MÜZEDE DEKOLONİZASYON

Merve Özdağdağ

2019274048

Edebiyat Fakültesi- Müzecilik Bölümü

Ders: MZC 4025 Müze Kent ve Toplum

Doç. Dr. Elif Keser Kayaalp

Ocak,2023 İZMİR
Dekolonizasyon Nedir?
Dekolonizasyon; bir devletin, bir başka ülke
halkı ve kurumları üzerindeki kontrolünü
sona erdirmesi. Diğer bir deyişle
sömürgeciliğin sonlandırılmasıdır. Politik
ve kültürel anlamda gerçekleştirilebilir. Bu
kavram özellikle I. Dünya Savaşı'ndan önce
kurulan sömürge imparatorluklarının
parçalanması için kullanılır.
 KOLONYALİZM/SÖMÜRGECİLİK NEDİR?
Sömürgecilik, bir milletin ve devletin başka bir milleti ve ülkeyi kendi devlet ve
milletinin çıkarları doğrultusunda işletmesi, tekeline ve boyunduruğuna almasıdır
veya başka bir deyişle elde ettiği o ülkenin her türlü imkânlarıyla insanların
emeğinden yararlanarak kendine maddi ve manevi çıkarlar sağlamasıdır şeklinde
tanımlamak mümkündür. Sömürgecilikte maddi çıkarlar yanında manevi çıkarlar
da söz konusudur. Çünkü sömürgecilik maddi ve manevi çıkarlarla sömürgeci
millete tarih boyunca üstün bir saygınlık sağlamış, onu gerek kendi ve gerekse
başkalarının gözünde yüceltmiş, övülmüş, övünmüş sömürgeliyi ise aşağılamıştır.
Sömürgecilik faaliyeti bir yandan sömürgeciye gurur ve manevi zevk kaynağı
olurken sömürgeli de ise derin bir aşağılık duygusunun gelişmesine yol açmıştır.
BAŞLIKLAR

 Dekolonizasyon  Ötekiler ( Yerliler)

 Sömürgecilik  Dışarıdakiler
 Coğrafi Keşifler  Mağdurlar
 Irkçılık  Dekolonyal Hareket
 Protesto …
 Emperyalizm
Prag’da düzenlenen “ICOM 26. Olağan Genel
Kurulu’nda yeni müze tanımı”

“Müze somut ve somut olmayan mirası araştıran,

toplayan, koruyan, yorumlayan ve sergileyen,
toplumun hizmetinde, kar amacı gütmeyen, kalıcı
bir kurumdur. Kamuya açık, erişilebilir ve kapsayıcı
olan müzeler, çeşitliliği ve sürdürülebirlirliği teşvik
eder. Eğitim, eğlence, düşünme ve bilgi paylaşımı
için çeşitli deneyimler sunarak etik, profesyonel ve
toplum katılımıyla çalışır ve iletişim kurar.”
Bir Müzeyi Dekolonize Etmek Ne Demektir?
Pitt Rivers Müzesi
Pitt Rivers Müzesi ve Oxford Üniversitesi’ndeki Keble College,
duyurusunda şu sorulara cevap aranacağını ilan ettikleri bir konferans
düzenledi: “21. yüzyılda bir etnografi müzesinin varlık gerekçesi nedir?
Bu müzeler kimin içindir ve neleri içermelidir?” Ancak bunlar, yerli
nüfusların yaşadığı yerlerdeki müzeleri ilgilendiren sorulardan hayli
farklıdır; o müzelerde bu tür soruların dolaysız aciliyeti, nüfusla uyum
içinde olan, özgül cevapları gerektirir. […]
Weltmuseum Wien (Viyana Dünya Müzesi, eski adıyla Viyana Etnoloji Müzesi), “Güney Denizleri: Yitirilen Cennetle
Rastlaşmalar”, sürekli teşhir.
D
E
K
O
L
O
N
İ
Z
A
S
Y
O Humboldt Forum içerisinde yer alan Etnografya Müzesi’nde sergilenen,
Afganistan’dan getirilmiş büst koleksiyonu
N
Humboldt Forum, Mandu Yenu tahtı
Ngonnso heykeli
Humboldt Forum’un Kaynaklarını Kesin
“Hotanto Venüsü” Saartjie Baartman’ın Musée de’l Homme’da
( Fransa) sergilenen iskeleti ve kalıbı alınmış bedeni.
Belçika'da Kral 2. Leopold döneminde sömürgecilik
faaliyetlerine katılan General Storms'un büstü kırmızıya
boyanmıştı.
 Cecil John Rhodes, İngiliz asıllı
Güney Afrikalı siyasetçi ve iş insanı.
1870'te verem tedavisi görmek
üzere Güney Afrika'daki Büyük
Britanya kolonisi olan Natal'a gitti.
Elmas aramaya girişti ve başarılı
oldu. Bunun üzerine 1880'de De
Beers Mining Company, yani De
Beers Madencilik Şirketi'ni
kurdu.

Cecil Rhodes heykeli, Oriel College'da onun adını taşıyan binanın üzerinde duruyor.
"Dünya neredeyse bütünüyle parsellendi ve
geri kalan da bölüştürülmekte, işgal
edilmekte ve kolonileştirilmektedir.
Geceleri başınızın üstünde gördüğünüz şu
yıldızları, asla erişemeyeceğimiz o
muazzam dünyaları bir düşünün.
Yapabilseydim gezegenleri de alırdım; sık
sık bunu düşünürüm. onların bu kadar
berrak, ama gene de o kadar uzak olmaları
beni üzüyor."

Cecil Rhodes
Protestocular, Haziran 2020'de Oxford'daki Oriel College'ın dışındaki High
Street'te toplandı.
Guggenheim’ın
sendikalı işçileriyle ve
Guggenheim Abu Dhabi
şubesinin işçileriyle
dayanışma içinde,
Artists for Workers
(İşçilerden Yana
Sanatçılar) ve
Illuminator
(Aydınlatmacı) adındaki
iki sanatçı-eylemci
grubun, yeniden
açılmadan önce
müzenin üzerine
yansıttığı mesajlar.
Sömürgecilikte Ne Değişti?
Sömürgecilik döneminde, emperyalist güçleri temsil eden ülkeler,
faaliyetlerinin mahiyetini gizleme ya da sömürgeleştirdikleri halkların
refahıyla ilgileniyormuş gibi davranma ihtiyacı hissetmiyorlardı.
Bugün ise farklı bir dünyada yaşıyoruz. Sömürgecilik karşıtı olmak artık
moda oldu.
İtalya’nın yeni Başbakanı Meloni’nin,
Fransa’yı Afrika’yı sömürmekle suçladığı
video viral oldu. Fransa’ya göreyse,
Afrika’da asıl yağmacı Rusya. Ukrayna’yı
işgal etmeye çalışan Rusya ise kolonyalist
geçmişe sahip olmamakla övünüyor.

?
Müzeler son derece politik mekânlardır. Çok özel
tarihçe ve bağlamlarla iç içedir. Gerçek şu ki
‘evrensel’ müze aslında hiç de evrensel değildir.
Sanat ve kültür, siyaset ve ekonomiyle iç içe
geçmiş bir tarihe sahiptir. Sanat galerilerinin
ve müzelerin binaları, koleksiyonları, içerikleri
ve söylemleri, ister hırsızlık ister temayla
olsun, sömürge imparatorluğuyla ilgilidir.
• Hikayelerin nasıl anlatılacağına kim karar veriyor?
• Kültürel nesnelerin nasıl sergileneceğine kim karar veriyor?
• Hikayeler üzerinde güç kimde? O hikayeleri yaşayanlar mı?
• Karar verme nasıl daha iyi devredilebilir?
Bu soruları yanıtlamak, sömürgecilik sorununun verimli bir şekilde ele alınıp
alınmadığını bize söyleyebilir. Gerçekten de bu aşamalı bir süreçtir ve tüm
dünyada artan bir farkındalık yaratılmaktadır. Ama yeterli mi? Daha iyi olabilir
mi? Umuyoruz ki, daha fazla tartışma ve diyalog, kültürel kurumlarda
sömürgelikten kurtulmayı daha da eksiksiz ve sağlıklı bir sona doğru
yönlendirecektir.
Troya Hazineleri’nin geri
getirilmesi konusunda 22
Nisan 1991 senesinde bir
yerel gazetenin yürüttüğü
kampanya.
 KAYNAKLAR
• https://gorgondergisi.com/hotanto-venusu/
• https://serbestiyet.com/featured/evrensel-muzeyi-somurgesizlestirmek-42
817
/
• https://
www.materialculture.nl/en/research/publications/pot-should-not-exist
• https://
www.e-skop.com/skoptag/lynn-maranda-muzenin-dekolonizasyonu/17140
0
• https://prague2022.icom.museum/
• https://
www.e-skop.com/skopbulten/antropoloji-ve-muze-somurgeciligin-ortaklari
/6442