông ty chứng khoán Bảo Việt

ông ty chứng khoán Hải Phòng

ông ty chứng khoán Kim Long

ông ty chứng khoán FPT

ông ty chứng khoán Vndirect

Sự trung gian tài chính của chính phủ

hành lập các tổ chức tín dụng nhà nước

ự đảm bảo của chính phủ cho các món vay tư

nhân