Szyny stałe i ruchome

dr n. med. Beata Śmielak

 Cel stosowania konstrukcji
blokujących

▪ Unieruchomienie zębów

▪ Odciążenie przyzębia

▪ Redukcja sił poziomych

▪ Rozłożenie obciążenia na większą powierzchnię

▪ Zahamowanie procesu przemieszczania zębów

 Wskazania
do stosowania szyn

▪ Stabilizacja rozchwianych zębów

▪ Odtwarzanie prawidłowej okluzji

▪ Retencja po leczeniu ortodontycznym

▪ Urazy mechaniczne, replantacje zębów

▪ Parafunkcje
 Zalety unieruchamiania zębów
▪ umocnienie-przez wzajemne ich łączenie - aby w zespole
mogły skutecznie oprzeć się siłom wyważającym poszczególne zęby

▪ zmniejszenie wpływu urazów działających na poszczególne zęby

i rozłożenie sił żucia w miarę możliwości na większą grupę
zębów, a często na wszystkie zęby

▪ zahamowanie wędrowania, przechylania i wysuwania się

zębów

▪ uzupełnienie brakujących zębów, poprawę sytuacji łuku

zębowego w przypadku utraty punktów stycznych, podniesienie
wysokości zwarcia, jeśli jest to celowe

▪ zapobieganie lub leczenie parafunkcji narządu żucia

(np. nocne zgrzytanie zębami)

▪ czasowe utrzymanie zębów o niepewnym rokowaniu

 Typy stabilizacji zębów
podczas szynowania

▪ Typ okrężny

▪ Typ poprzeczny

▪ Typ strzałkowy
 Typ okrężny

▪ Typ okrężny (łukowaty) obejmujący pełny łuk zębowy

 Typ poprzeczny

▪ Typ poprzeczny – dotyczy przedniego odcinka uzębienia

 Typ strzałkowy

▪ Typ strzałkowy – dotyczy bocznych odcinków uzębienia

i może być jednostronny lub dwustronny
 Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest typ okrężny,
w którym szynowaniem jest objęta największa liczba zębów
przednich i bocznych. Ten typ wykorzystywany jest w szynach
trwałych zdejmowanych. Pozostałe stosuje się najczęściej
w szynach stałych.
 Warunki jakie powinna
spełniać szyna

▪ Być łatwa w wykonaniu pod względem klinicznym i laboratoryjnym

▪ Dokładnie przylegać do poszczególnych zębów

▪ Być dostosowana do warunków zgryzowych

▪ Być stabilna

▪ Umożliwiać utrzymanie dostatecznej higieny jamy ustnej

▪ Być nieszkodliwa pod względem chemicznym i mechanicznym dla tkanek

zęba i tkanek miękkich

▪ Spełniać wymogi estetyczne

 Podział szyn
▪ W zależności od materiału:
- metalowe (lane lub druciane)
- kompozyt wzmocniony włóknem ( szklanym lub polietylenowym)

▪ W zależności od czasu użytkowania:

- tymczasowe
- trwałe

▪ W zależności od sposobu ich umocowania:

- zdejmowane (ruchome)
- stałe

▪ W zależności od lokalizacji:
- zewnątrzzębowe - obejmują zewnętrzne powierzchnie zębów
- wewnątrzzębowe - wymagające odpowiedniego preparowania
tkanek twardych
 Szyny tymczasowe
Wskazania

▪ W przypadku ostrych urazów mechanicznych zębów, podczas

zabiegów chirurgicznych oraz w okresie pooperacyjnym , przy replantacji

▪ Przy braku możliwości szynowania trwałego

▪ W okresie oczekiwania na szynę trwałą

▪ U osób z parafunkcjami

▪ Dla czasowego utrzymania zębów, zwłaszcza przednich,

kwalifikujących się do usunięcia, ze względów zawodowych lub
estetycznych
 Przykłady szyn tymczasowych stałych

Wiązania ligaturowe - wykonywane są

ręcznie w obrębie zębów przednich za
pomocą drutu stalowego miękkiego,
kwasoodpornego o grubości
0.2-0.4 mm.

▪ Praktycznie nie jest już stosowana

z powodu powikłań. Stanowi potencjalne
siedlisko bakterii i resztek pokarmowych oraz
bardzo często dochodzi do jej rozluźnienia.

▪ Powinna być umieszczana w specjalnie

przygotowanym rowku lub umocowana na
końcu tworzywem sztucznym
 Przykłady szyn tymczasowych
zdejmowanych
▪ Szyna składająca się z dwóch
płyt akrylowych - przedsionkowej i
wewnątrzustnej skrajnie zespolonych
ze sobą drutem klamrowym.

▪ Ma zastosowanie jako szyna

utrzymująca opatrunek z cementu
chirurgicznego po zabiegach na
przyzębiu.
 Szyny trwałe

Służą do trwałego unieruchamiania

lub zmniejszania ruchomości zębów
Przykłady szyn trwałych stałych

▪ lane metalowe szyny

▪ kompozyt + drut

▪ kompozyt + włókna
(szklane lub polietylenowe)
 Lane metalowe szyny

Zespolone lane metalowe nakładki

obejmują powierzchnie językowe lub
podniebienne rozchwianych zębów
przednich .

Szyny mocuje się za pomocą materiałów

kompozytowych metodą wytrawiania
szkliwa.

W celu lepszego utrzymania szyny zaleca

się wykonanie otworów w metalowych
nakładkach lub dokładne wypiaskowanie i
elektrolityczne wytrawianie dozębowej
powierzchni szyny.
 Procedura postępowania

▪ I wizyta: Preparacja zębów .Pobranie

wycisku roboczego masą elastomerową ,
wycisku zębów przeciwstawnych masą
alginatową, rejestracja zwarcia.

▪ Laboratorium: Odlanie modeli.

Powielenie modelu roboczego.
Modelowanie woskowego wzorca szyny.
Zamiana wosku na metal.

▪ II wizyta: Kontrola i zacementowanie

szyny .Usuwanie nadmiarów cementu.
Kontrola warunków zwarciowych.
Preparacja zębów
Pobranie wycisków,
rejestracja zwarcia
 Odlanie modeli
Oprawienie w artykulator
Powielenie modelu roboczego
Odlanie modelu z masy
ogniotrwałej
Modelowanie woskowego
wzorca szyny
Zamiana wosku na metal
Zacementowanie szyny w jamie
ustnej pacjenta
 KOMPOZYT +DRUT
ligatura druciana umocowana szybkowiążącym
materiałem kompozytowym

Procedura postępowania
1. Preparacja rowka w zębach przednich od
strony podniebiennej lub językowej, w
zębach bocznych zagłębień typu MOD
2. Wypiaskowanie i docięcie na odpowiednią
długość drutu metalowego o grubości
0.8mm
3. Wytrawianie powierzchni zębów
4. Naniesienie systemu łączącego
5. Wprowadzenie i dogięcie drutu do
powierzchni zębów
6. Nałożenie materiału kompozytowego
7. Polimeryzacja
8. Usuwanie nadmiarów i polerowanie
powierzchni
9. Kontrola warunków zwarciowych
 Szyna z włókna szklanego
lub polietylenowego osadzona
za pomocą kompozytu
▪ Włókna stanowiące zrąb
szyny i wzmacniają materiały kompozytowe

▪ Dzięki włóknom uzyskuje

się elastyczność połączenia

▪ Włókna szklane wstepnie impregnowane

żywicą, np.Splint-it( Jeneric/ Pentron),Stick
(Stick Tech)

▪ Włókna polietylenowe o przebiegu tkanym,

np. Ribbond ( Ribbond), Connect (Kerr Corp.)

▪ Szynę wykonuje lekarz bezpośrednio

w jamie ustnej pacjenta
 KOMPOZYT + WŁÓKNO

Procedura postępowania

▪ Odizolować zęby (najlepiej

koferdamem) i włożyć kliny.

▪ Przygotować rowek szerokości 3-4 mm

na językowej powierzchni zębów.
 KOMPOZYT + WŁÓKNO

Wybrać odpowiedni typ włókna:

▪ włókno szklane Spint it jest dostępne w

postaci 1mm linki, 2mm siateczki oraz
3mm włókna jednokierunkowego

▪ włókno polietylenowe Ribbond jest

dostępne w postaci taśm o szerokości
2, 3 i 4mm

Następnie odmierzyć długość

potrzebnego paska włókna.
 KOMPOZYT + WŁÓKNO

▪ Odciąć pasek za pomocą

specjalnych nożyczek
porcelanowych lub przy
pomocy ostrych nożyczek
metalowych poprzez warstwy
otaczającej go folii.
 KOMPOZYT + WŁÓKNO
▪ Wytrawić powierzchnię zębów przez
20 sekund. Starannie wypłukać
i delikatnie osuszyć.

▪ Zębinę pozostawić wilgotną.

Nałożyć na powierzchnię zębów

dwie warstwy środka adhezyjnego.

▪ Delikatnie osuszyć strumieniem

powietrza każdą z warstw przez co
najmniej 10 sekund i utwardzać
światłem przez 10 sekund.
Powierzchnia powinna być
błyszcząca.
 KOMPOZYT + WŁÓKNO

▪ Nałożyć cienką warstwę kompozytu

kondensowanego wzdłuż powierzchni
zębów, które mają być szynowane.

▪ NIE UTWARDZAĆ ŚWIATŁEM !

▪ Umieścić i ułożyć pasek wewnątrz

przygotowanego na powierzchni zębów
kompozytu. Kiedy włókno znajdzie się
w pożądanej pozycji, utwardzać przez
40 sekund.

▪ Pokryć powierzchnię szynowania

warstwą płynnego kompozytu.
Utwardzać każdą warstwę przez co
najmniej 20 sekund.
 KOMPOZYT + WŁÓKNO

▪ Opracować powierzchnię zębów

i dostosować do zwarcia.

▪ Można przeprowadzić ostateczne

polerowanie za pomocą wierteł,
stożków i tarcz polerskich.
Przykłady szyn trwałych ruchomych

▪ Szyna Elbrechta - zbudowana z dwóch

ciągłych lanych klamer, obejmujących
zęby od strony przedsionkowej
i językowej. Ze względu na
niezadowalający efekt estetyczny dziś ma
znaczenie historyczne

▪ Szyny nakładkowe - modyfikacje szyny

Elbrechta, zmiany dotyczą odcinka
przedniego, gdzie zamiast klamry ciągłej
zastosowano nakładki, pokrywające
powierzchnie językowe zębów
Przykłady szyn trwałych ruchomych
- szynoprotezy

Szynoprotezy stanowią
modyfikację protez
szkieletowych, z tym że
konstrukcją są objęte
wszystkie przetrwałe zęby
i w miarę możliwości
równomiernie obciążone.

Wykonawstwo laboratoryjne
jest takie samo jak protez
szkieletowych
 Wskazania i przeciwskazania
do szynoprotez

▪ Wskazania ▪ Przeciwskazania

Periodontopatie Względy estetyczne

z rozchwianiem zębów
i towarzyszącymi brakami Brak motywacji do utrzymania
zębowymi higieny
 Cele stosowania szynoprotez
▪ Odbudowa brakujących zębów i przywrócenie ciągłości łuku
zębowego.

▪ Unieruchomienie (szynowanie) wszystkich pozostałych zębów i

odtworzenie punktów stycznych między zębami, co przywraca stan
napięcia dynamicznego i tworzy z łuku zębowego jednostkę
czynnościową.

▪ Rozłożenie sił żucia na wszystkie zęby i uzyskanie obustronnego,

równomiernego obciążenia, zarówno w okluzji centralnej, jak i przy
ruchach bocznych i doprzednich.

▪ Likwidacja zgryzu urazowego.

 Budowa szynoprotez

W skład konstrukcji wchodzą elementy podpierające,

umocowujące i łączące oraz zęby uzupełniające istniejące
braki

▪ Jako elementy podpierające stosuje się nakładki (ciernie) oraz wypustki w

postaci pazurków. Części te nie tylko przenoszą pionowe siły żucia, ale
również przeciwdziałają osiadaniu szynoprotezy

▪ Do elementów umocowujących należą: klamry pojedyncze oraz zespołowe

▪ Elementem łączącym są łuki podjęzykowe lub podniebienne

W szynoprotezach trzon zawiera siodła pokrywające bezzębny wyrostek

z siatką zaczepową służącą do umocowania zębów
 Zasady projektowania szynoprotezy

▪ Stosowanie możliwie dużej liczby podparć z ich równomiernym

rozłożeniem w łuku zębowym

▪ Lokalizacji podparć na powierzchniach poziomych zębów

w celu pionowego przenoszenia obciążeń

▪ Sztywnego połączenia podparć z trzonem protezy

▪ Konstrukcyjnego zapewnienia zakotwiczających i podpierających

współdziałania elementów

▪ Zastosowanie rozległej płyty w przypadkach zaawansowania

procesu chorobowego przyzębia i niekorzystnej topografii zębów
oporowych
 Wady szynoprotez

▪ Niekorzystny efekt estetyczny zaburzony

metalową konstrukcją w odcinku przednim
 Piśmiennictwo

▪ Jańczuk Z.: Zapobieganie i leczenie chorób przyzębia. PZWL.

Warszawa 1992

▪ Kettler.: Paradontologia. Wydanie I polskie pod redakcją S. Potoczka.

Urban&Partner Wrocław 1995

▪ Kerschbaum T.: Protetyka adhezyjna. Wydanie I polskie pod redakcją

B. Płonki. Urban&Partner Wrocław 1999

▪ Majewski S.: Rekonstrukcje. Kraków. 2005

▪ Majewski S.: Podstawy protetyki. Kraków 2000