/

Hiiik
 PATRUM
NOVA BIBLIOTHECA.
 . « .

1. Thcodorns tp. Mops. ex C4)d. Cohxvvn.vai.ltS.

a, Fefriis laodicenns ejc cod. vat.14/^

4=
<s' <^f!Lj,x®'iJ' ysy®

=r®

7>.Thtodoriis Stadiia, €X cod.parisimsi 260.

m fy:--d^=tdLr^'~^^
4,.Sviscripfw codicis vai.jggj. S. Jdem. Th. Siudiia eec cod.vat.zoglt

d'. Oria^Tves ex cod.vai.i3o2, .

7. Didvinus ooc .eodem cod. vai. 1S02
<^

@= ^U^^^f O
^^0 (^^^^^^i^^^M

(9. Fiia. Costaniini M.ecc eod. vai,ff/4.' c).jiTiasia<sius ardio^Tve-ivas ^ex cod-z^ai, o5p<

\ <?=iT=='<^

m, oi

@L°T

10. IoTuxnTW,s dia^orais ^x cod^vai:. dgo

^*^
 IV i

nm PiTRIi BlBLIIITHiMi
TOMUS SEPTIMUS
[CONTINENS IN^PARTE I.

rai®®®M M®iF§TOs™a
IN XII. PROPHEIAS COMMENTARIUM ET ALIA.

PRAEIT BASILII NEOPATRENSIS IN OMNES PROPHETAS SPECIMEN.

[l n\ P A R T E 11.

ORIGEMS, DlDllI, HIPPOIYTI, APOllIMRIS, POIYCHRONII

SCHOLIA IN PROVERBIA, ESAIAM ET EZECHIELEM ,

CUM DIDYMI UBERIORIBUS IN PSALMOS.

VlN PARTE m.

BONIZONIS EPISCOPI EXCERPTA CANONICA.

CONTRA INVASORES ET SIMONIACOS.

ROMAE
TYPIS SACRI CONSILII PROPAGANDO CHRISTIANO NOMINI.

MDCCCLIV.
/
 )

@OJai>(Dimi^ s>i^^i^m^a(D<

..D<'e sacrorum librorum obscuritate (quam in prophetis praecipue comperiri ne-

cesse est ) Polychronius apamensis episcopus breve oHm capitulum scripsit , quod nos
in antiquissimo codice vaticano observatum , et a Photio eliam inter amphilochianas
quaestiones quas edidiraus relatum , ante hos annos in Scriplorum veterum primo vo-
lumine collocavimus. Quam nunc rem commemorare non fuit inutile, ut maior hinc
Theodorum nostrum mopsuestenum redundet cuius tam
laus ad Polychronii fratrem ,

planam tamque perspicuam prophetarum minorum interpretationem efferimus quo- ,

rum plerumque elocutio si nuda spectetur paene prae ceteris sacrosanctae scriptu-
, ,

rae auctoribus obscuritatis caligine premi videlur. Et nihilominus luminosus adeo vir
Theodorus Hbrum ipse quoque de obscura locutione (bibHorum ut puto) conscripse-
rat, ab Ebediesu in catalogo suo memoratum, quo scripto fratri suo Polychronio sup-
petias fortasse ferebal. Sed nonne vero, dicet aliquis , aHae etiara extant ad hos sale-
brosos prophetas explanationes? Extant sane, ut pubHci Hbri docent, utque aHas no-
minalim recensui ; mirumque est quod intra quinquaginta circiter annos , nempe ab
extrema saecuH quarti parte, ad medium fere saeculum quintum (quod hercle doctius
ecclesiae aevum fuit) floruerunt nobiHssimi prophetarum horum interpretes Theodoro
nostro contemporanei 1. S. Hieronymus. 2. Rufinus , ut vulgo in codicibus Hbrisque
scribitur. 3. S. CyriHus alexandrinus. 4. Theodorelus. Horum inquam omnium vi-
demus typis irnpressos luculentos commenlarios , quos cum Mopsuesteno nostro con-
*ferre, perutile iucundumque lectori fore puto: quibus ego etsi nihil detrahere volo,
aio nihilominus nostrum hunc videri scribendi arte non inferiorem, limpiludine au-
lem el naluraH quadam faciHtale prope gratiorem. FeHcem rursus aetatem iHam
praedico, quae praeter hos quinque, tuHt et aHos nunc deperdilos eorumdem pro-
phelarum interpretes, sciHcet Didymum, teste Hieronymo de vir. iH. c. 109; Chry-
SQstomum, quem se legisse ail in praefatione sua Rufinus, pariterque Ephraeraius an-
tiochenus apud Photiura (cod. 129. ed. p. 820.); Eudociam denique augustam ut ,

idem in codice 18i. tradit Photius. Quod si vera est parisiensis codicis 142. inscriptio,
latet ibi coaevi praedictis Epiphanii in Nahumum comraentatio. Nam cuiusnam saeculi
homo is fuerit , cuius nos oHm fragmenta tria recitavimus ( Script. vet. VII. p. 68.
hoc titulo: 'EjSjwvos ex rri? nepl Trpo^flTwv e|y)y/ia£w?, Ebionis ex enarratione in prophe-
tas , non facile definietur: etenim in codice nobiH valicano, quem iterum inspeximus,
scribitur perspicue 'E|3icovos , ita ut cogitandum videatur de Ebione lohannis apostoH
conlemporaneo. Sane Ebionaei , auclore aulhentico Epiphanio (haer. XXX. 18.) ce-
teros prophetas detestantes , unum Christum agnoscebanl prophetam , de quo uno
reapse tria iHa fragmenta loquuntur. At vero Labbeus (conspect. op. Damasc. p. 50.)
legebat in codice galHcano EujS/wvcs. Utra lectiosit verior Deus scit sed certe et , ;

Eubion antiquus homo fuit quandoquidem Anastasius presbyter apud quem frag-
,
,

menta illa servata sunt, ad prisca saecula perlinet, nec fere Mopsuesteno recentior
iudicandus est. Anastasio autem contemporaneus fuit Hesychius cuius multae spar- ,

sim ad prophetas adnotationes in vaticanis codicibus latent.

II. Verumtamen ut ad Mopsuestenum nostrum redeamus, hominis quidem histo-
riam , tota antiquilate et praesertim in oriente famigerati , in alia nos Scriptorum
collectione T. VI. adurabravimus , deque librorum eius multitudine , meritis , ac
 , ,

VI EDITORIS

reprehensionibus , satis ul puto diximus , et nobis nunc plura dicendi olium fecimus.
Quia tamen pleraque nonnisi graece in lucem anlea extulimus, visum est tanto au-
ctore diutius homines graece ignaros non fraudare : itaque antiquae nostrae promis-
sionis memores totum impigre latinum fecimus, tamque spisso opere magnam hu-
ius voluminis partem implevimus. Et scopus quidem Mopsuesteni est iudaicam prae- ,

sertim historiam illustrare ; ila tamen ut propheticum spiritum , et relalionem ad

Christum praecipuis in locis agnoscat ac fateatur : quamquam saepe xar' «'xjSaatv , id est
secundum pleniorem in Christo christianisque rebus vaticiniorum eventum : quod ge-
nus interpretandi , etsi aliis quoque
bibliorum interpretibus non plane insolitum ss.

in Theodoro tamen suspectum aliquando fuit et id sane nonnisi pie sinceraque cum ;

fide a christiano scriptore fieri debel. Quam ob rem noster visus est aliquibus icu-
^atocpp&jv; quamquam ipse Christo se firmiter credere, et eius deitatem oeconomiaeque
mysterium religiose venerari , liquido demonstrat, puta pp. 139. 150. 191 . Utrum vero
et hebraice sciverit , non ; sed
satis constat
syriacae saltem dialecti non fuit ignarus ,
quoniam syrum ex hebraico interpretem non semel exagitat ac refulat pp. 241. 252.
263. At ipse certe LXX. admiratur, ac laudat p. 252.
interpretes unice sequitur,
Praeterea variam et curiosam eruditionem sponte deditaque opera vitare se dicit
p. 136. 159. 227, et prophetarum tantummodo vocibus explanandis incumbere.
III. Hoc nos opus in v^ticano, olim columnensi, mirae integritatis et antiquitatis

codice invenimus , et cum

nec antiquo tamen nec integro, in-
alio insuper valicano,

terdum contulimus. Testes quidem operis erant, synodus quinta oecumenica act. 4;
deinde Ebediesu in catalogo cap. 19.; quotquot denique operis codices nomen nostri
Theodori inscriptum habent. Et quidem Ebediesu ait Theodorum scripsisse hoc opus
ad quendam m«r Turim, ut scribit Echellensis Ebediesu editor; at vero Assemanus
in altera editione scribebat mar Tyrium numquam immemor , sui syriatici mar; ego
vero ausim contra Assemanum emendare Martyrium . Chrysostomi adeoque etiam
Theodori aequalem, et postea Antiochiae patriarcham , quae fuit Theodori patria;
ideoque pronum creditu est , missum ab eo opus ad civem ut versimile est suum il- ,

lustrem adeo virum , qui anliochenas demum infulas consecutus est. Quod si quis
quaerat cur passim Theodorus in codicibus antiochenus potius quam mopsuestenus
dicatur ; hanc causam esse puto ; quod Mopsuestiae episcopi duo fuerunt Theodori
prior antiquior qui secundae antiochenae synodo subscripsit; poslerior hic celeberri-
mus noster , qui dislinctionis gratia vocitabatur ex patria sua antiochenus. Sic ego
in codicibus fieri video de lohanne Xiphilino palriarcha constantinopolitano eius no-
minis octavo, qui pariler distinctionis gratia dicitur chalcedonensis , a patria vel for-
tasse a priore episcopatu , ut coniecluraliter iudico. Certe duos Anthimos qui aetate
mea constantinopolitanam cathedram insederunt , haud numerali nota apud Graecos
distingui audio, sed priorem ephesium ubi fuit antea exarchus episcopus; allerum
thessalonicensem , a priore item episcopatu , nominari.
IV. Promisimus olim partem Theodori non modicam commenlarii in psalmos ,

ex codicibus valicanis sumendam, eflferre; verum ea res breviorem postea ambitum,

ob illas causas nacta est , quas apto in loco diximus , ubi quicquid eius operis in-
terim in manus venit, post prophetas exposuimus. Feliciores in Theodori commen-
tario ad lohannem fuimus, cuius ingentem reapse tractum cum peculiari animi vo-
Neque tamen nunc repetere placuil, partes illas non
luptate in lucem protraximus,
modicas in epistolam ad Romanos quas graece quarto Spicilegii romani volumini ,
 ,

PRAEFATIO. VII

olim inseruimus: neque item complures laline tanlum extarent vel illas, quae cum
in synodi quintae actis, vel apud Leontium in basnagiana Canisii editione, nos primi
graece in sextum Scriptorum velerum tomum contulimus. Leclores ergo ulanlur feli-
dter novis his celeberrimi ss. bibliorum commentatoris divitiis, quas ponlificiae bi-
bliothecae codicibus acceptas debent: meminerintque, rerum quidem hisloriam ne in
prophetis quidem esse perimendam , ut Cyrillus ipse et Chrysostomus et Grcgo-
rius PP. , ahique patres monent: Christum tamen praecipue eiiisque ecclesiam, qul
€st sacrae scripturae scopus, nostraeque salulis negotium ,
prae oculis habeant.
Est autem ordo, quem codex vat. lenet, commentariorum Theodori apud nos hic:

In Oseam p. 1. In Nahumum p. 210.

In lohelem p. 68. In Habacucum p. 231.
In Amosum p. 91. In Sophoniam p. 249.
In Abdiam p. 140. In Aggaeum p. 269.
In lonam p. 150. In Zachariam p. 284.
In Michaeam p. 170. In Malachiam p. 263.
Sequuntur fragmenla in psalmos p. 390. Et in lohannis evangehum p. 396-408.

De Basilii neopatrensis in XVI. prophetas commentario.

V. Sed iuvat aHum Theodoro generis prophetarum interpretem, hactenus

diversi a
orbi htterario, quod sciam, incognitum breviter saltem memorare; cuius nos nonnisi
,

prooemium in praecedente volumine edidimus. Is est Basilius, neopatrensis in Thessa-

lia episcopus ,
quem cum in quodam ms. catalogo patmensium codicum nominari ob-
servassem , in vaticana deinde bibhotheca comperi , Patmo insula huc fortasse deve-
ctum. Integer hic commentarius non minores tantum, sed et maiores prophetas exphi-
nat, et adversus ludaeos pertinacissimos Christi osores ac negatores perpetuo decer-
tat , prophelica dicta prope omnia ad christianam ecclesiam trahf ns. lamque non ho-
minem tantummodo, verum etiam aetatcm eius cognoscimus , nempe decimi primor-
dia saecuH , quandoquidem in excerptis , quae mox subiungemus , bis de Simeonis
bulgari rebus tamquam recentibus, immo praesenlibus, loquitur, deque eius exitiali
calamitate. Is est autem Simeon Bulgarorum princeps, byzantini imperii hostis infe-
stissimus, ad quem muUas deprecativas Nicolaus I. patriarcha scripsit epistolas, in-
ter illas quas nos in Spicil. rom. T. IX. edidimus. Basilii prooemio, ut diximus
nuper edito , nunc addemus prologum a nescio quo codici vaticano praepositum :

deinde et pauca commentarii specimina subiungemus.

YncOeaig viTct TrpoXoycs "i"^? U7rc>'.£tf/£V/]c BxGilsLov frnrpoT.olirov vewv ITaTpwv T^pof.yi^ccreiocc.,

6» Yl xat eig (XTiorpoTfnv 'tovdocKtiV y.ai atpsrr/.wv £/. r:v t:x1ociov elc, jSijBaiw^tv rr,g Oeicci evocvdpb}-

TiyiaEMs Tcu ixeyoclov S^ecv y.cci aonrripoi •flfjiwv 'Tntjcv Xpt^cu di ociviyy.ocrc/iv nolveiduig ex).ap|3ave(.

O vcsepcvaioc xat ocvevdern; ifoci ocxspooiroc, cvGioncioi y.oci ^-n^t-ccvpyoq xat y.yxJc/u&^v rr^c, re

vocviievni XTtaews, y.cci rrn^e rra Oj3wpev/is , o xvpievu^v cvpavmv y.oci i-niyeiwv v.oci Y.ocrayBcvim ^

xo ocTtapocHa.Y.rcv Tris ocvay.ocroclmrov Tiocrpv/^g ovciornrcq ivapyh o/Jic£Mpa , xoc\ Xa/jtTreiJwv 'lao-

owocixoi, Inaovq Xpiarog o ^eog r,ua)V .,

o w ocu ap-/r[c y.oci wv zat avveao[xevcq tw iiaTpt, ecrt

to xocO nif.ct.c, ocaeroc^olbig eXnAu^o)?, y.at UTicTUTrwaas di ocvrcvpylocq xat 3t5a|afi evS-ew? a oa-n-

[fipai Twv avS-pwTTWv T. (jfuffts a|3apw5 Jia-opS-cuaa rvyoi ring ^ocy.aplocq xoc\ «et^wcu koci ocdtocppev-

orov TpuqjY)?, Sieacc(fTiae diocppnd-nv w3e tiws, epeuvaTe rocq ypoccfdg' ev auTa7c yocp dcyeire ^wnv
«twvtcv eyeiv ravTiriv rnv ^ec^S-eyxTcv pmtv axnxcwc p-flTwp o TruptTtvcuc r.ocpeyyvoc Trpccexetv rri
 ,

Vni EDilORIS

avayv&vjsf gv-j aurw ^l xa\ psr' a.lzov o\ ixxy.apiGTct nou 6eo(fopoi rarepes lyL::tdoZvTsq }idevcv7t

Tipcaex^iv xcui Beicct^ ypx^fciiq , C05 z-ng Si ocvzov aczep zpt^^ng ovze T:iariv cpBw cvu
, , r.palf^
£7ratverr,v y.otxop^Zacct (Suva/^eS^a, ev Tcaatv exovres apwyov rriV avw0ev eu/rg
Ji' e'/ii7:paxTcu xar-
epxo^mv voyiTYiv cpptxTwptav xai dvvoi(xtv. Totyapovv xaJ yi;:xe7s 0! a|:/apTMXct xat eXa;),^toTct , 7rc0cv

e/cvTes cux o^uycv tcu /:/-a)(5£V twv 0ec7rv£vffTMV ypacpwv eXXemetv vipas, et xai t« paXiaTa 7rect ro
TTpazTtxcv apeAcupev, eo-Treuaapev Ta twv aytwv exxatcJexa 7Tpc(]p/iTwv e7r/i xaraTalat r-n^e Tvi |3t-

pXw, Ta ixev yla(fvpoidn v-ai dval-nnza., euxptv/i xat cjacpfl BautXetcu p.y]Tpc7rc^iTcu vewv IlaTpwv xa0(-

CTwvTcs, ra oe xa0' lazoptav v.at 7rpa|iv eyxe/pteva, cos tc7s ttcXXc^s £uX«7rTa a^rcXuTW? xaXLypa-
tpcuvTes l^jlva ptyj^sv e).^t7res eiyi tw 7rpc(p-/]Ttxw ^cyw, y.oLt Xvv.in zcvc, avaytv^QY.cvzac; v.at auT«
oe aTrep Trpcppii^ets S^eo-Treatos Ba(7tXetcs (5t£Tp«vwaev , cux aurcxtvriTws ^ppiviveu^jev , cog (paot

«XX' avw0£v IpiTrveu^jOfit;, (7uXXcXc;rws tcv vcuv, xat aipcppyjv etXnji^Gas ex twv (3t(3aaxaXtwv twv Qio-
puarwv TiazUMV tig a £v ^rapelnyyiaet -nptj-nvevaav. 'Onoaa di xai cuto? e| lya^cv Tipofnzov «ppvi-

V£ua"e xetjpaXata, etat TauTa, Tcu 'Q.<7ne xe^paXata TeaaapaxcVTa yat ev, Tcu 'IwyiX x£(paXaia dey.advc.

Tcu 'Apws xe^jpaXata te . Tcu AjSfJtcu xe^paXata zeaaapa, Tcu 'Iwva x£(jpaXata y'. Tcu Mtvaicu xe-

(^aXaia xe . Tou Naoupi xe(faXata ? . Tcu A^^a-Acv[x. xe^paXata X3 . Tou Ho^jjcvtcu xe^paXata $'. Tou
'Ayyaiov xe(paXata y. Tcu' Za;(aptou xe^paXaia X^ . Tou MaXa;^tcu y.e^^alaia x. Tou 'Ha^xfou xe-

(i,aXata qt:^' . Tcu 'Itpeutou Xi(focXata c3'l Tou 'le^extriX xecpaXata po * Tcu AavtyiX x£(pcJXata pt'.

IVlsTiz ^e Trv aup^rXvipwaiv evos exaaTcu 7rpocp-/)Ttxcu Xoycu, eupinaet? auTou tcu cjpccpyiTOu e'v e7riTo'pi(i>

dcnymst AwpoS^Ecu £7rtaxcTrcu Tupou r/iv t8 yzvvmiv avzov xat avaaTpocpriV xat znv xctpiyKjtv ou

/y.riV (3e akla xat eTepwv Trpcfp/iTwv, cov oix euptaxovTai |3tj3Xot. Avayxa7ov (3e -^ycupiat xat auTyiv

TW u7ro3eatv evza^at TwtJe T(w (Jt/iyyiptaTt , yiv eTrotnaaTO ptaxaptrris xat S^e^c? cutos «vyjp

7ipo^vniJ.cvevBs\q BaaiX^ios , epKpatvouaav Ttvo? X'^P'-^i

^'^^ oBrev, int zriv zctavznv eppiyiveiav eXyj-

XuOev e;r£t dl r\ vno^eGtg i-ni Xe^ews TatJe.

Sequitur ibi in codice prooemium ipsius Basilii auctoris. Nunc quaedam

praeclara
heic proferemus commentarii excerpta , si quis ea forte cum Mopsuesteno compa-
rare \oluerit ; et priraum historica.

Ad Oseam cap. IV. 3. IlevSyiact ^ yr\ xat aixtv.ptvBmizat. Commentator de suis tem-
poribus loquens. Ai£v0upc/i9y]T£ tov eaptov twv xaTctxouvTwv Tas TroXetg vat zaq v-nacvq zo Trptv,
xat TriV vuv auTwv ep-zipitav, xat yvd^QiaQi ttw; iay.ivpw9-naav ci xazotv.cvvzeq znv yriV xat fxaQr,-

oeaBe ca^pwg IvTeuS^ev TriV twv cjpctpyiTtxwv Xcytwv aXyjwetav* zsoaat yap nvptadeq wXcvto acro

axuScu Tcu Zupiatwvcu ev Tvi ept-n

X^p? "^"0 ^'^'/^'^ 'Elladt^ xav Ta7s ayxtzip^ictq inapxf.ot.iq ^ ry) te

Max£(3cvt<z vat ©paxri, ^t duapztaq TiX/iS^uaptov; vat tdov rroXets xat xwpiat vat <5XoxXyipct p^wpat

actx/iTct y.at epuTTtct, e| a'(5txy]ptaTwv xai aaeXyy]p.aTwv Xuypwv twv ev avzouq v.azciY.cvvz(>)v.

Cod. f. 33. Ad Michaeam cap. VI. 9. <I»wv^ xupiou Tyi 7ro'Xet e't3txX/i3^/ia£Tat. Comment.
Owvyi xupiou, ^ovoyevriq vloq va\ "koyoq zcv S"eou vai nazpoq zr^ iiolet xXy)5y]0£Tat' tco XP'~
aztavtay.ui dt' dytov nvev]j.azoq vXr\^r\aezai \v tw aytw jSacjTiaptaTt , v.at G(>)aei cpc/3ou]«evous to

ovoixa avzcv' eazt de 6ecu7roXts ri 'AvTto;(eta , ev •/] to npSizov xp^^'^^<^^<^'

enev.T^nB^naav x*'^?'"**

TTpo TouTCu yap yaAtT^ouci eleycvzo' eazt xat yj KwvaTaVTtvouTioXts to ^aatXeicv exo^aa' eazt vai

XptaT<J7roXts xexXyjpwpievy) euae|3ws to eTrcovupicv e\q ent^o^ov, (Fuit autem Christopohs in Ma-
cedonia. Videsis indicem fabricianum episcopaluum B. Gr. T. XIII.)

Scholion. ToJto ij/^slf ou roioiJ/xsv Iv t«5s tm (3j^X/w, iJtoj ou xaXXiygatpoofxs!' t« ^iova

xa9' iVTogia»
1) S'

XflCi ou ^£t' E^tjyijVsw; XEi^sva.

 )

PRAEFATIO. IX

Cod. f. 42. Ad Abdiam v. 4. Karacry.nvcuvra ev rot; crraT; tci^v 7r£T|0wv. Coniment.

"OiTOV toiv eauTOV a7r2'/|iu(|^-{i;, cu Xa0yic, xav Ka^apocppwv ysy/i, xav 'Pms^fooiv, xav e; riaT^t-

xas ( infra Ilat^ax. ) rpaTivi; , exetSrev ae Xptoro; ky.^cylzD(jag o/.iau.

Cod. f. 58. Ad Sophoniam cap. III. 9. MeraaTpe^foj e-\ lacli yloi<j7av. Comment,
'EttV Xacus TTcXXcus 'Icu(3a xai e5vwv (3e8wx£ xuptcs •/.oczc.pyji-j 7:avTwv «utwv yXwjuav rriV 'Pw-
ptaiwv, ixu^ev eautw exXelapievc; to jSaatXetcv* xat curw; eTrtxex/yiVTat TTavTeg tc cvjua xuptcu

XptCTTtavci Ityouvjci. ( Mopsuesteni explanatio p. 266. satis dilFert.

Cod. f. 64. Ad Zachariam cap. VIII. 20. Comment. Mi'a xat (j.lsc r.chi lax\v r, r.x-

Xat 'Pwpin , xai -h vea KwvffTavTtvcu;rc).t;. (Aliler Mopsuestenus p. 327. cum adn.)
Cod. f. 71. Ad Zachariam cap. XIV. 20. "EaTat tc eVt tcv '/jx.hvcv tcu ijt-cu. Com-
ment. Tcu; ttptcu? ^nXcu; ar,ixxi.vzi , cus -/i iio(.y.&.^ioc '£X-/iv/i KwvaTavrtvw tw 3-stw ]3a(7tAi7 tw
wtw aurris eupcuaa 3e(3wxe, Y.ot.i £7:ct/](7c crocli^acpicv tw tTTTKji aurcu, xa: di aurcu evtxa rcu; tjc-

/eptcus. ( Aliter omnino Mopsueslenus p. 36 1 .

)

Cod. f. 82. Ad Esaiam cap, II. 2. "E^jrat ev i(jya.tocig r.iAf^xi^ ip.(^ocvU to cpcc rcu xu-

ptou , y.ocl cr/.cg tcu ^ecZ, Comment. Eptcpaves yzycve rc cpcq xuptcu -n vea 'l£pcuaaAr,u , 'n

vioc *P&)f/yi , h KwvaravTtvcu rcu f^eyaXcu r.cy.ii , £v ra7; eV^^aratg •hy.i^aiq., y.at, r.ocvzi ttcu r,e-

pt(3X£7irc§ ev oXw rw xoapiw* ^tort Xpt^rcs ev «ur/i ciy.elv re xat /SaCTtXeuetv inpETiaarc cxei' o

de cr/o^ rcu ^ecv vi st: axpwv rwv opewv, -h ^eyal-n ky./.lrtaioc eaziv e^r' axp&jv yap noiv cpew,
v.aczoc y.cpv(frii Idpvzoct ,
pteya S^aupta xai apf.tpt/ircv Traaat; yev^aTs epycv vr^crjycvQa , y.tic xat

xaXeTrat rc rcu Xptarcu ovcpia l^cr^ca^ cXcvzi o t;u Qecv "/.cycq^ u-j^wSwETat , Ecpn c (Sa^ttwv ,

UTrepavw rwv '

jScuvwv , xa3ws cparat tjavTcS^ev 7:ept| w; opcq ^ecv uTrepavo) U7:e^t;>^;uaa' rwv
eTTTct |3ouvwv rwv Xocpc<)v. 'YTr^putl/wrai ^e xat ro ^Cicv cpoi cv/.cv v.vpicv , ev &> autc; pi^ra cw-

ptarc? xExaStxr; , uTrepavw rwv cupavtwv ayytliy.dsv (Juvaucwv, ri ©ecrcxc^ Eu.ajavearara. ( Vide»
teslimonium pro summa dignitate Deiparae, vel etiam pro eius in caclum assumplione.)
Cod. f. 165. Ad Hieremiam cap. IV. 15. ^wvr, avayyeXXcvrcs ex Aav rXti. Commcn!.
Eari ^e raura yri rcu Aav , y.ai (puX-/) y.ai lacg avxcv , r, aTro Xa^apwv y.ac ^-typi zcv Aavcu-

(3iou oparat* ort ic, apyrtg o Aav, o /.ai 'E5wm, ev rcurct; xarwxfiae, xat ro ixiapozazcv yivci

auTcu, acp' ov ye etat ra TroXuaTrcpa raura e9vyi, Xai:!,apcq, *Pw;, ^ucpcag., IlaT^axe;, Tcup-
Koi o\ y.a\ "Appal^es , Ouvvct ct xat Korpayes ( Vidc Theophanem ed. paris. p. 297. ) cl

de y.at. BcuXyapeg* xat curwg ct)VouLaaBr,aav y.ai r.czancc auTwv , xat TrcXet; ai a~,o zcv Aav
wxtapi£vat , Aavalq , Aavar.pig , Aavaarpts , Aaycuj^tcs.

Cod. f. 176. Ad Hieremiam cap. XXV. 12. 'E){5ixr,aw £7:1 rcv ^aaikloi BajSuXwvc; etc.

Comment. 'Ev m yap p.ezpo) , auro; £tp-/ix£ , pterpeT? , avTtpteTp'/i2-r;a£Tat aci* Ot ycZv ly.v^cci

TTtxpws xaT£7ravaaTavre5 rcTg 'Pwptatctg r,pt7v, r,)^p».aXc>)reuaav y^pcvci; cvy. cliyct; avdpar.cai.(;zv-

T£? , xai TrcXXa; TroXet; £*Xcvr£; ev t^eu^cpxta, ag y.ai avaiJ.cy\fLaavzi; l^aurvi: -hyaycv avzai
tri -^cyiAarw yata rris d-ivT.i Bct/yaptag , y.ai zci ^pvy.zcn opy.ciq cy.ctmcy.czec, y.ai aaa?aAwi; rcv
Aaov rcu ^eov ewTrefJwaavre? , xaxe7ae 7:cXXa7s avayy.at; y.aX T.ahppciat; zo av^puiutvcv avsav
WASTO »,bos OiY.ai.oi evQv/.oc, sazzcv emay.f^ap.zvcq , za; lOta; av;ji; exaarcoi Trarptdas aTre-
owxe ,
xat rr,v avB^UTrcarpc^jjyiv t^rctviaarc, Bttvcv ro) zvpavvc^ ixcpov r&i ^uptaiwv^i) IntaT/iaaptevcj*

eira rr,v evotx;v awuvav t-ayayc^v^ zriv 2xvBiav ar.aaav yjpal TrcXepiiwv avyiXwa£ y.al -hjocvtai

xat Trara^as aptapT-/iaavra; Axcvg Oioc yjcpoi aptaprwXwv, erea^zpa-m Xci7rcv xat e^t'(^r.znat zs
,

cciux auTwv xupt:;- opa cuv xat axcTret rupavv;;, axijTci (ppt;cy, xat rcu oetvcv a-J--
p y.at

Gzsiy^t , Ivoc ptn 7:ct3-yis taa epywv wv jre^-paxcci.

 ) ,

X EDITORIS

Cod. f. 190. Ad Daniehelem cap. H. 41. BacrtXeta di^ripmivn tGxat etc. Comment.
Tr.v ar.o zri; zixlxiaq 'Pwj^vi; ent xr,v viy.v 'Pwy/)v diaifieaiv chlrzetxi^ y,oc\ oxi vi XYig viag
y.pmxxioB-Ciaoi xw T:oclocizcczr,v npoiBvazipoci^ KETrcr^xev etc. Et yocp y.txl y.ia. Tvi iiiazei ciJ.ovccV'

civ cl vv'j vj T&> y__pt<^iavi<7[JM cvzig ^^occjileig^ r,zci o viocQ y.a\ o 'noclocioig^ alX cvy. Iv ^cvlri,

o); cvol cl oct:' uv:orj y^pio^.vja^ u tiQiv o IxvOr,;., y.oc\ eUivsq oclhr iil-nv -ri vioc *Pw/x/i 7r«v-
rocg v-ipilii. (
Viden' religiosis statum , fastumque simul byzantinum ?

Exin loca quaedam iheologica adnotabimus, citata tantum

,

brevitatis gratia, codicis pagina.

Cod. f. 10. b. De SS. Eucharislia, (^ayzzoci Iv aya^ y.ccvo^vioc zoc tBvn ix-zx ayyi)Mv
BrscZ , y.xi tcov i:i7Zivaa.vzorJ e^ Icvda zri; ay^pavzcv yvoiaeu; avzcv zcZ XptoTcu , y.a\ zov zi-
Ijxcv iv fj.eBi^ei oow.azcc^ y.ai ociuazcq yevnQ-.vzai. llem f. 43. 2ovJ.a zcZ Xptcrcv , olq apzcv
y.ai zc Oic^jlvzcv avzcZ aup.a , r.cua. Postremo f. 57. ad Sophoniam cap. I. 7. 'H y.aza
vc[j:cv lepo^cvvn rivAcynzat Oia z-ng ev z-n y^apt-i /.azpeiaq , y.ai avat[j.ay.zcv izpcvpyiaq zov 'Xci^cV

T.pc(fepe<7Zipa yap iaziv avzn Z'.v tsalat vcp.cv dtz Mi}-yj(7idiy.'., zcZ elg zvncv Xpti^cZ zcZ Tipw-

zcv y.al [j.eyalcv apyjepioi:., ^u^iX-cT): tvkoynOCtua etc. Ourw (3e y.at •hzcty.aat zriv Bvaiscv avzcv'

cvzo) y.at rMV r.apidoy/.i Bvnv avzo: zr,v avaujay.zcv tipcvpytaV y.at cuTcog r,yiaae y.a\ ayiaiitt

zcv; y.lr.zcvg avzcZ' ozt ci p.ev yaza Aew, dia y.znvcBvzcv a'i[j.azcc,' c't dz zcv Xot^cZ ,
[lalXzv

5e y.ocL avzog , $t dvai[).ay.zcv Bvaiac' zcZzo yap h M.ilyiQi^iy. tw ^cvyY.ay.pazM Tzinciny.iv , ozi

zcv 'A^paa[ji rvlcyr.oiV o ayiaa[j.oq cvv cvzci; OtoOiV yiu7v i[apiQyj.'B-n' avzoq yap ayiaC,it vi/j^ag,

y.at ^i Yiy.wv twv tepioiv avzcZ o avzcc Tiavzac»

De Trinitate conlra ludaeos loquitur f. 11. et 59. seq. De divina oeconomia f. 90.
et 151. Contra haereses f. 45. 51. 110. Primo loco permultas enumerat haereses
sed nihil novi. Secundus locus ita se habet , ad Habacuci verba cap. II. 15. 'O r.c-

Tt?«v Tcv TrXyjc-iCV avzcZ avazpcr.ri Oclepa. Comment. Hpog zcvg BiC[j.aycvg aipiztyxvg avvn r,

apa iaztv , oTt cv p.ovcv iavzr,; , alj^a dn y.C(( r.cl^S^v Tiapaiztct aTioiliiag ytvcvzar T:cziiicvat

yap zcv rXnatcv avazpcrnv Bolipav , zvjfjMatv vcog , y.at yrxipta[xov aro Qicv' alpiatg cvv iazt

TucpXwat; , y.aO' nv o cpo)V cvy cpa etc. A:y.cZ[j.iv cvv iy.aazcg y.aza tyiv Idtav apiay.itav y.pivcv-

ng Tcov rpayp.aTcov zag (^vaztg , ccpeaxetv xay^a y.at tm 5c&j* yat dta zcZzo zov y.az a/.AnlodV

avapptiiil^iicvat r.oli[j.ov ev zn rpcg c^llnhvg dtac^oivta, v.at za^ig twv avT£xei|7.ev&)v vr.oln^ioiv y.ai

dc^odv izipoznatv akX eyvM y.vptog zovg 'ovzag avzov. Denique f. 110. Ttveg 'edc^av [xazatcr^o-

vnaavzig ttTzCtv ,
[t.iza znv avvziketav 'iaia^at dvaylnatv d[xapzc>il(^v ky. xolaaioig ev xtXtcis eT6-

<7£, o)V e^tv 'Q.ptyivng o dOltcg., y.at ct a^.cp auTcv dWot [j.azato<^povig , cl zag dloycvg [J.tzt^-

^vycxiatig lcyty.dig t^ap[xoaavzig d^rtoznTr rtvtg dt avzoiv tzcl[j.nQav ttr.Civ v.at dai[jicvag duoy.a-

Btazaa^at i:o:hv ttg zo dpyatov d^io)[ja , CTTcp dvay.clcv.

Contra ludaeos plurimae sunt Basilii nostri invectiones. Unam proferam ad Za-
chariam cap. XII. 11. cod. f. 70. T-^v 't/. roXeiuiwv iy.zopinv liyti ^ nv 'tcv^atci traBov dta

zdg dr.ttpcvg xaxiag «uTwv , y.at zc^tg trza iy.diy.cv[j.iVotg wg o Kaiv TitptTXir.zoiy.aai' zt 0£ tcc

e7:T« ex<5«y.cuy.evc< eaTtv e'v auTc7?, c7a^yiV£ac|^iev tio^e. a. "Ozi ciy. cpBi^g ditilcvzc ta rw 6ew £ig

Bvatav 'cvza t^atptza^ dll' avzct r.avza 't^ctvil^cv 'icvdoucr |3 . "Ot: y.at d[japzavovztg avaccpYj-

lat r.pog er.tazpcc^nv xal p.tzd[j.t}.cv cvv. 't^tjcvlr^naav "Oti 7rpo(7TeTr;xoTe? cpcvav viS-e-
y . (J)5cvm

Xcv, kr\ Ttvt Bpaavvo[j.ivct [lavta r.apa zc ^ty.atcv 6\ "Ozi dolo) znv tig «S^eov euffepetav
o')C

e^cvTc;, epyw tviv eauTwv y.ayiav d-ntBtta 'tdnloiaav. e, "Ot* kr:' avxcv xov 'cvxa Acyov xov otcv
 ) ,

PRAEFATIO. XI

mair^cvUv 7r«pavc|;iw; elpyao-avTo. $• "Ort tl/eu^iTTferet; cvte;, «auT.u; 3{£;|/£ii<7av-

xat 5£cv tr.v .

T3 , T;y ancppayrivat tcu S^ecu 'n^o9v^c\j(j.t)i:t. ^. 'Ort ttjic; cv^ev tyiv a/:xuvav ^cxcvvte; , avS-*

wv szolunaa^f iKjiT.^oLyPfiQstM ^ a.-/oi; eupcvTe; xat chBpcv elc. Brevius ad Amosum cap. VlJf.

4. Cod. f. 25. COntraeOSdem ludaeOS. Tc (ftXcxerJe; lcvdaiuv effTiriXtTeuaev a)(3e, cTt ^e xat

di auTo £Aauvcu(7tv eauTcu^ w; apajStxcv; ?.uy.as ( alibi eosdem ludaeos dicit >.uy..yvwucu:)

01 (ptXo^XcuTCt ap7:a$cvT65 , <Z(5txcuvTe5 elC.

Ad crisim biblicam quod altinet , duo saltem insigniora loca exhibebimus

contra inlerpretem Aquilam.

Cod. f. 18. Ad Oseam cap. VII. 1. Klkxn; etc. Comment. KXe-T/;s eaTt'v o 'A/u-

ia;, oq ev T-H o3oi Tvi; l^ixi; TrXavriffew; xat txrwXeta; auTcu iltdvaev w; X-Aijrr); tcu; 'E/Bpatcu?

irot(7/is S-ecyvwuta; , p(cTa(7Tpe(|/a; tiqv ypa(pYjv [xe^o^M tyJ; «TraTriXyi; atpeaew; aurcu , xat Tzapa-

^cu; TcT; Ojuotots* ouvai^cufft yap «utw tcT; evtJtao-Tpoopct; p-flpiaotv auTcu* cutc; yocp o AxuXa; e'|

*EXXvivwv (uv, Twv e^w yvw(7tv ex"*'' * "^^^ (3taj3cXcu ptaffTpaTrcr/jTt , pteTa zo |3a7:Ttff5/ivat xat
"^V

p^tffTiavov yeveffSat , TreptrpiyiQet; xat tou^atffas pteTeff-pet^ev , w; (XVWTepw etpyjTat , Ta; Seta;

ypoc(fOL; , xa/.^T); 5t(3a^as Tcu; 'E/Spatcu; t^ [JL:vaf>y^ioc eTrepet^JsffSat.

Cod. f. 68. Ad Zachariam cap. XI. 12. de paschali caena quam Dominus anticipavit

ita scribit Commentalor. Et(Jws o Travra et(5ws tyiv exetvwv picy5y;p-av , xat rr.v ctxcvcptiav

ets ffuuTrepaffpia etvat , "tva piYi (3cxyi ws avTtSec; eivat , ptuffTtxwrepcv ttw; tc r.a.oyoi. irjcinatv

eytvwffxe yap oTt cux vjv auTw eu3"eTos n tcu aaj3j3aTOu exeivcu nixepa. To-e, erret r.v to r.oca^a

Twv tcu(3atwv* piaXXcv de (3;uXo/jtevo; to vopttxov xaTaTrauffai , xat to aurcu etffayaj/e7v , cTrep

xai yzyovs, Tvi t-H; TreptrrTin; effTrepa ev tw tcu 'Iaxw|3;u ci/.m Xct:rcv to Tioicryx Tce7rct«x£v' cTrep

t^wv 'Icu3a;, e^wv tyiv e'Xe£tvyiv t:u dta^olcv yvwuviv, xai co; cpiXapyupc; riTTr.Sefc, a-o t;u ^ei;:-

vou e^Jpaptev ei; tcu; ocXtTyjpioug htivovi; ap^tepelg Avvav xat Kaiacpav , en xaS^e^ci^jtiVwy avTwv
eirt Tcu ^eiTrvcu, xat to ptuffTYiptcv e't7rev auTc7;, oti, (j>r,ffiv, o 'Iriffcu; to Tiucjyoc. vZv l-nur.atv

di Tive; a'xcuffaVTes xat Tty X^M^ ^eaavTe;, e|auTyi; e^yjTcuv xpaT/iffat tcv 'lyiffouv. Mox de il-

lo celebri apud Matth. XXVII. 9. Hieremiae teslimonio, ila pergit comnientari. Is-ec»

cxt iv Tw /,£i{xivo) "'lepepttcu tcuto cvy^ eupcv dtx 3e to cpttpepeff^at ev tw aytw euayyeXiw zodt
'0 ^rt[).ot. , Te^etxa t:uto* to 5e exXeXe7(j>5at to pyipta ev 'Ispe^ia , tff0r,0t ort TrcXXa r.ocf.iav-

Xy)ffav ci dr.o t^; SeCXTCVtaj tcu xetptevcu, xat ^ochazoi o eptjBpcvT/jTo; 'AxuXas* dto xai ffw^cpte-

vwv ert Twv TrpctpyiTtxwv, ct 3"e7« euayyeXiffTat Taura ev ei^riffet eycvre; eypa^ocv ix-n yao v:ij.i-

ff^fis e'ivat apyvpia kv yjxpaypLaTi X *

o yap tcu xepaptew; a'ypo5 , ipaaxtc; aypcc, yiv xat a|tcTt-

pcs, cjiv -0 Tcu piaTatou rrXcuTou ciyaTr/iffti; efX|e tov Tcpc^OTyiv 5t' avxa zov didaaY,aXcv rpo^cuvat.
(Addatur haec prophetici teslimonii explicatio tot illis veterum a Calmeto in com-
mentario ad Matthaeum recitatis.

En aulem totius commentarii oplima clausula cod. f. 207.

TauTa (3e xaTa to vipiv etptxTcv, w yvyiffici, ex-e^etxauev , ei; ctxc^CjuriV xat c.')^eXeiav ttcX-
Xmv T^; Xpto-tou exxX/jffia; ayla;' et 61 Tt TrapeXetTre piyi^et; 5auuaff£f cvdl yap ev to7; fxt^'
,

c\j y^iia saxi Y.axa ^vyw tc7; evTeu^cptevct; , xat cu Trocvra IvatxtHau r.ocat xa iJ.vaxty.tozaxx

yivcoaY.cu.eva' Ttapma^j.zv cvv exovTt xa r.cllclg yxp rSai azcv^ri; alix r.xvxx'
(xri oc^dxv-.vvxa' :v
£v di Tct; oojetXoufft to ptaxaptjTov i^vaii anodticaunv
xipixa' lr\ t.uto xat xlv op^ry e^ «pX^»
cuffTavovTe; , et; XptjTov zov loyov ir.idnUy-i^x xai aywx xcv eff^-Xcv apcTi^wapfev tcu
,
XH EDITORIS PRAEFATIO.

6eT^ixi Y.ot.1 driXmixi , ori yjxs y.y.t evsx^e , y.<xi S^avcov ocveozYi , xat oivrikBtv ei; cutavoug utxa

cocpy.ci , y.at au5t; Ti^si ancdcvvai exafftw xata ta epyoc aijxcv' xxi cri Sreoq la/upos « XTtaryjs

re xac "ncinzn? twv aTtavrwv o XptCTTos e^^t, Trpcaiwvtcs , cuvat^tcs tw Trarpt xat tw 7rveuu«T(
>cat vecs zm T:poa(^y.xcq dia. tyiv (rap/a" e\g o avzog vlog c ^ovcyev-hi e'x TraTpo? , 7:00 aldsjtdv

pev ^t^a .uriTpos, eTi' e(7X«TMV ^e ^'ix'^ nazpog , arpeTTTws, acp^^Tw; , aavyxiz(>ii , vno ayluv
ayyeXwv aviifjivou/-ieV(;5 , y.xi. v-no Tiaarii xttaews ^cla^optevos,

'Tptels (5e, w ^eta Xptg-cu veoXata, ro euaejSes yai y^piczodvvacv 7rotp.vtov , r\ ^ecnloxog xa\
y^pvGcnaixTxciyAoi aetpa , cpuXa|a(75e tw xaXr,v autw iiapay.a^-tmv xihq Tr/o-Tewj acytvyi ya\ ccu.u-.

WTCV x«v <5ect 7:a3-e7v dia Xptoxov , UTTctawMev , ha cTe^pavw^wpiev xat XapiTrpuvJS-wpiev* xav
5e'ct

<Jt' auTov ocTcoBave7v, ancS-avwptev , tva xat cu^yiawpiev , xat (juv^clacS-wptev avxa tw 5i' ruac
TcaBovxt, 3avoVTt, Ta(jpevTt, xat ava<jTavTf TiavTa xa ev xTrWet (Jwptev to7s e^eXouot, piovriV 85
Tviv evae^ri Tnptwv (xyj ^rpo&ipeS-a TrtaTtv, 'ATro^wptev Ta Kaiaapog Kaiaapt , xat ra 6ecv tw 5e».
Tov 6iov cpo/Se^ffS-at pt-/] eXXet7:wp.ev , ayaTriOTct , yap ^o|3os avxov ^uXaxTviptcv eaTi pieya* £'x-

rXtvti yap Trag aTro xaxcu, yat Ticiet ayaOov ^cj3:upievos tov xuptov tcuto ffxoTrviawuev xat ev
(j);|3y;5-wptev , to p/i Tcu S^ecu ^cjSe^a^at Tt 7r?.ecv. Xpiarcv cptXyiawp.ev oas 0'
IleTpcs , xat auTov
ucjep cjavTa nycS"yiawpiev to povcv e'paapttov, to axpoTaTcv eiyeTov xo ^wg
, , tij avuxTepcv. To
nveupta ro ayicv aldeaBcoy.ev , xat auTo xiiKna(ii[t.ev , o;:ep ev ayico pteTea;(cpiev tw ^a-Kxiatxaxi'

xovq Tyjs «f^u^^vj; -flpiwv (ipva; e'v (xxaxta, T0U5 tou Vco? Te loyiaixovg ayaBcvq auTw ets oapt^v £ucrj-

^tag Tw 5ew eveveyxwpiev , ev aya^alq epyaaiaig xouq TrpaxTtxaT? apeTatg xaTaxaXAuvijptevcf 67r-

cy^wpiev auTw xaS' exaaT/iv piy] xeva7s Tals xra ^v/rig yepatv^ aXk exi yaT^ov ev Jtxatoauvyj cw-
^poauvyj xat aln^eta pte0' Y,piwv eTrtcpepovTeg. ^ejSaaS^^Spev oXcf^vyug xnv eyyvnxpiav xmv J/uywv

^opiwv , Tyjv a(i)afAoa[>.ov eXiiida, tyiV twv aptapTwXwv ac/ixnpiav , tcov (3txatwv to ayaXXiap.a , tw»
ayyeJ.wv to Tiolvepaaxcv eyyalXc^ntaixa , Maptav ryiv ayjpavxov S-eoToxov , Tyiv aytav TrapS-evoptrj-

xpo^ecv^ zriV peyaXrv Tipcaxaa'iav xov yevcvq twv av0pw7rwv. Ttpiriawpiev rcus 0eou aytcug ayye-

Xcus , xat aejSaaS^upev Tcug tw S"povw tcu xuptcu 7raptaTapievcus , rous (jJuXaxas twv <|/uywv xai

Twv awptaTOriV yjpiwv, eTrt tcuto ^e 7rpos Secu TeTaypevcuc. Ttpiyiaoiptev tcu? <zyt;us piaSyjTfis xat

«TrcaroXcug Xpt^cu , cos usep -«pwv 7roXXa xcTrtaaavTas, Maxaptawpiev tous Setcug x:spc<Drixag , c*

|3Xe7rovTes Trpoeaxtprwv xat avvey^atpcv ryj vipiwv cxvajStwaet, ot Xpiaxov aa^wg 7rp:(py/TeuovTes. Tt-
ftyiawpev tous ao^oug (3t3aaxaXous t^s ctxouwevyjg czpj^tepe7s , tepeis, xat piovai^cvxag , zcvg 5ew
euae|3ws euapeaTYiaavTas. SepaaSwptev tous uvrep t^s euae|3cus TttaTews piapTupas tzyicus y.ai $1-

xatcus Tcus oct:' atwvos, 0I xtveq dta Xpt^ov xo atpia e^eyeav, ETrt 7raat Tourots, eis 6eov xo at-

|3as xat Tyiv Ttpcyjv yat xnv r.pcay.vvnatv cx7ro(5wawpiev. 'AyaTrviawpiev (zXXyiXous, xat czXXyjXwv Ta
7txaia[j.axa avy/o^pnacd^ev , "iva xat npTtv oc^eBri xa -ncXka 7Tapa7rTwp.aTa' a'XXyiXous Ttpcviawpev ,

tva xaXws |3tcTeuawpiev. *0 xatp^Js Tyis auvTeXetas eyytZ,ti 1)* vvKpetv Trpoayixef eTrt Bvpaig xo t«-

Xos, pir (XpieXwpiev (3o|av (5e xat evy(apiaxiav xat Trpoaxuv/iatv ot TrtaTot tzva7repn|/wpiev tw TiaTpt

xat Tw utw xat tw aytw TiveupiaTt , vuv "mt ocei xat e'ts Tous «twvas twv atwvwv. Aptr.v.

1) Existimarunt multi veteres post millesimum annum fore Christi seeundura adventum.

TABULA PALAEOGRAPHICA.

Numeri tantummodo tres ad hunc tomum pertinent; scilicet 1. Theodorus mop-

fiuestenus 6. Origenes. 7. Didymus. Rehqui numeri subsequentibus tomis usui erunt.
 ©EOAdPOY ANTIOXEaZ
EPMHIVEIA QIEE TOY nPOa>HTOT.

Cod. columii.
XLY. p.

^
1.

}(^ t^g J(gL&cnt£>lw T g^w$, afl^oJjttsSa t^ 'Zi^^t^v^-nKajV au^plw^a^-, -SiS ehcfhvTQ^y

'zu^^pY^itSv T ;^ fjiaL}(^e!i-ii ^olM^ i(cf,^^ a, 'Ze^Siv i^p-^lu/ iiTmv (l), ci/ -^A^otg ojra-
<raj; -mg ^z^ r ^ov imjij^cLg ^i7ci^o?^g 'fhovwg 'Zif^cf^Acog , ot^ /j^ r a/ f/Ao-cp ;:^ovov

^^7?7;^v, a.Ti oiDiCiiVTTiig a,7rctvTa 'Ztr^et^nitQ&g c^etvn' iTretJ^ q Ifh^vaj t /f^J/gpy cnuuifin
;f5f3-' ov rip^aJVTo y^itcug ivu,%e[v aj 6^;^$^ <pyAc£/,
t claruei&^v oaito? TroA/opxyyiwv , rt;^'S
« TroMViKag ojUTug 'tp olKemv TVTmv o livva^pafx, a(piXcav dg dv^o^^ing fA,irCf>iciai TOTrag-

TO 72 TTDppcod^v itif' /t,(^f(^eACf) AfitwcT 'Ztf^ei^Yi^t^a n^ r Tzf ^a avf^finaoju^cov ^M-

-jmVi T apylw o/tiu^v iA^TV- omp hv ^ '^ }(^ r 'E^g>cW i^^iTV ^f^if^v, t^ 'l«c/k

(pyA»? (BaaiAdjovTzt auuu tvi BiviajuuVy '2&£pg/5ctAgTO t (SJ^y/^TJxv iyfurJivovmv -aeta v\

'yaCig G^'^ 'de^^pyiTctg j }(^ 'ZD^ yi t T^mm t ^CLay\i fttwiovTo, to, (t^ auTiig ^od^v * 'i.m. S.-.oSsy

iooju^a», )(^^u7nf> -nva vzsvjuinatv TrviajiSfOv t <s^^ t^ [^am<^ Tmkojf t? il^Yiju^cav ^ p. <*.

'^s^PTraAtf/, (wg av T Te lao/udpcov •^XiTmiv G^ la-e^YiXncug^^Tro^^viveiiv alTmg y^imgavTCJu;

/u^ Tvig «Ze^e (^ •9^ov die^Tnictg tb ;f^ ^ftxjga)^, 'afef «/^ tw etJh^ ^ crjtr J)x.t/j(pvctg

ajnKretv \^VTCti; t cnmi^lw' Jyi?\9v t5 :7cii)Jfl"£^gv oti «jc £;c t»v©^ awuTV^a^ yyviTOUf 'QcvTa.'

THEODORl ANTIOCHENI
MOPSUESTIAE EPISCOPl GOMMENTARIUS INTEGER
IN OSEAM PROPHETAM.

V^ontra eos qui temere prophetlca verba tractanda suspiciunt, atque ut yiam po-
sterioribus muniam , adgrediar, Deo adiutore , ad res propheticas explanandas, ca-

pto initio ab Osea, qui et princeps inter reliquos prophetas aetate est. Nam ex quo
beatus David , sicut ego in superioribus dixi , cunctas quae populo eventurae erant
rerum publicarum conversiones manifeste in psahnis enarraverat, silentiura inter-
media tempora occupavit; qiiia scilicet nihil ab illo vaticinante praetermissum fuerat.
Sed enim statim ac tempus adfult, quo coeperunt adversa pati decem tribus , As-
syrns eas prementibus , donec funditus avitis eversas sedibus Sennacherimus in ex-
Iranea loca transtulit; quum iam, inquam, factum esset initium calamitatum, quas
genli impendere multo ante David praedixerat; Ezeciae nimirum aetate, qui ludae
et rJeniamini tribubus imperitabat; divina gratia , rebus iam instantibus, prophetas
pubkce misit,
prlraumque in hls Oseam, qui quidquid divinitus illis eventurum
erat nunciaret quique in memoriam veluti revocans praedlctas olim a Davide cala-
:

mitates, harum mox futurarum culpam Israhehtis imponeret, a Dei cultu ac no-
lione lam pridem aversis , atque ad idola daemonesque perquam studiose conversis:

(1) Videllcet in commentario suo ad psalmos, cuius

ingentes reliquias aos volumine hoc vel alio
exhibebimus.
 ,,

^ THEODORl MOPSCESTEXI

(t id
^ oAJT^g oy-nva "^ottov

tS chazroTH Xp/5-S J^alicog t^ ;^; Trapi^aia^'

^^oi^mv oijicvof^eiv itcfbTi

fe ^
azi^dg,
J^p^v aTmaiv
ilq

^g^
^z^^^x^azd.l^ '^
Stj t ^%i
(g

m av il/jom c^T^v oti hJ^UMctiv /uv ^nXn^eiq ^oq

am^ ?gt7rk OLTrajvrctc, ivrcti/cfict-
o
P.^. yetv o/^ia>q Tztvrri-

«5 :7?^ tiuiAXiv b JicmoTV];

ctfA^^yKrct^ t ?^i7mv ^
3
avctMKVv^a^ Xetgoe,
^ ^
yl

iztvrLu aTrara idziv t (p^vWc/iz, dtp'

;wiv>7 rvi imviwv (paJvijuS^p^^ azD-
-mej-ct- kJ) tStok t ?v9:^k y^ oj ^' ^zi^^^Tmdv f^ltuucjig iTvyxoJCOv dvayfc^la^, chxZcrcif
071 TmXa^ vi <h<hyfAAva tzJ' a^oT, n^ ^ 1;^ Hg^KS^eAn Aa,'Mcf^ i\v\fjuivau., vviZ 7\^itQ>cLvi
Tr^aj;^ '^ppynw; ciTroMTxt olxavof^^vr©^ to, /jzfei oivThig iQ 3?S- o^p h (t H^if^t»-^
\l(nii TTcidv ^z^mvnq^ Trt ^s^z (gj ?\g.ov V7np m r,c;ij2oaju np ^'lajv iaijuS^cf^ (^hXLo
fj.lujvi (rtt<pc^c,' ap^rcti J\ Hizoq.

KEO. A'.

V. I. " A.'oy(^ icvejm oq i^^iiBii ^s&epg 'ilcTTjg t tQ hiiie}-r> Ci/ y\/M^(uq '0^/« (t 'lcoci^f^

y^ A^^ ;(ctj 'E(^i>ciou (3a.aiAia)v 'l8c/)z, ;^ c*/ '^ju^pcug 'liQ^^oafju tjoy "lco&q (SctaiAioog

atque ut idem palam faceret, liaud casu aliquo haec mala contingere , sed multo
ante edicente ac decernente Deo , cui et Isralielilaruin improbitas explorata erat
et simul comperla ratio ,
qua cum his agendum erat , ob viam parandam Christi
domini ostensioni atque adventui. Deus etenim ut omnes certiores faceret , se po-
puli curam gerere propter eum qui ex huius genere oriturus expectabatur idcirco ,

tradidit decem tribus assyriacae captivitati unicara vero retinuit in suis sedibus ,

ludae tribum , de qua dominus exilurus erat secundum carnem Christus. Ouam
item captivam deinceps abductam propter pares iniquitates a TSabuchodonosoro Ba-
byloniorum rege , redire mirabiliter voluit: quicum etiam de reliquis tribubus exi-
guus numerus postliminio reversus esl : interim dum una ludae tribus cum suo
populo omni in patriam se recepit: quo perspicuum fieret, volenti Deo possibile
fuisse rehquas universas haud secus quam istam revocare : verumtamen neglectis ce-
teris, ad hanc unam curas suas contulisse , ex qua dorainus proditurus erat Chri-
stus ,
quum denique pro communi salute conspiciendum se daret, His ita se haben-
tibus ,
prophetarum quoque vaticinia necessaria erant, quorum ope notum fleret
poenas ohm a Deo decretas atque a beato Davide praedictas, nunc demum mfli-
ctum iri , arcana Dei providentia cunctas populi vices moderante. Atque ob liane
videlicet causam beatus quoque propheta Oseas manifeste significat quae Deo«man-
dante eventura populo erant propter eius impietatem. Sic autem incipit.

CAP. I.

" Verbum Domini quod factum est ad Oseam filium Beeri ,

in diebus Uziae

et loathami et Achazi et Ezeciae regum ludae, et in diebus Hieroboami loaso nati

 IN OSEAM CAP. I. 3

5 tAp ^ TO, ilpnju&^ct, fic^ T ;f9t^(£pi' K9^-d'' h i]^v\'M ^Dm- 7^y>v q xygi^ rlw cvi^ystiw
aTfciv^yy. My\'^ ^ictv t I<p6r<i) c^TTOTg yiyvojiS^luj- u>q tx) <^'
72«) ^^p^j/ft) >tyez« o/ apcwo;

i9^flgft)d>?<rai'
* ,, ivct ilTTVi 077 tyi cvipyiicL cpjuui<pi<rcLV rri 3^/a- 3^/ai/ "j cnif^y^av i^aviwJ^ ' p«. xxxii. c

Aa^v^v TB (^ fjulwuetv tol imju^ct <^twct/iMq vTnip^v' ilg chiAcocnv ch ctKej-l^i^i^ct!/ ^ yjj^ 70

Tb: Tra^pog 'S&epgi^OTV "qvoj(j(s/^' m ctyi^glmc, q A2>^ ;f$£f @ K^^v , bj cp m^ v^ r ^mt(Jt.-

Kv-^iv rlw iy^o/L^lw dum -S-ao^^v i\tlwvi rct iTOfjS^ct- Xi-yl th otj ^-S"' bv ;t9t/^v p- *•

'O^/i/-^ Ti. il^cfTiXdji (t 'lcooLdujj, iCj " k^^ v^ '^^iAou;' ctc^' oov cmoTiyicT e\iv civ 775 ilxhrc^

%n iiX ''^ A"^ '^*''^ «Pyt/j5vw avyfiy^ct(piv rv ^iQhiov ^Str^C^YirY^q > aAA Ci/ ^(^o^i^
yjJ\^ig TOS 'tt%i 'i^ iTOfMpCdV "^JTO^^ptAU^I/e/S 6/Vp^A<5^©^5 g^/dTO T gJOitfcgVWV T fj(,luivaiv'

XZi^iJHiuumcmo/t^oq n <2%.', t «/;7^v TiDX^M^ Sf^ '^ ^^TWiictKv-^icoc, r^ dilcc^, 7U ^ <^ Ag-
yav ouurug ^zs^g t As^ov, g<$ Sv,Xcdcnv r^imjiAvcev' gv Tn^ J'/i ^ottov ^ 6 fJfcf-H^tf-og ActvlJ^

ilg T ouurle2> vz^diaiv (pcuviTObj Tikei^vg \[aAjW.8e i]^yi>co)g-, m 'ifc^^^v Vy rlw iyfiy/oju^vlw
'^7n)f(^Xv"\'iv ri ouunS <t v^juvy^cnv tyi rS ttv Sj /u^sh.t'^ a/ipyiioL cnu)iM<l t^ K^ '^«^5 t
iriccov cJ^i(pcov<i "^^OLV' aurog rk fc^ rp duit^v ^^bmtigLXv^^etq <Pi^jL^j(^ 7n>A/\gL}Cig k^.
Kiycov cixoKiidtog-i oarxKig 3 r/J cwnSv "^^TC^iptAu^gwv w^/Std- i]^v\}tcvg Ji g^ t^ ^lnchticu;

^oLcnXictj; ^ OTrlwincf. "oir^g ro 'Ztr^fpyinvetv ctiyjyetpiv h ^'iol ya.tf-g ^ ^£l(JYli-> ?\iy\ ^ (^

cv rq^ 'itr^yiK-, rSr 'igj (^ cv eh)(Sf. (^vKoug (^oLcnXivovroL ron 'U^(Bool[jLj (^ rS ^lcoacg

\iov-i \y(ovov cfi jy ^lcooL^^-i og i^o? lyi-pvi rQ 'iwa, 05 ^ nfjLcooJioL rQ rk k^^ct^ " x.a/

7w.(jvig clurJ T^ oJx/iictg «^ rQ ^zs^f^Yirh 'EA/Aja/a -^z^^/SfitAp/^t^©^, 6 '&E65 UTri^gTo a^/

T^TzxflTHs Sf^^cPo^g 'b^ T^ ^cta-ihiicug "icri^ G^ ol^ JxrrJ yyvojujivou;' oov Z'itQ^ /tjAV ItZ

regis Israhelis. ,, Hic tilulus quidam

argumentum habens, simulque decla- est , libri

rans et a quo propheta et quo lempore dicantur haec. Verbum autem Domini pro
-vi divina ubique dicit scriptura quacumque in re se exserat. Velut illud: '* verbo
,

Domini caeH firmati sunt ,, quasi dicat , vi divina eos fuisse compactos. Porro vim
tlivinani heic quoque dicit, a.qua futurorum revelatio prophetae fit, dicendique vir-

lus exhibetur, atque ante significandi quae ventura erant. lam ob sui pleniorem no-

titiam ,
patris quoque nomen adscribit: tum etiam necessario tempus adnotat, quo
secundum impertitam sibi divinitus revelationem res posteras praecinebat. Praefinit
igitur tempus quo regnaverunt Ozias et loathamus et Achazus et Ezecias. Unde
quivis cognoscere queat haud una continuatim serie scriptum fuisse hunc a pro-
,

pheta librum; sed prout variis temporibus futurorum notiones excipiebat, sic va-
ticmia edidisse ; facta haud semel earumdem rerum raentione pro divinis ad se ora-
culis, quae in populo vulgabat, ut hunc futuri admoneret. Similiter beatum quoque
Uavidem eodem argumento complures cecinisse psalmos videmus ,
quorum singulos
pro caelesti mentis illustratione atque spiritaU admonitione compositos ad vulgi usum
pronunciabat: et ipse videlicet earumdem rerum revelationes saepe recipiens , et
consequenler evulgans, quotiescumque his oraculis dignus habebatur. lam ubi dixit
Oseas quinam essent ludae reges quo tempore ad prophetandum divina gratia ex- ,

citatus fuit; ait etiam illum qui Israheli, id est decem tribubus tunc imperabat
,

Hieroboamum, loasi filium, nepotem loachasi , lehu abnepotem: quem postremum

ad Achaabi eiusque domus poenam Deus excitaverat per prophetam Elissaeum: ei- »

demque promiserat fore ut posteri eius usque ad quartam generationem regno po*
 ;,

4 THEOBORI MOPSUESTEJfl

b tS 'h^l^oct[^ 1J05, 05
'^ g^ jSota-iXivtrcc^ -mq fjuy^cn n.r'^^'iv\wiv' yApctg ji/Jev i7r dunf
T^ iTmyfiA^ictg ?\ff,^iim^ T^ 'S^W, /M*Sf^c77?5 3 ;\p/;70V *^ tS ;)^ot^ r 'l«S 7^ ^aba-iXiicLq
^T 1iK7Cv\^-i « T^ (a^-nis i^Tra^^^vm avy^iictc' TrctpiXviXv^i /uikv h ik t t^ 'lcr^vA
^cta-iMiav b 'li^(BoaL[M, '0<Ji8 /Sa(r;Aguov'5? -t^ 'li^naztXiifjy cf^ Ofciiva t ;|^ov8 t ;t9t;«^5
(Uf^^ew 'i?\ff,^ov rlw a.^yju) 01 <J^ cA';^ (puAc^v ^ ^^'5 ^ TravriXc^q ajUTug ctl^ji^Aci)Thg
?\ff,Qim fMr(ij)M(Piv b Tp ciosueACOv (Bcta-iXiug' co^ oiv ilzoTteg k^ iQtdv t }(9^esv 'f}ri rlu>
'ZX^^^YiviiaA; @ 'nojjg TrcipiXiiXudivotij r/J'
Aaulcf^j v^ ^Yif^vdJovTOL iyfudiv iao/u^cL
n 'Ze^^ppyioicov "[JZiJOfAijuu/yiazovvx ihi ji(^)(gt,e^'.^

TO Ji) 7n>ppct)dzv ii^vi/uuivci <s%« cumSv (^ /a^

^UTOL (pviaiv.

2. ct
y. 'Ap;^ AP7« ;cye/8 'E«?iep5 'OLOHi' „ AwAsiv oti o/rcsC^^v t^ 'S??^?? ^tz^v "^K^Xv-
'\)/g6)$ vi^^ctTv b diog' WeXdJi vi cwTT^ ywucui(^ TWQ^vlw dytyi^j }^ J^ kblj nKvcoau^ai
dJ^ ODTVig' <^ rluu ctmav '2«>i£?g7-9>;(r/* " chon c^cTnpvdCaau OH.TrDPvdJai h ^ "^ ottj^v
T» KuejLH' 55 To ^v 8V '5>^^£7>id6a^e<v Tjva TpfT 8^^ a^/uipJioov if) cfbiCiiVTaiv itig TwXXgig
CTjjtr 'z;^(prra^ Tioietv (g) -^eok , a)g
(g) 'HazLiav yu/AMOv a.vu7ioJ\i%v OfciXdCoiv cv ptkaco
p- c-
TTctpiivcif 7m,viuv -i
(^ OTfoazt Jii TOiauTo,:, 'Ze^es^^y '^^ ^^ alTictv' iTretJi) o/ tioXXqI t ^
/^'3 Ae^^tfv xrt^s^^5 oLKHeiv ilcodu/u^ j c^Tcte^Tib/u^^ 3 'Ze?€P5 Ti^ T^ yvo/u^cjov Tg (^
b^oo/iS^oov '.(cvvoTViTaL' j^ fJigLKic^OL or av oLTrc^cDx. tQ ^OTrs t TTOiQvr^^ VTmphfi , ilitoTJxg b
diog S^ Tv TyJ l'eiJ)zict)v Jhazretdig '^z^^^oiK^ct^i TToXXgLKig (j^ 'Z!Tep^y\roLg TviauTzt tivo,

Sj!gL(tses^T\i^ , ;V' OK r^ T ytvo/LS^jcav {(c/LjvbTVirQ^ ''Qna^if^b /l^oi vmg ol t ?\ff.H fiajifBavcoai

'rk rlw oiTioLv y^ TntfJkucovroLf td Jiov c/KiXdjoi tvivwu TtJ' 'Zt>e^(pviryi ttdpvLu ctyx^yi^oLf

yujucu)(st' f(c/ujvov "^ leZ iv r 'Zerep(pvirLu lAgoS^ ywuau)(cf. TOicturlw ilg ycifx,ii KajSei^v itoivco-

yicti>, 07no 8v cu/ra Troi^aztf '2&£pcr6^|gv 6 dzbg' i^zretJ^ canzS t^ Ttj^ 'Z«^(pMr^ i\g woivooviav

lirentur: quorum quidem tertius erat Hieroboamus , loasi filius , loachasi nepos;
quartus autem fuit Zacharias Hieroboami filius ,
qui post sex regni menseS obiit
in quo exitum habuit divinum vaticinium; translata deinceps regia dignitate a lehu
genere ad Sellemum ,
qui haud eiusdem cognationis erat. Quum itaque capessi-
visset Israhelis regnum Hieroboamus, et Ozias Hierosoljmis imperaret, cladibus coe-

perunt decem tribus donec eas prorsus servitio addictas migrare coegit rex
adfici ,

Assyriorum. Quare commodo tempore vaticinatum venit Oseas praesagiorum beati ,

Davidis memoriam refricans atque ea iam proxima nuntians quae multo ante de
,
,

ipsis praedicta fuerant. Pergit autem dicere.

" Initium verbi Domini ad Oseam. ,, Patet, hinc Dei coepisse fieri ad illum
revelationes ; qui mandat ei ut coniugem meretricem ducat, ex eaque liberos pro-
creet: cuius rei causam quoque addit " quia , inquit, fornicans fornicabitur terra
a Domino. ,, Sane Deus quaedam a prophetis facienda curat ,
quae multis praeter
decorum esse videntur: veluti cum Esaiam coram omnibus iussit nudum et excal-

ceatum incedere. Sed hoc eiusmodi evidenti consilio peracta fuerunt. iSam
et alia

quia plerique audire sermones oscitanter solemus; gestorum vero atque visorum
novitate terremur ,
praesertim si haec absona a facientis more sint; merilo Deus
propter Hebraeorum incredulitatem dat saepe operam ut talia prophetae faciant
nempe ut perculsum novitate operum vulgus causam rerum discat atque officium ,

doceatur. Mandavit ergo prophetae ut meretricem uxorem duceret. 1 orro novum

erat feminam eiusmodi a propheta adsumi in matrimonii convictum: id quod eum
 ,

IN OSEAM CAP. I.

•vttt« ywucu)(^ ?^lBeTv T(p vofxov cJ^Lu' rlu/ ts Tiv^vla/ ^ix^ficLvcdv atixp^vm 'iTreidiv uq
iiy^iq' oivoLyK/yi ^^ ItS ^ivi^i^ /u^ aTroAfTctg , 077 ctvM^ iS 'ZD^crtDcovT^^ 7n)\x!w ^pg-
^.eictv *il(Ct>v , }{gLTOLKi7Wov Tuq cv cn/umoTtmi TTUx; if) cfbKOua-ctg , ilg yciju(pv Koivcavicuf iiXiio

TTopvlw ^(Betv ri 3 7» ytyyo/u^n jf^voTti; a^^po^fA^luj lcOt^cT^ n^ ^Zt^^pyfTVi tu 'Zir^c7Y\KCVTct

Kiy^v -Se^^s ouuTiiq' ^s^g To (^ TtoKXri tyi ^n^^^^ai /u^il^ovct (pa/vgo9^ tv t d^ov oupei^
87W5 ciyvco/ujivcoy dvJpdv ih i^/u^AaoLv ioLVTvv ^(sLTiivoui' ei yi ^ r 'Z!j^(pi\Tluj duv/n^svv p. 7.

T 'Ztf^cnizovT©-' ilg
l(Z iTet?^Y}[jt,/iAvii TTD^vyjg 0/uuX'iciv ^^^v iTreiJii %\vwu (pncriv 'fki/tu-

aQulolj r lcr^nXmSv TPnpviiiov '^ottdv Tvav%Ti. '^^cke^ety/Ldvcov 'Zcfet i/A , ^ KSf-"^^ iKs^^^lw

iijLUi^v oL^j^i tQ cTdC^gp TztvTli/j '^TeivovTWV tIcju yi/a>[jilcu , j(^ -s^^^t trivtou; olv^^tjoi^

wjT^g ih oiKeto-m^ ii}^f/,luj r IfjLlcu' fjun « twKv q 'iMy^v t^ 'ZE%i l^ yvcofj^Yig oLx^idg

TrOLpi^OVTOLj tIu' iTHiy) /UUiV Lu CUDTolg VTST i/L(S>V Tlf^COejtCtf "oT^ TVi OLty^/U^gi.KCjdckct 'ZD^^tcftc/^-

/S^ot 7raui>T\(£g ^utm? oLTraXKS^iowuTctJf 7^ yvig' cj/ riTrtp olxauvTCtg Ifh^Ketctg 7? 7^ iftrig

aL^ia/uuiViig '6^ TyS vo[jLa>v /Ldvetv o««Ad6(TO r l/u^' ovTnp J^ %cmov v^ r ywucu^lv i-^©^
iig KOivcavicue ?\ff,[x(Sctpo/u^voug, ^ TjJ ytfjuitc^v /ujsvetv vofjLOOV l<p' aLiracn q TdTOtg, a tIuu
^zs^ahiLHa-cuf 7'^' yvo/u^vcov oLi^ncnv iyjicnv ^ k-S'' m irotovcnv -i
8-S"' cov TniaiVTOLj cfli)(gLicog'

(piDi J^ av 'Ztr^^pyivx rJj tS yvo/udva ngjfvoTvm 'iKiy^v 7^ Trop' owmv (ZiT^^^o/u^ng 7ro\-

naztf diVTnccg.

UeidiToui J% TiiToig zo^(py\Ty\g -i

jtj ayiTdUf 'Z&^g yi/uiov TPspvltu, Yig i^ ih ovo/Ltgt n^ v. 3

T TiaTi^ ^^yi-) <^S /^^ Tikcta-fACf. A^tT^v 7/ cfhjcoiyi tv Kiy^/uSpov-) IgneAOL q oLM^g (S^y-
/UCtTUV ytViTOLf 3 COJm f(gj tjOS OJC TaUTJIS, QV C/KiKdjcnV 'li^eS^yiK OVO/L(ff,^IwaJf' «tw J\ v. 4.

TC ^eiov iKiyiTO C^/ <» 7? ^OL^H^OL/f tIuu ^T^^VOfJ^V \:ZSO fJlA fJUiVVIIlUi aa^CtyljJ' (^ fJLluJ
y(gjf
p. ».

'li(!^<i/BiK }(gtTia(poLyi1 i jiKOL^ T^ iTT OJJT^ 'nVHOU (Q^OtV fJUCLg' OJJtIuU T8 <t aLTTCU/ TD ^'o5

reapse Deus facere iusserat. Et prophetae quidem licebat legitimi coniugii societa-
tem optare: verumtamen is scortum etiam sibi copulatum, pudicitiam, ut par erat,
edocuit. NecesSe porro erat mirari omnes , quod vir officii valde studiosus , omissis
quae pudicitiae laude florebant, nuptias meretricis adpetivisset. lamvero rei huius
novitas occasionem prophetae praebebat quae opus erat ludaeis dicendi; praeterea- ,

que .gravi exemplo monstrandi ,

quale
Dei qui tam in- quantum esset consihura ,

gratorum hominum curam ultro suscepisset: siquidem et prophetam mirum erat

qui frugi vitam elegerat, ad scorti nuptias proruere. VideHcet et ego inquit Deus, ,

Israhelitis studeo, qui merelricio prorsus more mecum agunt, singulisque hactenus
diebus hanc mentem retinent ;
quos tamen ego prae ceteris hominibus in meam
Sed enim hi paulo post de animo erga me suo coarguen-
familiaritatem receperam.
tur a poenaquam eis imponam cum traditi captivitati funditus hac regione ever-
, ,

tentur quam huc usque beneficio meo incolentes

, iussi fuerant meis praeceptis ,

obtemperare: haud secus quam feminas in coniugium adsumptas nuptialibus legi- ,

nus msistere mos est. Praeter haec omnia hi haud iustum gestarum rerum sensum ,

habent, neque cum animis suis reputant quid vel faciant vel merito passuri sint.
(^uare age tu , propheta , facinoris novitate susceptam ab his absurditatem coargue.
Morem lusso gerit propheta , scorto nubit , cuius etiam nomen patremque no-
tat; ne forte quod dictum est, putum figmentum, sed ut vera historia habeatur.
Nascitur ei quoque fihus ex hac coniuge quem lezrahelem vocari iubet. Ita vero ,

dicebatur fundus, ubi Nabuthes iniqua nece periit: et quidem etiam lezabel ibidem
caesa fuit , ut patrati illic sceleris poenas penderet: quia videlicel ipsam cum uni-
 THEODORI MOPSUESTENI

y^D, (p«a7V, (^ d^rhmaw 7i>^ cu/^ '^

'is^e^wA ^^ or^wj' 'iwS, ^ ^^STraJoa /3aOTAgW
0/;c« 'la-^y\K' „ £«v8' dtfv
-^^, (p^ioiv, g;$ ^ctQiKiiajv vtt \^h 'zxt^x^^^^^ o 'I^^Sj ^t^J' "T^

o'/;c« 'A;^a/S a77&A«crgv to ;>^(^, U77?'p ts ^ a.(n^im (^ 7-^ '5)^vojm./V l^

Y^ tQ Na-
/38-^^a) ^7« '3>e?pp>1'^>'T©^ TiTVKfA^YjWi TVTTH- UTZt OU OWCp^VlSlk TOTO/5, 8«/^' a,^' ^
&)K /%i;a^^ /^-S-' Itb^v 'Z&^vgvO;U,«;M7Ze)v l(puA9tJaT0 t '5)^vo/A/ai'- aLTroAfnq q o/ g(pgj«5;
7»' ^'lo-^wA l^ctaiK(^(rct^>Jiq tLu tS 'A^a,(3 IjuufJi.Y^crajiiTr) yvcafjulw' jujir « TmKu J^, TTUCTztv
nuvcm tQ 'la-^hK tIw ^auxKiiav iTrei fxri q oTov t^ Iw olwiiov l-^^v ^acnKia g^ njaj^
t!w aAXf^K(t>(naA> TVy^^AvovTO^ tQ Kqitth. " ^wuZi-lco \ k9^ to tvPov tS 'lcrpariK o/ r»)
TtoiMdi T \i(^^Y\K' ^^ C4C T f/Ao^t^ Tmrrav cwTtdv >(^Ki(raj; r ^pajf iva ^Tryi oti TmcraM
dxm^v t!w (^ixia^v a(ST^y.%v i^yimfxa^ cv Tolq oJjdioig Tvvioiq vzsd^exa^ Tvlg TwKi/uuoig
l^^ozx^yM^©-', Kiyl Q 7t)75 cie\suej.oig.
V. G. EiTtt Kiyi 07/ yi^viv cwi^ }(^ dvyiTv\p 6^ 7^ ciuTyi; ywuatxhg, hZ ovk v\KiY\ fj^lut/
n. 9. wiK^i^ \:mfAxy\f^ 7/ Trapi^f^lw
iCKY\^lwa^
SJ^ o/Wa^ <<sy^(jv\y)ejiou; t^ [Jir\Avoq 7115

iKia T^^i&a^ c^ /o-e^MA/ra/r TS-a^fTiKei

5 ^
Jl ^u^^Jh^cn^oji alx/u^^KcAcnci ^ ov Tn
J^tU)a.fA,<l r TmKifMcav ^ civ^' axrn^ yi ojUToig TivKifjLHVTQ^ t ^5 'Z^JiiKca.g' 7^70
;^ J^iKgl
70 " avTiTacxjo/j^jog avTna^^OfA.auf oJUTolg. ,, Elg fJtAit^ov q '^kroJ^et^iv t yvcafjt,y\ <py\crtv ifxti cjl

^vto, yvi(^ ^Zt^i oJUTiig-, Trapi^ofto} to, v^ r 'isJ^av^ »5 iKivcTW te tJzto TpftT aoTueift)-»/ t-
OKiivng cL]xfJL9^Kct)TdjcmVTtf)v TiL ofj(s>ict icivcl^uju/jovTa^ Tmd^av K^ (t^ar^im Ty\ <Jijuuafju{
TYi ifjJvi ov To^cd /^ ^i(^i 7bj THiKiftcp, aKK^ iiA 77V/ av^eopTnvYi cjvfjuf^^ct ^oy\^'<ifjS^iig
-,

}(gL^7m^ , fJ(OVYi Q tJj Iptjj cf^UJUCtfli

(^ TOCTHTOV KivJ^UJUOV ^l^dj^^pVTOj^' 07np J% f(^ yi-
^vgv, a)/fgApu <5)^ 7Vf5 yuJC7C5 d-S-eJov I;c$t70v byJhyiKOVTO, mvTi ^KiaJ^ctq '^ ctosuejtcay

versa Achaabi familia propter illam impietatera divino inandato lehu leto dedit.
Brevi, inquit, poenas sanguinis apud lezrahelem fusi reposcam a lehu domo, finem-
que imponam regno Israhelis: quia , ait , lehu ad regni honorem a me provectus,
cunctam quidem Achaabi stirpem delevit, propter scelus atque maleficium ,
quod
praedicto in loco contra Nabuthem fuerat patratum : veruratamen ipse non satis-

hinc emendatus, ne ab iis quidem se continuit criminibus, quae in ceteris reis vin-
dicaverat: cunctique qui postea fuerunt Israhelis reges, mores Achaabi imitati sunt.
Ergo ociter universum Israhelis regnum extinguam. Nam fieri non poterat ut ii re-
gem haberent, qui deinceps in captivitate vitam erant acturi. " Couteram quoque
arcura Israhelis in valle lezrahehs. ,, A parte universara ipsorum regionem appellans:
nempe ait , se cunctas illorura vires irritas redditurum in patrio solo , hostibus eos
subiicientem , nempe Assyriis.

Deinde ait propheta natam sibi ex eadem femina filiam, quam " absque mi-
sericordia ,, vocari iubet; quae satis admoneret per suam ipsius appellationem , fore

ut nullam Israhelitae consequerentur misericordiam , sed generali servitio irretiren-

tur haud equidem hostium viribus verum ipsius Dei manifeste pugnantis. Hoc
, ,

enim significant verba " adversans adversabor illis. ,, Atque ut magis inquit de- , ,

monstrem , voluntate mea haec illis accidere , addam ludae mentionem , cuius con-
tra mlserebor , cum in idera discrimen ab Assyriis vocabitur ,
qui Israelem faciunt
caplivum: servaboque illum virtute mea, non arcu vel ense aut bello , neque ullo

prorsus horainura auxilio fretum , mea solius vi tanto periculo ereptum. Id quod
sed
revera contigit, angelo noctu centum octoginta milia Assjriorum acervatim occi-
 IN OSEAM CAP. I.

^iCoLicdaiv -i
ov ^ov tt/tXdji ii?KV\^!w(jui' <t tIw ctmav Myi' " otj t»//^?? ou ^o<; jU.8, ;^ v. 9.

iyu HK, ii/uu v/u^' ,, v/uiiq Ti ^ ATmX/^g^^oteodijcnc&i 7^ l/w.5i$ x^c/^/^vi«^ ?si7roVj Kayco

Q 6^5 av cAv(o'^/85 ovraf Tvlg 'fhicei/udvoiq c/Kditoaw n^Kcic,' ilvx, ijniyl' " 077 loj oL^^/uioq v. 10.

T^ vj^y 'lcr^wA wjra afA,f/.(^ t^ 3aA5tAj>i$ , ^ «>6 c/K/AA^in^aiTc^ , 8 /fe c^ciejt-^[>Liid7i- ? i'*.

crgro/- ,, fJLei^ov '^ IZ 70 ^v/u^ )(^ arK^vi t^ -SB/a^ op>*}5 @ gA«^;^v Trctpi^/^ov > ii

TO(r«7BtC OVTO^ d-dePOV OLl^(JL(^^Ct)CnCl TTCtpiJiJ^ii-, fA,Y\Jiv C^ itCTrJV 7TJ(r87WV O^TWV 6d'.f!?jei'c9^

Oing T£ OVTO^.

EJ-S-' CTJip g-S-©^ 7r)7$ '3^(p«Tcw5, ^ /fc^gv y^ tzs/ /^fc^e}-^ /lctviJ^ tv cv /A^icrcc T^
Kvuv.e^v y^ m viJict fjLlwvetv, tLju tb ^ to xperfiov /aa^^oXIw 'f^ '\v^'y£yia, r c^

7b75 xci^S^ ytvo/Avcov " 2$w/ (pwcr/v c^/ TZef TC^TCt) 8 gpp>i37i ouTolq
;{^ ov ?[gLog fXH vf^eig-, ^

aiiTo] KhY\bi](jOVT(3Uf tjo/ ^oZ ^VvT©-- ,, bTSe) ;f^ 6 /J(Sf-K&'Q^'^ Actv^tJ TCL Y^ Gm' dosv-
ejLHq ilTTCeV, i7TU.yi' ^ Tiq J^Loi C/X. 2i&)V TtJ GWTAeXOV tQ ^Cre^YiX-^ CV TZ^ '^7^l-\c^ KV- ' Ps- XlII. 7.

exov r OA^^/Ji^Kcidcntv} tQ ^h cLunl, oLyctXkiaLCTiTciuf ^Iclz(x(3, rJj iv(^^etvd7iaiTcti 'Io-^o^mA' * ^ Ps. cxxv. i.

J^etKVvq 077 i^ KSM€^^ > '^'^^^'KS^ "^^^ ctf^/JistKcaaietv hvcj^ Travmq auuTOiq o diog' to yctp

aiiTv J^ Kciv^^vdit (pwaiv, oti 'ivdtt J^ c^^Xr.dTKra^ ov A^toj, tSt igi a.7iippi(py\(rctv t^ ^Ze^-

voictg T^ Ifj^Sig, c-v^^vBu Ji\ H?\.r\d7\(rovTOLj tjoi d^ov (^ouvt©-^' 'Ivcl iiTTYi T(^j^ovTciuf iKiXtv T>i;

olKetciXTicog TY^g ifjLv\g' ){gLK(^g itTitov to cjv tw" TCTr^), acp' 8?np hjTiig a(piKcov ilg
(^ olutvv

iTTcLVOLylv y\fjL^\iv TraKtv iimy<\ ynv ilg /^tl^ovoL tS Xiy>/j^H crzt(plweicti/' " y^ autioL-^r^- v. n.

aovToLf 01 i|o; laJh, ;^ ot v^oi Itr^iiA 'fm lo olutd-, }Cj ^^aovTCUf ictvToHg a.p^^Jw /AdctVj y^ p. u.

a.va,^y\aovTcti c/>c «t^ yHg' ,, Kiy^ q otj /f^ tIlu i.g '&ct(3uKc^vct cLty^/j(g:,X(jdaictv r^ ^ 'isJh.

dente; ita ut reliqui se in fugam conieceriat , incolae autem Hierosolymorum libe-

ram salutem consecuti sint. Paritur rursum alter filius ,
quem dictorum causa con-
firmandoruin iubet vocari " non populus meus; ,, causamque nominls addit: quippe
vos Iiaud iam populus meus critis , neque ego vester ero (
Deus ) : vos enim a cura
mea deinceps alieni eritis ,
quos ego tamquam extraneos impendentibus tradam ad-
versitatibus. Deinde adiungit , numerum filiorum Israhelis fuisse veluti immensu-
rabilem maris harenam et innumerabilem. Maius quippe miraculum erat, et mani-
festum divinae irae argumentum exhibens si tanti numeri populum in captivita- ,

tem confertim dederet nemine in tanta multitudine ad ferendam opem idoneo.

,

Deinde uti mos est prophetls et quidem etiam beato Davidi cura molestis
, , ,

<lulcia nunciandi, conversionemque ad laetiora, propter malis laborantium solamen;

et erit, inquit, in loco ubi dictum ilHs fuerat, vos non populus meus , iidem vo-
cabuntur filii Dei viventis. ,, Sic eliam beatus David de assjriacis rebus locutus,
aa exlremum addit " quis dabit ex Sion saiutare Israhel? Cum averterit Dominus
captivitatem populi sui, exultabit lacob, et laetabitur Israhel. ,, Docens adfore tem-

pus ,
quo captivitatem eorum Deus cxpediat. jNunc idem dicitur, futurum scilicet ut
ubi Israhelitae vocati fuerant non populus , id est a Dei providentia abiecti; ibidem
appelleiitur ilhi Dei viventis , id est eius amicitiam recuperent. Et praeclare dicitur
m loco isto ,, ex quo postquam rursus erat illos Deus transtulerat , in eundem
reducturus. Subiicit igitur ad maiorem sui dicti declarationem " et congregabuntur
in unum filii ludae atque Israhelis facientque sibi principatum unum, et ascen- ,

dent de regione. ,, Nempe ait fore, ut depulso a ludae tribu babylonici servitii iugo,
 THEODORI MOPSCESTENI

(puAyig, fMct 775 aTrarav '^yiffiTcLi lAd63ieia- oti J% -czsh /uuolv "icroyTeLf r a, ^lwj SK^TT
^^
Jiyj^^ri/^oi , K^^mp 'TS^Ti^v ^ •uzjjo fMO^ q Ivnq tIw cl^^^V- <i^ Tmvmv ju^ tiyil,^
T 'l»c^ (pvXlw:, cv (^ctaiXeicL d^ OKeivr^q ivy^vovTCLg ^ (pu-
q }(^ ap;^^ ;(^d^guvcij GGir
Ams- g/TO limyl »1//.«^ «
r 071 yM^;^AM
'ig^^^iA- „ g;r«J^ ilmv otj ^^np 7^7» «/i»- ^
(r«OT c/>W , tStt) /SfcfAg^ g/VeTv , 077 t^twv d^ t u^r^p 7^
•s&eP'^^' £^^7/^ ders/SetW :t«770k-
^TWK ^;e<i;5, <po/3ge^ 775 g?z«/ ;f5^ ^c/b|©>- w «^i^ o««v«, ^f^t-a' 'Z^'^ Tmauy ^
a,vBesr>7nvlw iAmJh, 7^ l77avocr« rd!>lov^ ^ 7a okaa- h^ Tiq v\ ^J^ei^iq-^

KE<P. B'.

V. 1. " E/Wt? TZef aJ^A^poT t;^, ;\5t65 jM.8- (t Ty\ ac/VAcp») u^t^, «A?>f/<5iu«- „'giW7? aVT?
7« g^g/Tis, /vct iiijirrt OTJ cvctXP^g^ynaiTOLi aju%lig tk ovo^TTfc- oLQjuf^cji yLo ojUTolg (pncn to
Ast05 Xpi^a^ n^ gAgn/^M, m ^iceico/L^oiq t^ ;^ 7^ (p/Astv-S^e^o^^Jo^ *^A5tu807 totb tJi?
V. 2, g^w?' g/TZ» "^ T^ -zsiep^te/^ivwe gi^^^v©--, T Ao^a t/m) oi^popfA^lu; Mj^y " ne^^^T^ <P«ot,
•3^5 T^ fAYiTi^ v^ icej.^-n- 0-n oju-m « ^ttti^i jm-k, aaLyo hk dviip oju-mg- „ ^ ytc«v

r^. 12.
^ 7? «aTiep^cej^te^v^jg g/W©^, gucAiAev 077 fjunike^ /udv t!w tio^vIw ;^A€?, T^x.va q 7« c^
oe^TW? «; gi;t05 '^vn^VTit' cvizivdu q i^i.n-n^ fAv Xiyi -r aujua^^cdylaj '^ hJkim, lu/

avcadiv acTttvei ^n<r<^anji^og n

(^ cntiua-^cu; ictviij^ tvi KV)J\/uiov'icLg '6z^/3oA^ cJ^nyobyi
n. T^ klyjTna^ }{gj[ kxdj^ojicu; a^icora^ iJg r 'ipn/itpv r\ya,^ ^ ''Qh tz/ r ^oorg/3e»ttv c/k-
imj{Jdj(jtim iig jUJii^ovcL %ia%v ayobyTiv kavrS- ;^3a (^ 6 /m^}(^eAog J^^avlJ (^nai- * " yttf«-

Ps. Lxxiii. 2. £0->}jj T^ atajap^ti)^? a-n ng CJKTnaw aTr ap^g, l\v^a>atid pajSJhv Khnepvo/uuctg cm' „ TB>tvct

Q TztVTVfg r K^ ^Jbylu} cJ^ awmg avgJvm. ?\9l6v' wg ^ o^ Tmjipig ol tzjts xi^VTOjf <i^

una omiiium libertas sit: atque omnes sub uno sint principatu, haud iam ut antea
divisi , sed unius imperii ditioni obnoxii , cui praesif. ludae tribus; et qui de hoc
genere sunt , in regia dignitate constituantur. Deinde addit " quia magna dies
lezrahelis. ,, Nam
cuin dixit poenas ab eis datum iri hoc intellexit, , fore nimirum
ut postquam suorum scelerum causa male mulcati fuerint, tum demum terribilis

veluti atque ilhistris evadat dies illa, qua praeter omnem humanam spem reditum
in patriam consequentur. Quaenam vero est eius rei demonstratio?

CAP. II.

'' Dicite fratri vestro, populus meus ; et sorori vestrae, misericordiam conse-
cuta. ,, Dicite ,
pro dicetis : sciUcet ait fore ut iUis immutentur nomina: nominibus
autem facta significat. Congruet enim ipsis , ait , vocari populo , et clementiam con-
secuto; tamquam familiaribus et clementia mea tunc fruentibus, Deinde a proposita
imagine ansam dicendi capiens , " ferte , inquit, ferte sententiam contra matrem
vestram; quia ipsa haud uxor mea nec ego
, vir eius. ,, lam secundum dictam ima-

ginem perspicuum matrem ab eo vocari meretricem illam, fihos autem sine du-
est,

bio eos qui de eadem nati erant. Sed tamen heic matrem dicit Iudaeoru«i syna-
gogara, quam superiore tempore tamquam sibi desponsam atque copulatam eximia
providentia eduxerat ex Aegjpto ac libertate dignatus in desertum usque transtu-
,

lerat; ut ibi eam doceret pielatem erga se maiore cultu ac specie expromere. oicuti
etiam beatus ait David " memor esto congregationis tuae ,
quam possedisti ab mitio.

Redemisti virgam hereditatis tuae. ,, Synagogae vero liberos ait ,

generatum ex ea
populum. Reapse illius teraporis homines dicuntur parentes recentiorum: " nam pa-
 IN OSEAM CAP. 11. 9

jui^ ^vvx' 01 ^ Tmiipig v/^ (p>iai 70 /L^avvct i(poLy>v a/ r^ ij^rfA-cp ^ oi-m-^cuiov *, «tto tcj * loh. vi. si.

uM-nfp w 'S^VTV\g awjctyoyi] )(gL?\9l'^ oiv chn^ioix,^ aL(^^ rg Tn^ 70 ^ ^&VTti av<pi/uigs. *yty)vz t
inehtiodV bvetef)i<^cov HV ojuThg t /i/^c;^>ip/W t '^oV«, n^xdq (^Y\(hv oti a.vci)dzv i<Pi /t<p;^M^i,

^ r>i iJUY]Te). (raiij^c^c, ioiKCTig r^ oiWa^ ii y^iv liq to -^ T^vi aeJivoi -^ vx vuju^ ttdAAuv
axrmv ihm(ji ati^^^dq tIuj (jvy^eiav OKCivcov /^j /^ to ixxriirmv y^ mnXiK/jviuv VJ-^^eiv

dytdaJv, ivXfjunatlvmv /jJ%ov tz n^^cnidjcL(jTJu\ ^ ilTraVj htvi ol d^oi cm 'l<r^wA oi^ d^ii-

yiytv cr% dx y^g klyu^nfH' v/I^ 3 :^d-' o/^i6iv\toc c^avcov ^c^^X^oittotwv yjiv r yvacnv
rltu ifJulujj T TOCPXVtIuu V/^ TTUVTVTi 7n7TDH]/liVii )tV\<h/^ViCliV •, 'Qh Q T T iMhm ^^^- p. 1.1.

TnioLV re^Tdvmv cot aiv aofj^^Hcoc, v/jigiq 7rapeti(gL(QrliZoLf rJj tfo^vw l^^et f/^nvi v/uv ov-m
^KCi/JUvoiq AD/Jiojlov 70 i/^vg 671 }(^Xci^aJi' iyoo T^ a.7n\K7^'^iO0/AAV^ V/M^ QJ^ cwitSv

chiKVVfJLOJi T^ cG^y/Ji^TUV' Tviytepiw T» ; '^

" Kctf c^apd tIw ^ropveicm ojUTrig c/h. <w^cra>7rii f/^a ^ ;(^ r /jj^f^etoLV ouvmg ojc /Aa-ti

/ji^gwv oJUTng' ,, ytf^txej^v yd ouuihg I/^vt^ i[c^<p^aw Sf^ '^ a,]y^/A^K(joaia^ ^ K^ Sfef- '^g

Twhhoo ^p TOTmv a.Tmyoyiig' ^g [jL}ikaij dicooeiv ojutIw vroip \/^pi t 7n)^ve\oLV 6}CTiAQauv r
olftiiav jU-MTe />t^v rliju /jjti^^eioLV luj /JH^ TroKhHig Ipyti^iTOLf t^ avjj^sgLaicu; ^ a.iraazLv ioLvrlu)

rzij^-d^eiact rolg ilcD:aK9ig' tSto yO Kiyi, tti c^ /uaa /j(SL7U)V oujTY\g-, ojg aiv TyJ Tropvdv cT;'

\£Sp^o}Jju> oi)ccKff.aia4 G^ /t(ptr«5 G^ lefiag roig l^^c^g Trapiyy.axHjv v^ y^b' i^tig tol

ditoAiidu Kiyoov " "oTitdg ctv ix,J\jazi) ajUTriv )(ctda)g cn i\/Mpoug t^ ^VYcnoog ouuTyig. ,, UoLVTzt v. 3

(^ Koa/JiQV (ptiaiv a,(piKcoVt ov S^fg^ t^ if^yig ojjtyi ^s^idTi^ yjYich/jovloj;-, cv c/)a\voo iiy^-

<piaw TZiT %W/t(5tT7 , ci/ U)7iip Iw S^ T^ hlyuwii TO 'Sf^^gv av<^(ju , OT^ cv dv(lyi(^g Iw
<t 7Tovoig j^ cTaAeta TnK^a' '^viaiv ^ ouuiv\g t i(giJies>v OKeivov y^X^' iTretJii ^t^ lnehtiajYig p. u.

awjoLyooyiig oip^ 7^ av<^aiCiog i(0^eSi ^ (^etvog' " ^ ^aoi) outLuj oog ^pt\/J^v ^ y^ tu^co

tres vestri , inquit , manducaveruiit manna in deserto, et mortui sunt. ,, Sic etiam
matris nomine congregatio haec iure appellabitur , ex qua postera gens ludaeorum
propagata est. Exprobrans itaque illis morum improbitatem recte ait: fuistis ab an-
tiquo pravi, vestraeque matri apprime similes. .lam si quis vetera cum praesentibus
conferet, multam inde eliciet ac perspicuam similitudinem: nempe quod illi tot tan-

tisque beneficiis adfecti, conflato audaciter vitulo, dixerint: *' hi sunt dii tui, Isra-
hel ,
qui te ex iVegypto eduxerunt. ,, Vos vero, Deus inquit, illorum exemphs usi,
abiecta notitia mei ,
qui tantam vestri soUicitudinem gessi , ad idolorum cultum con-
versi estis: quo fit ut apte vobis accommodetur meretricis imago. lamvero vos hac
animorural pravitate imbutos haud par est diutius meos vocari: et quidem ego a
vobis abahenatus sum. Quid ergo?
" Auferam fornicationem eius a conspectu meo et adulterium eius e medio ,

iiberum eius. ,, Scihcet procul me gentem hanc abigam, proiectara in captivitatem

atque ad longinqua loca translatam ne diutius apud me videam scortationes eius :

et adulteria cupidissime admissa , dum se idolis totara addicit. Id enim significat

e medio uberum eius ,, tamquam sinimiam lasciviam cum amatoribus
scorta per
suis ita versentur. Atque his consentanea prosequitur: " ut eam vestibus spoliem,
laciamque ut in diebus nativitatis eius. ,, Omni ornatu , inquit, detracto quem ei
,

propter meumstudium circumdederam in speciem illam restituam qua utebatur ,

,

cum pnmura in Aegypto crevit in angustiis nimirum atque laboribus atque ^cerbo
,

servitio degens. IS^ativitatem enim tempus illud quoniam iudaicae na-

eius appellat ,

tionis tunc initia fuerunt. " Et ponam eam quasi solitudinem, et statuara eara quasi
2
 10 THEODORI MOPSUESTENI

euurlw 0); ylu/ ctw<^0V' „ Oliwq Trou/Toq \<ri^v]/iAlj!w dyb^bi:, axmio « \ov\fjLoq y) '(Lvv<h(^
yH i{g,^7wi)y a/^o/^S ^ iraT^c^^i' " Ka) ^i>7rov.Tiyc^ olutIw cv c//4</- ,, fmvTwv \<Pimf^jluj

V. 5, « ^ii lAgJicrct), 071 7?>cyct vfv^veta^ ^v oti c^gTrtpvdGoig-/ ^ fji,Y\iv\o djurtSv^ }(^rf)^wuiv w 7^-
xSort rt/;7a- „ «ii'
3 TDcrHTVig c^iTtt^oy^vMV Jcgtzolg \Xiov « TroincvfjLOLf' cmo h
'6^ Ai- ^
y-'7i?'« 707^ 7nitotr\}(gi' , iTraJ^ swi Tg dva?\gyt ryj fjLvl^] m(ppQvrj;(gicn rJ; olioiict' (^ Ji itt^7>ip

3 cumSv oivco^v Toicturlw ^fhc^ei^ctfAvn ^Ztfei g^ t yvcoftlw:, aA%wtJYi (^ T^i ^^^^g^^Ta c^

^TJi? 'a%/,/3g/3An;6gv, arg fAAfcncra^/iS^ct rluj f/.y(^o)oui> i(gLKioiV' " 07J gT:^? 7iop<^aDu.aui OTTiato
T ge$«SWV /^.8, T chcfbVTWV f^Ol G^ ObpTVt^ p8 , '^ 70 Uc/)i)^ |M,8 , JiJ 7^ \ mJf.TlcL fJUH vjj^ TOO

odzvict ftHj Tv iXctiOV pa, K^ TTavTa oact //^i ;(^d7i}c<j' „ 6}cJ)icf}i)}(^cn yb aTTctVTig ioLVT^g
rvi T Jcufj^vmv d^^mict^ Trap^ cwiav gpj^v aTra^izt ilTrcvTig ottzctu Tno ouuTolg ^zs^cn^^v
liyida-, a 'Zif^JiiXcag g;\^«ca Trap^ \fXH r TjvirjTS T^jcj ojmiVTtdV' \^<^q
3 awmq Gsir <^ou-
p. 15. fiova^ ilmv-i ^i oLV K^ r oyJtvcav c^.<^i]vmv cwHe^lw^ Iw ^n^ 7^ oi7Ta)Aeiccc gvaca t?^ dv-
d^cftTmv , jOj T5-7WV rLu ftcLviiclw «Zt^e 6%etvot4 yvcoftlw' ;^-3-' Iw d)g d^Lg tz y^ iraVTWV
ouuToig cLmag rp aytdc&v ^s^tiTretv iToXfj^oov.
" AicL tSto IJ^ii iyu (ppc/LOScd t oJhv oujtv\; cv cmoT^g-^t:, y^ oivoi)tocfb[j.yi(m) Tctg oJlig
awmg-, tCj t '^//3ov ouuTVig « fj.7]
i\j^v\. ,, ToiyoLpO'jjJ oLchi^c^oJt^jToig ouuriig t^/S^ctXc^ }(gL}tolg

Thra yi, %viwiv, V coaui^ ilng 'ivcfhv a,7r£iAyiftf>^Q^ 7%i ts bcf^v ctvct))coJhfty\f^c*)v :, }(^
hytoT^Q^^i TToKTmg c^teiKy\fj,fj8pcdv yjjj '^KiTioig-y aJwuctisv i^i rlw 'i^ocfbv ovTCt) ry\ (Botpv-

71177 rp 7n)Xiftcdv TVi Ti aL\')(^fJ(gi.Xcdcnci ^ r OKe\^v }(ff^%i^vTig OLVcty^cug fty\ q fjAcuf

V. 7. iVejLffKOliV cf]li'^Ocfbv T^ )(^}CCdV . ^^ Y^OUj efjCO^irOLf G?ir g^jzig OUUTvig^ l(gLj OV fJA\ <a^^^?\ff,(i^.
auuTHg' }(^ l^y\Tyiai oujTtig-, y^ ii fty\ iu^ri auTag, ,, Tot£ >(ciLKia-Qvcn fjtkv iig (BoyT^ciaif oug

terram aqua carentem. ,, Sic nimirum ab omni re bona derelictam, vehiti desertam
terram atque inaquosam, omnisque fructus expertem. " Sitique eam perimam ,, om-
nibus orbatam bonis , eorumque oppido cupidam , nullius tamen potientem. Libero-
rum eius non miserebor ,
quia germina scortationum sunt: scortata est enim mater
eorum, turpiter egit quae peperit eos. ,, His vero exercitos maKs nulla prosequar mi-
sericordia; secus ac olim in Aegjpto me gessi: quoniam isti parem matri suae men-
tem induerunt. Mater enim dum eiusmodi olim contra me aniinum gerit, ignomi-
nia pejfudit partus suos qui maternam malitiam imitati sunt. " Quia dixit: ibo
,

post amatores meos qui dant mibi panes meos, et aquam meam et vestiinenta
,
,

mea , et linum meuin , et oleum meum, et omnia quae mihi usui sunt. ,, Cuncti
enim daemoniorum famulatui se addixerunt atque his bona sua accepta referunt, ,

quae mea tampn evidenter beneficia sunt qui res omnes creavi. lam araatores eo- ,

rum daemonas dicit, ut daemonum declaret hbidinem perdendi liomines; atque ho-
rum furiosum erga daemonas studium quos deorum instar alque ut oinnium bo- ,

norum auctores impudenter colebant.

" Propter hoc ecce ego sepiam viam eius vaUo , et obstruam exitus eius , ita

ut semitam non inveniat. ,, Quamobrem inevitabilibus irretiam eos mahs. Vehiti

si quis intro conclusus , viis undique obstructis mukaqu^ sude circumvallatis ,
et aspe-

ris, impossibilem haberet exituin; sic bellorum pondere et captivitate et angustiis ex

ea consequentibus nuUuin invenient maloriim effugium. " Et sectabitur amatores

suos, neque tamen apprehendet eos; quaeret eos neque inveniet. ,, Tunc invoca-
,

bunt daeraonum ,
quos coluerunt , auxihum ; quin tamen opis quicquam nanciscan-
 IX OSEAM CAP. II. 1 i

(^ 'ZeT^TiQ^V-, 071 ^Oi lut IXiVi VJUU' 701? J^)

Y^ ^5pH^ '2»€i'5
aVcfpCt |M.8 -T )(Cf,ACt<; V\ ,,

r TiKctvluj 'fhyvco^ynvTom r oiyMctv > ^ <a; ctKtmvov LZ cujvxig 7* li/.v\<; dvik^^ di^Tnta^-,
ri 'zzfei T T Jcujuicvoov ATTarLti gJAeTi&a/. " Kcu awm ^k iyvco 677 i^yco JiJh^^gt, ojut^
(^ v. s.

CHTJV y^ T cuvov ^ TV \Kcuov y^ dfjyupiov }Cj ^J^ov iTjXr.-^itvct oJUTyi' cwm q a.^yop^ ^ v- 1«

ynxTtl iiTj^ym. t\] BAaA. " MaS^/auvrci/ tt^ odc, TroKXbju Tivct tuo ayvoictv cnoar^v , o-Kcivoig

y\Qyt^oijd^ljoi "1^ 'zv^cmyTixv ayxdtov a/jToig t ctmav aynp hv ojjTcig cra/bcijg tto^ l^aS t^
TizmTii T &-niivTuv 8]a^ita>g l^oyiy^^TO, ou KctpTTiig '^api^v^g o^vov-, c^ct (t a^iyuejLov <c

^vcnoy , 2;c T5 -T^ Ky T tKiyuirfov oJ^oJn:, v^ ftm y^ yT; ttdKKcvv l<Ti^v a(poo^^! £T5£«v

a(p' odv ii-A cdzvHV £;A'A^ fist^cnK^ici^ovTig lavToig, CTi/A^lw Tivct ^ tIuu -t* uAm; 7J>.iovi-

^ictv tIw ^^TTtiav dumv r.y^i^.

" A/a T^To 'fkKT^i-^co (t KojuuQfj^oui T 07TCV [J-^ii f(^^f mav cbjvl. ,, Toiya^iiv 7ni?^K!a/ v. 9.

cv ojJToig ipytToij.aj t a,}cap7nav cv o) J)i fj^ccXigzt "y^pcti r 'za^crJoKiav ounzJv i' ^^bTTO-

?sgLJGicdg "i^acTJV-i totb Jh nra.vTaj; aurc^v a%^ov a^taxp^diS-iJ^ Gor y.a^7rlig-> r>j 7roiyA'A!ict

^p iicobtTwv Avy.cuvic^aj Toig TOiiiTOig, Ipvcrif^ri otov ilTi-etv y^ ya.?sgZv\ y^oj Toig td<8td<$,

CTICCJTt Cti9"£p6V OV!J^(^aVTZt 7T0X^Kig 7^/j (^CUVOJUUiVCOy KOpTTDn' TTCLVTiKri aTizxiK^iav ci^yt^'
cd<;t 'Iv iiK "iyifcacrtcv outiov ouuTolg t dyt^V:, tvi iTra^/J^^pr} Ti)tcczj.a^ k^ tji t Jo^^vTtnv

^(pcUQia^ -,
yvo^vcti crct(pcvg. " Ka^ d(piKQ^c^ Tzt l/jjtTict fjJd-, (^ Tu odivid jj-a-, t imy; yj.Kv- v- 1

'nfew T d%y\ fj^rulhjj ojJTYi;' ,, UavTct 07izcrct Sfa,(poDCdg cuuvjlg Trap if/.5 ^pyiys/j^fja c>y.o-

cr^i Ti (t iV-Sffi^n^^ig iJef^vu Tp t^ ^^i^T^gJjG^oag ^Si^TCov dv^^ymv •> '^'JTct d^iKcov-,

dii/Ji^Ti^v; ipytmtj,ai TravTWv. " lictf vjuu "^TTO^^piKv-^ce) -T df(^3ctpcnav djJTiig ovodii^ov t v. 1

i^s^v ojjta;' )(df ksJiig « fji,n d^iKyiTOUj ouutLu c/k ^£P5 fta. ,, '^ilsi SJ^ -^ 7i[J,coeJLctg r^

tur. " Dicetque: revertar ad priorem virum meum quicum ,

beatius quam prae-
senti tempore vixi. ,, Errorem suum tum denique agnoscent, secumque melius actum
'

fore , si cultui meo adliaesissent ,

quam si daemonum superstitiones semet demi-
ad
sissent. " Quippe liaud noverat ipsa se frumentum a me acceptum tullsse, vinoque
et oleo, argento et auro a me fuisse repletam. Interim ipsa argenteas aureasque
oblationes Baali dicavit.,, Discent denique magna se inscitia laboravisse, dum idolis

Lonorum suorum causam imputarent, quae tamen a me rerum omnium auctore ,

,

'abunde ipsis suppeditabantur neque enim fruges tantummodo iis suffeci, verum
:

etiam argentum alque aurum, tum exeuntibus ex Aegjplo tum aliis postea per- ,

raultis eventibus. At vero ipsi conflatis ex iiac materia idolis, non dubitarunt vani

cultus observationem , ob metalli praestantiam ,

plurimi facere.
" Propterea revertar , et tollam triticum meum in tempore suo. ,, Grandem
scilicet ipsis nam quo potissimum tempore frui bonis sperant,
creabo sterilitatem :

tunc omni repente erepto eis fructu consuetorum varietate damnorum obruam, ru- ,

bigme (puta), graudine et buiusmodi aliis quae subito ingruentia, saepe frugibus
,

lam sese ostendentibus

supremum exitium inferunt: ut quem bonorum suorum au-
ctorem non agnoverant ex impacta saitem poena et rei datae ablatione manifeste
, ,

cognoscant. " Lt auferam vestimenta mea , et linteamina mea ne operiant igno- ,

mmiam ems. ,, Ouaecumque a me

multifariam collata ornabant eos et lautiores ,

ceteris faciebant qui baec poesident hominibus, baec inquam auferens, despectis-
simos omnium " Et nunc revelabo immunditiam ipsius in conspectu ama-
praestabo.
torum eius, et nemo eruet eam de manu mea. ,, Atque ita ultio mea manifestio-
 i^ THfiODORI MOPSUESTExXI

i'fA>vg cui^igi^v aTmm twjzfy '^i^ ¥ 'Si^^vo/uuotv Iw iipyi.^ovTO ^ a(pigz»Tic uiy \uXi
-T>j T dkt,t(pva)V Q '3>i£ptfayg;^vT?.5 di^^toc' m
i7r o-^ioi /SapuTaTCcg eh^ovretf Tretp' iiA,S

Tztg 7if^a>eict^j iieh fMoig vtst' ewrtJv /SoyidiicLg ci^iov^ct} oToi Ti ovi^q' i-wet Tm icpei^cdv
\, II Tmang t^ iTm^/Avm aD%lq Trttp' if^Q TtfAco^tojg ti J^tAJUctjutg. " Ka) '^gpi-^co Tmcrag Tctg
iv(p^7Wja^ ajjiyi;^ v^ Tma-oj; jug io^iug OJj-mg^ (^ Tctg viifj.!u/ia^ ojj-m;^ j^ to azt/SCaTct
ajJTvig^ }tj Tma-a^ Tctg Tmvnyu^etg. „ OuJi y h imvnyu^icog ^ ioPTii; « 77^05 iu(p^TUjuyig
€|«aiv €71 7{ctf(^v , aTi T»j alxHS^^axria, ^ixs^Jic^ju^oi ->
n^ r <i^ K^ii^vmv a,va,yf(^g
V. 12. THi^o/^ot TrotAKodg. " K«/ a(pavtc^ afA.my^v ajJirsg-> j^ Tug avK^g cuniig, oazt ii7n /uu-
p. is. ^ca/^vx, fj,ii ^ "^UTct a, "iJ)x}(jLV /^i 0/ i^Sf-^ fj,ou. „ UavTO^ J^ G^ KOpTTHg avmv
d^piKgufAO^ , m vug Jcttfjscnv iT^y^ovro t Jhcnv. " Kce) dTimfA^af ajuia, iig /JjbTvexov. „
'"''ngis T a(paApi(7iv dmzSv /A^ytTl^ if) /^TveJtav t^ ^zd^^vo/aao^ clvtcJv ^ 'Z&e^^y, ;^-3-'

^ tdT^ cJ)zi/iQ(nv i^gyit^ovTO c/)ce\va^ av (^ ^ Jicncjdg 7^ ^ d^poApioicag Kvej-og nfAlw iyca-

" Ka) Kc&(pctyiraf btieJia jS a^S, }(^ tu mretva, tS iie^vou^ f(^ tu ipmTo,
ojjtci tu
'^ yiig. „ E7$ XufAliv avToc 'Ze^^aw ttuojvj fe ftticfiv l^ cumJv "^vac&^ 7i:Thtg- 3>?eia
yd a;^S, (^ ^Te/va «^y«, ;tj ipmTotyyjg, td ttdXu^ottov itTreiv i/BnAndT} t AufAoivicQt
/aaKT^vtcvv auuTolg TroKi/AiCdv i^zaretJ^ tb yMiv ST^eio»', tJJ »//^7^77 ^>\&.7rfe\v %Tvt/Jtpv' Tct
Tnretva q , TZtf 7rao7y iiptTJfa^ 0!? av I3?A>; pocJicog' Ta i^Tnroc q , tjj l2cLpUTy\Ti -t^ KufAng.
cc
V. 13.
j^gj^ c^J)i)c/yj(m> iTT ouwmv Tag n/A^^a^ t BactKtft^ cv atg iTikdviv aiiToiq^ tu <z^.i-

Tt^ro Tct cvCdTia ainyigi ^ m }(^dvp/A4a ouuTiig^ j^ iTiopdjiio omaw t Ig^srw' ojUTyig, 1«,«

3 l:7%-?\5t35TD, Ag^ icuejtQ^. ,, TauTa «/s TT^/irovTce/ J^iKctg Jtcfbvng VTiip &v vsig ilJ}i)?\9ig

-Se^crsT^y, oig J% Tzg dvaiac Ti 'z&esmy^v > v^ Travnyu^etg If^ ryi tLtc6v -d^pnoTCiia, (JwJi-
p. 19. ^y , woa-/Jisv Ti ^s^Ti-Ji/jS/Joi T^&igov , (^ TTctvnyu^etg aujui^vng ^ tJj t J^ai/^vcov di-

rem cunctis reddet culpam qua se irretlvernnt , dum me derelicto ad daemonum

cultum se contulerunt : cuius causa ,
gravissimas palam luent poenas , nulla daemo-
num ope potiri valentes: etenim inflicti illis a me supplicii longe validior vis est.
" Et avertam cunctas laetitias eius, et neomenias ipsius ac sabbata, omnesque sol-

lemnitates. ,, Neque soUemnitatis igitur neque ullius festi, neque cuiuslibet gaudii
tempus deinceps eis erit , iam videlicet captivitati traditis , et dominorum violentia
varie pressis. " Et destruam vineam eius ac ficus, de quibus ipsa dixerat: hae sunt
mercedes meae, quas mihi amatores mei dederunt. ,, Cunctos plane fructus eis eri-
piam, quos acceptos daemonibus referebant. " Atque ea ponam in testimonium. ,,
Nempe haec spoliatio maximum erit testimonium praeteritae iniquitatis ,
qua bona
^ illa a daemonibus se habere dicebant ,
quorum tamen dandorum et auferendorum
arbiter ego eram. Et vorabunt ea ferae j.' agri , et volatiha caeli, et reptilla terrae. ,>

Cuncta passim vastanda obiiciam, ita ut nihil utile superfuturum iis sit. Agri feris,

caeli avibus , terrae serpentlbus varielatem denotare yoluit hostium ,

qui illos pes-

sum erant daturi. Nam ferae quidera saevitia nocendo imminent: aves iis quae \^-
lunt facile involant: serpentium denique gravissimum nocumentum est. /
" Et ulciscar super eam dies Baalim, quibus nempe his idolis immola«at: et v

inaures suas monillaque sua circumponebat : suosque amatores sectabatur ,

raei

oblita, dicit Dorainus. Haec nimirum patientur, poenas luendo propterea quod
,, ,

idolis adhaeserint, quibus sacrificia quoque obtulerunt, et soUemnitates illorum cui-

tui dediparunt, plurimum circumponentes ornatum, coetusque celebres ad daemo-

num superstitionem corivocantes , nuUam vero mei memoriam retinentes. Uicit au-
 '

IN OSEAM CAP. II. 13

^m<ai iMpO cfi jui/iifjiLu "i^v-ng ii<hi^'ietv' Kiyi -^ ivtg ^^ BoLttX^ifji, tQt "igi roiq iM-
;\9/5, ox. fA^iA Tu TravTO Myav ee^STX^ cfl awjridwg hvo^^i Gt^ (hLifAsvoA' iuiMT^v

-^ 07J c</ r?i ^y iMAcov di^Tnici cfki/uipvig V(rav oi ^^Trdjofyjoi 'ura^^ amdv. " A<a T. U.-

tQio lylo Tikajvc^ ajurlcju^ j^ ru^ca outIw ag 'i^n/Jt^v. „ A/%^A&)c77a 'ZZ>^.cAyar», (pnOTV,

&>96 ojutIu/ Tmvmv 'ipyiji^ov ovtrajif 'T^ ayidtov likavaSra^ y^ lag oJhvg, oig 'Zi^Ti^v ovk
ilcfuia-, vuv avvm Tjzero -t^ avfju^^o^g Yiva,y)(^^iTV' utzl }(c^^fMyvvcnv t^ "^^Tzjcpacnj t^ 77jw.a)-

eia^ (t tLv 'Qh 70 x^oflov /uU^^oKfw:, f(^^ug "i-d©^ Tvlg ^zs^^pYtTOtg Ticiei^v, /LUfA^-sf^oig

^ kJ) 7^70 (^ jUL9^i(^exov AawcT 05

t
Ci/ •v[ctA/i<p75 6p«
"^/ct^wrS As^J) -vlaA/^pG' *
Tg TioX^Kig idg (W[^(po^g iMy^y
'' lAgwrov /«« xue^Sj xxx.
y^ T AvOTV U7n(r;^efTD* w; CTrtv <fm 07i * ps. io.

^xi^ofjcoji- iTzt^^t](7ztv cv dv[xd 01 6<^duAfipi |W-«, r, '^v^ f^n r^ y\ ya,<pip f/.ii' oti d^i-

XiTnv ov bJ^ujiri m ^cari p», (^ 7a g7>i jw.8 c«/ ^yctyfifig' „ (^ ^f^cS-' i^rig tw o/<cia T^^TOiS'

glTa fTs^^cavtjdv T AP7« >^ /^eP*^^ (p«ajv ,, ivT^yvmg Kv^tog otj iduvjLc^gwat tv ikiog
ojurl cv mxi fc^o^g' ,, <t ^9' 6^>i5 Q 7a o^/a T^TOi^* iroK?^ q TD/auTa t ^[aA/^ ^
sje^i 7i; av cfcTrep «V avayiigLicdg iH^riKoicmv o\ 'Ze>^(py]TOLf , TniKKlcu rolg aKOVna^ Trapi^- j». 20.

juS^iJOi tIuj ^eiav cog oiv Sf3- f^v 'T t^ csvftdJO^g pnji^TWv, (^o^oiiv Sjs^ Q '2^ t ayctdiiv

iTmyfiKict^ , iViXinJajg Troioiiv.

Ti o^jJj <P^ict; " Ka) Tsg.hkara "Qk tIuj KOipJiaLV OJUTvig' ,, CD^^/^AscTr» (py\aiv ojutIu/ v. 15.

yt^ T^ro, a^ti^^aLfjuv^^^ig 7m/\sLiiiaztv Tolg }(gL7tolg. *' Kof cAyor» oorJj tk KTV\jL(^Tct wwmg
c/}cetd^v. ,, ' kTTOi^gt^^aw TniKiv aurlcJu t 'fm t '2DepTg£5oy "oTio/^s^vaiv , t^ ou^ju($cKci>aictg

CAcancLa-ctj;. " Kct) t '/jotT^Jh. 'A;^^, ^vo^aif awjiaiv ojvnig. „ '''n?? ottdW ;^r' 0««"-
vov TnTwv^ztcn t 7^9TOV, ayuuviXiattf ?\Qt7Jov ajurolg ilg ^ihTicoaiv ^^ J)'op^aiv rp 'Ztr^et-
M^poTODV •nfaua-juisi.icdv ci\^v\aovTa\ ^, oag ilKog, ok t^ ^ td xp^rlov jus^(BoKyig, m y^

tem Baalim, loco idolorum, in parte omnia complexus: tura et amatores more solito

dicit pro daemonibus ; constat enim , in idolorum obsequio reapse daemones cultos
fuisse. " Idcirco ego seducam illam, et instar deserti ponam. ,, Captivitati eam tra-

dam, inquit, ita ut bonis omnibus spoliata vagetur in viis ,

quas antea nesciebat,
nunc autem calamitose decurrere cogitur. Mox tamen poenae decreto conversio-
nem quoque in melius commiscet qui est propbetarum mos sic etiam bealum , ,

^ Davidem imitantes qui saepe in psabnis calamitates pariter dicebat, et solutionem

,

pollicebatur. Veluti cum in trigesimo psalmo ait: " miserere mei, Domine, quoniam
tribulor. Turbati sunt in furore oculi mei , et anima mea ac venter meus. Quia
defecit in dolore vita anni mei in gemitibus. ,, Tum et deinde alia his si-
mea , et
milia. Paulo post tamen, dicere pergens, ait: " benedictus Dominus, qui inirificavit
misericordiam suam in civitate munita. ,, Et mox item alia buiusmodi. Multa bis
paria in psalmis comperire est, quae propbetae necessario studio faciebant, non
modicam audientibus creantes utilitatem: nempe ut calamitatis praedictione terri-
tarent bonorum autem denunciatione in spem erigerent.
,

, , Qviid ergo ait? " Et loquar ad cor eius. ,, Solabor inquit illam quae incon- , ,

solabilibus conflictatur mabs. " Et dabo ei possessiones suas ibidem. ,, Restituam

illam in pnorum bonorum usum , captivitate liberans. " Et vallem Acbor ad ape-
riendam intelbgentiam ipsius. ,, Ita ut quaecumque illo in loco perpessi fuerunt, ea
deinceps ad reslitutionem in meliorem statum et priorum cladium sublevationem
vertantur. Sentient enim, ut par est , ex hac in mehus conversione, quod et illa
tristia non incuria mea experti fuerint, sed quia cadendo oportuit illos peccatorum

k
 ;

14 THEODORI MOPSUESTENI

'T^ a./JpVi/^Twv >^^eiv t oiKeicov tv yi^ Jtoi^cfk 'A;^^, totizv \oiWi Kiy^v cv c^ ctt)

/^AigvL tIuj iSct^VTUTliV IJi^etVTV tS 7io\ifji.ii '^OTrliv' a)g ciitoXHdriaztf tLu tz aJy/^Xco-
m oxetd^v
aioLVt J^ }(^>(^ T^iTfov wq iJjchg, ox, /A^ic, v^ to 2/0)^5 Tmcrav dmt^y }(gi.Xc^y
p.2i. t!w ^^v C4/ m TikeigtL Ictcl <q^^ t TioKi/Mcav '\}um/jji/j^wtOTiq K^K3^:> 'Qn t (t]y/j(gL-
Xcacncty oLTih^^^ncKtv \:zsh t^j ttoKi/iucjdv. " Kct/ Tzt7retvct)!dyi(72Tctj ojcei y^ Tuq n/upctg vYmo-
1Jl7-(^ ofiyis, H^ v^ TOic, Y\/Vi^(juc; civctlSitcnctig ouuiyig c/k y^g PCiyjiifd. „ 'EttciJ^ y6 vmD-
t](pctvictv Myl Tv '^TroT^ctf t\ }(^ oifA,iAyiartf tS ditovy TTXTrtivcoaiv Asp^ t!w '^ycaaiv t^
<Z!>^a7)}fJ0VT^' <t To ODg chcmoTlw 75 }tj KejLTliv (^ Kvejiov T a^TmvTOtv (^ol^et^auf Ji^icog-
TOlHTteV OUV CpJIOTy C</ TcJ' t(9^pcl T^U^eTtff 1^1$ Ot;^(pO£^5 , }(g-d' 0/{0l0TY\TZt T^ Y^ tLu Alyu-
Tifov yiypvOTOiv, ol t^.t Tikiv^v i^ytcnct aw^t^o/d^oi^ iTjiyvcoauv te od^v ^zs^ayijc/i t
ThTwv ivpiS^ouf Avajv H^ i^onottv oLimvTig "ct^es^ d^ov cjd<pc auTvv Ifh-viuaztvTDt T T jSodov-
Ttdv ocmoiai /{j} ttiyoL?\9v tQ ^v/jislt^ 'ZD^ct%«y axiTrrig tIuu o\vAtav (^oYi-d-etoLv i(gL-^\

o/j(S)tOTY\Ta J\) cpnaiv OKHVcoy iguf yj^ tol vuju' ovtco azixpep^tl^o/j^cov rg varo t^ avLcf^oesLg-,
(^ '^ytvcooTtovTav t olitiov t ayoLdzov Ttj alTvwuTcov /^ t (ioY]^ctav 6>ceTdzv-, /j^ tioX-

>3\g Q T^ iUJtoXictg Tvy^vovTTXV ouuTVig.

V. 16. '' KoLj 'iqct[ cv TYi h/ik^ct ojceivii :> Myi icveJL©^-i }(^Xiai /i% avy\p fjfd^, v^ 8 ^Ajct^
T. 17. /Ji^ iTi BaaXijjL' ii^ cJ^ae^ to. ovo/JigLTzt t BaaKtf/, cm. to gc/^ptrt^ cujTv\g' r^ ov tjL,v\ /j(xy\-

p. 22. ^daiv ovmTt Tp ovo/Jig^Ttov cwnSv. ,3 Totb Ji\ (Pmotv 'fkiyvcojovTc^ wY]Ji/j^va otKeiov.) y^
TravTzav ^$m<pavTig t^ KstTmv, tvj d^e^Tniot 'zs^ai^ovai tyi ift'^-, TraoKg Tng t^ iiJtoXcov

a(pi<^/Mpot dies^micti' oug fjtY\ J% /juav /ivy\f^ltu cwTiig g^v 6}ietvcov stj, fJt,-AJi Tiva ?^^v
ewTtJv 7iotei<Sft^ tQ A9/57-S' td q 8 }(g,Mai /in it\ BaaXift.i iTretJ^ ^og !w o '^VTzt Myov y
ii}{ATi (py\aj tIw ovo/j(c/cTtaLv t ifLluj 'Qn^aovcn Tvig BaaAi^* aTi "wg /Sp a7m.TY\g n/i^e^-

suorum sensum percipere. Nam vallem Achor, locum dicere videtur, in quo prae-
sertim gravissimam acceperant belli cladem: ex qua consecuta fuerat captivitas cum
propria malorum sequela. Atque ex liac loci parte , totam videtur ipsorum desi-
gnare regionem; in qua postquam innumera ab hostibus mala perpessi fuerant, in
captivitatem denique, ab iisdem abducti fuerunt. " Et humiHabitur illic iuxta dies
infantiae suae , et iuxta dies ascensionis ipsius de terra Aegypti. ,, Quoniam super-
biae nomine indigitat apostasiam neglectumque Dei , humiliationem vicissim dicit

officii proprii cognitionem, iustumque Dei, ut principis , iudicisque ac domini , ti-

morera., Hunc ergo , ait, calamilatis tempore fructum nanciscetur, prout olim in
Aegypto usuvenit , cum opere latericio faciendo attriti , agnoverunt undenam ma-
lorum solutionem petere deberent ; cunctique ad Deum clamaverunt; quo facto,
Deus annuens clamantium precibus , non sine grandi miraculo suum eis auxilium
suppeditavit. Praesentia , inquit ,
pari ac illa vetera conditione fient : his videlicei

calamitate emendatis, et eum qui causa bonorum est agnoscentibus , indidemque

oj)em poscentibus, pronaque impetrantibus facihtate.
" Eritque die Dominus vocabit me vir meus et non vcx^abit me
illa, dicit , , ,

diutius Baahm. Auferamque nomina Baalim ex ore eius nec recordalnintur ulte- ,

rius nominum eorum. ,, Tunc proprium inquit, curatorem agnoscent, cunctisque ,

aliis omissis ad cultum meum accedent ab omni idolorum obsequio recedentes

, ,

in tantum ut nuUam illorum memoriam retineant y vel minimam posthinc curam

gerant. Quod vero ait, non vocabunt me amplius Baalim, quoniam Deus erat
qui
 IN OSEAM CAP. H. l5

V. I»,

al(^V(t' }tj iui'n<PiV3V[Xct] Iji^vTrtl' bv J)i'^07itjiyi yj^ iv ice}.f^cn <t. a/ iMcp ;^ c</ oiV-7ip-

/<p7$. ,, 'Ev t>; o/xerOTJiTj a« tjziAiv ;^7a7a|<y r^ IjM-^- Trtfpsla c/V ot/ (pjiai rlu' oljc^icaaiv v- 23.

T ifxLv-, 'fh/u^?^/u^i(; -72 tS c/);(^/8, y^ yoO^^^m G^ r.ch-^yjnrcv; cr6 v^ ^ '^ ol^XI^'

KcAcncj; ^f^tf^v, xeivwv ts ojTaui /ujiTO, tS cDjf^in' i(^ f^lu> fi^ tAica tv. k^ ai Jioifcav.
*' Kctf /uvri^^uc^fJt^oLJ cn. ljiisf,vjr/ cv vn^, (t 'bhyvcdrri (^ icveJLOV. „ ^i^ofj^c^ r olKetcacnv \. 20.

v/u)^ ?\gi7jZ)V TrtTn^^^vyjo^mv ik' fjs>i i^^^cog <zi>esdy\VA <&?» , v^ cPicwcnw 'QnyvocmovTtdv o/xtfov.
" K«4 ^^ '^ "^^ ^/t^pa o«tMJ7, Kiyi ycveJL^r, i7m'jcii!juix.etj id ii^(tv^-> y^ s^cwog v. 21.

€7rax.Kt7?rtf/ rii yyi.y it, ri yi i7m.}CHcn^ izS cnrcjd r^ tzj^ pivcd ^ tt/ lAe6()* (t ajJTa, iTTtntov*

<nroLf Ttd 'l<r^MA* <t coJie^ axtrluj if{_g^vn^ ^ ^;^ jilS? ?f^ ihincrod rlw inc iXiYif^lw i^

^e^ Tc/ 0) ?\ff.^ fjca, P\gLog fjua ^ aii' tlj oJUTvg g^a , KveJi^B^ diog f/,H ii cnj. ,, Tot5 c/Vj

TToXXluj \^iin. (t T^ icapTmv t a^^v'tajv' fS{j y6 dwp i^ yvcoy.lfv ifjt,lw Trapi^q r^ y'^

(^ viTvv «^vov ^ T ct2(£pt ^AeT* dyg ^ 7a ^re/va 7« «^vS o(^v MyVi 'Iva iiTryi tbc

TifjmovTa (^ ai^' m q «5 iiicbg d^Jhfcivji G^ tcafprag a.(pdT^vcog Trapi^irajf g^ o/Wa?*

o*: Q ThTzav cc<^^vcv 'itr^^A r/ti' "^^TcAstt^CTV KT/]airaj Tyj 6% '^ yvig ayoL^v <i>^^-

ita loquitur, haud ultra, inquit , noraen ineum Baalim imponent; quandoquidem
ab idolorum errore regressi , ad me in posterum didicerunt respicere verum Deum.
*' Curaboque eis foedus die illa cum feris agri , et cum caeli volucribus, et cum
terrae i:eptilibus. ,, llla, inquit, quae ipsis antea insidiabantur , et hostili animo
€rant, dabo operam ut eisdem amicitia iungantur, " iVrcumque et gladium ac bel-
lum tota regione conteram. ,, Kempe illos omni belli molestia expediam, " Et ha-
bitare eos faciam cum spe, ,, Dabo operam , ut ex iam impetratis bonis , meUora
etiam se postea consecuturos sperent. " Et sponsabo te mihi iu sempiternum: et
sponsabo mihi in iustitia, in iudiciis, et in misericordia , et in miscrationibus, ,,

Te, inquam, in amicitiam meam reponam; tibique familiaritatem menm restituam;

aequo iure agens et eos qui tibi caplivitatis tempore iniurii fuerunt puniens iu-
, ,

stumque de omnibus iudicium ferens, res tuas denique benigne regens. " Et spon-
sabo te mihi in fide, et cognosces Dominum. ,, Vos , inquam in necessariorum nu-
mero posthinc habebo ,
qui et mihi credidistis prout Deo par est , meque vestrum
dominum agnovistis.
Eritque die Dominus exaudiam caelum et caelum exaudiet ter-
illa , dicit , ,

ram, et terra exaudiet triticiim et vioum et oleum, et haec exaudient Israhelem.

oeramque eam mihi in terra et miserebor eius cuius uon eram misertus, Dicam-
,

que populo non meo, populus raeus es tu: et ipse dicet, dominus Deus meus es tu. ,,
runc certe multam habebitis frugum ubertatem: etenim aer, rae volente imbrcm ,

telluri demittet quippe caelum pro aere dicit , vehiti cum caeli volucres dicit
; ,

nempe illas quae aerem fmdunt. Terra autem rite irrigata fructus suos abundanter
praebebit: quorura lauto Israhel u§u fruetur, id est terrae bonorura. Faciaraque ut .

I
 16 ,
. THEODORI MOPSUESTENl

cz^clat/o TB TmMv r ylul

qiuaiv t iJ^ictv, ricnTip ouo a^pyioidTjartv -is^^c^v, O); av
aiJTii^

p. 24. ojUTvdj c^jpm? '^^^oivTO d^^Tnictg' tQto yb Xzyi 70

T^ if^Yig outrlw ljui^,vTz^ mn^
^ 1115 >«5' c^ ^^(^oo^q rp ajoret^vTWV fiouXn-&eig ilyretv ctj Tij^ Tmavg ajuiiig c/jcnvd
7m\iv ^ 5^e 7* oiHAia^-) ^ dcr(paXeiCi^ te oiicivrag cv ojurYi, ^ 7^ ijuj)} 'ZEt^cmKXJvmv
aVTi^f^aq >\9i7ivv' fM^^^oXlw r
\qu{ Ji &tu, iTretJ^
to x^aT^OK tk )(^-dr' vjuipiq ^
^ T^ K^J\^(?via^ Ji^rojj ^ if^rig' ooq iKiet^ /Jp rlui ^k YiMy^ju^lw ^ov
Q e^) @) «
ijj^T6^y ?\ff.ov' OTn^ Sv ilaoTwg au^siq ^zif^ai^ , iyreiJ^ tcaKevoi 7^ 'Ze^^fz^v ^^Twpav-
rnq Tikavm 'tfhyvcajovrcLi tz to J^ov^ (^ /^ P\gt^<ZD^$ ipScn (p&JvJ??, -t^ 077 ounvg Ji) jms^v©-'

^y cwTtSv ovTwg Kvex(^ tb 7^9^/ d^og, o^ amavTtev j>Mp mm-mg ;tj JlanoTvig, ]Jiajv Jl
ouu^lg dvcodiv r!w oliaiav vei^ct; ivv\Jk/i{sviajv.

KEO. r'.

. I. " Koti g/7T4 KvejLog ^Ztfi^pg fu, in Tro^dj^n v^ ayavmoov ywucu^ ayairwcrcui; 7ravY\e^

^ /Lipi^Xiv J(^dwg ayjLTra ^og i|a$ 'itr^jtJiA, /^ dlvW ^^mj^XiTTHaiv "Gh ^ovg c^o-
^i«53 (^ (P/ASot iPiiL/Ji^Ta /^ ^(fiic/)yy. ,, Et^<:AjA9v mjAAi^c/^ ilpyj;(^/j^ Kavr^^diV:^ 07»

p.^ C4/ cnjyfeS'-^^^ ^'^W >^ /^<=M' a^/itpv/fiM' avy(iy^a7Tfaji vx, 'pju <3ix^(pYiTt^v' JiY^m/^odg J\
p. 25. iipYiraf kJ^ (^ 'i^ "^A^Au^^wv wk iJi^avTO ti^^v t ^ov dvay-
l(p' af? ^ Tct 'zir^g

j(giicag 'ZD^ayj^VTO Kiylv r ^iTio^igiXv-^iaiv i7ro/^oi rcug ^icug' ii^Yiitag '^ rlw Aw-vJ/v Tvig
j(gLT OKeiva ilKOvQ^ iTT iAiy^v tQ ?\ff.ov pw^VTa, Jin^ioug iTipay ^^TrDf^g^Av^^tv Ci/^^vdu.
J^Yiyiiraf TraA/v, lu/ «z^^ d^ov J\^d/^©^ dxTidzraj dvay^^icdg' 70 ^ctp uvn Kvejt^B^
^Ze^g /JUe, T^TO J\\74i > -^S Xiy>v%g if) (pcovLu T yer§ipY\/B^luj "^TTOJcgLAv^^iv cii/nS -^etodiv'

^iTnv «K /n$iy (pncjz, n^. yvuucun^f. i^v /ASi^^KiJa v^ TravToicav ipydnv i(^}tO)V' oag av /ju-

propriam regionem denuo incolant, qua antea privati fuerant; atque ita ibi degcn-
tes cultum mihi exhibebunt. Id enim significant illa verba , seram eam mihi in
terra : metaphora a seminatoribus sumpta dicere volens , se illos tota rursus regione

patria sparsurum , in qua secure habitabunt , debitisque erga me officiis fungentur.

Quae quidem ita evenient ;
quia res vestrae , me curante , meliore conditione esse
coeperunt; adeo ut misertum sit illius quae extra misericordiam fuerat; factusque
sit populus ,
qui antca non erat populus. Atque ita iure optimo his fiet ,
quia et
ipsi vetere errore relicto debitum suum agnoscent claraque voce dicent solum
, , ,

esse ipsorummet vere dominum ac Deum, eum qui omnium creator est, specia-
lemque eis curam suam caelitus tribuit.

CAP. m.
" Dixitque mihi Dominus : adhuc vade , et dilige mulierem diligentem mala et

adulteram: haud secus quam Deus filios Israhehs diligit, dum ipsi ad deos aliecos
respiciunt, diliguntque cupedias et vinacea. ,, Hinc quoque exploratum fif,quod I
multoties diximus, non ad scriptionis formam, unoque tenore, prophetarum oracula
fuisse conscripta; sed ex intervallo dictata, secundum acceptarum tempora revela-

tionum: quarum instinctu ad populum necessario verba faciebant, divinis illumma-

tionibus consectanei. Nam cum superius enarrasset oblatam sibi illarum rerum ob
populi vituperationem imaginem merito nunc revelationem alteram pariter expo-
,

nit , quam utpote a Deo sibi immissam nequit reticere. Etenim verba , dixit Do-
,

minus, hoc significant, nimirum Dei loquentis vocera veluti esse, factam illam sim
 ,

IN OSEAM CAP. H!. IT

ej.a, GV^CiUrcti;^ (t ort(^ln tLIi lcfjTzSv c^J^etx.vuju^Viig /j^i^ieW' o/ «5%i S^d^Q^u; lcSTatifh-

)(^en disg G^ '^y^ Tolq ''n^^viai voju^Sivra^ '^(fjJ&g, ^t^ TnXXQ TronijtjdfQi to t -srcep*

oLfJTOtg vivojuu<rjUiv!w d^o^TTeiav 'Zt^^arlyiv' Thzo ^ hiyi rc TTt^f/^Ta [J^ qiKt^^oav 'iva,

iiTTYi apSt^ ^\ '7r:i-Ahci>g y^^^OTtdjci^ovTzg ^(^'icn Ti (t rmg "^cty^fJi^Ti fMywj-ng^ )(ff.Toi tj

T -3%/ "^i^m l^'i7WV' 2-9"©^, ^s^cri<^i^v to;$ giJiaAp/g' td ^ (oiAhoi Trif.t.jLifiTix, ju^ ^.-

(^tJhv , avri t^ c/>' mc^vwj ^v ouuToIg ^uto, Tnneh o^ 77,w.>j 'fp iiJti^Acov' 'igi q ctifm' tu p. 26,

juS^j 'oD^Ti^ itmjuSpcL 'os^g "iXiy^v jutaK?\9v t Jiiioi (pvXcSv o'i JCj^^Sth^iTii-ng (^ 5?cv
TD/$ i'Ja>?\9ig 'Zi^Tet^v' Totun 3 -^iJ^S i^^iy^v r t^ pctaiAet-x '^o^^TrfMvmv Ibdutar,' 't*

o'i -7-
vjtov 'i-^fiVT^g TTdLp ictVTvlg^ (^ Jii i(gLi Tivct caJnJuuu Si^. ts TrcLVAyu^iCdv ::j dvTic^v cn-

JsMCVviud^poi 'Zjfei (^ cv7z»s ^ov-i fJi5iydjOf^ii\g J'ikIuj rlw «a^t tu ^cfbXa^ diQptTreictv

cpjjjYtTifov ryt cvJet^i c^ fi^j. 70 ^eiov ajJHo%g.

EiTct Xiyl " ^ ijuuc^oiTzcfJilcu ifi^/jrd tj^vtb Vj Jiy^ a^yj^-a^ ;^ y^ys^ }cejL^)>., v. 2.

(^ V5,65A o/vK. ,, Tjj dKeJt^o/\9y(Z ^vtaujuSp©-' itg Ji]\ct)7ivtQ y.y>vor©^ ovTmc/ a.vcty-
y^iov Q <^ tS i iuuxrcdcnxi.iluj td vzboJety/uigt-y iTret '^ h ^og o^ jwt-^ttXaig Jhooicug ts ;^

,'ju&'oig G^(r hJaiag lcfjJief cruujii^^iv. " Ka/ giTTOv -^&^p; aiirlw , rw^^a^ 7roK7\&.g j{g:^<ry\ v. 3,

iTT kjuioU <t iyid S% coi, Vj ^ fJ/A TiDovdja-vtg-) iiJ^ f^h '^'yi oivJpi. „ 'flg ctv y^g^ tQ '%5
y.K Itt oK':*)pv c^' ''bvri fJ(^'K9C^ Ts/ ^ovcti '^if^ai'^v t? ctvmi (3^K'/idivrQ^ g^'" inJhioig,
^ rZit' mJ>if<9victif caiToig \nxro%Of^H t ohtiictv' nTa tb oi/TJsf^ /SyA>?-3€VT©-' ju-w '«>^5 Ta
iiJh/\si. ydjew, if^ Ji TJ15 'Z2%i ouuihv fjjevetv ijvoia^. EiTct Xiyf " JiOTi hfJUiOCLg TTDXJ^g

^^ODvraui 01 xjCi ^l<r^h\ fa.% ovt©^ (BaaiKicog-, ^Ji ovr(^ a,p^vr(^, iiJi hong ^ckajg, p. 27.

^Jk 'ov^g dv(nct<pie^ii, iiJ\ iiesf-reia^j hJh J^^.cov. ,, 'ilg y6 OKZivr.g ^» 67^ t aiAtidTizcav

divinitus revelationein. Mandavit ergo inihi mulierem habere adulteram , et cuiusvis

malorum generis operatricem : ut haec etiam repraesentatio quaedam sit mentis,

quain ego erga Israhelis filios retinere studui, quamquam omni improbitati dedi-
tos , suumque aperte adulterium ostentantes: qui dlis falso apud ethnicos reputatis
student; magnopere satagentes constitulas iUic religiones exsequi: id enim signifi-

cant verba cupediae cum vinaceis ;

quasi dicat panes variae laboratos, cum passis

iiimirum uvis, admixtis bellariis, quos more suo quodam idolis offerebant: nain cu-

pedias cum vinaceis appetere, dictum est pro voluptate quam honorandis idolis ca-

piunt. Porro superiora dicta fuere praeserlim ad decem tribuum reprehensionem

quarum populus derelicto Deo , se idoHs addixerat: haec autem ad reprehensionem
pariteriUorum pertinent, qui in ludaeae regno vivebant: namque et hi, quaraquam
templum apud se haberent, nec non aliquam observantiam sollemnitatum ac sacri-
ficiorum prae se ferrent in veri Dei honorem, nihilominus instar adulterae idolo- ,

rum cultum, cum demonstratione studii erga Deum copulabant.

" Et mercede conduxi eam mihi quindecim argenteis et coro , hordei ac men-
sura vmi. ,, Minuta hac locutione utitur ad verae rei gestae demonstrationem. Item
opus fuit mercedis exemplo, quia Deus quoque magnis donis atque mercedibus lu-
daeos sibi addixerat. " Dixique ei: dies multos expectabis me , et ego te; et non
fornicaberis , neque viro eris. ,, Quasi Deus quoque non pauUsper sed diuturno
tempore ludaeos veHt sibi adhaerere ,
quibus vicissim curam suam promittit: ita

mandans quominus ad idola decUnent, sed erga se benivolentiam retineant. Postea

dicit: *' quia dies muUos sedebunt fiUi Israhelis sine rege, et sine principe, et sine
3
 IS THEODOKI MOPSUESTENI

Tm^^jiict J^ n^ 'jyJ iHJkicov 'Zt^i l^ TnTTDivixhTuv j rif^coejictv ajurolg ava.7\Qy>v i7mPci>,

g(p' tKctvd fMV Tt^ ^^^^ <w^^J^sg cti^/jt^Aaxna.^ <S}^abcnt<^oLcra4 q ivdvmv r^ kZ) tIu/
^^ct4/ rlw ouetcLff i^yjjnpi^ I?) TrcufTzAcSg- d)g (^ctaiXicog fAv oJfi/iiii dfcTvg If) ^ cip^vrQ-',
ttTE v(p ivi^cp ^ctcnKei may/ukvovg-i com^ ctl^^AcoToig yiy>v6rcLg J^ovA^^av dvocym'
d^cupei(^ cfi cu/Ttfy (^ ra,g dvaictg 7^ rlw tQ dvaioc^pjeii^ ^etccv, ^) iraauv t U^rtiduj

Xenypyictv ^. 7^ yty>vcnctg ctl^/L(^XcoTvt^ Tiippo) )(cf,d^gitvctJf 't^ tvtiwv cv of? li^rdjeiv

d^G^ MvofAAtTfMvov VTiTip/^v , ajuioi^etv Ji. ^ 'mg ^ Tolg "^p^juivoig ^. ^ '^s^(pv7zJ'v
f. 8. JhXfjdoiodg' inno Sv 'Z&^vio^v iTvyxoMOv TWticiAcog. " KoLf /j(p (oLVTzt 'Qngpi-^ovaiv 01 tjoi

'la-^yjA, K4 ^nTnTnai Kuejtov r ^ov oumJv, tOj Act/BiJ t /^ocaiAiot oujtzSv. ,, Tltvtf(g[,VTzt,

ipndiv, ad^oju^ot r oiicetcav f(^}iav , ju^^^jSoLAhsvroi} r yfco^uLu, t t 35» ju^TtovT^g yvcoatv

Tg ^ ^e^TT^aji/ cnrnJyi' t(^ J^ i^ /BoLaiXio, ^^^naiv 'i-^v t c« 7^ rS' Aotv)c!^ Sfg^cfb^g-
V- 28. "^UTa •)^ ^g jui^ rlw iTmvoJhv ioofM^a, Xiyf, ots u(p* ivi (^oLoiXet irJ' Zoj£p/3a^gA iTiiy-
X^MOV OLTraxTzg c/k tQ ActwcT i{ffXgLy)ij3p(jo, smrj ^v)7\Qwuveg rlw yifcojJLlw c/>cetvlw, j^-S-*
Iw ^iiTingaauji 7? ^aaiK^otQ t S^J)i)(Cov t /<^^e/« AavU, a/ J)if(gt (pvKouj ^aaiXiOjg ii-

Tqvto iTZtoptg- " Kce) OKg^aovrajj 'Qn Tvlg oLyct^lg dimf i^sr l^ctTtov <r^ Yiiu^efv. „ Eir,

iKgttajv Q nc/L^i^aovrajj TiaVTig r'^ VTn^jBoX^ t duv/^%g, d.vaTQyt^^oju^oi bTToazov auTolq

dytdzov S^ T^ 'dt>^voict^ T^ diictg, cvi^^viTO TV^eiv cv 3 ThTvtg ^^ tvl 'Ze^g \Xiy^v t
T^ rlw ^iiJbtictv iiTtztiv, xotvov y^fmv 'Z&^g aTravra^ mitet^rof r Ts^v, THJTk fdp riiJsig,
Tion. Q oneivoijg, iroTk q aTrajvraj; iXiy^v xoiv^.

sacrificio , et sine altari , ac sine maniiestationibus. ,, JNainque, ut si ilia muiier in

foedere suo non perrnansisset , sed meretricio animo ad alios declmasset; ila heic
dicit, si paria ludaei mihi fecerint^ poenam iis dignam imponam, longo quidem tem-
pore captivitati tradens , et omnium patriae regionis rerum faciens egentes : rege
scilicet vel principe proprio expulso , ipsisque alteri regi suppositis , cui captivos fa-

ctos servire necesse erit: simulque auferri sacrificiorum ritum, et altaris usum, et

sacerdotale omne ministerium: quia captivi procul iis locis consisterent, ubi Deo
sacra facere legitimura erat; et dubiorum quoque solutione quae prophetarum ore ,

fiebat, carerent; quaque antea multifariam fruebantur. " Et post haec revertentur
filii Israhelis, et quaerent dominum Deum suum, et Davidem regem suum. ,, Tunc,

inquit malorum suorum sensu tacti senlentiam commutabunt et Dei scientiam

, , ,

cultumque studiose adsciscent. Sed e,t regem habere optabunt ex Davidis succes-
sione. Haec enim ceu post reditum eventura dicit, cum sub uno rege Zorobabele

extiterunt omnes, ex Davide stirpem ducente; deposita iam sententia illa, qua olim
a beati Davidis regiis successoribus deficientes decem tribus , alios sibi delegerant
" Et stupebunt super bonis eius in novissimis diebus. ,, Exstasim quandam pati<?n-

tur omnes summa rerum admiratione , reputantes qualia illi quantaque bona a Dei
providentia consecuti sint. His ad incolarum ludaeae reprehensionem dictis ,
eom-
munem deinde ad omnes orationem convertil , modo hos raodo , illos ,
modo c«#4~

clos simul obiurgans.

 IN -OSEAM CAP. IV.

KEO. A'.

Aio (^ncriv' " cl;coy£7zz,Tg Ag^pv ^cyei», v]oi 'iff-^wA, otj ;c6«ot5 7z«f Kue^(p 'Z&€95 G^ T. I,

;{aT3/;c»VTa^ tZu) y!u/' eP^ioTi ^k igiv clAii-3"«a, ^</fe gAgo$, «cTfe fe9/3^&)a;5 ^-^ Ifh t^ 5^5* V. i.

fit^ ;t^ '^:^cfbg y^ (povog v^ HAoTDf ju jui<}ixet'ct Ki^^vraj c^ -7*

3^5, ^ ctt^vx lcp' a//^07
jui<ryii(nv. ,, 'AA^ ^ ^'^ tkto/j; <p>jo7V a;c»«7«.7? ice/.vo/LS//-d tS -3?« 'Z?^£p5 t^/^^s ;($t^ <:/^e;-

xvm>wt(^ o/o<5 tb (^ riAinotg duT^ r iWehfJiovtav Yif^et-^t^ ;^;jOi5* ^Q^VTi^i ^ ^ dA>j-

g^yjTg (p^v7j'J)z- aTJzi-ni Q ;^) to -.tcotj? «Jia f^^ia.^ctg, (£ov(^ tc ;^ Mo/T?/ /^ AC5i;>^f'*

Sfs^ Tuxcm; ^)^^^ oThr^ei^Tct} -t^ ^iic,- T^nauvTlw xj/l^ l^v^n^v '22%/. tzj (pov<^«v cAv^JiAst? t^
ajjH<^lwj fe de) 7o7$ -^&^paAncpooi t ;^-3"' e|«5 /uuyvuZauf tw ctt/ui^Ta,, " A/a 7x70 ^^er- •3.
377ax( ^ j^7, (^ a-jut^iptAvd-^tnTOLj aitl Tinai Tvlg sf^Tvnchcriv outIuj. ,, £»' 7nv\j<{ Tmcrzt '^y[-

(TtTajf Sia, TO /uuyi-^^ ^p '^hytvo/jB^jm ouuTolq i^^yJov outw r'p TTO.Ki/AAcav a,vcu^iWTcav
cojTiiq a(pa/cy5, 6i>^ i]g i^^jlco^riv ^%ji^!iZcti r oittovLVTOiv t a.e^^/J^v' tQto ^ Myi to

(riU4K^'juud-/i(72Tctf M yi (PMj rolg i(^f^t}CH(ny cujtIuj. " '2auj TOtg dT^e^oig t^ a.^^, ^ to??

io7re%ig TJJ; >^?5 ^ oxo/ toT^ 'm.TetvoJg tk oupavou. ,, T^7n;d<a5 Agj/^ K^ 75 g/iy-ST;?, otj

i7UJUsC7n)?S'Jvrct} ^oi 01 cv ouuTolg cP'Ju>ctTo} TrTig ?^i7i{ig-, 01 dTiejtCt)v ts J^tKUtf iTnosct^ovTig

TDig dS^vi^eS^g' d' o^cuTip Tivoi '.Sflujct cl-9"goov, r t tt^vwtwk apTniycug (fhovTsg' ^ffjf ^y^
^tIov ipTT^TZirv ^/Sff.^^etv icmeicDxnong Tsg tAKcl;. " Ka/ i-^^vig 7^ 3stA^^'t5 o«Aej'\J.aoTV. „ p. 3».
V. 4.

" hTrouvTig (TzwTVf^cag eiTrav 01 Klf-^^ o/JioioTnTct t t^ 3a<;\5tT(«s i^ucov TTkn^QvTig t ^(^ a^-
cT^ "^kTvAQvTCLi. THTVtg iimyi' «' oTTrw? i,iy\e^etg [x.r^Ti chfcctl^tiTci^-, fA,yiTi {My^j {A.refitg. „
Tgctwjtti J& (^n(7iv a^^etCTzt l^AfJUci ^^^h, ^g fJuriTi t c/*;(^^ov7:i e|} /\9»7«.!!', pyfTg t tk

CAP. IV.

Idcirco ait: " audite verbum Domini, o Isralielis filii qula iudicium Domino ,

cum habitatoribus terrae: non est enim verilas, et non est misericordia, neque scien-
tia Dei in terra. Maiedictum, et mendacium, et homicidiuni, et furtum, et adul-
terium inundaverunt terram, et sanguis sanguini commixtus est. ,, Age iam audite,
inquit, iudicio vobiscum disceptantem Deum, atque ostendentem quali quantaque
raalitia providentiam eius remunerati sitis. Nemo quippe vestrum veritatis curam

gerit, neque ullam caritatis erga homines rationem habet: siquidem ne de Dei qui-
dem scientia solliciti estis ; sed fraus et execrabilia prorsus opera, homicidium, fur-
tuni atque adulterium passim in terra exercentur;^ mutuisque caedibus tantopere
mdulgetis ut semper cum praecedentibus cruor subsequens misceatur. " Propter
,

hoc lugebit terra et minuelur cum omnibus qui habitant eam. ,, In luctu terra
,

omuis versabitur, propter ingruentium malorum magnitudinem; dum ii tam imma-

mter ab hostibus trucidantur, ut nonnisi exiguus incolarum numerus supersit: id
ennn valent verba minuetur terra cum habitantibus eam. " Cum feris agri, cum
,

reptilibus terrae , et cum caeli volucribus. ,, Tropice more suo dicit, fore ut cum
plebe princlpes quoque eiusdem pereant, qui ferarum instar infirmioribus nocebant:
et ceu aves quaedam diripiendis pauperibus subito involabant; vel denique serpen-
tiura ritu proximos quosque vulnerare studebant. " Maris quoque pisces deficient.
,,

Cuncti, ut uno verbo dicam, qui, tamquam mare pisces, sic terram replebant,
funditus disperibunl. His addit: " ut nemo vel iudicetur, vel arguatur quisquam. „
 ,

SO THHODORl MOPSUESTEM

a,^ia^-> it^ ovehvi 7\Qycd (pcuvo/MfiQ-> a^jQ-- cdauiri a,v d 775 U^(£>q iJg dvTippiKJiv Tnawv-,
dd^^iiv Tg }ir/j 0.11 f^^oiix) ^u>J^ Tmvmv. " Kctj dSiviiai riju^pctg. „ 'Eth T^et^gov C¥
T. 6- tt^d^ve/a •uzro r 'fkiv.^jid^m •^yia^rcti f^zay. /^ «rS vujctvc;. ,, " Kct/ a.O^avyfcnj '3>£p(p«''in;

Ko£/ 0/ r 4"^^^^ ''c<?£$'5 aLTmrlaj v/uf^ ^os^n^v KA^n/J^oi-, cv a.S%-

'ce;^ppyicna7 3 td/$

veta, Tikei^i ;^ uiJTm '^naovrauf' vzd TYig ^^n-^uYig vjuThig av^t^o^g-, Maznp vuKneAVf^

^
Wi (^^^ctKT^f^fjoi onoro), f(^ Tyi; dTrdivig a^ngov lctuToig r!w '6^TnJ^<£i(nv o^vng.
" Nu^t) a)ys''^fx>(rct rujj ^vivi^ as. ,, 0'jTC6g bj a.')voict v^ TikcivYi i^^gzva-av oLei.

>• 6. " ' fl /jjiicad^ti ?\g.6g jm.« 6i>g «x, \-)(U)V 'Qhyjoacnv. „ 'E/JUfA.v't7a,Si J^ ravrluj ^ VfJieig^

^ef^vct -7^ '6^yj6iC7ici)g T^ ifxng- i^vng ?\9y>v. " "^Otj /^pt/ ov '^^yvcoaiv aTirxaw, a.7n^ax)fxaui

V- 31. cTi Kclya T& fj.h li^rdjeiv /J^r ,, oicoui^ 3 vfjuetg '^bTroj^iCkYis^gLri rlw y/ooaiv lctvTtSv rLo
ifj,lu)y Stw icd-ya t^ ^l^ I/a^ '%^7r^ctg v/igtg 6jc^oL.\cij /j[$l}c^v ^ -t^ auy^/igiKcdcncu;
Hovlia-aj; t Toimv -, cv olg U^rdJetv v/j^gig 'txj^cryinjov luf i//j)i' tQto Aiyf tv aLvmiTOfj^c^ cn
T fAYi ii^r<i!eiv /{9i' i7Tei<fi] 'yh ttoivov d7m.vTa>v y^^J^Q-' ti U^reian, ligL^g fJig-Kff'^^^
Kiy^ nauA©-", ^ toto 6<petA<i cocojip liiko iauTO, «Tta? ^ r
t ?\9lh 'Ztr^a-tj/ioeiv dyon-
Heiir. Yir. 12. /^ff,TC*)v^ ihtOTtdg cfTTeiyrct^ ""^Trol^ctAXii^ <2^ liQGPruKiyig Asn^, 7mmv/B^-Ag OKeivvic,' * i^raJyi
oocmio y.vo/JUivvi ttcivov ii^ TV Tctpef^Q^, ouTa v^Jf THXuoAVfiVM KQivlu) ^iTroriXet rlu) tJvi/uctJ^.

^^ Kfltf i7n?^-d^ii vofjLn 'SiS (TB* '^X-iiaofjrCtj TZicvm o'H icdyu). ,, YlaLpaLy^syaztfAJivov; m vo-
> "•
/M/igc. TZi, i/Jigc, cv iiehv) TiDtYimftaui ?hy(f)- "^ Kcltu to Tikiidtg omtzIv, bTwg yi/^/bTVV /<p/. ,,

Kotf ^ TroAAel Tivig (c dvaojL^ftviTOi Sf^ -t^ mePt /ApviojQ '),\y>v'orig t^ Ifcyig^ Jiov 'Qnyvoi)-

Tanta inquit ornniuni rerum vastitas crit , ut neque deinceps iudex supersit , nec
'
qui aliorum crimina corrigat : cunctis una captivitatis- calamitate aeque obrutis.
" Populus autem meus tamquam sacerdos, cui contradioitur. ,, Dignitate omni de-
ciduus, nulloque iam habitus respectu dignus: veluti si quis sacerdos in contro-'
versiam incidat , et deponatur, atque apud oranes dehonestetur. " Et infirmus erit

interdiu. ,, Diutissime in infirmitate versabitur incumbeiitium malorum. " Et in-

firmus erit propheta tecum noctu. ,? Et qui falsis antea praedictionibus ad vos
decipiendos abutebantur, plerique omnes infirmabuntur ; ab obruente eos calami-
tate , nocturnis veluti tenebris occupati , fraudis suae inutile iam molimen cernen-
les. " Nocti assimilavi matrem luam. ,, Adeo haec in inscitia atque errore semper
versatur ! .

" Visus est populus meus tamquam noa habens scienliam. ,, Vos quoque eius-

dem meae rationem habuistis. " Quia et tu re-

imitatores facti, nullam scientiae
pulisti scientiam, repellam te ego quoque, quominus sacerdotio raihi fungaris. ,,

Sicuti vos scientiam meam raente vestra eiecistis sic ego quoque vos a cultu meo ,

expellam, procul vos propter captivitatem ab iis locis submovens, in quibus rem
raihi sacram a vobis fieri constitutum fuerat. Hoc significant verba : repellam te

quominus sacerdotio fungaris mihi. Nam quia commune lucrum est sacerdotium
prout beatus Paulus ait, ac propterea debet sacerdos tum pro se tum etiam pro
populi ignorantiis offerre merito cunctos de sacerdotio expeUi dicit, siquando hoc
;

desinit: nam sicuti dum existit, communem praebet utilitatera; sic desinens ,
cora-

mune detrimentum parit. " Et oblita es legis Dei tui; obliviscar fihorum tuorum
et ego. ,, Eos qui legitima raea transgredientur, nihili aestimabo. " Secundum mul-
 "
IN OSEAM CAP. lY. 21

CTiav (^ 7»i^TJl5 ouuivig cutjov ji^voizi T^ efho^iay ol J\ a.V(i7^y>v tz/ 7^yi-^<l tcsT c.W&)
T ik «A^ ^^vofJ.iav imefii^cwTo y TioXXluf nva, (^ a/^^^JiTOv ouwmv l^yttjttiu^oi. T; «f;
*' T^ cfb^oM ounzSv z\ aTi/uuctv ^<K)fJiajf. „ 'A^^to t 'Z^^ts^^v ayt^v iig yji^vw TrCl'

tav avTiiq i(^L^<piaw. " h/^iia^

' /\a,ii ^« (pa^VTOj. ,, Ivct g;:;7->; on roiaoTzt ef\ b ^og p- 3--

6 i/Jj)(; r/^iy\fUtg g'5 ijt/Je-, avaT^y-v m TTiTivhitA AH^^rct/ t ^p?rov roiLrav '^dTroPsgLua-ctg
xctpTTOv, oict 7X?p itwet^i' To yi ajLVpna/; /\gLH fjua (pa^vroj , avn t roiHTtay bTroT^ua-amv
o\ tQ /\9ta fA« ola 77?p vM^m-
" KcM Ci' r a/JfjbTiat^, am&v AKi^[flvrctf aAAP/ 'y'-'^' ajunJv. ,, 'Tm^ y6 oov yi/^p-
rojnov ih i/fA-> <^i' iTi^v cf)i)T8(7i cfJiclw rp i^ivajj /uA?^vTZe)v ojuigig 7ioKi/Mm. " Ka/
g^ ;^5w5 P^o;, ocyTw; ^ 6 /«^dC/$. ,, 'Ev ro<Tu.jry) mjy^ai n ^ (W[t<po^£ Sjs iJi; ^•9-

ctly/^Acoaict; '^sKJovroLf^ wg f/.nJi /jLoa) i\va\ li^rdJovroc, n y^ tQ iJzro rluj h^TwuLv

^^oo^v ari fjLyief^vog /dv rYJ ct/ h^retct di'ict ^Zt^aniUiVTWv yivo/J^n tots, TravTwv
q
rY\ r^ oAy^/jfSf-Kcjicncu; (WfJi(popa ^[^.K.et/^JCi>v o/j(^ict};. " Kclj (^,ccPimaw iTr caiT^g Trs? Ocf^iig

ctvTtSv, }(cfji TO 8fa^'(iXia dun^v a.\Ta,7n>J)x)a€d ojDToig. ,, Tif^copliTOfic^ yti auT^g avctT^yt
oT^ Ti i^ovXdjovTO i^riXeiv y^ 'Zd^vi^Ljuto . " Kce/ (^(Ay^vrajf }(^ ou ftij ift7ikr]^cSaiY. ,, >. 1«.

''Ainivgov 'i^acn t }(gi^tcvv rhJu Tretoa»,, aei Toig ^sr^isig '^i^gjdi/^ivoov ire^v' c^k /ji^Qc-

(po^g (JJJTO ii7nj)V T iTreid av (pay^vng f^yi Ttooicjc^aiv ^ idJiovTtov iiuAiv' iva etTrri on itt

nroi cv Tret^oL '^'/jmvrcti rjf^ }(a}tc£y' }(^ TyJ fzs^iko^v yty>\OTZi>y ., imXtv nptj Jdjrio^' p- 33.

Tii^aj^ Jl rp yiyvo/jjevcov oun l^* td y^ (^ay^vroji ;(^v(ctudzt ii7nv o); cv rolg avodik^ig

at^T\aj; TsgjH ftn (pa^vraj, avTJ rS Trei^dTicrovraj. " 'ETrvpvtfjcraAf (cl 011 fjt^h )(^r<£>-&tjuu-

3aJ(7?v 5, 'ETretJti ^ ctmsTra-flW /.Aa -^cwriAo^g, oveflv aurolg r.g Jiov oxf^y.cnrajf. " A/on

titudiaein eoruin, sic peccaverunt inihi. ,, Quum mulli, imnio inaumerabiies , ob

providentiam meam facti essent , aequum profecto erat ut huius muneris auclorem
cognoscerent ; at iUi conlra ,
parem numero suo iniquitatem adversus me exprom-
pserunt , multam scilicet et inlinitam patranles. Quid ergo? " Gloriam eorum in
ignominiam commutabo. ,, A prioribus bonis deiectos ,
peiora faciam experiri,
" Peccata populi mei comedent. ,, Quasi dicat , talia populus meus quum inme
peccaverit congruum factis suis fruclum
, percipiet; tales nempe fructus capiens ,

quale semen iecit. Nam locutio, peccata populi mei comedent ,

permde est atque ,

talibus perfruetur populus meus ,

qualia peccavit.
" Et in iniquitatibus eorum accipient alii animas ipsorum. ,, Namque ob ea quae
in me peccarunt ultionem ab , aUis patientur hostibus ,
qui consurgcnt. " Et erit

sicut populus, sic sacerdos. ,, In confusionem tantam calamitatemque devenient pro-

pter captivitatem , ut nuUa sit sacerdotis ab eo qui sub sacerdolio est discrepantia;
quatenus nihil tunc ad sacerdotale ministerium pertinens fiet cunctis servitutis ,

infortunio indifferenter correptis. " Et ulciscar super cos vias eorum et cogitatio- ,

nes eorum reddam ipsis. ,, Puniam eos congrua his ,

quae cogilarunt facere ac vo-
luerunt , vindicta. " Et comedent, et non replebuntur. ,, Indesinenter mala expe-
rientur , aliis aUa excipientibus, Utitur autem metaphora eorum qui comestione
non satiali, rursus comedunt; ut dicat, fore ut hi etiam mala experiantur; et per-
actis prioribus , fore ut posteriora superveniant : nuUumque linem impositum iri.

Nam verburn " comedent ,, heic item eo sensu dicit quo in superioribus " peccata
popuU mei comedent, id est experientur, Fornicali sunt, et non recte eis erit. ,,
Nara quia a me omnino recesserunt, nihil iis bene eveniet. " Quoniam Domi-
 22 THEODORI MOPSUESTEM

(^ KveAOV ly>(cf.viKi'mv •> rQ (^vKa.^aj 7F0^ve{av ^^ oivov toj juk^a-jut^ IJl^ctrCi zafct'iA

Im^iQvTO cwiiJ^g' «^ ^dvovrct^ ciuuThg Tolg ;(^icolg^ fA^ri 3 cu<Srnaiv -t^ 'Zis^vojuuctj; T^Qivihv
i-^ew T^ \<^icu;.

V. 12. " 'Ev (W[A,/3o?\sig i7ni^TXt)v, j^ Ci/ pajScfhig djunf ATniyfiA^gv dmtS. ,, ^A kJ to sA-
xlwiKXiV i^og \7nnHV Xiyl-, oii 0/ ^j' l:;7i^^7re)y Gfftr cf^^jujivctCy UTi g^ t^Itwv /spso^,
t^ (WfA^lSoAcov fxav^veiv ^hKqju^oI:, ti <j'^ uvTolg a,vay}(^im ^ of kJ) to gjVSz.-? a/-^To7$
pa^cfhig TKn KA^v\^JiVOi fJ^ anvcumg ^ l^TAtnm tIw ^'St^kCjloiv iTiDiHVTO. " Uvdjji^Ti
TTOpvact^ iT^OMridiKrctv , '^ cJ^iTw^vt^crav ^^ctv t di^ cunzfv. ,, UopviKri ^tioTxjLS^oi yvcofjiri,
T. 13. 'Zef^g vikctvluj ilcfhv "^'^vng t5 .^sS TravTiXc^g. " 'Ett? tzx^ ^^pucpa? t opg&)v g^vOTa-
;). 34. ^OK, (^ ^' 7^5 /3«V8$ g.dwO»' tJzTO^TW <://buCe (^ Xdjmg <^ JiVcfpH GVayiia^OV%g^ OTJ i(gL?hv
oyATin. 5? E/TO S^ TO o^Ji Tg (^ G^ (^nvovg dvi^i^v, ojujodi duaictg 'fhnT^QyuuTig Tolg

<^ai/Jis>cn' ^ cfivcfpm iti jiMycL7\g, ti v^ avcrKia, c^Ai^/jS/joi , ojUTvdi r a.7raT!cu iTTkrpnv r

oimcuf, /ulyL n Y^ (Tijuvov vofM^ovTig «?) td ytj^^-S-©- 7^ "^ t cPivJpm cmioig' cog^ -^,

<s^g r aoijSeicu/ '^TV\ehict>g i^^v avTct vojuu^eiv. " A<a t^to TroovdjcrHcnv (XJj dvysLTioig
y. 14. vju^^ (^ oHj vufx^pctf vjul^ f/^iyjij (Tiicn' j^ ou fxh l^cnti^cofxa^i 'Qh rag vvftcpa^ vjuu^ ot"

av TJZPvdjcTWcn', (t ^ TO5 vufxcpoLjg vji^S ot av /{gi^^^djcTtecnv' oii ^ ouutv] ^t Troovciv

(TWJiCpi^VTVy (^ f^'r TiT^iiTfMpm idvOV (t P^giCg (^l) aUJUim aULiT^lHATt) fJi^ TTO^V/ig. „
'AvoL?\9y>ig Jii ToH^ 7ikv\fLfi%K)fif{cf,(n Tolg oiyjeioig J>i)C7m rug c^Kctg' iTretcf'^ av ^^^oi-
ng Vf^ ol TfoXi fjuoi -i
ilg loig <s&^gcmKii(ra4 vfuv dvytj^^ctg Ti cJ^v^eAt^cacn (^ vvfjLCpag'

m ytvofj^'jm oocfiva, 7n>iYi(J0fJt,(juf 7\Qy>v' l^^iTnp <h}(^icog xzsofj^eiTi ^Dtzjs, crvfJcC^vtiiVTig

iium dereliquerunt , ut fornicanclo inhaererent. Fornicationern , vinum et ebriela-

le^ cor populi mei excepit. ,, Quippe Deo prorsus neglecto , inultain circa idoio-

rum diligentiam exprompserunt: adeo ut malis ebriati, ne sensum quidem iniqui-

tatis suae habeant.

" In auspiciis interrogabant, et in virgis suis annuntiabant ei. ,, More , in-

quit, etbnicorum agebant, qui daemones interrogabant , sive horum sacerdotes , ex

auspiciis discere volentes quae ipsis opus erant: quorum erat consuetudo ut virgis

quibusdam utentes , fraudulenter ad interrogata responderent. *' Spiritus fornica-

et fornic^ti s*unt a Deo suo, ,, Fornicariam habentes mentem,
tionis decepit eos ,

ad errorem a Deo prorsus aversi declinaverunt. " Super vertices montium sacri-
ficabant , et super coUes accendebant thymiama : subtus quercum et populum et

umbrosam arborem ,
quia bonum erat umbraculum. ,, Deinde ad montes coUesque
currebant, ibique daemonibus sacrificia faciebant , magnasque et uinbrosas arbores
deligebant , ubi suas perversitates peragerent; magnum quid et sanctum putantes
esse arborum ampHtudinem ac densitatem, et suae impietati commoduin existiman-
tes. " Ideo fornicabuntur filiae vestrae et sponsae , vestrae adulterae erunt. Et non
visitabo super fiUas vestras cum fuerint fornicatae et super sponsas vestras cum ,

adulteraverint : quoniam et ipsi cum meretricibus conversabantur et cum initiatis ,

immolabant. Et populus intelligens adhaerebat meretrici. ,, Dignas delictis vestris

poenas dabitis, cum vobis potiti hostes, filiabus vestris ac uxoribus slupra mferent,

quorum ego factorum nullam geram solUcitudinem; quia merito haec patiemini, qm
(1) Cod. cro5 , fortasse pro f*oo. Vulgatus lat. legebat oo , non. Sed Theodorum nostrum legisse ap-

paret 6^ prout habet etiam codex nobilissimus vat. 1209.

 IN OSEAM CAP. IV. 23

T« T>j Tivpviicyi TiXavyit lij noivodnciv TPDiriJziiLSpoi 'zu^q (^y\>&k; 'f?n W ^(^'^Xi^n-eiv lukv

ifJik^ 'Zi^cn^eiv Q rolg iM?Sig' fc TgAa<^ ^JcV TiuKX^q cJ^ v^ T Ti^^ rolg gAA«cn p- s^.

v€vo/u*(rjii6vluj fjivyiaiv' dvojitg cT' l^' Cfceivoig d)g vm^ /uiyt^v tivcSv o^nXetv d.ytdwv
a.TTcu; n awjrvfji.oog aVav, o ?\gLog h /u(_^t,Aigtt Tnivmv avuumct^ ro Jiov b(peiAcov (^ diov

^yivcomeiv (^ icturS Tiomlu/ , r /^ roi^^mv itMro aoivcaviav oi t /l^s^^^v^^v iwjrlw

<it a.WQ?\ff.^v Q^irkXHV Tfcpvelav-, diQ juh "^Tivgziivreg , Jhii/uisicn "j 'Zi^^rctt/ip^vriz dz^THicty.
" Su Q ^ls-^hA jttyi ayvoi-, (^ 'l«Jk jW/W ilcjuo^djitSm ilg YctXyi^., j^ fjt,Y\ aLva^cu- ^. ir>,

Vm «k T CAVJOV *nV , <^ JttM 0JU4/tiri ^C^VTO, KVeXOV. „ 'AX}\gC y5 1«.« 87Bt) 7JC.m5 ^i^Ag-
wlut voo-etri rlw oiyvoiav , oo^pe. civiivoui jiMp ilg XctKyt?^ Ifh S^^Tntci ihi cunvdj 'ijpv-

juS^n ilcPii)Aii-, ^zs^cmoiet^Qraj 3 7i/-taV (^ dicDov }^ ovnxig ovict ^ov Stov s/V^va/, u>g

awuiivctf ^Dto (^Y}/\9ig-, t aJ^wuoLTOiv ttoAAji rj S^(po^ oiiJia Ta din (^ ilcPtoXa t ^^25
tf^r' av-&£oo^/«»' ;^7ao7J<^a£&4vT(^ X^^^' ^ ^» "^ ^ '^ aiJiov hjuio^Qy^-JuuvTi dwv
oLiJ^i^^LZouj 'ZD^ariicov m Travmv TnT^aLa-jt^jcog rlw ovofJigLaicvj iiniy> juuevlu} Taurlw o\'oy

Tno bgi To '^ilv eiJ)i}?\9V' ovTTt^ ilg (^ olttov eiain t ki^ ct^juipJicu/ oujjrJ f^i^azLyivrig

^^mictv. *•'
'^On Oug J^/u(st>^ig '^ctpoigpclau TrcJLpoispna^v ^la-^yiA. ,, AizLu ^ (hc/Ji^- v. 1«.

Kiodg Kivrai t^ (pvaumg '^^/Moug '^i^g a^^ia^ V(^jau.a7ig., el7n<Pfri ju^v 7^ ePaXeta^ c^ p. z».

itiyigj oi}to?\g.<r^ Jl yvoofA.yi 'Z&^g rlw rp i]<hi)KodV cvdjaxtn ^o^Tnicvj. " Nlo» vifjuriai

auT^g Kve^og d)g d,/A,vov cv ijpv^^u^pci). ,, AifzoitopTnazo rviviw ajJTdg ryjcPe •A,a,>teiat fd^jLct-

yjiv ry\ t TroKi/MOOV i^^ocf^Ct), 00; y..nJiv cl/vjh ^KKgJ^etv qju /M^jig"»? ;^pa SJB^i^^^vr^
ri (^ TiKcvuod/jjiVii. yC^ rlw olicetcLV £^(^ht5kt©^ ftnrio^' ro ^ oKO^Tnaiv Kiyfy "^:^ 't^(j

8j^vi/JS>VTt6v (1)7? ct:petcf^g (^ oj^.av.op7n^ovmv . " Mg'^^? iJcfhoKcov 'E(p^ip. „ T/5x' 'zs^? ^- "•

ibrnicario errore vos irretivistis , coaiurautes slinul ,'

ut me dereiicto ad idola acce-
datis ; in tantum , ut multi ex vobis constitutas quoque apud ethnicos initiationes
susceperint, et sacrificia liis consueta tamquam pro grandi aliquo bono peragant.
Atque ut summatim dicamus , universus populus, qui maxime omnium cordatus
esse debuerat, et Deum ceu proprium creatorem agnoscere, illorum socielatem prae-
tulit, qui hanc improbam intemperantemque fornicationem patrabant, a Deo aversi,

et daemonibus cultum exhibentes.

" Tu vero Israhel ne ignores, et luda ne pergatis in Galgala , neque in do- -
*

mum On ascendatis , et ne iuretis viventem Dominum. ,, Ne sic, inquam, omnes

pessimo laboretis inscitiae morbo , ut in Galgala ad adorandum veniatis constitu-
tum illic idolum ; et simuletis honorare tamquam aeternum illum qui verus Deus
non est. Cum scire oporteat, impossibile esse haec simul consistere: multa enim
est differentia aeterni Dei ab idolo, quod heri manus hominum fabricaverunt: con-
fitentique aeternum Deum prorsus esse abstinendum ab iis qui ficte hanc gerunt
obtrusam appellationem cuiusmodi est On idolum , cuius fanum aditis, haud con-
:

venientem ei cultum deferentes. " Ouoniam sicut vacca asllo percussa, insanivit
Israhel. ,, Vaccae instar naturalis cupidinis motu ad incontinentiam tendentis , a
servitio raeo discessistis , lascivaque mente ad idolorum cultum deflexistis. " Nunc
pascet eos Dominus quasi agnum in latitudine. ,, Dispertiar itaque illos , hac et
illac circumagens in hostium incursione, adeo ut ab agno non differant qui in spa-
tiosa regione oberrat matrem suam requirens. Nam pascet ,
pro dispertietur , ait;

capta metaphora ab iis qui profuse dispertiuntur aliquid atque dlspergunt. " Par-

(1) Graece vi;j.i,j refertur ad 5(av£p.w. Sed latine noo ita se haberet /)ascf ^ ad dispertietur.
 2i THEODORl MOPSUESTE^rf

'l<repfcMA ovojL(^i^<l j c/K i^ J^ttvtnaTipag (pvXtig cv r <J'<c>(^ rlui ovoy^cncw •n-3'^5' coc, td ,

vioi ^E(p^cufc o/retvovTig /j^ ^ttA?\§vTig To^oig. " Ediiiccw iAUTolg cmavJk?^. ,, Autd?
V. 18. iTnvoncrtv lcivmi' vxg 'fki to X^^^ iK^oimg' img ^ liya. Zottdv; "'HpgTjcrg ^vcufalHg. ,,

T(5x' dfietvcav 'Cy^Koorct^ diri/Beteiv. " nopvtiJjovTgg cf^i^dsropv^auv. „ fcvrgu^^v '^avTiXdg

ivdjcrcu^ "Zir^g TO ^IQSV. " EyiTircnv ctTiyM^a^ o;c cp^Ui&^/^^Ss ofwi?. „ rioAA^j r>7 *&zj-
jp.. 37. yo/a pi^Yicm^oi, figuj t^ 'Ca^o^ea r>i ^fptr' l/^u, r^it' riti ilcft^Kcav €/A9vro dii.^7r'eicuv-, w

V. 19. 7ra(77J5 ojjToig abTxfJUiu; ^zs^^civog icpcjf. " SugpocpJi 7rvi'Jj(i$c%g auvdg cn/Q^ei cv r 'nfipv^iv
ojuiYig. „ '^Q.g yi liifcLf^ov td opjgov r '^iou^i Tcug olfi^icug tv cLi^ov i?\ff.wuov TrvgU/tcpt,

/utATa^aiov cupiTcti r^ Tifnai-y ouiwg x^zso r^ op^fjg outvi KncpdivTig t^ ifMig coTctvei /u/iTica^i

'^y>voTig fJa^ iroXKXig ajni^ksziVTcLi t^ vlBpicog ilg alxM^Kcacsictv. '' Krtf tf^rca^jjuu^i^dov-

roji 6k t^ dvcncti^eAOOv cwn^v. " '^Q.g^ kuTiig roTi ctiSrvicnv /\5i/3efv otj /u^gcTCucu^
^^ 'fki-

^Ksf.^i\ rlw (u^ id -^ucnctiptejLci r iiJh^Kcoy ii^v cmaJ^lu).

K£0. E'.

V. r. <' ^h'AiicJTtTi ^uTa o\ Uoeig., t^ 'Zif^ok^ri oticog 'l^gpjwA, jt' olx.og r ^ct(nXicog Ivca-
"Til^iSi. 5, A>iA9V OTJ TTuKiv cvQcodu cf^ "^oj^gcKu-^icag ive^ct^ «•P/C^ '^ TTopHmg (^Ag-
^icog TrDtei^TOLj, 'Ze^g Ti g^ kpictg ^ (^ ^lcr^JinX-y j^ G^ t^ ^ctaiXtm; olKKtg a.^srctCTCtg

Kiyjov. " A/o't7 'Z&^g v/uigig €S7 to }Lol\Juct. „ 'T/tf^s ^ lAwAy^a tJzto t xp/cnv 7n>vi\ao /M^o~,

T \ylutj.i iLj efiiccLg vmp S)V 'moKixYi)(cf,'TZ Kyt^^ju^Q^ 'ura^ vfM^. " "^Orj 7ra><e I^^m^jjtb

r^ aytOTnS,., /fpty (w; J^ktvov c/KTi^fjSpov 'Qh to iTttjSuexov , o ol ac^ivovng r OTlpaj/ ;($tTi-

Tm^OJU. „ AlCt(p6eSi4 (pyiCriv tJzto/S^^S Ky T 'Z&i£p(p«TZirV iTiKTma.tdi T l/t^, J^lKltt/ T TO.

ticeps idolorum Ephraira. ,, Scilicet curn idolis comrnunicavit. Et saepe alibi et nunc
etiam Ephraiinum pro Tsrahele dicit, ex potentiore inter decem tribus nomen as-
sumens , sicut illud: filii Ephrainii intendentes ac iaculantes arcubus. " Scandala
sibi ,, Ipse slbi conversionem ad deteriora excogitavit. Quamobrem, vel
posuerunt.
quomodo? " Provocavit Chananaeos ,, illorum impietatem aemulatus. " Fornican-
tes fornicati sunt. „ Exin in peius omnino ruerunt. " Diiexerunt ignominiam ob
fastum eius. ,, Multa utentes insania et adversus me superbia, idolorum religionem
amplexi sunt, quae omnimodaia ipsis ignominiam asperget. " Turbo spiritiis quasi
sibilus extollet eos in alis suis. ,, Sicut volucer, aereum spiriturn alis suis impel-

lens, in sublime volando fertur; sic isti ab ira mea correpti , et quasi per aerera
raptati, multa cum violentia in captivitatem abripientur. " Et probro adficientur
ex altaribus suis. ,, Tunc demum inteliigent, stulto se ac noxio circa idolorum ai-

taria studio defunctos.

CAP. V.

" Audite hoc sacerdotes, et attendite domus Israhel, et domus regis auscuUate. ,,

Manifestum est, hinc quoque rursus, ex aha revelatione initium sequentis dictionis

facere, sacerdotes simul, et Israhelem, et regiae famihae cunctos alloquens. " Quia
vobis iudicium est. ,, Ad enim veni ut iudicium meum
vos exerceam, et poenas

de ausibus vestris lata sententia sumam. " Quia laqueus faclis estis in specula, et

quasi rete in Itabyrio extensum, quod venatores praedae causa fixerunt. ,, Varias,
inquit prophetis moliti estis insidias , et yenatorum more qni rete ad capiendam
,
 IN OSEAM CVP. V. 25

^Kol^' (niOTnoLV ^5 T '^D^^pyiTTtfv (g) (t^^AAp^v Xiy^' a)g '©^^ TZif 'E^s;ci«A tv, mtoTfov
J\J)xi(^ (7i rd oIkco 'l(rsa«A *. "
'Ep^ q Tmjfehvmt; v/^^ iijuu. „ 'AAA' i7ret<H) e/h^iocu- * Rzeci». iii. 17.

vovnq lcp' Oi$ if/^lwvov v/MV oxetvoi TO imju^ct TvictvTix, }(^r duTUv ii^v^-^^jivS^ 5 a;y7C5
iTTu^Cd rltu 7J^«eia</, yntfchvcov v/^g i(p oU M|«.apT>i;^T5 , ^i/ ^fptf aKcvng '6mJi^iT-&i
ivLvmc,. " 'E^ T 'Ecp^ia/^j ;^ 'Io-^mA
g^i^dyK 8x. a7TS57i' o-Tr 1^«.«. ,, Kcw ^ l^<^fj,ou v. ar,

Ta ^vo/^ja TTrt^' cuWv d>ce//3fiJ$, ctTe TraVSTS ajjrolq 'Zirapoov. " Aiotj vuXi c^g77DtfV<s6crgv

"Etpocufj!., ,, O/c/k TrJiVLty otyTJ^g TeAsov "^xTOjztvro? SjttS, ;f^ c* t»j t 61-
i/uucLY^ 'lo-^wA.
J)Lxcov juucwdivrci^ ^Z^ct. " 0(;x 'iJhtiKctv to ^^ovKict (unzSv tS ifhgpi^^cti ^2«^$ (^ v. i,

^ov oMTtfv , oTi TrvvjfACf. TWDveictg '^v cv cojvi^iq' T Q KVQjLOv iiK iTrtyvcdirctv. ,, OyJ^ ^
fJLi^^ctX?<9fj^oi yvcofXYiv ''i%ov T vivcTctf ^ct^^q S/tt«, iTTeiJ^ TTcwr^c^g 'ZB^c, To yji^v i^ca-
icetXetVj ovJivct A9^v IS^Aem^ I^S ^TweTcS^. " Kct/ 7a;T«yft>^o^Trt/ w u/3ez$ tS' 'lcr^rA

ilg '3t^(TOii7rov cwnf. „''AA^ ^^ Tauins q t^ TctpomcLg if^ 7^ i^/3pgce)5 Zi^ iTrctpoivowu ^tto-

<psLvrig l/uiQV:-i '/^ '^t^rcti/i^VTig roig il<J)x7^ig , a^^clv J^^^rnaj cfiiclw , ajuro) d^arctf t^ 01-

;t«/a^ yiVOjtSfioi Ttt^^etvcocncog, ilg lu/ S^ "^ nucoQ/ctg }(_g^^!TDy'^ -t^ iitv\g. " Ka) It^yiK \. 5.

^f^t^ 'E(ppaijM. a,<Bivr\criicnv cv rcuc, a.chyJicug iwmv' f(^ (i<)hvii(Ti (^ "lovcf^ctg ju^r ojJitSv. ,, v. 39.

^'ATra^TS? vjQwy] T^i^f^ju^KHVT^g-, jcoiv^ f(^ r TjyMQjictv 'cz^ju^ov(tiv -y vTii^ m rlw yi/c^(nv

riJiKii-/ r ifjulw. OvTtd (^ 6 /u(gt,}(^ti©^ ^'^yi UclvA^ td *, t rlw aKY]^ciou! ov aJi-Kict »1101«. i. i».

v^^t^^Vtwv \vct iiTrvi T T a.Ky\^etcu> rvi ^zs^g ro yj.^v achftoiujTUiv ok^ottvi.

" Miia 'Ttj^^arKev y^ Ju^Q%cav injpdjaxiVraJi lii c^^jit^ow/ t kvqjlov t (k: ii \*M iJ^cnv v. c.

aJJTvv' (yKWiHXiK/i ^ dvr ojjTtSv , 07i (^ KVQjLOV iy}(gi,'TiKi7wv. ,, Kav dvcnctg J\ (zs^cnt- v. 7.

^(77, 7»roi5 oJ^iKiii^ajf vofJuCfiVTcg tc .^^7ov, oyc^v c*tbu3?v s^aoi :^sov, c/KT^dftiiB^ii

praedam extendunt, diversis illos implicare malis studuislis. Nam speculam appellat
prophetarum coetum; veluti apud Ezechielem: speculatorem dedi te domui Israhelis,
" Ego vero eruditor vester sum. ,, Sed quia vos moleste ferentes quae ilii vohis even-

tura canebant, talia adversus eos machinati equidem peccatis vestris poenam
estis ,

imponam quam ,
inviti licet sine dubio patiemini. " Ego novi Ephraimum, et Isra-
liel a mc non abest. ,, Opera enim illorum probe scio, utpote qui numquam ilHs

non adsum. " Ouia nunc fornicatus est Ephraimus , contaminatus est Israhel. ,,

\idi illos prorsus a me recessisse , et idolorum rehgione se polluisse. " Non ded^-
runt cogitationes suas ut revertantur ad me quia spiritus fornicationis ipsis
,
inest,
et Dominum non cognoverunt. ,, Neque resipiscentibus mens fuit ad me rever-
tendi ,
quia in vitium toto homine incurreraht nullum mei respectum habere vo- ,

lentes. " Et humiliabitur arrogantia Israhelis in faciem eius. ,, Atqui vesaniae huius
atque arrogantiae ,
qua adversus me insanierunt apostasia sua a me , et accessu ad
idola , dignas luent poenas , cum suam depressionem spectabunt, in quam me ulci-

scente devenient. " Et Israhel atque Ephraimus infirmabuntur in iniquitatibus suis.

ludas pariter cum ipsis inlirmabitur. ,, Cuncti, communiter peccantes , communiter
quoque poenam perferent, propterea quod adversus scientiam meam iniurii fuerunt.
Sic etiam beatus ait Paulus: eorum qui veritatem in iniustitia detinent; nempe ,

eorum ,
qui veritati faciunt iniuriam sua ad vitium perversione.
" Cum ovibus suis ac vitulis pergent ad quaerendum Dominum, et non in-

venient eum ; etenim ab ipsis declinavit ,

postquam Dominum dereliquerunt. j,

Etiamsi hostias adduxerint , liis putantes, propitium sibi numen reddere , nihil inde

4
 ;,

26 THEODORI MOPSUESTENI

Truvmng ouuThg tQ -Sba' VTTtp m a^^ivriq ainvv-, jretVT^dg Toiq g/c/iyA9/$ fS>^(Tet^v. " '^On
TiKVct d^o^iii l^vmw idvmq. 55 Kct) ^ ;^ imq \^vi(n ^s^^ th Sfg^T^ytB^Qv "Qn-
fAA^^nq^ d\^o(puXm iTiKVCos-ctvTo 1^/U4^ia4' tSto yb ajUTolg ;^ o /^^6«©^ AduieP'
cJ^
' Ps. cv. 35. eyf(^A&i Xiywv * " y^ iTn/uuy^a-euf cv Tolg 'i-^vicn- 55 t^^v^QuJdu Toivwu t -zjrcwr^jM 'Se^g
G^ ckioZiag Ifhjuu^ietv c^AS/, tt) T^jcva ouuTolg c^ cwWV ^gcD^ct/. " Nt«Xi ^cpt^cpaQ/^ro/

oJUThg « ipuai(3n (^ dmy ftAyipng ojjmv. ,, '''ivct ei^>j 077 <PiKlw Ti. iovcn(^Y\g ouiThg Tg (^ 7a
V. 8. 'Zif^mvTzt ouuToig oi^zs-ctVTct '©^^c/^or» (pdr^p^. ^^ '^ctKTiianTi avbXmy^i ^^ G^ ^ouvovg'
h^azt^n ^T tv^wAcJV, Knpu^otTZ cv tc^ oiyccd ''Clv. 55 'Ev oJTuai Ji (pyjTi Tolg ivTniig cv
/».40. ois T aaiSetetv iJpyct^iSi tIw oljdtctv-i ett^iVT^g lug aitun-dag emnJkg, (BonauTi /t^X?\dv
V.». TO 'Zt^i u/^^? L/^TSp rowTwv ia7)ju8pct ftLuuovTig }(ct}(st' Troict TttvTa; " 'E^icTTn BivictjuuVy

^E(ppouft i]g (t(^cwi(r//Jiv l^^uiTO ov nftipoug iAiy^a. 5, 'A/Tzj ju^ y^ tQ Biviotjuuv r t^ 'ih-

cAjt/of Myi ^cta-tXetoiv' c« q 7» 'Ecppcw^ TO5 Jii(^ ittwvi <^v7\cf.g' ou tQto q Xiyi, ou b
ju^ d^'i<Pl , o^ g/$ ei(pctvi(r/^v i^^viTO' civ^' /Vct ;«3/v>) l-Str' oift(poT^pcov itTrr} iv auDOLfJt,(p'o-

Ti^v ^ 071 c>K<r^Jovj (c g/5 oL(^abvia-^^sv iotvj' ^^ Kj ov njU^poug t iAiy^n ,, Aiy^ '^ cv tu
i(^'oJcd Tp 7toMjuuct>v , Iw iircL^i TK^ ^QP^v fjiiaj; eurmv iMy^v 'Tir^JhXcog' 6x<r^aDVToij

^Vj (pncnv, iK73Xr,Tlojt^oi -t^ 'S%i atiT^g juci^^oKng to et-d-^^ov, v(p ng d(pctvi^n7ov^ ttolv-

TiXc^g' iftH Tdg 7? 7ivM/M'-:g cuuTolg i7my>VT^ , ^ t 'fhiTiX^^/Mvlw TTctp oLUTolg IXiy-
^vt(B^ ti^^^vo/JUQLV' T) Ji To x4)ivov }(^ Sfcf^i^i^riv Myjy , ij^t ctv Tig awji^g ^ <7^^
"^ f^K^tt-f^ ActuiJ- m; o^v Xiyri' * '/i/u^ctg iKiK^-Pa, j^ cu vuKTt cvctvTiov an' hk iv
Lxxxvn •-> ,

n/A/ipct /Av (3o(X,v Xiyav , cv vukti q cvolvtiov (pd-iyfi<S^ tQ dii' clv^' /va iiTry] on h/AJipcu;

(^ vuKTog (Z/KiK^^et ovetVTiov as' j(^ ^ipi(Tiv Toivwu iiTn T) itotvov 'isTUi j^c^v^^udu Ai^'
TO c^eST/ Bivia//^iv , 'Ecppeuft itg oi(^xvta-/4)V l^iTO' 'tva, iiTn^ oti r^ KOtvou (^i^picTctv Tg,

proficient, Deo prorsus illos aversante ;

quandoquidem eo dimisso , idolis totos se

dediderunt. " Quia filios alienos sibi genuerunt. ,, Nam et cum gentibus praeler
praescriptum coniugia miscentes, ex alienigenarum copula liberos susceperunt. Frgo
binc etiam omnimodam illorum cum alienigenis commixtionem ostendit, quia ex his
etiam liberi ipsis nati sint. Hoc enim illis improperat etiam beatus David dicens:
" et commixti sunt inter gentes. ,,
" Nunc devorabit eos rubigo , nec non heredi-
tates ipsorum. ,, Dicit nimirum se tamquam rubigini traditurum eos exitio cum pa-
trimonio universo. " Clangite bucina super coUes, sonate super excelsa, praedicale
in doino On. ,, Cunctis inquit locis, ubi impietatem vestram patrastis, omissis con-
suetis ritibus, clamate potius, quo vobis eventura mala portendatis. Quaenam haec?
" Obstupuit Beniamin , Ephraim in desolatione fuit, in diebus correptionis. ,, Be-
niamini nomine , ludaeae regnum dicit; Ephraimo autem, decem denotat tribus,
Neque vero ait illum obstupuisse , hunc autem desolatum; sed de utroque commu-
niter utrumque dicit, nempe quod obstupescent et desolabuntur. " In diebus cor-

reptionis ,, id est in hostium incursu, quos ipse adducet, ut populi sui perversita-
tem palam castiget. Obstupescent ergo , ait , mirantes subitam rerum suarum cata-
strophem, in qua funditus destrueutur; me hostes eis immittente et peractam ab ,

ipsis transgressionem puniente. lam rem communem diaeresi dici, passim comperire

est etiam apud beatum Davidem velut cum ait: die clamavi et nocte coram te
, ,

non ait se interdiu clamare et noctu coram Deo loqui; sed ait potius interdiu
, ,

noctuque clamavi coram te. Ergo per figuram diaereseos rem communem dixit. Sic
etiam hoc loco ait: obstupuit Beniamin, Ephraim in desolatione fuit; ut communi
 ,

IN OSEAM CAP. V. ^ 27

^ g;$ ci(pAVKrji(}iv ^y>vci(i-l\\ " 'Ek roLic, (puAcug 'lo-^^^wA ietct^ct 7n<px,. ,, TctuTa 3 iTw.- p. it.

yav aJJToJgj lAiy^co 'TyJ a.7retXdv T^ Iju^f tv elXyid^g y^ /^iCcuov , cug Sfy^^r^ ^zs^^Yr

ttSv yvoiuSpcuq ri7n<psjju' cuS^navvrcLf Ji 6k 'mg TiHficLC oti TmvTzt luj th^ t2 )(^ a-xJ^^iG/^

" 'E^ovto ol Ip^VTig ^liicht co; /M^n^VTig oejLa,. ,, '^ilazrgj

^ 0/ tu oiifjiei^ct i^ r "• "»'

^^y ^ipicna)g d^pcu^ujUTig Av 1^,01 vovtclj ToTg 7^ ctiauoTetctg J^Kct^ioig., Hiz^g vfjufig (^ncn

TiVAArig kcnjg Sfg^ipicrict^g /ua&^v ifjui t5 f(^ Tfi gJc/^yAwK, 73/ ^zi^^cjyjicciv fj/sv ijuiol t diov
Tifjclw T5 <t 6vo/j(^cnctv , c/Ketvoig 3 «cT oAcej;, tippcLyii cf'U(^2c TfoKT^lg tb ?t^ 7fr/x/Ap/$ J)iy\-

pr,/uvct ZoTFUig-y 10 ^ scp' vyttiK chiXvavLVi-i rluf i/uiQi '^tT^a-ouTav ovo/UigLcritiv ts ^ tj^^
^c^oL-^oLVTig Ofceivoig. " 'Ett' o^tes^^ c/K^iC^ wg vcPti)p to 0PfjLyi/>(^ fjLH. ,, <^o(^ipa. y iiv tjv<

^v^cfvf^cti TVi j(gLT curmv opfjLri irrvXf/.-AJtOTzev ivioLVTTt , d^ulw vcDz^g '^yJ\.vo-ctc auThg TreT

::^W ^ TTOM/JUCdV. " Kce.T^<:/bva5-2^'(72''' "ECPpcUf^L T a.VTlch>tOV clmh, )(Cf.Ti.7TaTY\cn TX) Kpi/L(^. ,, v. 11.

OJ/^vct Aojpy it^v T (^n^iii' %}(^<^Q^ Q t^sf-dwg 'i^vev yicJ^iK^I t It^^v , 7n7niTy\K0Tig to

e^iil^^ov ^ (^ fjLYicfivcL Thia Tnjin/^Oi 7hy>v' Cdg v^ KVtiog cv Tvlg ivcL-yfiAiOig' * " >(^t^i- * luc. xi. -52,

TnT^ T aycLTrluj (^ t K^icnv j^ t fAgov (l). .,.,^'lvct UTrri 071 ?^y>v iiJivct 1;^t? r^ cLytTmg p- «.

<t T cDf(gLiii icj T^ (piAayBg^^rJa^- k} av77c/);cov 3, t oLcfiKH/jSpov Kvexog (pcuvi^ i{g.K(^v'

cag Tv * ^^ 'i^i ivvooov tzS dvTicfiKCi) cm Tct^' ,, toT^ dcfliKZcn ^p^ivm imiryi JhvoLfjLi Cffir * MaUh. v. 25

acfiKn/Avag VTT ctvTzfv di^Tnvetv. " "^Otj np^ctTO Tiooi^i^ OTnazD t /JistTcucov. ,, TaZTct
Q chifnT^lloVTO dl^'0T2 'Zt^, T T ilcf)xACdV 'ZD^crCtVi^etV ilT^VTO ^^TTiiCtV ., OLTZ fJLyjJivOL T
ro'^ft)K T i/^iS tu T •?«73oc7;j7;iOv'65 '^Ti Tiuiii/j^joi ApjPV " Ko/ g;)^ &); Tct^^ td^ "EcppalfjL., y. n.

(^ «tf? /div^^OK TTtl' oIkcp ^lkJht. ,, 'Ev 7n)h?\Yi Ttt^yri §0 Tyj TroKi/juov ajjTk.g }c^'^.<P!azti,

ambobus (iictioiie tlicat, obstupuerunt et desolati sunt. " In tribubus Israhelis osten-
di fidelia. ,, Haec nimirum minarum mearum veritatem firmitatem-
illis impingens ,

que comprobabo quibus a propbetarum intentatis isti non crediderunt: sentient

,

autem experiraento edocti fidelia omnia ac veracia fuisse quae dicta fuerant.
" Facti sunt principes ludae quasi terminos transferentes. ,, Quemadmodum
illi, qui divisionum in campis signa auferunt, dominii iuri nOcent; sic vos, inquit,
quum tanta esset inter rae atque idola intercapedo, quatenus milii debetur bonor
et nomen di^inum illis vero nequaquam; firma iura
, multisque ac variis distincta ,

modis vos quidem pro virili parte dissolvistis nomen meum bonoremque idolis at-
, ,

tribuendo. " Super eos effundam quasi aquam impetura raeum. ,, Terribili quodam
impetu ferar in eos qui talia sunt ausi aquae instar eos inundans multitudine
,
,

bostium. " Oppressit Epbraimus adversarium suum conculcavit iudicium. ,, Nullam ,

iustitiae rationem habuerunt: unusquisque pro viribus vim iniustam alteri intuUt
ius conculcantes ac pro nibilo babentes. Sicut Dominus in evangeliis: " dereliquistis
caritatem et iudicium ac misericordiam; ,, pro eo ac dicat: nihil pensi babetis cari-

tatem, iustitiam, ac benignitatem. Nam et adversarium videtur dicere Dominus pro

eo qui laesus fuit; velut: " eslo benivolus adversario tuo celeriter: ,, raonet scilicet
offensores ut omnino conentur abs se laesos placare. " Quia coepit abire post vana. ,,

Ita quippe se gerebant, ex quo idolorum superstitioni se addixerunt, omissa legum

raearum observantia, omnique officio. " Et ego quasi conturbatio Ephraimo et ,

(1) Animadverte praeclaram lectionem IXfov, cuius vestigia alibi non invenlebam, ne in vaticano gni-
dem praenobili 1209, nec in vuigato. Praeclaram dixi immo pretiosam lectionem, quia misericordia ar-
gumentum fructusque est caritatis, quae ibi praccedit.
 28 TIIEODORI MOPSUEStENI

<wazr«p Ti)'/ l^apet jdv^ct) r OTceidiv oJ^tujcug Tjhrijlm ouuihg' ivcDj?^v yC) qti ii^ it fMv iz^
'E(pp0U{/', TD 3 TCsT lacTflt Xiyf' )^ ttoivs q d|W-(poT^gpi5 t/m/ tb vx,^f^!w \7ki\q\v (^ TP
j^gv^^ov cpwOT , ^Orag (^ ci/ to7s dvwTEg^is IJ^ii^ct/uBp,
V. 13. " Krt]f glcAv 'Ecppa/jW. T yooDV cmW, (^ 'IbcTo^ t oc^wilw aui^- v^ iTToqdj^ 'E^ppalfju
'Ze^g dojfg/ag, (^ a:^rfiA2 'Zirfitr^etq '^si^g (BctcnXict ^lcLoeifJu' j^ axnvg ovk ricl^u/jii^i hu-
am^ vpi^g. „ Tots c/^ t o\vAi(av aA^Yionvrc^ }(cf.)tci)V' tQto ^ Xiyi vomv <^ oJ^wulw or
av a,7ru}iiroLi /u^ ctXy^fJi^KuilQg ilg G^tr dosuQjLng o 'Ecppciip, "^ttij^AAwv q '^'icr^c^q ''Qh

p. 43. ^ T ct]yj7rf\cdv (^ctaiXict., ^v\ q //JJoi' c«ef^v KO/uul^yirctj (^oii-d^eteiv. " Kay « ju.m ^Tm.V(n\
V. 14. c^ u/-^ oJuuow choTt iyco il/M a)g TmvSrnq Tq^' "E^pqcdfju, ijaf «g Ag(»v Ci/ TZtf o'/;c<i) "inJh,'
(^ «^ aqTmfJLciJi T^ 7ivpd!icm[A,ctj t^ ^.ii-^fjioui , <i: ^k 'iqctf c^cjuqiiju^jQ^ . 55 'Ev aTiuvgoig
ju^etJi iigiJtolg, Irss-etJi) a>g ctv ^ jfavdvp n }(^ ?\.icov vjluv icrofjLcti, /ui^ ttdAAm^ v/m^g ing
Q^lnv\r©^ aLpim^oav n^ anmyav ^ t^ 'Tp TToXi/MCdv 1(^0 Jn' 'dJivog aTniX?\gf^e\v v/ji^q
V. 15. '^ 'fhicet/J^oov }ic/i,itoov dia n ovr(Q^. '' U.opivaof^ctj (t i^q)i"\,co ilg (^ TOTrov fjm-, icog ov
d^pctfi^c^cjj. }, 'Ax^oxLdwg rri ilaovi rri ^zi^icet/uvyi ^ t5td iTniyx,'^' iTretJ^ Tp tdibtwv
^Tiejtcov 'iJjiov ^ /t^ o^UTVjr^ /uv d,^7ra(^etv T? Ji^ d,(pcupeiv iv- ^Zer^azri-^fov , dTnivctj Jl
^i T /JigcvJpctv rluj .o^KAia^ -, iiToc ' iuurvdi f(gLT^iQrtetv t? j^ JistretvaXtcmetv td Xr\(p^v' ^oi^g
av TO oog imv^q (t Kicov -, dTnJtota v^ t«td- dvji Th-, d^rima-cu; v/Jig,g Sj3- 'r^ tioM/mcov.,
(^ cti-^/jiStXooihg i(ciiQ,<^(ya4', K^r i/Jtstvrov 'icjofjuciui, ^k 'fhgpi^^o/j^fjog ^zt^^g Tct yvo/j^ct,
iiJi Tivct vifjLcov v/Juv (^on^cictv , ct^i av '\jzeo T ;^T5^VTSe)v us-ctVTzKvi T dTHoXetajtf ^jzffO'

/juimvi. '^ Kct) '^^i-^acn n^ ^nrn^r^m ih 'z&^owttov ^«. ,> To't? yb Jyj ;(ff.Kelvot /uQl-
fiaX9/J^oi T^ (^oyidiia^ Jtnjovrauj t^ ifjc^rig.

quasi stimulus ludae. ,, In grandi eos hostium causa perturbatlone constituam,

belli doloribus quasi gravi stimulo illos compungens. Porro satis constat, quod haud
aherum de Ephraimo dicat , aherum de luda , sed communem ambobus minatur
conturbationem ac stlmulum, ut iam in superioribus demonstravlmus.
" Et vidlt Ephraimus knguorem suum, et ludas dolorem suum. Et abilt Ephrai-
mus ad Assyrlos, misitque legatos ad regera larim, et ipse non potult sanare vos. ,,
Tunc enimvero mala sua persentient haec enim appellat languorem atque dolo- :

rem; cum vldehcet captivus abducetur ad Assyrios Ephralmns: qui ad Aegyptio-

Tum quidem regem legatos miserat, sed nuUam inde opein impetraverat. " Et noii
desinet vester dolor; quoniam ego quasi panthera Ephraimo , et quasi leo domui
ludae : ego rapiam et vadam et toUam nec qui eruat erlt. , ,, In contlnuls perse-
verabitis malls ; etenlm tamquam panthera leoque vobls ero , muita vos cum cele-
ritate raplens et abducens per hostlum incursionem; quin vos aliquis incumben-
libus malis possit subtrahere. " Ibo et revertar ad locum meum, donec dispereant. ,,
Consentaneum propositae simlhtudlnl hoc quoque dlcit : quandoquidem ferarum
huiusmodi hic mos est , cum
quod occurrerit auferant;
ut velocitate rapiant , et

mox ad speluncam suam abeant, ibique devorent praedam atque consumant. Ergo
ad pantheram et leonera haec quoque verba retulit; pro eo ut diceret: postquam
vos hostium manu praedatus fuero , et captivos fecero , mecum ipse habitabo , ne-
que ad gestam rem respiciam , nulloque modo vobis opltulabor , donec ab oppres-
soribus vestris supremum exitium patiamini. " Tunc demum convertentur , et fa-

ciem meam requirent. ,, Tunc sane et illi resipiscentes opem meam implorabunt.
 IN OSEAM CVP. VI, 29

5-'.
KE(D.

^4f^g r }Cvejtoy t diov h/u^ ^ oti ouuTvg iriTraxKiiv y^ lclci^ w/^P^C, Tuntc^i v^ /w^Tua^ram'

vytdai y\fJiff,g /u^ Joo hjuipctg , ov tyi hjUi^S^ tyi ^nvi dvct^m/U^^^ (^ ^ntrojuji^ cvojvnov
iuml^ y^ yvcdaojuidic. ,, 'Tm» yb r^ '^KetjUivm oujTvig -^Ai^^icov jui^ TioXXrig bpfjuyKracnv V. 2.

Itt \juk T^ o^uTHT©-" (^(poJpct ^ OappavTES OTJ Tnnd^cu; ainhg }^ la,(70fjt,cLf unvmg , d^- V. 3.

^Tnictv Ti iTrd^co Tvlg ovf^lBiCnitocnv avTolg }(g:TdKXri7\9v '^ctv /ujf.<Ti , ju^ TroK^Yig ivig o^u-
^r©^ y^ TYig iuji^eicbg ilg cfiop^^riv ay/ov TramA)) to /fptr' ojjT^g' ihTo ytp Myi tv

vytcccri iijciag lui^ Jiio Yiju^pcLg, cv t^ Yipui^ct r^ TQj.Tri a,vct<picn)/cadzf inag ^p h/u^g (pncn

outnofMog laG^rnjf , cj)9B ov JLo }(^ %mv iijuipcug td ftr,'fCigt)V , ilg tIw TniXcuav ri/^g "^tto-

^^lujoji uilKiv iutt^re^ytcfr nio q ;f^ yiftidsoiUA^-i avh tS cv "^iTro^^VG^ rp ^coetTiovcov loo-

/Uidzt' «5 70 *, iycooKmg /ujii CcTfcg ^coHg, avTi r it/ TZef ^yiv /ua ?^Tisvcrcc^. " Aico^O/L^ Ps. XV. ii,-

T yvcovctf T icuejLov. „ MiTcc axrnJ^g axn^ ^ yvcocncog o^ui\yiov/Uidzt. "'n$ op-S^g^v gTo/-

ytyy ivayioD/j^j avTov. ,, Td6^0/t<^3a ;^ otro t^ /SoJi3^/a^ J^iiclw o^-3'p», (^; av c^ aKOTng
iig <^(ii>g iu{^(ia?<gvTCL Ta Yi/ujiTie^. '' Kct/ ri^i yi/julv cog viTog ^STe^lfJc^^ tyi yyj. „ "^A^p-Sc-

vov 7rcLp'i^<l T aytdwv t pg)p);^cM', Jiicluj ryj cx, yHg acvaJiJh//jivcov KCLp7r£vyX)T a,v )^
TmvTo. }(ajie^v 'fkiTY\<hm TVy^^ccvYi tS viTQ.
'' T/ cjoi uovYiaod 'E(ppctijtt; t; aoi nomcroo 'liiefk; tv q gA€0$ v/il^ cog vg(p«An fssespivYi -i ^; *^'

;f^ t»5 c/)boTOf op-S^gzvw TTopdjo/AkvYi. „ 'Aa;^ tj$ m£pt Kj avTYi J)^-A£^gfit)5, ^ -©^^5 T As^ov
o ^cr^^OnTing iTrDincrztTo^y cJ^ «5 iJi^aTO "imi^^Kv-^icog ^i
tIw d(^opfjJdj t ^97/« K^l^ow ti
q
^"^y^^cTWfc^v u/iJv (p«a7 W(^' IjtcS ^^s^S^, outw 'Z&^^vOjttefv lazr8c/^Ki)CTv: l^ /tt«v ^ lAgefv

CAP; VT.

" In trlbulatione sua raane vigilabunt ad me dicentes: revertamur ad dominum

Deum nostrum; quia ipse percussit, et sanabit nos; vulneravit , et medebitur no-
bis: sanos nos praestabit post biduum , tertia die resurgemus , vivemusque coram
illo , et sciemus. ,, Propter incumbentes ipsis tribulationes multa cum celeritate ad
me current; magnopere confidentes, fore ut qui eos percusserim, pariter omnino
sanera , et acceptis convenieutem vulneribus medicinara faciam , cito admodum et

expedite reseorum prosperitati restituens. Hoc enim denotant verba: sanabit nos
post biduum, et tertia die resurgemus. Tam brevi, inquit, nos sanabit, ut ad sum-
mum biduo vel triduo in antiquam nos reponat valetudinem. Dictio vero " et scie-
mus ,, ponilur pro , meliore conditione erimus. Veluti illud: " notas mihi fecisti

vias vitae ,, id est in vita me constituisti. " Persequamur ut cognoscamus Domi- ,

num. ,, Studiose scientiam eius conquiramus. " Ouasi paratum diluculum invenie-
mus eum. ,, iVdiutorium eius nanciscemur quasi diluculum, quasi nimirum e tene-
bris res nostrae in lucem transferantur. " Venietque ad nos quasi imber telluri ma-
tutinus aut serotinus. ,, Uberem
bonorum largitionem, veiuti de.terra praebebit
fructus proveniunt, quae omni tempore idoneum imbrem obtinnerit.
" Quid faciam tibi Epbraime? quid faciam tibi luda ? Misericordia vestra
, ,

quasi nubes matutina et quasi ros mane pertransiens. ,, Hoc quoque alterum ad-
,

Jocutionis initium est qnam ad populum fecit propheta ex accepta revelatione oc-
, ,

casionem dicendi sumens. Quid oportuit, inquit, a me vobis fieri, qui tam stu-
 ort TIlEODOm MOPSUESTENt

!^™r4.^«v«V-7, 1^75, k v^p ^ i/«"r '^'^^~^'!l^r; n^lSo •

;r^r r/r ^^z ^\ ^^^ -^^ «xS t^.

p. 4C.

* Ps. XLIII. 19,

Y. 6

a.se peccasu.. E,a.ae. .e..

'-;;x.:l^:^srlt:^:;:HrL:;z:i;
attrahunt et.ams. en.m
quae necessariara poenam vobis .

facta vestra Iru

voluntatera raeam oportet, qu.a
Lere cogitem, carere hanc effectu
Veluti siquae nehula aut ros
mane hrev. appareat, sta-
franeara pror us efficiunt.
verbo ons me.
radi solvitur.
" Propterea succidl prophe.as vestros , et occ.d. eos
vestrae causa ra.ttebara,
prophctis raels, quos utilitatis
Profe cto elo iuquit, etiam
offico yestro mandabara;
rain t° torli siquidera
ego illos admonere vos de
!e d.centmm s.ve me.
sed vos contra, nuUam s.ve
e -m quidem vos adhortabantur ;
adfec.st.s Itaque vocabula suc-
varlls eos mortibus
mi ttntU reverentiam hahentes, hu.us.nod
ponuntur pro, causa ego h.s fu. re.
"ret occm eos verbo oris rael,
ciai ei occidi sic interfecisse
propna

rndalt ^apu^os officiL! ipse properaodura

^Ttarsinir^r
Tce m J e":. Veiut etiam apud heatura
Davidera: " decUnasti seraUa^
sed
To tra „ non quod ipse semitas
a via tul:
declinaverit;
quodammodo attrJju.t.
'^'^^^^^^^
Et .ud.cmm
illos devenire malorum,
ideo sibi rei causam
impunem praevaricat.onera anc ves.ara
Im qu :i lux egredietur. „ Atqui non quae paUemu,. raal. lu
nam vohls reposcara; ita ut ex ..s
poenas a
esse sinara;
vestrura adversus prophe.as
cr.men
clarius cunctis fiat, rae ^-'^'TZlT^:^
ut ostendat se non «l^^!!- -'-"
„alis implicuisse. Ceteroqui
et non sacrific.um, et
sc.ent.am De plus quam
Jjj;:;^ ^Z
fn, o
msericor^iam inquit volo v.hta-
quoque et holocaustorura
vellera sacrlficiorum
Zsu,; Etenim'ego ceu si

flr-
o«d« est en,enda,,ssi„r«s,
corrigendam; q«an„«a.« plerumque
r„ Cod. =«^, quod visum est
reaqcre €t optima manu
scriptus.
 m OSEAM CAP. VI. 31

ia TPAp ifjLou yiy'o/S^ct-> cf^oiTZ ryJ ^tZ^^vofj^njLtarav ^'nduu <h)(gi!icLV' lAiou yia to i(^ p- *7.

Cyjip '^" TnxXovTWV )(gL}u2g TifJUcaejLct fS^(3(tAXav Gsir a.J)ycQvTcu; . Auro; q " tl^nv a; av- v. 7.

^^TrQ^ ^r^s^l^ulvcov Sj^-d>iKla> , OKCi icpm^p^vriazx.v ita. ,, MijL(4vyn(giTi yd Ifhi irig ^ol-

<ncaq {i^ T^ o/Wcj^, t jud^ avco^v vjuuv ovjuTidivTz»v 'Ztt^q ijid ?^y>v iiJivct ynniijuSpoi-y

x.cLTt7n(p^vy]itOTig efi fJLH 'urcLVTiXcog' a)<^ ^ cfffu' XTiPOjuujuivncniovTct^ vjm^q <3%i tjst» t
'Zt>^<^ynz^v dviAetv.
" YctKyt?\g. TToMg Ip^^ztl^^o^t&lnn /j^touol. ,, hmoL q ihiaiv lijuuv « FctAytP^, •artfp' v. s. f

M t!w '6'h^?\g:.j2^ i(^ ju(^tcuov ^d^ 7w gi/aj/\$t ann^lw IbhehiKVvS^' b7z» yb v^ avcdTipa»

Aiyi, fth i]cmopdjtS^ i^g ToLAyt/\gL tLL tioXiv ^ \pyi(^i^ M-yf jL(^Tcua,.y tk cv uuTri
yyvoju^ct (niftcuvaiv' " Tapctc^siiCRt vJ}i)p. ,, Oi to cfietJig lUj ^(^^apov tt);- iucnlBeictg cv

T^ yvcocri ^'/^^(^ouvQju^ov tvi Iftri-, Tri '^o ilJ^^Xcdv '6hdz?siLung c^jui^ia,. " Kctj yi ^i%vg v. 9.

(TH o)g dvdpog Treicc/cTQ. ,, 'H TraVcy t e^iwajuuv t-w oJmicLy cv ty) r ditziTrjdju^cov oh-
Ji'iKVVTaui .(i/\gL^t)' ov Jh ZoTiuv y^ Tc]g 'sref^Tcug g-S-©^ Kgi ^:^ t hk^v icmHcfhx^vctj
^?^^!w -i
f(^ t!w o/Wcw iJvLvajuuv Sf^ t^ iviocpv ^Ji'iicvv^ctJi aTmXeiou;. '' ^Tkpkj-^clv

\ip^g oJhv \(J^'o\dj(rctv '^'mju(gL' on dvojuicu/ l7r:'i;](ntv. ,, '£>c 'Zi^^dicncd; (^hMtoji t Ti-
Twv '^-hJei^PoLi y^Kiav oti ol ju^ TTUT^oig ^ (^'yicnv ^ 0; vju%vi^i (^Myi q G^ ^^g 'laK^/B,
Aiui T^ (^ ^t/LLiCOV^ 'IvafcA TIVOVlKilV iTlYioeiaV 'CSTDfteiVaOZLV 'lJh)(nV di/TzJv T dJ^(blijA, TCaXlV- p- 48.

tLu i%OV T dytvdKTY\rnV ^ Tt/ yiy^V^OTi-i &)96 ?\gL-9-palcog /uS^

^ /A^ Jb\iJ S/a.\i^luJOLI Gen. XXXIV-
rolg ^iKi/JUTcug ^ZtT^anoia.u^oi (piAiav t^ttj yto ?^iyi ro iKpw^v oJbv y^ooZ q ?\stfic-

J^Oi, TTZlVTCtg }(ff.T OJJTOV dv(^?\9V 'JTji^ T^ y^^VOT©^. " 'Ev TZeT o1kCi) T^ 'ifT^sjt^A ilJbv v. 10.

tem vobis suadere , atque ad mei agnitionem adducere ,

propbetas miltebam. Nunc
quia sic illos tractantes , malam mihi retributionem obtulistis, iustam peccatorum
vindictam perferetis. Nam misericordiae officium quoque est, propter eos qui male
'
sunt passi , supplicium iniuriosis decernere. " Ipsi autem tamquam liomo pactum
transgrediens , iUic me contempserunt. ,, Vos autem in transgressione vestra perse-

verastis , neglecto quod mecum pepigistis antiquo foedere , meque prorsus despe-
cto , adeo ut prophetas quoque id vobis commemorantes interfeceritis.
" Galgala
civitas quae operatur vana. ,, Causa borum vobis Galgala, apud quam

noxium vanumque idolorum studium expromitis. Sic enim et in superioribus dixit,

ne abieritis in Galgala civitatem; neque vana operemini ait; ut quae in ea pa- ,

trantur significet. " Quae conturbat aquam. ,, Illi qui limpitudinem et puritatem
,

piae religionis, in mei agnitione apparentem, idolorum admixtione inquinant. " Et

fortitudo tua, viri piratae. ,, Quae vim suam videlicet in errantium damno deraon-
strat; quemadmodum mos est piratis, aliorum damnis incumbere suasque vires in ,

ceterorum pernicie ostendere. " Celarunt sacerdoles viam , occidione Sicima per-
emerunt, quia iniquitalem patraverant. ,, Exemplo vult illorum nequitiam expla-
nare; quia ,
patres vestri , inquit ( dicit autem lacobi filios Levim ac Simonem )

postquam fornicariam iniuriam sorori suae illatam viderunt , tanta rei indignatione
exarserunt , ut oblique quidem ac subdole Sicimitas sint adlocuti, amicitiam simu-
lantes: id enim innuunt verba " viam celarunt ,, sed idoneo captato tempore, cun-
ctos uno impetu propter illud flagilium interemerunt. " In domo Israhelis vidi hor-

(1) Ita cod. ^dastai, sed n^endose, ut arhitror, pro 7r«5«,?aV:ft)j.

(2) Videtur deesse p/j, vel scribeodum esse or »> stdov^

 ;

32 TUEODOhl MOPSUESTENI -

W 'lcr^nA (^QjDmi iicfbv /lugzty :ropverav ajravmv sx, ov ow/uistTi av<px<jztv ^ cW' cj/ «^-
<^^p£ '^v^q (t ''i7n)<pka-<l -3^0!;. '' 'E/twav37j "la-^iiA-, (^ 'liiJ^ot^ oL^pviiVi di^ejicr/j^v axm!. ,,

YlcLvnq 'uj^c, /Liictv iicfbv 'u^^c/LvojUiciv rri r^ dJt^Acov jUddv^VTsg S^pncmeia,' }(^ Tmvng
ATiXvi ^ (hit^ScipjLSplw rluj ictvvil^v 0L7n<^ei^ctv cm>TY\oj.ctv' a)g '^ ei Tig yi(ji>py>c, TiXeicO'

divTrev orrgp/^TWV, (t tS KcipTrQ t diQjKrjwJ^v liTrcuThVT©^ , viJ\} 'uy^g pcjLdv/Mctv }J)ijV,

''^TTDAicjiiv /u^ m ytoo^y^bkynt -i

n&vov J^ Tmvnt (^ '2«r^«A»(f»CTO mvov S^ 1115 olKeiu^
"^^(p^jvffgv pctdv/AActg' 87W5 Vfjueiq ^ (^«07, 7B0-87WV ^ 7JiA;>c«7Wv "^^^AgT^u^i^STSS a^^rwV,
cf^iXnXvdz^Tig Aiyw^ov y J^/Savrg? t ipn/zsv-y vo/nsv J^^olju^oi, t y^i? aTraAM^poTg^ tiJw'

iTxrny^iK/Splw -y (^ t^ -O^pjiiTTtfia •20/'g^v7rt yti^crct/^oi TOTtov otb crjir x^ap^srovg s^Zx-

;5. 49. ^ITWV 70 3?(5er '2*7^(5% OyM^^«V, 707^ TTZXVTa 7» y^^Tio V/ll^/S ^JPVOTa 'cfeiTla <J)^ C^ iCtVTl^V

OLTriJei^^CtTi :i^KiOC4' OL^piVVcq /jSfJ 70 ')hrZ)cf)iJhvOLI Tt/ '&5Cer G^ VTlkp T TOiTfaTTOV J^ THAi-
TCOVTUv ioipyi(nc^v KctpTrovg , ^Zt^ Jl tIw tS -^^^v©^ c^c^o^osrluu ci^oXt\divTig o?^i cfi*

* Es. V. 4. oXcov 0/^iov ^ ThiTca }(^ 70 'Z?)^^ 'mf^HcTctici' * if/.etvct 'Ivct 7iDiY](ryi gzL(pvA!w, iTToiyicrf

V. 11. Q a^^v&o^. '' ''A^p^ou '^t;')/av crgfltL»7z«r cv tc^ '^gpi^^etv /m t!w ctiy^/JigLKoiiuicLv tS 7\ff.ov

ju.0f, cjv TZ^ la^cui fM (^ 'l(r^y]K. ^,'''!!?^ ehHv v/juv TiuXiv iiipcic dp^gj !w ch^ tjzs^-
/SaAAeucrav (piKstv-d^^Tncti/ lya 'srapi^co , c^ Tvig ctl^/^$tKcocrici4 v/^g <zi^^^ uucnxv oiv^
'
^^mvlw iTmva.yav iXTnehL' •wn Svi KQfTTov 'W^g tv ^cpeTTiov opav idi?\9iTi, oip^; v/juv

iTkqob; J\riai' 'ivct j(^v y ouv Tyj Ton Jtttpiciv cti^wudivng 70 />tiyi-&(^ -, /s^ tIw tQ
kd^tIov^B^ ioLVThg Ifh/AAetocv '^i-^Yin tQ Api^arou, TOTg /j^ J^ tQto (pwOTv Troiiiv v/aay

cJ^i^' to ^p oLpyov :i Kiyi dvTi tQ ct^cjL^aj\ Jvuvr](ryfi (^^AYid^^g 'zs^g tq Jiov IJetv
viw di 71

ribilia; ibi fornicationem Ephraimi. ,, Et res qiiidem illorum ita se babuit. Nunc
vero in universo Israbele plena borroris aspexi ; fornicationem universalem , non
corporis sed corruptae animae atque a Deo apostaticae. " Contaminatus est Israbel,

et ludas omisit messem suam. ,, Cuncti ad praevaricationem spectabant, idolorum

cultu polluti: cuncti infirmum ac profligatum salutis suae negotium esse ostende-
bant. Nam veluti si quis agricola peractis seminationibus , et iam frugibus messem
postulantibus mox ignaviae se dederet agricolationem suam pessumdaret
, ,
,
prae-
teritum omnem laborem inertia sua futilem redderet sic vos inquit tot ; , , tantis-

que bonis potiti, egressi Aegypto, emenso deserto, lege accepta, promissam terram
adepti, et in conveniente religioni loco constituti; cum iam fructus oportebat ad
Deum ferre , tunc omnia vestri gratia acta ,
per maHtiam vestram cassa effecistisr
oniissa videHcet post tot taliaque beneficia fructuum redditione , factaque ad vitium
urtiversali atque omnimoda perversione. Paria bis apud Esaiam: expectavi ut face-
ret uvara, fecit autem spinas. " Incipe fruges colHgere , cum ego convertero capti-
vitatem popuU mei, et Israbelem sanavero. ,, Quamobrem vobis novo initio opus
est ,
quod ego per suramam benignitatem vobis concedam , dum praeter spem om-
nem bumanam de captivitate vos reducam. Nam certe si volueritis ad meliorem vi-

tam intendere , novo vobis initio opus est; ut si denique acceptorum munerum ma-
gnitudine pudefacti, in virtutis studio deindeps versemini, id vobis factitare liceat.

Nam verbum, incipe, dicit pro, incipere poteris, cum volueris ad officium spectare.
I^jiBc yero quid ?
 ,
, .

IN OSEAM CAP. vir. 33

KEO. Z'.

•\}/d6/^. ,, n^iAiA©^ cLTmaiv « 'Zi^^vo/uuct, lu) iloyil^^ia-^ a/ram; , ;^ 07» "^OT^TXKTg^

^«, 'cs^? ro '\|/gD«/b$ ia^Ti, ^^ ivi; Tjfjcct^Qjiaf uh XTSOjud^eni J))(^'iu>q vynp a)v Trapivo- p so-

fjt^ei^Ti TOictuTo,- Tmq '^ TJva. t ^'oTrov^ " K«]f tthi^^nq 'z?^e?5 a/jTOK ii(n><(^j(jiTaJi , c/K<hJi)- V. ».

cT/icav Xvi^g cv tyi otS^d ouLmi , 07mg awjoLcfhxTiv oicfhvTig cv tyi KcipJ^ict cwtzSy. ,, 'ilq
^
aK gi' 775 nM^nfnq v\ Xvitp^q cv ocTaT ttots (u^tv^v oxcf^criiv Cffu- 'Zi>^<^^vTct4 , ^gj\ ilg

OiiCiCtV iW^^V TtL CvOVTZt ^f^Oi' «7TO , (PHCTV , iTT^dxiVTig V/UUV Oi TTDAi/JUOi CLTmVW. TSt Tl

7{ff.T oiKicw vk Ti 'i^ct) 'Zcr^cTovTa vfMV cLi D oZ cnv > Tct /u8p a,(^cu^tiVTiq , lu Q a,(pa,vi^ovTig

vmvT^c^g' u)<^ a,7mvTctg vjuf^g •vJzjro 7^ cnifJt^rpo^g t^Ti^^f^jng-^ a(r/mff,'nL ^^jjuh iJtA<^ k^
lavTOv oief^eiv, oJ^vuucamS^ovg te y(y tcapcf^icLV 'f^ Tvlg yvo/j^oig-, ^ 6?\9(pv^/J^ovg <fi*

6?\9(pvpTl}Coiv py}/4a.Tte>V If^ TC^ /Viyi.^i T (7VfJL(pO^V T*^ OVfJL^CUViiUWV V/JUV, " Nuv 6xV-
KXcocnv ajuThig to SfcLf^HAicL ajmSv , OLTnvcLvn tQ 'Zef^cTZDTrn fjua I^^^ovto. ,, ' KTraviaiv efh
T /j^j) TnjKkrig dxmtiv '6^riT^icr/Avct)V 7^ fcSf-Kictg /juiiv\fjt,!w ^^oov , t^^.^aKo^ /tAyi<piig oui-

Tiig KaKolg' avaT^y^v o\g ^ovKdjo/Mpoi /Jt^ TioKKrig dvcuJiictg i^zir^ l>\i<Ti Jhf^^^^iovTO r
ijjucug. " 'Ev r KaKicug Yiu(p^vav ^acnKetg-, (t cv loig '\iv<h(nv cwmv ap^VTCug. ,, '^Ci<^ v.

ttoKkIw Tvig ct/ctvTiOig g'm (BacnKiJoiv iiii aoyjicriv Y\<hvlw iy^ii^ctj ^ o't ;^m;c£pniicr«OT p.

7? cWTt/v ^ alyjuigcKcoTou; Kn-^VTOJj -, vynp cov tb chi/ts^TiovTO ;(^)ca)V' j^ 07i Jii r ifjuluu
dipivng yvcoaiv-i t!w '\djJ^ }(^ a7mTY\K!w ryj Jcu/j^vcov fAjiTYHa-ctv •&pYiemetetv. " Uavng
/jiPi^t^ovTig d)g Mi/SflW^ i(^'o/j^<^ ilg Tn^^tv. ,, Xvfjupcovcog ytp aTrcuiTig t«$ ytfcooicog

')b7n)<pxv'ng 7* £ju,«$ /{pi^k!w tivcl yi/cofjuLju aviefk^ctvio , 'Z&^g r t Jcu/ji$vcov ''^TrvKKivavTig

CAP. VII.

" Et revelabitur iniquitas Ephraimi , et Samariae malitia, quia operati sunt

mendacium. ,, Quam operamini omnes nequitiam, dum a me digressi ad mendacium
spectatis , fiet a poena
ea manifesta cunctis quam merito ob haec flagitia luetis. ,

Quam ob rem, aut quomodo? " Et fur ingredietur ad eum, latro spolians in via
ut concinant canentes in corde suo. ,, Nam veluti si quis fur aut latro in via ali-

quando occurrens viatores spoliet, et aedes ingressus rem domesticam auferat; sic
inquit , supervenientes vobis hostes , omnia quae sive domi sive eitra possidetis ca-

pient ,
partim asportantes ,
partim funditus consumentes ; ita ut vos omnes calami-
tate pressi , cantilenas lamento plenas simul concinatis , cum geraitibus cordis ob
huiusmodi eventum, et cum vocis uluiatibus, propter infortuniorum gravitatem quae
vos corripuerunt. " Nunc circumdederunt eos cogitationes suae ; coram facie mea
factae sunt. ,, lam vero omnium ab ipsis patratorum malitiam in memoriam revo-
cans, gravibus eos malis irretiam; merito quidem propter multam qua prae oculis
meis ita egerunt impudentiam. " Iniquitatibus suis laetificaverunt reges, mendaciis
suis principes. ,, Contigit enim, ut liinc multam tum reges tum principes caperent
voluptatem; qui idcirco eos superabunt captivosque abducent, propter peccata ada-
mussim quae commiserunt mei omissa falsum et fraudulentum
; et quia scientia ,

daemonum cultum adsciverunt. " Omnes adulterantes quasi clibanus succensus ad ,

coquendum. ,, Concorditer omnes a scientia mei recedentes, adulterinam veluti

sententiam susceperunt ad daemonum cultum declinandi ; cHbanique instar ad co-
 ,

34 THEODORI MOPSUESTENI

f^er^q tIw aiKO?<^(nctv piTWVTig c^eivlw. " KaTst^^-uo^ aJJTbg "^^Wr) r^ (^?^y>g. " 'AA^^ss -^b
cJ^ OLwmg 6^5 Tai)iv\g icse.-mvct^.cadyfmvTctf t^ yvcofj^ng. " 'Atto (pf^crs^g 9Bofcr©«' go)? tS ^u-
^oi^liZctJi oLUTV oASv, ctj vi/Apcti r]^ (^ct(Ji\icav ujul^. ,, 'li$ ^ « 96^ Am^P^bv Tg ;f^ g^-
/3Am3^v oLKdjptd l^u^l Ti (^ C(/a:7cr?5« 70 avfjLTmv , «tw^ c^org Tno t fG>^.^voim$v IZtVTlw
}(^Ti^auedi l^ctaiXei ctv ^ "^tto t 'h^^ooLiJi^ P^IBovTig t a,p^lu/^ ^^e^g t ojutIu/ yvcoLtLu t^

f(^Kictg ctTiavTig ci/iucraTi o/uipicog.

" ''Up^ctvTV ctp^VTig ^fjii^ cJ^ olva- „ Oi rg ^ ei^^vTig cwn^v yJi^cag ^c/jf olvo-

(pKuytcug 'Z^^cniyov , aLy.^TCd f(gLVx, TTctvnxav cog c/k Tvictuiyjg TrcLpomctg t^ ^v^jLf^ tc^^n-
3>. r.2. /lAjivoi. " ^E^iravcLV r yfi^ cwrt^v /ui^ T^Qi/u^. ,, YlQ^g Tikiovi^ictv iOJ^Vj jcoivcovictv sAe-
c. /u^joi 'os^g cLTmvTctg g^ chit^^apyjivag t ^otiov. " A<07i a.vi}(giu^cra,v co; iO\.i^ctv(^ ctii

KOLpJ^icu ajJTt^v , cjv TzJ' KOLTbtppoLOseiv ovuTbg oMtv T vuKVz. 5, "E^iicaiovTO yb J^iKfw hAi-
^ctva T Sf^voiav 6% '^ /Ui^ig
.
v\g cT/ oAm5 l7riTV\J(Lov '^ vuKivg. " '^TTrvn ^E(^pcufji, cvi-

TiKn^i]. 55 'Clg c/H. /LiidTlg Toivwu vcnoLU-wg JiKluu Tp UTrvcjp (3oLpei KaTi^jtAvcov , sJiva, 7«
'Zef^cn})tOVTQ-> iTIVlHVTV /^^PJ'. " U^l' i^^Yi^ , }(^ OLViKCtU^ 0)g TW^g (()iy(@^' TTCLVTig

i^p/uiJtv^G-av u>g HXi^av©^ }(c/j{o/M{j©^. ,, 'H/^^a4 Q (^?[£i,fMj2ewk<j7tg t cumSv , m/T^ovtd

TraAiV, av airfo /^joi 7? JiKlw TW^g }(^ oocuTip mg }ihi^av(^ Sf3^^.pfjLajLvo/Mfjoi

^ 7S, y^
V. 7 J)nyi^/j^Oi 'ZeT^g tIuL t aivTfWv ipytcjiav. " Ko) ^p Gm^ KQjLTag
}(;gLTi<^a,yi, dtmSy. ,,

KaTaAAMAev 7r)<vtM; '\}m/J^JHcn tIcu TijW.ctfgioi' , JiK^w ym^g Tmvmv '^ olo^^v cv atiivig
v^anxKnit/^cjdv tv\ i"p TroKifMCjov ta^a.cfiiJh/uvcdv^ cr^^ayvi. '' YloivTig o\ (ictmK^g cunzSv
iTnavv. ,, "ATmKeicx, (^ (r(payyi (ZE^^^Jh^nmv^ TmvTig. livog'ivi}c^v ;' ^^ Ovk Iw cv auTvig
'fh}(ciiK^/jL^(^_ 'Z&^g /Aji. „ "ETreiJ^ ;^ (Wf4.(pcovov il^v r yvdofjilw^ IJiva ?^y>v Ifi^
TrvieiiQ^aji }(gL^7ni'^ idkKdvn:;. " 'EcppoMjU, cv viig ?\&.oi-; axjTvg aut>avi/A.lyi/uTV. ,, Ioutv Kj

quendum quodam animi impetu ad illud flagitium decurrerunt.

succensi , fervido

,, Sed enim hoc ipteo-eonsilio suo consumentur." Fermento

*' Exuret eos in flamma.

arvinae, douec fermentetur totum, dies regum vestrorum, ,, Veluti si quis sumptam
arvinam in farinam coniiciat, tota haec fermentatur et universam massam perficit; ,

ita ex quo illegitimum hoc constituislis regnum, capto initio ahs Hieroboamo in ,

unam eandemque sententiam cuncti pariter conspirastis.

" Coeperunt principes furere a vino. ,, Principes eorum crapulae et ebrietati

indulgebant, ira immodica adversus omnes tamquani crapulati utentes. " Extende-
runt manum suam cum pestilentibus. ,, Avarae cupiditati mentem intenderimt
inita cum pessimis omnibus societate. " Ideo exarserunt ut cHbanus corda eorum
dum tota nocte agitantur. Mentem more ciibani inflammatam gerebant a cra-
,,

pula, cui tota nocte vacarunt. " Somno repletus est Ephraimus. ,, Ergo tamquam
ex crapula huiiismodi somno gravi correpti„nullius honesti officii curam gerebant.
" Mane factuin est , et succensa est quasi ignis lux: calefacti sunt omnes quasi cli-
Lanus ardens. ,, Die succedente , rursus in eodem opere erant ,
quasi igne inflam-
mati , et quasi clibanus calefacti, atque ad turpia facta incitati. " Et ignis devora-
vit iudices eorum. ,, Meritam ergo poenam sustinent, dum igni veluti, quicumque
apud eos regnabant, hostili sunt traditi caedi. " Cuncti reges eorum ceciderunt. ,,

Exitio et caedi omnes Iradentur. Cur? " Nemo erat inter eos, qui invocaret me. ,,

Quia una mente erant, nuUumque prorsus habere mei respectum volebant. " Ephrai-
mus commixtus est populis. ,, Hoc etiam ]>eatus iraproperat David, dicens: commixii
 ,

IN OSEAM CAP. VJI. 35

/uiyKi.tt-<i'i ojJThq cLmu,J Lctvie^ hiyjdV' (^ i^miiMyi^Tav cv 'nlq "i^yid' * ?^ y6 li2> oLTret' i> ^^ .^
Ps. CV. ,15.

7aK.n«7t)y io at.Tnp 'TiTSL'/.TciUj tottov. " Kctjn^cf^pv (^cZioi rlw l%iLi dirrJ. ,, 'Tyw/uuiyi
Toivtjuu auv(i7^y>v t .nfJi^coeJttV' 'Zt^^^vo^ctx; ;^ rolq (k{^c^ioig 'fh/Luyeiq^ utt' cixmSv OKavm
af^oun^ncnrciuf Travvihceq. " h'jrhq q fe;;c iycji)' Kj TioXicL d^laj^icmv cuntJ\ ;^ oujTig oux,

\yv(a. ,, 'E-os-aJii ^ Sj!^/u^/(uvyiJtiv ^^ Tvig 7)1^ ^Zt^cnDiciviTtiv oiycic/jg , ovJi ir^ /^x^Qd
'tpovw 'ux^c, Tt» <SiOV iT^jiS^^ JcAav, 8j^ T^ro TnKrirctf roictZvx.
'' Kof Twar^vctfdr/a^ra/ « i//S(£/? tQ \(T^r,K iig '^s^azoTrov cwrJ, }(^ ovy^ iTnqa-^cw ^- "^-

'Ztf^g iCVej.OV T Qihv ajjmv t <SL «>C C^i^riTYiJ-CU/ OJUTVV iv TTUai T>irOiq. 5, 'TTsip ffliV TOlVtUJ

cJ^v(iej.(rav ih TD '3'«ov, «Tws a,vcuJ}ig y^ au^vxdiTaig «Zt%« t t <^cafJisvcov i%Y{yujric, ^-

^TniOA/, y^ •r 't«%i d^-eiyag cnjacPlw 'Zsr^Tifj,yicrcu/rig -r» /5;%/ to ovtws ^7ov, 'i-^vrcuj rlcjj

TSi7n.'ivCk)(7iv r!w oikaiclv .^

Iw v:^juiviim cP/Kcuct^g, nJi (yjc /u^^l^oXri; viyaw/ 'zsr^g r diov p. .m.

/^nXiidivrig. " KcLJ Iw 'E(p^ai|a ^; «s%/96£^ avj^? 8;c iyovcrrt KcipJictv KlyjTffov iTny^- V. H.

?^viZro-i ^ clg a,ojueXiig impdj^,(rctv. ,, Oict mp K^v ri 'jz%/9e^ jw.!i q 'P^j olfi^icav '^-
vri/jjfmiv Trcisju^jn ?^^v' av acpo/^a/^Ji, '^ "ir/J cLtWv ivTmv viovivetv iioodiv TmXiv
^efi /ULiCLV 'iyjiCFZl 'Zfy^fJUYl^eiCLV -7^ ^(^CUDiCnCdq 'T)/J '^VCtJfMpm , CiVTU J\\ (c' «TZJi '^JPVACTV ,

cti&ncnv t^ a,mdK^cu; « ;\5tjM<,5avovrg$ t^ olKetci^-, clvj' avayoivovTg? /.f«v 'V doc t auyw^icdv
(BoYt-dacw-i Tvy^vovnq q /^ /M«^Am5 -t^ J^uuuaWictc t aorueiwv a^yjj^Kod-
fcr-S^vo?* aTis

ing awnig ctTra^vTMv ^^ tw olicetct. " Ka3w$ av TroQdjcovraJft '6hl2ctKce) liAr ojUThg to ^- i

dtJCTVOV [joh' f(gLdzt>g TK TT^rejva r «pofc^ oc^Ci) ajjT<ig. ,, Aia^:;^e<v a/>75:fe O-ati t G«eiV(S)y

ct]yjj^Koi)(rtc^ .y Tr a,<:^uuua.Ttt)V' iTrciJ^ coajrio uvi chKTjOj) rri '^STrv^cicri (^i^a>^cdv ouuTiig,

sunt inter genles, Tnterdictum quippe per legem eis omnino erat, qiiominus alieni-
genis commiscerentur ; ideoque id merito heic etiam illls exprobrat. " Epliraimus
factus est subcinericius panis ,
qui non reversatur. " iVdeo inconversus in eadem
permansit malitia , sicut ille manere solet immobilis in quocumque ponitur loco.
" Comederunt alieni robur eius. ,, Suslinet ergo debitam punilionem: sceleste enim
alienigenis commixtus, ab ipsis funditus exterminabitur. " Ipse autem nescivit; cani
effloruerunt ei , et ipse ignoravit, ,, Quia in officii sui ignorantia perseveravit, ne
a longaevitate quidem ad bonam frugem converti passus , idcirco haec perpetietur.
" Et humiliabitur arrogantia Israhelis in facie eius , nec reversi sunt ad domi-
num Deuni suum, et non quaesierunt eum in omnibus his. Ouoniam itaque erga ,,

Deum conturaeUosi fuerunt, dum sic impudenter ac pertinaciter daemonum super-

stitioni adhaeserunt, ilforuraque sequelam vero Deo antetulerunt, videbunt humilia-
m.
tionem suam, quam merito sustinent, postquam ne in catastrophe quidem ad Deam
incUnare voluerunt. " Eratque Ephraimus quasi columba insipiens non habens cor: ,

Aegyptum invocabant, et ad Assyrios abierunt. ,, Qualis est columba quae ne de ,

puUis quidem suis soUicita est; quibus sibi abiatis iisdem locis nidificare rursus ,

solet, futurorum improvida quia aeque eripi poterunt; sic et isti se liabuerunt, nul-
lum sensum exitii sui capientes, sed expectantes Aegyptiorum auxiiia ,
quae non
impetrarunt; dum interea grandi cum potestate Assyrii eos abducebant captivos in
regionem suam. " Et cum profecti fuerint, expandam super eos rete meum: quasi
volucres caeli detraham eos. ,, Fugere ab illorum , inquam, servitute prorsus non
 36 TIIEODORI MOPSUESTENI '
,

ef^Ulu/ mretvc^v %]q t aA-^fj^Kodoiciv dTm^co. " Ucu<hvaa> oujTkig cv tJj a.Hayi t^ 'dxi'\icd4

cumSv. 55 ToiaZTzt 3 ojUTolg iTm^o) ;(gL)(gt,, fc ^ t!u/ oiKcLu '^ iTTtKdjauiuiAvm hjToig
i(g.ita>v l^(ipvTa.Tlw ^cntY , apicdrv ilg TmjJ^eictv ouuTvtg.

i:j. Ketf 77 To T5^7wy ctiTjov TiuAiv Kiyav . " Oua/ ojj^mg oti oiTnTjyjJViauY ciTr IfjLOV' <Ni-

p. 05. Aflwo/ g/ojK 077 vicnlSiiauv ilg if^^' ^Tn^ y) t^ g/$ Ijttg «tD^^vO/a/a^ TracwvTOLi TZJtuTa* l^ q
iMl^caattfJitw axjihq , ;f^ ot/Tci )(gi,Ti?\gLAncmv ^g.T ifjLH 'vj/cjGc/V. ,, Kct/ ^ avcodiv l^ya uiv
ojuThg gu l:7c/«K , ot» To/ J^ T ayvcojnpTuiilev ^z^ ifjt,i imJ^ei kvujutv t oljtiiav' oLTn^X^^a,
IjCiv y) a^yTfe:^ ^?^ "Usr) odywnfiaq cf^nAetct^^ Ofcetvoi efl tiuv o 77 l3?\gL(r(pyijuj)V i^pdiyfovTO ilg

ifJUV TTD^ fJt-iV fAS%OV i^yt(^0jL^0l ^ hiy^VTig' H^l ol dnoi (Tii 'ifl-^wA, of Q^^yfpV Oi
c/K '^ hlyjTrfH' Trcn q iTret iTraTa^i TTtJ^cLv -^ j^ if)put]auv uJkTzt^ j^ ^iji^ppoi f^gLTifiAv-
V. li. ^YKmVj fjt.y]
ap%v cftjuuyicriToui J^ovvoui , y\ iTOijui^aaJi %a7Pi,^av izS ?\ff.d ajunl'':^ " Krt) ovk
i^maztv 'Ztr^g fM auj KdLpe^iouj ajjaov. ,, Nguowy c/^ 'otr^g juui iiXiKQjLvei t^ S^voict,, }(^
a,vafjt,ei'voui- r nAra^ iftQ Jh)^iav , ih v^^v ovk i(Ba?\3VT0. " 'AAAfit c^ApAy^oy cv r xciTcug
OUfltJv ;
'6^ CnT<£> )(^ oivCiO J^C/LTiTi/mMOVTO. 5, 'XOUUUOLVTIOV JuSp OUtZ (t. iig T yllZ '^iTTUyfi-
X'iaj; iiaikn?^vb'<.Tig -i j^ t^ TrcLp^ kftn cfb-d^etaJig oujToig avaTmuaicog TiTV^jtaTig-y JtotTlw yd
aumv tSw ^f^tAeT, fjunJiva ?hy>v IjttS Troiov/u^oi-i 'a%i t t J^cujmsvcav i]%o?^'j(juTo d^^-
'wetoLv ^ oApAu^ovTse tb <t. j^gL^^T^jiuto/j^oi v^ td 'wap oxavoig iibiajuS^ov' cuTnp sv l^Avi-
V. 15. Q^vuu , ouuToig ?\Qyit^oju^oi 'ryj ef^ecfhju^vcov auToig dytQwv 'jra^ Ifj^ov r '^pv\yav. " ^ETntf-

p. 50. ef^^^djiauv cv ijuioi. ,5 ""Tm^ J^ thtcov oov ilg ifJtX ixroLplujojuis)UJu Ji^ovTouf 'srctjp ijuiov tIiv

'Ztf^atiKOuauv Tmjcfiiav ojJTUOJm. b^tJtiaKi J% ajurig d>g 'uroiplwojuiptjuu TOiauTu TroiOuvT^g.

'^ Krty lyu) j^T\%vau G^ ^q^^ovol^ dumv -i ^ g<5 ^/*s i?QyauvTO Trovn^. ,5 Ko^ 077 6

licebit; quia ego, reti veluti, decreto meo illos comprehensos in captivitatem quasi
,

totidem avcs abducam. " Castigabo eos ipso suae tribulationis audltu. ,, Tanta illls

inferam mala, ut vel ipsa permolesta eventurorum malorum auditio sufliciat ad cor-
reptionem.
Atque borum causam mox dicens " vae eis , inquit, quoniam resilierunt a me!
Infelices sunt ,
quia impie egerunt in me : utique propter suas erga me offensas,
baec patientur. Equidem eos redemeram , at ipsi locuti sunt contra me mendacia. ,,

Oiim ego eis bene feceram, at ipsi ingrati adversus me extiterunt. Subduxi eos ser-

vitio Aegyptiorum, at ipsi nulluni blaspbemiae genus adversus me non dixerunt;

nunc fabricato vitulo dicentesque: bi dii tui, Israbel, qui te Aegypto eduxerunt:
nuuc postquam ( Moyses )
petram percusserat, et aquae effluxerant, et torrentium
instar inundaverant;adbuc tamen dicebant: num Dominus dare panem poterit, men-
samque apparare populo suo? " Neque ad me clamaverunt corda eorum. ,, Ad me
vero sincera mente declinare, et donativum expectare non cogitarunt. " Sed ulu- ,

labant in cubibbus suis: super tritico et vino secabantur. ,, Contra vero, ne postea
quidem quam in promissam terram devenerant data a me ipsis requie potiti banc , ,

enim cubile eorum nuncupat nibil de me solliciti daemonum superstitioni vaca- , ,

bant , ululantes semetque secantes, pro more illic consueto: quae dum agerent, ac-
cepta ferebant daemonibus bona illa quae ego largitus fueram. " Eruditi fuerunt
a me. ,, Ob baec autem quae contra me peccaverunt congruam sufficientemque
,

me auctore castigationem nanciscentur. Porro eis demonstrat quod ita se gerentes

,

peccaverint. " Ego roboraveram bracbia eorum, at ipsi in me cogitaverunt mali-

tiam. ,, Ego enimvero robur orane iis adversus bostes indideram; at ipsi turpe quod-
 :

*
IN OSEAM CAP. VII. 37

ftW tIw IXVLU hmcnsLV ouwmq Tra^i^v v^ t^ ttoM/lucov rifjLlw iya- o/ 3 tjoV tj aLiOTrov

fjLivovg y6 ojuThg ^ t^ 6p'^<; ^ -t^ Tif/^coejict^ 7^ l/^JjS ^c^ei^ct 'ovTct^ tv fjt^yjdjev. " 'E^ovto
g/$ TTi^Oy Ob» TZTaiXiVOV. „ '^D.?^ [A,}lJlv OJUThig Sf^\?\ff.'l{eiV 70^« 8;C a/TgTOjttjM.gy/tf gVJKT©^

iJDVToLf oLtST^K^i Jip T TrvAi/Utoov yj^ aS^veig' ihTO owu Myl ih iTmiehv^aztv cv ijuioi^

4V0L iiTTYI 077 OV^ 0JU(^?^yQ.VT0L^ CdV i?\ff.^OV TTCi^ IfJLH T ^$7IX)?\giV(nV Tlji 'fh 1Z> ^et^V jU/i^-
^oKyij 70 Jiov aiiiiiq ivmji^djcm-, crat^pJi 7J1*; 'u>^^KO/Wia^ dmwv Tra^iyojL^^^ auuTolg tIw
"STivJ^et^iv. " WiaSv^ ol Ao^VTig ojjmv cv pof^oua-y ^ aTmf^^djcrictv yKcoosY\q cumSv. „
OuTOi fJLiV iiV aL(r^VY\(rOVCnV' 01 TnjKi/UUOl Ji TGOZLVtIcU 'i^Hai i(CtT CWTtSv T \%VUUj «96 ytj p. 57.

T«5 AD^VTCL^ aintfv aui) Tolg KgiTivHg aviAeiv , VTnp m OLTntfJ^VTax; i^^yfovTo i(cf.T ifjt^.

KEO. H'.

" OvT©^ 6 tpoLvKKTjnpg dumv c* yri A;^777« o^ (paovyfi dmtSv ag y^ oLfict%q^ ag V. I,

(jxtX^my^-i oig diTvg iTxr' olzov kvqJlov. „ Iolvtix, J^ TniaovTcti /uifJLyKmjuS/joi 'F/j Tmvi^v
ajuTzSv T yvo)f/,!w , 0/ k^ T/t,> A'/yj7z7ov cv^gcpctuA/^oK Ta^ e»'5 0^7^$ ^^« tc^o^ o»^^ 7^
^?0y Jh)piag- cil^OLTCd yt iTOVTOj -ZZ^^^^jAhOTO/ , T^ ItfJI/ttifit 'ZZ)^^c/o^^V7^$ 9TC£^7?Aej' , g/$ loj

^(^^(^aov^ -i
^ TwKi/uumg cra\7ny^@^ Itt ojuThg y})(^^a7ig fJLiyt^ <t. t t lioKi fjucjiv 'i(^oJhv

fjLiKKna-ctv yvcoej-l^iiOTig ^ ri /u^ TnjKKyig ouuTolg i-mKdjcTi^ 7^ o^VTY\%g^ J^iiclw diTh oi-d'esov
\(pi<pjLf^ii Toig ^ieS>^/u^oig' Stw "^ Jii (t ol TtoKifxm iinKdjaovTaif-y liiT^g 75 oi(^cun(!^oy-

7?? 5 f(^ (^ olitov 7W07to?^'juuvig T ^etov ThTV Q '^tre^gi-dretit^v ilg ^TToJex^riv tQ juiyidvtg
T^ opyyig^ on f/^-fi q t oikh (^eidiTaf th oikaih ^ OTcdidag ojutov ag aa^avio-fjov fjiy t KgiTrztv

libet et impietate scatens cum offensa mea patraverunt. *' Conversi sunt in nihilum. „
Conversos ilios , ob iram meam poenamque a me impositam nihil , esse ostendi.
" f'acti sunt quasi arcus minime intentus. ,, Ita ut nihil differant ab arcu inten-
tum nervum non habente ;
qui saneinutiles hellatori est ,
quamdiu hac conditioue
est. Sic erunt inertes adversus hostes atque imhecilli. Hoc itaque significant verba
eruditi sunt a me nempe ; eos non confitentes bonorum a me acceptam possessio-
nem , immo in peius conversos debitum officium docui perspicuam iniquitatis
,
,

suae faciens illis demonstrationem. " Cadent principes eorum gladio propter impe-
ritiam Hnguae suae. ,, Hi ergo infirmabuntur : hostes autera tam validis erunt viri-

bus , ut etiain illorum principes cum reliquis sint interfecturi ;

propterea quod in-
scite adversus rae vefba effukiehant.

CAP. VIII.
^

" Haec est Subsannatio eorura in terra Aegypti in gutlure eorum , ut terra in-
via , ut tuba , ut aquila super domum Domini. ,, Haec sane patientur, dum pareu-
tuin suorum imitantur sententiam ,
qui in xAegypto teruntii aestimabant accepta a
Deo heneficia: nam locis inviis similes erunt, desertioni omnimodae traditi, in qua
constituentur dum tuba bellica clamose super eos clangit, et imminentem hostium
incursum nunciat, qui quidem quam citissime aderunt, more aquilae praedae suae
subito involantis. Sic utique et hostes advenlent, qui populum destruent, et Dei do-
mum inflaminabunt. Hoo autem addidit, ob irae ostendendam magnitudinem, quod
nempe ne propriae quidem domui parcet, sed excidio eam praeter reliqua hostibus
 ,

38 TIIliODORI MOPSUESTENI

^kIw [juh, jLi k^ tQ vof^a hcn^nrciv. „ 'E-zira ;^ aioTrvY tiyiif^Lu tLtc^v 'G\^/3aK7w>' t
S/^^ic!w rlw \yJjtl) -i
v^ TTcuTiKcSq (^ v6/t(cy vja^lByfzoTwv t I/^v, t5 o'/jc« (peicPit^ ov
iig

V. 2. VppuTJZiWU TB jfptf \.^Xwuov T^ '^/3<a(T<| T>i olftiioL. " ll^s])? gjU,g «,g;c^|oyTa/- 6 '&e6$5 Ij^/iw-

f .
58. ;(^jL^ cn. 5, t6t? TJZero 'iT^ fS^yjL(^TWV y^ -t^ Itto^/M^ms tf^-^Tc?? Tjpwexa^, a;40VTg$ T^e)
V. 3. t/tvct/UiV hjLipT^y^a-nai t lfA,lw. "'''Otj 'Io-^mA a:7?5pg\[ct7Z) cl^.^,1^^)/ f^^rieJ^ict^^cw. „
Uiimvrcti JU&/J 701 roictvvx, cflif(gLiQ)g o/ «te%/. Ti«!' «/i&OTV r/i a^3wy g^ Trap' \fjLH yi^vong
dyyci)jns>vig' }ccti roi, yi cmori Trapei^v ouurolg r ifji^lw (ion^eictv -y
jui^ TfoXKYq r^ iuju^eictiQ
K^rSvrig t \^^v 'fyJ oIk^cov.
V. «. '' 'EoLuroig i^cLCjxKdjcrcxv ^ j^ ou eh ifjuH yid^ouv ^ ;^ iiyc lyvcoQjicxttv /L{pi. „ Ovtu Ji
fjci TmvnXc^g TrapiKsyKmvro , wg }(^ (^ ^cjp' ifjLou cfh^zvizi (^ctcnKict 'Zis^^ct-^ju^oi-,
ouuroi (^ctcnAactv i(^ri<^(rctvro IJ^ictv , ouJkvct r/J <!«%« ifjci 7n)i>](7ZLjuS^oi ?^y^v' Tdro yoL»
Aiyl TD ouK iyvcoQjLcrttvro. " To d^yueAOV cwTtSv i(^ ro ^uaiov aimSy iTiviticrcLV icturolg

07mg df^oP^s-d^p^Cduicnv. ,> rlw ju^ Trap ifjuou ^ctcnKeictv rlw n

^ (^
ilJ}i)/\gL, Krt]f , ^ztfei

v'oju(s>v 'Trcipi^ct-^vro ^^TnioLV ^

^oLatKeietv 3 JcT/av i(^Qt<^(jzi ju^oi' Xiyl q r!w f^"

Jl;ca (puKc^v yiy>v^ctv , OL^ct/u^lw "^:d» t« 'li^j^ooLft, og t(^ Tug cfkjL(^Aetg fLS^rQ>>
aurolg Kctncr/^<^ctcnv' ci)ihKiidzt r^ «t«%i rltu c/K?^y!w 7^ ^ctcnXeio.^ aromct Sf^^ts^^o-
p. 69 juSl/Joij iief}i)?[gL 7roX?\£(, n h^ 7roiKi?\gL TCL fjLiV OK ^vtS Kancnt<£/a(ntv -, Trt q c^ dpyuDn'
a/p m ««/Iv %riQ^,v c^' »1
(^ <^(pavi<r/L{9V XApJctVHcn r olKetov f(^ iireiefii r 7^ ^ctcnXeictg

aJUTo]g mefJiai y^voup-^dctv-y od^v J^ k^ rp cfbtjuf^Mcov iroXftiidTi fST^%v , aKoXoudwg

V. 5 iTiuyi. " " kTtoppi-^ov (^ fA9%^y (^ou 1ctju(^oetct' 'srapco^iujdTi dvjmpg pcou iTxr ouurig. ,,

'A7T057f37 Ji] T^ 'Zt%i Tas J)a,/u(gt,Xeig oLaifieiaA' hJI yt ag irv^v copyto-fjLaj o^ rrj r.yiy>-
VOTUV '^i^^^vo/uuet. ""^Edws tiv©^ ov fJLY\ Jujucovrouj )(^dueji<^!a/OLi Ctt tzsJ* 'lcrgje^A; r^ ijuuto

tradet. Deinde cur haec eventura sint declarans: '* quia transgressi sunt, inquit,
foedus meum, et contra legem meam sceleste egerunt. ,, Etenim absurdum existi-

mavi ,
postquam hi pactum meura violaverant , et omni impietate adversiis legem
meam praevaricali fuerant , templo parcere ,
quod isti gressu suo inquinaverant at-
que polluerant. *' Ad me clamabunt: Deus, cognovimus te. ,, Tunc rebus ipsis, et

imposita a me his poena convicti, potentiam meam fatebuntur invill. " Quia Israhel
aversatus est bona, inimicum persecuti sunt. ,, Merito hacc patientur, qui conlatis

a me beneficiis ingrati fuerunt. Atqui eo tempore, quo ego illis opem tuli, facile

admodum hostes suos superarunt.

" Sibimet non per me imperaverunt et mihi minime noti-
ipsis regnaverunt , ,

ficaverunt. ,, Tantopere insanierunt, ut datum a me regem exauctorantes, ipsi pro-

prium sibi regem constituerint, nihil iam de iure meo solliciti: id enim denotat
dictio: nequaquam notificaverunt. " Argentum suum et aurum i^uum fecerunt sibi ,

idola , ut dispereant. ,, Et institutum a me regnum , et legitimam religionem abo-

leverunt, ut regnum sibi proprium constituerent. Dicit vero illud decem tribuum
cuius initium Hieroboamus, qui et iuvencas primus ipsis fabricavit: haeque consen-
tanea regni novi absurditati idola rauha ac varia ex auro argentoque sibi efforraa-
runt; a quibus aUud nihil quam exterminium suum consequentur. Et quoniam illis

regni novi institutionem exprobravitunde iuvencarum facinus ortum erat , con- ,

sequenter addit: " Abiice vitulum Samaria; concitatus est furor meus adversus
J50S. ,, Recede a iuvencarum impio cultu; neque enim mediocriter patrato sceleri
 IN OSEAM CAP. VIII. 39
;nKTav iTmiiio^^ <t « diog ^v. ,, ,'AAA' «c/e 6 M^t-jc^g ^o>'05 oJ^i7rcu<^<L(Ji <Ti rw efiov;
^Ji cLTn-dii T^ TvcmvT;y\g oicnl^eta^ t pvTPSv; to^^nvctg q /sfei iiJ}i)^ d^ av^^Tnvm y.vo-

ju^ct i^^e^oK, a 77CT2 av iliCGTaig vojLuSikv ^o/ , toicivtIuj 'i^VTo, T^ uTrap^go)? Ti!6«) a/77(a.y;
<' AiOTJ TS^ctvrlv Iw b ^^xQ^ cth ^d/^peict. „ Ka) ou J^eJ^wunauj awjiJ^e^v on v\ 'T^p Jh-
/L{gf.Xi(jdv ^^oTidCM 7^ctvY\<; aoi c^ "^J^ -^bS ^j^vsv aiTict , «giB (^ <^ tSto >e^tf/ /uucreiv:
'

CUJTOL J)}(gn(idq ;

" ''Otj aLVi/tAo<^^^ ^ ^ , M }($:Taq)0(^)i ctJUTzfv c^Ji^iTctf auTtt' Jpauy/j(st ouk *i^v V. 7,

i%av T TTDntcrctf cLXdj^v ictv 3 k^ •n^iiKryi-, d^o^^ioi i^gLTUC^ay^VTauf ounv. ,, Aia,X/\gt,ri<i yb

iiJiv lyj 'f/j-A/jJtTwv OKetvcov-, a \jzsv >(^v(7Zt)vQ^ avifjuii ^r,^vdivTzt tb ^ J^-^p-Q-tfpgvTa, p- 60.

a^MSU TravTgAfiis ^ 'c«>ep5 Sj!g^T^:p!a/ av^^iwiq' (^dv^ /^j ^p of 726 Sjg^Ji^Toi ;^

d73Xt)X<!ct' 'igi 'j dYO)(^yig dv^^TPSiq , ctKdj^v iJg Sj3-^o<pr;v o^T7]JeiOV « Jiivd/j^ov HDieiv'
ei J ct^ Tj KJ '^uoiTO') w; (pav?^v ih p^cnv ^zs^si^Tajf dT^yjbv t duTov ^ Jtj ZoTibv

7U M ^x^i ra di^ynia l^^?\gi^rig /j^

iiJci)?\gL ^ (t ovncnv lAS-a^iyyicm, iiJ\ /xiav cd<^ ^
Tl y^ 'ZtfeiggJV V/MV iTi^d^V-, "^ TPaKi/KACjdV i^ ^ tQtO H^pJ^ Sfg: t!w CVOVCTZtV V/JUV

dcnCetav. '' KaTZTrodv ^ltr^yiK' vwu l^j^iTO cv rolg i-^vicnv o); oy.ivog a^njov otj djUTOt V. .8.

dvi(^Y\crav iJg doov^j.iic,. ,, ViOVT^A yb d(^cLVicr/{9V iiTnp ThTtdV xkjD/^/veTTE , Am^S^svt^? -^jm) V. 9.

dcxrvQjLCdV ci)cnTip 71 cncivS-' TravTiXdc, a^yigov cv Tvig '^Mp^ioit; 'icnSi, hiJivcg d^iov/j^oi
P^gya. " 'AveSaAg }(gt,-^' lavTvv i/jji. ,, 'ETnJiyxcM' iig 73A)i-9"(^ J^ 7^ g,a«5 K/y^Ji/jiovictg,

}(^ iiJtva TfziieiSfctJi ftn ?<g^v idK?\9VTig , Tocmrmv dytd^v ovt(B^ duToig ama, auduJiia.
TravTcx, JiifSf^rlovTX) k^ tv Jbycav iavTtig' t^td yap ^ tv /^-S"' iavivv. " '£(poa/jtfc c0»(2p6
yiyaLTmcriY. -„ Ka) fcjc/g 7z?7$ 7roipZ(nv d^H^a/j^oi 'Z&^g Tihiovi^iaif ico^v. " Aia t»td 'Zi>^^- v. 10,

irascor, " Quousque tandera emundari non poterunt in Israhele? Idolum hoc arti-

non est Deus.

fex fecit, et ,, Siccine, ne temporis quidem diuturnitas te docuit of-

ficium tuum? neque tantae maculam eluisti? sed idola manuum liumana- impietatis
rum opus admiraris quae sane quandonam dii credi poterunt quum talem habeant
, ,

existentiae suae causam? " Propterea fallax est vitulus tuus, o Samaria. ,, Nondum
itaque potuisti cognoscere , iuvencarum fabricam tibi causam aberrandi a Deo ex-

titisse ,
quam ob rem iusto eas odio prosequi debeas?
" Quia corrupit ( semina ) ventus, excipiet ea subversio. Culmus farinae effi-

ciendae vim non habens: quara si forte fecerit, vorabunt eara alieni. ,, Haud dif-

fert { idololatria ) a gerrainibus iliis ,

quae aestuoso vento exsiccata et corrupta, nu-
triendis hominibus prorsus sunt inepta: etenim corruptio et exitium raanet haec:
sunt quippe inutilia ,
quia farinam alendo aptam ex se promere nequeunt; nam si
'

forte hinc aliquid efficiatur, id iumentis pabuli causa proiicitur. Pari namque ra-

tione , idolorum servilus noxia est , et nullam ccrte utiUtatem suppeditat. Quod si

quid aliunde vobis supersit, id quoque lucro hostibus cedet, propter haerentera vo-
bis impietatera. " Devoratus est Israhel; niinc factus est in nationibus quasi vas inu-

tiie ;
quia ipsi ascenderunt ad Assyrios. ,, Supremum quippe exterininium hanc ob
causam paliemini, inancipia Assyriis facli: vasis instar ad omnia inutihs inter ahe-
nigenas versabimini, et flocci fiemini. " Germinavit apud se ipsum inihi. ,, Cuin
in raultitudinera providentiamea excrevissent, neque idcirco rae pensi habere vel-
lent, qui tantorum ipsis bonorum causa extiti, cuncta audacter agebant hbito suo:
id enim denotat dictio apud se ipsum. " Epliraimus munera dilexit. ,, Ne his qui-
,

(dem quae sibi aderant contenti ,

plus habere salagebant. " Idcirco tradetur natio-
 ,

40 TIIEODORI MOPSrESTENI

Jb^cnroLj CAi toiq i-^vi(nv. ,, EitiCTKg a^ \zso Toiig i^^li '^i^voTH cjtA^YiJovrcLj mn
p. 61. tKA^OVV ik i^-i S>V 11 Ylef^lKOWU. " NtUJ ilcTcfi^OfJl^Ctl ailliiq. ,, ^AvctJtd^cS ^ OJUThg Ctl TYI

T oLosvejcav ^pct' ik otcetvlw S/g^ t^ a,l^jLc$cAci>cnct4 'iKjtav ainhg, a><;i t^ ACJt^njLiaiav

^ oJxJiicav cti^rncnv ?\gL^e\v totb* ttux; tCj 'nvct (^ '^ottok; " Ko/ zoTiucmcn juuk^v r ^ietv
^(tcnXict j(^ a^^vretg. ,, UctvcTovrcti ^ r Tag 'Zi)^^vojLiptg tclvtcl^ /^ctcjiXet ctg te ^fptdiszt-

VCtf i(^^ OL^^^^g-y rl^ Ct\'^JUigt.\Ct>C7lCt "mtfJ^djOJU^Ol T5, ^f^t/ TJ15 ^Ja^^VOJUUCJL; Cti^Y\CnV ^fJLJ^OL-
vovT?? "^ oiWa^.
.V. H. " '^Oti iT^yi-d^vuuiv 'E^ppoijM. ^cncfPiejLct-y ik ob/SpTxou; i^fjjovro aumS. ,, KaJ ^ gijcc-

Tuq '^jxsoju^Hcnv TavTrx,-, vmp oiv t acnf^vt (BoLcnXeictv )(^Ti<pi(renfTO iKetvlw iTretJit Tztvrrw
iv^v ocfbv r TiDMtetJ^ t iiJtaXcav gupso&^ t ^^TnioLv , ttoA^ te ioLVTolg iyTipauj iCj tioi-

V. 12. jc/ASt dvcnoLgvejiOL-i Cil oHq ef^ JL(^?<l(pX, 7^t1[A,/UiAl1(rstVVig ehiCOLlCiOq JixTHCTt JltCCU^. " KoLTZt-

^oL^^co JmtS 7zA«'S"05, «} Tzi vo/Ltiju(st aUmi. „ TSto ^

c^ t ^varctsTfeiwv td t^^.jiQo^ k^ t
yofjLcovT j^cfyjVG^v oiV iVDoirTO /ZE%i t/<x' t ilJhoXcov •d^pnem^eui cocaxip 'iy^^cpov tivol /^tjijp- ^

ei^ "STiodyimfA.aLi n^r ajUTUv Ju^^tav" ^

td?? roTiiTOtg ^ss^^vofJLrjL^^cn r "^Jjro^pacrjv ;^r'

«^jWk c^a^y. ** E/5 cl|^o^ia «APp^cS"»} dvcrtoL^e^oL tol viytTntju^oL. „ Kajf cTj^ tk ^ ^
p. 62. dv(jict<^cict a TioXKluf t d^Trnv g^nc^ocvfVTO ^ t aunJlwy tJzsto t t TToXijuucav ^'jKicrgJ)

V. 13. cJ^Hotajtf. " A/OTi lav dixmcn dvcnetv j^ (poLycoai K^ioL, kvQjl^^ ov 'Ztfe^c^J^^irouj outvl. ,,

El "y^ J^ y^ Trae^vro dvcncug cJ^i^cmi^ to -^ffoy "^^ro^dOo/^o/ t c^ t dvoicug KOiC^v ,

K^ To ilco^g^i sJi T^TWV g^ T75 ^9^©^ 'TO^ ^oT, 8^1^ Tjva V7np ti/twv ouuroig t 'zs^^t-
vojJLYtfJLOLTtov ^eA^roLf KvcTiv " Nu>y jutxvt^v^cri^ T aJiKiav ajtmSv ;f^ iKJima^ TcLg a,jtlfp-
. ,

Tiaj; ojmSv. ,, lAijuuiiY\jt^(Q^ ^ «v hcnfiovuu, 'lAicog ju&^ ajUTolg ovk icnfjLaLf, oLVOL?^y>vg
q
«i^ '5>^^V0jttM/t(5fcTWV ojurolg Itiu^co tk^ TiftooejLcLg. <« AtTOi ct^T^sps^^ ^'^ kHywnfov > ^fpt/

€/5 afljug/ot^ a,f(gL^a^Tct (payivrojf. ,, Ev q THTQig rolg Jujuolg oLmrscn ju^ cJ^ hlyi-Mn

nibus. ,, Digne profecto sub iugo hostium positi agnoscent quae in me impie ege-
rint, et quae inique patraverint. " Nunc excipiam eos. ,, Expectabo scilicet eos in
regione Assyriorum , in quam captivos pertrahendos curabo , ut tum demum impie-
tatum suarum sensum capiant. Sed quamobrem, et quomodo? " Et aUquamdiu ces-
sabunt ab ungendo regem ac principes. ,, Desinent haec impia regna principatus-
que constituere , captivitate eruditi et nequitiae suae sensu concepto. ,

" Quia multiplicavit Ephraimus altaria, facta sunt ei in peccatum. ,, Merito

haec patiuntur, postquam impium illud regnum constituerunt atque hanc viam ex- ,

cogitarunt raultiformem sibi adinveniendi idolorum culturam; nec non multa aedi-

ficandi sibi diversaque aharia , apud quae potissimum delinquentes iustas poenas
persolvent. " Scribam ei multitudinem , et legitima eius. ,, Hanc enim aUarium
multitudinem legumque novarum,quas invenerunt circa idolorum culturam, iu-

stae adversus eos accusationis instar, scripto coinprehensam habebo: quibus verbis ,

sententiam ob tanta crimina de ilhs fert. " Velut aliena computata sunt altaria di-
lecta. ,, Namque quae multo digna amore studioque videbantur, sub ho-
et altaria,

stium venient potestatem. " Quia si immolaverint hostiam et comederint carnes ,

Dominus non suscipiet eas. ,, Nam etsi forte hostiis conentur placare Deum, gu-
statis sacrificiorum ritu solito carnibus, nulli hoc Deo curae erit, neque uUam pec-
catorum gratificabitur remissionem. " Nunc recordabitur iniquitatis eorura, et ul-

ciscetur peccata eorum. ,, Memor eorum

quae impie egerunt, non propitiabor iUis,
sed dignas peccatis ipsorum poenas imponam. " Ipsi ad Aegyptum se converterunt.
 ,

!N OSEAM CAP. VI!I. 41

Aosvtiovq-, )(^ '^ a; cv cLl^jLC^Xcoma, Tret^M/j^oi }ca,x.ict^. '' Kctj i7n?^^T0 'Ja-^ti^ 76 v. i.

7niiii(mvT©^ kuTov , h^ ^KjoSoyjt^cn, i^f^Yi' ^ 'liieP^a^ g^.w-^UA»g TroXstg TiTei^trju^ctg- t^

c^^aTJC^^A^aT tiv^ iU 7»$ TToAeig cwnfy ^ Kct^^pd^^TcLf m ^jU.gA;a cumSv. ,, ToD //i^ y)

7n770<K)£or(^ auvT^g 7^y>v g^v ou;c \Q>'h7^vto , Ti/B^-A Ji ^ r?j r/i s.-cAyAa^' cajtoJojuipuju

^^TnioL- ilja o^ TiiTOig Tag Tjokaq ni^uiv b^povv kTret^vTO , a; kv Thrct^ iwk Aucrtv

i'J0y)(7OVm t'^ KdJtCtiV' OVVoi Q SUJTiii iiJl VX.V70L iiJiV iTreiJy TOlCtVTLW ^ Srra (pO^i^V p. G3.

aujTQli tIuj Sf^ T TioM/uiiCiOV iTTa^od TifJucdejLctv .y oo^ TW^-; JIkIuj aTmVTCt^ '^Vi/JigfjSJjlui ^

fAsvov H'A c/K ^ct^^v aTmcrotg auwv d<pix,vi<jztf Txg iro/.eic,.

KEO). e'.

'' Mm y*"/p€ 'l<r^wA , }t^ (jLn ivfp^ivn x^3w$ 01 7\g.0i , OTi ino^vdja-cu; ^ctto kvqjl^ tS y- i-

diH <r«. ,, Ou Toivvuv 'Zi^^7jXy\cna); rolg ?\9i7m<; av-d^f^ctmoig a^/^jlov vfMv iucp^ivi^ y^

'^aipetv iTretJii ol /Sfj ovJl fjuav iJi^cMTv JiJttcmaXietv 'Zt^q ivcn^etav ojvTiiq ayfv oW
7? 0VCX7Z.V vfjtag q /t^ TtoXXlu^ TnifJdjuw 'n ^j/j^wcmv tS '^gS, ^jj^^^^e/a ^^w^ms ^ liiis

'^^(rQ^^tf^vija^ ti/«i<y yvctxncag "^Troguvng •, ^tr ilJtaAcav i^aTm-n di^Tniav. " 'H^-
vnnrctg Jt/j(c/LTa "Qn TmcKtv aXcova criiy. ,, Kct/ />> ;($£) aisrcLP^^g cJ^ aTmvmv 'Ztj^cm^yiq

ttjV; Jitifjf^cxiv .,
auTolg /\9><^o/^(^ t Jo^ivmv t aiTiav. " Ka) aAoJV ;i^ Aii/o^ «>t gj^a v. 2.

at)7»$. ,, AoKTgTE TOivity dixJjuj a^iav -, t KctpTrzDV t «.(po/pgcnv. '' Oi/ ;j9tr«;cit(7av c^^ t>i v. .3.

5,»? T xvgi». ,, Ouc/fe ;;^ ^ T^ >^5 "T^ c^'5«<(7>i5 ^Awv /x^e?TE- tb ;i^ ou tf^TCjdmTOV -> avn
T ou t(^T0if(4i<riicn, rri ivaXP^yri t ;J;^ov« auti>?.Sj«$ ;^ji!7^//J((;©^ , ^j^tOa h^ '5>^^ W /<a-
;jp6pice) Aav}J iv 7ioA?\9iig h/juv JiJetx,^ wto. Kctr<i);^>jcr2v E^p^aip A^lyvnfov > -^^ cv aosu-

et apud Assyrlos poUuta comedunt. ,, Inter has aerumnas petent quidem ab Aegypto
auxilium, at nullum inde emolumentum capient; sed captivi in Assyriam abacti,
servitutis experientur raala. " Et oblitus est Israhel factoris sui, et aedificavit de-

lubra. Et ludas multiplicavit urbes munitas: et mittam ignem in civitates eius, et

devorabit fundamenta illarum. ,, Creatori suo nullum deferre obsequium voluerunt

sed delubra aedificaverunt ob idolorum culturam. Mox urbes insuper moenibus cora-
munire tentabant, quasi aliquod malis remedium ita inventuri. Sed neque haec eis

proderunt hilum tantam enim taraque terribilem hostium manu illis poenam
: , , in-

fligam ,
quae ignis instar cunctos consumens , a fundamentis propemodura urbes
ipsorum cunctas delebit.

CAP. IX.

" Noli laetari Israhel, noli exultare sicut populi, quia fornicatus es a doraiuo

Deo tuo. ,, Nequaquam decet vos, aeque ac reliquos homines laetari atque gestire: ,

etenim illi nuUam acceperunt doctrinam quae ad veram ipsos religionem ducere pos-
set : vos autem post Deique notitiam mente laeva a scientia
disciplinara rauUara , ,

vobis tradita recedentes, ad idolorum cultura deflexistis. " Dilexisti raunera super
omnem aream tritici. ,, Utique etiam priraitias frugum omnium daemonibus obtu-
listi, quibus datorum tibi bonorura causara imputabas. " Et area ac torcular non

novit eos. ,, Meritam referetis poenam fructuura privationem. " Non habitaverunt
,

in terra Doraini. ,, Ne in terra quidem vobis concessa manebitis. Namque habita-

verunt dicit pro babitabunt, consueta temporum enallage utens, sicut apud beatum
6
 42 THEODORI MOPSDESTENI

ip 64.
e^o<5 oLi^^a^TtL (pct^VTctj. 5, <^vyi<hq 3 ^ r MiywMov ^jpvorgc, otceidiv aLZOvni rJf

8^ dum. 3, Kot/ /s^i /LBf) TOiq t ili/^^^Acov 'ZD^a-Oo^q Toc^uvrlw ImJluvwuTV r

yiJ^uuuctv

CUTiie^lw f(^j T (^l?^TifJLlCtv\ &^ "^ TfUcmq ciAcOvQ^ aJJToiq aTTCtp-yCLq cPjcfhvcLf Tzf J\ bit^

Tzf TTUVTTXv ajJTolq ctmcd Tp ciyL^v kJ\, auovcDa.g oivn 'Zt^crtiylv i'i?\9VT0 vruTivn-, ovJi •,

71 Tfsiriartf r ocrzt v.Jeiv nJifvctVTO (^ ^ov Sj^ tIuj t uoiouuuTtdv 'Ze^dnaiv a)g yb o /i^-

* Pt. ciii. 34.

;^e/05 x'^yi ActvlJ' *, he^iw^m ewm^ « ^3^7^y\ /*«, oLvn t YieNict diiTt^ j^ 'zi^^a-lwriq
cpctvetyi' iirmq ct/TuvBzt xiyi-, ov-^ yicf'vuuctv c^tW', avn tS ovcfiv Tp cwrrS KAyoLexcr/U&/)COV

ii?\SVTO Trs^TOTS TToivKjnj' iiTct efetzvvq 071 oveiJi^cov ojUTolg tIw yfco^ltv Aiy<(, ov f/^lw t

" A/ dvtncLi cwTtSv co; a,p%q vnv^Hq ojUTolg' TmvT^g oi i^iovT^g ainvv fjuctv^aov^ . ,,

Toa-HTOv 'j a,<j/ig7\tt& tS cfei(Sit^ dvaiav-, >i TctUTCuq hejL^i&ojj t olwiictv TtfJ^lw, W9e fc^v d
'ZSf^oztyt^iiv dvcnct^, « '^^clO "^^'^^^ -^o;' 6m cocnnp av et Tig Tolg thv^hoi '^^cmyct-
* jPi %o(p!w-i yaXiTrhjj yiyZv^ t cfhKnyTUV aimcnv vJicov t o^j/v, r^ t Tnv^ag /uvyifiyi vvt-

p. c:y. Toju^oi , itj i<Jl 'Sj^gcki^ t 'Zt^net /ud^jfw avi^/uSpoi '^o(^!w' j^ 7[ug q ostg 8V cv Tikv^i

/UJiTct?\gLiJ^^a,vetv dvctyfcgcl^OjU^og "^o^png-i cocwi^ Tjvct /Uicta/j^v n Avjj^lu/ yiyi^/u^iQ^ r "^o-

(ptw-, ou fze^^iiTOJi tclvtIw' o'uTto Tug 'm^o-tty>fLB^cu; avm ^cnctg^ « Jii tj TOiQio Tfoietv

i^?SiiV t oga ^og' r.Jscog /u^ ojUTscg <3>^^ t ijyfCt)/jj>vcog 'Zs^cmyiVTtov Jip^c/u^vQ^ -,

^AiTrlcju 3 T^ -zsf^cmo/vitJ^g t (potvAcov y^ t o-^^tv Jf) vo/uu(^cov , r^ /uLVYifJ^Yi t^ dcn^eic&Ci ti

cw(^c^vvig , zv i^pctivetct tiv) 'Ztr^cm.yiv JhKscn r buaia». '< A/cm ol apTo/ cbjrzSv , r '\'V')(CUi

canzSv ^ sic it(n\^j3ov'^ iig t oIkov kvqjlh. ,> UacpsL toivvuu 'Z^cmo /uuJh !w ctv TroicSvTOUi .,

quoque Davidem id saepe usuvenire nos demonstravimus. " Habitavit Ephraimus in

Aegypto , et apud Assjrios polluta comedunt. ,, Postquam exules in Aegjpto fueri-
omnes
tis, illinc ad assyriacam captivitatem transferemini, "
Non libaverunt Domino
vinum nec ei placuerunt. ,, Et ferendarum utique ad idola oblationum studium
,

'
tantum ac libe.ralitatem prae se gerebant ut ex omni area primitias illis darent: ,

verumtamen bonorum omnium datori Deo, ne vini quidem libamina offerre umquam
voluerunt, nec quicquam agere quod Deo iucundum esse potuisset, pro dantis certe
proposito. Nam sicut ait beatus David iucundum sit ei eloquium meum id est : ;

dulce et acceptabile videatur; ita hoc loco non placuerunt ei dicitur pro, nihil , ,

ei gratum facere umquam voluerunt. Deinde ut demonstret, se illorum mentem

increpare , non autem Deum rebus huiusmodi delectari, ait:
" Sacrificia eorum quasi panis luctus ipsis erunt ; omnes qui comedent eum
contaminabuntur. ,, Tantum abest , ut Deus sacrificiis indigeat, vel his contineatur
honor eius , ut etiamsi aiiquis ei hostias offerat , non sit has recepturus Deus. Sed
quemadmodum si quis lugentibus alimenta afferat, lii nihilominus tristem existi-

mant horum aspectum, qui omnibus iucundus est ^

quia luctus sui raemoria com-
punguntur, neque attingere oblatos cibos volunt; rursusque quemadmodum quis-
quis in hictu versans , si cibum capere forte adigatur , iiabet hunc piaculi ac de-

itrimenti loco, neque ori admovere patitur; ita Deus oblata sibi sacrificia ( si quis
ita agere voluerit ) spectat sane Hbenter et recipit quae a benivohs dantur; sed
ifiolestum sibi iudicat oblationis ,
quae a malis fiunt, aspectum; atque ob impieta-
tis , in qua memoriam ironice illi quodammodo videntur hostiam
illi versantur , ,

offerre. " Quia panes eorum animabus ipsorum: non intr^bunt in domum Do-
,
 .

IN OSEAM CAP. IX- 43

ilg ojjTiig *^7roqict(pi]cnTcii , ehicn} did ^fptx' ouJeva •)4V0/^ii ^otizv iQto yi Agj^ 70 oi^ic

tlcnXdjmvTOJi i:q (^ olttov Kvexov dvn tH ouk e^ thxTo. ^a, ojcfi TrcLpovTix cujTa v^
yyjeJ-co /\9><fn-cj/, 716'^^co^v "^TroTnfXTr^jLSpQ-' co; c^ dcnQHg i::^az;c^jL^uct yvcoi^yig- a; ^
6 diog 'zs^? T Kctiv ^jcoig '^tr^cTKiKCfMyjovx Myl' * 'u^; cn w "^xTo^po^pM cot?/, ;^ d * Ccn. iv. r.

fitp^as ctt/7^* dvTi T§ , OT< aTd^^rt-MoJi Ta 'Zs^cnto/LUcbiVJtt-i itj ojjto; cwtt^v "hto Kve/.(^-
lyji) cfiehyftctf ;^3z3t7ra^ hcDtv «tm5 c</^D^a Agj^* 01 a^TOi ojjitdv r '\v')(cuq imtSv -, avn
T^ TO 'Z5^a%OfJU0IL^Ct Trap OJJIUV > OUUTVlg i^-, 0V:<. 0V7U diOi ehKTU,- ttpTO^ Jl UVO-
/^cn Tocg -Zt^oj-^poiopis , ojc jLU^Ji ajmcrax Ae^^v rctq 'Zt>e9<r(^oesf'; , l-os-eiSin yj^ ctpi^i p. ee.

-^s^tr^^ipetv ilcod^trctif' 00% vS^ avoovce^ (Pjjcif, }\yt7ni<Tcu> TnfJ^/^T^ /Ay gz(.(piJ}i)V

'' T/ TJOiiicmi cv v\fjcipct 7rav'AyjpiOi};, y^ cv hfjcip^ct lo^Tng tS icuetou; ,, Toioutoi J\ v. 5.

<ZE%/ ^iOK yi^voT^g, 'nvct "^STro^pvyluj ivpi.cnTi t ;^^v ;^ r^y hf^ip^av oxavuv, cv ^Tnp
av r yravy^yueM te ^ Iopty} tj? ^T?A^T<:«f TZiT 3i<» ^ rjj avo/pgo^ Tvi v/LOiTiqa, a>; aF
l-^^y (WT^ yjj{ TToM/JLiCdV i^^^a-^^a^^o/d^oov <Dy^'ici>q; '' ^ia t5to /cTo!; 7nip<^j<J0VTaJi c/k v. 0.

•rrjtXauTfoceJ-ajg hlyj^^n, j^ c^Jk^iTOui oujTdg Mift^iig, <^ ^ri^-^^i ojurhg Mayjj^ctg- td dpyu-

QjLOv cum^v oAg-S^p©^ xAnepvofjLT^ai ejUTo, axav-^oLf cv lolg cmLuco/^^c^v ctejmv. „ 'Tftetg

/j^ y) ^ 71oKKIu/ TaKaujTmeJ.ctv Iw '^jzso/j^cTti ilg tIuj hiywnfov o); '6^' Tiva ^ci^(^dj-

y>vng awmgzai', c/y..7[u^<ri<^ Tjziro t aosveJLCov ilg t Trap ojcetvoig ^xTvayj/jdpoi aHy^/igL-

>MC7iajv J^nKdjcniQ^ q joig''^ Klyj^nfii 7ioKeig, TroiiciXcov v/Jigig ^^di^/j&pcov y.iv<huucoy\

7^70 ^ ^^yi MgpKfis ^ May^/Jictg^ \va iiTryi oti efiiA^LcnSi tyi; AlyuT^ov Totg Tioketg,

awj^t(io/jSfjoi Ti j^ '^bTwXKv/j^oi vzsv r/J dosvetcov '^J7ro?\.etTctf

q ^ to 'ZJ^^ctoVto v/uv
aTretvTot' Tctg n TToAetg v/I^ y^ Tttg ^pa^ TVcTUvm iigLTaXii-^iTCLi hpii/Ma, o)<pi dti^v^ou; p. 67.

djUTO^ (pjg^ ftyicPivh; oIkhvtQ-'. '* "Hx^OTf ct/ h/zkpoui -t^ ojcJtOiA.oicog as, riKiiGiv u ii/iipcLj v. 7.

mini. ,, Quaelibet ergo oblatio quam fecerlnt, ad ipsos revertetur; nam Deo certe
nuUatenus acceptabilis erit: sic enim valent verba: non intrabunt in domum Do-
mini; id estDeo accepta non erunt, neque sibi praesentia reputabit, sed longe
repellet , ceu cum malo mentis babitu oblata. Nam sicut Caino Deus prave offe-

renti dixit: ad te conversio eius , et lu dorainaberis illius; id est ad te revertuntur

oblata, tu horum esto dominus; ego enim niliil prorsus admisi: ita hoc etiam loco
ait: panes eorum, animabus ipsorum ; id est quae ipsi atlulerint, sunto illis ,
quia
Deo non sunt acceptabilia. Panum autem nomine nuncupavit oblationes , ex parte
cunctas appellans oblationes ; nam et reapse panes offerri consuetum erat; sicut et

in superioribus dixit: offerebant placentas cum vinaceis.

" Quid facietis in die sollemni , in die festivitatis Domini? ,, Tales cum erga
Deum fueritis ,
quodnam effugium invenietis raalorum die illa ,
qua sollemnem ve-
luti conventum ac festum celebrabit Dominus ob vestrum peractum supplicium , ,

qui tamquam eius adversarii et hostes iure meritoque pererapti fuistis? " Quapro-
pter ecce abibunt de miseria Aegypti , et excipiet eos Memphis , et sepeliet eos
Machmas. Argentum eorum possidebit interitus, spinae in tabernaculis ipsorum. ,,

Enim vero vos post miseriam quam pertulistis in vestro ad Aegjptum ,

quasi ad
salutis locum, perfugio, abstrahemini illinc ab Assyriis ad serviendam apud ipsos
servitutem. Pertransibitis Aegypti urbes , varia permutanles pericula: nominat au-

tem Memphim et Machmas, ut dicat transituros eos per Aegypti urbes , adflictos

et perditos ab Assjriis. Pcribunt autem simul vestra omnia; tantaque vestras urbes
atque regiones occupabit solitudo, ut illic nemine habitaute spinae succresccnt.
 4-4 '
THEODORI MOPSUESTEJfl

^lwei^ a-a p^ri rlui oicji[3etcLv ^, (^ ^^cfh-dlwoLf mi HffiTTOVTOL m ^(Uf^^ojudp©^ reri^etg.

" Kct/ f(g(,d7(nTctj Iff-^nA ajOFg^ o 'Zi^^prnyig o '(Srcipi^igvftag, etvd-^TxrQ-» o 'zarvdj/u^gLTX^-

Q^o^^. 55 Ev 700-8TO/5 JVi ;)^yw<r>) ToTe i{cf.^ic, ^ ug^ [x^ncfiv d,7noijdvcti ^dOc/b^z&^^pMT» 5 g/f
TmKXlw
i3c<^mv c/-^, ^ r Trovnp'^ nrvdj im^T©^ ODipyiiajt; /fpt^sTxvr©-» , v^ «Jl t TrctpovTatv
cti^Yim \^VT©^' Hitdq i^co T?^ OTty7§ (ppgvisr)' G« tQ jUi^^idztq '^Yicrvi T^ y^KCeV' TlV^
hituv; " 'A^ t 7zXk9«5 t aJiycic^v (m i-^v^diiv^ fjLOvict. „ 'Ett^J^ twAA'^ jt^j a.MicL
(JWui^Tnq', TroKKn q rjt '^z^c to iiJ)i}^ f/.ctvict anctvTVv c^ehcDiaKetg TrciVTiXcSq.

T- 8- " IrtoTFDq E(ppcti[M fj^ b^ov' '?i^(p'wm(; -rniy^i cmoKioL '^ Tmcrci^ vxg octovg dimF, „
E^lw /iSp yjip cn azoTwv iT) r ;^AS iri^iq-, (^ /u^ ^i chJ^cmew T«e A9<7r«e to JioVy
oLTi TTcif cUmf /ujt^diDaiTot tSto' y^vctg Q 70 cticwTiov ocfhg a,7tu,cnv tQ "^ef^v^^' ci)<p&
fA>n<fiv ilTnoiwivctj '^Xiimg imyJ^©^ x,ivJ^tuJCi) ^i^^ctXT^vcnig (T^ iy.m^^ovTct;' ovTzeg

p. 68. 0L7m(n v6ft(^ iyvn T^ GLcr^^eict^. " Mctvictv cv o'/x<>) -&£« cmW t^giTcTm^iv. 55 E/c/JdAP/VsJ'-

"S^eia^ ^ Tiucrctv rlw y!u> r^ iTmyfiXictg i7Jkv]^(rcu;' oizov y> 3?S t yLu 7^ iTm^yfiAicLg

V. ». ;^A£?, W5 qikov/jS^Icv ^sm diov. " 'Esp^apMflrav k^ tws W/M^^o^ ^oujus. ,, Kct/ /«/67^57/7?

TravTBSc^ T xpeiTloros ^
70 %^^v , J^(p3n.^v ct/votav vzsofjLi/j^juyjitoTig , iJh 0,7^01-

T 7707^ K^ Tiltt' goM/t(.5V ao^/SwcTevTWV , 0/ /«<P%ov 7ioiv\crctVTig iXiy^v 870/ 0/ 3bo/ 0-«
icx^ctv

• la-^nX of of^r^yiyyv cn oz yijg Alyu^ffs' ri/Apctg y6 tQ ^owud t ^^v oxeivov ;cptA« •

'
OLitoKiibwg oiw OKeivoig c/)g(p3a^;i7? , olvti tQ t ojjtIuj c/Ketvotg iJk^ctS^ votdv. " Mvti^ri-
(TiTctj T oicflfKiCXv owmv, diccflimcri oL/0pTictg cwmv. -,-, AitoAiidwg tdivwu //i/yjfjt,lw t aerg-

/Sa^yv v/Jl^ 7roiy\aTk/j^(^ , AmaJ/S^ Jvaou; Trcjup v/a^ oLVctT^yng o/$ >7,>c.^7^^t6 g/5 ot^TOV.

*cod.<rxo7roy. ^^5 <px<pvAbjj cv i^nfJL(t> iVQpv (w) IfT^wA, ;t^ 0)5 (7:;;dov c* ffz/jc^ m^i/j^v ndov im-

" Veniunt dies ultionis , veniunt dies retributionis. ,, Haec autem tunc perferes,
propinquante iam tempore quo tuam oportet impietatem ulcisci ,
, et iniqua opera

tua remunerari, " Et sedehit Israhel tamquam propheta insaniens , tamquam homa
spiritu agitatus, ,, In tantum malorum devenies , ut nihil differas a falso propheta
in gravem extasim mali spiritus operalione coniecto , ac ne illa quidem sentiente
quae ante pedes sunt. Adeo deiectus mente eris, propter malorum gravitatem! Cur?
" Multitudine inlquitatum tuarum multiplicata fuit insania. ,, Quia nempe multa

cum iniquitate vixisti teque omnino idolorum insaniae addixisti.

,

" Scopus Ephraimus cum Deo propheta laqueus tortuosus super omnes : vias
eius. ,, Oporteret sane te esse ceteris exemplar et quasi scopum honesti, Deoque
iuvante docere alios virtutem ,
quam tu ipse a Deo didiceras ; sed contra factus es
ad vitium via; ita ut nihil a tristi laqueo differas incurrentibus periculoso. Sic om-
nibus impietatis regula existis, " Insaniam in domo Dei sui defixit. ,, Idololatria

universam terram promissionis implesti: nam Dei domum terram promissionis ap-
pellat, utpote a Deo habitatam, " Corrupti sunt sicut in diebus coUis, ,, Cuncti

\ a virtute ad vitium conversi estis , mentis corruptionem experti haud dissimilem

\illis qui in deserto irreligiosi fuerunt ,
quique vitulo conflato dicebant: hi sunt
uii tui , o Israhel ,
qui te eduxerunt de terra A egjpti, TS^am dies collis tempus illud

i^ppejlat. Igitur haud secius illis corrupti estis , id est parem illis morbum contra-
x\^tis. " Recordabitur iniquitates eorum, ulciscetur peccata eorum. ,, Consequenter
ite^ue , revoca-ta; iniquitatum vestrarum memoria , sumet de vobis poenas ,
peccatis
vestris congruas. " Quasi uvam in deserto inveni Israhelem, et quasi ficum m
 IN OSEAM CAP. IX. 40

/LuS^ ooTig oiv Yt cv hvf^Ci) gttc^vXluj 'IJhi rig 'us^^ Tmcrctv iv^v iAmcflx^ m cvitov <^ l^

Zicodrortv ih aA%wi>luj-y i^ I^uovto ag ol ij^thXvyju&iJOi. „ O/ -^^^s t t»' i\J)^XH 'SSJ^fl--

icvvtjaiv vdja-cwng ^ t c^o^^/^iJtxJV «/Apvto t ctTr IpS, «•S^k gT?^y m ai^Ltt;>7$ lctvr^g immg p. c<j.

^eticvMJViq oi^iag, ou "^^pto 3?« t5' TCtrBTWK ainvig dyiduv ctmn ^jpkot©-, c^ aJhT^v
juuiTiipKrajv ^ 5 f/^nJlv ilAri(pi<Tav ayt^xjv odiv q (^ ^ehkvicroi '^yjvctaiv ^ vzsv Toiq l/B^lg
ynTrfcoKOTig Tolg oia&ioig. TctvTu <i%i Ofcavm iiTitvv iTmyf. ^

" "Ecpocufjt, u>g opviov c^i7mu(Sry] . ,, B8/\9/m5^-'©^ c^etvo ^crcti^ td i(p^pyia-ctv k^ Tttg v. n,

yjM^pctc T /3o«jf S' d;wA«3w$ y) /j; , (f^ioiv , (^ feTZJ/ Tr)7$ 7ni%ctm Toig \a.vTcSv ju^ tvouvtLc/
mJ\/ui9\'iciv Y\g ^iTV^v TTctp^ l|U,S, opviou <^'ikIuj aLTnTrfy^G-ctv Ty\g yvci)y.y\g. '' A/ J^^ajf aiuTt^v
c/K TOVATt^v (^ oi^'ivm t[^ av?\.Xyi'^icov. ,, E/Ta TriatJTa dff?/?ott£;T^5, /^i(^Qjisovg lavT^g

vojul^naiv if) t^i T^ 'mXvnkyi^et' tQto ^ Agj/"/ td o*; TowiTzSv (t wcf^ivcov v^ avKxii^^im' /

iTretJii c/H. avKXy^A^icog (t (hJ^liv©^ fc^ TtjviTQ ^Ze^^etai tv tiktv/j^jov. " AiOTJ ;^ lav cac- V i?.

S^i-^onat Tct TiKvct cuumfv > a^T^icxca^aovTajf c^ oLvSp^Tmv. ,, Ov avX?\9yi^'o/j^oi oti s(^v
ilg ObiCpCW a(p'tilOiVTV TDL THCTV/^Ct TiketCdOlV-y ^efiv OJUTvHg OK THTii '^yiaiTCUj 77k'i0V' 'S%<-

ac^MTVVTai y6 r tQ TwKifjLov a(pctyoug ilg arncviocv. *' AiOT» i(^ ovctj ojuTDigj chon a,^yii(^

ajurig. „ 'EiJiQ yb i^ icncfi/jj)victg ouuTiig ^e}.actVTQ^ TVig ifjcvi;-i oAi-d-pQ^ a/jTh:g /j^<l y^
aifOdKeta. " ^*P^ ]"<« oJ^ carmv. ,, Kce/ TOi ^ Tvauvn] /Jisi ng Iw r %iaig ^is^'ajuT^.g rv p- 7o-

^«^T?^v, cog^ vo/A4^eiv oJ^ ojjtz^v if) /u' TvtocvTlw Ti 'Zt%/ auTiig i^^v r yvcou,luj, olctv

ilitog ''iy^v G^ 'iic nvm V7retXy\(p6TCtg if). " "E^ppcufjc ov '^'ottov iicfhv ih dti^v 7rap'i<^ ra. v. 13.

Tixva, Jjji^' y^ 'E(ppcuf/. Th d^^aytytiv iig "^bTroit^vTV^aiv tvc thcvol d/mi. ,, 'AA/\5t Tvicti-

ficulnea praecocem patres vestros vldl. ,, Equldem tantum exprompsl erga patres
vestros affectum, quantum quisque experltur sl forte in deserto uvam videat praeter

omnem spem oculis oblatam, vel ficuni in arbore ante consuetum terapus extantem.
" Ipsl autem intraverunt ad Beelphegor, et abalienatl sunt In confuslonem, et facti

sunt abominabiles. ,, Qul ad adorandum idolum declinaverunt , a me semet aballe-

narunt , nulla re alla quam confusione dignos se ostendentes ,
quonlam a Deo tan-
torum illis bonorum auctore ad Idolum transfugerunt a quo nibll boni acceperant. ,

Ouare et abomlnabiles facti, sub hostium suorum lugum missi sunt. Postquam haec

de iUis dixlt, addit:

" Ephraimus quasi avis avolavlt. ,, Vult nlmirum ostendere illud: corrupti sunt
sicut in diebus colhs. Isti enim aeque ac patres eorum post tantam meam providen-
tiam, avls Instar a sententla propria avolarunt. " Gloriae Ipsorum a partubus, ab
uteris, et a conceptibus. ,, Deinde cum tanta peccaverint, beatos se existlmant ob
popull muhltudinem: id enim denotatur per verba partubus , uteris , conceptlbus;
quandoquidem ex conceptu, uterl gestatione, partuque res nata existlt. " Propterea,
quantumvis fillos suos enutrierlnt, absque hberis fient inter liomlnes. ,, Non consi-
derant ,
quod etlamsl ad perfectum statum natl filii pervenerint , nihil Inde lucra-
buntur: etenim belli caedibus ad orbltatem redlgentur. " Sed et vae els ,
quonian
eos derehqul! ,, Me illos patroclnlo meo spollante, exltium ipsos manet atque perdltio.
" Caro mea ex Attamen ego ohm tanto eos affectu dlHgebam ut me qitasi
eis. ,, ,

consanguineum ipsorum existimarem: taUque erga eos animo essem quales eos esse ,

oportet qui ab ahquo naturam suam acceperunt. " Ephraimus, quemadmodum vldi,
 46 THEODORI MOPSUESTENI

T!w\^vroq f^d (z^ cwTHc, 'cef^TZ^v tIw %2otk, iweiS^ •^Efgp; To xei^v iZcLTmauv 7m'V'
T^Ai/s, TavctvTicL cLtnolg rp ^sr^<^v (W[A,jB)^<nTeti ^ ;^ wozrgp 3>f^ r t^j TFcXifjum ;^Pot
v. i-i. <?Zh^^.cA)3Tj:7Dvrct/* tcp ^^' ^d^vTJ^/^oi 75 dvcupidyicjvvTCLi ^ Ti^cocmo/jSffjoi TnivTig. " Ao$
auTxnq KiCM' 71 efbaig auTOig', cfbg ouiTolg [xyf^ctv eiTiy.v'^auv (t y^ct^poug ^rtosg. ,, LiKcuctv
Q ^ OL^/jJi^^vaTLV tolvtI/m 'Czso/Mijiiai Tjfjiooexctv ^ 70 a,Ti}c]'ic& 7B ofrd^e 'Z^fiXn^lcucti , i^ Ttt
TiiCTOjLSpct OK^i^petv fA^y\ J^ujuct^' 03; ctv TOtiiTyg ovtcl^ TnxvTiXiig ciTJZ^Aeict ?\ff,^oi.

V. 15. Ez-S" co; OLV Tct 'ZiP^ tS diH auToig i7JZL^Y\m/u^jct (hi{g!mg iiTrcav , imxyi ^iTJOv tgl

l^yig. " UoLcrcti o/ ;(^zioij cumJv cv TcL\yl?\9ig' otj cocei auThg ifXKTAcraL ^ Tctg n^yJicu; t
'QnTY\<hdjy^aTU)V. ,, Au7d3j imv ilcf^(^ aail^acLg ju^njiazLv, VTno m ^'^ ^ ifjutr^v TOiaxmt
esr^^d^ovTOjg <hi{^i(jdg. " 'E» th oivM fjLH OK^aKcS oDThg. ,, T«5 5^5 (^«57 7^ iTizfyfiXico;

P.-71. ojuT^g iK(iaXco' otJtov iavTQ }i^Km ylw Tmauv ^ u>g cv ojUTri Sjayfv i?\9ju^og. " OuxjiT;
fjcn 'zo^^Cd tS dytTniazti ojuThg' iravTig ol ap^vng clvtzSv aTrcidvujUTig. ,, Mivca Ji /3g-

/Scwov i^v tz%i ojuThig 70 /AAcr(^ ^ iTretcfii TfuvTig /j^ vivdjH^aiv i\g d7ni%e\av' hjfiUJUTOf
V. 16.
3 /{ff,Kigtt, r 3(cf,}tC€V 01 ap^v cv ajuToig JbzowuT^g. ,, ^^Trovia^v ^E(ppcu[x,y ttj? p^l^ctc oW
df^n^givdTi' KOtpTiov intiTi ov fJLY\ cviyKVi. „ 'Ek /JtA^<^o^g '^J SivJfJCjdV iiTPiv 071 apJluj
*$7JoKQvTcti , i(gL^ o/ipiOTnTct c/iceivm a ^^ pi^ng Sj^g^^p-d^stpeiavg ^nocuvi^ Treti/T^cSg ^ KopTjhv
ovtciTi (pipeiv ola 7? ovtol. " A/o'tj lav ^ TiKVooawa^v , "^ttvktivc^ tcl '<^dufA,ii/J^TCL TY\g
V. TT. jcoiXictg cu/mv. ,, ^A(pcujiCd -^ cfh ^ g^ c^ ountJv aTravTCLg ^ (pnaiv. ^^ 'ATTryo^rct/ djUT^g
b 3«C5, 071 OVK iiariKOva-cLV dtmi ^ if^ Ioovtolj 7ikavv\Ta/i c* Tolg '^^viaiv. „ 'AATie^^/oy? ^
7m.VTCLg duTiig 7^ olwtictg Ip^yd^a^Tct^ )wi<h/{pvioLg , « /38Aw3ivra^ dKhatLj tb oW ^fpt/ 'c«>£^5

/>.fi(gL//Ji\e\ax lef^etv VTn^ m J% A>j(P'&Bm$, ai-^/jigt^^caToi 'S&^^ td7$ (h^oZioig "ioov^ , TVieh

iC^Keiai ^t^dyiv t^ (t Ttkavd^ "Jzro t^ a}/-»*' cvJeicLg hayi(^(r/j^oi. .

in praedam obtulit filit)s suos. Ephraimus, inquam, eduxit ad interfectionem filios

suos. ,, Nihilominus , etiamsi tam bene erga eos affectus antea fuerim; quia mox
ad nequitiam omnimodam declinaverunt, contraria prioribus experientur, ac veluti
praeda hostium manibus tradentur, a quibus omnes vulneribus confossi interibunt.
*' Da eis , Domine. Quid eis dabis? Da eis yulvam sine liberis, et ubera arentia. ,,

lustam convenientemque perferent huiusmodi poenam, nempe ut sterilitate multen-

tur , nec Hberos enutrire queant; donec , tales cum sint , generali interitu pereant.
Dein postquam iuste a Deo infligenda ipsis mala edixit, subiungit reliqua.
" Omnes nequitiae eorum in Galgahs quia ibi exosos habui eos propter malitiam ,

adinventionum. ,, Ibi omne genus impietatis sectati sunt ideoque eos ita se geren- ,

tes raerito odi. " De domo mea eiiciam eos. ,, De terra, inquit, promissionis eos

expellam; domum suam appellans universam regionem, quia ibi habitare decreverat.
Haud ultra addam ut dihgam eos: cuncti principes inobedientes. ,, Iram adversus
eos retinebo ,
quia cuncti ad inobedientiam deflexerunt: duces vero ad mahtiam
\sunt, qui principatum inter eos tenere videntur. " Doluit Ephraimus, radices eius

jxsiccatae sunt. ,, Sumpta ab arboribus metaphora, dicit funditus illos perituros,

(^emadmodum illae corrupta radice prorsus exarescunt neque ulterius fructum fer- ,

" Quod et si genuerint, interficiam desiderabiha uteri eorum. ,, Cunctos,

re vaient.
incuit, ex eis natos perdam. " Abiiciet eos Deus, quia non audierunt eum, et erunt

vag\ in nationibus. ,, Ahenos faciet omnes a cura sua, qui noluerunt ei auscultare,
et ad paenitentiam respicere. Quamobrem bello capti, apud extraneos captivi erunt,

et hac illac circumagi et errare propter extremam egestatera cogentur.

 IN OSEAM CAP. X. 47

KEO. I'.

/jigLoi TAasvig t5 (^ ju^y^ig KOf^cocnig df>t,7nXii. " 'O zctpT^vg iv^/,vciiv unTn;. ,, Ka/ Itts-

<f^t<Jh(rety ;yfS"' ly^g-luj v]/ukpctv ik

"
TJ^Yi-dog, ttdAXc^v ovraiv r c^ cwt^v thctv jL^m ^r
^zs^a-Qa-civ ojjroig iJfnr^ytoLv. KctTCi to TjA^rS"©^ «ir^ jcctpynxv cltrii, iT^n^ttviv dvcnct-
<PieAct. „ O/
3 rlw 7n)Kv7^v]^civ cv ^ynp SJ^ t^ i'j?\B^ctg ^ i(cf,bi(;uvro r ^S^S, yijur/il3ovro

aoi^eict^ '^rttai ^roXXvi' obVctT^y^v r aez9^.» t ohais ^ , ^ tj^»; t iiJ)!d?\cdv avigtev

^vcncL<pi6J-i^' " KaTw tx a^3^ tjij ^? citrs/, cpJtocfi) fjiti(n <piXiu;. ,, Kot/ TwXhcov "^x^-

ApiU0VT^5 T G5!£ T^ p.*?s dyt^tiiv-y <piKcu; dvr OKetvcov '"Qh d^^Tma, rp ilckl^ACiOv dvi^v.
" 'E/^ie>«5Ta.v zapef^ictg etmtSv. ,, Kct) rccraJr*! tj? Lt> axrmv w 'Zt%/ tk iiJh^^c/!, fj(sf.v'ict.y V. 2.

cogz ^ioet^cti rlw Sf^voictv uortlq cv ryj /zz^i tw iiJh/\st cmt:J^yj , -^r^ /ttz/j ^Dto 'iPftT Jfe

OKeTKct ^oc/LTT^eiV icnJHchLyjQrte)V .

" Nm.O (x.(^cLVi^n(Jovrci>. ,, 'TTTOjuSfjoucn 3 cf);(^'ictv V7no
rhrtev rlu/ dTrzcXetav. " AJTt!5 y^^g^cmct^^i ra, dvcna,^ejict cowraJv. ,,'0^5 d/UiXiijU^og
Trap cuntSv '^0$, a«;Tr>5 dvct^OTrlu/ Ip-ydoirctJi imvrtev rirt-jv , a. /U^ dcn^eicng ?j^ rjj 'i^

gic/^Aojy dv/STOV -^5^77=/^. " Ta,?\cu7^priirHcn,v ctf <^?<ctj cu/mv. ,, 'A^&iV/ij-cfOT q f^giKavoj
f(g:,-^cupi-d'eicnx,f.

'' AiOTj vwXi gp8'OTy, oy>c «57 (SctcnASg v/iuv, ort yx \<po^y]^i /lAp (^ -^ijov 6
q /3:t(7J- V. 3.

AdC/$ TJ 7n)irai Yj/U4v; ?\ff,Km pin/j^rtt 'ZDi^^^aicjig ^^icnTcif SJs^^kuju. ,, Ni«£i ^ cti^r- V. 4.

cKivrctif r^ idvrcSv d^aK^iajg^ /uff rg iiKsvro ^cncn^Kict «S)^^ ro efbzHV rcJ' djcS' y^ otj V7np v- 73

S)v OJ (^o^8i]divng r d^cv, j2a,aiKeicw dviJ^ei^civ wivltv nvct (^ ^o^^vo/uov ^ d.7nv(JUirioug rri

r AoLvlcf^ ^^yj) H^r iiruyfiK^a.y jScicnK(£>iifrvi -^-aar, d:p'/ipyi^ /j^u ctirrJy « jBctaiKeta,^

CAP. X.

" Vitls frondosa Israhel. ,, Ob popqli sui multitudinem haud est dissimilis Isra-
hel viti palmitibus plurimis maximisque comanli. " Fructus eius abundans. ,, Mul-
tido eorum quotidie augetur, multls inde nascentibus ob lautam fehcitatem. " luxta
ubertatem fruetuum suorum multiplicarunt altaria. ,, Hi tamen exuberantiam po-
puli, quam Dei benedictione erant adepti, remunerati sunt grandi irapietatis incre-
mqnto : parem enim numero suo , in idolorum honorem altarium copiam exstruxe-
runt. " Ouot erant terrae suae bona , totidem statuit simulacra. ,, Multis terrae
bonis fruentes ,
pro his simulacra honorandis idoUs erexerunt. " Corda sua divise-
runt. ,,Tantaque illorum erga idola extitit devotionis insania,ut mens ipsorum circa
idolorum studium varia fuerit; aliis haec , ahis illa idola colentibus. " Nunc inte-

ribunt. ,, lustam perferent ob haec punltionem. " Ipse suffodiet altaria eorum. ,,

Etenim neglectus ab eis Deus omnia haec subvertenda curabit quae impie ad ido- ,

lorum cultum erexerant. " Male eveniet tltulis eorum. ,, Hi <|uoque corruent in
destructionem.
" Propterea nunc dicent: non est rex nobis ,
quia non timuimus Deum. Rex
autem quid Loquens verba quasi praetextus, foedus
faciet nobis? disponet. ,, Nuic
enirn incousiderantiam suam agnoscent qua regem sibi delegerunt praeter Dei vo- ,

luntatein: et quod omisso timore Dei vanum quoddam et illegitimum regnum sibi ,

constituerunt , adversus Davidis successionem iuxta Dei promissum regnantem:ideo-

que et hoc ipsorum regnum deletum est , omnqsque caplivitati tradili; nullumque
 48 THEODORI MOPSUESTENi

aAy^fJic/i.K(*>^cL J\ 'cS^^JiicfbvTetj TmvTzg- jdJpQ-' q auToii c/tc Td ^ob^nKiCd', ^ja^^^viv

iiJiv T^yavTiov
amtSv iTnmanTO'
^ ouo oLimmT^l^; ;:^v\(jzl/uSp©^ Pm'/{^ot, Sj^bvinlw juip^n^v hva (jiat
cag^ "^Tro^^iwoJi jl^ tS ^S, fz&^(mwueiv J\ r utt' dunf }(^'^(mi£ia.SiU

aztfg " Avcn^Xei a>g a^axpg tcQ^M^

cDzjn^Mcnv. /(^^(^^ ay^oZ. ,, KetveT ^ o ^oc, ^
T 'Oy^^vofAsy dumv ToXm^v TOiavTlw liniyfyav auToiq a.vn ihTH t!u> TifjccoQjLav cdq
, ,

oivdiiattf Ti, n^ jtuyi^lw tivol j^ <po^i^v (pavlwctf t!w }(gcT oumSv '^oju^lw KeJ.<nv tQ

dH- ov^ «tIov m a^cogjg a^^ov (puelau TmKXluj cv ^^(rca Tiomcrajjio tIw ''Qn<hcnv t o\-
XAioLv. " TfiJ ys%(^ T» o'/;cot; £lv Trapotwifa-aaiv ol fc^JviJtoiuJTzg 1.a/uiJiLaeiav. ,, U^cn-
Jpdjo-nat juikv ^ aTTOVTig r b^^TT^^ojudvcug v^oir cwTtSv J)a.]u(Cf,Xi(Ti r j^gLZoJv \7nXv\Xv^-
75*v, «A^c/) T Tivog Tvyeii (^onditccg ok^^v. "'''Ot» Imv^cnv o ^og dvnf Itt ojutdv. ,,

Ovyiaiv 3 cvTiddiv Ji^iTouj oveh/uuccv' Thvctviiov juuiv ouZ jLj aujag TnvBrKrnTi lug Ju/u(gL-

p. 74. Xetg^ t!w JigL^ou^icnv dumv o^VTig (po/Bifi^v tivoc Tcug 'f^j TroXifJucav ytvojuuivlw ^pcnv.
'« KcLf ff^^wg TroLpimK^cwcLV ajUTvv^ I^^^wutoli ^ tIw efS^av diml'. ,, UoXXri juikv
^
01 'm>Xi/uuoi ^v[(n)VTaJi >^ rp iiJtoXcov tJ? oLtijuuol' TroXKvig q tjvo^ T^n^rKmvToLi -t^ refbvtig

o^VTig cwmv dtpri^Yijuikvlw tIw cf^^av, Iw to ^sif^Ti^v ii^v '^djJ^log -ZD^^t Toig iannJtt-
•^P». XXXVn. y/i(jiy dvTDL dl^TTiVetV d)g fJISf-Hg^QtOg Xiy^ I^aVlJ' * fJLY\ l^^p^t\(m,V fJlSt o\ i^CP'^ fJLH'

dvn T jU-M yiSiiiv, tol JhKSVTtt dttToig c/Jcl^dvTOL d^acmfjSpot iig ifjJi' oc/tw? cj/^y-da X^iyi

TO ifh^^uJUTOUi l^ t!w Jh^cuf duT^, dvji tS rS^rKJOVTOLf o^VTig duTu t^ cfi>^Y\g d(pviay\-

fjUiVOL T^ olKeta^. "'''Ot? fjuiTCdKt^ri^rcm d^r djuK. ,, Udtrctv y^ aintSv d(pripy\fyUiv!w oq^tiv

r!u/ Jt^etv luu 'Ztf^Siv ii^v « chi^gLtcdg.

v. 6, " Ktf/ duTov itg dosveiovg Ji](rajiiTig , dTS-luuviyi^^v ^ivta TtS ^acnXei 'lapetf^,. ,, Ol
;^ Jil 'Zeteprie^V djUTCL d^QSI^Tn^etV JbKHVTig, 'fklKet fAkvng G^ doSUQjLHg O^pVTig, OLTi 6fC

pj^V(rQ i(^Ti<m<£/oL(rfUYcug idg Jk/^Aeig, autZi^^vvig Ti (^ (JUtiJiieTztVTig, oag av il ^vao¥

ipsls a rege emolumentum extitlt. Nihilominus hic { rex fraudulentis verbis

suo )

Titens, improbum foedus quoddam cum illis iniverat, nempe a Dep recedendi, et fa-
bricatas a se iuvencas adorandi. *' Orietur sicut gramen iudicium in inculto agro. ,,

ludicabit Deus facinus illorum iniquum, poenam tantam ob id eis imponens, ut ef-
florescat quodammodo gravissimuraque et terribile visurum sit Dei contra hos iudi-
,

cium haud aliter quam repente natum in deserto solo gramen multum statim in-
: ,

crementum capit. " Apud vitulum domus On morabuntur, quihabitant Samariam. ,,

Adsidebunt utique omnes cultis a se iuvencis ingruentibus malis opis alicuius il- , ,

linc impetrandae spe. " Quia luxit super eum populus eius. ,, Sed nuUam inde
referet utilitatem: immo potius et ipsas iugebunt iuvencas, dum illarum destructio-
nem spectant, terribilem enimvero, hostium manibus perpetratara. " Et quemad-
modum illum irritaverant gaudebunt super gloria eius. ,, MuUam hostes idoHs fa-
,

cient ignominiam: multaque veluti redundabunt voluptate dum ereptam his glo- ,

riam conspicient, quam antea, faUacem Hcet, habebant abs suorum adorantium stu-

^io. Sicut beatus ait David: ne supergaudeant mihi inimici mei; ac si dicat: ne
iicundentur, dum suos adversus me successus vident. Ita hoc loco, gaudebunt su-
p«r gloria eius ,
ponitur pro , iucundabuntur videntes idola proprio honore spoliata.

" Quia migraverunt ab eo. ,, Cunctam enim suam ablatam gloriara vident, quam
imnerito antea tenebant.
,
\** Atque ipsum aUlgantes tulerunt munera regi larim. ,, Qui antpa colere idola

videbantur, nunc irruptionem Assyriorum videntes, fabricatas auro iuvencas conte-

 \ IN OSEAM CAP. X. 49

itGnhv ''^KCjuu^av /^«A/\5vt55 "^xTDi^raJiv axwi^ tj ^iviov TCd ^oLcnK^ txS aiAywnftm' y ^on-
•^exav (^Ci^cu Tivu ^zi^trcfhKCttvng OKeidiv' toto yi auuTvig '7{oK?\g.yjk <t>cuyir(tf ovef(^i^a>v

b '?Dep<pw'nj?5 071 tIo/ '5V^' 'ryj al^^vjT^icov /Sow-^acw avifJ^ov fj^raucaq. li ^j '^YiaiTO^y p. 3&.

*' 'Ev c/&/<p67J 'EcppcWjM' Ji^iTdL] oi^juufw. „ 'Tm^ ^^ '^ Jo^noog ^ '^ Td ^ivia 'z&^cnto-
/U4efi](;, aA%iJuu^,<j%Taui o *E(ppoufj.-i o); ovefiv d):piKricrcu -y
'aK/\gc. fj(^Tluj rff carouJ^ri "^to.-
fS^fj^ TxvTVi. " 'Ev Tvi /3»A^ djjrl ad^vuu^)(TiTcLf ^lcr^nX. ,, 'ATroTi^-^irouj t^ -s&^rcA)-

;c/W ^g g(';i65 t^ oiitiicu;. " 'Ampp^^ 1.ctfj(ci.peia. ^ctu^Kict ictvni'; 6); (ppvyccvov ^ 'Zi^cr- Y. 7,

coTTH uc/kr©^. 5, T)ii$ /M^' ^ [tttyctvrii; oxdvi^^ d' t^ '^^pKicTgwj a.7ioi(^v^ K^^ePQ^ «/e'v
K.jOptTn377OT VTce/ al^^f^JiKcdToi TmvT^q , A«(pdi'yT©-' otTzJv ^ 7» (iaaiKicag , o; <^in,luj (ppy-

yivdyv Ci' uc/k77 Q^i^^fjS^JOdv '\jzsr> rr dcsueACOv M^p-^eig, ilg t civ^o'^:^»/ d7m^yi<n^ ^^a^\
dy>fjS^j^ nTPip av lolg Tsg.^ovax cfbK^i. " Ko!/ Q^ctp^fjDvroLf /^cof^i D-v , df^TAfJigi.ict t T. 9.

'l(r£$4MA. 5, riaucrg^ m ^2?%« Tct iiJh?^ ^^vnia-i J)' c^v ^/^p-^Tflwav gJ$ 5^ov o 'l(r,£5£MA.
'' " kKcur^aJI <t. ^ijSoKsi dvalByi(7VVTcf>i "f^ri Tzl dvaagriej^a ajumv. ,, 'Ev locjamy] '^KtYicnTaL^

\pY\fjLict, coq itnehvog ^fh^cuvovrQ^ -, a^v-S-o^ }(^ '^//3oA5t^ cc t:!/^ rp ^./cnagTfeiwv g/vay

TVTTOig. " Ktf]i «^i^ca 7n75 o^icn ^cptAu^liXTS 'hf^g, ^ 7r;75 /S»vo7$ s^i^o^te ei$ »/t{^s. ,, 'Eth-

^uY.a-HTiv nJzro 7^^70/5 yey^vong cpjJ.iofJi^v ^lzijvitetvc^ rluj dTr^Keiau'-, v\ <rp v^' fi>e^og dvi- v- '

" 'A<p' o5 0/ (Bowuol rififjbTvv \a-Q^Y\h. ,, 'EvTgudiv ounoig ^ m 'uJE« td df^idv^^v . 9

'yi^vi cmaJ^, 6k tS t d^ov d<^iVTctg (Z^ (f^ ^ovuulig ^ t t ilehoKoov g^v ^o^Tmav.
*^'
'ExfT \<pi<raji/. ,, 'AAAes ^ TTavirooj cunzfv r 'zs^^vofjua Sj!d tt^; nitcoQjiot;. " Ou ^w
;^^A5t/3>j ^T^g cv TZiT (^oujuo^. ,, 'A(p?5a ^ «tyTJ^? m cJLiy_fj(^Kodcp.a 7^ /zs%i G?tr* (^o^juu^g

enraJ^ig' ag ftyiZ^Ti fj^j cv rvi r^ ^ovuudv dj^cjmSH^ d^^Tnict^ Ip^oKri^t^ q <5%e tw c«

T^; ar/^f^Kcocnct^ )(^y^. " noAgp©^ S^ t^^vo. dJlKiou; vK^v. „ TauTa '^ i^ l/Tn^

rent atque colligabnnt , ut tamquam profanum aurum deferant mumis regl Aegy-
ptiorum, aliquid inde opis sperantes. Id enim videtur eis saepe exprobrare prophela,
quod ab Aegjptiis auxilium frustra expectarent. Quid aulem fiel ? " In domo
Ephraimus capiet ignominiam. ,, Propter oblationem munusque illud confundetur
Ephraimus nullo emolumento potitus, sed eo officio temere functus. " In consiho
,

suo verecundabitur Israhel. ,, Expectatione sua merito frustrabitur. " Abiecit Sa-
maria regem suum sicut sarmentum super faciem aquae. ,, Machinationis illius ac
facinoris nullum referent lucrum: tenebuntur captivi omnes, rege quoque ipsorum
capto: qui tamquam sarmenta in aquis agitata, ab Assjriis comprehensus in alie-
nam asportabitur terram , hac illac circumductus prout victoribus libitum fuerit.
" Et disperdentur arae On, peccatum Israhel. ,, Cessabit idolorum cullura ,
quo-
rum causa peccavit Israhel contra Deum. " Spinae ac triboli asoendent super alta-
ria eorum. ,, In tanta erunt haec solitudine ut nemine iam accedente spinae ac
, ,

Iribuli in aUarium locis futuri sint. " Et dicent montibus: operite nos; et collibus:
cadite super nos. ,, Optabunt sub his sepulti compendiarium perpeti exitium, po-
tiusquam particulatim puniri.
" Ex quo colles sunt, peccavit Israhel. ,, Hinc eis extitit peccandi voluntas,
quia nempe Deo relicto in , colhbus superstitionem idolorum exercebant. " Ibi ste-

terunt. ,, Sed ecce scelus eorum desinit propter punitionem. " Non comprehendet
eos in coUe. ,, Scilicet eos captivitas a frequentandis collibus prohibebit: atque in
collium religionibus iara non invenientur, captivitatis aerumnis occupati. " Bellum
7
 ,

50 TIIEODORI MOPSUESTENI

V. 10. m yiJ^tKhsv , (^ yicnl^owu iTnvi^iVT^^ auDVHq T TToXif^n T aiOsve).cdy . " UouJ^djcjw ainig
K^ T 'fh^fMov ^a. 5, 'ETJZi^ct) Tvivwu ouuTtig ^;^ TmjJdJeiv aiiThg oipKOUjUTwg J^wua,-
ju^cf Ji m
7nLfJ^<£idivTic cL\^vimvTaj\ t^ \cLUTtSv i(cf.}(!ictg . '« Kce) awjci^navvj) iTr cairtg
?[gLoi cv 7z>/ TTOjfJ^dji^ ojuThg bv r Jhcnv oiJi-Acug cwTtSv. „ UoXv ;^ mMjuucav tsXyi^oj;
iTT ajuTiig cfc9^/(7r»5 TrojfJSjca awmg V7np m IjttS ts vjjuAXav, (^ 7r>7$ iiJ)i>?\9ig 'zst^a-a-^fiv.

V. ir. " "E^poalfA, Jk/JigLKig J^JiJstyjl^-a dyfurav vetscQ^. „ AikIw J)z/u(aKi(jdg "^crocmipTacnig

i(^ ;(gL^K^T€iV 'T^ Jh./j(^<^0V7WV id^Aovcnig-, «tw? a,(^iga,juSp©^ iQ -SioD ;^ o:;;c zlKCtiV

TZif cTu^vyc^ T^ J^Hheicu;. " 'E^ </fe l7nA<£>ar3fiajf '^ tv ;^'aA©^ to^ Zct^Xov ajUTvjg. ,,

p. 77. Uaia-ctv OJUTng dcpiKc^ tIw iu-zsrf^iTretoM , l(p' J7 /m4^ i(p^v<l. " 'Eyn/Bi^c^ Tzif 'E(|)paiw.. ,,
'flff-ia^eJ J)a./uiff.Xi(jii'^ iQ^f^mg 'fki^'v\ciOfLcu v^ rlvu J^vuuct/Juv r ifji.lw. " UctpctcncoTnjcyoLccti r
^liiJ^oLv. 5 5 WapctTrift-^ofA^cu "IhJ^clv cv JcgLJiolg <^i'^.^o/j^ov-, sJl /mov cumS viftcov (BorjQetcLv
* Ps. XXVII. I otov ^ -©^^ 7r/ /^KSf-ej^Ci) AcLViJ^ To, |tH 'Q>^^OT(»;7;;V»7e dx' IjM.5* * avn t |M.m 'Zi)^gL-

7nfJt>'\Yi vx, n^T iUA^y iv '^Kimig ViiQZo/^ov (W^y /JtsiLcnv " . "Evi^ycj^ duTt^ ^laitcolB.^,
"ETnJii^OfjLcu T \xvju T ifjLLv TTCLvn TtS 'lcT^JiK' « ctJhKQv ^ OTt (^ "lcticajjS }^ 'lcr^riK
TV 'i-d'v©^ aTTCiv i(ctKeiTcu T "lnJizicov , c/>c tQ 'Z&^7rciTop(^ dumv clfA,^oiipcug ovo/JigL^o-
/jdf)OV r 'Zij^cm^peAcug' og Kiy>/j^©^ 'ur^Tie^v ^Iolko;^ /j[^ t OTrfacnav^y "Io-^yiK iTn- ^

• Ps. Lxxvii. ;fAM3>j- c^g (^ 'u)^^ 7z«r /JlSf-K^ej-Cd LaviJ' *5 cJ^iKi^ajo I\ctv)J t cTSAsv oW, ;^ dvg-
Kff.^'iV aUlVV OH. Tp TTPt/MjicidV Tp -ZD^/SaTWV , cJ^OTnt&iiV rp K9^(£/0/J^COV 'Ztf^cnKsi-lBiTO

auuTvv , 7T0t/>i^ivetv "lcDcct)^ t J^sKsv mjt^, y^ 'Io-^mA t fiKnepvo/AACLv duTif' dfjL<poTipcug r

'^&^OTJJPgicWS 70 iaJhlKOV 'i-d^vQ^ il^HXOTJ cTzt(p<xg.

V. 12. " 1.7nij)cLTi iavTolg itg Jitr^oiuuulcju ^ (t. dif)icrcLTi ilg KOpTTov ^coyjg. 55 UpctriiTi Toivwu

V- 78. aiTTzicmg Jii^oLjorujuiig ^v ip')^' c/x- "^ t TOtnTWv aiTi^/^Twv ivi^ ^cidng d^QjLcmf KOip^nv.
" <i>CdTt(Tu.Ti icLVTolg (pcog yvcjOdioog. 55 '^Ecog igi i^gpsj "^ dKirdetcLg /uT^K^Ti t yvc^cnv

filiis iniquitatis supervenit. ,, Haec illis evenient ob iniustitiam atque impietatem,

bellum inferentibus Assyriis. " luxta desiderium eorum, corripiam eos. ,, Adducam
eis itaque mala ,
quae corripiendo sufficiant, a quibus eruditi propria peccata agno-
scent. ^\Mt congregabuntur super eos populi, cum corripientur propter duas iniqui-
tates suas. ,, Grandem hostium multitudinem adversus eos congeram: corripiam eos

quia et me neglexerunt et idolis adhaeserunt. " Ephraimus vitula docta diligere

,

contentionem. ,, Instar vitulae resiHentis , et superare domitores volentis, sic iste a

Deo recessit, nec " Ego autem veniam super pulcri-

ipsi servitiitis socio cedens.

tudinem colli eius. ,, Omnem ei formositatem detraham qua superbiebat. " Ascen- ,

dam super Ephraimum. ,, Tamquam vitulae contentiosae insistam viribus meis. " Re-
ticebo ludam. ,,ludam omittam id est calaraitatibus exerceri sinam, nullo auxiiio
,

\ suppeditato. Sicut est apud beatum Davidem: ne taceas a me, id est ne me omittas,
dum asperis versor in rebus. " Roborabitur ei lacob. ,, Ostendam vires meas uni-
Verso IsraheK: neque enim obscurum est , lacob atque Israhelis nominibus totam
.ludaeorum gentem nuncupari, ex sui progenitoris duplici appellatione ita nomina-
tara: qui antea dictus lacob; post visionem, Israhel est appellatus. Sicut etiam apud
lieatum Davidem: Davidem servum suum, sustulitque eum de gregibus ovium;
elegit

post foetantes accepit eum; pascere lacob servum suum et Israhelem heredita- ,

fekx suam: ambabus appellationibus iudaicam gentem sine dubio dicens.

" Seminate vobis ad iustitiam, metite ad fructum vitae. ,, Facite ergo omni-
ihodae iustitiae opera: ex his enim seminibus fructum vitae metere licet. " Accen-
 :

IN OSEAM CAP. X.

TniDOLv. '' h'A,^v\TY[caT<c T v.v^iov lcog T iX-^eiv xifMV '^VYi/m^ToL Jiy^OTuiyig. 5, (^a^vncDx.

7mtj-cw TJVi^oTsum 7^0 Tr/ did JhzouvTrxv ^ ag ctv 'ZD^a-^^ooiTO \)fMv Ka^Trcltjzt^wf tIw Ji-
y^OTuilw. " "ivct Ti TrctpicncoTniaztTi do^/Scta*', <^ (g) y.ctpTrvv axi-mq i^vyr,(m.Ti ^ l(^cfyiTi v. 13.

Tca^Tihv 'xj.guJ^; ,, Ylctvcra.^ Jii r toicivtix Tnnetv ctpsIcc Ji) to ^zs^Ti^v imneiTi^ -^^^-
Tnf^Tfo /uS^oi Ti }(cij yjot^yx.^ovTiq ^ acrg/3tiat ytyvo^tS^vyi TCCjztVTyi, Jiov a,ycLvctiCTeiv i^sr

ouLiTV^-i rg (^ KOpTi-DV OKOjUiCJuS^ dTmTYig yjjf ^?\siL&v\g f^gov. " O77 y]A7n<mc cv Tslg ao-

/tt^OT (i^ (Tii-, iv 7d\.'nM (^vvct/uuicav (Tii' (^ i^a^ct<picn^ d7m?^act Iv t&T }\cf.c^ c-k, <t Tmvirx
Tot T^Tet^ir/uSfJct (TH liipctvi^YiCJiTcij. ,, 2'J /^ y^ cdfi tIw (^'jLuctfMv dpKav (Kii T olx.eictv

iig ^ K^ 7^/j Oiicwncov vroXijuipy' -^«^J TO'jjua.VTiov q TravTCt 6/K(^i^'/\wiv

"
> ciTmXeict^ <ptT6-

;>^8<:;7j$ TmvTzt t jJ\5tcy , a>s ^ m^ TiTei^(rju5^jctg jf^-^cu^i-dliZcLi TroAeig. K^t^w^ Yt(^ci44^v v. 14.

6 ctp^v ^ct^.ftctvoL cv T&T o'/;cct) t ^Ap^iyiA cv Yi/ue^cug TroKifA^n' fA,Y\n^ ^ TiKVOig riJu- p- 79.

(^/ircM'- oZnxg Tromcroo v/uuv oIkQ-' ^l(r^Y)K-, iTro 'W^outth -t* ;(^'A.ia/; vfA^. „ 'OttdIov "^ v. 15.

cT^ TCJTg VTiiftetvcu/ d.(^civi(riufsv 6?ceivQi, (iapvra.Tii jt&fj dtjTsg di<pctvi(rfA,^ 'yt^voTQ^ y^ tS
TroXifta, dvcuDidivmv q (rui Tvtg liKVOig t ^vjktovtwv, TOiSrov vz^fj^et^Ti ^ vxtJ vjtteTs

0/ T 'l(rpfit«A, aKifcAsiji^y -t^ ^xio^ i//t^ eh^/u8poi 7if/,coe^ctv' iOiHA Ji 71 Xiyiv fj^ TroK-
XYig W/t^^TJir©^ TTCLp' oUrrtSv yiy>vQg liy t y^e^"^ o^eTvov « yvcjoejLfx.^ Tvy^vovTQ^ cuwmg
cog ilxhg iTrcinaztTO ftvrjftlw otj olct Jii 7n7rDiYi}(^Ti Ton Ji 'Gs^^aAA^o-af y^Kictv , TOictJTa,

7niGi<Q\ vuZ vfmg Ji)(£f.ioi)g.

dite vobis scientiae lumen. ,, Dum tempus liabetis , veritatis scientiam adquirite
aiite punitionis tempus, quantum fieri poterit, poenitentia redimite malorum perpes-
sionem. " Quaerite Dominum, donec vobis veniant fruges iustitiae, ,, Omni cura
id satagite ,quod Deo placet, ut vobis iustitiam lucrari contingat. " Cur dissimula-
stis impietatem, et fructum eius vindemiastis, fallacem fructum comedistis? ,, Desi-
nite facere qualia olim egistis , dissimulantes reticentesque in tanta quae fiebat im-
pietate , cum contra ei irascendum fuisset , ex qua friictum errore ac nocumento
plenum carpsistis. " Quia sperasti in curribus tuis in exercituum tuorum multi-
,

tudine ; ecce orietur perditio populo tuo , et omnes munitiones tuae destruentur. ,,
Tu quidem existimabas sufficere tibi vires tuas ad hostile bellum ; sed omnia contra
evenerunt, quia populum universum corripuit pernicies ; in tantum ut cunctae et-

iam munitae civitates sint deletae. " Sicut vastatus fuit Salmana in domo Arbelis
belli terapore , matre super filios allisa. Sic faciam vobis , domus Israhelis , a con-
spectu malitiae vestrae. ,, Quale tunc pertulerunt illi excidium ,
gravi facta ruina
ac bello una cum liberis genitoribus ; tale nunc q^oque nunc experie-
, interfectis
mini o filii Israhells congruum malitiae vestrae luentes supplicium. Videtur au-
, ,

tem dicere insignem aliquam saevitiam per illud tempus ab illis.actam, de qua ipsis
cognita, ut credendum est, facit mentionem: nempe dicens qualem tunc perpetra- ,

stis summam nequitiam, talem nunc ultipnem merito patiemini.

(1) Animadvertamus praeclaram lectionem upfi.a.<Ti curribns, quam reapse requirit versiculi contextus
et mos biblicus geminandi sententiam in bemistichiis. Confirmatur haec lectio curribus ab arabico inter-
prete in polyglottis, uecnon ab italica vetere, et a gn alex. et barber, apud SabateriUm. Attamen ipje
codex celeber 1209, cum. eius romana editione, et coramuni graeco textu, habent a^apW^acT^ peccats.
vat.
Veteres autem versiones, atque ipse hebraicus textus, plus minus ad graecam communem lectionem aoce-
dunt. Sed et aliam varietatem non reticebimus. Retro enim p. 44. v. ult. in textu bibhco erat o-xon^dy, p;out
vulgo in editionibus graecis; at Mopsuestenus in commentarit) demonstrabat se legisse crtJxov /cwm, quam
verissimara Mopsuesteni lectionera confirmant itala lat. vet. ficum, vulgata lat. prima poma ficulneae,
et sic orientales variarum linguarum textus.
 ,

52 THEODORI MOPSUESTEXI

KEO. lA'.

etTnppKpn ^ct(nX<£i(; 'lcrgptJiA. „ Ai;c^ op-S^py -Se^s oAiji)»' (pctviy%qy ilizt TizivaDjuSl/ni , o
p. «0. /BoLcnAivg cu/i^v ma-ei^TOLi. " Aio'71 vmstjos 'lcrpctJiA, (^ g^ «yi^cra ttWTOK* (^ cJ^ Alyu-^n
/MTiff^Mart auuThg , 8TW$ cf^vTO "^prt) 'Zd^ozottov fMOV cuavA
"^
irTiq EctctAlfJt, ^i^ov , ^ rolg
yXv^olg idv/AACdv. ,, NriTnov KS^Kei t 'l<r^yiA t ;^ rtw Kiyj-^ov hsj^^-, OTrluu^y^
'7wui<pxvct] 'Pt <^ '^ '^iJLiXeicu; n^^ctio ivy^veiv t^ ^eictg' lya ju^v ^ (p«oiv iodv j^ v^
^Ztr^TCjg ct^Ti aujjtgu^ a^^ct/LdpridV TtoKKlili imiyianftlw t ^ZD^voittJi; -y eog^ cuuihg tu c/x,-

emacTztf -?? AiyuTTfa' ol 3 a,vct?^y>v r^ 'ZZ^ ajuihg ayjL7rv\ t6 ^ ^/^gAeja t lauTZ^TF im-
cTti^aj/TO )(^x,ictv, iudvg "Svjv^VTig ifjCH^ ^ ^ctTikvTig ^ 70 ^aepv, ;^ /« ;fp^ toT^ g/cAy-
V 3. A5i5 obTTaa-av r g/<pi ^zs^cmKna-a^ vmfJLa^Tig ajTaJ^ltv. " K«} Ij^a cruuui^miJ/crt t 'E^ppcuu,. „

V. i. 'QnyvmoLf /uuf t rO(r87wv az;7^e amiX^^cu/ia )(pLKO)V, «>c i^aXTn^a-cuv . " 'Ey ^(pdvoa,
av\^Q^7m>v iiAKVCTU ojuThg, ov eha-/uifig ayi7n;(ncog fjL'6. „ Oyc/^' 07J kJ t vo//j?v dv^^-
•mnv c^gtcp-S^ei pgc5^ /mXT^VTOj; Qj^icmacm iravTCLg atiTdg^ "^croppinug t^ a^^TTYi (wa-(!)'iy'^ajg

T^ iixYi. " Ka/ iJDfMctf a>g potTn^cav ctv^^TTOv '^ t cncty>va. wur^. ,, Outw (^apeta^ au-
TOig hioiaa lug 7iKv\ytg v^ lag TJ/x«e/a^ dv77 Tiig d(p^aujung TztoTHg, oocnrip «v /3(«pu k^
'Z^arcdTni Ji^^ (^i^ju^ojg 7^y\ytg. " 'ETn^Ae-vlo^cw 'c«>^$ ojutvv, <^ JhvYiaofjLajt ewnS. ,»
P- 8C. Tpg4<^ ^ i/j(^VT0V qA5V gi5 TXfJUCdQJLOJP CWTif ^ hct ThTO) y OuZ yvoiri t!w \%wi T IftUJU.

CAP. XL
*'
Mane abiecti sunt. ,, Valde velociter cadent. " Ceu inatutinum tempus abie-
ctus fuit rex Israbelis. ,, Velut mane brevi apparens, et mox desinens, ita rex eo-
rum cadet. *' Qwia puer Israbel, et ego dilexi eum. Ut ex Aegypto vocavi eos, sic

abierunt a facie mea: ipsi Baalim immolabant, et sculptilibus adolebant. ,, Puerum

appellat Israbelem , a tempore quo fuit in Aegypto , cum in populum excrescere coe-
pit , et cura divina frui. Ego , inquit , statim et tunc primum incipientis conslstere
multam gessi providentiam , ita ut etiam Aegypto extraxerim : illi autem aequalem
amori meo ac suam exprompserunt nequitiam statim a me discedendo
patrocinio ,

et ad vitium declinando totumque suum quod mihi debebant

, studium idoHs im- ,
,

pendendo. " Et ego coUigavi Epbraimum. ,, Dispersos sub aerumnis per Aegyptum,
ego cura mea in unum congregavi. " Suscepique eum in brachium meum. ,, Con-
grua meae potentiae tutela dignatus sum. " Et non cognoverunt quod sanarem
eos. ,, At ipsi me qui tantis eos liberavi malis agnoscere noluerunt. " In corru-
,
,

yptela hominum traxi eos vinculis caritatis meae, ,, Quum lege hominum perituri

fuissent, eripui ipsos omnes, arcano modo amori fneo copulans. " Eroque velut

exalapans hominem in maxilla eius. ,, Tam graves illis imponam plagas et castiga-
ti^nes prbpter banc insaniam, quam molestum est recipere in faciem inflictas ver-

beVatioiies. " Respicjam ad eum, eique valebo. ,, Totu^m me convertam ad castiga-

tionem eius, ut sic certe fortitudinem raeam cognoscat.

(0 Be«8t ia bibliis »? «IgSMf. Attamen et intCTptmctio codicii, ^ comincntarius , ad biblia referunt.

 ,

IN OSEAM CAP. Xt. 53

<PvytJ)ti 'Qh tIw Kiyj-^ov a,'mX(^aovrcU', oVoju^oi t^ darKg/iWV iVioJ^euveiY t €(poc/bv

hvi\(ni(n q «c/^v «Ver^/V; kJ) to «^ci JhxouJu i(gL^KQ^.Ti\riicn iniVTaq axrmv cxeivoi. Jctvvx,

<^ " „
Q WfTOV^ 7j'; ''Otj ovk YfdiXncrctv 'fhi^i-^cu. 'ETraJ^ a,v'ivJhroi /utA juS^v\)(gicny cv
TVi \oLVTzSv }(gii(!ict^ fJi^QL^oKluj ^cfi fMCiv '^ThJ^a^cK^ctj (^ovAYidivTig. " Kou >i«d4y«<jgv cv ». «.

CiOfJU(pouaL ov T TroAioiv cumi^ (^ ^fptTiJTraucrgv ci/ r ^pcnv clviii. „ To/ytpav bJ^v l^va-Hoi
fjl£f,yo fj^oi 'W^^i Cffir TrDhifJunq, iiefi Tivct TTctpi^iicn r ictvTcSv TroMai azdmQjLouv' l^ziret/ri
TmvTct TDL "oTikoL.y (^ im.(nt 'z^^.cntdjY\ TroAifMKii a,rov(^ y^ 'S%<t(m (paveiTaif , dvn^z^^T-
tovt(B^ fj^ ajurolq 6jU.S «^ T/ic' oujtcIv i(^y!iav iTm^vr©^ J\ ajurolg 'Qh Ti[jiCi)ej.ct , c^
ACsvQiHg. " KcLf <p(x,^VTOL] OK T $^^iiX\oov OJUTUV. „ T^h' oJ^^g/wv ^'6Xdj fj(ff.Tuy ^i^}\g.v-
<rii(7i, 7i[jLCi)QAa,v \:mif^0VTic, d^ioLv. " Kct/ 6 ;\pt05 duni 'fkiKoi fJisL f^kv^^ c/sc -t^ ;^TO/;c/a^ " '•

(xjupi. 5, O;) ;^ /ttgV807K o^ T^ olmcTcOi)^ TY\q lef^ictg, iefi dT(poLXig TV )fc/LroiKMTy\tJi-(^v 'i^acn

70 ojUTodj' iTreiJi) Trdvrct^ ojJThg wazno CKKoifieiq ovroi^ ., y^ ovJ\ fJUOLV i^vrct^ (Bdcnv
a-3-^oy cnjULiOLp7rd<rct^ dosueA©^ 2.'5 oLl^f^AcoaioLY dim^i. " Ka/ 6 -Sto; 'f^ tcl rhfjua^ v- »•-«

(xjuni dvfjccodTicnroLj, (^ ov fjLV\ v^j/WTJi auuTov. 5, HoLV y) oh Trori tto^ djuitd lifjuov n ^pt/

aunethg a.^iov %t) cPbKet , tSto 6 diog d(poLvm ttJ' dvf.te^ tc^ olKA^iCf)' 03^ '^^g t i^drlu/
TstTnivcoTiv oL7rctvra4 dyiyetv.
"
T/ cn ^fgj^ *E(ppoufjL; \^rtajTid ra 'ifrgpewA; ,, 'AA/\5t ^ ti fn 'zs^a-^iciv 'Qh T. 8.

TOTii^iq (t 7JiAix«7Di5 )(g.}tolg SJ!3^<zd^^ol!^ ^z^i cri; jSonBTicroLf cwi a)g a/ fW)4goig cJ^iTzt-

^OfJ^cd >(gL}tolg. " T/ oi «Jj/^dw ^E^^pcufjL; d)g kJttfJicii, ^ioy.aji ui if^ u>g l.i(Boa'f,L. ,,

AAA OKetVH •y^ ii'A, ovtcl cn oL^iov TvyJiY (^qjlokc»)' ToujvctVTiov fjSp o'jiZ c/K T Tr^.^isr^y-

tJ^CDY cflKCUaV iini^-ATOfAAvluJ CTOl TlfJUCdQjLOJV ^QJ.(mCdV , fJ T^JUJ l^g^qiO^plw "^JZSDfJLeiYeiOjg

lufTni) ^oJbfj^^ T3 yj^ Y'ofj^^ y^ ^* kJ)af{cf. ^ 1il3oe]fx, ^ogc&^ tdts cruju'i(3i\. ,, MgTsgpa^;»

" Habitavit Ephraiinus in Aegyplo , Assyrius ipse rex eius fuit. ,, Ipsi quiJem
profugi ad Aegyptum ibunt, putantes se Assyriorum incursionem vitare, sed hilum
noa proficient: etenim me volente , omnino iUis potlentur Assyrii, Cur vero palien-
tur haec? " Quoniam noluerunt converti. ,, Quia firmiter in malitia sua perseve-
rarunt, nuUam prae se ferre mutationem volentes. " Et debihtatus est gladio in
civitatibus suis , et cessavit manibus suis. ,, Itaque pugnando cum hostibus nihil
valebunt , neque ullam salutis partem civitatibus suis conferent: quia arma omnia
omnisque apparatus bellicus , invalidus supervacuusque videbitur, me resistente ob
eorum nequitiam, poenaeque causa adducente ipsis x\ssyrios. " Et comedent de co-
gilationibus suis. ,, Consiliorum suorum fructum capient, digno adfecti suppHcio,
" Et populus eius suspensus in incolalu suo, ,, Non enim manebunt in proprio in-
colatu, neque tutum sibi habitaculum habebunt: quoniam eos omnes tamquam pen-
dulos nullamque basim habentes, subito corripiens Assyrius in captivitatem abiget.
" Et Deus super pretiosa eius irascetur, et non exaltabit eum. ,, Ouicquid apud euw
pretiosum est , et affectu dignum videtur , hoc Deus furore suo destruet , donec ai

extreraam miseriam cunctos redigat.

" Quid tibi faciam, Ephraime? protegam te Israhel? ,^
Quid a me tibi feri

oportet ob taha tantaque mala? Ferre ne opem in maximis maHs constituto? " (^uid
tibi Adamae tibi faciam, et sicut Seboimo. ,, AuxiHo ;erte
faciam, Ephraime? Sicut
te dignum non iudico; contra vero dignum tibi impositum iri suppHcium cognosco,
*i catastrophen illam patieris quae Sodomae Gomorrhae et Adamae et Seboimo
, , ,

\
 ,

54 TIIEODORI MOPSUESTENI

f/^ii' « fM\ ly}(^^x'i7m T dl^ctAet(pBliJuoLf r "EcppcufA,. ,,'AAP^ ^

^ a-Q^o^a, TauTni l>/u(3-<*
ovrctg oL^tag Sj^an^m t^ nfjLCoe/a^ ? /u%Ta(ii^hv\fjLcJui rlw ^\o\av i<p vjuuv , ;(a]f aiw;rg7a-
^'}'/tt«K05 ^5 tJj o-nJ.? 'T^ u^^^TSpo^ crjfjt,^o^g-y 'Zir^q /tMQ,jiViKeioLv %?\.}cofxcLf, co<pi fjui '^kro-

p. 83. g-!wctj fAv T -dupScS^ /\9i/TO»'5 jM-M (lvi^(St^ Q ^ig^KiTTetv vjui^q a(^ctvia-fxc^ 7raA)r\e\ ^^^^J^-

(hfhfAAva^i» " AiOTJ 3bo? I^ i\fM <t. ^}c av-&^7r©^ cv ao\\ ,, 0gO5 ytp g/ytu 6 TravTa Tg
77?:70i«;«^y$ , ;^ imvTonv a; oizetcav m<^QfJ^^ ipyoov ngir kJiv vjmp^v '2z>^^77?i^a7(^
Tvtg ;cpf3"' vji{aig tz y^ cv vfMV qm^^of^voig. " '^AyiQ^ tCj ovk iiatXdjaofji,ciJi ilg tjvAiv. ,,

Eyca ^ 0.717} K?\ff.yfjt,auf ri (^ V7npx,etfj(.cLj luxvmv t aK-S^g^o^rJKWv (Zs^yfJi$i.Twv inc cv Tih-

Aioi Sfdy*>v ^ vof/jiv av-Sr^7TWv j iiJl Tuq ouuvidj Sf^^tfioig fA^ Vfll^ ilbiafJlkv^B-' TfOiet-

^auf' o-^BV iiJ\ zotvcovcS t^ yvafjt^ng vfuv (^ ry\ i{g.%icL v\ av^y\v l(miiJ)x}(gun' toiwolvtiov yb
(^ cT/^f^tW VTii')^^ fMKT^vrig Tif^cdpioLv.i a7nxh?\gL^eiv cT/' \a^l9>oXLv iKing g^ im^ovrct^
'zs^ctyifjbauf TauTHj.
ir. 10. cc
'oTncrc» xfez« Tropdjaovrojf. ,, 'n? ^ r^ '2«?€>i>6«/t^v»7 t5' 3?« (pfi()v?j t gTraj^y^itf/

'37^(P^T115 ^TTOiwJ) TXVrlw , TVISTO 71 XiyCaV OTl %7nSrl^ /^ /^Pi^TOV ^Zt^aVK^I Tzf TVliirCi),

^ iravTst (W^T^eiv v^ ro JhKHV tzS ^a laieg nfiipco n ovti (^ OtKctv^^Trcd <?<%/ y/^?.
" '£1$ XiODV ip(^^iraufj }(^ c^fpiaovrauf viKVOL vJ)a.Ttev. ,, E* ^ «/^ to/bt»5 (C*^^%otf^
^ >'
ictvTtg, J^ikLu AiovrQ^ Tivog (^o^ip^ Toig Krlunaiv -i cJ^oiai t oIwhclv tpcovlu/ 'fki Tnxvrotg

, c/Keivagj «$ J^ikIu/ vcfitTWV vfjuv i/t^ td 7ikv\^og tt) oiKeiov iTr^nAvdorctc-i ilg iKgoLoiv imv-
rcu; }(gLTa,<pjai tzj/ (pojSo) Ttf olx/i'iCf). " KoLf r\'^ovai cog opviov oJ^ hAyu^nfHi }tj u>g <z«%^96«£$«
p. 84
c/K ^g dcsuptcov }(^ '^iTrotic^f^aw ouuriig iig dhtr oiKng aim^v ^ Xiyl kvQjl'^. „ Y\ou>Ta.-
P^^Ev •}ti uuriig iTTCLVoL^civ ^ TJis ;^T€p^«o>t5 d,7mA^^cLg oLi^f^Xcoaictg , }(^ rLg ri 'ZI^^^e.

contigit. " Conversiim est cor meum, pariter conturbata est poenitudo mea: non
agam secundum iram furoris mei, non sinam deleri Ephraimum. ,, Sed enim quam-
quara vos apprime dignos poena huiusmodi esse comperio , meam de vohis senten-
tiam muto; et conturhatus quodammodo a calamitate vestra, ad poenitentiam trahor,
ut a furore deinceps desinam, neque vos sinam supremo exitio interire. " Quo-
niam Deus ego sum, et non homo in medio tui. ,, Deus quippe sum omnium crea-
tor, et rerum omnium tamquam mearum tutor: neque uUatenus vestri simihs et
illorum qui inter vos versantur. " Sanctus et non ingrediar civitatem. ,, Ego alie- ,

nus sum huraanis cunctis rehus ac superior: non dego in urhihus humano more,
neque iUie incolatum vobiscum tenere soleo. Quamohrem neque voluntatum vestra-

rum sum particeps , neque malitiae in qua vivere salagitis. Nam contra potius , et^

iamsi dehitum suhituri eratis supplicium, per summam tamen misericordiam do

operam ut id nequaquam patiamini.
\ " Post Dominum amhulahunt. ,, Praedictae veluti Dei locutioni hoc suhtexit
tdditamentum propheta ita ferme dicens oportere in posterum Deum sectari
, :

si^que omnino agere secundum Dei heneplacitum tam erga vos clementis atque he-
n\gni. " Quasi leo rugiet, et forraidahunt filii aquarum. ,, Si lales nosmet exhi-

hu^rimus, ipse more leonis hestiis terrihilis vocem suam eraittet contra illos om- ,

nes, qui ritu aquarum raultitudine sua ingruunt, eosque attonitos omnes terrore
suo Taciet. " Et venient quasi avis ex Aegypto et quasi columha de terra Assyrio- ,

rum: et collocaho eos in domihus suis, dicit Dominus. ,, Undique enim se eos re-
dacturum, a captivitatis pressura Iiheros,tum qui apud Assyrios eranl captivrj tum
 ; ,

,
IN OSEAM CAP. XI. 55

ciosueJoig (Liy^im^Xoo^ic, j TOjg ri Ci/ AlyuTrfct) t6 (puyiJ^ctg, J^IkLu oovim ''^{(^TztipKjiv

TmvTCi^ iJg Tzt olx,€ieu o 'Sbc? VTnfryvexTOJi. " 'Ejcy;^cocrg /M« cv '^djJ^i ^E^^pcufjt,^ (^ cv v. 12.

dcnj^etei olicog 'l(rg^«A i^ 'liicfk' vuv iyvoo oUDTaq diog' (^ ?^og aytog nM^cri^ 3^8. „
U^Ti^v fJJiV yO iTretJ^h '^s^g to -^iuJQ^ f(^ tIu) ^r^ g/V^Awv "^i^^iA/vajrg? d^^Tnictv
cv dcnl^ace, Jin^pv OLTroLVTig, ovJivct r ^s^ IfM TnnajLSpoi ?^^v, oivstytcgiicag ouDTHg Toig
^x/Tig 'Z^j^'^Aii}(gL c/Keivoig' /u^^^T^Q/ukvng q jCj 'u^g td K^etTlov^ lefhvTct^ ^ o\icei(a7iiy,cim

a.7rcueTCtg' ihTO yip Xiyl to, 'iyvco auuTiig' (t oJ^ ojjtuv ifjsi (pcivyiTDVTcti 'rp f^*f^y fjiff.itdv

ovTig, uTi toctLtxv y^ ^XiKn-mv dytduv <J^ tji$ ifjiiig a^iiju^oi ^or\^'iQj;' Toi juuiv J^
TTOLp' ifM^ TOtCtUTCt TTOfi^V gTCijM.©-» i^^it)' 71 Ji

KE0. IB'.

" 'O Q ^E^ppctifZ' Trovn^v 7rviu/LC$c. ,,'^lvct iiTrvi irpocuoiCTig juiQ^i^' Trviu/^ yt) tjvA- v. i.

^^« ^Aa T 'Zi^^cupi^Tiv' cdg td, TryiUjbigLTi Tfcpvetctg i7ikcLVfi^(Tctv' * ^

Trviu/n^ iud^g * os. iv. 12.

ly)(gLivmv cv Tolg iy)(^%ng ffd' * ^ XaXlQ r 'li(pov], <^ 'lwo-S$ t Kcluvi, oti l^^ridv ?"p^s^*L 12

TTViu/n^ %Ti^v C4f ouuTtS *. " ^EJico^i j(ctuatovci, oXltu T VijLUipcty. „ ^imi:tcog ^ i7iiViA<l l?^.^- ^^^- =^'-

TOioLUToi,, OL }(c/L'uazt)v(^ J^IkLu AuiJcuvojodvhi Tolg KctpTnTig^ iTTuylv utiTolg /y) ojjtupk/h tIw
<pdt^$LV. " KivoL (^ fJic/LTOUcL iTs^ti-^MJcti'. „ KoLf ttAm^v^ rJtoKcov y^TigYirrcLvro dLvco<p^c^v

7rcut>T^oog (^ /S/\$t^>j5 fJJiyi<Pig a/Tioov. " Kct/ SJ^^kIw fj^ dosuQjicov Ji'id^TO, t^ "iXauov
* cod.sXcov.

i\g KiyuTrlov cviTivpdjiTO. ,, EiTzt y^yuolg UTno thtoiv (U^^i^^^oo^ccng , TTCTk fJikv Ji d.osv- "

£JLOOV , 7I0TZ 3 Ji ctlyuTrfloov yiATHt^iv d^"3"S Tivog T(£i^i(S^' }^ 'oD^g OKeu'ov fjSp (tHXlctc

muudTiKct; iCiiAiTO TTOieiixJt^, ^^ Q THT^ avfjLfji^^ctv riT<l' ca^p^ei^TO q cjP dTrnvrtov tstoov
hJiv. " Ka/ KQjicng tzS kuqjloo '^Ji^g ^lncfctv r OKJ^K^iaztf r "loLftO)^. „ 'O ^ ^.og ounhg v. 2.

qui in Aegyptum profugerant: avium instar cunctos ad propria revocaturum pro-

mittit Deus. *' Circumdedit me mendacio Ephraimus, et impietate doraus Israhelis
ac ludae. Nunc novit eos Deus, et populus sanctus vocahitur Dei. ,, Antea quidem,
(|uoniam ad falsitatem atque idolorum ohsequium impie omnes declinaverant , nul-
lum mei respectum hahentes, necessario eos malis illis irretivi: sed nunc resipi-

scentes , et meiioris frugis studiosos , familiares mihi omnes faciam. Id enim valet

locutio iila, novi eos. Et quidem in numero esse meorum, facta ipsa docehunt, quo-
niam tot tantaque hona me adiuvante adsequentur. Certe ad huiusmodi ipsis exhi-

henda heneficia paratus sum. Quid porro?

CAP. XII.

" Ephraimus autem malus spiritus. ,, Mala nimirum voluntas: nam spiritum
saepe appellat volunlatem; veluti: spiritus fornicationis decepit eos. Et spiritum
rectum innova in viscerihus meis. Et Chaleh lephoni fihus , et lesus Navi, quo-
niam spiritus alius fuit in illo. " Persecutus est aestum tota die. ,, Semper eniLi
taiia agehat , quae more aestus frug.ihus noxii, adferre ipsis perniciem poterant.
" Inania et vana muitiplicaverunt. ,, Magnum numerum idolorum constituerurt
inutilium prorsus , imrao maximi detrimenti causam praehentium. " Et foedus aim
Assjriis inihat, et oleum in Aegypto mercahatur. ,, Deinde in haec mala coniectus,
modo ah Assyriis modo ah Aegjpliis sperahat boni aliquid consequi: et cun illis

quidem amicitiae foedus iungere volehat , ah his autem helli societatem petehat:
sed niliil ab his omnihus est consecutus. " Et iudicium Domini cum luda, ut ul-
 S6 THEODORl MOPSUESTENl

«W «^ i^ fS^y/m^TUV )ceji^V(rr!/U^Q^ '2^$ auTliq^ <t c^^Jmciy vx fjcri JiovTa<; oDrolg

7n(S}t9^yjukvct' T 'leiza^ ^ ^v^u3a Aej^ -ro g-3-v©-' t 'iHcTa/ctfyj oTraa o'ju> (^ 'lctfui'^

^ 'lirg^wA OfcctXeiro v^ rlw t5 «zsr^oTraroo©^ ouritSv ovo/i^aictv ^ o); cv roJg dvcoii^ig

iJ^et^dju^' c3?v hmyl. " KaTw to? OcTas cwW, pi^ i^ to '^iv\<^dj /i^Ta cam[ cLvmmc-
J)i)ai ou/m. „ "^'ivct. giVjj otj i«ya.Asi5iJV uv rffouovaiv aurolg Irfa^i Tifjucoejtctv iiTzt ^^ iK^

V. 3. 'ti^^^dicnv tS ^zsyopTra^o^B^ t rH-n»v i^.iy')^ ^kiclv. " 'Ev rri eoiAiol t^^ffipvKn t dchA-
p. 8G. (pov (wnf. „ 'O /u^v y6 (t ^uj^P '^ '^vhcncog h/iJeiKVvro fd %Aluig^7\ rhjj a.Tiurlw ^ jj^
r\<i yff/,^Mv dvTiTTCiyi^cn^ r^ 'Lse9^%ro'^ici)v. " Kctf cv x.07rcig oJUTii 'i^vcn ^s^g ^ov. ,,

Kct/ TiDAXig vzsoju^nK^g TjQVng n (^ TikavcL;, 7* fZi^^g diov inc Iwi^iro iuvoici^ (yfc^Luctf,

T. 4 '' Koif cv\%vcn /uj} oiyfiAH, y^ viJwun^V. 55 Kct/ efij i^ tS dc/^?j(p« rlct/ 'fh^nKlw v<poQ^-
/L^(^y o^^oLcnctc n^icd^ oiyfi^:^, 'Z«^5 ov Tmhcueiv cft)tci)Y axp^ JuvoLTvg' <^a, m ,-0^
o^ejKii' roioLVTzt' tk 3 t^twk TyJ 2>7rzj^j'Ce)j' t c^^v» 07ro;a;
" ''Ez?ioLvcrcLi> }u iJ^endiKntv fjLH. ,, 'Ev cDz-^pvaiv aTroLvng ilcn ^ ehnoicjiv , aTraAA^i-
ytu/ od^uZng 7^ i(^)tciv a/ 0/5 VTn^ r^ do^/Saa^ oJ^iTa^ovrdUf 7^ olwiiaA' 7m\ct^ ToJvmg:,
'' 'Ev 7Z<r OiVw *£lv gu^v fJUi. „ rigp/ ;^ t t^ iiJtdKcdv n%oK9iwro -S^^pe^T^W, c* ovo-

fjigt^cnct /lB{j 'Ti/^rig ifj^ri (Jfftr iiJlv cuurij '2s?^ot^;c«v o/«5 ts ovto^- «y? otiTOdi 3 Trapovm
"n/UJ^nq i/Jii T « TTOpOVTZt' TV av, iV TTe} OliCCi) LlY iupOV /UA^ CtVTl T 0)g iiCet fjCi TTCLpOYVX,

dC e).cntovTig' ov Ti/Lisi^c^ Trap amzdv ag d^ov i^uZ, Stw TZiT iJJ)i)Ka> 'defepov^v rlw Tt
ovofJi^oiav n^ T rifjulw tS ^S. " Ka) c^et i?\stKndTi 'ctf^pg aujhg. „ Avivdj 3 rlw "STrv-
T. 5 (poboiv VTik^ ODV n(n^'dY iJl^avro Jnfj!icu!. q ;cJe/05 -^05 " "O
Trac^S^t^Twp 1$w^ yOf»!-
p. 87. fj^mjjjOY ojui^. 'AAAss ;^ ^t^Tmretroj rotov^tg oip' &v 'fhycoa^rcxjf t ovtw? .^bov, yt^-
„
545-i<x/ n (tunf Bj^TTOvrog 1^«/ r/<x' /vinfjJjuj ^ %g Tivjninwt tb awrag, (^ ivn^yiTYiJCi iniv^n,

ciscatur lacob. ,, Deus ipse venit, factis utique iudicium de illis peracturus, et quae
praeter officium egerunt vindicaturus. Nam lacob hoc quoque loco dicit universam
ludaeorum gentem, quae et lacob et Israhel appellabatur de sui progenitoris no- ,

mine, ut iam in superioribus diximus. Unde addit: iuxta vias eius et iuxta adin- ,

ventiones eius reddet ei. ,, Pro eo ac dicat: se congruam peccatis eorum poenam
impositurura. Deinde et progenitoris exemplo, horum redarguit improbitatem. " In
utero supplantavit fratrem suum. ,, Profecto ille ante etiam nativitatem portendit
eo corporis motu fraudem, qua affectaturus erat primogeniti iura. " Et in laboribu»
suis valuit erga Deum. ,, Multos perpessus labores ac fraudes , non sustinuit a Dei
benivolentia recedere. " Et viribus valuit cum angelo (luctari), et potens fuit. ^y

Fratris insidias suspicans , visione angeli dignatus fuit , cum quo luctari visus ,
po-

tens apparuit. Ac Quid vero eius posteri?

res ilHus ita se habuerunt.
" Fleverunt, et me deprecati sunt. ,, In luctu omnes versantur precibusque ,

nituntur aerumnas avertere quibus ob suam impietatem premuntur. Quaenam est

,

laec? " In domo On invenerunt me. ,, Idolorum cultui vacabant, nomine meo co-
lentes illa quae huic appellationi ius nullum habebant. Illic inquam quasi prae- , ,

seitem me colebant, qui aberam. Ergo dictio, in domo On me invenerunt, ponitur

prc: quasi ibi me praesentem invenissent, quem coli ab ipsis tamquam Deum opor-
tebat, interim idolo exhibebant appellationem simul et honorem Dei. " Et ibi facta

»unt\verba ad eos. ,, Sententiam illic propter impie facta iustam audierunt. " Et
dominus Deus omnipotens erit memoriale Sed enim in talia incidet unde
eius. ,, ,

verum Deum cognoscere discet, eiusque maximam omni tempore memonam retr-
 ,

IN OSEAM CAP. xir. 57

ray J« yj^ vuv a.afl^n(ra,i'TCi.? TJztf^J^dja-ctg ^ tv Kf^avcv /tUi^l^ciXti k^ riw J^VLVcifMV t

oWai'. " Kflt) aii cn ^cS cm ^^g^i-^v \mov (t y^^/Hff- (^'j?^osh- j^ 1>{i^s 'u^g t d^ov
crov ^J^g^TTcLvivg. „ YvYiaicty TQivttv 'fkij^e^^^ojf rld) 'f)n ^ov jjaQil^oKIw , ^^ '6^juutkou (pi-

Xouii^py>7hcu; <t. t J^y^ia' czzr^cAz^g q agi t^ -^ioT awjavoLi' <t t^ //$^j *zj%i Tbrov avrg^-

fj^©- bi^7ri\cju;^ C7np c^peiXii^ tixotIcju avf^(3iCiiyji cPiy^icar,' 7* q /5%/ t» ilihii^ cnTn-

Jiig a.7n^ju^j(B^ TrcLVTiKodq. ,, XoLVctrxv-) cv ^gi cw/7^ ^vpq ciJlix,icc^' }(^Ta,Jujuct^(^etv V. 7.

iiytTUicn. „ Elg <^cpi:petctv aurli^ Ji CJKetvodV c/)i.Hcii.Kicyzi jiAijoc, ^ hvc%JV(^i niiKw avrolt; r
jCgLKictv cjvQlu^' dTTicDii^nTi ytfi (pnaiv i^Jiv IP^gL^xliijuS^oi t XcLvoLvcucovy «5 c/kQslKoov t^

/0>^cxj; dtog, Sj^. rlcu tu^^Zaztv oLUrolg ac^l^eicLV tb'(^ f(^Kiav , u/uicig avre^amyt'^' «7»
^zs^g aJiKictv r< /3A£77cri^e, ^t f^ 7ioXkY,g i^ l^ft^etctg Qsir dS^iiqn^ti; r?y t 'S&^rfa-

a-av vfiiv c«-S"A//3oKrg? Jvuua<piiav.

" Ka) iiynv 'E^PfcufA,, TjKm 7n7JXh.TY\)(c/:.-, iJ^r^ ava-^u^^^uuii i/^VTi^. ,, E;to g| ach- r. n.

Ktczj; avKKi^yav ;}^>f/t(^m, rch^ ^ tz/ 77?.8r«r, (^ </« x^ t o^ cmWV ^i7ro>^vcjiv rJ^etcw p- ss.

>t^7rct/. " UctvTsg oi Tjivot cwnl' oo^ (^jpidTinovreii avrc^ Ji aJiKtct^ a; 'Y\jLvpnv. ,, Asov
cLvaT^ycm^aj^ "ot% TnxvTOL c/V '^uTzt a fj(p 'Zi^^^vofJLOov aujLyiytyi tiqvoov -, ^$7roketTaJi TruvTO.

UTnp/^ aJiKtct^ />w' Y\g auTii avujiiyt^u' iTretJ^ av diog t <A>J^vofjLrf^Ttt>v-, c* olg c^i-

TaL<Cofj^jot Jii-vikQwu.^ JUctg anrsg il<rfnp^T\i^aj /BLKyiroLf. " ^Eyo q KuetQ^ o 3io; o-a V. 9.

cLvriyfpv cn 6k r^ Aiyj^nfH. ,, ''EcTV Ji (n Tmaiiq d^n^i^ dJiKicu; t^ vS^ t^j Tnvr/mv.f

dva^Qyil^Of^ov ou cn cv JaXetct }(cf,^<^TOL TnKpd-, d^i(BaK9v i^ Alyj-^H. " Etj )(^70i-

KiCo cn a/ amluucuig Jc^diog cv rif^pcx, iopivig. „ Kalf Jii i(^ oimcnv ani 7rap'i%ov-, 'iva UTrri

•> ^g T^ iTrwyfiKictg tIuu '^ij7n?\ff.ucnv -, iODTa^etv cm ^uP^^odv cjv rv\ T^ ^^xj^a-yiyjvoTuv

)^y\gLuai' To yd )(gLTDiKi0^j dvn Tii i(ctTU>Kiazt Xiyl-) rrj cvaKKayri tS y?ovou aufjii^g

nebit, qui et ipsos creavit , et beneficiis contlnuis prosecutus est, et nunc etiam
criminibus impiatos castigando nititur ad meliorem frugem convertere. " Et tu ad
Deum converlere , misericordiam et iudicium custodi , et appropinqua Deo tuo
i»emper. ,, Genuinam itaque ostende ad Deum conversionem: caritas erga homines,
et iuslitia tibi curae sint: da operam ut semper cum Deo sis: cuius si cultum re-

tinueris, merito fructum inde capies; ita tamen ut ab idolorum obsequio prorsus
abstineas. " Chanaan in manu eius statera iniquitatis; opprimere praepotenter di-
,

lexit. ,, Postquam eos praedictis verbis ad conversionem invitaverat, rursus heic ma-
liliam exprobrat. Nihilo meliores, inquit , apparuistis Chananaeis, quibus Deus re-

gione ob ipsorum impietatem nequitiamque eiectis, vos illuc introduxit. Nihilomi-

nus vos ad iniustitiam incumbitis, multoque studio infirmiores opprimitis, quos ve-
slrae potentiae viribus male mulcatis.
" Et dixit Epliraimus: verumtamen dives eftectus sum, inveni solamen mihi. ,,

jVtqui ex iniuslitia congesta pecunia ,

gaudet divitiis suis ,
quarum dulcem usum
existimat. " INuUus labor eius invenietur ipsi ,
propter iniquitates quas peccavit. ,,

Atqui reputare debuerat, omnia haec quae iniustis coacervavit laboribus ,

peritura
omnino fore ,
propter iniquitatem qua ea coUegerat nempe cum Deus criminum
:

quorum illi sunt convicti, poenas sumere volet. " Et ego dominus Deus tuus eduxi
te ex Aegypto. ,, Sane oportebat abstinere te ab opprimendis iniuste pauperibus,
reputantem quod in amara servitute cum degeres, Aegypto te abegi. " Adhuc ha-
bitare te faciam in tabernaculis , sicut in die sollemnitatis. ,, Quin etiam habitacu-
lum tibi obtuli, id est promissae terrae iucundura usum, festalem tibi laetitiam
8
 ,

58 THEODORI MOPSUESTEM

Ps LIV. 17.

V. la

//^cm ^(iejicic chyry^aofictjy ^ ci7ni'yfi^.d , f(^ ilarticLaiTajj t^ (po)vr\q jW.eC /cctjf roi ^ td g/OTi-

p. 89. 70, ;{^ 6 ;ct;e/©>' iloTjiCiicn fA^a^ Xiyl avn t ilcTTSbKhoiTctj' j^ oAcog y^ tioKv (t KA^fJ^ov
Ci/ Tolg '^Ajufsfig 6fc tS ichcu/^Tf^ <sCe/c7;rgra/ r i/B^lxH' odiv J)^ ;^ Q^^Qt. Tolg 'Zi^-
* is. Liii. 7. (pY\Tcug d>; iixhg tx> ouitv J^ ThTO iu^i 7J5 ctv a; OTav ^^iyri *, o); <u>^^ct%v ^ (r:pctylto

y^^n^ dvTj 7« giVcTv d^riCJiTcif.

\. 10. cc
^g^ l?^XYicm, ^ze^; G^ 'Z«?^(pJira^* ;{5^ g^ o^'-<j\g i7fkr\^va)tt^ iCj cv ^ocn 'Ziy^-

(pmzJ^v Cf)/j(;)ico^Lu. ,, 'Eyco Ji) tot? (t 'W^a^mau; aviJei^ct., v^ OTifctcnc^v yi^ict)cnx. g^ tvtb
Tiket^v, 7n)X\j^'o7mg Ti. l^(pcuvoju^Q^ Tolg TVTi cO;fptio<$, Mcau^ret Ti x!iyoo ;(^ 'lno-S tz/

Nctvyj (^ Tolg ;^r' dxetvag' ctTrcu/vz q ^UTa <3^£^Tfcif cdpH/j^Q^ '3>^^pw5, w^* eo^/ii)

V. II. /u^/uvyiji^/joug-, d.ptcet^Srctj Tolg Jb^lcn, ftn /iij^ a.J)Kict^ oi(pcupii/j^ovi; Tct l-n^v. " E/ ttA
Tct?\S^a,J ^v, a^ 4^^*=^^^ MfircM/ iv rctXytXgig. „ TaJTz» J^ (^-/icrtv' et /^ c/k TctX(ta.J^

v/MV V7ivp'^i f^ TctXytXcav , 'ivct ii-^vi oh. rp iiJii)Xcov, ii^v ctv tivcl *^A9><W v/juv tzz

vvLu tny^-^o/jS^ct' et Ji fty\Ti 6x Tct?\gLctJ v/juv., ftiiTi c*: FctA^Acov, twtc^^v ei fth otc
r iJct)Ko)v v/CiV "de^fryi^vi, vrcog « ^oS^Jii^^sv "oti rcS -^djJi "Ztf^gnyiKSf-Ti ; vtw r ixXy\-

daav ct<^'iVTig-, ^$7TV(fuVTig /jS^ r ivi^yiThi, vdjo-etVTig q '2*^5 cjir ch<^^y\KOTa^ iiJiv ilToe.

p. 9(j. T^ro/5 /j(^ <7^ Trap v/AAV dp^VTrov Tw? dvaictg l^Ti?\9ittiTig' "^ctd y^ Tct?\ff.ctJ ^ TctX-
ytXuDV Tct iiJh)?\gL Kiyi' uo; ;^ olvoot^^ (P«ot , ^w iicmo^<^iS\ ilg TctXytTsg:^ 'iva. iiyry}

fty\ <s%t Tzt iiJ^?\5t i^Ti. "^TTo tQ TVurov Tu cv aVTolg ^^7rdjo/Apa ?!iyt>v' oliTtog
^
praebens in bonorum luorum usufructu. Namque liabilare faciam, posuit pro, ha-
bitare feci , solita temporum enallage utens: quem morem esse quoque psalmorum,
satis iam demonstravimus. Veluti est iliud: ego autem ad Deum clamavi , et IDo-

minus exaudivit me. Quibus addit : vcspere et raane ac meridie narrabo et annun-
ciabo, et vocem meam exaudiet. Atqui prius, exaudivit, subsequenti, exaudlet, non
est consentaneum. Nam si factum est , cur fieri postulat? Sed enim prius illud ,

et Dominus exaudivit me , dicit potius pro exaudiet me. In summa, saepe passim-
que hic hebraicus idiotismus occurrit. Ouare et apud prophetas , ut par est, rem
eandem observare cuilibet Ucebit; veluti: ut ovis ad occisionem ductus est; pro
ducetur,
" Et loculus sum ad prophetas , et ego visiones muUiplicavi, et in manibus
prophetarum assimilatus sum. ,, Ego et prophetas tunc proluli, et visionibus plu-
rimis illius temporis liomines dignatus sum , et multifariam iustis iliis apparui
Moysi inquam, et lesu filio Navi, et contemporaneis, Quae cum omnia libenter fe-
cissem, oportebat sane horum memores, datis esse contentos, ncque per iniustitiam
aliena rapere. " Si Galaad non est , ulique falsi fuerant in Galgalis. ,, Hoc dicit: si-

quidem ex Galaad et GaigaUs vobis superesset, id est ex idolis Iiaberent fortasse ,

. defensionem aUquam vestra opera: sin vero neque ex Galaad neque ex Galgalis, id
est si nihil ab idolis vobis accessit, quid ni sit exploratum vos rei falsae adhaesisse?
Nunc veritatem deseruistis , a benefactore vestro recessistis , atque ad nihil profu-
turos (deos) accessistis, quibus sacrificia cum principibus vestris offertis. jNam Ga-
laad et Galgalorum noniiaibus idola dicit. Sicut et retro ait: ne abeatis in Galgala,
id est ne ad idola accedatis ; a loco , cultos illic deos dicens. Heic pariter Galaad
 iw osEAM CAP. xn. '
59

h/^Z^ Yct>^gLk<^ lujifJLX\) lu ToL\yiAa>Vj cv oh ttcKXv tk; ii /zzrei tk gi'fiAyA5t ^^Tnict

lyiviio' *^:70 ovk "iTP TOTnav rZtt' t iUi^Km G7]f^auvi di^Tn^ictv' tQto Kiyav ^ or, TOraTWK
v/uuv v^Trap^oivmy Trap s//-^, c« q t t^axfj^vm f(^ tt// i}J)i)^cov iJ^ivoii ^^ a.7m7>i; ct^

*'
Kajf 7» dvaia.<pie^^ avTzSv oo; ^iKcvvojj 'fri ^omv a^H. ,, Ef5«/ ^ vjuuv Uiv o(p?j(9^

i>i; '2%* OKeiya (^rtai ajiovJ^g, eTra//; aTravTX "^Zto, Travv^Od; aH^cwicri «J)^ t TrfKijuucov

b ^oV iTretJii ^)^ ti ^Kmti cv ucfh-n iico^ c^jtzxcS^, cv ;>%'po"« Q Kn^pdiiazb Sj^^fpdiipi^

Tnivmg, t .^vaistpTeiwv' €/3«Ayid?i TZiT "{Imc^eiyjt^Ti rliv S/a(p^^v \:z^cfft^af.

Kof irdMv zvi Tp ^zs^y^vm -ij^^^a^ cJ^eifcvvg auriiq dcnfioiwrcc; .

" "Avi^priOiv *• 12,

''la>cA-l3 i.<; TTtJ^iOV 2vplag-, <^ lcT^AdCcTgy 'la-^yiA c*' ^tiva/xi, <£ c* '^hvcuki \0<j?\gL^am. ,,

'EiXiro /uB{j ^ cxej')''©^ cT/ dpirLi y^ rtw r/i 'ZS^%ro;am ij?^ytcu>.^ r olniicov (pvytg
yi^vcog <zz%i r!cv IvQ^iouv g/Aci<^, ;^ '[jT^fJceivaji /lS^j t 'tz>^^ TZiT Ka^av JaK^av' fS^ v- 9r

TOLKaiimi^aj^ q otAAj?; ;(a/ '2?^; ykfJicv iK^eiv yvuuaiKoq^ ivct ^w yaAioLvaiav dyty^raj
<2>^ot. TO TZif Tra'^/ c/bx.BV ;f^ itarturlcju v/JUifjceiviv mAo/^eiav, cpuAp^Tio/W^ot^ to "^5)^)^
TO v6juufj(st' '17-' '^f^y>ycdv , ^ td thKCJuj ro^ ^d ywtJOU)(c/L dydy^^' 07np owu TnTioinjcAv

b de!^^/'pO(; c/Keivn 'yavavcua4 dytyjfMpog -S)^^ 10 ^c^ n cPotcouZ (t roig y>viZa%. " Ka) V. i:j.

o/ 'Ztr^:py]ryi dvriytyi Kvejt&^ t 'l(r^iiK c/y. ^5 ki^^hTrfH.^ (t cn 'Ztj^^pnrYi c!)iV'J/\gL^r,. „

^ETretJii Q /M.«r' Ofcetva 7iJvTzt- ;^t^Mu3bv gl§ ritt' A'/^777"ov, roazturluj t o^ c^ieiva ;6«-

chfJioviav iTivircruro, oo<pt riri t 'Zi^<py\Tii McoCaicdg VTrapycL dvaytyeiv ri cLTnivrcL^ c/k t^
h]yu%fii-y (t K/ ri/) gp)i/<pv a;t>TO$ <J)^ <7^ ^^Aao^ (pv?\gJrajf 7* o/Wo^, ct;>^i t k^ g;$ t
^^ iiauytyriv t^ l7ra)/gA/a^. " 'E-^VjU-wo^ fji% 'E(poa/|U. ;^ ^rrt^^rfp^crgv. ,, ToJO:/7WV 3
yiy)v6rig 'ZD^y>ya)V ^ y^ roaaTwv Ji' oxeivovg Trap' ifjc^ nru^icorig dyt^v ^ ilg b^lw

memorat et Galgala , in qnibus idolorum cultus frequentabalur : a locis, inquam,

idolorum cultum denotat. Summa autem sermonis est, quod tantis a me acceptis
beneficiis, nullis vero a daemonibus atque idolis , sequitur ut fraude illecli et fal-

sitatis affectu , a me recesseritis, et illorum sacrificia frequentetis. " Et altaria eo-

rura quasi testudines in solo campestri. ,, Nullum capietis vestri erga illa studii

emolumentum ,
quia haec omnia manu bostium destruet Deus. Nam quia testudo
sub aquis babitare solita , in sicco deprebensa prorsus perit; boc exemplo voluit al-

tarium excidium designare.

Sed ecce denuo ex maiorum comparatione demonstrans nepotes peccare " fu-

git^ inquit , lacob in campum Syriae , et servivit Israbel ob uxorem , et in uxore

fuit observans. ,, Maluit ille propter virtutem et primogenili benedictionem domo ,

profugus per Syriam vagari, et apud Labanum servitutem perferre : et cumgravi

aerumna ad nuptias pervenire uxoris, ne cbananaeam duceret praeler patris sui vo-
luntatem: tantamque aerumnam exanllavit ut instituta maiorum servaret, et Dei ,

circa uxorem ducendam placitum: quod contra fecerat frater eius, cbananaeis uxo-
ribus ductis praeter Dei et parentum voluntatem. " Et per propbetam eduxit Do-
minus Israbelem de terra Aegypti: et per propbetam servatus est. ,, Quoniam post
illa omnia descenderat Israbel in Aegyptum tantam posterorum eius tulelam Deus ,

gessit , ut propbetae Moysis ministerio cunctos ex Aegypto reduxerit; quos ctiam

in deserto providentia sua conservavit, donec in promissam terram induceret. " Ad
iracundiam me provocavit Epbraimus et exacerbavit. ,, Tales cum fuerint proge-
nitores, et illorum gratia tot bi a me bona sint consecuti, nibilominus iram mihi
 60 THEODO»! MOPSUESTEKI

fAJi iig:.Ti<^(Ta.)/ 7^ei<rluj^ oiyvcajnpvig ju&p (t^ l/utk '^y:>voriq r rcaudTa ojuriig iu THTWirj-

xavx,' (C^ Q rlw r iJJi^Acav '^cimvrii d^^Tnictv^ av iiJkv ii^.v!(pctai ^fkpJ^Q^. " Ka/ to
«W/tcpt cami iTT ouwwv cx^^airctf. „ Toiyt^vuu Itt ojuivv ii vmp '^ <s^^vo[MnjL(^Tt^v
p- w. ZoLTrncnraf TifA.u>e!t.(t. " Ka) (^ ovetch(r/j(^y cwrl dv^S^v^J^icri aim^ KuejiQ^ k^ (^ ^y)V
Ecp^cMjtt. 5, Tifg Sj^lBoXyjg ricS0 '^ olx^ict^ acn^eict; ^Zef^ai^i^^ctro iz^ ^^&T, eTixa^ ojui^v
iWfsre^^irnjf <hi(jSiLiajg y olvol7\9^v ofj i(pdiy'^oLro J(gt.r' avnf.

KEd). ir'.

• I- " Aii(^ct)[xotTa €A9t/Sg (^ 06^705 iv 7r<r *I(r^^A* (^ gOgTO owTa 7z<f BaaA (^ aTnQo-yg. „
Ag|tt^«Y'©-> ytp rt;t;Tc$ o« tQ vofjLOu Mcaucricag vxg Sfg^Tu^eig m 'ZB^TlaF 'ZD^cttjxoj' /t^

MJTOV:, ih (^ BfitaA 'S%/g?>;crgv ojmtrotQy rtw iju(p} '2«?^(7>j;c«oTty k^ voyttpK •S^g^m/atj' l-zsr*

V. 2 OKeivot fM^yLyiiV' umo m J^ dztvoLm 'Zifep^ivQ-' yty>viv lotuTtel'. " Ka) y^o; 'ZDgpcrg-

<3?vro tS a./j^Tixvefv, (^ eTro/Jiirai' 6cturo7$ "^vdjiu. c/k ^utTtn ^t a.pyuQjiii cLm^v i(gLr

iiKovoL i}J):^Act)v , ipyt TiKTvvcav autinr^icrjiJi^ot cunvlg. ,, ^^mjuijt^pmfig^ai q t^ oLcn^eicL,

Tzt /^ 6k ^ucri TK 3 (10 dp^p« iiJhi>P\sL ligQLcmi^ oL^rcLvng oLv^eS^^mvoug yiy^vOTcx, ^pchv
iiTdt rvaaurlw ^z^ ^uTa 'fkiJeiicvwuram rlcv auouJluj ^ cjo<^ ti; " Auivi Aiynai ducrztn
av^eS^TJOtg- y!o%Oi yd^ c^KiT^iTmcnv . ,,
" 0.^^^ /u(^ 7roK}\g!,g duoicLg oig ^ t^" <i7\&yc»v
'^!J^(jyTyty>v j ouK dpiCiiQivra^ ttjJ' Trkvi^i <j)f) ^jngLTuv c/Keivcdv ^ 6ti ;^ iig aLV^eJ^Trot^
P» €V. 37. f^QLSTJcrctf T^ ^aictg r '^')(^eipv\cnv' «tw <t 6 /u(gL}(gLQjL©^ ?\!iyl ^atuiJ'
* v^ 'idua-ctK g^
V. 3. ^Hg cwmv ^ TOLg duyoLTipctg cwrt^v Txng Jcujuipvioig. " A<a. tStv iaov^ (x>; vi<^iXy\ 'Ss^iVw,
p- 93. ^ cyj J^o(r(^ op-d^ej-Vii Twpdjoju^n ., lu ojg ctf^^M ^iTixjcpucrw iu^jY[ Xou>\ff.7n "^OT aAoJK©-,
(C &)? clr/M)^ "^;to d;cei'^>'. 5» '' CloaJip yb vi<piAii Tig y\ JpO(r©^ iCjD^vv] Sj^?^u-^aau Trctv-

TiXcii; aL<^a^'i^irajj ^ aLeg-^^vj li cv otAcavi j^g^digzeJazt tJzto avgpo(pyig aLVifJ^a-i (t (tltu t^ OLrjuug

maximam commoverunt, ingratos mihi se praebentes tanto benefactori; atque ad

idola potius conversi , a quibus nihil lucri perceperant. " Et sanguis eius super
eum ef£undetur. ,, Ouapropter in ipsum recidet delictorum poena. " Et opprobrium
eius restituet ei Dominus, iuxta Ephraimi sermonem. ,, Calumniae, quam impietate
sua Deo aspersit , iustas luet poenas congruasque verbis quae contra eum iactayit.

CAP. xiir.

" lustificationes accepit et ipse in Israhele; sed eas apposuit Baali, et mor-
tuus est. ,, Nam cum ipse ex lege Moysis religionis colendae ritus accepisset , ad
Baalim cunctos transtulit, debitum mihi ex lege cultum in idola conferens: quo
facto,mortem sibi indixit. " Et nunc addiderunt ad peccandum , et fecerunt sibi
conflatilia ex auro argentoque suo in forma idolorum ,
quae sunt ab artificibus con-
fecta opera. ,, Perseverarunt in impietate , idola aurea et argentea humanarum ma-
nuum artificio fabricantes, Mox huiusmodi erga idola studium quousque tandem in-

tenderunt? " Immolate , aiunt , homines ,

quia vituli defecerunt; ,, Ita ut post tot

sacrificia quae ex brutis animalibus obtulerant , non contenti victimarum illarum

multitudine , homines quoque sacrificiorum materiam effecerint. Sic etiam beatus
ait David: et immolaverunt filios suos ac filias suas daemonibus. " Idcirco erunt
quasi nubes malutina, et sicut ros antelucanus praeteriens, et quasi aranei lela tur-
bine exsufflala de area, et sicut vapor a iocustis. ,, Sicut enim nebula aliqua aut ros
matwtinus dissolutione prorsus disparent; et aranei tela quae forte in area sit, venti
 ,

IN OSEAM CAP. Xlir. 61

" 'E^ JIb jcueA^ ^oq <r«, ^^^eaTy ou^omv >(^ K-n^cov y!w- ov olj ^^«0^5 "iKTKrav t. «.

clvy]yt^v oi c/K '^ hlyj^Mn' (C •^ioy ^^^t» i^S « j^wj-Ji- (^ aw^odv inc Ig? ttcldi^ iftZ. „
MctAifct <A' ^/ T Tjjttft)^iW g^TO/jr» * T 'Z!>^9)cet/tJ^lw cft^/a);, ot; 'Z&£^5 Ta «'/c/k^Ast vevdC- »cod. =«

>atC "^«Wogzt? IjttS, 05 Tivmih; tjj aTravTzav o»', t tis ^t' «pacoy f(^ 7p k^ y^ •>
07r!w'i}(^

<n cJ^nyt^v -^ Alyu-^n, tzJ' TJkn^i (t tcJ fjutyi^i t^

y^n- bziv juijL^miv c/Keivm^ 7^ rg

^iioVi ai.-naK?^^oiv (^sXexaj;.^ ^gj[ t X^^jutj iJchvct] J^tJhcntm <^'juu(t fjuv TrcL^iviy^movL cm- ->

<pc^g iTipcd /u^ jM-nJVvi jU-M T// v^ ylw ftY] T }{gf.r «^oyov (pcagtj^v Vif/^v t!w ^S -a^gpcw-
^eia^c, lytte
Q /<pKOV OytcoAs^e^i' te (t iiJivot^ diov , 05 ;{^ oro^^jv ;^ a7mA?\gLT\etv t ^-
x^etju^cov )(gt,fcav e^iWCLftcn /tl.cv©-', ctT? Tyi a.7rctVTU)V kvQji©^ vttclp^v (hg ctv ftn ?^y^ig p. 94.

«]) )(^ ^Y]fj(stTit vo/uu'(^i]g ch^ vojuiciq cffftr l^ig, o^ 3 7^ oiAn-^eicc^ }(^ r/^ m^y/u^J.TUv
avyKa/u^unc; cPjf^^icog. " ^Eyco iTtotf^cuYOV ai a/ t^ ipnftca, cv yvi aoimncd y(p ittq vojnag \. r>.

ewizSv. „ ^E^ctytycuv Ji ai '^ Al')^'^^, ^ K^ t iprf/uiov tyi Ijli^vtS KHcPijuiovia, cPiiiyty^v \. e.

c* oioixJiTCt) yri' )(^ cv ^] Jii vof^cu dnSACov ts tiaztv y^ ipTmtav , iiJ^ivog vTipii-d'ltZctj 'r]()

avoLyy^iOdv ictTOji;. " Kot Ciii7jX'/i^y]aztv ilg 7Jky}Tjn$ivlw , (t v-^codrioztv al fcapJ^laji currtifv'

'iVittiV THT<i l-Tri^Cf.^VTO fJI.H. „ E/TTX i]aiKy\\V^Tig g'$ T ylw r^ iTTWyfiKici^ <t T0(r8TWV ,

o^^ Traartv av^^^rlvlw iXmcht '^TrvKiKgLvxoTig aytdwv, jumytKQi Ti Tj^^ot Traui Tolg
Y^ t!w oliCHju^lw cf^ci^ivTig a,vd-^%vig, Sf^, 'T%> 'zzfei cuuTHg cJ^ ifjuov yiy}\'QTU>v , oly^Ti

fMiYiftluu if^v ifJtH t5 J\J)i)'dCTog ojuTug 'T/J TocToTWv ayi^v tIuu a<!^btv'iav.

turbine abripitiir , itemque levis vapor brevi apparens abs locustarum volatu ; sic

vos repente mea destruemini.

omnes ab ira
" Ego autem dominus Deus tuus qui firmavi caelum et terram condidi, cu- ,
,

ius manus creaverunt omnem militiam caeli; quique hanc haud tibi ostendi ut am-
bulares post eam; ego inquam eduxi le Aegypto ; tu vero nullum Deum praeter
me habebis; neque qui te salvet , excepto me. ,, Supradictam quidem potissimum
poenam tibi merito inferam, quia declinasti ad idola, deserto me; qui cum sim crea-
tor omnium caelique et terrae ,
quo tempore te Aegypto eduxi, tanta cum miracu-
lorum illorum multitudine ac magnitudine, servitutis pressura sublevans, et poten-

tiae meae notitiam te docens tunc inquam palam mandavi tibi ut nuUi
, , rei terre-

stri nullique caelesti himinari appellationem Dei tribueres , meque solura confitere-
ris ac scires esse Deum, qui et salvare et eripere ex instantibus malis , utpote om-
nium dominus , solus queo. Ouamobrem cave ne veluti sermones quosdam ac verba
existimes esse leges meas , sed potius rerum veritate recte concretas. " Ego pavi te
in deserto, in terra inhabilabili , iuxta pascua eorum. ,, Postquam te Aegypto edu-
xi, in deserto quoque providentia mea te sum comitatus, in terra habitatoribus cas-
sa; ubi quum nihil aliud esset praeter ferarum et serpentium pascua , niliil tibi ne-
cessarium deesse sivi. " Et saturati abunde sunt, et elevata sunt corda eorum, ideo-
que raei sunt obliti. ,, Post haec promissam terram ingressi, tantisque praeter quara-
Hbet humanam spem, bonis fruentes , et magnum prae ceteris mundi incohs no-
raen adepti ,
propter mea circa ipsos opera , attamen mei memores non fuerunt
qui tantam iis bdnorum copiam contuleram.
 :

62 THEODORI MOPSUESTENI

V. 7. " Kcw i^iA,0Lf ojjiolq od; TTciv^p (^ ojj TTclochtXiq Y^ t!w Ocfov dojue/cov. ,, ToiycipQv
J^iaLu 'xdvdTipo; cuL/r^g (^ TrapJ^xMcaq ^ /u(j) TToKKyiq t^ h^uiv\%q cmZilScov te y^i "^n^toAAu?,
V. ». nJzjTO rZtt' r/J ctari;^/^)' cLi^jn^Xcaaicuf i?Je.cm> '^dvTCtg. " ""ATrciifTyiTo^cii auTvlg o); ciptc©^
p.9b. "^oa/iSp')}. ,, KcLj JikIw ffy^Kn r^ ^^vwfJisl^^v ^^a^jcta; Tyj oIkaicov ^ y^ ^ ttoAAmj t^
l-za"' c««vo;5 ''^ej^ct^ tc?; ci^us-aAi-mTt ^.vfA.cuvo^Jy]r,j Tikct^v ^oawv dmzlv hyt-Toixctf (^
(povov. " Kcu Sfg^hpy^^oo cvyfiKeta-^Qv y.cLpJ'tct; cu/rdv. ,, Kal TrdvTa^ q g^ ^'T^ynryJtic,
aiijmv ouq Trap lavTolg awui^VTig^ ju(^ ttoAAjTs Yiai/^ouju t^ S^^Acfo^, 'ZE^.Tiys ovra^ k^
/L(^Tcuiiq, (J^ T^ l7TO;ii>/^o')i5 afTD/g iXiy^co 7i{x,coej.a^. " Kctl (pct^v^ ojjTiiq ojcet cntvfjL.-

yoi Jpvfjin^ f(^ ^eJct d^^ Sj^-axraai ojurHg. ,, Outto "Jb cuiTiig Tri iri; crnpayii; TroiKiXict

)(^Tcu>akcoriicnv o/ 'TJoXi/Aioi, co(ravet XiovTz; Tjvi; 6sc J))vpLOu, y\ nva It^^ ^iz^^TJkiiaict
V. 0. rihoig dnQ/a.i a-^^a Tolq oJScnv '^Tnaovnt ^ajja(j\iv acuravTO^' " T>i Sf3^(pd^ooi a-ov

'ifT^^A, Tj$ (3c>ti2niai aoi; ,, AAAst ^

"^^ ToahTuv ^(p-det^/J^jo; te ;t) ''^TroXAuju^/jog

il^yJcv-y Tiva 'jiv iu^i; /3oji-3"p/av;

V. 10. " nS 6 ^aaiXdj; aa cffW', ^ ^acoazjuTio oi cv laraaaji; r ^Agoj {TB* ^ x.6«vaTW

V. n. ai, ov ilTroj; Jo; /Jjii (^aaikia (C ap^vTX' i(^ iefho^fj:, aoi ^aaiXia cv ooyvi fjt^a. ,, OvJl
y6 c/K ^aaiXDtvi; 'fki/tJJiXeta^ Ji ^aTY^^^a^ '^^Troiai t/ kaoJ(^' h^ ^ v^ clSr a%v^^ il;

^on^d^aav ^ avTi^s^^^riovT©^ ifin' kcu toi yi i/u(ol Jhito-jju y\yii/j^p'ov aa t Sa^ywA avJpot
Ji;(c/Lfov , ^^ fl^ israaTi; dpiTvi; rlw n Uq^tujuIuj y^ tIw hyi/u^vetcuf J/iTiovTot tx As^ou,
;). 96. 'oS'ap>i'^ct'^iB^ iraM-nXdg.i 'n^^7iky\aico; toI; }\9i7m; i^vioi (pyiactifTi; Jch gp^v ^acnXia^
og dpKioi 'oo^; Cfftr UTikp u/u^ TroXi/mpi^ toI; dk?\9^iot;' dX^ yt) y}K<l i(cfjje^;j cv co '^

d^nAiaj; al(^i]crt(di t^ oljaictg' ov ydp u o(pgA(^ 'nrapi^aaiv u/juv ol (iaaiAdjetv Ci/ v/uuv

efh}tO'jjuT2; :i
an Tmaav t cv hfjuv twMcov tJzjo /tjuct!f aTiwhetav TnanjuS^cov 8 %ivux> «Je

" Eroque illis ut panthera, et sicut pardus in via Assyriorum. ,, Proplerea pan-
therae more pardique , velociter admodura eos conteram perdamque , cunctos vide-
licet in Assjriorum trahens captivitatem. " Occurram eis quasi ursa destituta ca-
tulis, ,, Ursae more , cui sui sublati sint catuli, et ob grave illorum desiderium
quotquot occurrerint discerpentis , ego quoque magnam eorum occidionem faciam.
" Et disrmnpam conclusionem cordis eorum. ,, Et eorum omnes cogitationes quas ,

intra se continentes, studiose admodum peccabant, supervacuas ac vanas per in-

flictam poenam coarguam. " Et devorabunt eos ibi catuli siivae , et bestiae agri di-

scerpent eos. ,, Sic eos variis caedibus consuraent hostes; veluti leones de saltu,
aut ahae huiusraodi ferae , subito irruentes dentibus omnes lacerarent. " Corru-
ptioni tuae, Israhel ,
quis auxiliabitur? ,, Tantis fractus perditusque raaUs , quod-
nara auxilium invenies?
" Ubi hic rex tuus? Nunc salvet te in omnibus urbibus tuis. ludex esto tuus,

de quo dixisti: da mihi regem et principera: dedique tibi regera in ira inea. ,, Ne-
que enira ex regio aut inilitari regimine quicquam lucraberis: erit quippe et hoc
invalidum ad defensionem, repugnante me. Nara cura raihi placuisset dare vobis prae-

sidera Samuhelera, virura iustura et orani virtute praeditum, qui sacerdotium siraul
et principatura populi administraret , vos eum omnino deposuistis; aeque ac reh-
quas gentes , oportere vos habere regem dicentes ,
qui vobis usui esset ad bella
contra alienigenas. Atqui tempus adest ,
quo inconsiderantiam vestrara agnoscetis

nihil enira vobis proderunt hi qui regnare apud vos videntur, siquidem vestrae ora-

nes urbes una eaderaque ruina corruent. Nemo igitur tibi iudex erit, quasi imine-
 ,

IN OSEAM CAP. XIH. 63

775 ojjnlv KejLvd OT<, o)g fJi^rcLicu) ^^ rp iniKiiAm \7rctva.gtt(r.v 'usrs/U^JovTi, ;ccw Tiva,

'jra^i^i (^ori-daav 'Qh T-J^gi;- WeiJ^i] tott) z^p<i ccxr olx^ing roiq ^ctcnMOm \^(^ miieiy

ilq tLv <j^ oichK^jud^cov (^Oil-^accc 7n>Xi/UiOi q o/ ywu 7iAo5oy otdv t/j /SaoiAtiOovTOV 0*
C/uuv ovnq <^wuctTUTi^i' 07r!w'i>(c/:. 3 Vireiri oog Itt' oiyt-d^o^ M-^o/Ldpoi iQ jBctaiXico; rhv
aoyjwj dvfA,bijtjSfiQ^ ^ r^ juic^ne^ot, 7^ yvc^un; 7^ v/tMri^cu;^ Ifjico; iTrt^i-^^a, /^gL^eiv
(^
(^ctaiAict , d>; ctv pw avr\fnT^'^Q\v v/uuv to >^XXi<px, uTn^ ictvizifv ^^ZiT^^^o f^o\; Jh-
xjoilu). " Ka) cLvi%ov cv Tu^^ dv[,td fjt,ou. 55 Qu[JiOv/i^ij(Q^ Q ;j^ vui7 ^' i? Ci!c«v)i ;^ r
;(^di^yi; ^^vofjucu; v/u^-^ d,(p€i?\9v /u^j v/u^ t «//«iJx' cwfju/n^^ctv ilctart J\ vfjiff,; cJ^
ewjzfv fjfsf-^eiv t ens^y fj^^Ttov 7PJ<TCt> q oL[,(,cfvov vfiuv Iw vz^ rol; TTrtp' litQ 'Z*}^'^qjl^o-
•>

jud^oi; VTikp T^ Vf,ti7ipa4 cm^mQjictg ciyi^ Trav^n, w (3ct,cnAi}cyi TiK^dJew cturH; e^uvct<^ict.
" 1v^o(pii ao^JKia^ 'E(ppa.if^ cv JCiKpufA,fj^yi afJ^rict dtn^' caJ^lvi; d); nKrhcn]; yirov- J|-
^"^-

civ ajjnl. 5, Kai iTretJ^ Sfg^ ttavtwv ief^a^y^n (^7^0 yd t 'E^^ctip ilcad-oTw; 00; *^«to /tw- v. 13.

gpt^ Ae^ TTJ TTaiv^ tjoXXIw tjvol t cwgpo(plco ^j r ^^ytteAcictv g^^^rgj t 7IDIk\,\ci}; dcnjSeiv

Tg ^ a/6^Tizvay ii; IfA^, iv ju^Kirri n rri -/^ Sj^aoiolv ^v vfjuv tt) oLf^v^vav (^i^ro ^
iy}tAK^j(jLfj^jluj df^Tictv ^.iyi, TD TO -T^
'^'^/S^
(i'>i.Xiu fjfstTct aJ^i)?\ff, rol; iKiv; vttocp^^v^

vynp J% riiTMv (p«ji roicturou; <ffi%/:?n;5-«^ TiftcdQjLou; ^ co<^ <^'ikIuj yufjcw^h; d)Jiv^cni; cy
7&r Ti^CTav cnjuui^^.^ctj r rp i7nXy\Audvrcov vfjuv Vyj.yuiv ht^ujuaj.;. 5, Our^ \^6; <rov

^^vifx,(^; „ ToLUTa 'm; auLicnco; vfl^ lit ipyt, 0/ ojk iiJ^ujuyjdTm ^k^voj^ 7iumv ^
•TO S^(po!^v ifiji n. dpiOTiav-, y^ 'czsh r 'o^fJUiKetctv u) rlui ifjuLju, m 'Zd^; to iiJho/\gL

YiJetVj (^ T^lva.v7j'r* to7$ cfhKHcriy '• AiCTi vCv « vTivg-ri cv crujj^i^Yi rzKvcov djjni.
ifJioi jU.:i ,,

Toi^pSv '6'a.iJTa ^ouXt^cx^fjS^oi, cvzyKeiv ou ^uuuYicn^ t dTirjoXactv r olKAictv. EiTct t

i(^KCt)v vTncr^^ou f^o; ;^9ty,- g/ca^-e t Kjcjiv , iTrdyi. " 'Ex p^^i a^cf^n pjJOfxoLf atir^d;, ^ V. 14.

rltam ab inimicis adgressionem patiaris ; neqne ullum in lioc rerum sfatu auxillum

praeLebil: quamquam lioc potlsslme regum erga suos ofriclum est, ut Inlurlas eorum
ulciscantur: nunc vero hostes mlrum quantum regibus vestris potcntiores sunt. Sed
tamen cum petlstls tamquam allquid bonl acceplurl regls dlgnitatem Indignans
, , ,

cgo licet vcstrae voluntatis Improbltatl , nlbllomlnus ut regem baberetis indulsl, ne

forte viderer veslrae optimae debberatloni conlradicere : toleravl , Inquam , in ira
mea. Et nunc parlter iratus tum iili veteri tum posterlorlbus vestris Inlquitatlbus^
meum vobis auxlllum subduxl: slvlque vos ex ipsls discere rebus, quanto mellus
fuerat ab illls, quos ego pro vestra salute elegeram, semper gubernari, quam re-
giae vos commlttere potestati.
" Vortex iniquitatis Epbralmus , cum occulto peccato suo: dolores quasl par-
turlentls venient ei. ,, Et quia In omiiIl)us demonstrastis namque Epbralml no-
(

mine , more suo , lamquam, ex parte totum dlcit ) vebementem quendam Impetum
ac sedulltatem multifarlam impie agendi peccandlque /idversus me mentisque
,
ve-
strae cogltatio in dellcto tota deligltur ( lioc enim dlcit occultum peccatum , nem-
pe quia animl deUberaliones ignotae externls sunt propterea, inquit, in tot tan-
)

tasque incidetis poenas , ut quasl mulier in partu dolens , futurl sltis propter in-
gruentium malorum cruciatus. " Hlccine fdlus tuus prudens? ,, Haeccine sapientiae
vestrae opera ,
qul discernere nescivistis, quantum intersit inter gratiam meam ac
tutelam, et declinatlonem ad idola atque ad opera voluntati meae conlraria? " Quam-
obrem nunc non subsistet in contritione fdiorum suorum. ,, Propterea cum talia
dellberaveritis , tolerare perditionem vestram non poteritls. Exln porro malorum
 64 THEODORl M0PSUE5TESI

/). 98. 73/^ft)e/a, qJ^ cllt^ jMycpou r ^olvclih tiuvto^ t;/<a5 i^'i>^ct>fjuciuf <3)^^ Traa-ctv av^^TJivlw
/ 'iKTTichL. " n5 M c/^i;^fj (T» ^VCtVi'^ '^H 70 KAV^OV CTS aJ^H ;
„''^119« ffOi TOTg A2J//v cf^etVOLj
TtivTi Tcx pyijL^Tu-, c^VTi T T TWiKiP^Qv otcetvov •dctvct(gv \iTayiy>VTUv (701 T -ny^ooeJ-^y
My<l 'j T^ eicKTueJcav. " Wct^xMrTKi x^KpvTrfoL; "^o h(^^X/Jf/^ (th. ,, T(^^>j ;;^ <5>^flt-

HXmcnooq '6^ ivlg TOcriiTDig ^jtolg, m yttD jl^ ctch]7^g ^' ozx T5«j, o-vj.'/
Q ojjtIuj qJ^ cw-
TtSv TDTi r/J iZ!f^y/j(^7a>V.
V. 15. '* A/07J G^ ava jiAjov cicJ^^fpav <J^^Ae?. ,, T/v«5 8753)5 Ci^o^^roi/ 077 t lcriociLnXnzSv

y^TY^yfyi /lS^ ziq ctl-^/uistXodcncLV tclc, Jfe;^ (^vP^gj G?tr q t^ ^lovJhlx^ d,(pyifCi' tQto ^ ou
Kp yvodfjLlui ylyjvi iz^ a.osv^a> , 05 ^ y^^hKyi^ tIJj T5 'lioiicra.xhiJL )(^ G^ -t^ 'iKc/kia?
Ta o/t?'2t ^-d^eivo^' c^a)?\.vdr q tJJ J^wuJ^fjii tvi ^eict <t. T,yi tQ dyfiAii Tikr.yri' a><^ ovx,

ojJTog cfjitgiiAiv, c^ yiJ^hXv]^ to //JyiS^^B^ 7^ '^Ticiv ilyrav 6 'ZD^(piiTVig -, hv olg cJ^iTzi-

^ndovToLj ijz^ t5 dcKrv^ii Ay](pd^vTsg, iig "^T^c^et^iv m ou/Qlg d^og TTcipi^i , Tif^oipei^
//AXKodv v<^^v c/xeivag' WetS^li TtivvLU cLi^/^Ao^l^ig ajUTiig >^^m aaju£Z05 (^iKmexpiv
ojuTovg rriJ^ j(giKeiGi cvoiKKrctg S^^(p'o^ig T07n)ig, d)g clv ^jlvi Ji d,KKv\7^ig 'srap'i'^v Tiva,

p. 99. ^viiaivTo crvfJL/^^cty, fjL^

^'^
6?c avfjLCpoovictg 'S^i -t^ otc^^v d,7mX^y^g ^aKdjotVTO iTi'

*Ps. cxLYi. 2. ouTa Q Kiyi '^ /t(p£;^6«(^ t:^civi^' * Ta$ ^anoo^g r 'la-^hK IfhimjuoLy' 'Iva, iiTrvi
*
•Ps. CAi. ^. 077 chicarcLp/j^Hg cuLirlig ryjePi, '^yteicn-, iTrcLVct^ 'CD^^^ 'ur£<roLV iKihfht' (^ Vk^^ cfi'

ii7raTZ6(rav </}) ol KiKv^^oo/^oi "^jzso x,ve}ov, oD; iKv^^t^crttTo c% pk^£^$ '^^9^^:) K^ ^ "^
^£^v awjyiyf^ auriig "^^td olvoltoKcjSv (^ Jhcr/JI^ iCj (^oppoi t^ da/\ff,osiig. ,, AmAoTv oTmg
vcrcLv TioKKcf^ov cfiiOiraLp/jSpoi' t57Z) J^ Kiyl ;^v^u3a ot» dMfr 6 Kct^cav v//igi.g cti-^/Jist-

KcoQtg, ^ iig %^o^ictv ^^v diTaycLyodV , ilg TroKKovg TiODciKstg ef/icmetpi TOTiovg' a)g av

ut solet, promittens solutionem, pergit dicere: " de manu inferni liberabo eos, de
morte redimam ,, lam vero post haec omnia
eos. poena iam eruditos ex ipsa pro- ,
,

pemodum morte vos omnes eruam praeter omnem bumanam spem. " Ubi ultio ,

tua mors? ubi stimulus tuus, inferne? ,, Tunc a te dici haec verba licebit, cum
,

muhiformem illum interitum cernes hominum qui tibi poenam intulerunt, nempe ,

Assyriorum. " Consolatio abscondita est ab oculis suis. ,, Habebis cerle malorum
tantorum solamen quod nunc tibi adhuc ignotum est sed ex ipsis demum rebus
,
,

gestis innotescet.
" Quia hic inter fratres dividet. ,, Nonnulli existimarunt , Assyrium abduxisse
in captivitatem decem tribus , sed ludaeae incolas dimisisse. Atqui de hoc non co-
gitavit Assyrius ,
qui immo voluit Hierosolymis et ludae incohs paria facere , sed
divina potentia impeditus fuit et angeli clade. Non ergo ille divisit; sed propheta
nihil aliud dicere vult quam malorum gravitatem ,
quibus exercebuntur capti ab As-
sjrio ; vultque demonstrare cuiusmodi Deus dabit supplicia ,
quum suo tempore fa-

ciet illorum castigationem. Etenim reapse Assyrius captivos Israhelitas hac illac di-
spersit diversis locis ,
quominus uUum praestarent mutuum auxilium, neque collatis
consiliis de reditu illinc cogitarent. Sic etiam beatus David ait: dispersiones Isra-
helis congregabit; nempe ut dicat: dispersos eos hac et illac, praeter omnem spem
adunabit. Et alibi: dicant qui redempti sunt.a Domino, quos redemit de manu ini-
mici, et de regionibus congregavit eos , a solis ortu et occasu, ab aquilone et mari;
ita significans fuisse illos multis locis dispersos. Ergo heic quoque dicit: hic qui vos
captivavit^ et in alienam regioneiti deportavit, multis variisque vos sparsit locis; ne
 .

IN OSEAM CAP. XIII. 65

fji,r ^ lauTiiv rt-^^icr/u^oi 'us^x^inaiv i^v tivol Jhicoim^' 'fhreivoiTo J\ ju(oiX7^v v/uuv.

«ttWk- 6 oiosveA^^) iimyi. " ^E7m^<l Kvejt.og avg^8 f^vazi>voi, ox, t^ lp)i/>t.« l;r' ot/Tov, ;f^

avflfc^M^va 7^5 <pAil3>ctg dunl-y kSH cv^^pw/^^yW "^? 77>i^5 aw«, (^ 7ra.V7a ot»!?/' to cntcs^n

TO '6^dvfA,y]Tix.. 5, ^ETTa^i ^ aim^ 7n>>^i/uuov ^ Aiyi ''^

(^ W (^ct^vXmicov (SctaiAioL 05

«(TTnp gx 7»r(^ Tivppcodiv )cetjtJ^i]g

^P^ ^ Ji:clcu oivif/^i^ }(cf,vazt>v^ ol^^ov iTn^^dtov-,

o?\9v ouuTVV ci(poLViei JtoXn' rluj ti i\j(U^yia.v duni, y^ r 7^) 'Zi^(7DVTa)V dyt^v oi(pdt~

vioLV, ih iWfJLiOLV /(^'Qt^PKrctC' ^^ Tiu.VTaL J^ To, '^DepcovTzt ctum, }Cj 7iDXXy\g y\^i(aju8pix 7^

auaJ^q oi(poLViei )(^^ct7m^' 'Ze^g^? ^ 7r>, ttov *i Jhc» (m dzcvoLJi-, ttS 70 ttiv^^ov a-« a,Jh,

iTnjiCTaLj' JiOTj G§M- dvaL /uAaov oiJi^(pc^v Sj^-^k^' h^ Tzt i^g' ax^ if) ^. ^<rov, 70

^Sh^ditMcnq JOiKpv^oui ^)C70 o(p3z*A/e^ cov, J)i?^'MJrQ^ on •^r^criTOLi tQto vwu ajuTOtg

oiJh?\gv ^ TTicoq. eTtk t ^ tv Kpei^vlov axmSv fJMgi^oXluu ilpnfcaig, Xiy^ ttolAiv t yuuu

KgLdk^acTztv ajjrag nfJLCdojLaLV

KEd). lA'.

" ^ A(poLVi^i]crtTOUi la/uigLpeiaL, 077 oLVTi^ 'Se^epe rlw ^ov ouurmg' cv pOfA^pcuoL mantuj-
rouf, ^ 7a '[sm-nrdia, cuurrSv iJ)x.(pi^v\(Jov^ , j^ ou iv ytqn ouumv g%«ffa/ $^ppctyi]aov^ . „
ToVg juSifj «V (PmotV iKeivoL Tra^i^i 'S>^^ TraicTuv IhTnJh Toiq yi^vocnv ai-^fJt^Kcdroig' ^z&eg

Jl yi iK^vcov ^(gL^^Xyi^^i^ vvv ouuriig aTmAetoL jSapuvxTyf, vyno S>v hoLVTioL ii?\9vro iz^ ^fif-

TmXifJLH yt Cil mi^Ct. tfCIL^^gritTDV^ TnKePTZLia , ci)g pM^^ T gTJ yt?\gLKTO^O(pHfJ^COV TTOLfJicOV
'iMov if) 7niKifJuo\g, yMn ^luj r ywucwccov t lyKVCov (t i7reiJ^7np ojuriig rvi fjuvyifjuvi rp

in eadem statione adunati solamen aliquod liabere videremiiu; sed augeri vobis po-
tius aerumnam voluit in diversitate locorum constitutis.

lam vero liis dictis ob vim saevitiamque ostendendam qua usi fuerunt adver- ,

sus eos Assyrii, prosequitur. " Adducet Dominus urentem ventum ex deserto su-
per ipsum , et siccabit venas eius , et fontes eius desolabit , atque omnia vasa eius
desiderabilia. ,, Adducet ei hostem, dicit autein Babyloniorum regem, qui tamquam
ex aliqua longinqua regione , in venti urentis similitudinem repente superveniens,

universum Israbelem omnino delebit; eiusque prosperitatem , bonorumque affluen-

tiam , in vastitatem convertet ; eiusdemque omnes facultates , et quicquid maiori

pretio Labebatur , funditus destruet. Nam verbis , ubi ultio tua , mors ? ubi stimu-
lus tuus, inferne? subiungitur: propterea hic inter fratres dividet, et reliqua; ita

tamen ut intermedia sint verba illa: consolatio abscondita est ab oculis tuis; signi-

ficante propbeta , eventurum illud quod eatenus latebat. Sed enim postquam ipso-
rum in meliorem statum dixit conversionem , loquitur rursus de mox correptura
eosdem poenali calamitate.

CAP. XIV.
" Destruetur Samaria, quoniam in Deum suum rebeilavit. Gladio cadent; lum
illorura lactentes solo allidentur; et foetae ipsorum scindentur. ,, Tunc ergo , in-

quit, praedicta beneficia insperato conferet Dominus captivis. Sed ante illud tem-

pus corripiel eos exitium gravissimum, propterea quod copitraria Deo fecerint: nam-
que acerbissimum experientur bellum, in tantum ut ne lactentium quidem pnrvu-
 G6 TIIEODORI 3I0PSUESTEXI

^(^'^^.'/^''lcjLS/jm' ajurag ;(^yu£y la-cs(^^vicnv oLUTct^stctiq :, ditoKH^iv r^ \7iuyy%ci lu^ ov roig

"Y.
p. JIW
-2.
dvcoTi^ig iTTomtTzx^ro :, T i^jTi/dplw cLUToiq kvoiv IT^ XxjTiYp^v fA,luJvcav , Wctyl. " 'ETn^pa-
<p)i3j "la-^inX 'Z&^g ycv^iov (§) ^ov cra, cOot? h<^VY\(rcLg ca> r oLchKiouq (tov. ,, 'AAA^ ;^
vuXi </^7 ysi^ODK «^eyi^ps @ ^ov , ti^ m ctt/Tri^ cfhttouZ-m a.vct?\g-)4a-<x.juS^(^^ ^ vjnp oi>v roi-
^etq^ ik 'oa-lw }(^Tlwi^n^, aSriveta^- <t ?\g.^m ttc^)' IkTiicfk <f^ ^zo^cmiTrfcjd^TCdy iigLftav

V. 3. tLo Xvaiv, '^/UiAeliQ^ct] aqitkiV cmsJk^i iQ 'Zt^cnizovT©^. " 'Aj^o-P^st/Sm /u$' ictvTziv
/^yag, ^ 'fhgfictd^vm «^e^^g ave^ov t 3bo»' v/M^- iiTmi^ cwnS, J^ujuciaTq yraa-a^ oi(pcupeiv

a/.^p-naif 07mg fM\ /\sll3yivi achKta^j (^ 'tvct ?\9!,^y\T£ dytdu. „ Toii^TVig Si] Ticn 'zs^t; dA-

A)iA9t^ ^Y\aTX(B^ Tvig 7^y>tc,-, cfi\m vdJcm^ /j^ oAPi c/)' oXcov ^ct;^; 3ioV* ava,a(p//3oA9v
3 gjgrg T ^'gjj' , tS 'Txrdcrcig dcpcupeiv v/^^ Totg d/ifpTtctg oujjtc^zctiq 'i^^v (^ ^ov , iiTnp

«V y/<$tc /MQ./A/e?Q/^iic; 'Qh rrHc, avftf^cuvHaiv 'lcfbi tfciMolc,' «5 civ iJinitATt '^&^q a,aij2etaif

vdJovn^ir, a(^^vov i^iTi T^p (iyctdwv <3x^9t dnou r pi^pnj^W* (^ "^cr^Zi^^STi Trctvng aA-
AyiAst? chlujiiutq cLunS dhir 0/^014 k^ Jug su^e/gjit^ vyst^p 'r^^ vixrap^avmv v/juv ^^tto- .

cfbuZoii n^K^v.
V. 4 " 'AaT8p 00 jU.w aw(rj7 y\/{ff.g-i l^ 'iimoav ousc a.va,l3i\ao/ii^Uj ovkati ov ^y\ ii7ro/j5p,

^ol h/i^ Tvlg ^ip^ig 'TY^^ "^^e^v M/^. „ Oun ;;^ 7^ tS dosuejtov ?\gi7rov chnaci/Aji^ ^on-
i). 100. a. -deictg., dvwTzep^ ;^3?gwTg$ clurJ Sf^ rlw diictv tviiJ^/j^pviav htz 'i-Tnsrotg ^nazt/jS^poi viu-
co/Bp 'Zi^g (puyliv- Trapigi yd b j3onBtov dzog' Tioppco^iv q iau/ndzt ^ 7^ 7fk(tvy\g Ofceivng

?\9i7KiVy u)<^ Tu 'ura^ y/a^ ytvb/Mfjoc -^oy^ ovo/Jict^ew. " ''Ort cv ao) iKinai hp(pcLvbv. „
^lc.Tnf^iXeitSni Jl /^ tti^' zlg ^ov iuyvci)/j(pnijur\gj
yjjf tjis s'e G^ <ho/j^ovg avfj.ini^itot;.
V. 5. " ^ctao^ctii TTis }(ciJ'Qi:-i'icu; cttrcJv , ayci7iyiaw auT^g b/ns?!syji>g, otj d7nq>i'^iv y\ 6py/\ ^a
ocTT aumv. „ E/ ;^ «/^ Totavvx Q^ncn Trcietg, aKsa-yi t 3?» ^UTa g7ra}/[gAA9/4^'8 t^ /5%«

lorum miserturi sint liostes, neque mulierum gravidarum. Age vero postquam eos
eventurorum malorum commemoratione satis ad modestiam composuit nunc pro- ,

missioni insistens quam in superioribus fecit , futuramque illis molestiarum solutio-

nem portendens , ait. " Convertere, IsraViel, ad dominum Deum tuum, quoniam
infirmatus es in iniquitatibus tuis. ,, Age iam , respice modo ad Deum; et volun-
tatem eius considerans, in quantam veneris ob delicta tua infirmitatem cognosce:
et cum insperato incumbentium malorum solutionem sis nactus, da operam ut de-
bitis officiis in posterum defungaris. " Tollite vobiscum verba, et convertimini ad
dominum Deum vestrum. Dicite ei: potes omne auferre peccalum: ut ita non assu-
matis iniquitatem , sed capiatis bona. ,, IIos quodammodo sermones inter vos mu-

tuo serite, quibus omnes per omnia ad Deum tendatis: certaque fide credatis posse

Deum vestra omnia peccata delere , si certe vos paenitentes in conlingentibus vl-

derit calamitatibus: atque iam omni impietate omissa, uberem impelrabitis bonorum
a Deo largitionera, Simulque invicem exliortemini, ad perpetuos iili bjmnos et gra-

tiarum actiones ob ea quae possidetis bona, attollendos.

" Assur non salvabit nos: super equos non ascendemus: baud ultra dicemus
opificiis nostris , dii nostri enim Assyrii deinceps indigebimus auxi-
estis. ,, ISion

lio , facti iam ei superiores ob divinum patrocinium.,Neque equis utentes ad fugam

spectabimus: adest enim auxiliator Deus, Tum et ab illo errore procul postea eri-
mus , eos quos ipsi feclmus , deos appellandi. " Quia in te miserebitur pupilli. ,,

Date operam ut una cum benivolo sinceroque erga Deum affectu egentium quo- ,

que raisereamini. " Sanabo babitationes eorum: dibgam eos manifeste quia aver- ,
 ,

IN OSEAM CAP. XIV. 67

crS y^ TiztowuT^' v^ ou "^ttoc/^io^ jl^j aci tIuj Trahouctv o)wy}aiv ^^ irig ajUTy,g oJ^iicncLg'

'itrLu efl ri^ h/uio'ictv r abyiTrluu oLTi 'TrcLa-cw hqytw oit^iAm a<p'
^tt^z TmvTct; Phc^et^tTOui ^

v/L^^. " ^Eax>^ciu\ JpOT^^ tzS Icr^wA. „ Ojto?

ct)>; ouutov c/KZi<pcav tyi 'zsrcip l^ou x/ne^i-

yt/jjv/a, cocaJi^ « Spotr©^ 6ic^i(^m iicad^ d^ iccLpTTHC. " 'AvStjo^ 6); Kejivov. „ 'EtijJo^oi;

gfw/ 'cZ)^5fc Traai. " Kou (^ctAai Tttc, pti^ctg cuml' wq h A//3a»'©^. ,, E.'$ 'mK\j'^y\^auv ^-
cAacrl, <^'ix,!w c/Keivov r WcJpOi<; <^vo^pH/L^ov. " nop^aDVTai ol ttPicccfhi cwnf. „ 'Ektx- V. 7

djjcjovTOif ^ T^^agDV «u^anj^j^a^ oi cf^ duni. " Kcu g^ «$ gAstia fc^ToticapTsrQ^ ^^ , i\

p. 101

hr^^^ct cltm[ ch; hi^ctvov. „ Autd? ts «^ tii? iftv\q K/nePijutpvicig a,et duAAcov 'iquj td/?

KOpTimq, <t Xi(iajva>TS J^ikIw v\cPb<; TrTiq djciiovcn vx, <tz%i dtrrJ oiytdu. " "ETiK^i-^ovcji jCj '• »-

i^^-d^lOWUTOUj TJZeTO t/o/' CTTtiTrlcU CLVT^ , (^ ^y\7DVT0Lj j V^ (^QjL^lxJDVTOUf ^ CnTOd. „ 'E^^CW^J^&CVT^?

"^Trv^lxTHCTi T oiKeicov )(^ ^/uSfjovcn ajp-Snvov 'ir^ Kctpvriov i^VTig r^ g|U.?j HMcfi/mpvict t
,

v)fl»j5^cM/. " Kot)' oJ^ctvdyiai m; ait7n?\3g tv /uivn/mprujuQv cwrkf' d)g olvQ^ AijScLvn' „ Outw;

hefbg m (t "ZD^^crtwYig ivig h^cnv , oo; cLftynA^ -n clv-S^facra, (^ oJvQ-' 6 k^ to oo©-" t

A</3av8 ^5^g^ iJcoBag.
'^^
TftT 'EcppcwjLt, T7 tfWii gTi ^ iiJhT^ig', lya iTztTmvcocra. ox/tcv, ;^ lya j^c/LTi^vcm v. 9.

OyTOV. „ OuJiJiTl ef^ CJOl KOlVCOvioAf OU Q /UUOLV ^Zlf^cmX/eV ii) 'Z&^g TCt ilefhi)?^, i^TXreiJ^ ftV\

<J\ efit\d^(rri Ti c/KeivoDv iya ^ vmp Tvig ^z^ c^KetvoL cmnef^g cn Tzfos-avchcri fs^/BoLAcov

Mji^/u^M^VTa 'f)n T^ -nu.Kaxcig ctvietei^a, iurw^yia^. " 'Clg cl^K(L<j(^ 'mjyjf.^ovuzt cJ^

iftH h 'KtiLpTiog (Ts ivpy\c7iT0Li. „ ETTefefh aetdztXig ^ td JivJpov tQto, Kiyi ctj o); OKetvo
Sj^ TTUVlOg T OK T (pvAA&)V «^ KOftlw, bTWg iTnVTOUj (S: 8TU< efilWia//] T CtytdtOV i^VTig
T ei^^v'icuf , m cujTvlg Sj^ 7^ IjttJi; xjn<h/jicv'ia.i; '$7ro?[gLvcng 'Zt^^^cn^' 'AzoXiidtog q Trdai p- »«2

TfSTVig iTTiiyf^^u 'Zi^^^-iWAg. " T/$ OT^fiog, ;($£/ avj.-Aai TuuTct; >i 5iu.gTt!;, /^ p^cJcrgTa/ v. 10.

sus est furor meus ab eis. ,, Si ita , inquit, te gesseris, audies Deum haec promit-
lentem alque facientem, teque in antiquum habitaculum restituentem cum potestate
eadem: aequalem denique similemque priori erga omnes ostendet amorem , quo-
niam omnem iram suam a vobis avertit. " Ero quasi ros Israheh. ,, Sic illum mea
cura nutriam, ceu ros fruges alere solet. " Florescet sicut hhum. ,, In lionore apud
omnes erit. " Mittet radices suas quasi Libanus. ,, Excrescet in muUitudinem,
haud secus quam ille cedris densatur. " Ibunt rami eius. ,, Dilatabitur prosperitas
nepotum eius. " Et erit quasi olea fructifera et odor eius quasi turis. ,, Ipse ob ,

curam meam semper fructibus pulhilabit, et turis instar suavis erit audientibus pro-
speritates eius. " Revertentur atque sedebunt sub umbra eius: vivent et roborabun-
tur tritico. ,, Post reditum fruentur rebus suis , ac perseverabunt uberem habentes
a mea providentia frugum largitionem. " Et efflorescet quasi vitis memoriale eius,
et quasi vinum Libani. ,, Ita suavis erit et iucundus spectantibus ceu vitis flo- ,

rens et ut vinum quod in Libano monte gigni solet.

,

" Ephraimo quid ei ulterius et idolis? Ego humiliavi eum et ego roborabo
, ,

eura. ,, TSullam iam tibi esse communionem cum idolis decet, quia nec illis prorsus
indigebis. Ego vero qui ob illorum studium le liumihaveram postea paenitentem
, ,

veteri prosperitati restitui. " Sicut iuniperus condensa, ita fructus tuus ex me in-

venietur. ,,
Quia haec arbor seraper virescit, ait: sicut illa seraper fohorum coma
frondescit, sic et istos fore in perpetua bonorum ubertate ,
quorum usus eis a mea
providentia continget. Consentanee vero his omnibus , addit propheta. " Quis sa-

piens , et intelliget ista? quis inteUigens , et cognoscct Iiaec? quia rectae viae Do-
 y
)
,,

68 THEODORI MOPSUESTENI

wjTzt; 071 iu^eta^ aj ocfbi r KvejLHj (^ <^'ii(^oi 7n>^djar)vrauj hv ojjtouc. ,, 'AA/\i ^ ovto^
av 7J$ "^57ro(pcw voiTO OT^pcK (£' oz-MygTov if) (^ T iJpyjju^cov "i^VTa T 5^araij'5 ;f^ «a%i TaOTa
lcmnefkia^tTX,:, a(p m oJ^iquj K/i^ejL^rjL^a^; ts axtTiiq t^ ^;cS ^ ajTacP'^ jUijiovTCLg tv f(^-
?hv, cv ajmKAgryYi
aTs-etvTU Tct 'Z?>^^
^^oO
tQ
t '^^vm-,
<STi£$fcTlo'/^a
o/ "^Tro/^c/Luai q

6p'&CT>ir©-' ^jM,^ msAXrig,

f^^gavojj t^ Kpei^ovcov iTretJ^Tnp
, fA^ Y\q f(^ '^ouovcnv
iTiuyl Tii^cdeji.cuif' Ttj ^'Q./ui7\9jL^iiq^ 'Z^aw(^etv o^gztTctj' eh^gLisc, n. "STirxpcuvoiw av Tig

Gm' o/ THTVig ovTCig, ^ cJ^ l;^TEfl8 r«TTOV a^iXei^ctj o^^jL^ag' j^ azenpepvi^^eS^ J^

cv r TtfxcdejLcuq yivof^vnqr» ik '^t^eJ^'^'^^ Q a^iTV\g }\gLfjLl3avovTCLg -^ c« t^ ju/i^&iu/iKeioLg

'ZiTe9^7*vo/A{JCOv ayidtov r "^/\gLvaJV' dai/Bilig cT' aiv '^^^rivonv j^ Travvx. /j^ ttcw^Icov
d^iag f(c/L}icuv c/Ketvovg^ o/ i^ncfly i^vovaiv Ttna>v, t^ ^zs^g tv ^i^^v -sj^sibtii^cotbs pOTrvi

f(cf^ awuiivof SJ3L tQto ryi ^hovTtxv iiJiv o\oi tz ovng. 'EofjLluj^a, "0.01)1 tQ 'Szr^^pJiT».

EPMHNETA LQHA TOY 11P04>HT0Y.

p. 103. X M.e^KeiTOLi jiSp hfuv tQ /yt^KS^e/a 'lde)»A tQ 'Zt^/^riTii TVig artn^lujeictQ djmp^a^ajf vwu'
'iTi 3 vzffodiaig (luni 'j^ T^yjnv^ Ttotvoog il^Tretv-y m /jptf iravTcev ^ 'dtf^(pnTwv , Tct fu^ (^
?\Stov ioujL^ja f^lwuetv icnTachtJiOTCxv ^ y(^ tIw ly^ojtd^lw djuToig <a%« t^td t dym 7rv<£j-

fJig^T^ '^e^v 3>v d^^ f^ ')ky)Vi, ^ctbd ^^ 'u^Tiepv "i<^luj -i

/t(^;^6«©^ Aaf/cT
TraKojf f(^ 's^TnxKaJi f(^ twXv <si^ 7^ <T)p fsresf^y fj(^TC6v Ofc^datcog dTrcwjct toc 'S^ (^
?[SIL0V ioof^a, n^ $J^(^ogHg f(g^plig iipnftCDg' to dwvo <t. <2^d r^ T^itiujv lytViTO <3^(p>7Tz/v

TU TTOip C^etVci 'Z&eP TIOAACOV pH-JlVTOl Tp ^CyWV V<ne9^ Kiy>VTU)V^ <C 'ZlreS^ OUITri ^ TY}

'rp fS^yfj(^Ttdv C4c^da\ ytw;cpS* cog dv o^S t» ^ 'u>e$ctpY\fj^oi>v ^jmfAAfjuvviaftoiiv aTrauf-

mini, et iusti ambulabiint in eis. ,, Reapse exploratum est, illos esse sapientes atque
intelligentes ,
qui praedictarum rerum scientiam habent, et earumdem studio tenen-
tur ;
quarum praesidio seiuncti a vitio , et virtutis participes , deteriora vitabunt, et
fruentur melioribus. ISam cuncti Dei actus rectitudine multa redundant ,
qua diri-

gente peccatoribus quoque poenam infert; et postea paenitentcs , salvare scit. lam
vero iustos illos esse compertum est, qui hoc vilae genere sunt, et utrimque iuvari
sciunt: qui modestiores a castigationibus facti , hortamentum sibi ad virtutem iudi-
cant, bonorum post paenitentiam impetratorum usufructum. Impios autem esse con-

stat omnino , et quibuslibet malis dignos illos ,

qui nihil horum cognoscere valent
* ob constantem suam ad vitium inclinationem; et propterea quicquam honestum ac
debitum intelligendi haud compotes. Commentarius in Oseam prophetam (explicit,

COMMENTARIUS IN lOHELExM PROPHETAM.

Jr ropositum nobis est beati lohelis explanationem nunc exordiri. Est vero sermo-
num eius argumentum , ut generaliter dicam , idem quod omnium. prophetarum
eventura populo praedicerc satagentium ,
pro collata ipsis hac in re sancti Spiritus
gratiaquorum prophetarum primus quemadraodum
: ,
retro aiebam , beatus David
olim immo valde antiquitus et multo ante rerum exitum
, , , cuncta populo diversis
temporibus eventura edixit: quod idem a reliquis etiam prophetis factum est, qui
antiquiore adraodum tempore ab illo dicta ,
posterius adfirmarunt ,
paulo nimirum
ante ipsarum rerum eventum: ut simul et de praedictis admonefacerent omnes , et
 IN lOIIELEM CAP. I. 69

"Ssi K^ «^ ^«OTOv lahjudpoL Ai^vng-, r 'ZD^etpnju^cov fxLuuom r dAw-^-^o*'' «^cpog^v*

cf^ ovTMV, ^ y^ Sj^^po^ag avulBoLvmv fc^pisg 6}cetvct)v, a TtS /n^fcsf-e^o) 'Zi^Siv ^Q^ctfj^
ilori(Q-oLi AaficT, a,vcty}(gLicag Tp '^!>^(py]7Zel'v 'ifcsf-TQ^ kJ) >"%) to jtAoVov c/Kmct (pctmTcLi

Kiyav-i cav iy^vdiv i7r etimSv y\ iK^cicni i<h\HTX) (ZS^yMoi-i^V' aumTifov q \k tjvos aLHJO- p- '"*•

A83/af ^ 7»T0 '^tf^ct^jL^Oiy }cgLi Jivct t /j^ ThTo ia:)jLSp'ci>v , ilpttju^jct S^T^voti )(^ m
OJUTOL TC^ /AS-K^^J^^ ^ctvi^' 6 y HV lu(^Hff.Q/.0(; ^£icmi Ttt «s^^' Ti. T ^Ko<Tve!tcav K^ Bct(BV'

KcjiViouv v^s^v '<2%i (^ ?\ghv iahjuS^oL Aiyi-, aztxpes^t^eiv aju%vq rri jutvv\fjLYi Ts-ae^juSl^jQ^
CJKeivcov Q 'l<i)MA jUAijuvyiTOLj ju^ '^ ouwrvq <j^ dtrrcSv ^ oLTi f(^ x^ (^ ouutov ngJie9V Taf

^CLam yi^pvwq^ <t '•z^d 'f/; oumSv iiTretv j^ ritt' "^x^ro^^Af-vl/v t Trvdj/uiSLTiyJjuj '^^T^OLy.-
ju^©^' 's^^dTiai Jl fi^ TOL jui^ tIu/ ''Stiv Bct(3vXm©^ ijmvocfhv ivdug aju^lg yi^voTa'
07r!uji}(gL aavdifcov ju8p g-<9"v(^ oiuJqIc, i7nKv\Kv^v , «TT^p «v o/ 'ZZ^i t Fo)^ cJ^rip^v , ao-
J^ia/ a/Ts-oLVTa^; '^STroKiaztf (^ov?hjud^ov' ca^p^a-aA/ Ji oi incf^zioi r^ d^ia, avftjui^^ct Kpiii^oi^
OXiivCOV ii^yiTOL} Q }(Cfj /Z2%i TO7WV W /^^6^« AoLVleP' C4/ •^Kjmfiq.

KEO. A'.

" Ao^©^ ;ct;e/8 5 05 l5^«3>? •^<>£9$ 'la^iA t t Ba-S^awA. ,, FI^^ai^M 77? ^ (£' auiw v. 1.

<3>^^73A>io7a)$ TZif 'iloTjg, chiAovazt OTJ cJ^ ''SvTvt^^Kv^^icog Tivog iyfiy^v-ijag ajujzJ'-, -d^etodiv

Kiviiju^og Kiyi TVL i^yjg-, iig dx^iKeiciv awuTiivovtct t ?\gLH. " 'A;c8aaTg ^uTa 0/ 'Ziffia-^v- v. 2.

T^^oi, (^ gvft)Tja7!tcd^ TravTig ol t^gLirjiKHVTig t ^wv, et y^y>vi TviavTzt Iv r hjLVipcug vjuf^. ,,

'D,; av ^ctdv ,vj)T^e9^ S^fgLKetju^ag 'tj^i Tzi Xiy>iu^ct^ J)iye,ip£tv 7z«f (p6,56) t iJLlwvojuBfJCOV i>- i^'-'-

TretegLTOLf ^ cog^ ^ 'Zt^otjuuov cujtu rjo ?QycjOV if) t a.ixreiXUju' ^zirepg aTxrctvrcti; di]-, (pnai-,

G§u- r^6' -j/^ okSv^g 7)15 g7ra}/fgA/W ttoi^ixolj (^ Kg^v y^ 'zz^ ^ '^''
olXKoov ^ct^g

ea iam in pioximo esse adsereiilcs, valiciiiiorum demoiisLrarenl verilalem. Quum-

que varia essent , variisque contingentia temporibus ,
quae a Leato diximus praedi-
cta Davide; necessario unumquemque prophetam plerumqiie ea dicere apparet, quo-
rum sibi propinquior demonstrabatur exitus. Connectebant autem, consentanea qua-
dam rei serie ad id deducti, nonnulla etiam posthinc futura , sed baec ipsa a beato
Davide dicta. Beatus itaque Oseas quae ab x\ssjriis ac Babyloniis eventura poste-

rius populo erant, dicit; emendare hunc connitens rerum iliarum mentione. lobel
vero easdem ipse quoque res commemorat; quippe per idem tempus vivens quo
Oseas, atque in eodem argumento versari spiritali revelatione permotus. Addit etiam
quae post reditum Babylone statim ludaeis contigerunt , cum gcns scythica eis su-

pervenit, cuius dux Gog erat, omnesque funditus extinguere volebat. Ceteroquin
ludaei, Deo suppetias ferente , victores extiterunt: qua de re beatus quoque David
in psalmis verba fecit.

CAP. I.

•• Verbum Doraini, quod factuni est ad lohelem Bathuhelis fdium. ,, Hic pa-
riter titulus quidam est , aeque ac apud Oseara , demonstrans prophetam ex reve-
latione ipsi oblata divinitus commotum ,
quae sequuntur dicere ad populi utilita-

tem directa. " Audite boc senes , eL auribus percipite omnes habitatores terrae: si

facta sunt taha in diebus vestris. ,, Quasi ad dicta audienda segniores , excitare
praedictionis terrore conatur; quare el initium verborura suorum capit a minis. Ad
omnes certe, inquit, terrae incolas praedicationis sermonem inslituo, in primis vero
 )

TIIEODORI MOPSUESTENI

G^ cv v/MV '^ir/Bwn^y.g , Kctf n j^ /tAsov ilefivetj Sf^ (^ MgcK^v h(pei>^VTCLt; ^ovov ^ et

Ji 77 ^IOVTV yi^VO;-, « K^
vwu vfMv
@ VjU^&n^V )(CfJl^V y M kJ T T XJfAATi^V TIUTl^V '6^<^Sly
OTwict <h} hr^\(T\ b^oq^ 'Qh fj^ ufi^ eivct^Qfj^^ ^ovcp-, aLviyo-
'

fj(gL'/.od tssT

/^p©^ Q fA,yiK%7ij Ittci iA,YiJ\v Vfjigiq c/k lii; AVi^ii(g.KicLg dxpiXnju^ng opa, ^wuct^f-nov
oiiZ ^ 'Ts^ytOTrfoyTO^ ^ ro ^l^v. " Uie). dujtfv %lig TEx.yo/5 vf^ <f^y\yyi(juSi j (t
fj&fj

7a
'n-jcvct vfA^ %lg liicvoiq aumv ^ to nkicvcL camSv
(^. ilg '^iotv i-ripcLi'. ,, T01S70 ^ J{j 7^
vifM im^^djJDfj^cov vfMv TO fuyiSQ^ ;(gi.}ia)V , co^ <Nlv vfj^gLg ^ t Sj^^Ji^v t oIk^cov
ilg Gsiy fA.^Tc^TxrenoL ^as^Tiif^^^^.cLf t yvaxnv-y '/v' m Tp^ ts^yf^gi.TWV y^^vcmg rri acitOYi cm>-

(p^vi^etv Jhvcujo ;(g,K^ivotg.

'' T^';^Ta/\P<7ra 7115 ;(g.fA,7JVg ;^T4<pct^ w a>te/5' ^ tk f^gLTu^^siTm 'wg aLKQj.<^(^
i(cf.'rc(pcL'^ (3p^^©-" ngji
tcl li^TtiTQma tQ fipi^x^ f(Sf'Ti(pcL'^ w IpyaijSw. ,, T^Tnjtaig
jSisAiTOLj TCL iTr^Kv^TOL auKolg iiTrav i(g.Kcl' ^^ ong oiei^lig fji^ '^vtzl to 'Zef^Ti^ hn-
TiiviTO' iKYiXvd^ fj^ ylo (^YicFi @iy?[SL(poL(7up OT ^
hosuQjicov (^oLaiXivg y 05 J^kIw )(g,fJL7mg

p. 105. HK oK\yt fApvi "^ 'Zi^aTDCOVTWv vfXAV iJ^i^axnv' /uiT Ofcetvov 1cLX[jLcwoLaTx.p coauio dx.g/5

7ig Tikiov ''fkiviWA^tg icl vfd,Ti^' hsr Ofcnvotg ^ivvoL^pei f>L /3p8^« JiKtw 'koivqv a,(poLvt-

(Tfnsv hiTxyav r <Jki(g. (pvXoug ^la-^nX' i^zir^i^Avdiv a>cnrip jig ipuai^v] 'uf^g 'Igig ^iTTolg b
(2olCvXcovi(B^^ og (^ G^ tH; \iichLia4 ^^m t Hjotvov ojuivTCov t^ oAy^figLXoochajg TnTnjtvswc

70 i(g.wov' iiTZL in (BiXiToLf ThTzov y\ {/.lujucng; '' 'E;cv)f\[A7? 0/ fA$uovTig cJ^ oiva avnSv 'd^
:,

nhaLvcnx.ii inivng ot mvovTtg olvov itg fAA^luu' oti dl^ri^ToLf c/k <dfj(gLT©-> vf^ iu(p^miiyi

}(^ r^^. 53 ^A7Jo^<d^ e^i] tIw fj(k^lw.i u(p' y]g i(gLTc^fj^oi vwu Sj^ tLv 'Zi^g 70 yjt^v
^ottIw:, ovJ\ (jwjopoiv id^Xm 70 Jeov i(g^ itUTa.<piTi iig cfhKovoL i(gjf ^pmQug^ ii Trwg t^
fjL&Qf.fJi%KetcL T TmKajLcLv ^"S^mxTfA^-A^iTi fA^uv' iTraJh "^ ouiViTt ^'tpciv vfjigig ^ iixppcu-

ad senlores ,
qui plura scir6 ob suam longaevitatem debent: rogo , inquam , ati par
aliquiJ vel aetate veslra vel patrum vestrorum contigisse sciatis ,
quale nunc vobis
Deus facturus est ,
qui longo quidem tempore vos sustinuit, sed iam diutius non
tolerabit; quia niliilo vos meliores ob patientiam suam effectos videt, immo contra
in deterius etlam rueiites. " Super boc fillis vestris narrate, et fiiii vestri filiis suis,

et filii eorum generationi alteri. ,, Tanta enim est eventurorum nunc vobis maio-
rum magnitudo , ut vos oporteat per successores vestros ad posteros notitlam trans-
mittere quo rerum gestarum novitas illos quoque modestiores possit efficere.
,

" Residua erucae comedit locusta, et residua locustae comedlt brucbus et , re-

sldua brucbi comedit rubigo. ,, Flgurate vult superventura ipsls dicere mala, et
quod semper priora posterioribus augebuntur. Venit enim, inquit, Tbeglapbasar As-
syrlorum rex qui erucae instar non paucas rerum vestrarum partes pessumdedlt.
,

Post illum Salmanasar, ceu quaedam locusta magis adbuc vestras opes depopula-
^us est. Deinde Sennacberlmusquasi brucbus generale exltium decem tribubus in-

tuUt. Postremus omniuin tamquam rublgo supervenit babylonius (Nabucbodonosor

qui ludaeae quoque incolls captis, communem fecit captivitatis aerumnam. Porro
quid barum rerum denunclatlo? " Expergiscimlni ebrli ex vino vestro et
slbl vult ,

plorate omnes qul blbitls vinum ad ebrietatem: quia ablatum est ex ore vestro gau-
dium et laetitia. ,, Pellite ebrietatem qua nunc occupatij propter vestram ad vitla ,

proclivltatem, quod factu opus est baud vultis conspicere: et ad lacrymas ploratum-
que convertimlni , sl forte paenitentia antiquam abstergere poteritls ebrietatem. ISam
quia gaudere vos ulterius atque laetari non slnunt casus , mebus est paenltentes
 ,

IN lOHELEM CAP. !. 71

Vi^ttj TO (TJiJu^ncrojt^ct ga, ai^etvov ilg /ui^ju^Aeiav TrtT ti •3-p>iv&) ^v\ott^aJi (t ivlg cDx-
KpuaiVf coq aiy cvnudiv KOv(pi(rjmfiq 715 v/iuv '^uonv t/j tigjtoov' iivx, fxlwvcov vvAp otou

-pxvTU-i (^mcnv,
" "^077 \^v(^ avil2r\ 'fhi rtw yleZ fjLOV \%v^v ^ avcteJ-^^f^n^v' o\ oJ)ivTiq clunf-, v. e,

AiovrQ^' ^^ ct^ ituKaui djunf, caq (mufji^vH dvnf. ,, "ETr^nXudacn yb rjj ;>&pa rvi \iA,Vi tto-

)<ifjuo\ TToXy^i Ti f(^ J^wuctTvi^ 0) Movmv ouJiv acpeg^Afptoi , roiq ocTSoi t^ r y.u?,cug r
oix.eicuq ;c5t^cr(paTlov7WV tb y^ ^(cf.rcmciXiaitovmv r x/mvc^v TCt ifJUTnTrfovitt-i biwg ci(^ctA/'i- p- «""•

^ovTig Ti. yjj\ ^etpHjL^oi rvHq 'oTJkoig. " E^td rlu/ ctfXTnXov jM,« ih d^pctvnrjLisv , yjj\ Ta.q

av)(^g ftou ilg cfvyH?^ct(rjL'J>v. ,, Uclvtx, (^ 'l<r£^«A, ov ajM.7nA« Jialw ^c^eivizv , <t SJB'

TT15 '^[A,iA^ctg \yi(y.KKoii7h^cdv tti5 Ipw^? v\(^ctvicji Ti. f(^ oiTiZtjXicrc TrcjLvriXc^c, mjjj r o/

jJAiTta (nJKcug, a.g cjwJi^i-^iV aLTvkcroLg' oimilitQ^cti q ^HKiram <7^ cv ouvmg VTn^i^vrctg
T^iirCO Ti }(^ JwVCtfJLi-i C>K tQ TO. TDlCtUTX JivJpCt UTTipC^ipetV 7]^ (^VTCttv TYig d.fA.7nX0U

JoKetv. " 'EtfdCvfiJ^v cv^Mp^vncrgv ouurlui-, y^ gppi^vj/gv iKdji(^(Pi Tct yArjuictTtt auuTf\g. >>

X\ai(rajv auurlw OKfC^^^v «tw? dvicayacriv t5 (t ih al^^ji^Kcocnccv dTmyt'^ , ca; fj.Y\J\v

dTTioiitAvauf THivrctg )tKr\jL(^Twv Ad6;^v^v7&)v Ti }(^ ^npav^VTttiv TravTeKcSg ^ ro rluj

afjiTnKgv CJKcmaSrlwaui. " Qplufhcri '^fftP^ f^ UTno vufJLC^ltu ^c^.i^cda- jLdpuju artKKOV 'fki \. ».

(^ avcfpa ojwmg t 7raLpdiviyJ)v. ,, Tot^ tm; ^s^^^vo/Mct^ al^YKJuvrctJj t^ olKCtct^, ;^ /j^

ju^ytKcov v<^a-ii(n 'ds^g u% ryj "S^plwcov dvazKaua-ju^oi toc cjVftfiilinyJiTa durvig i(gL>(gt'

H^ JiT^ov y\ yvuur\ vicoii cnjjja/^^etcRx. 'Z&i^p? ytjuigv-, ilTct d-d^^ov "STivlBaKZcnt (g) avJpa,

^ iSapuTi^v T> 7m-&(B^ 7J15 dt^cu^icncag ipyd(^irocj r o^UTy\;. " "E^^rauf ^cna (t azrovJ^ ^*
^^
c^ o1kou kuqJlou. ,, "EvQtvdtt 'Zt^JiiKcog tu. ^jzsv 'tp /BctCuKcovicov 'Zi^iavjeju^a auuTvHg

fj,Luj<l f(^}(^' 7CT5 yb iimvactrv t\ cv tl^ vad t 3^S CMr%^iL^Y\ KetTnpylay o-wuvti^cf. tvv
Ti olitov cjA-s^fy^cnv o (^ajBuKcoviog, (^ CT^ ^
^ 7iiKioog al^ju(^KcoTiig iKgLJiiV dTravrotg,

ploratu lacrymisque uti , ut liinc vobis levatio aliqua malorum contingat. Deinde
significans quamobrem haec ,
pergit dicere.
" Gens enim ascendit super terram meam fortis et innumerabilis : dentes eius
leonis; et molares eius, ut catuli leonis. ,, Supervenerunt regioni meae hostes multi
ac vaUdi , a leonibus nihil differentes ,
qui dentibus suis molaribusque conterunt
atque consumunt quaecumque obviam fiunt animaha. Sic nimirum hostes armis suis
invadunt atque devastant. " Posuit vineam meara in dissipationem , et ficulneas in

confractionem. ,, Universum Israhelem, quem quasi vitem colebam , meaque cura

ornabam , destruxit funditusque perdidit, cum interpositis ficulneis, quas omnes
Vult autem innuere eminentiores inter Tsrahelitas divitiis atque potentia,
confregit,.

quoniam hae arbores extolli supra vitis plantas videntur. " Scrutando scrutatus est
illam , albos fecit pahnites eius. Totam iilam invadens sic evulsit
,, et in servitu-

tem abduxit, ut captivi homines nequaquam differrent a pahnitibus albescentibus

planeque exsiccatis postquam vitis subversa fuit. " Planget ad me plus quam sponsa
sacco accincta super virum virginalem suum. ,, Tunc iniquitatis suae sensum per-
cipient , et cum magnis ad me respicient gemitibus quae ipsis evenerunt mala de- ,

plorantes ; haud secus quam muher nuper nuptiis copulata mox repente privata vi- ,

ro , cui graviorem facit dolorem privationis celeritas. " Ablatum est sacrificium et
libatio de domo Domini. ,, Heic manifeste eventura a Babyloniis mala significat:

lunc enim desiit sohta fieri in Dei templo liturgia, cum et aediticium combussit
Babylonius , et cives omnes captivavit.
 ,

72 THEODORI MOPSUESTENI

t. 10.

T. II. ^Y^ o/V©^, cuXiya^ iXauov -, i(cii,rYi%iJuu^(rcLv yicop^r ^^lweiT^ KTYi/it^Ta, vmp "pwdh
V. 12. y^ Kex^g-, o-n *^Aft)A? '^u^ivg cJ^ d^S* « cLfjuTnk©^ c^«^k3>/, (^ ovkoji oXiyd^-
(Tom' poict ^ (potvi'^ (t [A,yi?\9v n^ imvTa, Ttt ^v?^ tQ a^S Q^Y]^v^(Tctv. ,, ' hp/wjiim
JL^ OuZ 70/5 U^T(^iiCn TZif dvi7lSL<piejt(f> ^plul©^ , OT» TJrCM/TEAM? 0,(^0^}^ K^Tl^ TDLg

mcDictJ^a^, oi<p m lag Tt aL^n-cJLp^q ^ vxz chf(gLTioLg HjOJUuI^oju^oi, t^ OLVcLyngLim gJ^K

tIw a(!^^v'iaA/' oL^^^^^m q «;;^ wflov &p!u/(^ }(^ r^ ^J; Tmj^TWK d(p»jfl>j/^>j t KctpTmv
d)g (^ To75 ^(W^T/Scn t T//"/,
olI^vLu' a/i^Zdzv t^ytyvi^Q^ctj , otj cfij 7n7Tovyi)(giai /uijLTlut'

)(^ Tmcn efl rolg 'f^ tiis ^^p^t? Kivjjn^cnv ojnstiong, oTt jjlyi ts i^ "'^Tro y^g yyvoju^m y
r- los».
fjiYiTz ryj ov eJivcf^aai nKrojL^m iicmojLu^o/u^ov ti y(p tv zicddvq c^wuctihv iJ^av. " '''Oti

j(g:,ryi^wuctv ^e$''^ ol ijo/ ryJ dvd^e^Tmv. ,, '^lvct iiTrvi otj fjLY\ehv) 'Zer^a?s7v a^popfjuvi tS
^i^etv:, ct]%vuuoji^oig a fj^ii Tnv^nv 'fm Toa-ii^ig f(^ lyiAiKi/^ig f(gt.Jtolg' Sjs^ Trdvmv eAj

7?^Twy oLKtitpmci, (Boipuiaryi j(ciLreiXy\(^^aui cfetKVUcn 'p^ ](r^Y\\nzSv rlw ^pctv, cog if) ch-
'nkoiuJ Tv i(cf.wov' TioXijLum t? auwmg Sfg^Ti^vmv tol ')(Jte/-^-> KS^ i>J5 yili 7ra.(reuf aovti-

cmju^Yig ryJ KopTrwv rlu/ (po^'y 77 owu '6^ TyTOig;

r. 13. " U.iej('t^cidcnoL<Bi j(^ KOTmSi 0/ /gpefss -S^^^fm 01 XetTnp^wuTig dvcfioLgtieJ.q)' ilcjix-

dm, VTTVcacroLTz cv (TttKitoig AetTnpyHVJig dictl' oti aL7ji%Y]KAV cJ^ o'ikou diou ujt/j^ ^cnau
)(^ cmovJ)/]. ,, Ecp' oLTmcn q /uiJf.KtgcL 'Zt^iyivv v/uuv ivlg iig 'r li^ntilw 'ZEr^/3g/3A>j//5^'oj$

'ZZ^'3lBc8"fit/ /uS^ (TUKitOV-i iiK U^pCUepWUTCtC OLUTVV , 8T? 6» >(gL^ (^ cfblTi , «Tg fJLiW €i t!w A«-
T^pytav 6}CTi?^iY\T^ T ^etcuf' ^oYwcd 3 'Zi^(rou;i'^v (t KOTnTijS-y vynp m aTmcra TnTmvroLf
"^- "• w i(gLdTiiU)VTaig '^iTrvvijuioju^Y] TtS ^c^ ^^Txreta. " ' A^^ctaaTi VYi<^ictv. ,, "E-zxretcPii aytov
\iyircu V) cJ^ou^i^v ^ T 'mihKcav i(A^e/-<^/^OY -y aytzcraT^ vY]<;^\av As^, avr. t ^zo^g
p, no. Tuvrtw iauThg c«Ta^aT?, ;($£/ TmvTwv a(p>iju^oi t? ^ ^e/f&gVT^s 7rcmTi?^a)g , acpogiaaTS

** Lngete , sacerdotes qui altari minlstratis ,

quoniam miserum est triticum , ex-

siccatum vinum , imminutum oleum , confusi agricolae. Lugete praetjia propter tri-

ticum et hordeum, quia periit messis agri, vitis exaruit, ficulneae sunt imminutae,
arbor malogranata et palma et malus et omnia ligna agri exaruerunt, ,, Congruus
sacerdotibus et altaris ministris luctus, quia generalis sterilitas campos tenet, unde
primitias ac decimas percipientes, rei necessariae copiam habebant. Congruus haud
minus luctus terrae quoque frugibus carenti, unde agricolis creatur confusio, quia

frustra laboraverunt: pariterque cunctis lerrae praediis ,

quia nuUum terrae proven-

tum, nullum arborum partum more solito collectum videre est. " Quoniam gau-
dium confuderunt filii hominum. ,, Pro eo ut dicat; nemini adest laetandi occasio
pudenti scilicet liisi in talibus tantisque malis luctum agat. Per haec omnia demon-
strat gravissimam sterilitatem Israhelitarum regioni contigisse , duplicemque aerum-
nam fuisse ; hostibus scilicet eam pessime devastantibus , et ipsa terra frugum fer-

tilitatem negante. Ouid ergo post haec?

*' Accingite vos et plangite sacerdotes, lamentamini qui ministratis altari: in-
gredimini, dormite in saccis dum in Dei ministerio versamini: quia recessit a domo
Dei vestri sacrificium et libatio. ,, Prae omnibus decet vos potissimum, sacerdotio
fungi sortitossacco vestiri, neque id umquam deponere sive cubetis sive etiam
, , ,

rem sacram peragatis; sed gemitibus luctuique indulgere; propterea quod qui rite
Deo exhibebatur cultus omnino desiverit. ** Sanctificate ieiunium. ,, Quoniam san-

ctum dicitur ,
quidquid e^t selectum et a multiludine separatuin , ideo sanctificate
 ,

• IX lOHELEM CAP. I. 7?

TTUcnv-i OTTwq av T avd^^Tretcov d^^i^^oi ^zir^y jutp^TtDV j r^ r •0'e»8 'zz^^o-cwgp^/gv di^-

Tnia. " 2L/va^^t^Tg -zs^offr/SuT^pBg, TTUVTct^ t«; ^j^t^^ix-SvTa^ t 5//«/ iU oIkcv d^s v/ul^, (^ V. 15.

yjiK^^oLTi 'Z&^g nv^iov iiCTivag, o/yt(p<, o)jnpi-, o'i/^oi iig yj^^pctv, ot» iyfvg yjjuj^ Kvoia. ,,

Ktf^' TmvTctg J^ 'f)ri t^ t//^«T?'^a^ ^^°^ hyet^aui 'jj^ /\9i7mv d>g ihtog, Jioivyi jlS^j iicnK^etv
g/5 T o/;wv €x«;^)iTg T ^«5 c* 0(r6) 77«^ t;/U<v ggiv ctd^etct t ncnivcti' ju(p 'mXXcav j olvol-
(BoiiaUTi T f«Vflt^/^' 7»TD ^ Ag^, O^JUSI, oijLipi-y olJU(S>1' iV^JU^Ot fJLY] ilq TTet^OLV iX^eiV

Tiig yijLupct^ OKetvngy Iw ov Trcppct) crufJL^il^YWJiv Ijj k^ tIw a.7retKlw tIw -^^cw. " Ka/ ag
TztXcuTnxe^oL coc TaXcuTnjOQjLctg V^i. ,, 'n$ av f^r hmXKYiT^Qig vjuuv ^r^Tncretv iy^yiroui
Tug )(gL)io"ig. " r b(pduXju^ vju^ ^^jm^jcx, c^)i^v3>;, }tj oJ^ otKH <9bS
'^Oti {(giTivctvn

VJt^ iV(p^TUUL)Y\ H^ ^65^- 55 '^lVCL OJUTO^MclUI '^YI^ T^ i(CJL)tci)V OTCetVCOV t 071 TTCXXh
fJLY\

fj^j 715 «^w/ ^ ju^yi^ Vp 'KO^irSjv acpoe/oL- 'Zs^gg^^ffiTaJi q to y^ete^^v aimvTt^v t

v\

7m(Tcuv d<pyipYi^oui tS oIkh t -9?» t f^gLdTiKhscrztv ts )(c^^ o(pet?^iu^!w ttj^ ^c^ dieS^Tr^ctv, i>. ni.

yj Tjhelgiig ocTvg iixp^P^^^^^ ^ KSM /^€^5 Tikyjflptjuj YiJ^uujaTO gsv' '^«^5 to Jiov qq^vtclc.
" 'E(7JtipTy\ircLV cPttjuc^Aetg If^ r (paTVcug currtfv. ^, AvTOUf ju8p yb tJzto t^ ;^tie^8o>;5 T. 17.

CAK^eiou; (mjL,i?\9LVU>oju^ouj 'zs^g to cmipTav Ti viva-acn (t Tag^TlgcS^, 'Jztra ^j t^ (^vcptcag

tIw '^o<pluj '^^wT^ffa/, \2«ro q t ju,k! iTopavouj tv '^i^pov-, "ut^g aTuxflgv KtvHju^oui cmip-

TJ1OTV. '' Eu£^77ac7? cnQJh-^ei^a "STrh r/J ^t^T/uigLTUv cwmv. ,, 'ETretJij g-S"©^ ^z^^ii^oLi
cvovtwv '^''
TO OTTJ^ Ta5 '^TivdiiKct^ el(r(paX^ctg %vi)t/iv ^ iiK (pnoi ifJL^aK?9ju^a>v , iv^^Ta,
h 'fki^iojudpog g|^ ^7195? 2>t t fjLYiJiv "STjvTid^^^ ^fpt^aTm^. " ^H^pa^itQ^yitrctv ^cmvooi. ,,

riaS 7r)7r(^ OVTJVa J^TfOTi iWcfi^^OUI KOL^TTjV iJcodwg , 'Zt%ZTio$ gfC«/ , 8;c 0V7WV '1^''
ifA,-

ieiunium dicit, id est ad hoc vos comparate , omissisque omnibus et prorsus seiun-
cti, dedite vos ac disponite ad ieiunii observantiam. " Praedicate cultus officiura. ,,

Indicite omnibus, ut humanis negotiis omissis , Dei cultui celebrando intersint.

". Congregate senes , omnesque terrae incolas ad domum Dei vestri , et clamate ad
Dominum vehementer: heu mihi! heu mihi! heu mihi in die ! quia prope dies Do-
mini. ,, Et omnes, qui in regione vestra praecedere aliis ob aetatem debent, coadu-
nantes ,
quos et rehquos sequi par est ,
gregatim Dei domum ingredi impelUte
quamdiu vobis adhuc ingrediendi copia est. Cum mullis autem clamate gemitibus;
id enim praedicta locutio heu mihi, heu mihi, heu mihi, significat; orantes ne diem
illam experiri cogamini quap haud procul abest iuxta divinam comminationem.
,
,

" Et quasi miseria de miseria veniet. ,, Ne sine intercapedine malis corripiamini.

" Quia ante oculos vestros alimenta exaruerunt item de domo Dei vestri gaudium ,

atque laetitia. ,, Ne spectatores malorum illorum sitis ,

quia multa erit immo ma-
xima frugum sterilitas. Pessimus omnium accedet cumulus , cessatio omnimoda in

Dei templo congrui debitique Deo cultus ,

qui gaudip plurimo atque laetitia re-

plere poterat honesti studiosos.

" Subsultaverunt iuvencae in praesepi]3us suis. ., Hae qUippe premente fame
coactae , subsultare ac perturbari incipient , naturaliter alimoniam quaerentes qua ;

negata, ad inconditas subsuhationes moventur. " Computruerunt horrea ab unctio-

nibus suis. ,, Quia mos erat ungendi apothecas tritici causa conservationis, si der ,

ficiet quicquid illuc ingerendum erat, putrescet ilhtum lutum quum nihil omnino ,

sit intus repositum. ^' Destructi sunt thesauri. ,, Quilibet locus recipere fruges so-
litus , supervacaneus erit, cum non sint quae reponi debeant. " Suffossa sunt torr

JO
 .

7i THEODORI MOPSUESTENI

^(tKXi^aJi o^pay^gv-mv. " KaTgc;7t(i(pJi<ra{' Aia/oi. ,, Uiex^of ;^ ayra/ (pajvouAJraui HePivog ^

i}cmo/LA4<^oji^ii. " '"''Oti cJ^n^v^ OTT©^, 77 ^^^aD/^ idv^giq; „ 'A^ /a«p«5 t otto
G^ TfdvTa^ iiweiv m/3«Am3>? KOpTriig' iig y6 (BifScucoatv 7^1 '^i^etptijtuvcov ihTo (^ovXirajf
Ag>^v, OTJ -y KOpTWov 'zs-cmriXc^q aL^^n^njukvcov, 'ZZ%/'Tic$ 7j£e g$3^ tb-zst©^ J'&^^cti c^
f. 112. KOpTTiig ilcodtog, ouk cvtzdv rp "^Ti-S^cS-ct/ jluA^^vtwv. " "^EKAai/cT? fiazoAict (Bom, ot»

«ji^ t;77>if^;^ vo[^ri cLumv (^ to Tioif/xict t -e&i^p/SctTWV v\(S^aA)\^v\(TaJi> . ,, 'A(pmnra^ t ktviv^v

V. J9. M awLndTig Y^ ^^^ '^ocpw. " n^05 cr« ;ct>6«g ^onjoi^ajj oti Tivp avviAcocn to co^la, 7>i$

I
gpJijU-«, ;f9t/ (pApJ dvji^s Tra-VTO m ^uAst tS' a;^«. ,, Koivij q Travre^ ^ td/^ K^ii-^^ovcn

K^nolc, -©^^ (Tou 'ir^ Ty\kiKiiTte>v ){gi.Kc^v oLiTV^aojuSfj rluu Aucnv, ot? J^'ik!w TW^g amicyzt v\

^^ CPMJ Toig cviicn efivJ)>oig r\(pavi<piscf M^la, yb jyig l^nttH Xiyi CGir cv Tvig ooicn to-
TTctg 'ce^g anip/uic/Lrcdv h^^^okIuj 'QjvmJeiovg ovrctg, ovg ilcoducrt KOivqS ?hyct> 0Q$7ri8j^
y^Keiv' 'iva, oiw iiTryi' ott img •wTTog ^ 7mv ^vKsy yi(poiVi^ ^ odc, tJzto Trv^g -nvog )(c/L^7n-

y. 50. (pKiy/u^ct. '' Ktf) 7M Krwn r TnJin avi^Xi^^i Ttffog cn, otj f^n^vdfKrcti/ ad^icj^g vchtTUv. ,,

' ATivXciroui (py]cn tzJ' cTi-^^l tu Krluuy], r 'rniycav c/k ^ a.yav dvoitjBelctg vJ)x)p ov Jvuuctjuut-
vcav c/K7nft7»reiv' iljct rvi TJkoLrvTvnj J\]Kcd<Tctq <t^ )(ge.fick)V to ttAw-S"©-', i7m.y{ tcl "ojuiota.

Tolg 'ZD^Keijt/jivoig.

KE0. B'.

V. I. " ^aK7ncruT2 actX-myfi cv ^im > xjyipo^an ct/ opi ayco fjca, ^ cnjuua^yiTaxroui/ (i)

*ii3*
'^'^'^^5 01 }(ciL%iitO'JUurig r yliZ' choTi impigiv « yijuk^ KvejLH' oti iyfvg vi y^juui^ anojgig (c

yvo^pny h/ti^ vi^iKy]; }(^) o/M^Kag. ,, Tri toivvui cmfJi^cnct t^ cruKTn-yfQ^ k^ tx> vofju/uisy

cularia. Haec quoque videbuntur superflua, cum nemo quicquam adferat. " Quum
,,

arefactum sit triticum quid nobis reponemus? ,, A parte id est a tritico, cun-
, ,

ctos vult denotare fructus. Namque ad antea dictorum confirmationem boc dicere
vult , hempe quod frugibus cunctis ablatis , supervacuus erit omnis locus iis exci-

piendis consueto more paratus ,

quum quod reponatur desit. " Fleverunt armenta
boum, quia non erant eis pascua: et greges ovium disperierunt. ,, lumentorum con-
sueta per agros alimenta defecerunt. " Ad te, Domine clamabo, quia ignis consum-
psit speciosa deserti, et flamma cuncta ligna agri succendit. ,, Cuncti simul in tantis

constituli malis , a te poscimus illorum solutionem ,

quia veiut igne universa regio
cum suis arboribus vastata est. Nam deserti speciosa dicit locos in montibus se-

minationi idoneos, qui vulgari loquela dici solent planitiae montanae. Vult ergo di-
cere, omnem iocum omneque ligni genus tamquam igne fuisse inflammatum. " Sed
et bestiae agri ad te suspexerunt ,
quoniam arefactae sunt aquarum scaturigines. ,,

Pereunt, inquit, siti iumenta , fontibus iam , ob pluviae defectum , aquam emittere,
non valentibus. Postquam igitur lato sermone exposuit malorum multitudinem , si-

milia praedictis subtexit.

*

CAP. IT.

" Clangite tuba in Sione ,

praedicate in monte sanclo meo , congregentur ora-
nes habitatores terrae ,
quia adest dies Domini ,
quia prope est dies tenebrarum et
caliginis , dies nebulae et turbinis. ,, Tubae itaque signo dato , iuxta ritum legiti-

(1) Videmus pulcram lectionem (T-j-iay%r,T'^axv confirmatam a subsequeate comraentario, nee uon ia
Se^t. var. graec. apud polyglott. pro communi n^j^^yry^irvaat
,
 ;

IN lOHELEM CAP. I!. 75

cfd^Sretf *i-9-©->' ouuTvdi «r «Agov aiiQvTig t •S"efov, iTretJ^ « sroppft) ot/jU.jfig/SwgJ' €?) t WTrer-

M/u/ivluj v/uuv v\/uui^av ^zi^^ t» '^«, ?' crKO^t^ afTrtp^MI? ;^/ ^0(|>« TrdvTctg 7ikr\^^pviiu , w;
c* vg^pgA^ TiVi <t OyU<;^A>j TrcLVTOL ;^vE?w7a o^av «;^ o/oJs rg ovrflt^- y^Kc^c, q ^ Sz&jv

OflO$ >x.7rauiiTCu; ^tptAeT, c</ cS^rsp >^ tp fj.ci)azti >iQV g-3"(^ d^^TrdJ^ctf 'djaK.w lo ^ciov ca;

ctv (^ GYtr "i?^^ Jij(^ d^vKc^v "^TzvM/^SiTTOTCLg /ukv r atnvdi tS -d^eta d^^Tretett', r Jk/^-
A«OT Q ^x^ T^ 7« 'Igi2p/3aa^a '2j>^ircM/gp^vra^ avftf^iiXlui:, af^i^^yi- vwu ^vuuv tJjs fjicu^'ioL;

'"^^^uvTctg c^eivfig-, ^oer^g to Sjwv o^©>^ /cTerv, ^ (^ tS' -sirafTD? xt^g/ov uuvj^ di^-
7r<^i£rcti TiTctyfAvov -i
/v' 8t<» ir^ 'Zs^irJhjico/uuivcov cuutdI; >(ct}tci>v ^,Sonv r Kvmv tQtv
y) etyj f(ci^ ^ZD^a-yiyjvog l^ tS 'Eivvoc^^etft 'E^gxi« (ictaiKdjovT^^ t^ ^nJhcict/; rSlg /z«^

(^ 7o:7DV D^efvov 0/X8OTV, gj^i 715 «-v 'ZEfigpJ^Aa);. " 'n$ op-^p©^ ^BncTiTctf 'f)h rct oprt

?^og TTcKvg i(^ l%y^<i' 'o/moi^ aim^ « ytyiviv ^dTro t§ oAm^' ^ ^r' aurov s -zj^^e-
^criTOJi^ %U)q iJtSv ilg '^vio.g '^ic^v. ,, bJiydui ')ct^ o^-9'^^ kJ) (^ olKCiov vjj^^y anmcra^; p. in.

TiKn^crajVT©-' r yluu , dvap^iS-ftynog ng iynKivcnTcti KgLOg rp TroKi/uucav ctTravTct 7rkr\^v

Ta oon-, 00 ftrt -n yty>vi <zi^^7rK!r\mog 'cS^Ti^v, c^' 8«/^ g$w/ pcicf^icog. ,, Tct iffSs^iBiv r. 3.

cttmf Twp avctKicTJtov-, y^ tu OTriaw cu/Hi av a7r% f^rt i^As^. ,, " kTrctVTzt kvx,Ks^^v S/a 7^

olicetct^ l^l3a<ncag a(petvtet , <J'ik!w Ttv^g. " '£lg 'O^^^J^cta-^ Tov^^rg ri ^ ifju^z^Snv
ojtmi-y y^ Toc OTriaxjo duni 7n<J'iov a(pctvt<TftH. ,, Oug /ud^ y) nTrw TOTivtg iTrtKnKv^v, 'iJhi

Tig av <7^!^J\'ia-ii ftrtJlv aTnoDtOTctg , td^ n ^rKri^Si ryj olttoujujav ., (t tz^ rp oljtoJhfjcn-

fu(gt.TUV )(gcKK<l' (S^ayiy^vOT^^ q, aS^ov aTraa-etv OKetvluj ad^OLVt^o f^luj ^v ]<Jetv r

ivTt^iTretav. " Kct} avaaw^ofj^j©^ bx \?iv Itt ojut^. ,, XaKiTioy y ovlu rm Sf^(pvye\v r
opftlcu rluj ojcetva.
«' '£lg G^aig 'iynircev-, n OQ^cng ewmv t(^ oog 'iim^^, ^tu >(e;t^Jia)^ovTcti' cog ^covh '• *•

mum , cunctos ad Sionem montem congre^ate , ubi mihi cultum exhiberi mos est
illic meam implorantes misericordiam ,
quia haud procul est quam Deus commina-
tus est dies ,
quae cunctos tenebris atque caligine opplere potis est; adeo ut videre
nihii possint, utpote rebus omnibus nebula ac turbine obvolutis. Recte autem ad
Sionem montem omnes advocat in quo lex mosaica coli Deum debere constituit. ,

Quare et decem tribus derelicto loci eius divino cultu iuvencis secundum Hie- ,

roboami consilium eundem detulerunt. Nunc itaque hortatur ut ab insania illa

, ,

recedentes, ad Sionem montem respiciant, et ad universalem dominum ibi coU ius-

suin , ut sic ab imminentibus sibi raalis liberari impetrent. Revera hoc contigisse
sub Sennacherimo , Ezecia regnante in ludaea, illius loci incolis comperire est,

" Ouasi mane expandelur super montes populus multus et fortis similis ei non :

fuit a saeculo et post eum non adiicielur usque ad annos in generationes gene-
,

rationum. ,, Ceu mane, quod suo tempore universam occupat terram innumera- ,

bilis quidam hostium populus superveniet omnes occupans montes cui neque si- , ,

miiis fuit antea , neque facile erit postea. '^ Ante faciem eius ignis vorans , et post

eum exurens flamma. ,, Cuncta in circuitu ascensu suo destruet, velut ignis, " Quasi
hortus voluptatis terra coram eo, et post eum campus desolatus. ,, Quos locos non-
dum invasit , ii videntur haud horto dissimiles tum incolarum multiludine tum
, ,

elegantia aedificiorum:verumtamen post illius adventum totam illam statim amoe-

,

nitatem deletam videre est. " Neque est qui sit incolumis ab eo. ,, Difficilc ergo
est quemquaip illius impetura effugere.
 7G THEODORI MOPSCESTENI

V. 5. a^^pcTwv bin Tug iio^v(pa.q ryj opmv Qj^ctT^wuTajj' /^ caq (^covy\ <^?^^g tw^q; ^^^Ti^i^cm^;
if^?^>j.lw' ;^ ^y? ^oq TroKvg tf^ Ix^esi «s^^S^O/mV©^ ik TroM/u^v. „ To u>q ov kJ)
> Ps, Lxxn. I. o/^icoaiv ^^iyi^ aX^ yt^ aL(pY\y\(nv' olov ^ to, oo; {i^ dytdig td^ "la-^v^K 6 ^og *,
clvTJ r a^-Sc^v T^TD ^ c/V /fplv^^u^a Agj^* 077 TroKXliv i^Bp l^v ]c^m aimS 'ZL^(TH(Tav
p. 115. T 'iimov' (po/Be^} Ji nvig ol ^ 'irK^ 'iTnffcov iAgi.yvovng k^ t ouovticov aCijLigt.Ta. t? cmW
/TXeT^zz. a;^/ -^ u^i^'^''^!' T^sJ^f^^ ^ i(p6clhig' d7noiJ(gt,Cji tz iij\v TW^g ^vg/<p/^a
f(c/LKsLfA,la; , HTCog aTravTou; l^ovT&g sg ^liKQVTaj tow.ix,' i\(Ti yd tfdKKqI Tivig ;^ ayctv av-
V. 8. J):)eiOij TravTvg /ui^K7\9v iig 'noKi/u(^v ijrcLpicmdja^TfJ^Oi. " "Atjo 'Z5^(T7^'wh cumf irujJ^if^ii-

iFOVTttf P\gLor imv 'Z&^araiTOV oog 'Zt^anav /^sf- ')^<^' 35 riAe/got? -y ovuu cog iiitog ^. •rns

olKeictg opjM-Ms d(pctviovcnv' co<pi Jhioeiv clttoudtcu; (^(S^ '^smTn^^coKaTcu; cwttj^ ioinkvaji yj^ct
^lzsh TW^g i^g^gMAiig^j jlB^v^' i(^ 'fhjuivcov id chnyei S^aui m f(^T awvov^ cog olv ^e\'Cpva.
V. 7. Tiig aKOuovcnv cv-deiy] (^ <^o(iov. " 'CLg /ut^^Touf Jpa/AgwoTa^., y^^ oog oivJpig vioKi/ju^
ava^T/](T0VTajj Ifh m tci^. ,5 Msto TioKKvig /mv o'^vty\t(^ 'fki Txg /^^^04 ooftcSai' /j^
ttoKKh q t ^p^Tovg ^ td7; Tei^anv \7nKdj aovTctJi <vp TToKicov.^ hJ\ tIuj (yKelihnv v(po^-
V. 8. /^oi (BKciI^Ico. " ^^E)(g!,<r(B^ a/ r?j co/n/ oJ^o^ Tro^iViTOui^ }(^ ov ^xy] c/KyJ\.'ivco(Ti lOLg "^i/Bng

(Umi^ ^ 2^5"(^ "^^TTO T« OLehK(pOV CUTil' iiiC a,(pi^iTCtf. ,, 2lM;T5TO')//MivO/ iVt^^^luiTaJf T^

TToKifMCp^i iiJ^vog Ji^ict iJi doj.fyi^ OKnAiVQVT©^ TruTiOTi' c^^ (yKcJL^a /jXv t coQjitr /JUivlw

T% i(^ TiTOUy/AJiVUjJ OLVVOVT^^ oJhv TUXVTtdV J\\ /Ji^ 7fOKKY\g TYig CW[A,(pC0v'lctg ^T m)Ki/Ji$V
p. iiG. tIcu o^ijulw TTOiii/Avcov. " Ka^^l^cLpwuo/j^oi cv ToHg oTikoig cwmfv twp^^oovtoui^ i^c/jj cv Tolg
l^iKioiv ourizSv TncroujUTOLj ^ i(^ ov fJUY, owjTiKi^coaiv. ,, Miyi<^v t(cti T^%v 'uf^g ^'bTnJet^iV

tQ "zs^g TToKi/j^v 7ra^iait(^ct^ajjj 70 ftyi J\ 7m>7roT& r^ "oTikoov \^oo ytvi^Q^ouf 'Pj/j oiKeicov
T^TT) ^ Kiyi TT5, liTe. oJhlTrop^VTig '^^ind^VTOLj TO. OTlkct .^ Y]JtOV duTcSv OLVi^/J^Ol T /3a-

" Quasi aspectus equorum, aspcctus eorum: et quasl equitatus, sic persequen-
tur. Sicut sonitus curruum super vertices montium exsilient, et sicut sonitus fiam-
mae ignis devorantis stipulam , et velut populus multus ac fortis iu acie instructus. ,,

Particula, sicut, non similitudinis causa ponitur , sed narrative. Quale est illud:
sicutquam (
)
bonus Israheli Deus, pro , bonus. Id enim etiam hoc loco dicit, mul-
tum nempe conspici comitantem ei equitatum. Sunt autem ii terribiles qui equis

insidentes irruunt in hostes. Currus item ei plurimi , usque ad sublimia decurren-

tes. Nihil porro differunt ab igne stipulam depascenle: adeo cunctos quos volunt
pervadunt locos. Plurimi sunt et strenui, alque apprime ad beilum instructi. " A
• ' - facie ipsius conterentur populi: omnis vuUus quasi adustio ollae. ,, Plurimos ita-

que , ut par est, impetu suo destruent; adeo ut cuncti sub eo cadentes visuri sint
ollae ab igne tostae similes. Tum pergens adhuc de eo loqui, ut maiorem audien-
tibus incutiat metum " ut bellatores , inquit, current; quasi viri pugnaces moenia
conscendent, ,, Multa cum celeritate in proelia ruent; muha item cum audacia ur-
bium muris insilient spreto illinc , via graditur, damni periculo. " In sua quisque
neque a propria deflectit semita, nec a fratre suo discedit. ,, Ordinata utuntur acie,
nemo dextrorsum aut sinistrorsum usquam declinat sed singuli definitam impera- :

tamque terunt viam: omnes vero summa concordia ad proelium ruunt. " Armis
suis gravati incedent et in iacuhs suis cadent, et non linientur. ,, Hoc quoque
,

plurimum interest ob demonstrandam ad bellum promptitudinem, si quis numquam

extra proprla arma sit. Dicit enim ne in itinere quidem armn deponunt, Hben- :

(1) Pace tua, Tlieodore, aro videri mihi lioc loco «Jj particulam admiraadi.
 ,

IN lOIIELEM CAP. II. 77

l>7^cdv ytyvovToui tP/T omawv* to ^ TnmujuTctiy dvTi iS oivctmcroujuTaji }(^ dvctiOKi^mvTauf

hiyi' /3«;\5/mV^ giVeTv OTJ /C(J? 'i^'' o;5A«y ;(^ TW^djovTO^ }(^ oivci}ii\ivovTctj' cPih }(g:,Xc^q

OTikoig Ti iicn f(ci^ TivM^j^ig.

" Tiig TJvXicag J^Aw-vfoir^ , ^^ r^" TCf;^&)V cwWk J):>ct,vj)UJUTcti , 'Gh Twg oi;cia^ V. t.

dvoL/Bt^avvTcti , f(cf^ ^ dveJic^v iloiAdj mVTOLi u>g yikiTrfc^. ,, Mstw 7wXXY>q /ukv i^ ^wjcl-
fjuiCjdq '^^woTOUi lag TToAetg, «J^ avot^i-^v otcvSvTig /^ r^ otjXoov ^ Ta rgi;;^- gic7?A«-

At;3cTg$ 3 aL7ni(rcu> ^fhvijuipVTOUi r 7jiAiV:> o)^ ^•3"' iKS^^ltc/ oIkiov '^ Sj^ ^^v ;^ (^
^ejiJhv ilaiiveti j ''Qri TZif 7ra.y7a dcpiXav ttx, cvovtw t5 ;^ «5 nAiTifoui tStts Agj^* cevT7 -,

t5 ^tt/ TravTa d(p2A£fy ^f^t/ ^fAg^^' " ^^ 'Zi^cTWTrov JmtU cmy^^cnTctJi h yy\j )(^ v. 10.

oret^ncnTaui «paco?, wAi(^ ;£^ w (nKlujv\ avcmoTctcriicn v^ tw acr^a J^jcmcn to !^iy^(^ -i v- uv. i:j

mmSv. 5, ''Eoifti /uuiv acT^n^iv t

-s&^cpjiTJis xs^^^oKiftcog Tct 7wX?\gj ^'^yiv, ilg [^etl^ovoL

dxaovTwv iTreiJ^ OTivla, 7p:t ctv ^ tvl Xiy>/Spct-y XetTnTctj t ipycov cTJi^A©^ JV ;^y- ^
^C3a, « Ta s^i^^etot, Kiyjbv cjvy^eitQ^oui }(^ /uU^-il^^OLf <^ lijreiJ^ Tolg ci/ j(gi.}tolg cJ^i^ .,

Tct^o/u^oig 'lcfiov ^
TK? ^jmAr-^eig 'zs^g t }(gLTi^oua-cLif ju8igzi(SroLi 7roK^'Aig oLVctyiclw
T^io owu Myl-, 071 (pjy^a-icag ju^ t^h^ujutoli , I^ovtQ^ cwnl' Tct j(^^ ylw' Jhycet q Tolg
CV TYI yVI TOtOLVTCL TTa^HCn TTCl^ (Urrl :, (t hi^CtVOg CJZtXdji^oUI -, '/^ «Ai©^, }^ W (7gA^)1,

}(gjl
Tct oLa-GaL fjcytfViii (pcuvavy lYi; t j(gL}iO}V (6aLpvTY\T^ a^^ou^a/uL^vng rp vniXovTwv r (^co^

T05 tIw cti^Yicnv. " Ka) ftuQjL©^ J)x(ji (^oovLu cturU 'Zt^ 'Zi^^azjoijrov Jwucctcecog cwvi' ou v. h. '

TroKXi] ^ a-(^'oJpoL r\ TroLpiftCoXh duni' oti \%v^aL 'i^yct ?Syci)V dtmf' cDoti fJLiycihY\ y\ Y\/uipoL

T xt;e/«, /uL%yjLKy\ iOj '6h(^avY\g a-(p6JpaL' ^ Tig ^v mouvog oLurn', ,, "ETrKp^iy^iTOLj q lolg
ytvo/uuivotg ^ 6 ^05, ^Tnp owu yvcof^tri '^vtoc Sfg^ t o\Keiav 7ret(7iS^ }(g.x!ictv' co<^ totis /tdv

tius eorum pondus gerentes, quam se inermes spectantibus exbibentes nam neque :

si forte pausam aliquam capiant, sine armis suis sunt. Etenim, cadent, posuit pro,

proci-dent aut recumbent: dicere volens, quod armati et incedunt et recumbunt:

ideoque pulcre addidit et non finientur id est nullnm fmem bellandi agnoscunt
, ,

in armis semper proeliisque versantur.

" Urbem capient , et super moenia eius discurrent: domos conscendent, et
per fenestras intrabunt quasi fures. ,, Magnis viribus urbes domant, neque non au-
dent currere ad moenia cum armis , et per ianuas fenestrasque ingredi , ut quic-
quid est intus auferant. " A facie eius confundetur terra , commovebitur caelum,
sol et luna obtenebrabuntur, et stellae recondent splendorem suum. ,, Videtur pro-
pheta hyperbolice multa dicere , ut maiore audientes pulset terrore. Nam. cuicui-
modi sint haec verba minora rebus sunt, Apparet autem hoc etiam loco prophe-
,

tam haud ita loqui quasi elementa confundantur et transferantur sed quia mos est ,

eorum qui malis exercentur, mentis ideas ad suas praesentes saepe angustias trans-
l"erre. Dicit igitur fore ut homines confusione repleantur , Domino in terram ad-
ventante. Videtur ergo ilKs ,
qui talia a Deo in terra patiuntur, et caelum concuti,
ct sol ac luna et sidera iam non relucere , malorum scihcet gravitate patiehtibus
eripiente lucis sensum. " Et Dominus dabit vocem suam ante faciem exercitus sui:
quia multa sunt nimis castra eius quia fortia opera verborum eius magnus enim ,
:

dies Domini, magna et illustris valde , et quis sustinebit eam? ,, Loquetur praeter
facta liaec ipse Dominus , cuius voluntate , haec propter vestram nequitiam patie-
 ,

78 THEODOEI MOPSUESTENI

'
\j/mg!,(; yvm&Ji una-ajj aimi t fS)^^Ta^iv TctVTlev h^tolv-, sTnp ouZ nAKivmoui yvcdfjuYi' yvdvauf

Q ^ l(n/\ ^ <rp 7\9y»>v cuml h <%u?, tiuAoui ju^v ilpy^HaT©^ ots Tno ynm^nlvi lolq My>-
p. II». /u^voig' Z^opv cfi ajJTO, cJ^cI^ovtQ^ iig \ay>Vt }{^ thi^ctVT^^ 7mg ?\gy(^ carrJ' Ip^v otj

^V ]'%V^V' 071 Tg «TW IJ.iytAn i(^ ^CpOfW? W T l^OVTWV VfMV ^^HMV VljuJ^' 7CT? g$r«/
K^ r yvwi^lw tLI -d-etaif^ &>; ^^yi q g?) Tjvcf t^wuaTvv ryJ toti yvouivm ii^ytUiV '\}zffD(pipeiv

TO /i/J'}^-^^^' Jir\ynaziji^^ q r^ TroXifjum r (BapvTy]vx c^ T^^ig^ iTmyf.

y. 12. cc yj^ ;^_g^ xJez©^ 6 dzog vju^ , ^fh(r^ct(py\Ti ^Sf^q juui cJ^ oAng tH; KO^Jia^
Kg(J|

V. 13. v/uf^y cv vv\<^\ct ^ cv yJ^av^i^c^ tf^ cm ytOTPiTcS' n^ Sfyfpri^ctTZ Tug }capch'ctg v/Jl^^ f(ctj

IJ,y} Ttt l/^Tict v/I^' }(^ <^(r^ct(pyiTi 'c«^5 Kvexov (^ diov v/u^' OTt iXiyifjLCov (t o/;ctjV

fjum ^ , /(gi-ic^dvf^©^ yLj TToAviMog (^ /^'^voc^v ^r ^c^txicw?. „ 'AAAfit ^^ ^ T»TWf

8TW5 s^^KTWv, (pgpg cf^h TmvTig /uQcl^ctXco/^du T ASTifr^-tcpK 6k t ^et^vog ^^ to >cp«r-

'Sv, ^f^tf ViV(JW/Sp aTrctvng oXoiihnpcd t^ Sf^^voict 'Z&^q ^ov -3 vrfWiaig Ti }(^ HActv&fji(^

(^ XCTmzJ' fC/i^y\/UVOr ^C/j

f4.y\
Ttt \/{ff.TlCt TO, iCtVTtSv $j3f^Y\yViU)Tig :, JiOTnp g-9"®^ VfJUV
ov'A c/H. $j^^(Tioog 7FoK?\ff,}Cig Tioietv Tctg }cctpJ)tctg J\ lctvTiSv ^J^^voiyjVTig ti }(^ yj/viag
'^e^cra,y>VTig TZiT did' u); ctv tIw TmXcuobv '^STTobk/jdpoi ^>c/W, cT^iAPi ^«<£>t TY\g «g%/
auTov dvTi^/^oi yv(afA,y\g' 8 ^ aweiitog^ ayouj ovtu (piAdv-d-^Tiuv }(^ ttdXXvi rJ? dvi^i-
p. 119. }(ciiK\cL «tt%i C^tr a,ftapTa,vovTctg }ti^y\/t4vov ^ /viQtyvcdvoJi f)n ToHg }(ct}tolg, olg iTmytyeiv
V. u. u/wJv i^nKivcttTv. ,, Ti^ 0/c/^v « '^(T^i-^i ^ /liQiVohai ^ "^jzffoXei-^iTaui {i\ OTriaw ajjrl
ivT^yau» ^cnctv y^ anovS^luD }cveACf> t&T d^iG^ ^/^'j •>> E/ 'yb }u ftyi imaiv v/juv J^?\9v if)

t5to avfJi,(^'i^Y\}(AV "^jz^ TY\g awjeiJyiatcog 7iky\T\o/j^oig Tng oliceiajg^ a,X?\gL a-(l^'oJpct y^ IJiva^
" 'Zs^aYinAV v\/^g-, a>g et fM^^%7^'\ //t^^ n }(^ vivazti ^ovAn-^ay\/j^j 'Zi^g cujtov :,
lU^-

mini: quamobrem tunc vos noveritis tolam hanc eius esse aciem, cuius voluntate
movetur. Scietis etiam quanta sit verborum eius vis, olim loquentis, cum vos verbis
non credebatis, quae postea in rem contulit; ostenditque, quemlibet sermonem eius
perinde esse ac forte opus: quandoquidem adeo magna et illustris est supervenien-
tium vobis malorum dies. Tunc res pro divina voluntate fiet, nec quisquam ma-
lorum illorum ferre poterit molem. Quibus verbis postquam bostium graves vires

exposuit , subiungit.
" Et nunc dicit dominus Deus vester: convertimini ad me toto corde vestro

in ieiunio et in fletu et in planctu , et scindite corda vestra , et non vestimenta

vestra: et convertimini ad dominum Deum vestrum, quia benignus et misericors
est, et longanimis ac multae misericordiae , et flexibilis super iniquitatibus. ,, Sed
enim quainquam res ita se babeant , agesis cuncti studla nostra a vitio ad virtu-

tem convertamus , cuncti inquam tota mente ad Deum inclinemur, ieiuniis fletu
et planctu occupati: neque vestes nostras scindamus, qui mos vester saepe est sine

animi affectu ; sed corda vestra pandite Deoque nuda exbibete ut vetere malitia
, ;

deposita , vestram circa Deum mentem demonstretis. Neque enim est incredibile,
quum sit valde benignus, et multa erga peccantes patientia uti solitus , fore ut mala
retrabat quae vobis imponere cogitabat. " Quis novit , num convertatur, et paeni-
teat , et relinquat post se benedictionem , sacrificium, et oblationem domino Deo
vestro? ,,
Quamquam haud vobis omnibus id exploratum esse contingit ,
qui con-
scientia vestra vuhieramini, attamen apprime nobis constare oporteret, quod si con-
vertamur atque ad eum declinare voluerimus , ipsum quoque paenitebit malorum
(1) Cod. 1. mrnu CiroXri-lsrai , at ?. x,TrQ\il-\,sxai ^uae est ccmmuEis Jectio.
 IN lOIIELEM CAP. II.
"
70

"^uTa ^ovcd tYJ olKeicov aytdwv rluu ^^nycu/- toto ^ ivP^gytctv (pjiOTv ^v ^tr^^^v yi/uty

g^ yvcoejto'/^ 70 juLiQi?^^etv TVig cJ^acna^ rQ dvaia^ ii )(^ cmovJ)x.q cunzf v^ 70 ilcodzq

'Z&^ori^v ivJ\\7\9v "^h on iuT^yav Ai^roj b diog-y tdS Toiq oJKaaig iUipyirm <^piaxg'
©•^y y^ iuT^yiav t iniaurlw iikKhr\wi Jhoiav ilia, iTmyi.
" SatATncTTtTe crrtATn^ c</ 2/0)^, a7<aaaTB vn^^iav , m^v^ai^ die^Treia^'-, awuayjL- V. Ifi,

•yiTi AstOK, aytacmT^ c/KzXnartav -, OKXi^aSi 'Sjfio-^uTi^Hg-, ouiuaytyiTi vviTna 3>?-?^^ovto

/t^9-Ǥ* c^^jOiirw vv[A,(^iog 6k t ttoiTzSv^ ajujy-, (^ vv[x(^yt ok t Tra^si' octti?. ,, ToictUT*!

^P (p«ai (^ «7W (piAav-&^7rci) yfcofA^vi tS -S^S ;6g^;i//^«, t^ti) mmviov njuiv' tv Travra^
/u8p 'Qh t6 2.ici)v op©^ T T^ cmATn-yfcov (TWDaytydv ffv/i^cncug' d<poe}-(TCLf q ^ XAjpv^of p. m
TM^eiflM' ^^ di^S^waoL tQ ^ein' aiwaytyeiv Ji aTravTa t Ae^ov, «? av clt9'gp/<^VTa^ iig

c/KxXncnav OKTa^eictif iavTdg ''Qn rv) /jU^/ujiKe\ a, Tiig yvcofjnng' TrcLpovTwv /Aij t TiaXcuo-
TiQ^v ;^-3"' nKiKioj^ y TrapovTwv 3 ;^ 'TK^ vnvncov a^i r^ dii?\gn^ovTte>v' ^ jt^Zx' t vswgi

-^^|U.«^07WV d(p<5TX/te4v6)K 1115 yt/JUwHg iJ^^ePTuJjyig Sja r Tng /A^(giVOiou; 'fki/jAKeiav' «9«
awjTOfjiCdg iiTreiv a7ni(rav yiKiKtav n^ Travm ovriva av c</ OTCe) /yjTroTZ :(gcd^guTa Trap^voJi
rvi /JtAQn/JUiKeici', t^ Kqitidov d^^i/juivou; dmivTWV, " 'Ava /Aaov 7^ ;cpji:;7Jcr©^ (^ 7» 3v- v. it.

(na^piex^ KKavaovroui 01 a^eig 01 KetT^pyJUUTzg KvejiCt)' e g^boj, (petarti KveM t 7l5t8 tr»,

^ fMi <^(^g T zKnes^o/Juoui^ <r« gig ovefcTii^, 76 jm-m ;^7ap^ct/ ctiWv 'g-^vw o^Tzy? jw-vi e'/77Ze)-

cnv cv Tvtg 'i-&viai, ttov ^v 6 ^og oUmSvy ,, HavTig Jl 'cses tQ ^aia<^eJ-ov (pxvvtg 01

'Stesi "^ '^ hes^awuyig 'ip^v ^Hfep/^i^Xyi/jAvoij (^ ilg r KeiTi^pyictv c/KTi^y/Avoi t ^etoLVt
/S^ KKav^/A^ a\re\Ttd<raLV 'ZD^^ tS -^bS rhli i{y/g,KKff.yhj!j' cog av f^aaztf 7o'ts tS KslS -t

olKetHj n^ fj,Yi TrojifTiKcSg oJUT^g o«cA)i« ryi t l-Srvctiv dl^aaiKx,, ^LtM 3 ^f^t^^Ai^TTi '<3>^5t 707?
i-^viotv ovetJi^o/iUivoug., otj J^ /4^rluj '6^ r^ '^xjeS'^ ^^^ tn/^vvo/A^du olKeicaai' TbTVtg

quae nobls se illaturum ostenJerat; nobisque potlus futuro tempore beneficia lar- •

giturum: hanc enim dicit beneclictionem: quorum beneficiorum primum erit no-
titia ,
quod copia nobis sit sacrificia ac libationes ei ritu solito offerendi. Perspi-

cuum est enim Deum dici benedicere ,

quum suis donis bene alicui facit. Dein-
de addit.
" Clangite tuba in Sioiie , sanctificate ieiunium, praedicate cultum, congre-
gate populum , sanctlficate ecclesiam , ebgite senes , congregate parvulos ubera su-
gentes: egredlatur sponsus de cubiii suo et sponsa de tbalamo suo. ,, Ouoniam ,

Deus tam clemente sententia est boc nobls faciendum sup^rest: tubarum nimirum ,

signis cunctos ad Sionem montem convocare: decernere ac predicare ieiunium in

honorem Dei: universum populum congregare ut in ecclesia adunati ad paeniten- ,

tiam mentis se comparent: adstantibus aetate grandioribus , adstantibus item par-

vulis , usque ad ubera sugentes: nec non novis nuptis a conlugali gaudio ad pae-
nilentiae studium conversls: uno verbo, omni aetatis gradu et cuiusvis loci incola, ,

accedente ad paenltentiam omni praetermlsso negotio. " Inter vestibulum

, reliquo
et altare plorabunt sacerdotes ministri Domini, et dicent: parce Domlne populo tuo,

et ne des hereditatem tuam in opprobrium ne dominentur eis nationes ne inter , ;

gentes dicatur: ublnam est Deus eorum? ,, Cuncti ante altare consistentes qui ,

sacerdotii funguntur munere et divinae Hturgiae sunt addicti cum fletu poslulent
, ,

a Deo propitiationem ut tunc parcat populo suo neque eum potestati nationum
, ,

tradat, neque his irridendum pennittat, quasi inaniter Dei familiaritate gloriemur.
 ,

80 THEODORI MOPSUESTENI ^

V. 18. iTiuyi. " Ka/ i^nKcoai tcuexQ^ r ylw cwnf-, f(^ ItpetcmTo tQ ^S oW. ,, Ou^ d)g v\J^
y^^vog fA,!wum ^ cJo^a tb Im/u^ov Kiyav ^v^Xcaai yO )(^ (pacnrou iiji^^-i (pnOTK, « /uU^-
^?\9M^vsg Ti 'icfbi-, y^ tol 'Ztj^Ket ju^ol TioiHVTCL;' \vy\\?^ktcu q 6 ^ov(^ k^ to 1/2^1 fcov
Jcficojn^-y avTi tS (peicnTcu to iCpeicjuTO g/^rovr©^' 'oTn^ oiw (^ "^tto 'i^'' '^K/i^S cv iTi^ig
iefet^d/^' 'Zif^J)/]?\9v yoLp oti ou yi^voTst Myi-y oJ^ av /uip tIw fj^lwvcnv '^vtIw ainrfig

iTHAriAudi Ta ;^;^.
V. 19. " Kojf amKeJidTi KuexQ^ 't itTnv t^ >\g.c^ ojtml' lefii iyu> i^ctTiDgixXco vjuuv t ottck
V, 20. v^ (^ olvov ^ TV iKcuov v^ i\x.7ikv\^'v\cn^ dimj^v-, ffcfjf 8 c/)ycn&) vji(ag sjtiTj ilg ovetJ^ia-jui^v

Ci/ Toig i^vicn' f(^ t "^^ /3oppa d^chco^co a(p' vjul^' ^ OKchco^co ojutvv ilg ylw avuJpov
H^ d,(pttvicu Tv 'Zs^cmTPHv oufn^ ug t duKs^asctt' r 'Zi^ePTlw loj vx, omou djunf ilg r 3a-

?\g,osaLV tIw i^a.Tlu>' <^ dvct^ricnTcti y\ oztTSrfict dvnl', j^ elva,l3y\cnTa>i o (BeSf^Q^ ajun^. ,,

To OLTmceji^ Kvez-Q^ J^ iiTnv-i dvTi tS ^^iTroKejL^^^raJi (t l^eT, cvriXKgLyju^ii i^gLV^^u^

tQ ^ova' ^kXiTOJf ^ iiTreiv ou rlw Ti ^^ KcipTwi^v aL(p^v'ictv vfJuv /ijUi^^jUiiM^^eraiv "^bt)-
•
cPi^ai TiuvTwg , Gffir TPsXifMng tb ^OTmcnTOJi G^ v/tunes'^ > omp Sv f(^ Tivmmwe /u^ t
p. 122. iTnivocfhv 6 ^og- Jicf.^ n^ 6 fJiciL^g^ejL'^ t^OLVit^ t iTriivothv tS ?\gM 'Z&eskiyoov , <we^rr^v

^A^Ko^'
^"
>^^ iiTnv * aoi 'Sjfi7r<l v/uw<^ o diog cjv 2<toK, (t ao) ''^Trvcfbdvo^Tcti iu^ cn 'lipaaztXrfi'
)(ctj oLytQ^ vaog a-a-i duu/t^ghg cv (Sln(^oauiYi a-n'- efetKvvg on t? iTruvi^^djaovTetj iig vx,

oiKetctj 7^ 077 t!w aujby\^ ^g^Trejav o/ tbsT vctoi TraAiv "^iTroJ^x^a-iiai W -S^af* /ui^ q t^to
kTTayl' iTnoKi-^co tIw ylw-i ^ i/L/Jidva-ctg ojjtIw^ iTrkn-^vuuctj; tS T^Tviavui ojutIw' <t tol

i^rig' t!w dcp-^Bviav Kiycav t tot^ 'Ze^epoioo/uuivluj ojuTvig' ^ ojutvv cfy\ Te^Tivv ;^y^G3a
iJTTWV TVig iu^lwicLi T "^irocAjajy , Agj/"/ OTj 8;6 idoza v/j^g iJzro td7? \^via%v If) ovkati' to

^ ov cf^aw v/L(^g cv Toig i-dvicnv HJtiTi ilg ovetJ)iaiuis>v-i t»to A?^* ciMa -^ <t efiKCtg Ati-

His addit. " Et zelatus est Dominus terram suam , et pepercit populo suo. ,, Haud
• hoc tamquam factum adfirmat, sed futurum dicit. Zelabitur enim, inquit, et parcet
vobis , si paenitentes viderit , et supra dicta feceritis: est vero temporis enallage
cum idiotismo hebraico dicente propheta ,
pepercit ,
pro parcet; id quod imitatione
psahnorum fieri , alibi ostendimus. Constat enim non de re acta dici, quandoqui-
dem reapse mala iuxta praedictionem ipsis supervenerunt,
" Et respondit Dominus , dixitque populo suo: ecce ego initto vobis frumen-
tum et vinum et oleum, et replebimini eis: et non dabo vos ultra ad opprobrium
in gentibus. Et eum qui ab aquilone est ,
procul faciam a vobis , et expellam eum
in terram aquis carentem. Et disperdam faciem eius in mare primum, et posteriora
eius in mare novissimum. Et ascendet putredo eius , et ascendet foetor eius. ,,

Verba respondit Dominus et dixit, ponunlur pro respondebit et dicet, permutato

heic quoque tempore. Dicere quippe vult, fore ut paenitentibus vobis abundantiam
frugum sine dubio concedat, vestrpsque hostes in fugam coniiciat; quod revera post
reditum Deus praestitit. Sicut eliam beatus David, populi reditum praedicens, pri-
mo quidem hymnus Deus in Sion et tibi reddetur votum in Hie-
ait: te decet , , ,

rusalem; et sanctum templum tuum mirabile in aequitate tua; demonstrans re- ,

dituros in propria soUtumque Deo cultum in templo rursus reddituros. Et post

,

haec , addit: visitasti terram, et inebriasti eam, multiplicasti locupletare eam, et

^
reliqua; ubertatem dicens quae tunc illis obveniet. Eodem modo heic etiam, post-
quam annonae copiam daturum §e dixit, ait: non sinam vos gentibus diutius sub-
esse. N.am verba : non dab.o yos ^ationibus uherius ad opprobrium , hoc significant,
 -

•
IN lOllKLEM CAP. 11. 81

'lcuauj (p«OT '3)^5t' T iTT^yiXvbzTWV vjuuv-y i^n/MoL Tg OJUThg (^ d^poLvicTf^cS TTavnXet- ^z^^-
ehJ^iiq- 'ZP^TOv ukv y^ Sj3^ ^ct^jKcovim Tif^copnmfjictf Aaji;e/«5' /u^t otceTvo q Bct/iuAa)-
v'iQ'jq $f3-
Usp^niv TravT^AoT? ''iTroXicfw Tvcmurla/ Jl oujtzJv i^yimfA,ctj rtu/ ciTizoAetctv -i
cogi

J^ikIw i^ '^iTizi^vncrnovTWv Ti n^ TmvnKalq vix,^'^juivci>v > rluf -n cm^^v ctirmv -/^ r jixm-
J^ictv fjiy\Jivct Sjsf-Act^tiv' t ^ cxtczirpictv ^^ (^ ^^HQV^ Thro Xiyi^, a; 'fhvi^vTnitoTzav

riJh K^ Yix,^v xa/ukvcov ro cfi ctyoLJ^yiCiracj-, otj Tmcnv d^ctKOU^Q^ gfw/ (^y\<n' t^twv Jl
'TTctvTtev ctiTiov 7j; " OTi ifjLytAwidv tu 'ipyt caW. ,, Aej'^</ ^ r olKCtcov i^ycov td juk- p. 123.

^•3"(^ 3505 cv rri /Ztfei ouut^^c; nfA.coe^ta.' ilTU ct)toA'd^g iTrcty^.

" Qapcri yH-y ;^'P« ^ iuf^^ivn' oti l /u/iyaLKvuui KveiQ^ Tii Trcmaz^' &aLp(retTZ KrlwY\ v. 21.

Th mJ^iii-, OTi (ii^^<P\Wi TBL TTiJ^ict 7»!$ lpWjte.8- 071 ^V>^V YWiyKA (^ KtiL^Tlhv OJJl^' OLftTn- v. 22.

A©^ ;f^ aijyjy\ "iJ)xK^v r \%iJUo cwjtSv. ,, 'Ev iuO^TuLouq jukv ouZ itptf y\ yi{ l^ rd fJt^-
yi^i ^ fS>^i^ Th '&eS yiy/ojujivcov-i aTretXiKp^joL rp 'KopTrcvv t oIk^cov rluj Oo^v iiJiv
v\t\ovy^ tolt TnJ^in c/^z-vJ^Am Kr!tc/r\ Tvig y<i
vofJLyiq "i^vTa rlw '^cTroTsg.umv (£ 'zsiepg aTraoj

OTi f(^ 6k T^ iuKcov KOLpTrl^ c/k-vJ^AMS TroLpi^rcu Toig chojukvoig. " Kolj tdl t^kvol ^icov y- 23.

yi/pgTE, '^ iV(pcUViS% 'Qh TZ^ KVtHdO dlO^ VJl^' OTJ 'iJh)t(AV V/A4V ^O^ fJi^Ttt ik cfi^^O-

awjfjuj' }{gj[ j2p'i^<l vjuiv viTov 'S!^"iju(s>v <t o^^^iju^v f(^dzog ifjL^Zcr^Sriv f(^ 7iky\^Y\<Tovrc^ auf v. at.

oLKcoviq oiTj^, }(^ "^fZ^iK^^^^Tovrouj cti ky]vo] oiva (^ iKouLn. ,, 'A y) cv To]q oivcoTi^ig n-

Tnv ci<pYipyi(Qraui ^ "^vtvl vuv ""STrvcl^iJh^ Kiy<(' jravTiq yoLo (pncnv 01 (U^ to licov 0£p$ avX-
Ki^pjudpoi TE, (t rluj )(gL^Kii(raJV TTef dffJeT 7^V\^WUTeq ^^gLmicLVt J^lKCUOl iliV OLV ilXppoU^

vi^auf-i T aL(p^vicuv li T^ KaLpTiaiv "^sWnAe^/SovT?? , Iw JiKauox; oujTvlg ju^^jujiX^A^etcnv vynp p. 124

m YI/U^^^V 7rcip'i%Y\KAV ^OC,-^ ii^ 077 Tp ViTzSv CUiTOlC, iUi^C/Jj^V (£' OLVTUfjKil TraLpi^iraUf T
^etou/' co<n y^ T^ ccc yy^q (pv'ojtj^cL t/J auip/j^aTav , (^ G^ dx ^uKcov Kcip^sriiq^ jU^ 710}
Kviq ouuTviq <3t>^<rytvi^oui T^ /zz^/^ffiof. " Kauf oLvisnmrjJ^d vfJuv a^vn t iTt^v cov y^rk^pct^ v. 25.

Immo eliam poenas de adgressoribus vestris sumam , eosque vastilati supremoque

exitio tradam. Nam primo per Babylonios puniam Assjrios: postea Babjlonios Per-
sarum manu prorsus extinguam : tantumque illorum excidium faciam , ut ritu mo-
rientium et occidione occisorum , eorum ac foetor neminem lateat: nam pu-
sanies
tredo et foetor hoc dicunt , tamquam nuper mortuorum et cadaverum proiectorum.
Tum et verbum , ascendet ,
pro , audietur , dicit. Horum vero omniura quaenam
causa est? " quia magnificata sunt opera tua. ,, Denionstrabit quippe Dominus ope-
rum suorum magnitudinem hostium punitione. Dehinc consentanee ait.

" Confide, terra; gaude et laetare ,

quoniam magnificavit Deus, ut faceret. Con-
fidite iumenta campi ,
quia germinarunt prata deserti: quia lignum edidit fructum
suura, vitis et ficulnea protulerunt vigorem suum. ,, Gaudio gestiet terra ob Dei
operum magnitudinem , accepta ab eo frugum fecunditalc: neque secius iumenta
carapi copiosam pascui habentia fruitionem ;
praeterque haec omnia , ligni quoque
fructus copiosus praebebitur indigentibus eo. " Et filii Sionis gaudete atque laeta-
minl in domino Deo vestro ,
quia dedit vobis escas ad iustitiam ,
pluetque vobis im-
brem matutinum ac serotinum, sicut antea. Et implebuntur areae frumento , et re-

dundabunt ,, Quae antea dixit ereptum iri

torcularia vino et oleo. ea nunc danda ,

adfirmat. Cuncti Sionem montem sunt congregati, et convenientem

enim qui circa
Deo cukum exhibent, laetari raerentur, frugum abundantia potiti, quam iuste ipsis
deccatorum suorum paenilentibus Deus adtribuit; quibus etiam imbrium tempesti-
vam sufficientemque usuram exhibebit adeo ut germinantia tellure seraina et ligno- ; ,

11
 )

82 TflEOnORI MOPSUHSTENI

V. 26. 93iAet ih i^M^i' KS^ (payiSi lc8-/ov7?5, yj^ IfjL-zikn^r^cnS^-» ^ ctmai-n td ovo/uig^ Kue^a tQ
diov v/^J, og iTwiiiai /aS Vf^ ^v /U(ji.c7icf }(^ ou fA,v\ i(giTcu^ujj^Yi 6 ?\ff,oq fxov iJg (^
V. 27. ct/aTva- /fpt) '^ycdcnS^ oti h/ //Acrcd t 'WestriX lya il/ur ^ lyci) KvexG-' b d^og v/jf^ ^ <t
Hic i^v i-n 7^'jjj if/Ai- n^ ov fXYi :igircu<yjjjj^y\ 6 ?\g!og f^ov in iJg (^ ctidvct. ,, ' Onhcnt
Ttivtw iTnAnAv^cT^g ol 7n)>\i/M0\ r 'Z&^cw^covt&iv j^gL^vczAceirctv Sf^-(^'oe9^g t^ (^ Tn^iKt/Kcog'
iuch\?\gv y6 ctj a>ce«c/)x (^ /3pS;^K ;^ l^ucn/S^f iu K^fA^Trnv "^VTct ^Ao* S^Ta v/juv '^tto-
}ts/7&.^cm^ od<Pe. v/jigig TikMcnaM 'i^vrctg "r^u chJh/j^cov r '^77v?\gLucnv :, ocpetT^Q/j^ag "'StiziJ^i-

Jovctj Ta ^a cfffir v/^Hg, VTiip a)V <H\ /MycxXodv f^ajf Buv/^gi^v Tnimmwiv ilg v/^g- d)g

fA,v\K/iTl /M^ v/jigig ctl^vuii^cu^ g(p' o\g A(BoyidTnoi 'Sircip^ ifjin /up^r\f(gt,Ti, Toa-ov^ig ^s^m-
p. 125 Trfct^KOi^g fcgLKolg' aLnejL^n q ^ajuctSfouf v/j^gig cJ^ ctirTtfv 7^ ^sre^y/^TWv ?\g^(2etv tIw ^-
yi/cocnv^ oti cw v/£iv i\/U' arz ^^ J\cmoTy\g v/a^ y^ XA\chfJi,CjOV /Jiov^ V7ra.p^^v.
V. 28. " Ko/ g$fe«/ /A^ ^VTzt (ytc^cd '^^TTO tS '^viu/jtgtjvg f^n "Qn Tmcrctv cmpf(gt,'
-^es^^-
yjjf
Tivjovcnv 01 xjoi-i yj^ ctf -^uytT^pig v/^S., iigjf ol -ZeJfia-lBuTieP^ v/^ o/vzs-vioig Ci/uTxrvict^Q-}^-
V. 29. cwvTctf' }Cj 01 vicivicnioi v/^ opgtaig o-vfoj'^- y.au( yi ^ cfctr J^ii?9cg fA^a (t ^fhi lag ^J^ii^^g
V. 30. fA^hi C4/ T r\/A^^cug c/tcavcug cjk^cS "^^70 t •zs-vdj/Jigi.Tog fj.ii, (d' 'Ztreg^pr^rdjcriicn' toj J)Lcm t4-
V. 31. e^jrt ov Tz>/ ii^cJLva ^ ^ j^ yHg, cti/Ji^ n^ Tivp 7ij dr/juJk f(gL7rvbi' 6 rAiQ-> ^ti/i^^crZct-

<pr\cnrctf ilg cmor^-y <^ v\ cnXrwn iig ct\/j(gL^ -zi^iv IX-^cnv tIou r\/AJiocu> x.uei« tIuj /JL^ycLXUu
V. .32. ;^ ^Qnd^cjtAm' (^ g^ im,g %g av 'b^f(gLAicniTctf to ovo/^ icvej.ov-> owdficnTcti' on ov id %o{
1.mv ffctj cjj 'lipaaztAiifA. iqctf dvotawl^o/LS/j©^ , ;(gLdv7j ilvn Kveji.Q^' f(^ iucty^i}\\l!^o/j^oi
Hg y.vejtQ-> -^^(jTfg/iAnTct/. ,, Uoipi^co J% imcn (pr\ch TAacncu; r fonJl/Jipvictv t ifA,lu'j' tQtv
2^ A'iy<i To OK^c^ "^ tQ 'WViv/ngcTog jW-a* '^^ Im tjjs TmAouaig Sj^^jvrig -TATVio/jigt //S^

rum fructus multa cum exuberantla illis obveniant. " Et reddam vobis annos quos
comedit locusta , bruchus , et rubigo, et enica: fortitudo mea magna quam misi ad
vos. Et comedetis vescentes, et saturabimini, et laudabitis nomen Dei vestri, qui
non confundetur populus meus In sempiternum. Et co-
fecit mlrabilla vobiscuin: et

gnoscetls quia in medio Israbelis ego sum et ego dominus Deus vester, et non est :

alius praeter me. Et non confundetur ultra populus meus in sempiternum. ,, Quanta

igitur de necessarils supervenientes bostes varie ac multlfariam consumpserint (

pa-
tet enlm locustae nomlnibus , ac brucbi , et rubiglnls , et erucae , bostes djenotari
totidem ego restltuam, ut sic vos lautum babentes datarum rerum usum, debitos
retribuatis Deo bjmnos ,
propter grandia ac mlrabilla quae vestri causa palravlt.
lamque vos diutius non erubescetis quasl absque auxlllo a me destltutl, in elus-
,

modi aerumnas incurrerltis: plenamque poteritls ex rebus ipsis notitlam capere, me

inter vos versari ,
qul reapse dominus vester et tutor solus sum.
" Et erlt post baec: effundam de Spiritu meo super omnem carnem: et pro-

phetabunt fdli vestri et fdiae vestrae : senes vestrl somnia somniabunt, et iuve»es
vestri vislones videbunt. Sed et super servos meos et ancillas meas in dlebus ilbs

effundam de Spiritu meo. Et dabo prodigia in caelo et super terram , sangurnem et

Ignem et vaporem fumi. Sol convertetur in tenebras et luna in sangulnem, ante

quam magnus et illustris. Et erit: omnis qui invocaverit nomen
veniat dles Doinini
Domini salvabitur; qula in monte Sione et in Hierusalem salvus erit, slcut dixit
,

Dominus: et evangelizati quos Dominus vocaverit. ,, Praestabo cunctis, iiiquit am- ,

plam tutelam meam: id eniin denotant verba effundam de Splritu meo. Ceteroqui ,
 IX lOIIELEM CAP. II. 83

oiyiQv juiova,ePi)U>v cv vznv^^ai x/i^e^o'/^^'^ Tp Ap/ttoi', ^S n cv y^ c^ ^S sk ^jzst-

/iSpcdV (l)' 'TTViVfj^gL oiytov }(^ Trdv on J)i tiutz to/87U, t '^exv ourjh y^ r itrehjuiQvioLv tc^

rldi Sf^^^mv li^X^^VTUv' o); y^ '^''•^^v or kv 'fki <S?5 )\.iyy\ ^ raq viO[/,lw'iccg ii/u^ )(^ tk p 120.

(ju^QdTo, v/uf^ fM(ret w 4^;w' f^H' t S^dicnv yt) Myi ;^-d' L^j IfMoi 72x5 io^Tug- tdiStok

^, 70 TTViu/nsi' <r« 70 cfc^dr:v bJ)i^ai /u/s t4/ yri iu-d^eta,- K/yiJh/^og yip jm,«, (Pmot, «^
TicX.^^yiv dytdzTYntt Tra^i^iq "Qtvvx' roiaTVV ^, td TrviJf^ct (m 70 oiytov fA.Y\ a-v^^viAiig 0.71

ilAAi' hct il-^YI r 'tZ%i i/t/Je K/nJ\/L/J>victV /W-W d^Pi^^Yiq' }(^ OCTCL TViCtUTa. , 'iVA f^Y{ fA,Y\ycjiica /u^
iiq iiJiv JioV t!w ^CL(pluJ' 70i870 Jil Tl )(^V^vdzi ^«OTV, OTJ 0U7W TlXiiCnctV TOTi T KnJ^i-

/mpvioLV xjfuv Tretpi^ct) tLu ifjulw^ o)^ a,7mvrcLg d^ta/LSfliig o^nfctcnm J^uuuct^auf n vJj^ ^zz^i

^j laofAvcjdV ftluali^v lcp' ajmcn q bj ii^vcS n y^ ^ yy\q i^ytyofta^ bwj fj(gL<^ ^ (f)6vov

iioKwu ^ cvotvncov-, tIuj n fcg^r oiuitSv tj ftct^ej ctv , ^^ Jii i(^ ar/MJu f(^7ryov r ^eictv

vmft(palvii(7ztv hpylw' /JtiS^-j^Mdyiovvraj Ji yjjf

>7A<(^ iq oTiorQ^ ;^ ti (n.\lwn ilg aJ/Lcgc

j^ rlw T^ h^vTtev '\jZt;r)VOictv' Iw Sj^, td /uJiyt^©^ 'tyj i^yivofAvcov ainvlg '^jzsvftJeViicn

i(gM£6V' <t '^VTO, J^ '^YKnrcu 'c&es "^ y^MJi^cLg CJKeivYiq-, Iw lfh(poLvyi Bj^- '^^ ^P cjvctvncav

iayct(7iTcu TifJLOoeAOu;' cv olq oLTmcn rdj^ovrcu 7^ owTVig/a^ o\ t ovo/ustcnctv '6h)(^Xs/uS^ot

T ^etOLV of ^ ^ TO Qp(^ 1lci)V Ttj ^T 'lioaarthYlfJL dvoLjBYKJVVrCU CTiCRjdCT/UAVOt' iTTeiJil

'^vTzt iTmyf^^Tv Ti ^6$, <t ivcty(iKi(Ttt^ou JiJtt»iAV iKetvoig, OTWimg ilq rlw \7mv0Jhv p. 127.

'Z!^(r/i}CXYIXJi TCtirlw Yl /UAY J^ 'ZS^^W^OS T^ ^.i^^iCOi; iVVOlO, OLVTH.

sub vetere testamento nesciebant homlnes Spirilura sanctum in persona propria di-
stinctum a ceteris Dei Spiritum et ex Deo sed Spiritum Dei, et Spiritum san-
, , :

ctum , et aliam quamlibet huiusmodi appellationem ,

pro Dei gratia et providentia
atque affectu accipiebant: sicut animam quum ea de Deo dicitur; veluti, neome-
nias vestras et sabbata vestra odit anima mea; videlicet (animam) pro affectu dicit,

quo sollemnitates oderat. Tale est et illud : Spiritus tuus bonus deducet me in ter-

ram rectam; curam quippe mei gerens, inquit, cum bonitate multa mihi haec prae-
bebis. Item illud: Spiritum sanctum tuum ne auferas a me : id est, ne tuam a rae

providentiam submoveas: et quotquot sunt locutiones huiusmodi; ne scriptura nos-

trum absque ulla utilitate producamus. Sic etiam hoc loco ait: tam amplara vobis
exhibebo tutelam meam , ut omnes visionum facti compotes, significare aliquid de
rebus futuris queant. Praeter haec omnia vero , in caelo et super terram mirabilia
faciam , multara hostium occidionem ac punitionem: imrao et fumi vaporem ,
qui
divinam praefigurat iram. Vertentur autera sol in tenebras, et luna in sanguinem,
iuxta spectantiura phantasiara ,
quam ob malorum gravitatem experientur. Atque
haec evenient ante diem illura ,
quera hostiura punitione reddet illustrem. Inter quae
omnia , consequentur taraen salutem hi qui divinum nomen invocaverint : qui et
in montem Sionem ac Hierusalem ascendent incolumes: quandoquidem haec Deus
promisit , et nunciari concessit ilHs ,
quotquot ad hunc reditura vocavit, Atque hic
est obvius locutionis huius sensus.

(I) Audacius dicere lioc videtur Mopsuestenus de Spiritu saricto ,

quasi ignoto prorsus cunctis sub
lege Moysis hominibus; quamquain se aliquatenus niox corrigit, citata Pelri apostoli concione. Contro-
versiain hanc theologicam mira eruditione more suo pertractat suminus Petavius de Trinitate lib. II. 7.
prolatis in medium patrum plurimis testimoniis, quibus addendus videtur etiam losephus in hypomne-
stico lib. 11. cap. 66. et 67. Nos vero de hac re iterum dieturi sunius ad Aggaeqm atque ad Zachariam,
ubi liberiorem lianc sententiam suam Mopsuestenus repetet. '
 ,,

84 THEODORI MOPSUESTENI

* Act. II. 16.

aya 'zrviv^rog f^dtj^ct)^ M^^ ilitoiwg' iTff-etcf^ otiiolv /ui^v ajTavTuv t yS^vmy gl%«v
o \OfAs><o' mthfJ^viOA 3 6 ?\g}ig yi^istd Sf^ r '^" (pctvnavju^vcov ^zir^a-ibydictv ct/ tyi tQ </g-
auoT>^ XezrS Trapaaia,' (t liZ tol jimv iTr OTtelvcav /umcp^ TravTa (t 0)g cv (mi£ yvo/Ji^ct'
&)9« <t \^^oKiKOig ii^^ux ^SiKT^v % tw (nT^.yju^TTx il^v w 3 «l^ im/utkvctiv ab\y]-d^eicL

r!u> iK^ctcnv i<^cuviTO '6^ rS chcmo^m MiA.^ctvov(Kt Xg/rS, 07r!wi}(g> TravTtt LZ /ujtyi?\g!,

Kc^ <po^'d /J4^, K^vct Vi ovmg 'ZD^^JbJa, ;f^ TiXagov ojov Ka^f^cuvovTa t» iv vou,co
yyvo^a^ct' wg ctJviy/^^g /J^ tm ^ t^ TmKcuctg S^^mg im^v
tu^iv ^, dA-^-^eiag
3
u) T i<^ r JiauoTh XeJ-^pS yvo//S/)cov tv /i^yidvg- HTzeg /j(^}^ejLog Myl Actvtcf" ^^
T ?\gLHj otJ «X. iyiigi,viXei(^^ r\
4^^ "^ ^'? abJliv^ iJi yj cxzti^ ojjt^ iiJ\ Sj^(p^^v'
oyn^ H)c 'Qh Tp (n^y/^Tz^v voeCS-ctf JuvctTvv, (^"St^poejntag 3 n%t vzsv^oXty^g Aiyf
OTi oJ^Yi^dTi ictvjiujov y\ ^'d^^pjtg' y\ J\ tQ mes^y/Ji^%g ct\y\^ict ^ i\m/d^odV vzzh tS
p. 128. J^cmoTH JeiKVVTCu Xe/rS, OTe hti t 4%'^ '^^ }(ciL^Kei(^^lwc?jf yi^pvi ilg aJluu "^ttv-

i{ffXgL<^<rctv Td (jtd/ig^Ti Sfg^ 7^ dvctgncnoog' htc td 0TO/t(^ Sf^d^^p^v tivol vzsv^wi/AkvnHJiV'

cog fty\ yJovov ^ tS olicciii ftetvciuf %y\ /JigL%g > cm & J^ riTiKvjTy\WiV y cWa ^ %^ ilg d^Bu-
vct%v (t oi(p-^ap%v /uui'Q.<pivcu (pucnv' cog g|) c/Ketvo /Bp ctivty/Jig.^ TH-n 3 ocKy\he^aji>' Jio-
TTi^ i^yioruTO TYi (^cavvi }(^ /^}(g,eAog Ui^og, o); av rori /j^ }(gTu Tivct oLfnctv fJtA^-
vwu 3 dKy\dri rltu i^cjBocaiv ivr duro^v ?\g^i(m,
(poeAfcoJg iipy\/^yiy asfe^y/jigirmv' a)<^ ^
}(^ TToKKc^ T^iov Je\v TOig vwS m^vetv-i m Ton Idztv/^^ov c^avo.
UoKKcov Ji TVio'JTWV qvtuv "Qn TW5 ^eta^ ^oL(pyig-, Trapo/ioiov 'Sire^JhKcog }(^ tv ^
-TroLpov /nv yb Jian'oTy\-, d^og y^ tIuu Tvn swjyi-d^etcLV ^laJcuiotg Sf^Ki-^p/jS^^o $^ tQ

At enim beatus Petrus eam adhibuit ludaeos alloquens de sancti Spiritus de- ,

scensu iure admodum: namque umbra futurarum omnium rerum lex fuit: tum et
,

V populus Dei providentia dignus habebatur, propter evenluum expeclationem in Chri-

sti domini adventu. Erantque res quidem illorum omnes exiguae et tamquam in ,

umbra contingentes adeo ut quod ad illos adtinet hyperbolice potius dicta fue-
, ,

rint, quam re ipsa se haberent. Sed dictorum veritatem exitura suum habuisse com-

pertum est in Christo quo tempore grandia omnia et terrore plena vereque
,
, ,

nova et inexpectata fuere et mirum quantum superiora iis quae in lege facta sunt:
,

adeo ut res veteris testamenti aenigmatis locum teneant veritatis autem rerum
, ; ,

sub Christo actarum magnitudo. Sic-beatus David de populo dicit, quod derelicta
non fuerit anima eius in inferno neque caro eiusdem viderit corruptionem: quod
,

in rerum natura cogitari non potest ; sed metaphorice sive hyperbolice dicit ere-
ptura fuisse periculo corruptionis. Altaraen dictarum rerum veritas in Christo do-
mino apparuit, cuius neque animae derelinqui contigit in inferno revocatae nimi- ,

rum in corpus propter resurrectionera: neque corpus corruptionera uUam exper-

tum est: ita ut non solum propriam retinuerit figuram, in qua mortuura fuerat,
sed etiara in immortalem incorruptibilemque naturam translatum sit: ita ut vetera
illa sint aenigma , Christus autera veritas. Quamobrem ea locutione usus est etiara
beatus Petrus ,
quasi olim quidem quamdara ob causam metaphorice dicta fuerit

nunc autem verum exitura in ipsis rebus nacta sit: ut multo raagis oi>orteat prae-

sentibus credere ,
quara olim ea res admirationi erat.

Cum vero multa huiusmodi in divina scriptura ferantur , consimile hoc quoque
manifeste est. Nam dominus Deus secuudum veterem consuetudinem ludaeos pro-
 ,,,

IN lOHELEM CAP. II. 85

OV mu!wiV)(^/uS^ ZOTIOV' C/K^'i^Y\HJi 3 OLTmVTa fJ^ TTIS aLM^iicu; '^ 7« JicmoTii X6Z$"«*
07J (^ «Ai05 0VTM5 iOKOTl^llj (^ CnKltjiv\ Q OWjt^ C/K^VCd- ytj fMyL?\g, f/kv Ci/ ii^vd-y TnK?^
Q Ci' T*j yri yiy>Yi ik^Tct' oLl/uigL n oLVi(poLvy] tS ehcmoTis Xg/g-S td ara-jne/ov >e^ ^rop k^
T^ iJieuf tQ (pom^rctv^Igg 7rviujL(^^g t cvi^yiav fxJcuuov, Hm^ ouv y^ oLT/uug 'Ze^nyetTO
9(^7rVS, ilg i^.iy^V T^ /^^Am-v^/M^MS G^ (^ ^V^V TiTV\f^y]K0TCt4 Tlf^wejLCLq' TOTi Jil p. 1-2«.

f^ojj iuuiTi%ov ATravTig t^ t5 ar^a 7rviu/u(^%g ^^e/^Ss ^/x/Aojv t4 ^ TioXhm ^6/(r/^-

«ra^' d^tcodivng' Sv ol ju^ fZi^Y\y>gdjov to /Li/iX7\9V -, oi q Tfk&^qcL ocm )(^TetpytC^ovTS ilq

Tngwaiv t? t» jLUiyidzLg t yvo/U^vcav :,

yjjf
iU iMy^v t^ Jt^yig 7* <tt%/ t JicwoTlui Xej.-

^v ag ThTv el% To TraAct^ «T^ t 'Zt^QnpyjT^ jLVi^SL^poejtfc^g w \iz^^oXi}ta)g iJpij/u^vov, fO^y-

/L^TUV T Jet^tv, M^ '^
K^ i?\9LTi^^oLi T (me^y /uigiTUiV (^ APJPV m /M^v ot/£i aiTia, 6'm

TavTHs -T^ (pa)v«5, «m }{^ t P^iTmv, ovizicrctg i<p iveespv it^rj/^vacg -zj)^^ tp7$ -zsigp^pKrttf?

«i5 t/w) j^ (^ JiouoTlw XeJt.<rov cJ^i^^ff-lBov olxcvojuiav ol /L(g)(gL,piOi "^soT^Qi, toiclvtv\ Ttg

OLV •>cmM<!^^e\Y[ * Ji^icag- ag oly <t h 'TT tot? (syes^y /j(J.Ttt>v /gog/ct (pcuvoiTO /ttw TnT^oL- ^cod. Xn<p9.

<r/M«VM, ^f^ 'i?^'' VMxI Tv /juiyi^g OH. 'Uy^^bkaioig c/>cetvody iAiy^nv /{^AA9v JetKvvoiTv t%

oLiceA^cSg ^ -navTuv -i
oti \qz>ui /Av Tig c/y.etvcdv oJicetoTyig 'o&es^ igLUTUL' XetTriTajf J\ %fA,cog

TrxTHTOv Tp 'zsrapoiTuv tdl 'E&^petAncpoTO , ootv cntiOLv XetTn^ajj cjwfj^gLT^^ avoLyfC4iy f(g.v 6»

'^t^cmKetv ou/TtS 71 Jhitoiyf (l\ 'O Ji y^ '2EM£p(pJiT>i5 i^ziretJi] t '"iTih l^ct^uKcov^ iTmvoJhv p. 130.

S^ T '^!^hpy]divTav i fjLWucnv ., TCi TE 'Z&eS<nao /j^oL kvJsig ^t' c/Ketvov t }(^e^v a,ytdu
TiDiKiAcog., djcoAndo^joLj i^g iTmy^.

phetae ore adloquens, suam abuiide praestiturum curam adfirmabat, et reliqua quo-
modo antea explanavimus : evenerunt autem vere omnia in Chrislo domino ,
quia
et sol obtenebratus fuit , et luna cum illo: et grandia in caelo , muhaque etiam in
terra extiterunt prodigia : et salutaris sanguis Christi domini visus est: et ignis
figura, advenientis Spiritus operationem significans, cui etiam praecessit fumi va-

por , ob illam portendendam poenam quae audaces crucifixores correptura erat.

Tunc sane participaverunt omnes sancti Spiritus gratiam, variis ac muhis charis-
matibus digni sunt habiti: quorum ahi praedicebant futura , alii plurima patrabant ,

prodigia ob rerum gestarum confirmandam magniludinem , et gloriam Christi do-

mini ostentandam. Quo fit ut hoc olim a propheta metaphorice aut hjperboUce di-
ctum, nunc manifestam habeat rerum ostensionem, ita tamen ut verba a rebus su-
perentur. Causa igitur , cur sive hanc locutionem , sive rehquas ,
quotquot de aliis

subiectis apud prophetas dictae sunt , de Christi domini incarnati mysterio beati
apostoh intellexerintcausa inquam haec merito existimari potest. Atque ita nec
,

veterum rerum historiam constat esse confictam et praesentium magnitudo com- ;

paratione iUarum magis arguitur: atque ex his omnibus accurate demonstratur

quamdam intercedere iUarum cum his necessitudinem sic tamen ut praeterita tan- ;

tum a praesentibus superentur quantum umbra a corpore debet quamquam iUa , ,

huic aUquantum congruat. Age vero propheta postquam a Babylone reditum prae- ,

dictis verbis portendit, nec non varia eventura per iUud tempus IsraheHtis bona
consentanee admodum ita pergit dicere.

(I) Dicit liaec cum didascalica dignitate Theodorus; quae tamen merito oranibus non placuenint,

nempe quod prophetiae multae nounisi secundum effectum, xar iV.|3«oT/, ad res christianas speclaverint.
 ,

86 TIIEODORI MOPSUESTENI

KE$. r'.

r. " Otj le^s lyo cv ,r ri^pcug Ofceivcug }(c^ cv tzJ' }(^po^ OTcavco, ag oiv '^spi-^co r
V. 2. ctl^^Xcacnctv ^liiJk n^ 'li^iicm.AiifA., (ruuuct^co Travja tu, 'id^vti, <^ }(^Ta^co clutol iig rlw
Jtoi^Jh lcacrct(pcLT' )(^ Sjsf^KeAdvovfxcti ^zi^g ojuirig 6k€1 vyn^ tS Asi« ju.« ^ t^ >thY\^vQ-
fJACt^ ^« "la-^riX:, 0/ chiOJTclpmou^ i^ Tolg "i^vicn, }(^ tLju yiuf ^8 icgc^cDni^QVTO' ^ ^

OLTTCdXetctv m VTn^ r 'ToK{/.v\{A.ct%q '\}mju8pH(n t^to* i;7retet'^ oiv ytp (pn(7iv iTrcivcLyLya vju(gi<;

if^ tLu 'li^ovaztXrifJt,, aiwiXiVcnTctj lud^ ttoK?^ ttdX^^^v \-^vr\ \(p v/u(gi,c,' }^iy\ \ oti
jTUjuoL^co TTUvnt TK i-&vy] 5 «p/ 077 oujThig o/y^v j cJ^m' i7retJ% iicLU^ ouuTiiq tLu ^za^dicnv ilg

i^y>v OKl^ctXetv r oiiceictv' iTjf^coprcraTV q tfhjci-^pn^f^TCtg tyi y^ 'T^ 'lcr^YiXntJ^v acvoJ^cp'

(t m7iznyif(gt(n Ji^ ovJlv S>v i^i?\9vT0 ilg g^ "lacDxiovg, (^o^i^v q iivaL y^ «uj^IJ^^ok
p. 131. 'Czi!iOjUi/u^Y\)(ct(n TYi tS dis poTTVi T TifjuooQjLctv' S^ ThTo ojUTvg cTUJUoLyiyetv imwct TU "i-^vn

Myi' tQtv j2s?\g/^og

n^ r^ '^lipscmKr\ft,
ilTreiv, oti ilotcra, cuuTiig

«j otv ojuiodj eDiKctc ouuTiig

r^ /j^p^vipa, ictvTtSv '^cjtt^(jj\ yvcoftyi,

iKrtZtf^^ct/u^©^ r^ ts
^
opfji,ricraf , 'zzfei
(^
^ -^ ifjLOLVTS * Elmiy
'coA.sxvroH. ?\ff}iv >i/neh/uigvictg <JuuuctfJtA(ag ''^TroeDet^iv <sy^^cofjLOLi Tmaiv. y «y
cnjuuoi^co uLvTct tcl i-^vn, iTmya,'^' )(^ }(ctTa^co aoTa ilg r Koi?\ffJ)x. ^lcacra^^oLT' Thiigiv
c>xei auuTkig a^co iig tIuu " lipHcraKYifJi .^ -^ ojjto^ cocmip Tiva J^ivluu 'Zef^g ouuThg vtAp tS
;\5t« T ifta (wyK^TYKrct^ TifJLcopYiaofJLciuf d/Kcucog, vynp cov i(gLT cturuv diieur^^ouuTO ^ aTroJv-

"^X^ '^ OA^Tfafs ^ajreipobi ^aXYidivng , ^ ehi?^i^ciJf /u^ r ylu/ cv ^mp jl^ yvcofJLLu a^Kny

CAP. III.

" Quia ecce ego in diebus illis et ternpore illo , cum convertero captivitatem
ludae et Hierusalem , congregabo omnes gentes f et deducam eas in vallem losa-

phat: et disceptabo cum eis ibi super populo meo , et hereditate mea Israhele ,
qui
dispersi sunt in nationibus ,
quae regionem meam diviserunt : et super populum
meum miserunt sortes , et tradiderunt pueros meretricibus , et puellas vendebant
pro vino ut biberent. ,, Significat quae IsraheUtis post reditum erant eventura
Gogique incursionem ,
quam cum ingenti multitudine adversus Hierusalem faciet
et cladem quam ob hanc audaciam erat experturus. Nam postquam , inquit , redu-
xero vos Hierusalem , multae undique conspirabunt contra vos gentes. Dicit autem
congregabo omnes gentes, non quod ipse sit eas adducturus , sed quod iis permis-
surus propositum proprium exsequi. Illt quidem illos puniit qui Israhelitarum re-
ditui infesti fuerunt : neque tamen iili voluntati suae obsequi valuerunt contra lu-
daeos , sed terribilem potius et insperatam a Dei viribus poenam retulerunt. Pro-
pterea dicit se congregasse nempe dicere volens sivisse ut sua per-
omnes gentes , ,

versa uterentur sententia et contra Hierusalem impetum facerent ut sumpto iliic

, ,

de iis supplicio et tutelae erga populum et suae potentiae specimen exhiberet,

, ,

lam postquam dixit, congregabo omnes gentes, addidit: et deducam eas in vallem
losaphat, id est eo loco inquit agam eos adversus Hierusalem ibidemque ultio-
, , ,

nem quasi concinnans pro populo meo, pro dignitate puniam, ob ipsorum lacmora,
quod nempe illum quaqueversus spargere voluerint regionemque parlin m qua ,
 :

IN lOIIELEM CAP. III. 87

rlw iulu/ ijnpl fZD^arjKiia-etif' ehiXi^Hf q xAnpea ^ aifmg OKetvovg' TETOAjM.w;cpt07 >j 'Zi^g

aTmcn k^ G^ c^ ou^nfv ilii "^cuetct^ iit^ ^ ito^oL; "^jTDcT/c/^c&af* w; ctv cf^ii OKeivav ilg

Tihpvcu; Ti tIlu oliceiav a.m?\gL(nav c^.Tikn^liv -, y^ ttoXKIuu i^nv t* /Ui^<; tIuj a,(^^v'iajv'

^um t'^ 'tt%i (^ Yary %vifciv i}pi]ZO)g, iTnxyi.

" Kct) 77 i/tco/ ;^ li/uuv 1vp(^ *£' 1iJ}i)V y^ Tmcu VaXiXcua, clv^o^p Ja<»v
; ^/i avfetW- v. t.

cA)/<5t Uju.ei'; avS^<:/^'cA)T^' H^i-> w iLMv\(ni(giKe\Ti vf/.eiq iTr ijnpi; o^icog ^ 7a;^(W5 avS-
TJvJk^crw TV av^Wc/byt(pt U/t^ g/$ mi^cL?\gLc, vf^' dv-O"* <wv to dp;)v6/ov i?\gL^iTi , j^ tu v. 5.

l?nA*;c7a ;f^ m ;^A5t ilcrlwiyf^giTi iic d^ vct«$ u/<^- ^ G?u- vliig 'iscfh k^ g^ ijfer? " «:,^

'l€PH(TaAyijM. a.7T^c/bt&? 7c7$ vjoT^ ^^" lAA^'ft)V, o:;tw$ c^cocniTi ainhg c/k ly) oeACdv cumSv'

/J^« iyoo d^iyi^ auiniig c/k tS tvtth, ov a,7ncfhSi auTiig OKei' }(^ av^.7foM>cim to "^^- v. :.

c/b/^pt Wyt^ g/$ 'mg yui<^a?^g v/u^- yjjf ^^J)i)aofjLaJi d^ x^ohg v^ y^ jug ^ynk^cu;
v/u^ ik "^^^ 'l«c/k* (^ '^^cPtccJovTctJf ojuihg iig a/p/ytf^AwoicM', ilg i^vog /Jig.K^v v. ».
X^P^
airiyov-y m Kve^Q^ i?^Ayicnv. ,, 'E^uretJii -^ cstr ^2:^, (^ rwy ^cvro^ g&)£^;wTg5 t
liObcTuKY]fjt, •, 'Xvexoi Ti }(^ 'Sidmioi TTuvTig Ti 01 fu^oiitoi T c^v^ocpfA^wv , ;^£pv gp^v <»»;-

^croji) T» ';rtti'rW$ "^TTDMaztf g^ 'itTig^nA/ra^ , /AJvy\cn)(gLitoiJUUTiq cuAolg vynp m TivmKi-

{jt,r>(gLcn Ti 7ioX?\gLy.ig •, y^ x^)ceS^iY\>(g.cnv ojjitdv ^ ty\; -^€104 pOTnigj tQtv Agp/</, VfA.ei'^
3
7?v(^ 'iViHJiV /A,Vr\Cnf(gLKOUJUTig-, (^ f(gJl^V iVeSVTig tQ TCL JhvAiVTZt ^^(^!e^'^Ct^aJI ) TVlCtVTVt

^v "^ ^/*^' ^^treocjTittovTteiv TiTvAfty\)(gtTi; '/giB yb OTJ 6|£&)$ u/iiv iTra^ft) T VTTip T^ yvcof^r\g

^«^7115 77jM'a)6<«'^' 3 av-S"' «V aTravTa 7a 'Stf^auvTct ThTVi^ ^gtj^ovTig-, iig G^ vctlig iicmviy-

->(gLTi (fstr VfJATies^' '^TJ ^ '^^ "H^'

cuWv SJ^^7rtJdKv\c7rxvTig^ iXiii^Si tQ vravTCtg cuuThg

•j^/j hejLOiv c/nl^ctKeiv tjj oiycetcov cov yrip owu v/u(^g iicr^tir^^OftoLi J^iicctg' acim,X>\g,^cd yb p- iss-

ThToi; ^ ^Tgp^feC77j$ oJUThg avcLyK/r\g' ywu q ;^ KpeiT^ag ipyciaoitctj 7p noKifMCxJV &)9E ^

meo iuri obnoxia liabitabat, et ipsos simul incolas sortito dividere: per summum
(lenique scelns illorum quoque pueros atque puellas in proslibulis ponere , ut suam
explerent libidinem , multamque baberent pergraecandi copiam. His circa Gogum
Jicti^ ,
pergit porro.
> " Verum quid mihi et tibi ac toti alienigenarum Gablaeae? Numquid ultionem
vos retribuetis mibi? aut iram in corde retinetis adversus me? Cito velociterque
reddam vicissitudinem vobis super capita vestra; pro eo quod argentum meum au-
rumque cepislis et selecta quaeque ac pulcra in delubra vestra intubstis et ludae
, ,

llHos fdiosque Hierusalem vendidistis filiis Graecorum ut eiiceretis eos de finibus ,

suis.Ecce ego suscitabo eos de loco in quo vendidistis eos: et convertam retri- ,

butionem vestram in capita vestra et vendam filios vestras ac filias vestras in ma- :

uus filiorum ludae: vendentque eos in captivitatem genti longinquae; quoniam Do-
minus locutus Ouandoquidem Gogi exercituum adversus Hierusalem visa in-
cst. ,,

cursione, Tyrii Sidoniique et omnes finitimi'alienigenae, idoneum tempus oblatum

sibi existimaverant perdendi funditus Israbelitas, quibus clam irascebantur ,
propter
bella secum gesta , et illorum Deo adiuvante victorias; idcirco ait: vos autem cur
irae tenaces , et occasionem nacti voluntatem vestram explendi, cur inquam contra
mei popuUim audaciam sumitis? Certe velim sciatis, me cito vestrum hoc con-
iuris

siHum puniturum propterea quod illorum opes cunctas capientes in templa ve-
; ,

stra contulistis: insuper et ipsorum filios vendidistis, non sine spe populum uni-

versum finibus suis expellendi: cuius facinoris mihi poenas dabitis: namque illos ex
angustiarum suarum pressura expediam immo et hostiuin nunc viclores efficiam ,

\
 ,,

88 THEODORl MOPStJESTENI

'A^oj; ct\xf^>^(^%^' K^ <^ ^ ')b7n)Jh^aj( JuuThig jt^ic^v 'zxrou, o^v ovJl JvtJucL-niv v/uuv
ojJThq avcKmxmSra^ 277* "^vtu 'Z&^q g^ TveAOi; n (t. ^iJhviov; f(^ c§ir ^t^oiKouujTizg
ct7m,VTct4 Trapiv^^igj d); ctv ng^T c/Keivov t }{^^v 'fkiWt^^^vjjTcu; avfjufa^^^tu TvHq au(l)i

(^ Tcay l^ TV Ky 7^J 'lnchticav ATmXeici^ 'i^Tcu 7^ oiKeictg oLKoXii^ctg, }dj (p«t77.

'c
Y. 9. Yi.y\^v^ctTi '^UTzt cv ivlg l-dvicnv a,yia,cnxTi tjvMju^v' cJ^iy^^Ti g^ M^^Tag-
V. 10 'ZSf^attyjbyiTi ;^ dva^l^cjuviTi TrdvTig a,vJ)iig TivAi/Ui^' ovyKO-^Ti tcc a^cu vfl^ iig

pOft(paua^, (^ To, JpiTmva vju^ ilg av^ /uij/t,<^g' aLJvui>a,Tog Xiyiiw on 4%J&) iyca- cnui-
n. cf&^i(^i(Bi f(^ ilcnropiUiSi TmvTzt tu, ;cuxAo3?v,
'i-9^vn (^ aujja^yjTi OKet' TSfa^B^ \<^
TJoXifM^g. ,, 'n.$ ^ il^mv oLvooTi^ 011 aujucc^co ojuT^g Sfs flta -z&^pm^eiaztv ctmctv t

87za i(^v^u^ oog ctv cuiivg ouvTvig iy}c^£/'ot^og' a,7mvTig J^ (pwcny omaoi TttVTluu 'i^^ATi

tIuu yvcofj.luj Y^ 'jyj ifio) 'Z^f^aiixcvTttiv :,

f^ 7roX\Y\g fj^ aujua^t^Ti t^ auHJ^g' avyK^-
p. 134. TYiaztTi Q 'u^g ouuTng TnjKifiov x^ Jy\ ^ Ttt Ti\g yiod^yictg op^^ttva, iig 'oT^cav f^TudiTi
^yicnVi u>g ctv apTtovuuTU f,Sp i^m ttx 'oTJkct tcS TikY^^i ^ 'QnovTtov S^ TJkeiovoay iu-

Jtoy\9v vfuv iiv\-> f^gidti, '?ef'^Y\py\(di , TTCLVTtdV i^yctoTt^cu ^ "la-^r^AiTZttv tIuu a,7PJ0\eictv.

y- 12- EiTO t5 ^y^^cu 'u^g (^ TroMfJtpv aiiT^g r ouTictv Mycov. " ''^'^iyetoi^co <t ctvu^cu-

ViTW TTavTct Tu i%VY\ i\g T itOi^Jhi \oi)act(^a.T -y 073 c^ei )(gL^c^ tS Sjsf-jceJivcu TravTu, Ttt

\^VY\ x,vftAo^v. „ Uoicn -^^ vfuv k^ tcjlvtov outiK^etv (^aT^fJUivoig k^ t^ r 'lipaaukrfju

OiXHVTUV -i
'^^ki^iTTCo tSiv TJViet^v «5 ctv ojUTodi JiKctg Vftag iia-fSr^^aufJLluj t rg td AftYifta,-
r *55 <^ 'T^ '^"^^^Yicnco; TztVTH;-, uTmvTCtg Tmv^Sc^^v 7J0iKi7\9ig uviXcov duvuTOig. T< ouZ;
" 'E^oLTjcg^i^Ti JpiTmvoL-, OTi 'Z3roLpiaTY\JCiv Zvy^ivg' iiojjoaiuicr^i^ TmTeiTt, J/on
1^r\pY\g M kouuog, •Cz^^aTOLf tu vzsmALuioL' oti i73kY\-d'UJudii tu ^;^ atmSv. „ To(rovT©^

ut sic vos remunerer pro vestris adversus eos facinoribus; filiique vestri ac filiae

in servitutem rapiantur , ac procul divendantur , unde eos recuperare sit vobis im-
possibile. His veluti vaticicinio suo interpositis circa Tyrios ac Sidonios , cunctos-
que finitimos ,
qui per illud tempus Gogo ad ludaeorum perniciem faverant , sei^-

monis sni seriem prosequitur sic.

" Praedicate haec in gentibus , sanctificate bellum , suscitate pugnatores, ac-

cedite et ascendite omnes bellatores: concidite aratra vestra in gladios , et falces

vestras in lanceas: infirmus dicat, fortis ego sum: congregemini et venite omnes
gentes de circuitu , et illuc coacervemini : qui mansuetus erat , fiat bellator. ,, Si-

cut antea dixerat , se illos ob praedic,tam causam collecturum , ita nunc more im-
perantis idem eisdem dicit. Cuncti, inquit, qui bac mente estis adversus meos
multa cum festinatione congregemini , bellum contra hos conflate , et ipsa agricul-

turae instrumenta ad armorum usum accommodate, ut sufficientem multitudini mi-

litum armorum copiam habeatis. Sic aucto numero facile vobis erit prout vultis, , ,

Israhelitarum omnium excidium perpetrare. Deinde causam exponens ob quam il- ,

los ad bellum suscitaverit " consurgant inquit et ascendant omnes gentes in val- , ,

lem losaphat quia ibi sedebo ut iudicem omnes gentes in circuitu. ,, Omnes vos
,

qui simul vultis adversus Hierusalem incolas proeliari, id ego ut agatis sinam; quia
illic poenas de audacia et facinore isto sumam, omnes quaqueversus variis mortibus
absumens. Quid ergo?
" Mittite falces, quoniam adest vindemia : introite , calcate ,
quia plenum est

torcular, redundant supposita solia. ,, Tanta erit illorum oecidio , tantaque strages
 ,

IN lOHELKM CAP. III. $9

yb gfw/ (por©^ cwrrSv x^ Ttativ^m TffcSaiq Tmvmv aimiSv H^IgLXKY\Xm QT^i^oiiB^m^ cogt

rotg rluu ^lnchtiav olKHcnv v/uuv fjuy\ 7ioXi}Jt,H J^etv dv^a, yb oU^cli %vy^TXiv Tiva, rsrapetfai

C¥ a>7np J^nmvm ^eict 3 ^ t^ miJcwuTWv rlc/j hluuov-, ci>g av 6x.-^Ai(36jl&^(^ olvQ^

cxpiri' TviouTO y6 J^i^ 71 }(c^ vuZ ytyviTOLj' iTretJti y) 6 TroMfjt,^ tyi <^utjay4 )(^1^p^ovroLi f». v^.

Ip^, (i TTUVTig "iKKetv^ T (Tf^ayaug^ vjuiag ^in Trafovrctq o^av '^vyfnh! /u^ ef^Ulw a>cm'ia

•nvcju; (Bo^vctg Ti/Mio/u^Hq Tij (^ iTT d^y\?^ig miifovraj; Ta7$ cra^ajyalg' ){g.^^ ojuioiOTY^Tct
q
/,lwhi 7ra7iiju^Y\g \i^^o/u^ov ih t ava,ip^jL^a)v ai/L(^' «twj cujTtSv rx )(^f(^ 7^v\^wtj-

^airoLi, ^ T0cr2r©^ ctVTzSv b (p6v©^ ^/lasraf, h^ v/uI^ TioXi/uiCJUtJTtsy^ cAv^' c^H.eivodv iig

oUyiAas •TO5 olKeictg '^iTJVvmv eh^ictg^ K^ ih JbKHv i/AS>^. E/ia <t ict i^rig aTtoKi^g ^'^yi-
•" "^Hp^Oi Q^Yi^a-civ cv rri KOi^Ji tt)? J^iftnq, otj l-yfvg t\jUi^ KveJ^ cv tyi HjOiXaJi T. H.

iJi? cT/^MJ^. „ (^O^i^) yOL^ t\^t TlVig C/K tQ 7lkT\dzt4 rp aVCUpSjLSffCOV '6^ 7W5 KOl?\&.<^'^

'jpjLiYiTovraui Tavinqj c*/

^ 3 7k$ J^ikcl; ouuihq ila-tsr^^OftoLj 7h i(y.-d^ v/u^ TvXfxn/LC^r^B^'
xot^Jh ^ cTj^wig rlw 7» 'loiau^par OKaAicnv, "S;^ 7^ TifjLcoejLctg iji? auufvdj fjLikT^vang
\mLyi.S^aJ\ c^/Mvoig td^^* 7» ^ov. " 'O wA/©^ ;^ y\ atXluuy^ ovcntOTna-naj , ^ ol a<^pig
J^jaaai to (piyfog currtSv. ,, ^AKoAhidwg UTnv-y otj Toig avaxpovjuikvoig ovk "iquf Q^dg' OTmg
cAi ^UTK '^riaircLi cfiiKavy ivrayi. " 'O q Kvejtog avajcgpt^gTce/ ck licov avaKe^^irajt
)(^ c/K 'lioii(m.XY\fJL J^ai <pci>vliv cwnl', (^ aet^hoircu s^cwog }(^ vi ^* q KVQjLog (piiai-

rcu 7« AstS duii^' t(c^ cvt^vai Kve^©^ chy "C^ovg 'lo-gpexiA* ^ yvcoa^i^ on lya KVQjLog T. 17.
p. 186.
^og v/u^-i }(s^a}tlu>cSv cv licov a/ opi aytca fjuov. ,, hviog ya^ (pviaiv diog cv 'S.icov

'zsy^auyi&cu t vojLUjnpv dio^Tretav vx^ctg iavrzkf, jLuyaLAlcv f^ctr dtntSv a,(pi\ai r (^covlw'

a.(p Y\g Jyi fJUK^ (^ iipcu/og Jo^i avoseti^cu-, t^^^j y*j cx tS <zi^^^Jb^a rp yyvojuLivcov,
^
n^ TcoauTJj; a^^a^^mg «rsi» ^zi^^Jb^Cdg c^nXnjLtiVtig, !w Tiomairau ^0$, Ty) olKetcov ^etJii-

hostium in mutuam caedem arma vertentium, ut vobis ludaeae incolis pugnare non
sit necessarium: vindemiam quandam instare puletis , cui recidendae falcibus opus
cst: item opus erit calcantibus torculare, ut expressum vinum effluat:nam et nunc
simile quid fieri contingit. Quia enim belium potentia mea feliciter geritur,et om-
nes caedibus contraduntur , vos quidem spectaculo adesse decet, spectanles tam-
quam in vindemia racemorum instar veluti caesos , et mutuis stragibus humi pro-
stratos , et quasi de torculari calcato effluentem occisorum sanguinem. Sic eorum
mala curaulabuntur ; tantaque fiet ipsorum occidio , haud pugnantibus vobis , sed
illis contra se mutuo dextras vertentibus. Deinde et rehqua consentaneo tenore
prosequitur.
" Sonitus exauditi sunt in valle iudicii ,
quia prope est dies Domini in valle
iudicii. ,, Nam sonitus quidam terrlbiles ex occisoium in hac valle multitudine
fient , in qua poenas ab eis reposcam sui contra vos ausus. Etenira iudicii vallem

dicit losaphati vallem, a poena quae illic a Deo hostibus imponenda crat. " Sol et

luna simul obscurabuntur , et stellae retrahent splendorem suum. ,, ISon incongrue

dicit, occisis lumen defuturum. Quomodo autem haec fient declarans, ait: " Domi-
nus autera de Sione clamabit: clamabit et ex Hierusalem dabit vocem suam: et cae-
lum ac terra concutientur. Dominus autem parcet populo suo, et roborabit Domi-
nus filios Israhelis. Et scielis quia ego dominus Deus vester , habitans in Sione in
monte sancto meo. ,, Ipse , inquit , Pominus ,
qui slbi in Sione legitimum cultum
exhiberi conslituit, magnam adversus hostes vocem emittet a qua caelum ac terra ,

quassari propemodum videbuntur , ob eventuum mirabihtatem tantamque stragem ,

 ^O THEODORI xMOPSUESTEXI

f^O%-i <Z /%l>p»$ hjT^q H^ T CVCU^TICOV "^cTf/XVuV CO; olv UTmOl '^OiTO J^/\gv , ItI OVTOIi
G^ J^ ^og '^I aum.vmv , (^ x,vexog o cv tzj^ o^i id lim di^Tnui^cu iladwg.
V. 18 << Ktfjf g^ 'l2^fecra.A«^ a.yict' (^ (^^o^^etg ou <hiXi\j(K>VTcu i^i ajjing huaii' h^ \qtci
cv rri yi/M^oL OKeivyi ^b^mgu^^i tdc opn yKui^^trfAS)V , ;^ o\ ^ovluq) pviiaovTcu yi/\gL' }(c^

TToicmf (^ oi(^icrlg lacDx, pviKJOVTcu vcfbtTzx,' (^ 7ni}ii cf^ o1k^ KvejLH cJ^iMvoiTOi, v^ vroTiei
"^ ^M^ppovuj TyJ %o'iv(idv. 55 'H lutAV ^ 'l«p«(TaAM|U, OLyia, c^ djurdv (pcwy}cnrcu r ^s^y-
f4Sf-iuy, ii<hvog 'Qn^ajLvew ouuryi dv^o^^in tvXjuIJSt(^ It)- a,7raai 3 'iHcfkioig ^^ yiig ol-

Ksari ^ iimyfiAict^ 7roK\Y\ rtg «.(p^r/st r/J ctytdav 'i<pxfj ug )(^ jcl opYt f^ g^ ^owuiiq
iCafTriig <^n 710 Wag Tiva,g (^ 7miKi7\9ig Trapi^^v ojuToig- tos 7mytibg n aioiMdwg 7^' olKeim
p. 137. vtfbtTav TTctpi-^v T ttAStov, «y i-co-^\jcu c/K r vctH T ^ein ^pviyu^ cfh)picij-, ^ 7iyiyct^iv
cK^^vov T a,yct^v t t^^^tov rolg oLUTodi n i^cnOcn, ^ to f(^dri)tovTix, TZef did T^yi^P^
icarncPtciiocn' Tctvrfw y^ Aiy^ ^mylcv d^ oIkh KveAOv cJ^iXdjcritSrt^' rcauviv] rig gf^«/ «96
*• '9- ct^t y^ T TToppcodiv T (^iKgn/Mcuj ozreiviv. VJtx i\7rm 07i <^ " Kiyv^og ad^ctvi&YiCTirca.,

(t M ^I<^iifA,ala, 3 cwuo c^civr}, vtj^^ m Tn^me^yoLdi te ^g.^" v/uf^, )(^ 770AA85 v/u^ oiJ^i-

%. 20. }ia)g d.v^?\9V' 55 iTTctyl. '-^

'H q laj^cua, cv (BiCouco t^ oiKeioLg ivtwe^ytag g^ oIkh/Avvi
T. 21. cj/ r>? 'li^affuAyifx, xzso Tp oIk^ojv. „ 0^5 '2j^S73>jc7i. " Kot} OK^ynhozo to cujL{ct clutzSv-,

(^ oi; p« d,dzocoatO' v^ -/vejLog {(gLSccntlivuxji cv ^Eicov. ,, ''iva, iiTrYi, liig n 'ifh-^epuZretg

71 )(gtr aUrmv m Ti[A,coej.cug iz^fiaLXoS r i^droug' S^/u^c^ n cv cuirolig J^etKVvg i/L(^v-
rvv T /\5<7rS Sfg^ 711$ "^WcppjiTO >i^cP&/i{pvicc4 , Iw '^oKXJm/ twcl •^api^v djurolg iig t ^TreiTOL

Sf^-TiKicrco p^ovor.

tam inopinale editam , Dei opera , interim suis parcentis , fortesque in conspectu
hostiuiQ ostendentis : ut omnibus manifestum fiat, ipsum vere Deum esse univer-

salem , et dominum illum in Sione monte coli solitum.

" Et erit Hierusalem sancta , et alienigenae non transibunt per eam amplius.
Et erit die illa, stillabunt montes dulcedinera, et colles fluent lacte, et omnes emis-
slones Tudae fluent aquis: et fons de domo Domini egredietur, et irrigabit torren-
tem funiculorum. ,, Sanctam esse Hierusalem ex rebus ipsis gestis constabit, ne-
mine abhinc alienigena ad illam ascendere audente. Cunctis autem ludaeis pro-
missam terram incolentibus bonorum ubertas erit, quia et montes et colles mul-
tos ipsis ac varios fructus praebebunt : fontes item consuetam aquarum suarum
copiam suppeditabunt; solita dicens ex Dei templo dona erogari , et indidem ef-

fluentes uberes bonorum divitias accedentibus illuc , et debita Deo officia com-
plere satagentibus. Hi^c est enim qui a propheta dicitur de domo Domini fons egres-
surus. Hic inquam tantus. erit, ut usque ad longinquos copiam suam extensurus sit.

Mox postquam dixit: " et x^egyptus desolabitur, et Idumaea similiter ob sua con-
tra V08 facinora , et propter muUos ex vobis c<>atra fas interfectos ,, addit: " et
ludaea in sua firma felicitate habitabitur a propriis incolis in Hierusalem. ,,
Quibus
superaddit: " et requiram sanguinem eorum, quem inultum esse non sinara. F.t

Dwninus habitabit in Sione. ,, Quasi dicat: quotquot adversus Israhelitas ahquid

adgressi fuerint, supremis adficiam suppliciis. Et permanebo cum istis ,
praesen-
tiaaa meam arcaua providentia demonstrans, quam copiosam in omne aevunt abhinc
eisdjem praestaba.
 m iMosuM. 9t

EPMHNEIA AMai TOY 1IP04>HT0Y.

L l^efhMv ju)ev oiw 071 )(^ /^^9^0/.^ ' AfjLU)^, 'Zsr^(^tn7\g ^ ov i^fjL,lwcCetv diou ^^«te/Ti

'Ztf^x.etTOLi vuju Yi/uuv-, ^s:^ ryj Tzf ?^d avfx^^jisD/^um ^ 7man% /uux.ps iti; 'Zi^(^nT^ccg p. ns,

Xiyi, a. TE -u)^^ T^ oiaTve}-cav TeiyDVTOLf 'Z&^t^^v auj Ji)(gL (DvXcLf fj,lwva)v, yjj^ a <a%i
tIu) 'hpaauXrif^ ^ t 'l«c/k (puA^*, ut ouZ G^ ?^i7rliq Gffir t^ ^dcnXeici^ OKetvng., •uzro

'^ ^a,Q,vXm'\(ji)V yyvi^obj w^AAgv toto q Ap^v^ ^^ toTs -z&iep^pwTflu; ot;;:^ dvikc^g-, cji«'

iTretJ^ Tracroi' tZx' /22%/ (^ ^ov ^/t^^Aaai' UTn^ t^ t5 J^cojoth XeATOv eTei^iceg diog
iTroietTV, '6^ xatvri tvi yrttvmv oivQeS^Tmv owine/a k^ t oiKetov •^ncrOjL^iiq )(^^v' t^t»
;^ 6^6»«^' it/TO5 <t. a(p&)£/a? T l'9'V'afK, (^ '2Z%/T0/^»j cAixe/vg, x^ o]}ceittv g^y 7roLficn1Xoe.cn

^com, (t a.(pci)eJ.(rjLS/)Ct); cv T&f WW 2<wk ^- t^ vojutft^g Sj^^Tzi^ia)^ ^ tLu tz^ otvTvv

'Zt^epaiTa^i TWtei^ouf ^oc/LTretcL^., W ok Tti^rmv r^ Tug ^zDep(pyt7i>tgi.i f^Luucrlg, ^t avca-

div ^ T^TOj? <t^ (^ /\gLOv ')A'^yijtJ^lw S^vx^iv-, (^aveiq cficuJOTVig Xe/^t»?, cf^?\sv
aimcjtv ipytcniTaji tc7$ dv&£^77CJ5, 077 «;)^ L'9?eP'' iKSf^voTVftncnv d^og tIw arss-ctymv ay-

^e^Tmv crwTYieJictv .^ c^* pivcadiv y^ 'Zi^ yt(ptx,g^v ryj ^ovcov tSto 'Z^ceQjLcrjijS^ov 70 t
lu(Sf'}(gi,e/.ov Y\av?\9v * *i^v 'zsra^ iavTCif, o^iXi^aTO /uSp t ' h^oabafjL-, aujbi^pjcn q td o^ ' R»»- 1- 2-

c^efK» ^05, '6^/udKeiom q coW /cp''^' ^v i]^v\i(c/i,/u^ TnTrolYiTcLi ^ottov W d^ dunSv vg^-

e^v JiauoTY]; Xe/95$ to x^ crup)(gL ^ tJj •zirctVTWV av-^e^Trav (pcweig (TWTneia, «/^A©-» p- 139.

•j;rA^p^>j kJ (^ avcodiv oeJL<r/npv 'Qh t oiKOVO/UiOLV 7rapi\yi\vd^g.

'Tynp J^ ThTUY i(^ /uLiQnci^liZaji t T^ov t^ 7* at^^^^fu^gLXoicnajg Tra^iarn^ja^v oA5k,
;i^ i7roLVY,yi'^ c0 cwTSfi' «5 i^nMTO, odv ynp ouZ riyetTO « 'l«c/ix (fvAw /tcpvA), « Troaa t

IN AMOSUM PROPHETAM COMMENTARIUS.

P rspicuum est , beatum quoque Amosum prophetam, ad quem interpretandum
Deo favente nunc adgredimur, de futuris populi ( hebraei ) casibus per universam
fere prophetiam loqui : ea scilicet innuere ,
quae primo ab Assyriis passurae eranl
decem tribus mala ; tum etiam illa quae Hierosoljmis , ludaeque tribui , ceterisque
regni eius partibus a Babyloniis eventura erant. De his autem rebus non sine causa
prophetae verba faciebant , sed quia Deus curam eximiam popuU gerebat propterea ,

quod Christus dominus ad communem omnium hominum peragendam salutem suo

tempore adventurus erat. Idcirco Hebraeos Deus ab ethnicis separavit, et circum-
cisione distinxit , et propriam habere voluit regionem , seorsumque in Sion monte
ex legitlma forma rehgiosum sibi ab eis cultum exhiberi mandavit. Sic enim fu-
turum erat , ut secundum propheticas promissiones atque olim ordinatam conguen-
ter his vaticiniis populi administrationem, Christus dominus in orbem veniens cun-
ctos mortales certiores faceret, haud nuper demum de salute hominum procuranda
Deum cogitavisse ; sed quum antiquitus longisque ante temporibus id apud se , te-

ste beato Paulo , habuisset decretum , segregavisse sibi Abrahamum , ex eoque gen-
lem conflasse; curamque huius sicuti iam dictum est ,
gessisse; ut ex hoc postea
genere Christus dominus secundum carnem pro communi apparens salute , mani-
secundum vetera decreta ad redemptionis opus venisse.
feste videretur

Propterea quoque popuium universum in captivitatem abducendum curavil

Deus ex eaque revocandam partem populi quam ipse voluit cuius deind« prin-
, ,
 ,

^2 THEODORl MOPSUESTENI

^'^avocfbv eh^ctjiS/jyj , iTretAimp cJ^ aiiinq rnu/iXMv iivet(pcuvi(Q^itf tv li^ (7tip)(gi, o chcmo^m^

Xe/5^5' Vh AP/miy yL^ roi (^vXcSv a(p' \i(gi,<piq iTwjtj^oi TauTyi, awbcmK^v oAi^r 'tvct

^^ 7* '}^'^nji^y\g cLl'^/u[gt.\cd(n ag ;f$t/ 7J1; momoJ^a tStov "S^TiXi^etcwg (^ '^'onov •,

cTmAP; ^ojirtf/ T^ 'E^ (^ 7\^ov 'QnfMXeicu; cmOTJvg tS 3?S, v^p r d^aLvncaofj^ti yi c^

curmv ^ r^ -ZtrarTzyK dv-^pouTmv oryTiieia.j 'Ztrai''ra TnnvuiT©^' cd<^ J% fx,h ih ^tTwyvcocnv
TTeLVTiXvi }(gi^^vTCi4 'fjn/LuyltZoJi Tolg 'i^vicn T aAy^iu(cf,K(jd(nav \:mfMiu^Y\woTcu; c/Kelvlw ,

^pav Q l^miTi fA.y\ Ti t!w

^« iTravocfhv ''i^v, rg (^ "^ -iP^ AP/':7Wj' l-S-voTv ;^6/(r/<pv,
uvcodiv T 'Z??^(pn7Zir>' ;f^ r oA-^ingLXcdcnax imjtMvlw ifjt.lwvi y^ r gVctvo=/b>' l;^-' c^eiV»)'
^ja.

iVflt r iXmcn ic^ThjuSpoi TauTcug, (^ /-^ r/lx' (W[^j2£(rctv ocl^jt^Acotnctv t i7ra.vo<hv a,va,-
fAAVOtxnv riTnp ouZ }(^ yiy>vi f(pL-S' ov i(pafuv Ti '^ottok, f(^ vmp tig iJpy^;(^fj^ ocmctg.
p. ue. Aia, tQto TraXcij jujiv f(^ -zs^wxXcu ttJ' juig^KSf.ej-Cd /^a.v^cP' ilprtTO ^Oto S^ tioXXc^v t^

•vfctA/^' iyfil^ovTOg 3 r }(^p5 r TD^yjLtgTWV:, (jm' 'a>i£9(pwrac aviJ^et^iv r\ -^act ^e^gy

VUV fAJiV i(^igtoTtt 7)10 OUCX^VZJLCdV fX.U/JU0VTCi4 TOL }(Cf.i(9^-, oZ^g ^^ iTT iiceiviig TO «uxp^ /3^-
.^vXcOVlCdV iOOfd^Ct A\X9'JtJUTCtg- i(p 0i7m.cn Ti Kiy>VTCtg T iTToivOcfbv , "iTi^, Ti OTfOCTTU, T^
^ @) K^^v Ofcavov yiy>voTt^v fjilwui^ou ^a^^cniftov Iw' iTrei Q ^ t 'Zij^Ti^v 'iK^acng
ctJwA^Swj r 'W^ppncn^n yyvofViVT/] , ^S75 ^ ^ f^ ^VTct 'Z!>^eioy\fifivcdV te , j^ r ce^gpp-

pr\cnv oog ilnog ioofjiivcov.

"EvTivdiv a.7nivT&g Tct tz '©^^ 'ijJ (Bol^vAcovicov yiy)V0Tzi (^atcnv iTretJ^h f(giv « cDyj-

^y^ftivctg TO5 i(p6cfhtg "^VTCtg yi^^py^^ca (njjji^n-i 'Zir^Ti^v fCiv dosuejLcov imXyiAvdvTUv-,
(3a,CvXa)vicov q S^?^;/, t^ (Gs^y fJiai,Tuv i(cf^^g lig yiy>viv cv fiia-co, c^a fjuob.ye IZ
t&
v\ TTOLVT^Ag ct\y^fj(gi.Kci)(na, tip^aLfj^y\ fj^ *^o r aorue/wv 'tt%i Ta^ Ji}(g, (puXff,g, mpoucO'
-^eicm cfi <ze%£ mj vzsPoKsiTwtg ., olj t^ ^loucfix. (SoLcnKactg iTvy^vov, ^ 7J15 l^oL^uKcovicov

cipatum sola teiiuit Tudae tribus ,

quae, universa reditu digna fuit, quoniam ex ipsa
orturus erat cum carne Christus dominus: nam de reliquis tribubus pauci e sin-
gulis redierunt. Sic enim tum e captivitate tum e reditu hac ratione curato pate-
faciendus erat divinae qirca populum providentiae scopus , haec omnia satagentis
propter inde venturum universaHs salutis auctorem Christum. J^rgo ne ludaei ca-
ptivitatem illam perpessi , spe omni deposita , confuuderentur gentibus; sibique pa-
triam , aut reditum ad illam, haud iam superesse crederent; neve suae ab ethnicis
secretionls obHviscerentur ; oh'm ore prophetarum tum futuram captivitatem signi-
ficavit Deus, tum ex eadem postliminium : ut hac spe retenti, ubi accidisset capti-
vitas , reditum expectarent ,
qui reapse eo quem diximus modo ac suprascriptam
ob causam contigit. Quamobrem oHm et iamdiu haec a beato Davide compluribus
in psalmis dicta fuerant: propinquante autem gerendarum rerum tempore prophe-
tas misit divinus favor , nunc quidem impendentia ab Assyriis praecinentes mala
mox autem bc^bjlonicam superventuram ludaeis calamitatem significautes: post haec
omnia tamen spondentes reditum ; nihilque eorum ,
quae per id tempus scire com-
modum erat, reticentes, Porro rerum superiorura exitus prognosticis consentaneus
fidem faciebat fore ut postea quoque praedicta , sine dubio ad vaticinii normam
evaderent.
Hinc fit ut prophetae cuncti et res assyriacas et subsecutas mox babylonicas
loquantur : nam etsi hae -diversae fuerunt incursiones , Assyriis primo , deinde Ba-
C »1 : byloniis expeditionem faeientibus; hisque eventibus aHquantum temporis spatium
interpositum fuit, nihilominus una fuit universalis captivitas, orsa ab Assyriis con-
 :

IN AMOSUM. 93

ff^v T ^97« %oKIuj' Tiklu/ Lort ^^^ct « ttoAu ^ totwv a,7rcaira,(rjL/^oe, 'Z&^o^Ti^Bo-af p. ui.

TOi? M^/J^uoig' TnTJvUKi Ji n Tt)i87r3 ^j^tjf Trapw ^Zt^^^mi^g, tIu/ /u^ 'Zo^(py\Teiaj\/ oLTni-

ca» cv Tvig tt^ Ti (^ 'ir^yiA ;^ t 'IhcToj/ ioo^joig 'Sv^ rg aayufi/o)»' (^ ^aQvXco-

ricav mTfoin^vQ-' '^tr^chiAcog' fi^^oi q k^ to ^Zt^oi/Uiov l^juvnSiig J^ t o<to rzE%i
ct/

C^ ^r^oiKOt; 'mXhluj ToHg la-^nXiTeug r iTnipaaA', i/(^ (^ cudiov n/ueXAiv yiyvi^oji )(^-
^v a>; a,v J^^sv Troii^aiiv, otj ovk a.(petJ^ia. nvi ^ ajitiAeta, (^ jui^fioXri yvoo^y\c, r Ti
r^ aiayvQjLCdV }(^ r rp ^c/MvXcovicov OKclicfh^wi ovfA,(popa2g (^ ?\silov , iTrcwop^cm^cti Jt
-aurafv laq a.a2j2^cig /38A9/W^©^* og yi }(ctj t^J (t^.oi>tc6V G?tr «/t^TH^tora^ iig ouuTiig k^
T cuuTvv i-nfji^cophartio ^ovov sk ccv TPSTi Jiaou; vmp thtwv ilcrfsr^^oLju^j©^ Ofc^vag-i «
^M Tiketgov itva. thiwv iTroieiio (^ AgjPV cAm' c</ fjciv tyi t yiJ)ifiJHfC0Twv TJfjccoQ/.a, r n:^
Tii%u; iJeiKVV KtiJ^juioviccv ra q 'Zt%i ry^^t^ tf/^r»? /^/f^t Jy^Xog ^y>viv iTmyov -Ik dcpr:-

J^la, Ti f(^ ijiZ^o^lia <t /uuoi, ci^' 'fhjU^Xeict Ti v^ azsJ^p^via-fjLC^ }(c^ J)io^^t;cri (^ Trj "f^n

V} Koei^^ov iTrava-^coy^' m y,iv oiuu ijziPod^cn; ccZti] tQ /3<€a/«.

OuTW jxgv aTrccvia rtt <t^. r ^ov ilpviKOT©-' r '3s>^(Pmto, cv oXiy>ig q fjclujoovTog v- '«2.

* ^ (^ 'f5^£PJ' ^ /tc^A/ga -CEN^ 'i^" BocjSuAcovicav ^z^ G^ a,<^yaTovctg rijUiAM ytyvi-

^aui-i vynp m i\g cujTHg 7n7fkv\\JiyfJUeXY\KAa-aLv , Ji !w i<^la> oATiciV' TJOieiTOL} 3 ^f^t/ t '^^^(pn-
TetoLV «X. cv 'lipiicra.}\.y\fjc clv^' cj/ Tr?7e -5?^ I-^-k^v 7^':7T3/5 7iXy\aiov t^ 'Ict^hA c*- Bcu^A t6
TZiT /gpaT, gyda i/); rolg g.'c/^A9iS g:7?T^A9M-w oi t5 'itrg^twA tk? dvcnag' cv f^iv y^ tyi 'li-

pncTztktifj, fSf^(py]Tdja)v, sk ctv lyiViTO cT^A©^, «rg TZif \<r^y\K «rg ttj?? T^iTmg i^vicnv,
i(p olg Y\^iKXi Aiyiv '5%i cunzJv iTrei fjiA\ q ^,/ScMveij' 7^ "lipncrttXnft LZci^to Tig iKei-

tra decem tribus; absoluta vero conlra reliquas, quae regnum ludae constituebant,
a Babyloniis urbis expugnatoribus. Idcirco ceteri etiam prophetae baec portendunt,
atque in his omnis eorum sermo versatur; si paucas aliquot res excipias , neque
a praedictis valde discrepantes ,
quas obiter appinxerunt. Sic facit etiam hic ,
quem
in manibus habemus ,
propheta ,
qui suum omne vaticinium ad mala ab Assyriis
Babyloniisque IsraheU ludaeaque inferenda manifeste convertit : ita tamen ut bre-
viter circa prohoemium quaedam etiam damna commemoret, quae a finitimis po-
pulis sub idem tempus passuri erant Israhelilae. Sic autem Deus demonslrabat, haud
se crudelitate aliqua vel incuria vel consilii volubihtate populum assjriaca ac bab)-

lonica calamitate implicuisse sed quia hunc a sceleribus revocare studebat: quan-
;

doquidem eliam finitimos qui huic populo iniurii fuerant, eodem tempore poenae
,

subiecit: in quos haudquaquam animadvertisset nisi populum suum plurimi faceret. ,

Quare Deus in peccantium supplicio declarat suam erga electos curam, quibus pla-
gas imponit haud saevilia vel contemptu vel odio exstimulatus, sed providentiae
causa et erudiendi emendandique studio atque ut ad frugem meUorem revocet. ,

Hoc argumentum.
est igitur libri

Atque ita omnia quae ad populum spectant dixit propheta et breviter eliam ,

significavit quidnam adversi pruximis urbi popuUs Babylonii apprime imposituri ea-
,

dem occasione essent ,

propter iUorum erga electos iniurias ; cuius rei iam causam
diximus. Edit autem vaticiniura haud Hierosolymis sed in ethnicorum locis , circa

fines IsraheUs prope BaetheUs fanum , ubi hostias idoUs IsraheUtae litabant. Nara
si Hierosolymis vaticinatus esset , res neque Israheli innotuisset , neque popuUs re-

Uquis , de quibus erat verba facturus ;

quorum nemo Hierosolyma ventitare solebaf
 ,

94 TIIEODORI IWOPSUESTENI

vm' C4I 3 T^Ki 'Z!>^ppii-d'eicn roTiviq r ^zif^d^wreictv 'm^iijuBfj^ -, dvctyKcucog t^ ti^ 'Io-^xiA
i(^f^(pavY\<; luf }(^ Tvlg i-dviotv oi yt 7ikn<Tiov v\(rav' i(^ TioX^iciq c^c tJj? TnQj. to il<hi>?\g:

^^'^etctg i7n/A4yvujUT0 d^ii?\9ig' cag ctv a.Trcwriq, Tne/- S>v riig ?^y^tg iTJVietrOy iiJ^etiV fi
7a TriQ). t '^s^yjnctTatv <h^cl/u^ot r '^<>^(piiracty, iyfud^v n
cajTuv Xi^jiSfjct:, (^ 'Zd^

IJovng T iKlBoLCTjy, r •m^v i^ny t^ cviqyHovg ov rolg '^^(pijrcug '^^roc, Betctg,

fta^ovct
To [jiiv Toi yi 'Os^ Tivcay Xi^/^jov oti 'O^tciv (^ jSctcnXioL ouk. yiAiy^ccv ol -20^-
(pjjrtff roli T^ /g£a>JitJw5 ifi^tg ^^gpuXim, (^ «^ 'Qcvriw t "ctmcui \7mv^(roui> aTmvrn

p. m. tQ '3J^(pnr(56'ejv , (r^oJ)ia ju^pt fjLV^ehq u) (pcuviroLj jL(aKX9V' m n yi> tQ 'OcTTig /3/^A(^

b7W5 'i"^'A57©^ }CVe}0V 05 I^Jl3>J 'Ze^5 'OoTtg (^ 7» BgJie} Cv VlfJLipcUg Ot^lH , f(^ TO,
i^iig' 'Os^ 'HcruioL n tj^ 'Zi^^piirYi ouTag (piKTJV o^cng Iw ileDeV 'Uouictg vVog "hfJLOoq,

lio il<h kJ t^ ^liiJhiag f(^ k^ 'li^-citTaXyif^ cv ^acnXeici '0^i«, (t vx. i^rig' y^ «jj^^^t v^''

va^ovTX Q 'Zt^(py\ryi Stw tpntnv ?\9y>i 'A^a); o/ 1^'oyro cv Kaejtaduej-iJL 6k Oatoui^ ovg
iithv 'f)n 'lipy<7aXr\ft cv yifMi^eug O^ts (ia(j%XiCdg 'lac^* vrwg Sv oJoV n LZ bj r hfJLiocug

'O^/oy 7T?7ra0c8"tf/ Tn; ^sD-ep^^nretct^ J(^r c/Ketvcov XQ^^py., OTjon >(^ ^Clcmi /fpt/ 'Ueroucig i(p}\

'AfjLCog cv r i^^a!^cug ryj oiKetcov /Si^Xcov J)/)?^vuurcu cv rfjLipoug "O^iou vnTioinfjLivot r

'?i>es(pnreictv; rd }(^K^yo JnXQv If) oti arg k^ r 'ssry<^jn^TtKla/ "^J^ro^^tAu-vl^v IXiy-
-Zt^g
^cu WtkdJoiL^oi (^ ^O^iay, avi^a\?^vro av Tron ol 'Zi^^pnrcu, r ^etoug ""iimj^c/LKv-^icn
Tretdvju^oi jL(^?i?9y, r (^ 7JX}if^ui?9'MJTst alJ^ouju^oi ^acnXia' mv^KXJcn n 'Z&epg fjLYt

tSto ''^TTOJ^gtXv^^icog , oveJ^eig av fjLifjL^^curo ehiccucog, ovk 'fhwi^^^onicocn furest^y f^v fJLtt c^
'^7roi(gf,?\.V'^iCt)g ^etaug aurolg J^et^iVTj-, oi yi Sj^. TravTUV iico^etcmv r 7ry(^fj(gLT\K.aig "^tto-

i^^Av-^icny iTPJ/uSpoi, i(gLT OKeivctg fAv i(^ Kiy^v "n i^ ftn ?\.iy^y' 'os-cip OKetvctg
q fjLVi n
praedictis contra in locis vaticinans , necessario tum Israheli tum finilimis ethnicis

innotescebat ,
qui saepe ob idolorum cultum invicem frequentabant. Sic cuncti
quorum causa sermones serebat , et ea quae de se dicebantur resciebant; cogni-
toque ante res gerendas vaticinio , moxque viso exitu , firmiorem fidem inspiranti
prophetas divinae gratiae adhibituri erant.
Age vero quod aiunt nonnulli, Oziam regem a prophetis reprehensum non fuisse

cum sacerdotii munera obire ausus est atque ob eam cau»am propheticum ; spiri-

tum cunctis esse subtractum; vahle id raihi fabulosum videtur. Nam et Oseae liber

sic habet: verbum Domini quod factum est ad Oseam Beeri filium in diebus Oziae,
et rehqua. Tum apud Isaiam prophetam sic dicitur: visio oblata Isaiae Amosi filio,

quam ludam urbemque Hierosolymorum vidit sub Ozia rege et rehqua.

contra , ,

Et praesenti in Ubro de^ique sic sermones Amosi qui facti, sunt in Cariatharim
:
,

de Thecue, quos vidit super Hierosolymis in diebus Oziae ludae regis. Qui igitur
fieri potest ut in Oziae diebus divinandi vis prophetis erepta fuerit quemadmo-
,
,

dum istorum interpretura opinio fert siquidem et Oseas et Isaias et Amosus in ;

suorum librorum tituhs se in diebus Oziae prophetavisse declarant? Tum vero

,

exploratum est si divina forte revelatione prophetae iussi fuissent Oziam castigare
,

nequaquam id fuisse recusaturos divino potius luraini obteinperantes quam pec-

, ,

catorem regem reverentes: sin autem de obiurgando rege haud divinitus fuerunt
admoniti nemo eos raerito vituperet, qui rem non attigerint, quam eis divina re-
,

velatio non demonslraverit. Est enim prophetarum perpetuus mos spiritalibus reve-

iationibus obsequendi, sive ex earum instinctu loquendum sit sive tacendum: ita ut
praeter illas neque^ dicant quicquam neque reticeant , atque ab ii« ne latum qui-
 IN AMOSUM. 95

Xiyiv f^»
T€ aiya,v ouk av TTo-n tj, oj n fA,Yf n iiisretv i>^/uSpoi 'sraf c/k&vu/^' tQto fJLtv

ouZ 'u^^ 7ro\y\9i<i {y\ OVH. oiJ^* 07mq (pi^jt^ov, )(^ (r(p6J)>oL jufsii Jh^aif ct/ccvncoq gp^y r
T^ (^'iCXcov ^ct(pcu<;, (TicoTrh 'Zt^^^Jpctfjueiv ou )(gLX(^q g^v r.yi^crtLfjLlw tQ Jl (^iC?\.iou T>t5

^Ztj^^Tnreict; imvToq Tnej. i^ (^ "la-^nX (^ t 'ihiJ^av v\%oXY\/ud^ii^ }t^ vx Th^ig tz >(^Ka-

voii avfjijBctvTtt, foif^Ti^v ju^ tJzst) t aeKyveACOv, Tjzsro ^ctCuXcovicov v^^v, cv oXiyng
q
Yy 70 'ZtT^oifJuov juvyi[A,lu/ "i^VT^^ «iP/J ilg Cffir <tE%/.o;xot^ (rufjLJByimjij^cov ;^;^v, 'P^ ju^
Tne)- (^ ^\9^'^v ctmctv if) (pctjuuv-y Iw ^ 'Zd^n^v gi^«;fptyU^, VTn^ h 3 Trda-av \viifj^
oumS tIuj olKeiav K/v]iJijuiQv'iav

^^
^05, ^ (^ c^ cttWv dvaJ^etKVU^ctf /WC'A7i5)/to to k^
'Zd^P'^^^^^
oap^Cpt J\(m'oTlw XejL^v-, T>j 7mvitt)V (^avajuSpov CTwmQjL^t' ^ ^tyrav
TO ^ei cJtr <zz%/oi;tot^ icm/uSija, ilg 'iMy^v 7« jm.« 3 tw ;^ (^ ?\gLCv d(peiJ^ia t •^eoi'
:7«97D/«e9^' OTTH y^ (^ L/^^P T^ ik OULiTaq 'Sl^^VOJUiCt^ e^iKCt^ g/V/Z3T£^'T( STCt^ iT^^tg' d^Kl^OV

Q 7« /3l^A/« A91770V g^VT(^ «TCe»?.

KEO. A'.

" Ai-jp/ ^AfJLCog, of i^^ppovTO ov KaejLadztejLfjL 6x. (diKO-Ji, oug nJkv o^ 'igpfeonAji/x, V. .
a/ iiju^pcug ^O^iov tS ^aaikicog 'loyc/k, '/^ ov y\jut^.ocug 'li^/^oaf^ tQ lcoag (iacnXicog

'l«r^MA, (derep Ji>o iTzSv Thi (ricTftou. ,, ToOro ju^ ovub >(^^ )(^v Tolg T^iTioig ilpyjf(gijuS^ p. u
'Zt^^iiTOUg ^Zt^^a^pyig 77V05 tk^/v ivn^, JhXacmg n TTOTi fiiiXiTOLf w /3/^A©^, •^rstp' ot«
TB ^ 7ne} ^'j jm^gov Q kJVv, «' APJP/ ilTTiv ng ilJkv Ifh 'lipacpa-
Tivcov iipyiTOLi y^ :70TB*

XY\fJL' }(gii TOi yi /u(aKKcov nJiK^va >!iy\v ottdW TnejL t Ij-^wA, t^t' igi 'ntg J\}(g^ yi-
y>vi (puy\$Lg-i ;^ ^tj^ (^ me} (f^ ^^Arvoug h-^ mtIov clv^' oog av Kveji(&rov /udf) dimv-

dem unguem discedere soleant. Hanc igitur opinionem, quae nescio cur multorum
mentes pervasit ,
quaeque mihi sacris litteris magnopere adversari videtur , silentio

praeterire haud aequum existimavi. lam universi huius vaticinii liber circa Israhe-

lem et ludam vertitur , nempe circa utriusque adversitates ,

quae primo ab Assyriis
deinde a Babyloniis contigerunt. Breviter etiam mentionem initio complectitur ma-
lorum quae finitimos correptura erant. Et quidem cur hebraeo populo haec evene-
rint, causam diximus in praecedentibus Deo curam suam illi impendente pro-
,
,

pter eum ,
qui inde exorturus erat secundum carnem Chrislum dominum, com- ,

munis sahitis parentem. Praeponuntur autem reliquis res finilimis populis eventu-

rae , ut palam fiat nihil Deum contra suum populum fecisse saevitia commotum;
quandoquidem de iis ,
qui hunc adflixerant ,
poenas repoposcit. Sed iam initium fa-

ciendum libri est ,

qui ita se habet.

CAP. I.

'* Sermones xAmosi ,

qui facti sunt in Cariatharim de Thecue ,
quos vidit su-

per Hierosolymis , in diebus Oziae ludae regis , et in diebus Hieroboami loaso ge-
niti , regis Israhelis, ante terrae motum biennio. ,,Verba haec, sicuti in celeris
prophetis diximus , tituli cuiusdam vice funguntur qui libri scopum et continen-
,

tiam et auctorem aetatemque declarat. Neque est mirandum quod dixerit, sermo-
nes quos vidit super Hierosolymis , etsi cxisus quoque narraturus erat Israheli, id

(I) Hanc, quam reprehendit Theodorus opinionem, prae se ferunt Chrysostomus ad Isaiae eap. VI,
Hieronj-mus epist. XVIII. I , et Procopius item in commentario ad praedictum Isaiae locum. Sane cbiur-
gatum a sacerdotibus Oziani dicit sacer te.xtus, non a propbetis.
 96 THEODORI MOPSUESTEJfl

Tuv v\yiijL^^ If) Ta kJ) T 'lgp«craAw/* , iiT owu (^ me)- ouutvv ^ov !w ^ G?^ k tS:
^liiJhL (pyAw, i(^^q cv Tolc, 'Zif^S^v i}pii)(^ju^' r^ ?Qi7mv q iJ^ oLitoXou^et^ M^p/u^cav
71 (t yyvo^oDv </;' cneivov' iiiwg "^tiv tS KueAcoTz&Th t^ ^zs^^^YiTeici^ IJ^iAcocn r ctmojif'

V. 3. aQ^-^fAfJ©^ fAAV TOl TY\g 'ZZ^CpMTeia^ 87W (PWOTK. '' Kue/©- ck SiOJV i(pdiy'^ctTO n^ ,
qJ^

'li^HotLKYifA, iJhojte (^cdvLju djuT^' (^ l7rtv^<rctv auj vofA.a^ Tyj Twifjt^ivcov ^ cJ^n^v^ t1 iCO-

^v<^n iQ Kcip[X}]Xii. ,5 Qctu/L(^aico^Ta. cvTiudiv rio'^oLTO lii /\sy^' i*7retSi\ -^ iiK cv t^ 'ig-
p8(7?5tA)ijM. 3 dAA' cy 6}c^voig i^pdiyfiTO Tolg itT^ig, of 7^ Ti i-^v(:^v Jiffjf 7115 ^ctaiKeiCLg tS
lcre^y\A iTuyyoMov ovng, ilKCiwg 'Ze^oTE-3'ej«^ 70, Ik 2/&)i/ i(pdiy^a,TO-i (^ l^ 'lipaauXytfJi^
iJhoJOi (pcdvlcju duK' wq oiv fMi Tolg TTtejL (^ 'Tomv c/K^vov %mon<LofAvoic, (hLi/uisxnv ^-
p. I4G. ^a,(petv fA,iX7^iiv 01 dKSOVTig ryj Kiy>fjLivoisv r ctmctv ilJ^efiv q oLTrcwTig 077 yvcldfjLYi 3?ou
'Qlutu (p-&i'yfiTctj , og 7^1 ojTmvitov 7Wiiijy\g Ti (^ KuejiQ-> covj Ci/ TZif ^im op<i tIcu ;^3ii-

KiKTZtV dum d^pyiOTietCtV tC^ tIcjU VOJUUkIuJ S^TCt^lV TJAnpSc&O/ 'oi>^cnTU^i' TH^ Ti 'Zt^^^pyiTVf

YVLU iiTretv ^UTzx c/icTy?, ^f^t/ li^ K^e^v '^ ftLuuofji^ivcov t 'iKj3ctcnv ilg gp^v o^cpgg^v tx>

Jl l^Tikv^crxv aui voftctj r/i Tioiftivcov , n^ o^«^V3'? w Jtopui^n tQ KoipftyiAii, hoL iiTs-Yi 07»

0« 7115 "^^^cpao^ft)? 7)15 c/Ketva imvTig 75 0/ TnpJoiJiOi auL Tolg hynftivoig jm^griauvTou ilg

Triv-d^Q^' (^ ftluu j(cti tQ \cre^y\\ cnw c/Ketvoig, oug JCopv(p!w cbvojL(^cnv tS KoipftriXou, atg.

TnejL c/Keivov oJjcouiuTctg t tottov, j^ ilg iiJiv Jiov ty\ Xii^oyri wi^ftiviig' iiTOL jLue}^car

(^ A9y>v dva. jttgp©^, TnejL ij(^(rii 7^ TnejLOiJtasv >^iy\.

T. 3. " Ka/ iiirtv KvejQ^-, '^ r '^icnv oLcn^etoug Lctinc/LcnLii y^ 'Qh r TiosctpcTiv Cl^ hk
')b!7rD<^oL(pYi<yofjLou ouutIw, avS' m i^sjfi^ov cv ^ioai cnJ^iefig vxg cv yta-^i iyhKrctg t yct-
y. i ?\g.aJiTtSv ; ^ ^^jm^xd •viup ilg (^ oiJtov ^A^oLtiX, j(^ j(cfi^(^ctyi.TaL{ ^juuiKict ijou 'AJip'

est decem tribubus , nec non finitirnis populis, eventuros: sic enim egit, quia po-
tissimas omnium res urbis Hierosoljmorura existiraabat , nempe eius populi ,
qui ex
ludae tribu constabat, sicuti iara in superioribus diximus: quum interim cetero-
rum ratio in praedicti gratiam haberetur. Sic ergo a principali re , vatieinii sui cau-

sam ostendit, quod ita exorditur. ex Hierosolymis. " Dominus de Sion locutus est,

vocem suam emisit. Luxerunt pascua pastorum; exaruit Carmeli cacumen. ,, Mire
admodum his verbis loqui coepit: nam quia non Hierosoljmis sed in iUis loque- ,

batur locis ,
quos ethnici regnumque Israhelis occupabant, slatim prudenter addi-
dit, de Sion locutus est, ex Hierosoljmis vocera suara emisit: ne forte auditores
rerura a se dicendarura cultis per ea loca daemonibus causam imputarent: immo
potiiis universi agnoscerent, se Dei voluntate verba illa facere ;
qui quum omnium
factor dominusque sit , congruam sibi religionem in Sione monte exhiberi legitimis
ritibus iusserat: idemque prophetam ad haec dicenda nunc excitaverat, suoque tera-

pore vaticinia in rem lam verba luxerunt pascua pastorum, eia-

conlaturus erat.
ruit CarmeU cacumen significant fore ut cum praedictis finitimi omnes non sine
,

suis ducibus ad hictum vcrtantur: et quidem etiam Israhel cum iUis, quos Car-
raeli cacumen appeUavit quia circa locura illum incolebant, ac praeter omne of-
,

ficiqm superbia exultabant. Deinde subdiviso particulatim sermone, de singulis fini-

timis pergit dicere.

" Dixitque Dominus: super tribus sceleribus Damasci et super quatuor non aver-
sabor eam? quia seri;is ferreis praegnantes galaaditidas dissecuerunt. Ignem immit-

(1) Obseurus videbatur Hieronymo hic prophetae loeus epist. LIII. 8. Sed en Mopsuesteaus more
Suo perspicue atque indubitaDter «xplanabit.
 :

Itr AMOSUM CAP. I. 97 )

xi)4<w (pv\LJu c^ obrJpc^v Xappav ^ odxH^^onTdj^cr^TaJi ?\sit.og 1.\j^ctA 'S-^aifin^q-, Xiy^

KVQjL^. 35 To ^r "^/cn ;fptjf Tiosoipai Myl dvTi Th r ctycLV TiDXAouq- l^zs-etJ^ ^)^ o ju^ p- i«.

T hoL <t Jio a,eA-^MS>i TTXn-d-iuiTHtog )(gLXmTaui ^l), '^/oi /uSp Xiyl r iroXKciuc,^ Tiosa^ai

3 T 'Qn^cnv 7» TTAM-Sct^* (^i<AiTOii 3 g/V«F 07? TivXAff-i dcTijSetctg i^ b.cLfJigLany. TroLpei^ehv'

Ifh/uSi/jovTa^ Q <^ '^ TiXa^Dy c/KTeivovTCt; r oicnfietcw, f^ii "^yzrocr^i^pi^roLi (t /uuo-etv, kocA-n

JwuoLTov tiTci ii^QiXiTroov TXi ?\9t7mg cLurav ^ss^^vo/tAAO^, Tld iU G^ Itr^nknabQ •iS-ap

(WTtSv 'yi^^mf^luJ Xiy^' a)g clv Jlei^etiv om )(gLV 7iDX/\gL yic7t(3yi)(^criv -, oiAA^ VTTep TtTwv

/tj(^Xigzt ojuT^g TtfJLCopv\cPiTaui ^ S>v uoKkJjuu 7ioiei^a\ iaaiovJoLVA tIuj xJnJi/npvicLV' ih ouZ 7/1

yL?\g.ct(hTtjSv -i
c/K /L(JiQ$t4 ^'liKiTaui t ](r^v\KiTzSv iWetv iTretih tS Ictq^yiK ju^^Q^ Iw y\

YcL>\gLCLj' iTretcfii Toivvv, <py]cn, tocxolvtIw cJ^iTetvcttf ^r' cLmeSv r ^ss^vo/uuctv, a; <^ m?
iyKvag ounzfv cnJh^lg -^sfiooi ^f^^Ti/mietv' 'ioitoi q tSto Kiy(v ik "^STwJet^iy 7^ &)/<pT)ir©^
aUrrtSvy Jl lui >iJ\ t lyKvcav i(^etJbvio^ ynvi 'Zefftocnv oVTwg ativzg n ^K^icnv dvoLTi/uvavTig

TToMfjLH vofjLCd' OTTip owu iiTTiv Cj/ -zjj/^iOOT (7idi)^ig, ng f>Let(^ovoL iftcpcLoiy T yiVO/Lui^ii' vmp
cAi ThTWV (pwoiv ouu^lg iim^cd G^ oL(petvi^0VTCtg y d>g i(^ 7a jSacnKetoL ourmv ^-^cu^idr- p. m,
yauj' tQto yb Kiyl dtjiAKioL i]« ^AJip' Tiucretv Tg 7^ fJLrf^OTioKicog oLurtJv t!w l%tjui> a,OaupY\'

•dluJoLi' OTnp J\\/\9i 7t» cxu^^^i^vJ/W /uipx^ovg AoL/L($Lcmov' y^ Jit yjjj TmvTCtc G^ c^ curmv
d^powiO^, co<yi (t. ch^ c/K- '^ XcLppoLV TroLpoiKHVTCtg oJUTolg d^pcLvicjTtf , 7n>?^Kluj OJUTolg C/tC T^

oiyc^ctg JujuoL/Liicog ^^m^^djo/LS^ng Trapi-^v /Bo^-d^etctv' f(cfj ayuuTVfjLCog iiTreiv aTTctvTcu; c^

T^ jBoLOiK^ctg c/Ketv/\g, o\g I^haLu ovo/ut^ ^vCLa, oLlx/i^Xcocncx, 7rctVTi?^ei ^tiP^Jtijcm.

tam in Azahelis ddmum, qui fundameDta filii Aderi consumet. Damasci vectes con-
fringam , disperdam incolas agri ,
quorum etiam tribum succidam de viris Charran
captivus ahducetur populus Syriae nuncupatus , ait Dominus, ,, Dicit autem super
tribus et quatuor , nempe pro multls. Nam quia numerus post unum et duo plu-

rahs dicitur, verho tribus multos denotat, verho autem quatuor muUitudinem exag-
gerat. Significat autem se multa Damasci scelera neglexisse verumtamen cum eius :

cives in impietate perstarent eamque cumularent iam fieri non posse quin eos a ,

se repelleret atque odio prosequeretur. Exin ceteris eorum sceleribus omissis illud ,

commemorat quod adversus Israhelitas commiserant: nempe ut ostendat, etiamsi ho-

stes multa peccaverint, tamen eos potissime se puniturum populi sui causa, de quo
raagnopere sollicitus erat. Igltur galaaditidas feminas dicens ,
partem pro toto ap-
pellat: pars enim Israhelis Galaad. Causa puniendi fuit ,
quod tantum adversus Is-

rahelem scelus expromserant , ut ipsas populi huius praegnantes serris ferreis disse-
cuerint. Videtur aulem hoc dicere ut hostium crudelitatem demonstret, qui ne gra-
vidis quidem feminis pepercissent, sive eas reapse serris, sive gladiis more helli con-
ciderint: ita ut locutio serris ferreis ad praegravandam facinoris emphasim adhibea-

tur. Quamobrem inquit, immittam eis hostes, a quibus cuncti ceu igne absumen-
,

tur; et quidem regia quoque ipsorum sedes delebitur; hoc enim innuit dictio fun-
damenta Ader: atque omne metropoleos eorum robur subtraham; id quod significat
dictio vectes Damasci confringam. Ita demum eos omnes funditus destruam, \\\. fini-
timos quoque Charran incolas simul deleam quorum sciiicet vires Damasco vide- ,

bantur validum praesidium exhibere. Ut breviter dicam , cunctos regni eius incQ-
las ,
qui Syriae vocabulo indigitantur , servitio addicendos curabo.
(f) Notissimurn est Graecos praeter singularem ac plurariTum, duali quoque uti uuraero.
 ,

98 THEODORI MOPSUESTENI

(T^cKpyj^fxctf oLurbtg, hifdv iS (tly^im^Kamvcram ojj-nic, auy^/uigt.Xcacncui^ 1.0^9 ju^^, iQ avy-

nAciaztf iig rlu> 'it^nf^aua^-^ ,, To oujto Xiyl /^vS^-Sa, on 7rvK?\gt,g oicn^eict; ipyncrafA^i-
vcf)v )(^ 'oTTJ^ovTixv TYi ^^'^v\e!icf' 7115 yvcof^ng, {•ix- abvV^OfjLOUj \ti' /u(Jf.\igzL Q cujTiig nfLOd-
^«OD^Of^, VTrk^ oiv tS 2o7v5/^t(^ cti-^jt^Xcajvtg ?igf,^ovT©^ gSxt -t^ 'lcf^nfjLouct^ , )(^ 'Jsro
rUl/ ryj ]iTe^Y\Knztfv TnTrowtOTQ^ ^hoicu/^ cog ^ Tikeisov auuriig '^ 7b7« ^fjueivoui tH
%;Af^T^-t iTnKYiXu^Tiq 8TD< CfcCpfTPlSK TB rllll OtAy^im^KCiXnOLV OKeivlw 7rcXifA,0V VOfJLCd, y^
crw.!wciy}(gt.(rcu; ^
t 'lcf^nfxotlcut amK^eiv imKiv ^ ;^ ^c^vSt^^a 7ikv\fJ.fJLi\etat,v cu/Tt^v
V. 7
Ki-yl la) tz^ G^ ^ltreptyiAirctg i}pyi<rctt/rv ii ouZ; " Kolj cJ^UTPsg^AoS' two "Qh rd rii^
' - Taji?, (t )(c/^^.<^ctyiTat^ rot b^fMKict ajL)rv\g^ :Cj cJ^oK9-^p<^ cm )(gt,%iKCUJUTCtg d^ 'A^cant,
^ cf^oip^cxiTOij (pvKrt o^ "AcmoLKcov©^:, Kj iTrd^co rluu yji^^ f^La '6^ ^Ayo^gce^Vj itj "^Wo-
KQuuTOij 01 ^(gtru.KSiTrvi 7^1 (^o^pvKoov-, Kiyi Kve^og. ,, tIw cujtIw iTm^oo (^ r^rvig r\fJLOO-

Ef-ctv (pnoT Twp y) )(^v^vdzt r T^Kijuipv Kiyi oo; a,v Zrmg ouiriig 'fhvi/uJi/uS^jov' og •Q^/.g-

AeT /Mf) T^ Tct^ng rct reip^vi, c^ ^cL^^eS^v q oLTiZLcrctv otvcicnjaLu^ t iroKiv ^y a.(^ctitieii n cs^
y^%i)aj>jutJTCi.^ cujtIu) /Jt^ rp rlw n '' A^oo%v (t r ^AaactKoovoL olftouirwv «x u(p'i^ofJLajf "H

«c/g 'tp C4/ " AiC}(cteSig' /AVY\/jjivdjiTajj yoi^ ry\g Tct^v\g cog cJ^ap^liarng 'r^ cv roig BMo(pvK9ig
craL^a.7r£icov' K^ ftoivH Kiyf t nfJLooejLOV aLimcnv iTnKdjcn^ajf roig ckocpuAPiS' "o^v hmy^'
}(c/ii '^iTroKdUJUTOuf ol )($LruK9i7roi t^ a.KK9(pvKoov-y Kiyi kvqx^^' ,, 'Ivol iiTrvi oti awjrvtccog
oLTroLvrotjg a(pctvic^ cffftr (^o^pvKagj cocmip cv rolg dvcoriepig oLl^/n^KcoT(Ldr,(7i(^ 'i(^v\ imv-
rct (^ A5tOK T iTJiKKwrvv Ivejictc.
V. 9. " ToLeh Kiyi lciiejlQ^, i7l\ T "^IOIV 0.0^(^610^: TvpH ^ T i7n TiOSOipaiV iiiC '"iTTVrZoL-

(^nso^Ojf cuutIcju, olv^^ U)v tJWjiKKeitrcuf ai-^^^/^Kcocnctv rS 2o/\9/^ iig rlw "lc^nfjLcUcu;, yu

" Haec ait Dominus : super tribus Gazae sceleribus et super quatuor, non
aversabor eos ,
proplerea quoJ ipsi mancipaverint captivitatem Salomonis , ut eam
concluderent in Idumaeam? ,, Id ipsum lieic quoque dicit; nempe quod illos sce-

leribus cumulandis deditos , atque in animi pravitate obfirmatos , iam diutius non
feret: immo potissimum puniet, quia quum Salomon in captivitatem Idumaeos rede-
gisset , atque Israbelis ditioni adiecisset , ita ut Idumaei diu in hac condilione per-
manserint; illi supervenientes, caplivitatem illam iure belli dissolverint, liosque ite-

rum in Idumaeam secedere iusserint. Nimirum hinc etiam propheta arguit hostium
scelus adversus Israhelitas. Ouid ergo? " Immittam in moenia Gazae flammam,
quae illam a fundamentis consumet : delebo Azoti cives : Ascalonis populum de-
struam: Accaroni manus inferam: reliquiae alienigenarum peribunt, dicit Dominus. ,,

Easdem his quoque poenas , inquit , imponam. Kam et hoc loco ignem pro bello
dicit, quod scilicet hostes ceu flamma vorabit , Gazae moenibus exitium inferet,
cunctamque urbem a fundamentis subruet, eiusque incolas perdet, cum Azoti Asca-
lonisque civibus. Neque ipsi Accaroni , inquit ,
parcam. Memorata scilicet Gaza
quae satrapiarum exterarum princeps erat, generahter praedicit eventuram cunctis
ahenigenis cladem. Quamobrem subdit: " alienigenarum reliquiae peribunt, ait
Dorainus: ,, quo dicto breviter significat fore ut omnes exteri pereant; sicuti in

superioribus populum universum , Syriae nomine nuncupatum, in servitutem reda-

ctum iri praedixit etc.

" HaecDominus: super tribus Tyri sceleribus et super quatuor, non aver-
ait

sabor eam, propterea quod concluserunt captivitatem Salomonis in Idumaeam, et

 IN AMOSUM CAP. I. 99

^K ijujfrKQ-hrav hjs-^mc, a.<h\<^c^vy <t c^ct7n)<^KoS ttCo im vx, rei^ Tup«, y^ jf^^^^payi- v. lo.

c^ravovTwv t^ aak^exajv hk dv6^0fji,ai r oljcetav-i y^ jL(a.XigTX, yi Tnivmv oti rlw Ta 1o-

^/u^rQ^ a,l^jL(^Xcoaiav iU rlw 'iJ^sf^cuav Tra^icniSjarav^ KiKOivav/iyJm; irig 'ZJ>^^vc-

/uto^ laiiY^; rol<i ciMO(P'jA9i5* «5 ^^^^ /<«tA/^ "^TrvX^^Oj tstj TO/STCi ^em^za.S!t^^ iU
/uui/Y\!xluu iXiiAvdvrctg ^^" avuL>^>tO)V •, a,; o ts 1oA9ju)^ ^ o ^ttWv (^a,ai\<^(; vvn^ (piXiag

i7roi'^auvro 'Zi^; cLwApt^, av ovJiva iJOiYiazli/uSsfjoi Apji^v, TojayTa ^'zs^^cn vt«>* u:^^
«V cA) K^ ytfWfjutw ifjt^luu iTnX^v 6 TroAg/tu©^, to relptj t? coWv 'sfeegAei, ;cpti T^ff^jav

d^pavieT rttf ttcAiv.

" TceJ^ Ag></ KVtJtQ^-> iTH ToCiq Zioiv d(7S/3ei'a/$ t^ ^lJ^nfjialaj; )(cf.] Im r T^aTtffCTiv v. ii.

ovK ^$7ro(rZa,<pY\aofjt,au ojutIuj ., "ivitiAv tS xficS^cu ojjtov cai pOfA,(paloL (^ dJ^A^pov duTii' >^
i\vfJiiiivaro fA^riZctv im rluu yluu- jCj ^imaiv ik /u^Tveiov (^eAicluu iavrQ' (t V3 opf/,11^

djjvl i^v?\gL^iV ik v1kQ-> (i); „ riAg/o-Ta lczu hcn^nitorag cviyfcoiv , Im Tikiia-rov dai-

(^oujuTav 8JC dv'i^0fjt,cu' (^ /L^^Aigtt yi iirrt^ m 7r6\i/u>sv j^ t ia-^YiAnvfv OKmaztv-» sek

rluu avyfivetctv ctl^wudivri; r 'zu^g auihq, )(cfA otj c^ d<hX(pcdv r.auv duroi rt y^ fcro/,

0» /uSi^v 6/K tQ 'HoaD, o\ 3 0« 1?^^ 'laKO)^ fi^^&y^fj^or i^rv ^ itTn (^ d<AA(pov cumi'

Tv Q iXvfjLYivaro ftYiZav ivn r y!af, Xiyf, dvn tS ^ria-^pa^av OLTravra^ <t ilg y^ Kff-r-

Luiy}(^v' OTnp Iw iig rlw TiKhauv ojJThg fjLYi^ctv 7iky)fJ,jLii?\9UJUTWv i7retJ)i yt^ dJiX(povq p. lii.

d)v6jL(^(7iv a>; c§ dJ^pc^v nTiy/u^Hq-, Avftluu ftyi^a^ cavo/L(stai r r d<hK(pdv dvcupioiv-,

a>g aiv ilg r KOivluu ftnvi^ thtu) Kvfxyjvct/ud^cdv ttJ '^ottco' 7^710 ir,>(gLaj n (pnaiy iJg djJTng

(pe,jl>ong /u^<^, 'ivoL fjuii^ova r /L^VJeJictv tyi; iavizSv eh/jJvirQ^ 'Zis^Xcovrcu Toig oe^ai'

non sunt recordati foederis fratrum? Et immittam ignem in moenia Tyri , et de-

vorabit fundamenta eius. ,, Quum liaec diu , inquit, patienter tulerim , iam diutius
prolongantes impietatem suam non feram ;
praesertim quia Salomonis captivos in
Idumaeam transferendos curarunt, commune lioc scelus habentes cum alienigenis.

Atqui captivis haec minime facere debuerunt , foederis memores ,

quod Salomon et

illorum rex amicabiliter inter se contraxerant; cuius prorsus immemores, nunc ita

se gesserunt: propter quod me volente bostis adveniens, moenia eorum subvertet,

totamque urbem destruel.
" Haec dicit Dominus : super tribus Idumaeae sceleribus et super quatuor,
non aversabor eam, propterea quod ipsi persecuti sint gladio fratrem suum? Et vul-
•vambumi labefactavit et rapuit in testimonium horrorem suum, et impetura
, ser-

vavit usque ad victoriam. ,, Quum plurima peccantes tulerim , iam ulteriu^ delin-
quentes non feram: praesertim quia bellum adversus Tsrahelitas commoverunt , ne-
que cognationem cum illis reveriti sunt et quod e.\ fratribus utrique progeniti es- ,

sent, ex Esau videlicet atque lacob. Id enim denotat diclio fratrem suum. lam
verba: vulvam humi labefactavit , dicit pro: intereraerunt oranes et humi prostra-
Terunt: quod perinde erat atque in maternam vulvam peccare. Nam quia fratres
nuncupavit, utpote ex fratribus natos , vulvae excidium appellavit fratrum occisio-
nem, quasi isthoc modo in communein matrem peccassent. Patrarunt autem ad-
versus ilios horribilia ,
quo maius testimonium crudelitatis suae spectantibus perhi-
berent. Sed et impetu multo ac vehementi in eos irruerunt, odium suum ad finem

(I) Nobis placeret magis lectio coniplutensis sT,' y£?xoj ad contenlhnem.

 lt)0 THEODORI MOPSUESTENI

H^ J^ (t o^i^Yi TFoXK^ Tiv) ^ (r(^oJpai }(^t clmSv i^yiauvTO, ap^i rikiiq tIuu ojutIw tS

s. 12. T«7WV 77; " Kojf Q^CtTFCg-^^cS TW^ ilq QoUjL(^V, ^ ^f^tS^P^^TOt ^/>tgA/a Ta^cov ajUTYig. 5,
($iauL/uigLV r lJ^iifj.cucov Iw h '(2%i/SAg77?'©^ TihXiq' iTrci^co tvUwu ojUTVig (pyicn r TwMjiipv-i
og T fAJty^rluJ ewTzSv <t jSctaiKixo^TUTLu t^Kiv imvtiXoSg a.(Lictvi{i^ c/h, 0aL^pcov ojutIw juP)

tP Tet^v ctvctczuctcrctg.

V. 13. " ToicDe Myl }cv^i(^- ^ Tcti^ "^icnv dcn/Betcug ^^o^v 'Afjuji^ ^^ ToCig Tiosapaiv
OVK "^gpa^pyjcTOf^cti ajUTOvg, d,vd' &v dLVi%it^ov Tttg ot/ ytgpi 'f^^pva-ct^ i^ T ci?\gLctJ)tTzSv -i

V. 14.

p. 152.
OTTwg

(pcf^TOj
ctv

Tu
TikaTiJuucocn tu.

diju^Kict djwmg /C^

'oQjLct djjmv.^
tc^v^g
n^ dvd^co two ''Qh HTt t&^
cv h/uk^ct TroAifjLHy (^ <7^c&«<T2Ta/ cv hjukoct owd-
'Vct^QoL' ^ K^^-
V. 15. nXeictg duivig, ^ :ro^<$(;crgrct/ MiK^ft cv ctiy^iut^Xcdcnct -i ol Upeig dinv} )(^ ol ctq^vng
ajJiuv Itii td duTX)-^ Xiyf Kvexog. ,, Ta o/^oia, J^ ^ ^zs^i Wtwk il-Tiaiv -, V7np T^m jl(^-

XigvL dyavoLiCTetv Xiyi ;(^t curizdv ) otj 'ryj 'lcr^ijXnr/v idg iyxvag avg^/^ov, tIiv efk?
fi^axluJCtiv bf.t(jOTy]7u jLUftii/^or iKmJi tS '^TivKKveiv ju3p druyau& td g-S^v©^ ^> lYig iig

Tztg lyKvag fSp^vofAAag' x^tu^olj Jl r c/Ketvcov ^pctVj cog oiv fjt^ei^ovoL r oim(nv Ipyd-
a-ajtvrv r oiKetcLV \7rtKdjcnTajj J\i (pnaiv V7np rhrwv m^KijuuQ^j Tmvizt ju^ d(pzKcov t^
'Paj3Cd Tet^-i Yi fJLy]^07n)Kig duTtdv VTrdp'^' 0)c (id^^v q dvoLcmoSv r 7roKiv-y (^ ioo-htov

if^dwfcov >(gLT djmSv (^ TiZiKijui^v •> cog d^po^incig Itji roig yivoju^oig rdg 7^ iniXovTZ^v
oKQKvydg '^iTTOTiKet^auf' du7Y\ ju^ owu dTmKetav VZeroju^et TrcuJTiKn' td 3 iiJtaKdv ouJTzfv

MiK^fA, ojTzo ^^s^oru^opdjo/Mfjov dim^yKTiTou aiyfj(d.Kcjorov j^^Kei^vo auju oLTraai Tolg Ti

ii^T<^jiicn (^ Tolg cto-^HOi tQ Kgi'^.

usque contra eos demonstrantes: nam servavit tisque ad victoriam, hunc sensum
habet. Propter haec autem quid? ^*'
Et iramittam ignem in Thaeman , et vorabit

fundamenta moenium Thaeman Idumaeorum erat urbs' spectabilior. Addu-

eius. ,,

cam itaque illis bellum, quod maximam illorum et imperiosissimam urbem prorsus
consumet, atque a fundamentis cum moenibus suis conveliet.
" Haec dicit Dominus: super tribus sceleribus filiorum Ammonis et super qua-
tuor non aversabor eos, propterea quod dissecuerint praegnantes Galaaditarum , ut
dilatarent terminos suos? Et succendam ignem super moenia Rabbae , et devorabit

fundamenta eius cum ululatu in die belii » et conquassabitur in die consummatio-

nis eius. Et ibit Melchom in captivitatem , sacerdotes eius principesque simul, dicit
Dominus. ,, Paria de his quoque dicens , irasci tamen potissimum iUis dicit ,
quia
Israhelitarum praegnantes dissecuerant , Damascenorum saevitiem imitali; speran-
tes scilicet totara gentem perdere per hoc adversus foetas scelus: illorum insuper
regionem possidere , ut latiorem incolatum haberent. Sed superveniet , inquit, ob
haec hostis, qui Rabbae moenia destruetj quae erat illorum metropolis. Porro urbe
a fundamentis pereunte , tantoque ardente bello , intolerabiles ob eam rem extol-

lentur patientium uiulatus. Urbs itaque supremum exitium experietur: ipsorum au-
tem idolum , Melchom appellatum , abducetur pariter captivum cum sacerdotibus
cunctis ac principibus populi. .
 1

IN AMOSUM CAP. II. 10

K£0. B'.

<' TcfccA Xiyl Kvej-(^' Itti r %my doijSeicug* McoctfB i(^ i7n t Tiosctpcnv ouk "^- \. i.

<r^ct(prtcn)fjiOLi ouutvv, aK-S"' m f(^ii}(^vcrcty o$zt ^ctaiXiCoq ie^ovf^cuctg g'5 }toncu/\ ,, '^Oti

/lS^ 0'jZ Sjof' imvTUv <i^ ?^i7mv ^s^^vojutctg Xiyl r h-^vdv-, oig 7(^ Th "la-^.riX IjW-^^-

vwVofTD, J^?\9V ou f^lw iiefi ci/^^vdu V^ 'Z!y^x,£tjLS/)Ct>v C4/a,X/\gL^ci^ axcXa^ictif j Itt' ok- p- ijs.

cfiKioL tS (BctcnXicog '\<^HfA,alci4 iTTctylv ^Gto (pna^v 'og 'y^ i(^ "iJ^ovf^aloig to ojuioiot, cv

Tvig avcori^ig riTreiAyjx^g cdirfcu' olK^K iTxraJ^i o jlS^Jj rp "lcf^^^if^cucov (^ctcnKivg i\^HKi\^
TTOTi "uf^g iiqiwlw 7(^ (^iXiaA/ vivcTcif 'Tp \<r^Y\?\.iiz^v j oiyc&vociCTyia-cwTig q im TTiTOig ol

Mcootfiircu imqioLT<£i<rci4/ t5 k^ t^ "iJ^afAalcL; aLTn^^^eict 'T^ 'l^r^nAi-n^lv , i(^ vivifoyixaTig

acnnp Tivct dixrictv iTnviKiov rolg i}J)i)?\9ig rolg oiKeioig iQ ^ctcnXicog t^ ^c^nf^cucu; -zi^g-'

iiyt^v rliv cri^otylw, m (^ o?\9f(^v7ri)(rcti/Tig ojutvv Itjj ryi dvaioc- ihiv ouuu Xiyl to }(giT-

i)(gLV(raJV o^ /BacnAicog ^lJ^HfjLolctg ilg itovictv., rltu 'ZD^aztycoyloD Aiycov (z t cnpctylw lcp'

^Tiip oocoji^ o?^)(gLVTVuZrig OJUTVV ilg itoyiocv ojtmi tu oga, /LfjQi,(iiQK-ni(^cnv hpy^i^ou /uSp

cuZ y(^ 'Tp Mcooc^iTcSv Xiylf vmp t^ ctmctg c/"/ lcv ctTn^cicz ryi ^zif^g crJtr ^lcr^y.Airctg

TVffuvTLW iTTichi^ocvro >(gLTOL tS /SoccnAicog 'mg 'lcfouftctictg rlcJu hgyuju' vvnp q thtzov tj ;

" "E^oLTro^Ko^ Tiup ivn McoocjS-, <t y^^^i;>a/yiTcu dijukAict tjj TroXicov cuml' y^ cnoLTrc- v. a.

^ztviii^ cv oLJhvct/uuct Mcool(2 jU^ (pcavYig t^ /-^ K^vyijg attKmy^og- (^ oJ^o^sQ^pSj cm kdi-
TOLg qJ^ aJtJT^:, (t '7ra.v'Qtg a.p^vrctg dtrj^ ^^TruKnvcS jumr ojuj^ , Aiyf KVQjLog. „ ^ETriXdj- v. j.

(T^rcu yip (pna^v o 7ro?!i/uu(^.> TroLcrctg dunSv di^aLvil^cov Tocg TroKeig' cog iig i^ctrlw )(g.Tiv- v- •"*•

i^ivrctg dSivetoLVj (^ jU-w q ctpiccjLorccg ^cd^g tv juuiyt^©^ t iTm^ju^cov djurolg >(gLH^Vy

ju^ /ujey<pig Tivog (pcovHg rz (^ K^vyig r TioXifMitcov axthyny^cov ^vcltov '\}mjuLfivau' crwLi-

CAP. II.

" Haec Dominus: super tribus sceleribus Moab et super quatuor no^
dicit

aversabor eum, eo quod combusserit ossa regis Idumaeae usque ad cinerem? ,,

Quod in reliquis cunctis dicat nationum iniqultates, quas contra Israbelem raoli-

tae sunt , exploratum est. Et quidem boc item loco baud mutato sermonis tenore,
ob \indicandum Idumae^e regem baec se adiungere ait; quuin tamen in superio-
ribus paria interminatus Idumaeis videatur. Sed quia rex Idumaeae abquando vo-
luit pacem amicitiamque cum Israbelitis componere indignati ob , id Moabitae bello
appetiverunt Idumaeam odio Israbelitarum: et cum victores extitissent, ceu victo-
riale quoddam sacrificium idolis suis regis Iduraaeae obtuierunt mactationem, immo
ipsum et bolocaustum in ara fecerunt. Id enim valent verba: combusserunt ossa re-

gis Iduraeae usque ad cinerera , oblationem dicens et caedem, in qua ipsum bor
locausti ritu cremanles, ossa eius in cinerem redegerunt. Ait ergo Deus, indignari
se Moabitis ,
quia odio Israbebtarum , tantam adversus Idumaeae regem iram exse-
ruerunt. Quid inde porro? " Immitlam ignem in Moab et devorabit fundamenta ,

•iirbium eius. Et raorietur in virium infirmitate Moab cum clainore et clangore tu-

bae. Et disperdam iudices ab eo eiusdemque principes omnes interficiam cum

,

ipso dicit Dominus. ,, Adventabit enim, inquit, bostis cunctas eorum civitates
,

vastaturus; adeo ut ad extremam redacti miseriam, neque ferendae inagnitudini in-

flictorum malorum pares cum clamore maximo inter bellicarum tubarum clango-
,

rem mortem oppetituri sint. Atque ut summatirn dicam, tantum erit iilorum exi-
 ;,,

i02 TIIEODORI MOPSUESTENr

TVfMcag n ilTriiv , roa-s^g oAg-S-p©-» cumJ^v "i^ •, ag fA,v\ aeArlw ojm^v fji^y\ q old^vtdl ^z^-
^et(p-^uZcu jM.jic/sva, tto^vtmv cwmfv "^^AwA^twv f(^Bu7rci^.

ii^iuoc, 6 ^^^^Ymg-, "^iixrirou T^itjziv Im tu tc^ ^^ avfju^nTo/u^ci., e^etzvvg oti okuvoi

75 VTTi^ T^ ih THTCt^ oicf)>aa4 YI^XP^QV TlfJLCO^iiSs^CU^ COq oiv ilg diOV Ct)7rip 'EJ>^a^)Cf1V CLUthg
'
aULi^CUVi tQtV 7^y\fi.fAA7\Q'JJtJTiC, TD^ '^OTTUi' ^TVl Ti » ^.^(^I^OVXOUL T TJ f^LOit^OLV AyVCO/J^Vig
't&fei dzOV yiy>VOTiq' f/.'ijmiHrcU JU^l 70/ 'ZS^Ti^V T^ 7« l^cOr (^vXY\q d)g av JL(JtXl<pX, TlfJLO)-

eACLt; oi^ic^v-) vm^ u>v fZ^ (^ votov Tvy^vovT^g tv diiov iid^vog «tIov v\cPi^oiw' Xiy^ q
^
:,

V. 4. iiTuq. " TrtcTg Xiy^ KVtX©^' r '^mv dcnl3aicus yjcSv "loveht t^ 'Qh r Tiosoj^cnv ovk
"^qioL^^naDf^a^ ojJTng; ,, 'Uc7i^r\KhTCLg (t ThTvv; TivXAgLKig /uu(reiv XiyofV, i^Txretcf^mp 2Qi-

f^jL^fj»)(ciLat ryi icLVTtSv oLcrt^etct' iliu )(^ r olIticlv Xiycav c^ 77jU.ft)£ia? " \vi70iv tS dTm-
p. 155. (m^a^ ouuT^g (^ vo/a_qv Kvej.ii-, (t tol ^z^^^y fjf^Tct ajuT^ sk i'^v?\ff.^cuiiTO' ji^ i7rXavY]cnv
iOLVTiig Tct /u(gt.ruuLcL cuntov cL i7wtt\(retv , oig l^nttoXHd^^rav 01 inxTipig cwTtSv 07ncra> cwrzSv» „
Ktf) yt) ^ 5toi ryj /^ vof^cav (t t ^zd^gcLy/jigiTwv ^ I/j^ 8^va Aejpv Tiotei^oj^ y\^ov-

y^vrO) r^ Q T ilJhiXcov 'Ze^(rcti'ei^v ^i^-ss-aa, oLyjoKa^ rolg iOLVTcSv ioya^o/j^oi im-

V. 5. '^CtOT. Ti OU^i; " "^^OLTIC^Xa TW^ ^ 'loUcTcM', (^ ;^^(pcfc^TCt/ ^/JUiKtOL '\ipiiCFCLKY\fJL. ,,

" k(pctvicd -i
(pYicn^ Sj!g^ r TiuKi/ucov t»$ ts -7^ (BoLoiXetctc oLTrctvrojg (ynetVY^g-i (t r 'liDacrzLhyifL

cruju ouuToig. Eu<r/^Apy «/fe otj ^zz^i "J^j (BoL^vXcavlcav tclvtcl (^Yicnv' ciceivoi y^ rlw Ti 'lipn-
cmXrif/, }(g.TV\yaLy>v -i ^ g^ t^ 'lacOat (pvkY\g i^^ov ctl^/^Xa>TOtg' ;^i tb/ ^ ci/ Tolg /ji^
'
'^VTCL TCL ilg (^ 'l(r£$fc;7A, g/V OW;^ Tzig Jit^gL (^v^g^ fj^twicov >(gLt(gL-, r/T oiojvejicov cog

iiXjQg ^f)n/(ji/jixY\rcHj OiTnp otuu oujThig f(^ cLi^/^Xc^TOtg P^g^ovT^g cx,7niX^v cog J^7\gv tf)
071 /UaUV TtVOL OLi-^/JlCfLXcdCnOUtf Yiytirctf r ^S^ (^ ?\ff,OV ^JZSD Ti OLOSVejLCdV yi^J^Yi/J^lw t(Cf^

tium , ut neque iudex eorum aliquis neque princeps superfuturus sit , cunctis eo-
dem tempore occidione deletis.
Sic autem narratis quae finitimls eventura erant ob ipsorum adversus Isralie-

litas iniquitatem , convertit se mox proplieta ad res populo quoque suo eventuras
demonstrans quod sicut illi puniendi erant ob suam contra populum pecuiiariter Deo
addictum iniquitatem; ita etiam populus poenam non effugiet ingrati sui erga Deum
animi. Meminit vero in primis tribus ludae ,
quam praeciptie poena dignam cen-
set, proptereaquod circa Dei teraplum habitans, nihilo tamen minus irreligiosa erat.

Sic autem fatur. " Haec dicit Dominus: super tribus sceleribus filiorum ludae et

^ super quatuor non aversabor eos? ,, Peccantes hos saepenumero odisse se dicit

quia in impietate sua perseverarunt. Mox etiam poenae causam dicit: " propterea
quod abiecerint legem Domini, et mandata eius non custodiverint. Et deceperunt
eos vana ( idola ) sua quae fecerant, post quae abierant patres eorum. ,, ISamque
^ et hi nuUam mandatorum meorum rationem habere voluerunt, et idolorum cultui
se addixerunt , consentanea patribus suis facientes. Quid ergo? " Immittam ignem
in ludam, et Hierusalem fundamenta vorabit. ,, Perdam , inquit, hostium manu
cunctos regni illius cives , et Hierusalem cum ipsis. ,, Exploratum est prophetam
haec de Babyloniis dicere ,
qui Hierusalem demoliti sunt , et ludae tribum capti-

vam transtulerunt. Ceterum in sequentibus, de Israhelis id est decem tribuum ma-

lis loquens, Assyrios ut par est nominat, qui tribus illas abduxerunt captivas. Quam-
obrem apparet unam veluti existimari a propheta populi captivitatem ab Assyriis
ac Babyloniis peractam : quamquam reapse alii fuere qui decem tribus ceperunt
 , .

IM AMOSUM CAP. II. 103

iBdCvAcovtoi J\ ol G^ Trie 'lovcfht ^^j^ovng (puA»?5* ;c$t/ tjs )(^ ^ov©^ cv /tAa-ca ^^^v^*
iwetJyi rS TffovTvq A9^S t cu-^^^jufSf-Xcdaictv tQtvv <7Wbi(^y] TjXnp^^vajj r/T '^otiov aip^AjL^lu/
/u^ "^TTO TT^ cfi}(^, mgcucjd^ildctM Jl dg Cffir ^ 'lyc/^ (pyAw^* cf^OTTip ;f^ o/ 'Z«>^(|)«rct/ Tri

'Zt^ (^ ^ov icn/u^ct oJ^cLy^iKT^vn^ i Trcvi ju8{j OKavcav, TTvri q jtjje/umlwTdu{ tl^twv, wg p. i5c.

d,fx(poT^^v iU T ^ov (mjjn?\9'Jii^v -, '3?£P5 y^uac te jjvct t koivov t cd-^/ngLKciixndv a.vcL-

cpi^juS^fjcov , >(Jiv d ymg yiy^vi TxTiq y^^lg.

J)iyipy]jL^oi!;

" Tctc/g Agj^ xuc«(^' ^i r '^iffjv ac7S/3aa^5 'Jj-^kA ;(^ '<fh r T^osctpcnv a^c "^^td- v. g.

gpx(priaDfj(,{Li oujtvv, „ EiTo, ilmtag oti VTiip m 'ohTeTctju^odt; Yicn(3iiv "^xTra^pgcpg^ cfi}(gdcog,

Kiyl f(^^^Y\q l(C^ Ttt ThTtt)V TlkWflJUAKY /i{gLTa 7lkCl<pt ^ OVT^. " Av-S"' S)V ClTncfbVTO ef^l'

j(cfjOv oipyu^ii. „ Ai^ov ov (^ j(gLT dpiTlw ^kyi vuv, ckia. (^ a)7np o^ ^ KivajL^ng
a,fA,(pi(rliy\TV\CTlcdq J^H(^ct ^eZf^crluu- 'ivct iiTni otj ^n/^Twv 'zs^icficfbcrctv GGV^ Tvlg ch)(c/LiOig

Cd^^/jdpaq- (^ 6^T5/V&)V TD Xiy>/J^OV " y^ Tliv.lTZX, \vin/iV TJZjroc/^/^TMV r/J TmTZiUJUTUV

^^ (@ PtP^ 'T^ y^ii' 55 "'''^^' ^ TV(TiiT^ (^-/m T Ctlo^cyjiPcf^'lCtV cJ^iTCIVCtV T IjtUTZirV, a>9E

«ry^ ^^VWTWV ^Zlf^pcfic/hvOUI TV (^'if^gUjOV VTrip iUViXi^TWV XvifJU/JigLTtiiV' ThTO ^ d%?\g'i TO VZffV-

cfh/^Ttav 7p TTaTvjLVTtev ijh T ')^'Juv n^ y^i' 'ovno lu) \XiyyJ^ cm(pyig tQ ftyiJiva, ?hy>v
TlOlii^aUl tQ cf)i(g.lH-, €i y^ ^ iTT iVTiKiCn CUJTCt XYifJ^ /J(giCn i^lifun^^OVTO iJVjOKCjiC,. " Kflc]f V- 7-

C9covcfbKil^ov ilg }t%(pct?\scg Trfco^Zv. „ T^efv cwWv Kiyl, oti ou /ipvov >ix, iTd^ijyjuuov ojjtxTk;

ef^n^cf^a, ouItQctiv, aK^^ff, ^ ^zix^crcTiK.nTiov a,<^icdq' o3^v iirayi. " ^^ '^^^^ TtiTreivc^v c^i-
kKivav. ,5 Ktf) 'jyj m^w^y/JiJivcdv aiJToic, (pyiaiv opdwg i^vTtov, fA/iVi^iTrov ilg thvcjuvtiov t v- i'>"-

iu^cnv , obfAJiT^iujT^q cuTt^v S^ tIw Ta7reiv'oTy\Ttt. " Kct/ vjo? )(^ 7raTY]o cwnl iicnTPopiVOVTO v. s.

'2«ri£P$ T(2^ aJJTuuj Trouc^icmluj , oviwg ^i^YiKci^ozixn to ovo/jjt tQ di^ ou/rtfv ;^ Ta i/^Tict

x\ssyril scilicet: Babjlonii autem, qui ludae tribuin abstulerunt: et quidem tempus
aliquod intercessit: sic tamen universi populi contigit compleri captlvitatem , coe-
ptam a decem tribubus , et in ludae tribu absolutam. Quare et prophetae eventu-
ras populo res denunciantes , raodo illos modo bos memorant, quia arabo populum
unum constituunt, atque ad unam coramuniter captivitatem traducti fuerunt; et-

iamsi baec distinctis teraporibus contigit.

" HaecDominus: super tribus sceleribus Israbebs, et super quatuor non
dicit

aversabor eum? Postquam dixit, se illos propter continuata peccata iusle aversari,
narrat in scquentibus illorum iniquitates plurimas: " propterea quod vendiderint
argento iustum. ,, lustum nunc non dicit hominem virtute ornatum sed illum cui ,

in litium controversia ius aequum reddendum erat. Ait igitur propter pecuniam
,

proditos fuisse horaines, quil)us aequitas iuris favebat, Intendensque adhuc verba ait:
" et pauperera propter calcearaenta quae terrae pulverem calcant. ,, Usque adeo
inquit, turpe lucrum suum ampliaverunt, ut pauperura ius propter vilissiraa raunera
venderent. Id enira valeant verba: propter calcearaenta, quae terrae pulverem cal-
cant, quod sane indicium manifestum erat,.nullam aequi haberi rationem, si tam
facile ob vilia raunuscula ita se gerebant. " Et pugno verberabant capita paupe-
rum. ,, Loquitur de iisdem, aitque non solura defensos non fuisse ius petentes pau-
peres, sed licenter etiam verberatos. Unde addit: " et viam humiliura declinabant. ,,

Quumque illorum acta recte se haberent, contrariam sententiam tulerunt, despicatui

habentes ipsorum hurailitatera. " Et fdius ac pater eius ingrediebantur ad eandem
puellam, ut contaminarent nomen Dei sui. Et vestiraenta sua funiculis alligantes.
 ,

m TIIEODORI MOPSUESTEM

ournJv Jla-fA.djovnq %omoiq Ti^^Trivxa-/uigt,Tct rminv lyo/u^tt r dv(7ici^Qji,H- ^ olvov c/k

avii4)(pcLVTiav ivnvov cv Td o'lKCt> tQ 3?S otmtJv. 5, Ai' XiZ^/SoXlto oLOiXyiia^ HJiva, T^-^v
««A TP T^ CpuO^CtJg TTOlii/uSpOl VOftCOV , TTZnyiP Tl i(^ l|05 OLchceq aWbl/MyVWUTV Tttiq OJUTCUg'

TtauvTVig (i?\gLa-(py\/MOLg 'Zjj^^tiTjoi yivoju^oi Td ^oT, %v i^f(^A€i^aj iJ^KOvuu' <t Jh otiyi'

vag qJ^ l/Li^cnm )(^^ayLdjct^ovTzq 7iky\cnQV tQ dvaioLgtfeJiii ^ (^ hJI tIw i-yfviywx, oi/Zi7ro-

ju^oi Tyj ayicov -i

tIw ts aLyto?^aiai,v cJ^iTjhli^wu tzivtIw (t ok r^ 'Jj) Tnvynuv \7n1pe1ctg

ag TioAv^OTmg v\e^iitovuu -^ Io^tIw tivol /a^ juui^g iv tzS t?? ^S outijwv oi-Aoa.

T. 9. " 'E^ q cJ^vi^ (^ Ajuipppcuov 6k 'ZEr^awTrn cwr^v ov IZ f(^da>g i;^©^ k^J^h tv

u-v]/©^ aWj (^ "iXv^g Iw cog Jpvg' }^ <^^^ t KOfTTov cwnl iTmvood^v, ;^ Tzig pi^ctg
. 10. ttwj/ iJzsTJ^^TW-S^K* i(^ \yo oivnyi^v vjut^g 6/k y\g klyuwfn' ^ f!:^r\yty>v v/u(^g ov ryf

l^Y\ftcd TiostJL^-itovTa iTV} , T i(giQLHXv\^voftv\arLj T yLv ^A/ipppouoov (^ 'i?\ff,l2ov C4C T ijary

p. 158. v/^ ilg -Zt^^pnTCLg y <^ 6ic r/^ vioLviancov v/^ iig oLyioLa/fJv. ,, Krt/ ^uTa J)ifSf^TliS^
V. II. TP iVioykOlcSv OV /LVi/AMY^/ViVOl T 2/^, «-O-' OTI (^ 'A/i^ppCUOV 87W5 /JlkytV Ti OVTU i(^
J^vuuctTov TraVTiXcJg i\(poLViatt, hJI X^-^vov cumf tj i^gc^^AfTrcov im t^ 5^5* acT' oti J^ov-

xSovTOjg v/j(^g cJ^i/\yty)v cJ^ Alyu-^TH' «•3'' 077 k^ tIw 'i^r\/Jipv noj-afoLicovTu v/ji^g Itm
ehi^pi-ldi TIOiKlACOg' a>^ T T ^ A/J(S>ppOUCiOV yltZ T H^V V/JUV 'ZD^CmKiiatLV iig K-maiV '23^^-
%eiv' i(jj' oig oLTraai ^Ztf^^^Y^Tiitvig ts ^qjlt^ cvioig v/a^ lixr' co(pi?\.eia, 7» xoivs /^"^Ji-
Jhoi(gL' ^ J^ lu Tivag 'rp cv v/Juv iTr^i^aftLu , cog av '^^fJtJiXi^pco t^ i^ KpeiT^ovi 'Ztf^a-

avi^iiv (2'iCi), itoa-/jj)V avmat (pi^VT^g Toig ?^i7mg. Ka) iTretJi] l^vvx fZt^-h?^ Tiuaiv Iw y

o/ipicog iiTmv '' fJLv\ ouk g?7 ^vtol ijo/ 'l(r£^wAj ?^iyi kvqjiQ^; ,, ov yLp J^woaTov v/luv
(pY\aiv a^vei^ ^vto, iiTwg i^VTZt. *AiLoXiida>g Tolg dvcoviQpig iTmryl. '' Ka/ iViOTi^iTi THg
hyiaa'/MViig o]v(iV' i^ Toig ^zi^^pvTcug ct/iT^AAiS^ Xiy>VTig, ov fti\ 'Ze^(pY\rdja}iTi. „ A/g-

faciebant velamina iuxta altare: et vinum de calumniis bibebant in domo Dei sui. ,,

Propter immanem libidinem, naturae leges pensi non habebant, paterque ac filius

proterve iisdem feminis miscebantur: tantae se blaspbemiae apud Deum reos facien-
tes ,
quem Quin etiam papiliones ex suis vestibus sibi apud
invocare videbantur.
altare tendebant ne loci sancti quidem propinquitatem reverentes
, ibique hanc li- ,

bidinem explebant. Tum de pauperum damno quos multiplici iniustitia vexabant, ,

sollemnitatem sibi quodammodo non slne crapula intra Dei domum constituebant.
" Et tamen ego sum qui exterminavi Amorrhaeum a facie eorum cuius alti- ,

tudo sicut cedri proceritas erat, et robur ut quercus : abstuHque fructum eius de-
super, et radices eius subter. Ego sum qui vos de regione Aegypti eduxi, et quadra-
ginta annis in deserto circumduxi , ut Amorrhaeorum regionem possideretis. As-
sumpsique de lihis vestris in prophetas, et de iuvenibus vestris in sanctificationem. ,,

Vos inquam talia patraslis beneficiorum meorum immemores: nec quod ego Amor-
rhaeum talem tantumque ac potentem prorsus destruxerim nullis eius relictis iii ,

terra vestigiis nec quod vos servituti mancipatos de Aegypto eduxerim: nec annis
:

quadraginta mullifariam vos in deserto aluerim; donec Amorrhaeorum regionem

nuUo humano iure ad vos pertinentem potestati vestrae tradidi. Praeter haec om-
nia, nonnullos vestrum, publicae utilitatis causa, propheticae quoque gratiae feci
participes : denique et ex vobis aliquos delegi ,
qui accuratiori meliorique vitae ge^
neri addicti ornamento ceteris essent. Et quia haec omnibus perspicua erant pa-
, ,

riter addit: " numquid non ita est, filii Israhelis dicit Dominus? ,, Profecto haec ,

verissiraa negari a vobis nequeunt. Tum superioribus consentanee addit. " At vojj
,
 m AMOSUM CAP. 11. 105

/AviTi yip '^t^JhXcog ilg rlw '^QXV o^vfieA^ovriq rlw iiA>Li, Tt^g n ^si^g aLiCQjL(i'i<^^y
a.(pct)eA(rju.iVi^g (Biov dvctyj^gil^oviig oIyh fM-vir^v n^ Tp T^qittzvv otidowv ^ t iTTwyfi^^icw

dm^^cLi \cmdj<hv t o/^t^/W, ^ G^ ^zx^^mctA ^Ts^^^Koiic, tccDXvovng iv "ip^v c/Kr^^v

70 oJxefov \J7np J^n rnTwv n;

" Aia. ThTv ]<^H iyjd x,v\'icd '^jzsoi^ci.TW vjuf^j ov '^'oTTOV KvXUrcti M oijn^^a, M yif^HCrCL y. 13,
p. 1.V).

;fpiA9tjU-M5* (t ''STTvActrcXJi (^vyy^ c^ Jpo/UACix;- tCj o ic^rcuoq ov [jch K^nia-yi t^ /%u(^ toW* V. li.

^ 6 M$c^Ti)i ov fiv\ craxryi

(^ 4^X.^ ^tW* k^ o ro^oiv\q ov [myi Tjsrog-^* jj^t/ 6 o^u^ TOis V. 15.

Tiocnv djuT^ 00 pw Sj3^c7Zt>-^vi- t(^ o iimivq ov fjur] cmcryj r ^v^lcv cLtmi' jtj b n^rcucg ov

fzh ivori r!w KOpJ^lctv ctunl' cv <^wuct<pi\ouq. „ To/auro^ v^v iTTu^cd Taq Ti[j.coe/.ccg -, «9« v. ig.

(^inlw a,ji(a^r\g oLycu; 7n,(^oon(rjujivr\q y^ ttoKxIw c/k t5 /3a'(£pt^ t 'fhneif^odv cv TZif 1A-
Wi^ctJi T ^icrjusv "^TiXii^nic, mi^oiu^Hc, Vfjiac, Tt/ ^api <$ iig.Ko>v ^ oT^Xvycuq Ti.
^^
^vayfjjH^; ju^ TroXXnq wc^SroJi 'mq ^^ittcncaq' d); fjcli n TZtf 'zs^s Jpojuipv Y\icovY\/LSfjcd

(^vuvarlw If) rlw "^ 'r^ i(^>to^v (^vyla) j jw-ji t? 3 '/t^^p*?^

"^5 <^^Hcnig if) rn J^uuuclfA^odr,

o(peA©^, jww 7? 73«r «jz^ M9^X^ ^ TioXif^v TrapicntiLcKrfApcp (^vuuctrov u) ci/nud^v iv-

piSraui -nvaL crtd-mtteiv avvTiv^^^Igv Jt e^ tv fisr^^-yf^ K^ '^ 'S^* rluij To^eict^f ifA,7reipa>'

fjuh J\wa,<Qraji q j«,m J^ oJuthtj ttscP&v iUe^v\fj8^ov iupi^cti Tiva cmv/iej-ov' d\^a, fjcvi q i(p'

/TJZJTWV i^uvefy iicPbTtt' Th'g te '^ /%J/* /«^«^ (pes^owurctg:, ftv\ q iuejLcntiv oTmg civ rri

fjd^j^HcrYi ^YicrcuvTO ^vuuaifjci' "^Ztol ilg "^^cl^ei^iv tQ fi^yidcig r/J ^fta>v il^y\}ia)g, iTmyi.
" ""O yufyU/cg (p^^iroLj cv OKeivvi rvi y\f^ipcij Xiyi '^veji©^. •yj^lvat iiTrvi oti 6 Tnvi^rQ^ p leo

<t <^' \i3^l3oAlcu "iiTioef-ou; Ti v^ ivr^eictg, Hcfl cv ?\Qycd Toig P^imTig VTmp^v ^, G»^ /Ji^vog

iupiTO OLV 7BT8 OWTYieJ-CU^ •> oifUXivTMV CWtJ -T^ crjAXr,"\.iCt)g , ^T iUTiKeiCU) , T TroKifJLiCOV

ilTzt 'o^TUJLictTrfi Toig i]^Y\f^Oig.

sanctificatis viris vinum propinastis: et proplietis mantlastis dicentes: ne prophe-

tetis. ,, Vos quidera in gratiam meara constanter iniurii fuistis , duin et homines
vitae puriori deditos ,
participare vinura coegistis , nec non reliqua orania , a quibus

secundura propositum suum abstinere volebant: denique eliam prophetas, quomi-

nus opere suo fungerentur, prohibuistis. Quid inde porro?
" Ouapropter ecce ego volvo siibter vos, quemadmodum volvitur plaustrum sti-

pula plenum. Et peribit fuga a cursore: et fortis non possldebit vires suas : et pu-
gnator non salvabit animam suam: et sagittarius non sustinebit: et velox pedibus
suis non salvabitur: et eques non salvabit animam suam: et vahdus non inveniet

cor suum in potentatibus, ,, Tales ego vobis poenas adducam ut plaustri instar ,

valde onusti, et propter grave onus impositum , dum trahitur , stridorem edentis,
pressos vos malorum pondere ululatibus ac gemitibus multa cum vocis conten-
, ,

tione , indulgere opus sit. TuAi neque expedito ad cursum fugere mala licebit ne- ,

que forti suae vires proderunt neque ad pugnara bellumque paratus salutem con-
,

sequi potis erit: sed et saglttandi peritus imposslbile negotium habebit: neque si

quis pedum pernicitale valet, salutem consequetur: neque item equos agitare do-
ctus: postremo ne il quidem qui suis viribus valde confldunt, rationem invenient
qua haerentem sibi virtutera exserant. His ob malorum magnltudinem demonstran-
dam dictls, perglt porro. " Ille qui nudus est die illa effugiet, dicit Domlnus. ,,

Pro eo ac dicat: pauperHmus qulsque , et ob egestatem villtatemque suam nullo in

pretio apud alios habitus, hic solus salute potletur, negligentibus eum comprehen-»
dere vilitatis causa hoslibus. Mox ante dlctis sequentla connectit.

44
 ,,

106 THEODORI MOPSUESTEM

KE$. r'.

7nia7]g (puAw; «$ aLVY]yiy>v c/k ^ h.yjTrfa Kiyov t^JjJu v/u(ag "iyvm 6k fvaouv (puXJv t^
V. 2. ^;' c^ tSto c/KJiK//\aw l(p' vjui^q Tma-a^ Tag ^/Jfp-nag v/Jf^. ,, Uh Ji 'sroLpioyt (pnai
TJZfiiaicBi ^VTK, J^ Ta /5^ v/^f ^'^7n^(ta-/RpcL o^^ to •3?5' WetJ^i o Tmvreig v/{^g
rnq Ci/ Klyj^nfcd J^sXetcig aLTmXT^g^^cu; ^ cJ^cu^iTvv ts tdt^ 'Ji^^^t Trarrct^ c4j"&cde)77ct^ /3%i
t^/^j^S r^ ;m?c/^/<PvW ^i^itei^^ci/^G^ , gEt cA^ (^ vio; "^(pa^v^rce/ S^m ^%i tJ/^J c/>-

>ccwai/ d^^n-eiACfiv r 7i^&)e/cM/, tfTr^p «^' bTwe a^^/ft^/^pvg? <2%i (^' TOirSTiJF yiy>vctri ivioy-
Y. 3. r^. " E< Tjvpdjaovre^ Jto ^ td ofTi^ i(cf.^'o?^v, laiv fjtM ycaeJtawaiv lctvTHq. „ E/$ jSg-

^ouwcnv '7^ il^n/^cavj <t "^cTaJiv t5 ^m «; iTf^i^v g^^WfQ-o/ Ta ilpn/^ct, iTTctyi '^vri
TGIHTO 71 XiyjdV C1 iy;}<e)^ei , (p«Cni , JOO J^ St^TDV /JlSf-X.o^V dvUOVTCLg 6c/(5v tJ)^ CT-aCTD? CtA-
AwA5t« >tpi;-\|.a/ t^ CcTS r ctiTjctj', ;(p^ f^y\
zoivcoazt^d^cLj ictUTsq ^s^l TztU7y]g, <t J^i) Ka KCivyj
p. Kii. ^a)jy.J7 T oc/biTJceicti' aLVuanj-, o/Ji^ircti f(^ Gm^ TfoXi/Mng fjch }(p yca[A.lco tS di^ iA-d-m
Y. i. £<:p' v/..(_Qcg. " E/ ^^^^''^grtf/ Xicov c/k, tS JpUfJUii cwn^-, ^pctv ovk 'i^v ej J^ai ax'v/jm©->
i^Cdvlw clirni ^dvXn, ictv jU.}') apTrctTV] 7i. ,, Ei cvJi^^TOj (p;icrj XioVTzt vi 6k r^ /j^givSpau;

^onarn 4> olmioug^i fA,r, ^ipctg 'i^vjct 'Zix^a-Jbicia^' ei y^ ico^KCTzt t? , pii apTmazu' }(^
^ f(^ a%VfAMOv imKiv (^ A/ovtcj Agj/^* «; or' av g/V^' Ji ^v av-3"£307r(^ , « ijo? atv-

» P«. VIIl. r.. •3-^Vy *, a TOiVLtf '^UTK (PHOTV olov T5 ';p/ji& OUl ) CvJi^TO^ ^ (^ TWXi/UOV T U^gTggpV
V. 5. r^j g(p' U/t{^$ 6p|U.»j ;:^nWcS-c£f, jU,)i Trctvrci? «^'/tC^S «wczzrg^ TJVct (T!;AA5t|U/3aVovTa dTjpctv. " El
yncrfncu ooviov ^^ t ^/a) ctvdO l^(£iih' a ya^-JaiTcu imyq '6^ t^ 5^5, avd6 t^ cn;A-
?^^cTv 77. ,, "115 ;;^6 TTt 72 opViCt Cpjjaiv \^ l^duTCUg ?\^lJL^a.Vi^OU ilCodleV a^ T5 TTCtjicA^

CAP. III.

" Audite verLum hoc ,

quod locutus est Dominus super vos domus Isra-
, o
lielis, et adversus omnem tribum quam Aegypto eduxi , dicens: verumtamen vos co-
gnovi de cunctis tribubus terrae: idcirco ulciscar super vos omnia peccata vestra. ,,

Neque perfunctorie haec aeslimetis a Deo de vobis pronunciata: nam qui vos om-
nes de Aegypti servitute liberavit , singularem prae cunctis hominibus solHcitudi-
nem veslri ostendens, idem nunc quoque ad vos loquitur iustam minitans poenam
eo quod ingrati benefactori tanlo extiteritis, " Si oranino ambulabunt duo pariter,

quin inter se mutuo revelent? ,, Ad dictorum confirmationem , demonstrandum-

que haud temere haec dicta fuisse , subnectit sequentia huiusmodi: si fieri potest,

inquit, ut duo longam pariter emetientes viam , invicem celent profectionis cau-
sam neque hanc inter se communicent ut coniuncta sententia iter absolvant; si
, ,

hoc inquara fiet, tum etiam hostes absque Dei voluntate vos adgredientur, " Si ni-
giet in silva leo, nisi habuerit praedam; si dabit catulus eius vocem suam omnino,

nisi aliquid rapuerit. ,, Si fieri potest ut leo de spelunca sua claraet, nisi ferae ca-
qiiendae immineat ; vel si aUquid videat , non rapiat. Nam etiam vocabulo catulus
leouera denuo dicit : vehiti ubi dicitiir: quid est homo , aut fihus hoininis? Si ergo
inquit, haec fieri possint, tunc continget etiam , ut hostis vester adversus vos ira-

petura faciat, quin siraul omnes vos tamquam praedam venaticam capiat. " Si cadet
avis in terram absque aucupe; si demittetur laqueus in terra ,
quin ahquid com-
prehendat. ,, Sicut enim , ipquit , aves ab auciJpibus capi solent; et laquei tunc
 ,

IN AMOSUiM CAP. III. 107

fjAivau T^ i(cf.yJlv avcLym-, t THiKifXicav Y^ yvvd^lju d^iccv d^ovtuv t? f(^^ mXP\ci.>xl^oivo-

^i;c£iVt KSM '^ K^ ^'' ctiyjuisf-Xod^ncLV a.Tm,y>vit6v vjuji^;. «•'

E< (pcavv^ai auKTny^ cv ttoA^,

y^ ?\^og « yifon^cnrcn. „ E/ cvJi^rcti a,-d^ov cmK7ny(©^ cv Tiohi ^OY\cm.cmc,, fji,y\

Troiai

Trfmaiv ky^ivi^cn Im r^ t yivOfLivcov d</KAia, cvePi^iroLi <$: v/u(^g et^p'jj3ci)g y^ ci^?\gL-

/SaTg T^ 7n)Xi/A4)m; diciaztf cTuAmyfog. " E< g^ f^gmlct Ci/ TroAi , luj Kvejtog «;^ iTP^/Ucnv. ,, p. 132.

'il$ «/« ^i^TO oicl^vujafQv ^-9"' ov g(p>i ^gc&cti '^o^v, farrwg a,^ixijcvvov yjj^ to ?ree/ t
fj(,h

TTOAiK T VHUTi^V <PJ fJufillZ Ctl ^^ ,

jLtW -5?« iTJWyi^VT^ VJUUV.

" AiOT» ^M 7rciii(rY] Kvpiog b dib; ^ts^y jt^S'' •> ^av jm.w '^J;ot;c^Av'n|.>i 7rajf<h'icm diml ^SB^g
d^ (^iiAag curj^ GStr '^s^C^yirc^. ,, Ou TCij^L/v iiJi vifjLaq /l(qitIuj (pdiyCo/Uidzt^ ci^' OTiccrat

^oq efiiDi)Z6v h/Juy il-^av o; <zs^ Tp (m^y /uigLTUv ^'dKirc^ t^i y\/J^ ftlwji^cij tu iTo-

/L^ct^ (C a,7Hp ih TTztfcf^i^/cnv iTmyiv /ujiXXi t 1/'^t^^cw «j av iiJ^imTs rfi iTmyjju^cjav

v/uuv y[g,)uiv t ctJjictv, Trap oth t^ (£ VTno m iTmy^&ctj /ueKKi. " Aicov ioiu^ircti , '^
715 ov (pol3r}d7i<nroiii kuoiQ^ o diog i/\gLAYi(n , (^ lig oi "Z&^^pnr^oi'-, „ Ovr «v Ag'ovr(9^
03i)/byu5^« /udyt-i J^uuoa.TOV y.y\ (po^co ?\sf.fJu^0LVi^aui tx icrtwn' dis n '^ttv^cuvo/u^h, bx
g57V ^/t(5fc$ p»! /U^ J^^g vTmpiVitSfajj TvTig ojjm Jh-A^cnv. " kmxy^e^P^-n ^fcug cv ^hosv-
^

^Oig-i (t ^ TO5 ;^W^ ^ 7^ hiywnfii' y^ g/TniT?, aujuoL^iiTi to opw Xa,/L^eictg , ^

j(^ '/«At? 3z3ty/tt^5"a /TcAAgt c> /^'sVw otcivie, /f^tjf /f^t^^c/^wx^ctgTB/W cv ^tJj- ijpt/ 8;c gj^o) a
g^ CiOCTJOV tf-t^iiis, Ag^ KVQ/.^. „ ^n? ^ 7ngzi)7nitj^Q-> ih i(^ yvc^jttLv dnn ftltL/jetv T. 10.

oLUTcTig TO im/uS^oL-i imvjig cfh (pn(nv olosjQjloi vi ^ oLi^^AJ^nftoi y\Km K^ t ^cL/jjLpetctv

b^jj/uSpot y\X'iKVi K^ T a.^yi<^^v y^^lwrauf t>? <^iuja<fiict' iix, a,voL?\gyt^Oju^Qi ola, 7n\- p. igs,

(jDyTOLf vTTfp TCTwr, hpytt^o/ud^ii j^sf^r dmtdv tQ di^' yvcocnSi yt on JjKcuctv oujicTig v7no

excidere cum aliquld compreliensuri sunt; ita et vos tantum malorum perpeli ne-
cesse erit , hostibus divina voluntate irruentibus et comprehendentibus , immo et in

captivitatem vos abducentibus, " Si clanget tuba in civitate , et popuhis non ex-
pavescet. ,, Si fieri potest ut tuba in civitate clangente , consternatio non accidat
iis qui rei causam ignorant; tunc vos quoque poteritis intrepidi atque indemnes

belHcam audire tubam. " Si erit aerumna in civitate quam Dominus non effece- ,

rit, ,, Sicut ista impossibile est non ante dicto modo fieri ita impossibiie est , et

civitati vestrae quamlibet aerumnam accidere , nisi eam Deus vobis adduxerit.
" Quamobrem non faciet Deus quicquam, nisi revelaverit disciplinam suam
servis suis prophetis. ,, Itaque ne nos quidem temere apud vos loquimur, sed quae
Deus nobis commisit dicenda; qui ante rerum eventum , vuU per nos significare
futura, et quoe ad correptionem vestram acturus est; ut noscatis inflictorum ma-
lorum causam, et quo auctore et quam ob rem eventura sint. " Leo rugiet , et

quis non timebit? Dominus locutus est , et quis non prophetabit? Nec leone igitur
magnam vocem edente , non expavescant: neque Deo reve-
fieri potest ut bestiae
lante , fieri potest quominus nos cum timore obsequamur voluntati eius, " Annun-
tiate regionibus apud Assyrios , et provinciis in terra Aegjpti , et dicite : congre-
gamini super montes Samariae , et videte mirabilia muUa in medio iUius , et op-
pressionem in ea: et ignorat quae imminent coram ipsa , ait Dominus. ,, Quasi
iam fidem impetrasset, se voluntate Dei populo significare futura; omnes, inquit
iVssjrii atque Aegyptii venite Samariam, et videte ,
quanta ibi sit infirmiorum op-
pressio; dum non reputat fore ut iustam sibi propter sua facinora Deus poenam
 ,

108 THEODORI MOPSUESIENI

oov S^^s^^oVTOJi icicLvrlw iTTuyl T TifjLCdpia^- TnwsXiopHMitO'^^; ^ ajUTiiq oiosvpioi^ c^

)(c/^7n(p<^y>Taj; cJ^ cwitJv ^r A^yuTri^ov, c^eiKicvcmv n c^ei^^v, }(^ l^oir' ajuiY\g Itj-

Os. IX. 8. ^a^rKravTO t^ klyuTrfn' &15 ^ 'Zzn^ tzS "Clarii (p«aiv *, oti Tro^^mvTOJi 6k Ta\ajt7mQxajg
klyj^nfov-i ^ c/KJi^iTOJi ojUTiig MifjL(pig-, ii^

^
^a^^ aJUTiiq yiay^fji^c,'

dmtSv
^" thto ouv ^ZD^q
c/Ketvaq (pwOTv, odg oLv jm^-^eiv o(^et?\gvTa^ TifA.odej.a/; (^ a.majv. O/ ^arztve^-
^ovng aL(hy!iav ;^ jtLXaxTmQjiav cv r ^^oug amtfv. ,, HoAA^ ^ tjk/ ;(9tf afji.iZiiTCt) m-
^lwTOj rri k^ 'iPJtr TnvriTWv dcDtcia-i Sfg^^^po^wg ojuriig 'Ze%//SaAA9vT?$ r iTmo^ajtg.
y. 11. " Aia T§TO Tac/V Asj^ ;cJ£z©^ -S^o?. Tu^©^ (^ xu^^Ao-S^v r\ ^ (m iprificodTicnTaji,

- «^ KSf-TTSL^i CAC (TH T /%'-/>y 0-8, }(^ S^^7m.yy\cjuvTai ct^ ^^a^ (m. ,, 'TTiko J^ t«twk (pnOTy
iTmyi (^ aosuejiov vfMV 3io$, 0$ Tu^v ts /f^t/ imcrav (m r fSe^%e\f^luj ylw., 'Iva,

iiTxryi uzLvra^ d^ ^z^outCJLura^ , i^^ftot^ i^ytairo^' ong fj,v\ Jl fjuoiv ikTncht fji,Y\ Ji cm
p. m. cm>TV\ej.cLg vzsDA^a^p-d^Ojj \:zso TCxmTii Tfokio^ycafd^jCd itoKifliH' d^pctvia-ccg yb auTrajvTct tol t
^i^jLOiitaiv -i
aJTmtrav ii^ (Th (h a^rmy^g Tjvmcnraj t ^^ctv' wg fxy\Jlv ^z^Xet^p-d^Luct] 7^
V. 12. A97« 7mg ct^icov If) cfhzowuTtDV cv cjoi. 'EiTtt i(^ 7^ oLTnjdKeictg cwnSv Y\g '^lzffo^pjcwvTOLi tIuu
(BoLpvTViTtt cmftajLvcov '•'•
TOLeh Aiyi Kvejog-, ov '^o^TOV OT av d^auaa-ri b 7ioifji.lcv 6jc f^fJi^-

T©-* AsovT©-» J{jo cntiXvi w Ap/3ov «tiou, outw? c^cma^iKToyroLi 01 ijoi 'l(re^y\X 0/ ;($tTOi-

KOWUTig bti "loLf^eict }(c/i,VeVOLVTi (^vXvig b>.cifji^cjniiii. ,, Tocra,t>Tii ^ VfA^ d^vKn '^uncnraJi yi

dTmAetoLj cog^ oLya^ oxiycov ^z^awdivTwv , fx,y\Jiv oL^riOivJtva^ tv (U^yf{c/t. ^zs^g^ctT^ A«-
(p-^VT©^ TB '\jzso KiovT©^ (t }(strcLvaAcodiv%g ^ TDo-feTcv, «9« fioytg (^p^^.a tivol f/Jipti

c^ cwrJ' Jvuun^lwoJi t 7ioifjd^')aL c/K7rt7ifu^^tol t <^f^r©^ tS Asovt©^ ?^^etv' (^ '^vtol

yi-, u)V \£Z^opa. m; a,(mpzct)v tc li^ "^s^g '^o(^Uju ovk '^TYiJiicov' t&td '^olo ^.iyf to Jio
cntiKy^ Yi 7\Q^ov coTm' «tw5 oAi^i Tiv\g (^ iVTiKe\g cv tz^ ^ioKiftco 'Zi^K^j^^dTiaDvroLi riirco ,

6k T^S T 'Eafjc^petav oJKOtjunaiY it^TivcLVTi Tp LafJigLcrAlujc^v' «s Ofjisiicog icLVToig ^^KKV'

talein imponat. Nam cum Assyrii eam obsederunt , illos etiam qui illinc ad Aegy-
'
plios profugerant, indidem retraxerunt, et apud ipsam Aegyptum puniverunt: sicut
etiam apud Oseam dicitur ,
quod ex i^egypti calamitale procedent, et excipiet eos

Mempliis, et eos Macbmas sepeliet. Propterea igitur ad eos loquitur , ut poenae

suae causam cognoscant. " Oui tliesaurizant iniquitatem et miseriam in regionibus
suis. ,, Multam enim et immodicam adversus pauperes iniquitatem exercuerunt,
multimodis eos adficientes iniuriis.
*' Propterea haec dicit Dominus: Tyrus , et in circuitu terra tua desolabitur,

et detrabetur ex te forlitudo tua , et diripientur regiones tuae. ,,Ea propter in- ,

quit, adducet vobis Assyrium Deus ,

qui Tyrum , et universain tuam in circuitu
terram , id est proximos omnes , in solitudinem rediget: in tantum, ut nulla spes
tibi reliqua sabitis sit, taU tantoque boste obsidente ;
qui post omnia finitimorum
absumpta, tuam quoque regionem praedando depopulabitur , ut nibil tibi aestima-
bile sit. Deinde gravitatem quoque exitii quod patientur significat.
superfuturum
" Haec Dominus: quemadmodum si extrahat pastor de ore leonis duo crura
dicit

aut extremum aurioulae sic eruentur filii Israhehs, qui babitant Samariae, ex ad-
,

verso tribiis Damasci. ,, Tanta , inquit, veslra fiet ruina , ut paucis admodum salva-

tis , res nibil differre videatur, ac si ove a leone comprebensa et adeo consumpta
"vix exiguae eius partes a pastore possint ore leonis excidentes colligi: quas quidem
is contemnit, utpote excarnificatas et alimoniae non idoneas. Hoc enim denotatur
per duo crura et extremum auriculae. Sic nimirum pauci oppido et bumiles ex hoc
 ,

IN AMOSUM CAP. III. 109

T?^ oLOSveJ-oov i^lt^cd Sf^^^^vyeiv' ^ gi;^y omW*^ ^^v to M^ji^ov ajrcLvmv cxeivm p. i«5.

cv f^&i^oi fjuoiq chJ^iAooiio-n r aTO)Aeicty.

" 'Igp£i5 ax.8craTE ^f^ty Ifh/e^iv^S^ it^ oiacd *lct)ca(B-, Xiyl kvqjl^ 6 ^1505 6 Trav- V. 13.

TVK^TWo' choTi cv TYi r^jujioet OT cLV c^KchKco dcnlBeta^ tQ Io-^yiK kTsr auuTov' }(^ oxcD- Y. U.

mcjta ^ To, dv(not,<pfeAoC' Ba/3^A' f(^ }(g^a%ct(pin(nTauj tk yJesf-Ta tQ dv^jictgveJa i(^ vn-
(retraui '^tti t yliZ' >(c^ :njuf^i-^a) ^ TRiTu^ct) (^ oiJtov r Tnej.^TrfieS^ Ivn (^ oIkov t di- >• »5-

ejLVOV ^ "^otA«V^ ol OlKOl oi iAi(^CtVTJVOl, V^ OL(^CtVi^Y\(JUV^ €TE£pi TTOKT^QI ^ hiyi KVpiOq. „

TauTO c/^ (p«cny ctxougTftjaav /ui^Xi^ imvrm oi r etcnlBri Tolg i}cfh)y\9ig TtknesvuuTiq liest-

riictv' a)g a.v cvriudiv rJh /Jiji^iiv oti otwt ctv J^ikclc il(rf!3^J\y\Tcti <?* oicn/2eictg t ?\gLOV

y^ To. dvaioLgyle/.ct TravTzt }(^^(ntct(^v\(nTaui iiJ^Xcdv-i ioppv tS TToAifta ytvo/uSpoL'

diog-,

TX) "^ Bcu^\ "Scro ju^eS^ «/S^A^^T^ kx, iiJh/\9L iiTreiv' td q }(g^a7taL<^y\(nTau\ tol }Uiesf-Tct t

^aioL^^ej-fi:, }(^ Tn^reirauf Itij t y!w' 'Ivct on ivdv t6 fAAyi^©^ dun^Vt y^ Kaazt /zz^/- r\ •

(poLvetoL Iw il^v 6k '^ ry^ AO^^ag -^py^aTavovrcov ojwnug ^^?j£i'a^5 a(pav;(^x;a?Tce/ Travri-

AfiJs* ^ yC) J% }(^ G^ o1}toi4 oLtrmv }(cf,^Xo)-i cp«a7Kj c/k

T tS Kpvng
(Sxt-d^e^v (Z^yrfiepv ju^ ycip
"c
Kiyi T p^'/fc6«e/vov , wq f^^^i^KijiS^ov Tiav^^^dTiV S/g^ 'ZS^a-l^oXlw' (BiiXirouf p-

Q ii^^etv m Tmvrctg Tmv^^^div oicpoLvic^ (f^ ol^tovg' dg {jLn ^ez-^^m f^vi '^u/ieJLV(^v f/Aaog

cv auuToig (S^Ke\(^^lujaui' -^ G^ 'fkiJi^ag q cv auuioig t oi}ta)v 7m.VTiK.Ctig a,(poLvicS, t»to

^p Kiyi G^ iXi^poLvnvovg-i o/ /^ TioKKcdv mg^v 7n(Jowuraui .^ an fA4a.g "S^^pd.a^cag k^

jmvrm Oic^iesf^^^^i ^-^^ra tQ -3^2.

hello supererunt, de nempe qul Samariam incolunl ex adverso Damascenorum;

illls

quos perinde ac se , Namque et Tyri antea et nunc

ab hoslibus mactari videbunt.
Damasci meminit, ut magniludinem malorum ostendat; et quod nemo ne de lini-
timis quldem in Assyriorum incursione evadet. Tunc enim evenit quod in prohbe-
mio patefecerat nempe omnium illorum exilmm.
,

*' Sacerdotes audite et contestamini in domo lacob dicit dominus Deus om-
, ,

nipotens: qula in die qua ulciscar inlquitates Israhelis super eum, ulciscar et su-
per altaria Baethehs, et suffodientur cornua aharis , et hurai decident: et conte-

ram atque percutiam domum pinnatam super domum aestivam: et peribunt doinus
eburneae aliaeque multae disslpabuntur dlcit Domlnus. ,, Haec, inquit, ii prae-
, ,

cipue audiant qui impio idolorum sacerdotio funguntur: ut hlnc iam discant, quod
cum Deus a populo poenas Impletatis exiget, tunc omnia etiam idolorum altaria
suffodlentur , belli ludibrium effecla. Nam verbo Baethel Idola dicere voluit, a parte
totum. Dicit autem suffossum iri cornua altaris et humi casura ,
quia tota illorum
magnitudo , et tota pompa ,
quam a sacrllegorum adorantium cura habebant, fun-
ditus deslruetur. Nam et illorum , inqult, domos a fundamentls convellam. Porro
pinnatam dicit pro hiemalem ,
qula de domo loqultur undique circumsepla pro-
pter frlgorls externara vim. Vuk autem dlcere, ubique se demolilurum doraos
ita ut neque aestivae partes illarum remaneant neque hiemales. Immo eliam no-
bihores apud eos aedes prorsus destruam enlm innult vocabulum eburneae;
; id

quae item mullis cum e^iis corruent , eo quod unum adversus cunctas decretum
Dei latum sit.
 ,
110 TUEODORI MOPSUESTENI

KEO. A',

V. I. " 'Ax.fe<7arg (^ A95PV rQrov (htfji^KGic, ^ BctortvmJ^Q-' ^ ouj iTn izu op^ ^ct/J^^ctg,
aj{ n^Q.<^tjjJcL<^\Jiiawi T^odyHc,^ ^t i^^^^TmThaztf Tnvnrctg, j^ XiyHcmf rolg KvejLOiq ictvTzfv,
iTnJbri r\^v OTmq Tnonju^, ,, 'Emu-S^y roi^Txri 'Z&^g Ta,g yvuucuKctg (^ /\9^v, ctj ^zi^g
ctfSf^Krov ^ \<z^y\<l^aLVOV nvaztcrotJi (^iov, rag n Tnvnrctg «cT/^chk lic 7^ <z^iicmq J^ovct^rtiotg'

THrcd cmywi^nyJivaf-, (^ /i^ 'lU >(gi,Tup-~)(^Hcmf r avJpdv r oiwcicov ilg CTOvoytctv dtejpiTr^jv ,

i^avro (m^yi^ctrcdv olov 77 <^ -zz)^^ 7^ ^\i(^cl^i\ i(pcuviro yi^vog, on b jiuv 'A^ajB
T eivTJppniJiv vcf^^n T Nct(2ov-^ctj <h}(^'ictv ^ffztv M Q /Luctpd (^ GLvcuJei y^ <povi)cd Zo7rcf>
^cOjt^n-» iiJ% obv^eiv coKvncri r Na/Sa-S^ot/, d>; clv d(pi?sno <urrl r oLfLTrtXcovct-, ov iiKh-n
?hy(f> JiJbvctf HK Iwci^ro' ;^A« 3 cturctq thtjuioLKiq juS^ 7^ Bcttrcu/mJ^^ auv a.y^mv , oac,

p. 167. /U(Jl,\iga ^ OLVnjUJi^V iiCJWV Tyj CV OJCaVCd TVd TVTTCd ^it^OfMjjCOV JufJf^KiOiiV ilpnfu^g Q T
ih G^ TnvnrcLC cujTtSv oiJiKictt', iTmytyi td, of Kiyaarti rvig icvQjLoiq ioLVJt^v , iTnJhTi
v\/uuv 07mg mco/udp' 'ivct iiTrvi otj ovJi td7$ ictvTcSv OLvJpctaiVr^ 8$ i^^ «5 nyii/u^aq ctl-

J&^ouf S^ rLJu T^ (pocrtcog TU^iV, OKV^artf (zs^g r a.aiXyfcti' rlw ictvTzJv '^^TroK/e^^&aJi'

fjsvov Ji iiic '^^Tavaattf ajuivlg olttcu/tu TiDim OTfoazi Tnp ctv ^zs^g rluj cwrcov oLakXy^our
V. 2 auLipyvi' Ti owu; " '0jujvv<i Kvti^ >t^ Vj^ oLytcov cwnfj Jion hjujipouf 'i^^vrajf i(p vfjLcigy

. 3 (t XiT^vretf VfjLoig ov ^oTAoig' ^ G^ /M v/uf^ iig Xi/Snrctg vzzvi^cfjjOfJ^viig ifJL^oLKiiai' i^

cJ^iVi^nai<Q^ yj/uuvo), ywun K^ b dvnp itTnvavTi aXKnXcov n^ "STitppK^roiSi iig td oo(^

'ApfjLcu^a-, Xiyl icvQjL^. ,, ^ ATni^moLro (^nchv b ^og a, fj,h
^'^ juui^^oKluj Juuuoltov Ji^a-
^auj' tQtv 'J^ tv o/juviii JtjKgli' oti Tra^iquj /f^t/^s c* & risniuv J^cPiT^ Jiiccug' iTr^djauvrajf

^ v/uuv TFoKi/uuoi-i 0/ ^^'ovT^g vfjLoig al^/n^KcoToig , oLvnnA^ig if>c(3aX5at ;(^icoig-, cogt r^

"^VTov TmvTwv r/J (t^bvTwv vwu oLyoL^v yu/umcodivrct^-y hfjuii Tztg t6 roiOLVTot ipyoil^oju/i-

CAP. IV.

" Audite verbum hoc, vaccae Basanitidis ,

quae estis in monte Samariae, quae
oppriraitis pauperes , et conculcatis egenos ,
quae dicilis dominis vestris: date nobis
ut bibamus. ,, Abbinc ad mulieres convertit sermonera, quae inerti ac superbo yi-

tae generi intentae, pauperibus iniurias faciebant praepotentia sua. Tali more uten-
tes , et viris suis etiam dominantes , his abutebantur ad indigna patranda auxilia-
ribus: quod factum a lezabele apparuit , cum Acbaabus contradictioncm reverilus
est, utpote iustam, Nabutbis; iila autem scelesto et impudente cruentoque modo
;
Nabuthem, ut eius vineam usurparet, quam ille
utens, ne occidere quidem dubitavit
aequa de causa concedere recusaverat. Vocat autem ipsas vaccas Basanitidis quia ,

'
feroces admodum saevaeque nutriebantur illo in loco vaccae. lam postquam dixit
de iniquitate erga pauperes , addit : quae dicunt dominis suis , date nobis ut biba-
mus, Nempe ut significet, illas ne viris quidem suis, quos ut rectores revereri na-

lurae lege oportebat , verecundari ad luxuriam suam abuti: illis pvopemodum im-
perantes omnia facere quae ipsarum libidini favebant. " lurat Dominus per san-
ctos suos ,
quoniam dies veniunt super vos , et tollent vos in armis , et eos qui vo-
biscum sunt in ollas succensas iniicient: et eiiciemini nudi , mulier atque vir, co-
ram invicem: et proiiciemini in montem Armanam, dicit Dominus. ,, Decrevit Do-
minus rem quae mutari non potest: hoc enim denotat verbum lurat; tempus adfore
quo de his poeiias dabitis supervenient enim vobis hostes qui vos captivatos in-
: ,
 IN AMOSUM CAP. IV. 111

vfltc ywucuKctg, yjjf G^ vTrypnTiijU^viig ouuTcug "u^q to roiadTo, ctvcfpa^t ctl^^/i^^arrot^

o^ rfw 7^ dosueAoov oltiw^^Iwciui ^^v ' hp/uisnva, yb tv 'Ap/L^icav cpl^ ;^Aef , om^ p- lus.

njzjjo T dosu^cov ov iTjyyavi Ton ^cKnXactv.

" E/a>;A-9?T5 ilq Bcu^A-, (^ lijuOfA.r,<7ziTi' Kj ih TaAyx,?\s/Lj ^ iTiXijdvvcLTi tQ aicn- •* *
firiauf' (t IwiyKgLi^ fiS^\ dvcrioj; v/uf^^ ;^ iU rlw '^mfMej.ctv tu 'fhJi}(xf.TOL v/u^' }^
dviyvcoauv i^co vojnpVj ^ajf i7n}(^M(m.vro o/u(^?Syictv. ,, EvTOuSa ^ TneA ict iisDi)^ v. s..

djUTolg azraJ^uju ovc\<^i^i' Thro yC^ Aiyi tv iiq BcudyiX (^ ih TctXyci?\gL i^avXd^n' Ik T^m
ilcadxircog r me^ ^a ilJh}?\gL ^ei/^Tnictv JV?AfiJ\" v^ /a^ TwXKrq /mv v\cnl^eiT& t^ 'EJ^^-
/uuci^' 'Z&e^o^^*'^ azrBcT^j i(^ TTxg dvcjict^' to 3 ik tIw '^in/ue^ci^j w cS^ '^/oTv ri/u^e^v

ilTrm (BovAirctfj ilq JiiXaxnv tS auLi^q r 'zses^y^yf^ T)^ ^(iim Tioiei^^Q^ctf' « '^otjzv
-nvcL ;tpf3"' ov Tctc, dvtAag iTmiKdwu tvh Tvlg ilJh)y\9ig' ainvdj 3 € tk? Jiv^rou; fztfesoi-

(pgtfgTE, <t. v'o/j(S)V Tiva, dvctyivaxTKiTi t V/A4V cPoioitJUjct' Tag awj^Kctg Itt' cujry 'ZtfeP9 tu,

iiJh^gL TTDiii/^oi' (t avunvfjccag ilTrav ccTrctvTct Jii d 'ZcrepoTiKOV Llv v/jjig y(^ (^ v'o/j{$y t
^eiov ^^ T^ ""lipycpxXinfJt, "^7rD7ikr\e9'^ "^ ^w^ QZtcl cv ivig 'Z!>esppyi-&ei'aj rvTrcig £j /Ztfee

Tst iicf}i}?\si. r^ /jufjcr\aiv 7^ l/Jioi Sj^-Ti^y^tSjjcov Trvi^vng' oTg ;^A<i)$ iTmyj. " 'ATmyfei-
ySsiLi^ OTJ ^uw ryiTma-aji/ 01 ijoi 'l(r^/'.\, A«p/</ nupiog d^cg. ,, rgv'S:8"a) c^l^i Tjaca <pt^-
<pac/)5 cwWk w -ttfei TO 7TJ/jtu7a ozr^c/^, «; tfK(^ y^r^p oto chJhccai J^iKct^j '^p/joiro Ji)7\9v' p- '«»•

ri ytp; " Ka/ kylo J)^aw v/juv y>fjc(picta'/.'}v bcfhvTZeV cjj Tmartjg r TfuAioiv Uyt^, ^ gr- ^- '>•

«r«cM/ AOTWV cv 7mai Tolg romjig v/H^r, (^ 8;c iTngpi-^ii^ 'cn^g fM., Asj^ KuejL^. ,, Koe]f

^ ;yt) awj^i^hjj v/u^ io^^avfjictij 7ikei<^luj., v^ r'^ Tp dcv ctyi(gLi(jiV CJuSiia ^i^^fictXa' f(ctf

iiJl If^ T^rct) azt>(ppovicdivTig vdjcrtri 'Ze^g /jia' yjff^^ict^r /f^v ^ odhvTwv' t ctytv avuJ^i-
(iluj Kiyi' d); (^ '®^^ TZiT /^fcgLeJi^ AauicT to * , 6 .^505 g^ oc/ovto^ cuWv awJ^i^<j * Ps. lmi. 7.

tolerandis irretient inalis : quia nempe cunctis simul spoliati bonis , cum pravi mo-
ris mulieribus , et cum subservientibus ad peccandum viris caplivi ad Assjriorum ,

regionem ducemini. Armanam vero dicit montem Armeniorum, qui tunc in di-
tione Assjriorum erat.
" Introistis in Baethel , et impie egistis. In Galgala , et mulliplicaslis praevari-

cationem. x\dtulistis mane victimas vestras, in triduum decimas vestras. Et legerunt

deforis legem, et invocaverunt confessionem. ,, Hoc loco sedulitatem erga idola illis

exprobrat: id enim valent verba , in Baethel atque Galgala introislis; ita idolorum
cultum de more significans: et quidem alacriter admodum praevaricantes, sacrificia
sedulo adtulistis. lam in triduum dicit, vel tres dies intelligens ob ostendendam
frequentiam qua sacrificia offerebant: vel peculiarem aliquem modum ,
quo sacri-

ficia apud idola peragebant. Illuc autem decimas quoque intiihstis, et legem quan-
dam pro libito vestro legistis et foedera super hac apud idola fecistis atque ut
*, :

summatim dicam, omnia illa quae vos decebat secundum divinam legem Hieroso-
lymis praestare Deo haec in praedictis locis erga idola ex institutionum mearum
, ,

norma fecistis. Quibus praeclare subiungit. " Annunciate, quoniam haec dilexe-
runt filii Israhelis dicit Dominus. ,, Omnibus exploratum sit istorum erga idola
,

studium ut simul constet quamobrem poenas luerint. Quid vero? " Et ego dabo
,

vobis stuporem dentium in cunctis urbibus vestris et mdigentiam panum in om- ,

nibus locis vestris; et non revertemini ad me dicit Dominus. ^, Equidem multam ,

faciara vestri contritionem et plurima necessariarum rerum egestate premam ne-

, ;

que tamen idcirco emendati ad me declinabitis. Nam dentium stuporem dicit ,

pro
 ,

112 TriEODORI MOPSCESTEl^l

^dXXHattv iiTrav awJ^i(Ble/j, a)g a^i t?^ hSvrcov Iodju^Iw ^ t ^y,<^icov.

V. 7. " Kctf lyo aLVi%ov cJ^ v^ (^ ^iTOV 'u^ "^idv y.ltjuc^v t bitlLiT^'^' <t. P>(i^cd "Qh
TFoXiv fMCLV., 'Qn cf\ 7/oA/v fAActv ov /3pg|&)' fue)-i fjuct l3^;^cnT<ij- t(^ ju^e^i e^' lu> ov
*
*coA <TVjJ' ?- ^P^J^' ^Y\e^v^cnTct\' -^ TWjoL^eSi^^^VTOUi e/to f(^ '^ag 7ToX<lg iJg TFD.Kiv fJuctv T 7ne\v

a%i<j&ry.i. vJh^, f(^ OV ftY] i^TJXn^O^ai' }(^ OVK lm<T^Ct(pyiTi 'Ze^g [ti , Xiyl KVeiQ^' >•> 'AcpeTPlSK
Q vf^ (^ (^ tjgTDK, fa AKcLpmoL ^z^maetv j(W)4<ryi' 70 "^ 'uj^ 'Zidv fJitwC^V T r%ejt'
cr^S, tSto Xiyi' iTretJ^ ii sx. '5^2 a;j^< reApt^ ><V0/t^gv« d(Bes^ct, ttuvt^yi /utkv ^ xctp-
T^UV ipytt^iTOj (^ d(pCtVKr/^V y HTi OK^i^Pi^Ctj , HTi TflCUVi^aJl o'lCOV Ti OVTCOV' KCoKvi efi

V- 170. ^T 'fh-m^hictv Tolg Klwiat vofJt^fw dvciJ^icfbS^aj 6k t^ yHg' Ta q i^vig "^cto to g;a)3r;r©^
Ag></* i7reiJ% cv r ^^v dl^eS^^^ avfA,^ouvi tivol TroKXgLKig ytvi^auj avaZo^plw /uuKe^v

T agp(^* ;^/ Tivct tjgTDV go/rgAw ^to tivqj; cPiyipii/L^viig yiyvi^au\ TVTroig' m «Jgv axpiXgg
r avgctaiv
'Zir^g ^ Tp KOLpTmv ov cfhdvoiroLj tvivuju v/Juv oLVTxpmig 'Z&es^ ^ ??J^'^^
"^
x^iTj^Sv v\ ^pnyicLj 6^oL (^est^ Ti K^ fti^(^ "^iiaiTOLi' cog t fAv JhKeTv (Bi€pi^cLi, rlw q
;^^7JZi^ Tf) ^nes^v Tvig KOLpTnfig q o(^^og ok t^ ^eS-y^^cuc; ifci^yjoylng ^ZD^a-ytvi^ fJir\Jkv
fjudXigrt q iJ^et^i r ol(B^^olv tcS ilTret^Vj on ^ TtvAetg ^ to tftiTD c/b'o rg j^c/jj Zfng m>A-
?\cf,Kig '^o/MfjoLf a.7rtK<ijaovTaif i\g TOTrov cv aynp fjt,oLdtoai ivejiaKi^ouj img vcf^^p^ ov rlw
'
/^^^^ OLTmartv «cT' «ro) tto/M^o/jSpoi-y f^eS^-X^'^ '"*'°5 '^v^yinyiot^ "^TTO^^ptyovrsg o««-
V. 9. ^y c^' iiJ\ c/K ThTcov icnSi ictvTtSv <pv\cri ^iKimg. '' 'ETTzi^^ct Vftoig cv mjpcoai t(^ cr
iKTzpcp, (^ i7^v\^wuoLTi tS (tai(Briattf . ,, No'ot;$ t^^ag f!^i(^oLKgv TroiKfKcug., Vftag q 1:7^-

r«vgrg r/6t' oia4(2eicLV. " Ou$ i7ikv\^wuoLTi wnTnn^ v/^}(^ aftTriKc^votj; v/j^ <t avKOiVou;

v/HjS }(^ iKicSva^ v/j^ ^gjvia^cf^ v\ i(^ft7n\' ^ ovj^ ovrcog iTrigpi^^n -«s^^ps .*««, Kiy<[

gravi contrilione; sicul etiam apuJ beatuin DaviJem: Deus conteret Jentes eorum
in ore ipsorum : nioias leonum confregit Dominus. Vult scilicet summam contri-
tionem Jicere , et quasi aJ Jentium stuporem Jeventuram.
" Et ego proliibui a vobis imbrera , cum aJbuc tres menses superessent ad
messem. Et pluam super unam civitatem , et super alteram civitatem non pluam.
Et convenient Juae civitates in civitatem unam ut bibant aquam, et non satiabun-
tur. Et vos aJ me non eslis reversi, Jicit Dominus. ,, Subtraxi autem vobis imbrem,

quamobrem in maximam steriHtatem inciJistis: nam locutio , tribus ante messem

mensibus , hoc significat: etenim eo toto intervallo continuata siccitas , universalera
frugum facit perniciem quae neque ali neque pinguescere qneunt: probibet Jeni-
,

que quominus iJonea armentis pascua suppetant. Reliqua autem pro more contin-T-
,

gente Jicit: quia in nimiis siccitatibus , aeris quoque saepe contingit aliquem fieri

turbinem , et exiguam pluviam sparsis JeciJere locis , cuius tamen nulla est erga
frugum incrementum utilitas. Non Jabitur ergo vobis usui sufficiens pluviarum co?
pia , seJ vix tenuis particula erit , ut alius quiJem locus humectari viJeatur , alius

omnino sit ariJus; nihil fruges iuvante hac exigua ministratione. EviJenter vero Je-
fectum imbrium Jepinxit , Jum ait civitates simul Juas vel tres turmatim abituras
in locum , ubi aquam inveniri JiJicerint: neque quantum sibi usui foret iilinc re-

portaturas, breve iilic solamen expertas. Neque vos iJcirco meiiores fiemini. " Per-r
cussi vos arJore et aurugine, et impietatem vestram muitiplicastis. ,, Variis vos mor^
tibus impiicui,vos vero impietatem auxistis. " Quos multiplicastis hortos vestros
et vineas vestras, et ficeta vestra , et qliveta vestra , devo.raYit eruca; et ne sic
 IN AMOSUM CAP. IV. 113

ycve^oq. ,, naVra^ v/u^ yj^pctvtart tyi KSf-l^'^^ ^^? xtf^TraV fAAfj^Y^n^ri q o/ oyTOi (ii «r&)?.
" 'E^a^TsWAst 2i§ UjU,cfc5 duvctTQv cv o<^a PCiyjirfii-y ^ a:^x.re<vat cv pofA^tpcuct G§ir vgctj//- v, uv
C77i«5 6/^ ^ ctl^jLi$tXcaaice4 'iimcov crs- (t a,vi/\yi^v cv TwejL itLc, 7FaL^i^^o7\g.c, vjt^^ cv p. 171.

Tri opyri jm<«, (^ «cT' «t6)5 iTnq^i-^Ti ^cs^^g jiu, Aiyl Kvejt-Q^. 5, Kojf ligL^^Tri^p^/^rcLg
q
tl^ag ^ T PCiyuTrfov \h7iiJ)t croDTV\(Jictg ^ cUnv^ ^[^(^ctKce dztvctTOig 7? ;^ (r(^5t^cir$* 'gTj

<^ G^ 'tt%/A^jt*7ravo/M^«e c? t'//5ftl /o^ TTcLvTm <^ Tp 'Zi^csiiVTm auuTolq tJg ctl-^/t^Aco-

aicLV aL7ra,yov' aLimv rg v/u^' td ;7?i>i-S"(^ cocmi^ Tivl TniQjL f(^Q.va,AicmQ)v t^ S/g^ 'p^ 7m-

Xi/UUm VfMV iTmy^jU^VVj ill^COejOC' jU^^VOViCnTi Q iiJ^ TVTi.

" KaWcipg^la Vf^ioig ;($tdwg fcgtTiq^i-^iv ^og ^6<fbjn^ jf^ Toyyppct' ^ i^j^itdi cog y. n-

c^A95 c^iciuct(rju^v(^ c^ -^T^gpV K^ ov<^^ sTCog iTriir^i-^Ti ^zires^ M^-i ^iyi Jc^ye^Q^. 5,

To TiKdjTOJLOV imvTiXyi t ipYi/AActv vjUAV iTHiytyiv 'ZO^^Tikvicncog 1.oJ^/Jioig ts y^ Yo/^Jh-

poig' co<pc VfA,aig c^'ik!w cfhtAs }(gLQc7ri(pXiy/MVii 7n7We^^au( n y^ ^c^^ij^Kn^auf Tolg iTnz-

^ei^cn f(gczoig' cIm' «c/I c« r^rm cra^^j'/<r,/t<.oV Tiva. J^J^vvi^ J)i^a^cu' Tvemvjtt ihnitwg,
a>v iTm^ivrm ojUTvlg 8 yiyjvctcn /3?jt/«5j iTray^. " A/ct 7»ro HTCog Tnnncm cmi "la-e^viX' ^, 12.

7:^lu) Q7t HTCog TiviYicTZe) ovi , iTvifj,ct^ii tQ 'fkiiictXei^au T ^ov ca IfT^wA* cfiOTi Us lya v. 13.

^pic^v /BepyT^ ^ yAx^m TTViv/Jist:, v^ aL7my(iXXm ilg av^e^Twu; t p^isov (wm- 7nncSy

opO^y (^ Q/jLi-^xluj :> ;(^ Ifh/Bcuvm

'^ m U'\j/H 7^ yiig' tcvqjl©^ ^og., 6 Trcu^TVKpoiTwp v. m.
"ovo/jfsf. cumS. ,, 'AAA' e< ;f$£y
tvihtvi yiy^voLTi ^z^ ijU'?, aAA' l^ ^ //^ t ^r^fpcM'
'^''

}(gL>cav c/Kiivm r>

'fm tv x.petT^ov /M^^cittf ^i^HAdjftOif m ^pt-S"' v/jigLg^ ii Tnp ouZ tvt€
C7w(pepvi<^e9i OK tP Tva-iiTte!V ')^y>vOTig }(ciL>tav VivercLf 'Zi^g ifjn /SaXyidiiyiTi' "^ tv di-
Cjlov TTViu/A^ /^/\st}cov TZ ov }^ Sj^-AiAv/^ov ^vvov TS (^ a.pcuov TTUAjTiKcxg o^ too-Stok

ova-^^i^peiv cfujuct/^Q^, &)9e ^ (^ c^^-^sv ^^TroTiXii/^ov itTVTiuv i^ (B^VTiig dvvTivi^v

quidem reversi estis ad me

Fructus ego omnes vestros eruca ab- , dicit Dominus. ,,

sumpsit: vos tamen iidem qui antea mansistis. " Tmmisi vobis mortem in via Ae-
gypti , occidique gladio iuvenes vestros , cum equorura vestrorum caplivitate : et tra-

duxi ignem per castra vestra in ira mea; et ne sic quidem reversi estis ad me,dicit
Dominus. ,, Profugos vos ad Aegyptum spe salutis, ilhc mortibus caedibusque im-
plicabo: insuperque reliquos omnes ex vobis cum omni re sua familiari in capti-
vitatem abducendos curabo: vestram omnem multitudinem igne veluti consumens,
per hostilem perseculionem. Et ne tunc quidem resipiscetis.
" Subverti vos , sicut subvertit Deus Sodoma et Gomorrha , et facti estis sicut
torris erutus de igne ; et ne sic quidem conversi estis ad me, dicit Dominus. ,,

Postremo generalem vobis vastitatem intuli aeque ac Sodomis et Gomorrhis; feci-

que vos, torris instar ardentis, molestis implicari et exuri calamitatibus; sed neque
ab his emendationem aliquam potuistis accipere. His dictis ,
quod nempe ob eos
casus , non sint facti raeliores, addit. " Quapropter sic faciam tibi, Israhel: post-
quam sic fecero tibi ,
praepara te ut invoces Deum tuum , Israhel. Quia ecce ego
firraans tonitruum , et creans spiritum , et annuntians hominibus christum eorum:
faciens mane et nebulam , et gradiens super eccelsa terrae , dominus Deus , no-
men ei omnipotens. ,, Sed quamquam tales erga me fuistis, ego tamen postquam
illa mala experti fueritis , res vestras in meliorem statum convertere cogito. Si ergo
modestiores ab his mahs effecti , respicere ad me volueritis ; sicut aerius spiritus
quum sit raoUis et resolutus , levis rarusque omnino , nihilominus adeo in turbi-
nem convolvi potest, ut editus illinc tonitrui fragor terrae incolis fiat intolerabih^;

U
 114 THEODORI MOPSCESTENI

g?) vfig r^ jMj-i 6 hjioc, \ nffj^ Tp ^cpt-Q"' ^fA^% juji^^oxlut i^^^TOfxaui 7^ei<r!w^ c^ 'pjf^

aLViXm^pJOV vjluv awTV\ej.av ojcC^cuvm juuiyi<rlu9- fA^lwucd ik avi Kv^v r rispcTtiJv (ictaihka,-,

oq Trap If/Jii '7Sf^'^Qx^v\(rtTaj S^ tSto, dx; clv TJkei^v oazt>v x^TJiira^, Avaiiv te vjuiy
TU f(giTi^VTZ& K^KSf--, JU iTTO^iA-dav H^djoiiV g.'$ TO oJlceicf 6 ^ T Op-&^V Ip^^O^f^©-»
6fc cmoioiq^ f(^ OfJuyXlusf mjjj\<;a^ au^ 'rk \cSv -, }^ \s^ Tncig OLVcLToXauq Sf^Kucov. iS ^Aiou,
cv t'4'/ '^ ^ vm^avo) 7mv%vi rvy^vcay iri; p^s, o ayTDS Sj^^Kvazi) ju^ vjuuv wcarip li
oTtorQ^ rag ovf/,(po^g' q hjtMq^oug t^iiclm tIlu If^ rolg oLyi^lg r.cfbvlur ttuo-cw ti
\ic(^avcd

oivTi<m^j\iia-a^' vfMV /StfpuiHTa acpgAwv, b^^JV/Jw «5)^ 7)15 ^sfec t!/yt(^j?5 yui/\J\fj($v'iot^ cRt^c^g
jp. 173. lye^uTDK V7r«^;^gi/M^oj' r^ aTrayrwv ojve. tcvejL©^ tb ;f^ tto/htiis t ajmvrciov VTmp^v JV
oXn Q o*: 'iT^^ i(cjL^\ii Tta^ ojjTH yiyvo/LdfjoDv '^gtoauTXi tol TrdipovToc. Ov ^vjmgL^^v q ei

;^/5^v ;tl;«Aw?c^ t yJj^v ov g^ ivi^ia-/^iig /^vov , TmvTccg q cryir cJ^etMyju^ng oTm^

•>

TTOTi TXVTyj if^Km iloidttig TVI (PCOVYI' «5 TD, jU-M aTlfiiQ^ T ;^/STOV |U,«, ^ c* Tu75 «ssf^cpM-
Ps. civ. 5. TCW5 jW-« jttji 7TOV)ip^g«&%'
"*"
^^T»? y^ c^^DSa « Wc^ia-ju^ng i(gihei t«5 <zz%i t 'A^^oLfty
«5 Q c^ejAg-j^/M^y»? /<PK0V.

KEO. E',

V. I. *« 'AxbtrrtT^ T Ap^v t^tdv, ov I^ ^fjcjBoLva) lcp' iz/tc^e •^fl/dJov* oi>co5 'lcr^wA g^-
V. 2. crgv «xiTJ juJi T avcL<r!waui' Trap^v^B^ t 'Io-^mA lircpctAgv
-^&iepiS"»! 7^ 5^5 a/;T>i$* «x. ^
'"igiv oLViTCdV ojjtIuj. 5, yJwua-au; 8j^ Tp <Zt>^K€ijLt^vcav r Auoiv t i(gLica)Vt OLTreikei trlMv

i(gLdtog iicodz t Tiftcoe/a^' S0 txvth; jlS^ (^o^cSv t6 ;^ ozo(p^v\^cov cT/ c^etvn q «^«^5 ,

fjUcTOLvoicu) c/Kiig.xif^og' ^pLua Jiu (pncnv, «^/ot tk ^^-S"' t;/{^$" 7n'^coi(gi.Ti J^ tk? ^
oliceiajs fSp^vofAcu; 'nfc^/Jtsf' f^ypiv-i a.t^" ou fm q Auoiv svgSJV IXTnaztf i^gLvx, yt td /ti€-

ita etiam ego maxiinam in vobis conversionem rerum faciam , ex insperato maxi-
mam vobis salutem ostentans. Denuntio itaque tibi Cyrum Persarum regem, qui a
me maximo imperio potitus finem malis vestris imponat, et re-
idcirco eligetur, ut ,

ditum in propria imperet. Nam qui mane facio de tenebris et nebulam conflari ,

sino quam ortu solis dissipo sublimisque omnino supra terram resideo idem ego
, , ,

vestras aerumnas quasi tenebras quasdam dissolvam, et quasi diem, prosperitatis vo-
luptatem faciam illucescere: et quamlibet vobis molestam gravitatem dispellens , bau
mea providentia palam me cunctis ^superiorem ostendam: sum etenim dominus fa-

ctorque omnium. Sic igitur per universalia illa a se facta ,

praesentium fecit fidem.

Non est autem mirandum, quod cbristum appellaverit Cjrum; quandoquidem non
unctos tantummodo , sed electos quoslibet hoc indigitare vocabulo scriptura solet.

Velut illud: nobte tangere cbristos meos, et in propbelis meis nolite malignari.

Cbristos enim boc loco non unctos dicit, sed ipsum Abrabamum ,
qui electus tan-
tummodo fuerat,

CAP. V,

" Audite verbum istud, quem ego sciHcet assumo super vos, planctum: domus
Israbelis cecidit, non adiiciet amplius ut resurgat: virgo Israbelis proiecta est in

terram suam , non est qui erigat eam. „ Significata in praecedentibus malorum so-
liitione , minatur iterum more suo jSunitionem ; bac quidem terrens et ad mode-
stiam componens, illa autem ad paenitentiam invitans. Fletu, inquit, dignae res ve-
strae sunt: lapsu gravissimo propter vestras praevaricationes corruistis, unde suble-
 :

IN AMOSUM CAP. V. 1 f 5

^'*-3'©^ T avfJi.^avmv. " Ai077 'm<h ?Ciyi xJe*(^, c« TroMcag c^ tig c/^iTrcoddovTO yj- v. .?.

A]0/, TJzroAa(p.^^OTVTa/ i^^gL-nv }(^ cJ^ iig cJ^i7icp<L'ovTO i}(g:,Tvv^ •vJzjraA^^d^TSKrct/ c^ ttyr»;

</«;^ Tuf o'/;c<i) 'lcr^gLyiX. ,, Toaa.t;7Vi ^ t;/^ ^MC76rtf/ Tjzji) r/' TTDMjuuav h o-cpa^j, &;96

/<ciA<$ ju^ i)(gTVV "^^Tt) ;yA/6i)v //jsAi? Q Jfe;^ c^ i)(cf.TOV )(gL^^ i^i^f^lu) iveJ.c7}ci&aJi ttoAiv. p. m
" AiQTi 7Wc/« Ag>^ xue/©-» "^z^eps @ 0/xov ^i(r^Y\\' c^^TniY^^Tztii /JA-, ^ ^yjoiSi- y^ pw V. i.

ox/Mrem Ba/37;A, ;f^ «;$ TocAyt^ ^y\ iicmopdji^, y^ '^i to (pogctp t» Ofl;c« fM\ a,vaL- v. .-,.

/Saiyg-n* 077 ToLAytAgL cLl^jtj(^Xct)T<£)0/^i} cti^jL(gt,Xci)T<LdTi(TiTcLj ) ^ Bcu^tiA g^w/ o); «;;^

U7rao^8cra.
rctAytA(i)y
,,

;{9t/
2t;jU./3«Ad6'dtf TU/Vujf t^/t/uv

iQ (poictT^^ r ookh
/cTefv /W^ '2«?i£9$

cv oicarip cnjuu^i^n vuZ,

gjW-g? *^7TV<rl(ZcLi

iicPto^^st
q Bo/dT^A t^
rg }(^ <J)ziju(fiycL^
^
,

dl^TrdJoVTtq CV TVi; TVTIVig OKeiVOiq-, iV ilJ^Tig d>g i^Y\/UUCt }(^ 'QcUTZt AYl^^iTCtf TrdvTtt juB^

v/u^. " 'E;cfw'WiCTW.r« (^ }cuej.ov , yj] t^Yicn^' 07mg pw oivctAoLft^yi a>; two oT;c©^ 7» '• »-

'la)(7>)(p, (^ }(s(^(^a,yyi ouuTVVy }(^ «;c g$3«/ 6 (r/S2ar»K t o/«ov \cr^r\K. ,, 'AcpgyM^^o/ q t^-
7»y , ^(5J '2j)£p(rcM'g;y5rg, w^ fth tIw TiftCdQjLctv r <3)^^ 7» ^ieoCI ^'iyJw ttv^; aixrctAfTCij;
(jju(gi<; ;(pt^(pAg|ct/' oy ^ o]'ov Ti 'QcvTzt v/aav tfhTnftTrovTQ^ tS ^ia, ijpi-d-LcZaj (^ dpt;-

10/ t^VLUOL/^OV.
" 'O TTO/cirv g/5 54®" ^ti-HP"> K^ J^d^^ocjwjIw ik yled iBntcAv. „ OuJlfe "^ cLTngilv v. 7.

t;/<a5 'E«?£po>5x« TJK/ T aTreiAn/j^cov y\ vTn^r^s/j^cov v/uv ^nyJ^ t 3?«* i7re\SY\ ^ik ^v
6 KPj./j(^ (t ch}(^07uiluj ih t>\}/(^ rg Tivtclv }(^ ilg yltv Ti^eiq' 'ivcL iiTryi otj 8td$ K^iv 6
aJ^iiCH/jSpoi; v/AAV 'czro t TrsXi/Mcav KeJvctj ePova/Sfj(^' (t TJ[J,copyicnx,Sr(_^ /jBjjdm' TccroLVTtt

v/juv i7niy>VTCLg ;^;(pt, ePii^oLi q t J^y^OTuLlaj (t tLu KeJcnv, Iw vvnp v/jlI^ r^ 'f^ yiig p- ns

0V7WV TTDiei^TOLj ., UAycLXluU Ti HCTCUJ t V^^Y^XluJ V^ TTCtVTV; yifJLii(TClV bztu /j(gLTO;. Kct) i\; ih-
5W07V T dtm^Vy ijniyl TmAiv. " 'O tjvic^v luxvnt (^ fuQLCTA^^oL^cdv. „ Kct) ^ ^^^i) Ticmv V. 8.

vatum iri nulla spes quum tanta sit tristium casuum magnitudo. " Propterea liaec
,

dicit Dominus: ex qua urbe egrediebantur mille rellnquentur in ea centura: et ex ,

qua egrediebantur cenlum, relinquentur in ea decem domui Israhelis. ,, Tanta

enim vestri ab hostibus strages fiet ut vix centum de mille, vix decem de centum ,

in unaquaque urbe comperiendi sint. " Propterea baec dicit Dominus domui Isra-
helis: quaerite me , et vivetis: et nolite quaerere Bethel , et in Galgala nolite in-
trare , et ad puteum iuramenti ne ascendatis: quia Galgala captivata caplivabuntur
et Bethel erit quasi non existens. ,, Consulo igitur vobis ut ad me spectetis , absti-

neatis a Bethel et GalgaUs et a puteo iuramenti , ad quae nunc concurritis , idola

et daemones illis locis adoraturi: scitote enim, haec omnia vobiscum in solitudinem
redactum iri. " Quaerite Dominum , et vivetis: ne losephi domus succendatur ut
ignis, qui devoret eam; et non erit qui extinguat domum (
ardentem ) Israliehs. ,,

Omissis illis, Deo adhaerete , ne punitio a Deo, quasi ignis, vos omnes comburat:
neque si Deus mala liaec vobis immiserit, invenire defensorem vobis licebit.
,

" Qui facit in excelso iudicium et iustitiam in terra posuit. ,, Haud decet ,

vos quibuslibet Dei ad vos minis vel promissionibus fidem negare: ipse enim est qui
iudicium atque iustitiam tum in excelso exercet , tum etiam in terra coUocavit.
Nimirum dicit: hic est, qui vobis patientibus iniuriam ab iiostibus ius reddere po-
quidem punire qui tanta inferunt mala; demonstrare autem iustitiam
test: et illos

atque iudicium, quod pro vobis regionis huius incohs exseret magnum atque ex- ,

celsum et omni mirabilitate plenum. Confirmansque dicta , ait: " qui facit omnia,
ct transformat. ,, Revera enim et oinnia facere ex nihilo, et facta transmutare , ul
 116 THKODORI MOPSUliSTENI

aTrciVTX «>c oKTct, )(^ yiy)V0Ta iuSij3ot.\Aetv ilg o 77 ^ouXiTOj, J^vujctTauj paJ^/cog. " Ktfjr

Ofc^iTmv ih To (os^l' miictv buvoimj (^ Yj/Aoctv iJg vvnTct c7Vcmovx,(^ct)v. ,, Our©-' ycivJi)-

vag ^va.Tov iimyiVTctq ilg iu(^^7iwlw ?\ff.^(ur^v nvct (^ hJ^eicu; /uU^^ctXX^^v otJj'm.px//ig'

G^ Ci/ ?\gLfA,^cs^TV\Ti Vc. if) dbito'JU)Tctg , cmOTCf) Sj^. 'r^v my.d^o^v (^^^ci.AX{v JiwcLTaj\
pocJicag' QaAiTOLj ^ ;(^y(^udzi c/k. t^j i{g^^K\i cwgricjTXf, qtj oujTuoiuig K^ Tci }(^t ojUThg
d)g ^ouAiTctj ^^^acXetv y^ TJVji fMv c/k cnjf^(po^v ilg ijnfjnej-o^ /u^Taylv' TFOTi q qJ^
iuv],iuej'.cx4 ik <JV[j^q)o^g f(g!,djg-a.v . " 'O ^s>^9cntctA^/j>fi(B^ tc jJhp 7^ 3a^aj«$, )(^ 6k-
^cdv avTV 'f}ri ^zs^cm^n-d ^ yA^i-) 'tc^ueJL©^ d^og^ b TrcfjTOKp^Tcap 'ovojut^ ou/TZtf. ,, OuTvg
yj^ t6 '^ ^?ff,T\v\g vJh^ ctie^v Ti Sj^ r^ vi^^iAcSv (^ k^ irdcmg ok^cov ^ yijg, ojUTotp-

n^g f(^ vitv T T^^ doj-uelcov q^ctTioLVj dsL?[gcTly]g /.Jiyi-d-©-> fjnfj.H /utkvluj ^^ scp' v/ui^g ^ -t^

V. 9. opy^g ix-^aui 7^ olKAiag, og t aTmviwv KUpiog m ODTttpmg to, cfhK^VTct TTCieTv. " 'O Sfg^i-

^v cnjuf^ifj,//Jjv Itt Ixvtju, Ct TaKcuTitcej-civ 'Qh oyjj^/jigL iiray^v. ,, Out©- vf^ •3'A/4<k
V. 176. T c^^ioyK-acrcJUi/ d^fg^Kvcdv :, iX^pag ocTn^yt^iTttj ;^ cjTtr ok i^yj }(^KCt)V y\<mvy\'>tOTCtg' tuKcu-
TmejLctg Ti G^ ctyctv JbvjOWUTa^ /AAy&KgL Jvuoct^ctif d-d-epov TiKnefr og j2iiKn-&ag ;^) tu
}(gc-d'' v/^g /UT^l3ot,Ki t^ 6k tQ ycpajlovQ^ ''fm to ^lep^' K^ imKiv C4c t p^^^i'©^ iirt

TD Kpii^^ov j2'sKy\-%U /t^^pctKeH pocJicog.

V. 10. " E/Ma7\(rcm zv TwKcug iKiy^vvx.-) 'ttj ?\g^v ocnov i^J^Kv^oUh^. ,, Ap^.Tctf KgiT^v
CDTiudiv Ttxg 'u^^vo/Mccg cttnzdv i^Yiyei'^' THg /nv sv 'u)^<pi\Tctg Iv JiopdwcTi Tug o^^-
MO/Juctg cumSv iKiy^v fZif^^v^ii fjfkvag Ifjucromj' l/BJiKuTlovTV >^ (^ OTivcm Tnp 'iKi^v ujj-

Tmg-i cwf^lBHKiuovtig ycdej-^i^cvf /m tI'J y^Ko^v :, ctipeic^cij q tvc KpetTlco' tv Jl bj TruKuug

0U73e) t^ncJiiv 'i-d-Q^ luf To TmKoucv f(^ Ttxg Tp OLV ciyK^OTtycTCov fures^y /j(^Tti)v ^ou?\ff.g c^
TL^ TTciKiv cv r TWKcug WjmBcJUf yajf Tolg i^^^efig 'osfiT^djo/JAVoig ^s^ tjfoj, 'Ztj^g ajuT^g

p. 177. Cij OKeivoig '$7ro}ce}vi:Q'ctj Tolg TOTiOig' }(c^ Ji) Mj Tttg y.e\'Q<ig Tp KCicncov cuuT^di Ttom^auf^y

'
voluerit , expeJite potest. " Qui convertit in mane tenebras mortis , et diem nocte
obtenebrat. ,, Ipse potest mortalia pericula in splendidum iucundumque gaudium
converlere ; et eos qui in splendore versari videntur , aerumnarum tenebris facile
obruere. \ult eniin hoc loco ex generalibus concludere , -posse Deum res quoque
illorum pro suo libito commutare ; et modo ex aerumnis in prosperitatem , modo
contra ex prosperitate in aerumnam transferre, " Qui vocat aquam maris, et effun-

dit super faciein terrae , dominus Deus, nomen ei omnipotens. ,, Ipse ,

qui maris
aquam nubibus attollit, et per universam terram effundit , valet nunc etiam Assy-
riorum exercitum , amplitudinem maris imitantem , contra vos ira sua effundere,
cum sit dominus universalis, et quicquid sibi libuerit peragere valens. " Qui divi-

dit contritionem super forlitudlnem, et miseriam super munitionem adducit. ,, Ipse

pressuram molestam sublevans, validos reddit etiam illos ,
qui calamitatibus sunt de-
bilitati : vlcissimque subita miseria compiet qui magnis viribus poUere videntur. Is
cum voluit, res vestras a meliore statu transtulit ad -deteriorem: rursusque slquando
voluerit , in meliorem facile revocablt.
" Odio habuerunt in portis arguentem, et sermonem sanctum abominati sunt. ,,

Abhinc rursus incipit iniquitates iilorum exponere. Prophetas quidem, peccata ipso-

rum coarguere atque emendare a Deo iussos , oderant: et abominabantur quaecum-

que hi apud eos concionabantur , hortando ad vitiorum fugam , et virtutis amorem.
Dictio autem in portis, slc intelligenda. Mos priscus fuit, gravissimae cuiusque rei
consultationes a civibus in portis uibis fieri: et hoslium etiam de re ahqua legatio-
 IN AMOSUM CAP. V. 117

wg oiv aLTnim Tolg >^ t tiuXiv iiaiHai t^ <t cJ^iHm Ji ajuiyig )(gc&(^ctJi/yi yiyvoiro ru, (S^r-
ro/jS^oL' Sj^ TO70 6 fu(Sf.>tSf-e^^ ^^yi ^ctv^J^, ov JC^TcuXvuj^aovTcLj OT a.v T^AoJot Ttig
i^^lg cumSv ov TwKcug' * iTraJh ajUTvdj lag "^TroKpKyig vxg 'Zf^^g csir 'i^cod^v iTiDiivrct' » Ps. cxxvi. -,.

'^
(^ yiJhKi^HV )(cf.T g/^S o/ >csf,dTijL^oi cv ttuKyi' ug aoTodj lug 7iXci<^ctg ilcd^^Tuv cum^v ^Ps.iavih. i.i.

TiDia^^oLf awjoJhvg' (<^ ojJToy S\\ ^ottov Ci/^vdzt Cfftr cv TniXcw; iKi^y^vTcu; Kiyi' a>g a,y

r^fi 'Z!>^!^r\TtSv ojJTvdi Ta k^ yvci)fA.lw dv'iav Kjytpvrieiv OLuroig icarHJuKOTWv "ivdzt eTii ;^
Trdaiv lyiviTO }(gL^(^ctt/t\ tol Kiy>judpcL:> ov rolig olwnoig /^ovovj cl^a ;^ Tro7$ 'i^cad^v, OTrojg

TiDTi ilg T TToAiv a(^iKVii/tjS^oig' ilrzi <i-. }(^^i^g TO? lA^J^vofMcu; Mycov o^e/Va^, oig i(^
^TAf^^V i\pmi. " A/a THTO dv-S"' m )(gt,TlKOVe/hKi^iTZ Trfod^^V ^ f(^ Stis^ iKKiKTX gjg- V. n.

^aeBi Tra^ ajJi^-) oittoig ^£$-«5 cf}cccfhiJt,r,aztTZy }(^ ou ^yj o^m^r^Ti a/ auuToig- aLfjLTPthdvcbg
'iyhdvy.,iiTdg i^pvrdjcmvij f(^ ov fjLV] mYWi t olvov amuv, ,, EttciJ^i i7ri%'i(iiTi /uS^j Tolg
vrfcd^ig TO )(cf.)(g^r> t^ /^AA/gu q rp Trap' cuuroig dV a^7ra^5 Tiviii/jS^oi., o^iftovg n ij-
^iTTiig c/K T^ dcT/JC» )(^/gL<rA.djcLaxtTi avX7^y\g^ (^ Ji) '/^ dy^tig /j^ 'miK\v\g cJ^etpyaazteBi

T^ o^n/uaAcicLg^ iv '/^s oog '^tc, '^hTroTsg.^Jo^Ti t bTWs c^ achicictg <^t%/^5,ovoTw>' v/jIav' an ^

O^ T 0/W'V /jBpCiTi OrJiVCdV HTi ^oS^) (fsir W TOIHTWV cf^dv xnszJi^^i^ KCipTriig.

'' '"''Otj 'iyvcov 7toK?\g.g aa^^cictg u/^J, ;^ '%'^P^ «) oL/,0pTiajj v/d\fJj )(gL^'/mT0'jujTeg v. i-j.

TD J^i)(ajj0V:> /\cf.fjLj3a,vovTig ch.cty/,(^TCi, )(^ Tnviirctg a/ TivAoug o^othUovTic. ,,OuJl yto

UA AsAm^^V TO TJAJi-^"©^ ^ TD /t^^-S-v^ ^ Ti OLa^^CiC^V 't(^ rp a/.^TiCt)V T V/l^Ti^V'
h-3-' C7? TD J^i)(^ov a,VTV]X/\gLTiiS^ pi^y\/{J.TCt)V' a, ^ns^a, rp aJiitouujTixv )io/M^o/jS{jQi^ Ttkg p. ns.

T TnvviTxv Koj.aig ilg to^jujclvtiov i~Ci7n.Ti T^ oLK.r\^ioug' ^(^v^^ddzt q to Ci/ TivXcug ^zD^a-

idTinev, v^ Tv 'Ze^Siv iipy]/,^ov v\/Mv. " A/£t ThtTO avjjim cv tz^ vSJi':^^ <^'^'^^'^ aicoTr/,- v. (.3.

a^TOJj' 071 y^^g 7rovvi^g ^. „ 'E7ra;^eja>75 TOivvuu Tng a.'weihov/S^Yig TiULooQjLctg v/jav-,

nibus , ilsdem in locis respondere. Immo etiam maiora iudicia ibidem exercelSant,
iit urbem ingredientibus vel egredienlibus tractata negotia. innotescerent,
cunctis
Propterea beatus dicit David non confundentur cum loquentur inimicis suis in : ,

portis:quia ibi responsiones exteris dabant. Item: et garriebant adversus me qui se-

debant in porta ; utpote qui plerumque illlc coetus suos babere solebant. Pari nunc
modo arguentes in portis dicit: quasi ibi curarent propbetae vobjntates Dei prae-
dicare, ubi cunctis quae dicebantur manifesta fiebant, neque civibus tantum verum
etiam exteris quando ad urbem venirent, Deinde in sequentibus de iniquitatibus
si

illis loquitur, quas et antea dixerat. " Idcirco proeo quod pugno pauperem per- ,

cutiebatis , et dona electa accepistls ab eo , domos laevigato lapide aedificastis , in

eis non babitabitis: vineas desiderabiles plantastis , et vinum earum non bibetis, ,,

Quoniam mala pauperibus inflixistis , et eorum quaeque optima diripuistis , aedes-

que speciosas ex iniusta compilatione aedificastis , nec nou agros multa sedulitate
excoluistis ;
probe scitote vos bis cum iniustitia adquisitis non fruituros : nam nec
in iUis domibus permanebitis , neque ex huiusmodi agris fruges percipietis.
" Quia cognovi multa scelera vestra et gravia peccata vestra , : iustitiam vos
€onculcantes , accipientes pacta pretia ,
pauperes in portis deprimentes. ,, Ilaud me
latet multitudo ac magnitudo scelerum et peccatorum vestrorum , neque quod rau-

nera cum iustitia commutastis, quibus acceptis pauperum iudicia contra verita- ,

tem praevaricati estis. Atque hic etiam portarum mentionem intuht iuxta quod ,

<intea diximus. " Ideo qui inteUigit, tempore illo tacebit, quia tempus malum est. ,,

Ergo cum poena minaciter vobis praedicta advenerit , ii qui intelhgere prout par
 ,

118 TIIEODORI MOPSUESTEjVI

cLTi-avric, ol Tv J\ov awjnva\ oloi n ovng, wauip lycvri^^ikny/u^oi ^ Tt^ ^yt-^^l <^ ;^-
}ta)yj d^tovoiv Yicw^av TrApetvajft (^ K^^v V7retXyi(poTig ^^-S"' ov 'iai&ctf "^ppcodiv /^f^ri-
V. 14. vuTcLj '^•JTst. " 'E}C(^my]araTi 70 }(^/\gv f(^ f/^yi tv Tivvn^Vy 07mg 'C,Y\a7]Ti' <t \<^ fA&^ v/l^
V. 15. «7W5 X,vej.(^ diOg TrCtVTOK^ltelOj OV "^OTTZIV ilTJUTi fAHJUUohli^lU^ TOL 7IDVY\^' -i
Ttj Yiyt-

Ti^K^f-^ Tw K^?\ff.-> ii^ ''^f(g^'^<pi(mTi iv TilXajLq iceji-MSf'-} 07mg iMiia-yi kvqjl^ ^oq 6>

TTCLV^Kes''"^^ crju- )(cilQ.7\917idi(; to 'lct)(ni^. ,, "AX/^gL yb cv ^otrcd lirH H^^S^i-) (^[^$<i^ivciy

iracnv ''STivg-leZcu ^
t ;^/^v©^3 iXi^ q 70 K^ci^ov 87w ;^ v/uuv «zs^^ffi^ 'j^ ayt-
^a.y « ')b7rD?\ff,ucng^ r di^ t oiKAiav Trctpi^vr©^ im<hin$v'iav-i VTrip i?\9p^oi 7a ^(^t/^gt, m
a7n^a(pv\Ti to. ^i^S^' ^ T^ '^ TmAcuctv dv^a^ctvrig yi/ca^fw^ iv r Tivhcug k^ 70 iico^g
2'''

Toig KQjLaig i^Mri 7iZ)tei(^ ch)(g:!uvgy r<C^iS^ 7^ diictg (piAav-d^e^^Tnctg (U^.cm>^iia7]q v/l^

p. 179. G§ir TJkei^ig' 'IwcttkP q cv^v^ Ta,g cfif(^ Xiyl <^v}\sLgj *^ 7^ w^«//5^«$ O/ ajurolg-, 7J15.

7?^ E<^pcufA^ XiyOy 0; buu \:t^og r I(wa»(p.

V. ic. t« Airt. tQto jacDi \iyi KVQjLog ^og Trctvrox^Twp' ov lucjxqg Tikareicug xcTmvg,
^ a/ vmoTtfg r 0(Mg pn^airai -S-p^©^, aiaj, 8«/. ,, "ETreiJii q ov Tira>v v[mv ?9y(B->,
'
-dplwctiv }(cfjj woTnrc^v \(p(Ji /uuiqct Ttt n i(^ 710K1V (^ j(^ ;^p«^j "^ t^ TTXw-Sct? 7^ ^vo/fi-
V- n. I

y^5 -^Jzj;^ 'i^ TroXiijJicov (T^pctyfig. " KAM^'(7gTcw yici)py>g ilg 7nv-d(B^ }(^ iig Ko^rtrov j^ i\g

ilcfbrct^ ^plcZov }(^ cv TJUcnsLig Ocfblg }t07m6g' ehon KhiXdJaofJicu Sf^. /udcrH cr^, Ae^ jcu-

e/©^. 55 Ko/ yico^y)} q t ^tj 7^ a,(piju^oi i^yov-, '5%t ;wm7iy$ >£^ ^r^y^ /^9^ -^plwci^v

a^oXv\^(JvvrajL ^ivnciXiaVj rbJu n (r^ctyUv rp wsMja^cov ^ t^ j/iis r dicapTnajv yCy '^vrov

•drplcuouvTig' '^vra q ^riKJOvrcu -5?« <J^- ^;^ :7oAg^<«v i\g /cjiooig ouuiiig i\atovr<B^, (^ to7$
V. 18. TOcraro/5 (^ iviXiKiiTOtg 'ZZ%^/SaAA9VT©^ ^(^ftolg. " Ouce/ 0/ ^3v/<puXiTg5 t n/uuipcuv KvpiH'
(^ iVct 77 LijU^Ty cti/Tii Y\ v\/L4Jie^ t5 KvejLH', }(^ auTH ^ CTfOT(^ /f^ ou (pc^g. „ 'ETTetJ^ y6
^toAAs/ 'Z<?^5 to ^lesv TTctVT^c^g OKTiZoLpc/u^oi, oiastvei '\(£)cfh/u^cdv l(p' otg ifJuluiVOV 'T^

est sciunt, malorum veluti magnitudine attoniti , malent silentium tueri , tempus
hoc esse putantes quo illa longe ante praedicta eventura erant. " Quaerlte bonum
et non raalum , ut vivatis : et sic erit vobiscum dominus Deus omnipotens. Sicut
dixistis, odite malum et diligite bonum, et restituite in portls iudicium: ut mise-

reatur dominus Deus omnipotens reliquiarum losephi. ,, Verumtamen quamdiu tem-

pus superest, consulo vobis omnibus ut a vitio recedatis, et virlntem amplectamini.
Sic enim vobis continget prosperitate frui,Deo suam praestante tntelam propterea ,

quod lionesto studentes , a deteriore via resilistis. Et si velere mutata sententia m

portis more solito iusta volu^ritis exercere iudicia , consequemini divinam clemen-
tiam ,
quae plurimos vestrum salvabit. losepbum autem beic dicit decem tribus

a praecipua inter illas , Ephraimi dico ,

qui filius losepbi fuit.

" Propterea dicit dominus Deus omnipotens: in omnibus plateis planctus, et in

omnibus viis dicetur lamentatio , vae ! vae! ,, Sed quia praedictas monitiones pensi
non lamentationum ac plauctuum plena erit urbs et regio
habuistis ,
,
propter edi-
tae ab hostibus stragis magniludinem. " Vocabitur agricola ad luctum et planctum,
et ad illos qui lamentari sciunt: et in cunctis viis planctus; quia transibo per me-
dium tui, dicit Doininus. ,, Agricolae etiam omisso agresti opere ,
planctibus va-
riis et luctibus et lamentationibus occupabuntur, editam simul lugentes ab hostibus
stragem , et terrae infructuositatein. Haec autem patientur , Deo per medios ilios

cuin exercitu hostili transeunte , et talibus tantisque malis obruenle. " Vae deside^
rautibus viam Domini! Cur vobis haec dies Domini? Ipsa quidem haud lux est
 ; ,

IN AMOSUM CAP. V. 119

ozif^ipymJ^v •) iTvkjJLcav Ag^^K-, ot» IXdiTca J)i la, ^cpw^ a (^ct-n (^ f/,LuuiTi, et ctij 77$ dAii-

-3-^ct 'Zt^ai^ Toig ?^y>iq v/ufjS' iQto ^iyi-, iMeivoTaTOi <p>iaJv I96 t «^^cm/ 6%eiv!w Ifh- l>
I8lt.

l^r\TOVLVTiq, Iw 0\) Tn^VOVTii iK(^CnSrcU, O-^it^ xfj TPil^Ct, l^O(^i^V VfMV TcS 7lki\^i T^
Hffxaiv iTraryaa-civ ayLO%(,' iija )(^ x^csoJ^iiy /LigLH 10 iim^f^ov 'mgoiijLS^o:;.
" *Ox %'o7Fov iAV c^vyri oLv&^7r(^ C/k 'Zi^^cjWTni tQ Movt©^, }(^ ifjuTna-ri ajunS v. lo.

w fltpx©^" (^ ilazrr]J^a-yi iU t oixav , i{^ aiTnpeia-Yi izig ^lpci^ climi 'f)h r toI^v, v^ Jttn^
auTov o<p/5* «;^ cmOT©^ hjuk^ r v\ Kvpia, k^ (pc^g; ^ yvocpoq inc i^v (^iyfog ojUTYig; ,, v. »'.

A/' \^cA/^/t(pjro5 ^ t ^AgTTCTnm S^c/V/^£W «?

w/3«A«37j T^ g'/
Ji/^iflo^
775, (P^iot, ^
^fpt-S-' oc/^jV yM^^ oLKiiaa^ XiovTOg ^i(poJhv , iih T WAik ){gLQtJpcL/uioi' iiA.7ri<Jwv Q afl;c&) k^
T TioAiv G^ ifjLTTiTrfovTCtg Xv /utg^iv /L/jivvi , iTH tIw oIkiolv ilcmyiJ^acLg T olwiicLv, Avcnv iV-
pi^oLi moL TjJ >(^foxv iXTn^ri' iiTcx, 7mq iTTi Tivi ^e\cL it^ TOi')^^) 'zx^cpxyctyiiv T ;yj7^
T o\}Uiiajv, OL^^ov \2S0 'c^icdq Jii^ein , iiic avctyxA] tbsT TomTCp jui^ ToaztVTlw ttcT^v ti^-

zaiv n^ dvpvl2ov Toa-biTOV, a,(puKTCt> ^s^TTc-^coicoTi T^ Tikyiyri r oi^icogj if) t m- otiotI^

^iq (^auvo/^hjj ri/JApa4'; hJI JiopoLV /d^vTOi Tp 7ra^ovTcov c/k 6(p3aA/^ h^vn ^^
lyj

oiwiicov; «7w J^ f(^ vfJLeiq (^ncriv oLKiia-ai/ng /^ Trcti/^^div i^ tioM/Acov t i(poJhv '^ i>. isi.

T TJOKiV iicnkdjcn^' COC Q Tii KC/.T CUJTlui dt^UJ^H Sj^-^^^iVTig , OV dvdyHJH 7^ TTOKi-

/JUCdV i(pigWTWV yVi^OJ^ Cv OJJTYI, iiq G^ oiytOl^ iiCreXdjCn<B^ GZJV OlWHOVg, 'Z2%/2$W/ J%

H^V iiJi C/K tJtH TlkiOV V/JUV , CJK T ftV^V T^ OUiObg ^T OA-^/UfCtXcOCIia^ oJ^iKitOVTt^V .

v/u(gig T 7io\i/Jucdv' Tmq J% Toig "QcuTzt 7iu%iiC7iv , ov cmo%g Ifj t f(g^^v OKmov dvayton;
-iiTCL ih T -7^ /^o^np'ictg ajjjzSv ^^TrvJ^et^iv iTmyi. " Mi/Monfc^, dLTma-fjLOJf Tccg iopvxg v/u^, v. 21.

j^ ov fth bacppca/dw cv t TravYiyj^cjxv v/uJ^, „ A;a Ji t tQ ZoTra /Jtp^yiQjtctv v/l^, i(jjf

sed tenebrae. ,, Quoniam multi improbitati prorsus dediti ,

quasi falsa propbetae
vaticinarentur , dicere audebant: veniant sane quae vos dicitis ac portenditis mala,
si certe verbis vestris veritatis aliquid inest; ait nunc propbeta: miserabiles apprime
estis ,
qui diem illam expetitis ,
quam venturam non credentes experimento vide- ,

bitis quantas vobis per malorum multitudinem adducet tenebras. Deinde similitu-
dine eliam dictum suum confirmans
" Quemadmodum, inquit, si fugiat homo a facie leonis et occurrat ei ursa: ,

•et festinet ingredi domum, et dum innititur manibus suis super parietem mor- ,

<leat eum coluber; numquid non tenebrae dies Domini et non lux? et caligo et ,

non splendor in ea? ,, Hac similitudine voluit diei illius terribilitatem ostendere.
Veluti, inquit, audiens leonis incursum, urbem versus diffugiat: tum-
si -quis in via

<|ue in , ursam urbem occurrentes laniabat, incidens in domum suam

quaf^ circa ,

spe mali vitandi properet moxque ibi necessitate aliqua parieti manura suam im-
;

pingens repente a colubro mordeatur nonne buic post tantam malorum expe-
, ;
,

rientiam tantumque periculum , inevitabili demum colubri morsu icto , diem illam
quae ceterls lux apparet, tenebras videri necesse est? ita ut nibil coram oblatura
propter malorum angustias cernat, mortem vero propemodum oculis suis praesen-
tera spectet? Sic omnino vos , inquit , audita bostium quaqueversus incursione , ad
urbem vosmet recipietis: ibi vero tumultu turbati ,
quem fieri imrainentibus hosti-
bus necesse est, doraos vestras introibitis , sed ne id quidera phis vobis proderit:
€X anguhs enira aediura extractos abducent vos hostes in captivitatera ; iam vero ta-

lia patientibus ,
quid ni tenebras diem illam videri necesse erit? Posthinc ob illo-
ruiu improbitatem demonstrandam addit " Odi, repuli festivitates vestras, et non
,
 ,

120 THEODORI MOPSUESTENI

V. 22. «' A/077 iav C4iiy)ui/\v& /i{pi o7\Q)(cf.U'Twibisf'TOL j^ dvoio^ v/uj^^ ou 'Zd^crJi^OfJLaui' ^ (ra>iv\QjLii

'fkK^aveia^ w/^ ovk '^^(BAi-^fji.oLf. „ K<iv dvaiixc owu ri 0/\9}(^VTz^jL(^Ta 'Sz^rcpgfl^TB, t

6k t^ '<fh^^a4/eict4 ^ Ifmq cwTV^eJtctv lX7n{!^0VTiq

"
^ i^mv Pipt/SeTv, «t? cfi^O[A,e£f , cU(' hsM
V.23. '2;>epcrg|&) TJ?? ><vO/t4Joi5 oAw^' ri owu; Mivi.<piaDV cltt \fjiM vi-^v acf^v (Th^ ^ «vj^A/^K
o^^vct)»' fl-a 8;c aycHuof^ojf. ,, naDoTO/ «/^ ^ 7a$ c« t •vf^fcA/t^ coJ)i$ gV g/<pi TioiiijuS^poqy

€7ret jM.*} Q T«TSs! yi(p; ?^oq.

V. 24. " Ko) KvKi^Y\(nTCLf d)g vcfh)p xe//<ps5 ^ « ch)(^o(mLv\ wg ^jnjtppag afBeiTog. ,, rigj?

p. 182. ;^ (^ /3/OV (pJIOiy 0£50V T VjCUTi^V:, J^ H^T OfC^VOV T xeioiV 1?^'' ^^-S-' t^/tf^e TTDliijuSl/JOg-:^

o^ Jij^^OTUTlcu VfA,lv i7ni^r\m/^!w r Tif^coejtdV , !u> }(^ iTroL^co Txracnv Vfjt^Hv, "^ji^hpov

najoLQ^xovnx, iiv\ ov r^ epM/'*^, Oi>c(^ ^a-esf-yi^', :>•> 'On yb fjunJeig juipi ^(nc^v >hy©^
CKetdiV jLfJtXigct iiJivojf 'Zt>eS(^^v luj v/ut^g, ad^ Sv 'Qh TiosapoiicovTzt lolg 'inai kJ^ tIu/

ipnjuipv, TVihTV ju>p ^^ T TraTEg^ov JjTTioTJt T f|t^gTigg^v «c/gv ojUTvg Q bmju^Keioui; cwruv
V. 26. T 'Ze^ay\KHcrcw Tn^mjuSpog cf/mT^QUJU. " Ko/ avg-?\5ijSgT? t aiimlci tQ MoAp;*;^, ^t to a^pov
V. 27. T« 3^8 6/^ 'l?if/.(poLV3 G^ iruirov; tig hromavLTi ictvmg' ^ iu/(gmcS vju^^g iTntceivot, Act-
/tf^oTfcS, ^iyl x.vtlog 6 3?05, 6 Traviox.e^TWo ovofj(c/c currt^. ,, "AA^^gL ^ avKT^Qyi^i^ouf to
c/^ov ou (ii^T^judpoi-, dva-ioug tu OKf^etAiTli^ouf '2<?^(rc/b;^TS , avc/Jbg? gjW.« /«^[y iiJiva TPOtii-

ju^oi ?\gy>v, Tolg g/c/)yA9i5 Q 'Z«?^<ra*'g^v ianachittOTig- MoA9% >^ iiJ)4)?\9v Xiyi "noLp" au-
Tolg ^pY\a}tdjojud^{jov' oTtYwlw q t» MoAp;^, 'iva ii-n-ri 'on ni^iTnTe, t gic/)i)A« (^ vaof, ;t^

<Zt^ T»TOV i^Vi' ^^ <H] ^ '2%/ a(r^OV dieS^TretCW d%OAef'^, ^S^OU '2£r^(7T7^eicM' cwW
;>. 183. iU^TZ^^eDtOTig' (^acn efl (^ ga)(r(pogpy 8TCe> k^ t 'E^poucav )(gL\ei^auf yxd^^aw' i(^ S^ (t.

odorajjor in coelibus vestris. ,, Propter morura veslrorum improLitalem, soilemni-

tates etiam quas ad raei lionorem celebrare crcditis , odio habeo , neque eas excipio.
" Quod si raihi obtuleritis holocausta et sacrificia vestra , non suscipiam , et salu-

tare conspectus vestri non respiciam. ,, Etiamsi igitur sacrificia vel holocausta ob-
tuleritis, salutera ex respectu raeo sperantes ob haec impetrare, non admittam, ne-
que quicquid Quid ergo? " Transfer a rae sonitura carmi-
feceritis pensi habebo.
nura tuorura: psahnura organorura tuorum non audiara. ,, Desine psalmorum car-
mina raihi coraponere quoniara ne haec quidera mihi cordi sunt.
,

" Et volvetur quasi aqua iudicium , et iustitia quasi torrens invius. ,, Dum
vestram considero vitara, et secundum hanc iudiciura meura de vobis instituo , iu-

stissiraafn video a rae vobis iinpositura iri punitionem ,

quam reapse vobis omnibus
adducam quasi torrentem amplitudine sua prorsus
,
intransibilera. N ura hostias et

sacrificia obtuhstis raihi in deserto quadraginta annis , o doimis Israhelis? ,, Quod

nulli curae mihi victimae sint , inde vos potissimum poteratis cognoscere ,
quod
quadraginta annis in deserto , nihil huiusmodi a patribus vestris exegi et tamen :

ego perpetuam illorura curara gessi. " Et adraisistis tabernaculum Molochi, et si-
dus Dei vestri Rheraphan, siraulacra quae vobis formastis. Et transferam vos ultra
Damascum , dicit dominus Deus , cui nomen oranipotens. Vos tamen de hone-
,,

state cogitare nolentes , sacrificiis delinire me speratis ,

qui ceteroqui nullam mei
rationera habetis , sed idolis studiose adhaeretis. Molochura vero dicit adoratum ab
eis idolum: tabernaculura vero Molochi , id est idoli templum, frequentatis , eique
euram impenditis: imino et sideris cultui vacatis, cui Dei appellationem attribuistis.
 ,

15 AMOSUM CAP. V. 121

<t!%i ra. i}KOv'Kr/n^TU, a r ictuTtSv ^(cf.Ticnidjclarvn ^^cn^ i^ '^vto, r "Trcicrttv a/yiTi %o-
?^!w' ilvx i]<^7\9i(; 'Ztf^a-ctvi^vTiq, ^ fx.nefivct T^ Ifirig ^^Tnia^ 'miHju^oi ?^y>v, c^iA.i'
A/Tlgc9"rt/ /uui 'Zir^<rJh)(^vi r dvcncug, ovd^v m vfjilv '^YKTircLf o$gA(^- aTnz^riari^ yb
€U^./Hce.XcJTVi ilg TV7n3t4 TwXv yi. Tp 'Zt%i v/uigiq aL<^i^rctg tottw to ^ [lctiuigLcntH tQto
^iyi' 'Ivct ^^>7n> /u^png G^ ctyctv aTrcpKKJ-ju^ag iiTTYi tvtpsi^' o y ovuu /u^sf-K^QJLoq lii^^ctvog

c* ? '2?^^«cn T OLyiCOv "^^TogxiAwy, 'Zif^q lne^cung r^ /ufpTveAct 'QtVTj\ •^crcifS^oc,^ ju^TVi-

xie^ vjL(^g i7nx.€tvct Ba,lBvXc^v(B-> gtpw "*",
CTffir cv^^vdu fttwvoju^ovq totivi^ cracpg^eg^y i\- * Act. vii. 43.

^riKCDi (i). Kctji i7rei<H *c^ '^Oja r %o\lu) \%ov a^i^^ng 3i«, l-n-czyl^

" Ovc^ Totg cJ^adivsaj 2<a>y, f(^ Tolq Tnmiidvaiv '^ 70 op<^ l.ctfjtctpeictq, „ 'kX?\sf- v. 1,

^ iKieivoTOLTOi TTcivTtdV i<7i ol TV juSp licov ooog (^ (^ cv cunzi) ^m^aKdjojtdfOV TroLpn^ct-

•^cdi diov TVi 'Ectju^eict Q }(^ Tvlg ojUTvdi iJpvju^oig 'Zi^ai^Ti tiJ)ci)7\9ig. " "k^m^vy^-
a-av o^P^ycLg i^vav-y (^ ilariX^v ictvTvlg^ otzog tS ^Io-^yiK. „ Ovk oLvctT^yioziju^oi r]A'i;(^

;rrt/3«^gy vfA,iv, 05 d-^Ti t 2/wy opag ctTmaztv curm 'Zi^aziyioJt^ r \7ona7teictv 'Zct^gu^cu; p. m,
^05* «cT' 077 Tikiigct oazt "i-dvn Ti )(^ G^ TOTwy olp^vtclc ^i^.ico^^a.^ ri (t a,(p^ci)v 7mv-
TiKcSg, r cv ivlg OKeivcoY TVTWig ilaoJiv Ti ^ oim^nv 7rctp'i%iv VfjCiv ^ Jeiicvvg 7^ ^'la/g

Jl^oiOLg IV jukyi^g OTivavv ^" $f^^r\Ti TravTig <^ 'iJiTi iig Xct?\^v!w, y^ Jiik^Ti ofcet- v. 2.

3iy ilg AldufjL r jLtiytxLu, (^ }(^Tu(^r\Ti d^es^dzv ilg ylw t c^o^t/Aoiy, Tctg tc^Ti^rcu; c/>c

Tfoowy T ^otaiXetav liSTaiVi il TJkiiova ^ 7a oe/a c«Wy t VjUiTt^v ottcov. „ YliQjLiX-

Hebraicae linguae periti aiunt hunc esse luciferuni. Quin adeo apud simnlacra
etiam ,
quae vestris inanibus fabricastis, tempqs omne consumitis. laravero qui ido"»

lis adhaeretis , et nullam religlonis meae sollicitudinem geritis ,

placare me tamen
sacrificiis speratis ,
quae nihU certe vobis proderunt: abducemini enim in loca a
vestris sedibus longe distantia; id enim vocabulo Damasci innuit; nempe a parte
quaehbet loca longinqua. Beatus ergo Stephanus in sanajtorum apostolorum acti-

bus, testimonio hoc in sermone ad ludaeos utens , -Ijransferam vos ultra Babylonem,
ait; loca heic designata apertius nominans. Et quia 4 Dpo apostatae circa idola tem-
pus terebant , addit.

CAP. VL
" Vae contemnentibus Sionem, et confidentibus in monte Samariae! ,, Sed
enira vos infehcissimi ,
qui Sionem montem et excultum in ipso Deum deseruistis;

Samariae vero constitutisque ilHc idolis adtenditig! ^' Vindemiarunt primitias gen-
tium , et ingressi sunt sibi ipsis , domus Israhel. ,, Non reputantes quanta vobis
contuht ille qui in Sione monte omnem sibi exhiberi cultum iussit Deus: nec quod
plurimas gentcs earumque principes caedens et omnino destruens, ingressum in

ea loca vobis incolatumque concessit. " Transite in Chalanem, et. videte: et ite
inde in Emath magnam: et descendite illinc in terram alienigenarum , et ad optima
quaeque regni horum: si latiores terraini eqrum terminis vestris sunt. ,, Peragrate

(1) Ita Stephanum cum Ainoso breviter ingenueque conQiliat Theodorus. Placet autem heic Grotius:
« Lucas rem magis spectans quam verba, ultra Babylonem ait; recte, nam Assyria et Armenia, in quam
• transportati fuerunt Israhelitae, ultra Damascum et Babylonem sunt. » Neque displicet Vatablus qui

interpretatur hebraicum p\yDl^ nS^riQ in regionm a vestra remotissimam. Couf. etiam Siraon. lex.
16
 122 ,
TIIEODORI MOPSUl-STENI

'^g-ctg 'Tp cv ojUTvlg TihXicov IJhvnq-y JbM fj(cf.axtTi t^ ts ;^'p<^ t^ u/^Tepo^ td fAyi^^
i>Jj[ TD /TActr©^, yj^ J\\ '^ ^' dfc^vcov d>g oiv 6k 'iX^^dicncag yvomi %(rlw Vf^lv 'Zd^^
Travrcu; OKaviig slg oim^^v JiJhtm yxd, od; kv ju^ TwXXng Itt uvnig S/i^in Trig iupu-
^ej-Ci^' iiJ^ TTCLXiV hvZ\J\^i lixg ajDTTOVg '©^^«5 CUJTOiq.

V. 3. " O/ Ip-^/L^oi iig Y\fjk<^v ^kIu), ol ly^i^ovng ^^ l^^cfnfo/u^oi an^QoLTUV -^dj-

V. 4. J&v ol iigL^vJhvTig 'f)n iiKivcdv iXi^pctvTtvcoVj «^ fc^Tctazrct^AcSvTig ^r a-Zcd/uuniug ouj-

Tdv ol icd^iovTig iejL^pag c/K Tivi/uvicov-, }(^ /jj^^ctejict c^ juJktov (BouxoKicov yt^djvoL- ol
V. T).
'fhycQ^TtwuTig 'ZD^g t <pu>vluj 'rp op^^vcdVt ag Irwm l/^gyicnxvTv ^ «^ o)g (^^y^vTOL' ol
p.
m
18."]

G. TnvovTig (^ JtuAKT/j^ov oivov, }(^ fsse^rct f^u^ ^ioju^or i(^ oun *iTm%ov Im t^
cjwf^il^Yl tS 'l^yoTJcp. ,, 'AA^ ^ ufA^ei^g i\g tt^^v i\iUcn<Qfi t^ riftipctg c/>ceiVY\g^ ^iygov y\

UftiV lcr^ifSV iTTCtyl }(g.KMV ol TCt /lS^ OZcfiCctTCt /USTJiVCU 'ZZr^Cmoi^Si j SK iUaijBtici^ 'iVi-

x^v, cAm' o)^ i]g ^^vofjcictv >(^Qi^ACtzt^cu TVi cioyict' t^Kiuj q oc^i ^ tiXivc^v /^ t^
c^ ojUTctig <r%ci)/uvy\g tok t& tjAStdv 'fkiJeiycvu/uSfOi ;^ tLju d,cnAy<locv , ok r^ ritT 7n\Y]Ttav

a^oTniyiig, ge/(pa$ rg ;^ iBoct^ (^ TmvToict )(gcTi(r:pacTliTi ^(^ct' ooyivcov Ti (hJccig i^ K^p-

TDig yji^^Y\/udpoi "^^e^v olvov Ti '^ir^cr^ipie&i J)uKia-f.civov cag kv Tikeiovo; uySiv if^Q^opei^
J^uvctTvv UTTct^yy]' ^ Jvi iUj (A,u^ig }(gi,^^ii<Bi iHAiycToig- }Cj 'QcvTct Jii /u^TY\e?Ti, Bj^-fJ^iviv

vf/iv T "^THiP^giucnv cLUTzfv 'Zii^(rJh}icivTig, (^ nJi TmTroTi u/J^ "^TTvgTicn^Q^oLj' '^k, GLvctT^Qy-

^o/j^poi t6 oictv Tivct u-mp tottov ^sm^ju^ei^Ti tLu Tifyccoejlccv cruuu^i^lw ^ t5 'lctXTYi^ ;(^v-
'^udzt TTctXiv "^hv fJiipHg (7§ir TrctVTO^ Xiyl' 'ivct iiTryi qti ilg ivvoiccv ou /^gLfjLjSctviTi tLv
V. 7. vvlZ :7wf^i(3laj Iw U/S^p T^TStfV -^j^m/J^eiTi. " A/a t^td vvv cuy^/j^clXcdTOi i^JovTcx.] cltt Jp-
j). I8G

V. 8. ^g JujJcL<^v (^ Q^a^^icPcTaj] ^i/UTiT/jQ^ 'iunrcdv cf^ E^p^ifA,' oti co/,(^cn xvqjlQ^ k^^*

enim , inquit, alienigenarum et linitimorum omninm regionem: et postquam maxi-

mas ipsorum urbes lustraveritis , aestimate vestrae regionis magnitudinem ac lati-

tudinem prae illis : ut comparando noscatis ,

quantam vobis prae illis omnibus ad
habitandum terram concesserit, ut in ea spatiose admodum vitam degeretis. Postea
rursus improbos iliorum actus vituperat.
" Venientes in diem malam ,
propinquantes et attingentes falsa sabbata : dor-
mientes in lectis eburneis , et lascivientes in stratis suis : comedentes baedos de
gregibus , et lactentes vitulos de medio armentorum : plaudentes ad vocem orga-
norum, quasi stabiles res existimarunt et non fugaces: bibentes vinum defaecatum,
et unguentis primis peruncti: et nibil patlebantur super losephi contritione. ,, Ve-
rumtamen vos diem illam experiemini, quae malorum examen ad- maximum vobis
ducet: qui sabbata observare simulatis non rehgionis gratia, sed ut ad peccandum ,

otio abutamini: mullum insuper in lectis eliam statisque luxum lasciviamque ex

pauperum rapina ostentantes haedorum quoque ac boum, et cuiusvis generis ani-

,

maUum macellum instruitis: et inter organorum cantica et manuum plausus vinum

apponitis defaecatum, quo bibere largius possitis: denique unguentis quoque sele-
ctis ungimini. Haec aiitem faciebatis sperantes constantem illorum usum, et num- ,

quam vobis defuturum: nec reputare voluistis quahs et quanta vobis poena foret su-
stinenda. Nam losephi contritionem heic quoque dicit partem pro Israhele toto:
id est in mentem vobis non venit contritionis, quam nunc ea propter patimini.
" Ideo nunc captivi erunt sub principatu dynastarum: et auferetur hinnitus equo-
rum ex Ephraimo. Quia iuravit Dominus per semet ipsum dicens: dominus Deus
 ,

IN AMOSUM CAP. VI. < 23

iiuTO Xiycov KvexQ^ o dihg r/J ^VLfJcLfMm ->

ehoji fBJ^i^uasof^aLj lya 7ra<rcui> tIu> u/Sg/f

^loDUD^, (t Tag ^P^ tt</r</ u^/utaTi)(s(., ^ i^oi^ 7jv\iv suuu imai Tvlq )(gtTviKHaiv ajjiy)y. ,y

^ETTetJ^ -^^ iiJivoL ?^^v T^ aLTTCiXH/uSpoiv 7niiei(Q\^ aurvi rY\ yni^ct yvcaatidi ^^ fjt^Iwjo-

fjuivm T dAyi-^actV' oiTra^ria^Si yt) obTrcLvi^q aA')(^fj(cf,K(dTOi \:zso a^p^vmv J^hjuoljuav '^2%/.-

I^i€x»juivct)v mXXJjjj' a)<n ru t liP^ayidjLUj v/luv t iFoKi fMyJj/j aiw rolg 'iTrnrotg dxcwi-
^liZaui TTctVTiXcSg- iTretJh '^ Tma-av v/xl^ t 'ns^vojuictv (iJ^iKv-^iTajj ^05, Iw l^' vj^pi
yt (WTi[ TikfiPHV ii)c OKvei^Ti, cki )(^ to$ TwXetq vf^ (t Taq ^^ctg 7^ aaijBeicig 7n7ikr\-

^^aui '^'JTy\g, il^toTug aTma-ctg v/u^ aujj t "^^^cuq Tug Tiaheiq fjt^ r oI^couJjtwv ac^aviet'

ilia ik "^J^et^tv TH ,wiyk^ig t^ i^nf^oocncog Myi,

" Kcf) 2f5«/ iOLV '^TrvAeKpdwai eh)(^ avJpig cv oiKta /uao.^ "^Tro^davouZToLj' ^ 'csmXet- v. 9.

(^^aovrOJi 0/ )(gi7uK9 17101, (t Xrj-^vroLi 01 olKei^oi cumifv' y^ 'ZB^^/Stc^VTaf t oJ^iViyKeiv m

o<^ ajtmSv 6/)c tQ o^Ikh' <^ lp« Tvig 'ZD^^yj)ai t oiKH-i a in vTmo'^ cis^^ aor j^ ipet, t. 10.

!3;c«7j* )cc^ ipei, cjxyL, \vi)(Av tS fJLy\ ovo/uigLtWJi ro ovo/ji^ Kvejtn. ,, £57 /xiv C4c 7^ i^|U,H- p. is?.

veict; aaci^eia ^AAw avfJLmT^^iy/AAVY] rd pnTcf' )(^ TroipiODOi n ttS o» rjj Kvai-, 'ivdzt

<zz%/, T auju^nciJv Myi-> oig Act/Soy n (^ 'la)co)(3 iTfDtna-avrv 'Ze^g c^wAet^ *, ^ TZiT t •Gen. xxx. 31.

'Ztr^^oLTttiV TO, TiKTr)/j^a, Toi /JUcV tQtov to cT' c/Ketvov i^^v iTret )(^Keivo datt^pig ^sv

^v cv TYi Ag^'/* 6 vtig '^ T^ ipfjLLuetctg Ji^roj r azL(p!tueioLi/' dvoLy)c/yi ^ t^to

Q q (^
vo!/i3 dfc-^etvauj , dazt(pdg JhXa/jSfjov ov tvi Xi^i' ^HXirouj yt ilg '^TroJ^ei^iv 7^ )(gJ^Ayi4c-

fjLivng ouuThg lon/juou; wg ayav aavg /^yt^g t^tzj itTretv' on 7ioK?\g.Ktg , (pjiaiv, o^- oisctaji;

/^y^g m^Avavd^esoTTii /J^yg VT^Aet^pdiiauvTcu Ji)(^, r }\Qt7ru)V dvcuoidivTteiv cv rd' 7jz-

KifJLOd 'mtKiKcog' otov ti iu cv Tvig avcoTies^g d^Yiaiv on c« jU-2v t i)(^Tvv, di)(cf. /jiifjHoiv'

ii(i^TVV Q, 0« T ^X'lC0V' ilTSt (^HaiV ''^TIV-dctVOVTWY TCL aZO /l(Cf.Ta (^ ivJhv 'KeXfJLiVOOV cf^iviy-

virtutum , abominor ego contumeliam lacobi , et regiones eiusdem odi , destruam-

que urbem cum omnibus incolentibus ipsam. ,, Quia minas flocci facitis , experi-
mento ipso agnoscetis praedictionum veritatem : abigemini enim captivi omnes sub
principibus magna polestate praeditis: quare omnis vester apparatus bellicus cum
equis prorsus disperibit. Nam quia vestram omnem nequitiam abominatur Deus
quam in eius contumeliam consummare non dubitatis , ita ut urbes aeque ac re-
giones sceleribus his redundent , merlto urbes vestras omnes ac regiones cum in-

colis vastabit. Deinde ob ostendendam solitudinis magnitudinem ait. " Et erit, si

remanserint decem viri in una domo morientur: et remanebunt reliqui: et sument

,

domestici eorum: et conabuntur efferre domo ossa eorum: et dicet iis» qui prae-
sunt domui , num adbuc apud te est? Et dicet: nequaquam. Et dicet: tace , ut
non nomines nomen Domini. ,, Profecto his dictis inest obscuritas multa ad ex-
planandum: videturque locus similis ilii in genesi ubi de conventione sermo est
Labani et lacobi inter se circa ovium partus utros horum liic vel ille haberet:
, ,

nam certe et illud laborat in verbis obscuritate , nec nisi interpretando , sensus eius
deducitur ad claritatem. Oportet autem et praesentis dicti sensum expouere, obscura
dictione nobis recitatum. Nimirum haec ait propheta, significare volens maximam
fore vastitatem. Nam saepe, inquit, in ampla ac numerosa familia vix decem re-

manebunt homines ceteris belli multifariam interfectis: quomodo et in superiori-

,

bus dixit, de centum decem superfuturos et de mille centum. Tum mortuis in- ; ,

quit ceteris , ii qui superfuerint , sedulam dabunt operam ut omnia extinctorum

corpora quae intus iacent, efferant ac sepulturae tradant. Hoc autem ait, quia mul-
 12 V TilEODORI MOPSUESTENI

.TOlCtVTYl Q }(^Qi,gUGi l(Cf!l TIVCOV 7jJ T^ olKlCtg fM^V }{^Q.(m(d^iVCdV TZ }(^ TtlllfoVWdV Tolg
j). 188. oza/n^ai' cDo (Ql tv 'Z£^^(3(avTou -UTrtv J^eiKVug on -G^^^fc/Sg^/acTju-jvoy }t^ «;c iu>to?\gv '^-
"^poucn fZiT^yji^, TO azD^irx. awcLVTct ^ou^^ju^oi '^(pri 'Zis^^Jhwucu' ilTct Onaiv oLTrei-

TjhvT^q 'ZS^g TO 'rp cJ^iVi^iVTtOV ^)1-&©«' Vi}C£^V j ?^^t4 cf^ TlVCt^ TIDlY^aOVTCU 'ZS^q 31«^-
A9t5 S^ft(pi<rlBnT0UJUT2g' ei n ct^ TravTct cJ^ivLuiy^cTcu m ary/^ptia, « Te ^ 277 iiti }tii-

p^jct a,Tcx,(pct' 'Zs^<pi}coTctg y6 •j^ ol-Kictg ojuThg cTffir \smAa(pdivTctg cJ^ ajmvTcav ^.'iyi t«5
Ji}(ct' o\ov iiTreiv cog oiv 'zs^g cM^^iAet^ i^iWTCtg tz '^utw i7ret<f oiv yb atiTolg iy^inraJi
vno% TmvTrt t5 6}c^ct\eiv }(^ Tit(pyi fas^cfbwucu tu oTy^TO, yvamvTcu fth ou^tiTi ovTctQ

yg»p«$* o^VTig yCi r }(^T^^ii<raLV (^ oi}tov riav^ctv 'i)c Ti r Tikndvt^ 7^ '^bTroXcoT^Ttnv y^

i^ T olitowtJTWV ipY\/Ltia/;-y ctyxy iJzroAcpet^^vTwy o>!iycov cJ^ olKictg 7? TOcmuTvig (^ Tikndzvg

^ o\}toiu>Twv oijtIuj' aioo7n\ Ji Ttvi }(gL^%i^VTig 'fhi TO<rouTOig }(^ TV\Xi}tovTOig yiy>vo(n
i(^}tolg' ^ ^Jivov iiic a(pa>vict Ayi^pdivng Sj^ r r iTi^XnAudiTWv i(ff.}tct)V \a^(2oXlw^ ava-
?\9yowuTctf Tvn J^ tP yi^voTwv TOffSTuv }tjT)i\\i}ciiTtov }(^}tav T amcuf }(^ otj v7no m
di afJHiXeiCLi;. i%ov r Th KJiia <h^7niav, a7maztju)i/jot tb r ovojuistaiajv r luxvTtov ^cvois-,

p. 18». 'Z^^ff-oygc^ov ilJ}i}?\9ig, "QcvTa J^ ojUTvlg iTT^yjAvdi tu, }(gc}(^j a}^jt^?^coaia tb , }(^ oi^cav
}(cf,ju7Tfct)aig , v^ ttA^^S"©^ avcupid^VTt^v ^ (^ o\}towuTCov ion/uua' hrayi y owu coauip i\g /Sj-

^cucoaiv «^ ii^njuyjcov.

V. f " A/OTj /cTy KVQjiQ^ cvviX?.iTaJi y (^ THiTu^i (^ o]}tov r /ujiyajtf ^?\gLa-/1^(^01.3 y^ r

Oi}iov r jUiK^v py\yjuistcnv. ,, Llg yb r aivav As^v, di uo tvo-ht^ i^pxjf 7Tovog r Tat

<jwjtj(^Ttt rp '^TTvSofovTCov cJ^iVi^iVTti 'Zis^Jb-&lwctf ^(f^ , ^zs^oiTtc^i (pwOTv 6 diog, (^

d^ T^TD jraym olttQV jtAjiyav n juuk^v, (^ /U^ fuez-KS^ii 'Zi^^Ji^ai ^?\sf.Coug' t&tz> ^
timodis in bello strages fiunt , et varie occisi in diversis aedium partibus iacent:
acciditque interdum, ut hoc rerum statu partes quoque aedium nonnuUae convel-
lantur et in corpora decidant. Tdeo etiam, conantur, dixit; ut slgnificet laboriosum
nec facile habere negolium eos qui cadavera omnia mandare sepulturae voluerint.
Deinde ait: lassitudine confecti ob elatorum cadaverum multitudinem , verba quae-
dam facient, mutuo altercantes, num omnia exportata sint corpora, an adhuc ali-

qua insepulta iaceant. Et quidem domui praesidentes denotat illos qui ex universo
numero decem remanserant. Quasi ergo mutuis sermonibus ita loquentes introdu-
,

cit. Postquam vero cuncta efferre et sepelire cadavera potuerint, tum demum nul-

lum iam remanere de extinctis cognoscent, dum altum aedium silentium videbunt,
ob occisorum multitudinein et inquilinorura sohtudinem, paucis admodum relictis in

tam magna domo*tantoque habitantium numero. Quare taciturni in talibus tantisque

malis fient; ac prope amissa voce propter aerumnae summam gravitatem, mente ,

tum quaenam tam diiwum malorum causa extiterit: quod nempe, divino
revolvent,
cultu neglecto, contemptoque universahs Domini nomine idolis se addixerint, id- ,

circo haec sibi evenisse mala captivitatem aedium ruinam interfectorum muhi-
, , ,

tudinem habitantium solitudinem. Addit ergo quasi ad dictorum confirmationem.

,

" Ideo ecce Dominus mandat et percutiet domum magnam ruinis et do- , ,

mum parvam scissionibus. ,, Quasi causam dicens , cur tantus futurus sit labor
mortuorum corpora efferendi ac sepukurae tradendi ,
propterea Deus , inquit , do-
«105 omnes seu magnas seu parvas ,
partim aUquo detriraento adficiet ; id enim de-
 ,

IN AMOSUM CAP. VI. 125

jiuyaM •S-Aot^r^OT, 3 /uuk^qv ptiyjuc^at Tnnaas^' oIkQ^

'd^' n-n fJUiyaj;
X^ )uSi{j
(^ otj

(iluJ' 01 Q, <^ )(^TiVi^M:POYTOLI TTCtVT^C^q' olcC J^ yiVi^ 7n<pUftiV Ct/ mXiy.Cd K^ TlvXiQOiClCt
**
tfdAKyi. Kojf 70 T ilptiju^cov avcn/Ttppy]TVv J^etKVug iTnxyi. Ei choD^ov^ iv TTc^^cug 'tTrnroi. „ VI.

'AAA' «rg i-w»? 715 J^ 'ZPt^c^v i?\9Lcniv av, cit^' ev3a (jrLM^g^^^v (^ 7o'97cy cwfJi^ajLvi ttS

efpOf/^Ci) 'iTFCffCOV «T* ttV VJUiV iTn^iTV) ^Dja , «' jU-M T ttlTlCLV OJLnVl TTCLfi^iTi tS TOlCtVVX
TizidiiV. " Ei '©^^JMtfTnjaoyTa/ cv ^Acicug. ,, Ou /x^ iiJl cv fi.icrc») ^Xet&v 'i^TnsTOi yi- p. 19«.

•y>v'orig-i y]uv^a;v dydyiiiv-, 'TroLpacmv 7^ Ji^a^a^ r c^ oUrmv opfjclto oicov Ti iicrav o)^
OUcti G^ TIoKi/UUiiq r\<TUyiCLV dyctyilv l(f>' VJUUV J^UJUOLTVVy T acpopjU.itt' <^ T^ 'ZD^^VO^iOf
thcPCtiWCiTcov vju^ T TOiaDm ^g£d'ct/ xctf)' cuWV ilg ^/K,*$. " "^077 cf^igpi-\laLTi ilg dvjcfpv

Kpijii^-y (^ xrtf/TOv <J)}(ctjocruly\g ilg THKeJ-OJV. ^, Nuv ;^, cpnaij', a(p' wv c/)g<sTi^^£t£&?, 7n't-

C7i<d% TOioLUTct, iig hpyloj avyycivY\cravTig t ^sov, cots '^eJtvot^ Ti lu )(gL-^' u/ui^g' ^t. iTretJii

<h)(gLlCUf otehv V<^i^OYTCtg T Tlf^COpicur , T TOOUVtLu i7W,yciyUV VfJclv 'T)jO )(^fCCiV T 'mKoJtCtV'

xiyi Q TTaKtv <t. tol Trap' dunSv ou JiovTcag yivojuSpa,, V7np m J^ tol ^zt^ppndivTct iTn-
KdjotTCU ajJToig }(^>(^. " O/ iv(^pouv'ojuSpot i^Tr ouJlvi KgyCf) dyjL^c^' ol K'iys>vTig, ouk \. \Z.

cv r^ \%vt Yiju^ ^;^/"^ Ki^Ta; ,, Tcug jcSf "^^ Tp 'Zi^(piiTcfv (WfJ>(BouKa2g '^i^ai^v
ouK id^KiTi 'u^/uijuu/yjcmovTCOv vjL(^g aLjLtJpTctvovTcu;-) i(^ iTravoLypvTcov 'f)ri tv Jiov ty\
^
<ilWiiCt JvVOLfJLi K9'yi(m.JuSp0l T i^^V, Ci/ BcAv; T a,7r<{'
70 TraCV^Ti TTOLVTCOV X^K^TViyAVCU

KhjuS^cov Ti^S^ T /3c«f JiHTa , oog oiv dpitouJJTig (t vuZ dvTiT^cu Tolg 7rsAifj,ioig' 77 ouZ;
" A/073 icf^H kyco iTnyet^ l(p' v/L(§ig, oIk^ I<r^y]A, (^vkji Kuej-og ^og, spanolv V. 14.

^^vog' (t OK^Ki^^ncnv Vfj(^g t ju-ji i\cnK^eiv itg A\jA,d.-^i y^ %oog t '^ftappn t Jhcrju^. ,, p. 191.

notatur verbo scissionibus ;

partim universali , nam verbum ruinis hoc dicit. Neque
tamen domum magnam ruinis, parvam scissionibus percutiet; sed, ne-
divise dicit,

<jue magnam domum neque exiguam absque poena fore: ceterum diverse, alias qui-
dem domos detriraent-um passuras , alias omnino fore prosternendas ,
prout in bello
diuturnaque obsidione usuvenit. Et dictorum certitudinem ostendens, subdit. *' Si
persequentur in petris equi. ,, Nemo certe equos per petras aget, sed illuc potius
ubi locus favere equorum cursui potest. Sic ne vobis quidem haec conligissent
nisi causa patiendi ea per vos extitisset. " Si reticebunt ad feminas. ,, Neque pro-
fecto in medio feminarura equi quiescent ,
praesentibus illis quae illorum impetura
admittere possunt. Sic neqne hostes ad vos adgrediendum inertes erunt , vestris

peccatis occasionem praebentibus ut ita contra vos se gerant. " Quia convcrtistis
in furorem iudicium, et fructum iiistitiae in amaritudinem. ,, Nunc en , inquit,
vestris digna factis haec paliemini , Deo ad iram commoto ut iudicio de vobis de-
cernat: et quia vos poenara raeritos scit, hanc raalorura vobis inferet amaritudi-
nem. Mox denuo inhoneste a^s iis acta recitat, quorum causa praedicta raala eve-
nient. " Qui nullo bono verbo laetamini: qui dicitis nonnc ex nostra fortitudine ,

cornua habemus? ,, Prophetarum consiliis non vuUis auscultare, qui vos peccantes
commonefaciunt atq«e ad honestum revocant: sed
, vestris viribus semper tribuentes
de hostibus cunctis victoriam , «ihili aestimatis minarum gravitatem ,
quasi nune
quoque obsistere hostibus valeatis. Quid ergo?
" Idcirco en ego suscito adversus vos domus Israhehs gentium exercitum, ,
,

qui V05 conterent, quominus ingrediamini in Aemath, et usque ad occidentis tor-

 126 TFIEODORI MOPSUESTEIfl

^TtA^ J^ TOUTHs vjul^ <p}ia) t^ yv(ay,r\q^ o Trkvrm r d.-TrcLi/Si-X^ t^wacLiz^v )cveAQ^, iTni'
'yi^ei CGV' TiDMiA/taq Vfuv -i
/LViyig-luj l^mrct^ovTct; 't^ }(cf.KCvV rlw '3s-eipcWj ux;
''^ A/jU.a-3'

^ Xiyl Q TC/TOV OQJLCOV 'Zif^KetjU^OV T aJUTVtg f^Cf^cr^ltOVlWV ) tf'^/ 7ri^%q T OQjLCiOV vjul^
oLTTctvra^ fV^%m 70 tictKov Xiyl yiuv cv r (Bctcn?^^oug ^a^ 'li^^ooLf/, tQ 'lcooLq^ i(p'

^TTi^ K^ 'S^^MTH? ytyiviv gEt MJTvq. ^ hTn^igLTigficn 70 'oe^ov ^l(re^Y]\

*^' imc^H kl-
1

XIV
Ixv^fb ^^^ "^^^ '"'^ 3a;\pta3-Ji$ t^ 'S&€P5 icaJi^oLv *. 'ilg J^T^v Tf) on mes^vx. t?^'' la-e^y^Xm^tajv
htlm lev la T 6vojLt$L(ncug eh^AiijL^oL '^vroug' /BiiXiroL} yb iiTretv otj ojcadiv oL^^aL/ud^ov
70 }(gLyj)v imvrctg vjuisig imX<^(j^roLij d>g fjLv\<hvog J^ujundivrQ-» -^" TwAijuucov rvLg ^lpctg
Sj^-^puyety , cJ^ ajjnSv Tf-i fme^y /uiff.Tcov oLi^ncnv v/^g P^gL^m , otj «t? ^zs^S'^^^ ri y^ t
TioKif/ACjiiv tSiya, 7^ ^iou; \%V(m.i% poTnig' (^ vuv iv rvcmvryi TnipoL ^T65>rTE )(gDiO)V , iTriJ^
«T^ ojLmi (^ondiictg i^co yi^vcLT^' TiSTOtg '$7ro>(^Av'^iv '2&^s73>icny Iw ilcfiv '^t^(pnTy\g iig

/Bi^oucocnv T^ il^nju^cov,

KEO. Z'.

V. I " OuTwg \J^ei^i /t(pi KVQjL^' ^ 'M '^^vri AKe^J^v i^^ju^n icodivn, iu /cT» /SoS-
p. 192,
V 2. p^©^ gi5, rojy /ioLcnKdjg' <t i^-> ioLV (nwriXia-yi r (poLyei^v t ^ptov t^ 5^5* ;i^ itTrov,
Y. 3. xuQjLi KueMy 'iMcog ^S* 7i'$ ava?;fcn| T ^loLttco^-, 07J oAiji^goe ^; /M^^voMaoy xue/s ^
7»r<i)* ;{9t/ tS70 ou fjLn ^oiro, Agj/^/ x.Jg/(^. ,, Tg3iac&ce/ ^ d;ce/c/ii)V 7^ }(^ ^eS^^v
Myi T^ri-^Q^, m 70 /^ (^ OLOSuejLOV -i
70 q t ^ol^uKcoviov lc/l^A», 0)5 av imXdjaO'
ju^oov "n ^ aL^pcLVtowuroov UTrctvmj OLKeA^hg T6 ^ ^P^X^ J^'tKlaj' c^' «5 gJc/bF, (pnoi, 70
^«•3"0$ oLurcLpKtg ov a.7rcLVT0L ei(pctvicrztf t c« -7^
5^5 a.voL<hcfbju^ov KcLpTivv-, 'ZE^anicroov •>

<pY\(nv-i >)7H£TO (rwy^voifiduj Jh-dlcuoLf ivig TrfouL^rfj^gLGi lolg hju^iies^g, oe^v ju^ rp "^bTroT^Q-

renlem. ,, Ob has ergo cogitaliones vesLras ,omnium quolquot uLique sunl polen-
tium dominus, hostes vobis suscitabit, qui maximam vobis malorum vim adducent,
ita ut ab Aemath (dicit autem locum terminalem finitimis illorum obiectum) usque
ad finium vestrorum extremitatem , universalis futura sit calamitas. Ergo loquitur
sub regnis Hieroboami loaso geniti, cuius reapse aetate hic ipse propheta vixil.

*' Constituit (
Hieroboamus loasi filius ) fines Israhelis ab introitu Aemath, atque
ad mare occidentale: ita ut constet fines israheliticos fuisse ,
qui his nominibus
denotantur. Dicere autem vult, mala illinc initio ducto , vos quoque omnes corre-

ptura, quia nemo hostium manus evadere poterit. Atque hinc ex rebus ipsis cogno-
scetis , ne praeterito quidem terapore quicquam vos , absque Dei potentia , adver-
sus hostes valuisse. Ecce enim nunc , subtracto illius auxilio , in tanta malorum
pressura versamini. Hic subnectit propheta revelationem quara vidit, ad dictorum
suorum confirmationem.

CAP. VII.

*' Haec ostendit raihi dominus Deus. Et ecce foetus locustarum, et ecce bru-

chus unus, Gog rex. Et erit, si compleverit vorare foenum terrae. Etdixi: Domine ,

Domine, propitius esto. Quis suscitabit Jacobum? quoniam modicus est. Poeniteat
te, Domine super hoc. ,, Vidisse se ait locustarum bruchorumque muUitudinera:
,

et illae quidem Assyrios hi vero Babylonios denotabant quia venturi erant et

, : ,

omnia quasi locustae et bruchi consumpturi. Sed cuin vidi inquit raultitudinem , ,

talem omni terrae fructui vastando parera; procidens, inquit, veniam postulavi pe«-
 IN AMOSUM CAP. Vlf. f2T

^td(jm 7t) TT^lJi-^^^, Be^K 3 T^ 'ZJ]%/Aa^3^K7Be)V T OA/JPTHTO* CtVgA^TJgUK </« A9177DV W^K-
JjSifjQ^ H^ T /UA/u^nxxiiziv T (TWTJieicM', £1 ^M 3^0? /A«&)5 TTJ/s a/u^vi^/nsf-ai yi^yoo; Toiq
yfjLUTi^ig-, l^ 70 ^C^aTloV JUiQtl^ci?\9l TO. fB^y /UfSf-TO.' OUK IJi^CLTQ J'i j (^«01, rluu JiiYiaiV

^vrltv diog^ i7retcf% jxal^ovct i^a-fjiii r a/J^TY^^vmv axfwiq iiyeiTV tv 7:kridzg' ov ^Yt

3 duu/Li^^etv a ihn, Tci>y 6 /SotoiAgu?, iTretJ^ij ^ aosveloiq 'u^-n^v^ ;^ (ictCv\m'ioi-;

/U/tT dxCtVO:, TTCAAP/ t(^ 'T^ OTlvdjfCOJV i-dvdv aVJJien^^OV ik (^ TIuM/JlpV' m TTio ouZ
l^abcnKSjiv o Yccry^ hnp \/JUi/Y\/jJ)vdj(nv h-)^ to; ct^^^vr©^ t 77cAgp« tot^, ^6f^ ^o; 7c75 ap-
>807 ovf^/jt$i.^'MJTOg* ov y^ aJhKQv oti (^ o dosvejLog 'ts^Ties^ i^vcov TToWc^v o*:^7^5 p, m
iCj /JUiT c^ceTvov ^ct^v\0dvi(^' 85 oLTraA/rcu; /a^ t^ cm^ctTmv t oliceicov-, iir cjlu /3aaj-

AfffiJ^v, «X aTraxhg lcZ <t. TrcLpciVcti j^ (WfJCfn^e^Tietv avTiig tzS TroKifJcu). Eiia iiaXtv iikpcuf

'^i^y^gjKv^iv Kiy{.
" Ou7W5 'iJei^i /jioi KvejL©^ ^oV (^ ''cT» oxaAgo^v T J'iic!w cv Tme} icuejcog-, (^ V. 4.

^CptTi^a^ T ac^vosov t TmKKlw^ }l, }(cf.Ti^ctyi t /u^iJa.' y^ iiTivVj kvoh JtOTmmv cTff, 775 V. h.

dv2t.9>Ta^ (^ 'lc£.;d<i)/3 07J oKt^gog ^ ; /M«T£tvo«3^y ^oyg/g ^ 7»V<m* £' t^to oy fth '^y^- \ a,

Tci/, Kiyi Kve^^B^ ^og. „ ^E^occna,f/,!a> yi^ (pncrt iraKtv (^ 3iOv, K^T^-Juurct t J^ikIw
ji^-3-' /t6/ aTTzr^ c/);^^e>v g'/a)3B 70/5 a.v^ep7nvoig-, /Ky a.Kej-(3etctg Ti <£ c/^g7ac7g«; iroKKyig

Tct }{g^T auT^g olKOVOft^v iloodwg' c/KaKicn q oj/ '^6' ? iTraJn TVtocving Tiftooejtctg Y\yeijo

T» Tnfjsresf-y/^ct' dcp' ou </i^, (p«07, 70 t 'l(r^MA/7Zirv 7^y[^(^ a^uosod TrapiotyJjg i(gJ^-

vctKicmo/j^ov /c/^v, TnxKtv l/Scwoa ^y«c9"a/ 7j>'ct ftetotxnv cdTzJv tQ }(g.KH' a.7n<p)]v ctTO Jl
'icnS-a.l Tiro ^o;. "AK^ (^ '^'irlw ''^^(g.Ku^^iv Kiy^. '^ Ourcog 'iJet^i /Jisi 'KuetQ^' V. 7.

iJ^H a.vY\o iipifc^g ^ ts/^:^ ctJbcftOAiTiVH- h^ cv r^ ^g) cZtTl/ a.J)zftctg' y^ iim Kuej-^
yjjf
V. 8.

izs-e^g f^' '^^ ^^ cvTJZOjOi) a.JJ.fJcccvTct cv //Ji(rct> Kff.ou fjcH "lcregliK' ii',UTi fth ^ZtreS!^'^ t^

catis nostris dari , cernens perditarum rerum numerositatem , et superstitum pau-

citatem. Immo vero de reliquiarum quoque desperavi salute, nisi Deus peccatis no-
stris propitiatus , rem in melius commutaret. Verumtamen non admisit precera hanc
D^us ,
quia maiorem peccatorura nostrorum numerura existimavit , quam ut mise-
ricordiam vellet impertiri. lam nemo miretur quod Gogura regera meraoret: etenim
et antea Assvriis, et Babyloniis postea , multi de scythicis quoque populis auxilia-
res belli erant: quorum rex erat Gogus; cuius facit mentionem non tamquara helli
dacis, sed tamquam regnatorihus suppetias ferentis. Scimus autem Assyrium prius,
et deinde Bahylonium, multis imperavisse popuHs qu€s omnes cum satrapis suis :

seu regiis praefecturis non est incredihile hello socios inlerfuisse. AHam rursus re-
,

citat ahhinc revelationem.

" Sic ostendit mihi dominus Deus. Et ecce vocavit iudicium in igne Domi-
nus : et devoravit ahyssum multam: et devoravit partem. Et dixi: Domine desine
raodo- Quis suscitahit lacob ,
quia modicus est? Poeniteat te , Domine super hoc! ,

At hoc non fiet , dicitdominus Deus. ,, Vidi inquit rursus Deura vocantera iu- , ,

dicium, quo res horaiuum iudicare solet: naraque horura orania severe et raulta
cura inquisitione scrutandi mos ei est. Porro in igne vocavit, quia tali poena digna
facta «xistiraavit. Quo igne Israhehtarum muititudinem (
quam ahysso comparat)
cum ahsumi viderem , rursus exclamavi , deminutionem aliquam mali poslulans. Ni-
hilominus Dcus non annuit. Sed iara tertiara quoque narrat revelationera. " Sic
ostendit raihi Dorainus: ecce vir stans super murum adamantinum , et in manu
eius adamas. Et dicit Dominus ad me: quid tu vides, Amos? Et dixi: adaraantem.
 ,

128 THEOIJORI MOPSUESiraW

V. 9. TrapiX-^etv aJUTov (^ d^itvi^yimyTcLi o/ ^ca/utsi tS ylAanog' ^ a/ ''"^^^«^ ^^<^^'^^ ipyff^co--

h 191- ^mvroJi' <t dvctgvf^l^ouj ^)h (^ o/xov 'li^l3oa,f/, cv pofi^fpcuct. „ "EeJ^et^i ytp jnpi nvoi,
(pncrtYj ivr aJttf^cLVTiva Tii^iq h^Jtc, i^vTu 'ffh -t^ ;;^£P5 a.S)a.\JiU»'Ta' h q '^Zicl cmy^^ct
tS g^ppav <^ olXvtov cJ^ivlcvi^cu kJ) ry^ "la-^ViXiTtJ^v ta^^ r 3ieS t "^T^^pacnv , oiTi tS
aef^fjiciVT(^ rri gippOTMTi to ?^i7ra viftavrog' /U^ Tmcmg toUuju (pncji t^ ^igppoTHr©^ iTm^a)
TJiT P^stoT 7a KJSf^K&^-i iiMTi ti^^^^iy^v avTiI' Tas «t&^^voyM/o^ oLvi^juSp©^' a,<^aJUi^Y\<T0VTaJi

Q o/ ^od/i{$i TravTiq-, cv olg 'Qh tvi t ilJhiiKcdv d^^Tnia, r hthvlw c/KOjpTnjwuTO' (t tvclvtol

J^ (^ncn awjTOfxcag i^rifMCL 'Zis^cJhdricnroLi 07n>crx vwu Trel^ cumSv 'f)ri ^mcmeict 'j^ t^cu-
/msvcidv TJkn^uroJi' )(^ efh }(^ 7ra<rcLv tQ (^oLoiA^^ovrQ^ v/t^ vuu 'li^fiooLfJL aJ^ou^id tz/
Tnjy^ifiLCd T <ha>0L/uuv' ioiKA Q olitov 'li^fioafjL Cif^vdtt, T ^oLcnXetcuif cLuzKrctv Aiyivy C/K

tS K^TOWUrQ^ OLTTCLV OtfLYiVa^ TO i^V^' J^AH Q^ OVtQ^ CHq CV 7d7$ yt^ (^ 'li^^OOLfl.
cod. j^Vrwv. vovois r\ r^ * oiosueJi-cov "i^oJ^ yiy>vi }(p tQ 'itr^rf^..

y. 10. ToiaOia J^ tS -z&igpcpjiT^ /u^fA^lwvxh^g i7n?<.^<n^aJi tzjS \%vi tS ^la-^yt?<, VTnp m

ricri^owu t2 ^ Trapivo^owu TroiKiAcov, K/umaioig o cv Ba«3>jA U^r<^ct>Y n^ r^ Tocrmjtviq

dcnjBeicL^ tiyiiju^og TrcLVTi TZif ^oT, cnwiJ^v m ^f)n T^iov '^vto, <®^^ tS 'Zcr^cpHTO Ag-
^ji^oL, 'Zzfei T tQ ilJtiiXH dl^TTaCLP 'ZtS^CTTK^XtCri G^
P- 195. OLfJUiXi<ri^ig ij) TlketgOLg, OJTl

7&r (pO|S<M <Zi}^>(^Tl^/uSpiiq T^ fjJjUUVOfJ^CaV 'ZD^^ 7» '2«^Cp)17«, Tret^rOLj /U^ djUTOV

(^
(BoLcnAioL 'li^jBodfji, ^Qh t 'Zi>^(pvrLc/ Trapo^vvoLf, d)g 7Jket<;rt oow. ^tw rg cmW ^ TrdcTng

dtn^ AgjpvTa 7J15 (^oLaiXeta^' ^ otj ju-ii 3 t dKofw olov n vTnviyKav tQ /Ltiyk^ig 7]u
y- ^l- dTretXa/u^Odv \cn^oui rnrap coW* fduuvi ^ ^vaHsv /u^ tS ^oLcnP^icog, a,}^/n^Aca<nav q
TTCLVIVg tQ AStS* Iw ^'^ TO <Je%d 7» jSoLCTtAiCOg 'ZD^J^lXcOg '^(^Jlg, iTT^ fJLYI J\ iipYITO 5r« 7J

TOiOUTD 7r<r 'Ztf^(^Yirvi' TWjiTi^i^iy Jl Oftcog OJUTO rri <z<%i

(^ ^ok "^TTO^patrf, cog a,y Thro)

Et (lixit Dojninus ad nie: ecce ego impouo adamanlem in niedio populi mei Isra-

helis ; nequaquam ultra addam ut pertranseam eum. Et destruentur arae risus , et

initiationes Tsrahelis desolabuntur: et consurgam adversus domum Hieroboami cum

gladio. ,, Demonstravit mihi quendam , inquit, super adamantino muro stantem
qui manu item adamantem tenebat. Porro haec erant indicia firmae atque insolu-
bilis a Deo lata.e adversus Israhelitas sententiae nimirum uti adamas duritie sua ,

omnia superat. Cum omni igitur, inquit, firmitate adducam populo mala, nec diu-
lius dissimulare peccata eius patiar. Destruentur autem arae omnes , apud quas
idola colendo voluptatis fructum capiebant. Et omnia tit breviter dicam vastitati

tradentur, quotquot nunc ab ipsis ob daemonum culturam fiunt. Quin et univer-

sam regnantis nunc Hieroboami potentiam bello pessumdabo. Videtur autem heic
domum Hieroboami dicere pro toto regno ; ex principe gentem totam significans.
Porro exploratum est , HierDbpami temporibus evenisse Assyriorum expeditionem
contra Israhelem.
Cum haec propheta genti Israhelis eventura praedixisset , propter varias per-
petratas impietates atque nequitias, Amesias qui apud Bethel sacerdos erat, et tanti
sceleris populo universo dux ; animadvertens quod si ea ulterius propheta dicere
pergeret , segniores in idolorum cultu plurimos faceret ,
quippe qui vaticiniorum pro-
phetae iam tenebantur metu , conalus est regem Hieroboamum in prophetam con-
citare ,
regnum dicentem quarum mina-
quasi plurima adversus ipsum totumque :

rum ne auditu quidem tolerari imraanitatem posse: praedicere enim regis mortem,
pt universi populi captivitatem. Manifpgtum id tamen mendacium erat, ad regem
 ,.

IN AMOSCM CAP. VII. 120

fu(uk7^v Trti^o^oviiV (^ l3ctai?\.ia,' ux, q «>c \%i t ^ctcnAict TridvjiS/jOv o 'AjUicnccgj Jei-

(ravTzt 71 ti^ tQ ^zs^^J^Y^in Tiuiiiaztf :(^yj)v , aO cov lyvcdK,i ^uh^c/, tz *HA<0!; y^ 'E\iojaxo'j
'3?^:p/jT(56o'iTr»v tb nJh ;^ yt-^s^voTUV <t. fj(Cf,X\<^ iTracfy] yvco[j,yi tS 'EAioscuk:, 'l«S (^
'^tf^Tiznv^ T lctvrQ W okJikicl r^ ^lil^ct^iX Ti ^ ^ k^^ct^ ^a^^c^vofXia^ TrapiXnXvdtTtt

ilg r!w j3a.cn/\actv tiTn^io^ ri '^ ilg auuiiv Ia«A'j3ik "^tto 7^^ 'Ze^g ojcciVQV yi^^rijbS^jcov
\iTay(iMc^v -rjN^ 7»' ^h' ojUTvg ?^i7riv tyi olwiict aju^J\'ict 'Zd^g (^ 'Ap«; 6 ^ kfAAcncL^
<py](nv. " 'O hf^jpv (3ccJ)l^i-, c^fc^pnJDV cpj ug ylu) "liiJkj (^ okci ;(5t^/3i«, ;tj oy.a ^ztr^- v. 12.

(p«r<56'a^5* iU '^cu^K HJOeTi ^Zt^^ncriq tS ^Ztf^^pnTevcraj' oti cf^cta-fJisf. (BctajXico; 'i<p (t v. 13.

q\k^ ^ l^ctaiXetctg. ,, El^vtftag apr] tv h^v iTretJ)/] y^ ovTwq c/Kct?\9iJUtJ (^ir 'Zi^-
<piirctg-y ux; oJ^cupiTVtg jivccg c^etg ^r a/i^y^ctv diiav Ji '^bTrotf^Xv-^icog h^vrcx^' Aj^tda
(^ 6* r (3ctajAaoug (pnaiv ) otj t '^s^^nrUt/ c>KctX<l h ?\gL0g ifx^Zt^^Siv SAiTmv * i]^- >
i. ri-. ix. ».

vi)tag ilvn TD h^v avn r ^uto l/ra^/gAAp/^^^or ctvndi Jh cuTeudzv ilg r \iiJa. yltv^
o- \\ Ji\ ^pct 1^</ CDi 'QtVTa Xiy}fj^ct' Tp q cvQjJ^ TOTmv ^^bTro^a.^ iTraJ^ a(pooejt<^
TTCLVTtt Tw iv^Ji ry\ t& 'lcr^r,?. (ictcnXeict' y^ ov difMTov avi coc '^ ^lovJh. (pv\r,g ovn
c*^u3a TTctfcucu Ti (^ Xiyfv Ta JoKHVTtt, S/sf-Q.^jieiv Tk T ^ctai7\e\av ara t tt&^' r\fiuv.

W^g a J^) h 'Zij^^wmg y^ ^\av "^A^Au^liv aTPiytQJLvaTo {gAJTa. " Outs ^zd^^prjTYig v. u.

rjf^tu/, «TB «zzT^p^pjjTO vjcg. Out? y^

,, cag T^yvlw Tiva fu fjigi^iif^ Tctvrlw, «-O-' a)g fcAn^-
VQfiuav fJ\^ctiJi!etf tSttj <ns^ tS Tm^og- iTraJr} ^oirvg ^ iv gpopv d^iccc , ^ «^ey^crji-

vi^ olg av OJJTV 'Z^creiyciuf ^nXrQ ^og- " Hy.uf q alTJvXog iyca (t avy^fjuva •/.vi^cdv. „
^'\va iiTrn <^s%^ voftLu tb cti^v d%oA8/<^05, (c c^« >t^ K^ to ci/Ji^f^jov t ^iii^ ^6)^-
^v av)(^fiiva fj&^p ^ dvTi. t or/^^pt As^* ;(^d&)S ^ f^)(gi.ex©^ /^avlJ (pnaiv * aW- *ps.lxxvii.47.

Kraviv ov '^.^^J.^Yi T aiA.7n?9v cunztfv-, (^ Tri$ oij^ctfMvag cumSv cv rri 7m^yi''iuJ)i?\gv yb y. 197.

quod adtinet; enim eiusmodi propheta dixerat: verum Amesias id callide di-
nihil

ctis de populo implicuit, ut regem magis exasperaret. Cum rem tamen regi nou
persuaderet , timenti prophetam laedere ,
propter ea quae evenisse noverat sub pro-
phetis nuperis Elia atque Elissaeo; praecipueque quia voluntate Elissaei leum avum
suum oh ulciscendum lezahelis et Achaahi scelus , ad regnum adsumptum sciehat,
quod usque ad se, iuxta factas illi a Deo promissiones devenerat; post haec in" , ,

quam, propria instinctus audacia ita ipse Amesias cum xlmoso expostulavit. '* vi-

dens, perge, recede in regionem tuam, et ihi vive, et ihi prophetahis. Et in Bethel
non adiicles ukra ut prophetes quia sanctificatio regis est, et domus est regni. ,, :

Ironice dixit, o videns. Quia enim sic vocahant prophetas utpote pecuhares quas- ,

dam visiones , Deo per revelationem operante , videntes; sicut etiam in regum li-

hris dicitur , a populo appellari prophetam ,

qui antea dicebatur videns ; ironice
inquam, dicit, o videns ,
pro , o qui haec nuncias, abi hinc in terram ludae ,
qua
certe in reglone constahunt tibi quae dicis: modo ab his locis ahslstas , ubi omnia
ad israheUtici regni ius pertinent : neque tibi fas est homini de tribu ludae heic
diversari , et pro hhito loqui , nostrumque regnum conturhare.
Ad quae propheta pro facta sibi divina revelatione respondit: " neque pro-
pheta eram, neque prophetae filius. ,, Haud ego quasi artem quandam eam rem
didiei, nec veluti hereditatem a patre accepi: nam divinae gratiae hoc negotium
est, et ils quos Deus voluerit contingit. " Eram autem caprarius ego et sycamina ,

vellicans. ,, Id est pascendis capris occupatus, nec non terram pro facuhate coiens.
^jcamina pro ficuhus dicit: siput etiam beatus David: occidit grandlne vitem eorum,
17
 '

130 TUEODORI MOPSUESTENI

077 /Ay '^ OLI^TnXCdV OU GVl^JLUVCt 'dv^O, OV}(^q ^i^KCdX^VOJf \<^Y\hH' 'rt t/l Kv\^CidV O^vh tQ
fV^aytctKXwv Aiyi ^ yio^p^yav m/BhAk-^ q ok jlu^l^ 'Pp cw)(ffcjui\a>v iJTr^v, oti tzS v£-
^MV ctjyctg (^ fSt^(2civx, y^ *y'iCd^'y{iv 'zs^ga-etvet^^v aiet. 'AAAgt /W« ^ -ZtJ^/SctTWv, ^ricnv,

^imankcrciq o 3?o; {^wc, c/^Aev u) ou to ctiiioX©^ iiTTev^ coq ctv -Xy ^utdV /jp^ ctlyitg -^
^zs^^ctja v'i[j>cov ) 'Z&^(pnriv<iv c/KiXdjdi (^ fx-lcuueiv oLimcn tol <u%t t ?\gLQv ijoju^ct Traf
cluiil'- oLTnp ovfc iju^v lui ilJivctjj c^a tQ chcMffTtcvr©^ JHPVH 3?S, ilg yi ^^TrhJ^a^iv -t^ t
"V. 10 ilpviju^cov aAnd^icu;. Azni <^n tcl 'Zt%i crctvTii' ajUTog juS^ yjLo juipi wiXiuetg '^im^rliZvajf t
'dt)^(pY]rdjeiv Ci/^u^' 6); a,v jttM cTji/^c/t^ '^ t dK^ctcrtv rp toiovtwv cwXXiy>ijuu JiJh-
V. 17, trnaXiav. ^l&i q TravTO, '^y\aoju8pa m pM^svTa TraLf I^h' iTi^hdjcrovTctJi yb ol TioXijuuoi^y

o/ -^2^5 7ioK?\9ig iTi^ig oig Troma-ncn i(ctitolg-i (^ r^ <tyi ywucuzi p^hmvrctf jiUayi ri^ TroAi

aTifJ^cog d^vj3e}l^ovTig ilg ajurlw ol c/k crS Te (r(pctyyiaovrcti irixvvig cjwj 7ToA?\9lg iVc^ig' v\

^Ztf^crovcrtt nk (joi p^l Ci/ fAJt^Cx) (U^^Sb^cPerci^ iTZ^ig Tolg /LViKXovai Tzt c^^Ji ;^tev/v.
" Kc^ cru iv yn af(^duprcp Ti\djTY\aig. „ TgAdOfHffxl^ q ouuTog vra^ ciMotpuAp/? av^^iioig
t>- '98- (^ 'a^^^yo/^p/g (^TXTr) ^ Ag></ a;cpi3a^r<jt),^ gj? 8$ /^ r^ ?\9i7mv a,l^jL(J[Act)rog a,7TU^y\(ryi

TravTteiv ^uTa ilpYficcag-y r ^ T^TC/g «6tW^ J^ei^ei^a-ctv "^Trof^^Xv^^iv iiruyi.

KEO. H'.

V. I, " ^EJei^i yt^ jnpiy cpwoi, xJg^©^* (^ /J^a c4}fo5 1^(LtS' f(^ il^n Kvejtog 'za^? ^,
V. 2. •77 cjv /SXi^Ziretg "Afx^co';; }(^ UTrov-y ay^(B^ i^^jtQ. ,, ^E<^y\?^ov Ji y\ 'cy^ig oti JikIw opvicu
]^(Lth AM(p3?'vr(^ '^iya^-i aTrojg 6 \a-es^Y\K tJzto tt^" TioXijLUCdv avKXY\(pd^}g aAy^iu(^Ku>rog
ctim^mircL! , ^cfevog cujtov t^J f^gcTi^VTWV ci(pcupei^cLf dlov Ti ovr(^' acunp ouuu iiJi to
KYi(pdiv 'vzso tQ i^S a^H^ov "^tjot^ol] (J^uitoLTov KstmYj iTraJ^h Trctvihg i^S Juuuolwti^v

et sycaminos eorum pruina. ,, Patet autera , cum vitibus non sycamina sed ficus

periiss«, ab eo dici. Vocabulum item vellicans, pro sarriens dicit et opera excolens.

Voluit autem particulari hac sycaminorum mentione dicere se pascendis capris et

ovibus et agriculturae deditum semper fuisse. Verumtamen Deus me ab ovibus , in-

tfuit, abstractum ( unde constat, eum pariter capras ovesque pavisse

)
prophetare
iussit , et omnibus significare ,
quae populo imminebant a Deo: quae quidem non
mearum erat virium ut scirem , sed solius docentis Dei, ob demonstrandam oracu-
lorum veritatem. Nunc audi ,
quae ad te attinent: tu quidem mihi mandas ut a
prophetando his in locis abstineam , ne plebem ad has audiendas doctrinas congre-
.

gem. Sed scias velim , cuncta a me dicta exitum habitura. Venient hostes ,
qui
praeter multa alia quae patrabunt mala, tua quoque abutentur uxore in media urbe,
inhoneste eam violantes: nati tui occidentur omnes cum aliis muhis : et ager tuus
funiculo divisus tradetur aliis qui loca aMa posse^suri sunt. " Tuque in terra im-

munda morieris. ,, Tu ipse morieris apud extraneos homines «t scelestos ( id enira

valent verba , in terra immunda) adl quos cum reliquis omnibus captivus duceris.
His dictis , revelationem quoque his de rebus acceptam subiungit.

CAR VIII.

'* Ostendlt enim mihi Dominus: et ecce vas aucupis. Et dixit Dominus mihi:
quid tu vides , iVmos? Et dixi: vas aucupis. ,, lam vero significabat visio , fore ut

instar avis aucupii arte captae , universus Israhel compreheusus atque captivus ab-
<luceretur, quin ahquis eum de manu tenentium possit eripere: quod si captus a
 ,

ly AMOSUM CAP. vin. 13f

r 7^ ifhovTuv eJ^iwct^^ia, y^^^i t6 aiiT^q <t. ik t (tl^/n^Xcacricttr aTm^i' iTrayi y ouZ.

*' Ka) U7nv KvejLog ^z&^i JU6' wx«/ td Txipctg ^ (^ ^ov f^n ^\<r^Tn\' intkii fM\ ^zo^&a \. -.'..

T TTOLpiA-^dv axtitv i(^ oT^Xv^i ra (^ctrvcd/ufstitL 7» vaS. ,, 'Xtw ^ lyj J^ei^ivmv iJTTi

JbYctjMV mi Ttivvuf (^y\cnv 6 f(^^g <9t-3"' ov rvi T%fjucid^\ct <z^^Jh^f}mvTai ^ms* (t 7mu-
aai^eict^ )(^ acn^ciob; v^ h r^ "uP^-vofMct; 'QniuuiKiia,
cnroLi Q /tur c/Keivcdv )(^ r rj 'niq

x-ctaiH' ov ^ g7J dvi^oitdj ^^^1^^^'i')^'^ cumSv m ^tpt^gtj (^ a,ViK<^'nty\Ta ^iavTtt ovto gav
ai^^vrcti juS^ tx>i )(^ tQ vcti tx) )(^kov -i
iTreiJ^ti cwj tJj Travmv ATmXeict Twe). ^ss^cfh^-
oira^ (^ 05cav(^* cTwAsv J"fe ^v, o 7PsA?\^Kig \<p!w , oti c* t>} i^twvai '^^ )(^)to)V ^ >(^v

roL 'a%i (^ ^\a-^r\X XiyYi , ck' IfhTwuaTTfi )(^ la i^ 'lou'c/)z (puAw^ ^ Trjb (^aCvAcovia>v «. u^i».

iijo/ud^a-i OTi <^Y\ (t T '\ipiicmXi\iM aKcSvaui itj t yaov ift-srpiKQ^LucJLi aiuji^.. *' 'Ev o««v>r

T« WyMfpa, Agj/^ x^e/^, TToXvq o TTtTifcoyJoq' Of ^rcwTJ 'toV&) i^pp<4ct> cncdTrluu. „ Toti
cTm (p>j!7T /^ 770A1/5 ^«atra/ SaVct^S?, (ta^TflW^Sp^^S ctva^^it^v\TO[ TfJ Tn^ffovTtsv "iaovrcti

aui (npayctj, '^ juS^j t q al^jLc$i.Acorci)v Jl

a,vy\py\/>^cov .,
Ay\(pdivrcov' ojcoTr/] tJsjo -^ a')^cM'

lp«yuia< )(^^i^<l TO TTctVTCL' iiia TraXiv ^jzeijuvnaiv t '^is^^vojtMC^v cav iTmiAiiV Ttziei^rcti..

" ^AKoiiawn Jy\ ^UTa 0/ c«-3'A//3ovt?$ 2/5 to -z^ie^/' ^t^vmto, ;(9^ ^cpt^cTt^ot^^JovTS? v. 4.

'nifcd^v "^(CTO T^ 5^$' 0/ AgjpvTEg, TTOTi J)iK(^cnraJi ituv, (t ift7n>Ayi(7Djuapi v^ ?707? v\z,i V. 5.

Ta £7zt/S^a7a, k^ dvo/^o/o^j dnartvpsg, tQ Troiriaxtf fMv,^v ro /AJi^ov , <t fAAyctKxjuoa^ gztS^

Vtt<ov, ^ TTVirazti }!^vy>v ctJi)tJ0V , t KTix^cti cv d.pyuejLCx} 'Mco^^aq, )(^ iztTreivov dv-S" tjzztc- ^. c.

ehijL(^rcov , (t "^Wo 7rctay\q (SJ^aicog ift7n}p<£io/LL€du; ,, TaD^a cTji, <p;i57, jujc,Ai<^ Travrcov

ilpri^cti 'ot^q v/u(^q vojuuawn , 0/ <^ Trcwrog /uSp r aJi)toiq ^Vi-^f^oi J^vuua^lcug iig

T 'T^ 7nvr\rcov OLchKiouv-, OLVct/jyjovTiq Q iKd'^^ ftlu/og T av ft7Tkr\ ^cooiv ^Qh TC^ Tac, -S)^^-

visco passer aufugere iam non poterit , ita quum visco valldlor sit adgredienlium
potentia , comprehendet Israhelitas et in servitium deportahit. " Et dixit Dominus
mihi : venit finis super populum meum Israhelem : non adiiciam ultra ut pertran-

seam eum: et ululahunt lacunaria templi. ,, Demonstratarum sihi rerum vim dicit.
Venit ergo , ait , tempus quo de omnihus poenae sumentur , et eorum cessahit li-
hertas atque potentia: simulque desinet ipsorum impietas , et omne irreligiositalis

ac peccati studium : non enim iam patiar dissimulare illorum nequitiam, neque
haec inulta sinam. Templum quoque attinget calamitas, quia et ipsum in communi
exitio igne inflammahitur. Porro apparet, quod iam saepe dixi , in praedictione ma-
lorum , etiamsi de Israhele sit sermo, attamen a propheta connecti eliam ea quae
tribui ludae a Bahyloniis imminehant ,
quo tempore et Hierusalem capi et incendi

templum contigit. " IUa die, dicit Dominus, muhi cadentes. In omni loco proiiclam
silentium. ,, Tunc , ait, uhique erit mors, et innumerae cadentium erunt caedes
partim occlsorum partim in captivitatem ahductorum. Silentium denique propter
summam solitudinem omnia occupahit. Deinde rursus iniquitatum ,
quas frequen-
tahant , facit menlionem.
" Audite haec qui conteritis mane pauperes , et opprimitis in terra egenum:
qul dicitis: quandonam transihit mensis, et negotiahimur? Quandonam venient sah-
hata , aperiemusque thesauros, ut faciamus mensuram parsam , et augeamus pon-
dus , faciamusque stateram iniustam , ut possideamus pecunia paupercs , et egenum
pro calceamentis , et omni venditionis genere negotiemur? ,, Haec vohis maxime
dicta existimale ,
qui iniustis semper oppressionihus pauperes atteritis , expeclantes
cuiusque mensis finem oh exigendos iniquos usurarum veslrarum quaestus: qui
 ,^

132 TIIKOnORI MOPSUESTEM

vo^t4 W o]^JCdv (^CLveiG-ju^Tm l^ytaiou; avXXi^ctj- a.yct/j^iri q ;^ Ta cna'/3^cfcTa, «y

p. -200. lyci "m)' ^ai io^Tacmn cv ouuivlgj civ^' ivct t ii^TfDQjLav J)x.'\i^i<^ctctv TrvincmSTi-, ''iTro'^^-

cjzL/^joi id n^^4 "^ 'io^-mg, dTKrctvpiig n lctVTolg aL<^'iiCHq avXAi^YiTij yA^^ct n (^ ^^juuct
fMK^ /^ fMyi^^gL TniiouvTic;, m; ctv I^W^^? '^i^g t lu.uTZtl^v VA-^fAjjoi i^.7n\Xc\cva
GvKXi^Ti a,^yuexov c/k ^g Tp 7nv\\Tm dcf)i>cictg, XY\\Ju/uigt.Tm ju^ ovJi "T^ iJViXigztTixv
OLTTt^ /MiJOi' tQto yd Aiy4 to av-S"' iJzroJ^/t^aTWV 'Stiz) -zrca/ivg q aiujoL\?Ji.y/^T&f ayto-

TiZiWUT^g Ti v/Mv 'T^r^tr^naiTOJi tt^^J^og' tQto yi Xiyf td, 'ottv Tmayig f^D^oicog ifjuTDodj-
(mfAA^. KaTO S^) (gJjTVig v/^ -t^ V7r^^n(^ttA>'i(tg ( \£?^i](pctv'ictv ^ ovo/^(^<l t ilg Gfftr vn-
nTCtg aJ)}iicLv-i hjj ii^yct^ovTv ^Y\ avX7\9yi'C,o/^oi tQ di^ t cf^iKluf^ "^TTv^pctaiv o^lwiym
(^iCcuctf b d^og (t aLfAATOLTrfcjingv' tv ^ o/tvu^l icv^iog-, tQto cPh?\sfi, oog ov -^^^s/iacr^ Aw9>?
TTCLVTiXcog Tct TTCL^ dtjmv yvo/dpct' /Jstvov Q b'p^ Tw.(rajv avy}Civri(rctg r yltu , ^triiTVig ty\

T TTDXi/MCdv iXocPcf) ^^jt^AAet TU^? }(gLitolg-, o)^ 7nv^<i }(gLTi^o^aj\ TraivTCiA^ 'f^ t^ /u-
yi^i T^ iTnX-^iang ajjToig avfi<^o^g' <^'i}c!w y) t5 }(ctT kiywnfov TroTttyJs 'TiXtiftftvpHVTog
Ti (t. TTctXiv "^lzn^^^^tjuJTog :, i^nAdjo^Tctj T5 v/AAV 7foXi/juQ-> ocTra^fTCLg v/^qcg "^xotAAJs*
V. -9.
(^ </^ «^ Xg^cdv OAyjJigcXcdTVtg 6^ t olvj&iav avrct^i ^pou;. ToVg cA), cpnaiv, 6 /j^ yjXiog
f). 201. oy Tj^ /.i/eartjTctrc/> Tii? h/^ji^cu; d^pctfyig if) (Ji^<l Tvlg iv avcty;(gufg ifjL^gtaa^' omot^^ J\
V. 10. aTroLvraug crjtr o^ ^ y/\g Jl^i ;^t?^k, <5^ iv /^yi-dog 7^ i{^}ui)V. K^i) Tztg /j8p f^^p^-
vo/jjiig io^Tag cacpsvTeg, tcsT ^iiv^i ^zo^ai^iri' olvtiq t Tra7\g.idv a,(r/jictTUv -dpltucp opji-
oiidl TToXXd' oivn Q -T^ /jigL?\g.yJvig iSiY\%g-i ariiDtov ^(^ji^ai^ If^ tzj^ 7r<v^i t Trctpov-
Ttdv :(gL'/M)V' Th Q iraXatov nccritH ^ XA^paXfig d/tiXYKrcwng-i t a<pcupiaiv 'P^^ '^i^v > ^5
ov ^rsTOig v/uv ii^/.io(^eiv oUcnSi Tvlg )(gLito]g' ooTravT^g re omiTvij^cog iiTreiv ag ^ 7nv^<l
/jiQVO^^Hg tJS Y\ya7n\/^H ^Ti}s!iairi vzsv t^ }(gLTi-)(Lay]g ocPvujYig, '^ ^c^i^vTCeiv lctVTh^g

V. u. )(gc}ta>y -d-pLaoiwng td /uyi-drog' }(^ Tst k^g q ^ t^td^s ioo/jd^joc-i a>g ^a^vriQ^ J\iXc^v

item expectatis sahbata, non ut Deo per liaec feriemini, sed ut utiliorem mercaturam
faciatis , abutentes festali tempore: atque ut iniustos tliesauros vobis coacervetis , et

mensuras atque stateras parvas magnasque faciatis , ut utrisque in nundinis vestris

utamini: quo pecuniam ex pauperum oppressione corradatis, ne a vilissimis quidem
muneribus abstinentes; id enim d^fenotat dictio, pro calceamentis: atque ex qualibet
mercatura aiiquid lucrari curantes. Id quippe valent verba:omni venditionis ge-
nere negotiemur. lam adversus hanc vestram superbiam ( superbiam enim nominat
iniustitiam contra pauperes quam perpetrabant de Dei vindicta non cogitantes )
,
,

firmum tulit Deus decretum atq^ue immutabile. Nam dictio , iurat Dominus, Iioc

significat ,
quod omnino oblivioni non tradet facta illorum: immo toto veluti ter-

rarum orbe commoto , tantis eos per liostlum incurslonem obruet malls , ut omnes
in luetu futuri sint, magnitudine pressi calamitatls. More enlm aegjptiaci flumi-
nis inundantls et mox recedentis, invadet vos hostis generahter vastans , compre-
liendensque captivos ad suam regionera asportablt. Tunc vero , inqult , sol meri-
dle obscuratus vldebltur iis qui in arjguslils ver^antur; tenebrisque omnes se teneri
putabunt propter malorum magnitudlnem. Tunc omissis vitiosis sollemnitatlbus, lu-
ctui vacabltls : et pro antiquls canticls , largo fletui indulgebitls : pro molli veste
sacco induemlnl praesentium malorum indice: et yetere capitls ornatu omlsso, calvi-
> . tiem malls vestrls congruam esse putabltls. Cuncti, ut sumraatim dlcam, tamquam
in luctu dllecti unigeniti propter excruclantem dolorem degetls , incumbentlum vo-

bis malorum magnitudinem complorantes. Tum et alia praeter haec eventura, gra-
 IN AMOSUM CAP. VIII. V 133

h 'Ztf^tpnivig' TrcipiaovroLi yi^ (^jiotv yi^^^(tf^ cv etlg sk cvcttia, '^o^prig rg ;^ th^tS fL^.m-
<raSi /iiovov, (^oc y6 tIuj ^a^vmrfw ivJ^eicu/ '^lm/LSfieiri, ou q juuoi'; (^avyig a,^io'u/uS^oi

-S^ia^, T^ Sfg. 'z&^'^y\Tdv i\u)%\\iij; yviS^ ^Qn '^vydLyaycL t cv J^avolg ^-^gwTwv :Kiyl
Q TO (^ '3)^^ T&T /L{gL}{^ej-U) p«d?>' Vlmi 7z«f '2«)^(pjir>}- * 077 f(^^(JDvroii 01 ^oi 'la-^y^A * os. m. i.

«J6 ofT©-' /SctcnAgft)?, 8</^ ov^S^ a^p^ovro^, ««A 8071$ dvcnetg, nJi ovrog dvcnoLgveJi^-, sJl

U^raag, kiJl Si]ha>v, cv olg cmf^auivi ro ^r auy^fJicf.Kwcnav rlw cv Ba./3uAcSvi "^oju^- p. k-i.

vlw aTTCWTa oLUTtfv d(poupi-&lwoLi "QoiTa' ro ouiro </« (^ vtw 6 'Z&^oiwn; J\i?\9i , on «Zt^^^-

Jo^oiSi rrHg }(^ySig' ron Gffu" 'Zt^^rirci^ (^(^y^rfin u>v vwu oijLLiKeiri' (^ '^dvf^ivng
« ro x^tfflov Ji^irAf vz " SaAdO^cTg^
/Hg-&ei'v 77^» fjUi^^oKlui 'f)fi ;(gi,3' vjLc^g.
^p , v. i-i.

^y\(7i-i TCL vJhTOL "^Tn ^TtKotojyfg 'icog ^tL?\stosyig ^ i^ *^>cto /2oppoL 'icog a.vaAsKm (^^J^ayjkv-
ra^ ^y^Tivng (^ }\sy>v KveJtn, (^ ov fxii iu^caatv ojvrov. ,, "ivao iiTrvi on yrav ro TiXyi-dog

oxetvo iS 'iff-^wA ro oLTreiepv TPSiKihcog Sf^-vxe^-^^yicnrou oLTruAfQLy^i > ^yirsv TTd ng -tj^-

(^yrmg (^ajiietra^ k^ yvcof^Lu dzn fjLlwuuiv ajuroig tol im/u^oL' ovTHp owv ou r<^'^ovroLf ron.
EIto (^yiaiv aL(^aJi/i^'y\crcrcu TravriKc^g -Trav o 77 ^AA/sov vf£iv (^ouvirou yuv f(^ cmouJiig v, rs.

a^tov ^^^Ahv^ jl^ ^ o/ /^ TTvAXyig ''QnfAJiKetcu; vuJu Trajp^vdjOfBpoLL tto^ Vf^iv "^tttn

?\QuZrau 3 (t 01 ^ viOTViTi f^Ktgzt dztuf^^ofS/jof TracriSi q ^uto VTn^ nvog; " O/ v. n.

ofu/uovng xj iS l?[siL(rf^H ^EafifpacLg-, ^ Kiy^vng /^rr o ^og Aav, k^ l^ri o d^'og a-a Bia-

aa^ii' (^ TTiaowlJroUj f(^ ov fjLri dvoLgwaiv iJi. „ 'TTnp m a^^ivng d^ov (^ ihi '^cuvroq

KueJ-OVo TOL cv loLfj^etct iiJixiKsL die^Tr/Jav iarr(£iJov , yj^ ^utol c/kolKqujv ^oug' uvnp
ThTWY Tnauuvraj. Tjfc^f^ dJ)'opdtt)TVv TrenfnKag' iiTct TraKiv ^^^^A-j^J^k iTipav Kiyf.

viora adliuc significans propheta , venient inquit dies ,

quibus non penuria tantum
cibi potusque laborabitis , sed et gravissimam aliam patiemini penuriam ,
quia nempe
nullum impetrabitis divinum oraculum ex eorum numero quae per propbetas fieri ,

solebant, ad aerumnosorum solatium. Ait nimirum, quod etiam apud beatum Oseam
prophetam dicitur: sedebunt filii Israhelis sine rege , sine magistralu , sine sacrifi-
cio , sine altari , sine sacerdotio , sine ofaculis : quibus verbis significat cuncta haec
captivitatis babylonicae tempore fuisse sublata. Idem vero nunc propheta nunciat,
nempe : aerumnis trademini, et tunc prophetas expetetis ,
quos nunc neghgitis;
scire cupientes num aliqua in meHus commutatio vos maneat. " Coramovebuntur
aquae a mari usque ad mare: a borea ad orientem discurrent quaerentes verbum
Domini, neque id invenient. „ Id est omnis iila Israhelis innumera multitudo spar-
5im ubique agitabilur ,
quaerens an uspiam propheta aliquis appareat, Dei volun-
tate nuncians sibi eventura ;
quem tamen tunc non invenient. Deinde ,
peribit ait
funditus quicquid nunc praestantissimum vobis vi<]etur et desiderabile peribunt :

vestrae nunc omni cura custoditae virgines: peribunt etiam formosissimi iuvenes.
Haec autera quam ob causam patiemini? " Qui iurant per propitiationera Sama-
riae dicuntque: vivit Deus Dan et vivit Deus tuus Bersabea: et cadcnt et non
, ; , ,

resurgent. ,, Quia derelicto Deo omnium domino Samariae idola venerari studue- ,

runt, eaque deorum nominibus appellaverunt ideo corruent lapsu prorsus irrepa- ;

rabilL Deinde aliam recitat revelationem.

 ,

134 TIIEODORI MOPSUESTENI

KEC). 0*.

V. r. " Etdhv T Kvexov lcpgsTOTO ^ tS dvcnagve/ii' ^ iiTny 7ram|ov ^ to l?^<pjejLov ^

p. 303. ^ aiSrnatrcu vk 'Ze^TW?^' ^ Sf^Jta-^v ilq wi(^ct>^q iravmv' j^ Gsir ngL^T^iTiDv; oumSv
a/ po{x,<pcuoL '^bmycTivcd' ov f/.ri Sj3-(pvyyi cJ^ cufmfv (^ivyav <t ov ^y\ (tw^vi cJ^ ctiim^v dvcc-

077 T§ CV 'li^HffZlAni^' Aiy>VTtt eh fiiOl T^ri^CU TO \?\9/p\ejL0V iVCt giV»J 'TO ^(JlCt<^QjLOV'
^
-i

\?\&.^e^ov ^ cujTO f(gt,\ei ag \?\ff.(r /msic, ^ dvcno^v ^di^cm^ju^vcov' ov Jl to yviXdj-

^luuax TmTct^cu (^ '2e^(pMr/t«/ , cnifjuetov tS TJkm^^cn^ te outo (t micn^' Ixayl ^vu/
y^ (r\^Y\(nTcu Tcc ^Stxes^^^t '^^ol 6k ju^^S^ ^'^"^^ O"" olttclc o vctog Sj^crctX<^^(nTcu oijn^
T^ Tiknyyj TavTYi' iTn^Tri^ oivoLym Iw ytoivmm ^ (2?[gL€y]g t 3vcna57?ei« (^ oIkov oA9v
cmf^eToL 716, (pJicnv, ivdig i\vct r OLTTctVTUiY tt%(paLAcug ., «$ clv ilt\ yvcopia-jnge. t oi/rivdiv r^-h)-

i(^^(T^(n/)ju(jLV^ca 'TTctvrcju;^ u>q 'ZtP^c^^cm/AvHg fjkv t^ oLTiuXeicL-, ovthvoq Ji ^tp^^C/^o-

/i/kvov (^ KivJ^utioY Ofcetvov «5 ^ c* tJ; Alyu-^ca
'i^ (pKicSv rS
cmfjieiov JiJhxA ro ^
etijngcrogj ilg «J^;ce/OTK t n
''^Wvju^vcdv ^i^ t awi^ojiAvcov , iiTtog ctnttZ^ n^Xdji cm-
f/^etov ajUTOY Jt ^Qh 7^ Jc%(poLXYig 7^ a^^divmv Troivicmji rC^ t ^^OTvy^gLXv^^y t ^^W, iig "^jcto-

V. 2. Jet^iv tQ TTOLVTCLg '^A^a.JiiJ^^ou irJ' ^ctvctrcd' amp 'ZB^g jBiCaucocnv iTTOLy^^ otj f(^v ilg

V. 3.
(^ oijla/ }(_gLTivi^odcitv , dx^div ojLtTiig civiXzo)' f(Jiv ilg t «^vok dviA^cnv, dxet ojUTSg
)(^7ctyu>' f(giv itg Tug ^'JuG^g KpvjSc^^n iQ Kap[A,r]Xov, (^'Iva, iiixrvi <^ o^^v , c/k juji^S^
x!iyjdv 70 Trav ) aLVf)(vdj(rcti; ojuTtig TTUvrctf tsj^^ctc/^yar» r^ al^jutgLXctxnct' )(giv <Qi 70 /3a-
- •&(^ dmXdtixn T^ 3a;\5taT«55 <^ ^:?^''
ofcei^div ojuiiig '^AoT 3>jeia)v ^ ju^ tv 7ikyi-^(B^
Jl TyJ i(gL}tci)Y m 7rei(TDvroui Tinvng ilg aX'^fj(cf.)\Mchav aTra^iVTig^ cxei }(p t ovioKltL t
Ifjt^lw '^vn>?\9wijT0Lj oog ilitog' olg iTmyi,

CAP. IX.

*' Vidi Dominum stantem super altare. Et dixit: percute super propitiatorium

et comraovebuntur vestibula. Et dixitrincide in capita omnium; et reliquos ex ipsis

gladio occidam, non effugiet ex eis, qui fugerit; neque salvabitur ex eis, qui inco-
lumis evaserit. ,, Vidi, inquit , stantem super altarc Deum; super illud videlicel
quod Hierosolymis erat et mandantem mihi ut propitiatorium percuterem quod
;
,

pro altari dicit; propitiatorium nempe appellatum, quia ibi sacrificia fiebant ad pro-
pitiandum. Quod autem iubetur propbeta illud percutere , indicium erat fore ul
reapse percuteretur et caderet. jVddit ergo : et commovebuntur vestibula , ut nomi-
nata parte dicat totum templum quassatum iri bac percussione : necesse enim erat
ut altaris detrimentum universo templo commune fieret. Et signa , inquit , in om-
nium capitibus pone , ut indicia sint, iam abbinc omnes signatos esse , ut exitio
tradantur, quin periculum illud quisquam effugiat. Sicut enim in Aegypto signuin
Deus dedit sanguinem postibus domorum illitum , ob distinguendos neci addictos
a salvandis ; ita nunc mandat propbetae ut signum quoddam in capite omnium im-
primat, iuxta divinam revelationem , ut cunctos morti traditum iri demonstret,
Quod ut confirmet , addit : etiamsi usque ad infernum descenderint , inde eos edu-
cam: et si ascenderint usque in caelum, inde eos detrabam: et si iii cavernis ab-
scondantur Carmeli ( id est montium partem dicens pro
,
universitate ) ego eos ve-
fitigans captivitati tradam: et si in maris profunditatem abierint, beluis ibi lalen-
 !N AMOSUM CAP. IX. 135

-nsf^a^^v ajuTolg, «^ 0)96 TJV05 ouwmq dyt-O"» /u^Ta.JhujuoLi , d^ co^ ih Travroiuv ojjihq
}(^^sv<7nf Trei^pav >ccf,>t^v' iTretcHfTnp tviLtuv kctuiQg a^»; <J^ 'TYJ 'ipyov OLTnp^yajv r 01-

jaicov' \gi yto-, (pnai-y dio; t TrcwTvg 'TOiWjyis te ^ xl/^zC^, 0$ ojnia-ctv /lS^ ajJittoKviq y. &-

attXivcroLi t ^itt^ <J^ /CC<?Vw5 clcpMS* 7t) ajJTX) q 7«td ;f9^

7* "^A^q ip^^ctaiTctj Tat-THS, "^^l^ao^
TjFi 7W.a-wv ojjrlw cjrtK^m ^ ^zij^c, imfJucvf tidWIlu >(^djgztg-i ag TTiv^^i TTUvrctg }(^ra-
^i^luuajf Gsiy olitomJrou; ojjrluj' iTretct}] <^'iicluj t ;^r' KiyuTrfov TroQLfJ^H iTnX^v ojuTViq

TroXifJUoq TToKXlig a,vi\et -y (^ fS^^^av^cu; ilg t ccl^/n^Xcoaiav aW^</ cfffir A9<7r8$' Jto p. 206

2/5 ^i^oucdcnv "^ i\pY\/uS^cov '^ oJitocfhjul^ ilg (^ «^cM/ov T dvoLjSctaiv djun^-) (^ T iTra*)^- v. e.

^A/W at/n/ ^ T^ yiig d^/UiKiav. ,, Ot^ro? (pnOTj' o TravTorg //«J^ cy ^pavd <^ciKVujuSfiog^

ouTnp cLvetcn tb a€/ i(cfj Sj^yi^ 'jrctvrcov \jz^Ket fjS^©^ , a.7ra4>7zt

q (^iCcudv OTnxizt m^ av
S^ y*ig miietv i7ra.j^iAKnraj Trkvrcdg' our(^ o tti /<5^ u^/^p t^ 3a/\52<3kr«5 ?\gLfj,(3clva)V ri

(t '^Tn yHg 6/k^cov ct7raay)g' ro odtv q y^ yuZ Sj^^^n^c^rlofj^og, to t liosueAov du^^stosri

'Zt^oioiichTa rc^ 7^y\^i iimyLym ry\ yil)i ry\ Ufjmripct' rcturoL ^ i^yoL, -^oD 7« Trctvrtnv

Kuejlii tb i(^ 7roit]r5' ilra (^aP^g/j^og r dyvcoftaiju^luj oumJv c/k t^ «s:%i ojjrHg '6^J^ei^oLf

yvo)fj,tig tQ diHj iTTciy^.

" Ou-^ a>g i]o/ AidjOTmv Ufj,etg I96 /ttp/ ijOi 'l<r^«A, Ag></ ^c^e^os; „ Ou «^^^/tAw- V. 7.

OTOus A/.dio4«v i^fj.!w up(^q i/L(^urref; 0U5 ^ ouc/1 (^ouvofj^cjuf n veifj^ccg c^oLipiTvv lyca.
*' Ou (^ 'lo-^^A a,vr\yiy>v 6k yyig klyJTrfa; ,, OuJ^ ^ oocuTi^ v/ui^g 'ottv 7* kiyj^^a
>\g.^ci>v y T^ 'rt (^aKetou; ctTivKAsf-^oL Ty\g TnK^s^g c/Keivng-> i(c^ y^9 a.7n(pyivcL rvcraun/]g n i(^
rvioLuvig KuejLOug c^ ou ^z<>^a7]K0'jaTig ujLUV j oura> /« n <it%i Ki^OTroji; axp-dltu TnTroiy^iccog.

tibus consumam. Et post tot quae passi fuerint mala, turmatim omnes in captivi-

tatem abducti, illic meo iussu merito peribunt. Ilis addit.

" Et obfirmabo oculos meos super illos in mala , et non in bona. ,, Pro eo ae
si dicat: perseverabo illis instare , nec boni aliquid impertiar , sed eos omne malo-
rum genus faciam experiri; quandoquidem horum se dignos operibus suis compro-
barunt. Est enim Deus creator omninm ac dominus qui universum potest vel solo ,

tactu quassare orbem terrarum. Atque boc idem Imic quoque regioni faciet de- ,

creto quodam totam concutiens atque in vastam soHtudinem redigens ita ut eius , ,

incolae omnes luctii corripiantur. Nam instar fluvii aegyptiaci, invadens eos hostis,
multos interficiet, et reliquos vi pertrahens in captivitatem abiget. Tum dicta con-
firmans: " qui aedificat in caelo ascensionem suam , et promissionem suam super
lerram fundat. „ Hic , ait ,
qui semper in caelo se ostendit ,
quo ascetidit ibique
degit , cunctis supereminens , omnia coniirmans qiaaecumque in terra se omnino
facturum promiserit: hic qui aquam de mari extoUIt et in universam terram effun-
-dit: idem nunc quoque agit, dum iVssyrium, multltudine sua mare exaequantem
in reglonem vestram immiltit. Sunt enim haec Dei opera domini universalis et crea-
toris. Deinceps , ut ex hac Dei sententia vecordiam Israhelitarum coarguat, addit.
" Numquid ut filii Aethiopum vos ^tis mihi, filii Israhelis? ,, Num similes
filiis Aethiopum apud me vos constitui ; quibus ego q-uidem nihil peculiare contu-
Jisse videor. " Nonne Israhelem de terra Aegypti eduxi? ,, Neque enim, sicuti vos

-de x\egypto sumens , acerbo illo servilio exemi , talisque ac tantae et nihil ad vos
|)ertinentis regionis dominos feci; ita par aliquid x\ethiopibus fecisse visus sum.
"" Et alienigenas de Cappadocia, et Sjros de Bothro? Bothrum nonnuUi aiun*
,,
 y

136 TIIEODOKI MOPSUESTENI

" Kct/ G^" OK Y^ctTnffctSbx/icLg^ ^^

cU^ocpuAst? g^
luoi^g 6fc Bo-^oov fi')', ,5 To ju^ c/ic
p. 200. Bo6p8 7JV25 g(pc6(rcM/ Ag^cS^ , T^Tgg/K gx Kcz^ftTK (2) T^ vuv 87M A^^jU^yjg, mvi 3 Xappav
(T^iMuj Q oDff-o»' T a^tit-^oT^ya^; lavTlw a(p£=/5, 7z</^ ju-yic/^v «««^eps to v'oy]jl(^ cn/jjr&Xeiv
, ogjg 7K>in cLV 6 i/V;A«/^(^ ttitt©^ ci/ tjsto/? m, to a7]fA.cuv'ojuS^ov ^^ tS 7rap'ovr(B^ \^'

ov y) T&ro My{ 077 G^ dM0(p'v7\9ig avriytyiv c/k Y^ctTmctSbydicu;^ ;^ G^ 2i^p8? g*c Bc-
^08* 70 y) Ci/CM/TJOV jSsAirct] cP^aKVWUCtf j 071 «d^V TOiSrO 7r(X^'l^Y\VJi.V ITc^ig-i 0\0V ePil Tb'-

TOI5 3 <^?nj fjueil^ovci ^^ 'rz^^^ Tyrcov r ivyvcojuipTUuilu/ iig olutvv ^s>^^ Trctvrcu; ^yivcL] (pv-

?\SfMi^aui' J^i^H yi ovr^^ ;^0.toitvs, d)g iiynp a,v ctyLyJov Iw y^ Iri^ig 'n>^^7ikY\cnu>g Th-'

roig, TTctvTCeig ctv Tivct if^ ^off^voictv iXi^yi /Ze^ ajuT^g yi^^fi^ctiy />^ r (^ t^ ^ssr^voicig t
cmoijhv ivyvcagov oLTrctcnv if)' iTrei n^ (W/ \(r^y\K ap^ oLTikcdg oLVYiyctyi t^ AAyjTrfov-, c^'

&)96 $0 TwkXvig eiytyoY t^ 'QnjumX^ajgy l^TYiJ^etov i^ytaa,^ '^Sf^g td OTcei^diY r ctTTctv-

rcov (pctvlwca cjWTYiejLc^ > (^ cPiau^orlw Xezgov.

T< Quju ^ (pwo?; ,uiTzt<^(rig TiKeic^ yy^vctcn c^ totiwv iig roTioig' oiov cTm n ^jj
li^^ T Qappct tS Tm^og t ji^fistejLH yy^viv 'AlB^oLf^, ci^gA^VT©^ ju^ 6/k y^g XctA-
cfkicovy iknkv^vrQ^ q ilg Xctppcivj iiTzt TiTiXdjTY^iihrog ojuTodj' o3iv c^yi :{^ jLLiTzt^ruvaz
yy>Yi ?\9i7ihv T 'A(3^aft ^
t TlcLkcu^vlw hk ctJ\\7\9v q Ǥ ^fpt^ o /uigJH^e^'^ \a.)icc^
p- 207. fS^^avrodv r ^^^^anKcvTzov ajmS 'Qn t A^iyw^ov jLViVigJi' rocrsro cTw 77 yiy>vi (t ^3:%/
iTipag ag ilnog' icoLf wig i>c KoLTfnroLcfhicictg cpftco/j^oiy 'f^h t«s TOTrag t d^oa^^vKujv jiaaQ.-
gTSLvngy lyiigLrijuuyY^traji/ d^etvoig ^ y^pvacnv cwrz^v juvipog' c/k Bo-3"tf8 Ti Trcixiv ilg 2u^8$

g7iE£pi jLi^Tct^VTig t TroLp" ajUToHg Ti Jiifjceivcw j (^ T '^-h/uu^icLV iJi^cLvro T '2<7€P5 (^Jcetvag'

^nMju^©^ roivwu iiTretv ^og o-n fJCYiehv) roiOLVTzi ehJ)^^Y\rou-i oiroloL 7np cuuro^ig-i iiTn

dicipro iis quae nunc appellantur Carae, alias vero Charran. Ego vero hac superflua
disquisitione omissa, quae nihil sensui intelligendo prodest, quicumque demum heic
denotetur locus ,
praesentis textus significatum exponam. Quippe haud dicit: alie-

nigenas ex Cappadocia eduxi, et Sjros ex Bothro; sed contrarium potius adfirmat,

se nempe nullum eiusmodi heneficium ahis contuHsse , cuiusmodi Israhelitis; ita

ut hos oportuisset gratiorem prae ceteris animum erga Deum conservare. Namque
et illud exploratum est ,
quod si forte etiam illos pari modo in libertatem vindi-
casset, omnino providentiam quandam circa eosdem adhibuisse diceret, cuius provi-

dentiae scopus cunctis facile esset compertus. Sed enim Israhelem, non simpliciter
tantum ex Aegypto eduxit , sed multa cura illi adstitit quo idoneum redderpt, ut
,

ex ipso salus universaHs appareret Christus dominus.

Ergo quid demum dicit? Migrationes multae de locis in alia loca fuerunt; ve-
luti Tharrae ,
qui beati Abrahami pater fuit ,
quique de regione Chaldaeorum egres-
sus, in Charran migravit, atque ibi deinde mortuus est. Unde et contigit ut postea

Abrahamus transiret in Palaestinam. Constat etiam beatum lacob cum universa pro-
genie in Aegjptum incolatum suum transtulisse. Simil^ quiddam et aliis contigit ut ,

credibile est: et qyidam de Cappadocia egressi et ad loca alienigenarum migran- ,

tes mixti sunt illis parsque eorum evaserunt. Ex Bothro item ad Sjros alii trans-
,
,

gressi, apud eos manserunt, et cum ipsis coaluerunt. Volens itaque Deus dicere ne-

(1) BoSpcv lieic intelliirere videtur nomen proprinni Tlieodorus prohal^ilius fortnsse, qmm Hieronr-
mus, qul a|ip('llativuni apud l.XX. iudicabat in comni. ad Jiuuc locum. ILn verba: pro Cyrene , Aquila
et quinta editio ipsum verbum hebraicum posueriint CIR: septuaginta Joveam, id est ^cSgoy : Thco-
dotio parietem : Symrnachus Cyrenem , quem et nos in hoc loco sequuti sumus.
^?) Videlicet ex hebraico •^ip.
 ,,

IN AMOSUM CAP. IX. 137

jUAy 071 «X cv 7a^</ g%ov v/j^g AldiOTrav, ox, M^^tg tu i^&vn (^H^^/u^oq aTravnt ilTetv
<^ on fzyfJiva, t oimav oL^iaxrct^ a>7rfcu Tjoik' avY^ytyiv y) (^ncnv v/iigig /t^vag ok r^ Alyu-
'Bh^ /J^' TwXXav /AAV bttv /j(^Tu>v > TTvAAri; q ^ss^^cfh^bTTonccg' Yiyt^v rs ilg ylw Toamj-
rlw }^ ty\Ki)(9^vtIuj ^ vg v/^i itm<pyivcL KVQjLHq ii^v v/Siv 'Zt^^cmich.cnii' ov [A,la/ ovJl fig

iuvtIw htw; lAjiAudttT?, a)cn7ip ol c^ocpfAP/ c« KoLTrnToJhKictg 'Qn/iA/AAry/Mvoi^ Jj c/x. Bo-

•9"fl« To7$ 2u^/5" iMTOLgka^^; ^ Tivas \:zsr:> /jl^ /df)y\i{^(nv oy.ei^voi, nJev iyjicrcLq iz^^cfh^ov
iiji Tivct Iftlw cJ^cupiTOv 'fki/A\eictv JaKvua-a^ ^a^ ojjt^ g' 'Ze^; ttj^ ^ cai 'StrgpojiAuTWV

Tci^i Sfdyiv ojUT^g, Trap olg 7np iJaiv v/^g q Jii?\9v /^ /jff o<7Zi)v cJ^i^ct?\9v <$ ^v-
/j(cf.TU)V' oTmg q c/)fn'yt^v t gp«//jjv, OTmg q iicmyfpv ilg t ylw r^ iTniyfi^Jctg , ocm; q ^. sos.

v/{oig yiig 7[vm'iY\}{g^ KV^ag^ auTravTCtg Gffir sV ofTfi? 'Ztf^n^v ovtcl^ oiviXcov' oang 3 it^
JiiT^Aiort /u^JiJiiq v/juv 'fki/JUiKtictg -u^J^ TmvTctg dv-^^Tiztg' vyAp m ctyccv 6(pei>9v-

Tig ctiJS) /JLGi vifteiv 77va, iiJivoc Ae^v 'ir^ dJ^ iftn yi^^n/^^c^v iig v/jigig ^6^JiJeiy/j^oi
(poUVi^' T\ OUVj
" 'iJs 01 6(pOaAyfc(p/ KveJ^n T -SiS ^T (^oLcnAeictv t cl/MPtwtJqv j^ cJ^ct^ olutIw V. 8.

^CTO 'ZEt^cmiTni t^ >ii5' ^^ otj gi5 teAo^ oi^ /u-w c^ol^ t Oi;«5V 'l£t;«^i.'/S , As^ Kvpiog. ,,

'Ttt^p //$^ 0'xu TttvTY\g TY\g ciyjco/jjtjuuing d^iXco tb t;^,t{^$ lyig yfig, if^ ilg oLl^^/^Acecnctv

(tTra^Q) T «TW TTCVM^V ^CtCTlKeiOiV' OV [tlw (ivi^OftOLI TTCU/T^X? T (t^^Ctfir/^V V/A^ OLVPif-

yoLcn^oui-i /u/JUVY\/j^(B^ Trig yvcoftyig TYig iftvig /xff Y\g TvauvTbjj gva/f^ tIw ^fki/MKeiauf,
" Aio'ti \Jii iyco cvTiXT^jtouj ^ (^ KiKftr\att) q oJkov la^i]\ cv 7m.at Tci; i-^viaiv-, ov %'c,- V. 9.

7I0V KiK/Ji^Taui cv Tz/ XiKftc^' f(^ ov ftY\ Tikavt azjuu^ift/^ Ifki tIw yluj. „ A/;t/tf ^ Tyj

KiKftcovTtev olKoovol Ji^ ^eJ-^ovTCov tQ a,^f)ii T cnTDV, 'Ss^J^azo /Ajj v/ji^g ilg ctl^/^-

mini se tanta beneficia largitum ,

quanta Israhelitis ,
primo ait se eos haud illo or-

dine apud se habuisse ,

quo Aetbiopes , a parte scilicet cunctas gentes denotans:

tum dicere pergit se uuUius parem umquam curam gessisse : solos enim vos Aegy-
pto eduxi multis cum miracuhs et insperato prorsus agendi modo: deduxique in
talem tantamque regionem , cuius vos dominos feci quamquam nuUo iure ad vos
pertinentis. Neque tamen ad praedictam terram eo modo pervenistis quo alienige- ,

nae ex Cappadocia miscelU, vel Syri de Bothro, venerunt: etenim bi migrationes

quasdam fecerunt, nihil mirabile habentes, neque ullum meum prae se ferentes pe-
culiarem favorem: praeter quam quod isti in proselytorum ordine sunt apud illos

quibuscum versantur. At enim vos quantis ego prodigiis liberaverim, notissimum est:

quomodo per desertum deduxerim ,

quomodo in promissam terram introduxerim
et quantae vos possessores regionis fecerim , omnibus qui illam antea incolebant
peremptis: quantam denique vobis prae cunctis hominibus et quam constantem cu-
ram impenderim. Quorum omnium causa, cum eximium mihi deberetis obsequium,
nulium tamen beneficiorum erga vos meorum respectum ostendistis. Quid ergo?
" Ecce ocuU domini Dei super regnum peccans et auferam iUud a facie ter- ,

rae: verumtamen non in finem auferam domum lacob dicit Dominus. ,, Propter ,

hunc sane ingratum animum, auferam vos de terra, et in captivitatem expeUam tam
nequam regnum: non tamen patiar plenum vestri consummari exitium, memor
voluntatis meae qua tantam vobis curam impendi. *' En ego praecipiam et venti-
, ,

labo domum IsralieUs ,

quemadmodum ventilatur in ventilabro , et non cadet frag-

mentum super terram. ,, Ritu ventilantium in area, et secernenlium a palea tri-

ticum , tradam vos gentibus in captivitatem: haud vero absolutam vestri perniciem
i 18
 138 THEODORl MOPSUESTENI

Xaxnctv Tolg i-^vicn' TretifT^kti eh v/u^ (^ d^pavior/^v ouk Ipy^mf^i^ctf, ^s^aw^av oug a.Y
y. 10. dj<»$ JhKijLig^azo r t^ owTTieia^. TauTns iv^eiv. " 'Ev pof^(pcuoc T^i^TYi^raoi TinvTig kjt^-
p. 209. TwAP/ T ^S jM.8, 0/ Xiy)VTiq ov fM\ iyfto-yi iiJ% fjuvi gA-S-*; \<p fi/{^q To, >csf^' 3j ^A<pcu/ie^

y) Tzf TroAg^Ct) CTZjtr 'zz?€^$ to ^i^v vivovTct4, }(^ ouk oloju^ovg r^ Tag 7^ 'zs^(pY\TcSv

ftcwucrig i7nX(£)(n^aJi tj 77J Xvtivujutwv cunhg. OvTtd ^Jcf. Tuivmiv 7a iTr^djoo/u^ct ttj^

?\ff,(^ fdiuva-cju; ;CP^;^\ ai? <©^^ t aajL/gia)!' 'Z«^ to$ iA';^^ avfn^cuv^v y\fj^Ki <f>u/\5t$5

aT^ 'is^^^c. 'ir^ j3ci€uAcovici)v u<n^v ih G^ A9i^«?> fj^lwvi ;(^ r ^ to xpeiT?©»' oumJ^v
(MT Ofcetvo ju^l^oXlw., (^ (pv\(nY,

. II. " Ev TVi H^pa dzetVYi aLVct<^crw t cmrwlcu AeimJ^ t 5T«?i7&);ci|flM'5 ;fpt^ dvoiJCOcfbfjt^iicrco

ojvtIw fcst^i tfj h^^ouf 7$ a/£ifv©^* o:7z»5 c^c^mthWot /M« 0/ f(gt.Ta?\9i7ivi «i^ aj^^-g^Troy,

;^ Travm to g-S^K^j l(p a 'b'hxi)thY\Taji to hvo/uigc fj^ou Xtt ax)Ttt.i Xiyl xJfe/^ TroiaTj'

TmvTzt TctuTa. ,, kX?\gL y6 /t^ t t^ KuTm^v Trei^pctv /u^Ta(3ctAcS ndvTct ^ to x.tferT-

V. 12. TDj', ;j£(t/ aKS^/gg^ T ActulJ^ T OT777(i);ci|oM' (BctoiAetcti'' (^ TrdXiv c^ ^Tiig ^T/^a/^t^ov cZ&aw
TTCtfTI TZeT AfiS'?'' ^? /^^ ,^'voy TiiTWV G^ TJzOTAe/CP^ByTa^, cAv^a ^ ^ TTokXiiq T Ci/CWTIWV
•uzjTO T>i5 '^vof^oDV OKTi^y^^icog Kivaju^ouq ^ov o/jj)y\9y\crcLi (^ t« TrocTr)? 7wiy\tIw t? ^j^^

jci;6ioy (^uTa y5 "'STnxpcuviTcti i(^ ^Se^g TTipctg ol^cov ajuTtt ^og' ci/Tttudu /Av onv Ta
j^ T \7m,vo<hv T "^KOT Ba/SyAofy©-' As^, ^ti J^ (ictcnXia c/tc t§ AawcT ovTa (^ Zogp-
p. 210. ^aQ>iK iTTctviovTig 'fh Ta oiKeia v\fA^X?9v oLTrajiiTiq '^^^' /*^'^ "^'
^ /i^K9^eJi-©^ ^lotfuo-
Act. XV. 16. /3©-» Q/ T 'Z«)ie^£ga7 T/) dylcov ''^TTvgoAcov * ^Qh t ehazroTH Xe/5"5 (pcuviTctf TVi (^ODvvi cruy-

iVi^y\/^v©^ TaL/Tjj, aTis ^t iK^ctcjiv d,Ar\dri ?\^lBii(ry\ toti ot!w'i)(^ ovTCog y\ ^ctcnXeict
TnTffcoKXjO, tQ b.a.uiJ' dvi^pi-^ (^ Tma-av "STivlSoLXscra arz-d^cnv 64/ Ti\eiony\Ti i(gLTi<pi' tot^

J% (t T jBiCcucocnv iiXwf^iv y\ [2>ctcnXeia, -t^ tS ActmJ" Sj^^Jh^g:, <u)^^7iXy\cna,Y r t cclc^vog

r/ukpauLg^ otz "Mp c* chlu/iKei r cTvgaaiv ii^v }(^ /uikv ^ to t '^yYCoaiv tIuj diioJY ly-

faciam, conservans illos quos hanc impetrandi salutem dignos iudicabo. " Gladio
morientur omnes peccatores populi mei, qui dicunt: non appropinquabunt neque
venient super nos mala. ,, Bello enim eos perdam ,
qui improbitati sunt dediti , et
non credunt fore ut iuxta prophetarum vaticinia triste aliquid sibi eveniat. Postquam
sic hactenus , eventura populo mala propheta praedixit , tum quae ab Assyriis de-
cem tribus passurae erant , tum quae postea reliqui a Babjloniis ,
praedicit etiam
ipsorum post illa in melius conversionem aitque. ,

" Die illa suscitabo tabernaculum Davidis quod cecidit, et reaedificabo illud

sicut dies saeculi: ut exquirant me reliqui hominum , et gentes omnes , super qui-
bus invocatum est nomen meum, dicit Dominus qui haec omnia facit. ,, Age vero
post molestiarum perpessionem, omnia in melius mutabo, et prostratum Davidis re-
gnum excitabo : rursusque ex ipso dabo ducem universo populo : ita ut non hi so-

lum ruinae superstites , sed alii multi de numero contrariorum , rerum harum stu-

pore perculsi , Deum confessuri sint universi mundi factorem ac dominum. Quippe
haec palam decernit is qui eadem ad exitum perducet Deus. Heic igitur res circa
reditum Babylone agendas dicit; quod regem Davide oriundum Zorobabelem et

omnes in propria reduces habituri sint. Beatum quin etiam lacobum in sanctorum
apostolorum actibus de Christo domino hanc eandem locutionem usurpasse appa-
ret, quoniam ea verum exitum tunc habuerat cum reapse collapsum Davidis re-

gnum resurrexit,omnique vetere corruptela abiecta perfectum statum recuperavit. ,

Tunc enimvero cepit regnum posterorum Davidis firmitatem, parem diebus aeter-
 IN AMOSCM CAP. IX. 139

/<5K7wy 70 cfcAw3i5* <w^ ii^viSFajf ji/kv 'zzv^ 7» 'ZJ>€p(p«7« t (pcavlw to, i(^ r iTrdvoJhv icD-

/^a, fx,!ivvovr(^ te&)5* to q 'ir^ iJptfjiAvcov oiAt]dig ^ jSiCcuov i(^ a.uvixdjiov ''Qn tQ eh-

(moTH Xe/r» J^eiicvvjuSpov 71 ^f^c) oi/fcty J)}cauav iJXn^^iraj dtc tQ jutsf-Hsf.QjLa ^lcuca/Bou Trii

(pcovHi tIu/ ^ticnv (i).

EiTa n^ }(gL^XH ijclwvcdv tcl toi^ ainvtg ^c^.iaoju^cL )(gc^y ^ss^^Tihiiaicag rolq y^gi-

TFoiq 'Zi>^(piiTcug Myi tv }(^ rp KctpTmv tIw a,(p^v'ictv awmq ^zit^aicnSl^aJi TravriKcSq^ u>q

G^ cJ^ a,Aa)vQ^ (wKMy^/ukvaq KopTTsg Sj!^cfi^(Q-oLi r "^vyfw , coejLfJt^cdv fAv cuwmq "^-
J^icfb/coivcov r KOpTmVy /^vov q «^ ;^ t o^v (z 'P/j ^avcSv TroXXlw ojUTolg Trapi^VTCov r- ^n-

T d^p^vW, 7ik€i<^ 71 "oart c/K.(^vovrav )(^?\J.' ^ 'T ji^v cu-^^juigcXooaictv Xvaio^ (pnaiv^ t&T
XgLC^y co^ ?\gL(^'ovTa4 t\ aJ^etav-i )(^ yiyivOTCtg cv rolg olMioig, <^ rug oMcLg kJ tv 7ra-

AfluoK dvopdtoauf X^M^-> K^ "^ 7^ ng,Ti^ya.cra,fAAv ovg (^ o^ aDri\g }to/uul!^i^aj KapTWV

cv ^iQcuco Ti avTiig f^g^^azo t^ oix^ictg 5^5* 7»7D ^ Aiyl ro i(gLQc(pvTivaw ojUThg cv tyi

yri oumSv^ yjjf

«x iaaza 7^ oix/iiaj; i^co '^iiQ-ctf ^^ctc in, r\ani^ ouZ auThg KveJ.Hg a,7n-

(priYct r OLoylui' nx) yb ov fth dxcoToc^c^aiv hkati "^tto t* >*t5 dimi^v «5 iJh}}(gL ojUTvlg, rhiv
«AjTlpT* 'Ivoc iiTrri on ov '^riavvTaj ajurvig in Trcppco- cog^ t^ a,i^jL(gcXcoaict coaffip nv) i(cf.T-.

i^juSpoi oTiiTryi, fjLti Q o^av ehbua^ r oiit/cictv ylw' ^vrct cfi (^yiojv, ^^Trii^aaig tI (^ g^^y
dibi rS TPSinrQ n imvrcov (t kvqxH'

nis ,
quia perpetuum statum obtinuit. Praeterea et Dei quoque notitiam apud re-
liquos homines cunctasque gentes diffundendam fuisse , res ipsae gestae verum de-
monstrarunt. Quamobrem prophetae quidem vox res post reditum eventuras ha-
ctenus dixit: attamen dictorum veritas , et firmitas , et immohilitas , ac perpetui-
tas , in Christo domino ostensa et consistens , iustam heati lacobi dicto auctorita-
tem praebuit.
Deinde et generaliter praedicens quae tunc Israhelitis eventurae erant prospe-

ritates, ceterorum ritu prophetarum dicit, adfore illis omnimodam frugum copiam,
ita ut coacervatas areae fruges exceptura sit vindemia , maturis semper concessis
fructihus ; et ipsis propemodum montibus coUibusque copiam suppeditantibus , et

omni re bona affluentibus. Captivitatem populi dissolvam , ut securi sint , et post-

liminio fruantur , et suas urbes in antiquam formam restaurent , et agricolae terrae

a se cultae fructus percipiant. Firmiter eos in sua patria stabiliam; id enim sonat
eorum; et non sinam ulterius extra patriam regio-
dictio: et plantaho eos in terra

nem fieri cuius ipsos ah initio dominos feci. Nam verba et non evellentur ultra
, ,

de terra sua quam eis dedi hoc sigaificant id est procul illa non amandabun-
,
, ;

tur ,
prout tunc evenerat quum propria captivitate tamquam velamine impediti , ne
aspicere quidem patriam suam poterant. Hoc est, inquit, decretum opusque Dei
rerum omnium creatoris ac domini.

(I) Heic, et alibi, et praesertlm in prologo ad lonam, videmus Theodorum nostrum haud ita low
Sai6(p^ova esse, ut quibusdam interdum visus fuit, sed prophetarum de Christo vaticinia agnoscere et
explicare.
 , ,

140 THEODOIU M0P3UESTENI

EPMHNEIA ABAIOY TOY nP04>IiT0Y.

ix:
jiS^Oi T a,7rwXeicLV-i 6 ^r ^ZD^^ryiyifo/ukvcug auToiq i\J^jij^Qi oz^^cpopais, oo^ ^ oi/ju.-

p. 212. fs^^^eiv 'ZD^g ajnxvTx Tolg "^^ovaiv cLUTolq-, yiJ)j TtOTi v^ ^ictv avy^PM(nv ov Tretpcx,

;(^digvLVTO :(cf,)ia)V' ')^^vicrztv yb 'lcr^nAircLi lukv c/k tS "lctjta^ ^Tu^vng tv ^©^j

'lcl^iiftcuoi Q OK T 'UcTud-i acT^jcpol Q ricTztv ^roi ijo/ t ^laztctK' (^ iTretJ^ i/(p d^ioLV Kejtaiv

r/J (n^^%rQy!im 'Qri (^ \ct}tci>^ /tunXnXvdi^Twv -, Sj^. /Udcrotg n il^v atnhv o 'Uauv
(^ dviXei^v K^^ ?\gL^Q/u8pQg yilSiiXirOj fu^^aycdjct^i fAjiV t ^Yctita)^ lig t Xctppaj' aLTnX-
&£iv Y[ i^Yitii]^-, cog ctv Tivppca yi^vor©^ Acdnpnaiiv w opyn t 'Uauv' ^ Jii'f(^ d^ict^ 'Z?>^-
voictg oi^icodiig o 'la;£<a»/3 TravTiXc^g cf)i(()vyi tQ a,chA(ps r ^?\&&luj' /UiTiKtiXudii q oftcog
ih cStr c^ oiurcdv h \^^'c^ th 'Yiauv i(gLTuy:>vTig td ^'(^ 'lcP^nftcuoi
<hifji,etvcLv ti oi

TFoXifMCidg 'ZD^g G^
"la^TnXirc^ gp^ms c/jc r ^IctKCe>(3 t^c^^^jidpHg-i wg \(pluu wJ^* TiDi-
KiAcog Tvivwu -r J(^r ountJv i^pctv o^cf^ettcvv/u^oi-, kid^v riTiov t ouurlet/ imef^^^curw yvw-
s [tLv ^ v^ (^ KSH^v 'Ofcetvov-, ^-S"' ov aosveJ.-<ig Vt iV^MAircws, <t. fioLCvAcovikig i<^^v
T»j Ti 'lipncjuAhfA' f(^ Toig T^ 'l«c/k (^vXvig IvPik^etv cnjUyij3ij' co<7i, (t TiXetgu coa ^' te t
'lovcf^cucov oiTizoXefa, Toig ^oLCvXcovioig avftfSf^^ctj- ovTiv^v o fJigL^^^^ Acfci//cr tol k^
'Ps.cxxxvi.i. Ba^vXc^voL «zsr^cpnrdC^fwy ?Ciy<l juSp' * 'f)n t tiotuji^ Ba(BvXc^vQ-> c/nei c^ca^auju^ (t

6K?\SiLVaujLSfjj ^g^ Ttt i^iig' ch^ m icfkiKVV Tu K^ r al^j^c^AcoaiOv c/Keiv!w avivig avitj3i-

^
,

^nwoTtt i7retJ% t to ^cparloj' cwWv ju^^^oKIw *

'

H\^^^- )(g,)(gi' q (^ rift^Ai fttwuetv :, hmryl'

fA^/r\^Y\n icvQM rp C^oSv ^Ecfbof^ r ri/Uipav 'lipaauAnfty r XiyjVTcov OK-^iVHTi ojcKiv^TZ %cog
T ^jmXicov auTvig' iv<h\7^v yO oti i]»5 'Ecf}i)ft g^ \<^Hftcuiig Xiy^-i aft(^OTipcag Tuvroug

COMMENTARIUS IN ABDIAM PROPHETAM.

I almici iaradiu Israhelitarum Idumaei erant , valdeque hi optahant illorum exci-

dium, atque eorumdem adversis casibus laetabantur: immo cum ipsorum quoque
hostibus perpetuo conspirabant ,
postquam Deo permittente Israhelitae variis cladi-

bus adfici coeperant. Porro Israhelitae a lacob genus trahebant , Idumaei ab Esau
qui fratres erant Isaaco geniti. lara quia divino iudicio ius natu maioris ad lacob
-i> transierat , atque ob id invisura habebat lacobura Esau , euraque interficere , si oc-
casio tulisset , moliebatur , dedit operam mater ut lacob Charras peregrinaretur
dum interim eo subraoto quiesceret Esau furor. Et lacob quidera divina providen-
tia tectus plane vitavit impendens a germano exitiura; sed taraen manavit in po-

steros horum odium: retinueruntque Esau progenies Idumaei hostiles animos ad-
versum Israhelitas de lacob , ut dixi Quuraque multifariam iam prodi-
,
progenitos.
dissent simultatera illara, tum etiam mentem suam aperuerunt quo terapore Assyrii
contra Hierosolyma ludaeque tribum, expeditionem fecerunt. Tunc sane plurima
ad ludaeorum perniciem fecerunt , cum Babyloniis conspirantes. Quare et beatus
David res babylonicas praedibens ait : super fiumina Babylonis , illic flevimus ; et re-

liqua. Quibus verbis mala per illam captivitatem ludaeis eventura significavit. Ve-
rumtamen quia meliorem quoque rerum ordinera restituendura dicturus erat, ad-
didit: memento Domine filiorum Edomi, qui in die Hierosolyraorum aiebant, exi-
 IN ABblAtf. lil

vilov c« T^ T ^ctaiXeiav lgoej.av oii ^kfuaictg hraTct^i t 'EcAajw, h TivKifjLCt)' uto, a.Tri'-

9-«Af /iBp 'z&^q (^ 'iff-^wA (^AcnKiA i^ TPsMjuiov ojUTvv c/K}(gL\li/u8p'^' Q vfBejt^itcaig

'"STntx.pivaijudpoq Ttfoq ajuTvv, iitrfog Tvlg T^nmq (^ t^to (Pwot* * im.Ta^cLg iimTzt^iq t 'lcTa- viv. Reg. xiv.

Lcoucof' <^ «VJjpg (72 « icapJict (TH h ^apetct' 8$ c* ro7$ avooiles^q it) to 'EcAyp g^pM, 'lcTa-

fjLouag cv TO70/5 UTmv juvn^im txhvwu (^ncJi t IcT^jM-cuwy, o^ToVcfc c^ ^-S"' «/(^ 7n7ro/«-

i(pL(nv , of (^ K^e^v T^ ovfjL^oe^q T^ ^/tfcgWtfO^, 'Z«?^(I)otcny Tjfg lctuTwv I^TOiiiVacTO ;(5sx<a?*

w^ td7$ STT^AMAy-^ccnv MyU^v cnjjjiTn^vm j et 7mq oLTtacrctv c/tc ^ct-^e^v avctcmctcxicjuv t!w
710 Atv, y^ jt<t«Jfe Aei-^vov auwm'; 7i }{y^>!t7rotiv «tc (^ hvayi' * dvytTV]^ Ba/SuA^vo^ « *ps.cx3[xvi.8.

TaAaiTTwp©^, ju(^}(^ej-©^ 05 dv7am;c/)yc7^ <roi 70 avTCLTfoih /utcf, <Tii, b av7a:T«c/iy;ca^ ^/wlv p. 21*.

tf^etKVvg 071 707^ «/^ (^ ^le^ai^aloig vmp t^ yvcofA,Yig cy^etVYig l7ra^</ T-Tii^caej-ctv 3i6s* 6:777-

vi;(pt cT^ T /M^ /3ct^uA&)v<6e)v }(c^cmaLcr\ J^wuag^tctv , t ^acnXdjojLB^luj iroKtv cwmv a/u(gL

Tt^ Ti ^acnXei (^ 7w,cn ivlg oiKiicnv cujtIuu -©^^0^85 7^75 Uipcjztfg *, ^^ ^ 7ra'S"efv ^ap' Sub cyro.

cumJv QxeivoL a,7np oiiii K^ '^ 'lipi^oTzXyifyt, TnTroiYiWirav y\Jii\' 'itrg^^Aira? q t^ /^T^^bowj
arr[aK>\g]zaA ct]-)(jj(sthcdcna4 iig t oJx^ioc ;><^p^ i^n-avaytyvi iniKtY.

'LTretJ^ roivwtJ 7ioKKff,icig Sfcj. r 'zs^^y^tz^v ^og la i^g^KY^-^jQju^a (Tstr 'lo-g^^iAi-

to? 1(Pm i(g,i(gL-y 'S?£97?^v /x^ iJztra aojue/dyv, iJsrD (^aCvKcovicov q ;tt«r c^eivo, on te
ct]y^ju(ctKcdTog aTTOjg 'itresf-^K tQivv aTm^YjcriTObj t '^o^ttov ttoKkIuu q, «s ecp/tf j ^^ t
y^e^v OKeivcov tLu oiiceiouv iTnJet^ctVTv autipyiov 'iJnfA^ouoi, ^<2ov 'fkny^c^etov i]Kr(pivcti

YOfJU^retVTig iig 70 TravcoKi-^e). TmvTCug ''imKiavuf c^ ok t^ ]<re$tY]Krn>Uiig coPfiYijudpag cpjy-

'^eiaug' 'oTrbp liZ dicf TioKi/JisvJUTtiiv 'Zsr^J^Kcogj og ivv tb "laKOjl^ irig t/j 'nr^^TVKicov

uanite exinanite a fundamentis uibem. Perspicuum est fiiios Edomi a Davide in-
telligi Idumaeos ,
qui utraque appellatione utebantur , ut saepenumero ex divina /

scriptura cognoscere licet; et quidem ex regnorum libris historicis. Quarta enim

bistoria dicit ab Amesia caesum fuisse in acie Edomum; deinde missam ab eo le-
gationem ad Israbelis regem, ut ad proelium eum provocaret: bunc autem cum sto-
macbo respondisse illi inter cetera extulit te superbia cordis tui, propterea quod :

clade adfeceris Idumaeam. Quos in superioribus dixit Edomi filios nunc Idumaeos ,

dicit bistoria. Itaque David memento, ait, quanta Idumaei contra nos fecerint, qui

calamitatis nostrae tempore abusi sunt tamquam ansa ad suam expromendam ma-
litiam ;
quique hostibus nostris vires addiderunt , ut universam a fundamentis erue-
rent urbem , nihilque in ea rehquum esse paterentur. Addiditque : filia Babylonis
misera! felix qui reddet tibi retributionem quam nobis retribuisti! significans fore
ut eodem tempore Idumaeis quoque ob huiusmodi ipsorum mentem poenas Deus
imponeret: nimirum quo tempore Deus Babyloniorum imperium eversurus erat,
regiamque horum urbem cum rege cunctisque incohs Persarum potestati traditu- ,

rus ut ab his eo iure tractarentur quod ipsi pridem contra Hierosolyma exer-
,
,

cuerant: expeditis inlerim captivitate Israhelitis atque in patriam restitutis.

Quandoquidem ergo Deus correptura Israhelitas mala prophetarum ore saepe

praedixerat ,
primo quidem ab Assyriis imponenda , iterum a Babyloniis cum uni-
versus Israhel migrare patria iussus est; et quia valde , ut dixi ,
per id tempus Idu-
maei cum hostibus consenserunt, dum idoneam nacti occasionem se crederent per-
dendi funditus omnes quicumque de israhelitica stirpe essent (qua in re etldumaei
sine dubio Deo adversabantur qui lacobum ,
raaioris natu privilegio dignatus fuerat,
 142 THEODORl MOPSUESTEin

Vl^iciXTtV iuT^yiO^-i ^ TJZtVTOV T CKeid^y IfS^^pjU^m TrohXtw TIVOL }(C^ cJ^OUOiTOV mTFDl'

JL^Og ^TVTiXiKA T ^^AffW oidv[^eiv TB ^ TitTOig il)tog !w r85 "ifl-e^MAlTa^, il C/Kr

p. 215. tQ t gyAej^^ tF '^t^^TOKicidv x^ <S?/W KOfAAauju^n '\y\(^ov i(gi!^^jt^oi, TOicLVvx iva-

%o\iV 'Uy^^ r C9C r '^o^TmTO^Q^ oiKan t^ guA9><a^ "^WTj/SAwdEj^Twv t^ ^iW* ava^^/o)?
@ /«<P«^6«ov 'Ztf^f^mlw ^k^Jictv H^ 7«rw JViKmJCiv diog, d)g oiv S^ im.mg (Wii^ m
'Zt^ppi^cmog T n^^M^^ojt^tuj 'lcf^ii[/,ou'iig [itwvaiiv Ti[A,copioiV' 07rlwi;(^ oiv ^ tt) KoetiloY
fAmttytyCiv la \(r^v\KiTtSv cfhKt/^(n^ •Siof, iTmvocytyov Te ofTO? o;c t^ aA^^fjf^Kcidcnct^

K^ r^ ^P9^ 7raA/v ^^mthc^iig r^ oiKetcCj co^ (^ t 'lipHffuAlifA, dvoi)iOcfbit.'^crcLf , y^ t vaoK

0/ oyrJi j(^L(mdjoL(Trxji, cv S cPij fASLKigcL 'Zt^^^jvjtAV ouuTiig (ruuLHivaui TraAiv, t ^^^Kncmv
c^ ^ vofMwiig Sj^^vk^ioog "^jro^MpSvro^ ouuivdi TCtf d^cj^ &0yicnteiav' vvv te ^ ou /mk^y
ri Thitov fA^twvaig t -^v^yoyiOLV Trctpet^TO Tolg oL<hKiijuSpoig' f(^ ju^ t t^ [tlwvdivTuy
^KJBoLcxtv-, 'i-n jL(^A?\9v iTrei^VTO n» yvMftyj d^ov TruAoif n SLDto iipYiSrajf )(^ 's^^g "ioyyY
t/^BgpV CK^iCviKkvOUlj OLTrt^ Iw aLfA,(^Cd T^ (V^ OUUThg mthjuipviou^ 'ihiy^©^ T 3^8* fe HK:

aJh?^v ij) 071 'W^fAn^ict i» AstS ^ tccvtLu iTwieiTO t fjLlwv^nv ov J^ tioAaLju vmo 7^
orei-wieiflt^ 5 «5 7n>X?[3uc(g l<^lcuj iTjoieiTO t ^/^«A«ar 6 ^0$.
T. 1. " '^0^(ng 'Al3cf)iQv. ,, 0«;c/lv J(JJ tIu/ <hu/oLjU4V ^AAgtTl/ 7»ro, 7« hsyf^ KveJn'
p. 216. Ap;^ov ytp Tg xue/« r^ Cfg^^etav ovojL($L<^<i tQ ^S, ;tpf3"' ^
r^ 7rv<£>ju(gi,7iKYi "^QMi m?
^XOT^CptAu-NJ.etg 0/ 'ZD^^prJTOLf r/J iCJOJiB^COV iefi^VTO' (£' Og^CTJV 71» OfTO cTm T^ro )(cthei tIw
*^57C^'Au^f<v T ^/ctv, ^-S"' i^ c</g^'gro ouuToig 7^ licPriAcov ^y^^oji t ^visrOTV iTretJ^h

y6 (^ dicoQjtctg TivoLg ^^bm^iiTcog Sj!gi. 7^ 7rV(£ijL(^Ti)c^g cvi^yeioLg ^ 7^ 4^;^ IJi^VTO ivig

OIK&OU; 01 'Ztf^p(pv\TClUf , ^ T chehLOKOLKioi^V <l^ iQ^JU^COV COg '2>^^' 7/V©^ /\ff.7\9VUUT(^ VTHl-

x«ov, )(J)
T l}/|1yo/M^'it«' auJTolg cvipylctv •uzto t irvdj /Ji^Tog t aj<8* ^. 7»ro (^ ogjtoi»'

cunctosque huius posteros peculiari magnaque cura complectebatur ; et ipsos Isra-

helitas magnopere moerere par erat ,
quia posteri eius qui divino decreto priraoge-
niti tulerat benedictionem , haec patiebantur ab iis qui cum suo parente benedi-
ctione divina exciderant) ob haec, inquam, necessario Deus beatum prophetam ex-
citavit Abdiam, qui universo suo vaticinio eventuram Idumaeis poenam significaret,
quum Deo aliquando visum foret res Israhelitarum in pristinam prosperitatem vin-
dicare; a servitio scilicet expedire , suaeque patriae reddere , ut Hierosolyma instau-
rarent templumque reficerent: in quo maxime decebat iterum congregari eos , ut
ibi legitimis erga Deum religionibus operarentur. Et quidem nunc haud exiguo
raoerentibus solatio erat horum eventuum praedictio: tum vero post vaticiniorum
exitum multo magis credituri erant , haec olim Dei voluntate praedicta , et deinde

verba in rem collata fuisse. Quae res utraque comprobabat Dei erga eos providen-
tiam; certioresque eosdem faciebat, haec a Deo vaticinia fuisse edita gentis gratia,
de cuius incolumitate magnam, ut saepe dixi, curam gerebat.
" Visio Abdiae. ,, Nihil huius vocabuli vis differt a dictione : sermo Domini.
Quippe sermonem scriptura appellat eam virtutem, per quam spiritali munere no-
titiam rerum futurarum prophetae excipiebant. Visionem scilicet dicit pro divina
revelatione , cuius ope illis contingebat , ut arcanorum scientiam consequerentur.
Nam quia et theorias quasdam inenarrabiliter spiritali opera in animam excipiebant
prophetae, tum etiam doctrinam futurarum rerum tamquam ab aliquo loquente au-
diebant, pro sancti Spiritus agente in iis virtute; idcirco et visionem dicit scri-
ptura et sermonem Domini; immo etiam, ut mihi videtur, auditum: propterea quod
 IN ABDIAM. 143

cfcLnri )(^ ?^y>v KVQjLS t(gt.\ei' ^ Axalcu q d;g ilxhg^ are tji^ Trvdj/m^Tixm^i J)iJkcntcLK\a/q •,

*
coauip oixori wi, Ji^ju^jcov r y»(Saxv' o-S^v <t o iu(c/Li{g.Qjioq 'UcTztia^ o ^zi^^pinng (pncn' is. lui. i.

xie/e 71$ ^5"<i6a8 Tri oLKcyi r/u^', 'ivct {Ittvi 7^ J^a^ivmv r/uuv, i(^ S>v lcO-
tyi yvaxji

f^-^Yifj^ ^ao^v aKoXsdv^Tvt 3^0 /tc^^'6^©^ riaJA©^ lavrlw n diiicag t (pcovlw

iTnjyi'^' * agpt ji yn^g cJ^ dytorig-y h q a.xo« <J^ pt^jn^rQ^ d^H' eJ^eix,vvg oti «x aWcog * Rom. x. n.

^iwcvvay t rcjictVTlcu aiijohjj 'tsr^cryvi^aj^ roig 'ZS^^^Yircugt dj^ « <^ 7*15 7« a7<8 7rV(^-
jmgt,r(^ a/ipyeia4' ^ /i^)(J>eiQ^ ef^ (pyioi ActviJ^' * kXivc^ i\g 'S^^^o\lw 10 ovg fjun-y ps. xLviii. 5,

aivoi^cd cv ']^\'meJcc 70 fZ&^^KYifJiff, f^n' ivct iiTrri 077 '\jm^]g t olkxjIw ^ «A^ayU^©-
^eio^v T 5^6^(77^, Sf^TTOD^^fJLdJcjid Toig av^^Tioig T ^!?£$^;wv7i5e)V T J)iJkcmcL\'iajv' >(giv-

^03a TTJivtu' iwetJ^ iiTnv ^o^cng 'A/ScT/S, b "Ztf^^p^a/pii ng 'ZtS^c/LTikyiaicog ivig ?\9i7rug liZ p. 217.

7» (Bi^Xia J^Xcocnv \^vrog § tjvos ^^ Tzi Xi^ju^ay IjTTCog tz t TOiaCiTz» Asp^v ehiuuajuuv
il\n<p'or(^, ap^roLf t?^" t^ «zjT^cpwTeia^ pY\/u(aTU>v siwg,
" TacA Ag^ KvejLog diog rvi ^lJnjm^ia, „ AnKc^v <5fe« wv ^ '2&^^nr«a yyvircti.
'
*' AkjqIw Yiickxm. tt^^ tS (pno? , kj t 'iJnf^cuetv aJiiXcov
KvejLa. „ T^v q lcjo/j^m-i
ju^ ovTwv av^^Tioig-, t ^ovov-, ^oS^^ t -S?» JichyiJLOJi t c/)c/^-
jui^ TroXiw q lao^//t^'a)v

<ntaX'nLV' ilvx. 775 a>w>?; " K«) f^^oylub lig 7» e-^VM cJ^aTii^retXi. „ ng£/o%'^ As^ 70

kvkXco 71 «tz^/g^^v, o/ov reT^s w 7/ 7CiS70' «te» As^ 70, 7/$ aTm^i f/A iJg TfoAiv t^o-
^g *; 'Iva iiTryi ilg TroXiv Tireiyia-f^luu ^ Thni^ (U^i^fj^lw to^ rftp^? kvkXco' Tavrlw Ps. cvu. 11.

CULJU cpyicnv YiKHcra t aKolwv-, 07» oocmip -nva ((^Aoyhju t6 ^s^gay fJisf' cJ^a7ii<retXi 70 Oi-

x«ov ilg Tzt IGvM ^o?, aTrttvrctg ouuT^g cv kvkKco y^ ^ ^lJnfjLajLcug auK>!iyjdv. " 'Avct-

STfTE ^ cJ^ava^fj^ iTT aurlw iig TioXifHSV. ,, KctTa "^:7t)a7ft):7>/cnv 7t> Ag^v voefVtf^, iW
^ H^ 't§e/-oyluu ilg ici '«•^vm c^a^m^etkiv ^^iycov -i
ava^-vi (^ c^ava<^fj8p iTr auurluu iig

spiritalis doctrinae notitiam, auditionis cuiusdam instar, recipiebant. Quare beatus

quoque Isaias propheta ait: Domine quis credidit auditui nostro? nempe notitiae
rerum nobis demonstratarum et quas divinitus edocti sumus. Convenientissime
,

item beatus Paulus hanc divinitus protulit locutionem : fides ex auditu , auditus
autem per verbum Dei: significans , haud aliter accidere posse prophetis auditio-
nem huiusmodi, nisi a sancli virtute Spiritus. Tura etiam beatus David ait: incli-

nabo ad parabolam aurem meam, aperiam in psaltcrio propositionem meam: nempe

quam aure praebita divinitus hausero cognitionem , eam mox ad homines Jterferam,
ut officiorum fiat disciplina. Igitur quod heic dicitur " visio Abdiae ,, is est qui-

dam ( ut in ceteris prophetis usuvenit ) titulus hbri ,

qui nomen eius prae se fert
a quo ista dicuntur, simulque innuit quanam auctor virtute loquendi imbutus, ver-
borum propheticorum hoc initium faciat.
" Haec dicil dominus Deus Idumaeae. „ Significantur ii, de quibus prophetia '

fit. " Auditionem audivi a Domino. ,, Adversos Idumaeae casus, arcanos adhuc ho-

minibus sed tamen post diutinum tempus eventuros a Deo edoctus sum. lam quae
, ,

res audita? " Et septum inter gentes misit. ,, Septum dicit quo aHquid circumclu-
ditur , murum puta , aut aliquid huiusmodi. Sic ait scriptura : quis deducet me m
urbem urbem munitam, seu muro circumdatam. Ergo hanc, ait,
septi, id est in
audivi auditionem, a Deo scilicet missum praeceptum eius, septi instar, ad cunctas
orbiculatim gentes contra Idumaeam congregandas. " Surgite et consistamus contra
cam beUigerantes. ,, Sub reticentia intelligitur "" dicens ,,: nempe septum inter
gentes misit, dicens: surgite et consistamus contra eam beUigerantes. Tamquam si
 ,

14i TlIEODORl MOPSrESTE?ri

J>. 218. TJVXiJUiQV' aXTCtV^ T 3^8 ^UTO AgJPVTDS TE , (^ Wi\<L'oVTOq -y (^ TTfltf^^^^^V g;?-' OAlTi^tt; Tzi

i^VY\ Ot^AAS^VT©^* ^^ cOkl

^f^ CT^CfmyeiV OLUTOtq ^iXT^VT©^ CV TOig y(^ T^ ^lJ^iif^CUCt^ 970-
Ag/<;i<5* olov 71 f(^ /ttpi;($66«©^ Actvic!^- Tig ATm^i fA/t slg TiiXiv -ttfeeo;^;; ti^ liq o<h,~
yi](r\ fM \odc, T^ 'lef^oufMcuctg; ov^ av o dnog o OLTmcraif^^ ^fA^^'^ '/vo- 2/V^j otj o '9?05

imsi i\c, Qyir kJ) t^ 'lcTa^a/a^ ^ctTYiyyjai "miXi/^ig- IJ^iCdfji^ q t5td ;^ <2>^^ TZif fJisn^-
v - e/6) ^obvlt^ iv^i Tig ccv K^ "^TTVcnci^TTrcnv ovi^cuvi^aj tv Xiycov n Psi^vng n ti tviovtv
* Ps. II. I. olov ^ TO "*5 'ivc& T1 i(pi>vct'^cif i-^vri iOj ^oi if^^iTY^cntv i ol ^ctcnKeig t^ jii?, (t ol ot,p^v~
Tic cruju^^ncmv ^ t KveJa ^ kJ t ^iTOv cmW* Sj^ppn^ct>fj^ g^ eh(rfji.lig
ih outv i{^

eWTzSvy ^ *^pp<4a)/t£^ a(p' w/^ ^v^v oumSv /^ ^

;f5tv^[/3a k^ "^TTOcncoTrycnv tv
Xi^vng voetruui-i iig JMXcoaiv t^ yvcofA^ng fM ks r 'Zi>^^vo/(pj' OKeivlu) ihyi^ovTO <m^-
^
•PS. CXIX. l. ^<V roi^krOV ^^ TO *5 -2?^$ KVtlLOV bf TtS ^>Sl^i^aUj fJUi C^iK^^Ct-i (t iicmiCiiak fA,S'

KVQjLi puaztf r ^vyluj [a^h ^"Sttv ^Mcov abJiitcov i(^ "^iTiv yXojosng Jhhicu;- v^ "tTrvaicoTiraiv

^ ^(ptV^t/Sa (PM07 TO KiyCOV-i JVCt if, '2«?£^5 KVpiOV CV TZiT '3"Ai/3££S"C£/ ^ C^igX.^^6t Ag^V,
p. 219. >cye/g pDffw/ T -^v^lw i^a *^57D ^As^jJV a.J'iK/j>v ^ "^jto -j/Aa^arMj c/bAioc* tt) ;^ i\(jv\Kv.cji

^8, J^ ;6t«(r« K^ avTa^TDc/baiv iipnrcti t Tmvrog' 8tw5 «v /^plv^y^a As^* oti cTLo/sAg^gv

'^505 Tw €-3"V)i5 coani^ tivi (^odvn TzS o^Tctyfjf^Ti Trtf olKa(t) cf)iyef^v auThig i\q t k^
T^ ^jafjucuctg TroKifnsv' iiTct d)g t TwMfipv cfhAcoorct^, iTTuyj 'Z^og t "ijnfjucuctv awmv.
«c
V. 2. 'lcTS oAiJPgOV ehehi)i(gi. Crg Q' ToTs g-3"VgOTV « TljLtW/^^ ©-• 2i (7^ (r(p6c!))Ct. ,, rioAA^J
cra (pnOT «^ T TToXifuodv T (Td^cLylw \pyiaTtfjSp'^-i i\g oX'iy>v; cr« fc^^azo ro g-3"v©^*

«9? TniVTWV i^T^ovctg u) (z cv aTifJuci j^gtd^gTivoL} ttdAA^* «$ ikio itoKKcSv Ti TnTToXioo-

y. 3. Wi\fJ^ov ;(^ fAVCiOig (t^l2Xy]d4vTzt :(gLitolg' iiTct Tig y\ obiTiaL'^ " ^H 'us^pjicpavicf. t^ ;6tff-

cTio^ (r« iTTVi^i (n. n^/LcnduulkvTa cv r OTtcCig ti^ Tn^c^v •, v^^c^v r >csff^\KioLv ctvn/* Aiycov

Deus haec Idumaeam gentes colligeret, immo-

diceret iuberetque, et undique contra
Lelli ducem se fore reciperet. Veluti etiam beatus David: quis me trans-
gerendi
feret in urbem septi? quis me deducet usque in Idumaeam? nonne tu Deus qui ,
,

nos repulisti? Nempe ait, Deum sibi ducem futurum bellorum contra Idumaeam.
Hunc loquendi modum observare licet apud beatum eundem Davidem cum per ,

reticentiam intelligitur, dicens vel dicentes, aut locutio eiusmodi. Veluti: quare fre-
muerunt gentes , et populi meditati sunt inania? adstiterunt reges terrae , et prin-

cipes convenerunt in unum adversus dominum et adversus Cbristum eius. Dirum-

paraus vincula eorum, et proiiciamus a nobis iugum ipsorum. Nam et beic per re-

ticentiam vox dicentes intelligitur , ad consilii patefactionem, quo impium illud su-
sceperunt facinus. Simile et illud Dominum cum tribularer clamavi et exau- : ad ,

divit me. Domine, libera animam meam a labiis iniquis et a lingua dolosa. Ileic

quoque sub reticentia innuitur " dicens, ,, Nimirum, ad Dominum cum tribularer
clamavi, dicens; Domine, libera animam meam a labiis iniquis et a lingua dolosa.
Nam quod medium interponitur exaudivit me id utrique membro responsionem ,

facit. Sic igitur hoc loco dicit coiigregavisse Deum gentes ceu voce quadam
, ,

praecepto suo , easque ad bellum Idumaeae inferendum concitavisse. Deinde bello

veluti indicto ,
pergit loqui contra Idumaeam.
*' Ecce minimam dedi te in gentibus; vehementer comtempta es. ,, Magna
tui, inquit, caede edita, ad modicam te gentem redlgam, ita ut omniuin minima
fias,multaque ignominia noteris; hostium numero oppressa, atque innumeris mahs
pbruta. Quaenam porro rei causa fuit? " Superbia cordis 'tui te extuUt incolentem
 IX ABDIAM. i45
c# T?| KOpJ^lei (wr^t iii IU6 i(^vk^i 'f)ri tIw ylw', ,, ^ETreiJ^yi yb opaov wkovuj ^^v ol

'icf^cjfjLouoi, fjuaiX?QV tQto Xiyi on A^^^caq iTrrifi^g t Sj^voia.v , Iv iicfQ.Ju(n(n /u^ ol>ia>v

TTt^cSvy TroXhluj Ji (TH f(^ /LOiytg-lu/ <W5

<J)«
m7ioniftA)g t o1)vn(nv (t <^n h^j\ o]'oiuS^(^ ouk
av mii 'i(j^£raji r Juju(x,ju^ov cn t^ ^^D^a-H^mg okIBccXcTv iUfSf^yia^' vvnp m Jn Trcim
-m, ilpyj/L^oL, 'ivct olI^yi f^oLrlw olojL^(^ if) tj d^ictg (ivTt^^!T^ilii(7yig (^nXyig. " 'E(xv /uui- jy. ni*.

TicaeAo^rii; <»5 agTo?, f(^ iOLV d,vct ju^(tov ryj ciqicov -^^; voosidv crou-, OKCtd^v i(gLVz'^a) cn v. i.

Ag></ KveA^' 55 "lI^ k^v cfcSTO JikIw ilq v-^Q^ ap-^rig, og ttdXv <r^ o^^y \sSp\71fct^ oji

d,pi(jicpii «2«^^^? "^ J^ujvoLjUiV T IfJLtw, %T OLV (H i(^^(ma.y idiAco.

" Ei nKi^ffom ilcniXdtv 'te^g cn, ej A)i$w/ vuKTvg-, tth ctv elmppi(pyig; hk olv litAi-^v v. 5.

Tu iKcufoL oLUTvlg; i(^ ei ^vyy^Tcuf ilaiiAdvv 'u^g cn-> sk ctv vTnKiTrovTO ^(pvAA/«/^; ttw; v. «.

Q^ipdjvv\^ 'HtTztO, ngjf /^tsAm^P^t? ca/n/ Tct ttiKpuf/^ju^a,; ,, Ei juS^ ouJb ithiTrfaJi Tivig ol

AgAM'&07W5 cv T vv^i AJi<r<^€tv ilcadvTig ih T OiKetcLV iTretaiiXdvv tIuj crlw -y^^e^^oL tivol

?\Cf.^'oVTiqr, TV^V (^^nAdoV OLV OV Q OVK aV dTTippKpiig 7115 olKtCt^-, iTTeiJ^ ^ oliCi1cndi>g ffg

'^TTV^tpetv oi ^
Xv]<reicu^ tu 'Zi^^^^VTa a,(pi/\9ju^ot hk yiJuuuclvtv' (^ "^vylw q Tivig ^
iiq dLfJLTnXava g/V^jnAu-S^TE?, ttcvtw? av Ttva KOpTrov iiffjkXtirov cv Tvlg dfJL7d?\9ig' tv Ji
y^ vuju (jvi crjfjL(3Yim'ju^ov ov tviStvv g$w/- iTnAdjcmvTOLi .^ vioKifJUOt of tvcthtvv (th i(^^-:

K^-TACyiiCJlV -i
C0<^ OLTrOLVTOL Q^i^^^/VYIcrcU/Tiq TDL 'Z^OVVTtt OQi , jW-M Q Tp H^KpVfJL^uSpCaV dni-
pouov dcpetvauf ti <i>^^ cjvi' kSTO) thivtdl fjzsv r l^Hcnouv iqctf t iKetvcav, (^ TravTzt JhKHVTu, p. 221.

d7riXdjaovT(XJf A.*/3ovte5* UTtt i\c, iXiy^v riig ifhTVLcncog tS i(gLKH' " %cog Tyj cejtcov (TOU v. 7.

i^a^7n<ret^v cn TmvTig oi avJpiq t^ ^^img cm' dvTi<pfcru,v (roi, hJhvY\^(rav 'Ze^g ai. „

rupium specu§ , iii sublimi liabitaculo stantem , aniraoque tuo volutantem, quis rae
in terram detrahet? ,, Quandoquidem Idumaei montana in regione degebant, hoc
lere dicit: ingentes admodum spiritus geris ,
quia scopulorum recessus qccupas, ibi-

que spatiosam ac maximam , ut certe arbitraris , stationem tenes: et sane neminem

lore credis qui te pr^esenti prosperitate deiicere queat. Quamobrem quae dicta
sunt, patieris ; ut sentias frustra temet aliquid esse putasse , inyita Dei voluntate.
*' Etiamsi aquilae instar aUa petai , et si mediis in astris nidum statuas , iUinc ego
te detraham, dicit Dominus. ,, Sublimis feraris licet , aquilae more quae montes
supervolare procul solet ; in mediis quamvis sideribus glori^e tuae magnitudo te
collocet, viribus meis miniine obsistes, statim ac te deturbare voluero.
" Si fures ad te venissent ^iocturnive latrones, ubinam proiecta fuisses? nonne
furati essent sufficientia sibi? Et si vindemiatores ad te ingressi fuissent, nonne
tibi racemum reliquissent? Quomodo lustratus est Esau , deprehensaque sunt oc-
culta eius! ,, Si fures aliqui , clam noctu furari soliti in domum tuam inrupissent,
paucis direptis fortasse discessissent ; tu tamen haudquaquam aedibus pulsus fuis-

ses ; tuis enim te layibus ii qui furto tumultuario aliquid diripiunt spoliare non
possent. Item siqui vindemiae causavineam introissent, nihilominus partem aliquam
fructus in vite reliquissent. Verumtamen rei nunc tibi eventurae alia ratio est: su-

pervenient enim hostes ,

qui tantopere tui potientur, ut omnia tua scrutati, nihil
tibi, reconditum licet, incolume esse sinant. Adeo cuncta in eorura potestatem de-
venient ,
qui quidquid libitum fuerit depopulati tum dejnum abscedent. Deinde
,

ob mali gravitatem declarandam ait: " usque ad terminos tuos dimiserunt te viri
omnes foederis tui; obsisterunt tibi; vires suas contra te intenderunt. ,, Qui iure
19
 '

14-6 THEODORI MOPSUESTENI

KoLf ^ (^ 01 ^so^n^v cTvuj^KCLg ^iXictg rk y^ (pj^/uicf.')(icu; i^vng '3^5 o4, 3^oi,cru/uSlfjoi

CTH T^ (7Vfjt,(po(^; To jusyi-d'^^ -y 87TO T^ T^ Ci/cLtfncav imvrctf juifiipct^j a><ri cn aul) Ofceivoig
Travmv cJ^cti-d^lujcti t oQjLCdV r acovj ')^Qjiti t TwAijuucdv ^^ t ctl^jn^Xct^aico' cadvuvTct^'

of (^ oivTi^TH^VTctf aoi-i }u (^uuuYiOovTOui Tolg TToKifMOig av^fn^Qc/LTiovTzg Tug aoig' yu to cuuto

imKiv iTcQopg Myav' " civJpi; iipLuiitoi (m ol awji^'io\Tig aoi^ \^kcw \viJpci \:miiJ,TU
0-8* ohyt ^ avlid^aiq cv cu/m. ,, O/ (^iX'ictv OLcaTct^oju^oi 'u^g ai y^ otXc^v aoi kciyco-

vQvT^g^, auuTo'i aoi ?\9^tg vcpavSaiv, ih oLTmXeictv a,y:vT2g, iTretJ^ c/)' \£^Qa,?^Xii<mv a.voiobv

6'J Q S/^^KejLvetv (fsu" ovTOJg (^'t/\gtg '^gziaztf r^ i^^v.

V. 8. " 'Ev c/Ketvvi TYi Y/LVi^^ct, Xiyi Kvej-og ''^bTToXa acx^iig c^ t^ ^lJHfjLouou;, <t auiioiv c^
V, 9. Q^i^ 'YiattV' (t TjfoyidriaDVTOL} Ol JLC^L^TOLf 0"8 6fC QcUjL(^V-, 'oTTldg cJ^ap^Yl OLV^^TT^B^ c^
V. 10. ogpt^ 'HcTOUj SJ3, T aa^ayld) ^r daijSc-toLv r ilg
(^ dc/^Acpov 0-8 "loL^tci)^' /f^t) ^(^tAu^'/
p. 222. cn ol]%vuuy\ , ^ ciJ^apdTKrv ilg (^ (uma. „ ^ kiroT^uuuTajf Jv\ TRivTig o\ hv v/uuv 'zz^i tx
TioXifJUitciL aod^ot TE ^ Juuuorm nvig ouD-^vuuvcg if)' 0/ ts /^i^ (p^vovumg 'f)ri r /ui^yaug
cv 0iw/<^v, M jUi-^d^pi rp TToMcav if) cfbicei ryJ vjuiri^v' vtfvndivTzg rt^ (po/3&) ^ iTn,-

KwKv^Tuv f(^>ca)V iig TFfmaiv f(gL^gyiaovTaJi (^ JetAiav TtauvTy\ r/J av^^Trcdv aidoKe^cL
'^'naiTOLi Tyf u^t^Ts^v, VTiip m cuuto) Cfftr clJ^A(p«s ar^ U^iag ox, t 'loLfta/^ f(giToty)v-

Toug TO ^005, og a,J)sK(pog liZ t v/iAJi.TipH 'Zs^y^vH, ^a^^vojmsig 6/>iJiJix>f(gLTi r atpayoug'

V. n. ijyiip J^ TiiTUiv al^wuri n ^z^jSKn^ayi, (^ TmvnXn r oLTizoXetaLV \:mfBpeig. " 'A(p' ms
Yi/Lt^pctg dvTigvg c^ a/av77C£^ cv y^jUjtpa, al^jn^KcoT^^ovrwv ciMo^ftlV JwuajMV (uml' f(^
(^o^toi ilafiAdtv iig TruKajg currJ, ^ 'lioiicruKrifj, i(ia7\9v fiKv\^Lg-, f(^ av ^g wg iJg c^
ajUTtSv. ,, Tc^v J\ imKdjoo/LB^jcdv aot f{gLftccv c^ c^etvov JiJi^aui r ^Sm(^aaiv , cJ^ovi 7np
ToiavToc, Kp r^ dJ\K(pc^v TiToKfA,yix.ctg r/J oifteioov Qn jlS^ ckdZiot aiiTbg a]^jngt.KcoTDig

amiciliae mutuique praesidii tecum antea copulati erant, statim ac calamitatis tuae
gravitatem senserint , acl hostium partes transibunt ; cumque his conspirantes fini-

bus tuis te propellent, dum hostibus gratificantur, atque in captivitatem extrudent.

Hi totis viribus adversabuntur atque hostibus suppetias ferent. Id ipsum alibi de-
,

nuo dicit: " homines tui pacifici qui tecum epulis accumbebant, insidias tibi col-,

locaverunt. Nulla est prudentia eius. ,, Qui tecurA amicitia iuncti, communi mensa
utebantur, machinationes tibi struxerunt quae in perniciem ducerent: quia pro
tua summa stultitia ne germanos quidem amicos ab inimicis discernere nosti.
" Dominus, pessum dabo sapientes in Idumaea, intellectum in
Illa die, inquit
monte Esau; cadent bellatores tui e Thaeman, ita ut exterminetur homo ex monte
Esau, propter caedem atque nequitiam quam in lacob fratrem tuum exseruisti: igno-
minia oppleberis atque in aeternum deleberis. ,, Leto occumbent quicumque apud
,
^

vos rei bellicae periti feruntur vel fortitudinem iactant: quique proehis in Thae-
man pugnatis gloriantur, quae maxima videtur urbium vestrarura; hi metu instan-
tiura malorum fracti , animos ultro despondebunt. Tanta fiet civium vestrorum cla-

<des ! propterea quod ipsi fratres vestros , ex lacob progenitos ,

qui vestri progeni-
toris germanus fuit , immeritis cladibus adfecistis. Idcirco , inquam ,
probro suffun-
^ demini, supremumque exitium adibitis: " Ex quo die adversarius constitisti: quo
die alienigenae in captivitatem redigebant potentiam eius; extraneique ingredieban-
tur portas eius , superque Hierosolyma sortes raittebant; tu quoque eras tamquam
vmus ex illis. ,, Eventurorum tibi malorum eo tempore causam tibi conciliasti, ex

quo adversus fratres tuos talia facere ausus es: cum extranei servitio eos raancipa-
 •IN ABI)IA.M. 147

\^fjil^ct\'Q\ •> av Q dvTi^i l| ivoLV-nctC' 'ivet uttvi, \v tvi t i^^^ifv "i-m^ctg ouvtov tupidi' ^
c^o;)^a5 jL^ oumifv iig -n tos A9i7ra$ TnjActe il<rmauv, ^ -srphg r ?^i7rcug, t^ t 'lim^srU'

ArifA,' (^ cTk <^ KXnQCjti TO ivovm J^ava/^VTO TmvTX' av 3 iKOivcovetq Tolg toixvtu ToKi^c^cnv.
" Ka) jU,») ^^cTjj^ r./uui^v clcT^jcpS (ra c^ W/M«^a clv^o'^ift)>'* (^ ^^ 'f)n-)(ajL^i ^Qh tUc, iJk^
V. IJ.
p: 2iJ.

'l««/^ Ik «/tt«pa OLTmXcicu; oamSv (^ jw<« /M*^A9^»i/tC9>'«<r>?5 Iv «/t^^pflj. OAi^gw; cam^v fjcnA
g)c7?'A-&W5 6K TrvXag ?^dv cv hji/J^a, twvoov ajmSv ^ f/>ri ^^<^v\c, ^ cw ^t oujDctyjdyluj

WtmSv CV htUiPCL oKi^OH CWWV.y fJtM Q (JWJiTn^l^ 'S^ T JhvctfJUV OJJIUV cv hukpct ATmXeloLQ
(XjtmSv fJiY\ Q 'fki<rriq ^f}h lug cfiiK^o?\gLg cumSv k^oT^Q^ivaxtj t«5 avoLcmi^o/u^iig l| cumSv, y. 11.

jjLij Q avy>t?^a(rrig Tnq (pdJyjVTCtq dtmSv cv y]/u(jipct ^x\-\icoq. ,, To judp i^J^yig a,vri t 'Ivol

fJLY\ g<f!«cS'>j$ Myi-, 'ivoL fJl>V\ TZtVTZt (^ncn TJOl^i' OLKOXii^q yb TtHq OLVCOTi^iq ilW&V ^SXiTOLj,
0T> V7np TS^TMV Jtoaii J^ixAW j <t T fJLYWvoju^YW "^jzsD/u^eiq 'nfJLCooicLV' iTreiJ^ iTnyjau^iq r t
dJ)i?^(^S avft(poocug' )(^-d'^ ov OKavoi }{^^v r \Jz«rJ ^i> ckf^o^^icov VTnjU^ov ot,7rc^Aacti/' (^ cv

etVOLyi(^g OUmSv i^i^^OJU^COV i(pd^yfU pjH^CTU oIoL ilKOg 'f^ TYI CUmSv Y\JojU^Oq aLTnjdXilCt'

Tc ^ iuuiycL7^^r\insvv\(TY\c, toto >!iyi' <t, cv aLVoiyy^t; ovmv c/jceivcov i}<ri^eig ;^ ojVTvg ilg t
vroXiv /U^ T T^iictv,, TU ivJiyofJ^oL }(c/l)(^ Sf^^awv auT^q' )(gLV ii nvig q oumSv Sj^L^pvyav
TTIOC, YfJtvitVTD, T craiJipW T5^T&) 7J0^'i{^i^ -Z^OO-JbKC^VTiq-i ^ T^^^St^ ''$7T0A?\.VeiV iCOJiiJh^ig,

cv?.?\gLftl3ctv'oju^6i Ti THg (piu^VTCtg l^ oumSv (^ 'S^^JiJ^iiq TifjLoo^ict' ihTV ^ Ag^ to fxh

'fh^rm ^ TOS chiic^o?^q cumSv i^oXQ^^ivartf THq av aLact)'C,o /lS^hc, I| cumlv -y fjuin q avyH?\.ei- p- 22*-

a->?5 T«e <pgUpf>VT<:i4 CuWk iV Y\JU(Ji^Ct ^?.\-\iCO(i' J^l OXCOV l^ii?^JU^JOq ilTTetV 071 V7np COV Wc9"»)$

2^ TY\ T 'l(r^wA/7Ziry aTmKact dJ^^^poiv ovtuiv awv , (^ cT^ <^ toTs TwXijuuoig aufA^nT^^ig

j(^T cumSv, ^ ?i«8-«5 ^i to?? cmWk K^^Kolg, Sfg^^tc^ig tz ojUThg (^ ouvTvq v^ t oliceia^ Jiivajuuv

ri^(^i€?^t\KCtg Tvlq i(gLKcigi vTiip ThTCeiv Jh T /L^KK'6(r(Ui xzsof^eiq Ti[jLCi)piaAf' odiv ijrayi.

bant , tu ex adverso constiteras , id est te in hostium partes conieceras. Utique alie-

nigenae cunctas urbes, atque in his Hierosolyma , occupaverunt ; manubiasque sor-

tibus diviserunt; tu vero talia audentium particeps eras.

*' Neque despicias fratris tui diem, in die ahenigenarum ; neque laeteris super

ludae filiis in die ferali eorum; neque superbe loquaris in die calamitatis eorum;
neque ingrediaris portas populorum in die cladis eorum; neque despicias congre-
gationem eorum in die quo interibunt ; neque inveharis in potentiam eorum in die
quo peribunt; neque steteris in exitibus eorum, ut evadentes perdas; neque fugam
eorum impedias in die calamitoso eorum. ,, Verbum despicias pro ne delecteris usur-
pat, idest cave talia facias. Superioribus enim consonans dictis , significat fore ut

poenas pro his maleficiis des, praedictamque animadversionem perferas: quia lae-

tatus es fratrum tuorum adversis casibus, quo tempore hi ab hostibus vastabantur:

dumque angustiis vexarentur, verba effutiebas, quae solent ii qui aheno exitio gau-
dent. IIoc enim significat superbe loqui. iVtque in eorum pressuris tu urbem cum
hostibus ingrediebaris , ut fratrura cladem augeres. Quod si qui forte viam fugae
nanciscerentur, in qua unice spem salutis collocabant, hos tu quoque perdere sata-
gebas ; nimirum profugos ac punientibus tradens. Hoc enim significat ne-
capiens , ,

que steteris in exitibus eorum, ut evadentes perdas neque fugam eorum impedias ,

in die calamitatis eorum. xltque horum dictorum generalis sententia haec est: quia
fratrum tuorum Israhehtarum exitio laetatus es; quia suppetias hostibus contra il-

los tiilisti; mahsque eoruradem gavisus es; atque eos pro facultate tua detrimentis

adfecisti ; idcirco paratum tibi lues supphcium. Quare addit.

 148 THEODORt MOPSUESTEM

V. 15. <-^
A/077 lyfvg Vj^J^ KvejLn "Qh TjnvTzi tu ?Ovm* ov Zottdv iTromiTct;^ «tz» h^ aor ih
- av^QcTihJh/uisi (Th a.v^7n)cfb^G^rauf aoi ilg m(pctXlw o"8. „ '"''Hx,</ y6 o ^^g K^^^ ov dLTrav'

roA /-^> TifJyCopricnTCLj GcJtr otjcT/j^t^ Tn^w^^Tct; ilg ouni.ig-i /j(^Xtgzt Ji Tvaviuv ^oj^eiav
i7m,^<l mi tIco TiiA.coQjL(iv -i
a,va,?\9yiv axn rlw ovf^^o^v limyav olg m7n)ir})cctg ;^t' cwTtfv.
V. IC. <« A/OTJ hv ^OTIOV iTDig ^^ TV OpOq fMH TO oiyiOV ^ TnOVTOJj TfUVTX, TU iBvYI OtVOV TnOVTCLj ^
X avcL^YiaovTaui-, )(^ icyovTctj ^dti)g ovy^ vTmo^VTig. ,, Auto-; ts yb vmp m ilg to op©^ to
i/u^sv G^ olzoujUTctg cv ajum ivictvTzt T^ToXf^nKctg , Jieh^aui r tj fx,copictt>' ol JtCivcdvn^juvTzg

Ti aoi T^ yvcofji^m TztviYig (t r (ts^^^ziodv -, oog iiTtog itoivcovY^a-nm t^ TifjucoQjictc , TnxvnXet Am-
i>. 2a5. <p3^vT5$ OLTrcoXelct:, a>g pnc^V d^Tnoiy^voj r f^gLdttTm^ inc ovtwv to juSp yb iynig (^ mov-
'
-^
Pi. Lxxiv. 9. 7^5 rlw TjfjicoQxctv A}?^! T cLWwlg Tg rnw^^im /u^Iw j^ Toig P^gimTig' ag to "*"
m^ihpiov cv

^^ ^cup/^, oh'd uK^Tyy Tiknpig Wt^a-fJigLT^' <t i)0\[Viv c/h, THThi iig t^to' 7iklu> o Zv-
ya>g djuT^ inc oJ^H/ivco^t]' TnovTctj TmvTig ol a/^Tw7i9/ t^ yfi;' to q If^ to opQ^ fjiou to
ayiov -y ivct iiTryi-, vtjId cav i\g ro o^g ro i/^ov iig tz gsu' olitotjZra^ cv oujtzu Tviavnx. Tf-
V. IV. ToXfJiY\)(gun r,
Jieh^ct>i T Tfjttwgiav " ol aoivcovYiauvTig ri aoi -t^ yvcof^Yig TauTVis (^ t <5j^'-

^i^y-y ^i iiithg Ttoivcovnanai t Tifjt^coeAct^ > imvTiXei AYi^p^vng aTmXeta,. " 'Ev q tzS 'opi

Itcov \<pq Y\ aziOTAejLa^ d^ iqwf aytov-, itj ;($e,Ta,>iXn^vo[j,nahsaiv o oikQ^ "Iolk^o;^ G^ jiAy]-

^vofJi^YiaovTctg auThg. ^, Ylio} ju^ owu Vf^oig n }(^ G?tr K^)toivcovYi)iorctg vfMV t^ yi>U)fjL,Y\g^

(Z^.aa)^avv^ q (^ imang avay^t^g i^co '^naovTOUj cv

TctvTO, '^unoiToui' TZiT opi n^ 'Etcov

^ZeT^n^v 7iuM}JiY]^vrig' ag^ ovTotg duro ^^ t^ t^twv (^on-d^et^/,; a)40V i^avlujotf Itt^ ^
imvrcte; G^ ^SD^n^v avmv ttiK^mitOTctg vzuo-^Q/ag 'i^naiv oi "^^jpvo/ tS 'lafcaij^-, ng

iTroXifJuetn 'ivdiv VfA,eig //^ rp T^timv.

V. 18. _
•
cc
Y^^ '^^ Q o/;c©^ "la^^fB Tiv^j K^ ot>cQo "lcocjTi^p cpAP^ 3 o Q o/jc©-» 'Ucxttu iig

" Quia prope est dies D6mini super oranes gentes. Quae aliis fecisti, eadem
tibi fient: retributio tua retribuetur in caput tuum. ,, Adest enim tempus quo Deus
puniet omnes qui aliquando Israbelitis male fecerunt. Et quidem tibi prae ceteris

gravem imponet poenam, paremque maleficiis quae in fratres tuos commisisti, " Quia
quemadmodum bibisti super montem sanctum meum, sic bibent omnes populi vi-
num: bibent et ascendent; eruntque sicut non existentes, ,, Nam et ipse propterea
quod contra montem meum incolasque eius invectus es, supplicio non carebis. Qui
sententiae tuae factorumque participes fuerint, iidem poenae quoque socii erunt,
internecivo traditi exitio ., ita ut ab iis non differant qui nulli sunt. Nam verba bi-
bisti et bibent, animadversionem significant in Idumaeam aliosque bostes expromen-

. , ,
' dam. Veluti , calix in manu Domini plenus misto. Et inclinavit ex hoc in hoc; ve-
rumtamen faex eius non est exinanita: bibent omnes peccatores terrae. Meraorat
» autem montem sanctum suum, significans fore ut proptef crimina adversus eum
montem incolasque eius patrata poenae obnoxii fiant Idumaei et qui cum eorum
,
:

consiliis rebusque gestis conspiraverunt, iidem ad supphcii societatem vocentur, ca-

pitalique vindicta puniantur. " In Sion autera monte salus erit et sanctitas, et pos-

sidebit lacob qui se possederant. ,, Vobis itaque sociisque consiiiorura vestrorum

'
Iiaec accident, Incoluraes autem erunt , atque omni adversitate carebunt in raonte
Sion qui antea belhs appetebantur: atque ita mons ihe propter horum securitatem
sanctus videbitur: immo vero cunctis dorainabuntur, qui se antea devicerant, lacob
posteri; quibus nirairum vos nuper vestrique socii molesti arrais fuistis.
" Et erit domus lacob ignis, et domus loseph flamma; et domus Esau stipula:
 IN ABIJIAM. 149

aTrnvToiv 0/ 'lcrgptMA/J) t *lef^iifA.cua)V -y W9e <^t)cLu TW^g i(gL?\ff,i^!w avciKianiovTOq amavTcu;

out-nig d^poLviaztf tc^ x.^t</ 7« TroAg/Aou. " Ka/ oux, f^ ^^(^0'^©^ t&T o/>c<^ 'Hoa-jj '671

.'x.Jez©-' lA^tAMO^v. 55 'ETreicTH ^p «(?« (^ 'Ict^mA icn^cti tcJ' 'Ucmu axrel ixrctVTOU^ ctv

auTiiq dvctAicmav ju^A^svTtt toS 'mKi\tU) , ^ ThTo ouk i^ 7Wp(p6p(^ (pjiffi tt^ oiKtd
*H(7ttu* d.vTi iQ s-^^g \<^ cv auuTvHq og Sf^^^exvaui ti J^uuut^cjiTctf Gcir "la-^y^knctg f(giJtov'

•dA/\5t 'Sir« OTVTctf ju^ 'zs-ap^ ettrnJv ou tw tv^vtix' aftvuuoui q ictvTolqj n Trciriaxq ti 'Zi^g
^?\J,Qlw c^.civoov-, ov J^wuiicfovTcti }(sf,du.7m^ iiehv ct J^ TmvTct '^yicTiTcti TravTwe, iTretJ^
^og l^v "^Tiv^pvivoLju^Q^ '^ui(^cti' ^ i7retJ))7re^ cv TvHg dva)Ti^ig i<pyi on }(^^hM^'
vof^rKTHcnv o1k(B^ 'lct>coij3 G^ }(gL^K?KY\^voftY\anVTCLi; ouuTiig, TikctTUTZ^v dtnv (3ii?^ju^-

vog giVefv, Aiyi otj ol ju^ cv Na;ji/3 "la-^nXiTctj }(^^}i?\M^voi^Yicriicn dr^ 'Z^^^crnitovTctg y. 1»,

TOTTOtg TZif 'HcTaD* o\ ov 1i(py\Xa, q gs^ t\o Bmo<PuAci)V' ko/jaovuutoui q v^ t olKeictv ^pctv
cdg ii)thq' 01 ju^ T 'E(ppa/'^ to t^ 'l.oL/u^etct; TnePiov t raT^acTiTJV q 6 BgvictyUiv t^ tb

juf/i^iKictg aim^v ^ ^ 7a o/xefa, a^;>*? /«^ ofTD/s ^mTOf w Scfpg^p^MV ;^'^' tsA(^
'^ « ^E<l)^$tdzt' (iiKiTajj Q e<V«V otj TmvTO^ t Xcf.vo^cwfWK dhs^ cv ju^crct) i(gL^hicn TVTiotg-, v. 20.

S$ ^p Sk (^ 'Z(^TZ^V it^V «TT» Q K^ TUg Cv Na^/3 77cAa$ gCtl/TZirV TJZroc/sf OVTCt^ CfcTJa- p. 227.

o-o^ a,7rctvTeg cwuuTVfta)g itTretv ol TrS licov op<l 'ZD^oTDtovTig , (£ t oJUTvdi TZiT d^c^ 'Zt^o'-

v\Kiicrajv ^pv\cmeiUJV OKT^VTzg' diiTvi t? Tmcmg TdJ^^ovTOUf cTWTV^^ctg' (^ pm-yt^rlw txvou Tvlg t
'^Hcjztu T TifjiCOQjLcui iTm^acnv-, av-S"' «v TrSTrov^aa^v ^rtf' auTtdV' 0/$ 1:77;^^ anucnv c/j . 21.

coW twiJLTn^vctg T '2«>€pcpMTejC£.f. '' Kcv gfwy Ti&r Kv^icp i, fBamKeta. „ '''ivct siV^, otj Sfg^

TnivTtxiv m tb yJj m
\:m jLS^acn J^iKctg cfiJdvvig 0/ 'Sj^^^vivoitr]-
tu Trd^aaiv 'l(r^y\Ki^ ,y

tiOTzg ilg djuThg^ (pavetTajj (3acnAdOg d?.y\^g ^0$, 6 ^cugz©^ ts (^ TiDinTng r dirdvTwv ^
)(^r ol^iicria^ a ^hXitouj (C^ ti (J^ oiKitng <t. tz^ G^ dxy^iag If) JbKHVTa^ vwicSv.

et succendentur in eis , vorabuntque eos. ,, Sic, inquit , Idumaeos omnes supera-

bunt Israhelitae , ut instar ignis stipulam absumentis , eosdem belli vi deleturi sint.
*' Et iwn erit fl>ammiger in Esau domo, quia Dominu§ locutus est. ,, Quoniam ignem
dixit Israheleiai Esau fore , veluti si omnes eius opes bello esset consumplurus , id-

circo non erit, inquit, flammiger in Esau domorid est nemini Idumaeo hcebit male
facere Israhelitis; sed quidem ab his quaehbet perpetientur, quin tamen iniurias
illi

ulcisci queant, vel quicquam ad illorum perniciem mohri. Haec adamussim omnia
Dei enim oraculo futura esse dicuntur. Et quoniam in superioribus dixit, fore
fi^nt;

ut domus lacob eos possideat qui se possederant exphcatius iam id dicere volens
,
;

ait , IsraheUtas Nagebi incolas hereditatis iure capturos proximos Esau locos; Si-
phelae item cives Israhelitas , regionem alienigenarum occupaturos praeter quam :

quod patriam quoque regionem, uti par est, obtincbunt; nempe Ephraimitae Sama- •

riae planitiem , Beniamitae Galaaditidem. lamvero posthminii eorum initium regio

Sareptae erit, finis Ephratha. Nempe ait possessuros eos intermediam omnem Chana-
naeorum regionem. Cunctas item finitimas Nagebi urbes recuperabunt omnes hi ut ,

summalim dicam qui Sion monti sunt proximi ibique legitimam persolvunt Deo
, ,

religionem. Atque hi summam salutem adepti, maximas ab^Esau posteris iniuriarum

veterum reposcent poenas. Quibus omnibus addit prophetiae clausulam: " et erit
Domino regnum. ,, Videlicet tum Israhelitarum prosperitate , tum impiorum hostium
supplicio Deus vere rex comprobabitur dominusque et creator omnium qui seu
, ,
,

fiuorum, seu etiam illorum, qui videntur alieni, pro suae voluntatis arbitrio, vitam
'

fortunasque temperat.
 ;

150 THEODORI MOPSCESTENI

EPMHNEIA mNA TOY nPOMTOY.

3-j7g j(^ ouuTvg t^ te Tmkcuaiq Ji^jf victg Sf^^tmg VTrai^^y ^oq o ehcarcfmi (t Troimng

T/J aTTu^vmy.i ^zi^g %yct oKOTniV o^v, tx te i(piT c/Keivluu CDKOvbiA^nai (^ Ta ^t' olutIw'
p. 228. TTctXcLi fjSp i^v ^i^ov\(^juSpov TTcif idVJtS 10 T fAAXKiia-av OKC^^^vctj j(^Ta<pzcnv , Y\(mi^

T cLf^yJjuij c^ TV\ Y^ (^ ^cojotIw ILQjLf^v oivicl^et^iv oIkcvojuuol' AvayKouov 3 vofjucrau;, cv

TztVTri JS) TYi 7rcLpH<rri Ag^, 'Zt^Ti^y hjm^g '^uiSrcui-, J-Q-' v^^v eh c/Keivlw juui^^rliZctf
SfoL T^ o« viK^v oivct<paicncag' a)g oiv 6tc ^tis^dicricdg /u(^X7\9y yvomjuSp ly) te J^ei^ncm-
/u^cdv To /u^yi-dQ^ oiyLdav ii-d^ cog olv tQto *^Y\Tcti «/FApv, ^ f^vi h^voy ti vo/jul^ono

vg^^Y ^i^nXiV^OUI TE J^ JiJhKi/J(SLJ{AVOUI (Z^ yiJU^j Sja^ TIoKKC^y /J^) riAl ^ iTipCOy CfOL-
'
yAdiTO Toig oLv^^Tioig to thcojoiii XejL<rov t ^oLpacnctY , «96 TrcLvTObc; ^laJ^ouag Troppcodiv
dmKefi^^OLj TaVTlw' HehvOg Q Yi^^OV 'iK 71 Tp Y^ (^ K^^OLfJL J(^ T ActvlJ^ ii^yi(pOf
'

tSto, 'Ze^g «5 iTmyfikictg iTiomcmTO, t /^j otj C4/dj?\9yn^(JiT0Lj cv t&T cwip/^Ti djLrri
TTCLVTZt TOL \^m' ^ \-> OTI fhluUY^KJA 7rOLpi^<l Tolg cJ^ cumf T ^OLCTlXeiOLV' oimp OULV TCtT /J^
JbKetv (^ ?\g})v ifjcluuvi t l(p' H7no ^um 7ikY\p^ctf Yi/ukAiv w q 'T^ (SJ^y/^Ttoy oikYi-

^etoL '6^ rp Y^ (^ (hauoTlw Xe/yov oljtoyofJLvi^VTCov iJ^eiKVVto ^^gLfiicm to Tri^oug-, lcp'

HTno J(^ 10 OV<£i79y^^luijOUI TU i-d^VYI yi^ViV clA«-3'<&r$, (^ JiluUiXJVI Q J(^ OLOZLXijTOy u)

TzS (m'iD/j(gt,T\ T ^oLcnXexoLX' S^ 3 t^to (^ y\ 'sfet (^ /\5tov '^/AxetoL tQ ^h tioKXyi 715

p. 229. y^y^viv 5 iijreiJ^Yi ixrctvTeg ""Qh r iTrwyfikicug (pv?\sLTi6/j^oi r Bm/^aug , tIw '^D^otrc/bxw-

/jS^Iw TroLpovcnouv OLyi/j^ov tS ehcmoTii XQjt^TOV' cAwa y6 Tctvmg 'iviJtAV T^ oLmoug 7ikei<^

OCTDL ^ T^ TlukUJLoig Sj^Sf-^K/Vig K^ ThTOY (i>K0v6fJLY\cn T '^O^TTSV , C^S aV J(^ Tolg TOTB /«^Ji-

COMMENTARIUS IN lONAM PROPHETAM.

U.nus ideraque veteris ac novi testamenti Deus, dominus et creator omnium, uno
scopo sibi proposito 5 illius pariter atque huius temporis curam gessit: olim quidem
habens firmum apud se propositum futurum rerum statum ad exitum perducendi;
cuius initium Christi domini incarnatione fecit: necessarium tamen iudicavit, prae-
sentem antea conditionem nos experiri , tum ad futuram transferri per resurrectio-

nem a mortuis : nempe ut ex comparatione magis nobis innotesceret promissorum

magnitudo bonorum. Deinde quo id consilium palam fieret , neque aliquid novi ex-
cogitatum postea decretumque videretur, aliis quoque permultis indiciis Christi do-
mini adventum hominibus portenderat , ita ut ludaei omnes hunc iamdiu expecta-
rent. Neque id minus ex oraculis Abrahamo Davidique editis conficiebatur ,
qui-

bus promiserat ; illi quidem , fore ut omnes gentes in semine eius benedicerentur
huic autem , fore ut posteris eius perpetuum regnum attribueretur. Quae itaque
secundum populi existimationem significabant illum, cuius causa hae res efficien-
dae erant, ea reapse in Christi domini incarnatione comperta sunt exitum ha-
bere : in quo etiam gentibus vere contigit benedici , et perpetuum inconcussumque
generisregnum fieri. Propterea etiam Dei providentia circa populum muitafuit,
quoniam omnes promissionum dictarum memores exoptatum Christi domini prae- ,

stolabantur adventum. Atque haec causa fuit, cur plurima in vetere testamento
Deus secundum eiusmodi administraverit rationem: ita ut gesta illa tum eius tem-
 ,

m lONAM. 151
'^lw TOL yvoju^ct Tretpi^iTO r axpiXetaVy (^ fjiliLvmv two. t (Z^^y /n^iav \'^ r v^^v

<pcu>ii(n^etf ova-av' fue/oKiro te kJ) Throv (^ '^ottov tvV©- 775 to TiziAeua, 'i^j" i/9e£pv,
I^^VTO /U^' Tivct juufjLncnv 'u^g '^via^ f^ r^ K^ ?sJ^°^ ^ '"'^^ oiK^oig Tretpi^^eLf ^j^t^-

«^/s* J\]K>iju^aL Q c^ atWv -^^ (Sr^y jLi^TUV OTToaov h^^^eavraui '^utol.

*E^i]yoLyi ju^ oiw ^^ AtyC-^ii r 'l^rg^wA 6 d^og (t Tmemg t^ mK^^ c^etvTi\q oltitjX-

AiTZifv -tt^/g^a? TravTgAaf^' a^p 0!/>5 ;fpt/ (niix,ac») cf)iKej-Vi 'Z&es'^ '^ l^v\J\v <z^^^7fkv\(nov

Tolg oilywnfioiq Tnx^etv

leZ q t5to « ^
t (^Atav tQ cti/L($LTQ^ ^'^"5* ^«>7a q iniKKluj
/u^ Tvlg 'lcr^wAircas j^vow^ct totb Treipei^TO r e^iAetetv rolg (^ c* "^S^roAsti^cW tO'^- ^
7WV )(ciLdiguju^oig' fZifepicnifieuyiTO Ji Tmq ooq cv rl^miiq ro <t.
(^ ehcmoTLu Xe/.ghv ^ruq
r\fjLOLq a(p6wpJia?(^ ov 7^ Alyu^^n JaXetou;^ 6m^cl t^ rg t 3aya7« (^ 7^ OL/i^ricL^' oLTnp Sv p. m
»t/U<v 7rrtpg%s r>j ^^icnj r oLi/n^TOq r oiKetn' mro yb v7no oLTravruv c/K^cuq ^ (c r 3ava-
rov XTtTogug r VTnp i\/Ltf^, iioyetauTO Ti r viK^^v r olv OLgetaiv -, (^ TroLpi^iv oLTnxcnv r/uuv
ro Trdemg t^ cv^^vdu JnXetoug ajTaKT^gjyeimv ^ a,7nKcfi^(^ 7^ n adztvaaictg ^ 7^ a(p9tfp-

eifetg ^ 7^ a,va/L^Tif](nctg r^^STzvP^vcnv /M m ou yuZ iTmyfiKicL^ oiK/i^ao/u^j d>g ojceivoi,

ciw' cv r He^vav lao/uue^ ^aenXetot' hmaov 3 totwv 'ZeMgp? l^ceTvo ro SfdOoepv (t ctj
TYi •>

IwiiveaV /uS^ iTT oAi^y 1^'gro ro yJioJhg, riirwv q /t^gpjswv rg ovtwv (^ ttoAAcJV <hv\vimg
h a/piKetoL roig ^^hoiv -z^ocn^uf, l^ AyzzJv oLTraai JS\?\9v f(^t^gvfCi r fsres^-y/^roov &r&>
<^ T»$ i^^CUKOTCtg T 'iff-g^wA/TZirv TtfJLCde^CUg iTli/^aXiV ^Qh r> ip^fjLH' COg OLV "iV nai TVTTDig

TTOLfJivcov v\fJLa.g Jiehuvtvauf r a.f^-na.v wg lj(^vlcu Ti 5aztv rolg ^iepojv v\ftaig ^t^lBcLXeiv.
,,

poris hominibus maximam praeberent utilitatem, tum etiam significationem habe-

rent gerendarum postea rerum : quam quod excellentia simul quam plurima
praeter
novi prae vetere testamento apparitura erat. Compertum est igitur hoc modo ve- ,

tera esse tjpum quemdam posteriorum non sine aliqua eorumdem imitatione
, , et-

cum idoneo suis temporibus usu: sed tamen re ipsa demonstrantia quantopere ,
illa

praesentibus minora fuerint.

Deus igitur ex Aegypto Israhelem eduxit , omnique illa acerba servitute expe-
divit: editaque ingenti primogenitorum caede , hinc rem israheliticam integrae sa-

luti restituit: quos populos miraculo etiam discriminavit , dum Hebraeos nihil simile
Aegyptiis pati voluit: id quod accidit ob cruoris in postibus aspersionem. Haec
inquam multum eius
, aetatis Israhelitis emolumentum exhibuerunt ,
quibus eius-
modi bono frui datum fuit. Id autem portendebat, typi scilicet instar, fore ut Chri-

stus dominus liberaret nos haud ex Aegypti servitio, sed mortis atque peccati: quod
quidem nobis Christus praestitit proprii sanguinis aspersione. Hoc enim ille pro
omnibus fuso, et nece pro nobis obita mortuorum resurrectionem patravit: fecit-,

que ut nos omni hac servitute soluti, immortalitatis et incorruptibihtatis et im-

peccantiae bonum reciperemus: quo impetrato, haud iam promissam terram, ut illi,

incoleremus , sed in regno versaremur caelorum. lam quantum haec ab illis diffe-

runtltsrahelitae ad breve temporis spatium bona illa consequebantur; nos haec,

quae multa sunt maxima cum aeterna utilitate tenemus id quod ex omni re-
et , :

rum ipsarum natura compertum est. Sic etiam peccantes in eremo Israhelitas poe-
me subiecit Deus ut bis veluti exemplaribus peccatorum formidinem nobis incu-
,

teret ,
quorum causa in deteriorem solemus conditionem incidere.
 152 TnEODORI MOPSUESTENI

* I. cor. X. II. T«TO Q /uisf-KSi''^'^^ (h]7\9i riaCA©^ Agp^av * ^via q TravT» to:to/ avutji^cuvoy c«ef-
vo/5* l^a,(pii

T^ V0yW.i;^»i5
Q '2Z^e?$

^vx^icog, r
V83?cnay W/«^, «;$ 01)5

te dvaicug }(^ tzS clijli^ti 't^ oip^syav

tw t^Am 'i?^'' aJtovwy ^^Xi^tt^Tyic^v. Ouro)
(^cocov 'ivx^iv d)^iAef^ctf
^
p. 231. G§tr ^cojL^ag' iV 0« ^z^^diaicog yijuuv tv 7n<rdjeiv [^et^ovcog 'Zi^^crYi, oti ^iytgwv oLyL-
' Hebr. IX. I3. dwV CV TZef CtljUlff.Tl xdj^OJUUi^ T (haOJOT^ Xg/rS' 0'S?J' 6 JU(^)(gLejLOq Xiyl UoCVAQ^' * «
^ 70 al/^pt ^u^v k} '^a^y ^ cmoJ^g cfhLjuf^Kicoq pctvnl^bazx, c^ ttittoivcoju^sg 0Lyta,t^i

'Zif^g T -T^ (rctpx})g :(giduQpTy\Tzt , Trccrw /j^uKT^v to ctiju^gL tS Xe^rS, o; J^ TmCim^r^

cticoviov cbfjLcojuiQV ictvTvv 'Zi^crlujiywi tz^ ^a-i ^(^duQjLei t awjeicl^icnv fijul^ "h^ vac^v
\pyavi C9C y6 i^ r cPicmoTii Xe/fS <5^^og^5 'c&€p$ tz* oLT^yt ^cSct-, AoKHVTOig hjuigig ^-
fWOTtTO, OTJ TTDXXC^ Tl^iOV W/<^5 T^TOif 'Z«?;epOW6g 7nsnEU«V J) 1;?-' C/}CeiVOig '6^<ptV0V 01 •WTi'

}(^ Ky T 'iPYijLfsv Q 'T^ "la-^YiXiTcSv ch' dTref-detoif r 'T^ o(piCt>v ''iTinXXvjiSfjcov 7ikY\yougy

c/tciXdjoiv ^og 7zS ingLi(gQjLCjd Ma)(r^ ^Akowu <i7iipyiazt(SroLi o<^iV, cog av gW* oujtvv

''STTD^AiTrovTig ol 7ikr\T\'ojtjS^oi '^ (B?\gi,€ng 'rp ^AyitIovtxv pocJ^ictv Ji^ivTv t Xvaiv J^ujuol-^

ju^s jud^ tS diov }(gj T 7ikY\T\iSFajj TraJVTiXag i^co TnsiiiaTtf, yi iTiocuf yKJuD Tivct ivpi^ouf
'

-T^ 7ikviyyig loL^eicu)' (BaXndivTQ^ q cv a,7rei)iovia/L(gTi 'r^ 7ikni\ovTwv t^ (i^Qvig Ji^Srauf

, ojJTiig T Kvaiv \vct fjun o-(poc/Jba. ^v juig^co ju^ ei Td d^cwoLrct) tS ePiauoTh XeATOv Avcov
p. 232. (^ dztvoLTVv '9^05 5 ct^avaTOV yi/^iv Sfg^ Ttig ctvoLgucncog Trapi^Tcti rluj <^co!w' o3iv i(^ o
• loii. iri. 14. TcvQjL©^ <pncn' * }(^ ^(gidzog Mcoaiig v-^cdoi (^ o(p;v cv rri iqnjjLCd^y ovTug v^^co^lujctj e^H t
ijov TH oLV^^Tra, 'ivoL img o ^ng^vcav Itt ovtvv fJLn "^TroXnroLj , aX?C i^ri t^coluj alcoviov'

ef^eiKvvg otj ov Tnp ^otwv Tvn 'fp /tXmtiovtwv t^ jLUfjLnjL(gL rluj '^^tto riig 7ikny[g iaro (i^-.
^lwy (^ auTvv J)i ^OTiov }(gj vvuu 6 navrctq av^^TTOvg 'Qnvijui^/u^©^ ^varog-, 'Gh th.
(hcojoTH Xqjltov yiy^vcog^ ovk cum) /Jtsvov -i ctAAst ;^ K^ imaiv av^^Trcig rS ^OMaTa
'yj \\ ^ '
TroLfi^i T Xvaiv.

IJ quod beatus (locet Paulus dum ait: hae.c omnia illis in imagine continge-.
bant; scripta autem sunt ad eruditionem nostram, in quos termini saeculorum de-
venerunt. Atque ita legalibus institutis curavit, ut illi cum fructu victimis et bru-
torum animantium sanguine uterentur: atque ut eo exemplo fldes nostra robora-
retur fore nimirum ut bona maxima per Christi domini sanguinem consequeremur.
,

Quare beatus enim sanguis taurorum et hircorum, et cinis vitulae

ait Paulus: si

aspersus qui eo utuntur sanctificat ad carnis emundationem ; quanto magis san-

,

guis Christi, qui per aeternum spiritum Deo se obtulit immaculatum, conscien-
tiam nostram a mortuis operibus perpurgabit? Nam Deus per Christi domini a bru-
tis animantibus differentiam satis nos facit certiores , multo nos raagis novis his

debere confidere ,
quam illi veteribus confidebant. lam quum Israhelitae in eremo
propter suam incredulitatem colubrorum morsibus interirent, mandavit Deus beato
Moysi ut aeneum conflaret colubrum quem qui vulnerati respicerent damni sui
,
;
,

medicinam facilem recepturi erant. Atqui quum Deo liceret vel IsraheHtas a mor-
sibus omnino defendere vel aliam quamlibet suppeditare ictus medelam nihilomi-
, ;

nus eas voluit a mordentium imagine remedium referre: quo minime miraremur,
si morte Christi domini Deus mortem destruens, immortalem nobis per corporum

^
resurrectionem compararet vitam. Quare et Dominus ait: sicuti Moyses exaltavit ser-t
- pentem in solitudine ita exaltari oportet filium hominis ut omnis qui credit; in
, ,

illum non pereat, sed habeat vitam aeternam. Quibus verbis docet, sicut olim rixor-
dentium imago damnum vulneris persanabat sic nunc mortem quae omnes homi^ , ,
 ,

IN lONAM. 15^

Tuv d 'Ztx^oii^aJi TO$ 'Zit^i^YiTeicti; hk l3?7i5V7wrj Ifh to 6-3"vji /UiTih^&cTv '^etpicmiua.civ

b diog' ilvx S/g^ '^iav te Y\fJUi^v y^ vuktzJ^v ^ss^^(Jl)^cog ^ tQ K/yircc^ ojutvv Sfg^aztxra^ ,

tiytyi T6 ilg r twMv t ^uQjim TikTnpn y^itc^v' y^ Trapicmiuctcn fvyipu^cu/vz r /(UTtivQiccv y

cmTYieictg oLTTUcn 7o7f oulito^ 'Ztf^^ivov '^i^oLj' /V G^ c^^^^^cncoq ftM oiTngoiyijb^, ei jC

JicmoTy]; X6/sr»5 <^ Tr ^(^y KSH€S^^ a.Sf3'.(pdt^g (^u^^sf-^cig^ j^ c/k viK^y aya^o.?, cv
oiduyoLTCf) ^coYi KOivluu oLTTUcn Tvlg \^vi(n-i i(^ ^Dto y. ctTra^vujuTaiv ^louJcucov , r ox. 't^

/U4TVtyoict^ TTOLpi^TOUf (7tt)Ty\ejLCtV' od^V ^ KUQJLOg TTU^i JUiV <^V\CnV' * OOCOJi^ ^ 6 'lCi>Voig OV • Matth. XU. I».

T>j KOiKict tS x/nTOv; Zetq v\/ukpcLg i7niir\cn ;^ '^etq vutCTOtg , «tw Jei (g) ijov to av^^TrH p. 233.

c^ T>i Ko^JicL T^ ^5 7nny\arti Zetg h/uApojg (^ 'S'et'$ vu^cto^' ttoti Ji' * otvefpig viviuiTom uvaL- » v. 4i.

^avvTOUi j^ ^^xe/vSa7 r '^uiocv '^urluf-, ou macrttv r fvnpuyji^^g ^lcovoi' (^ /cT» T^aov

^lcova, coJ\' Jy\}\9v OTJ ^ /^^y 715 /UA[jcy\cng 'rp <sn&t'yjL(^Ttov , ttoKv ^ 70 S/jL(po^v Thrttiv

ti^g orSwoL' (^ 077 <!^^a7^r\(ncog fjuiv 87Ci to?? totb "hiJouLOig dTng-svng ^M^Scn, Ji^iTcuf
Q 7a 1'S"V« T 0« 7» )VV\QUyjU^T^ CrtJ6n/\o}.0LV . 'ETxi </)ll 7^7TJi$ cra(pfil$ /mciLiig^QJLOg 'Zl^l^i-
€Xr\TOLj ^lcovoig' ouJi y^ a.v 'Ze^(prnY\g ourug \fjLQ\viv ocTra^g tzJ' dico, cog y.y\ iAiS^ocf 77

TTDiricrcLf 7p i]py\fJUivcov aimS' ;fpt/ 'Q.uTzt 'f)ii owry\£}.ci ^ rocriiruiv TVtfJi^^m /j^og cLv%^7mv'
cAm' iiJ\ ctTra^fwuijTtt Tret^^lwouf TniVTCog ryj k^ r ^/^sf-ilocv Iw avoLyK/yj }{ct.',ui)V' co<^ ^
lfju^Xy\^lLJuaJf K>\T<I., ^ iTT * tt<W ^iz^^Ji^cog ato^lwajf -, Ttj 'Ss^Jh^cn^v %ti r ozeid^v '"'*^"''-' """

a,vaJhaiv '\jz^fJieivouf' JuuuajujiVH ^ 7^ ^h in^g qkvoujuvx ^ a,7ret^wuTct r 'Zt^tj^nrluj

^ TO Jiov iyetpoLj' coauip ouv olutov ^ Ti 7» Mcocncog iyifcoju^ * ttoiouvtu OKVOujuTog *Exod. 11. 11.

nes (lepascebatur ,
postquam ea Cliristo domiuo accidit, pon Imic solum sed cun-
ctis liominibus mortis remedium esse allaturam,

Sic etiam contigit beato propbctae lonae ,

quem ludaeis incredulis, neque eiws
oracula recipientibus , ad gentes transgredi iussit Deus: deinde tribus diebus toti-

demque noctibus mirabiliter intra cetum conservavit incolumem, perduxitque in

urbem innumeris sceleribus redundantem: nempe ut is paenitentiam praedicans
€onciliator salutis incolis fieret; nos autem hoc exemplo eruditi minime negaremus,
Christum dominum pari temporis spatio sine corruptione servatum; qui mox e mor-
luis ad immortalem vitam revocatus , communem cunctis ethnicis ( ludaeis interim
increduiitatem retinentibus )
paenitentiae raerito salutem exhibuit. Unde et Domi-
nus aliquando dixit: sicut enim lonas in ventre ceti tres dies totidemque noctes
transegit; ita oportet filium hominis tres dies in corde terrae totidemque nocles
manere. x\liquando vero: viri ninivitae consurgent, et generationem hanc condem-
nabunt; propterea quod ipsi pronas aures praedicanti lonae praebuerunt: ecce au-
tem plus quam lonas heic est. Porro rerum imitatio evidenter constat; quamquam
multa est priscarum a novis discrepantia. Profecto ludaei praesentes, haud sccus
quam illi veteres, in incredulitate perseverant; dum salutarem gentes recipiunt prac-
dicationem. His evidenter de causis beati lonae persona excitata est. iVHoqui enim
non tam incredulus Deo perstitisset propheta , ut nihil eorum faceret quae iube-
batur, praesertim quum ad tot hominum curandam salutem milteretur. Sed neque
ita incredulum experiri eum opus erat marinam illam calamitatem , ceto nimirum
obiici, prodigiose intra hunc servari, multo vero prodigiosius illinc exitum nancisci.

Quippe Deo licebat aliter ad officium cogere renuentem incredulumque prophe-

tam: sicut ab eo factitatum novimus, quo tempore Moyses apostolatus ministerium
20
 iu THEODORI MOPSUESTENI

Hier. I. fi. •Z3/'05 T VTTdpyiCtf T^ "^TrogDkfig' H^ Tg T 'li^i/Mid * (J^iU^V%q OjUlplO)g icdiCCiyii T^ VTri-Q^^iCt^

:i(^eAOV 'lcovAV dytyciv i^HXYi^.i iTretctii TVTrov aurov r Ky r (hanorluj Xg/go^' m^^jAsv
^^^TPS^^alvetV 'Cdi QiVTn; %YiKAv T^ 0,17104 Sj^ ToaroLVTv\g ATn^ra tigufvoTYirog cvi^ag-, oi^iCTngog
•^om-i lii TVcrHT^ (OT^^y fJts^Tog (^ TuTrov c/K(!^auLvodv iy oumS.
U^nyaju^luj /^ h t v^ r /ui^iic^e^ov 'lcovav «tw? 'zo^^cfi^cov yt^voTUv '^orlu;
a.mwp 217101 Tig ctv iTJV/Mijlw q yJi^KCivlw &k tQ TVTra r oLayJxu ?\gL^i(rcLV' ddv[>t>etv y6
ov^ te$ iTV^v aLvctym dhy 'Z&eS<^r\rcLg Iw oti auui^g 'zs^g (^ ^ov 'ZS)^^ tQ ^ov <,

"mf/^TTDjU^Ol-i if/.LoVOV Ti.OUUTOig TOC iOTi^CL^ (^ Trt^ i7m^Y\(J0/U^CU; TlfJl.a>ejL<^ V\7rei?^UJJ'

t^ TTZivTa J^ w "Se^g chopdtecnv cwnJv awuViXQvToc jUy TToWiig Jh^ziTe^T^ovTO -7^ cmnJ^g'
lojvov Q Ti^iov ovJiv, T^ 7^ "lo-esf-inXiTrSv n^y!\aL4 dvTs^ZD^jlovaTig ry\ <5^ 7^" 'Zt)^(py\TzJ'v

'fkiju/iXeici 'ZD^^ tQ -^8 -sfei ojDT^g yvojiS^Jii' ci(p ov J\\ (t 'ZZ^/t^ok cDg ilttog wovro (^
iCLVTsSv if) TTOVOV f(^ J*\ <£ '2«?£9? '^bTTOyVCamV TmvnXij rp dv-d^pCOTreiCOV i^eS^JUU '37^'^-
/jfJcTt^v cdg ir^ JL^ 1-d'vcJv 'cs^g to ')(e\es'^ ocTm^ vivovTcov ^ t JokjOwvtuiv q 'iig t yv(^cny
#). 235. c^^^eiAiy^cLi T &e'icLV, iiJiv i?\gt,vii/uvcov rv\ t2 atPc^eictt >u rv\r Z'o7Jwv juio^y\e}.(t otcei-

vcov feiw cT/i Sj^y.e^ fAvdg diJTk^g -^l^v^yooyiiazLf (^n^gju^og b ^og, b ttoAaIw /ukv iravTCov

dv-^e^7n:e)v ''Qn/AkKe\cjcv Troiov/^og-y cJ^cupiTov Ji tivcl v'ifJucov Tolg dur^ rlw mJi/Jj>vicLV
^
-,

7rziX?[gL}cig /uv UnKcocnv duTolg r 7^ Jei^icog tS Jicm^OTH Xez5"« 'f^v^ao /JUivluu /jut^L-

^oXlw T dv^eS^^Tre^oov <u^y /j(^Tuy on Jy\ TmvTzg v\/viK?\Qv cac t^ yJ\es^og ^e\cb -yd.-
-y

^Ti viveiv if^ TD KpeiTiov TV TiK^/jrCUOV Q (^ T 'ZS^^^Jb^OV TCLVrlw ipyia^CLV ^fd. T Y^

T '^t^cpMTttf \covdv 7Pt7rciv\rcLi j ilg JiJttav.aLK\av n (^ '^v^ycoyicm/ TmvTcov t 'Zires(pv\Ttel'v
c/)' d)v \py>ig iTretdiv ouvTiig, cog dKv\'^ /M^ gfza^/ to >^ t Jian'or!w X6<?o^'" ^ oti imv-

T?5 0LV-^e9^7nn ^iia, ^Qjlti tovl fMr^iuaovrccj ^zs^g tv J\ov vwu /jd^ 'laJcucov dvivJbTCog

devitabat ; itidemque cum Hieremias eiusdem operis magnitudinem extimescebat.

Plane igitur con>stat , libitum fuisse Deo tam insolitis tamque miris casibus lonam
exercere ,
quo typum eum exhibeiiet gerendarum in Christo domino rerum: ita ut
hanc ob causam per tam incredibilem novitatem deductus, dignus fide evaderet, pro-

pterea quod tanti operis figuram in semet ipso gerebat.

Praecipuam itaque prodigiorum, quae beato lonae acciderunt , causam lianc
dicere licet : proximam alteram ,
quae de tjpo similiter manat. Necesse enim erat
haud mediocriter animum despondere prophetas ,
qui continenter ad populum a

Deo missi futura canebant, imponendasque poenas minitabantur , et quidquid de-

mum emendandis moribus conduceret, magna sedulitate praestabant: ceteroqui nihil

proficiebant, obnitente Israhelitarum maHlia adversus ea studia prophetarum, quos

Deus illorum causa excitaverat. Quamobrem hi merito iam inutilem existimabant
laborem suum, ac de rebus humanis prorsus desperabant: nempe ,
quia ethnici qui-
dem in vitia constanter ruerent; ille autem populus ,
qui ad divinam videbatur de-
lectus scientiam , impietate et morum colluvie haud ethnicis cederet. Maestos ita-

que Deus prophetas ut recrearet, qui omnium utique hominum multam gerit cu-

'ram, peculiarem tamen providentiam electis impendit, saepenumero significavit illis

futuram in Christi domini adventu conversionem humanorum morum: quo tempore

omnes divinae gratiae instinctu a vitio ad virtutem respecturi erant. Tum ad extre-
liium hoc quoque admirabile in propheta lona patravit opus ad omnium propheta-
rum eruditionem atque solatium : quos re ipsa certiores fecit de indubio Christi
 ,

IX lONAM. 155

i^vTUv 'Z*re« T T^ ^i^voi; cti^iojv-, Sf^ Tv avy^^eiv htw (^ diov-, ilq 'iKiy^v t^ ofcK-

oIk^ojv ^iiKTnraJi ef^etKVWuaJi ^6^v dioi;-, atrivtcov oiv-d^Q^Tmv 7]^ Sfg^yreti/TOg 'Z&^5 aai-
/3</af vivovTcav ) t c^ to xpeTTlov ?\gLfji.^cjLv'ovTCOv poTrcw m; ^ ji(^}(g[,piog UctvT^gg (pn:ny * * Rom. xi\ :{&

OTi c7WA»g;tAai7?v « '^^aL(^Y\ TU TTctvni tJz?d a.juWpnctv -^ 'iva, c/k vn^cog cf)if(^6i)dwjb^- J^eticviig, p. -iziw

OTi c/K r '38^£iA«(poTa)V t If^ to ^l^P^ t civ-^^7m:v iTrztfchv^jL^ poTrlw, 'Ivct ju^J;,^-

fSp on diictg '^£/705 J^iO^uidzt ^vd^g to Sj^-yvc^voj^ te ^ 'Z&^%e\vaJ{ TrctVTCdv to Koet^ov.

T«7isr yi ^$7nJe\^iv ai/Tttpm yrctpi^iTv imq '^y^(t)Y\Tcug tol TrapovTct , iv irflq v^ (^ ,

^lcovoiv jL(Ji,Kigct iQio ^tujajj t^ei^luJOJi vojuu^cov' og tutidv cv ictvTzS nva, rp '2%i t ch-
ouotIuj i(jojuS^U)y 7rapi%i t Xe/^ov '^Tro^KKq juS^ ^ oujTOy iig NivdOw t ttoAiv ju^yi-
kIuj scmv (^ TPoKvctv-d^^TmvxTltu , (^ t c<' ctorup/oi? jictcnKiJh ivy^ViicTuy' cv yi TrctvTig

<Zer^g da^f^etciv t6 Io)o^y ., ^ /jj)^yjpoo 'Zt^^cmvet^v (Siict)', '^v^pcug t2 )(^ avicncji rCj ctxa-

?\gLoicug y^ TroLcryi av^odvTig 'U^^^vofMct' mXi^i q t t^ TroXiCdg fj.iwuacLi {(gL-d^cupioiv., ei

fjLYi YivaioLV -Zt^g to Jiov iiTct Trapiuytdjcta^ TravTcu; CAcetvovg ct^^ov (^cdVYig ctK/yiKOOTctg

T 'Z&^(pYnh , OV S^ Cgjg lcZ YITn^YTO^ cU^' kiJi jU^ dcLVJLiSLTUV (pomiVTCt iiJhVj CO<Pi iKTlhil-

^iv twnl' TivoL ?^lietv' ovTiud^v jui^^ju^ag TVig ^Ze^c^v yvcoftyig "^tzv /J^VYig liig aiTreiXiig

'Z&^g TD ^cpetriov IJ^etv -, i^viKHg te "ovtcu; (^ iiJ\v chJcLaKGLhlct^ iiJ^Q^ ilg d^oa^fBetctv yikh-

ang 'Ztf^pTi^v chJetyju^ng' cog ctv J^iKcoaiiv c/k t TrapovTtoY , 077 v^ tStoy t Zottov ^ p. 237.

T^ tS ehoOJOl^ XQjL<rOV TTOpiHCnCU; OLTTOUJTCt TDL i-d^VYI TVI olKetCt ^Qjt-TJ ViVattf 'ZS^^^OKi^JOLai

'Z&^g 70 Koetiiov ., yjiv oL-n-ei^etv l^Kcoaiv 'lnJ^aToi tyi ^ iuaifieictg cfichtaKoL\'ict,

advenlu , et de ojuuium liommujn per id tempus ad bonam frugera reditu : ludaeis

interim valde ad vitia incumbentibus •, Deo ita permittente ob demonstrandum men-
tishumanae liberum arbitrium ac fragilitatem sed denique sub Christi adventum, :

quo tempore suam Deus gratiam patefacturus erat, cuncti homines, qui nunc pror-
sus impietati dediti erant ad virtutem cursum directuri erant. Quare etiam beatus
,

Paulus ait conclusisse Deum omnia sub peccato ut fide iustificemur: significans
, ,

quemadmodum a maioribus nostris ad sectanda vitia inclinati fuerimus ;

quo sci-

licet cognosceremus gralia nobis opus esse ad discernendam atque anteponendam

cuivis rei virtutem.

Quarum rerum idoneam in praesenti demonstrationem prophetis exhibuit, eam

sciUcet quam in lonae praecipue casibus exprimendam curavit, qui quamdam re-
rum in Christo domino efficiendarum imaginem in se ipso gestavit, Mittit enim
eum Deus in magnam urbem J^iniven, populo copiosissimam Assyriorum regiam ,

sedem; cuius cuncti cives non sine religionis contemptu pravum vitae genus agi-
tabant, otio , luxuria, intemperantia , atque omnimodis vitiis diffluentes: iubetque
ut urbis excidium nunciet , nisi incolae ad officium convertantur. Exin curavit
Deus ut ii repente omnes audita proplietae voce
,
(
quem antea minime noverant
neque nunc prodigiis communitum cernebant ita , ut eius admiratione aliqua per-
cellerentur) curavit, inquam , Deus ut priore ingenio mutato , minarumque vi im-
pulsi, ad saniora consiha mentem intenderent; quantumvis ethnici, et qui nullam
verae pietatis speciem hactenus prae se tulerant. Res ergo praesens docebat, fore
ul eadem ratione circa domini Christi adventum populi omnes , vi graliae eius , de
virtutis studio cogitarent; ludaels licet obstinata incredulitate doctrinam pietatis
respuentibus.
 156 THEODOni MOPSCESTENI

^ictvouMTAj 7iiA.ct)eja4 'lnel^cuoi, CK T0{7au7>J5 eficfUaTtctAictg fjuy\<h/uucuv <h^cLjuS(poi J/opdwcnv,

d vivdAra^ ob(n^^ct av^avvig ^ (r^i(p'oju^oi , a,-&^ov d^ fjclwvcncdq /L/jiVYig jUJi^dijLS^oi
/pcuvoiVTv 'i&^g 70 Kpetjlov' ^ on t^twv J\i -^p? ^^Tivefei^iv yyi/oju^oov 'r^ j^ (^ eh-
eoJorLjo lcm/Mpm Xpigov, 7r> avro q 7^70 TioKK^ Tikiov crjfji^lBi^cxi^, OTror av Tct juSl/j i-^vn
T^ d^ia. ]{gLXHjL^cL ^Qjlti piTrri '^d^g t iua^l^etiiv^ lovefaxoi q /j^coatv a^srci-^eig ^ u,h

xh^ju^Qi T J\an'or!w Xp/gov, ov t f^liLucnv }(^ t JiJhaytaKiaji; olvco^v (^i^/uvluu il^v

'?rap iavToHg' on tb ci/Tivdiv xKy\^vo/jisii /^v ^^TnxpavdTiaovraj 7^'

jSaaiXactg r iioaAicSv 01

TnxvTW^ y^g olttowuT^g av^^Troi , c^cdSnftaovrajj q t^ c/iypga^ Tctu^mg ij^ r olwtiav ayrei-
-^etay 7? (^ aail3eiay 'laefcuoi, Kctf roi yi cfb^avT^g ov roaztvryi cficDx.aKaAia, t xpetTfovof
'^^iiiS^, ava^jcoiws fidvfA,<i, Tikv^ug a^iov. Tmv^^div og^v ro (m^y/Jt^t <t. owjaKyav

¥ 238- /B^ "laJ^cuoig iliWTtag-, ToiiiToig ts §01 (^ roauvTct /JUiKKiiai-^ \:zso/d^e\v' oJh^/jS^©^ q ej
«j^ vt«; o^ T^ 'ir/i Vivdjm^v ^u^^^^cnrjog^ 7if/,coejta,g a^ioi (pcuvoivro' j^ yt^ t5to ^ Trojv-

tsAm t ''im^oKlw 'Czsti/S^oiiv ) -z&^^t^lff^ 'ir^ 75 aTravivLy^ yf\g ovmv l-d^vdv-i ^ 'Zt^a-
liVOJi rvi T^ gyff?/3efa^ /LiKT^vmv ehJ)aaTia\'ict' « ^ /Jignig^^og WavXog oJh^irdUf ojjrtSv

^t>7n)l2oKlw ,
^fpjf
T l^ctriii; "i^paaxi Tif/,coejLctv "C^m/^yeiv Yi/icog-, cogt Tiroig ^cs^giv Jiov
IJhvrct^ -, fjuv\ T roaztvrltu iTT ojurolg *)^'^Y\/(jivluj Ifh/i^Keiav 'us^ t 3^S ^z^^lw "^bra-

Rom, IX. I. (p^vtf^* aAMG«ai/ ^ Ag-j^ci) c*' Xeji^cd *, ou 'vf.g JcA)^rt/ , cnjft/if/invpovavg /n^i t^ autieiJijaicog

fjuH cv TTViv/igcn ayco^ 071 Auttti ^i ^ n^yzAii f(cf^ a^XciTrrog oJuuuyi tyi acJLpJict fjuH'

Yiv-^fjLlw ^ a,va^/j(gL ijj oJUTvg iyta '^tzv t X6T« VTiif) t a,J)sA(pc^v fjua 't^ avyfivci^v f^a
7(^ crct^Hg.-i 6mv'ig iiaiv 'l^r^nXiraj' m vi ^Q^cha ^ n Jb^a ^ ^^m ri if^ yi vo/j^s-

Quamobrem beatus propheta ex praesenti re cognoscebat , fore ut extremo ti-

derentur supplicio digni ludaei ,
qui tanto a magisterio nuUam vitae emendationem
contraxerant; dum interim Ninivitae omni quondam improbitate polluti ac volutan-
tes , statim solo praedicationis terrore ad meliorem frugem traducti fuissent. Quum-
que haec intelligeret fieri, ob ea significanda quae circa Christi domini adventum
futura erant ; rem multo graviorem eventuram videbat ,
quum ethnici divina gratia
vocati ad pietatem confluerent; ludaeis nihilominus incredulitatem suam retinen-
tibus , neque Christum dominum recipientibus , cuius ceteroqui significationem at-

que doctrinam caelitus immissam apud se habebant: atque hinc regni caelestis he-

redes declaratum iri homines, qui ubique terrarum habitarent; exclusum autem iri

ab hac donatione propter suam incredulitatem impietatemque ludaeos ,

qui tamen
videbantur in tam inclyto virtutis magisterio versari. Haec necessario prophetae ani-

mum torquebant, luctuosum usquequaque negotium cernentis , vicemque ludaeo-

rum ut par erat dolentis, qui tanta dignitate quum essent, in talia ruituri erant.
Rursus propheta maerebat, quia praesenti ISinivitarum comparatione digniores poena
I fiebant ludaei: tum in posterum districto repudio dimittendi erant ,
prae rehquis
ubique terrarum existentibus populis ad religionis verae doctrinam accessuris. Nam
si beatus Paulus luget eorum reiectionem , ac supremo se occursurum suppHcio li-

benter eorum causa ait, ut his ad officium revocatis efficeret non inutilem tantam
Dei providentiam ; vere enim in Christo dico , non mentior , testimonium perhi-
bente mihi conscientia mea in Spiritu sancto ,
quoniam tristitia est mihi magna et
continuus dolor cordi meo. Optabam enim ego i°pse anathema esse a Christo pro

fratribus meis ,
qui sunt cognati mei secundum carnem ,
qui sunt Israhelitae ;
quo-
 ,

IN lONAM. 157

<ldv ^ TravTwv -3105 iv?^yijTvg ik C^ alavctg aifjutw' Tjwg « ^zi^ifh^sv otj t ojutIu, i^y-
TE$ )(^ ol ^Zt^^pyJTcti yvcdfjutw , oiJii^VK) m Ifh riaTOig if^ \%^owd ; et tz r •vaii "yiyvo-

juuivcov %vi}Oiv-, ^ Ti }(0J\ T^ y^twvo^jivcdv icn^ctf v^^v.

'Tmp ^ T^T» )(^ T (pvylw 'ZO^^pkvng IttAiTO, olojl^Q^ Sj!a,(piV^i^Ctj Ti T 'uf^i
Gsir viv^iTOu; fjilwvcnV', }(^ KoiKvaiv tx cvTiv^v lao/u^ct-i a,(p m J^ (m.(^c^c, i\ ^ 'ja- p. 2J9.

J^oucav iTPiJaKVVTV ){^v!ia,' ^Kiy^^^ q Tp ilpnji^cov to /^ TavTOL' viv^Lnam jh o/ ye^

TXi(7VLVTV\q iTOl/Ui^^mT©^ T ^ TD iC^^^lloV JV^OCJlSijOI /^%Q,fioXlw -y i7n^a,r4j(rCLV Ti jtUT OU

TroAv Tolg 'lcr^Y\X'iTOuq:, n^ Gffu* ^^gi-^ovg cu-^/u^gLKoimi^ Ast/SovTS^, Tikei^rlw "i^ov jf^ tol

'^li^(JO\VJU(St' TIVpdTicXttf cmovjlw' vmp m Ji) }(pj\ TlfJLOd^CtV ieh^CtVTV <3>^^ tS diov juuty-

^lw-i !w NoLOVfJL 'S&^(p'v\Tlf\q JULifJLlwVKCDq tf^TUAi^^QlTnV Cv ^lQXlOiq' OO^ T lU^ tQ ^lcovS.

^Stf^^PY^TetCW-, i(^ TDL T0T6 <t«%i G^ VlvJjiTH^ ^^VOTO, fJLLoVCTlV T^ dilCt^ ^CjI-tQ^ itVCtf

;cpf3-' lct/ 8TZ» poLJictv T K^ Tv KoeiTiov jLaTufioAltu ieh^avro Travnq' r 3 t» Nocovf/, cHf-

Xcocnv 'i^^v TYig

Ti^wetcty v7no aTTZzvTwv iJi^oLVTv

cu/rtlv ok^vcov jns>^iie^^->
T d|/ay
OL(p

;!^
«s ^x«p^^«;C$tai ti Toa-ovTvig ^(^zolg,
TauTa /W^y c^ (x.7mvTwv 'j^ ^^ r
^
/u(^-

i(^piov 'iftjvav yiy>voTCiv ts '2j?^Tipov ^ iipti/Avcoy, v<^q$v ^ t^ ^fptfVH? c^3^;wj$, ;c^3a

'Z&^£&iv iJeiKvv/j^ , iiKOTcag yvom iig olv vx Ji yi tct? yty^voTa Tt (^ Sj^ 7^ t (iiC\'ni

Jii\ii/^oL (wyf^^prii oL Jif (^ y(^ (^ K^^v OKeivov /AAyt<rluj ToHg toti ri// ti (h^piXeioLV

TrapiXiTO y^ ^^*''' ^ caWv g/OT/tt63a "ir/;

)^ /«*i^©^5 ^»' ^n^ OLfcw ^ '^ ipfjLlw^a;

d-^/^t^du 3^58 JiJ^vtQ^.

rum adoptio est in filios , et gloria et testamentum et legislatio et cultus et promis-

siones;quorum patres , et ex quibus est Cliristus secundum carnem, qui est super
omnia Deus benedictus in saecula , amen. Nonne hinc constat ,
prophetas quoque
eadem animi adfectione praeditos , ingemuis§e super his atque luxisse , sive ob ea
quae evenerant, sive ob ea quae portendebantur?
Propter hoc fugam quoque propheta maturavit, sperans se necessitatem vitatu-
rum faciendae ad Ninivitas praedictionis , atque hinc impediturum quominus ea con-
tingerent, quae manifestam iudaicae malitiae patefactionem allatura erant. lam quae
consecuta sunt, dictis meis suffragium addunt. Namque Ninivitae, qui tanta ala-
critate ad virtutera mentem converterant , bellicam expeditionem adversus Israhe-
litas paulo post susceperunt; rehquisque etiam in captivitatem abactis, summa vi

vastitatem Hierosoljmis ipsis inferre conati sunt: quam ob rem poenas quoque ma-
ximas Deo luerunt ,
quas qui praedixerat Nahumus propheta scriptis quoque com-
mendavit. Igitur lonae prophetia , nec non ea quae per id tempus Ninivitis acci-

dorunt, significationes divinae gratiae fuerunt, cuius impulsu tam proclivem cuncti
ad virtutem conversionem experti sunt. Nahumi vero prophetia demonstrat eorum-
dem Ninivitarum improbitatem , cuius instinctu tanta mala capessiverunt , iustasque
demum scelerum omnium poenas sustinuerunt. Atque haec ,
quae beato lonae olim
acciderunt , vel de eodem
inquam omnia in novo postea testamento
dicta sunt , ea
instaurata sicuti iam dixi, iure meritoque videre est. Age vero res illas, quae tunc
,

gestae libelloque commendatae fuerunt, et quae ei tempori plurimum emolumentum

•atque usum exhibuerunt «x eisdem singillatim cognoscemus quarum iam
,
,
inter-

pretationem Deo auspice adgredicmur.

 158 THEODORI MCPSUESTENI

KE$, A'.

p. 240.
T.
T. 2.
I.
" Kctj l^^iTO ApT'©^ KvejLH 'zs^q 'l<wvc6K (^ tS ^A/lc^^ Xiyav oivoi<;Jidi ^ ^ogu-
aunSv 'W^q fAJi. ,5 'ATTO^c^tAu-vl/v •S'etav Ul^ocro, (pYia^v , 'imoig o 'Zi^(^r\iv\q ik Niy<56M t
:70A/V ObTT^eiv Tg K^ HAjpU^OLJ CV OIIT^ , Cdq //^yt^ ^ CmWv ^S^^^VOJUISWUTCdV -, (t TOlOLVTSt

oiot Ikojvol tz^ /u^yi-d^q (wyKivriazti t d^ov /Myi<rlw q ouycLv scrctv r twKiv >(^ tJzsto 7^r\-

dvig fyivo^pn/M/jlcu-, ii^ rp cv oLOsveA-Oiq a.-imazdv tdtb fu^(^aA>ig{^v houv , elvoLy>couov

Iw cJ^ oLHjom TD^5 y(y T ^IhJ^ouolv iyifa^ajj' %dvif J% ^ coq if^ yvcoejf^^ ojj-vov ^'iim^AKKi
TroK^v -, atg inc o^? yi %' /^vov
olkqyi ojjtIuj g<V^Ta* ci/7a03a jud^ ouZ tQtv juJvov ^vicnv
OTJ tmpU^OV CV OJJTYl' J^?\9V Q <»$ '^^ THTOi) y^ iTnfJLTmO '^^n IZ^ H^ T J^giTUt^O^pliV aTTet-

Xriaztf TVi TToXii }(^ vn^TyiaTtf <j^ olttowuTctg oLTmvTO^ 'J€?£P5 juirdvoiav Uei^v, toq ovTCd

yi jtjipcfkvowuTctg T^ "ZiroXiCdq T >(cf.TaL<^o(pluj' TJ15 ^'ictg ')^ct(^y\q Tct m)K?\ff. awwn/m/etv ilcd-

•9'i|'a^, QT ctv Tolg oLVOLyvcdaKOuai Ttt aKoAoudu avAT^gyi^iiQ^oLi J^wuolivv uTmo-^ri' oun ^
iTretJii cvTCLudu iivn Jtiipu^ov cv ajUTyi, a,7n^iM t 'Ztf^S^^T^ '^'^ jujvov ilymv o diogy

p. 241. }^ ov JiJu^ug 71 TJOTi mpu^oLj ^ZtfepafiKov leZ aJUTvv n-d^ OT oLV Aiyvi m Zeig njukpaufy

}(^ Niv<£ir\ }(^Tuayta(pr\a^Taj( -i

c^etvo jupvov iiTreiv o 'Z*^(pv\'rr\q OKiKdj^rij dAA' «^e TVf

fjutwvai T^ ;^7a5po(pw5 /SgATiova^ oujiyq oLTnpyoLau^oJi' iXmJtt ?\gi,(^ovTctg tQ , ei /LUiTU-

jLUiXn-d^eiiVy WtpJuvojf T oLTretXlw' iTrei (^ <z^t\ov lcZ oLTrethetv r f(stTu<^o(plti/ , ei '^i&ojf

Tmvmg ojjtIw l^lwj h^v t^ OLTretKriq jii^J'Q^' co^ r\ fjmTu^aT^ju^nq yjwij H^pJbLVoui t
TJjM-weiotv, r\ f4,r\ jLUTU^a^^juSjjH^ Jif^c/Licoi ojjtIw ijni^eitTuv 'ss^^ d^ c/k t^ cwrtSv Jti-

x.vv^aJi ;(siLKictg.

CAP. I.

Et factum est verbum Domini ad lonam Amathi filium dicens: surge et vade
*'

Niniven in urbem magnam atque ibi praedica quod eius scelerum clamor ad me
,
,

usque conscenderit. ,, Oraculum, inquit, divinum lonas propheta accepit, ut abiret

in urbem Niniven , ibique praedicaret ; cuius cives tantopcre tamque graviter pec-
cabant, ut Dei iracundiam commoverint. lam quum illa urbs maxima esset et po-
pulo confertissima atque assyriacarum omnium illustrissima necesse erat eam fama
, ,

ludaeis innotuisse: quare et Deus prophetam veluti ad cognitam urbem mittit,

haud visu tamen sed auditu tantummodo notam. Heic autem unum hoc dicit, nem-
pe ut in ea praedicet. Atqui insuper constat missum eum fuisse ad minitandum
quoque urbi excidium, admonendosque incolas omnes ut de paenitentia cogita- ,

rent , ceu si hoc pacto urbis eversio*em vitaturi essent. Solent enim divinae scri-

pturae muka congestim dicere ,

quotiescumque legentibus ratiocinio coUigere con-
sequentia hcet. Neque sane cum in praesenti dixit, praedica hoc uno verbo pro- ,

phetam instructum misit Deus quin simul doceret quaenam ab eo posthinc prae-
, ,

'
dicanda essent. Neque cum dixit, tres adhuc dies et INinive subvertetur, id tan- ,

tummodo propheta dicere iussus fuit, sed dare operam ut praedictione excidii ad
saniorem eos mentem revocaret; spe oblata, si ipsos paeniteret, fore ut minas ir-
ritas redderent. Ahoqui inutile fuisset minitari exitium, si id necessario eventurum
erat. Hic erat ergo minarum fructus, nempe ut vel paenitentes uhionem effugerent,
vel pertinaces cognoscerent iufite inflictas a Deo poenas ob hanc ipsam iilorum im-
probitatem.
 IN lONAM CAP. I. 150

doLj^ 0)g oiv ^lwvaiiV /UiOVOV iOVJL^OV TV TCO-bTr» >(Sf,)chv, «diVO? im/L^a f^^duTfU^ /3gA770-

v^ cvTivdiv. QcLpcreig q o< /W^ i<pa,(rctv Kiyt^^oLj t Tapcrov, "^ lYig k^ tIuj 6}c^coviiaiv

iyfvTy^T©-» a)g "ioim TJhcWY^divng. Tapavg ju^ y) <s^^^?\gLOs'ia TrcKig ovk 'igiv tIw Jl
'Zt^cry^y^QjLetv ittVTlw ilq J^Xcoaiv *s:^^^Bu?\gLOSiCeiv TToAicov itoodiv h ditoL Kiylv ^octpYi'

wg -ZD^^t 7z«r lu(cf.){gL^(ji) Actu/cT td, c*' Trviv/uigLTi ^iouct) awJ^i-^ag Tikola Qotpa-ctg' * 'o7no * Ps. xlvii. s.

oiw ^ ilB^ t^ f^;^^pa^>\g.os'iH * TroMcag <t 7rap>' ojjtIuj i^kmig igwTX m Tikoia. Kiyi^ f-Z^^^h

^
•

JwuaTvv ^ Q T> a7rct)iCi(rju^Y\g ootv ^rfep w Tttpcwg a^^i^art (pcuviTOf t^ 3aA9tar>j?, 00»- «ou.Atsupraia.

JhfjLcSg ap/fj>Tlov 'ii^^i q t 'PocAjv i(paa-ouv' <^ lya ^

Tma-av t aKQ^^oy^yav TavTlw
fS^T^lu) "if) ts^g 70 '3?^;cgi//^ov vojLul^ca-y aTt li v^ t <zi>^<pi\T!w c/)»ip^/t<^T©-' gppw-
^-feVot; cA) 7ra)TW5 o^c/<we, /I^ Tjva cAi ^tct? ei ng u) \o/lu^oi t TxroXiv 'fhcmfjLavTiov Ji

C/Kcuo jlc^AKqv , %Ti 8X. ihnv 'iCf^v^ c/K tQ 3^S, aAA c« 'Zd^az^Tn^ tcvojLH' ov ^ '3?ov

(pivylv '2£r^(pynH5 6)g7t), 7raVT(WV ttfTOV ehcUJQTlw i(^ TfDinTLUJ U) VOJLul^COV , <t ^rOVTX/yJi

Trapei^vaLi Tn^vcov iTretJ^ q ^^ iQ ^icov o^s^ aTraa-av olut^ 'W^azfy^^ajf tIuj ?\g^etuv

'Zd^akTa^iv '^05, vz«rovo<af ^lnJaiOig cvTi-^ei)io)g wg ojUTvdj ^ }(^ oIk^v (^ t H^^pct-

vejoi' 7iDiijt>^©^ T o;;cefai'* /f^tf a}ilwcojL($c q tS -^S (^ Tavrlw r amav r\ n TroAig 'Ig-

piiauKy\fjL IXiyiTV^i ^ ^ >? Tracra t^ grm^^gAefo^, «5 av ci/ aTraa-vi 7? o/;coLe>tJr©^ 7«

3?« ;f^ imazLv ojutIuj it^o^VT©^' Sfg, iQto ok 'Zt^acown tQ 'jCvejLH 'm(pdj';^ajj Aiyl (^
'Ze^^iiTlw , T T^' ^P<^ c^etvy\g cv yiTnp r oliceiav Ifh^paveiaM o ^og o«/3av7a,
l^ivieiTQ

ilg iVe^v Tiva (^ a^n-coiCiajuAvlw ^^v aTi-^-^eiv Z>Tto cPhAc^v tQto y) b 'Ze^^pcpMTH? l7rei</*

cag ap^i jl/S^ Ci/ ojcetvii JiY^yi rji ycopcL 'fki^pouvoju^a imvnog ojmt) r ^h <t. chiy ei^v%g p. 243.

ajUTvv i(p TTSp i/3ovAfro* er q 77Cpp&) ^ooiro, T^gtfcTaivwv r/^y Ci/o^AJioiv OKeivluj' cog av

Harura , iriquit, rerum proplieta gnarus , fugiebat a facie Domini in Tharsis.

Porro id omnino non factitavisset , si exitium sine dubio futurum nosset, et si

unice ad calamitatem nunciandam missus fuisset , ita ut nihil boni consequeretur. !

lam Tharsis nonnuUi aiunt significare Tarsum nominis propinquitate ut videtur

,

decepti. Tarsus enim haud est marltima urbs: iilo autem nomine maritimas urbes

designare scriptura solet, veluti apud beatum Davidem: vento valido conteres naves
Tharsis: id quod de maritima urbe naves apud se habente dici potest; remotae au-
tem , ceu Tarsus est a mari non congruit. Alii Rhodum intelhgunt. Ego vero om-
,

nem hanc curiositatem existimo supervacaneam , ac prophetae historiam aeque fir-

mam quamhbet quisque civitatem

,
cogitet. IUud potius animadversione dignum est,

quod non dixerit fugit a Deo sed , a facie Domini. TSeque enim propheta se a Deo
fugere opinabatur, quem omnium dominum creatoremque sciebat, atque ubique
praeseTitem credebat. Sed quoniam in Sion monte universum sibi cultum adhiberi
Deus iusserat, opinione quadam ludaeis immissa, quasi ibi incoleret, suumque ibi-
dem aspectum revelaret (
quare et Hierosolyma et regio omnis promissa dicebatur
ob eam causam tentorium Dei, ceu si hanc universam occuparet incolatu suo Deus,
eamdemque oculis perlustraret )
; idcirco a facie Domini fugisse prophetam ait scri-
ptura, qui excesserat ea regione , in qua semet Deus revelabat. Nempe his verbis
in aliam quamvis remotam terram secessisse propheta dicitur: qui reapse ita se ges-

serat , ceu si in iudaica regione manenti appariturus omnino Deus esset , seque ad .

iussa facienda excitaturus: contra si procul fieret, cariturum se molestia sperabat:

 ,

160 THEODORI MOPSUESTENl

CLy> fAAvlw -, O); TO ^ l^(pcUVi<^Ctl Td7? dx,ei TVTJUig^ fM Q M^^OLf TU OJUTvdl ilg T CU/Til'

'T^npnjt^ct Ti^uju oivi^juiVii' J^Xoq <A LZ 'S&^cpMTJf? 'ZS^CP? 70 tm^y/uisi' okvc^v , Sj^ TO
autiopav fMV cdg S^ tioik ojjtov '^mn<pi,KKi imvmg p^n^g \K7hcnv' sk a,v Q/e ^^ «Ai /wj-

vng 7n[A.'^a4 ojutvv ^Cpt^fpocpJie , ei fjt^ri ti (^ dytdvv cvnvdTtv oiitQvoiA^eiv l^iiKiro' r ayctv

Q aT^^TMv I?) vofjucraji; ei ^tJS^TOV av-d^^TPSig 6(pBetg Tvig ou 'Z&^ti^v outov ^Qn^iuiyoig^
iudv Tivog •^ius'ii K^ auaTicSv©^ dTnviyaono Ji^av tSio q (^ ojUTog cv Tolg /cuTiTretTzc

S^ 7^ olwiicov JMXoSv (pctiviTcti pn/^Tixv.

KaiilByi /ukv r 'IotiutIcu 'S>^(pY\'n\g ^inY\g gvg^cpt 7^ ama4' ojUTodi q TiXoliov
oiw ilg

^Qh &ctpareig aTnov iv^v^ tov te /UiiO^ov ehJhowi -t^ "^TtJvo/a^, )(^ l^^ag jU^ 7^ ?\gi7mv
.p. 244. ^ Qapaiig o^tTiki' ag av ouuTodi r Ci>o^\iicnv [j.'iAXct>v OTcHAivetv r -^etcuf, ook 'fhf^ai-
VOfjdiVa TE ciuifT^ CV (^O^^lOig TOTTDtg Thi "^iS, (^ iTTiiy^VTOg 'Qh TO 'ZD^XAi/uSpOV dTTiA-detV
' ita cod. iyretef^ Ji K^
VTnju^i
T duP\SIL¥aV i^^ilO TJkiCdV , J^?\9V OJUTOV oloV * 6 3^05 OTI
Tluf (pvylu), <r(^oJ)ibv Trviv/n^ Kivyirct; Toa-yjov '^
^S^T^i^ TJVfifc
^
V- 4- iu(£i^iav -, t^ 3a/\^aTw$ ilpyiL-

ortTO (^ xXvckova-i a><^ n^ truju^t^lcZciui KivJvuuduetv to Tfkolov ov dji^v ^ kvjl(Jctuv t

V. s. ^'lav (po/3©^ c^ tj/to G§ir c</ cttTZeT ilAntpiV o)g iinhg' g^$-(^ t^ «zs^c ov w^7t? ^oy
^ &7Pi^ ^^Y\(ntdjeiv iioii^i i rJj (pctfvJj ^g^^JijW-gV©^ dwcLK?^yluj ^n 7^ TrapovTQ^ '^i^ctf
KivJwuH' 'fhTetvofJLiva q t xAvefh)v(^, (^ Ta cvovTzt Td Tfkoice) k^ td g'(i)^? TD?^ ;:j^/t($t-
^oju^fjoig dTnppi^^av iig t ^aAp^ojaf, « Tra? >cou(p/c&iy i/3^(pvy>i (^ kivJujuov tv vikolov.

TsToig iimyi. " \cdvdg 3 )(guTi^y\ iig r xjo'tk!w r 77X0/« , itj OKa^djchv iKei (^ 'ipiy^v. „
Oi;;;^ oti /mJ^ to o^^Va ^goS^ s'5 to Tikdliov Jc^T^dwv OKa^djthv ^T^/oy ^ €i' '(k^')^^

quasi nimirura Deus semet revelare non pateretur, Atque ita ludaei
aliis in locis

dum captivi detinerentur victimarum quoque vel cuiusvis religionis Deo exliiben-
,

dae nullum fructum esse putabant: ceu si Deus illis in locis neque apparere neque
honorem religiosum sibi adhibitum soleret admittere. Perspicuum porro est prophe-
tapi ad id negotium torpuisse propterea quod eura Deus quidem non sine prae-
,

» clara spe mittebat; neque enim unius excidii causa nunciandi misisset nisi liinc
( ,

quoque boni aliquid moliretur extundere;) sed tamen ipse valde absurdum puta-
bat si forte homo subito superveniens his qui se antea non noverant, continuo
,

nebulonis cuiusdam et circulatoris famam contraheret: id quod ipsemet in conse-

quentibus mox sermonjbus satis ostendit.

Hac de causa descendit loppen propheta , deprehensaque navi Tharsis versus

tendente nauhim exsolvit contumaciae suae
, , et cum rehqua turba conscendens
Tharsis navigabat, ceu si ibi divina molestia liber esset fulurus ,
quia Deus alienis

in regionibus minime sibi occursurus esset, neque necessitatem certi Ipci adeundi
impositurus, lam ubi in altum progressus fuit declaravit illi Deus quam inutilem ,

quamque stultam fugam capessivisset: graviorem enim commovens ventum, tantam

in mari conflavit procellam, ut infringi navis periclitaretur, quae vim fluctuum non
ferebat. Hinc pavor navigantes, ut par erat, corripuit; et apud suum quisque cre-

ditum deum ,
quem patria religione colebat ,
praesens vitae discrimen elatis clamo-
ribus deprecabatur, Tum se intendente procella , sarcinas quoque quotquot impo-
sitae fuerant de more in mare iaciebant,
si forte onere levata navis periculum eva-

deret. His addit scriptura. " lonas autem in sentinam navis descenderat, ibique dor-
 IN lONAM C.AP. I. 161

TOOTauiJt; '^oju^vtg (^ ttuvtwv <z^ t^ cmiy^^ictg icivcfhv(^0V7a)V t^ olfCiictg, ilg S^ov Iolutvv

J^vci <hv\y\(rtLiLB^y\ -, Sg^^ov \71y\y1uy, to -.d^^ t ^ocpwTS^ ^fptr' «xefKOv '^'joju^ct t Jigujoov v- ^i

OTJ 7? -zs^pgu; &>; ci/ rctpa^ii Tcoaurji ;^^d6c/bv7a (^ 'Zi}^(t)y\rluj iJ^etv ATnXyi^^udtog,
cfivyfpi n ainhv-, ^ \^\j /uist-^iv 077 Tvcrimi ytvojt^ov )(^Kij fXY.J^i/Liictv ctiSrY\(nv \^i <j^
/(SC-n^vTzev ojuihi )(^}taiv, civ^' ag dehlci tivX^.^ ^cptSsucT»/ t^ ^ P^y^' ^Tr^jM/iciiyiemi q at;roK
oivct(^vTct T '^iov t(gLXeiv t 'i<J)ov, a tiwc, vtt dimi y^v 6^<7a>d{iiV' oJy q 6 //^' ^o(p>i7»i5
fc!</^y c/ifg^ZtTe^^^T^STt)- tc/Stc (T^paAg^v €?) vojluI^cov chiicrng -zijfocmylv Tircp ou Tnp TTKpivyl.
""ETimiviTO Jl tS kXvJttiv^ ro ^(gfthv' iJbKijuigLiTCLV T^ivihv liAli^ct) (S^yvavctj (^ r v. -.

"^rapovrQ^ ctiTjov f^giKH' iQro q I^/^A» jm^w hjoivov v^ 7m.(jy\<i 3aA5tAT»i5 ^ t ')^jui^ct, cka
I2%i ot/ro ^ fjisvov ro TiXolov rtw cruft7ni(rctv ^^yjxv KiveiS^cti' u(p ov Tnq ol cv dmtS
?\9yi^ojtjS^jOi T olIticlv-, KAyipct) Sfg^yycacmeiv (^ ctinov \(iH?^9vro lyj }(gL}iCe)V' tv^v yjj{ t»
JicmoTei ^ov 'Qf.vrlui auroii; Ift^i&Mitor^ r S^voictv-, coq av 0,00 xi^g la Ap/Tm yi
(O^-^^eiy^' ol ju^J ;^ i^y\(rctvro rolg x?\.y\^ig' iJ\'iKVvro 3 6 ju(gc)(g.eJ(^ 'lcovoig r ^jp-
V07WV oLiTiQ^' i(p w J}\
}(gji
^v /u(gL(TCLViiq ol voLvnfioi T^iTjhv , et %iHro ri Trt^ur^yjuuivov
ajjTZ^ Tvy^voi cog^ y^ %<THrov ^ovmotx/ }(gL}tbv-> fJi^ (r(poJ))oLg 7^ 'fhTi{A^y\(Jicoq (^ juipvovn^

Jt}(gL^KcS ^QiTrov }(A^y\jLLiYOi rd %^/t($t77, cur, oLV 'Ztf^g av^^TTOV }(g,Ta.JiJ]i}(gLa-jLSpov y\J\j V. 8.
p. 2SG.
rd }i>a\qci 8J3^Kiy> jlB^oi -i
aL7rv\%WL> juigLdiiv oit Tno olutcJ 7n<Zi}T^yjtB/jov iiy\-, t% Jl y^
^fhiY\J(dj jufSf' f^T"^i-i odiv Vi ip^iTVj ^ 07roi TTip^ 0L7rei(7JV , chc 7iZ)ictg TB hqjuigiroui ^((^pcc^,

^gjf
a> Tivt \^vi 'Zir^aijjci 'vyu oLV^^^mv ^c&^g ng crzt(^coq aTn-KeJviTV " c/^«A©^ kvqjlov
iyct) iijuu, y^ •Kve/.ov r -Jiov t apctvii iyco cnfiOfMti, og i7roiy\(n, t ^/\gLOjav © t ^wp^v. „

miens stertebat. ,-, Non quod post commotam tempestatem in inferiora navis dor-
mitum descenderit: esset enim ridiculum , si tanta perturbatione coorta , cunctis-
que de salute periclitantibus , somno se tradidisset: verumtamen id egerat
ipse sta-

tim ac navim conscendit; at scriptura postquam procellam narravit postremo ,

loco
dixit ,
quae propheta priore tempore fecerat. Pergit porr-o dicere , ut gubernator ad
prophetam videndum venerit, qui in tanta omnium trepidatione dormiebat; eum-
que excitaverit, miratusque fuerit, quod in eo procinctu nullum ipse ingruentium
malorum sensum perciperet; sed veluti profunda securitate stertens dormiret. Ergo
illum admonuit, ut expergiscens Deum suum invocaret, si forte ab eo servarentur.
Sed enim quum propheta nihil eiusmodi ageret, quia intutum existimabat pre-
cibus eum obtundere a cjuo fugiebat; quumque vis tempestatis augesceret; deere-
verunt nautae ,
quisnam esset eius mali auctor , sortito exquirere, Hinc satis intel-

ligimus haud generalem fuisse toto mari procellam , sed circa illud unum navigium
undarum strepitum desaevisse: qua re ad suspicandam causam commoti nautae ca- ,

lamitatis eius reum sibi discernendum sortibus putaverunt: domino fortasse Deo
hanc illis cogitationem ingerente , ut consequenter reliqua peragerentur. Ergo cjuum
nautae sortes iecissent, beatus lonas praesentis adversitatis causa demonstratus est.

Id quod deinde nautae mirantes, quodnam scilicet ille tam grave facinus admisis-
set , ut tanti mali auctor existeret, et iam vehementi obiurgatione ac prope iudiciali
formula utentes , atque hominem ceu iam sorte damnatum arguentes; cerliores fieri

volebant, quidnam ipse patrasset, quam artem profiteretur, unde digrederetur quo- ,

nam tenderet qua patria oriundus esset vel cui hominum genti adfinis. Quibus
,
,

ille aperte respondit " servus Domini ego sum dominum Deum caeli colo, qui
: ,

21
 ,

16^ TllEODORI MOPSUESTENI

'^flg ^ OKeivcov «2i%i ilJho^^gi l^VTOty^ ajJTtg td t^ olwiioLg &pyio%eict^ d^ctif^STQV iJ^Aaxny
iiTmv 07J cToDA©^ €<« 7» <&B0t', 7iJt8S7 cp^K77c/k g;^K 7rd(Toiv '^ di^Tnictg ifhiu^Xet<Q-cLi

T^ fo/il/' ou ^ J)t!i ;^ 70 ;wiV0K g/7Jt J^QA©^ , ;(5f3"' o ^ g^ vauTCLg bZ a.va.yim ^aT^u;

e?) T ^58 u;r' cot» yi,y>v'oTaj;' itja (t to ISj^l^ov Ai^yev t ^iS ov iBpiicnciVi, t t 7ra(/7Z)?

(pWOT TromTliJU iya <7i(^o[A,ctj > o;^^ iipctvH 7^ yrig )(^ du^osng }tj TrdvTZtiv 7roiY\TV\g ^v.
v. 10. "'Ec^o^n^^rctv ol oLvJpig Am^oi^g '^vju cog aiv t tuxvtuv ^ TrvimS }(^t canzJv t(AMVv\'

juS^jii' o3?v ^ T '^s^^p^Tlof h^TOdV 71 tQto iTioUcrcu; ; iC) i7rei<H]7np 'iyvctiaraji/ ainvv cac t
3^3 Tn^S^iV^aJi t Tj2ro/W«a7v c/KiOKivovm t o^ef^v, g/Ta tz^T Tra^ovTi auxj ojUTolg ^s^Tn-
p. 247. Trfcowivajj K^iU^-i ^' '^^ yvom TroLvQiy^i TrapovTzt t? t ^ov, ^^ o/u(S)'icog a.Trctv^'^ tk Jh-
V. n. fcowuTx, ipyK^ojiS^oy , /(^t/ pw 3 o;ov ts e^ (^vyCiv r toiQtov 'Z&^g ojjtov J^ T^ittov (^
'^D^^pyjTluj (pacnv' " tj' od/ TromuojLSf^ ^ itOTmcri y\^?\gL&sct oio M//5J(i'; ,, c*: t g/pn- ^
fMvm Ttt <a:^ dii^Tov iyvcoKongj (^ 07J 6mipiTy\g tb (^ 'z<^(py\TY\g ^
t 'SbS, (^ J^ ;f^ tk
(UT^yfJigL^TCJt GUJjctibVTaL Toig Xiyj/tAvoig iyvcotiong-, tto^ co/tW /bistdilv i^akvi^crctv 1% J^
'Zij^ariwiv aiiTdg ^<w^-\a^aj^ ;^ a.7niX?\ff,ylujctii tS TrapovTog JigLHii. Ka) iTrdyl " 07i w

du?\gLoscc iTTopiViTO if^ cJ^y\yipi /u(Ji?^7^v ^v<hiiVct' „ cTef^cvus '6tj 'Zij^^mluj de; tk t«
^/t^!'©^ iePi^TO, d}g cty ^y\ iv d/iAAXeici 01 K^ to tiKoIov dfnv to "^ivoju^oy ilizt (py\cri.

V, 12. " Ka/ gmv "lcovdg '^og ojjiiig' oL^Ti (^ l^a/SctAgTe /W^ «i^ t^ du^^gosctv , (^ KCimai y\ du-
?\g.osa> dip v/u^' cfiou iyvco>(gc iyoo otj c/)' l/Ak k?\.vJ)j)V <^Sr 6 /Jtkyccg ^v I0' v/Jt^g. „
'E^^ /fc««V ;^ Cpjicn Ti^TiMV CtlTl©^ V/MV ii/M Ty) fCgLK^V OVfJ^lSiiAiVCO Q V/JUV jOi^Ct/ /tt€ ilg T
Bu?\stosci4/ , cog av iyjo Jhiy\y J^tKctg VTiip ai y\/^Toy i\g 3^ov, ojjToi tz Avojv t ;^Tg^vTTOV
V. 13. ?\gLl3oiTZ }(ciL}to)V' cW' c/>ceiVQt y (T(pctAi^v Ij) vo/d^ovTig abvJpct %(rovTX)v }(^ -S^aF 'Zif^(r/\-

}covTct iig ^?\gLT\a^ a,7ikdg cJKQ^Trfeiv-, i(pi?^vi}iowu « 7rcog olov t^ ^t yliZ i^^ai^iXdvV'

mare et aridam fecit. ,, Nam quia illi idololatrae erant, peculiarem ipse religionem

suam declaravit, dum se Dei servum dixit; studiosum nempe summopere cultus
qui eum decebat, praestandi. Neque enim generali quadam ratione se dixit ser-
vum , cuiusmodi alios quoque nautas opus erat Dei esse servos , a quo fuerant
creati. Deinde et singularem notionem edidit eius Dei cui erat devotus; nimirum
ait se colere Deum a quo caelum , terra, mare , resque omnes creatae fuerunt.
Quo audito , expaverunt homines ,
quod nimirum universae naturae conditor
contra se commotus fuisset.Quamobrem prophetam sciscitabantur quodnam cri- ,

men patravisset. Mox ubi hunc fugere a Deo cognoverunt, atque ab eius admo-
nitionibus <lecHnare ideoque in praesentem cum ipsis calamitatem incurrisse ut
; ,

cognosceret Deum ubique interesse nulloque loco non sua placita facere neque , ,

fieri posse, ut mortahs quisquam ab eius potestate discedat; prophetam deinde nau-
tae rogabant: " quid tibi faciemus ut mare nobis sedetur? ,, Nam ex dictis cognita
hominis persona, nempe quod famulus et propheta Dei esset; quum facta quoque
verbis consentanea comperissent , ab eo discere voluerunt ,
quid a se fieri oporteret
-ob impetrandam praesentis mali fugam. Porro addit scriptura , mare vehementius
ferbuisse , fluctusque maiores extulisse ; tempestatis sciHcet incrementum signifi-

cans, cuius causa rem negligere nautae non poterant. Deinde addit: " dixitque
eis lonas, tolHte me et iacite in mare ,
quod ilico vobls sedabitur: novi enim pro-
ceUam ingentem hanc mei causa vobis excitatam. ,, Ego, inquit, horum vobis origo
malorum sum quare suadeo ut me in profundum mergatis quo poenas dem cul-
:
,

pae raeae in Deum, vosque necis laqueo expediamini. Verumtamen iUi periculosum
 . ,

W lONAM CAP. I. 163

vou(37?e ainvlg (^ '^fA^OL tm; ^aAst^^ie? ^^y^y\artiu8^oi tlS ^d V7np ou cTii (Sy^iletv

YllU/iX?^V-i H7W T>i 3aAi^>) @ 'ZI^^^^Y^tIw Cvi^Ct?QV

/M/g3zt Ivg^^SV T^ 4^^;^? '^ oivd-^TTtl T^Thf (t f^Yl <^CdY\t; i(p ri/U(^C, al/Li^ t^t}(^OV' cOoTJ CW

KVQjii ov ZoTivv g/3«A8 Tn^/MJca^. 5, M« ^ JV (pjioi TifJyCoe}civ hfSiV iTraytyYiq w^ av cTi-

;^ov /u^tIw pf^nm ilg ^^osour, \7ri<H] h/uuv /lS^ Iw ^zz^/ ^.eiV« aza^luuaif t IvJjiet'

ov yt^vi 3 7«T0, £e)5 go<;^i croi jm.m cfbKOwu, a,(p' m ^^reivo//)^©^ o ^tXvJhv Tiviet^v r\/jt^q

Ttt iU <JWTy\ejLCtV tS abV^^TrH OVK iict' 0L/7W 7? ^ ^b^TWV ^iTmT^yAOTt /t^Ot TlS -uBaT «P^" V. 15.

py\/^Ta)V, cvi^ct7\Qv T 'l&)vav g<$ t^ ^J\gL0sctv' <t ivdtg b HXvJhv aLTrcu; iinxvcnxTO' ou^
)(^ (po^Ct) /uuiyobXco i(_gL^^i^lu)OU{ G^ oivJjictg, dictartju^in; t cJ^iiaiav r 7rav7av KveAH, v. ic.

oc (^ oujbiKmai r ^?\gtosctv cdc, i^nXiTO-i (^ /S^AjjSag cuutIuu iudv j^ -©^^^Ji/^ Trda-cLV

iiq yiXvwluu iu^TTi<pi(nv' ilTct iTrdyi' " oti tC^ 'i^a-av ttS Kve^cd (t y\v^cti/TO ihya.c,' „ «p/

071 'Zt>^^ at»7a ''i^crcui/ tc^ kv^w Mycov' ov ^^ ^t 77Aoi« dvcnctg y\/a^\?qv '^TzAeTv,,

cHm' /va g/V« 071 T iiJ^KcdV TrauiiTiKac, "^ttostxvtes 3 oividKrat/ ouuTbg tyi t 3?« ?\^e\ct, (^ p. 249.

UTsri^ovTTJ 7» A9/77-« T^ otT?/ J^nXeioug dvd^^i^OLj, cumJ' Ti (t Trkq f^gLdnKiia-ctg ^Zt^Ta^etv

dvcnct^' tStv ^)^ K-^yi TO YW^CLVTV iV^^q.

KEO. B'.

'O /jBp ouv ^lcovoig 'f)h 7ikei<^v ^ i^ ^?^osY\q i(pipiTd' 'Zi^criTu^i J\ d^oq mTi \. i.

/JUiyctXcd 'f)ri t^ ^^osY\q (^i^/jd^ov f^sf.^Qi.Tneiv t 'lcovclv, isTno cv tyi itoi\'ict %etq Y\/A^cLg

7^ yjj yvKTCtg TTiTivimiV aS^(pdr}^@-' wcti/TcAc^q ^Se^(l)r\Tn;' 0)^ (t oujThv ^v /j(jK.a-avTOL

exislimantes talem virum Deique familiarem in mare temere abiicere , flabant stre-
nue operam, si fieri posset ut ad litus navira appellentes, prophetam exponerent. Sed
quum id adsequi nequivissent ,
graviorque maris aestus fieret ,
praefati apud Deum
rei, quam acturi ita demum proplietam in mare deiecerunt.
erant , excusationem ,

Ouippe " exclamaverunt ad Dominum: ne pereamus, Doraine, ob

ait ^criptura:

huius hominis vitam, neque sanguinem innocuum nobis imputes: quia tu, Domine,
prout tibi libitum fuit rem gessisti. ,, Ne poenas, inquiunt de nobis sumas, quasi ,

hominem iustum sine causa in mare iecerimus nobis enim raagnopere in votis erat :

hominem conservare sed aliter tibi visum inde constat quod aucta procella haud
:
,
,

nos sivisti saluti hominis consulere. His pro se apud Deum peroratis , lonam mari
merserunt: atque ilico procellae omnis fervor quievit: unde et gravi terrore correpti

sunt vectores , supremi Domini potentia agnita ,

qui mare pro libito commoverat,
eodemque mox Hbito quietum praestiterat. Exin additur ,
quod " et Domino sacri-

ficaverint, et vota conceperint. ,, Non quod ibi statim Domino sacra fecerint; ne-
que enim in navi hostias oblaturi erant: sed scriptura significat, vectores illos plane

ab idolis defecisse , seque Dei cultui addixisse ; fide data , se deinceps in eius fa-
jrmlatu futuros , debitasque victimas immolaturos. Id enim significat vota concipere.

CAP. II.

Porro lonas mari perdiu iactabatur, donec Deus ceto grandi mandavit, ut
naufragum devoraret: cuius in ventre tres dies mansit tresque noctes incorruptus
plane propheta; ita ut ipse mirans suam intra cetum incolumitatem et integrita-
 ,

164 TfiBODORI MOPSUESTENI

OT» 'TTi^ a^?\gL^y]q r ^ ^MiTCt^ 7ri(pu?\gL}CT0Lj ^ oiSfJ.(p^pQ^ Trcwn^cig n d)g ct> oiyiicmcd nvi
2.
/^ 77oAA>?$ Ti/^^yovm 7* dfir(pctA«a^, ^' 'zs^a-djyjw '^ctTrluiaJi -, lu> cac '^ vuoihliaut; Tht

V. 3 migt^ avi7rifA.7n w^ ^a' tk q t^ ^zs^a-dj^g pw/tf^tTa -t^ttjv g^ (^ '^o^tcv. " 'T^^onart

zsfog }Cvpiov T -Sbov [^a, ^ iicniy,iiai jm.«- I>c Ttoikia^ aJ^a Kpctuy^g jtt« yiKaiTci^, (^mrig jU-a. „
'Ev jSctpuTclTyi ^Ai"\'<l ivy^vcov (t cv cwnS. yi tt^ aJ^yi yiy)Vcog tvi r i^^fOMV ^'^TTDyvcuai ,

V. i l^oyiazL Ti "Sef^g o4 ^ ot;>& dTnTV^v rfi ctmcPcoov. " 'ATT^ppi^ja^ /u^ ilg (Bd-^yi napcJ^ictg

du?\si,osyig, n^ TToQnfA^i fjui OKViihcda-ctv' TtavTig ol ju^iicoQjKrjuipi cra (^ to KVjLcgcTa a-n i-n-^

IfM J)iyiXdvv. „ 'A7ru<pv^v7tt yb t v^rtspyicty r a-lw, i^7na-e\v t? tJj 3a^Tf>? "^g/TC/M^caf

;^ TruAAov nvhg 'Ziret^^luiciJi tQ hXvJ^V^' v(p ov cTm a^v '^^ilojL^yig 'mg ^?\gri{y\g

p. 250
Tio^fA^j^ ^'liduj cvTivd^v Ivn^i fJisi T)^ KV fj(Jf,rt*)v Ta vchuTa, " Ka) \ya liTrov a.7ma-^aj{
qJ^ 6(p^ztA/L^j a-H' ct^ 'Zif^^naw tQ lfh^Ai"\^ctj ^zi^g vctov (w) ciytov (r«; ,, 'Ttjv ^vuj
T^ 'T^j }(c/L)tci)V d[A.ii^victg c/)clBiC\Yi^ciu\ T^ 'ZtJ^voiotg a)[A.luj t^ 0775, t(^ ov<hfJuctv it^v lA-
THcDz }\9i7T0V T '^OjuSpog O/ ttJ vctd (T» TZiT dyct) T ;(gcdv>ciiauv "^TTOTiaaf aoi ^maTteioLV'-

OLTl TTOppCO TZ cluT^ TVy^VCdV , <Z ^OpVTaTDig ^t^.igOi^O-fJ^^B^ i(gLKmg. " YliQJLi'^^ fJigi

Vfhijp %cog '^v^g [tov. ,, Autjis [^ov Tvig -^v^g jfc/L^aiTo 'fp ^c^wiyj fBpcuv yi ttx^;^.
" "A/Svot©^ &K.VK?\.coa% fJL^ i%ctTV\. ,, To TiKdjTauiov V7r ojJTiig )(cf.Ti7io^lw r^ df^vosov.
" '''EJh tti(poLKyi p» iig %ia-fJig!.g opicov. ,, AictA?\gLTletv n hJIv iJhitowv ifJigLVTz^ % hv
y\

Sf^i^ioiaiv opicov jBapvTii.Tcug XvKpdivTog^ iiTot t opicov 'Qh '^vtvv awjiXyiKv^Ttdv j scDt-

V. 7. fjuauii "i^f^vy^g ivQjLayiovTi ?Qi7iov ihTTjJk. '' ')^olt^^!w iig yfw^ vig 01 fJl^x^^ ouu^nig >(J,tv-

^i otlcoviOi. „ EiTct oscei^v chiJi^ctTo [jui to mT^B^ , ^ ylw tivol olitiiv lefbJtoujUj oJ^ yig

"^TTO^pvyfiv rd }(gLTi^fj^co J^ujuoLTvv iij)x,[tcj^g vTTTip^iv oilS/xgL^yig fj^ ''ivJbv tvi d^iot -z^j^-

voiot (pvKg,T\ofj^Q^ , T OKetdiv n 'iKJbaiv viTig av ^oiTO s^ iUQjtoTccov.

tem , dum ibi ceu in domuncula quadara tute degit , conversus ad preces est ,
quas
ex ceti ventre ad Deum fudit: quarum precum haec verba sunt. " Clamavi ad do-

rainum Deura raeura, qui rae exaudivit: emissam de ventre inferi clamoris mei vo-

cem auscultasti. ,, Gravissima pressura irretitus , atque in ipsis inferis , desperatis

sciiicet malis, versans , clamavi ad te ; neque irrita fuit postulatio mea. " Proiecisti

me in profundura maris cor , undaeque me concluserunt ; oranes aestus tui fluctus-

que super rae transierunt. ,, Qui perfuga erara ab obedientia tua, curasti ut in

mare inciderem, ibique ingentem experirer procellam: qua dum mare , flurainis in-

star, agitatur, ego quidem aquarum vorticibus quaqueversus obruebar. " Et ego

dixi, reiectus sum procul oculis tuis. Num denuo videbo templura sanctura tuura? ,,

His rae malis quura expedire nequirera, exclusum rae reputabara a providentia tua;
nullaraque praeterea spera fovebara , fore ut in terapiura tuura reversus legitiraa
perfungerer religione. Ouippe iliinc longissime aberara, gravissimis implicitus cala-
mitatibus. " Offusae mihi sunt aquae usque ad animara. ,, Circumstantium raalo-

rum terrores ad ipsam animam penetraverunt. " Ima me vallavit abjssus. ,, Deni-
que gurgite absorptus sum. " Caput raeuin in fissuras montium demissum est. ,,

Nihil mihi differre videbar ab iis qui in cavernis raontiura altissimis detinentur,
ita ut coeuntibus in se montibus, nulla spes evadendi reliqua sit. " Desccndi infra

humum, cuius vectes aeterna retinacula sunt. ,, Tura ibi rae excepit cetus , intra

quera terrara quandara videbar incolere unde evadere detento horaini prorsus non ,

licebat. Ceteroqui incolumis intus divino nutu servor, quaraquam exitum nuflum
nanciscor.
 «

rs' loxAM c\v. II. 165

T>)5 (7>t5 ^ J^wudjuieog t^ v^^^iXy^fx^/u^m ouurvdi '^dv^g aLim,K?\g]^aJi [xov r ^calw. " 'Ev ^-

TaT iKheiTreiv OLTr IfJUH t 4^%^ jw-»} 1« x.fei» ijUi/rnQluj. „ M/;c^S ^ cl^pia^ t^ "STrvejtoL

r '^v^v , T oriv ^rav /So«9^cm/. " Kct) gA3t;i -zs/Jog crg m 'Sffo^nv^ fjt^n iJg yclov oLytov cm. „
At>T05 Ts jtt» c/^^^«f T ^^s^a-djylub cv tzS vclco i(g.^<^c, tzs/ oJmict), ndiv cm t^ $^<pk(nco<;

«i^ tdWv a,[A,wuetv juipi KaKvHcmg. " OuAst^O/^^o' /m^Tiuct <t 4<^'«^5 sAgov cwWk I^- r. ».

;^teA/770v. „ Oi ^a$^ ^ t vclvtikIw /iwnovm i^yitncti/, Kctj roi ^ g/cAyA9i$ 'ZC^cTgp^v-

T«$, ^' «s^ T oLTrarlw c/Keivlui y\%oKii\ jtAfjOi -i

Yi^aAyidTiaziv fA^n nva, TrDtyicnx^ (petcf&' Vh
x^divng q vtsv Tyj ^cpt^c^v, t^ yvcofjmg a,7i^^(mv (^eivvig-, o^vng sk cv ojjr(ng /S/wtuv,

ej jttM T^ I^/jDtwt©"* ajmiK?^yiliv t^ IjM'»i?. " 'E^^ q /^ (p^yvws ctmcncag j^ c^0/t<pA9>*i- v. lo.

a?ft)$ 3voTt) cTOi, cort yiv^d[jt,luj "^«/iaor» (70i gi$ ar»T)ie/ov TZif ^cugict). ,, 'AAA^ ;^ TravTa-
p^o^BV ,<<pv>) T^ ^e/rt T?i (T^j (pv?\gL^eigj f(^ t obTmX^^ylw t -SavaT?^ y^gL^m -i
v/umng li

iltydLtf-^cu: ^imrKTU) troi, ti^p «v tJ; 'Zd^voici Sf^^ui^TtixrfjLaJi r^ ctyi. Ta ju^ J^ -v^ gt;-
yjjl

;^$ T 'Zef^(py\Tit p/t(^Ta ^UT?»' TB cfl KYjTOg TTvdjlHgLTX ^lCd T ^lCOVOLV ^T ^MgpiV W/tM-

CTSv, ;tpt3re)5 lc/^x</ TXTO ^gc&ce/ TZir dio^' TY\g y^ l%cLiy\g ^v oLVOioug ^(TOvttxv 'Tp n^ v. u.

ai>Tcv 'Z«>^^c/^|^5 '^'^voroiv j n(^ /ui^Ki<px, y^ Travrwv ^ a/ rt^ ymri cmTy\QjLctgy r 6k r v- 152.

yM^ig 'i^ocfbv 7n)?.vfZffT^y/j[s>vetv t 'ZD^tphni , T^ytcrfjLCfi te oii^cxjf }(gL7ci?\gLfjL^ctveiv avQpop-

Tnvuij }(^ d^. (pcdvyig TY,g y^/uiripctg Aiyiv OTiwg l^^uiTV.

KEO. r'.

Miv rvi yi diog 'Qh ^ ^vi^g ^jpvoti tzs/ 'Zt^(py]ryi TmAiv dTr^S^etv iig t Nivivy\ x^- V. I.

h^ji^ (^ Kiipv^ctj cT^ ozetvct a, 'Zt^^iv cwm iionrv Tra^ ajJTH' aL(^ ou J^ /<^'Ai?w. a%i- V. 2.

'•
Utiiiam se emergat a corruplioiie vita mea ad te domine Deus meus !
,,

Tuae profecto tantummodo virtutis est , a tenaci illo exitio eripere animam meam.
" Quum iam me meus Domini memor fui. ,, Quum iam in an-
desereret spiritus ,

gustiis animam agerem tuam poposci opem. *' Veniat utinam ad te in templum
,

tuum oratio mea! ,, Ipse excepisti preces meas tuo in templo residens; nihil te lo-
corum distantia quominus raihi ferres opem proliibuit. " Qui vanitatibus dant
, ,

operam atque mendaciis misericordiam dereliquerunt. ,, Hi qui nauticam vitam

,

exercent et idola observant atque eiusmodi fraudulentiis vacant optarunt quidem

, ,

mihi quodaramodo parcere: verumtamen adversitate victi , de sententia sua deces-

serunt ; certiores facti haud sibi vitara superfuturara , nisi a mea se vicinia seiun-
gerent. " Ego vero cura voce laudis atque praeconii sacrificabo tibi: quaecuraque
vovi solvam ,
pro salute recepta , tibi Domine. ,, Equidera tua sola gratia servatus

et morte ereptus , hyranos tibi et gratiarura actiones reddara ,

qui curae tuae salu-
tem acceptam fero. Atque haec fuit prophetae oratio. Cetus autem a sancto Spi-
ritu instinctus lonara in litore evomuit, sicuti Deo visura erat ut fieret. Summae
enim insaniae foret , post tot circa lonara patrata miracula ,
praecipueque post re-

tentara intra ceti viscera vitara , prophetae deraum eodem ex ceto exitum humano
ingenio inteUigibilem , aut nostra voce explicabilem , reputare.

CxiP. III.

lam ubi in litore propheta stetit, rursum Deus praecepit illi ut Niniven iret,
ddque ibi praedicaret quod eidem antea in mandatis dederat. Unde potissimura de-
 166 THEODOm MOPSUESTENI

xvu^ OTj Hy^ oLTikat; zlvnv airm wyipuT^etv " 277 '^etg rijt/JpoLf, (^ Nmuri )(g^(r^ci(^incn'^' ,y

€1 ^ jUp '7wj% jiuaj^ OJUTV Xiyiv «7z»$ Yi diia JhKet ^ct(pM' cIm' a)9B j^ J)iXdcraf 071 oiTref-
A« ^UTa ai'jM./3w'(7«(S^ 5 ei
f^^
/tA/^/UA\Y\^iiv ^^imi^vnq t5 ^i^vo^' c/)o (pyicriv '' mpv^ov
a/ oLUTYi y^ 70 mpvy/Li^ tv g^^zzj^^v Ij^ i?\ff.\Y\(xrt ^c&^g ai' ,, aTnxcra^ cttTZif (TTj-

yt^^ivo)!' T chJ)sLcntcLXictv lcu iTPtToJiiv cv %lq Tsfo<&iv cwm 'ziTfio<; G^u" vivivWctc mii^cm^.
V. 3. 'O /M^ «Aj 'Z«J£p(f>Ji''jJi5 i^T^ T?; TT^ipo- Ap/TTOV cm(p^viS^ig YiTmy^To 'Zi^g TTipct^ cbyiyCiv izt

-29^^ T 3^8 'Z«?£95Tx;:^^gv7a* As^ q otj m TToXtg leZ ju^ylgti 7^ ^d' hct ilTrri 071 rri diict

<zi^vo'\cL iig ju^yi-^Q^ aju'^yidii(m' «5 efiJ)x,^mv ctv v\juigiq fJLViJiv oiiSrt^ <^vuuol7vv e?) >^ t
p. 253. /S/OK 7Q70V iiq <z^(pctveietv }(^^(rliJuciu{ t fMi 3^8 TTci^i^vrog T o/Wav ;t*jc/Vyt<pviav. " "^Hv

Q (pwcnv «fl"ei ^ ^petct ocOS rijLn^v '^idv. 55 O"^^ t^ f^mog awmg %<rHTov if) As^v, cAm'

^5 %(rH7a)v Yiju/i^v J^ojuSpa t imcroLV aJUTiw c/tcfC^iX^iv t6 c^ ycvKAct) )(^ )(^7iehliv dict

V. 4. 71$ ^y (^H^sjLSpii ari(pcSg' iTmyi ^wu. " Kct/ vi^^ctTO ^lcovag tQ ilanoftivi^auj ilg t m\iv
^tre) TTOpetOf vijLtJipoL^ /uuoig' „ iva. giV»; otj iicr^yiXv^g ilg t TroAiV 'Z&eP^^^T^S? ^ ^CptTa

77V©^ juJ^ig OL^^OLJU^Q^ T^ TTVAiCOg OKt^^Yii 7i OJJtDj •, ^ «(TeJ ylt/aV Yl/UUi^V TTiTlOtfDU

}c/yipv7\ct)v n t&f Kiyav •> 071 i7t '^etg yiju^ooLf f(^ Niv<56« }(^^qioL(^ricnTOLf' )(^ tz* A9i/ra cT^
o^cTO A2^v OfTiiv ^ist^^C^^^v jcUpQ^ ^ TTOAiCOg «37^5 GffU" TrctpovTO^ ^ J)cDxtmoL\'iaL T
axBOVTzav el)toAHda>g cvlw.
V. 5. T«T0i5 i7Ta,yi' ''
;f$t/ ''Qri<T^craLV 0/ c«vc//bg$ Nivd6« T^ir ^iiJeT* ,, cTetxvvc 071 6k t /M«-

flous T^ TToAicog ap^oLjuJvov tQ '2&^(p«T» Tioiei^aui 70 )iJtipvyjL(^ , ilg oLimvTOLg Ti AP^©^

(hiJh^ fJ^ ttoXXh tS 70L^t4' (^ Jri Trav^ig aLvoLfJL(^i(io?^v ^ %lg Xiy^jctkvoig t yvcoftlu/

eh^oLjudpoi ^ ttoWh t (^0/3« 'SiC Xiy>fJ^oig iTret^vTO' JViKVvm "j ^ to '^^(^djcrcui/ ol

avJ)iig NiVciOw tt/ 'S^aT 071 h^ aTihc^g 7S70 juipvov eAg^ otj %7i '^etg rifitkpcLi )(^ NivdCn'

inoiistratur , haiid simpliciter lonae Deum mandavisse ut praedicaret '*

adhuc tres
dies, et Ninive subvertetur; ,, (quamquam id breviter sic videtur scriptura dicere);
verum etiam ut minaciter quae eventura erant significaret , nisi paenitentes cives a

vitiis recederent. Idcirco ait: " praedica ibi praedicalionem , de qua tecum antea
locutus sum. ,, Quibus verbis universam illi doctrinam innuit ,
qua superiore ser-

mone praeceperat ut Ninivitas imbueret. Porro autem propheta experientia rerum

iam eruditus festiuabat ut Dei iussis obtemperaret. Ait vero scriptura " urbem il-

lam fuisse maximam coram Deo: ,, nempe significat, eam divina providentia fuisse
auctam: atque ita nos docet, quominus humanum quicquam putemus in gloriam
venire posse , nisi id Deus cura sua dignetur. " Erat autem, inquit, veluti iter
trium dierum: ,, haud sane intelligens tantam eius fuisse longitudinem ; sed quod
tot diebus opus esset ad eam circumeundam, atque ad eiusdem speciem, si quis veDet,
curiose observandam. Subdit ergo : " coepitque lonas progredi intra urbem quasi
itinere unius diei. ,, ISfarrat scihcet, prophetam urbem ingressum, atque in eiusdem
parte quadam praedfcare orsum , circumisse tamdiu , donec unam veluti insumsit
diem praedicans atque dicens: " adhuc tres dies, et Ninive subvertetur; ,, et reliqua

quaecumque ab eo dici par erat in singulis urbis partibus ad civium eruditionem.

His addit: " et crediderunt incolae Ninivitae Deo. ,, Coepta per prophetam in
quadam urbis parte praedicatione , celeriter admodum inter omnes diditus serma
significatur; ita ut vulgo homines certam ex dictis suscipientes sententiam, con-
sternatimagnopere monitis obtemperaverint. Praeterea, quod Ninivitae cives Deo
crediderint, id satis indicat, haud simpUciter dixisse prophetam " adhuc tres dies
 ,

IN lONAM CAP. III. 167

-j^gt^^qict^pncnTai' ov ^ ^^ro ^QVng lauiTis i^ (pcovyig 7n?^vetv il^v Tq^ di(^^ oivJphg ^ha (^ p. 254,

dyvooTOU ojwmq 'TrawiXdc, r }^^gpo(plw ^^ oi7rei?\9ujUTog , 'Zt^^gjdivTog q «</]py, «cT* u(p'

OTS^ 7np d,7n<^X/j^oq ih cficfkcTKOVTog G^ olkhovtou;' 6^ iuchT^Qv ou (J^ ^ou ijuJe/uvvnv

tH iTavmv KveAn-» ^ oL^rt^A-d^etj sAg^ •Trtfp' corn/- ;(^ iv yt/A^uyimgt, I^Tciefro 7^ n^^<^0'-
(p«$5 'zsrgp? /um^^jtAKeicLV auThg 6jc}(^Xou/u^Q^' aiv yn^ ovtZ J^i^clju^oi r c/)c/)za>caA/ai/,

iiKOiiug 7n<^vetv lAgjpvTO t^ ^cS' ov tIw •Ve. "^Tnj^pctcnv <z t <h<S)sLaY.ct>^iCLv eh^oiju^ot k^
T T 'ZS^^Pmto (pmlw 'S^g td xflerTloy g/c/bv ojf? ;f$^ ttcXaIu/ txvcl (^ auX^Svov t jujitTX-

/lAKetcw ^^J)ii^cL^OLj' VYiWtctv -^b a,va, r Trohtv c^ipv^ctv cog (pyjcn, (st cmKKOi^ Tmvng oti^

Jhcraju^ot fJUK^'i tz ^ ju^yi?^t ^iv^Kt^ ia^yjju^ot tzJ' Xrijm^Ti, 'iXico ';p/ji&aJi t ^ov
auuToligd^riTOWu' i7r<lJi} 3 (^ a^i tS (SacnXicog lA«Au3w5 Ae*)/©^, «c/^ oy.etvQ^ a/uiA- v. e.

Xvicrou; (pauviTajj t im^yfJi^T^' 6^a /uuk^ t ^acnXtKH (p^vii(Tou; a^icoju(^TQ-> , tov n

9^'vov ^lcpejs T oIx^Tov, (^ T ^acnXtKlui <^\!w "^^ppi-NJ/O^ , cmKKov (^ at/7ri$ 'ZZ%/3i'//5^05

o^ emoJhi }(cf,^^o/u^og JtiTiXi' ^z!>^<px.y /u^gLid tz i^g -©^^ rg t (BacnAicog t ;^t' (s: v. 7.

ajUTiw appfOVTUv i^in^ t f^t^n Tsg av^^Twtg /nsvov , o^a (£ la -zsfog v^nj^iaioLV auTOig * ita cod.

Ti^^yjiS/ja ^da 7raLV%'ictj; rg %o<^y\g t(^ ^tctQ ^/iBpetv ojcivg' (t ov /u4^i Tiiitdv i<picnu.v

T ju/^ju^AetaVj cii^a ;^ ^ 'i^ trlKoji ^gLKcijg auToig (z:T^T\o^ivaiv "^imgdvTig, imcmg Ti

T^ i]g m'^t5 aJiKioug ^Q^cmVTig ojUThg, cr(p'oJpa yi avi/u^ov td (^ t -S^ov i<p olg aTri-

(pyivaTO ^r' curnJv juU^yvovToc Xvcjztf t cJ^iVi^ei^cmv "^TrocpctOTv TrctmAaTs* 71$ ^'p (pJia7v v, 9.

ilJiV e/ /u^voy]Cji (^ <a^^)t?\.y\byi(PiTOui d^og, (^ "^NjTogpg^^ "^^ op^5 3V|U,5 atrv, i^ ov

jjiA] ^S7roXo)juuidzt; aTnp oum «^ olov n Kiyiv ojuihg fjt,n ok r r -izf^^pyn^ JiJiJityjt^S^ng

(pcovc^v tStv Ji] (t y^^^yitQ^cuj (pMoiv ^Zt^^ttnit^g' }(^ i7retJi]7nq ilJiv ouuThg diog "^^tto- v. io.

^VTCuq ju^ Tj^ "^^vcov, viva-oLVTcu; Q '22^5 TO K^Gt^^ov -, iAvcri }(^ ajUTvg T "^Trixpacnv Im
Tnp OVtZ cJ^ivluUO'^ }(gLT atM^v.

et Ninive subvertetur. ,, Neque enim ob hanc unam voculam credere Deo pote-
rant , si homo peregrinus ipsisque prorsus incognitus exitinm minatus esset, nihil
autem praeterea addidisset: neque docuisset auditores quo mittente ,
venisset. wSed

enim exploratum est, prophetam et Dei meminisse omnium domini, et se missum

ab eo confirmavisse : et praeconium exitii fecisse , atque ad paenitentiam esse ad-
hortatum: quarum rerum notitia imbuti, merito dicti sunt credidisse Deo; cuius
decretum magisteriumque excipientes ,
prophetae voce nunciatum , ad virtutem re-
sipuerunt, ita ut muhae vehementisque paenitentiae signa ediderint. leiunium enim
per civitatem, utait indixerunt saccumque omnis aetas induit, lugubri habitu
, ,

Dei clementiam implorantes. Quumque ad ipsum usque regem sermo devenisset,

ne is quidem rem parvi fecit; sed regia spreta dignitate throno relicto regalique , ,

veste abiecta , saccum et ipse induit, atque in cinere sedit: scriptumque a rege edi-
ctum est et a civitatis principibus, ut non solum horaines verum etiara iumenta il-

:lorum servitio addicta omni pabulo potuque carerent. Neque hactenus illorum pae-
fnitentia stetit; sed omni ante actae vitae maleficio omisso, mutuisque imposito in-

iuriis fine magnopere sperabant fore ut ipse quoque Deus paenitens perlatum de-
, ,

cretum funditus antiquaret. " Quis enim, inquit scriptura, novit num forte immu-
tetur mitigeturque Deus , atque ab aestu furoris sui recedat, nobis incolumibus? ,,

Quae sane non potuerunt, nisi propheticis vocihus fuissent edocti: id

dici ab eis

•quod reapse factum propheta dicit. lam postquam eos cognovit Deus vitiis omissi*
4id virtutera tendere, decretum ipse quoque quod in eos tulerat abrogavit.
 ,

168 THEODGRl MOPSUESTEM

KEO. A'.

/uS^ ii<m ^ic^v v)/utJi^v v\7rei\v\<nv 'icnS^cLf r i(g^(^o(plw' i^^iTO q «c/Iv itTa ^ 'uf^g r

tStxj '2Er£plcp^aaia t (pv^lv ilq Qapareig-i cOoti g^wv oti oi iXiY\fjt,afv er ^ o/^cTjp^wv, /t<pt-

KQQ^fJUOq i(^ TWKViXi©^ ^ /UUi^VOcSv ^T ^X/CU$. ,, 2^(^0)5 ^ iSi^XoOCPiV OTJ t5td ;t^

p. 256. T^ cpu^s caW yiyiViv ctiTiov, ih iiJivajj oti (^iAav-d^^Trog mv^ et ^^/S«3t/\9/M5^8$ '/c/b/,

T "^CTOCpotOlV TiaVTW^ ObK^^i T oIkjHCLV' OTl Ti CVTwd^V

"
CUTlxS iU^i<^ 7t) '\iV<^ii TJVO$ ^
V. 3. aTraTEftTv©^ c/^^cM' ?\^l3eiv Trap^ ojuTvtg' od^v iirdyi. Koj) yui!; JicmoTa KVQjLi /^gcjBi t
•nJ/Li^^^^ jM.8 d^' Ijt^S, 0T7 ;^A9V /(p/ To "STzv^ctvetY fAJi fji^KT^v w ^^v fAA. ,, A/o, Q ti/t«,

CPMOI, (^ dtLVaf^V Cfc/^gTWTE^V KQjLVC^ T /^ c/K£)l5 ^iaVTVig ^m 'ZZ>^^ 'S^e CtV-S-e^OTTO/?*

/M$iu ouZ dihg (^ 'Z«>€p5 G^ fM^voovJjxaj^ (piKgLV^^yrQ^ <t Tolg olwiioig v\fAJi^og ayav,
T. 4. cv^i^^Dtag 'fkiTifAl^ TT^ -zifpo^pyirYi (pno7V " ei (r(p6Jpa KiKvTmerctf; „ 'Avtj t iOiKctg ddi>-,

fjueiv %criTaiv cnTtiia-fj^cov' <Nov dvTicn\}couv t>? tJzotAm^V t^ (xztviQ t TravTwv artfT>i£/6M',
'^ alpiTWTi^v vofAA^etv djuTvv cn. ^iHTOv TjzroAji(P'&^t/c<^, Jj '5o"8Tr»v dvmXeicuf yi^^^n^ojf.
V. 5. 'O Q <^!)^(pYiTy\g cJ^iKnKvdwg t^ TroMcogj OKadi^iTo ^fptTOVTj^cpf , <mv\vlu> lavTcJ' ma-
vicra^, ^ vzsh tccvtLu ^yujv -i
a^ig 'lcfbi t\ mTi a^ ^o/td 7i>K.iov <Zt%i t noKiV t^ y>
aTretKvig to fAyi^^ dvaKQyi^ofj^og vTnKff-l^l^a^i t/ to 7v;:^v (^ "icn^ctii /jip ^vtv ilvx,

V. 6. fdtf^cnTd^iv ^og i(/37^H.vutj^aJv d^Qpov C9c(pvet(rctv-, aimcrav rlw cmnvluj cv ^vnp Iw b

p. 257. '^^(^wmg 7ikv\^ciaj{ cmiag' cog f(^ djurov cJhH/fiv o/x-io^ tjvo? cmWlw g^^v TZif 7^v]^<i 'rp

CAP. IV.

" His gestls ,

pergit scriptura dicere, magnum contraxit lonas maerorem, ei-

qlie animus perturbatus est. ,, Neque immerito. Timebat enim ne vani et menda-
cis opinionem apud Ninivitas acquireret: quandoquidem ipse quidem futurum mi-
natus erat intra tres dies excidium; nihil autem inde consecutum est. Mox Deum
suspiciens aiebat: " nonne hic erat sermo meus, dum adhuc in patria regione ver-

sarer? ideoque fugam in Tharsis maturaveram; quia te clementem noveram et mi-

sericordem ,
patientem admodum et indulgentem , atque obliviscendis iniuriis faci-

lem. ,, Perspicue demonstrat hanc sibi fugae causam fuisse ,

quia mutatum iri de-
cretum noverat, Deus clementissimus immutari
si vidisset homines; se vero fallacis

hominis ac deceptoris famam aucupaturum. Quare ait: '* nunc, potens Domine, spl-

ritum mihi eripe ,

quia mori mihi quara vivere satius est. ,, OptabiHor enim mihi
inquit, quam in hac hominum opinione versari. Tum Deus paenitentium
mors est,

amator, suisque admodum mitis, pudorem lonae incutiens, increpuit dicens: " num
tibi magnopere dolet animus? ,, Neinpe maerere videris,quod tanta hominum mul-

titudo conservata sit. Atqui deberes communem salutem aequi bonique consulere
prae fama tua; tuique nominis raaculam, quam tot hominum exitium, malle.
Tunc urbe propheta egressus , corara resedit , in quo
tuguriolo ibi constructo :

manens , numquid praeterea civitati fieret , minarum enim gravitatem

observabat :
secum reputans, existimabat hinc aliquid consecuturum. Mox iussit Deus ut cu-
purbita repente nata tugurium totum , in quo propheta versabatur umbra obtege-^ ,
 , ,

IX lONAM CAP. IV. i^

(puAAa)v }(^ Jii (^ 'T icapTfvy Trctv^^^v a^eJov c«x^g/t{pt/^Jo»' , 7ike\^lw tivol 'Trapi^v

dzcLC )(aJi X^^'^ '^ yi^v'oT(^' Cdq J\ mwluj 'fm tiJ' (nr^y/ijf^Ti r v\Jhvlu> s%s, }(^
T^

dpKSa-cu/ -nvcL )co/u.i(^i^oLj t '^v^yufyiciv cvnOd^v lJii(,i^ d-d^^ov 7ra\iv 'fkndy /ufsf-n &«/&) v. 7.

£7X&)Aw| iy(iy'VO)c; 7i«r (poW aTTfiM' it-^^ov djJTX> dLVv\Xcd(nv TB ;(5tf cJ^ii^emv TTcwnXcSg' tv
yb <mt»)Xv\Ki ico^vvi Xiyi^ 'ivct il^^r^ oti 'icodiv 'Zt)^<ptyjL($cTi ^iCf> cmcoAyt^ aQ^ov ojicpua^

'f)h tS (pujS d^^^mctviv cLTmv u»^ dvctTii^^VT^^ t )iA/« (r^poJpOTUTluu au/rrS t v\Kiolkh

ff^vcTWvQ-' 'c^Tna-eiv r dicnvot,, '*^

As^ joitt) oti 'ZE^e^crgTa^gv 6 ^og Trviujc^pcTi ^(^'jc^voq y. ».

avy>(gsfiovTi, n^ iTidia^iv (^ t HA^paAliv 'la)va, (^ «A/^iP^i^';:^ 5 ^ dTnXi^^To t 4^^^;;^^

ttwW* ,, JeiKVvq OTi ov y^ ih ilco^g «Jl 6 ng.\)<mv V^iTO-, civ^o. ^zo^t^dyimgL-n ^\cb /3a-
ovvxtIuu ojJizS T (pXoyt "imfj^-^iv •, ax; ctv ftei^ovct rks cTVftlSctVTQ^ t olI^v\<7iv ^^&cov "i-n

/<aAA9v dXynaiiv ^TZt^^pv^TV^g > juakoh ysv dtpiivcLij r '^u^v \2i7o t ^f^uowvo; >civc/bv«t;&)v

7«7D ydp ^v 70 ;($Ljf a^A«'^TD tIw -^v^^Jjuj iluni. E(p.v\ 'ZD^g (wj diov " AC$tA9K /t<pi to

"^bTD-^fiWeTv w (^^v. ,5 T0JS70 71 Ag^^v 071 '^v^yaytciv nvct iyj awji^vTtev idb^ct i(g^}ta)V p. 259,

gyfv 70 (pyTCV JTa d-3"^ov 7^ jt^ d7nXv\Avdiv lyco <h r?} /jj>^v\ejtci Tv\g tjztoAki^s^S

<Zt^CnK'mOTllJ.lw 7« )(gLVatt)v(B^ T jSctpVV^TZt ^^ (^ CA/OyT^lW^VX KlvJwUOV O/^^tivBV :7W$

0'xt» ov 7» (^^y /3gA7J0V 7r) '^3-a<'£iv, « ^a-Hioig /tMKT^i/tM miXaum ;^;w7$;

A/o c/^ (pMoi 'Z«^5 (ity7t)v ^oV " ^. a-^oJpct X^uTmattf 'fki t« tcoT^KVv^ri -, ,, T87« v. 9.

j giTTOVT©-", g<i)5 ^ojif ATi! XvTTei^^etf' itrmg cwrtS i(^ iP^a-jLUOv iJei^i tv (pv-piv '3^o$,^
T 'f)ri TYi d7itt)\eict Th (pviQ KvttIw ojji^ fJM^Covct 7iV7n)\,v\}UiV ly^i^cjj^^ 'f)n thJ" ^^--
dioi fj^eil^ovcog cojnf t!u> ^ t>? owTJlfiia t^ 7whici>g KvttIuu iKiy^ctj }*gLK\gzt yi^^Yt fAvlcv

ETrayi' " iiTzt aii yttev, (p»jcn, %q-irwv v^p 't^ }to7s9KVv^g v)Kyn<rstg.i iiJivct }{^fj^%y ii% v. lo.

ret: quare lonas putabat quandam se domum habere d^nsitate foliornm circumse-
ptam. Et quidem poma quoque adfatim undique dependentia maximam animo prac'
bebant oblectationem. His, inquam, proplieta magnopere laetabatur. Sed enim dum
eo miraculo , reique aspectu atque usu fruitur , dum multa ob id voluptate perfun-
ditur , atque hac sibi recreatione Leatus videtur; divino repente nutu vermiculus
plantae innatus , lam hunc vermicuhira
hanc confestim corrupit atque exsiccavit.

scriptura matutinum vocat ut significet genus serpentis matutino tempore Deo vo-
,

lente in arbore geniti, hanc penitus exsiccavisse ita ut orto mox sole vehemens : ,

in lonam solaris flammae inciderit radius. Pergit scriptura dicere: " praecepit Deus
spiritui calido urenti ut saeviret in lonae caput ;
qui animo concidens , iam vitam
respuebat. ,, Ita vero intelligimus haud consuetura hunc fuisse calorem , sed flam-
raam gravissimam divino consilio immissam; cuius causa maiorem solito patiens
propheta sensum vehementius angebatur parumque aberat quin vitam amitteret
,
, ,

vi caloris. Hoc enim significat " vitam respuebat. ,, iVit igitur Deo: " melius mihi

mori quam vivere. ,, malorum mihi sola-

Quibus verbis hoc quodammodo aiebat:
men haec eadem mox defecit. Ego vero praeter famam pessimam
planta fuit ; sed
caloris quoque molestiam et discrimen patior. Quid t\\ igitur mori malim quam vi-
vere ,
qui tantis obtundor malis ?
Quamobrem ait iili Deus: " num tu magnopere maeres propter cucurbitam? „
quo respondente , se mortiferis angi doloribus; ( adeo iucundam fecerat prophetae
arborem Deus , idemque tantam de illius exitio tristitiam creaverat; ut hoc exem-
plo maerorem hominis de civitatis salute iniustissimum coargueret;) subdit Deus:
22
 ,
,

170 THEODORI MOPSURSTENI

T avgttaiv ouuing ila^viytcojv ; cv vvkti y) d-S^^OK yi^vxJJA, d,-SrQpov cv vukti ^^ r a.7TW-

V. IT. X£MIV Jicl^KTCtf' I/Uipi 3 TTUiq OU T^etOVCt OL0/U(S>^0V (^CiJ)^ ^IV(Ly\ -7* TlvAiCag '^'^(iv, ^ 0U7W
/««^'^T^Sj <^^ cf}:ocPi}(c/L [xvoKtcP^ctg ojurlw oltcei^v dvB^Tmv hk iyvcdytOTUV eh^ia, ri a,pi<^^; ,,

/W2iV»J vyiTiicov %iknvtg ^ ^k iyvcoJtOTCtc <h^ioi M c6e/9^(£$e Agp^, Gffir c5)^' ywTnoTTjTa «x
a,KeJ-f^yi
'^"
(^3^y fJiff.ntdv ^:^.Ke^(nv "i^VTCu;, U% cv a/M^ijoig ^tb «5 ^^voVa^, a7? 7^

/j. i.w. tiAiKicLg 01) cfl^jU^VYig tQto- Xiy^ /lAv y^ ojjto ilg ^'Sme^ei^iv tQ T^^ridtt; t^j oIicoujutwv t
TToAiv 'ivdrt y6 %cr^TO rp vmicdv IZ t6 TikYi^c,^ ttooov cAj to t T^Aerwv av^eS^Tirjov hZ;

Gs^ Ji yi ?\9i7riig an-oA^ra^ ^t^^KiTmv ^oq, (g) ^ vvimcov il-mv aeji^/uiov' 0/ o/msi-

T^yHfj^cnc, i(pcuvovTo, sx, oVTig a^ioi r tj ii^Kov Tm-^etv-, an [xyfefi i]/u^TY\woviq 7/ T^wg*

o<j yb ef^ ^yioiv iiTroig av oti ^ ^o-outov aej.-^/^v VYiTncov h^v ri/t^TttKOTwv ''Sm^i^ouf

^z&^cjVi^itQV luj' &)9e ii^v « [m r T^etcov (^etePte, ^uii t VYiTncov fAjiviSrlZaJi /ui^.KT^v i^lw
^ TzJ' fjLv\J\v ii^ttov T TJoXiv Tm-Seiv. UepcndTiPti q 70 " ;^ ktywh 7n}A/\gc' ,, Mg a,v (q:

T^TWV a^?^^dv (pu/^ijlioJoti o(pet?^VTWV J))igL'ta>g Tolg ^ 7)15 TroMcdg ^are^oju^voig 'r^

av^eSf^Tmv.

EPMHNEIA MIXAIOY TOY nP04>HT0Y.

KEO. A'.

3. SictpcfnkYicnct %lg <t^ Ve \l(mi j^ "hf^cog (t G^ /\9t7rHg 07r'oaoi '^vtol ThTOtg 'ZD^i^pyi-
rdjcraM^ J^K^ ^ (^ 6 fJignf^e^^ 'ZD^^^yit^ucov Mi^ictg' vx, ;^ /zz^i t ?[gLOV Wo/u^ou
•©^^ 7? 'T^ aO^VejLOiV J(C^ T (^Ot^vKCtiVtCOV Trvdj/Ut^TtKY) JClVii/LSp©^ TY\ ^CtTl y^ OJDTVg

'• tune tantopere cncurLilae causa maeres ,

qui eidem excolendae nullum laborem
impendisti? una cnim nocte repenle nata, ilico una nocte interitum passa est; me
vero cur magis non decuit miserari Niniveh , tanti populi civitatem , ut duodecim
ibi sint rayriades liominum, qui laevam a dextera non dlscernunt? ,, Pueri nimi-
rum infantes intelligendi sunt, qui reapse laevae dextraeque discrimen nullum agno-
scunt: quique ob aetatis infirmitatem nulla de re iudicare queunt; ideoque ne cul-
pae quidem obnoxii fuerunt , aetate nondum patiente. Sic autem Deus locutus est

ob declarandam incolarum copiam. Ubi enim infantium tantus erat numerus, quan-
tus deraum adultorum cogitandus est? lam ceteris praetermissis, Deus lactentium
memoravit numerum ,
quorum sine dubio propter innocentiam nullum erat poenae
raeritum. Nemo certe dixerit siraplicium parvulorum tantam multitudinem aequo
iure fuisse perdendam. Ouamobrem etiamsi forte adultorum nulla fuisset miseratio
puellorum utique mcminisse oportuit quo niliil mali urbi fieret. Adiecit Deus,
,

" et iumenta multa; ,, ceu si merito baec quoque servari incolumia debuissent
ob civium ,
quibus erat parcitum , comraoditatem.

COMMENTARIUS IN MICHAEAM PROPHETAM.

CAP. I.

CJimilia Oseae et Amoso et reliquis, quotquot bis paria propbetaverunt , apparet

beatum quoque vaticinari Micbaeam. Etenim eventura popuio ab Assjriis atque
 IN MICHAEAM CAP. I. 171

(^ ?\S^v-, "^p T6 cH)igi, Kiya (pyAJv, «k t 1ct/i(J(,^e\cLV oJ^ct^-^v ovjui^cuvi^ <t r efijo m
Tno owu H 'li^aanXiftf/; Y\yi'm' (pcuviTctf 3 <t kJ) g^ axir^^q K^pk •^^^'pimvcov c^eivotgy

r v/u^pcug yi^fipn^aji 7\9y>v Kve}ov (Pmot -s^? M;;^W (^ ^^o^'idjTLu- ,, 7«T6'?7y c^gp-
^/a< T5TdC/;^«ivtfy '^B/a^- tiv©^ 'ivijav; " uTnp ^k s/V« /5:%/ lct^clci^ ^oj 'hpov- ^^
'^ Ti (^ctaiAciag t^j Ji)(^ (puXrlv, ^ ^
cmAiifX' 5, hct ilTryi TrctVTvg 7» W^YiKmiCii M^-^
r Jiio oov Tno hyii^ouf r 'l8c/k (njuuiScuvi (pvkluj-, r 6>c tQ /<^;^^/8 ActvlcP' v^ r <S7^t;
ODiov ^t^fpr^iL^ljJJ i7ra-y(iXicLV ^cttnKdjovTUiv ainyig' vynp /j^ Thittiv
yjjf
<j^ /13%« ouu-niq

iTD/uS^jOdv cvipy.'ict diict tIw *^;fptAU'v(/v ch^ct^Q^ Mi^ict^ Aiyf ^vTa, a,7na ouZ
ilTretv ^ T^ "^^fptAu^s^; lchcf^cf^^n t^ -^/a^, a^^ct/Mp(B^ «tw?. " 'A^acrarg «^^stoi ymj'- v. 2.

7^5 Ksy>t(;- 35 'AttoiKiidwg 70 A910/ yravTS^, /^^ot g/x)i 7m$ 6 lcr^nA r Joo /3ctcnKacuq

tsfocmiccDV' odiv iTJTiytyi'

" T^ -s^oai^TW yj yii (t TTavng 0/ cn olutyi' „ T^n^^v n lcr^n-

Xmm W(£$t TmcrcL' g/V «v 0/ '^utIw oiK^vng-^ ctvca^v c/k t^ "^i^g Gm" TTznipct^ iTiuy-

yiXictg t5 diou ehJh/J^ng ojutvIc. " Kct) ?$?5«/ Kvei^ ^og iv vfjuv ilg ju^prvejLOv. ,, p. 261.

AictAiyiTouj cfl (pncnv vjuav c/)' w,,«^ ^ieog, <^/^7fe/W Tiva ^sr^ t-^ imju^cov ttzhov-

/jSI/j©-^- i7retJ)n TToA^Ktg iijuuv rtt '3?epo7l>tov7a Sjcf'Xiy§etg, ouJl fj.ictv fjJ^^oXlJj ch^ct-
fApng ^Qh 70 xp«"t!ov gT/ev o)? av (^cjj.votro f/AV iravnt ra ^sj^g vfx%npcvu TnjmtnKcijg

d)(p'iAetaji/ , Vfji^cig 3 ^Jlv diKrKravTig ictvrc^v •^i^oj /SsAt»»?, i^piKicvcjztfj^oi

q fjj^vov i(p

ictvTiig rci if^K9" " KJg/©^ c^ 0/'>c8 a^ov cttr^. ,, KvctyKgnct ri '?*^§^Y,m' iTrcicfii
^
'c&^g aimvTctg iioivyi S^^-MyiTa^ , TJvAAri q i^ ^ «tz^i tk iiJknKgi t^P Ji}(^ ^vXcSv -b^e^-

Tnictj l(|)' Y\
K^ oiKOtj; y^Tioy.djciauvTig-, cog d^ng $ia. rp iicPaKcov Z^eS^Tnuetv i-n-etQ^vio

Babjloniis, spiritali permotus gratia ipse quoque praedicere nititur, statim ab exor-
dio communem de universo Israliele sermonem instiluens', de tribul)us inquam de-
cem ,
quarum regni caput erat Samaria, et de duabus quarura metropolls Hieru-
salem. Patet autera iisdein quibus superiores prophetavisse temporibus, id est die-
bus loathami, Achaazi , et Ezeciae regum Tudae ; etenim " his diebus ait factum
esse vcrbum Domini ad Michaeain moraithitem ,, id est se divinam expertum esse
operationem. Cur? " Ob ea quae vidit de Samaria et Hierusalem ,, de universo
scilicet israhelitico populo seu de decem tribuum regno et de duabus quarum
, ,

principatum tenebat ipsa ludae tribus , beati Davidis posteris iuxta Dei promissum
in ea regnantibus: de quibus eorumque rebus , accepta divinitus revelatione Mi-
chaeas haec dicit, quae Deo ut diximus revelante didicerat, sic cxordiens. " Audite
verba ,
populi omnes. ,j Consentanee ,
populi omnes, ut univcrsum Israhelem deno-
tet qui ad regna duo pertinebat. Quamobrcm addidit: " altendatque terra , et om-
nes qui in ea sunt ,, id est isralielitica tota reglo , sive eius incolae, quorum illa

patribus divino promisso tradita fuit. " Et erit dominus Deus vobis in testimo-
nium. ,, Loquitur vobis per nos Deus, testimonium quoddam rebus futuris dans:
ex quo vos saepe ad honesta adhortatus nullam in melius conversionem pcrspexit ,

Quare apparet illum quidem nihil vestrae utihtatis causa non molitum vos vcro ,

nihilo meliores fieri voluisse sed mala in vos tantummodo provocasse. " Dominas
,

de domo sancta sua. Necessarium additamentum sancta;nara quia generatim om-

,,

nes alloquitur , multus autem erat apud decem tribus idolorum cultus cuius causa ,

fanis eliam constructis, daemones horioribus divinis colcndos curabant, recte dixit:
 ,

172 THEbiiOlU MOPSDiEST^Kl

Gfftr Jkip&y&^, j0tAa)$ "Zi^cnBiitti tt Kvejtog cJ^ oIkh a.y{n (hiKm on y/nvvi <^j£p$
ojuni'

auTmvrttJ^ TTOietTOLj Gsv" AejPt^, <74>^^' diov 'Qt.vTzx. il^uretv aLTn^Kfjdv^ tS o/ 'lipouara^
Awp '^ oiftov i^vrQ^ (^ icOov ov }(c^ oiytov S/^ 7)15 hipyiia^ aLm^^YiVi TV^q olx^ietc,

V. 3. " AwTj /</« KvejL^ cxmfpiuirajj 6z tQ TOTra ou/n^- }(^ ^^Qtl^YiaiTOui /jpt/ IfhlSricnTOil
V. i Ifh TO, V-^Y] T^ J^ir }(^ OUXdj^cnTOUI TOL O^A VZUDf^gLTwdlV aumi' ^ OUj KOt?\Cf.<hq TZt)C^(XDV'

p. 262. TO^ cut; m^<i *^ 'ZQ^crw^^ii ^e);, /fpt^ «5 vchi)^ >(gi!Qc(pi^ju^ov cv ^c^^^^aai. ,, H^lm
'^ OTc tQ ogpt? c/Keivn (py\mv o 3ieo$, -t* oimcnufq t^ oltciiaj; tvtjvv ti-m^pyiviv -, oLTmayx; jukv

)(gLQi,ic^TY\ai T^ >^e T^ la-^YiKmmq Myav, <:^i utj 6 AP>©^ coW* c* roLpoL-^^vi q g^

cw/ ooT»; }(gL^<Pi(ji (^vmjoLTnq' TH^t^ y> o^w ^ to vtxnpi^^v >(ciL\ii -, }(^ cfstr ASi-srou^ Jl
aLTmvrct;' ^toi^^J^ca; yb g^ ^yretvoTi^t^ ovo/j(^^i' J^ikIu; x^pS -^Tt/ei 'zo^aw fjuXYi^ihr^
}(^^voLX\a}tcdV cuLiTtig' Ji)KH ^ ovro5 07i «;c c^etvag juJv atLKiVi^am Kiyl, Tttq }toi?\ff.J'ctq

Q TiliiVi^auj, cAua k^ td Uicojt^ td i/3^l}tov , o 7roK?\s(,Ktg iTTiehi^oLjuSp-, K^ Sjg^pioiv Ag-

^v TD ;to/vov, 077 TTavrm; }(^ JwuoLT^g ^ (^ Kqittov Jiijujiv iTnXdja^raui h op;^ Ji -S^/ct,

artXivnatt Tg rtAiTy^ ;|^ a(pctv/<^ouaa JikIw }vy]pov Tjve)- 'ZSfoawjuuXv\}tor©^' '^^cmaiai t?

^T«5 iiq TJjW-ctfg/fitv , J'iKluj vJhr^^ <r(poc^S rg ;{^ pa^cA«/8 o^ v^l^t^ ^^ Ta }(ciLTwri^
V. r..
(pggpyt^ya- j^ Q TbfTzav a/77a '•'
Ji oLcyi^etoLV 'loL}ta)(^ TravTa ^UTa, ;f^ cA' a/IfpTtoLv qIkh
'l(rg$t«A. ,, E/7a i7nry\. " T/5 M aiail^etoL loL^tO)^', ovy^ vi ^ctji^petoL', }(^ riq y\ olju^tiol

oIkh 'ifcJk; «p^ « 'Igp^oaAw^; ,> 'E;w/v«v t^ ^ m oLai/BetoL J)iA.n cv 'S.OLjutfpeict avXXiy>-
fj^ucav ^ rJj T/J iiJ^Xodv digptm/a, ou «/^ fj(C(.X\<^ g^ ^ T5^r6) }(gLTicrK<LoLc-/j^ovg

il^V VOLisi' (t ThTtiV Q h 'tt^^VOJLiiOL ii^ ^TIOV J)^XVI, 0/ T 'liDHaTtXYIfJL 'i^VTig CV iOLVTolq
p. 2G3. Sc/^ (^ VOLOV cd^WUOJU^Ol -7^ T ilJt^XoOV OLTni^VTO di^TZiio^' itVX. TUq TJ[JLCi)QjlCLg oiTm-

Dominus de domo sancta sua: demonstrans se ad omnes communiter verba facere,

ob id a Deo missus qui Hierosolymis domum habet suam, quam sanctam propter
insitara ei virlulem definit. Postea pergit dicere.
Quia ecce ])ominus egreditur de loco suo : et descendet atque ascendet super
excelsa terrae. Et commovebuntur montes subter eum , et valles liquescent sicut

cera a facie ignis , et sicut aqua quae decurrit in praeceps. ,, Procedens enim ex
illo , inquit, monte Deus, habitationis suae locum ostendit, eumque universae Is-
rahelitarum regioni dominari dicit, quam propheta alloquitur. Conturbabit autem
proceres eius; hos enim montes ob suam eminentiam appellat ; nec non et rehquos
omnes: nam valles classem hominum bumiliorum nominat. Patet autem haud di-

visim dlcere montes commotos et liquefactas valles , sed hebraico idiotismo quem
saepe docuimus ,
per diaeresim dicit commune quod nempe omnes
,
proceres reli-

quaraque plebem divina ira corripiet , commovens destruensque cerae more igni
admotae : poenam instar aquae vehementis impetuose ex alto ad in-
pertrahetque ad
\feriora ruentis. Horum autem causa est: " propter scelus lacob haec omnia, et

propter peccatum domus Israhehs. ^, Mox addit: " quodnam scelus lacob? nonne
Samaria? Et quodnam peccatum domus ludae? nonne Hierusalem? ,, Illorum qui-
d?m manifesta erat impietas qui Samariae congregabantur ad idolorum cultum
cuius praecipue cau«a illic aedificata fana habebant. Sed et horum iniquitas haud
minus constabat ,
qui Hierosolymis templum apud se habentes , hoc despecto , ab
idolorum cultu nou abstinebant. Deinde punitiones enumerans;
 iN miciia^xm cxp. I. i73

</fe '^ct/n^o&av th tpliucoaiv TToKXluj-y «96 ^pU4 J^iKiw ^a)^^7c9"ot/ , milwa,q n iTr akrn\i

dilvaLi "fm <pv?\gLKyi Tyj KOfTJUv a<^avia yb atJTv\q lag olKoJh/Lc^q TroAmXcSq 6k (iaL^^v
ouuTag dvoLcma(ra4' oi(p^ ov Jii Tmvmg %-\rraJi n^icma. " Ka) trivtu. m yKvTifa avTi\i v. 7.

'^'^
f^gi^^xh^^ncn. ,, ToT? cTm ^fp^f
/lc^toucov ttovcov iavTzSv o-^vtolj t aTmXeiov, }(£f.-doupH-

/bSl/ja ^jzsi) r/) TToKifJuodv h^vnc, a }(cf.'ncniiva<Tav ilcfhiKgt.. " Kctj TmvTct tcl juu^co/u(siLTtt

aunrii ifA.-Sfpticmcnv cv TrvejL. ,, UavTct (^ KOtr/npv t <ti^x^i/u^ov '67? Ti i}ef^?\9i9 }(^ ivlg

voLolg d<pctviov(nv cv TrvejL-^ ov acaxi^ Ttva /uu^ov hiKgvut ^k; (hcifAscn. " Kctf TravTO to
iiJu)>\g. ouvmg dTKJOftoLf ilg d<pcLVi(r/uiQV' cT/otj 6k /uu^co/^twv 7to^vY\c, awjY\ytyi,-i 7^ 6k /uu-

c&dy/^^TWv TTOpvng cnjuuiqn^^i. ,, Uopvix,'^ yt) ^ncru/u^oi yvcoftv}, 7(^ "^TXDfavTS? y"^ 2/^«,

viV(reti>Tig q 'Z«^€?5 to «i'c/)yP^, /uu^c^/^tzl tivol t^ iavTzSv (t-3^K^0VTiq Tjopveta^, ^zi^^n-

<pi^v OKQtva TYi 't^ ihDiiAcov di^mict, a J^ Tmvjct k^ 'Qcvitv d<^avi(^. " '^EviX^y tot« v. ».

}to-\iTciui }(^ &plu>r\oi, TropivcriTOLi dvv7i'cJ\T©^ <t yv/umy\. ,, 'Ev ^^luuoiq i^ t^ zoTmvlg p. aei.

al^/^Acoaict 'S^^Jh^lcm /JUty<^y\' ihTo ^ Aiyl tv yj/mir. ^ dvvTiuJiTi^ , oti ovTcog

a}^/j(^Aci)T^ dTm^^a^iToui , Trcurrvf d<pcupidiiati Th 'Ztr^aoVToq duTVi ^tctrfta. " Uon^atTOLi v. 9.

'9t07nTvv d)g JpaycxjvTtov -i }(^ Tikv^©^ diq dvytTi^v aiplcucov otj }(^TZ'A^TY\aiv h TjKviy^

dirniq' JiOTi wA3?v 'icoq^lovJisLj ^ y^^^olto %cog Wa>i$ P^ou f^LH 'icog 'lipaaztXiifx,. „ To ^g
Jpa}tovTtt)v >(ffj\
aipluucov Kiyi Ky tv f>Lvdc?\gyov/j^ov Ts-oLp' o/ioig' t^td (iov?&/J^j(^ ii-

^efv, OTJ c/K^vct Ji) TCL oii fjLV^cp -Zt)^^ "ir^ TToXXc^v Kiy>/j^a, iTs-' dumv \:m/jSpovai
nyj 'ipycov, tzS ^ficyeiW duToiq hm^liZvoui tto^ iftov r 7^r\y!u/, ymg '^^tiv TYsq '^a/x^^ci^
d^a/BpY\ ^ (^ 'lovJav fUTiMvoiTOLj aTrfo/^Yi }(^ Ty\g 'lipovanXnfJL' i^srei }(gi}t/iivluf

vg^^v i\?9v ^aCvXcoviOi.

" Et ponam Saraariam quasi pomorum custodiam, et quasi plantationem vi-

neae: et detraliam in voraginem lapides eius et fundamenta eius revelabo. ,, Con- ,

stituam Samariam in solitudinem vastam , ita ut campi instar in ea agricoletur , et

tuguria ibi iiant ob pomorum custodiam: etenim ego aedificia eius omnia destruam
a lundamentis evertens ; ex quo illa omnia sequentur. " Et omnia sculptilia eius

concidentur. ,, Tunc etiam vanorum opificiorum suorum excidium cernent, deleta

scilicet cernent ab hostibus quae fabricaverant idola. " Et omnes mercedes eius
igne coraburentur. ,, Exuretur igne ornatus omnis idolis oircumpositus atque tem-
'pHs ,
quem illi quasi mercedem quandaiii daemonibus persolvebant. " Et omuia idola

eius ponam in perditionem: quia ex mercedibus meretricis congregavit, et ex mer-

cedibus meretricis convertit. ,, Meretricia mente a me recedentes, et ad idola ac-
cedentes, raercedes quasdam ex ipsorum coacervantes fornicatione , idolorum cultui
offerebant: quae ego omnia simul disperdam. ,, Propter hoc planget et lamentabi-
tur , ibit discalceata et nuda. ,, In lamentis erit et luctibus captivitali maximae tra-

-dita ; id enim significant verba , nuda et discalceata ; nempe quod hoc modo captiva

abducetur, omni suo ornamento spoliata. " Faciet planctum quasi draconum, et
<}uctum quasi filiarum sirenarum. „ Verba quasi draconum et sirenarum , ait secun-
•dum nonnulloinim fabulas; dicere volens fore ut illa quae in fabulis apud multos
iactantur , ipsi re vera sustineant, dum ego gravem iis poenam impx)nam, quae a
•Samaria incipiens , ad ludam perveniet , et ipsam attinget Hierusalem; quoniam el

ihanc postremo Babylonii ceperunt

 ,

17 i TMKODOHl MOPSLKSTICM

" O/ cv Yi^ i/^Yi ^yiAwuiSi, (^ ol cv ^hKeifjL fA>h oivoixacfh/Ltfm cJ^ oIkh <$£^^'-

g(pfi, «^s 7^>i o/^TO Toig \(r^Y\k\Tcuq 7rei(Jo/iA}jodV uara t a,osupia)v ngLWiivoiiV' oi Tvivwu, (pn-

ojv, Ci> OKCtvouii r TToXicn fA,Yi /Lnyt/^gL (^^vetTi, izcg thtmv o^vTig av[jL(po^i-i {jlyi
q tps-
Xwu iTT ojuTvig g^/psTe ^A&)TO. '^ Tiu) i(^Q.auaazL<Q^ 2/$.^^^AcwTa. ,, 'koiuiQ^ov ^
V. II V/tuv i(c^7m.crcta^aui xhviv > V7np wv iTi^iq icnSi yiAcog' 'mhc, (^ Tjvct t Zottov; " KctTni-
p. 265

x.80>j$ itff.xdc,', ^gL^Kd Tag Troketq ainvig. „ '''OTTros yb ctv vo/uucmvc iu vxg 7r6.\cig oliceiv

Txg iJ^ictg cdg cv d.(r(^ctXei j^gLdigw-ng, o^^iS^ thktwv t ^(st^uipicnv. " Ouk J^mA-^? ifgvai-
kSozl AlvoLV xh^^it^ otKOv i^/j^ov auTY\g. ,, 'AX/\gt }(^wiivoi^ (pncTiV, hfi^vTeg iK yiTtvcov

ovTctg G^ 'l(r^yiK.iTct^, (^ %iHTOig ^i^jLiriTifcdHJOTCu; i{gMoig., «)c i^HXY[^(Tcv^ '^t^^i^.dvvTig

T^j lcf^icov^ itoivcoviioTtf tQ Tiivdvig iWToig., Y]Jh/u^oi q ^r cnjf^<popcug oum^v chiTiT^wu.

}(g,}mvoi. Ti ovLVj " Aw^^^ cv^ i^/t^ TjhYiyltv o<^wuY\g. ,, 'AAA' iTretJ^ Tolig 'd\AoZioig ou

awjY\kyv\anctTi i^gDCoig-, ouwm 7ikY\yluj 6JhvY\^v eh^oL/udpoi., Jixluu JtdcitTi t^ /uioy^Y^o^g yifo)-
I
V. 12
fjLY\c c^ciVY\g, )(gL-^' Iw Tolg ^o^^ioig i(^Y\J)icBi i^gmoig. " T/$ y\p^oLTO iJg dya,du )(gLTDiKii(rrt'

bJwuce4; ,, KoLf ^ ^Ji Oiov Ti d,yct-&^ Tivog /u^Tie-^v cfffir cv oJwucug oliWJLUTa^ -y J^ to
yt^Q/C^r^ -;?// iTnVi^^^iVTWV djUTvig )(C/MO}V ilTOL iig "STTvJei^iV tQ pYldivTOg. " "^OtJ )(Sf.Tif^YI

V. 1£ )(c/L)(gL cjN^ jcvexi^ ^ TiuKcug 'lipHouXYifA,, -^^ocpog (ipjL(aTiev }(^ iTnffdjovTZov. ,, 'XoaxtvTY\

,
^p cpwtr/v ^ TiavTaj; g^ ^ o^j/^i t5 •^8, «gTg jm.m q t^
^
\ip^cmKY,fji, iVTi '^i^Souj (paJ)^

KV)tK.ii/j^Y\g '\jzim Ti aL^/u(ctTU>v )(^ 'iimcdv ^ Tmang '^ TToKi/Luct; ^^$.

i>. 26C. E/Ta t7ro(^i(pi (^ Ap^v ^T Act^? ;7-oA/y «(Toj/ t^ 'louJtt f^oLoiKcicug )(^ ttoKKc^v

. fv^^vofXi^v fA^g-luJ-y )(^ (pY\oJV. " KoLTViK^azt Aa^e, ^9^y><i oL/t^Tict^ olvtv\ ^ Tiji dv-
^*^/ 2/dyv 077 cv avi ivpidiicrctv ouj d,ai^eioui t 'l(r^Y\K. ,, Ic&/ Ji) ^ ol, (1)y\07 , tol ovfJL-

^Y\(Jv/u^oL avi )(c/i.)(gt-i y\ tyi '\ipovaztKY\fjL (^dvyiTi^ ^p 2/a)V tolvtIuj 6vojh^^<I ^ Y\yifjLd>v

*' Qcii in Geth, nolile magnificari; et qui in Acim, nolite reaedifi(;are ex domo
in risum. ,, Finitimos populos hic respicit sermo , de quibus etiam beatus Oseas
aiehat, fore ut paria Israhehtis ii quoque ab Assyriis paterentur. Qui ergo , inquit,
in urbibus illis versamini , ne superhiatis dum Israhehtarum aeruranas spectatis
neque aUum cachinnum super his extollatis. " Terra aspergij;e derisionera vestram. ,y

Congruum vobis aspergite pulverem quia ceteris risui eritis. Cur, aut quomodo? ,

" Destruam civitates eius quae bene habitat. ,, Qui bene creditis civitates vestras
,

habitare ,
harum omnium destructionem videbitis.
quasi tuto in loco constituli ,

" Non est egressa habitatrix iVenan deplorare domum proximam sibi. ,, llli quidem ,

videntes propinquos suos Israhelitas, tantis mahs mersos, his gratulantes perstabant.
Quid ergo? " Accipietis ex vobis plagam doloris. ,, Sed quia alienis non condo-
iuistis mahs ipsi quoque acerbam accipientes plagam
, poenas improbae iilius men- ,

tis dabitis qua alieni gavisi estis malis.

,
" Quis faciet bonorum initium, si habitet
in doloribus? ,, Profecto •fieri nequit , ut ii aliquo bono fruantur ,
qui in doloribus
versantur , incumbente ipsis malorum mole. Mox dicta confirmans: " quia descen-
derunt mala a Domino in portas Hierusalera , curruum et equitatus. ,,
strepitus
\Tanta , inquit , ingruet in omnes ira Dei , ut ne Hierosolymis quidem parcendum
at, curribus et equilatu et orani hostili vi obsessis.
\ Postea sermonem convertit ad Lachis urbem regni ludae, peccatorum multitu-
ditve redundantem, aitque. " Quae habitas Lachis ,
princeps peccati haec est filiae

6iom§; quia in te inventa sunt scelera IsraheUs. „ Scito et lu , inquit ,

quae tibi
 IN- IMICIIAEAM CAI». I. 175

tStv cfhoffiq c^£t:TO?^AA9/MV«$ 2«$ Hhy^eoyofMo^ Yi^j qIkcv; f^Talac,' olnci fJigiTcdm ilg

wivov l^ovTO Tolg (Ba,(7tMucnv 'lo-^^A. 'Tmp Jn Thiuv t olutIw cLi-^/i^Xcacnctv TJzsnj-
,,

juSlfjag f^ cjv' TV '}6 Jhlcrig o^ot77C9eAA9/^«5 Myi ^v^ t *^9tbAAo5 iig ctl-^jn^Acotnaji/,
5

Qp TO ouuTo, ju^ Tcaoxif^w Tolg T Ti-^ okScnv, 7ra,VTre)v Ji cnsi r/J Itt oLcn^act
lctva^g

if^Tkcntdjacrf^cdv oiytcdv Sf^^p^ei^fj^jcav IvTn^ Jh "^ottov ^^ ol k^ t :Ectf^^eiav Jn-

(pdapy\(rcw olxci r iMXcov. "

'"''£0)5
ch^ \ikii\^vofA9t(, aytyjd (m. „ 'Tuof^ac, J\\ SCm V. 15.

iuuH G^ TroKifJuaq ay>VTog, o'i T^ awv ayt^v icJOVTaf n^n^vof^i. " KaToiK^azt Kci-

;^$, nM^vofAa ^cag 'OJhX?\g^ wj^, JoIol t^ dvyt^^o^ 2<w. „ Oi^ (^ t Act;;^? jctiiotv-

Ttf/, ;if9tf oi^tg 'OJhX^^g^f/. t HM^VQfJuav c/kt^vhcti t olmiov 'iva UTni 7ra(7ztv fc^di^aai
T ^^ T^ g7ra}{gA/^- '^e^eP? OK ^
w ^fkiJh^og I^ cfh>CHcru Sja (^ cv atJTri yaov An(p37i- v- 2C7.

<reTce/ « 'lipacmXiift.

Tivig Q g(pctc7ay 'c&e^5 t Aa-^g Xiyiv '^VTzt (^ 'ZZ>£f(pMT^, <W5 t 'A/M«ay/ay avsAS-

anv T ^acnXia' iTretJn tSto -sr^Tnv gToAjaJi37^ ^rctp atiTvlg to o]imov aviXeiv ^acnXia-

'Zir^Ti^v ^ o/ T^ T Jii{g!, (pfA/aTv ^acjiXeict ThT^ yiy>voTog 7roK}\ff.Mg' ig; q vrav^p^o^^v

^u-^cv ^ 'nkacTfJig!, t6 pM^v /dA7v, r\hpv\f^iov "^ t t -zif^^m^Kluj ov vivov\HXiTtev (pcdvlw'

iiTi;^ ^Af^osia^ tff^Tog ok r '^ "iLJhL ^acnX^LcmvTwv tpuAw? o^ ^/3«A>i$ avjjtf*^,

'iwa^ tS' TmZog atrc^ ^z&^tc^v dvoupidivTog hTcog, a>g h (^acnAeic^v IsoQjLa Jh^^gl As- W ^®°' ^"'
yncjzt' * OTJ iivi<pi(rav 01 Jks?^i r ^lc^ag^, ^ iTroUtrav cnjuu<h(rf^v ^ iCj cnjutj^ct^/ Itt oujtvv , oo'7"

x^ iTTUTai^av ouuTvv «5 7np owu (^ 'A^ATict^ 7^7« i]o$ 7ra.p^3wv «/5 T iSaaiAciav iiXiv

i/g^^pv, T (povov c/>cJ)Kav t imZog t olwiiii' <s%« ou ;f^ cot» (pnoi* * <^ l^ogTO w^ c/k^- * cap. xiv. &.

ToucodTj Y\ fiacnAaa cv t^ ;j^e/ 'AyM^aji«, iTramJs G§tr TrcuJa^ am^ g^ Traia^WTO^

ovenienl mala ,
quae malitiae dux fuisti urbi Hierusalem ( nam filiam Sionis lianc

nominat ,
) nihil differens a Samaria mentis tuae perversitate. " Propterea dabis
emissarios super hereditatem Geth, domos vanas: domus vanorum in vacuum factae
sunt regibus Israhelis. ,, Ea propter tu quoque captivitatem sustines : nam dabis
emissarios dicit pro , mittis in captivitatem, tui causa paria incolis Geth passura,
cunctis quae ad impietatem struxisti aedificiis tibi pereuntibus ;
quemadmodum
apud Samariam quoque deiecta sunt fana idolorum. " TJsque ad heredes luos te
adducam. ,, Haec pateris, me tibi hostes adducente, qui tui erunt heredes. " Quae
habitas Lachis , hereditas usque ad Odollam veniet ,
gloria filiae Sionis. ,, Hi La-
chis ipsam tenebunt, et usque ad Odollam extendent hereditatem suam: id est to-
tam occupabunt promissam regionem. Et super haec, illa ctiam gloriosa propter
conditum in ea templum capietur Hierusalem. ,

NonnuUi dixerunt , haec loqui prophetam contra Lachis ,

quia regem Ames-
siam occiderat: nam primo eiusmodi in iila urbe facinus fuit prgprii regis occi-
dendi; quum apud decem tribuum regnum id saepe iam accidisset. Atqui hoc to-

tum fabulosum falsumque videre est , ab iis excogitatum qui prophetica verba non
intellexerunt. Nam nec primus ludae tribus regum Amessias proditione fuit inte-

remptus; nam loasus pat-er eius antea hoc modo fuerat extinctus, ut regum histo-

ria tradit, dicensinsurrexerunt servi loasi et coniuralione in eum structa, pei^

: ,

cusserunt eum quos quidem ipse iVmessias illius fiiius regno potitus postea c^;-
: , ,

pit, patrem suum ulciscens: de quo ipso ait scriptura: et factum est postquam ,

regnum in Amessiae manu confirmalum fuit percussit servos suos qui plrem ipsius ,
 176 TiiHODoar mopsui.steki

(^ TTun^ oJUT^' ^ T 'Amos'icty q «p^ o/ o/ Aa;;^? 0LVi>hvTiq (pouvovTe^' As^- ^ 87W5'

p. 268. TwottK «t»TOV 0^«- (^ ^gP^v ^T 'limov •,

)(^ iTti^pM cv ' li^iiattKY\fji,' au^pcSq ehiAaxrct^ 'cm
i7ravi<pioztv aim^ wk ^ 'T^ 'lipovemArifX'-, of f(gL7U(pu^vTa, ilg rlcv \aMg *<^^i^vTig,
dvetMv tStt) jtSp ouv- ctVTiK^vg (pouviTeti 7ik(L(r/u(ct' TXr^g q t Aar^g o ^s^^pYmg TroietTOf

(^ 7h^v-> cJ^ c/Keivm ^i "^ A^ept^ TO 'zzfei t 'IouJ^ ^ctaiK^etv (TVfM/BrKKfjb^et, Aiyiov'
%v 7no owu ^OTTov )(^ TO <s%< ^etjLigi.^eictv ilTnv d)g VTn^ Uft^pOT^^V (^ l«^^5 ;{^ As-
j^v, ;c9t3a TD 'Zir^oijuiov \<^in\ov (rajpdq' '«5^6^$ «^ ax^yAowSwv 6 'm^^pvmg iaaoTC^ (pyjcn^

V. 10. 'C
'Evpy\auf ^^ wd^aui 2^ to T«x.ya o-« Ta ^v^piQpt^ if^TjhaTwuov t ^vpnatv a-n ag diTog-,
%n Yi^jLi^XcoTiv^aztv "^ «rou. „ n«F^7K ^^^ ao( (ptjary d^/u^^ov t ct}^ji(^?\.ct>aictv 'Pju

aalv' ol 'Ztf^Ti^v ju^ coq cv oiwimg fJS^ mKK^g thvs^pv 7? '^v^pvig-y vuZ q <^ 7? a\yjL{gi.~

Xcdcnaj; 7rei^bv\aov^ i(cf.yMV' to q TikctTUMOV t ^vpyiariv as a>g uiTvg, Kiyl iTriii] aTm-VTz»

kJ) /f^sfgpj' '^bm^a.KXetv ihti to o^v^v Ta olx/^a M^^atoj 7^«^* glTrt x^ Ae^ kJ). ra ilcobhg.

"^ f(gi,}cav T ct/Tjay.

KE<I>. B.

V. I. " 'E^^ovto >9yi^o/u^oi ftOTrovg^ j^guj ipyt^ojuSpoi ^cpt^ cv r wonaxq ajJTtuv ^ ajt^
jj. 269. rvi rijukoet oujuiTiKQwu ojJTtt. " 'Avti t cfliiTiKiiV %iaLVTOLg cv ictvTolg avsfi(povTig cUvoia^y

0L(p m TiiTOtc, iauuToig a-m^vviartv G^ xxjTroigi avaTVTTOwuvig ju^ 'fhi 7^ }toiTy\g t^ It^icu;

T oLroymv T i^yt(jioLV yijuk^aj; q '^oju^vg, Tnpcu; Toig /mp^^^vi^ig ewrzSv ^Tj3?me /3«-
V 2. Kiv/j(^ai. " Aio^TJ 8;c «£p«v 'Zir^g (^ -^ov ^Hpctg aumv <t. iTndv/jowu a^«?, ^f^t/ c/)^'c-

Tia^ov oq(pa^iigj (t oixtOig ^TSaTuA^^dOov , y^ efiiipTRii^ov avefpoL, Te^ t oIkov djJT^-, avJpa.

percusserant. Praeterea Amessiam non videntur Lachis cives occidisse. Sic eniin
scriptum est: et revoluta est contritio adversus Amessiam in Hierusalem, qui fugit
in Lachis. Missique sunt post eum homines ad Lachis qui ipsum ibi interfece- ,

runt , suhlatumque in equo , Hierosolymis sepelierunt. Ex quo manifeste ostenditur

consurrexisse advei^sus eum quosdam de Hierosoljmis, fugientemque in Lachis mis-
sis hominihus occidisse. Sic ergo evidens fabula convicta est. Porro Lachis pro-
pheta alloquitur , in eius nomine , tamquam in parte , res ludae regno evenluras
narrans: quemadmodum et de Samaria locutus est; utpote qui de utroque simul
regno et visionem viderat et loquebatur, sicut vaticinii exordium perspicue ostendit.
lam de Lachis sic pergit propheta dicere :
" decalvator et tondetor super filios de-
licatos tuos : dilata calvitium tuum , sicut aquila ,
quoniam captivi abducti sunt ex

te. ,, Lugere enim te oportet captivitatem tuorum, qui antea tamquam in patria

delicate vivebant, nunc vero captivitatis mala gustabunt. lam, dilata calvitium tuum
ut aquila , aii quia haec avis certo tempore cunctas suas abiicere traditur pennas.
Deinceps more suo causam malorum recitat.

CAP. 11.

" Facti sunt cogitantes labores, et operantefi mala in cubifibus suis , et luce

latutina consummabant ea. ,, Id est , has animo versabant cogitationes , unde ipsls

I\i parti sunt labores , imaginantes in lecto suo protervos actus, et mox illucescente
d\e consilia improba in rem conferentibus. " Quoniam non extulerunt ad Deura
mauus suas, et concupiebant agros, et diripiebant virum ac domum eius, vlrum
 15 Mir.n.\rAM r,.\p. u. 17Y

vrap clun[ v^vojuiO^iTtiJi^ctiv TroiaSram' tt^. q rag ryj '^6^\m i^dvjuict; y\%o7\9ijlu-w ^ ^
«iPjir a-^4>^5WOTa5TOK }(^ mvnTtav cPdn^TniC^ov tu Kimji^Tzit-, ik cnoTrov t^ ictviz/v f($t7ziK/i-

P^yijlSI/joi J^wuctWtci. " Aiflt Thio tuA ?^<eyi KveJ-©^' 'i(^ov \ya P^yi^Ofjutti ^r (puxtuj

Tuirlw K^K^-, o^ ^v ou f^h Aptnn g^ "^ct^^stg uju^-, (t ov fx.r\ 7ro^<£)^,n o^^r l^al-
<pKW5, 071 Hc/Ji(^(i Trcvn^g <^v. „ 'Tvn^ Jii totwv u/H^ t n ^HKdj fjtsiiuy <t r (^^^'^icoy
THdvrlw ufJuv iTPOiarw Tif/,Ct)ejiajy , oi(p rig ovJl oivafiucrrtf v/Mv gfw/ Jwuctwv h^^fj^-iivi

\ avynjiiig^liif^oi TmvnXoS^; ^ t^^TCd vivov-ng "cm tS ju^yi^ig TyJ "fkiKctf^m if^HMv.

" 'Ev xv\ nf^oa, c/Ketvvi ArKpd^atrctf l(p' vf^g 'ZS^^t/SoAM ;^ ^^Lun^.aiTctj d-^lwogy V. 1.
p. 271).

ci' /MgA^ AgjpvTwv TaL}\ff,\r7mej.ct iTaKcumJt^p^oTtji^ , /t^ej-i -AstS f^n )(gLVifM^Y\^ cv %oi-

vio)' 1(^1 -SK Iw KOdKv(juv ouuTvv r ^^TToqA-^obj' 01 cl^o} ufAJ^ J)ifM^'y]^cnxv . ,, jQn </^

^oliZ©-' ufuv oJwL)Y\e9<i apf^Qcji' rv yb o/ fjJihi i^ro Aiyl, ov Tromcn^ t ioLUTzSv -dpy^-

vowuTig TOLXcuTTWpioLV , oe^vjig T f/^picfbt T olftiiocv , T ufttv 'Zif^(7Ji'^Hcra,v ylw TJsrO'

T^Tisi

aKK9%icdv i(g:,Ti^fJ^!w Ti ;^ S^i^nfAJivtw , ovAvog ovr©^ tQ icaXvetv '^vto, ytyvofjSija,

J'jjjafMVH, lig 75 d^iig ufl^ «$ c/k Ttkiovi^icu; :(gi,Ti%y\fcstn , oe^VTzq uf^ fjuiv d^pcupa-

fAvag, cv S^vofJiYi q Its^k '5)^^c/);c/b/fct«)'8$- ilTu iTrayi. " A/ct tsto hk iqctj avi /3aA-
A<wv %oiviov }iKr\pa>. „ 'ETrercTw ro ^oiviov ^ «t^ ^-fi/i^y^criooc, iico^ ^iyiv, "Stto iPfJ' cv

7&r LU^^V r %oivOiq XA^V\f>dvOdV' 0)^ 'oT kv XiyVI *, ^Olvict imTTKJOV fipi CV ^lq iCec/LTl- Ps. XV. 6.

5015' 'ivOt iiTTVl 071 cDi/uJ^il^ fiCl (^ iTji/^Sf-^^V Cv }Os.Y\^Cd TO y^XXl^OV fl^pog T^ y^jg'- ThTO

Xiyl 071 o^^iSi Tjx vfjkT^eS^ '^^^CS^ M^y ?\g!,fA.(ioivovTcu; (t ^fjJ^iVTot^., vfUT^eP^ q qj^
a,7ra.v7ZDV uttup^v ovJiv cv vfjuv ovuu ovJ)cig iqcij fj/^Ctlv , ovJi H.KY\e$v ^aKKcov i7r€iJ%

TraVTO, fJ^J Ufxl^ Ct(p0UpY\d7]CnT0ij , i^ Q iTiecfiV (^ Vfuig fS^J iiC TroXXC^V KTVif^TTDV lo^r

inquam el hereditatem eius. ,, Namque ad Deum respicere nolebant, neque uUam

mandatorum eius rationem habebant et alienae rei ihhiabant et pauperum ac pa- , ,

trocinio carentium facultates diripiebant ,

potentia sua ad iniquitatem abutentes.
" Propterea haec dicit Dominus: ecce ego cogito super tribum istam mala, ex qui-

bus non auferetis colia vestra et non ambulabitis erecti subito: quia malum tem-
,

pus est. ,, Propter vestra haec consiha et actus talem vobis poenam edicam ex- , ,

qua respirare vobis non licebit: sed curvi omnino manebitis et humo proni sub in-
cumbentium malorum pondere.
" lUa die sumetur super vos parabola, et planctus plangetur in cantico , dicen-
do: miseria miseri facti sumus: pars populi mei funiculo dimensa est, et non erat

qui prohiberet eum ut averteretur. Agri vestri divisi fuerunt. ,, Tunc vos acerba
lamentatio decebit: nam canticum id denotat, quod cantabitis vestram deplorantes
miseriam ,
portionem vestram videntes , id est vestri iuris regionem , ab ahenis oc-
cupatam atque divisam , nemine id prohibere valente ; et agros quos praepotenter
obtinueratis, vobis ereptos cernentes, et aUos dominos vestra sibi partientes. Deinde
addit. " Ideo non erit vobis iaciens in hereditate funiculum. ,, Ouoniam funiculus
in dimensione dici solet, quia illo utuntur homines ad dimetiendum; velut ait psal-

mista: funiculi mihi ceciderunt in optimis; ac si dicat : dimensum mihi fuit, e:

optima terrae pars hereditati obligit ; idcirco ait: bona vcstra cernetis ab aliis caDi

atque distribui ; vobis autem nihii esse reliquum. Sic igitur nemo inter vos erit qui
dimetiatur vel sortem iaciat ,
quia vestra omnia auferentur , et aliena fient. Vos , in-

quam, ex tot opibus nuUius rei possessionem retinebitis, sed omnia in aliorum
23
 ,

178 TIIF.ODOIU MOPSCESTKXI

p. 271. eSn x,ueAOi ojefevcg' 0'^i<Bi ^ ouutu ^jzsh r rik^m ^yvo/S^cL eficaxoTilcuf ;fpt) iveo^t^ ^t*

V. G. " 'Ev OKltPinaia, KVQJLH y>Y\ cfktX,pUiTi cf)x.H,pU(7tV ^ fJt.V\<h cfhtiCpviTairm' 'Qh TilTOiq' ou yd
V. 7. ATmaiTOJi hveiihj Myav olnog 'loL!iCt)j3, Trctpco^yiotv ir-viviui^ KveJm. ,, Mh %\vytx> cywjiov-

Tig J)xKpvai Ji^^yiSi ov fJUi^.uAXoiaj;-, cit^' aA;^'xt3TS5 f^v ''Qri ttjS jtw^-d^i "^' GVuj^iCn-
KhlWY VfMV f(^K^V' ^OTTDV Ji TlVCt iU CtiTlCtCnV 'Zi^azi')PVTiq TzS ^ioT, (^ Xi^VTig QTi SK
v\fjL,etq /ujvov ^ov '^apoD^yiTztju^ j iJl -^ap' r/^ fJjivoav tu aTOTiu, Trtezs^KTOUj' tJ Ji]7roT

OuZ', ^TiQpl fAAV TO, cPoKOUJUVX TfClQaiV ik y^M^i-y hflfiq Q TTci^OJU^ /UiS>VOV', «Jl ^ "iqctf 1\

<^y\mv C/K IhTWV T ^YlJUlStTWV 0(pgA©^ VfMV-i OU Q C« -7* CtmaLOiCOq TOCVTDg Sj3^(piV^i<Qi jUJeV

7^6' i^no>v r Tni^av, TmvcnSi q ^ ^lg avi^^iCnxhaiv ov£iJ)^6ju^ot >C9^xalq' '^vnx, ^h

0'JLAJ (p^ioi //'W Tioi&^Ti' 71 c/l ; " E/ ^ura 'fhiv^ehvfisf-vx. cuni '^v , 8;y o\ T^yji cwr^ )(gL-

Api iiai fJUiT iwnl'-, (^ op^i TriTfDpnjutTOLf 'y ,, 'EKe?vo 3 /<$fcAA9v "^/SAg-vfitrg , oti 6 '^cvvx

iTTOLyov vfjuv 3^0?, ovtf/ev -©^^tAsA^i/T^ t «AokTWv c^ct ;{9iji ?hy>iq i^y\aztTV Tolg zd^oY)-
Knai 'u^g Vfji^g' yjj iJ^icfa^^iv vf^-g TJuX^-iCig a Jft Troieiv' (t tvi fjLlujuai t^ fJUeKKo\jav\g

TiLtcoejLctg "^'piaTu^ -t^ >(gLKQ^sie^yia^ vf(ag y^^aAridv' vfuig 3 ovk id^KmavTig- ^zd^aiyiv
4). 272. ^'ig Aiy>fjLivoig , 'fp T diH ?syav T 6^3i!TJiTa ;(^ T Ji^OKejLaiay iTnAi^aTi oBupc^g, of

^z&epT^ePV psv v/jc^g fiihTiovu/ y\^ov7\9VTO tvi ^lwvai, i7retefy\ q ovk imi^t]Ti, av cty}[^i(i>g
vfuv ov fti^fytiM-drei^ai r aKn^eictv imcfei^av r olfaictv,
\, 8. EItk >(^ c^Teivcav rlu/ f(gLTy\y)e^<w. " Ka^ if^^w^S^v Kstog ^ov ik 'i^pcu; avvt<pi

i(^Tivou>Ti T^ i]p!wy\g ojtji^. ,, 'TfJt^eig 3 avoi^v i^^^^av ma i(^ jroKifJuav ycofjLluj iiM<Q%

'ZD^g ifJUi, Tnid^Si f^ To7e Xi^pf^oig ouk idbKgvng, TioKif^oujuTig 3 r^ olKeitx. ilplwrt

,f{ff,X7^v y\mp iTiptco' '^ ynv a7re\^ctg 7* iauTzSv y^pcfog iiAy](^aTi, r TrapcvTa TroMfJifiv.

dominatum transire videbilis: alios, inquam ,

pro suo quaesito iure , bona vestra
inter se Iribuere.
" In ecclesia Domini nolite flere lacrymis , neque lacrymentur super
non his:

enim abiiciet opprobria qui dicit: domus lacob ad iram provocavit spiritum Do-
mini. ,, Nolite ergo in coetibus vestris lacrjmari sine paenitentia, sed dolentes tan-
tummodo de malorum vestrorum gravitate : et cum Deo propemodum expostulando
dicentes: non nos soli Deum irritavimus , neque nos tantum prave nos gessimus.
Quid? Ceteri quidem pro libito nos vexant, nos vero soli passivi? Atqui ex his
verbis nuliam vos utihtatem capietis: neque ob hanc querelam vitabitis malorum
experimentum , atque a maledicendo ob supervenientia mala cessabitis. Haee in- ,

quit, nohte facere. " Si hae sunt ordinationes eius,nonne boni sunt sermones eius
. eum ipso , rectique procedunt? ,, lUud potius considerate , Deum qui taha vobis
intuht, nihii debitum omisisse; sed et idoneis verbis vos esse aUocutum, et saepe
officium docuisse, et futurae poenae praediclione a maleficiis vos retrahere voluisse.
At vos dictis auscukare renuentes, verborum Dei rectitudinem et aequitatem ma-
inifeste comprobastis ,
qui primo quidem emendare vos voluit praedictionibus ; sed
)Ostquam non obtemperastis , necessario vobis non paenitentibus veritatem dicto-
itum suorum comprobavit.
Deinde amphans invectionem , ait. '* Et antea popuhis meus cum inimicitia
reUitit contra pacem suam. ,, Sed vos iam oUm inimicitiara quandam, hostilem-
quc adversus me sententiam suscepistis , obedire dictis noluistis , vestraeque pacis
magis ,
quara alterius cuiuslibet , adversarii extitistis. Ergo vestrae contumaciae lu-
 IX Mir.IIAEAM CAP. II, I71T

*« l^lci cfh^V cWrl QJ^iJ^etpciV, T^ oi<^iXi<Srelf IXTncht, OlAif^lfJ^juJ/V TTD/.ifJUOV. ,, YlctVTX TO

<z^6v7U roiq TTivyKTiv ot,(pyif}eiSi , ;^ Tracrov cunruv a.yt^lu) c^g^coTjTgTE 'i\7nJh' V7np m
</« TO TrapovTQ^ 7roXiy.ov t awJ^i(i!w ;c^-&' sstuTz/v ;t«x/i'n';^Te' 77^75 ;{a/ 77i£t t '^oTycv;
" A<a tStd 0/ Y\yiijuSf)Oi ih A5t« jU-ou ^^ppKpriyuiTCLj c/k 'lyi or/.ic^v pj^>i; oiairSv ^ ^j^ tcl

7rovY\^ 'fknv\<h\Jfjt£/iTti cltmSv of^OdxFmartv . ,, "^ATniVTgs -yti ol c^ct^^^v JhtiouJjTig ^a rlw

<^xjuucjL<pi\(iv cv n^ >\g.4 ^^^ '^ ih G^ 7nvY\Teiq dchKia^ ,' df^ciy^yiJDVTctj r o/Wv oTg cvi-

Zv(pC0V-i TtAStdV OfC Tyj 7nVY\TWV GvKM^VTeq ^«g^V o\ (^ <^'iiCCt^ T^ fAS^')^'^^^^ ''it^e^'^iCC<; /'.273.

J)i)irHcn, Tv 'i^(i> '^i^auf Tt.nrc6v cticmoTaca;, a, ^^gcxcZ^ 'Zi^spiKVf^TovT&uf. T/ otty;

^^yf'-
" /- V.
^. !).

CTTtTE opgoiv a,'caviotg. ,, 'Avapr^i ^^^t/ ';7opd6«, ot» «;c €57 mi olvty^ avairavcnc, ivijav ai{^~ *. 10.

dapcna^- c/>g(p3apH7t (p^^a* ^T^cT/wp^Mrg , ovcflivog (DuatovT©^. ,, Ou;^ ^nsnKiKetTffoji

Tdivvv vfJuv ovJ\ nd^^i "^t^i C^ TioM/AAsg 'zs^!pct(ng ) vz^ diov ^!:[s^^ehcfd/Avoig Sf^

tIu) /np^fie^oLv T o'.)t/i'ia,v aTHTi Ji ?^ Ta oe^ct 'fp 7n:Ki/utii)v , oi ^rcppcadiv vfjuv y^uZU

^ncnv 3bo5, ux; ctv fS^ oLi-^^^/Jisi^KcocncLg o]iiOiY\Ti cv ajuivlg' tv^Iv ytp cn 'm; cvTctddzt
avctnavcncoq-, r^' oLj^vLUctTwv iTracf^ VTikp m OLi^^a^cnct cmjui^Ti TroAKyi ;^to' n tIw
oLcri^eictv t n^Toi n tLv t (nre^^mv fJlsy^y^oJ-^^' > tyi Tp ^ioKifMcav J^Z^^^^a TrotpiJddTin
iic, luf mujiKgLvviSi, ovk av^Q^Tiuv Vfjf^q anmy>VTti6V -i
aK/\cf, ^h li tIw rifj^coeJcuif ce}-

<ra.VT^ "^vtLu vfAAV.

Kct/ T oLl-nav Ki^yav t^ t Tn-syfo/yf^cov oujTvtg ^^(p^o^^g '^'^

TrviZfj^gL i^cn. -^ijJig' ,, *.

yiyvi Ji mt (pyfcn iruvmv ai-nov to 7n<7^'jeiv rri t '^djJh-T^^^YiTcSv a,-/mTYi. " 'Efc^A^t^s

OD/ ilg ohov }(^ fiidva-fjC$L. ,, "LxaIvqv y6 a7n,grl?\gL^i ot/ ^•jrloj] tLu -ny.cooj.civ ^ ci(p' ri;

juSvqvtQ^ ehivLvo-^^j^ iiJiv, TYi 7fot>ciK'ict <z^iay> fj^^B^ 'r]o n^itojv iJ\'i^afjS^j q (Jr m p. 274.

esP'^ on T olvoY 'f^ <^ 'nfJLcaQjicu; Kiy(, ^^ KoLf iqcvi c/k -t^ <^yvor, t Kff,d ToTO (rjj^cty) V. \.Z.

crum cepistis praesens bellum. " Pellem eius excoriaverunt , ut spem eriperent,
contritionem belli. ,, Quicquidfuit apud pauperes eripuistis omnemque illorum ,

bonam spem praecidistis: quam ob causam belli buius contritionem adversus vos
concitastis. Cur, vel quomodo? " Propterea duces populi mei eiicientur ex aedi-
bus deliciarum suarum: propter malas adinventiones suas eiecti sunt. ,, Cuncti
qui principari videntur sua in populum«dominatione, et in pauperes iniquitate, eii-

cientur domibus in quibus deliciabantur , ubi plurimas paupcrum opes coacervave-

rant; et banc nequitiae suae poenam luent, quod earum rerum possessu excident,
quas iniuste oblinuerant. Quid ergo? " Propinquate montibus aeternis. ,, Surge et

proficiscere non heic tibi requies propter immunditiam corrupti estis putre-
,
quia :

dine: fugistis, nemine persequente. Vobis itaque ne pugnandi quidem adversus lio-
stes praelextus supererit, quoniam his a Deo ob nequitiam vestram traditi fuislis.

Proficiscimini ergo ad hostium fmes quos multo antea vobis paravit Deus, ut illic ,

captivi incolatis: nam le hoc loco diutius quiescere, impossibile est; quandoquldem

propter vitae vestrae irapuritatem sive irrebgiose sive improbe agendo , hostibus ve-
stris ad perniciem traditi estis , ad quam ducemini; haud hominibus vos trahenti-
bus , sed ipso Deo qui hanc vobis poenam decrevit.
Tum causam corruptelae illorum dicens :
" spiritus , inquit , statult mcnda-
cium. ,, Causa tibi horum omniuin fuit, fidem adhibuisse falsorum prophetaruai
fraudi. " StiUavit tibi in vinum et ebrielatem. ,, Ex illo tibi instillavit hanc puni-
tionem ,
qua factus es ebrio simihs malorum variorura multitudine circumaclus.
,

Et quidem ahbi nos ostendimus , vinum dici a scriptura inlerdum pro punitione.
 ,

(80 TIIKODORI MOPSUi:STENI

.juS^^fjoq cwubct^ricriTctj ^lctKci(B (Tuiu Tmaiv. „ 'E« q muTJi? t^ iigi.}tceq Vfjuv ly^o /utkvAq a.im'

•^7k V/IAAV JhvctlVV. " ^EycJi^ fApOq OTcJi^OfMtj G^ iigiQtT^^TlZtjg T 'lo-£^«A, ^ TO ttt>7r)

2r>i-jV(ji.ctj T ''^Tivgpo^plw cumSv. „ " hTroLvrcu; rcnu/j v^q^ liq n ^^xj^t^^v Xv\<p^vrctjg ^jzso

<r^v a.osveJ.(av -, >(g^ c^ u<yi^Vy avct/L^a rri %aztvrYi 'ZtS^J)iJhjLSi/tbg T>,a.a)gia, ilg Iw
v^ '^VTOV T TiTmv ct(]^cupy]divrig t olmtcov, "^TmqictcpiicnS^ ilg ct\'^/uicf.Koi(kajv oLimy^/tj^oi,
" '£lg 'ZD^^ctTCJL cv GA;4</5 ag Troijuvict a/ juJ(rct) xciTVig carnSv i^ctXnv^ i^ av^^Trwv. „
Too"87r) y^ v/uuv ifjLTi^cnlirct] Jiog ojc -^ i<pcJ^H t twM/^cov^ cogi ftviJlv vjngcg dTTcOiK^vctf

•-Zt^^ciTtov ., a, t^^vJhvTCt d-d^^ov '6^gttvr(^ Xvkov, ilg ra^cf^^lw n ng!,^crrctiiraJi }(gj

-v. 13. J)iQ^ , 'G%1 -7^ (mTYieJa4 dyoviav dvayx^^Ofd^ct t^ o\wiiaj;. " ^ kvct^v\^ ^ -nig KOTiyig

'zs^ 'di^^awTr^ cttmSv J^izo^^ctv ^ J)yi?\.dzv TivKUu ^ (t c^wA-Scv <Jl ojUTvig- x^ c^v)Kdiv
^a7iK(£jg cWTtSv ^s^ 'W^cra>7ni cwmv. „ ETretJ^ ^ ol Ba/SuAwvioi ^ ttoKv t 'Uoh-
4,. 27.-,. (rttKv\fJL TrcKiopTCJOVtZng -^
jt^^^vi^/uigtcn t tioKiv )\gtl3ovrig J^/ivi/^ipv tv re^^(B-> , htu> n rlio

iig T TToKiv iicj:>Jhv ictvrrfig <Zif^y/JigcriV(7zi/^oiy ayrctvrctg /j(^ r ^ctaiKioog t^ 7rvKr\g ^

'<f^ T al^/>tgcKco(nai> cJ^y.yt^v-, tSto Myi' avi^ Ji\ (inch ^ o^ td ret^g cra Sf^rirfjLY\-
/jS/jov, Sfcf.x!o'\ctvrig ot TivKi/uoi /j($crcuctv aoi rlw "^jmiTrfdjo /^hju cvnvdzv da-(pctKeiaji;

7Pt7roih}(ctcnv' a,7rajvrcti; y6 g^ cv rri 'mXi /i^ t 'fp Tr^irfoomTtov dvcupioJVy Sj^ t^ :to-

Awe, hl) ctvdylv 8x g/SaAg^, Ast/SojTSs ctl^)(jng,KcoTvtg c^mA^v, 'Zt>^v\yH/d^H t^ at"^/^-

Acocnctg t jSccatAivetv ctvmv 'z&^nQpv Jhzoi/Zr(^. Kce) "^5$ ^yTZJt Tioinattf J^wunavvra,) ol

TToXi/Juoi', " 'O Q Kveji-og hyf^airajf twiuv ,, l^reiJ^ diog duTolg ov to7$ ;^-S"' v/jlI^ crZa,-

TV\yei TroXi/uotg. EJtk (^ u?7i^ dSv ^utz». TT^/Jovrce^ TraKtv Kjiyav.

*' Et erit, de stilla populi huius, congregatione congregabitur lacob cum omnibus. ,,

Ob hanc autem male vobis insinuatam a falsis prophetis fraudem , cuncti simul ad
hanc adacti poenam quam non licet effugere. " Suscipiendo suscipiam re-
fuistis ,

liquos Israhelis , in id ipsum ponam aversionem eorum. „ Cunctos ergo vos tum

antea captos ab .Assyriis tum postea expectabo tali poenae contraditos ad quain
, , ,

propriis avulsi sedibus avertemini , in captivitatem abrepti. " Sicut oves in tribu-
latione ,
quasi greges in medio cubilis sui, exsihent ex hominibus. ,, Tantus vobis
ingruet pavor ab hostium incursu , ut haud dissimiles futuri sitis ovium quae dor-
mientes , irruente repente iupo , tumultu et consternatione turbantur , de salute
sua trepidare coactae. " Ascende per divisionem ante faciem eorum: diviserunt et
transierunt portam , et per eam excesserunt: et rex eorum exivit ante ipsos. ,,

Postquam Babylonii Hierusalem diu obsederunt expugnataque demum urbe ma- ,

chinis moenia diviserunt atque ingressu sibi patefacto cunctos una cum rege per
, ,

portam in captivitatem expulerunt ; hoc ait : ascende , vide murum tuum divisum
quem hostes demohentes vanam tibi speratam ab hoc salutera effecerunt. Omnibus
enim in urbe superstitibus ,
post occisorum stragem captivatis, per portam quam
'eserare noluistis exierunt praeeunte in captivitatem illo qui antea rex eorum esse
,
,

ddebatur. At enim quomodo haec hostes patrare poterunt? " Dominus dux illorura
etit. ,, Dominus imperatoris vice fungitur apud inimicos vestros. Deinde cur haec

j^dtiantur, rursus ait.

 IN MICIfAEAM CAP. III. 181

KE0. r'.

v/uuv ^w ^yaTKrty tt» xei/<^; 5> Sujtt-sj^'^ ^ (p«07 ^c^t^'

n
u/^
cJ^ct^^vra^ c* vfMv
to7$ TnXijLuoiq, '&utu4
vjuiv ittg ctmoug iTrctyjOVj y^ -zj^eps aLTreLvra^ ihi <t G^- >^i7rHq

Xiycv, 077 Trdvmv /tigcAi^ v/^i ^^^ S/sf-Kejivav 70 J^ov, (^ *^<^i(pi(taf /u^ 70 ;^7-

gpv-, ctloei^eti Q TT) ^co^tIov, ar£ ctTrcLyndv /uS^ 7»td Trtfp Ijw-S <h<hJ)a.yfAvm Sfa. n 7^

vo)tu«ii$ <^7a|gft)$ <^ T^'' A9*^y, OTroazt S^ "Zi^g tSto m^/M^ 7iDX?\gLKic,' 'Qn Thrci)
q p. 270.

(^T ap^ovTWV fh 'T cJ^acnav 7ra^iXr\Xv^it6V TOLvrluu. " Oi cT' g7j juuoowuriq vx )(y.^-, V. 2.

y^ KmvuZn^ TTt 7Tovr]^-, aoTs-oL^ovng tcl J\^img^Ttt ajumv aTxr dumv -> '^ 7^5 (jxt^Kaj;

djimlv "^ ^ osTOv ojJTt^v. „ O/ Q ^rjLhaM-nov m icPicfit^yfn Sf^^u^^^nQ^ y '^<r^i<p6-

juSlfjoi /uuiv 7» iig.>\k-> lp^C°/"^°' b "^ ;t5'€^' 'f^
Ti-ao-^M' iiq G^ TTivwraq 'n ^ gyrgAg-

9B£ft5 a<hK\ajv ^cTejxvUyM^Oi tz/ ^r^tVTa 7» ^zif^aivTzt ajJTolq a,(paj,^ei^ctj TwiKiAcoq. Ti

o«>£; " "^Ov ZoTTDV >(gjTi<pcty)V Ta,g azipKctg r ;\5t» ^0-8,(^7» Ji^/^Tzt cuTtt^v a7r cumSv v. 3.

c>^gcr«paf, (^ la oga, cWTtSv awji^>\g.(Tav > n^ \/Mexa-av ag azt^KO^ ilg Xi/Binzt, ;f$jjf «$
Koia ilg ^^^-^ «''w? ;d«x,£^|ovTct/ '2Z?ep$ xue/ov, (^ «;c iiaztKiicr^ra} cujnSv, )(c^ "^gpg^V v. 4.

71) 'Z??€^^''^y <"^ ^"^' oumJv cv Tz/ ^f^^ftT c«eJv«, dv-S"' aiv iTrovM^gtKracro cy ro75 ifh-

-v^i^dj fj^gLoiv cu/rtSv i7r aiirolg. ,, 'E^retJ^ ytp (^Yiaiv vfA^etg imvitt to, t TnvYiitsv aL(pri2^€\-

S^, TiDiKiXm ouuiiiq dehKOWung t(^ ay^vrig ^ aTJjb<^i(Bovriq, «J^ 7^70 7^ i^poJ^a r vroAi-

juucov yiyvQju^ng ngMcTiTi /uav "uzeTo t^ aivctymg @) «^^ov, oo q fAAoiq q nv^iSi 7^ c^eT-

-^v ^on^eia^g' ^Smol /utkv «' |w-)i q 'Zs^a-I^XiTretv vfMV ctl^iif^joq-, Travr^cSg q 7r7? ;(g.r2yii-

mv iK(h<^Hg ng^woig, iWc^/ TvtctvTzt arvim (t tcotxutjis achKict^ ^f«. Tn-^sfa^ai autioicPiv s- 27-

ty/oJv iipyizc^g ^'^ ol n g^zjrg^tTfov, (^ a t^/OTvra/ utt^V t^twyj rxng t «vf^iOc/b-^z^^ptpjiTZirv 77?-

7n7d6xorg5 Ae^iP/Sj l^' rtA»7?<5 TraAiV cfyir 'v}/(56c/b'ZD£p(I>Kfrci4 '^eW (^ Ap;^ov, (^ (|)Jia7.

CAP. IIT.

*' Et dicet: audite principes lacob , et reliqui domus Isralielis: iiumquid non ,

vestrum est cognoscere iudiciura? ,, iVuxiliabitur , inquit, vestris hostibus, bas vobis

obiiciens causas , et cunctis principibus vestris , et reliquis , dicens debuisse vos ap-
prime officium vestrum discernere , vitium aversari , virtutem amplecti ,
qUoniam
haec omnia ego vos docueram tum legis constitutione tum aliis quae saepe ob hunc ,

finem edixi. " Vos autem odio habetis bonum et appetitis malum, diripitis eorum ,

pelles desuper eis , et carnes ex ossibus eorum. ,, Vos vero contrarium doctrinae
acceptae facitis , aversantes bonum ,
perpetrantes mala , totamque vestram in pau-
peres hurailioresque exercentes iniquitatem , cunctas eorum multimodis diripiendo
facultates. Quid ergo? " Sicut populi mei carnes comederunt, et pelles ei detra-

xerunt , et ossa comrainuerunt , et conciderunt sicut carnes in lebete , et sicut car-

nem in oUa; sic ad Dominum clamabunt ,

qui non exaudiet eos , avertetque faciem
5uam ab ipsis tempore illo , quoniam nequiter egerunt in adinventionibus suis. „

Quia vos , inquit , omnia pauperibus eripuistis , varie illos fraudantes , opprimentfs
atque conterentes , ideo facta hostium incursione invocabitis quidem necessitate pre-
mente Deum , nullum tamen impetrabitis ab eo auxilium: immo ne respicere ([•ui-
dem vos volet , et instantibus omnino malis contradet propterea quod tam indi- ,

^na, tamque plena iniustitiae operari vos cognovit. lam postquam dixit quae fece-
 ,

182 TIIEODOIU MOPSLESTENI

Ta4 a/ Tolii hJ^Hcnv aujmv-y (t. xmpCajovTCtc iTr' cujTolg iipmlw f(^ ouk \cfh^7) ilg ih gi>jL^

eu/Ttfv. ,, TctDm eti (p*icn t^ r/J '^(£/Jb'Zt^(pyntifv Myf ^og, of Sj£f'(po^g r lctvTtSv.

OLTrdTcuq cf^a,y^>VTig to 'Zi^^cmK.ovTQ-' (^ M-ov, juiovovov^ JcgLiii^iov auuiiiq ojjtoI J)' m

gAgjpK 'Pc (^ e<ZiJ^Tiov, ^ ^VTzt ouuT^q c/>c}{giXijuSpoi vmp a)v t %<m.VTtwj rijiit}\./\9v Ji-
^i^oLf Ti[Jt,copiav' chiT^^^wu ^6 i'pmlw auTolq iTmy^iKT^juSpoi-) (t a>g sJ\v vmp m aju^-
TDLVHm miaovTCLj ^;wk, k^ m prtju(^Ttt rp 'tt^^pnTrfv ^ura q ou x^ y/cdijulw r \y,lti

i7n)yfih?\9VT0 iipmtw, lui ov ichcttf^vtcrav Myiv Trap l^ov. 'A(p' m Ji\ ti THTiom^i^cnv y
" ''Hyiaauv Itt dmtSv 'TroKijm^v. „ 'E7my{i?^?\9j(^ot ^ iip^vicu, TroAijuiov ojJToiq iTty^yl-^

^y, ov a^plidQjLuxtv iig tv f(^T oUnwv '^:i(Q'ctj. " A/d tQto vv^ vjuuv \^ cJ^ o^aricog,

^ OTcOTia, vjuuv «$w/ G« fJtc/LVTeiou;' (t cft/(TiTOLf riXiog ^Qh cmr 'Zi}^(pv\Ta/; , yCj cTVOKOTwa^:
V. /.
iTr' ouuThg m riju^^' }(^ }(ef.TOU%y^(70VTaJi ol h^^vng Tct cvVTTVia-i n^ )(gL^yi?\ff.^Y\aovTOUf
p. ^78.

01 /tt^vWcj ^ imvng a/JTor chon inc iquj o iTraiCHOov dxm^v. ,,

;^^A9tAw(r«ar. ;^r' oujtuv
'TTrep J\\ riraiv cav opav Ti }(^ fj,avT(^i^ajf ^Sef^crmctoujuTO r P^oy ctTref^ms, onoTioL
ojjTot Ti y^ ol Tret^/j^Oi (t^^kn^cmvTaJi TtavTig' cogt ajjioig q r mA/ov (palvetv do- fj,Y\

ttAiv \ZSO T JUUiy^V; rp JCgmoJv iCntOTl<r JU^Oig' OJJTOI Ti o\ TO %iaVTtt Opdv Ti ^ZD^tJ-- ^
TTOiovju^oi ii^ ^^iyiv-, ai^wuvi /Zt^/iSAji^OTvrtf^, rp (ur^y /ui^rcdv hAiOM-noi^ o\g \<pacncov

defKVUju^vo)V' yiXcog Ti TioAvg iyr' auToig <rA^^ Tmvrwv '^yicriTcti, ««Avo^ «J^ ^m^crr^^v
'f)n %lg TTOLp djJTtSv M^juUvotg g3iEA9vr(^, ^ to tvj Tnipct jL(gi,d{iv ocmy a/j.Toig Sf^- r^

oLimrmg i^ idictg yiy^vamv aiTioi >(g,>tav.

" 'AA;\^ ftriv iyo o/i-^iicBluu /%l'©^ ci/ TrvcfJ jL^gcu kvqjls, (^ Ke}jL(gLT^ ^ dwoa-
g^ictg tS d7my(iiXct{ raS 'la;d^y/S dcn^AcLg dirri-i (^ rtS \cr^y\K djt^iiotg duni. ,, ^Eyu

rint, et quae sint propterea passuri, quia falsorum prophetarum verbis crediderunt,
contra ipsos denuo falsos prophetas sermonem convertit, et ait.
" Haec Dominus super prophetas qui seducunt populum meum qui
dicit , ,

mordent dentibus suis et praedicant eis pacem: atqui haec tradita non est ori
,

eorum. ,, Haec de faisis prophetis dicit Deus qui multifariam fraudibus populum ,

ab honesto abducentes , eum propemcwlum vorant fabulationibus suis et actibus , ad

ea illos quorum causa punitioni fient obnoxii. Constanter autem pacem
provocantes
iliis nunciabant et quod peccatorum suorum causa nihil mali forent passuri iuxta
, ,

verba prophetarum. Sed enim haud sincera mente loquentes, pacem meam nuncia-
bant, quam promittere edocti a me non fuerant. XJnde quid confecerunt? " Sancti^
ficaverunt super eos bellum. ,, Dum pacem nunciant, bellum ipsi concitarunt, quod
contra eos fieri definierunt. " Propterea nox vobis ex visione erit et tenebrae vo-' ,

bis erunt ex divinatione: et occumbet sol super prophetas , et obtenebrabitur su-

per eos dies. Et confundentur qui vident somnia , et risui erunt arioli , et obtre-

ctabunt iis omnes; quia non erit qui illos audiat. ,, Pro eo quod se videre et di-

\yinare ,
populum decipientes, simulabant, tenebris- ipsi et eis credentes cuncti ob-
ruentur : adeo ut ne sol quidem splendere eis visurus sit magnitudine malorum ob-
t?nebratis : et hi qui eas visiones videre et narrare simulant ,
pudore suffundentur
rebus contra illorum adfirmationem testantibus: tum et multus de iis risus existet
ne\nine iam verbis eorum praebere aurem volente ;
postquam experimento didice-
ruik ,
quantarum eis aerumnarum , fraude sua , causa extiterint.

Y Verumtamen ego repletus sum fortitudine in spiritu Domini , et iudicio ac

 IN MtCHAEAM CAP. llf. 183

Q TTcia-etv OKeivlw r a,7mrlcu a<p«$, 7rv<5C;/<pfcT05 oi,ytH TAv^ng Q^jpvct)?, Sjsf-KejLVCiv li ?^-
gvLf^ajj 70 JioV', (^ /^ ttoAAms t^ /%t;©^ ;(9tf t^ Trappwoiac 'Z!f^a,y,fA,ciui ^ t ;\gtOK u:T?fl «k
.«/«^Tg Te ^ )icr«/S»icrgv lAs-j/^v, «/c/)y$ 67J Thiv auToiq XvaiTiXvai /u^^KT^v iiq aztXp^vi-

<yMsy-i T»i Tg /uLVV^Yi t a/j^tv^diviwv ^ tJ; oiTretX^ r imjUivcov-i '^»^g to J^ov cn/a^cQ-tff

J\wa/uL%voic,. " ^hKOvaztii J^ ^cCth oj Y\yov/M/joi o1kov 'laxo^, )(^ oi t(^Tu?^i7izn oIkh V. 9.
JJ. 279.
'itrgjtyiA. 55 'Ttt^p </)^ Si^Ta TfcT?^ (pncn xaivov 'S^i n c5u- yiyov/uvag tf^ csir A9/^a5
aTracTO^ TfDihfxaJi <t Asjpv^ ovefcTi^wy u^v m s^^srig^T/yMiva- TniTa </^ Si^Tw; " O/ /SJV-
KVKTO/U^Ol KQjLfmff., TmVTX TOL Opdu ^(T^'l(^OVTi(,. 55 O/ TD /<$^ KiK^lfMiVag Sf^yiVCOOKetV

6k t ;t9tx.8 70 xpeTTloy "^ctotp^^O/M^oj^ !> Sf^^oXri q Tid^/L^oi <^ tu tto^ It4q^v My>-
/jSpa TS K^ fzst^iloju^a, iig J\ov :> co^ }(^ rolg ^y«^ '3^£?(f)i7wv a.Tridi^iv ?^^ig. " O/ o/'- v. lo.

KOcfbjuiowuTig 2/&V ci' ai/uisf,(ji -i

(^ 'igp^cnaAyjjtfc c«/ dcf)iKiazg. ,5 Ui7jhy}^)(^ri imcrav aurlw
Q^ovodv (^ £tJ)>c/af. " Oi v\yii/u^oi ajL)TY\g /j^ cAyg^v "iKe^vov , (^ oi /g^ef? 007115
/<J?
ytticS-S v. 11.

d7n;c£/vovT0 5 ;ip!^
ol 'Z&^(piiTa,j ajjrvg /Ay a^yje!tii ifj,afrivovro, (^ °^ (^ >ci/e^ov iTras/i-

imvovro Xiy>vrig, ^iyt Kvexog cv r/AAV '^v; ov fjih iTnX^ri i(p vi/uigig K&-Kd- •>•> Oi /l^
i^ cJ^oLQ^vng iJiva, t JifcgLia ynnaS-ai ?^y>v i^XQvng, ^«/{^twv cv r KejLtJicnv S/TBy-

Xsuju 70 cfitf^ov ol 3 cj/ 7Z«r lies/LTivm )(c/.^gwrig, oJ^ aehKia^ -^/j^gLTtt rv\ 'zz^tpao^
T^ iie$/Lnictg, wcmio Tivag /ju^iig cwKXiylv iTreie^vro' ^ fJi.luj 7^ oi \<£/Jh'3Ere^(pv\raJi Tvig

.^)j^ f4Cf,cnv v\Jb/jd^oi '2&£95 7d Wt^^^eAQ^JLSpov Tolg Trapi-^acn vxg i^avnia^ ivrsiowuro' iirct

TvauvTcx, ipya,^'c/j^oi ^KS^-i 'Zt^^o^TTOiOwXiTO TCef ^c^ iavThg Ifh^^iTraVy ^ov cv iauroig p. 280

Ip^v Ai^vng' <t ^x ^'°^ '^ W '^'^'^*' n^ica/u^ng-i wete^-^leZcLj r y^ yi>a>fJLuv ^S ^tfp'

r//^ fjLlwvo/j^cov j{cf.KO)V. Ti olm);

" Aia 7:570 c/)' V/tj^g 2ia)v w; ay^og aes^ta^cnraJi, ;j^ 'igpouoaAJijU. g/; oimes^''' V. la.

potestate, tit annuntiem lacob impietates eius , et Isralieli peccata eius. ,, Ego vero
omni illa frauJe exclusa , spiritu divino plenus , discernere lionestum valeo , mul-
toque cum robore ac llducia pergo populum de peccatis atque impietatibus coar-
guere; sciens id ilHs ad emendationem profuturum, quia peccatorum memoria et
futuri comminatione ad bonam frugem perduci poterunt. " Audite baec, duces do-
mus lacob, et reliqui domus Israbelis. .,, De boc, inquit , communem orationem ad
duces rebquosque omnes habeo, facta vestra vobis exprobrans. Quaenam vero baec?
" Qui abominamini iudicium et omnia recta pervertitis. ,, Qui a malo bonum di-,

stinguere^ recusatis , calumniantes insuper aEorum recte dicta et facta , usque adeo
ut ne nostris quidem, qui propbetae sumus, verbis credatis. " Qui aedificatis Sio-
nem in sanguinibus et Hierusalem in iniquitatibus. ,, Qui eam replestis caedibus
,

et iniustitia. " Principes eius cum muneribus iudicabant; et sacerdotes eius cum
mercede respondebant; et propbetae eius cum argento divinabant , et super Domi-
num requiescebant dicentes : nonne Dominus in nobis est? non venient super nos
mala. ,, Principes nullam aequi iuris rationem babere volentes, vendebant id in iu-
diciis. Tum et sacerdotes pecuniam iniustam sacerdotii praetextu ceu mercedef
, , ,

quasdam colligere nitebantur. Denique falsi etiam propbetae pecunia delectati ai ,

,

gratiam vaticinia edebant donantibus. Talibus vero ac tantis onerati peccatis, simn-
labant se Deo addictos, Deumque in se babere : nec iieri posse aiebant ut tarlo
Dei munere praediti, mala illa experirentur umquam, quae a nobis prophetis ;>or-

tenduntur. Quid.ergo?
^' Ideo vestri causa, Sion quasi ager arabitur,
, et Hieru^alem quasi custxwlia
 ,

184 TIIEODORI MOPSUESTENI

?\i,Kiov ^quf-i '^ To Od©^ T 0^»« 2/5 aAo-Q^ Jpvi^H. ,, 'E7retJ)i toiywu viiq juuiv ti/U^it^ig

^Ttei^eiTi ?\s^oig K^ yvoi>iJt>lw 3e« yiyvo/ujivoii-i roHq '\djJh'Zi>^<pY\Teug q 'Sf^ak^VTiq TO(r-

ttUTCL; daijSeiOjg Ti ^ ti^^vojutct^ <9f^' ii(i'^^ ATra^Tiq vi/4^^clv ^rgAerVgj Sfg^ t^to
iitnSi 'Pjo hpuivi^v T^yav r oiXii^eta^, f(^ oti ToauvTti t»5 i^ti/Lua, ^^TaA^-NJ^ra/ TOTg
1.160V OpQ^ (^ T Itt' djUTil' TIDKIV ^ Cdq 70 y««>' CfcJ^S «//X^f ^W^^/cS-tf/ , T Q mtlu/viq <^A-
^*tI«k jt*wc/^v '^ OTm^v <pu?^Kri f(^Ticni<^ct<rjU^viig , 'fp oi)toef6fA.njn^'mv cujTyj TrcLt/TTx.-

,
•-
^d^iv 9(ciLTippifj^fjt>ivcav -, TTav Ti (JUJUTVfMCog ii^cxretv 70 op(^ Ci) a)7n^ b tQ diov oIkQ^ ^v,
hJIv ef)lOUji TVTrH OVfJO^pVTH, ^(TiiTMV OK <7^ IpW/M^O^ OLVCtMOfJLiVCav OlfTodl (pUTIifv. 'AA^
yb a^i T^in Txq iTmy^fJ^ivctg auuTolg cwf4,(po^g iJ^iifcojg-, Aiy<{ }\9i7ihv ^ ofa tu /5%i
auuT^q jup tIw aActxnv 'iqocj' 'otrlw Ti 1^7 t ^ 70 xpefriov fivrct^oXluj' 07np oilv iJcodig
»>. m. cv V3ig T^iTimg '^/^(pMrcw?, <t ttcT /u(S''KSf-Q/-V AoluiJ TnX^Kig iAi^oLjtj^^ 70 f/.!u/uctv ju(^

T 'f^^ ^XiTJZvV Tnl^CLV TCt vdioL, itTU TmAlV My^V T» KUTty^, 'tVOL TYI OUJUi^ict T^ /UUfri-

fjLYtg e/>' afjL(poTi^v ojuThg Trztfchtjcocn, <jw<p^vi^0VTig ju^ tyi jmiiif^yi «i^ KuTm^v :> 'Zd^-
^iTFo juS^iJOi Q TVi fju!u/U(ji 't^ ^tfgoii^v T^ lATncr©-» dm;^o9"a/ 7^ ^E/a^' Myf Tvivuju,

KE0. A'.

V. i. " Kctj g$z«/ ex' l^aTTOV tK' «A^e^»' if^<pctvh ir) opQ^ rt oIkou Kuexa, 'iwtjuiov ^
Ta5 itopu(pa,g 7^ opicov, f(^ /uuiTiCt)pi^Y\atTaJi \a^aMco r)^ ^owucSv <t caTiuasaiv iTr ojjtv
V. 2. Asto/, ;^ TWpi^aiToLi l-dvn ttoK^' ^ I^Sai, c/^Dte x^ avct^dfj^ ilg 70 o^©-> xi/e/^j ^
iigT oTxov T§^ 3iS 'lax^f^' n^ ehi^Hoiv hjuuv T 6c/Sv coT?/, (^ Tropdjoo juui^ a/ r ZijSoig
V- 3-
c«W* 077 6k l.tcov cJ^iXiuaira^ v6^©^, ^ As^C^ xugi» c^ ^li^nactKinfju' ^ xg/Ke? ctva'
/M«jov A5«<i''^' ^roAAafv, ;c9£Jf iXiy^^i i-^vn i%f^ «a»5 ju(stK^v. ,, 'AAAsfc 'J^ jU^ r TrCipaj»

pomarii erit, et mons templi quasi lucus in saltu. ,, Quoniam itaque nostris di-
screditis verbis ,
quae ex Dei sententia protulimus , et falsis prophetis auscultantes

tot iniquitates ac praevaricationes quotidie committitis ;

propterea nostrorum ver-
borum veritatem cognoscetis ;
quia tanta tunc in Sione monte et in imposita ei ci-

vitate solitudo fiet; ut ille quidem agri instar arandus sit, haec autem haud dissi-

milis futura sit tugurio custodiendis pomis erecto; urbanis nempe aediliciis ubique
prostratis : atque ut compendio dicam , mons in quo domus Dei est, nihil a plan-

tato loco differet, tot illis propter solitudmem pullulantibus plantis. lam vero nar-

ratis hactenus inflictis Israhelitis poenis; dicit deinceps res eorum post capturam
futuras; nimirum quantam habituri sint in melius conversionem. Quem morem
fuisse reliquorum prophetarum, nominatimque beati Davidis, saepe ostendimus: ni-

mirum praedicendi post aerumnarum cruciatum iucunda: deinde rursus tristia di-

cendi, ut hac continua memoria , utroque modo eos erudirent, corripientes tri-

stium mentione , hortantes autem nuncio reruin benigniorum , spem erga Deum
\fovere. Dicit ergo.

CAP. IV.

*' Et erit novissimis diebus conspicuus mons domus Domini, praeparatus in

veVticibus montium , et sublimis super coUes. Et prorperabunt ad eum populi per- ,

gentque gentes multae , et dicent: venite , ascendamus in montem Domini, et ad

doiuim Dei lacob. Et demonstrabunt nobis viam eius et ibimus in semitis ,
eius:

quia de Sione egredietur lex et verbum Domini de Hierusalem. Et iudicabit

,
inter
 ,

IN MICHAEAM CAP. IV. 185

'T^ )(c^)tcoy cv VTn^ '^tjcTovTcij 'Z^ti^v ju^ /"iJarD 'Aosupiav ctJ^/Li^XcoTiS^vTiq^ 'Jsro Bci-

Cv\ciov'k*>v efi vg^^v -i

TvcrztvTy] jlutuIBoAyi ^s%< (^ lOTrov '^vncnTctf totbv, &j9b 'Z^cpcufig

aLTTaai 70 o^'^ '^iS'0Lf, o/ cpmp olicciv imiAyiTrfa^ ^505 5 attzivtuv 7? \i^yuii jiBpov cTa-
'^luuaj{ T^ ojjicev (^ TiXetgov ojov \/^ou^v Tmvvx, i^h opji, 77-avra^ q jSowusgj t^ t c>«

T^ 3l5/flt^ imeh/UlS>v'KX4 OV (Wm yVOlJffivlw cfb^CW' OmiCt^iiaOVTCtl Q TTOh?^) 7IvX?\gi^d^V }(^

T^ '(^LQ^mV iTTef^JuSlJOl TOTD c/^ Th diH i^gLlZt^^^eiV 70 0^0$ , Cv C^TIlP o}>C€tV Jh^a^iTCtl p. 282.

diog- C4f7au^u 7i Tntft^dCi-d-itvcti ov J^ ZoTJVv "Ztf^crrx^v ojuihq TroKiTivi^^ 'oviwq ts jS/oxt)

K^ 70 </^ov W9e vo/^^y if) <^ 7o75 iTi^^ T Cj/Tau3a x^7r)t>eXiTa vo/<pv, (pft)vw$ Te ^'tou;

JhyAiv AKiieiv oLTTcwTcti; d(p y\q ^Ze^aTiJtiv Tolg 'lipaauXtif^' TroXmvi^oJi vofxi/npig' TwJitt
q
ommvTOJi c/);cpti«5, o^vTi; tQ 3ieS t J^vuuct/uuv Iw '^^^'i^iTctf , ^AA85 l^ ;cpt;c<55 ^rg-
&et)tOTrt>v hjbi^q tJzsto t jcgiajv a^v t o/Woj', IXiy^v Ti <t G^ ouyom u) Sovjoiujtoji;

l^vpovi;, i(^v d TJoppcodzv e?) JhKoiiv, vmp av ilg y^M.^9 'm7iki/\iJL/uiXYH(c/L(n .^

^^ J^ -^
7tfJiC0ej.CtV OJUTtig iTTCtyjOV Tp 7iT0AlA>y]Jt^'60V a|iW.
'E^aJ/<ptaa Jt g^ iJoyizoTcc^ XiAi^oLi /udp TztVToc iz^ 'dD^(pyiTyi '^ rp ^t^ CTffir

^l(rpptyiX'iTCLg ioo/L^cav^ i'7Ti& av iTrcLva/^Sit^ /^AAwtTi t^ Ba^L/AoTvo?, (^yi^rctVTa^ q tt^^tov

OfTTi TlVa /fptf TT^" y^ (^ ehcarOTLu g^V Xe/?OV 85 077 /^V T C^ Ba^uAaV©^ iTTCtVOcfov

T AsiS (mfJL&lviiQ^oii \(pct(rcLV cv Tyivig, oaq ;^AA/cra ^ iipyDtCTCtg iTrauvd' ojt q t^^^^tov 77vc6

T'/^
>V (^ cfiCBJQTlw i"^ XejLSVV , tiK oleht ^OTZWg 'ZS^yj^yKTCti/ iiTTiiv , cf^jAn ^i OVtQ-> COg

CLTTCt^ TV'^(B^ /UAfJLyiCnV gp^ TJVCt '2er£9$ C^efvO ^TIiP XiyiTOLI 7V7r(^' 70 Q G« lim Q^iXiV-
<7i^0LI YO/VipV-y ^ APJPV iCVeA-OV cJ^ 'liPHaZtXyifJL
* 7n<nvi
, TIOKV ^ a.(pi^WiV '^ tS XQjLTi^ ^Tci- />. 283.

^£«5, 05 «rajpftfs iimi/i. "zsfog r Sa/^err/v /uipi yvvoui, otj

^p^J)
^^Jgc* org arg c// loh. iv. 21.

\ii^aoKu/Hpig, iiTi cv tc^' op<i TbTC*) <zB^cncvvncnTi Tz^ im^r (^ t otiTiav Asyyvj Trvivjnc/L.

populos multos , et arguet gentes fortes usque iii longlnquum. ,, Verumlamen post-

quam inala perpessi fuerint, primo quidem ab Assyriis captivati, deinde a Baby-
loniis; tanta fiet hoc in loco rerum conversio , ut conspicuus Gmnibus futurus sit

mons, in quo Deus habitare elegit, et cunctis subliinior montibus plurimumque

lios excedens , omnesque colles ,
propter manifestatam divinae tutelae in eo gloriam.
Multi quoque extranei muhis ex locis concurrent ad hunc Dei montem, in quo
videlicet liabitare Deus creditur: ut hinc doceantur quomodo eos componere mo-
res oporteat, et ex norma honestatis vivere: ita ut lex iiat etiam extraneis, illa quae
lifoc loco regnat lex ;
putentque oinnes se Dei vocem audire ,
qua iubentur secun-
dum instituta civitatis Hierusalem vivere. Sic autem merito existimabunt , spectan-
tes evidentem Dei potentiam, dum multos ex iis qui male nobis fecerunt ad suum
iudicium pertrahit, arguitque validissimos etlam, quantumvis procul abesse videan-
tur , obnobis iniurias poenasque illls imponlt facinoribus ipsorum dlgnam.
illatas
;

Miror autem eos qul adfirmarunt dicta haec a proplieta de rebus Israhelitis ,

eventuris, postquam Babylone reversl fuissent; addentes etiam, typum quendam eas
fuisse rerum sub Christo domino gerendarum. Atqui hos ego quatenus popuK re- ,

ditum Babylone his verbis designari aiunt;, ceu optime dicentes laudo. Quod autem
typus quidam in iisdem lateat rerum Christl doinini, haud scio quomodo id adfir-

mare animuin Induxerint: constat enim lypum imitationem esse quandam eius rel
cuius esse dlcitur typus; dictlo autem: de Sione egredietur lex, et verbum Domini
de Hierusalem, multum abest a Christi propositlone ,
qul dlsertis verbls Samarlta-
flae dixit: muller, crede mlhi, quia venit hora, quando neque Hierosolymis , neque
24
 ,

186 THEODORI MOPSUESTENI

y6 aL7n(phva>T0 ;($i.TztAvB7i(n^ctj tIw <2%i (^ vdtidv a.Kej-^o?^^civ TmvTiKcSq, ^Jjf jXY\Jiv(t

P\9y>v i(n^eti T cv 'lt}pii(m.Xri[^ /<^AA9v yi iTi^di 'Zi^(ntvuueiv' iTretJ^ oLTmvTig 7rztfeJ^<^-

divTig oiawjbt^Tov Tf) td -^Tov, /ul^ ivietVTy^g cum^ 'ZZr^aTttwetv fji,iXXovai -t^ ^vo'\ctA' ^
OTTii 7JVT (tV aJUTO Sfd^^Zir^^CaVTCtl , OVeflv 'd^OlOTi^V TIDlOuZTig' 'Z^ JIMV Jii T^ iimvocf^ov
-T^ "^^TO Bet^vXavog a^/mpiiovTug Xi^no oiv c/k lim dl^iMvcriTctf vOjW.©-', ^ ?Syog ycvejLH

qJ^ 'lipii(xa,Xyi[jLy WaJ^Tnp aTncfidveJztv 'lcrgpe«Airctf TOTi TZef TOTret) t&T lim, o)^ )ty t
V0/U4KUV (^m^iV, t!u/ ^TiTOUyftivluJ -^pYKTX,^ (tV OVTodl TlkneS^ > ^ gTEg^dl ^i OVTig
'

Tiknepujv ovK yjcfujuctVTO' ag ^ Kiyiv ^Qh t^ B^t/SfAoTv©^ ovTct^, vmg ctcjo/u^ t (hj^lejj

*ps.cxxxvi.4. KVQAa '6^ yHg (^0^104 *; iVTrov cTfe yt Tmg ctv i^i 'Zi^g tx tS chcajoi^ Xej-<r^-, hthp w

S/g^Ta^ig o/utsicog kimvTayJk ttAmpSc&o/ t ^ictv /BaMTctf P^gt^etctv, ^QTrco )(^ ov TVTrci) ^-
p. 284. KQjivofJt^ivcov TyJ iv Ti }(^ ^^£P^ outIw Tiknes^'^^ 5
'AAA' % yt '2&^(P«TI15 TYI 'Ztf^ppYJ^pi T 'Z^OKetfJC^iVCOV lfhaWJlX.':ffci>V lUeDi, (Photv " %7l

)(£lL70LXX)^ii(ji Txig /^^ipctg ctujzSv ilg aep^(t, H^ to c^^w (wn^v ilg c/JbgTrcwa, <t aftiTi

ov fjLYi /Lc$(dtt}cn TioXifJLetv. „ A«;cvt}$ 071 iravcriTeti /u9p aTrcu; TnjKifju^, ilplwYi q Tmvm
;^-5i|</* Q)<^ (^ m TToXifJUit^ ^ooyetjvct ilg r TJ^ y^copytx/iiv em^dv "^.(^v %i7retv T^itiov ,
cocwip «tIov jiSfjovTcov Tp ^ToKi/uuitcov 5 TTiTmv/u^ii tS ^JoXifMn , T^ yicaq-^ot^ Q ^5 C^ il-

V. i. plujri K^^Tetv o(petXov(mg' ilvx ?^iyi on " }(^ avajmv^nTOUf 1^5"©^ \^;(5t7W afjwmhov
oun^, v^ %}(cii.<r^ xzffO}(gi,Tze eRDvHg djun^' (t aK \gttf o c/K(po^oSv. ,, lYifJutivcov oti ^raVTig
"^TTvPi^lKracn rp olx^icov ^tdvcov, otg cv ilplu/ri «cAvog ovt©^ tQ (pojSetv ojuiag ^ c/KTsce^T-
Tetv ef^tuuoLju^ii ?\9i7rov, i(ffj[ /u^di(^VT©^ rp lOTmv t o<W&)v. Ko/ iTretcf}} ^n^^Jh^ct tol

Kiyj/L^cL hZ, j(sf.KC6g iTrnycL'^' ^^ tv yb go/L(^ KVQjLa ^ravTOKeJ^TOpog \?\g.KY\(n. touto* ,,

in monte hoc adorabitis patrem. Tum causam adsignans: spiritus, inquit, est Deus,
et eos qui adorant eum, in spiritu et veritate oportet adorare: perspicue docens so-
lutum omnino loci eius scrupulosam observantiam nullique in posterum curae
iri ;

fore utrum Hierosolymis potius quam alibi adoretur; quia omnes incorporeum esse

Deum edocti, tali eum cum mente adoraturi sunt; et quicquid ubivis fecerint,
perinde alienum non fore. Verumtamen de reditu quidem Babylone convenienter
dici potuit: de Sione egredietur lex et verbum Domini de Hierusalem; quia tunc ,

restituti fuerunt Israbelitae in Sionis stationem , ut ibi legalia instituta et praescri-

ptum cultum complerent, quem alibi positi factitare non poterant: unde et Baby-
lone degentes aiebant: quomodo cantabimus canticum Domini in terra aliena? Quo-
modo autem baec inquam figura sint rerum Cbristi domini cuius institutio pari
, , ,

ubique ratione Dei adorationem fieri vult; modo tantum non loco differentibus , ,

invicem qui bene vel secus id officii praestant?

Porro autem propbeta supradictae praedictioni aliam subndctit , nempe " : et

concident gladios suos in vomeres , et hastas suas in falces , et non discent ultra
belligerare: ,, demonstrans scilicet omne bellum desiturum , et pacem ubique fore:
quamobrem etiam bellica instrumenta in rustica utensilia conversum iri deinceps
bellico illorum usu cessante quia finitis bellis, agricultura pacis comes ubique re-
,

gnabit. Mox ait: " et sedebit unusquisque sub vite sua et unusquisque sub ficu ,

sua; et non erit qui terreat : ,, significans , cunctos laboribus suis fruituros, ne-
mine ut in pace usuvenit eos terrere aut perturbare iam valente , et patriis locis

abatrahere. Tum quia paradoxa dicta haec erant, recte addidit: " os Domini om-
 ,

IN MICHAEAM CAP. IV. 187

het UTTVi 071 TOum a,7n(privaLio 3io$ ^gcS^, ^ ^gire^ TraVTwj. " ^On TrdvTig o/ AflW/ v. 5.

TfooiianvTajf «^cptr©^ t oJhv aimi' vff^etg 3 ^^(^a0/«^3a cv OYO/t^-n x.ve!tH ^S «ytSftf «5 p, 235

T aiaTvcfc ^ g^;c«vct. „ UoLVTig /t^ y6 ^ cv iJplcvri )(gLdigwTiq m 'E«>e9a>?xov7rfc ajUTolq

"i^yt S^t^tf^^ovTOf T^iTTOV oj ju.gK ^' ^ft)^><ai'5 0/ q 2^ 3aA5tT?«p>/a<' '^gTro/^o/, oi

Q i(p lufTivct J^TTOTi Ti-^lw ^ Iw cLv 1;^5"^ fiwncov vjy^vri' KOIVOV Q oLTraAfng 'i^o/uSifj

'iay>v Tv K^ Tv cfbxowu Tz/ dio^ TTohiTiVi^tiui ?stm)V ilg aTTavTzx, (^ I^W5 ;^oVoy. Ka]f <Q7-

fiiQaicSv oJUTa vmMv xiyi'

" 'Ev r yf/utpcug OKavcug A«^ Kvpiog, cwuuct^a) r aiwn^tfjL/uS^Iw-, «^ t oLTmcr/lB^Iuj v. c.

iia-Ji^Of^OJi , }(^ «5 aLTmartfjulw (^ ^aofjLOJj r (7WjTi^ifA>/u^Ujt/ ilg '\jz^K€tfJi./u^^ jCj t cI^to)- v. 7.

(r/uS^luj iig \^v(^ ix^J^V' <t (BdojMuori kvqjl©^ Itt oJJiiig cv op<l liav, "^m iQ vwu v^

^icog ilg (^ ctidvct. „ T07? J^ cpwoi gsv" vzsh tp /u^ylgwv :(^fuov auL^t^iVTctg t^ rg , ;cptf

fZiT^VOlCLg T^ ifJLY\g ^ 'iP^ rnTrtOV "^TTO^VTCtg T iJicOV, iTTCtVci^Ci) TTCtAtV iig G^ i^gL^TtOVTCtg

TSTTDijg' )(^ crcir /t^ 'Zer^Ti^v crujuTi^ifjL/iS/jiig «7W Tri i/ngcvTQ Sj^a^^pv^^co 'Zt^voict, «96

aTrcuf 70 ^©^ TD ic^nMTiKOV cJ^ cwTrJv aju^yi-&luj'aji 7raL\tv' tSto ^ Xiyi ^^^zsoXetft/ufsf

JwuaTrotk^ig Ti tioKXc^v ^^Tio^pa^co g^ JY a.<B{vetcuf vjuu rp TOTmv '^^^M^vtou; ^

oixjiicov Sj3^/u^ei Ti d^og 'Qh tS "o^vg t ^tm, 7t) k^t^ 'fhJiicvv /u^og to oiitetov Sfo/L p. •m.

'Tvig ^s^ G^ CfODtowuTctg >unJi/u(j)victg , 7^ n TiftcoejLctg Iw iTrdylv /u4hKi Tolg TioKifjLetv

i^Kncnv ojuTolg' 70 ^ ^ 'icog iig r a,icSva,, ivJ)i?\gv 071 c/)' oA« 70 /^^t TioKAi Aiyi'
ov ^ OL-h?^v cog iJk^cwTO /uSff Tiva. TToLAtv 'Qh T MoLK:(gtj3ou'cov /uUQlI^oxIuj ^ /u^^yt^^lw
q
^ cfcc/)op3r»7r)v TrajVTiXcSg 07? k^ t» JicmoTn X6<r« TitoXfjLvwjOTig r tJzto 'PcofjLcucov vm-
fjLewajv cjLty^fJigi.Kcoaxav 'jravTiXdg, 7^ tb j^iis cJ^oeji^VTig 7^ o/^^/a^, ;^ c^ JnKeict ;^3?-

iSTWTg$ fj(_gLV.pci' fJLip^t Q 7b7« T "^^TO Ba^vAft)yo5 l;rctVoc/^y Ag^ t ?\gLH, tcl 71 ;(^7-' c««-

nipotentis haec locutum est: ,, scilicet haec Deus decrevit fieri , fientque omnino.
*' Quia omnes populi ambulabunt unusquisque in via sua: nos autem ambulabimus
in nomine domini Dei nostri in aeternum et ultra. „ Omnes utpote in pace con- ,

stituti, congrua sibi opera facient, alii ad agri culturam, alii ad maritimam nego-

tiationem conversi , alii ad quamlibet artem ,

quam quisque profitendam delegerit:

commune tamen opus cuncti deinceps habebimus secundum Dei praescripta in ,

omne aevum futurum vivere. Atque haec confirmans ait:

" Diebus illis dicit Dominus congregabo eam quae contrita est, et eam quae
,

eiecta fuerat suscipiara, nec non quos repuleram. Et ponam contritam in residuum,
et repulsam in gentem vaHdam. Et regnabit Dominus super eos in monte Sion
abhinc et usque in aeternum. ,, Tunc sane., inquit, maximis malis attritos, atque
a providentia mea propriisque sedibus submotos , rursus in pertinentem ad eos re-
^ionem reducam: et eos mea sic custodiam,
qui antea pessumdati erant, tutela
,ut ex his israhehticum totum genus propagandum denuo H©c enim dicit resi- sit.

duum; potentioresque prae mullis ostendam, qui ob suam nunc infirmitalem patria
sqnt extorres. Permanebitque Deus in monte Sion potentiam suam demonstrans ,

incolarum tutaraine nec non poena quam eis inferre bellum volentibus impositu-
,

rus est. Nam quod ait in aeternum, patet totum aevum dicere pro valde diu. Neque
enim ignoramus rursus eos sub Maccabaeis eversionem quandam expertos maxi-
, ,

mam vero et prorsus irreparabilem postquam, ob suum adversus Christum domi-

num facinus , a Romanis pertulerunt captivitatem ,
patria pulsi , et in diutina servi*

tute constituti. Hactenus quidem reditum Babylone narrat popuH, et quae per illud
 ,

18^ THEODORI MOPSUESTENI

juv^fMcvj TO$ i7nh.djaofjt,ivct; ojwmg (WfJL(^o^g chv\yiijuS^^' odtv J^ '2&€P$ t 'lipsTtLAhf^

V. 8. cLurluj "^TTvgjii^pcov (^ Xo^Vy ouTW (prfoi. " Kfity av "^py^B^ Tici/umtii^ ajw^f^wJ^^q ^yoLTV^q
Ikov. ,5 "^Oti dv^aLiYi^ Xio)v r 'hpoucra.\h[Jt' hvojuigi^i', ef^Mv, awji^g ^^ ryO -ziffod^nTi^v

Ps. IX, 15. ^ T /uf^K^tiH ^ctvit^ hiag cwrluj i(cf.7\QvuLfr^' a>q ^or av Kiyv}' * 'oTmc, a,v cJ^dyfaAci)
7ra,a-ctg laq ctlviaig a-a, cv r TwXcug t^ dvyi^og Xicov d>g d,vctfji,(pilBo?\9v TT) ih fjih ^Se^g
SgiAx/W, Tivig OVK oteP'' OTiz/dg (indna^ctv-, 'Ztf^g Q r 'lipaaztAiift ^^TrD^i^^ovrtt Tmiet^aif

p. 287.
(^ 7<9y>v o/dueh T 'SD^cpYirtuj' tcv dvytik^ 2i«v K^ tv ilcodvg TxrfoeiTmv , iiKOTwg twp-

yv ovojL(^^<! tQ ttoijuu^Ih' am Travmv 'tyj \a-^y]KntSv cJ^i^aa-cttf , y^ TravTwv Itt aurlw

ii^Tct^i^VTtdv j (^ Tg T 6%vikiiju^!w ojuTvdj TzJ' d^oo di^Tniov , ^ T jSo«-S'«ai' ng JlA-
TH^ov c/Ketdiv -Tvy^veiv-, o)g c/Kei ^yiv V7retAnfA,j(^H tS 3?S* oti^fA^coJh Jfe ajurlw ovet-

J^il^cov (Pmotv, a)g Miclw axjyjfji.ov rv\ da^jSeict awji^fA^ivlw f(^ J^ TretvTi t^' 7TDijuuiia> t^
"^^vcov ii^Tctpyjicxttv •, Jiov ov Tvlg Kpa^vloa^v viyCiSfaJi. " ^Em ai v^^i, n^ ilcnXivcnrcti h

dp^ « 't«T^7>t ^ctatXetct 6k BctCuXctivQ^ -,

rrj dvysi!^} 'lipovaztXvtfjt,. ,, 'TTnp ;^ '?p ov
J^ovmv cv av) tts^^ofjiivcov , l7n?^(^(nrajf avi (^aaiMvg juuiyi<^^ jf^ ctyetv J^vLJLtctivg 6 t^

Ba^uA^v©^, og Sj^f^^ai cn olct itifhg J^vuuctivv i^nXmXv^vx. 7roietv ^aaiXia.

V. 9. " KoLf vvuu ivct 77 iyvcog ;c^^; ftii ^ctatXivg itK leZ avi; n vi ^hKy] o-h d.7rzt)hiro; 'on

}(0.Ti}c^Ty\auv a-ov aJ^mg cog nKTiiaiig. ,, 'AA^ yb VTn^ oiis (pnaiv iig Tvauvrlcu ^(^zciiv

f(gLrlaJi^ng Tnl^v ; vi y^ ^ (BoLOiXict otciKTViav gpctn/^yetv cv Tvtg vmo <r« 7n>Xijnfiig J^wu-
CLJuBfOV OV ^^ iTT OJJTZS yi ii^^H ThrCt) tt^^^y^a-^Cif^iVVt (^ ^p^V '^ti^ if^OV Ti^yftiVOV
vju^' )(^ cv avuuiai q 'Zff^nuovrct; c/K.iK^mav Tiket gvig cog coou' Tmg owb TJzzrD ihA/xoutkwv
'S%<«A«4^ K9^V :>
^^" ^V WiK^TV\fJtfiVY\ ^K>\ffJ^etg iiJiv ^ TVK&Jl^ yWUGUKOg Q)JiVQV-

tempus obvenerunt ei prosperitates. Posthinc vero rursus molestiarum facit mentio-

nem, futuras alias enumerans calamitates. Quamobrem ad Hierusalem orationem
convertens , sic ait. " Et tu , turris gregis , squalens fiiia Sionis. ,, Quod filiam

Sionis Hierusalem nominet , eam perpetuo prophetis ac beato

exploratum est , sic

Davide appellantibus ; veluti cum hic dicit: ut annuntiem omnes laudationes tuas
in portis fiHae Sionis. Quamobrem indubium est, non ad Sedeciam, quod nonnuUi
nescio cur sibi persuaserunt , sed ad Hierusalem converti heic a propheta sermo-
nem; quam cum filiam Sionis de more dixisset, merito turrim gregis nuncupat
utpote inter omnes israheHticas urbes celsiorem, et propter omnium ad eam con-
cursum , sive ob iUic exercendum Dei cultum , sive ob auxilium quod inde spera-
bant, quia Deus iUic habitare praesumebatur. Squalentem contumeliose dicit, velut
peccati paedore obsitam, et gregi ad vitium factam exemplar, cum contra oporte-
ret ad virtutem praeire. " Contra te veniet , et ingredietur, principatus primus
regnum Babylonis , o filia Hierusalem. ,, Propter deUcta apud te patrata , superve-
niet tibi maxiraus valdeque potens rex Babylonis, qui tibi taHa inferet mala quaHa
a potentis regis adventu fieri par est.
. " Et nunc cur in maHs versaris? nonne tibi rex tuus erat? Aut consiHum tuum
periit, quoniam te occuparunt dolores quasi parturientis? ,, lam vero cur tu in
mala tanta prolapsa es? Equidem et regem habebas, qui tibi dux beUi defensorque
esset; quem et idcirco oHm elegeras , deposito ( Samuhele )
quem ego tibi domi-
nari constitueram. Tum etiam plurimos apud te babere putabas prudentia praestan-
tes viros. Quomodo ergo in mala tanta incurristi ,
quibus correpta nihil differs a
 IN SIICHAEAM CAP. IV. 189

CT)5' m iiK cLV 77STE Tiii^v ilAii(peii 5 €1 71)7$ vo/Ui^iq ImHchL^l^iq %m^aji Toig lju(/ig' omp p- ^^-

iTretJi) fjii\ 7n7n>iY]Kctg , " coJivir> KSH o.v Jp'\^o\J > <t. iyft^i dvymp lim d)g yi TiKiiiau. „ v. lo.

^TTihjtMfi To.q 'i^icaijJvctg d)Jlivc(4i }(^ cv ajuTztiq ^'Kopik^i JikIw TiKTiatig 'Zi^cnyfi-

^aatt r c/K i^ tjktciv ucf^ivcug. " A<077 vjlZ cJ^iAivcni 6k TtvAicog^ f(^ f^^^^ax^fjfjcodig cv

mJ^icfii '^ ri^etg "icog BcthuXc^v(^. ,, Uipctg y6 iihvi^pi la k^ ai, ^ AjKp^o-^j fxh ok t^

TTuKicog iig ct]-^/u(stXaicnetV' OLimy) fJ^Y\ Ji ik G^ TV^vTctg tcttcj^, ippifjujiS/jvy] ^^^ig,

oict iixhg £t/^^(^A&)T©^ iTniyj juS^yi -i
oL^ig aiv iig cl/jtIw 'j^oio tIo/ Bcl^vXc^vo, , cv vimp
S/gi.ylv am, jj^ tyi; avfJ^(^o^g avctyim i^ oltaictg' iiTzt t TifjLCdQjLctv iioYiKcogj TmXiv Myl r
Xvaiv. " ^EySi^v pvaiTOLj crg, ^ OKeid^v Xv%coaiTciui oi kvqaQ^ o ^og aov 6k ^^g
i^^v CH. 5, 'AAA' iTraJ ctv iig c/nexvHg oA-^/JiciLKcdT^ dcpiKyi Ci^ wTnng-y d(p' m hJ\
juuct aui Xvoicog iKTng ^jzffv^pcuviTcti , 'is^^Jb^ov T6U^>j •mg dvicu; /BoY^^ict^ Ji j(^ t oJjtiiav

Jwictjuiv, T^ 72 ai^ju(^Xcocna4 (^ "i^ 7^ ii^^viyovmv aLirciX>^^v\ oi JvuL)ct<yiia4.

" Ktf) VUM ifh7WjCt^Y]CriT(tJl 'fhl ai i-^VYl ^TCAAfit, J^ ^o) Xi*)PVT^g '^^OiiJUA^' ^ ^- "•

STTO^^VTCtf ^ ^ICOV oi O^^dztKjUpi YljuS^. ,3 TOTi J^ i-^VYl a7lvdlf(gL THlX?^ Ti }(^ a.VY)JUiOCt P- 289.

(Kiyl Q G§ir <s)%i (^ To)^) t iiKtxri^yaji' ov (^i^vTig ;^ t liravoJhv r a-luj^ ImKiv-

aovT&uj auii jU(^KgL 'Zej^a^JbK^VTig pciJicog ict JhKOwuTct ictVTolg ^ aui ^(gLTaf^stSf-^ct^aui

i(ciL)(gL. " Kct) ouiici «x \y\fcoactv (^ Ksya-jusv kvQjlh-, )(gjj ov auLv\)(gLV t (^hXIuj cwrl, oti ^' "•

aujuYjyx,'^ ojJi^gy co; Jf)ayju(gLTx akcov©^. ,, UiTiviltuTa] Ji r i<^oJbv tdS Ti 7ikY\^i t^gjf

TVi Jujuctfjii tJj oiiViict duppouZTig, ^ HK iiJ&Tig iS Yf/UiTi^a '3^5 T yvcofjiluj' 05 SfgL tQto
awui^pYiOiv ojjtoig ^ (^ TwKi/nsv tQtov (BHKYidiiaiv c^gAOeTv, 'Iva rlw Ti /zz^i vjugig

IfhJei^^ri x/nJijusivictv , (^ t o/Wav iig auuTtig iKiy^vi Jtvajutv :> JiKlw d^pil^ofji^ivcov Jpay-
/u^gcruv f(^ iig aKcovct ^'^m-n^ju^cov ., TmvTO^ ouui^g r a(^a.yctig <jy} vfMri^v "^Q^v cx-

muliere in parlu dolente? quae numquara experta fuisses , si legem meam obser-
vandam curasses. Quod cum non feceris, audi: " dole , et viriliter age , et appro-
pinqua , filia Sionis, sicut parturiens. ,, Perfer ingruentes dolores, in iisque con-
stanter age quasi parturiens ,
propinquantibus partus doloribus. " Quia nunc egre-
dieris de civitate , et habitabis in cainpo', et venies usque Babylonem. ,, Finis re-
rum tuarum est, et ex urbe in captivitatem deportaberis : abducta vero in quae-
libet loca ,
proiecta iacebis , ut captivae conditio fert, donec ad ipsam usque Ba-
bylonem perveneris, in qua te habitare calamitate tua obrutam necesse est. Tum
post narratam poenam, eiusdem solutionem connectit. " Inde te liberabit inde te ,

redimet dominus Deus tuus de manu inimicorum tuorum. ,, Sed postea quam ca-
ptiva in ea loca deveneris unde tibi evadendi nulla spes affulgebit mirabile expe-
, ,

rieris ultra vires tuas Dei auxilium; id est ille vi propria te servitio et oppresso-
rum expediet dominatione.
" Et nunc congregabuntur super te gentes multae populique , dicentes : insul-
temus; respiciant in Sionem oculi nostri. ,, Tunc scythicae gentes numerosae et
saevae (
dicit vero Gogum )
prosperitatem tuam reditumque aequo animo non fe-

rentes , invadent te , valde sperantes facile se quas voluerint tibi aerumnas impo-
nere posse. " Et non cognoverunt cogitationem Domini neque intellexerunt
ipsi ,

consilium eius, quod nempe adunaverit eos quasi manipulos areae. ,, Expeditionem
fecerunt numero viribusque suis confidentes, sed Dei nostri sententiam nescientes;
qui eos idcirco sivit hoc cupide bellum contra vos suscipere , ut providentiam erga
vos suam ostenderet , et vires proprias exsereret , deraessorum instar manipulorum
 : ,

190 TIIEODORI MOPSUESTENI

V. 13. chJ^ovg' ^ a)g TOTW ^ TmvTwg lar>[A,iveo ^ppav, Myi «3^5 G^ \(r^Y\XiTct;. " 'Ava-

tS diov, TiuvTCLg oifT^g eag cv oLKmi <^(f>o^/s cwJ^i-^ov i^ i{^(,v ctKoioxiy Tttig (r^cf^a.lig,
" '''Oti to ;^g^Ta <r8 3>iioz>jM.a/ cnJ)i^, ;^ Ta^ 6/7?y,cts trou ^(rof^oji ^A;^'?. 55 AiJhi)^
ylp coi (hjuocLfJuv 8p(^ ^tIov (j%i\\^v KA^Tav, oif^tuJi^obi (^^ cvctvTioig a.pic^(rxv -i <t 7ia-

/>. 290. Tefv /^AAev w 055^0/$ tIs ^A;^7$ ^co/^^ Ttjnnaiiv aiv. " Kd/ J(cf^Ty\^^^ ^ ajJTcug

g'3'>'M5 x} Xiirfwu&ig A9t«5 ^AA«$* ^ dvaLdrKjig irf x.vQjLCd to ^T^tJj-S'^^ ewrtSv ^ <t t <^t/v

cuWv W xueift) 7raOTi5 'T^ 5^$. 55 TctUT)} cO^ tJ? «Zt^^^t. T 3?« (TOi ;:^5>^>i>'«/W^>/ poTT^ Trav-

TO? ouiiiig oi<^ctvietg yrctVTiAag-, 7i^ei(p>tg yi oVTCLg, )(^ TretVTvg tQ s^Aji-^tc^ ouuitJv t ctW-
A«cM' A9><^ TZiT ^iB^aT, 05 ayrd.cnig Kvpiog cov t^ j^s, a.7nxa-aLv twit^v k^ to JhiCQwu oLt^omiei

T <%w^* g'/Ta T '^''

c*cM/7ja)V ^;^ipjtoiy A«^y vtA^ Y\g J% ra. pdevTa xzsDju^iienY.

KE$. E'.

V. I. c« NttS ifJ^^^yio^^ dvyLTy^p cv (p^y^e^' awjoylub iTct^iv i<p v/ij(gig' pa.(Bcl^ct> 7ra-

la^natv "^ aiaL^pvoL Txg <pv?^g iS ^la-^nX. ,, Toictura q TniaovTOLi (pnaiv vynp ^v tt/
T? tjAw-S"/ ^ T?j J^wvaLfjui ^ttfipowSTig T^ olK/iiet imXmXv^ai-i ^^(p^T^ovTig v/ui^g ^
it^(Ba.X?\9VTig ooauip nvi ep^yfte^ to^ Tikn^i TCtT o/x^ifi^, U)g a,v awui^VTig a,pJ^luj a7m~
.
APiSV oiTmvTetC' t(^ /n^vov ovx, iTr^ ojvTag vfMV tbc? CTotjpyo^ t^ lotuTZJsTv ^wjcLfjmeiQg iTTct-

^VTig Trig ttAm^s* SiTa ;cpi/ (^ «"yy^/^ov t» 7PD?\!ifji,ov (p«c77y, <w« ctv <hi^eiiv oti '^vtol
V. 2. '^tienTOj Sfi' TO a^;;^^K cuWv (^ ^j^dyp»! 3ioD 'Z&ep^ t»to riyjt^ov. " Kct) ov Bw-S^Aggjtt
olic<^ tQ 'E(pgpt3a, ^« oAijpgr»? ^ r tj) ci/ ^Xietaiv 'l«c/)at* o« <rS /uipi d^iXivaiTOLf tQ
Jt) i]g oip^YTa. cv tz/ 'ifT^wA* ;^ auf "i^oJhi oUmi aL-zxr d^^g c^ ri/Ui^v oacSv^^. ,, -

et in area repositorum, universos illos vestrarum manuum caedi contradens. Atque

hac re sine dubio eventura laetatus, dicit Israhelitis. " Surge et tritura eos, filia

Sion. ,, Hos tibi virtute Dei subiectos, tamquam in area variis contere et consume
caedibus. " Nam cornua tua ponam ferrea, et ungulas tuas ponam aereas. ,, Con-
tuli tibi haud minorem cornibus ferreis vim
qua propulsare adversarios valeas
,

eosque magis conculcare quam si quis ungulis aereis praeditus esset. " Et his con-
tabefacies conteresque populos multos; et Deo consecrabis multitudinem illorum
et fortitudinem eorundem Domino universae terrae. ,, His tibi a Deo concessis vi-
ribus hostes omnes prorsus disperdes, quamquam plurimo numero; et universae eius

inultitudinis excidium Deo imputabis ,

qui cum totius terrae sit dominus , totam
illorum pro suo libito fortitudinem exsufflabit. Deinde hostium adgressionem nar- ,

rans , cuius causa quae supra sunt dicta patientur , ait

CAP. V.

*' Nunc sepimento sepietur filia: obsidionem posuerunt vobis: virga percutient
in maxilla tribus Israhelis. ,, Haec patientur, inquit, qviia numero viribusque suis
fidentes venerunt sepientes vos
, et circumdantes ceu quadam sepe multitudine sua
ut comprehensos omnes funditus perdant; ac propemodum maxiUis vestris poten-

tiae suae verbera infligentes. Mox etiam belli ducera dicit , ut ostendat haec esse
eventura, propterea quod eis imperabit ille qui voluntate Dei ad id officium est

promotus. " Et tu Bethleem domus Ephrathae , nequaquam minima es , ut sis in

.millibus ludae: ex te mihi exiet qui sit princeps in Israhele: et egressiones eius
 IN MICDAEAM CAP. V. 191

""O ;^ G« T^ Bn-^Agg/u- YuJu ^a,cnX<£a)v vjufjf^-, Kgiv ivuejf^f^mvi 7»vg$ f?) JhKomi 'zs^g^ p. 291.

G?u- TnsMjuuHi, tJ; IpJj ^ pOTr») t? ;^ J^VLUcLfi^i ^ /Cf^^Aflt Q^ '3>eP5 ^ t o/ctVTiwv 7roXijuu)V

TroAAaTv T6 0V7WV ^c^tf J^vjjojtz^v a.DWia^' iTretehtTnp ctvcodiv ojtmi t!w fZtj^lBo^lejv tuvtIu/
Tnrt^oii aviJt^^i^v^wiV' oJ^OTi mp 'ZZ?€P5 @ Aati/cT l77»}/f«AetT0 3^05 otj td7$ c^ a«W kJ)
Sj^Jh^lw (pv?\gL^<l T (BctaiA^ctv cJ^ oy.avYig A i(^ cEt 7^ i7my(i\\ctq ^sif^^i^Xy\ jl^^^

ik T ^ctaiXeictv^ a^Wioi 'Ztf^q to /^^•3'^ Trapovmv n^K^dV Xiyf q t Zo^^ctQiX- 'i?^''

(^k yb LZ b TOTE ^rtuiXdjCidv Tf \cr^v\Km^v-i 6k tQ AauicT pf^tSjp/^©^, 07r!wi)(^ «

Tt (>« Ba^fAftTv©-' iTTOLvoJ^B^ iyviTO^ y^ ol 'jz^t (^ T^ijy td?^ )^ t 'lipnaztAyifju iTnX-

•S-eTv i7np(itpyjaTctv.

A)iA8 ^« ovt(^ c^ejvoL', oTi ;^v ^2*%/ tS To^^ctCiK 6k i^ ryJ 'Zt^H.etf^Livcov a,KO-

KH^ctg ilot\Tcti Txvvz:, 6fc "^ tS ActvtJ^ }(g&y>[Jt>iVii Sj^cfh^g, 'd\^oL tv yi aA«3s$ <?ij il-

pnfjLivm TTipctg tIw iic^ctaiv ilKY\(piv Ifh tS eDcemoTii Xex^ov' iTTei t(^ TToiart « 'Z&^q (^
Aotu/cT iTmyfiKict <tt%i tQ (ioLaiX^^aiv G^ c§ oW ^OiU-evji, c/));c^ fjCiv k^ 'Z&^tov
Asppv j^ Sj^^hylw
cni/t£^iveiv GStr cJ^ dtmf 'yi^voTctg l^ctaiXiag r 'l(rg^.wA* t>5 aAMvCiat

Q T ehanoTlw Xe/?ov To x^ aup}(^ fjt.lw'oi , 0$ 0« 7* t ^ctv)J^ Sf^Jh^i; yi^vcog, aXndyi p- 232-

;f5tf a,fC^^attXdjTOv "i^ r/J OLTrctvvuiv t ^ctaiKeictv f(^ tQto ^ "^^ro 7» o-j/c/^nxorou ;(9^

hyJha •v|atA|U,S oTtcpgsne^v ^i^oin tj'$ ctv, gv3a c/^ anjn^ivi judsjj 70 vxg ^aunheicL^ iTrayfi-

xicL^ Tolg c^ ctvnf 'y(p Sj^^Jh^v laoju^oig 'Zif^aJiKetv <zj%t Sv J^ (p»?cnv " ioLV iy}(g^\i-
Titjdaiv oi i]oi tttm/' (^ yb/<cv juh, <t To7e K^/uigLai ftn fth 'mpdj^at, ^ tk Jii^gjfCd/ui^ra

fjLH ^iCnXonatoai , ;^ xa$ cvTO^g ftov fth (^vP^sf-^coaiv , l^aTti^^fjLOj cv poL/BJ^o) vkq dvo-

/uuctg oLUTzSvt )(^ cv /t($tSJ^i Ta5 d.JiKictg ajjnSv ttj c/l^ gAgo'^ fJLOv ov fjuv\ ^oKiJ^xaw diTr

twTtSv. „ ToLVToL yt) ivJ\]7\9v 011 Tolg }(^di^ng "^Jjtu t^ C^olv^J" ^(^'Qiy^ju^oig Ti /udiXKovai
(ioLaik<£etv T ^la^riX dpMpaiiv oiv, sg TmjJiviv jlS^ djt^TdvovTctg vTna^aTOLj, ov ftlu/ /

ab initio, a diebus aeternitatis. ,, Nam qui nunc Bethleem oriundus rex vester est,
eliamsi vos exiguus videmini numerus prae illo bostium meo tamen favore et viri- ,

bus , contra hostium bellum, multorum licet atque potentium, abunde sufficiet;
quandoquidem caelitus ei haec electio obvenit iam inde ab eo tempore quo Davidi
,
,

Deus promisit fore ut successoribus eius regnum conservet. Quare et hic ab ea

promissione in regnum provectus ,
par erit praesentium malorum sustinendae moli.
Loquitur scilicet de Zorobabele: hic enim tunc erat Israhelitarum rex, Davide
oriundus ,
per tempus reditus Babylone , et Gogi adversus Hierusalem expeditionis.
Sed tamen illud quoque manifestum est ,
quod etiamsi de Zorobabele , secun-
dum praecedentium tenorem , dicta sint haec ,
qui de Davidis posteris erat , nihi-
lominus verus dictorum terminus in Christo domino exitum habuerit: quia et tota
Davidi facta promissio de regni continuatione , videtur priore significatu successo-
res eius denotare in regno Israhelis; re tamen vera Christum dominum incarna-
tum portendit ,
qui de Davidis successoribus ortus , Verum et immutabile regnum
tenet. Atque lioc ex octogesimo praesertim octavo psalmo cognoscere quivis mani-
fesle potest; ubi adfirmat , regni promissiones ad ipsius posteros successores perti-
nere. De quibus tamen dicit: " si dereliquerint fiUi eius legem meam, et in iu-

diciis meis non ambulaverint , meas profanaverint, et raandata mea non

et iustitias

custodierint ; visitabo in virga iniquitates eorum, et in verberibus peccata eorum:

misericordiam autem meam non dispergam ab eis. ,, Certe patet convenire haec
Davidis successoribus Israhelis regibus futuris; quos quidem peccantes puniturum
 192 TIIEODORI MOPSUESTENI

HTn^ T r dAndlg
'

501' 5 i'p' i7nt'yfi?\.iav oiKctcov 'iJ^et^i to Tnoa^ h ^oq' tv y6 ^^

dvmfji^oif

ilq 'ryJ cdavct iQ a,lav(^^ tv ani^insf' cwj^, (t (^ d^vov aimf ag to$ yiju^pa^ r Hpauirkj

H^ TO azrgp/^pt ewnf ilg (^ aMva ju^i, <t h d'^v^ axm^ oog o JiA/©^ cvomtiov jw-a, (^

«5 V] cnXuvY\ ligjm^cr/id^-A t OAma. „ 'Zef^Ai?\9v ^; Itt iiehvog fjuiv r Sj^g^cfii^y %^<l'

iig

p. •i-id. ^octv Kiy^fSpcL' craLa^ag q to chcmoT^ Xg/rS J\i-Avvai t (^ctcnKelav cP/lwiKJyi ti <t acm-
AdOTOV, fJi^ 7ioK>(y\g fj^ t^ J^aucLfjUiooq.i mX\Y\g q t^ ^^gLfx.^z&^^mrog iig t 'iTrinx ^yui- ,

vov ouTO ^
T Tretpsa-cttf fjLapTVQjLctv dpju(}vov(rctv ftlv k^ tv aXndig y^ dvctvnppnTvv t^j
* Luc. I. :52.
(ur^y fji^rtdv 1cfbt Tig ctv ^
t ehauom XQjig-s v^ r cv Tvtg ivayfiXioig (pcovlw' * My>-
fjikvcov o% tQ Aav]{^ /BacnAicov Th 'l<r^«A Sfgi t i7niyfiX'tcL¥ t -^^/W' o3?k J^ ;^ yui!)

6 'ZD'^(piny\g ^
t5' Zo^/3a^gA ojutLu o^etM^^iv iiitOTteg' iTretef^ '^ tu f/^ r iTroivocfbv

^iAiyi r "^CTO Ba^uAoTv©^, ;f9t/ t i(pocfhv TyJ ts^ (^ r<w)/, r^ t2 iTnvg^^^^efVcM/ auTolg

Ti^^ T 3iS 7ifji,ci)ej.a4> dzoAii^g fjuif^nTcLf ^ T ;^t' iTmyfiKtav diiav ok r^ r Aavlef'

.,

Sj^i^^cfb^g tIuu do^^^luj clumv Tvn TnmT^^fJUiva.y a>g av ef^ei^eiiv yjjj izt «^ 7^7« ^s^ 70

%-dv©^ ^TO^^^VTa, <^ T JjcT^ ^^JijU.gv^ '2e>€^5 (^ Aau/cT i7niy(i?\iav rQ diov tIw
]%vuu ilXn<pivaf' od-zy ^ g/mv 70 " a/ %^ocfhi cumf dir ap^g cf^ nfJiA^v cttc^v^' „ 1va
iiwn OTJ 7» avco^v ilpnftiva Tg (c ivni^yfiKfJuiva., 'Zi^^^ iQ ^ov 'ZD^i^dXiiv' tQtov itg r
dp^^^luj J^vuun^luuaui n TnTroinK^ roiavTo.' iiTO, iTTuyl.
V. 3. <« Aid tSto cftocri duTiig %oog ^pS TiKTiicnig ik'^iTam. ,, '^J^ivetv (^ 7{>cTetv 7roK/\gLKig

p. 2i»4. n diia Xiyi ^a(p!ev tx> cv fAcrcjb r J^etvoSv ^c^^^St^oyr b^iaiv dvad^axvi^aii ^on^etav
is. XXVI. 18. 87W Kiy{ 70 * " <^ T (po/3oK cr« ;ci;^/g Iv yt^/ i^^ofjSp ^ y^ aJ^ivncrztfj^ , (t zratofj^
7rvivfj(st awm^ieig iiioiniTou; ^ 7^ ^$* ,, /Va giVj? oti vyn^ m i<po^iifjt^dd 02, avuj^d'

se spondet, non tamen regno omnino exclusurum. Pergit autem denotare Christum
dominum incarnatum in quo promissionum suarum veritatem exitupi liabuisse
,

ostendit Deus. Nam verba " ponam in saeculum saeculi semen eius
: et tbronum ;

eius sicut dies caeli et semen eius manebit in aeternum et thronus eius sicut sol
; ;

in conspectu meo, et sicut luna perfecta in aeternum ,, notissimum est de nemine

successorum Davidis dici potuisse perspicue autem Chrisli domini regnum perpe-
:

tuum ostendere, et immobile multa cura virtute multoque splendore in posterum

tempus perseveraturum. Atque ita praesens testimonium, conveniens quidem se-

cundum veritatem atque evidentiam actarum rerum comperiemus in Christo do-

mino, iuxta evangehcum textum: sed tamen dici etiam de posteris Davidis, qui per
tempora secundum Dei promissionem reges Israhelis extiterunt: unde nunc etiam
propheta de Zorobabeie merito intellexit. Nam cum de rebus post reditum Baby-
lone loquatur, et de Gogi incursione , consentanee meminit et illius de Davidis
stirpe hominis, cui tunc principatus traditus erat; ut ostendat quaecumque hic ad ,

salutem gentis fecerit , ea er Dei ad Davidem promissione vim accepisse. Unde

et dixit: " egressiones eius ab initio , a diebus aeternitatis : ,, quibus verbis signifi-

cat, quod supra dictum fuit atque promissum , id Deum reapse pronunciavisse , at-

que ab initio ut fieri posset, constituisse. Postea addit:

" Propterea dabit eos usque ad tempus quo pariens ,
pariet. ,, Parturire et pa-
rere saepe dicit divina scriptura , cum in mediis calamitatibus divinum insperato
auxilium affulget. Sic ait: propter timorem tui ,Domine in ventre concepimus,
,

'
et parturivimus ac peperimus spiritum salutis quem in terra fecisti; ut dicat: quia
 ,

. IN MICHAEAM CAP. V. 193

f^o/uS^ cv ouwmg r "^ppTcv trov ^ej-v-, a,(p v\q S^ miWcSv eaj^ivcav cv t&T /u/t^^^i r
i(^zciv awmeAoi' W//MV OLmTi-^^n 'ZS^^Jh^og- j^giv^^vdzt tdivwu a>g av t^ 'igoaaaAwjM. av^-
o« T^ ^ict^ ^ezr©^ ;^ t J^ypgav *^7?;cot;c7TT$ tuvtIcu:, d<p'
P\gt/Soya>ie 71 tig auTvt rg
fU^zao:^(Tcu/ ^imvT^\Y\ r d,7mAeictv iefi^ctvTV ol tidMjuuoi , tQtv Xiyi oit
j d^ ovctv-

Tiag ts^^cf^ai dTmA^a,-, iTretJ^ rri 'igpKtraA^jU. /^ TToXKav co^'ivm oig V7rifA.<iviv cv rY\

'T^ TTOXifMOdV i<pOc^a} dTIiTi^i^ T dlS JhpiOL. " Ko/ 01 l^?^l7n>t T dJ\X(!^(^V (WTi^ ^-
a-^i^^nmv ^ G^ ij«5 'lcr^^tiiA. „ Torg ^ J^ Travrgg o/ "^«to t^ ctiy^imgi.X(jiicnaj; iiTXxviX-

btVTig-i KOIVOV Y\y/\aVVTClU{ ^CLCnKiCt (^ Zo^^OL^iX' 8K«7J /cT/flt ^,«5^ OL^^^fMfJUiV T^ Ji)(^
(p-jAafv, T^ Q 'loucDx. ins)yy\g fS^ '^ Bivia/uuv (jffir c/k tQ /!:iOLv}J^ ^oLotXioug k^ 70 ^zi^Siv
hyiiaTigj cWcfc TmvTUV 'ivoL ^ot^aiKioL (^ Zo^^ct^iX hya/u^cdv KQiTrav sro) ;^ 6 /m^ng.-
* j(^ lacfk (^ 0/ 'lcr^wA Ifh ih ouutzi^
QjLog 'fiawg Ag'>^* aujuoL^y\avvTCL] 0/ vjoi i|0<
h^ p. 295.

^aovTOLi ioLVTolg aL^ylw /uuoLV. Koejf 6 jms^y^QjL^g q lH^ctviJ'' * /c/^« cTjii 77' ;(ptA9K ^f^t) 7i 7ip- -ps.cxxxii. i.

TTJoy, civ(' n 70 ;ic^TO<;cm' d<hK(plig ^ 70 owto; t 6^t{pyo/av cwWv t ioo/j^lw k^ ^ 7^

iTmVoJ^OV y^^QpV CV ThTCp OVfJLCUVCdV -i

luu OLTnaW^OV V(p iVt TT^ ^CLCnKdjOVTX ngL^^Tig
APi773v* o/no\cdg ouu JigvTOLV^ "Zd^^pinTng Kiy^ 077 " ng] o\ T^iTim Tr^ d,JiK(pcdv ,, 'ivoL

ylTTVj 07» TrdvTig (^ ol T^ 'l8c/k (pvKrig c^rog awjoL(p^aovTOLj roig KQiTizlg ijo7$ r I(r^«A,
gvct ji^
(^ ofTOv Y\yii/uSpoi lioLai?^iaL. " Ktf]i ^piaiToLj (^ o-vl/gTO/, ^f^t^r m>i/L(^vet TO Tnji/juiiov v. *.

cu/T?/ o/ /^L»/ ;cue/©^* ;{9t^ Ci/ T^ c/K^») ov6yt(ptT05 ;cf6/« 7« .Siou ^uWv VTm,^iicnv' thon

vwu iLtiyx.Kwu^(nTOLi ^cog olk^v t^ y*ig. „ Efzii/ q (pjiaiv 6 «li;^ 7^ TOTi ^oLcnKdu ovt(^
oL7mvTei4 tJj oix^ia tmJi/msivict Tioiftouvcov 3^6$, 6$ ;^ l^cfh^ag ujUThg «^ t 6vo/<$tOTctv

lfl^(T?Tce/ T o/;c«av Sf^/u^ei n k^ TracT»? 7^ 5^$ /-^ ttoKKh r d7tv/ng.Tog dvv/m/ii/U^og,

i^^ olg TooTtvTzt )(g\ Ty\Kif(gLVTa 7n7ron/\Ki ^a^z GiJU" r djLfm /Lutjovtcc^ ovo/LcstaioLv , Kiyo
J^ G^ ij«5 ^la-^nK' vuv juSjj dtiThg c/k Tvig cLiy/b($LKcoaia,g -jj^^^* Tmauv iimvctycov IA-

t€ timulmus , conceplmus In nobls ineffabilera gratiam tuam , a qua per multos do-
lores in malis maximis salus nobis mirabiliter parta est. Igitur hoc quoque loco
quasi Hierusalem ex divina gratla concepisset , atque hoc donum peperisset, cuius
beneficio ipsi salvi extitissent, hostes contra funditus perlissent , ait se inimicos exi-
lio tradilurum ,
quoniam urbi Hierusalem post dolores multos quos pertuHt in ho-
stium incurs^ , mirabile partum est Dei donum. " Et rellqui fratres eius conver-
tentur ad fillos Israhelis. ,, Tunc omnes a captivitate reduces , communem existi-

mabunt regem Zorobabelem: haud diutius seorsum decem tribubus sub regno con-
stitutis , solis vero ludae ac Beniamini tribubus reges de Davidis stirpe ut antea
habentibus; sed cunctis unum regem Zorobabelem abhinc agnoscentlbus. Sic eliam
beatus Oseas alebat: et congregabuntur filii ludae et filii IsraheHs in id ipsum,
constituentque sibl regnum unum. Tum et beatus David: ecce quam bonum et quam
iucundum habitare fratres in id ipsum! concordlam ipsorum futuram circa reditus
teinpus his verbis significans ,
quam conservabant sub uno rege constituti delnceps.
~

Hoc itaque pariter loco propheta ait: " et rehqui fratres; ,, pro eo ac dicat: cuncti
qui exlra ludae tribum sunt, coniungentur cum rellquls Israhelis unum eun- filiis,

demque regem habentes. " Et stabit et videbit et pascet gregem suum cum forti-
tudine Dominus: et in gloria nomlnis domlni Dei sui erunt; quia nunc magnifi-
cabltur usque ad terminos terrae. ,, Erlt, Inquit ,
per eius temporis regem propria
cura pascens Deus, qui et lUos illustres nomine suo efficlet: constanterque per uni-
^^rsam terram multa cum admlratione laudabltur.^ quia tot tantaque pro iis fecit,

25
 ,,

194 THEODORI MOPSUESTENI

7nJ)x,' jtur c/Ketvo Jt cv oXi^ig avwig vitctu/ }(^^fS^^o/uS^(B^ ouutIuj^ aJ^ m$ dvcLpiS''
p. 29G. jM-HTOj'

rp iVTiAaV IhTWV
71 T^vi^q ippcoju^cov
il^
a,vJ)icSv

iVCLejl.^fJt^y^TWV
, (^ g/$

imVTiXC^g K^ T
TnXifMyJju) ipLTret^tctv 7r(ip)iaTidjcL(riidpodv

oiwiictV ZoTmCXiTCtl (^lWCLfMV.

, ^
"ouiu la f{^ T ')b7n> Bct/BuXdvog iimvoJbv vTmp^ovvx, ainvlg ilpnitag > a, tQ
kK>\ff. yti

Zo^jSa^gA ^r' iimyfiXictf d^H 6k tS Actv^cf' currtJv (^ciaiKi^ovrog ^s^^^iiQ-ctj Tmvmg

rtljL^Aiv ouurolg, iTriJ^ r i7my(iXicug r oJwiicug 'Zt^o^^VTO r diov o 'Zt)^(pY\'mg i^nKn^m
•cod.auTo'. ePii^OLj, TIoKKlub Tolg Y^ TO OJUTZ^ ^ yt JhHJQUtZ ytJVO/U^Oig TTOLpi^VTa T iXVLU, ^$^(^€1^
Tolg K^ T Zo^^CtQiK ^nOTJi/uSfOg' iefiai 3 /Ap TTOKV TCtVTOL yiViiSroLI, m T? T^ i^^CLVOcf^H

Kiyi) T^ "^ibro BoL^vKcj^vogj ^^ Ttt /j(^ t ijmvocfhv OKetvLw ilg d^ c^ t Tayy yiy^voTOL'
/uui/uuvmciui T^ lyfvg k^ /lut ov ttoKv t 'iK(BoLaiv KstpLlBcwovTwv , Kiya J^ t^ ^u^ d^
aLOSVQjLng '6^ tQ 'E^iKiov avpLl^oLVTaiv, /V 6k t/j iyfvd^v }(^ (mt ov ttoKv ytvoju^odv^
T^ jul^ /uigcKpovg iao/u^cdv G§u" ^o^'»? ^a>^%v\TOui t vngiv ivJ\]K9v y6 oti TOom -a^-
wjppdOgj' 'ZS^cpwTH?, o)g yi (^iCKog JhKsi^ a/ rijLti^cug 'lcooL^pc ^ ^^^ K^ ^E^iKiov'
cdtpt ov Tichpco^y n 'Zef^ppyiaig Iw Tyj v(p t 'E^iKictv' c^a yb ifjLlwvi tct? (^ <z«)^^ tto-

* ita cod. J^a.g iKff^fJL^OLVi T iKjBoLaiV TVaVTtOV , 01 * ^Z&^ T (^JS^y fJiaTtdV T^ "^Xy^t^^-AT it OU; 'iTV^V Ji-
cod. SsSsty. Jiy/uS^Ol * (^OOvlwV -y i^yfvdlV O^VTWV T iK^OLaiV iV »7W J^i^Yi T K^ (^ 'E^iKlCLV iyfv-
d^v ovTwv, '2?>€P$ TCL T, Zo^jSoLCiK /ui^ TtoKvuj T ^ovov ioo/L^OL, tLv ouy^etouv' J^Kqv
Ti Jt oifJL(poT^^v JiDtmvi Twan Tig Iw TYig i7my(iKicL4 h l%yg TY\g diict^' oi(p m ov tdtb

fjisvov (otb) Twv^wi,v ^\<r^y\K nynfj^ov tQ Zo^^ctQiK, ^ol if^ 'Z&^Ti^v otb Tno
h ^E^iKicLC ouuTtSv i^a^cnKivi, kJ t iim-yfiKicuf t diictu f(c^ ajUThg i]g t ol^x^ TroipiKdtov

qpoLTOTnJ^n fAAV i7riKv\Kv^T0g tbo-oJt« t»j 'lipnauKiipL, dvvauf 3 J^ujundivr(^ sJivf $^

TD T ^iajv 'Zi^(retvoLj poTrldi t&T kj) t iimyfiKiav t di^ t (SoLoiK^ctv *i^VTi t 'lcr^y\K'

qul illlus nomen participant; qui sunt Israhelis filii: quos nunc quidem de captivi-

tate praeter omnein spem reduxit: postea vero victoriam pauco iliorum numero pa-
trabit, qua inhumerabilem fortium virorum multitudinem ,
per hos humiles paucos-
que , sua virtute omnino profligabit.
Sic autem cum ea dixisset, quae post reditum Babjlone futura erant, quae ni-

mirum sub Zorobabele, Davidis stirpe orto, iuxta Dei promissionem regnante, ipsis
sine dubio contingerent ,
promissis propriis fidelem Deum volens propheta osten-
dere , et multam iis ,
quae secundum eiusdem benepiacitum fiunt, robur praeben-
tem, rerum Zorobabehs exemplo utitur. Ceterum quia multo serius haec eventura
*
videbantur, scilicet a Babylone reditus, et Gogi post ilhim reditum expeditio; com-
memorat propiora , et quae haud remotum exitum habitura erant , res nempe As-
syriorum sub Ezecia ; ut ex proximis , seu non multo post futuris , fidem iis con-
ciliaret quae longa post tempora forent. Constat autem haec praedixisse prophetam
ut Hber ostendit , diebus loathami , et Achazi , et Ezeciae ; ita ut vaticinium prope
absit ab Ezeciae rebus. Sed tamen tunc portendebat, et quasi ante pedes propo-
nebat exitumomnium, coram iis qui cum ante rem gestam excepissent prophetiae
vocem, eventum quasi proximum aspiciebant: ut sic ostenderet rerum Ezeciae pro-
ximarum, cum illis Zorobabehs multo post futuris, cognationem; atque ex utrisque
palam faceret, quanta esset divinarum promissionum vis. Unde non tunc tantum-
modo cum habebant Israhehtae Zorobabelem ducem , sed antea quoque cum Eze-
cias ipsis dominaretur, ex Dei promissione ipse pariter principatum adsecutus, tan-
tus exercitus adversus Hierusalem veniens nihil valuit efficere ,
quia divinum ade-
 IN MICHAEAM CAP. V. 195

0/ yt^ rlw }(giT OKetvcov vmLo i7nM?^vdxiTii rri 'lipHartArfjC^ fMyt^plw 6k ^ tS dyfiAn
TJkyiytig iJi^aMTX) t TifJt^caeiav' (pauvirajf y) ^ o/ o«eivo/$ Agj^yy 6 -^os, otj \£^ctcanoS ^
TTvAicog TVLVTV^g c//' gpg ;t9t) ^ AotficT t cTSTipv ju,8* ef^eiKVug on 'Pji! i7Tuy(iXicSv t -zj^^?

OKei^vov /tu/min/uiYog, ^ to yu£i otiTD? ^e^Q^^ira\^ aitiuipycov tz^ i^t\ t ^(tmX^ajf g^vT»
t5 \a-^y\\^ Kiya J^ Tt^ ^El^iicioL.

EiovKag to\viw tx k^ (^ Zo^j2ct€iX wg i(plw Tivppcod^v ovto, a,va,y)(gLicog Sfg- t "T^

<ar^y /ui^Twv avy^eiaVj i]g t tQ ^z!^x.et/Avou avgztaiv, juui/umY\raJi lyj )^ (^ aosvQjLov
^T "ht^ixfiii yi^voTOiV' (^ (pMOJV. " Kct/ €$w/ ^TTi « iipluuy] > or a,v licsupiog iTziA^rf p- 29».

2^ T "j/^ u/u^-> K^ or oLV "^570/3^ ^T ^^^oc U/i^. „ TouTO ;^ cT^ (p«ajv o^p tote
Sfs^ tQ Zo^^ctQiX TtVTnliYWJiv 6 ^og , TTUuaag ju^v TvaouTvv 7r'o\i/uis>v , ilprtvLu Jl i%u^v
J)tJh}}cci}g Toig oiKetoig' tQto J^ t y^^v fAJir ou mXu ^v\ao-
(^ >(^t OKetvov i^yaairajf
/u^ov ^ 07r!tuif(^ civ dosuQj.©^ lyrtX^Vi rvi 'lipaattKinfjL' itn y6 J^ ^z^^^Jb^cog [jiiv ro
roc-KTO ZoTTciiairaj Trkri-^Q^' 'Zis^Jh^ov q rolg olKetoig Trapi^i r ii^mluj, 'E^gx/8 jSctai-
A<i6'ovT©^ c/K r^ tQ I\ctu)J Sf^Jh^g yl^ r iTTa^yfiXictv t diietv. E/to Xiycov 7a iao/iSfjct.
'' Ka) iTre^y^p^aovraj iTr ouurov i^nfct TTOijUiVig-, i^ okiu) J\\y/mgi,Ta d.v^^7iwv' tfs^ TTOi- v. s.

fjictfOoj T 'Aar8fl cv poftcpoucty j^ t yitu tQ Ni/^^J ov tyi Ta(ppco dirryig. ,, To i^^d TTOi-

ftiVig J(^ OKTU Ji\yjL(^TOt dv&^TTaV , fyUudwJi^^V TlVig ViVQr\}(gi,aiV' ijrfd fJt,iV 7T0ifA,iVCtg ^

'Zir^fpiirctg dpi^fjiHvrig i-^d' oktw q J%y/mcf.Tct, "E^iKictv /U^ t UTmpiTHfA^iVCjOv cwtzS 'zs^g
T ^oLaiXeiajv^ >^iy>vrig' «s ouJ^ o'i nvig iiaiv oi oktu JiJvLvlwraJi Aiylv, '^TTO^pdai q (^
/\gy>v l^gwacufro (^ o/^ceTov e» q Cffir u^TnpiT^ftivag rri (ia^aiXeict rig Xiyiv idi?\9i, H^
TToXKc^ TTkeiHg t OKTtd ';^'i&a{ Jvuuiiaovraj' cUct TTiTToirDii r Trkdvluj roig isrto viVOYiKoaiy p, m.

rat auxilium ei qui ex Dei promissione regnum Israhelis tenebat. Quamquam vero
iidem hostes decem tribuum regnum tam facile subiugaverant , nihilorainus cum
post illam victoriam Hierusalem adgressi essent , ab angelo cladem passi sunt. Ex-
ploratum est enim tunc quoque dixisse Deum: urbem hanc et propter me et pro-

pter Davidem servum meum defendam ; demonstrans ,

quod promissorum Davidi
memor, nunc quoque idem praestabit, opem praebens regnum Israhelis tenenti,
id est Ezeciae.

Postquam itaque dixisset res Zorobabelis adhuc sua aetate remotas necessario ,

t)b eventuum cognationem ad propositionis confirmationem memorat expeditionem

, ,

Assyriorum sub Ezecia, aitque: " et erit haec pax, quando Assyrius venerit in
terram vestram, et quando ascenderit in regionem vestram. ,, Quod aliquando fa-

ciet Dominus per Zorobabelem, tantum sedans bellum, validamque pacem suis con-

cedens; id ipsum illo tempore nobis propinquo faciet, quando Assyrius veniet con-
tra Hierusalera: tunc enim mirabiliter tantam profligabit multitudinem: insperatam
autem suis concedet pacem Ezecia regnante ex Davidis successoribus secundum
, , ,

divinam promissionem. Mox futura dicens: " et consurgent adversus eum septem
pastores et octo morsus hominum. Et pascent Assyrium in gladio et terram Ne-
, ,

brodi in fovea eius. ,, Septem pastores et octo rursus hominum, fabulosius non- ,

nulU intellexerunt, dum septem pastores septem numerant prophetas; octo autem ,

morsus, Ezeciam cum suis regni administris esse aientes: nam nec qui sint hi octo,
dicere potuerunt, solaque adfirmatione sermoni suo fidem fecerunt. Quod si revera

cle regni administris cogitare quis velit, muho plures quam octo esse poterunt. Sed
 ,

196 THEODORI MOPSUESTENI

TO jitM <T^g ro IJ^icojn^ T^ dsio^ ^oLnpYig dTnJ^ei^v-i aLVcty}(^^lt£oui q ii/Tiud^v fjiv^i^ a.vcc*

TJkAarcLf '^cLOiJ^iq-i 'ivct i\ cfh^coai Aiylv iJ)lci)jLt^ Ji ^ liig ^'la^ ^cKprig to (^ 'nAetor

oieA-^MPV cvioji i(cf.\m iirfcL' to q VTikii 7»ro, dv'3'' 'Ojzj^/SoAJie /^sf-f^l^oLveiv iTracfii ^ c#

g^ ri/u^pcug hioma^v 6 3^05 t «pof.ov ^ t.^^j.t^ 3 i^JhfjLvi }(cf,Ti7mvcnv (cd^ <t: oLoyetv

'l8c/)ati»$ TO azi^^ctTov S^ ^vtIw t ctmetv^ aTTCtg Ti t^ «^gg^v ae/"^/t{P$ ciJ' "^ €7J7cl

'^VTCUq OLVCtKVHXiiSSt^ g'/a)3^ , TraVTBeJV OL^^JU^CdV JU^ "^:^ 'Z^lg^TllS , Ag^^VTWV Q gi^ T ijS-

J^ijlIuj, /<^ q t lj3J})f/^viv, ctvdig ^t 'sr^TUv ctvot^g^vTwv c^ tolvtIw h ^eict ^ct(pyi

T ctmetJi/-, i^nfct fJ^ tv TiAeiov f(^ cLTnipTicrju^ov }(gLAet j oktt» 3 ^5 g/^rov t \iZ^j2o\Lo<,
» Gen. IV. 15. Oy7W5 -3^05 Ag^ Tv *, IttT"* tKchKiiju&iJct 'ZD^^Auo^* /va SiV»; 071 6 dvcu^v ojutvv
V7np oivrjm^v iifcaiTiufctitdv .^
ju^yt^fw tivol (^ oLm^pTia^juSplw ojmS TifjLCjoQjLOLV '^ycetju^tu/
*'€ccle. XI. 2. iVpid^a^TCtj XVCOV TVIHTOV ^^ ^ZE^^ T^ CyK^y\(nct<ri) "JC *, Jhc, fMQj.J)ct Tolg iTrfoL, KClf

yi Tviq OKTW' 'IvoL iiTrvi , (^i7\9TifjLcoq cTicTa 70/5 J^ojLS^poiq-i fJLn 3 'Cjz^jioXvi «zz^i totd ;^>i-
Matth. XVIII,
^OJl <S^^lTii JU^Oq' CVViVdlV /U(Sti(SteAOq i<^V\ D^i^©^' * TIOtTUKlC , iOLV OLJU(gipTri i]q i/Ui
21.

ciJ>iA(pog fJLH, oL<pY)aio cjUmSt %cog i^nfoLKiq', d)g d.^}tQ'juurQ^ (^ i^^^etov ilymv dex-S^MPV ov
p. 300. ^i^^lujaji Ky ttoKKIw <t^iiaieiv ^nT^Qjudpog o Kv^tog, iTDiyny^ tv, ov Aiy*) avi \cog iiffct-

Ktg-, dAA' J^ ti ^(^v^QLvdTt (^ncfiv iTnXnXvdvTa

%cog i^JhfjLviitovTdKtg i^nfd' toiQto
(^ ^
dosvetov T ^OLTOTiiJa iQ oIk^h, fAAydM jlB{j tiv) ^ (Sot^vTdryi, Sf^- r^ VTrap^yaj; t
ju(^

dy(iXii 'Zi%//3g^AwK«v 6 ^og rvi TifjLcopia,' TroKXm q dvoufpi^vmv , iig (pvyluj tb i^dTni-
G-oji/ o\ TQtiioi-i <t. rolg i(y TVTivig ivctXcoroi ji^vong Tiket^ oart TTiTrovdztcnv cv Sjg^^poQpig

j(^ 'tD^^ <^-(po'e^v, r/J a>g oiv (pivycoai ju^ 7rvKXY\g 'Movrwv t^ ivf^etau; (t gSit ifjLTn-

TrfovTCtg dvouesuMT^v' tv TiXdjTcuov Q fi^ TToKf^g T^ dTifJucu; o ^oLcnXdjcov M/rtSv ilg t

^pctv dmKnXvdzog r oiKetcufy \:m t v^c^v dv^^i^ t IJicov cog (^cuvi^ct} tIw uftcoQxcw

enim error his qui ita cogitarunt, ideo obrepsit, quia non considerato divinae scri-

pturae idiotismo, coacti sunt fabulas confingere aniles, ut aliquid dicere viderentur.
Est autem divinae scripturae idiotismus, perfectum numerum interdum appellare
seplenarium; quidquid autem ultra septenarium est, pro excessu habere. Nam quia
sex diebus fecit Deus caelum et terram , et septimo requievit (
quare et ludaei hanc
ob causam in sabbato otiantur ) ; totus autem dierum numerus intra hoc septenarium
revolvi solet, cunctis a primo incipientibus , et in septimum desinentibus; et post

hebdomadam denuo ad primum recurrentibus ; hac de causa divina scriptura, se-

ptem appellat id quod est perfectum et absolutum; octo autem, ut dixi, excessum.
Ita Deus ait: septem vindictas exsolvet. Ut dicat;qui occiderit illum ob summa
crimina , maximam aliquam plenamque ipsi impositam comperietur poenam persol-
vere. Simile quid apud Ecclesiastem : da partem septem, immo et octo. Ut dicat:
abunde tribue indigentibus, et ne renuas hac in re excedere. Hinc beatus Petrus:
quoties inme peccabit frater meus et dimittam illi num usque septies? septena-
, ,

rium dicens numerum ut sufficientem. Quem ab eo magnopere superari volens Do-

minus, subdidit: non dico tibi usque septies , sed usque septuagies septies. Consi-
mile quiddam heic quoque dicit. Namque Assyrium cum exercitu suo advenientem,
magna atque gravissima angeli ministerio irretivit Deus punitione: multis enim in-

terfectis, in fugam se rehqui coniecerunt; et locorum incoHs facilis praeda effecti

sexcenta passi sunt multifariam mala atque a multis , dum fugientes facile admo-
dum adorirentur, et deprehensos occiderent. Postremo multa cum ignominia rex
eorum ad propriam ditionem reversus, a Hfeeris suis interemptus fuit: ut explora-
 ,,
;

TN MICHAKAM CAP. \\ 197

tuuTolg i7m^et<rem '^^ tQ SisS QoLpvTaTluf, ou /<pyov Sfff. r Vzro t a)/[gAa Tikrf^uTUV

;y^ :70/;c/A«5 ot^vcuQidTtVTay <^jl av q (^ 6 /t(pt^'e/oe Actt^icT •* , 077 ^770^5 «xfTO? rftTrOK, * Ps. xx. 13.

c* 'S^e 'ZE%/Ap<77C<5 (TOU lTOijL{$tcrii Tv 'ZQ^cmTjLv oLirmv' i;hTO <hiXav oti '^a^OTVToM //^
a^rowTE^ «i$ (^'jyluj^ jcmai 3 t o^-^^it/ t o^Keteiv <i: -Ky r '[jzsvMXeti^jt^cdv dioq- tSto p. 301.

'^ivttw o^^a/g I^LXiTctj Aiyiv:, iiifk /u^ Troi/tAvcu; iTnyip^cn^^ Xiyav' 'iva, thXcoa-Vi '^

diict^ 'nfjtcoe/nt^ T ^a^vTnvz^ Iw 'nKeicw vi t(^ oiTni^TKrf/^ivlcu Sfg^ '^ tQ oL-yfiXov 7rkv\yiq

iTniyt'^ auTolg diog.

'OxTw 3 J^yj^se-vx, oiv-&^7mv 1vct tIu/ \a^l3oXlw itTryi rp Jic/L^Xvi-^fA^ivcov cujihg

-,

H^Kc^v /u^ T OKCidiv (puylu/-i <^(po'g^5 'jy^ Ti TVTTOV dv^Q^Tmv yjji T 'ZJ^e^? ajJTYi y^ ^
{wnSv TYi '^(CdgcL )(gt.d^git)'Ttt>v j Tiiq ts (^i^yyvTCtg ^kToXhvuuTav , (^ Gm' cv ro?? TOTrcig )($(.-

TztTn^pdj^ojf cPbKOwuTctg '57$ /uB' a>v oivcupi-^lujAf yjjf (^ (BctaiAict \jzso rp ifftfv
\<^'ioiq-

(njcjui/3n Tyj lcf^icov ;^^ av^^Tmv iiTn Si]y /ut^vx avTiSf^^XKcdv ojjtu, tyi Sfa
f(gs.Ac^g -,

tQ ayfiAa 'nfccoeJtoc' ilra iTmyi. " Kojf TiDif/^ctvsaj (^ 'kosii^ cv pOfA,(pcuex, y^ t ylcZ r
Ng/3^(/* CA/ TYI TZl(ppCt) aUJTVi;. ,, "^lPct S/Vm OTI ^Kpi TB }(^TCtt/OLXCt)^(nTOLI oiojvejLOg, JCj

T yluj T oJiceictv o^^to/ (^nfjuivluj > %7rio oiw ^ TnTtovdiv oJzro t Ba^uAwy/^yy u9Bg^y
•)//ay ;^ tS Nil^e^J' ojcavla/ ovo/uicl^i .,
ag ct/ OKetvoig '^lg TOTrzig t Ng/S^^scT yi^voT^^,
T7X, (BoLcnAeta, tu 'i^v%g c/k^vcov, 05 /tt^^o^ i(pouviTO 'us^^ d^ tots avSg^o^Tot? ^' c/bv-

«jt^^ (p^vcSv «Tw ^ w T^ >cT»'a?a)5 l^i^Aog (^yjcAv * G§M* ^^ Ti^Q/o^ Kvvn^g cvotvhov kvdih' " Gen. x. 9.

<^ t5to lp«(77v u>g Ng^g^cT pi-j/o^ Kwu}iy>g cvolvtiov tQ diH' (^ l^gTO « ctp^ T^ /Saoz-

A«'af otT?/ BolCvAcov iyretJii %ivwu c^ C/Ketvn fMycL l(p£pvoi«v Oi dosveAoi oog /UAycl?^i

T e^uJja/UiV ObTi C/K %liiTli 1(Cl^y>/U^0l-, %IHT0 %i 'ZO^^^inTVig ilyraV YllBii.\yidv, OTJ M T
JbKouAJTwy oLVcfpeicov Tf) ;^^5 irucTtt cv ToHg olKeioig TVTiuig '\jzsh TPsAi/uucoy oivoupidvcn^

tum slt, punitionem iliis infllctam a Deo gravissimam: nec illis solum ab angelo
circa Hierusalem percussis , sed reliquls etiam qui gravi timore correpti indidem
fuglebant. De quibus eliam beatus dicit David : poues eos dorsum; In rellquiis tuis

praeparabis vultum eorum. Hoc significans, fore ut omnes in fugam convertantur

commoveatque iram suam etiam in superstites Deus. Hoc igitur vult boc loco di-

cere , dum septem pastores suscitatum Iri ait; declarat scilicet divinae punitionls

gravltatem, quam perfectam plenamque per angeli cladem adduxlt illis Deus.
Octo bominum morsus dicit, ut cumulum incublturorum post fugam illinc ma-
lorum denotet, multls per ea loca bominibus, utpote qui in sedlbus proprlis persta-
bant, fugientes perdentibus ; nec non et illos qui in patrlam se putabant evasisse
quibuscum regem quoque a suis llberis Interlmi conliglt: quam rem elegante voca-
bulo dixlt bominum morsus, ut ab angeli punitione dlstlngueret. Postea dlcere per-
git: " et pascent Assyrium in gladlo , et terram Nebrodl in fovea elus. ,, Ut dicat
gladlo consumendum Assyrlum, qui propriam quoque regionem cernet vastatam:
quod reapse malum passus postea a Babyloniis est. lam terram Nebrodi iilam nun-
cupat, quia Nebrodus gigas, qui reglam dignitatem apud ipsos ob-
illls fuit in locis

tinuit magnusque visus est apud eius temporis bomines vlrlum suarum consclen-
, ,

tla elatus. SIc enim alt creationls llber: iiic fuit gigas venator coram Deo. Propterea

dicent: sicut Nebrodus glgas venator coram Deo: fuitque caput regni elus Babylon.
Quia igitur liuius causa superbiebant Assyrii , ceu magnls praestantes viribus , ut-
pote a tali viro progeniti , hoc fere dicere voluit propbeta ,
quod quae fortium viro-
 198 TITEODORI MOPSCESTENI

iiJ\v 'Jzro T^ l%vo<; dxp^XnjuJiym t^ oiicaa^ i(p w yJyt \(p^vowtj^ ^t h^ylw t ^eiou/,

'A;wA«-9t»5 ftsv TOi 7^ '^7$ ilpii[j(.ivoig 'Zif^<pyrmg *' ^ pvcnTOf at (pv\mv c/k tS 'Aayap,

E/TO gua)/jlA/aa/^05 '^7$ 'itrg^^A/Ta^s 70 ^v\<hv vzro tS dart;fl/« Treiai^aJi Jfc/Litbv-,

V. 7. iirdyi, " Ka) g$w/ ro vzd\et^/u^ t ^oDtei)^ cv %lg i^vioiv cv /uka-co ?\ff.dv noKXdv oog

J))'o(r(^ «Zt)^^ KveJiOV "^Tn^^^acm. , ^ a>g ctpvig Itt ct^co^v, 07mg fj,ii awuct^yi jw-ncTe)?,

jM-M Q '^jmcrri cv ijo7$ OLv^^Tmv. 5, O/ ;^ c« t *I(r^«A \Iz«idA^(P3bvtb5 ^ 7^ 'lac/ix/a^:,

g'/ t' oiu) T^ 'igpaoTtAMjM., TOTwy ^^VOTWK, edehcnjmpi (petv^VTetj Tmcn Toig c«7c$, ^ ^A-
Aw$ a|/o/ azr8<::/^5, ^^ wtIov »1 Jpoa-^ ^ ^-S^ftvw 7r)7$ yicapy^^lg r^ n^^v ngiQ/pi^f^v\
p. 303.
(^ o;xefov cDoia-acn t6 8c^v 'ZtJigp/SstTwv oL^cogiv vi/t^^ju^cov , ovToig aTrcLVTOL T^ "^broAo)-

A57W 7^ ;{ptf 7n(pgy^7t3e/y '^ovng tzx ?^(pv^' wg j^ <hog oLTruajv iy^i^oLj 'mg dv-d^-
TIDlj iQ fjt^nefivct TfOTi l^^pricTTtf TCj^ Hg.T OJJTtiiV 7rDkifX>Cd. " Kctf 2$W/ 70 ^^mXeifJI^JH^ T§'

'jjt;d^i,'/S c// tp7s i^vicnv cv jiA<rCf> ^oov ^AA&fv, «yg Aectfv cy 71)7$ Krlwicn tS c/Jbt/jttS, ^j^t)

«5 cmv/uJvQ^ cv TFOi/iiVioig 'Zd^^oltuiV' ov '^ottov ot av JnX^vi f(^ S/g^^iActg aoTRicryij <t

jM.ii »7 6 cJ^cUQii/uSpog' v-^cdbiiCTirctn v\ ^i^ crn ^ cjir ^Xi^ovroLg crs, ;^ 7ray7?5 o/ i^^'i
a-H cJ^O^^d-d^p^dTKPOVrOLj. ,, Kct) c/)0/CrgT8 <p»jcnv «Jl^V AgOVT©^ (pO^gpoC 7c75 XT^gOIV 0&7W5
oLTTucn •mg c^o^^/o/s ovt^s (po^i^) A9/:^v, c^ T ^^7$ ctayygio/g vtt^p t;/.^ 'fki^^tpo/iB^jluj
7ikv\y!w' ag yb oLV ei ng Aicov {^cmv/jui/ov ;^ vraA/v tt» ati7r) Ag></, to t AgovT©^ '^vr\/j(^

}{^Km\ 7ioi/JUi»y 'Zt)^lBoL7WV oi-&^ov

cjiiTtd ifJLTnawv y OTJoart ^LXirouj cJ^ aitmSv }(p T l%wu
aoTma-vi r oiKeicLV, «7i»5 td75 i^^Hg ^g vju^Ti^ig ef^wuoLTaTi^t vo[jLi^y\aiSi tQ T^qittov,
oLT% TotoLVTYig onmKetou; iTTtVi^eicnig ^Tig 'i^XA^pyiicocnv v/uuv iTnK-dav.
ToLVTzt fs^icn^ojf Toig 'lff"^«A/Ttte5 Sja/. ^ ^ dLosvQjLcov 7i^Y\yvig iimita^g o '2&^(pJi-

rum videbatur esse patria , ea tota ab hostlbus pessumdabitur , nihil ei suis viribus

profuturis quibus superbiebat ,

propter divinam iram. Consentanee demum praedi-
ctis propheta " Hberabitque te , inquit, ab Assyrio cum venerit in terram vestram,
et cum ad fines vestros ascenderit.
JDeinde gratum nuncium Israhelitis canens , fore ut nihil mall ab Assyriis pa-
tiantur, addit. " Et erunt reliquiae lacob in gentibus in medio populorum mul-
torum ,
quasi ros a Domino cadens , et quasi agni super gramen, ut non congre-
getur quispiam , neque subsistat in filiis hominum. ,, Etenim qui relicti fuerint in
ludaea sive Hierusalem , venerabiles extraneis ciinctis videbuntur , multoque digni
studio , haud secus quam agricolis gratus est ros tempore proprio decidens : simi-
lesque apparebunt ovibus depascentibus gramen; sic enim pereuntium atque fugien-
tium carpent exuvias: ex quo timor fiet cunctis hominibus quominus eos bello ,

quatere velint. " Et erunt lacob reliquiae in gentibus in medio populorum mul-
torum, ut leo in iumentis silvae et ut catulus leonis in gregibus pecorum, qui cum
transierit et dividens rapiat, non est qui eruat. Exaltabitur manus mea super tri-

bulantes te et omnes iniraici tui interibunt. ,, Haud dissimiles leoni eritis bestiis
,

tremendo: adeo cunctis extraneis posthinc terribiles, propter cladem Assyriis vestri
causa inlatam. Nam sicut leo ( catulum autem rursus dicit eundem, leonis natum
slc appellans )
gregi ovium repente incideils ,
quotquot ex his vohierit pro suis vi-

ribus rapit, ita vos fortiores hostibus vestris abhinc esse reputabimini ,
quoniam
tanta pernicies adgressoribus vestris obvenit.
Postquam haec IsraheUtis eventura ,
plagae causa Assyriis impositae ,
propheta
 ,

IN MICIIAEAM CAP. V. 199

•ttf;^ i(piivii K^ T 1(^T Ctmzfv tP^" dayueicOV TJ^COejLCLV %Aa7VT?(£pV Ag^* kJ) ^ o«6tVo»'

<^ (S) ^£9^' ^^^" TvLvraj; liig t^ /7raj-«$ ;^ to oLp/n^TO. d,(pitviei' hct uttvi t OTiXmKla/ p- w*.

'Zis^(m<£>lw a^yf^v "STrv^^dvei Tfa^rav "STrv^et <h (rov rag TToAetg aTraira?, ^fptv « 77V€5 v. lo.

i^upct/ -n ^ jU^ TivKKnq Tira^(r/u^ctJi r^ ixr^pctKei cu; cv ajjiaiq u) Jhxmiv nujctTioXiai v. ii.

j> ajJTctiq (^ TmvTO o-jyccTTt m^ Sf^- -t^ <^ajtjnpviyjyt(i fA/irmg * •^Ee^tTn/o^- ra ^ d^a^fji^iiff.
V. 12.
*COd.^.:TI£/s
CTH TOTO Agj^, /va 8/V») TK.$ i7r(ticf)a.q n^ G^ oict>vi(r(J^sg, (C OTTcera </^ ^iavTo, "i-dog lev

ytvi^ai TTop' ainviq' ov ^ivwu ovJt c^ '^(pd^y^ojLSpng i^rig \ti g^ r ^avniatg }(^
^r\(r/u(fiq }(A^v\/u^iiq' iTT^J^ <t TVL iisf(i}^ (Tii imvTtt ^ Tuq ^(} Kct^ aL<pajfi(rf/,(^ TravrtX^ V. 13.

'Zd^^J^ixri' m f/^Yi Q /38A9/«W o^< J^wuaivv it) tu atirct rvlq ^cd^^^v Tromv (z 'ZD^itku-

v«V rvlg gp;^/5 'P^tJ p^g^v t U/M^Tgg^v OPcitOTniairctj q ^ to aAcnj cv otg vxq ^qy\aTieia4 V. 14.

ifhTiK^n vxg oix«a?, iztg ti 77rA«5 u/^ ojnicrct; d(pavid' }(^ cmjuTVfA^cag ilweiv o^yvi v. 15.

(t. ^fJLC^ ^Yiau/u^og /utAyt^luu ;(^ ^a^vTarlw u/uuv rLu n TifA^coeJa» imiicrw (^ t aTrw-
c «• V
> d^ C ' ' ' '/5\'q_
' Pj'». il*'-^'^'

p. 305.

.^ov T Aejpv, c* ^t^t/floT vwi; /u(d\ign r ayvoo/uisiTWjluj amuv iKiy^v U7r<l AiKpco;' n^ ef^h

(^ KeMvej-oy 71 ;^3i^(i)y ^^i^^pyiTVig 'iirru) cpjicnv.

KEO. 5-'.

" 'Ava?7j3j KeJt^Ti 'dt^g id oon' ^ dKHcmTairav (Bavoi (pcovLu a-n' aKbaTtTi ^avo) V. I.

T KejLoiv tQ KveAH K^ ctf a^de^y^ig di/tuAia 7* yiig-) oti KejLoig n^ Kueico 'Zi^g t ?\gL6v V. 2.

twn^ <t. /ui^' tQ 'l(rec/LY\K cPnAiy^rcriTaj. ,, 'AAA' iTretcf^ri roiiircov cpHoi 7^ '2>^^ -S^S ^-

edixit, deinde eorundem Assjriorum poenam lalius narrat. ISiamque illo tempore
ait, cunctos equos currusque destruet Dominus; ut dicat: universum bellicum ap-
paratum praestabit inutilem: cunctasque tuas urbes perdet, quamquam ex his ali-

quae satis firmae multoque munitae praesidio esse videantur: cum iisque peribunt
quotquot tu daemoniaco cultu prosequebaris: nam vocabulo veneficia id denotat;
nempe incantationes auguria et quaecumque huiusmodi apud eos fieri consueta.
, ,

Ergo ne respondentes quidem per oracula erunt sive divinationibus oraculisque ,

utentes: quia idola tua omnia titulosque supremo tradet exitio: ita ut ne si volueris
quidem , veteres ritus tuos frequentare valeas , et opificia manuum vestrarum ado-
rare. Excidentur etiam luci , in quibus superstitiones vestras agitis : civitates de-

nique omnes destruam. Atque ut summatim dicam , ira ac furore commotus ma-
ximam gravissimamque vobis poenam imponam atque perniciem ,
quia mea nolui-
stis abstinere terra; sed hanc quoque praeter beneplacitum meum depopulari vo-
luistis. lam ubi de futura poena Assyriorum dicendi finem fecit, propter illorum
adversus Hierusalem ausum , ad populum verba convertit nunc opportune ingra-,

tum iiUus animum reprehendere adgrediens. Quin adeo tribunal quoddam statuens
propheta , sic ait.

CAP. VI.

" Surge et iudicio discepta cum moutibus , et audiant colles vocem tuam.
Audite coUes iudicium Domini , nec non vaUes fundamenta terrae quia iudicium
;

Domino cum populo suo , et cum Israhele disceptabit. ,, Sed quia tot tantisque
 ,,

200 THEODOni MOPSUESTEjri

c/K Boi,€v?\.avog ^sm^^naiv ctl-^/uigi.Kcoaiciv vief^igzL a,v KQjiaiv 7rDiY\(m\fji,Lv tS tz 'SibS yJi,KAi-
-,

vcov H!^ c/^'|ojW-a/ ycQjLTaq to te opm ^ g^ ^owung ;^ to5 (pd^yfci^, a ^zt^ii^v ^iv

iJi^nTO 7t> aLvcteJi^i/.Y\TOV (y)ceivo t^ aosuexcov Tikri-^Q^ iTnXyjXvdvg tyj 'li^ovauXYifjt, f(^
,
xj Travro^ CTffir gl^y^&gK cfjicarapf^ivov ivTrDtQ- ad^ ov <^y\ ^ cp6/3^ '5/$ )^ t ttoA/v ws
gl;605 iTnKeiTO TJ^lcT?-©^, gim a-S-gpOV Vg)Cg^ TO 'So^yW cm/^ja "i^iV CV iCtVTOiq ihjilfJtr-

fJUiVCL 'ry) 'Ze!^ I^^^Og /Uiyt?\gL (P^VOWUTCOV ci^lOTngol ^ OVTOI ^clf^q T KQjLCnV "iOOVTaUf

tslvtIuj, ol (^ dzcLTctf 'T]^^ yi^voTCOv il-^' «5 oiv ice^TY\QjLov ng.^craj^ (t J^ii 'Zt^(fii?sv 'T^
'l(r£pt}iA/7Ziry T dyvcojnpautjluf 7roiY\(rcu; '\jzsd KQX^ntiq Tolg <i: /^pivcn t *^y>vofcov ^^ iicruyl

B^aoe'
^^'^ov cjk (t^Hcncu; t ^ov Aiy>VTZt '2S^5 oLUTiiq' " P^6$ jm,8, tj' iTToin^m, cn^ yi ri Trctp'

lu>co^Xn(m 00/; ,, 'AA/\9^ ^ to /*gy j^ (^ aosie^ov cTJtP^ cpMoiy OTra? 1%gv, 'oa-lw tb
TE T^ )OYi<hjmpvia4 fjua t^ <tt%i t;/-<^5 Trapi^YiTi t "^TToJet^iv l^^iTzzi) q t'//t7i' Xiy^v, et n
. jbUices^ n ju^yt TmTroTi X^v7iyi<Q\ TroLp IfJUH,) ei Tn^mmK^ n (^Xai^Mcdv v/uigig^ ej >^7n\iigi,

i{ff^Tva^-) « (pofiTixhg iv ncnv axp^Lu vjt/AV gi-S"' d)g af iiJ\ ^zi^g '^vrct pcovlw i^vrcav
" '^bTTOTC^i^-n jm9i ,, (pnoiv ivct iiTrYi X.i'}^, ei 71 i-^g' Ji^ofjuauf yC), av dAn^t^cov Aiyvig,
eT-3-' m$ (Xi(nco7J7i)cc7wv )(^du7ni^ SfJ^ t c!WjetJ\\(nv , <t. Sjsf- to fjunJlv 'i^v 'T^ ihn/u^^cov
V. 4. •jJsTO TO ^8 iXiy^v -^(LJig, iTTciy^. " /^;6ti avnyocyiv ^n cjk y\g hlyuTrfa •> ^ o^ o'/;c«

JnXeictg ihv^cdcrcLfJulcju cn' )(^ d^a7n<rei?\9L ^oires '^f^a^Tni t Mcotrlu) (^ " ha^^v i^ Mat-
ezo-jM'. „ 'AAP\p^ p« 7«to /<pi, 077 cn 'S^^ 7Tna-av iXTnJct 7>is ot;7W 7nx.e^g a7n]K?\ff.^aL
JnKeiou;, Mwo-^ re k^ kaQ^v (^ MapiajW. v^m^iTcug tb ;{^ 'Ztf^nysjuS/Joig t^ c/^pgas ;^w-
V- 5- (mjuSfog 'Qtv'mg. " Aotoe jm.« /Lwn^mi ti i^iiX(£j(jztTO x^ o-S BitA5t>c ^acnKtCg Mcoaj^' )(c^

7j' d7f^;cei3;t caW BaKctafji, i]6$ t Bg&)p *^^ ^p/-^ ^oivwv 1<i)5 i« rotAytA, o:7&j$ j^wcS'^
i). 307. n Ji)(0Jio7Wjn iQ xfej««. ,, "hK?^ j^ '^jzffo/JMn^mi ^ ^ v^ ^ Ba^;c t MojotjSiTZirv jSat-

in eos collatis a Deo beneficiis, ingratum nihilominus animum retinent, cuius cau-
sa etiam babylonicam pertulerunt captivitatem , sane perlibenter iudicium instituam
inter Deum et illos : sumamque iudices montes et coUes valiesque ,
quae antea in-

numerabilem illam exceperunt Assyriorum multitudinem Hierusalem adgredientium

per omnes extra locos dispersam: unde plurimus urbis incolas timor inceSsit; dein
repente tot habuerunt circa se proiecta cadavera hominum tanta nuper superbla ela-
torum. Digni certe fide testes hi erunt in iudicio ,
qui et spectatores fuerunt. Mox
tamquam pro tribunali sedens , et iam convicta Israhelitarum vecordia , coram iu-
dicibus rerumque testibus , introducit postea dicis causa Deum ipsum eis dicen-
tem: popule meus ,
quid feci tibi , aut in quo molestus tibi fui? ,, Profecto res as-
syriaca quae fuerit, constat, et qualis vos providentiae meae demonstratio extitistls,

Superest ut mihi dicatisnum parum vel multum , a me contristati fueritis , num

aliquando nocuerim aut omnino molestus vel gravis , visus vobls fuerim. Mox ,
quasi
nihil contra haec hiscere audentibus " responde mihi ,, inquit, quasi dicat , fare
age si quid habes; admittam enim , si vera ioqueris. Tum ceu illis prorsus sllen-
tibus conscientia sua convictls , et Dei verba nullatenus falsitatis arguere valenti-
bus, pergit dicere. " Quia eduxi te de terra Aegypti , et de domo servltutis redemi
te; et misi ante faciem tuam Moysem et Aaronem et Mariam. ,, Num ergo haec
mlhi retribuis ,
Moyse Aarone ac
quia te insperato tam acerba liberavi servitute , , ,

Maria ministris ac ducibus tanti beneficii utens? " Popule meus memento quid ,

cogitaverit contra te rex moabita et quid responderit ei Balac Moabltarum rex et , ;

 ,

IN MICHAEAM CAP. VI; 20!

t\U?^(n Xj) 70 lyl(p< 7« JhKOUUi' UX^ ^ TraKTWK gUcAjAPV U/iJy g?) 077 ««70 ctil(^OV
vm^ v/u^ OKmtm r^ t dehKei^v v/t^g tfh-^^^TOiv, Tmvrctg -n ounhq y^ TroXXYtg i-n-

fA,Ci>pr<pa,[zujU T^ oi(pet<:^tet4.

Kfit) (-Tretetii jw-xi c/lfe /uuav dvTjppwOTV IJi^TO 7U il^y]judpct^ d>g etv (mjuvt^^a mog Ttt^iv v. e.

Tr/ AstoT 7^Y\^v 'Z^<pv\vi\g Ijc t lx«v&)y 'Ztf^atoTrn Tvideh (proTiv. " 'Ev tjk/ Kg^^^^^oo
T xi/e/ov; oLviihYi-^iiaJi -31« ^« t^-vjiV»; sj '^? ^ '^ A5f« '^'^ Ag;^yr(^, oyTz» (Photv

iMy^f^Af ^
,

07J i7re\<tv\ Sj^ iTUVTUV TfoXKajLg r ivipyicrlaig AyvwfjLcav yi^vcog, 77 JV

/*/-« TTDiricntf 'Zir^arfUv, 'ivet vuZ y>uZ l^P^^/Bcof^oLi iQ ^5, iiTnp i/ucstVTvv S^ T^ %'o7rwv
e^ejLoa, 'T^ otKacav; ^ tt&JIj (pavd r ajjrt^ efbKOUjJTwv OLvn^jud^og; " E< )(gL^XYi-\ofjLaJi v. 7.

a/;7ov c* 6Ao^t/7w'/(p6OTV c^^ /us%Oig ct/tctvcnotgi « '2«?;ep<rJ^|gra/ xu^i05 c^ ^Kiacn Koidv,

r cv fjivotaai "^^/ns^^v Tnovcov; « efbaca <ts^TOTO)(g:. [ta V7n^ dcn^actg p«, KoLpTrcv KOt-

Xia^ [Ji^ii vtAo kju^ixau; A^v^g |tt«; „ 'Clg yb ^Tro^ayTCdv dtmSv 71 (^ 7rDtY\aTtf 'Ej^o--
y\HAV awnig '6m dtQpLTrelct t^ ^aztvTHg ayvod/m$7UxjY\g-i 'inta (pY\aiv' c^tXgLcrofjLaji (pY\cny ojutvv p. aos.

«t^5 ei 'Zi^^gcuyt^t/uu 0?\9J(sis.vTW/L(ptTa, /{p%a)V cvtoLvaicov , n ^Xtacflctg i(^ fjLveAaJ\ot^

KQAcSv Ti oumS ^tv^auyoLy^t/uu (^ -zs^i^/SaTwv, >i £i 7a fuj^TOTOt^g, r/j' i/L^S ^oy«/<^7wv
flM/7B(/'' ^z^atLyLyja -i
cog a,v t^ 4'^;^$ a^piXoi) t a/u^Ttctv t^ Iftwg; 0^$ q tslvtIw tQ /\gLH

T ^^^ejietv "^^KQjivo/u^og 'Z^(pY\Tt}g (pnaiv. " 'A:;7>»)/|2A« cra/ av-S-g^^ 7J ^^APv, (^ 71 V. 8.

KVtt.og OK{!^Y\Tei -©^^ crS, cii^' >i 7« ^ieTv KQji/mgL-i (t a,yi7ra.v iXiov, }(ctj %Totfuj)v If) tQ
7rop<^'i^oLf cn bmaw Kvtta t «diS (r«; ,, Ilapgs <A) (p>ia7v oA9^y7w/<^7a (^ dvaicSv 7iXy\-

^og (^ 'Zi^ie^jSTO^wyy 'Ztf^Q-KO/uut^lui' «' JV' (TOi (p^VTis dl^t/\giLan^cLf to -S-efov, OKetvoc S/g^-

quiJ responderlt ei Balaam filius Beori, de Schoenls usque ad Galgala, ut agno-

scatur iustitia Domini. lam tu fac memineris Balaci quoque regis Moabitarum
,,

qui ad se contra vos vocavit Balaamum ; hic autem primo quidem ire noluit man- ,

dato meo : postea profectus , nullatenus maledixit , sed prout ego volui benedixit.
Quibus ex omnibus compertum vobis est , me rectum ius pro vobis semper perse-
cutum conlra adversantes vobis Iniuste quos omnes absque ulla venia punivi. ,

Et quia nullam contradictionem verba baec patiebantur patroni veluti perso- ,

nam pro populo propheta sumens, haec alt. " In quo apprehendam Dominum? su-
scipiam Deum excelsum? „ Tamquam populo hoc dicente, sic ait: quoniam muhis
beneficiis ingratus fui, quid nunc me facere oportet, ut Deum mihi recuperera,
a quo moribus meis me seiunxi? Et quomodo placitorum eius iam studiosus vi-

debor? " ISfum apprehendam Dominum holocaustis, et vitulis annicuHs? Num su-
scipietDominus mille arietes, vel decem milia pinguium hlrcorrun? Num dabo pri-
mogenita mea pro impietate mea, fructum ventris mei pro peccato raeo? ,, Quasi
ambigentibus ipsis quld agere deceret ob vecordiae tantae remedium sic ait: num ,

illum placavero , si holocausta vitulorum anniculorum obtulero vel milia aut decem ,

milia arietum ei adferam atque ovium? Et si primogenita generationum mearum

ei exhlbeam num ex anima mea peccatum delevero ? Huic vero populi dubitationi
,

respondens propheta ait: " nuntiatura ne tibi fuit, o horao ,

quid sit bonura, et
quid Dominus requlrat a te , nisi ut facias iudicium , et dlligas misericordiara , et

paratus sis ambulare post dominum Deum tuum? ,, Omitte, inqult, holocausta et
victlraarum multitudinem, et primogenltorum oblatlonem. Quod si tibi curae est
26
 '

202 THEODORl MOPSUESTENI

(m^^ctj aTnp a.yct)div aui 'Zif^aiTct^iv <^ iQ MaxTicog Troieiv 6 «^6$* thhcl <^h ^C/to; /V

op-^itu lcp' tiTmvTCov TWi^ T KQjiaiv j(^ T cfhK.ijn^cnctv > ^-3'

Itu c^Ag^v 6<petAetg "^cro tQ

^i^v(^ TO KpetT^ov, i{^ 'Ivct Tma-cLV r t^WDcLTluu aoi (pikav^Q^mouv ti h^ ovfJUTnl^eieur

l^J^etKVujL^og ilg G^ Tnkctg Jj^tisA^;, ^ 'ivct Trctpicntdjcta- /uS^og vi iig to ttclvtx %07rci)

m cfhKOUJUTzt ju^TiiVoLj dicj^' A2^ Q owjTOfA^cag iiTreiv to a.yt7nic7ig kvsjlov (^ diov trs cJ^

oA«5 -T^ KctpJ^ictg cr8, ^ c^ oAng t^ Sj^g^voictg (r«, (^ c^ oA«5 t^ 4^;^5 o'«> }^ acytTnjaig
p. 309. (^ ^«a/ov aov wg aictVTOV ocmq iipinv TniAcLi S^ Mcacncog- "QcvTzt cf^yi ju^ndi-i (pncn -,

'W^TlJLiPTi^ dvaiC^V OVTZL dnd.

V. 9. " C^covY] KVoiH TVi 77o'A</ 'fhicXn^aiTajj ^ t^ atoai (^o^n/t^ng ro ovo/mct caml. „ E; yb

J^r, '^VTCL (f))jOT Troioing^ (pcovy} rig 3^8 (^c^fYiOiTouf w jniXig la c^khvtcl ctuw TWiSazL^ 'ipyct)

Tg (^ vojuipy l^e^etKVvazt r d-ei'ov:, co^ (^ 'fki TrctVTOg KiVcJ^t/JUif t^ diictg d^mju&^Hg xm-
cPijiipvictg G^ cv oujTri }(gs.dis^Ta4 -^ fLHehvog AuTWpS efi^^ouf Treipuv' iiTcx, Ti^cttviTDCo^g
V. 10. TTuAiV 'Zir^(pinyig %i7ri 'Zgf^g outThg (^ Asjok. " AKai
'^ (puAw, Tig jcoa-f^iytai TToAiK; ^m
TTvp }^ 01 k(^ dvofjca ^craveA^cdv dm^vpng dvo/jiptg /^^ jU^ v/3picog cicf)Kiocgj ,, Ootz ^
^fl oVov Tg iioa-fLyiattf TroXiV' T^vctvnov ^ olutIw a,(pat'i(^<i' ovTi ^ 'ZD^^^vojm.©^ ctv^p ^
/-^ TioXhyig i^ '6hfJciXeiobg r ti^^^vo/Luoiv l^yi^ojtj^oq, }(^ tioXKyi /u^ i^/Sp</, tioAX^ Jt
occhKicL av^c^y ^ tnpcf^ctvei r TifjccoeJictv' d,(pctviHai ^^ ov^ ^tIov TW^g oi '^iOTOi r TtoXiv o>
V. II. tcovutJVig. *' Ei (hji^co^atTOUf cv /SpcnTPjffco gxL^/LUoc c/^A«; c^ (^m t^Qtov cwTtSv pcai-
V. 12. ^eia^ cviTfhyKTcLv -y f(^ cwoncoujuTzg oujtLu i?^?\9wu '^^Lcf^, f(ctf yi yXc^osa, curmv v-^co^
cv Tz^ ^o/biff-Ti fluWv; ,, 'Clg yC) ov^ oiov te cv dvco/Lc^Acp tb )(^ dviaco ^vyc^ (pctvltuoLf

TO J^in^OV-) Y\ <^^fMCL chcfbXOO/LBfJCL (^ ^it^OLfJt, f^ CL iVtTS^cfiKTZL '^itQ^aLf , iirmg Hff Oi

p. 310.
(^ T^ovTov (^ oIk&^ov (>k 'S^^o.v fMcSv aZ^ovTig "^SmP^vaztjf J^wuyiaoyTOLf t^ 'Zt^jovmv
TTaVTig yt) ol 'IgiHTOi ttoAiv olKovuuTig 4<^«^^ '^ avt^oSvTzg i(^ \a^y\(pcLyco K/c^y\/u^oi «^-

Deum placandi, illa fac quae tibi olira facere mandavit per Moysem Deus. Quae-
nam haec? Rectum in omnibus exercere iudicium et discrimen , ut bonum malo
praeferas: quantam poteris benignitatem et misericordiam in proximos tuos expro-
mere : paratum omnimode Dei voluntatem sequaris. Dicit in summa di-
te esse ut :

liges dominum Deum tuum toto corde tuo et tota mente tua, et tota anima tua; ,

et diliges proximum tuum sicut te ipsum: quae quidem dicta fuerant antiquitus

per Moysem. Haec facito inquit, quae Deus prae victimis aestimat. ,

" Vox Domini civitati acclamabitur salvabitque timentes nomen eius. ,, Haec ,

si fecerit, vox quaedam Dei esse videbitur civitas, beneplacita eius faciens, et opere

divinam legem demonstrans: quo fiet ut in quovis periculo cives eius divina tutela
protecti, nullam molestiam capiant. Exin adhortando, rursus verba ad populum con-
vertit propheta. " Audi o tribus et quis ornabit civitatem? Num ignis et domus
, :

iniqui thesaurizans thesauros iniquos Neque ignis or- , et contumeliae iniurias? ,,

nare urbem valet, quam potius destruit: neque impius vir multo cum studio pec-
cans contumeUose et inique vivens vitabit punitionem. Pessumdant enim liaud
, , ,

secus quam ignis, homines huiusmodi civitatem. " Num iustificabitur in statera in-
iustus, et in saccello pondera dolosa? de quibus divitias suas impietatis impleve-
runt, et habitantes in ea loquebantur mendacia, et lingua eorum exaltata est in
ore ipsorum?,, Sicut enim in anomala et inaequali statera iustum cerni nequit,
neque pondera fraudulenta et vitiata recipi; ita nec illi qui opes suas ex iniquita-
tibus augent frui his poterunt. Nam isti omnes civitatis incolae , cum fallacia vi-
 ,

IN MICHAEAM CAP. VI. 203

" Ketf iyo a^^Of/>OLi r Tmvx^eLf oi' ai(pctvioi vji^i cu/ r oi/£f/:>Ttcug cumSv. „ ToictvTzi "• «a.

yb TTOiowuTct^ TYi TifJLOdejLct Ttkin^cL; t?j I/a^, a.TTctvra^ v/ui^<; avaT^Q^y r a/SJp-ncuq ""^bTivXcS

r vjuutripcuq. " lli (^a/^axtf

'^
^ ov ftr\ ifA.7ikn^vi(;. ,, Ett oA/jpv ^ t 'Z&^pijovTwy ^- ^- "•

7a%a)V, «X 6/5 T6A(^ ?^er$ cu/TZiiv t ')bm?^\jcnv ->

ct<^cu^ii/j^(^ oumSv <J^ t^ TiftcoejLa^.
" Ka/ (TVffjfOTOa^ o/ (7or ^fpt^ o«v<56cr<i$, h^ ou jw.») <^ary"3'Jj$. ,, 'H? mtorcd ^ «a%//SA«-
3;/(r>j t^ TTtfp' gjtfcS Tiftcopict' ^ (^nT^/S^fjoq kyzhivew r >(gLKol)V r Tretpctv^ nJkiJiC^q Jhvv[a-y\.

" Ka/ ooDi av Sf^^cm^cnv •> ilg pofA><pouctv •©^^c/bd^oDVTct/. ,, Kav ^ '^*^^ (^&^-^ "^5
Sj!g^<pdJylv cfi^yi<; rri r tiuM/mcov T»ju,ft)giat, /c^^AM^dj^tr*? Tmvraq. "' 2u (2Z7gp«$ iAcuav, *• «^-

^ ot; jM,« aAe»4?' «Aouov >i^ 'nomoiq ohov-i x^ ov [^n Tnyig otvov. ,, 'TTnsmcrav ^uJu tyj

<r<payri rQ TwXifta, iicfl rp ttovcov "^^roP^ucnjs ^; ititoq r oljceicov, iTretJ^ nkvraj^ ouuihq p. »n.

d(paviOV(nv o)g ilxcg ol 'm>Ki/Juor Thrv y^ /SouAgTct/ cO oAou Agj^v. " Kct/ d(pavi^ricnTOLf v. le,

vo/AAjmsf' /\5t« |M.«, (^ imvTct \pyt oUh 'A^a/3- ;«^ iTPspdJ^Ti o/ r (^aXoug cwrdv , 07mg
^ss^J& CTi ilg d(pavi(r/^v , (^ G^ i^ctToiitouujTa^ cujtIuj itg (jveAy/<}iv, j^ ovetJh ?\s^s ftn

AM-v/ovTct/. „ ToT? yiuZ amuvTzt a 'fhi tyi r iJcfhoAcov -^pyicmetoL vo/Ai/^ scpu^T^gTS, /u-
fjLii/j^oi rd 'Ss^^ Ti tQ 'A^a/S (t t >(^t c^etvov jBacxiAicov, iTr^jaujua^iVTzt u/juy d<pa-
viSryicnTctj cruxi v/juv co^ aTniVTOLg Gffir i^codiv he^VTCtg v/d^ r aTmhiav cwej.yf^d wi-
^*i<^ dav/^^ovTct^ r %<m.vT!w v/jl^ ''Qh td ^i^S^ fMQtl^oXluj , ovetJi^iv n v/Jutv lcp'
Oie VTnp T^ 'uP^vo/iiAcug myrov^T^ t^ oiyceia^' cv J^ Throig t^ i7m^ii<J0/j^yig djuTvlg ti-

fjLcoQjLOu; r dTretXlw iipt\}ta>g-, i^rig TraAiv x^ to iicodvg Xiyl tzx? alTtoug r hmyi^ajf /JUiK-

ApvTWV djLnoig-i cv %Y\/j{gi,Tt ^pfwa r d<pv\yy\<Ttv dtnxSv Troiii/j&^og' iTrei (t (r<poJpa wo/<pT?gy

ventes , et superba utentes mente , nuUamque Dei rationem habentes, necessario

clivinam vindictara experientur.
" Et ego incipiam te percutere: delebo vos in peccatis vestris. ,, Qui ita vi-

vitis, mea percutiens congruo peceatis

ego castigatione vestris modo omnes pessum-
dabo. " Tu comedes, et non saturaberis. ,, Brevi enim partas opes tempore tenens,
baud usque in finem iis frueris, quia tibi poenae causa eripientur. " Fientque tibi

tenebrae , et declinabis , et non salvaberis. ,, Caligine veluti obrueris ultione mea

cuius vim declinare volens , non poteris. " Et quicumque salvati fuerint, gladio

tradentur. ,, Etiamsi brevi fortasse tempore evadere videaris hostium uitionem , at-

tamen omnino capieris. " Tu seres oleam, non ungeris: vinum cultura pa-
et oleo

rabis, et non bibes vinum, ,, Belli stragi succumbens ne laboribus quidem tuis
,

ut par est, frueris; quos omnes ab hostibus vastari consentaneum est. " Et dele-
buntur legitima populi mei et omnia opera domus Acliaabi. Et ambulastis in vo-
,

luntatibus eorum ut darem te in perditionem et omnes habitantes in ea in sibi-

, ,

lum, et opprobria populi mei accipient. ,, Tunc omnia colendorum idolorura legi-

tima quae observabatis , iraitantes Achaabi et aequalium illi regum exempla; coa-
cervata destruentur, et vos cum illis: quo fiet ut exteri omnes vestrum exitiura

spectantes exsibilent , et mirentur tantam vestrae fortunae conversionem , vobis-

que exprobrent quod peccatorura vestrorura causa haec patimini. Atque ita even-
luram illis uhionem minatus exin more suo dicit causas futurorum eventuum , ,

sub lainenti figura narrationem instituens: decebat enim apprime prophetam sub
 ,

201- THEODOBI MOPSUESTENI

hc/hpjufjS Tv X^M^' "^^ ^^ ^MOTv;

KE$. Z'.

V. r. ^' C/yttpi 077 i-^ii^&lw ooq cnjjtjauyuv >(^^fji,tw cv a.^i\ra>i (t a/g 2^(pvAA«e/^ cv Zv-
y^T€f> ii^ vTRipy^VT^ ^o^uoq' tQ (^ctym <sr^Tvy>VA i7ndC{M>t(rtv « -4^^' jW'». >5 'AAA^
p. 312. y) ^dui^v 'iTrefot /uipi ^ouvtIw t ^ 70 ^iQS^ pOTrla/ fBAiTtovn T A9t»> «; fAr\Jkv(t th-
)(^07uLv\q 641 ojwmq a,va,(^cuvi^aji KOpTrov "SiSto y>iuj 7» 7iu%etv itt airmq *z^a.y>fji>aj
o7ov av et Tig Tm^i yicop^qy w Cf KJ^^cS d^ejta-fjis TramAo? 'tyu jcapTmv "^S^AwAptwv ,
3(gi.?^fjuluj nva. avn ^ary/ufJtTuiv «ut^Am t t/^ KopTmv
avhXiyiv oivay)(^^ojL^Q^ ^ ti cv
iv^oQjiazg c/tcmiflew ilad^ ryj h ^^uy^iS TrapovTQ^ ^Ci^vaf /u^ ov^ gvgi-
cfpay/t^Twv
ffiteov, ©^(puAA/cTo^ J^ •pva^ ^€^^'^01^ mK>!iyav hret <t. vujj r )CSH^^ f^ ^CTtvrlu/ xa\-

J^/uipv'ia,v 'n ^ '^juiXetav t -Ze)^^ t 3^8 ^^W/fcWFia/ g/5 ajuThqy avayKajcog 7^ t8 -^o-

(n(ieia4 ^^ 7^ dpiiyig d^ KopTrovg 'fki^Y\TovutjT©-' , avavil^ov cv ainKTiv auwmg TmvnXcSg

iveJ.<nLCi> TO ^AeV* iiJ\ ^wu dTrapyljj nvd, cv auuTvlg dva(^ajvo/u(kvlu> ^v IJ^m' ^^-
/uia <fi /mpi Tikei^ ;^3i?>fx« 7»7» 'votOrmv \J^v' iTretJ^ y^ 6k '}^ Tp Kop-^v TgA«07)i70$
Ps. ctv. 36. tid^a/u^ dTTop-^g ^^fJujBdv^lv ^ tSto cfi l^ (^ id -ZtrfcotoTOtiy.' ^o^v /u(s/,Hff.ptog AaviJ' *
(t iTiuTu^s Trdv *ss^TVTO)cov cv yi^ klyu^Ma-) d^n-apyjw TmvTog ttovh (WJtSv cv '57« oxji-
vcu/Jt^di Xdfj,' tSto l^iiMTaj fiTretv otj ^t 'uze^/SoA/t^ 7^ dKopma^ l^dv//Aa /ul% ^t-
i%iv ivpeiv 77 ci/ ojUTvtg, dTrof^g rd^iv im^^v JxjjjdfJ^ov.
i).^3i3. Ktf) '^ju^oiv
;Cpt7cp3&i>' c</ dv^QopTtoig 8;^
'^lg befh^jujtg'

vttu^'
" o'//t{p/

7m,VTig
4^;^
iig
077 *)xTo\a>Xiv

atjuc^iTzt
iii^^hg
c/i^^OKTd/ , %)cgt.TQ^
'^^ro 7^ 5^5,

t tjAjioiok
^
V. 3. ca;7^ OK^hi^ncnv OK^At/Bri' ^' 70 ^;«)v 7a$ ^'tpa^ ojnxSv iTDt/t^^a^nv S,^^v alrety

gemituum forma condolenlem nimirum , patientibus , et eorum sibi peccata sumen-

tem. Ouid ergo ait?

CAP. VII.

" Vae railii! quia factus sum ut qui stipulam in messe coUigit, et racemulos-
in vindemia, cum non sit botrus. Primitiva comedere desideravit anima mea. ,,

En mihi lugere subit, tantam populi ad malum inclinationem videnti, ut nuUus

apud eos iustitiae fructus appareat. Perinde igitur ego patior atque agricola, si mes-
sis tempore cunctae illi fruges depereant, vilemque stipulam loco manipulorum co-
gatur colligere: vel certe in fructuum abundantia, raanipulorum penuria laboretr
vel vinderaia instante , botros nullos comperiat sed vix breves racemulos coUigat,
Sane boc tempore ,
post tantam a Deo his impensam c\iram ac sedulitatem neces- ,

sario demum pietatis alque virtutis fructus expectans, rara apud ipsos omnino com-
perio bona opera: nam nec primitias aUquas apud eos videre est, quaraquam id
maxirae optabara. Etenira sicut ex maturis fructibus primitias solemus suraere , id
est priraitivos ; unde et beatus David: et percussit orane primogenitum in terra Ae-
gypti ,
priraitias omnis laboris eorum in tabernaculis Chami hoc ; dicere propheta
vult: in magna sterilitate, cupiditas me incessit inveniendi aliquid apud ipsos, quod
primitiarura loco esset.
Et ploratibus insistens " vae mihi, anima, quia periit pius de terra, et qui
emendate agat in hominibus non est: omnes de sanguinibus iudicio contendunt.
 ,

IN MICUAEAM CAP. Vlt. 205

^ Komtq iloltviKiiq >hy>t4 i?^?^n(n, )(e^^fA40v AfV^i djJt^ ^. „ UcSq jh ov ^^lwetv

oe^iov, 071 (po/So? /uSJu 3bS TTtff)' ett/7o75 iiefkfjt,^; odiv HeH ^K ewpeiy (^ )fki/iuKei^aJi tS
'Zi;^ff7ixavTog l^i^KTW vravTa q MJ-wiq «5%i (povdtfK '^vjujvcLt^traJi tu l^^xAwytcptTa , 8)c ayg-

'^/uS^oiq fJUK^ TifajLew ^ cAi^' d;!^* (pOKMV 7a$ yfi^a^ c/KxewovTUiv 7»? /cTjo^* l^^t?-©^ -n

twnh ux, a.v \yy\ J\jva./uuct><; bj^juuaxi ^ oiva,y}(c/ijfg 'ZS%//3aAAefv t iyfvg Tnvrwx. Trei^Tajf,
't^ r r t^gtft^v ilenv \oyiGiav' itTa,
7rApi<nttva,<rjutJivot te 7^x015 ^v c// ^csT app^v ^
j(^-&gsry5, oLiuuiKc^v t '3>^aw>60VT0$ ^«/<^7a <^wr«, (^ 7H7r)<$ ^K^iiTa\ t it/-^7av6v7wv
7a$ a,chKioL;' 6 q t Kejtvetv g<A>t(pft)§ t c^^otcm', a(pe»$ 70 Juf^ov oe/^erv, ^^Tr^LiiKoiq
iU^v\TaJi pr\/ic^aiv' d>g oiv ^. t^twv Itty^ZtT tt%/770/Jicr|«v 0Lch)(^ y^i^J)i, 'Z&^q ct J\} mzt-
fjpov "i"^ (^ A9><(r/t(9V T^ 4^;^5. " Kflt) Q^i\'Hfjt,aJi 7a d^3a cumSv ^ ag ay\g OK^ayyay V. 4.

^ ^ctJit^m 'f^ Kojvovog cv v/Luoiug oTtomcig o-«. " 'Tmp <Aj 7«7wv c*' TTctVTiXei ai j^gf,- p- su.

Tagfiao) r^J aytdtyy cvJ^ct, JikIw ainhg-, ^ T^ 7roM/Lua>v Tmv oi<pctifi^cov tj ^^ApV
^v Ci/ cToi' ^g y6 b avg cv kcuvovi ^uA« yi^vcog, oJa (ioLJi^cov, olttco/ ojutv ;^7?£9"iV ^
0Lva.xitmi r K^ /uuiP^ S^^pdtpcug, stt» Ky fJUK^v ojTratAjTtt v/u^ d(piAc^ tdl oLyt^rct' r^
(^ K^^v cv ea J}\ Tv /^i^-S"©- ^^^oKOTnjarcx^ ryj a^iyi/^Twv v/LUiTi^v-, aLva.?^y>v

iTtu^ca Tvig fO^T^o/u^oig r TifJLcopieuv . " Ovauf Hajf iKcfifunaig <r« r\)(^ai' vuv ioov^ >t?\.ctv^-

/uji cujTtSv. „ UcLf)a,yiy>viv h y\/LUi^ rS efhujuoui at Jixlw rp 7i^Y\fA,fjLiXv\ji(_QiTu>v , vTn^ cov

J\\ vuXi ai ^zt^cjmA (htKovcroui Sj^ r^ i7my>/L^cov )($L}t^v a,l(Qrcu/'oju^ov , ottooov iXvfjLcuva

artvTiit tJj /tz%i tv ^I^y poTT^.

KoLf J^etKvvg r^ iTnXdjao fJ^cov ajuroig )(ff.)tci>v 70 fAy,%^^ " fJLY\ n^^7n<rdjiri cv v. 5.

<PiA9/?, f^h Q lA777^g7? '^ y^ynfj^oig' t^ ""Stjo avytcoiiy cra (^v?\gi.^ajj rQ oLvaLdi^ tx auTri'

Jion ij6$ a.Tif^l^<i TTU,ri^-i ^u^TTip i7rctvi<^itJiv ^r fJLt\re^ auii\g-> vvfjL(^Y\ 'f^ r ^y- *• ^-

unusquisque proximum suum pressura premit, ad malum manus suas parat. Prin-

ceps poscit , iuJex pacifica verba loquitur, desiderium animae eius esL ,, Quid ni
digne plorandum sit, siquidera nullus Dei timor apud eos usquam est? quo fit , ut
nemo qui officium sequi veiit invenialur. Cuncta horura crimina in caedibus ver-
santur, quia non sustinent levia peccare, sed ad homicidia manus intendunt: unus-
quisque pro viribus , doloribus angustiisque proximos sibi pauperes irretire cona-
tur , et ad patranda scelera aiacres sunt. Praeterea princeps aequitatis immemor
pecuniam poscit , atque ob hanc dissimulat peccantium iniquitates : iudex autem
oraissa iuris dictione , blandis utitur serraonibus , ut his iniusta sibi lucra conci-
liet , ad quae anirai cogitationem intentara habet. " Et auferam bona eorum ,
quasi
tinea comedens , et ambulans super regulam in die speculationis suae. ,, Ob haec
in absoluta te constituam bonorum cgestate , more tineae , hostium manu quicquid
est apud te praeclarum destruens. Nam sicut tinea in ligni trabecula existens, via
gradiens totam illam vorat atque consurait ,
particulatim corrumpens , sic ego pau- /

latim bona vestra auferam; et postea,secundum tempus quo magnitudinem pec-

catorum vestrorum speculatus fuero, congruum factis suppHcium inferam. " Vae
vae! ultiones tuae venerunt; nunc erunt fletus eorum. ,, Venit dies quo tu pec- ,

eatorum poenas des; quorum causa nunc te flere decet, quia ex inlatis malis sentis
quantura tibi nocueris tuo in vitium lapsu.
Et futurorum raalorum magnitudinem demonstrans: nolite credere, inquit, ami-
cis; neque speretis a ducibus: ei ,
quae tecum cubat, cave quicquam concredere:
quia filius contumeliam facit palri , et filia consurgit adversus matrem suam , nurus
 ,

206 niEODORI MOPSDESTENI

^g^K oDTiii' 'i^poi avJpog TnxYTzq ol oivJpiq ol cv rc^ oiKCd dimi. „ Ov q /iMct J^ii <^y\cnv

HJiv) •Trap iiJiYoq g^ to-w v\ (Bori-detcf ov (piAw 'Ss^ (p/A», 8x oip^ju^ua) 'Ss^ ^P^V'
p. 315. rogj HK dvJpt ^Sts^^ ywucuitog y a^ -{^d Ct)^^ Tm^og, ou f^nZi 'S:^^ ^yj^oq, ot5 viifJL<pvi
'2«)^56 Tnv^^q' ri y6 \iz^^oKr\ t ;^>tS 'tz^i t^ /cT/a^ %f(gLs^v d,vcty)(^^H(nt dyavioiv au-
Ty\exa4, avctyiccucoi Tmvrctq i^PHg (^^riXcov ''SmeP'etKVVcnv ^ fcJVvos to t&T TnAo^ ^viaijiJipv

oTtOTretv t^vutJct/jSfjii-i S^ ro jiuytgvv i\y^lit&oLj , ei iOLVJt^ tivol 'Z^Tnn^aiiv azit^mQj.eur' ilict

M^ r ryJ >(gt.}tct)V fjulwvaiv ivo^yfiMl^Oju^og imMv aujuyidteg t ^ ro ycpei^^tlov ^"^/SoA^,

V. 7. cc
2ya> Q ai TZif xuezw '^^xi^^oiioui ) 'fhjiS^c^ ^ TrtT -Si^ 7z«r aiOTYI^ p«* iTTatciiairrLi

f^n b ^og jtA«. 3, 'AAA^t ^ ^ 'So'«7wv ovtwv ;^ tyiKhchtuv rYJ {(gLKcov, hk "^^zivyvcotPSfjcat^

T 'SbS t KMJijtApvioM' jtj^cS Q '2S?£95 aA»Toy 0£^Vj ^ TTrtp' dimi T arwTJipiai' a,vot>jtj^oi)v .^ lu/

j^ TTOL^i^i ju($t TRLVTwg cv T oiva(y)(^g c^eivoug^ olItvuZtQ^ dutJT^ t /Boyi^deietv uKiiactg,

V. 8. ^cc jy[^ i^^cupi « /W'«3 071 TTlTlfoOH^ (^ OLVOL^'(JOfX,0UI' choTl iat,V ^ THJpciOdw
fJiSi 6;^e^
c# 7?/ ajtOT<i , KvejiOg (pcoTiei fJist. 55 'E^g$z</ cTm /^ci tote ^ '2&€?5 (J^ 2f*«5 5 J<^ jtJiJtKigv.

yi TfdvToiv 'tt^g G^ ^lJ^nfjuuHg Kiyivj o)g ^z^tIov vfJuv to g(pn'«A^ jtJipi TnaiirYi' OLVct-

^aofjt,a>i ^ T '^cojL($i,Tog t^ poTTri tJj •S^eia* &)9i6 « (^ <^'ik!w aKoitvg cv jUAsacd TnTjhp^fjLam
V. 9. ';^''
}(gi,HO)V, cAwa (pa)TD5 /tcoi ^^SLfjL^zi^TipoL '^yiatTO^ tQ diH ri I^Oil-dretoL. " "Opytw KveJiov
p. 316.' TJ2«70i*a), OTJ rijti^Ttiv dxraS-i 'icog cfli)(g^coirYi t J^ikIu/ fjLn^ (^ Tiomcrvi 70 KejLfASf- ]"'«* ^ o^a-
l^ u% ilg 70 (^0)5, (^ o^^fjLOLf T J)f(0:jjocrujiluf cwnl. 5j Tm^ /^u ^ op>ii$ cum/ (^ 'rp Cl/TgCi-

•Siv KvTme^v dag r\ji^Ty\}tcog iTretesf-^lw' Trot^i^i Ji juipi t <fh 70 ^cpefrioy jLte^j^oXlw , au-
Tig /jst J^xJ.(rou; vinp ouv Tnyrovdu is^^ TTuvTrov t i^^cuvovitov cietijccog, ^ J^ri 7^ ""^(Tro-

vetfJLot^ ji{pi 70 J^'ii(^ov cv T^ KoJiai' ovito li jui^ cv rri P^gLfJLnsr^TY^Ti t^ olKeioov )(gL^gag

aytdwv, ci)<7i 'Zi^JhKdv Ti ^ d,voLfJL(p'i^o7^v jnpi '^i^ouj T yvcofjLuv 7» .SiS, ^-S"' Iw r

JiKouov cp^KTiVa^, i/utk Ti r^ ^^i^VTCov oLTniK^^i )(g,)ta>v , )(gj\ G^ riJ))i/r\)t6rctg (aa

adversus socrum suara: et inimici hominis, cuncti domestici eius. ,, Nemo tunc al-

teri auxiliabitur non amicus amico non princeps subdito non vir uxori non
, , , ,

fdio pater, non matri filia, non nurui socrus: nam calamitatis magnitudo de sua

quemque salute anxium esse cogens necessario cunctos inimicitia inter se com- ,

mittit, nemine de alterius utilitate cogitante , dum unusquisque plurimi facit salu-

tem suam. Deinde rursus post aernmnarum praedictionem more solito conversio- ,

nem in melius nuncians " ego autem inquit, ad Dominum aspiciam expeciabo , ,

Deum salvatorem meum : audiet me Deus meus. ,, Sed quamvis tales tantaeque
'
sint calamitates , de Dei patrocinio non desperabo: constanter ad ipsum respiciam
salutem inde expectans, quam etiam mihi sine dubio praebebit; eum qui ,
in huius-

modi calamitatibus petit auxilium , exaudiens.

*' Ne laeteris , inimica mea , super me ,
quia si cecidi , consurgam: si ambula-
vero in tenebris , Dominus illuminabit me. ,, Licebit mihi aliquando ad inimicos
meos ,
praecipueque ad Idumaeos dicere: vanum est de lapsu meo vos laetari: sur-
gam de casu, Deo adiuvante: et si quasi per medias tenebras in raalis gradiar, luce
mihi splendidius affulgebit Dei auxihum. *' quoniam peccavi
Iram Dei portabo ,
ei

donec causam meam iudicet, et peragat iudicium meum. Educet me in lucem, vi-

debo iustitiam eius. ,, Iram eius , et molestias inde manantes propter peccata ex-

pertus sum. Concedet tamen mihi conversionem in mehus , ipse milii ius reddens
de iis quae a cunctis inimicis meis pertuli inique , mihique quod aequum est adiu-

dicabit : meque adeo in propriorum bonorum splendore collocabit , ut manifesta at-

 .

IN MICHAEAM CAP. VII. 207

/uiff,T!w l-nuoooY^mvrr) chxmodq' tQtv ^ Ae^ 70 o-^f^oui r cfif(^07iuuLu cttm/. '' Ka) o^iTOLf v. 10.

M 6;^£9fc /tta, v^ JC^A^^ cudtIlu clI%uju]i, « Kiyovtm. ^zi^g ^, ttS xL/gz©^ diog (m. ,,

To't8 cAt ct]%wu^(Tt^ eV OK «wvelcOfg /<pi, «5 fc</l ytwag 7f7/p^vov7i t^ 'U^^ t 3iS /3o)i-

•&eta4 , og^v otTO T^ '5%i f/f^^ joyichjuiovia^ 7X3 "^TrDppmvv. " Oi o(pdzt\jL(pi ^jua l-no-iavTam

ojjtIw. ,, Ou yb oJWToq ju(S)VOV ai7niX?\cii,yii<7VfJuoui 7)1!) i(c/i.fuiv-i <^a. ^ (^ 7^5 t i^pcuvovTzev

/uioi -nfjLCdejLo^ o-^fjuoui. " NLtXl «$r«/ g/5 ;^^7ra,7}l/<$e «5 77>f7i55 c* r 6cA)75' )f\fAocL a.7^i(^y\c, v. 11.

tjA/v-^»} o§aAefvf«5 cr« Ji v\/ud^ Ofcetvn. ,, KaS7ra7>id^o->j ^ tJzto ';r^ TrvAijutcov ttjiAoO

«T/xio/ Ci' oc/b7? 7i iJsTO :^w^t^ 'i?^'* o<:fhi7rv^ujuTwv 7raTy//^«, /fpj) ^ ;5A/v^y g^^ffia

8j^ imgt.7\g.^o jL^jou TroiKiAcog, omp ouZ ^lg to. %ia.vTzt Ipyi^ofMfOiq g-S'©^ 'fki 7ikei<^v p. 317.

:toi«>, o)? av XiOJi^^eiq ^ziT^q t ^m^yue\ /t^luu l^TV\(^etOTi^Q^ '^ono ^eiav' %ia.vTy} kolj

(Tii (p«aj f(gLT OKetvov t li^Qpv oJ^a.Xei']^^ 2f«/3 totbsjk »7W5 c^aAeiip^^rri TJZera t ^ov-
7WV ot; tpsMjuucov, TWiKtAaig ;^^7raT8V7zi)V Ti (n <t (njuJ^i^ovTCdv ju^ 7roKXY\q 7^ a.(pi<^'icu;

" 'ATmcr^TOLi vofMfJigt. crov r\ Y\fA^ c^e\vv\. ,, 'Epy\[jLCt)cnv cpnoiv vzro/^^^eT? Trai^TgAJi-

'tStv /^ rAiAp) T vofJUfJLCxJV ti ci^aj.pi(nq' iTretct}] imcmq 7wAiT€ta4 ^ ou^^q (7ijuuiga>cry\q |Lt.gv,

ava-j^x^ TOL vofxtfjtgc K^TetVy oJcwip owu ilcoBttcnv' ol }(cf.T ojjtIuu jc^^yi^cL}' lpv\fuctq Ji

<t ai-)(juigL\cdcjicu; )(gS^?\g(.j^ii(7vq , ad^ajvi^i&oJi t^j yofjucov dvoiyyjy] t Tajiv iTmyi y oulu.

*' Ka) cuf TivXetg a-a y\^ji€nv ilg (JvyAXetcrfJ^v (^ Sf^ /u^U-^rf^v ac^veJ.oov. ,, llcu ^ ama^ v. 12.

T^ «i?^ vofjuftcov <x,(^aipicrici)g eh?\9i iipy\fco)g 077 claTug^Oi ^^KHcn te tk? 7ioXetq-i <t. S^-
fjui^iovuiTciui kJ) 7c cfhzoujtj iavmq. " Ktf) «} TroXetq (TH cjui 6;:^y^ct/ go^vrct/ gi? Sf^ftAeA(rfj}v
'^^bTih Tvpa "icoq tS TTS^fJLH Ivttcu;, ^ "^^ 3aA5t^«5 «ctJS ^?\ff.osY\q-i K^ "^^ t op«5 ^ooq

7« cp85. ,, '^Ivo. iiTrvi OTi TTavTcav TiiTcov x.esf'Ty\(rii(nv Oi aOSVQjLOi Tp TroKicov ThlV 3 K^
6 '2;?^(pw7>i5 ^Afjucoq J\\?\gi *, tvu ^(c^Xvi-^fJ^a, \zffo t aosvejLoov i(gL)(g. Cfftr (C^oiKOiq ^ .\mos vin. 1-2.

que indubia appareat Dei voluntas ,

qua de iuris aequltate sollicitus , ab incumben-
tibus malis me sublevavit, et qui mibi temere iniuriam faciebant iusle puuivit; id
enim denotant verba: videbo iustitiam eius, " Et aspiclet inimica mea , et operie-

tur confusione ,
quae dicit mibi: ubi est dominus Deus tuus? ,, Tunc eam pude-
bit ,
quod mibi exprobraverit , nullura me babere a Deo auxilium , dum videbit ar-
canum eius erga me patrocinium. " Oculi mei spectabunt illud. ,, Ego enim non
aerumnis solum liberabor, sed etiam inimicorum meorum suppKciura videbo. " Nunc
erit in conculcationem ut lutum viarum. Dies liturae lateris: deletio tua dies illa. ,,

Conculcaberis ab bostibus luti ritu in viis quod a turba itinerantium calcatur , et

ad usum lateris varie mollitur, quemadraodum ii plerumque faciunt qui eam artem
exercent , ut mitigata materia ad usum illum sit aptior. Talis tui quoque erit per
illud tempus deletio , id est deleberis ab bostibus varie conculcantibus te , et cru-

debter admodum conterentlbus.

" Expellet legitima tua , dies iila. ,, Solitudinem, inquit, universalem patieris.

Id enim denotat legitimorum ablatio : nam quamdlu durat politia aliqua et princi-
patus , necesse est legitima quoque perseverare ,
quibus ii uti splent qui in ea re-
publlca sunt: verum facta captivitate, legum ordinem tolli necesse est. Addit igitur:
*' Et urbes tuae venient in conclusionem divisionemque xYssyrlorum. ,, Auferen-
dorum causam legitimorum dicit ,
quod Assyrii delebunt urbes , et pro libito suo
partientur. " Et urbes tuae munitae partitionem patientur a Tyro usque ad Syriae
flumen , et a mari ad mare et a monte ad montem. ,, Id est cunctis istis potien-
,

tur Assyrii urbibus. Hoc etiam propbeta Amosus significat , dum mala quae ab As-
 ,

208 THEODORI MOPSCESTENI

V. 13. AgjztfV " 'H/te«g5e uefix,Tog (^ dvftv^H (i)* (t 'igty tt >i} ik oi(pewKr/j(iv fJ^ r f(sf.rDUcowuTafV

p. 318. ojUTluf^ *>m> KctpTmv ''^'v/\(S'dj /nff.Tm ojjnSv. „ 'E^wAcjC otrct/ ^ u/iJv •zikvi^Q'; TfoM/uucav,

'ef^tKLjU ucfkTOg I^JiAu^ov oLTrcofTCLgy oi<p smp oJUToi n :toAA«5 7^v\^^(n«Q\ t^ rapoL^g'
<t TravTzz Q TO u/MTiQpi awj u/luv oi(petvi^iiaiTaji -, iTreiefh t «z^g^TlojM.gKwy v/^uv TifjicaQjLcw

tclutIw u(pi^ir& J^tKoucLV ilpnH^g q «i^ i^pcuvovTcav aujroiq Tro^u^^OTmg n ouuiiq MXuTnt-
. KOTCOV cv rhroiq r nf^^caeieiVi ^iTri y^iTrov ^zif^Pi (^ Afitov t P\sy>v.
V. 14. « Uoi[A,ouvi
(^ Afltov o^ c* pctlBefa) cpuAw? (T», '2&€P/3ct7a ithm^vo/iAou; (r«, ^(gtSo^i-
vhTctg kJ /^9va^ efpv/^v. „ 'AA^et ;^ cru, (pwcny, a^TTfAAst^jM-svo? /te«r dvMcov ^ S^^-
^5 ;(P^ 7n)Xi{ji>cav, cv ilplwri q TV^^yft»', >^ 70 /iioy cfc>^y cmHefhi^i cntuTOV' iTreteffi oi
y,rY\(J%v oiKeictv 7\9yt(ju/^©^ 6 ^05 acpefAg t^ 1?/^ ttoM/jucov, i(^ «e^^exo-jtAgya^ amaVTCdv
y. 15. <^\)duj 'Ztf^^ctTcav (jwj aeS^eict vi/^e^oLj JithaxAv cv ^lg olKetotg. " 'Ey /«itr^i) t KtfpjM-JiA»

vi[jt,ii(70VT0L] r '&ct(raAf'mv (t r Ta^^ctJ^mv t(y Tz&g h/jUpctg rQ aucSv®^' )(^ x^ to? yi//^pcLg

i^ dl^OefioLg cra 6k yHg Alyu^^n efet^co ojuroHg duu/^^tcnot. ,, 'A^roAjfvloyTtf/ ^mot Gfftr ro-

Tntg G?tr ok^a?, ;cpt3a ^ to 'zsj^r^^v (^i^v^udvTig n^ AlyC-jrfH /^ ttoAAm? ;cp^T5%ok

ttt»T»5 T^ efwua,<piictg' ou y6 \?\s/J^ov rp rort (^ yttXi a^ioL dztu/^Tog g$w/ 7a '5%t at»T»5
V. 16. T^vo/B^cL TTop IjttoD. <' ''0'\iT(XJ[ \^vv\ ^ ctl^wtJ^cnTouf c/K TTZKmg T^ <%u©^ cuntSv. ,,

p. 319. 'l^toyct ;^ gfs«/ rot fc^ ouiriig yivo/j^a , y^ gSu* 77oAgjtA«y «t«>€P''^€P*' ««''"'^? lyvcaKOTct^

iig TtoXXJjub ^(^jL^aKeiv al^wtjlw, o^VTObg tvi ^eict Kv\<h/Ji9vict %azturv\g i7ret\y\fJt>/jSpoug
J^wuoLfjLicag. " ^ETn^a-Hoi ^lpctg tf^ tv so/^ eu/rrSv. „ 0auyt{^^oyTB5 '^ rcJ' ttA^^k^i
^ yivo/Bpcjdv. '' Ta SiTOL cwtxSv *^7ro>cco(p^<nTOLi. „ Ou q ax<?^ (pioeiv efhvi\aov^ r ytyvo^
V. 17. /j^cav To /i^yi-^Q^. " A«^«OT ^uiJ «5 o(pi$ ayg^yTe? ylu/. ,, 'Ayu«y Jlfe ^ ^lg ^s^
u/^g ytvo/j^oig <fwu(jL/j^oi T^iov «/fey, o(pia>v efiKLu ilg ylw TnaowuTOLi <afet "SlutLu il-

syriis finilimi patientur dicit. " Dies aquae ac tumultus. Eritque terra in destru-
ctionem cum habitatoribus suis, qui erunt fructus adinventionura eorum. ,, Super-
veniet vobis hostium multitudo , aquae instar cunctos inundans : unde vos multa
perturbatione implebimini, et vestra omnia vobiscum destruentur, quia factorum
vestrorum iustam hanc poenara luetis. lam postquam hactenus dixit inimicorura va-

rieque eos excruciantium poenam convertit in sequentibus ad populum yerba.

,

" Pasce populum tuum virga tua, oves hereditatis tuae solitatim habitantes ,

in saltu. ,, Sed iam tu inquit a tumultu perturbatione et hostibus liber, et in

,
,

pace versans da operam ut honeste te geras; quoniam te Deus possessionem suam

,

reputans eruit ex hostibus et seorsum ab omnibus quasi oves cum securitate

, ,
,

pasci concessit in patria. " In medio Carraeli pascentur Basanitidera et Galaditi-

dem , secundum dies saeculi: et secundum dies egressionis tuae de terra Aegypti

ostendam eis mirabilia. ,, Recuperabunt loca propria , sicut olim Aegypto egressi
multa cum potentia obtinuerunt. Neque enira priscis rainora erunt ,
quae nunc mi-
rabUia ipsorum causa operabor. " Videbunt gentes , et confundentur super omni
fortitudine sua. ,, Quae horum gratia fient, incutiendo pudori idonea erunt iilis

qui antea bellum inferre voluerant, quia hos a divino patrocinio tanta vi raumtos
videbunt. " Imponent manum ori suo. ,, Mirantes scilicet gestarum rerum magni-
tudinem. " Aures eorum obsurdescent. ,, Ne auditu quidera tolerare poterunt re-
rum ut dixi gestarum raagnitudinera. " Lingent pulverem sicut serpentes qui ter-

(1) Animadvertamus apud Mopsuestenum trium praecedentium verborum biblicum additamentam

quod agnoscit etiam interpres arabicus in polyglottis.

 ,

IN MICHAEAM CAP. VII. 209

Xiiii^oi. " ^v%i^(P3VTaJi cv <jvyK\ei<riJLe^ ajmSv. „ 'yTro/u^iiai awbo-^lw ov t tv^h^tcu^,
tnjyHAetovTCev ajuTag ilg <r(^aLyuju TtoKifJuuiv. " Eth kvcjlci) tcS ^a r/ul^ OK^cmvTaj^ }(^
(pol2i]droovTOLi "^^TO 0"«. 5, 'Eth yip %i rq^ y.v^^i 7]^ <«>^^ tS din yvoju^m ilg ^iKgvL-

oiv TivoL TnTrfamh^nq-i (po/3gd8e ^ vjuiiiq ^ittov vo/LUovat ^aztvTng r^ico/j^ng 7^ <is^ tQ
d^H 'Ztr^voia/;.

E/TO /t^ T fJLUjuvaiv r 'ZU^cnaofJLivcov eajTotg oLyeLdwv-y cog iv^ejL<^ajv tivol cJ^ oltiuv-

7tt)v 'Zif^a^y^ TSL l|w? TZeT d^Cj^. " tU Sbos &)(2zrgp «71/, qJ^cu^v clc/)xia^5 ;f^ "Ca^^ouYOOV . is.

a,ai(2dct^ ^lg ;C^S^i^i5 "T^ KXrQ^vo/uuct; duj^', „ Nui) g'/7n!p ^te oLKT^vi. c^ aimSv efi-

J^et^oLi T em^yimgLTtdv , ye^-j^a^ 3i0$ etwuoLfjL<l tb ^ (piActi/S^^TnoL TmvTcL^ vi^tc^v , ;«^ Au&)v p. sao.

/ttiv oL/u^im/ULSLTtt^ 'S^^TrifJLTro /u^^ q oLai(BetcLg^ iig J\ c^ \:m7^\7rcijg n^ olKetcav t

^i^^Tj/utcLV IfhJ^eiKYv/u^og t olKeiav. " Ot; awji^iv ilg /i^nvejiov h^ylw ajuT^^ 077 -d^Aji-

1)15 i^iovg ^v. „ Ot;«/6 ^ r^ boylw luj <hMUOLV il^ ;c$f9"' M/C^, ;^W^y ^^ TjAeTgov

i^^^gTT), Xfit/ 'S' ^ JiKcucog civ OJUTyj ^rart/u^j^' iTreief^ TruA^JtKig /uuiv Ytjuuv chijui^iv-
^TOj <t<%4 Mv J^ TretavjLtidu '^cuovng^ iiJbifjLCeg 3 tb/ cmcp^vicrfjLCp 'tp oLTretKav 'Zj^o'-
i%r,K^/u^p' 7Z«r €Ag6) Q oLTTctVTOL viv^HA^KA u^ oiKeiCt), cv Ipjpv amzS TravTMv xa^TidivoLi
TmvTOTi. " Av7r)$ ^gpe-vj/*/ ^ oixr^pra^ y\/ui^g' )(^^cf{jai lag ajLiJpTtct^ y^ju^^ K^ "^^Tup- v. i».

pi<pyiaovTOL] ilg tol j2oL-&yt t^ 3a^'a57ie Tmaztf olj oL/u^Tiajf ytju^. „ 'O y^ "^TTvmfJ^ctg h/^g
iig T oLly^/ui^Xodaictv j olKeico TraAiv gA«&) ^y\an/u^ogj rjLc^g iTrctvryf^y Trou/TiXc^g it/t^

A(tctv'i(rctg 7a$ ajLtfpTjctg ^ t(^ wcaiip ilg tivol /^vdzv OJUTag K^^ppi^^ci^, oL(p ovTnp auTOLg
oLvcti/ivatti Ti K^ ]%vaxtf /^-S"' vt/u^ ovK ivisi tS ^tTTOv. KoLf t!w oLmoJv OLTravTCdv Kiyav
" Jcejo^g dAr-^etoLv (Th tzj^ 'loLzalS, iAiOV TZtf 'A/S^ajW., KSt^Trip cojuioa-ctg ^lg Tm^oLoiv
^M^^ kJ} tos y\/uui^otg tks gjtt-z&e^^v. ,5 " kTroMTv.
•
^ '^tvl (pwcTj 'mmotytKoug t ^ iTmyft- t- 321.

ram attrahunt. ,, Nihil autem rebus vestris iam adversari valentes , in terram cor-
ruent raore serpentium qui circa illam volvuntur. " Tenebuntur in conclusione
sua. ,, Non modicas anguslias patientur, hostibus eos in caedem concludentibus.
'* In domino Deo nostro obstupescent , et a te formidabunt. ,, Magnitudine rerum
vestri causa a Deo patratarum, extasim quandam patientur, pavore concidentes,
et vos in posterum non dubitabunt nonnisi a Deo talem adeptos esse providentiam.
Deinde post praedictionem eventurorum ipsi.s bonorum gratiarum quandam ,

actionem ob haec omnia in sequentibus Deo exsequitur. " Quis Deus ut tu , qui
aufers iniquitatem, et transis peccata reliquiarum hereditatis tuae? ,, Nunc cum
maxime, a rebus ipsis deraonstratum est, et magnum te Deum esse, et cunctos be-
nignitate superare , et peccata dimittere , et dissimulare impietates tuorum
, et erga
reliquias Hberalitatemtuam expromere. " Et non retinuit in teslimonium iram suam
quoniam volens misericordiam est. ,, Neque enim iustam quam habebat adversus
vos irara diu retinere passus est quaraquam ea iure optimo uti potuit: etenim ,

saepe nobis contestatus fuerat quae passuri ob peccata nostra essemus; quaraquam
uos rainarum admonitionem pensi non habuimus. Verumtamen ille cuncta vicit mi-
sericordia sua, quam super omnia exaltare solet. " Ipse convertetur et miserebitur
nostri, et proiicientur in profundum maris omnia peccata nostra. ,, Nam qui nos
in captivitatem abegit sua denuo misericordia utens nos reduxit delens omnino
, , ,

peccata nostra et veluti in abyssum quandara ea proiiciens unde illa exsurgere

, ,

et adversus nos praevalere numquam poterunt. Denique horum oraniura causam re-

citans " dabis, inquit, veritatera tuam lacob, misericordiam Abrahamo, sicut iu-
37
 ^IO THEODORI MOPSUESTENI

EPMHNEIA NAOYM TOY nPOOHTOY.

T
H
Mi,
o/ aosvexoiq
/ o_. /

imEjL(poLVi<^TV\ TTaauv-i
'' -»»<?•/
iivy^viv ovtu-, <si
ci/
/A<"'^>
ri r ctcT'
/5'^
Ttt Tz [ictcnAeict
'/

cnjQicov (BoLoiMvg jug 7^et'<^cLg iTrviehv Sfg^i^cig' (^ol Stc/, Xiya q g^ oIkouZtcu; t ^
NivdOwj l3ii?^[ji,ivii fiiv Td dii c^ olicetctg '^qjlt©^ TrciyKTzt^oLj t '^ttdcP^I^iv , }(ct^g «xacpg-
<r«£pv ^ 'T^ T« /ms-iiS-QJ-^ 'lcovoi 'ZD^^ptjTeictg i(p^/u8p g/VovTs^s "^^jto ^vvig a7ret?\.tig nJzro

dyvcog-H '^OfA^ivng dvJpogy ^o-iiTCi) fc^Ti^idricrciv in^ Jg^, wgis ^'TwWti t Tct^t? iuaQ.-
(BXrjdivTig 'u^g td xpeTT/ov /cTerv 17^0/»^' c/V c^chcfbowiv ojJTvlg diog r ^zi^oLioicnv 'fh-

J^a^CUj T oiiCeiOLV-i %(TUVTYI fJLiV i^YKTZtVTO JJ^^^nQJLOt yV(jdfJLV\g-y %(rCtVTl/\ Q cdfj^rmx (^ %67ni
p. 322. }(cticiot.i cd<^ TmvTCtg fjuiv G^ t cfi)(gL (^uXcSv ^fhqiOLTdJcxztvng oLl-^fJtctKodTag ^^eiv Tiop-

dTicmvTig Ti ou/TtJv Tjxe 77-o'Ae/55 (t Tct '^k^^dvTct oLUToig cOi' aoTm^g Tromcnt/uBpoi ttzivto,

opfjLyjcTtti Q jfpt^
i'^^'^'
"^ 'lipacxztXiifjL, luj (t ctiipy\aiv icmdjJhv-, iichjuuctv olIcPS) tQ Tg vaou

^ T^ ouiTodj yvofjLivng tQ d^ov ?\cf,fjL^civovTig ^^Treiojg.

Y^oui 71 yky^vif <s>^ciL7iky\cnov %lg cv hlyjwfco Truvc yi^vocnv, oTg ^a^cS n (ioLcn^

XdjCdV cv oivTolg, (^ imvvig 3 0/ oLiyj^Mioi ^jo- cmiiJ^gt ^lcocjyi^Py ii^v tvv tb ^IoLfco}^ ^
(^ TiZivTctg G^ <Z€)^cm>tQVTOLg ajUTvtg k^ ^o©"^, oi^i 'QlvtIuj ouuThg ^ocml^etv t yvcofJLlw

woLpicr/y£ioLl^iy ^og' uog q i7riMJ)x)itAV ju^ iig -^n^©^ AstoSs iTref^v 0"^ cJ^ocl^ii

rasti patribns nostris, iuxta dies priores. ,, Cuncta haec, inquit, fecisti memor pro-
missionum tuarum, quas patribus nostris , temporibus priscis pro tua constante li-

beralitate fecisti: promissiones inquam illas tunc eis fecisti ,

quae nunc erga nos
illorum posteros a te in rem collatae fuerunt.

COMMENTARIUS IN NAHUMUM PROPHETAM.

N:iniv« nrbs magna fuit ,
populi numero abundans , et assyriacarum omnium il-

lustrissima, ubi regia palatia erant, rexque Assyriorum plurimo anni tempore ver-

sabatur. Porro buius tirbis cives, volente Deo suae gratiae ostensionem facere , si-

cuti iam planius diximus dum ad beati lonae propbetiam commentaremur , ISini-

vitae inquam ob unius ignoti hominis minas , adeo metu correpti fuerunt, ut cele-
riter admodum resipiscentes , ad virtutem spectaverint. Postquam vero indulsit eis

Deus ,
quominus propositum suum exsequeretur , tanta usi sunt pravitate animi,
tanta crudelitate et malitia morum , ut suscepta bellica contra decem tribus expe-
ditione , omnes barum urbibus et opibus
in captivitatem abduxerint: vastatisque
ubique direptis adusque Hierosolyma propinquaverint quam urbem capere nite-
,
,

bantur, sine uUa vel templi vel religionis qua ibidem Deus colebatur, reverentia.
,

Tunc simile quid contigit atque olim in Aegypto versantibus, ubi principio qui-
dem Pharao rex omnesque Aegyptii studio impenso lacob et losephum cunctam-
que horum cognationem fovebant, quoad eis Deus hanc mentem conservavit. Sed
 IN NAHUMDM. 211

Mojv-, cog^ (^ ima-v} '^Ytatt^aJi ot-kcT»; -navTcu; axniiq cl^J^Iuu av?jav acpopjM-Jj q SyT>j ^n-
aztjuSifJoq ioag ouu-niq «Jm^O?'-' o -^05 'T^ Klyj^fn' tSto ^«y o jL{^;(gcpiog Xiycov /iictute^ *, •?». civ. 20.

a.7n<fiXi (icKnKivq (^mcn (t iP^vaiv ouitvv-, ctp^v 7i$t« f(^ d,<pyiK^v ojutvv Jic/LTYi^PKnv ojutvv

Kvej^ov TO oIkh dun^-i ^ ap^vja Tmcmq -t^ x^Ttiaicog auiii' tS TrttfePevaztf TmvTotg g^ olo-

^VTOu; ojunl d>g ioLvitv-y ^ G^ -Sffia-jSvA^tg ojLrnl (Jo<p'tcrttj' Xiyl q t ^t^. (^ 'l«c77i(p

Tif^Lu li tCj coihJ^Iw \7ffo tQ Oolq^co yi^vxjeLV' olg iTmyi' (t iKryiK^v 'lo-^JiA iig Alyu- p- 3.2.3.

tJTov, ^ 'laW'/3 7roip(f)K4iaiv cv yri XoLfA,' i(^ nv^Yjcn (^ Pygtov aimi <r(p'oJpoL^ ^^ 6x.^-
TOLtaxnv OJUTVV v-mp g^ ^^9^^ dunf' (t iTretJ^ ;^ t§ "loLfiO)^ ilTn t iiavcfbv j y^ OTivaov

iig TiXyi-^Q^ 'bhJ\J)i»(^cnv 01 7« ?\9lov TravTSc, iTrayi' " jU^Ti^i-^i r KCLpJ^totv curnl' tQ
fJU(TY[awf (^ ?\g^ov ojurJ-i t» JhXiiiSrauf cv ^Hg J^nT^ig cwnl. ,, AwApj' 07? t -3?« ci/c/bVr©-»

ju^nlBAridTia-ctv 0/ cLlyv-jTfioi auju tzJ' ^oLoiXei TTOLVTig, U)<pe, y^ J^ jLUToig i^v Gffir 'l(r-

^wAirci^, ^(c^ ^iki^auf wajVTiXc^g ouuTiig aviheiv' o\g tk TY\g q^oJ^h T^qitjvv /u^)(^eAog
iTiuyi Actvtcf".
Tov OJUTVV Ji) ZoTTDV ^j^v^^O^a 'Ztt^ji^v ju&fj ^eJTog ^c/V^'v notHfJ^og
T^ otKetctg

^og-i aL^eBCU» t§ t& ^oLOiXicog T^ aLosvoJicdv }(^ TroLvmv J^ r k^ r Niv<£in t l^ td

Koajlov ju/i^Qc^oXlw '^iSrauf TnmiUwi' fuuiT ov itoXxj Jt cvJovg ojuivlg t otKeiou/ OK^rivoLf

>(^icictf, iictai %ioLVTa 'ZZ^i G^ 'lo-^MA/ro^ TroLp cwTtlv '^vi^ocfj a,(p cov i^^opdnauv Tg
lag Ji}(gi. <pv?^g-i i(^ iTi^gpoLTi^aaji) tvi 'lipaaztXiiftj /u^ TToXXrig opfxna-a^Tig ^ ')>7ivvoictg^

cog (^ ouun^ y% /uuKps TivMfJLnaovTig tzs/ d^d' c^a ^ ivdi/ /cSp ^afVTaTiw 7«
oujTvig Sfs^

d-yfiXs T TAyiylw i7ir,yjL'^ 3^05, Zi"\>a^ q crjir ?\9i7riig itg Ovylw 7n)Kv%'o7n)tg ^u^.^i-
QKyik^ ^lg ^(gjcolg' (^ tv TiKcCTcuov ^ t^ oliceictg ^pctg y^^pvcog /^ 7iuXK.Y\g 7^ aLTt/uuajg v- 321.

postquam in multitudinem excrevit populus , instabatque demigrandi tempus , Pha-

raonem sivit Deus atque Aegyptios suam expromere contra Hebraeos malitiam, ita
ut omni vi niterentur eos funditus extinguere: qua occasione Deus utens Israhe-
litas Aegypto eduxit. Rem his verbis beatus narrat David: " misit rex, inquit , et
solvit eum; princeps' populi, et dimisit eum. Constituit eum dominum domus suae,
et principem omnis possessionis suae. Ut erudiret principes eius sicut se ipsum,
et senes eius prudentiam doceret. ,, Loquitur scilicet de losepho deque honorifl- ,

centia et officiis quibus eum prosecutus est Pharao. Post haec addit: " et intravit
Israhel in Aegyptum , et lacob accola fuit in terra Chami. Et auxit populum suum
vehementer , eum prae inimicis eius. ,, lam ubi propheta narravit
roboravitque
lacob ingressum quantumque in numerum populus universus crevisset, subdit:
,

" convertit cor illius ad odio habendum populum suum insidiasque struendas ser- ,

vis suis. ,, Significans Deo permittente immutatos animos Aegyptiorum cum rege
, ,

suo ,
qui lam deinceps oderant Israhehtas , eosque internecioni destinabant. Exin
vero demigrationem narrat beatus David.
Nunc quoque Deus pariter primo quidem gratiae suae edidit luculentam de-
monstrationem , dum
Assyriorum regem cunctosque Ninives incolas ad meliora con-
vertit: haud multo post autem, quum iis concessisset ut suam mahtiam declararent,
sivit eos arma contra Israhelitas commovere , ita ut decem tribus vastaverint, et
Hierosolyma obsederint, tanta insania ruentes quasi ipsi Deo bellum quodammodo
inferrent. Sed enim hic statim illis gravissimam manu angeli plagam imposuit; ver-
sosque in fugam reliquos variis irretivit calamitatibus: quoad in ditionem suam cum
 ,

212 THEODORI MOPSUESTENI

l.mci^^etf^ lOTi i^ oLOsveicav (^oLcn\<^g r 'cm r IJ^icov ijfiJV vm[Ji,ijtj^iiK/i <r(petyLu'

il-S^' v<n^v (t TrouvTiXcSq cwnSv r ^ctaiXetojv ^-^eTAgv, $fof, t fictCuXcavicev TwXio^x/MdH-

vetf 'TTdij^ cumSv 'Ss^emiuoLfrct; r Niv<£ih, &)9B r TroXuctv^Qcp-^TDCTlw (^ /z^^pctVYi ^ /SofcOT-

Aic^5 ct\'^lu(sl.XcidV3v jz '^i^ (^ iU ipnjuuctif ^^^i^Kce/ xa^r?j»i (iV a>g ^^6 cv TVig 'Z&^-

ik^ig-i oLTn^ /uistKSl^QJ-oq ^lcovag o 'Zt^^pynvig cfjnyetTcti y lii; ^e^Tog t IfhJ^et^iv o diog

iTiomcPATO T^ oiKei(ju;-i ajmvTctg auwKg a.-&^ov /uU^^eig '0h to ycoetiiov-i itiwg a/^udu r
fCgLKicti/ '6h(^<i^ctju^Hg t^ oljtitcuf, /tuyis^i^ Tjvi ^ (po/3g^a ^s^fBi^XnJCi rJj 7jji*&)^ia* eOr' ct^-

(pOTipCOV OLTmVTCtg TlZtfJ^iUOOV CtvOg^OTT^g, «5 aV (^ 70 7* ^plTOg coWyO^^GoS ilJViiV OTrOT

oiv idiXyi /Ztfei G?ir av0p«7r8$ t oIk^olv '^J^eiKVuSft^ (piT^QTi/uuoLV , (^ t^ nijioopictg r <p6/3oy

ot' ay St^TJis a^/«5 e^ V0/M^^>j cjtr ac/)6^Sw70K ^ ^ziT Tttcuetv 'i^VTctg r yvafjLlw.

^Eicei^vou ju^ ouZ ^loovoig o 'E&€p!pW7JJ5 <Aj/\97* ^wti q o Na«ji<., t TtfJt^ooeAoLv T^iyav r
"TroiKiXoog ojuToig iTm/}^Srciui fjLiXXaaztv , ump oov ^(TiiTCt) (pg^vM/tc^tTJ ^cptTa 7? t 'lo-gpejiAi-

ji. 825. TZiTy l^iiaaKTO ^ t^ '"ip^oztAMjM., T 7? ci' ofr»; dieSi^7r<£ioju^H r o\oov 3?S* c/)' «y aTJO-
OTV iytviTO J^?\9v, 071 8r' av c/K&ivcL im.^m awji^piKn TTOLp' oxnxSv G^ 'itr^nAiro^j (i

fJLYI tS %lObUTa. Tm^eiv cO' S>V iOi^OUJU OJUTO} 7rCl^'i%0V iOLUC^ Cfc|/«^* ;f^ gTreicA) TT^TTOV-

3zifcOTV 8T0/ Tu Trap OKetvoov ouuTolg hm^iVTOL (^ t obl-^/uistKooeTxoLV 'Cz^fjLijiSfjiucgt.cnv ofcei-

vlu/y J^iKOLQ -T^ oLai^etoLg Jiefivng t^ olKactg^y a;coA»9w5 6 diog ^ <7ffir ^ioLUJot Tivnoiin-

XJOTOLg jLceTay^r hpylw Ttftoo^ajuSpog ojUTiig-, UTnp oov fJip^^^YiejLct yvoofjLng TrtTioiri^^gLOi tb (^
rvToXf^ii^ai nciLTzt n r 3?« <c t oujm 'ZifepoiizovTtav' (^ir /u^ yb 'la^poLviKiTOu; oog oL^iag
'5i«Trav ump m
iai/Bouju vc ^^ yi/^^tch/ov iiou im^etVi d^ q o« t^ olK^ctg /j^^yfe^ccg

summa ignominia regressus Sennacherimus , Assyriorum iila aetate rex, necem a

propriis liberis perpessus est. Deinde gentis quoque imperium funditus delevit Deus

qui per Babylonios obsidendam Niniven vastandamque curavit: adeo ut innumera-

bili populo frequens civitas et nobilissima atque regina , captiva fuerit ac desertis-
simae solitudini tradita. Nam sicuti priore tempore , de quo beatus lonas propheta
loquitur, suae gratiae indicium Deus fecit, dum repente Assyrios omnes ad virtu-
tem convertit; ita nunc eosdem sceleribus iterum deditos, maximo et horrendo ul-

tionis genere adfecit: utraque re generatim homines erudiens, ut et gratiae eius

magnitudinem noscant, siquando vult suam in homines benivolentiam expromere;

et vindictae terrorem, siquando hac dignos existimat, qui pervicacem peccandi sen-
tentiam retinent.
Illud igitur lonas propheta declarat , hoc Nahumus , uhionem vaticinans mul-
tifariam in eos exserendam, qui tanta superbia adversus IsraheUtas ac Hierosolyma
usi fuerant , nec non contra universalem ,
qui colebatur ibidem , Deum. Unde om-
nibus claruit , haud permissurum Deum fuisse haec Israhelitis mala ab Assyriis ac-

cidere , nisi haec perpeti ob suam impietatem dignos se praebuissent. Age vero post-
quam Hebraei passi sunt mala ab Assyriis impacta , illamque pertulerunt captivita-
tem , dum impietatis suae poenas penderent ; consequenter Deus ad eos ,
qui cala-
mitates illas conflaverant, iram suam transtulit, consilii vesaniam puniens, quo ausi
fuerant contra Deum eiusque familiares arma capere. Igitur Israhelitas quidem, ceu

(1) Ninives a Babyloniis capturam et destructionem narrat Diodorus siculus lib. II. 24. et 28;, prae-
dixerat sanctus Tobias cap. XIV. 6. Aetate demum nostra enormes illius ruinae ac monumenta effodiuatur
Gallorum sumptibus et iiidustria.
 ,

IN NAHCMUM. 215
%i<tvTn )(gLT ou/TtJv TnTwmKOTO^ -, avctyKcucog vm\'y^ tvi Tifjicoejta,, t^'nca4 aJUThg iKTtnr^T'

lojuSfj©^^ vm^ m "^bmvoiei t? h^ AtP;^i6«V y^H'^^ i?^/^oi 'Zi^g %(rovTvv cJ^coKet^ojv

oicnlBetu^-, a><Tt ^ ^ @ ^ov ac^^eti ttoM/u^pv tv yt Itt cunvig' coaiTip

"^
^ 6 'A/3c/>« t
xj) T 'iJ^sf^ouav Xiyi Tjf^caeia^ , Iw ilsro/^av f\^X7\9v y^ie^v /t^ t Ba^uAaTK©-»
iTlZLVoJhv Th A5t«5 ^^^ <^'' 7rt^«/*p2A»i;C€(ra(/ g/5 r^ 'lg^0Li(7rtAM|U< g'/$ T? G^ olTtOMJTO^

ojutIwkJ ^
^ipffepv' c^ftVov, cTJiAe»' T?i fjilwvai tio^cSv oti j^ yoojxlw ^3 m 'tt^i a-e^T»?

'^rKnTOi TPTg, «7W5 /i(^>(gie^og Na^jW. ^ t^ (Bi^Aa "Qiv^mg t Inw^^n^ji^lw Tvlg aia-'

avejLOig <3>^5t 7» ^» ufjicoeAoLV (prfoiVi Ilu 7np ouZ (^ <^ (^oc^vAcavicov vm[^<lvoLv v^^epv p. sae.

«AjAofy «^ (it/TO? 071 K^ yvcofjilw ^S ;(ptjf 7ra-^«y St^ia 0/ 'lff"£p««AiTtf/ <^ t oik^olv ouaj-

i^pY]Byi(mv aail^etabv' ^ oiosveAOi yi i^ ""^voucc t^ lavTzSv k^ K^es^ dvctAPj/iy o\g th-

73^[jLfji,iXr]K^(rajv ekdcncn (^ikIw' to fJ^ J^ T^ '{Im^cncag tQ (^tCAiou ^vizf ^z^criKiioY

KEO. A'.

'« AHfzjt^ Niyc56«, (3i€^.iov oe^oicog NcLiifjL t lA;W(ra<«. ,, Taro /m5^* ottS y\ ilco-d^xjo, y. i.

^^^a,(pr 'T^ '?!f^(pr]Ti)t^v' tS KvfJL/utsf-T^ q (m(p!wiauf 'Z&eparjK^l r ^voiav iv jlS{j '^

Iw Tv TTVivjuicf, 70 ayov -, ^ig r %iismv v]^tcoju8poig t olKaav Trapet^TO ^),aeAV )(gidwg
/utsf-iigL^iog UoLvXog (pY]<nv * 'i^vng 3 0070 TTMvjmsi^ 7^ inf^cdg v^ tt) 'yi^oLfA,fA,ivov '^- * 11. cor. iv. i».

<pdjau.-, <ho (t. i^MavL' nc^ hfjuetg Tntr^djojuSfj-, <ho (t ^KHfMp' J^etKVvg oti ^ ajuTvig tQ
ajytn TTViu fJigLTog ^piTog oi 7? TraXoui juL%Tei^v, ^ 01 rd t^ H^vrig 8J3^^mg 'yj^v^T^jiS^ot
fJLvsfie}^' Sj!3^(poept Q ^ctre^g TV J(cf.Ti7r^y>v t^ ^^'^ iinT^T^QujuTV Cii'i^yiaj\' Sf^t^ioig y6ciui

(pMoi ^pt<rjL(g,Ta)V ilaii to q ojuto TTVivju^gL' * ^(poe^ jS^j If) TO. (hcfhju^a Kiyav , gy q •!. Cor. xii. 5.

poenae obnoxios ob irapietatem et peccata sua, sic adfligi permisit; Assyrios au-
tem qui crimine proprio Hebraeis molesti fuerant , necessario punivit ac ultus est
propterea quod animi vesania ac pravitate ducti , in tantum sceleris venerant , ut
quantum in ipsis erat bellum Deo indixerint. lam sicuti Abdias Idumaeis canit pu-
nitionem, quam deinde passuri erant, post hebraei populi Babylone reditum, ob ea
quae adversus Hierosoljma eorumque incolas antea deliquerant; significans omnino
fore , ut haec a Dei voluntale illis eveniant ita beatus hoc libro Nahumus super- ;

venturas Assyriis a Deo poenas recitat quas reapse a Babyloniis perpessi sunt po-
,

stea: ipse pariter ostendens quemadmodum Dei nutu et haec contingere Israhe-
,

litis permissum fuerit; et ipsi demum Assjrii scelera sua tempore idoneo suppli-
ciis expiaturi essent. Et libri quidem argumentum eiusmodi est. Nunc ad singula

explananda incumbendum est.

CAP. I.

" Lemma ( assumptio ) Ninives, liber visionis Nahumi elcesaei. ,, Hic quidem
consuetus librorum propheticorum titulus est: vocabuli tamen lemma notionem enu-
cleare ,
pretium operae erit. Unus erat sanctus Spiritus horum munerum di- ,
qui
gnis suam gratiam suppeditabat , teste beato Paulo habentes autem eundem Spiri-
:

tum fidei, sicuti scriptum est: credidi, propterea locutus sum; et nos quia credi-
mus , idcirco loquimur. Quibus verbis significat , eadem sancti Spiritus gratia tum
veteres illos potitos , tum etiam recentiores qui novi testamenti mysterio operam
suam locaverunt. Diversae vero pro instantia operis praestabantur facultates : divi-
 214 THEODORI MOPSUESTENI

TO Trape^v oiTravm TrviO/^' ilTjwv yiuJu ^ (^ 7^ •^e/-'^ fJtJ.Tuy ^mAejpv, & ju^ ^
Sf0- tS ttv dj iu(gi.T^ J^icfhrctj ?\gyog ao(pictg, obWct> q T^yoq yycooicog k^ ro oiito Trviv/n^,

p. 327. <t TOL cf^fig , iTTOiyl' ^UT» Q TTCfcVTO Cfgp^ei TO gK ;i^ <iyrO TTViVfACIL ^\^UX) lcf^iCt, ifCgi^Cf)

f(gL^tt)g (^nAiTOLj' J^etKvug oii \j(p ivog tS a^ytn TTvgU/tcptr©^ a.7roLVTa ci/y^pyetTV' TroXv^OTmi

3 ^ X^ T ^^'l(tV CiiiyVOVTV a/JTvlg CVipyioLI-, iC^-d'' oig r "STTOf^JcXv-^^tV iJi^VTO 'ryj CLVCLy-
Koucov OK^ai ji^ ouZ oLTrciVTig a>g ilftog 7jJ "^x^ppMTOTEgjoj' icfi^vTV T yyo^aiv-, iTreiTno
cvlw ojjiiig r cvvoioug Twhpct) ttov t^ Trotpacnjg f(guQi.gu(7iCi)g y^^^pvOTctg , 87z» ef^ujun-d^lwoLj t^
'fp (^etKVVfjJivcov d^coejLa, 'Zfx^iravi^^v /jjvri' e/ '^ w/<^$ «p^ olov ts axe^^n ^u^^ t Trojf-

^djovTtdv cfi^^ T jL(^d7jcn.v, et fJt^h iravTWV iobVTng "^Troaua^rctVTig aui aKpilBeia, ttoAAjj
^Zt^cji^t/j^ ^lg M^pbivotg, ri Trn yi TOLg iirrce (po(ii^g li (^ "^JToppwTot^ ^coejicL; Jiiva-
Tov Lw auToig ^jzmJt^^oii j yA] tzJ' ?^yt(rfjt.c^ 'zu^jz^v k^ t t^ ^ooQjLCLg n^^v 6J^i<^--

fjLivoig Tp TrapovTzov; «tw t /t{^;^ezov Xiyl Yli^ov cv OKguai yiy^voTtL r aivcPi^va ]<^etv

C4C tS iipa^H nc^(^i^iJt.ivlw' iTretJii m t TrviujLc^TQ^ ^S/-<i 'Ztr^ii^v duni tIco S^voiaif
^^bTrocmacrtt Tp TrapovTcov, Ton 'zsr^trctvi^v t>? d^coejta TroLpiojiivaai. 'fyj c^etKVvyAvcov > 'iv

coaxnp 'i^co t^ TrdLpimtg "^dVOjuSpoi :(^Tztgztaicog ;^-3"' vTrvag t '^imtigLXv^Ofjbivcov cfi^f^idzt

T dict)Qjiav , HTCO TPxg Tri fA/eTCL<^ai T^ d^voioLg "yjzso T^ T aytn 7rveVjng.TQ^ )(gcd%<^/j^ot.
^eJl-TQ^y 'ryJ cf'et}CVVfJl.iVCOV '^JZSOcfi^lVTO tIw diCOQjLaV.

p. 328. 'AAA5t y^ cv %iavTYi ngLQigaai yiVOfJiivoig ouuTolg TroTi fjCiv (giavTlw tivol TroLpa^TO
tIw JlicfbcaTtaAicui/ tQ aym Trviu jmgT©^ h "^^exg-i oo<7i cfhtcetv ainhg ooanip Tivog ?^?\9wuT0g
aKsetv Ti (^ TTOLfJivi^aJi' STCt) Ti cfi^^af 'P/J avayjcaJcov tIw yvcdaiv coauip owu ^g^ o
Act. X. 13. fLaifgmg WiZog 5^ t^ aivJ^vog d^cjovvig aKMv iJh)ci KiyliaTng 'Ze^g ojutvv *, dva^g Ui^i

siones enim, inquit, gratiarum sunt, idem tamen Spiritus. Diversa dona ait, unum
nihilominus ,
qui omnia suppeditat, Spiritum. Immo et gratiarum catalogum recitat:
alii quidem per Spiritum datur sermo sapientiae , alii sermo sc^entiae iuxta eun-
dem Spiritum. Tum reliqua subdit: haec autem omnia operatur unus et idem Spi-
ritus dividens seorsum singulis prout vult. Omnia scilicet ab uno Spiritu fieri con-
firmat; ceterum varias ,
quarum ope gravissima-
prout res postulat, facultates dari,
rum rerum notitiam excipiebant prophetae. Itaque extasi quidem omnes ut credi- ,

bile est, ad sublimiorum rerum cognilionem comparabantur. Oportebat enim eorum

mentes a praesenti natura procul abesse , ut uni possent reveiatarum rerum con-
templationi vacare. Nam si fieri nequit, ut nos accurate a praeceptoribus imbua-
mur doctrina aliqua, nisi animis ab omni evagatione cohibitis, sedulo dictis mentem
intendamus: num prophetae terrificas adeo atque inenarrabiles visiones percipere
potuissent, nisi mentem
nempe sub ipsum visionis tempus abahenatam ter-
antea, ,

renis habuissent? Sicbeatum Petrum scriptura dicit in extasi positum vidisse sin-
donem de caelo demissam. Spiritus enim gratia mentem eius primo abstraxit ter-
restribus, tum ipsum idoneum reddidit demonstratarum rerum intuitui. Ac veluti
in somno dum tantisper a praesenti corporis conditione degredimur , revelationum
imaglnes animo recipimus; sic prophetae migratione qqadam mentis sub sancti Spi-
ritus constituti gratia , oblatas mox res contemplabantiir.
lam quidem tale exhibebat magiste-
vero in hac po^itis conditione interdum
riuin sancti Spiritus gratia, ut sibi viderentur audire quodammodo aliquem loquen-
tem eosque erudientem; eoque pacto imbuebantur rerum quae opus erant cogni-
tione. Sicuti revera beatus Petrus animadversa sindone , audire insuper existimabat
 IN NAUUMUM CAP. I. 215

^ODV )(^ (petyt'

* cvTivdiV ^ 6 'Zi>^(p^TV\g 'Hcrouct^ (pnatv kvqjh -ng fk{<^djcn tJj aLKOvi * is. liii. i.

M/^; aiitotw }(ff.Ki<rcu; t 'Z&^^t^g-S^eTfrcM/ "^^jptAu-vf/v dmro -deio-^v, iTreietii coaznp iivog

?\.iy>vroq d.x.^etv IJ^ai' i^ q otb xo/ nva oTrfctaictv c^VTeg fMT OKeivy^q maov t Agj^-
juS^cdV ax; ote fJiSf-K^'^^^ 0«'^©-' 6p« (S^ t cnvcfbvct ioo^ i(^ Trj6 Aiy>fA,iva)v 'Zi^q avihv
iefi^TV tIw J^lchLCmctK^iCLV' i(C^ fJl,lcv ^ /^)($iex(^ 'HtTCUCL^ OT? Agp/</ pW iCd^iVivaJI T
3?ov, ;fptf m cn^(p}f^, yiKiH q ^ tK^ 'ZS'ieP5 ^rcv yivof/^ivcav (pcovav * Sfs^ toto ttdtb |a.gy • is. vi. 2.

Myl, A^o$ xt;e/« 05 l^gTO 'Ze^? rovc/V ji tov«A , A9;^v )(gcXc^v tIuj cvi^yioLV-i i(c^ lui

lcfbK<l (pcOVti Tiy< ch<hL(rHOfdpOg TrctfehviS-OUI TO JioV TPST^ efiy o^cxiv lui ilefkv OcfH W Oefk,

tIw ')b7n)>(^Kv']^v HTte ;^A^y, /c^-S"' Iw ooav n cfbz^v iTrctfefiviro to ^dt^^oiiKOV to ojuto

(JtffJiOUVrl j f(^V i^^iTO iTT ifJLi ^}p KVeAH KiyVl' }(^ yb ;(J,VTZlLudtL ^l^^ Xf£/« tIuj Cl/i^- p. 329.

yleLv tQ oLyiii 7rvivju(gLT(^ ovofjf^^i' ^CP^-S"' lu) wojji^ l^paLTrfof^ivYi t^ t» '2«7£p(pjiT?# Sf^voicug

rtw cficfdcmoLXiouf ouuTYi TTctpei^TO 'rp dvoLyKalcov %iLto cfii n ^ovKiTOLj ^ to Xvift/uigL'

6K7ikr,'^icoq yip t7 yijuipv •m>K?^}cig '^jzavj^et^ajf %lg 'ZEr^^pyircug ^nT^jLSpog h dwg, u-d^epoLv ,

cu/TtJv T^ Sfg^voioLg tIuj juuTzlguuiv iTroietTO, &)$ av oijL($L rri %iolvtyi ;^^5^o^ ja^ ftei^ovog

tQ (po/^a T/J fJCAKT^vitov efi^ivro tIw yidcnv KY]f/.ju(Sf, owj tQtv j^gLKei , l-^etcfij tS Trviv-

jl(^t(^ J7 yoLQjig ooajJip oL-^eS^v <^?\sLfjLj2cLV0fjLivn T^ Thi 'Zt^cpriTh ^J^^voiajg «sz^gp? rlw "^^tu-

)(^Kv-\^v ojurlw ju$i<^ 't^ cfetK,vvfjLivct)V ro auro 3 ^v^o3a <pv\ai' Kr\fJLju(st NiVdG^i, ^i-

^Kiov o^aicag NccHfjL tQ iKwta-auLa' 'tvoL ilTrri oti 7rvivjL(c)Lr©^ ^ejirog a-S^^ov ri t ^St^ep-

p'iT^ Kn(pdfl<7U, S^VOIOL <te^g rlw ^COQJLOLV OfceiVCOV JUATi<P1 , cO' U>V TOL r^ NivdGw ovf^fBn-
C^/j^OL JU($LdwVy tIw C/K ^ cfet^iVTWV CWTtil cficftLaTtOLhicLV TrOLfei^TV %fig OLKiiQVai' Sfi-

vocem sibi dicentem: consiirgens Petre caede et manduca. Hinc etiam Esaias pro-
pbeta ait: Domine quis credidit auditui nostro? auditus nomine appellans exLibi-

tam sibi divinitus revelationem : siquidem ceu loquentem aliquem auscultare se ar-

bitrabatur. Interdnm etiam post aliquam visionem sibi oblatam, loquentis vocem
exaudiebant. Veluli beatus Petrus sindonem simul ceriiebat, et rerum, quae sibi

dicebantur, doctrinam excipiebat. Quin adeo beatus quoque Esaias , cum aiebat se

Deum seraphimqne videre, voces pariter ad se missas audiebat. Propterea scriptura

modo ait: sermo Domini qui factus est huic vel illi; sermonem appellans eam vim,
qua ille qui erudiebatur ,
putabat se a voce quadam necessariis notionibus infor-
mari. Modo eadem scriptura dicit: visio ,
quam vidit hic vel ille ; revektionem hac
appellatione designans secundum quam propheta spectare ahquid credens, id quod
,

sibi significat locutio: et fuit manus Domini super me.

opus erat discebat. Idem
Nara heic etiam manus Doriiini dicitur pro sancti Spiritus virttite qua Deus ve- ;

luti atlingens prophetae mentera, doctrinam ei tradebat necessariam. Eiusmodi quid

significat etiam vox lemma (

assumptio ). Nainque admirabile aliquid saepenumero
demonstrare prophetis voletis Deus , subitam eis mentis faciebat conversionem, ut
hoc animi hahitu adfecti, maiore cum reverentia futurorum scientiam acciperent.
Assumptionem itaque hanc dicit; qui Sprritus sancti gratia tamquam repente corri-

piens prophetae mentem, convertit eam ad rei demonstratae contemplationem. Pari

ratione heic quoqtie dicittir: assumptio Ninives, liber visionis Nahumi elcesaei. Nem-
pe intelligitur prophetae metis a saticti Spiritus gratia repente correpta , atque ad
contemplationem rei revelatae conversa; unde cognitis futuris Ninives casibus scien- ,

tiae oblatae nuncium propheta audientibus iinpertivit. Idcirco autem assumptionem

$imul et visionem ait ut priore nimirum vocabulo declaret modum quo Spirilus
,
 216 THEODORI MOPSUESTENI

ThTV ^ kmi^jutgi i&l o^aiv n^mtteaq-i tvcL TZti fji,iv t Gomv 7* ovipyeictg r ctyiH Trvivjm^ro^

V. 2. " Qioq ^yiAci)Thg (^ 6/KJ)iKoiv icv^iog^ ^ c/K<h}tav Kv^iog /^ dvftbiy t^ c^ehiuuv Kve^og
chr VTnvctvnag curr^, n^ cJ^cuessv ajuivg d^ 8;^p«e tti/n/. s? Z)i/\9v ^A^ tQ d^ov rlw
p. 3w. 6fiylu/.y Iw ^ %lg oLyLv oLTOTmg yivo/t^oig Trctpo^vLvoju^og Ji^rctj y^ t oLcn^ovuitTwv'
ovTwg Xiyl tt), iichv Kvpi©^ (^ i^yjXcacnv, }^ TTcLpco^vvByi ooylw tjafy ojut^ kclj dvyi- ^
* Deat. xxxii. '^^cov * iigLV^Qcv^ %'ivvv i7r<iJ^ bpylw Yif/,^M Xiylv -©^^ -3^5 np r Nivivm^v Mvvfd^ei-

(xuv-i ilr ovtZ rp aiasveAcav' cv y6 r^ ^ctcnkdjii^nii Tihxi to \^vog ojmv <hi?\9l' vmp m
aL<Pt^etct Ti j^ <ss^vo/AAa, T^^g-vi ^Y\<m/u8poi-i %aviVTct /u^ (^ TnXingLVTct j(gL}(gs. S7oAA«5
Ti iTzeptg cf)ii^)(ciLV, ^ -3^5 ojmcn yi GW \(recf.v\KiroLg' iTnXviXv^Tig Jl }(^ rvi "Igpa-
/UiKpov yt 'zses^ ouurov ries^VTV 7wM/uipv diov >(g,xdg cvTivd^v M^^aTO, ^og
^(^
ffaA»)jM.,

^iiAcoTrig Xiycov, avn t (r(^oJ)ict Trapopyi^nQ^etf r oi(^(Betcug ilJiijg, (^ /j[^ TToAXrig /tAp

OKchftav T^ opyig 7a$ -Zt)^^ r av-d^^JiTmv '"fkn^/u^cLi; aa?/3«a^, imvrajg q qs^ ^^eS^^V
(t ovavTiav ^m^s^ ojurov yvcofjt^fw oujpH/LS^fjng TifJLOdpH/uSpog Tg ^ TravTiXc^g a(pav'i^a>v itTct
iTretJSi vuv 'QtVTct (^v\(jt tioKKIuj t ^« (pi?\gLvBe^7nav t^ ajUTt:g '6^J\<^<lyfji/ivii, Q7rluj'i}(ct

V. 3. Ttj^ Th /L($L}(gLejiOv \cdva }mpvy/uL9LTi TretSiVTig 'z&es^ /Lf^Tcivotav itJbv. '^ Koe/og /mgLKes-
dvf^^i ^ /MyaXvi Y\ \%vg curnf' j^gjf
a^cocdv sk a-&o)(^ai Kvei©^. „ ''Q.cmip y6, (pn(Jiv,

avi^i}(gLKeiv oiJkv ^ Trapopav a/u^Ttl/b(gLrcov t6 kolj acn(By\/L(g,roov ^^Aji-^os, iTretJ^ av Viu-

p. 331. ouvrotg iJri 'zs^g (UL^f^ihiav , Hrcog aoKStmv '^^JeiKVvrajj r iavrS JijLuajuuv tz^ jutiyi-

^i T^ i^fjLooej.a4 :> iTriJ"^ oLV OL /u/iTttv oviTct 'Mcuovrotg iJ^ri ^ «ee^epg aKepv auifieict? iM?\ff.-

}t6rag, hig ovk d7mX?\gLT^<l >?}) iy}iXv\/u(gLrcov , hJI 'T^ '^ %lg df^p^m/mgLoi TtfJLOoejiag .^ olti

CAL T^ OiKetOOV ^S^eS^^iCOV }(^^KeJI.VOfJLiViig.

sancti vis se prodit; posteriore autem visionis vocabulo , demonstratorum oraculo-

rum intuitum significet. Incipit autem sic.

" Deus zelator et ultor Dominus , iracundus ultor Dominus , de inimicis suis
ultionem exigit Dominus, eosque de medio tollit. ,, Zeli nomine appellat iram quam

Deus hominum actibus exacerbatus concipit adversus impios. Sic dicitur:

vesanis
vidit Dominus zeloque excanduit propter iram ad quam eum provocaverunt filii
,
,

,
sui et filiae. Par est nunc quoque scripturae locutio , dum iram Dei recitatura est
contra Ninivitas sive Assjrios commotam ( namque in urbe dominatrice universam
gentem disignat )
quia summa impietate ac scelere usi , tot tantaque mala tum aliis

multis intulerant populis , tum denique etiam Israbelitis: quin adeo Hierosolyma
adorti, ipsum propemodum Deum bello lacessiverant. Quamobrem praeclarum fecit
initium propheta appellans Deum zelatorem: nempe ut diceret, qui magnopere ira-
sci criminibus solet , multaque irae vi quae patrantur ab hominibus scelera vindi-
care ; atque eos omnes qui hostili et adverso in eum animo sunt ,
poenis irretitos
'
exitio addicere. Deinde qui haec nuper dixerat , item multam a Deo benivolentiam
erga Assyrios adhibitam ait, quo tempore beato lonae concionanti adsentientes re-
sipuerunt. " Dominus patiens; magnum robur eius. Absolvendo non absolvet Do-
minus. ,, Quantum enim, inquit, patienter ferre et dissimulare peccata ac scelera
novit , siquando homines ad meliora converti viderit , tantundem demonstrat vires

suas in poenae magnitudine , siquando sine paenitentiae spe lapsos senserit , atque
in malitiam summam provectos. Nimirum eos neque a criminatione liberat , neque
a culparum poena; quippe qui iam suisraet actibus d^mnati sunt.
 IN NAIir.MUM CAP. I. 217

}(^\€i 7» •3?« T 'Zt^^iV TO Q 7«7r) ;f$t)r

a-c/TO

*
rjt; ^
oLV^^-nwv (pMcn HOK^^M^t' Oi", 70,
•^iivcdcmi KvCiog Tag ocf^Hq r]^ ay,cofA.m' cu/($D37z ou/) 7^70 (pinmv on viti) t^to ^sy^T?av -ps.xxxvi. is.

crticrt^, TTctfTEAM 3 v/iCiv \imytyeiv r aTTCvAcictv. " Ka/ vg^pgAct/ Jtovio^Tvg 7n>cf&v ctuni. ,,

"AzoAhdtog 7Z«r 6c/S? iiTreTv-, iTiyiyiyi. vi^iActj Koviopivg tjvJ^v dt^' iTrcicTy) yd 'iTnrcti tzS
/A^ 7ToK\Y\q opfjLcSvn T^ KivncTicog tv zoviopivv ^ct(^'i^ovTct >civc\v, tj/tj^ a^YliJt itOVlOpTVg 7W-
J^v ctf Ve^iActj' ivct iiTryi oti Ofi/^/S l(p' v/^q T cii^ TiuvTU ;^6' v/^ (Tvgpi(^<l. " 'Att^-

Xcuv ^y\ff.osYi }(^j\ ^y^pcuvcov ouitIw, (£' inzvTct^ g^ Tro^i/^Hg cJ^ipn/I^. ,, Avictomg q k^ v. 4.

fjsvvs <^u>vy\ ^?\gL0sctv 7? ^yj^yo^ K^ TTvQiftbig awi C/fcdvYI, J\lKC^V OTI iic^Ciq TWV^ JjJItu

70 v/AJkT^^v av<^/jiff, ^ TO 7JXyf&og ro Trap o/Juv oiviXeiv (^aAyidivn. Eitu ;{^ t yvo/j^'ii

T "^JCTDJ^a^/K TTctpi^/j^oq " coXiyjo^ BoLcraviTtg y^ o Kap^JiA©-', (t TmvTct Tct o^cm-

y\
;>. 332.
^WUTCt T Al(icLVii cJ^'iKl7nV' TO. OflH \(r€i^y\ OLTT duTii, }^ 01 l20'JJJ0i i(raLKiV^(rcUr ^ OLVi-
guM h yyi "^>C70 'Zt^awTrn h (jvfjLinxcrtt ^ }(^ imvTig o/ }(^TDi}to'JUi)Tig ov olutyi. „ Ka) yo ^
O/TCiTTX (^vicriv v/^ ipytl^o/^jcov i7Ta%ov 01 'lcr^yiXiTot^ , y(^ r cumf yvcufjLluu iyiviTO' o;

^igLTiyvcoitcog cwTtSv Sfgj r dcri^actv, iictcnv atniig Tni^eiv oLTnp auu-wig iiTctylv ifBiiXiSi'

cog^ «^ v/^iipctg efujuoL/j^cog Lu iicf^ c/x.eivct, clv^a yvcoi^yfg ipyt t^ ^eict^' <^ S^ tStu iti

h Bcttrctvmg (^ o Kapp^Ao$ (^ tdl cn/juvoL r Aifictvii 'zs^g oL7njo?\4ctv iiJ^iv, opyi Tg y^ (^avoi

/juap^ awbi^civyj^^rctp imvTig' (^ cnjuuTOfjLCog iiTreiv oLTmcroLV r^ 'Ztt^ro-^icog t^ olyceicLg dcpet'-

Aiv tIuu yluj c/Keivlui (juju %lg OiKii(nv ojutIuj, /A.icmrot^ cwTiig 8J3' r ct(72j3acty.

" n^ ^zi^crwTrH opyng ciurd Tig \}zs7)^ai^ ; (^ rig ctvTi<pia^Tcij cv o^yh ^yJii, cwni;
dv,ci})g ctW 7ii>c^ "^P^S? ^' TTi^a^ Jii-^pvl^yKrcLV a.7r JjJVd. „ ''E^Ti ^ivvuu c^ ci^eivcov

Ouaenam harum rerum demonstratio? ^^ In consummatlone et in

porro est
commotione via eius. ,, Viam dicit Dei actum; quam locutionem de liominibus quo-
que saepe usurpat scriptura; veluti, novit Dominus viam immaculatorum. Hoc loco
ait, sibi id nunc propositum esse, atque idcirco in vos ruere, ut vestra omnia usque-

quaque commoveat , vobisque exitium inferat. " Nebulae pulvis pedum eius. ,,

Consequenter ,
quia viam dixerat , addit, nebulae pulvis pedum eius. Nam sicuti

accidit ut is qui multo cum impetu currit ,

pulverem in incessu excitet; ita divir^

norum, inquit, pedum pulvis nebulae sunt. Nempe significat a Deo in vos irruente
nniversum aerem contra vosmet convolvi. " Minitans mari , iiludque exsiccans, et

,, Qui potest scilicet unius ope

flumina cuncta devastans. vocis mare fluviosque pa-
riter exsiccare, Quibus verbis Deus declarat perfacile silii csse vestrum populum

quantumllbet numero ingentem exscindere siquando voluerit. Deinde rei gestae ,

demonstrationem proferens: " imminuta est ait Basanitis et Carmelus, et omnis , ,

Libani flos defecit: montes a Deo concussi fuerunt coliesque commoti: tellus coram
eo cum colonis suis inhibita est. ,, Enimvero quidquid, inquit, vestris manibus
passi sunt IsraheUtae , eius id omne voluntate contigit, qui illorum sceleri infen-
sus sivit eos pati, quaecumque vobis patrare collibuit: quare haud vestrarum vi-

rium illa fuerunt, sed divini consiiii opera. Proptereaque et Basanitis et Carmeius
et Libani decor cxitio dati fuerunt, montesque propemodum et colles simul omnes
commoti sunt. Atque ut summatim dicam cunctam ab aspectu suo terram iliam
,

cum incolis eius submovit Deus vitia illorum abominans.

,

" A facie irae eius quis sustinebit? furori irae eius quis resistet? Furor eius
28
 ,

2IS TJIEODOIU MOrStJESTENI

rlw '^TTDc^ei^iv y OTi «c^tj$ 6 aydjgu<Q-cij J^uuujU^og tyi ooyri tvi diia,-, ajjvkpK^q i^vn (J^

C^ cv fJAyiKaic, Jbvci^^eicuq-, (t. G^ cn 72Aa5">) ;^5ifwV(r/^ i^uV Sfg^-d-puf^eiv t^ yJ, ttum-'

viXc^c, a(^cLv'i'(^av . Kct) TO Tp 'Zt^^v Xiy^v " ^»i?o; KVQjiogj -^jZtm^Sfacnv o/jtvv
'o/uioict

p. 3S3. Ci/ y pjipcL ^}^i-\iw.(;-i }(c^ yyvcocmm ch^ ib?\ff,Q)ii/u8^Hq cujtov. ,, £57 fM^ yt^ (pncnv ciyav
^i?\gLV^^7r©^ (t ayctv ilJt^c, iJi^ycTeiv G^-^ '2<?i£$'$ ojjtov c^VTCtg, yjj^ t a.7ri^Klu) cwni

A-- 8- ehJhctdiTa^. " Ka) c-;/ i(^^ithv(Tf^c^ Twpeica; awjTeKcicLv TiOincnTcLj- g^ <^%iyi^fJ^v'<iq (^

. cf^^ ^P^p^^ cmW J)<JdriTciJi cmoTQ-'. ,5 'ETTCtJ obv Q 'Z«^^$ opylw viva-ri, ^uth; t;^'»? 2t/-

fl«;£^y5 £«0«55 H^gLQinKvcr pc/v t\vcl ^ ^ o^fjSig i7my<( 7^ olKetccg, J)t' ^$ iravTiXYi /j8p io-

yi(^iTctj (^ ci(pctvi(Tjns>v T /Jio^n^v' ajnxvTcu; 3 cT^iir l-imvigttjt^uaq aun^ <t. ToXfj^TOjq

odjm 71 l2'eiAi(Srctj ci/ctvTiov, ^c^fictWi (C '^Tro^ct ttoKKyi tcS /uuy^i ^o i-fray>-
cmoTCo
"^- 9- 'judpodv ojuToig y^yJiv. " T/ 7\QyZ,i^ 'fh t kvqjlov, ,, '0//j?/£tv %\viuj (^vicnv 'i^Ti -tz^i
caW tLo 'ivvoiccv; Ji |t.tyi v'0/^(^m Jwocltov v/mv u) 7wXifA,eiv tc^ ^iiiTO)j a(p' 0'j cfn u^
'c??i£9TS£pv iTT^yiKvdui^ TYi ' li^ncTSLKnfL , HTtt) Ti (i?\ff.(r(py\f^oi^ ih T d^ov cJ^iTcivccTi ?syig.
" ^iuniKeioLV OJUTog TWi^iai, }(^ ioc c^cchnviai J]g ^ td ojuto cv •3"A/'\}.</. ,, Aox//<p:cra^

^ U/t^ TravrsAw irovAcrvji t dcpav/cr/^pv , bTM^ d-d^Qpov tv JhySiv cujm ^tSt-S"' 6^«/^" a.77»^-

yb^iTOj, co<^ [xn aiyi^lwciui cTdC-TS^v ouutov TiXnylw iTHViyyMv , a,-&^ctv q vjuuv ^Sctz) t^

V. 10. fss^Ty]'; TiXyiyiig tIuj (i7ict)A€ioLV ly^i^ouj. ^^ '^Oti %cog d^juiAXi'd ewrcSv ^pcizt>^'imvTa,j. ,,

j\ 334. ''^fig^ iiq TravTiKr, j^gt^g-louoj iravTCL tcl Tra^ vfjAV iyAfMcLV. '' Kct/ ong (rfju?\ff.^ 'Zi^TiXitco-

fAfjn jSfi^d-yi-TovTOui , (t cog i{^>\cf,^'A ^Ji^oiW firt^^. ,, hIkIuu q cJKCivvig 7^ (BoTctvAg '^ %ig
dj^yfjislg ^^j.7^^.iyjo\j!iVAg -i
iiJct iJzjrr) TravTXV "i^p 'Z&^aniaovTcov a.v a.Kia%o^iVAg y/vluuc^v -i

. i{^IgLV ciKfjj^cn^ TfdvTig '^jzsh TToKifjjcov ;(g/\fffLAg Ti. J^i>c!u> ^A^g cog \:zso TW^g dcpavh
^ycnS'^ 7P 'fhovTXV vfMv iiJht[J,cog apKCtv ^Zer^g tIcu 'ipoJhv cwtojv oloi rg ovTig.

(Jlssolvit principatus, petrae ab eo conleruntur. Hinc enimvero voLis constat, ne-

minem posse poteslati Dei resistere ,
qui cjuidem par est conterendis imperiis ma-
ximis ac potentissimis , iisque funditus destruendis. Tum similia priorum dicens:
" bonus Dominus expectantibus eum in die tribulationis : novit ipse qui se pie co-
lunt. ,, Est , inquit , clemens admodum et valde beneficus erga illos qui spem suam
in eo collocaverunt , feiusque minas reverentur. " In diluvio transeunte consumma-
tionem faciet. Qui eum irritaverint atque oderint, persequentur eos tenebrae. ,,

Verumtamen ubi ad iram spectaverit , dignosque hac aliquos nactus fuerit , dilu-

vium nescio quod impetu suo convehet, quo summam cladem improborum edet:
cunctosque sibi adversantes , sibique resistere audentes , tenebris multisque angu-
stiis circumvehiet per impositarum magnitudinem calamitatum. " Quid cogitatls con-
tra Dorainum? ,, Quaenam, inqult , consiha in eum molimini? Num bellum adver-
sus Deum geri posse putatis? Sane ex quo primum Hierosolyma oppugnare coe-
pistis, his Deum blasphemiis lacessistis. " Consummationem ipse faciet; non vindi-

cabit bis rem eandem in tribulatione. ,, Decreta quippe suprema pernicie vestra
adeo violenter suam in vos voluntatem exsequetur , ut. opus ei non sit iterato ictu

ferire: prima plaga interitum vobis pariet. " Quoniam usque ad

subitum enim vel
fundamentum vastabuntur ,, ita ut omnia apud vos sohtudo fiant. " Tortllis more
^milacis devorabuntur , et sicut calamus ariditate occupatus. ,, Eius instar herbae
<]uae saepibus circumplicatur , atque ab obviis quibusque beluis consumitur, cuncti
ab hostibus absumemini: aridique ritu calami, adgressorum vestrorum tamquam igne
destrueraini, quorum incursibus sustinendis pares non eritis.
 ,

IN NAUUMUM CAP. I. 219

" 'E;c fl-S oJ^iXiUCTiTaJi y^Q^^rjj^q y^ r >cue/», TPsyy]^ ^aX^LojL^jog c^ctvnct. ,, Yavx, \. ir.

ttoA^ Txj T vaoy lyJiTVi t -S^froy; 87» ti 'cjJigp^gpv c^o^crar aurlw ctvsAay «; «Jiv Tjzjt)

T 5?« |So«^tTc&^ ^vcji\Ji!i\ljJ\ Ti Sy; " twcA Ag></ ;ct;e/05 ;(5tTa^;^v hc^ciiuv TroKhc^v. ,, v. u.

''A;c8g %'ivviu cLTivct vvn^ tQ ^KfjLr.piscrQ^ OKavn nw '^^(pa.iViroj dio; o TnivTwv }cv(j.og

T Ky y''ju l-^vc^v ThTv ;^6 Agp^ Tv vcPutz^v ticX^c^v. '' Kce) «twj Sfg^^AnTovrcui. ,, 'ilg

^ av a 77?, (PM57V, uJ^p l^ ucfkro; \v 77vi 707r<i) (jvvi^i /^ :toAAm5 J];^5>;a^2v T^ iU/^~

petctq-, HTCt) ivavmv v/ui^q ct(poQjL€t Tyj Ii9"v^v 6 d^og ^si^^^cf^a; a,7mXtict, " Ka} ai,KOr\ hk
Ci/ctKH^rricnrcLi "in- ,, «? it'A7iATi cra ftri q d,xa!ct> u) r Tmvr^Ciiq "iTivXoiT^Qroq. " Kct) vOv ^. \z.

owJ^i-^co rlw pa/Scfbv <wt^ "^tw crS, }(^ G^ eha-^ig (m J^ppw|iw- jj Uctvvx, yt^ as vx
(ntY\7rf^, (^ T ^ctcTiKeictv Iw l-^v lc/6x,eT$, (wyjco-^co' ^c^ 7ra.cmv rLo e^iLUct^reictv luj kJ} p- 335.

'^?^''
TJzzro^ei^f^v 2^;yfc53 wazrjp 7701 Jicr/uiolg auT^q rvi of^iiCTict (c^.^ctKXctJV rij oltcet^x,, irav-

TiKo&g ^TilJLCd^ ocTi fS^ '^ a7WdXl\ctg lui \:zsoyAvc\g Trctcmc, (m 7^ ^ctcnXactg ;^ 7^ ;i^'.
'St^ ;($tf -T^ c^8a7cfc$ /ct) )(gL-d' iTc^v il^g co; intog ccc^ctvi^oitivvig. " Kc^^ cvnAencLi ^z^ ^- »*-

«roD xuV<©~* ,, TdVTo, yb (Z^ o-S ^^^s^&ct/ ziKiK(£iKAv •Sboj. " Ot; azrct^yjcnrcti c/k tS
ovo/Li^rvg o-« iji. ,, 'eW^^ oi tJzto (^ctcnXeictg ovng icodztcnv 'fki c^sir (ictcnXictr a,7mvTct
dvct(^'ipetv j ii^ c/>c '^ OKCivcdv >(^Ket^cti 'ZEt^cm^e^ctg , cag "uz^ra t d^acncty ovT^g t Ci^ti-

vwv, 8;c ?TJ (ra (p>iaiy m ovo/n^cnct iichtftH (pctvncTiroLi TmvnXc^g "^jTuAAupgvy. '^
'e^ o/^t»

3^8 0-« cJ^oKQ^pdJcTOi yKvnfct^ ngj^ ycdv djTc/, ^avfj,cLi "^nplcj ctHj oti viTiftcodng. ,, :Eujuct-

CpctVlC^ ytp ffOl }^ TU il:fti}/\st-} Oh TIvKKlaJ OLTlivifJmg T TlftluJy OLTTt^ CDCnTi^ Tig ^(p^ (TVl

'f^Y\cn'^ (TJVaTJVKKvjU^OL (t aVVOLC^OLVl^O/U^pOL,, V^ /J^VOVH^ (TJV^OLTlfQ/^aL rY\ (XTlftlit rri (TYl.

" AiOTJ /cT» ^ TCL "opY\ TTCehg iJcty^iKt^o/^QV a^ a.Tiay^iKTQvr©^ ilprvLu. ,, To7^ cfyi v. r.

(py\criv 'iTovroLi 71VKK9} ol avct tvl opn t^ 'ispfe^craAMjU. dvoL^i^VTig y^ rlw OLTrccKcicLV ijcty-

" Ex te egressa cst macliinatio contra Dominum; improba atque hostilia con-
silia animo ,, Ausus es haec facinora mente agitare
volvisti. et agere contra Do-

minum, urbem adoriens divino templo praeJitam: eamque facile tc capturum

armis
existiraasti, quasi nihil a Deo iuvanda foret. Quid ergo? " Haec ait Dominus re-

ctor aquarum multarum. ,, Audi porro quasnam ausibus illis nunc poenas decernat

Deus cunctorum in orbc populorum dominus. Ut enim cuilibet, inquit, licet con-
gregatas alicubi aquas facillime separare; sic vos ab omnibus genlibus discernet
Deus quum exitio tradet. " Neque audietur diutius auditio. ,, Ita ut ne famam
quidem eius qui periit iam sis auditurus. " Et nunc contritam avertam virgam eius
a te , et vincula lua dirumpam. ,, Cuncta enim sceptra et imperium, quod habere
videbaris, comminuam: universam potentiam tuam quam in subditos exercebas, et

qua ceu vincuhs popuhim hunc in tua ditione retinebas , omnino praecidam : omni
scilicet ditione spoliaberis: vires atque potestas ,
quam in ahas gentes exercebas
iam merito evanescent. " E.t praecipict de te Dominus. ,, Haec fieri mandavit Deus.
" Haud seretur de tuo diutius nomine. ,, Quoniam regum subditi solent ad reges
suos omnia referre , atque ab illorum vocitari nominibus, quorum ditioni parent;
haud diutius, inquit, nomen tui funditus pereuntis extabit. De domo Dei tui "
eiiciam sculptiha, ponamque conflatiha sepulcrum tuum quia dehonestatus es. ,, ,

])estruam tecum idola quibus multum tribuebas honorem: atque haec inquam,
, ,

fienttamquara turaulus tecum scilicet perdita atque deslructa, ac properaodum

tibi,

ignominiae tuae conturaulata. " Quamobrem ecce in montibus pedes laeta nuu-
 220 TIIEODORI MOPSUESTE.M

Tug eopTug (r«5 clttoJ^©^ tcS dic^ Tac, iv^g 0"«, Jio-n ov fjt.v\ 'Zo^^oSaiv 'iTj tS chiX-d-en
f. vic ilq rraXalamv. ,, Eots Ji\ tC^ av P^iticv ov hcfhvcug, (^ jug f^g^^njci^trft^ iOOTag "rk ^ i^^y^g

TTjS ^4 f^ TraffJig c^TThrpa t^ (mnJ^g Trdvv ^ ^Y^odv oog hk. clv i7n?^dvnv \ti ^ ttjS

71 ^^(^^^paui T 'Z!y^a7)}tJ0V'mv vfJuv '^TW/^co^f^g oLTra^. A/o iTrctyl,

KEO. B'.

V. 2.
«« ^VVTVPiXiqttf ^ cJ^yjpTCt]. „ ^ll(pcLVl<^ ytP (pnOlV 'QcVTO, %>^/t^. " 'Avg/^M ifl(pv-
mldv ilg 'Zs^awTrov cufnl' cJ^cu^ov/j^og 6k d^Ai-^icog. ,, Qeta, yip Tig o^yi\ coavip iy,^vur\'-

p^Tl Tiv) 'ZffCLVTiXag OJJTOV ^iCr^iOi ;($fc-3"' V/^ i^CL^^QJU^OV' &)9? trg jM,W Q JUUCtV "^Xl^^LV

cvTivdiv '\jzffO'nfivm T^iTfov ^VTOL d>g ^zs^g (^ ^lLJ^a^ i]py\}tci)g, iopTu^etv b(p^?svT% ''Qh
TV) Th %icLVTa TiTohf/>y]yJ>Tog i(gLT ojjmv aL7ru)Keict, "^iTri J^ 7\9i7wv "Zt^g Cfftr N/v<$6ira^

T 7^y>v. " 1.ico7r(£iaov oJ6v. „ '^O^ Jh (py\at CffU' '6^ivc^ aoi judK7\gvTitj;. " K^tjjoov
hcr(puog. „ ^var(pi^ov 'S^og IsazLVTVW ^(poJbv ej Jt>vYi aztvTvv. ^'''AvJpiazLf r^ J^o/ a-<^oJpcL. ,,
V. 8. NuXi T /uuiy^klw c/Keiv!w tf^J^ei^cLj J^xxjool fxiv " AiOTJ aLTriqpi-^iv Kvejt.©^ rlw v^qjlv
0-8 .

'lcLitco^-i ;^3w5 i^/36zv 7X 'itT^wA. ,, hK?\c(, y6 ov J^ujucltvv aoi tu Ifhyvoju^a. )(cl)(^

Sfa(^vyeiv irreiJh a 7n7n>ty\)CCLg i\g (^ 'lcrg^.yjA, iig r )t^(paAlw iZi-^i tIuj a^lw o d^og.
-i

V. 4. " AiOTJ c/K.TivaosovTig d^iTiva^cLV oyTO^, ^ tu )i?\.y\jL(^Ta ou/rtfv J)i(p^etpeuf, oTJka J^vuu-
p. 337. a^'icLg duT^ cJ^ av^^TTOdv. ,5 TocrauTH ^ iqtti y^ o-h Tp 7PsMjuuct>v y\ J^uuoafjug.^ 0)9«

CTB J^liclw Tp CJCTivaTlovTatv gcQ^JiTa, T^ a^/o^ "S^l^aAeiy t^ oix.eictg, "^TroXiaztf Ti aTTOJV-

tcl; g(p' 0/5 ctf; i{jiKV)tAct))tcai cn (^ /52%/ t d^^Treiav y\%oXY\/uS^oig t o-^t' /^/g^ i(p^vetg'
(^ aujuToi/.cog ilTreiv 7racroLV 0"^ t TroKijiAAKlw ifLweiti.cLV tfjj 7ra<ra^ t J^vuua/juv c^ aTrav-

clantis,pacemque praedicantis. ,, Tunc, ait,niulti per Hierosolymorum montes di-

scurrent, cladem tuam palam nunciantes, suamque inde consecuturam pacem. " Age,
luda , sollemnitates tuas , redde Deo vota tua ;
quia iam nemo in posternm res tuas
antiquabit. ,, Esto et tu deinceps in deliciis, legitimasque sollemnitates ac vota Deo
persolve cum omnimoda soJlemnitate ac laetitia : neque enim amplius supervenient
qui res tuas pessumdent, quandoquidem illi iam perierunt. Quare addit.

CAP. ll.L

" Consummatus est atque sublatus. ,, Destructus est, inquit, qui haec ausus
fuerat. " Ascendit qui insufflet in faciem eius, qui de calamitate eripiat. ,, Divina,

inquit, ira ceu flatu quodam prorsus illum extinxit, qui contra vos accensus fuerat:
quare iam nuUam hinc cladem suspicari poteritis. His ludam verhis allocutus ,
qui-
hu8 eum iussit festum agere propter adversarii sui perniciem, sermonem deinceps
ad Ninivitas convertit. " Ohserva viam. ,, Videsis quinam tibi superveniant. " Lum-
hos rohora. ,, Ad eiusmodi incursionem, si sustinendam praecingitor. " Vi-
vales ,

riUter admodum age. ,, Nunc tuas illas ingentes ostende vires, " Quoniam avertit
Dominus contumeliam lacoh , sicut contumellam Israhehs. ,, Profecto haud potes
eventura mala vitare ; nam quae tu Israheli fecisti eadem Deus in caput tuum re-
,

torsit. " Quare excutiendo excutierunt eos, et palmltes eorum corruperunt, arma
potentiae eius ex hominihus. ,, Tantae , inquit , erunt adversum te hostium vires,
ut ritu eorum qui vestem excutiunt , dignitate tua proterrendus sis; atque ©mnia
amissurus, qulhus tu olim stipatus ac veluti famuHtlo cultus superblehas. Prorsus
 ,

IN NAMUMUM CL\P. II. 221

•»»y ''imXia-Hm i^ ay^^TmT liitt <t t iniKaxay twnSv c^Ti^^rctf e^wua/uuy ^mp hk ik
^QY i^ioruuvn-i a>g ovJtv cuuThg dy(pfA>jVfc<7wy ov tz^ TrapiyTi i(^peS. " ** AvJpiq chuictTDi
iLCTntf^ovng Of •meA. „ ^Tpas mt? (PmotV o/ cO' \i^^oXlw t%vog sJi •mj^g ngL&ToXftav
OKVOwuTiq. " A/ Ztfc-ici/ T a^/JiaTtdv avmv cai r/Lu^et \TOifJigi,maA axm^ ^ o/ \7me\c, 3tpt;- v. 5.

(Bn^oovTOi cv r cJhlg. ,, Oj /M^yt g(p' 'iTmoiq i? (p^voiuJT^g ^ a^jn^aiv, a </« Tra^Ta

vuXi t^/ttlK a;:|^«5U (paveTTctf c*' ;^ 73/ ^p<» ^-^' ov Trafnmiiva^ 'S^^ din Ta 7* ti-

ucoeJag vjuiv, <&cpu/3©^ )(^ ra, ap/i^Ta (^ G^ iTmetg K^^^i-, ov^v ^^rr^AeTy Sja, 70

J^©o ))? TToXifJum oioijg ti ovra^. " ^vy^^J',cnrai tu a^/n^Ta, ^ avf/,7ikaK/i)aovrai cv

r T^ar^aig. ,, Fle^s <pvylw yb (p'v(nv CDfA.n(rov(7J TravTig' &^ \:m> TY\g t(^Ti-^ovuTig ouuThg
"^eia^j cAMKAe/e awPs;? cvfL^^i-njof^Mg ^mes '^ i^poJ^a 'n^ iroXifMOiV Ish/to^ "^AAuejy.
" 'H og^cns cuWv a>e P^ju,5ra<Ae jroeP?? «^? aq^a-mi) (^'^g;i^fe£TW/. ,, El^covixag ^ ^ p. 33».

~^J!gi^pfio^ TiiTo Myi' x.ctf %i yi (pyicnv ovJlv aLqtaTmv ;f$t/ m;£o$ (^AAiflftv cvofJLi^i<^

69c?\gi[X7rovTig ts T6.75 c:^o<$ ;^ /t^ ^toAAm? -t^ o-cpoc/Jbc-niT©^ ^ovtes '5/'e a/avnoig.
" Kctii fJuvv\irr\aovTaJi 0/ /M*><?avge, ^ (piv^ovrof Yif^^a?, (^ ;c£$tW8cnv c* t^ "^eif ^- «•

.«uWV (^ azrguo-ycnv ^ tk ret^i i^ iTOi fj(sf.<ni(ji vxg 'Z!>es^^^W ai^v. ,, Ta /W^ /i^

T^ «>^^OTtdO)ie t/uJv oxeivM^, /fpt/ t^ J^ujuctfjiicog ^z^Tia '^Yiuirauj TravTa' to 7ioXifA,e\v q

atpgvTg^, (pt^5 Kvi-^i^ fjLvrtfJiLu' <t ovJl '^vrvi ^cofjSpoi td^ JpCfJiCjd ^ r \^^oKIuj t
^xff/U$^8 c/V8$ T TfoXifJUCOv vfjuv avaJ^pafJ.&^ Jii Ksivrov ^ tu rei^-, t /^j ttcAj-

./<pv <J)^ TroKXluj ""^Tiiyodaw a(p'iVTzg-i rlw OKeivav q ^zoes^^^^^^vng %^ety aa-(^aXe\av
dJ^ -y

-^ J^ ^ 'ij^ rag g/dy&ijo^ 'f)h 'T^j ret^v (pv?^>{gLg Traaav "i^iVe. r a^oA/av j^, to Jfi
fji^Fov. " riuActy T TToKiCjdV J)!woi^naav , y^ to, /SaaiXeia J'n7n,ai, ^ ^ \:mgaatg avn- v. 7.

^Xv(^d7]' ^ ctUTJj avi^cuvi, )(aj oui Jov?\xtf ajuTY\g ti^VTV, j(^dzt)g n^^^ct} (^^y^cf^auf

ut verba ad compendium conferam , bellica omnis peritia tua cunctaque vis ex in-

colatu hominum exterminabitur. Deinde veterem eorundera potentiam memorat

<juae ab illis contra fes exercita , nihil in praesenti profutura erat. " Viri strenui
•ignem ludibrio habentes. Vos quondam, ait, tantis viribus
,, pollebatis, ut ipsi flam-

mae certare non dubitaretis. " Habenae curruura illorum, in die praeparationis eius;

equites turbabuntur in viis, ,, Equis olira curribusque lidistis ,

qui nunc inutiles
sunt. Nam quo tempore Deo visum fuerit poenam vobis infligere , trepidatio currus

et equites occupabit, ita ut metu hostium nihil agere queant. " Confundentur cur-
rus , et in plateis coUidentur. „ In fugam , inquit , se coniicient : hac autem trepi-
datione inter se colHsi , ante hostium adv^ntum pessum ibunt. " Aspectus eorum
ut lampades igneae , ut fulgura discurrentia. ,, Ironice id dicit: nempe vos nihii
iulgure differre vosmet putavistis, qui lucentibus armis praediti, vehementi impetu
in liostes ferebaniini.
" Fugae interdiu m-emores erunt optimatfss; in trepidatione sua festinabunt
moenia tenere; propugnacula sua praeparabunt. „ Vester ille apparatus atque ar-
matuFa in cassum fiet. Itaque omisso proelio fugam meditabimini: neque hac ipsa
-cxpedite ulemini ; sed cum ingenti consternatione currentes ob ingruentem ho- '

stium metum , ad moenia ,

quae sola reliqua erunt, festinabitis ,
pugna ob despe-
rationem omissa: atque hinc tutelam expeclabitis , et ad consuetam murorum cu-
stodiam studio omni incumbelis. Quod vero gravius est " portae urbium patuerunt,
regia palatia conciderunt, opes revelatae sunt. Ipsa ascendit , et ancillae eius prae-

•cedebant , ceu columbae loquentes in corde suo. ,, Sed enim ne perfugii quidem
 ,

222 THEODORI MOPSUESTENI

ov KOfcf^ioi, iOAJin^Sv. 5, 'AAAfit 'y^ ouJl t^ ^2»%/ Ta ret^ cmHj^q o^iKoq ri yi^viv vjuuv
p. 339. )C^TV\(J"dCn ^ T^ TIoKiCaq 01 TTOAi/UAOl-, ^ c^ ^ T TWACtiV JtAJ) 7niX\v\q iloiAiVaVVTOLI l^

oLjeicL^' TOL (BoLcnKeict ik TrojVTiXcoq obC^aviicn' Tmcrctv Tg (TH tIu> VTroip^iv ^^ Tvavrctg cjir

tz^ovTct^ ODi ^ouvpiig c/)' a,p7myiig tjvmctu/l^oi , ;(giL^(pccvti imcnv IpyijvvTctjf, (^ ja Tia-

*cod. dvx§yjavi, Kctj oDi Sf^ 7ioK\v\g T£ ovm (^v^mg (t x/&>CQU(p^aj cfbKHVTct. Kct) axjTr, ju^ avi/Bcuvi. * „
U^g T NiVdOJi 3 6 'Zt/^fpynvjg (priaiv-, olvtx t avcti&na-ri tv dvi/BouviV iiTmv-, f(gt.dzi); ovcth-
i ^'xieiv ilcodi (^ ^ovov avocj^rKrvi yx^ (pwOT»', ^ (^ T^ TToKifMOdv a.^pjL/^f] ^acnKia
d>g OAy^fj^KciDT^ Hcrct T^qitiov' (t Tmcnaf Ji (m ctf vTmKOoi vroKetg v& ^ ^Pclj 3 JovKcu;
^ "(gdjTajg m'ofJi^l!^i-i jui^ic^ yai^exv iiTrovcnif r^ 'Ztf^imcrv} aoi 'Zi^^gTi^v (BacnKeia, ^
T al^jL(^Kct>(Tiav d^ticmvTObi nuazti avuu aoi ^t ivvoiov ^i^^o^g Jiicluj jug iauTttfv •vt

<k. (tS gtva(!^iiCTtLi Ti y^ oJh^jLSpoLi cjvf^(po^g.

ETto T TRlKouaV iVcSt^yOAI cWTtSv (p«OTj «^/g^V iig '^VTCL (^ KQ^V >(^ TiOTi, f^
CV oioig Q^iTSL^y\aiTOUj t(^)C0lg chJhoTtCaV ^ TTOTi Q T TmKoLj ^Z&^a-HQ-OLV OJUTvlg OfCTldifj^Og
JhvaWiccv «5 av (^ ThtTca ih avf^(2cuvov olutvi im^og aju^yjoiiv, ei "^^^tto ^ihtoiv ilg %iavTcc
V. 8. d(piKvet^ouf fAKK^. '* Ktf) N/VciOij cog zoKvfA>l3y]-&^ vJcctQ^ m vJhtTo, dunv\g' ;^ cuutvI

(pivy>VTig Hic 'i^artv, f(^ ovk !w 'fhf^^KiTmv. ,, UaKoLf f/S^ ^ }coKvfj.^y\^potg fuyi<THg

p. 340. Jiy\K/\ff.T\ov ovJlv \£Sp')(^ofB^y\g tcS vJun Tmvigc^^v , ^^ iroKKovg cv iavTVi Zi(povay\g
l^vctg' «7W ttdKKh fjSp '^fjcaazt 7^y\^ig oiKetn' TioKKHg q c*j t TwKifjccov al-^f^^LKcimig

%^iiazt Tretp iavTvi' yuiJ q ilg tQto i(gLn<^auv TctKouTrKQjiOLg a>g fA>y\
3 (B^joTztTvv g-luJouf
.y

"^t^g crjtr TfoKifJUng Jhvafj^ot-, 'uj^g d^vylutj IJetv iVQjLOKiTO q sJeig %)g %a-HTVig 1(^0-
f V. 9. g^y ii^tung-i w Tiva Jioqbcoatv doTvlg iTrdyov. " Atyipimt^ov tv dpyuQxov-, chmjm^ov w
^vcnov. „ '^ hTmvTct J^ K9i7rov Ji dpTm^^fig 01 TroKifJUOi tu Trctp duTvlg iTrotHVTV " Ka/
«X LZ Tiipctg tQ Jtoa^fjiou djuTiig. „ " kvaQjL^fJLViTVv Tiva 7d^^v dumv d^^aupov fj^ot > cpTi^p-

ad muros ulla vobis utilitas est: potientur enim civitate hostes, perque portas mulla
cum securitate ingredientur ; regias domos a fundamentis evertent; opes tuas omnes
atque thesauros dum diripiunt ,
publicos facient ;
quaecumque sciHcet dihgenti oHm
et arcana custodia servabas. " Et ipsa ascendit. ,, Ninivem scihcet dicit propheta.

( Pro ascendes ait ascendit , more suo tempora commutans. .)

Ascendes , inquit , ad
inimicum regera deducta , captiva deinde mansura: cunctaeque tibi subditae urbes
atque pagi ( his enim ancillarura nomina facit ) muhum valere iubentes pristinum

imperium tuum , servitio tecum addicentur; tacita cogitatione , columbae more

^
8uam pariter atque tuam maerentes calamitatem.

Deinde pristinam feUcitatem dicit, sic distributo sermone, ut modo mala qui-
bus illa cruciabitur narret, modo veterem commemoret dignitatem: nimirum ut in-
cidens infortunium ideo gravius fiat, quod taHs urbs ad taHa devenerit. " Ninive,
, ut aquae piscina aquae eius. Ipsi arrepta fuganusquam substiterunt; nec erat qui
aspiceret. ,, OHm quidem a piscina maxima non differebant, aquis undique affusis,

multitudine piscium ibidem aHta. Sic videlicet Ninive muUitudine popuH redun-
dabat muhos quoque beUo captos homines apud se habens. ISunc vero tanta ad-
;

versitate sunt oppressi, ut ne brevissime quidem contra hostes in acie sleterint,

quominus se fugae statim committerent. Porro autem nemo inventus est, qui his
maUs mentem intenderet, aut iisdem medicinam aUquam faceret. *' Diripuerunt ar-"
gentum, diripuerunt aurum. ,, Cunctas horum opes praedae habuerunt hostes.
*'
Neque erat finis ornamentorura eius. ,, Innumeras divitias eripuerunt, quibus
 IN NAllCMUM CAP. II. 223

C^0(rju(QWUTO 71) 'Zif^Sw. " 'BiCa.^wuTcLf vTii^ TffctvTcL itL (7Y.iVY\ oiwvAc, TOL '^dvfA,ma, ,,

WoXKIuj y>wu /t(^'A/5U tIui ana^luj iTPSiouvTO m JhttovuuTct TifJUcL I?), ^ ^ /^ ttoAAw^
g%ov T^ c^dvjuucLg oi(piXi^ctj TTOf oumSv' TV ^)^ (Bi€ci^vuJTaj j o/jj}i'ov l^ T Ci/ r (ictcn-

Xeiouq^ i^ctpijutjdy] o TroAiixog ^ Sa^A *, 'ivct iiTryi oti )(c/lt c/Ke\vo 70 f^i^^ ivnKeiVTO *i-R«%xxxi.

/j(J/lKi<^ 01 TToKifJuoi' bTW ;^v^u3a TD fSiiCoipvv^ A?^, /va €i77->j OTi Ti^eicav «Zt%« c^ej>a
^ QzracAi ^lg TwMjLuoig lyiyviTo.
" 'ExTiva^ytco^ <t AvciTivciyjuiQg, OKJB^ir/Jj^g if^ Kcipcf^ictc d-^var/Jsg^ Jfc^ "C^zsoXucng v. hk

yavoLTUiV ^ <t chJ^lvig ''Qri Trctcrav ocriJ^vv ^ (t to 'Zi^cjWTrov oumJ^v ag 'Ze^OTtoLV/^ ^*^^* 55

BHXiTOLi ilTreTv cti TromT^iq 6k t TvoM^/Mm (^.^X-a^^oovtoh ^lg y^x/fig c/n-nvctT^o/j^joi p. mi.

yjjf c/Kf^^^o/jS^or wq TmvTiXcJg /j8p ojwmg ^ Sfg^voictc (r^i^liZcLf t ?&y(r/(^v' cjkMXv-

/4u«$ Q tJzjjt) t cDtag f^Y\ 3 <rlwajf e^vuuaL&cvj pctJ^icog, cv bcf\jujcug ti TCOivoug airavTCLg if)'

<t (njuiTDfJucdg iiTretv ^iHToig c/k i^ t >(^fcaiv '^bmejLCu; «^, wg f^nJiv liTTioiwivcLi wi}(^VfjLiVAg
yj^cug Tjzro TW^g. Kct)' TraAiv 'f^ t /jui/Yifjiluu aycov cujTiig -t^ TmKcuoLg cf^vuuct^eiOLg. " IloD v. 11.

^ TT) ii^Toimine^ov T^ KiovTCdv ^ M vo\juY\ Y\ oucTU 'Iglg crnv/ivoig', " 'AA/\5t o1p(iTOLf^Q
tbUTzfv n^ v\ vOfjLY\ TToiazt' }(^ y6 (TKVfJiMOig TD ouuTo Myl^ T^Tcgi cr?jtr AsovTas* jSovAiTOLf q
€iVav OTJ TroLKajf /j^ ql t NiVdGw ^Trj/xfeVT^s, Asovtwv (^iKlui y\ti Tracn %lg KgiTTOig (po-

/3g^i, (^ TCt TmV^^^^V 6k T 7r0Ki[/,O)V P^f^fictVOVTig il^Q^i^iTl TTCtp iOLVToig' VWtJ Q (^

Niv<s6^ 10 :(gujoimTY\eAOV Vfl^ ol^TOLf^ (t ^OLVTCt crwu kuTYi OTTCXrCt Ti Y\-^e9^(r/^0L TTAp

iOLVToig To -c&^TzeS^ il^Ti. " U5 iTTDpiv^n Kicov -, T ilcriK-^etv ; ,, 1<poJpaL ^(Tupwtcog'

-ag ^ c* TToKi/jioig ou/itSv TroLviOTi oviwv-i f(^ ocei tth tktiv 'i^ovtcov cog ^^ tivol ^(Opsv,
TTOu Ji} <P'/]ai vr/XJ amKiiKvd^v k^tijSv v/^', '^ Troiav a.7rcKY\Kvd^ dn^vi 'ivoL UTrri

0T7 7n7m,VTciJj tQ vroKifJLm -i

oLTndno r cJ^naioLV i(^ t J^vuuol/juv t ^zd^Siv. p- 34::.

AiO iTTOLyl. *' 'Exa (TKV/jUIIOI KiOVTtaV , ^ iiK ItU OK^pO^CtiV KiCOV «pTmcrg TK If^gLva, V. 12.

antea ornabatur. " i\.ggravati sunt super omnem suppellectilem eius desiderabilem. ,,

\eliementi studio ad pretiosa quaeque ruerunt, multamque diripiendi eam cupidi-

tatem prae se tulerunt. ISam dictio aggravati sunt, idem significat atque in regno-

rum libris aggravatum est proelium contra Saulem; «t denotetur, illa potissimum
parte vires bostium sese intendisse. Ita beic etiam aggravati sunt dicitur, ut intel-
ligamus potissimum bostium studium circa opes esse versatum.
,

" Excussio et rediscussio et ebuUitio et cordis confractio , , , et genuum disso-

lutio, et dolores omnium renum, et facies eorum ut adustio ollae. ,, Significat fore
ut eos inimici variis adficiant malis , crebro excutientes , et eiicientes, ita ut uni-
versum iis extinguatur mentis ratiocinitim. Timore autem en-erves ne stare quidem
facile poterunt, et communibus quatientur angoribus: atque ut breviter dicam, tan-
tis ob bas clades prementur angustiis , ut ferventis ab igne oUae baud dissimiles
visuri sint. " Ubinara est leonum babitaculum, et pascua catuloruin? ,, Periit leo-
num habitaculum , et omnia pascua eorum. Nam catuli iidem sunt atque leones.
Significat autem , Ninives olim incolas leonum instar cunctis popuHs fuisse terri-

Liles, et undequaque bellis ^ibi opes parasse. TSunc vero etiam Ninive , inquit, ha-
bitaculum vestrum periit, simulque quidquid opum illic antea congesta habuistis,
" Quo abiit leo , ut ingrederetur? ,, Valde boc irridenter. Nam quia Assyrii per-
petuis in beliis versati fuerant ^ semperque aliquos veluti venando persecuuti; quo-
nam , inquit, dux vester abiit? in quam venationem profectus est? Utique dicit
finem bellandi factum , et potentiam vimque jpristinam fuisse depositam.
 ,

22 i THEODORI MOPSUESTENI

'57« cntvfAMQtq oum, ^ oLmyrvi^i Totg ^inmv ojun^-i ;^ iTjKtKTt ^accj; vc^iobv djuj^^ yu iv
)(gi,Tx>im'me/'Ov (ami d^7ra>>j5. „ UQpnepv J^ y^ KiovTtdv <^'ikIw \7ry\etTi imm^ <t (po/So^
i>^4£? T {gictUTx& TTVietv iTret^v ad^etg' di upTiuy^g q m m^&)v Truinjuo^oi , tiXhtvv ictvTotg
awjiMyiTi TiXetgov, oujia^m^ii^ ^lg c§ vji>^ ik "^P^sf.vaiv , dveu^ujUTig t4 (^ ovpTrv/-
^VTig iTggpt^, <W(2crg^ TJKa 3;^pai/ '37$ ^vys/mcf^ai owjiT^i^yiT^ %lg Qltcdoig, cJ^ oLOirayng <^
V. 13. fzi^^vo^oi^ (^ tsXStov ctujovrg? t oiKetov. l'i ouZ; " Ktf/ /cT» g^ g^ Ae^ Kvejtog
(^g,

TretVTVK^TixD' ;0j OKfc^vcrca cv iiff.^TTV^ T^^og (r«, <t G§u- AgovTa? (r« ^S^a^ro/ /^'-
-^cu^* (^ cJ^o?\9^^ivcm> c^ T^ >4is T 3>fpai' (r«' ;fj « ^m ax«c9-?i stj m gpyt 0*«. ,, 'Tvnf
J% irw/Ttdv c/Kewm ATiKpvivotTO^ k^ <rov vwH diog, oti cv twqjl /udp oivoLAco^cnTot^ n^
c^vo^exct TiXeiTyi To Tikn^Q^ cov csir 3 a/ am JhxcuJuTcug t?) <^vu>aLTiig dvi\Zaiv ol m-
KifMOt' dc^cLVKQ^tiai^ 3 TRivTct OTnJazi awjiXi^a^ )(g:,fca!gy a>g Tm.a-ouif ju^ 0:« ^(gJ^AvBliVoui t
JivOLJUUV, oiKii^iivOLf Q 'Zt^ O-Q f^tlWiV [^ndlV , COg Tt mTWtYIKOTVg (t *^Aa>A^rO$ i(gL^7W.^.

KEO. rV
p.^343.
-
^Jrj^ "^ TI[A,a)ejiCt4f itTTUdV, OVetJ^i^<l TTOLKiV T )(g.KtOUff' " "^CL TTOXig OLljtl^TlXV oAw 4^^'
J^g, dcfiKtctg Tikiipttg. ,, UiiaiS^ J^ '^vvx, (^vicriv , vm^ m tt%l d^ovovg ounna-cuv li^vc r
^oXlw, <t 710 Wng 'vJ/gvcT^ Vt iC^ dTroLTVj jap^yf.t^oi oLJiKeiv Wi^^ m oLVYiwsgtL' oTov ti
* IV.Reg.
XVIIl. 28. '^cL-^mg * ^ '^ 'lipnaoLKyif/, i7io'ti vuo^iaiaiv a,yx,dwv ajUThg l^oLyLyetv ^nMjuSpog.
" Ov '\Y\?^9L!pv\^a%^ ^Ties^. „ '^lvct iiTrvi oti ^iJOiTi dii^otg %^etg ;f$t/epv, <t tioKTs&j ^r^-maaug

ovK ]%yaig Tt ^'Z3^|ac9'ct/- %tHTOv , c/>c jLtiTOL(po^g ajUTO 7^ ^QrifjLiXc^g 77 '\y\?^(p'ta, ^n-
ToujuTaVs ilpr\,fc<»g'
^ ti; " (^cavh /^^yav, j^ ipcovy^ aiafjLH '^o^v, t^ iTrsra J^ooKovTOg,

Idcirco addit: leonum erant, nemine territante: leo venabatur ca-

'^ ibi catuli

tulis suis alimoniam, et catulorum suorum gratia suffocabat: venatione nidum suum

complevit, cubile suum rapinis. ,, Antea quidem, ait, leonum more passim vim fa-
ciebatis , nullusque vos ab ea violentia deterrebat metus. Direptis aliepis , ingentes
vobis opes comparavistis ,
quibus vestri quoque liberi fruerentur. Occidistis, suffo-
castis populos , atque hos praedae instar soboli vestrae utendos obiecistis: rapina
et scelere divitias vestras exaggeravistis. Quid porro? " En ait tibi Dominus om-
nipotens: incendam fumo multitudinem tuam; leones tuos gladius ^bsumet; vena-
tionem tuam exterminabo ; et non audientur ultra opera tua. ,, Ob ea scelera om-

nia, de tenunc ita edixit Deus flammis atque pressuris plurimis consumptum iri
,

populum tuum; fortissimum quemque civium tuorum ab hostibus caesum iri; quae-
cumque improbe coacervasti, vastatum iri: destructum iri denique dominatum tuum,
nullamque tui mentionem deinceps futuram, quasi homini^ qui aliquid fecerit, idem-
que mox funditus perierit.

CAP. m.
Deinde punitione dicta, malitiam rursum obiurgat. '^ O sanguinaria civitas
tota mendax, iniquitate plena! ,, Patiemini haec, inquit, quia semper caedibus iii-
dulsistis , multosque mortales per fraudem atque mendacium iniustis necibus irre-
tire conati estis ; veluti Rhapsaces falsis promissionibus nisus est Hierosolymorum
cives urbe deducere. " Non contrectabitur venatio. ,, Nempe haud amphus venandi
occasio suppetet; multaque moliens Idque ait sumpta meta-
, nihil efficere poteris.
phora ab iis qui curiosa aliquid contrectatione vestigant. Cur? " Vox verberum ct
 ,

IN NAHCMUM CAP. III. 225

(t olc/uc^tQ^ dvetlS^ocrovT^B^ •, limiwq '^(Ivvovt(^ ^ (^ giX^acn^q ^Ofx(^cuctg^ n^jf oJ^ctspct- v. s.

'nfovTtdV "oT^cov^ J^ TJkiidzt^ '^ctv/^ptTJoTK , y^ ^ct^eiou; wfuxncoc,- ,, 5«^7a ^^ W/tc*? a^vn-

cxavcov Sj^^Jii^iTOJf (pMcn, /to^?7^5, ^ KiVTrQ^ '^o^v j ti^ \inzm \?^<xicl^ y^ ap/ucp^/mv

•&cflt»/S(^ TTvXug, i(^ lyniTicov J^ico^ig, <t |/(pM ^ r^ ^giTmv ottXcov (pof^i^ y^ IJ^eh rri

^[gLfjt^-Ze^^nmTi TVi olKact' a(p' &v J^ 7roK7\9i /^ 7ikv\yy\(T0VTc^ -, TioAvg q ^avar©- gf^ 7^
dvcupa/^cov. " Kojf «;c Lv ^lg l^vicnv ouu-mg. ,, Kcejr t.Ji <pi<nTctf '5/5 v^^ichoit; ouuTVt; m
H^Digi.-, cIAA' aet 77 70 <ut^tov \vi^v ^Ji^iTcuf }{gLycnv. ,, Ktfjf aSivyiirovcnv iv %lq crw-
/mg^cnv ewirSv "^ot ^tA^i-O"^^ Tropvela^. „ YloXKc^v Ji (pncnv dvcu^ii^t^cov, iig oA/pj^st^ oiyctif p. :m4.

ctunSv b <t^<Pi(TiTCU' tStv

ciejt-d^juiog ^
Aiyi td ccSiyyKracnv cv (aiq aw/mgt.cnv cumSv , 'Ivct
iiTrri 07J oXiyt ft^XeKp^iicnTcLj cm/^Tcx.' )(^ tIw cuticlv As^v, ^^ttv TiXridtti iro^veicu;'
"^VTtt y6 'miaovTaui (pxjoiv vtAo m 7i^et<^v o(jov cJ^i^ct7ni(rciv tS d^ou- }(^ thti (m^^^eiv
Ct^tOV Tjt/ JhfCOlWTWV aJJTtO.

EiTzt bvtiJi^cov iTTcty^. " Ilopvn ;^Aw }(^ ^^e/? hya/uSpy] (pctp /tj(st}tct)V . ,, 1u Jii v. 4.

(pjic77v r\Srct r r 'Ztr^cAiTtovToq c/KT^ct^jL^Y\-i ivT^iinic, /^ (^ouvof^Yi ictvTVji Sj^ r 'ZZ^S-

attv Jux)ct<^ictv -i
tf^^etg Q Sja. G§tr "Qiv^mg 'ivinkv cn d^^Tnueiv iazriiJhticoTctc
" 'H
, ^ cTw

^ XaVTWV 2^<^y©^ 'T -T^ dcTZlSiiCt^ idwV iTi^ig iyiyVH. TTOdX^cm. i^VVi CV TYI TTCp^

velct aLbTY\g-> (t (pv?\stg cv ^lg <^ctp/^}coig oLwmg. •,-> '0/\g'/J\v^ ^ 'i-^VY\ (^ (pv?\ff.g oAo^ tyi

c^acrict }(gL^}{A^Y\/J^y\ tyj oiKact-, iig t cujtIcv coi cjvfxfM-in^^^g (tcnj2eta.v , ^ TraLrmv Jy\

T <Ztrei 7rt %tctvnx anaJluj. " "iJov lyco ^ crs , Aiyi Kvex©^ 6 '&^o$ 6 TravTOK^Tcop' v. 5.

;{^ '^b7n>}(gLXv'\co tx o-mcFW <ni c^ to ^Ztr^crcoTtov cn' (t J^ii^co g-Sygoiv t olI^vvIuj cr«, x^

^ctaiKaoug tIuj auTi/Motv (Tov , (^ H^pp/'\|/6) ^ OB l2JiXvy/Jj?v , }(^ Tug ac){g%a^ckcL; (m'
}(Se,Sri<JOfta!j cn ih fSjJ^Jety/j(cf,. ,, ^otyajpovu) lyco crvij (pnTJV 6 diog, acvaTsQ-^v r %iav- v. g.

ra/5 auTDTiioug iTrai^co t!w TiftcoQjLa.v' f^^^OLXd yip o^ (pjiaiv ocl^ujuyi TmvTsict, cocojip oly p- 315.

vox commotarum rotarum , et equi persequentis , currusque ferventis, equitis agi-

tautis ,
gladii splendidi , et armorum luce micantium , muititudinis vulneratae ,
gra-

visque ruinae. ,, Haec vos , ait ,

pro superiore forluna manent , verbera, et rotarum
sonitus, et equorum persequutio et enses, cum ceteris armis vel ipso splendore
,

terribilibus; unde multi caedeutur, multaque interfectorum funera erunt. " Et non
erat ( llnis
)
gentibus eius. ,, Subditorum eius mala non interquiescent sed aliud ,

ex alio consequetur. " Tnfirmabuntur in corporibus suis a multitudine fornicatio-

nnm. ,, Multis interfectis , ad paucos admodum redlgetur illorum numerus. Hic

enim significatus est verborum infirmabuntur in corporibus suis. Pauca , inquit,
supererunt corpora ; causamque rei tradit multitudinem fornicationum. Haec , ait

patientur, quia mirum quantum a Deo recesserunt. Atque haec Dei placita me-
rito ad exitum deducenda sunt.
Deinde eonvicians ait: " mcretrix pulc]n*a et gratiosa, dux veneficiorura. ,, Tu,
inquit , illa es quae ab officio recessisti ,
quaeque speciosa tibi ob imperium vide-
baris ,
gratiosa propter eos qui dominatus tui causa te colere certabant; et quidem
ceteris quoque impiorum morum auctrix fuisti. " Quae vendis gentes fornicatione
tua , et tribus pbarmacis
Gentes integras tribusque totas, potestate tua abu-
tuis. ,,

tens , ad impietatis tuae socielatem pellexisti. " Ecce ego- super te ait, dominus ,

Deus omnipotens; revelabo posteriora tua super faciem tuam: ostendam gentibus
i^ominiam tuam regibus probrura tuum iaciamque super te abominationem et
, ,

immunditlam tuam; slatuam te in exemplum. ,, Quamobrem ait Deus congruas , ,

29
 rS26 TIIEODORI MOPSUESTENI

ii-nq oAKil^i&aJi TJVoL fjnXXav, oi(^i^ct)v t l^rnu ^ot to 'ZH^awTniV \XKvaiiV aTnKrctv^ ag
a,l%PC/LV JL^) U) T^ yj/umCiO(TlCOg T ^BCM/, THiC^CILV 3 T CtlKKrfX>H T '2&^(rcA)X,/a* •
'S%/-/3g^An-

/^--05 3 T^ lcS">171 Tt) f^S^dWTrOV-i \M\ Q cDopoiv TO, 'Zir^Ket JU^Ct t^VUiCt^OJl' «7W <:A) CpWOTl'

auTrajffja (th (^ Korjuipv acpgAwv, gi? a^Tijuuew )(gLQi<pi&-ci4 r l^ctrlw^ tyi t ttdM/uucov c/k-
J)x)<jw iifA,ci>QjLct' co^ TTUcn ju^ %lq oLTTctvQiyH (Z^(pavri (r« tIw cli^iwIw f^ t OLTi/uuav

^gc9^3 ^J^XvktIuj Ji cn (t ^ ^. oLitOYig airam (pouvi^ctf jutpvng, VTn^ m ilg %cTttvr!w

/ iUTiketav }(cf.TivluJi^cLii' TWjm/u^ TE ^^vtjct. "n-ctvmv ^ 'n^^Je\y/u^ t^ i^aivfg aTi/Juct^

y. 1. '"STroJci^eiazt rri 'Cjz^jSoA'^ t T^gDtciv. " Ka)f gfzz/ 'Tra.g o h^v crg, ^^(Byiairouf "^xto <rS,

;{^ Ip^, Je^Koua, Niv<£>ri lig <^vct^i W ajjrluj-) wo^v ^mrATW 'u(^^^k?\.v\(jiv ajur^; ,, o/
<%
ctri ^VTzt ?\$i7rov o^vng, ^ t 'Ztr^trSa-cuf aoi 'ze^^Biv i\jea!^yia,v ilJhng au(pc^g-, "^^sra-

gtlvTig T^ x^mKvi-^icag cxavng rg ii^v 'Z<%i crS, «i$ gAgov td k^ g-ov /u^<pi<riiai /ju(r(^'

ThTo yb Xiyi Tv )(^'^(3raiTctf '^^tw o-3, ci)g^ ^ lAgeTv cn t/j >(^Ti^VTZe)V j(^>ccSv-y avX?\9'
y^oju^ovg cog 8ts JvuuctTov Tivd iTra^icog oJ^^Sft^ t <fhyi^v\ja,v aoi avfJu(po^v-i cW' «</^
p. 346, '5)^^;«Aji<77V TivcL <^ di^TTeiav iv^i^lcZctij olov n Tp %criiTuv i(gL)ta)V.

V. 8.
'' ^'^ Ap/npartf ^pj)^v y iTvi/L(^aztf /uip^ ^Afx,fx,a)v, Ji^ToiKQcrzt cti TmgcfJioig-i vJh)p kvkKco

ojutyI;' ri an ap^ du?\c/LOsa, f(^ vJh)p la t?/;^^ ojUTVig. ,, Ttvig 'AfJLfjLcov 'i(pa,atcv ovQcv^
Kiyi^ T ovo/uigc^o/ud^luj vvuu " AKi^ctvJpeioLV 'f)n t^ hiyo^Mii' kcJ, toi y^ Jr\7^v oti iyfug
yra /u^ Ti^a,KoaiaL \tv\ t^ 'Zsr^(pr\Tet ctg ^uths 'AAg^ctVc^©^ 6 t^ Max^Jhvia^ yc^pvi (iaai-

xSg^ og auju 7n>X7\Qig iT^^ig )(c/LVi%r\)ici)g t^ Aiyj^nfnj i7mvv/u($v iavTrJ' t " AXi^ctvJpetctv
TPiTicinwiV' et fJLr\ a^. Tig c/Ke\vo Xi^t oti y^ ^zs^ THTii TroKig LZ auTobi " AfJUfjLcov Agjp-
/uSpr\j ^z^ r\g tol viuJ 6 <zir^(pr\Tr\g (pr\criv' a,K/\ct ^, o 7jr)X?\ff,Ktg g(p/tf , fd^iiluj if) <r)p

%iiiTa)v r\yH{A,ou T ax£//SoA95^av, o-^ot olv [^r\Jlv ilg (pavi^atv t^ 'ZEr^Kei/u^ng TWuViKn

liuic vesaniae poenas imponam: cooperiam , inquit, te ignominia omnimoda: veluli

cum quis aliquem excruciaturus detractam ei vestem in vultum congerit univer-
sam , ut turpe sit nuditatis spectaculum , amara autem cruciatuum expectatio; qui
quidem capite vestibus obvoluto , ne rem quidem praesentem cernere potesl. Pror-
sus ita ,ait, detracto omni ornatu tuo, in extrema te ignominia constitutam, ho-

fitibus puniendam tradam. Sic omni genti probrum tuum ac turpitudo exploratis-
sima fiet: tuique norainis vel 5ola auditio cunctis erit abominabilis ,
postquam in
tantam vilitatem deciderls ,
proculcata ab omnibus , exccssuque malorum ad sum
mae ignominiae exemplum proposita. " Et erit, quicumque viderit, descendet a te,
dicetque : ISinive infelix, quis illi ingemiscet? quo<lnam ei solamen conquiram? ,,

Qui haec in posterum viderint, ac superioris gloriae tuae probe meminerint, omissa
illa de te odium misericordia commutabunt; id enim aiunt verba de-
aestimatione ,

scendet a te tuaque mala miserabuntur mente reputantes (ieri non posse ut di-
; ,

gne quis inflictam tibi calamitatem deploret, aut solamen aliquod vel remedium
excogllet.
" Apta cbordam , compara te pars iimmon ,
quae incolis flumina: aqua iii cir-

cuitu eius ; initium eius raare , aqua moenia eius. ,, Nonnulli dixerunt Ammonem
heic appellari Alexandriam Aegypti. Atqui compertum est, quadringentis circiter
post hanc prophetiam annis iVlexandrum Macedonum regem extitisse, qui occupata
cum mukis regionibus Aegypto cognominem sibi Alexandriam condidit. Quod
aliis ,

si hunc quoque extitisse in eo loco urbem nomine Ammonein,

quis dicat, ante
deque hac modo prophetam loqui; profecto, quod saepe iam mo^ui, supervacaneam
 IN NAIIUMUM CAP. III, 227

Sj^-voiOA' cd<^ >(af '^cf^ei^iv Tiva, kavIw u) t <t«%£ tu %ictU7tt a,KejL^o7^yictv , Iva /^' cfb-

itaxn Gsir ac^A9T^p«5 ? ovojii$i.cncui i^fxlwiuciv TX>7Wt4' fx,v^ePi(^^y q 'Itj to Trap' oujtzSv

M-p/uSpov 011 T^ 'AXi^ctvJ)>^ctg r a,-7m>Aetav o '^st^^pmng Xiy^' ui-; av eh'i^mv on [>iyiefiv

Buujbi^S^Vj e» (^ c^ T N;v<^w ti ^jpvs ^i^tt}' « ^ -vj.u^^^Tv ci/ '^7$ A9^/$ 6 -^?-

(p«TM5 Tret^Tcti tIui NiVdCji* '\|.up^5^>ia^ q 4^ 70 Ivi^v ov[^ipOi^g /u^iuLvyi^c^j «5 av c/k

'^uTY\q 7nm>vdti)g tt^^)(gL7\9iT0' ilc^dujiSf/ ^uZ det gg^ Tnv^ujJTctg tvi ju^KfjLYi "©^^- p. ui:.

^ytAeTv 'T^^ oju^picov-, ooc, ctv fjt^ii ayav d^juioliv -, tc^vov tj vz ^t aui^g vojuu^ovTi-, T?)'

ThvctiiTiov judp ouv Sf^ Travmv cffiA©^ i^v 6 'Ze!^(pmY]g Tyi y.lwui vp 'Zej^incni/u^cdv ty)

^ivdjv) )(stft<2v, r imKaiav ouniig aujuciTT^cov iu^s^yav ^ a(p rg cTm jL(i;cAigzt to (7vy.(Bouvov

OJUTYI )(^itov ajj^avi^cL\ ^ifMKKiv civ^a ^ 'Q/lutol f^ c/k ^^jLOumcu; iJpyiiQrca' q voug 7^
f>Y\TtSv 8TD5 ^v ilcT^Y^Ku^v oL^i T^ hlyj^Mn aojupioq , TiKei^ <t G§ir auuivdi ^.7J^<$
}(^)(gL' cogt (^ crjtr 6yc7n(p(£i^TCLg r "lcr^YiKnzSv <t ajUTvdi ^yjVTcu; juAy^^ujc, ^sfe^t/S*-

Keiv erv{x>(popcug-, a)g o 'Ze7^$MT*i5 Jii)ivu(7iv "Clcmi' * ^ tQto IJ^s TPspiuauv^ o^ TuKcUTm- Os. ix. e.

pictg AlyuTrfn-, (^ c/)cJi^iTcti ojjThg MgjU,(pi?, ;f^ 3a4^ ^'^V ^^XM^''' ^-^^ ^^P "^^
T a.a7up<&)V giCTgAMAu-^rJTzav gi$ t AlyuTrfov Tra^etv Y\fuK?\9v ol iTT outLuu ^^^(pdGj^T^g
'l^ "lcr^YiKnzSv cocmi^ %'ivwu cv ^Hg ctvcoTi^tg Ttt ^(^lgLKYS'^ f^ct gJu- aosuQjLHg Kiycov
)(gi)(^-> ^T ^liichtv avnqii^^i T ?\9y>v j iopTul^etv cwToJ Jc^Kiucov cag cv il^lwYi )(^d^gwTi

7\9l7dv, TZ^ T iTT^Ku^TOL OJJTY] TTOKi/UiOV avi^^.^' iiTtO )(giv^udtt ''Qn T 'A^jM-WV TwKtv
Ho-av T^ Alyjwfa '^iTri t ?9y>v -, <t (pncriv, " ^ Ava?\^^i '^i^ztpav ;^ />^ wjKKyig 'T^ mcA)v>)5

c^^^^cmivacjTti Sfd '^uTHe ? ^'"^^•^' acT^v t aTmKqctVj crS q t ilpmlw' « ^rcwTa^^v yc/kTi

'T^fBiCKtJjU^H du?\SiTlYI T2 OO^pCOJuS^llYI <t TTOigL /Lifig -, 0VY}!7ttf OK ThTCOV «c/lv, iTT^yiKvdvTOg p.-Hii.

T dATL/tf/8* vwij ju^ %i yi Tvadtt T^ c/KiWd )(cpcictq KiKuTaLj (jOI yi 'czsi)yoia' iiTtt limyl.

esse arbitror super his rebus curio.sitatein ; si quidem nihil ea confert ad rei pro-

positae intelligentiam. Quarc subtilior de his disputatio, vana est ostentatio homi-
num ,
qui videri volunt incertiorum locorum nomina interpretari. Illud est apud
eos fabulosius , cum aiunt de Alexandriae exitio prophetam loqui , ut ostendat nil
mirum esse , si idem quoque T^^inivae acciderit. Neque enim solari verbis Niniven
propheta vult. Porro ad solamen pertinet, ahenae calamitatis comraemoratio ,
quasi
liaec malis exercitum recreet. Revera maestos consolari solemus mentione paria pa-
tientium , ne plus aequo animis concidant, quasi aliquld inusitali ipsis acciderit.

Contra omnino exploratum' est ,

prophetam eventuris Niniva^ malls veterem iHius
fehcitatem adiungere, qua calamltas eius comparatione gravior evadebat. Sed haec
superfluitate quadam sermonis dicta sunto. Loci vero sententia est: venit usque in
Aegyptum Assyrius , multa ibi quoque mala patravit; et quidem profugos illuc Isra-

helitas ibidemque degentes maximis incommodis adfecit , ut Oseas propheta demon-

strat: propterea ecce fuglent ab adversitate Aegypti, recipiet eos Memphis, sepeHet
eos Maclunas. Significat quae ab Asayriis Aegyptum ingressis perpessuri erant pro-
-fugi Israhelitae. Sicuti ergo in superioribus ,
postquam coiTeptura Assyrios mahi reci-

tavit, ad ludae tribum verba convertit , iubens eara festum agere, et pace in poste-
rum quandoquidem adgressori eius extingui contigerat; ita et nunc ad Ammo-
frui,

nem Aegypli urbem loquela conversa ait: sume citliaram, muUoque cum gaudio para
te ad canendum lidlbus Assyrii exltium tuamque pacem; tu quae aquis undique
cincta, mari fluviisquc vallata, nihil inde protecta fueras ab Assyrli incurslone; nunc
demum unlversa llbi maleficli ab eo patiendi forraido sublata est. Deinde addlt:
 228 THEODORI MOPSUESTENI

Y. 9.

V. 10. i^^ovTV jZofidti ajuiiig' j^ cuwm ih /u^TOiJtAaiav TW^ivcn^ eil^/^Xci>TOg ^ (^ to viimoi, canyj;

iJht(piQijiy Itt oip^cug 'p\/^ oJiSv oMTiig. „ Kct} ^^ (c ouroi ^motv AidiOTng Tk ;^ Ai^viq y^
TTctvTiq Jii m TrtTnninf/^ctj /uminfx^luu ^ avft/m^^a^ g^vro Ti^oq cn cv aTmaztjjg (^on-^av iTmy-
y^?^/j^ot GOi r a.va,y}(^g' &)(p*A«cna/ q «c/k "^ttd totwv «Jkv, 'Zt^/ (^vyluu tz a<^oX^\tivY\

(t ct]yi/U(Ji,kciOTOq r r TToAi/iMcov anwpf^ivvi ^pa^v -, of 8c/l r mTnm 'Pju 'zo^^ ao) (petJ^

'Trowazl/LSpoi ihpKpctaiv awm viK^ y^ Traaw/ o<hv TtoKv^ouoig ^smfiay^QVTig a-(paycug' iu-

JV,^9v Q 071 AJdiOTTct? ov (jm^ Wpp(» TTH a^^cdKio-fA.iVHq (^«07^, <^^a G^ 'oootg o/u(s>Qpv; Tt)

aujuilBcuviv Alywnfioiq. " Ka)^ Travm, Ta ivcfh^a, ouuTyig /3a^.Qaiv }Lhy\^t^j tC^ TravTig ol
/u/iyt<p!tvig auwmg ehbhaov^ "^jii^pTriJ^ctfg' ,, " Airavja ftiv ^ nx, -z*?^^ aot Tifjuct ei(pi?\svT€g

01 mXi/uuoi Jiivei/uistVTo TtXvi^ig' ^ cjffU' //kyct q r^ cv ao) JviaaSfcui vo/uu^Ofjuivsg ^^-

V- "• mJkig iftl3a?^VTig 'Qh t a.]')(^fj{gi.Koi>aiav iiKiUQV, " K«Jf av /uui^^y\a-y\. ,, 'Ett^JJ^ t olvov
'6^ TifJucoejLcu; ?\gi,ft8oLvetv ilco^, ^apvTaTlw (pncnv 'C:ziiOftiv<lg r Tiftcoexav ug^ Jiiclw fiB-
vovT^ TViJk KaKei^ai ^c^avThm^ctj ^lg >(^)tolg. " Ka) 'icrri 7rcLpicd^ftivy\. ,, Aoyog Ji
QJiv] '^naiTctf r kJ) a?,
" Kce) ai ^yniiaig aiavTVi <^aiv cJ^ l^^v a-n. ,, ^ETndvftyiaig

Q Tiva avioiv tP^J i(c/i)tci>v P^sL^av , OTfoau J^ aoi ^uP^ t WiKi/ULmv x^ (^ K^^v OKetvov
\. 12. sTJZz^^ctf fjL.'iXxi. " UavTzt Ta o^^/u(gLTiu, aov oog av. ,, Ka^^Kv^yiaiTOJi ^ -jz^^^tt^lm-

cn(W$ OT/ 'rravTct OTroatt Jy\ 'o&^g aa(pa?\.etctv oIkaiov ^zs^Ti^v ii^g^ " Kolj oTtowiig 'i^aai

lav attXdj^at.) ^ TncrowuTOUi ilg <^/List i^'iOVTog. „ Uet^cryi J^ ^ noXXc^v ^^TrooTiOTr^v

Ta iao/B{ia-> iyretJ^ ctv t^ Trapaatctg r TroAif^icov Ji^vi r anoLv' oi q ovyiaaai crg QJiv
c/K^aTTiVTig ^ ^ onTiTaX/^oov TnaovLUTOii '\lm ^lg TroXi/MOtg.

V. 13. " "iJii K&,og an oo; yuvouwig c</ aoi' lilg l^^lg cra a,voiy>/j^oLf avoi^naoYTOLf ywXaj

,
" Aethiopla atque Aegjptus fortitudo eius. Non est terminus fugae tuae. Phut
et Lihes auxiliares eius sunt. Ipsa in deportationem ibit captiva. Parvulos ipsius solo
allident in viarum eius capitihus. ,, Nam et hi, inquit, Aethiopes et Lihes , cete-'

rique quorum mentionem feci, foedera tecum inierant , seque tihi in omni helHca
necessitate adfuturos receperant. Verumtamen nihil opis hinc retulisti; dumque fu-

gara maturares, capta es hostium manihus et ahducta: qui sane ne parvulorum qui-
dem tuorum miserti , exanimes abiicient passim in compitis , vario caedium genere
enecatos. Conslat autem heic Aethiopas dici non illos longe dissitos sed qui Ae- ,

gyptiis sunt finitimi. " Super praeclara quaeque eius mittent sortes cunctique opti- ,

mates eius manicis vincientur. ,, Omnia tihi pretiosa eripientes hostes , sorte inter

se diviserunt cunctosque qui apud te potentatu pollehant manicis iniectis in ca-

,

ptivitatem ahduxerunt. " Et tu inehriaheris. ,, Quia vino significare punitionem

scriptura solet, gravissimam iili ait inflictum iri poenam , ut ebrii instar hinc inde
ohruatur adversitatihus. " Et despicieris. ,, Nulla tui ratio hahehitur. " Et tu quae-
res tibi requiem ah inimicis tuis. ,, Optahis levamine aliquo malorum potiri, quae
tibi eo tempore ab hostihus tuis accident. " Omnes munitiones tuae sicut tu. ,,

Aeque ac tu corruent omnia quae olim tutelae tuae gratia tenehas. " Etiamsi spe-
culatores hahent , uihilominus quassatae corruent in os vorantis. ,, Conaheris qui-
dem muhis exploratoribus ventura praenoscere , statim ac propinquantem hostem
audieris: sed tamen custodum nullus fructus erit: namque ah imperatis stationibus
deiecti in hostium potestatem incident.
" Ecce populus tuus tamquam feminae apud te. Hostibus tuis patefient portae
 IN NAIICMLM CAP. III. 229

*^ y*ig (m, (^ ^^^(pai^^^rou tjv^ c^ /u^^Xtig „ UdvTig (m <^v\cnv ol J^ t ttoAiv vm^

<r«.

icooi yxwtUKuy J^'ix,!w cv o?QX\jyauq '^Y\<mvTaui ^ A{' iTretef'^ oiv vxg ju^ -TriKoLg tJzsti» t
7iD\iu/Kav 'iJhaiv dvoiyeicrct;' Jti)c^Tnf\jL^luj 3 vt^ cwmiv tIw ttoXiy 7ra.aTig t^ '^&^pTsg^v

^Tti cfhKiiotig a,(Ti^ctXeicL4 'ZSf^(reivauj (hg ijzro TTVQpg d-d^e^ov dvctXcodilcmg. " '''xJiyp ^z^o- p-
f^-
^g l^cmacrctf <noLVTri:> <t t^c^K^^^-m^J^v ^ oyji^ fj(Cf.Tuv (m. ,, WoKT^Qig \^og ^ 'Z&^
T Ter;:^y Tacpg^t^ Ipn^^gtS^ juiyt<r£tg^ 7^ s^n^^wu '^utcu; vJkTog-, (^; f^h pacT/W ^m
7?/;^ 7^75 TroAifj^iag tf) r ^^ctcnv tQto «v Aiyl i(ji.v^v^' m i(piXKV(7tti r Ix, t vcht-

tQ^ (^OY}-d'etaM , (t K^l^ctAi liTCd 70 Tei^^g tv olaei^ov-, Ji^ Travmv t i\g da-^paXetav ccti

H^TicmdjaSat^ JbKiivmv, tjdXxIw TwUutti t 'QnitiXiav ^ ei Trn 71 Ik TiiTtdv '(^'^og Ji^cuo'

Xiyi 3 OJUTU ii^viiueg $^avpct)V-i d>g iohvi jSon^ei'^ }(^t iKeivov t h^^ov o'ia)v rs 'ovmv.

^Eyrayi ybiv. " "Efx.^y]^ iig Tm^hvi (t avfJuirwm^Ti h

d^^ig- j^gi^K^-maov V7np Tfkiv- v. 15.

3rv c«« ^'^^(^ayiTctf ai -tw^, i^o?\9^^(^ai oi jt^^cu^- (^ ;^S?a^Tcu ai aKttg-, m

<t. l2apuju^(ryi cog
^q^x^' ^^^•S"u>fa^ IffncQjia^ aa V7np 'vct a<^a tQ «^iwS. „ 'AAA' v, le.

ovcflv 1fz«/ aoi "zs^g cmrm^av fA,ii^viiju^ TVTi- i^vavTiov foiv owb^ coazn^ iig nvct 7ni?sv

i[/,7nayj , to ju^yi-d^^ Tp ^^v ef^iKlca d^^v iffmmai tj^iv^v avfJuTnniijLdpov tz yjj\

aujueti/a(pv^juS(fjov 7z«f TmXd cv aTmai %lg 707? (pv^ftivoig f(^Kolg <^ ouwwg' dvccXcoai fjuiv

yoLo cn J^IkIw Tw^g TwXijuuog' d^avi<Q-ri(rYi q (r^^ayarg TiDiKiXoug' (i^ix^ '^ ^ dKpiJ^og
<^'tKlw iTnXdjoiTOU aoi 7^ TroXifj^ficov to ;^w-3"(^, i(gLQi,vaK'iaKOVTig ug -^ /Sapd^av cJ^ip- p. 351.

•ytl^oiL^pi aoi T^ }(^}tci)V r Tnlpcw' dfZs^KTQ^ efi coi img ttXSt©-" c/Keivog '^inaiTctf,

ov avuiiXi^cti; coccaipei %lg agpoig djuuXXcoju^^ tQ h^cuih.

" Bpou;;^©^ copfj(,v\a^ }(^ c^i7mu,^r\-i qI^y[?^to cng d^riiXgL^Q^ cruf^ujLUKivg a-ov-, a>g v. 17.

aKeJig '^lii^Y\K\\oL 'Qh (p^yjc(}>v cv Y\juji2^ct Traiyii' mA/(^ dviTetXi-y tCj d(pY\?\gLTOj (^ im,

lyvaxQ^Y) tvttQ^ ojuTng. 3? UoLVTig (pY\(Jiv ol VTnptooi an »5 TrcXXgL^div aujAyoLy^g oLv^cdv

regionis tuae; ignis aduret vectes tuos. ,, Omnes qui dicto tuo obtemperabant per
url^em cives, feminarum rilu ululatibus indulgebunt atque formitlini, statim ac por-
tas bostibus patentes viderint captamque ab bis urbem cuius vetus omnis muni-
, ,

tio tamquam igne subito evanescet. " Aquam obsidionis attrabe tibi obtine pro- ,

pugnacula tua. ,, •Mullorum raos est prae moenibus foveas maximas effodere eas-
<]ue aquis complere , ne sit expeditus bostibus ad inoenia accessus. Id utique nunc
ait: pete ab aqua praesidium , atque bac circumda murum tuum; nibilque eorum
praetermitte quae tutelae prodesse videntur; si forte binc aliquid opis impetrare
queas. Loquitur vero ironice et subsannans, quoniam Itaec nulli usui per id tempus
futura erant. Ergo addit: " ingredere lutum, conculcare in paleis , roborare super
laterem : ibi vorabit te flamma ,
perdet te gladius , comedet te quasi locusta ,
grava-
beris ut brucbms. Multiplicasti negotiationes tuas super astra Cxieli. ,, V^erumtamen
nulla tunc tibi ad salutem macbinatio proderit. Immo vero ceu in quoddam lutum
in raalorum barathrum incides. Palearum instar coniicies tu quoque laterem con-
"Culcatum atque concretum luto , nempe cunctis lunc baerentibus raalis. Quippe
ignis instar absumet te hostis; caedibus variis peribis: brucbi et locustae more su-
perveniet tibi hostium agmen ,
qui te consument , aoerbumque tibi malorum sen-
sum efficient: otiosae tibi erunt opes illae ,
qnarum numerum stelbs caelestibus
parem congesseras.
" Bruchus irruit et evolavit: exiliit, quasi attelabus, commixtus tuus: ut locu-
sta quae insedit saepem in die gelu. Ortus est sol , et illa avolavit; neque cognitus
 ,

'
230 THEODORI MOPSUESTENI

a>g a>H r ^iujcifMV icwn^' tStc ^ Xiyl avfJu/uuKTOv &caTip 775 (^P^X^ dmTjfn (Tei Trwi;-

TiAaq-i f(^ Q^Z7njJ)f\(nv a-rlgAfit/Sa J^'ikIw' i/UAfjbiiauTX) Tt dKejLcfk a/ '^dycp, 'i^l^i€nK\jew

^
(p^yfA^dj Yi oi>civnTQ^ 6% iQ tcejLnq ^ '^ gticncdq ju^Hatt 7^ o/Wo^, mA/8 (^ewiVT©^ li

K^ t^AucrcMTO? (^ Trdy^v-i OL^eS^^y 7^ '^ricncog 7^ oiwtloig 0L7reihr\<^\J^ct t <^vuuct/uuv a.<j^'i-

'0ctTciuf-i ovJlv iyv©^ ^ gdcncaq awmg ^^A/TroOcra 7^ ^zd^nepv htw ^ (p^o) ;^ ovtci

'Ze^Tze^v jiSp "^jzsh am f(^d-2gtiJCi(rciv tzS Jii' }(gL^?\gL^Hai/]q cfi at '^ avft(po^q^ coazrip cv

ihdj^QAct Tiv) yi^vcmq^ (^ 6k a-ov )iCi>QjLa-//})V dysLTryjanaiv oLTrctvViq. EItzx. &p!wy]7i>caq

V. 18. Icp' oLinxaiv «2??€p(p)mi5 Myi' " «ai ojuwlq' cvvgtt^ccv 01 TioijLSpiq a-n' jSaaiAivg dosupiog
p. 352. c/tcdifMO^ G^ J^wuoL^ctg a-ov. ,, Qplcovcov cpjiaJv d^ioi TrctvT^g Vfjceig' 01 jlS^ ^ nyH/M^oi
COaUip VTTVCp Tiv) TVl TllA^COejLCt >(gLTiVi^iVTig 7n7rfcO)(gLai' %lQroy Q ?S7 ^ TT) '«N^ TZ^ /u^gi.-

LXXV. AoLvlJ^, CvVgCt^CUf 01 '6^^i^Y\>tOTig * Q ^OLOlKiVg V/U^TipQ^ OJTmX^OL

Ps. 7. ^e/&) 'tTnffHg'

<tJ^^UjJ\s>^ig awjoLTrzo.Kiatv iocvTCif' 'zs-ocvTctg g^ 'ura^ dxmS cflvujoLo-TivovTccg -Ze^^T^^v.

'' "ATrvipiv ?\5Cog o"8 ^^ to opm, >(gj ovx, lcZ 6kJ\^/uB{j©^. ,, 11^5 (Iivylcu ocTrctvTig

V. 19. iJJhv ?^i7rov, iTret [A,yiJ^€tg ItZ iBoyt-d^efv ef^wud/u^©^ ^lg ^rapovai >(g,>toig. " Ov>c istv

'tocaig 7^ awj^i(Byig. 55 Udaa ^ bie^7n'ioc t2 ^ c/)tOfl9&)OTs t otyV dt^yipyQ )(g,>cciiy. " 'E^pA?-)/-

. /ngcviv h 7^Y\y^ <r8. ,, Hu^wSt; ^p o-ou to >(g.>ibv-, u><pe >(gj[ fjJiveiv dvioLTVv. " Yldvng 01

^
,

^ ,
d>CHaoLVVig t dy^iXiav (r« KepTyia-Hoi ^l^ccg 'fki o?, cOotj TJvct ou;c I^TJ^A^iV Ji >(gKioc
' 0"« (J^ ^^oi^Toe; ,, 'AAAfit ^ o' TravTap^^S t «a^i oi >(g,>cav J\.^d/u^oi r d>iom n^naov^y
7z«r KQ^TCd <rp "^e^v T oixjiicov '^J^eiKVV/uS{J0i 7^ OTi$ a:^Ae/a^ r^fy ncfbvlw' WetJ^ yb
'
XjOiVQy 'cifesi oLTrctVTctg yipn (^ 7roAi/(^v ^ >(gj 'irdvTzt ov tivol ovlv ^xdTrlew (^ >(g>cowu k^
r tJuJjctfJuv icardjSig t o\>i^'iOLv ^ Sf^ tSto xjotvlw ocima^v hJovLu c/k t^ d^rcoKetojg '^iSjt^

aiwi/Bn T^ aiig.

est lociis eius. ,, Omnes, inquit, subditi tui, quos raultis e locis contraxeras , in-

crementum , ut arbitrabaris , virium tuarum ( id enim significat vox commixtus )

brnchi ritu avolaverunt quaquaversus , diffugeruntque instar attelabi. Imitati sunt

locustam quae hora gelida saepem insidet: haec enim nianet in statione immobilis
a frigore , donec orto sole geluque resoruto , vim volandi recuperans , exiHt, nuilo
sui vestigio relicto. Dicit autem: hi pariter qui tibi antea metus causa obtempe-
rabant , mox ubi adversa fortuna laboraveris, tamquam Hbertate recepta , cuncti a
te ovantes recedent. Deinde lugubriter generatimque propheta exclamat: " vae ilHs!

dormitaverunt pastores tui; rex assyrius consopivit potentes tuos. ,, Flebiles , ait

'
\ vos omnes: nam duces, ceu sopore quodam, punitione correpti occubuerunt. Tale
est iUud apud beatuin Davidem: dormitaverunt qui ascendebant equos. Porro rege
vestro neci tradito commortui sunt omnes qui apud eum dignitate praestabant.
" Diffugit ad montes populus tuus , neque erat qui eum exciperet. ,, Cuncti iam
ad fugam spectabant quoniam nemo reHquus erat qui praesenti malo suppetias
,

" Non est confractionis medela. ,, Cura omnis atque emendatio malorum
ferret.

tuorum sublata est. " Vulnus tuum intumuit. ,, Crevit calamitas tua iamque est ,

insanabiHs. " Onnies qui rei nuncium audient, manibus plaudent super te. Ad
quem enim non devenerat perpetua maHtia tua? ,, Profecto populos omnes faina
cladium tuarum oblectabit, hique manuum plausu quantopere pernicie tua laeten-
tur significabunt. Tu enim beUum adversus omnes susceperas neminemque pro ,

viribus molestia ac detrimento non adficiebas. Hinc tuus interitus commune gau-
dium omnibus adtulit.
 ,

IN IIABA<:OCUM. 231

EPMHNEIA ABBAKOYM TOY IIPO<I>HTOY.

;^'£pt»', l7n?^t}XvdvTQ^ Q Tri 'ig^yeraAMjW., )(^ r (po/Sgg^v c/Keivlw Sfg. iS AyfiAn Tiknyluf
J^^ctfjLiva j ju^ TwAXrig «5 iltiog cvTivbiv t^ aiifuucLg TJzrogpg-vfctVT©^ iig ja oiVeTa, jl(^-

}(gt.piQ^ 'Af^^ctKHfj, * ^ T^ 'l8c/kia^ T '^«^(pJiT^/av Tnnmaui "^vtIw^ ilg Jio fJUeQjL^odv t

T^yiV -, iig Tg t ctmctcTiv t ci/ W ^^st^aT JiwcLTdjovTuv ti ^f^t) x,e/vo'v7re)v , 0/^ vioKKouq tCj
^sV""'"^

<^(poep<5 '^XcuTraeJ.cuq G^ •mvmTou; ^t;^.i(^ctA?\9v ^ vmp m jt^Ai^ iTizi^yfai^ tol

J)li

-®^^ ^ ^a&vKmim aua-mg /umYi/m^viM Hff^iff.- ^^ m t etmzfv t (Ba,QvXmim ^ptTHj^-

e^aj' 0)$ ;cfx^T>i;eiTOV ju^ -t^ 'igfl^oaAwjt/^, ou^c 2/5 ^ov q TZiT }c^t<I p^ncretju^m .> ttdX-

kIuu 3 T aLfj(A^\ttv T^ d)fJiciY]TQg >(cfT duTtdv ^fki<hJe\yf^m' vTn^ m J^ ^ Tiiioig Ti[/,ct}-

^M3^c7?cS-rt^ Kiyl' o)gt ;^to ^ t S^i^im "^vtIw ioix^voui t^ ivcLTU) -^xK^d JhwCiv dimJ'
rlu/ 'Ztf^(py]Tiieti/ ., 05 ^' fj^ iiq Tz/ aQjL-d^fA^d '6^ 7^iKKlwimq otci^mi^cncog Jiio q ^^ .,

•T^ 'E^pcii&jv yKca^T^y^g-i Uiav ij^gLiipov r '\jzuvdicnv €^vr(^* ag rS f^ 'Zt^viqov dqylw

fS^fj if) To., cJ^of^Ksy^c^iJUtj (jvi KvejLi cv 'oKyi yuoLpJici ^ov-, cDn^^iiaD 1^,0^1 TmvTct to dztv-

fj(J.(nct a-n' mpctg Q 75, >(giTU<piaov iCVQjLi vofJio^Tluu ouuTvlg, yvLmoirajv i^VYi oti olv^^-
'TtOl ilcn' tS cTc^GTEpOU cfl dp^CU/ fJt,iV 70, /VCt 7J 7CVQM a,(pi<P1>CCi^ f{^}C^dlV ', 'CiZ^Opdg a> p. 354.

evf(cf^eJ-ou^ ^ ^Ki^^icni, t^A©-» Q5 't iivifj^^cnctv -t^ KOipJlct^ djjmv ^Z!^cri%i tb ovg cr«, •

xejivoui 6p(pctvcj^ }(c^ '^TTeivc^, 1voc jLtw 'Zt^opc&Jj 277 T^ fuytK^tv^iv a,v-^eS^7r(^ ^ 7^ yfjg.

T«7wv Q c*/ ^gv ^575 'Ze^TB^is G^ (U^o^iag aA-noT)^ Kiya q Cffir 'Zt%-toi;tot^ , <»$ ttoAAJ?

rJj ;c5tr' cttWv cofS^mTi ^nrru^^vag , vvn^ m J^ j(^ TifA^caeAccv ainolg iTni^aj Kiy<( ^^
iQ 3iS* Ctl Q '5/5 -J^djTieSi<i-> G^ 01/ T&T AetfiT Taf TB T^HTCd }(^ TVI JvUUOL^ict iTT OLih- ,

COMMEINTARIUS IN HABACUCUM PROPHETAM.

m1 ostquam iam decem tribus Assyrius in suam regionem captivas abduxerat , et

deinde expeditione adversiis Hierjisalera suscepta , terribilem illam ab angelo cla-
dem acceperat , multaque ut par erat cum ignominia illinc in patriara regressus
fiierat; beatus Habacucus hoc edidit de ludaea vaticiniura, diviso in partes duas
sermone ;
quarum priore principes iudicesque incusat, qui multi« variisque aerum-
nis pauperes implicuerant; quam ob rem praecipue eventura illis a Babyloniis mala
memorat: altera vero pars Babjloniorum ipsorum increpalionem continet, qui Hie-
rusalem potiti, baud recte victoria usi erant, «ed multum crudelitatis excessum ad-
versus ludaeos exprompserant ; ouius caivsa punitum iri dicit. Quare secundum
hanc divisionem, videtur prophetia haec nono similis psalnio, qui unus est in grae-
ca interpretatione duo autem in hebraea lingua cura «uo quisque arguraento. Et
, ,

prioris quidem initiura est: confitebor tibi , Domine , in toto corde meo; narrabo
omnia mirabiiia tua. Finis autem: constitue, Domine, legislatorem eis; sciant gentes
quoniam homines sunt. Alterius vero psalrai initium est : ut quid , Domine , reces-
sisti longe , despicis in opportunitatibus , in tribulationibus ? Finis^ pr*ieparationi
cordis eorum adtendit auris tua, iudicare pupillo et humili , ut non apponat uUra
magnificare se homo super lerram. lam vero in priore psalmo alienigenas increpat
id est finitiraos ,
qui magnopere contra ludaeos saevierant , ac propterea poenam
 ,

'

232 THEODORI MOPSUESTEM

i(n&(ii <^y]cn. l^oiHTO yt^ ii <t vvuu o ji^^ei(^ 'AjM./3a;c«jW. 6 'Z&^(py\'mq Tfoiei , fueJit^odv

(^ T^syjv iiq TB Q^ TTor) ouixHq Itt oLchxfict 'jyj TPiViiTTXV T^ 'Zt^cTiiarri mp^nf^ivaq J^wu-
ctsi6ia' THTVt^ yi Ci/ ^giq 'Z&igpTg^/g oe,mcC(mj(j^(B^y Xiyl ;(^ r i7ia^ofj(,iv!w ojUTvig ump
T«T» Tif^coejioLV' )(^ ilq csir BoL^v Xcoving , m (^ ctunJv TiXeigct lazt «J^Tj-S-a^WTWv fcgL^c^

T ^oy i7m^n<yofxiv!uj v^eP^ Tif/^coejiuv fji,lwvi' cAwa ^ liictviyig tivos iiar\q r^ 'i^mdicncog
T T ^Zt^^pmH pHJLC^TWV-, TCt >Cj/ /Ui^ii^ onOTThTiOV T^IHOV ^S&^KetTCtj f^iV OWU V\ HCd^JXJ^ClL

^Zt^eP^a^^H T» /S]^Aia TO A)i^/t(pt O ileAv " kfJi^CLKiifJL O ^Zef^^^^ing' OLO^TdUj Q HTlXq.

KEO. A'.

V. I. ct
'^^a>q livQ^ KveM JHKe^L^of^OLf^ ^ ov fjLYi ilcmKOOtrng; j3oyfoz>fjLetf 'ss^e oi oLchKOv-
p. 355. juSpoq-i (^ ov pw oryo-fjs; ,, Ou;;^ «$ a/75acr»i/ iiva tc^ b^ 'Ze^rmytfv o -^e^^p^THs ^um
(PmotVj dj^ct ;C5''^? g-O"©^ ajjToiq '^ rp tivol Sf^Twmcnv I^vtwv, ^f ;^ oiycu/cLKTy\cnv ki-

V0WUT06V chKOUCLV ^ IT^ TWIOWUTC^V , CV OATlOLllKcS Xiy^V %y\JUi9CTt T (WeSf^^^OfJLiVCOV T aTO-

Ps. X. r. mav' iiJce ;(^vduch (pyicnv' coazn^ ovuu (^ o /mcf^ii^Qioq Aiy<( ^ocvicf^ tt» *, /va ti ^cupig d^pg-

57;>ca^ /t(5t;cgp5^v 5 '^sSpo^aig cv iV)(gLjejtcug cv &Ai'^6aiV; cv fcf XiS^yi^^ctviVitQ^oLj t oiai^Yi-,

If/.mejt.^ira^ 'ffco^g' (c tol i^yig' ov y6 ^ dnov alvco/j^Q-' 'S^vjzt ?^iyi-, ayavaKiriov

Q kJJ T ^iavTX miiiiVTaiVj (^ 'nva '^otiov Sj^Tioe^Vj av-S"' ot» fj,yr
e^iKctq chcf^aaiv o^icog-

»Ps. Lxxm. I, inrco f(^ c^otp^S* * ha u o ^og aTmazo iig rgA©-", chpyi^y} o dvjmpg crov 'Qn '7tres(3aTa
vof^yig <r«; Sf^TToe^v ^ ^ TZif /u^yi-d^l 't^ yiy^vo-ruv ilg (§) ;\5tov, ;(ptvSu3a (^nai' f(^
*Hier. XII. I. TwK?^ cfi ^iavTOL ivepi 'hg av cocuTip owu ^ jt^}t^ejiQ-> 'lipijuuctg a^Yiai'
* TJ 077 oJhg

,
.acrSjSaTv ivoJ^ovTOf^ nv-&Luy](rav TmvTig oi adifvwuTig adi^mjiiSLTzt -y ovJ% ^ «cT' cEt (^
ipsis a Deo inflictam dicit: in altero populi ditiores ac principes obiurgat, qui pau^-
peres iniquitate detrimentis iniuriisque vexabant atque bos etiam haud poenam
, , ;

evasuros Idem fere nunc agit beatus Habacucus propheta, bipartito sermone
ait.

primo quidem adversus eos qui pauperes iniusta vi oppriraebant: his enim apprimc
increpitis, eventuram delicto poenam praedicit: deinde in Babylonios convertitur,

qui cum innumera mala populo iudaico intulissent, punitionem ipsis impositum iri
praedicit. Nunc postquam verborum prophetae argumentum exposuimus sequitur ,

ut partes singulas consideremus. Praeit solitus Hbello titulus: a^sumptio quam vidit
Habacucus propheta. Sic autem exorditur.

CAP. I.

" Usqueqno, Domine , clamabo, et non exaudies? vociferabor ad te vim pa-

tiens, et non salvabis? ,, Non tamquam expostulans , haec ait propheta , sed more
illorum ,
qui in re aliqua anxii , vel etiam iusta indignatione commoti , figurato ad
expostulationem sermone de rerum actarum iniquitate queruntur. Ita scilicet hoc
se loco gerit propheta. Sicut ergo beatus etiam ait David: ut quid , Domine, re-

/ cessisli longe , despicis in opportunitatibus in tribulationibus? Dum extollitur im-

pius, incenditur pauper, et reliquaj^^haud Deum oulpans ita loquitur, sed iliis ira-

scens qui taha agunt , et quodammodo exaestuans ,

quod non cito poenas debitas
luerint. Ita et alibi: cur, Deus, repulisti in finem? iratus est furor tuu& adversus
oves pascui tui? etenim magnitudine malorum populo inlatorum attonitus, sic etiam
hoc loco loquitur. Velut etiam beatus Hieremias dicit: cur via impiorum prospe-
 IN IIABACUCUM CAP. I. 233

^ov cimcoju^Q^ Ag></5 a.yavciKTuv q l(p' oT$ 'ifS!^Tiov oti jm>m Ji(ha,cn J^iKti^' rtmimp
oi 'Si^^priTcti TroLvnq o^icog Y\(rctv TnTraa-^or c/Kmo J^ td «cd^^ 7» fJi^ngLQjLH h,ci'j]<^

KiytfJ^iOV * KVejLi CV TaeT H^OVCfi TO iXlOC, OTSj M AAri-^etOL (TS %Ct)q T Vi^^iKC^V .y Yl Jlif^O- ' ''^- XXXY. 6.

cmin (m co; opti •^sS, la K^Ajn^Ta <r« ct(iuGsQ^ ttoAAw a77?^ olo^ g(p« y^ t (piXcw-d^-
TTlCtV OKTlXfl^OJL^©^ tQ -^S ^5 a/O^^^MTOV «(TCM', (^ T c/>>ca^'« T (p^VncPa. 071 TICXKIiV yi /». :J5G.

TiDietTObi 'ScvtIw' civi<piKTVV Q «1) Ag^K 7» 3^ou T JbKif^cnciv /^ T KeJiajv ^ ^-S"' ^ «x;

oJffVt^ iTraj^ *5'i'$ 'nfctiacn luq Tjf^coeAct^ , AvctfictXXiTcLf q ofTO? 7roK?^Kic,j ko^ toi yt cv
av^e^TToic TwKXc^v Tia^ovmv tcstfccog' r ainhv J% "^oirov d: o 'Zt^(pi^'mg ov^v^ (Dnc^v,

dyctJPaKTwv ^ Tri acfiKia, ryj cv tzS ?\ff.cfi J^uxict^djovToav -> ^gj{ tioKkIiv Ttva (^ ttoKu^o-

Tiov ^lg TiivmcJi tIuj ivni^etav iimy^VTCOv' }(^ cr(poJpa. fAv iJcfii^g, ag TjfjLcoeJictg a^ict vx.

fts^ilof^a-, advfjLC^v 3 oti tIw TifjLCdeJ.ctv ctva^ctKKdf^vn tQ dzH, ttoKKyi 'ng h i/(y 'T^
Tnvi^Twv yvi^ aJiKia' Sf^ tSto cog av 7wK?\gi,Kig ctin^crctg r d^H t Tiftcoe/ctv iTnvi^lcucti
^lg sTZt) Sf3^(Sf^T\ofj^oig >cgi.>cc^g, avvcrctg q TiKiov 8</^k, 'icog -nvQ^ (pyicri kv^m xjiK^^o-
fjLctJf }f^ ov fth itcra,KH(rYig, (^oiicrvfxcti 'ur^g cn ctcfiKOVf^Q^ (^ ov fjLyj cma-yigj avaKg,^odv
yb TV 7^ dchKHf^cov 'SJ^(jtt>7rov htm cpjiffiy, oti ol^i 7jy(^ cv 'ivLKcuTrcoejLcug TroKKcug
Q^iTctlp fA^j^ /Soaf f^ alizefv T crlto /3o*)-9"«a{' , ov Tuy^vco Q Tctviyig;
" '^lvoL 77 f^i iJet^cu; taymtjg k^ Trovng 'Qn^KiTrew ^ 'PtK(U7iioejLctv <t dcrif^eicuf ; „ v. ;j.

Ovefiv ^puv "gTg^pK >c$fd'' i}igL<r!w YifAji^ctv og^^, aAA* Y\ 7I0V0V }(^ (ruub^i^lcv ^ Iw 01 cfwu-
etgivovng doil^ei rJ? yvcofJLVi %lg 7PiVY\cnv iTmylv Tre^Q^v^. " ^'L^ivctvnou; fjLn yty^vi KeJ.- v. 1.

oig^ yj^ KeJL-mg KgLf^^^^i' ^ t^t-o cfncrAchL^ vcfA^Q^^ ^ ov chi^cf^TOUi iig liKQ^ i>. 357.

KejifJigi,. ,, kmc^ftojf ^wu a, 7roK/\gLKig ilJbv^ on J^iK^g crvyKepTiifJ^/iyig 'srapoe^Touj fjSp

iruvT^c^g Tv Jii(^ov :, -zire^g %w/<^7a QOg^i' 6 Jt](^^g ThTCf) tv Tiipctg 7roi(nTai 7^ Ji>ci^g,

ratur, beate agunt oranes reprobantes reprobrationes ? Nam ne iste quidem Deum
accusans sic loquitur, sed indignans potius'quod delictorum poenas non pertule-
rint. Pari enim prophetae omnes animo erant. Quin et illud apud beatum Davidem
dictum: Domine , in caelo misericordia tua , et veritas tua usque ad nubes: iustitia

tua , sicut montes Dei: iudicia tua abyssus multa: quae niiTiirum dicit, benignita-

tem Dei demirans erga homines tamquam infuiitam, et quod multam de viro iusto
gerat sollicitudinem : imperscrutabile dicens Dei examen et iudicinm, quo seras
peccantibus poenas imponit ,
quas saepe differt, quamquam multa inter homines
mala ver.sentur. Eodem prorsus modo heic quoque dicit propheta, iniquitati irascens
principum popuU ,
qui muUam variamque pauperibus iniuriam faciebant: maguo-
pere quidem cognoscens digna esse suppliciis ea quae fiebant , dolens autem quod
Deo ultionem differpnte, multa adversus pauperes vigeret iniustitia. Propterea , ceu
qui saepe expetiverat vindictam de iis capi tam prave agentibus , nihil vero impe-
traverat; usquequo , inquit , Domine clamabo , et non exaudies? Nam sumpta sihi

patientium iniuste persona dicit: quousque tandem miseriis multis exercitus clamo
tuum exposcens auxiUum , neque tamen id impetro?
" Quare mihi ostendisti labores et dolores , videre miserlam et impietatem? ,,

laborem atque pressuram, quam mala mente principes

Nil aliud quotidie video nisi
pauperibus inferre conantur. " Contra me faclum est iudlcium, et iudex accipll.
Propterea dissipata est lex , et non deducitur ad finem iudlcium. ,, Queror itaque
quod saepe vidi , nempe iudicio instltuto ius omnino contemni sed respicientem
, ,

personas iudicem, hunc sibi proponere senlentiae suae scopum, cumulando scilicet
30
 234 THEODORI MOPSUESTENI

iTmu^odv TTjif rcPifonjLJ^O) tIui ^?^^lw cvTiudiv ^wu vyJzknTOJi juSp r/J VOfJL,m T aZ6V h.

ct^ceijSefct, (^ ?\9y^ Thiav s-d^eig sehvi' J^ix^ q «c^ juioL Ti^pccg eh^TOLj ^yis^v, a\>C
ilq ot.J)i)cictv ^^J)n?\9v ngLTU^TO,. " "Oti o aaijBhg ^g^<^vuucL<;i\ji t <^ii(gjiov. ,, O/ ^itjj
a,(Ji^eia, ov^cSvTiq )(gj Tyj <mv vojuufA^cov iiJivoL TWiiiju^oi ?hy>v ^ Trav iiJ^Q^ iTmpeicu; y^
T o]KA\aJD ^wua/piicLv iimynai 'Igig Tnvoji^oig- J^i^gjov ^^ oiiQlu^ t a^hvMjiAiJOv Tnvinzt
jfptAa, wg ehxmcu; yi t^ OKcfiKictf T(£i^oju^ov. " ^^EviTCiv Thia Q^iMucnTOJi ro KeJji^
ehigpoLf^ju^ov. „ ''EvTiudiv iiJ\ -zz»^^ T ic^iiii yivojuS^ov 71 fjuYi ^it^oLfjijujivov HJhi Tiq av
iTretJii }(g,Jtfiv©^ dju^Xc^v tQ cfiKcua 'Zd^g (^ g^ J^uua^uovTct r Tmattv poTrltl' ilvx,

T T^ (Sj^tIqju^vcov amacm ju5p©^ aTomav cv ThTVig, iTmy^ ?9i7iz)V t Tificoejtav' eag av

ju^ T \vTdj^iv ^ 'Ze^^p; (^ ^ov cJ^ ''^7Td)(gi,Xu'^ia)g diictg iyvcd)ta)g te ojutIuj (^ fjiltuucov

^- »• aTmcn xf^iKoucog. " "iJiTi ol )(gL^<p^vnTOLj (^ H^/SAs-vjiX.T? , j^ dztuji(JiaztTi' lu ^iePiTi duu-

/uictaxa^ (^ ad^ctvi^YiTi.' c/)otj \^v iya ipyt^Oftoj^ cv t v\jiAptug vju^^ o ou fth TnTiutTHTt

p. 3r.8. lctv 775 C4cJ)v\yv\Tctf. ,, " k?^?\gL ^ 8>c ilg TJ3 imvTiAig vjutv Q^i(p^ TOiauTct TWietv T^ xgi-
crg&)$ ;(g^(p^v5cn t^ '&5/a^- o^s^ ;^ duuji(^<^!tu Tiva TiftcdQjiav hmy^jukvlw v/uuv-i f^gjf

'zs^g oc,(pavKrjuJ}v dpjcovaztv TraVT^Aw, i7retJi\ Toiauvx. v/tMV iTra^^ diog' ThTO yap ?!iyi-,

*ioy>v iyo ioyat^oftoJi-, o i^gjf a7n<^v ctv c/k /jjvng ehnyf^cncog 'ppom fVif^ t^ Tnipcug' nmov
THTO ?!iyi)V.

V. 6. >
't A/6t> iyo iyii^ G^sir Xa?.Jouiig to i^^v©^ to tiik^v ^gjf
to Tct^vov-y to Ttopdjo-

jlS^ov ^ TCL TzAcfci» T^ j^$, tQ ;(gLTztH?.ii^vo[A,ricm,i aKLticojngcTzt sk ojut^. ,, "ETm^ca ^

vjuuv GW' (^oL^uAcoviag ^ ToartuTV\g uju^ %viK/iv ^s^^^vojLUctg, \^v©^ ^ju^tzltov,^ ^gjf ju^

ttoXXh tQ Tzt^ig '^Ti?\9uju a j^iiKiTaJi^i o imaztv ^t ^^D^a-^aztv cuma JwuajUAV /uuk^

y, iTTiXiucriTaLi r ylw-, cog av ^z^l^d^gno KTYtaiv-, t fty\cPit//Jdiv oumS 'Zo^ahKnaztv ftv\-

V. 7. cfbtfjL^g. " ^oj3i.^g )(gj 'fhtpoLving ^„ 7PsA?J^ yiftcov tQ (pojBa }(gj\ >(gLTzt<pavrig aTmaiv 6k

oppressi detrimentuin. Ilinc legum tuarum observantia negligitur, nuUaque harum

raliohabetur: nullius iudicii honus est exitus sed manifesta iniquitate laborat. ,

" Ouia inipius praevalet adversus iustum. ,, Qui igitur impie vivunt, et legitima
tua pensi non habent , iniuriarura omne genus pro sua praepotentia iii egenos con-
ferunt. Nam iustum hoc loco dicit pro oppresso paupere ,
qui iustam impetrandi de-
fensionem dignus erat. " Propterea egredietur iudicium perversum. ,, Hinc nihil

ne a iiidice quidem nisi perversum fieri quisquam videat: nam et iste , aequitate
omissa , ad potentem toto sui pondere inclinat. Deinde hanc operum scaevitatem
vituperans ,
poenain mox subdit ,
quasi hanc in tractatu cum Deo revelatione su-
perna novisset, eamque merito cunctis portenderet. " Videte , contemptores , et res-

picite , et admiramini, et spectate mirabilia , et disperdimini : quia opus ego operor

in diebus vestris ,
quod non crederetis si quis narraret. ,, Veruintamen haud per-
petuo haec a vobis fieri poterunt divini iudicii contemptoribus : videbitis enim mi-
ram quandam punitionem vobis impactam, et omnimodo exitio parem: namque ita
Deus vobiscum aget: quippe ita valent verba: opus ego operabor quod incredibile ,

narratu videbitur, ante huius experimentum. Quod quale sit , dicit.

" Quia ego Chaldaeos suscito ,

gentem acerbam et velocem, quae ambulat su-
per lalitudines terrae , ut possideat tabernacula non sua. ,, Adducam contra vos
Babylonios, propter tantum scelus vestrum, gentem saevissimam, et ad id quod vo-
luerit exsequendum expeditissimam quae ,
viribus quibus poUet universam ferme ter-
ram occupabit, ut ea sibi subiiciat, quae nullatenus ad se pertinebant. " Terri-
 IN UABACCCUM CAP. I. 235

Aivcnrcii. „ Ou-^^v t^ It^^» ehof^©^ avi^/uisf-^^cL^ ^ '6^ ouu-wg olwiict zvi e!^uju(tf^<l TroLVTa
Sfa.fi!t^'T\o/u^(^ ) «96 <^ xgyiKaK ;^ >(gLTciic^Teiv m l^iiAiTctj, d-d-^ov -n !/m aiv sS^A^
Ti^coeJtoLv iTToty^v cujToiq. '' Ka/ o^ciT^QwuTctJf VTnp TTctpcDzAeig ol 'iTniroi d/jnl-) (t hhjTi^i V. H.

vTn^ G^ Avxavg '^ 'A^/Sio^, ;^ cJ^iTns-d^jovTctf o/ /TTaroi cttW, (^ 6p|W.MV807 /^K^div /».359

(^ 73tTOc&>jOTVTci/ &); dgTO? 'c«r^3t/jM<©-> ^ TD (|)a')/£f>'. 5, 'linffiHXJV /uuiv tlmtS 'n-aptmtdjOL-

(TfJLiVOV ^ 'olf^q HoKifJ^QV -i
7rclpJ)x.\iCdV T5 ;^^ lyj y(^T "k^^ioLV KVHMV O^VTi^V 01 3
ITimiVOVTiq TVcmVTYi '2&i£?5 Tt) TloXi^m }(A^lwTCtJI TYI <Z(^^ jUiCt ^ Cd^ duppHVTCti; ^^ ylw
iP^vveiv Tivppcadiv Ka/^Lv^ i(^ ysvov hk ii^i^nfcL^ctf %iq Trsppcad^v cuunSv oL7rCf>KKr/^oig

cfhKavt aLiiQ <^'ikIuj 'f^ ^^ctv iioifjLii.

" 1.wuTiXeiaL iTT dcTiSeiq ji^</ dvdignKOTCtg ^^Xf^TWTTCjb cwmv oJ^ a/cLvncLC. ,, Ootvi v. ».

TfdvTou; G^ cv TtS /\9t^3 T Ky rp TnvnTtav dcri^eicLv 'fhJ^^Kvvfj^nq TravviKcSq '^imki-

cTHcnv-i iiJ\ 'ce^q Tv ^^yoTOLTOV dvT\^>li7riv ajuTolgj h (iv^<psL(St^ TvK/^TOL^. " Y^ouj ayjj- v. lo.

a^^ wq cifJL/Jiov OLiy^/icf.KodcncJtAj' n^ aiuToq cv j3a,aiAiucny af^v(pr\ai, (^ TvpcLVvQ^ TrauyvioL

dunf' (^ ojUTv; ilg imv hyo^/Jigi iy.7rciUL^iTciL\^ j^ ^OLKei "^/{gt..^ v^ K^iiiai ctunf. ,, IloA-
A85 //JiV OWU CLl-^/^KcOTVtg ipyjLOiTOUf^ dvcipi^lJl,Y\TVtC, H-y^ wd^OV M oi[JL^Qg' OJUTVg Q T IJ^icLV
r\Jbvld> oju^riaiiv tzJ' TivK^g ^^G^jeTy (^oLOiKacLg' m t d^poAna-/.{pv ov /H^ m)KKii t ^k«,
cog oLV Tiztfl^cov 3 TwmaiTcuf pctcf^icog' /ji^ TivKKrig q '^ iv/Mpeiag ;(c^ 'ryj ctycuf d^^/Avcov
TivKicoy n (^ (p^aeicov x^tjio^, ^/^ t? iyiip^v /a^ TToKKrig 7^'
iVKoKicLg, ngjf y^gL^coJcSv

imv ei Te T?7p/©^ «'/•S'' iTZ^g Tizvg r}<r(poLK'i)Srobf cfbKCJju. " ToTg //jiTaj^oLKei tv Trviv/JigL V. II.
p. 360.
dxrri^ T^ cPiiKivaiTOjf , (^ Q^i/\ff.a^Tajf. ,, 'AK?\g. ^ /^yc^lw t iim^eta-cuf TifxcoQicLf/ lcftav

b dlOgy OLTi <ZiP^ TViiiTZOV f(^ 8TW ^Kei/JJtVUJV i7my)/Avl(0 dvJpC^V, /AJeTa^OLKei /JUiV T

Lilis et illustris multumque terrorem adferens notaque omnibus ob poten-

est ,, ,

tiae suae magnitudinem. " Ex ipsa iridicium eius erit et assumptio eius ex ipsa ,

egredietur. ,, NuUius auxilio indigens sed suapte potentia cuncta exsequens, ita ,

ut et decemat, et quod vuU obtineat subitamque pro suo libito poenam bostibus ,

impingat. " Et exilient plus quam pardi equi eius et velociores lupis Arabiae. ,

Et equitabunt equites eius , et de longinquo irruent, et volabunt quasi aquila ad

vorandum percita. ,, Equitatus est ilii ad bellum paratus ,
pardis et Arabiae lupis
velocior. Tantus vero est equitum ad bellandum impetus, ut ad longlnquas regio-
nes alacriter discurrant, ac volare propemodum videantur iis qui procul habitant,
aquilae instar quae in praedam insilit.

" Consummatio in impios veniet resistentes faciei ipsorum ex adverso. ,, Hi

cunctos de populo, qui adversus pauperes iniqui fuerunt, funditus perdent: nam
ne brevissimo quidem tempore ex adverso intueri bostes aut iis obsistere audebunt.
'*Et congregabit quasi arenam captivitatem. Et ipse de regibus delicias capiet et ,

ty\'annus ludibria eius: et ipse cuilibet munitioni illudet; et struet aggerem , et ca-
piet illam. ,, Multos itaque faciet captivos, immo innumerabiles quantum arena est.

Ipse vero vohiptatem suam cumulabit multorum regnorum deslructione ,

qyam sine
labore multo et quasi ludens patrabit: atque eadem faciiitate munitissimas quoque
urbes arcesque oblinebit, struens expeditlssime aggeres, atque omnia subruens sive
moenia sive aHud quidvis tutamen videtur. " Tunc mutabit spiritum, et pertran-

sibit, et propitiabitur. Verumtamen maximam hanc punitionem inspiciens Deus,

,,

ct quidem a lalibus taUque animo praedilis infliclam hominibus, suam adversus nos
 ^36 THEODORI MOPSUESTENI

;^-3-' y\/A^ o^yluj' (MWip 3 ^k M^o^t; rjL($ii ryi meh/u(pyict 'zsrapiXBwv > cnjy^vcdfjulw julv

VTiip TyiJ

" ASth
TnxAcLi Tri^PJkyifji^ju^Xyi/uivm eftixjij Kixii q t '^KetjuivLt/ hjuuv ^ TzxOm nfjLco'

V. 12. ejLCLV. w i^t5 TZir '&E<5«J' ]"«• oiy;vi ot/ ct^' ^p;^? icveAi ^05 jM.oy 6 ayi^ ; ;{^ ow
jw.w "^TrodtLVCOjuSij. ,, TouTo ^ T^ aiig J^wuclju/icog tv i^^v, omp ctvcad^v '^JiJ^ei^ctj tz^.

v\/uiff.c, ajyi^-" m^ }(^ ivkvmv \s^y/ti /Bp^ Tp ovmv, vyn^ «k q (^ l^viai^etf f^!>^crJh-

;ta)jiAij, Avdiiavg kjuuv t^ 'nfjt.coejictg. " Kygzg ilg ice^MSf' iiicf/ou; cuutv^ }(^ \71kctcxk jum

tQ iXiy^v Trauj^itJLV duT^. ,, ^'Avcodiv yi^ ju/i ouuTvg ilg r r^ a./u^rcivovTriiv cDiTikcttrctg

KejLoiv ag oiv n^ 7mjehvoi/uu c^ T lAiy^v aviiiqy i^co r^ tS TJkyifjc/u^Aetv ;(gL^^(Q-cti

V. 13. dehict^' ilvx, 'oifeS^i OUJTVV "^TIVqii^^Ct; (^ ^OV T PlPJPV " ^Cgf&cyOg 6(p3r6A/<P5 <r« T
^
fJLyf

hpoiv TTDVVies^r, ^ ^/3A«7r£fv 7:roV85 ov J^wuyicrvi. „ FIoAAji (p^VTie aui tS chKoua' odiv
ovJi (BXi-^etv dvi^fi G^ id mvyie^ i^yct^o/^Avag , ttovcov tk <t cnjuJ^ij^yig iike^ig )(^^ga-
H- jukvovg ctniovg. '' T/ 'fki(i\i7re\g ^ i(c^(pesvovuuTa^', 'S^^cncoynicn^ cv it^ i^g^vxTnv e\v
p. 361.
dcn^yi T J^iy^ov ^ Troiyiaig ch^ aLVx^e^irot^ a)g cJtr l^vag t^ Sz!t;\5tay«$ , ^ w; ipTn-m
ovx. 'i^vTvt yiyov/uS^ov. ,, Ou TC/vta» oLVi-^^vi ^copeiv Gffir }(gt,vx,(p^vyic7i Ty\<i oy\<i UftcoeAag
iviavTOL S^^TAre^^^ojujiVdgy i<efi ^n^^TikfJCTn^oJi t tvartvrlw dcfiKiav-y ^9B cfiKcuag /m^vov-

a-^it i(gjT0L7nvi^an lizro aoi^dv (paviiiuedot. yb l^vcov li (^ i^^nrztfv sk l^vmv rydjuSlfiov

$fg^X?\ff.^ovng iiefivj « fjcyi rvi nfjucoejLct rvi <rri JSiXog ^oio, l^^psLTnfv Tg yijuuv ^ imaztv
d^ivxaiv dKpi^Yi T dv^eS^7nicov Tnnd/j^Q^ (Zi^y/ji^^mv.
Tauja 3 oLTTUvnt -zz^i i^ (BaCvAcovicov iJ^yiitag, a>g ^AAJj j^ to ^ou t^ d<p<t<^ict

^yiatt/AJiVcov-, ehyiyiiraJi ?^i7rov cttmf (^ t J^uuua/AAV^ m ;:^a)yM$^05, CTroToig av idi?^i fjcv-

, V. 15. e/'oi5 i(cf.nolg (^^^aKxi pctJ^icog. "

luuuTzXetav cv dyKK^co dviauaaiv durvv-, i(^ iiAKV-
•cod. awayu- a^y ouurov cv dfji.(pi^XyigpCi) dtmi' i(^ awjy\ycty/j ojutov cv r azty^vcug * duj^' 'ivauiv ihTii
"^*'^
V. 16. eycpe^vSTifc^ra/ ;^ ^pyiairo]' %vii(Jev t^tjs; ^ai rri aotylujvi wuvJ' ^ ^/judai ti^ dfjct^i-

iraiii omittet: et per meJios nos , dicam, providentia sua transibit, veniam*
ut ita

priscis peccatis indulgebit, et impositam horum causa poenam remittet. " Haec est
iortituJoDeo meo. Nonne tu a principio Domine Deus sancte meus? Et non mo-
riemur? ,, Hoc est potentiae opus quod desuper pro nobis ostendit ille qui sanr ,

ctus est et omni rei existenli superior: quamobrem vivere quoque speramus, post
,

poenae depulsionem. " Domine ad iudicium rem banc constituisli; et formjivit me

ut arguam disciplinam eius, ,, Nempe ut erudiam correptione mea reliquos bomi-
nes, ne securi peccent. Deinde ad ipsum Deum convertit sermonem: " purus ocu-
lus tuus , ne mala videat, et contemplari molestias non poteris. ,, Multa tibi aequi
iuris cura est: quare male agentes spectare non sustinebis, et qui molestiarum aliis

et contritionis auctores sunt. " Cur aspicis contemptores? Tacebis ne, dum iustuin
devorat impius? Et facies homines quasi pisces maris , et quasi reptilia non baben-
tia ducem? ,, Non ergo spectare patieris eos qui punitionis tuae contemptu haec
agunt; neque tantam iniquitatem dissimulabis , ut iusti ab impiis propemodum de-
vorentur. Alioqui videbimur a piscibus atque reptilibus duce carentibus nihil dif-

ferre , nisi tu punitionis tuae demonstratione ,

palam fias ceu praeses noster et

actuum omnium humanorum scrutator accuratus.

Postquam haec omnia de Babyloniis dixit qui ,
saeve admodum populum tra-

ctaverant; exponit deinceps hostis eiusdem potentiam, cuius ope quotquot vuU ma-
lis innumeris facile irretit. " Hamo sustulit illum ad consummationem , traxitque

eum reti suo, et in sagenis suis adunavit. Propterea laetabitur et gaudebit; pro-
 ,

IN nABAClCUM CAP. I. 237

^XYia>u> dm^' 5> »5 y> aLyKi^cd wt tc^ afju(pifiKY\<^oi> rri oixAict ^wuctfjii Tikeis^t^ omtg

<z;^l3oLXci)V ilg TravTeAw '©^^cT/c/^ycny uTmAeictv' Z.^m th aLTmvTOLq tJzto t o^HcncLV ctQ^/-

^V T oiWav, W9t riA<^0Li /u^ ^ TOig gp^ie td?; icT/o/?, Kivcf^wuivetv q &)c av tiv/ viftT

T>j ol^sia t^iwdf^i P^yit^i^oLf t^' Trrtp' taW yivojt^cov tv juiyi-dQ^' tv ^ Ovc7t| t>j oa- p. :m.

yLuri, n^ dujiuctoi TZef cifji^i^An<^-, tQtv Myl ox. f^TU(po^g t cv tviq loii^ig r iV'-

')fiLeA<^cw '^bTmivvwtjrcdv TZiT ^cS' ^'aXirajf owu ii-n-eiv on /n^vovs^ dis <^\)duu (!>aui/rtt^ircxj{

-J^viict^ajf Travm k^ to Jhxovuu ictvrcS nomv' ^t ctmoLv Xiyav' " oti c^/ ai/TOVs IA/-

TTOi^gy /uuittcht (Xtmf, (t tcl ^^/u^gLTct dvn^ OKAiKVx. 35 T?i ^ j«(^J'/ t^ oJ;c€/a Xsyn^ircLi

"PJO ^^IWD^JU^COV TO /M^^-S-C^j dcp COV cf^ 'Ze^fl-Q^JPVgV CwW (^ TS^tOUTCV ao|»]C7Ta/ T
o/xetbv T»70 ;^ As^^ tt? ihiTravi /m^eJichL ewnf' ctmvdiv 3 (p«ai ^ TravTwv </jii 'i^'' Jb;c/-

ftCOV TB ^CptJ C/kMkTcSv rfw *^^Vm i"^' OTn^ '^ TV y^ TCL /3g^/<^7a clirj^ C/KXiKTZL,

" A/a T^TD dftp^ctXei td dft(pi(3Xngpov cwnf, (^ ^TTctMroc, "^ycTiivetv IQvw 8 (p«'a«J). „ v. n,

'Ek 3 aiy ^Tw^3r»<76 7roX^\gLKiq 3appafv Iti tJj o/;t«/a ^rira^ cfwudfti , (^ TruAijuifitg ^co-
/lSI/j(^ dTmvsoig, TToXwu d(petJixig t ift7n%fovTwv ipyt^iroLf t (povov ilprixo^g q tk <3>^^
t5 ^ctCvXo»viov yivo/u^ct, ;(^ «j^ TravTwv otW t^ g/5 (^ Afitoj' "Ci^^^vo/Lucm du^mct;-,

iTmyi XSiTiov*

KEO. B'.

" ^"Em -T^ ^vXgLHmq ftn ^(TOfteti, ^ l^^iiaoftctf ^ ^^«'^a//. ,, 'E;c /M«7a(po^e t c# V. I.

miXifto) i(^ TroXiopKict rltu rQ ni^tg ^ioa/uSpodv (pvXgLKlw, ^ 7^ (pvXgDmg (pnaiv lyi
<p/\aoft(ti[ 7* gjtAMS, ^vot 2/'''>i OTJ T g/t(p/ '^trepcnix/ivrog hk OK^aoftauf, cH^ct yb izoftojf Thi^, p- 363,

cv d(r^ctXetct yt 7jhei<ryi J^^t^i^vctf vo/luI^cov ii tvlZtol jroioilw (t {m(pi<ri^v iroic^v xiy^

'"
n^ cmoTnvau t5 icNiv 71 ?\ff.Xi(ji cv l/msi, i(^ ii '^^kqjl^ (^ iXiy^v fta, ,, ^
pterea immolabit sagenae suae , et turificabit reti suo. ,, Quasi hamo aliquo ac reti

plurimos potentia sua circumveniens , supremo tradet exitio. Sic autem in potesta-
tem suam cunctos rediget , ut et operibus suis gavisurus sit , ac propemodum quasi
Deo aliquo viribus suis propriorum gestorum magnitudinem tributurus. Nam verba
immolabit sagenae , et turificabit reti , dicit sumpta metaphora ab iis ,
qui in casu
ciusmodi, gratias Deo referunt. Vult ergo dicere, illum Dei instar imaginari omnia
posse pro suo libito efficere. Causamque exponens " quia in ipsis, inquit, incras-
savit partem suam: et cibi eius electi. ,, Propriis viribus rerum bene gestarum mag-

nitudinem tribuit, unde iili opum cumulus accessit. Sic enim valent verba: par- .

tem suam incrassavit. Hinc inquit rei omnis bonae et electae fructum consecu-
, ,

tus est; namque ita verba cibi eius elecli intelligenda sunt. " Idcirco extendet
, ,

rete suum, et caedi populorum numquam parcet. ,, Repetitis successibus elatus po-
tentiam suam exercebit perpetuisque bellis indulgens multam crudeliter devicto-
, ,

Tum stragem edet. lam vero Babylonii gestis narratis eiusque per omnia adversus
iudaicum populum scelere exaggerato pergit dicere. ,

CAP. II.

" Super custodia mea stabo , et supra petram ascendam. ,, Metaphora sumpta
•ab iis qui belli tempore et obsidionis custodiendi muri vices sibi distribuunt, su-

per custodia, inquit, mea stabo; pro eo ut dicat , officio meo non deero , sed illud
observabo: etenim valde tutum me existimabo, si ita me geram. Alque adhuc aper-
 ,;,

238 THEODOR£ MOPSUESTENI

B«Agrtf/ ilTret^v oti gpjpv iijoil^ '^s^i t dihv a,(pQpa,v , ^^ la, cxetdiv yvo/J/jet tb (^ J^a^
Kvuju^c/. Ji^^' cvTivd^v jap juipi (^ d,(r(pciXict 7ik^^ 'Zif^cn^' S^f^jtd^jod toivvlu (py\aiv

a,(pO^V 11 TTDTi a^ 'ZZ^ T yVOJU^COV "STTO^poUViTOLi d^O',' a)g CtV TCtVTa JH^^V '^SmKQjL'

vcofyccu (^ ojUTvg Tci <^i}cvvjud^ct tt^ ?^a dg iMy^v Tt axfmv l^rig' ODonip 3 cv Toiq olvco-

Ti^ig T^ 01/ Tz^ ?\ff,c^ Tug 7:^r][JLj(uAeictg ilvmv, o); oJ^ "^TWf^gL^v-^icog lyvcofcag diictg rltu

iTnx^noDju^tw ojUTvlg $0^ <t^ (ictQvXcavicov TifJLCoejicw (pnoiv, «tw Ji^VTttv^ tS j^aQvXco-
vis Tzig ^s^^vojuua^ i]pnfict)g, Xiyi ju^ avaju^etv 'ZE^^ t d^s /uigc-^iv^ oti TiOTi ^ «tt%i

TiiTWV "^Tnxpcuyircu' iTrayi q i^iig rlw l^ tott)/? "STrvf^gLAv-^v cwttj} yiy>v\\av' cOo (py]cn

V. 2. " KcLj ctTnKpidni 'Ze^g (JUc icvpiogj (^ iiTii' ya-^v o^cnv cm(pc^g ilg Trv^ioVy OTmg chcoKr}

avctyivcocmcov auTa. 5, "kvaju^etv yO iipnfcag jn^diiv a, tivol <5%i t^twv "^(pcuvircu

3io$, TauTO J^ "^TJVHAKeJt^cu *zif^g OJJTOV (pyiOT T ^ov ttiXivattf juSp oamS a>g cv o^(ri

diia, ilg Tw^iov ^ct^^cu Ttt e^eticvvju^ct^ 'tva ttuoiv ^ azt(pii te f(^ J^?[5f. '?&^g cLvayvumv
p. 364. TO itpYtiid^ct Ti yjji
yty^a^tf^cL' Kiy\ 3 Tzt ^zz%/ g^ (^ct^v^^ioviag icjvju^a, aTn^ i^rig

V. 3. (p«OTV ilTzt i7my{. " AiOT; stj o^cng iig }(cf^(^v ju^^K^v^i ;^ oivaTiKei iig mpag ^ ax.

ilg jc/ivov. „ Ta jut^v ^ J^a^iVTO, ov tx^^vTingL (yK^ncnrou.) <^a, luaTu tivoc ^j^ovov, o?

a<pi<;yiKJi vuv, 'itptj q TravTcog if^ Kri^^irou Tripcu;' iTret [j.h J\ /u(^rlw JiJ^eiKrcu, clv^' a)g

V. 4. ^ imju^a TTavTwg. " 'Eav ty^B^wo"»;, "^mfx^civov ajUTvv-, on i^^ju^Q^ ri^<i (t ov jm.^

^ovia-Yi. ,5 '^Cl<P6 el kolj Tig vmp^cJtg Jh^eizv t jjlIujv^vtcov yiviiQ^oLij ricog ava/MtvaTt
TnivTcog ajuTu,t iTretS^ amp oog ioo/u^a ri(t iK(Lav/LdfjoL /.t^^jLluuvrc^ ., TttvTCL J% r^q ri
^ '^icjiroui 7rav7w$, ov fjLltu ilg VTnpdzaiv ii^mcmraLi xofT^Aw. " Eav vzffv^iXnroLi y
ovK iucfbKei y] "\'Vp(Vi fJLn iTT dun^' Q J^i^^og c/K Tngicog fjLOV l^ricyiraLi. „ '^5 ei koui ng

tius locfuens " et contemplabor , inquit, ut videam quid in me loquatur, et quid

respondeam ad correptionem meam. ,, Dicere vult, officii esse nostri ad Deum re-

spicere, et quae inde accidunt et ostenduntur, excipere. Hinc enim mihi plurimum
tutamen erit. Perseverabo itaque spectans ,
quid forte Deus aliquando de rerum
eventu revelet: ut lioc cognito , renunciem ego quoque populo ostenta mihi ad il-

lius futuram correptionem. Sicut autem in superioribus ,

postquam populi peccata
recitavit, tamquam divina revelatione illusti-atus , imponendam populo poenam dixit;
ita etiam hoc ioco , dictis Babylonii sceleribus , ait se expectare a Deo monitionem

quid ahquando de quoque patefacturus sit. Mox addit, quam super his acce-
his

perat revelationem. Idcirco ait: " et respondit mihi Dominus dixitque scribe ma- :

nifeste visa in buxo ut persequatur qui legit ea. ,, Postquam dixit expectare se a
,

Deo moneri, quale de his oraculum reddat; haec sibi a Deo responsa dicit: ius-

sisse videlicet tamquam ex divina visione in buxo scribere quae ostensa fuerant,
Ut omnibus perspicua fierent ac patentia legentibus quae dicta erant et scripla
nempe ea quae a Babyloniis eventura erant, et a se inferius dicenda. Tum addit:
" quia adhuc longum tempus et orietur in finem et non in vacuum. ,,
visio in , ,

Etenim quae ostensa sunt, haud statim exitum habebunt sed post aliquod tem- ,

pus, quod nunc abest; sed tamen omnino erit, ac finem accipiet: non enim haec
frustra revelata sunt sed prorsus ut eventura. " Si moram fecerit, expecta illum
,

quia veniens veniet , et non tardabit. ,,

Quare etiamsi dilatio forte aliqua eorum
quae praedicta sunt, fieri videbitur , constanter interim expectate ; siquidem quae
futura eventuraque praedicta sunt, ea inquam evenient fientque prorsus neque in ,

perpetuam dilationem incurrent. " Si se subtraxerit, non bene placebit animae meae
 IN IIABACUCLM CAP. II. 239

OKviicnnv «sfee t •mstv rp \aniu^a>v-i ^ a,f/.<^i^a,^.Xa>v ei '^riaircLi TravToig, (r<p'oePpct /mpi

^ fMtmv;
yU^o;$5 >(^
^y
r
mST(^- iTrejJ^ cT/^f^ov \yjdyi

cJ^ ou/TtSv xo/uu^oju&fjov ca^iAeicuf.

oeii^o/Ltcqi t Tn^evovTO t^ td?^ l^}/gA-

T^iTihv iimyov tx t^ h^a^cdq «tw (Pmotv. " 'O q fcgLTvioji^og (t ^(s&^POvmYig ctvJi^ dAfl^- V. 6.

^a)V Ovd^V OV fMtl TTi^VVl. ,5 Ev y?^ TCiVtO» (PJ107V TOTOV/ (^ 7n>><!i/LU0V T Uyt^TE^V , AgJ^^

Q
i^
^^io^, ^aiCvKmiov , t d/iA^Ui td^
c* r iTi^v
o]i\/uisf.'n ka^v\k^ov
a>\gZ,ovdj'oiL^ov ehi(Ttwt^yicu(;
j(^ ^7a,(^^votJUJTa. t^ (lvi^i)(gLKia4
> iiK ilg TTt^ctg /u^ owu to ^
p. m.
jfpt)

T^ ietwQ ^ixjjcf^ioug ^i
(po/Sgg^v c/^ TJva tj7 ciTretXYi rri diici r /tAATCL^oXuv \:zsojS^owurtaL.
" *Os l7Z?iaTU>t»g ;cpt3r»$ 6 ah\g rlw '^v^Jw avj^, j(^ ainvg wg Bttvctr^ iiK iftmitTihdL'

/uSifjog' v^ 'fkiTUJud^y ^z&^g ojutov iWMTtt ra \^vv\-, ^ OKcH^irtLf ^ur^g ojJihv Tvavrou; (j^
^ng. ,, 'O ^ J^'ik!w acTou k^ wavTWV c/KTiivctg ictVThv-, yj^ 'Trctvra^ /^ oivcu^v > x^
/utfA,t\(jiY Q -detvoLTii Kh^v T^ oLVcu^ii/L^cov HK "i^v > "^^L/L^og ri Tikeisoi^^ ^ G^ TTaif-

Tttyo^v lizro t oliuictv a/yav i^ncrtctv, (po^i^v tivcl t jhatx.^okIw Sja/. ^ bp'}^^ "^jzsD/u^et

^ dlictg. " Ov^ TWJTZt TTOLVTTt ^U^0L^oX!w )(gLr aW Aw-N^VTO/, (^ 'c«^/3AWyt(^ giS c/)f- V. e.

v\yY\cnv oj/nl^', k^ IpSajv, 8a]i 6 ^T^Ji-S-u/idyv ioLVTD^ tol hk ovtol ojut^j 'icag iivog (^ jBoipuJjcoy

(^ ;tAojoy ow?/ sjf^ct^g. „ '''A7ra</TB5 c^ /\9/77cv o/ TravTOLyov t ;^t' at/Tov /umTtt^oXlw

69c7ikY\^'o/uS^oi cog cv ^ss^^^oXyi , •^T-avT^g gpownv Sf^ie\v'oTar(^ J% 'TrctVTWv o to. iri^v
d(patpouyW$^(^, }(^ (^ o^Keiov av^cov ^Stdv, o (Sapvg Toig vmjjtooig S^ r "Cz^lBoAlev t^

o)/u(PTY]r(^' ThTO ^ ^'i^yl To jSapuLcov (^ itXoiov cwry gif^a^ag' ov ^ ilg td 'zsroAfTiXig

<^ujui\(nrauf'Ta ToioLVTzt Twietv iSro ^

«x
Agj^ ro "icog 77V©^,
tc Trai^TsAg^ '^ncnrcti
o ^ toi^Q^,
/^«crot; Ket/u^ovy 'os^g
/u^Ta^oXlw r
p. aee.

OLTraJVTct ^^TToJiJhrcu-, 'ivct iiTryi, otj g<$

i(gLr OUUTOV eh^O/j^COV , SfgL T i7niy>/^v!w OUJTzS -ZD^^ Tb' 3?« Tiftca^ov.

super eum ; iustus autem ex fide mea vivit. ,, Si quis ad fidem futuris rebus prae-
Lendam torpuerit, et ancipiti animo erit, hic raihi valde est invisus: ego enim iu-

stum illum esse definio , qui promissionibus credit , et utilitatem ex eis capit.
His circa revelationem dictis , atque ad credendum ostensis hortatus , deinceps
visionem evolvens ait: " vir autem praesumptiosus et contemptor atque superbus,
nihil perducet ad finem. ,, Probe ergo cognoscite liunc hostem vestrum , Babylo-
nium designans, immodica arrogantia elatum, divinaeque patieutiae contemptorem,
€t ahorum calamitatibus exuhantem, hunc inquam dominationis suae negotium fe-
lici exitu non conclusurum, sed terribilem quandam a divina vindicta conversio-

nem experturum. " Qui dilatavit sicut infernus animam suam, et mortis instar est
insatiabilis ; omnes gentes
qui adunabit sibi , et cunctos populos ad se recipiet. ,,

Qui quasi infernus adversus omnes vim suam extendit, passim interficiens, et mor-
lis imitator nuUam occisorum satietatem cepit , captivans plurimos , et -ubique om-
nes sub suam potestatem redigens, hic formidabilem quandam abs divina ira sub-
versionem patietur. " Nonne haec omnia parabolam adversus eum sument, et pro-
blema de ipso narrabunt? dicentque: vae qui non sua muhiplicat! Quousque
sibi

collare suum adgravabit vehementer? ,, Cuncti postea quotquot ubique sunt, rerum
eius eonversione attoniti, lamquam in parabola, dicent: miserrimus ille omnium qui
alienae rei rapina suas opes augel, qui gravis subdilis fit ob suae saevitatis pondus:
id enim significat dictio , collare suum graviter adgravans. Profecto haud poterit ad
extremura usque haec agere: nam(|ue id denotatur vocabulo quousque, quod in me-
 ,

240 THEODORI MOPSUESTENI

V. 7.
'
ETia ^5 ^ TJVfit
^ '^OTJDV Xiyav " oti <i^cei(py«$ cJ^avctgyKWVTcti cfdKVOVTig ojJToVf
^ oxvii^^iicnv 01 '^(3ii?\gi <r8, ^ gcrj7 ouuTvig ilg Sj3^p7myLv. „ ^Avct(pa^iiouvTaLf ^ 'Zd^^*
'zs-oia-ett' lATncDx. TroM/LUOi, Xiyl <h chr Uioara^, of coaxnp Jiiy/^ffi r i(pocfhtg r olxAicug
S^OJTcKriiai (m r eP^uuuct/Luv (^ r c^acricLV-i /ui^ TroAXyig /Av t^ l^/UiX^ctg to, -Ze^g (i^-
V. 8. ^lw (tIw i^yjL^OjiBpoi' c/>' a.p7my*ig 3 i(^"Ta, croi <zs^mv7ct Ti^i/udpoi "n-avTci. " A/677 av
i(jv.vKdjfraji; gQy« iroKT^^-, cmuAiva-acn os Travng ol ^lmMKetf^jtuvoi KgLo) «/)' cti/ufsf-va dv-
•S-g^^zrwv, j(^ dcpt^eicu; yifg (^ Twhioog }(ctf Trdvmv ^ }(^Tvi)toujuTWv ojjtIw' „ "Ovvno yb
ZoTIDV OJUTVg 'fklOdV d(pYlfiii 7U iTi^V, (^ djUTVV J^ ZoTJVV d<pcU^i^(TtTOU (^. TCL Olil -S^iT-
ovia, «ZD^^ rp ilg nfJi.caeJiav (tIu/ )(sf.TctAiXetfjt,ju^veav' V7np wv dvetMg ri Ttket^^ijg r t&T
d-id 'Ztr^ffHHOVTaiv ) j(cfji Yi(ji^r](rctg iig Ti t yluf t ^iav © t ttoAivj j^ ixrdvTou; J^ GSir
o}xcujuT<X4 ojutIuj, Kiyl Q 'C%i 7? T^ 'igpaffBtAMjW. ^fpj) T ^cptr' ojutIu/ dTrctvrm, Ei-S'' o); av
iTTifJL^ouvoov cwm J)}ccucog TnTWvdvn TVtavTot, Xiy<( idg ^s^^vofjucu; VTiip &v t Tviav-
^-
^- tIuJ efiehKTCU TlfJLCOQjLOV " *fl 6 T^iOViKTcSv TlXiOVi^ictV )(Cf,Klu/ TCsT oIkO) duT^-, TU^CU i\g

V. 10. 1^-^©^ yoosidv (Wjy, T c/icana^luJax coc p^e^5 ngi.)ui)V' i^nKivazjo ai^wutw toS oikco £r«,

(jwji7npavag Kff-lig TioKKiigt (t i^rt/^TiV rt -^v^ cm. ,, At>TD5 ^i^a, (pncny, 6 dtui(^(jo Wi-

'^yjju^Yog TVi TiXiovi^tct ''Qh TtJ' T TikbTOv av^etv t olwdov ooc t ciMo^^/ajy ;^;£^>Ji', v-\y\K^juIj

Ti T^ olKetctg ^acnKetctg "^^TOcTgT^ot/ t avgacnv itTZ TOum /«/5^ Imjietg-, 'oTmg if av <Jiuj-

nd^iicrytg t iTrajP/M^v^v <ro/ j^gLJcav dTiuKKstylcif iv^i^ Tivd, awjtJViv ov J\Jwuyi(Jitf' B^d
^ TioKKiig dJifcav ^s^^c/i^vo/Ltf^ Ti iig aTravTctg dJiC^gt ov t^ovtov -i
a>g mv, ai^wulw q
oog yi iK^a(7ig J\J\iKooha t^ otKOo awjnyiyig 73/ auvTy' v-mp ydp dTmvToiv m ^(j^Tn.'

iur^yf/AV^ T TifjLcoexajf JkJtoKctg '^vtIw.

«vj/ct/,

V. H. «' AiOTj Kt-^Q^ 6k loi-^n ^oy\aiTaui-i ;^ ^(gLV^etpog 6% ^vKa (pdiy^iTOLj duTU. „ Toi-

dio positum , ad omnia refertur: quasi dicatur: haud in perpetuum lioc statu erit

sed conversionem res eius patientur ,

propter infligendam ipsi a Deo poenam.
Deinde qualiter quomodoque ea fient dicit: " quia subito consurgent qui mor-
deant eum, et vigilabunt insidiatores tui , et eris in rapinam eis. ,, Emergent prae-
ter omnem expectationem hosles , damnis tuis intenti , bona tua omnia diripientes,
" Quia tu spoliasti gentes muhas, spoliahunt te omnes reliqui populi ,
propter sangui-
nem hominum, et impietatem regionis ac civitatis, et cunctorum incolarum eius. ,,

Quemadmodum ipse irapelu facto ahena rapuisti , ila vicissim tua diripientur ab
iis nempe plurimos Dei famulos inter-
qui puniendi tui causa relicti sunt: quia tu
fecisli, et adversus Dei regionem ac civitatem impie egisti contra omnes denique ,

ihius incolas Hierusalem scihcet et quicquid ad eam pertinebat. Posthinc quasi

, ,

ei iuste insuhans taha passo, scelera recitat, quorum causa poenam huiusmodi luit.
*'
O qui amphat avaritiam malam domui suae ut ponat in exeelso nidum suum, ,

ut eruatur de manu malorum! Cogitasti confusionem domui tuae, consumpsisti po-

pulos raultos , et peccavit aniraa~tua. ,, Tu , inquit , immodica habendi cupiditate
percitus , ob opes tuas ex ahenis damnis augendas, sublimeraque regni tui condi-
tionera ostentandam ; dum haec ageres , haud tamen potuisti discernere quomodo
imponendorum tibi malorum pondus vitares: sed multos interim laedens, alque in
omnes secure peccans ; haud divitias , ut credebas , sed ignominiam , ut reapse exi-
tus ostendit, domui tuae concihasti: nara ob haec omnia quae fecisse te constat,

^anc poenam persolvisti. -

" Qui?i lapis de pariete clamabit , et scarabeus de ligno loquetur ea, ,, Igitux
 IN HABACUCUM CAP. 11. 241

yapowu coc to /tw^^u; t'^ >(^>t<»v ^ <t otc rp oinodo^cov ctq >(cfLHO)q ctvy\ycioou; aLVciTnfji,-
TWVTOLj axmipei (p&)va/ Tive? ;(^TJi^pSaw/ (th t ^T^govg^/oi/, r^ 7? A/3mv /^cvovol/;^ ^mluu
a(p/gv7wv Ky <r« TOiavrlw, ;(df r/> (modKYistctiV 'j oiu/ ouuTvig OT^tj^iu; cv /ukartiq r t A/3ztfV

T5 ^c^t) 7??Ln'3wv a^//^i?')'ar$ ifA.(^ct)Mvm g-S"©^, vi n^ cv ^aoiq 7P:iK?\g.yA(, ivQjL(mi^a^ Tvig

^v?\9ig' ^v-^cipoY "^ cvTOLv^u Xiyi la iv Vc. ^v7\Qiq iv^cmo/t^cL-y iv n Wi^ig cv /iA(rcd p. 3cs.

'^' T^ivdrov ilcod^TOig ifjL^pcdXivetv-, d>g ctv Tig ilTWi <^ci)'v(pnt n^ (mcoKmou; Stz»? ovo/u(a,-

^cov j cdg av itOiVVi tolvtyi ^ZE^av^y^Qjict i(gLXov/ukvcov ojnxvmv Tp TCioi/TWv 25? <^. 'nvct cv
Ttig )(^jztycu'oig ilcodzTzt /L(aA?^v cv fA^roo 7* V07ic/b$ ivoKmi^aui a, x,etvBit^J^ctg i(^X5en'

Tivig 3 g(p£Krac (^ cw^v 7mosct?\Qv Myiv cJ^' avoMTDV 2'/« av oupivrct^ 7^ i^poue^^^ rLu
(pcovlcu ;f^-3"' <5x' 6 '2?>^(p^7H5 i(pdiy^oLro, ItZ tt^o otuu v\/luv ^j^ '^ oJKetctg ipfjij/jvetoLg cra^w
^^TE^Tjo-of aLVef)iig ijBJhfty^KOVTctj Jhici/uioi TB ^ <txeji.(^<Jog T^ yXavng 'fhgri/L(s>vig c/Keivy\g-,

c^pct) «^sr^iTg^v jUiTzi^iCAvyJiTi T ijSpcucov ilg rlw (jv(3opv itTzt 7n}X?\gLicig TD 'nfoucr/ij(^ w
o<W7ov, vo/<.9v /3aAM-^v77 -S^eTvoy (pwvJie, 0$ Jbx.£i //jji, jt^w !7Lm;«$ 77 Tron Aiy!, t ;£ptv-

^apov TTctvv yi ilcodzTrt ifjL^pcoAiveiv rtig TOf^ig tv TroLOSctK©^ Ti-d^eittivoji , 'ivcc cfbxSj tivol

TD Xiy^/u^ov oL)U)?\.ovSriav 'i'^v }coLf Tvt yi. nsroLOjaXQv c/tc ^vKov ^^yji^ai\ divciiCoKoudzv

a.yeu" iTraJ^ ox. Tot^a /^«v, cv<hyo/id^ov c/x, ^uAou J^, ovvuiTt' ov ^ cocwip c/?c Xidwv
crujJTi^rcLj Tol^og-, 87W? ck TmosaAcov ^uAsv.
Ov juiv Tot yi. 'Zif^^pY^Tng iTretcPyi }(^ c/k t^j toi^v et ti TyJ cviovTuv avTolg i(pn r!w ..

y^TV\')pe/-^ ')4Vi^oLi i(a.r (wrii-, }(c/LX(^g iTriiyf^v. " Ovcu olnoeJh/u^^ ttoKiv cv OLi/u^gLtn^ v. n.

7U
"^
\
iTOl /U(Cf.^COV TroKlV
c y . \
CV dcfiDcicUg- OV TCtVTCt
NVq. %^^'%
^
'/-.Cl.' \ '
-C?^^ iCVQjlii 7roU>TOKPC/LTr)CiOg'
c.^^ (t d^iKlTlOV
P \\
V. 13.
P- 360.
?^0V IKCU/OV C*' TIVQjL-i K^ i\JVy] TTVAAgL CO /^iyj-^V ^CPiV 07J 7lAy]cJy\cnT0Uf y\ THyy\ 'yVCelVOU\ T V. 14.

Jo^cw JCVPiH^ o)g vJh)^ 7JvKv y^Ttti^gLXv^^ctf ^?\cf.osa^. ,, Ovtc ctv cri ^^lwna^iv c/k (povcov

ex eumulo malorum , nec non ex aedificiis quae contra fas struxisli, voces velutl

quaedam mittuntur quae tuam avaritiam accusant, saxis ipsis propemodum sic con-
tra te clamantibus, nec non et vermibus quotquot in raediis saxis laterumque iun-
cturis latitare solent , et intra ligna saepe comperiri. Etenim scarabaeum lioc loco

appellat animal.cula quae in lignis occurnmt, et in muris intra lapidcs lateresve

cubitant, quasi inquam Iioc nomine dicat animalcula quaevis et vermes, ceu si om-
nia communi Iiac appellatione vocitentur. Sunt etiam subterranea quaedam in me-
dia praecipue rubigine inveniri solita ,
quas cantliaridas vocant. Nonnulli vero di-

xerunt, apud syrum interpretem paxillum legi. Atqui stultum est omissa IiePjraica

lingua, qua propbeta locutus est , cuius vocabulum propria interpretatlone septua-
ginta viri nobis declararunt, probatl nimirum iili et eius linguae accurate periti,
syro adtendere qui Iiebraicum scriptum ad Syroruni sermonem transtulit: qui saepe
errorem suum ,
pro linguae rcgula vult obtrudere ,
quantum mihi videtur quid di- ,

cat minlme intelligens: ilaque pro scarabaeo passim in muris cubitare solito ,
paxil-

lum posuit , ut quandam sermonis sequelam retinere vlderetur. Atqul paxillum ex

llgno loqui, non est consentaneum:nam si cx muro potest, ex ligno nequaquam:
non enim sicut ex lapidibus murus conficitur, ita ex paxillis lignum.
Ergo proplieta, quandoquidem ex murls ct cx liaerentlbus illic anlmalculis ac-
cusationem fieri conlra Babylonium dixit ,
praeclare addidit: " vae qui aedlficat ci-

vitatem in sangulnibus , et praeparat urbem in iniqultatibus! Non sunt haec a Do-

mlno omnipotente. Et defecerunt populi multl in igne , et gentes multae animo
Gonciderunt. Ouia replebitur terra, ul cognoscat gloriam Domini: quasl aqna multa
31
 ^i2 THEODORI MOPSUKSTEiM

}(^ acfiziav }(^Tzitcnc(Cct/^ovToe> ^A??; ov ^ awuiMpct^ ajivct vTno li^mv iTnvi^riOiTc^ avi

-©^^ tS d^S- dv^ct 7roAA«$ jllsv Tivctg }(^ dfxud^Tvig wauio Twex tyi anviQ }(^Q,vctKu>a-a^

oijLio^mn' TroKhaq 'j "^&^q ouuTO tv teA(^ yiyty^g tQ /S/« r dvvizigoig avf^^popcug' v-mp cov
J^ tuZtzl vwu Tjzro/^eTf, wcpe aLTrctVTaj; cTffir k^ yluj av^^TTcig <fhyvc^V(tj 'p ^iccg oltto-

yofMCLc; To fMyi^^ roictvToi, lpyt(!^o/Avyig' outw 7g avi 7?/ ToauvTot <^wuy]diVTt <t vriTtoiYi-

Tt^Ti-i (po^ip^v iTxroL^^pvTi T TifJiCdejLou; ^ ^^ '!S}f'i7Tiicm,v yi TzS 7rkY\^i ^ yi/(^Ty\jueycov VZ3Z)

>. 15. crov. Ktt/ TTctXiv ovcicP/gi^toJg Kiyjov '•'•

Oi vroTil^cav r Tikijcnov ajLml obvctZoTrlw dvM^v r,

(^ /Mvcmcdv 07mg '^h/^MTryj'^ nx, cnTrikcuct currtJv. ,, EtTrov 7roA/\gix,ig cti (^ olvov jf^
TX> Tnvm ouuTov 'Qn tolc, croy.Q^o^c, Kiy^- cru owb^ (pjialv, Mc8"a 'TffaLcnv av^^Txroic, vro/LisL

^XcSehq f^iT^aztyjdv -,
/uSvaitetv t5 (^ dvoL^^iTrav t TrivoYTOL cfuvoLju^ov TrctVT^c^g' 'Ivol iiTryi,

TifJLCoejictv fiaLpvTaTlw ajraaiv iTrayav TttvTct Ji (pyjai k^ziroieig T^ 'dMoZicov '6hdv/J^j ti^
p. r,7o. cfoxr ^artvpiig G^tr (h.o^^i^g avip(Lvco/u^og (^ attvTS Troietv l^Xcov.
y. iG. " l~\Ky]a-/usvlio aTtfMOj; iK JS^ng irti v^ av- ^capcficL aoLMvdriTt, ^ a-ei^yiTt. „ ''A Toi-

rwu TnTToinficiLg iTz^tg^ Jin^^og ctv iUg Tnzditv /V d^ aTrctatig OK,£ivv\g 7^ J'o^y\g aTtfJuag

TrkYi^^etg^i Sj^LcrtkdjOf^og te ;^ ii^TctTrtirftov cog "[jzffo Ttvog f/Jdrg Tri 7^ TifjLCOQjLctg ^-

fuvoig "CiH^l^okvi. '' Ey.v;tkcoaiv '^ oi TroTnej-ov eh^toig jcvQjLH-i f(^ awuYi^n aTtfJua 'Qh
T Jb^cti/ aou. ,, 'ETnjytyi ytp aoi to oiKeiOV ttotvi^ov dwg^ 'iva iiTrvi r c/k ^:^ oiicetag

'tm<^ctaico'; TtfjLcoeJctv , «96 aoi t cD^^aif ilg ctTifAAav Tiketcr^ TravTa^div a-d^^t(^ofMvla/
V. 47. o^ oi fMTu(iiQhy\Srajj KgiTrov. " A<07i dail3eta tQ Ki^ctva i(ciLKv-\et crg, }(^ "^XcUTnoej-ct
dr.Qjicov TrfoY^ai 03, J)' ctifJisf-Tct dv-&^7rEt)v •> 7^ da^^etcL^ yy\g (t Trdvrcov r }(gLTVi}iatJUJTz^v

olutIw. ,, 'Q,g y) itg

(g) ?\gLOV y\a^/2y\a-ctg ^^ vwu d%aig <JiiLiw cT/^co/^f, oodUia "^jzso tivcov

dTie/cov T^j 'fkiovToov aot TroKifucov ilg Oo(iov -/^ TciKou7noeJ.av )(^TOL<pia-^ iroKKluu' vTno

operiens maria. ,, Quls te iion defleat urljes caedibus et iniquitatibus aedificantem?

Neque enim cernis quaenam libi huius rei causa a Deo inferentur maia. Tu qui-
deni multos ,
quot nemo recitabit ,
quasi igne crudelilate tua consumpsisti: multos
ad vitae exitum intolerandis aerumnis deduxisti: quamobrem nunc baec sustines:
ut ita omnes per orbem terrarum bomines agnoscant magnam Dei providentiam ta-

lia operantem, tibique ob facinora tantam poenam imponenti, peccatorum tuorum

multitudini convenientem. Rursusque cum exprobratione. " O qui propinat, inquit,
proximo suo subversionem turbidam, et inebriat ut inspiciat in speluncas eorum! ,,

Dixi iam saepe , vinum et ipsam polationem pro aerumnis dici. Tu ergo es ,
qui
universis bominibus turbidum potum propinas , inebriare ac subvertere potanles
omnino valentem: id est gravissimum supplicium cunclis infers. Haec faciebas , in-

quit , dum aliena concupisceres , et alienos tbesauros scrutareris , ut in rem tuam

sevocares.
" Saturitatem ignominiae de gloria bibe et tu: cor commovetor et concutitor. ,,

Quae igitur abis fecisli , dignus ipse pati es ; ut post omnem illam gloriam igno-
minia obrulus , nutans et concidens ,
quasi crapula quadam, a magnitudine puni-
tionis fias, " Circumdedit te calix dexterae Domini, et aggesta est ignominia super
gloriam tuam. ,, Adduxit tibi calicem suum Deus pro ,
eo ut dicat decretam a se
poenam , ut gloria tua in ignominiam pbarimam undique in te congestam dein-
ceps convertatur. " Quia impietas Libani operiet te , et miseria bestiarum terrebit
te ,
propter sanguines bominum , et impietates terrae et urbis eiusque incolarum. ,,

Sicut enim adversus populum impie egisti , nunc poenam lues, bostibus ferarum
 ,

IN HABACUCUM CAP. II. 243

a>v ilveiMg ts d-^^cpTmv k^ t 'ls^«ffa.AMjU., (^ viai/Betg iig tb t yteZ r ^ictv (£' t ttoKiv.,

ov Jl fM(i» ^ oIko'MJTi»v oi/rLi (peiJ^ Troiet^etf (3ou?\gju^(B^. Ka]f iTretJ^tiTno ezurzJ' r iig

(^ ?\S(LOV yjj\ T 'n-oXiv y^ (^ vctov covetJ^KJiv iv Ti^vig 7:Xii^/U^A<lca', dKo^.ovdrag iTmyl.

'* T< axpiXei yKvTifov^ oti iyXv^cu/ ouutv; iTJhctcrcu/ cujto "^cov ^j fJicf- d^auinacncui/ •\[.56J^,

OT» TriTroi^v 6 T^cKTOA 'if)n lo 7ikoL(T/m^ duT^ TFoiyiiTzLf iicfh)/\s/L yMQ^ct. „ 'AA.?^ ^ v^fjji- V. 18.

Actg juS{j-> (pwoiy, to qvt(^ ^oif ^^ iTJkny.jt/JiXeiq dchag iig m cwnJ' yt 'ZD^mitQVTa' p. avr.

vzsh 3 T iicPtti?^m dxpi^^n^/cn^ajf cda' o r dv^^mvcug zhyauor /l&^ov ^poiv cv d,7nny\Aii

Tjvi (baLVTCLOict di^TPivetv iaj[Tdj<hq-) d)(piAy]d7icn(^ctf ti oiojLSpog "^o ilcftaAcov d(pcovct)v dv-
^^Triict 7ikct(^VTC6v ^ei-
Eiia d)toXiiBci)g iTTuy^. " Ovctj o Mycov tdS ^uAw, hcvyi-^v , i^iyiq^YiTi' (t tz^ AiO^),

v-\d>^Ti' xgjf CLUTO ^ (LctVTZtcnct' ThTO Ji l^v i?\gLcrj(^ 6% ^J(nii (t. dpyuejiii:, K^ Trdv v. i».

'uoViv fJtcf, oujc igiv Ci/ curn^' o q kv^jlQ^ cv vctc^ dyco duni' iu?\gL(^et^cd ^'Stto ^?s>^7W7rov v. 20.

djjv^ imazt Y\ yv\. ,, Ylc^g owu inc lAseivomr©-' iii/]g dv d)g i^y}^^Ti Tt^ ^t;A« ^^Ki-p-
fjSpog^ H^ ^OYi-^etetv d)g dJ^ tK|/»jA» ^nitSv t6' ilcDi)A^j o (pctvTd^<l fuS^ (^ h^vTct f/j)vov

d)g oJ^ vkng }{^Ti(jyLdjcta- fS^ov Ttfuctg-y i^v\fJts>v

q ^cdTimg Tvdmg ^
J^uuud/umg' tidXXc^
y6 ItZ IfjLCtvov ovty T^TZdv fJ^i f(gt.Tu(p^veiv ^^ fJLinJ^ivct Ap^pv durcSv iiviet^df^ dvct?syi- ^

^i^ttf Q Th: diou To fjjiyi^og-, g^^T©^ fj^ (^OfSi^v '/Jjf

'&rDpp7cy vctov 70 'T^ oupcwc^v
oim^meJLov-, y^KTY^fjS^a q vctov ;^ o^ yiig ^ t i^p dv^e^Tnov ^eictv 'ctfes'^ o>' o'^ crg

fJLQvov-, cAv^* H^J\ TmvTctg G^ y^ yldu dvbe^TFoig d(lioe^vrctg ^ fj^ 7iD?.Xa '2^(w^oy LZ t
Jiag y^ r ivvoictv i-^v cw ictuToig t OKetvd. 'Ev fS<p Jii TeiTOig awuiTAe^vi 'tp '3«?^e?pM-

fjAvcdv Y\fjuv T 'Zt^XyiTeioLV fy^JigL&tog 'A^,5a/c«|i/-. , Tp t^ cv ttj^ ?\ff.d ;(cf.TuJ^uuuct^<£;'ov- p. ^ii.

TC6V G^ 7rhvy\TCtq ^(c/L^-^A^/u^og-, 'jj^ t i7m^y\GZ)fuyltu duToig J^ 7^ ^ct^u?.cdy\cdv i^poJ^a

ritu libi ingruentibiis , atque in miseria multa constitueris; propter hoiriines a te

Hierosolymis interfeclos, et quia sceleste contra Dei regionem urbemque eglsti, ne-

mini parcens incolarum eius. Tam postquam iili peccala adversus populum tempkim-
que exprobravit^ consequenter subdit: " quid prodest sculplile ,
quia sculpserunt
illud? Feccrunt illiud canilatile , vanum simulacrum: quoniam coniidit fictor in fig-

mento suo, muta f^cerejidola. ,, Tu quidem verum Deum negligebas: peccaba« se-

cure contra res vel boiiiines ad eum pertinentes: ab idolis te adiutum iri putabas:
quod bumanae manus vano simulamento formaverant tu adorare studebas , iuvari
te ab idolis mutis et bumana manu formatis sperans.
Postea consenlaneo sermone prosequitur. " Vae qui dicit ligno: expergiscere
surge; et lapidi , extollere: nibil vero aliud quam pbantasia est; id est auri argen-

tive lamiiia , iiullusque in eo spiritus est. Dominus autem in templo sancto suo: re-
vereatur a facie eius universa terra. ,, Quid ni ergo miserrimus sis ,
qui lapidem
ceu vigilanlem alloqueris; et auxilium, quasi ex alto, ab idolo exposcis; quod pban-
tasiam tantummodo spectanli obiicit ceu pretiosa materia constans scd tamen vi , ,

omni Multo tibi melius erat, baec contemnere ac flocci facere; et co-
vitali caret.

gitare potius de Dei magniludine, qui tremendum arcanumque habet in caelo ha-
bitaculum, et in terris quoquc templum possidet bominum usui accommodatum:
ad quera non te solum sed et omnes per orbem bomines respicere multa cum re-
,

verentia oporteret, eiusque memoriam mente tenere. Atque iii his conclusit illam
de qua nos bactenus egimus propbetiam beatus Habacucus; principes simul qui
pauperes opprimebant increpans, simulque inferendam illis a Babylonlis poenam
 S44 THEODORI 3I0PSUKSTENI

^c^ T? dhr 7^171 aq (c t ' IgpacTzt Amjm. i pj^yicrztVTO Tyg t5 olitovuijTOu; clut!w-, 07mg te )(^}cei'-

voi J^izctg -7^ olKe/ccg ^tStkHigLcn ^^^vojuucu;.

nPOSETXH AMBAKOTM.

T,
. V. I. '2t%i (^ ;\5iov imjuSfioL fj.!wvodv dytBzi' a^^TCJUi q ovTCtig. " Kufi/g i\<m.K/y\XjOcL rr d)colu/

o"«3 ;<^ i(pol2y]-&Lu. „ "AjcoIw Myi t I-j/^^^oo/^^k^ «twzei -^^^^ t .^bS '^>:713;c^'^^4*^' <^^s?
is. Liii. I. ^ 6 fj.oLf(^piog 'U(rcusi.g * tb, T15 ^9Bfa? t oljcoIw «//^; (^ fjLci}(^piog AocvlJ^ *, y.Xivix
f Ps. XLVII. 5. i]g ^u^C^I^oKIuj TO 8^ jU-y * «yK Tno^OVU) f(^ CV rolg dvCOVepOig TnTFOlYiUidu /UVVlfJ^luf' t^g^V-

Ttcvdu Tvivwu TiiTO (^ncnv OTi eh'^oi,/j^og (m r "^x^^fpt AL"v|.tF , Ji v\g iyvcoQjL^rocg -i
oTizog /ukv

TifJ.copyia-yi gW" cv ttS ?\c/lc^ o^^^vojuiSiiJuoTCLg SJol ^acCvKcovicov > 07mg q ttolXiv Toig (3a.Cv-

Acovioig (ivoL?^^v oig TriTd^^YifJL/u/iXy^K^cmv iira^eig t Tifj.co^j.ocv -, (po/3« Troig iT^n^^ltv il-

xoTag. " KvQjii i(cf.T<6V0Y\crzt tu ipyz tra (^ d^ig-Cuj. 3, ^ Avoc^iSyicru/j^og y6 oanc TiDiKikcog
p. 373.
^J3^(Zir^T\v] «tt^/ G^ a.v^Qop>smug oivi^tf(gf,Kia, ti tvi ehncrYi 7Vi^y\iuiAV©->-, }(^ dcPiOp^^Twg
pjfcuovTccg fJ^ T^yti t 'ZtJ^OTUWvro^ TifjccooiijiM^og, ilg acgucnv iAnAvdn S^ tt/ duv/u^Ti
T 8TW5 "^TivppnTtog 'uyJ^ T^ (jyig olzovof/^nju^cov Go(pictg. " 'Ev /utkcrco eJ\jo ^wcov yco^mvi. ,,

'lcTy ^ ;(9J^ vj/Xl «ozrgp cv J\jo ^cooig Txfig Tg o/ tzcT /\5t<?s' 7^Y\fjciuui\Qcn (t Tvig ^aCvXcavioig
fJUiT iKetvag-y c^ wv ^n^ if^^T^^i^ 7n.7roiy\KCLg , tLuu ti JvuuoLfJuv y^ t cro(picLv (^ tIw 'Zz%«

TD ef'if(of^ov 'fhfJUiXeicu; iyvcoez-iyoug ctuvtQ. " 'Ev TZiT i-yftl^eiv tu iTV\ <fhyi>co<Snia-ri , cv TZtf

TTcLpeivoc} T i(cfyf^v d,voLct'ei^y\(ryi. ,, NtuJ //i^ ^ Of Ta c/)' "^^^Au-xj/gwg }(^T{<picrccg .y\/JLiv

dicens. Postea Babyloniorum ipsorum narravit saeviliam ,

quam et in ceteros et
contra Hierusalem eiusque cives exprompserant, et quo paclo et isti nequitiae suac
poenas meritas dederint.

ORATIO HABACUCI.

c onvertit deinde ad orationem verba proplieta ,

" Domine
et sub orantis specie eventura po-
audivi auditionem tuam,
pulo a Deo bona praedicit. Sic autem incipit. ,

et timui. ,, Auditionem dicit factam sibi a Deo revelationem; sicut etiam apud bea-
tum Isaiam: quis credidit auditioni nostrae? Item beatus David: inclinabo in pa-
rabolam aurem mcam: cuius rei in superioribus quoque mentionem fecimus. Hoc
igitur etiam loco ait: accepta ego revelatione tua ,
qua me docuisti, quomodo pu-
niturus sis Babyloniorum manu peccantes in populo ; etquomodo vicisslm Babylo-

niis congruam delictis eorum poenam sis impositurus ;

pavore sum repletus ,
et me-
rito. " Domine consideravi opera tua et obstupui.
,
, ,, Considerans quanta multi-
fariam feceris erga bomines idonea patientia utens, et eos qui sine paenitentia pro-
lapsi sunt conveniente ratione puniens , stupore sum correptus, arcanae tuae pro-
videntiae sapientiam admirans. " In medio duorum animalium cognosceris. ,, Ecce
enim et nunc ,
quasi in duobus animalibus , id est populi peccatoribus ,
et mox m
Babyloniis, ex quae circa utrosque fecisti, potentiam tuam atque sapientiam lu-
iis

stitiaeque curam ostendisti. " Cum appropinquaverint anni, cognosceris; cum tem-

pus aderit, demonstraberis. ,, Nunc baec nola nobis revelando fecisti: sed adve-
 IN riABACtCt GRAtlONFJr. / ^45

yi(}>^(T/j(C(.' u^^'^0 f^-ti 3 TO )(c/ui^ouj ^•3"' '^tt^cmitiv ojjto, k^ to cfbito^jutj aoi Tiioou;

?\gLQav, fj^eii^ova, te ^ cm^pi^pcLV ainviq i^y^iq t^ olKact^ J^wuoLju^cog f(^ mfpioLgj t o^-
cTtj^/v TTomTYi. " 'Ev TZtT Ta^^^^lwctJf r "^^yjj^ ju-du, h) o^y\ lAiovg /uvno^yja-yi. ,, Tot?
Cewr.aiTa^ ^ ^ (pi^^cwS^^Tna^ xa^f^oXr] ^zz^t dhir r^ "laJ^cuct^, cov iJzd?
(tj. y\ -T^ opyiig t^'

aiig t* -Tg Ivni^etcnjg ainvig V7np m 7n.7ikv\>^ fAAXv^y^cTi nijcco^ictg Sj^^-TZTzt^fxju^cov r -^u-
yluu <t. ««/^ cv icLVToig ovTwy, /uviif^uti T^ (ptP^gLV^&^Tna^ t^ oiKeictg 77c<«a7z//^vo$, a^miK-
^^etg -n ojutiU t i{cf.ytcev , (^ hmvoL^ttc, o^ tcl olKeict 'UyJ^ TtwrcLV dv^^TiJvlw IXmJk.
" ""O -&50? ^"Stto QauL /u(Cf.v w^'/, 6 a^io? c^ o^u, }(^TucniHi. ,, Qaxfj(cf.v fj^ r fx,y\Zo- v. 3,

p. 374.
TfziXtv Kiyl T^ "iJ^ovf^cuojg' otf©-» J\ y^.T!xcntiov to t* 'igpou^raAJtjU', cdcaiip TrctVTztyo^v '^

diictg h^icofMflov av}t7m(,' tct^ o^jm (pcwyKrvf "^jto Scu/j(Ji,v t? t^ "iJ^nftauctg ip^f,S^jog-, oy^

Tif/,ci)py\(j-yi VTPtp T^ ug y\fJigcg TfkAfHfJL^Kesag, yji^ ok Thi ctyf<i o^ig r ^tcov ^fjt^^zs^v Sici,

T^ iTroLvoJii Tmaiv IpyicrYi 7^ y\fAATi(o^g. " "'^i^clKv^iV oupctviig y\ dpny) curr^:, ;^ 7^ oAvi-

<7icog (Luni TiXyipng m yii. ,, Ta y>vuij f/A^^i t ttoj^ ajuT^ yivofjSpcov <s: '^pctvov 7!hy\^ai
}(^ yhZ' co<7<i ATmvTotg -s^g vfn/ov ^i^n^-ajf 7^i7iov , ^v /jtd^ovTCLg tIw t? (jO(p\ctv (^ to

fAy^^og '5?/J Ti-ap axrnl yvo/^oov^ y^ Sf^^^p^i^v ^ i^giVTViV^ td itQivov Kiyf, omp ouZ
o^ THiXActh i<^€i^ctfjd^ y]eh\ ]J'icofj(Cf, ^ -^actg VTrapyov ^a,^y\g' ^ yb i(^ ^^viig j^ ylw
'^yjiiig.Kvp^cxJ/ Myl rY\ a,piTY\ t -^S, 'tva, ilTrvi tv avfJLTmv (^ t ctiyicnv cwnf t yi^voTUV
iViKiv '5>^A TTavTvg ^lwcti 7iky\^ov£rctf mm. " Kclj (^iyfog cumi cog (^g g^. „ T>i fj^j v. 4.

«K 'fh(pctv€i(^ rij OiKeict (tiv\cnv aTiuvTa 7^y\^ai (^coTog. '* Ks^tz» cv ^(^pcriv djuiii VTm.p'^
curm. ,, Aci|</ cfi ojUTov a,piCOwuTCe)g \yovTaL afwujew /j^j to7? oiKeiOigj yipov^auf Ji cfstr

4^pcuvav Mj-mg ^fh^^^wlJTctg' cjk f^TctH^o^g t/j Tolg id^cn /^^/^jcov ^(jOoov ovTcog
ilymv. " HojI s^^td d,yct7m(nv k^tcuclv i%u^ cwi^' ,, a.7np owu Sj^-^zff^^iToLj S^ ih p. 375

^fJjSJi^YI TVl l^ «/<^5 OLytTTYI iCi^yi^CLj, " rig^ 'Zt^aWTrH aiui^ VIVOiViTCtl ?hyOg' 5 5 'cS^ V. 5.

nlente tempore ,
quo ea oportet te volente exitum liabere , maiorem ac manifestio-
rem potentiae ac sapientiae tuae operibus ipsis facies clemonstration.era. " Cum lui*-

bata fuerit anima mea , tu in ira misericordiae recordaberis. ,, Tunc summa tua
apparebit benignitas erga ludaeae incolas , cum eos ,
propter inflictam peccatorum
poenam , turbatos animis et vix sui compotes, misericordiae tuae memor, aerumnis
subtrabes et praeter omnem bumanam spem postUminio in patriam restitues.
,

" Deus de Tbaeman veniet, sanctus de monte umbroso. ,, Thaeman dicit Idu-
maeae metropolim: montem autem umbrosum illum in quo Hierusalem utpote , ,

Dei protectionem undique sortitum. Tunc ergo apparebis de Thaeraan Idumaeo-

rum veniens , quos propter suas erga nos iniurias iam puniveris ; de sancto autem
Sionis monte ,
qua"tenus eum reditu nostro clarisslmum cunctis feceris. " Operuit
caelos virtus eius, et laudis eius plena est terra. ,, Operum suorum magnitudine
«aelum terramque repl^bit , in tantum ut cuncti ad hymnum convertantur, sapien-
iiam ac magnhudinem gestorum ab ipso admirantes. INam boc etiam loco quod
commune est quem non infrequentem divinae scripturae idio-
per diaeresim dicit,
tismum esse ostendirau«. Scilicet caelos terramque ait virtute Dei opertos, ut omnia
dicat: laudemque eius propter res gestas ab omnibus cumulari oportere. *' Splen-
dor eius quasi lux erit. ,, Adventu suo , inquit, cuncta lumine implebit. " Cornua
in manibus eius. ,, Ost-endet habere se idoneas ad suos defendendos vires, ct his
infestos domandos: metaphoram porro ab animahbus quae cornibus decertant, sum-
psit. " Et posuit dilcctionem robustam fortitudinis suae. ,, Haec nimirum faciet.
 25-6 THEODOIU MOPSUESTENI *

fAA^i owu "ryJ ^sf^y/^TZitv -i

^$m<^cuviTaJi td im/j^ovj omo oiw Travivn Sfg^ t 'Zi^^pmztl^v

Ttoidv, «% «tIov (£ vuZ TTtTniinJCi cA' Ifjt^Q.

" Kcij i^^iuoi^ ilg mJUf<hictv x^ Trochtq dvnf. „
" ATtoKn-^ei Q ;f9i]f TC i^y>v •> ci)^ cOt' oi^^poTi^v C^ auv^^mu; TroLjehvi^ctj Tv chov Ji
m Ti rsex^^pyiTouj Tv iai/uSpov^ <^ iiq 'ip^v 6K.j2i€y]x^v v<^^v.
V. 6. " ''E<p1j }(^ iauA<^^ Yi yv\. ,5 '^ctveiq /utsvov cmX(^i t ytw' o)g td, 6 dnog i<pi cv

Ps. Lxxxn. cnjihciyayvi * dio^v hcL il^ziryi oti axpdn ci/ jiu(rct> ounzJv. " 'ETra/SAg^^s K^ iTum i^vv]'^

J)n^pv^y\ TO 'o^Y\ (3ict, (£' iTato^cTztv (iiivoi alcovioi Tro^eictt; odcoviag uumi. „ kTnJ^v
q /^vov "

^^VVl Ti ""^T^XhVCJlV OAetj K^ Op« ^ (BoiWkig S^^^V^^i C/K TTOKXOV yc aWji^VOUj Ky r^

\%vuu JbitouuoTtt T oliceictv' iTretJ^ oivcodiv dint^ tviolvtix Sj^tus^^^i^ spjpv, ^ <^ toi8-

V. 7. 7WV gp5^V T^ Oi;WKO/M4a5 T TTO^eiOLV <fhJ^et}CVV(Q'OLI T^ 0<X.«'cfc5. " 'AvTI Q itOTmV iiJhv 7KY\-

vcojui^Tct AidiOTizev-, TifoYi^cTov^ (ntluuoui yiig MoLchctit. ,, Ko) ^ TmKouj tD^npov 07rlcju'i)(ct

K^ T KiyuTffov yIju^ cr«A(56'ovT5$ 5 07^ /SaAw-S^a^ u7niK/\st^oLg Yi/^g t^ C';?-' AiywTrfioig Jei-

Ae/ctg, «Tc/bv Ipw/i<;it5 Tzts oiKviaig Aid^oymv t^, ;^^ MoLchLuouoov ^ Trcivmy yi. OTroTOi t
V. 8. g^^^v ^^^'«^'J^ 'J^'^ "^^ ^-3"' w/^. " Mw cv -n-OTDL/ifiq oo^^^viq KvejLi-y r\ Ci/ n-OTa/jJh
'6 dv/ipg (Tii-, w Cii du?\gL0svi w opfti\/^ cra; ,, ''E-&(^ y(p TTOTct/^^ v^ ^Agtoj^? t
aoi

oi^yluu i^Jii}CVV(Q'ouj t oiKetoLV iv yb f^h Ci> Tro^^/ipigj dvn tQ ovk ci/ TroTct/nfig d 3a-
^Vgioyj? TTavTOTS t ooylut ^ t dv/^pv ifhJiJ^i^oLi (BsM-^eig t OixeTov iTmyl ynv. " '''Oti.
^^h^YiiTVi 'fh Gm' 'tyiarng cr«, ^ m liiUTOLcnoL cth awTVlpioL. ,, yOr' av y5 /SaAw-O"»}?? (^Mcnv,

>
' ojazrgp g'<p' 'iinffCjDV twc^v 'oh^auvcjiiv r oLO^TVig ^^ KetTHpyiKcug J^uvcL/i^aiv ^fhTu^etg' oi

Q TmvTOLg /uv oL^^cdg Ttftcaji^VTeL} crjir ct/oLVTmg' att)TY\eJiaL q 'a/Tcv^v '^yivi^ Tolg aolg.

V. 9. " ^EvTetvcov ct/Tivetg tv to^ov a-a 'Qh tu aKnwTqc/l ^ K.iy( Kupt(^. ,, ^wui^ai q t tiuco-

magnitutline suae erga nos dileclionis utens. " Ante facicm eius ibit veibum. ,,

Rebus ipsis praeit futuri revelatio, quae quum omnibus a Deo propbetis facta fue-
rit, nunc mihi quoque baud secius oblata fuit. " Et egredietur ad correptionem per
vestigia eius. ,, Subsequitur vero opus ipsum; ita ut utroque modo erudiantur ad
,
officium bomines. Quae res futurae sunt praedictae, eae postea nactae sunt exitum.
" Stetit; et commota est terra. ,, Tantum apparens terram commovet. Veluti
,

est illud: Deus sletit in sjnagoga deorum; id est in medio eorum apparuit. " Aspe-
xit, et extabuerunt gentes : contriti sunt violenter montes, tabuerunt colles aeterni

» a gressibus aetcrnis eius. ,, \el solo aspectu gentes omnes pessum dat , et montes
coilesque conterit ,
qui tanto tempore vi propria videbantur perstare. INamque baec
caelitus facere mos eius est, et bis operibus regiminis sui cursum demonstrare solet.
" Pro laboribus vidi tabernacula Aetbiopum, pavebunt tentoria terrae Madiam. ,,
Namque et olim cum in Aegjpto serviremus ,
postea quam tibi libuit nos ex illo

servitio expedire, deserta vidimus et babitationes Aetbiopum, ac Madianitarum , et

quotquot tunc inlmiciliam adversus nos susceperunt. " jNura fluminibus iialus es ,

Domine ,num inquam adversus flumina furor tuus,

( ) et contra mare irapetus
tuus? ,, Mos tibl est adversus flumina et mare iram tuam demonstrare: id est con-

tra innumerabiles populos soles iratus potentiam tuam ostendere. Nam locutio num
fluminibus ,
ponitur pro non fluminibus atque mari iram semper furoremque tuuni
vis demonstvare. Addit itaque: " quia ascendes super equos tuos; et equllatio tua ,

salvatio. ,, Nara cura volueris , inqult , tamquara equos quosdam conscendens , invi-

sibilibus ministrisque virtutibus imperas: bae vero cunctos subito puniunt adversa-
rios: atque binc popuk) tuo salus creatur. " Intendens intendes arcum tuiim super
 IN HABACUCI ORATIONEM. 25-7

Etcug n^Taitovn^GKi G^ ^ fictcnA^a, i{^ <^WL)(i<pbia. >(^^gv,vcti JoKcwuvsLq. " Y\ora,/u(S)i<i

payiiaiTeti yi yy\. 5-> "^H^^ t Trom/H^ tL/j avcupicnv c/k t^ hpyy^q dS-^ov ytvoju&fJlu/ t^ cxfig

Sfsf-hpriPoLi T yliZ' i-d^og ^ Thiv rri yri f^cicodivmv xmTo/L&ljetv 'tyj vJhtiztiv *^)Wo t^ iTmTCO-

AouhouoTi; ^r^yTYiTQ^ Zgi^v. " '^O-^VTctf cng ^' co^vncnicn ?\gLo'i. ,, 'Ei' oe^wucug ^mvTOUj v. lo,

tsAoVd'» 0'^<^6 t '2??^'jtJ'v|/v cviyx.eiv J^wundivng t (TiXt'. " ^Kopm^cov vchLTct Trop^ctg. ,, p. s-7.

' A(^av'i^tig yd lSiiXyi-&eig oLTma-av vcfhrog cf)ii^ocfhv. " Ecfisofdv v\ a.(^vos©-> (^cdvluj auDri\g->

v^^og (J^cLvmmoj^ ouwmg. ,, Tot? <^ }(^ a^vosog cocwip iwa (^oavluj Ky td juJiyi-&og a(pricri

TO 0'XefoV > TZeT ViV/^Tl K^OVHf^Jn TTJ^ <TC6. ^' 'E^TJip^»? >)Ai05, "^ >1 (TiXlwtl g^ Ci/ T?i y. II.

TO^</ ^J7>i?. ,, 'E^rffJ^ c/b'£iy Ag></ (^ wAiOV to7$ c* avay^^g^ c^Tuv^a tQ-w ^HXiTOUi ii-

yreiv j otj ivig <zs>^^ (tS cv iv(!s^ytct }(^^<p^fj^voig (pcoTetva k^ t oifciiav (pvaiv (pcu/eTTOf

wAio'? Ti f(^ VI (n\lajy\. " Ei$ (poT? /2oAicA$ (r« Tw^dJcrovTaJi' ,, (^^(^avcSc (^ /^ Tio^KYig

-7^ A^tjtfzs^^niTOS iTTU^eig lag Tiknyag -wig cvcmnoic. " E<$ (^i^yfog d^aTnig ot^Xcov (m. ,,

^Aq>a7n;g J^ikIcu 6^^ix,-\i a-n Tct oTika, 'iva ii-^yj >i v^ t TrvAijuucov l%vg. " 'Ev dTriXvi v. 12.

(T^ bXiycocjig yliZ ^ (t cv dvf/,0^ f(^Tzt^etg 'i-d^vyi. ,, Y\d(rcw t ')'i^ yt^ t ol)coujUTti)v djUTltu

opyicdiig "^Tzv^pdcri jujvyi TrajvnKodg "^TToAAua^.

" E^^iA^JB? g/$ azoTy^picu/ r ^a (rbS:, r azoanui rag ^i^rag «ra. ,, hTravroL yb <7iT^T- v. 13.

retg ^ aziOTyiQjLCL tS o<xet« A^^S aT? c^etXiyju^ucov 'Zis^^ (TOu' ^tgovg

*
^ ci/Tstvdzt g^
i^ikiyju^vHg Aiyl, ov (j^ jup^icrjUivag' cog jw-ct/fptpiog Acfcv/cT /2«%/ t? t ' Afi^afjt, ^ * Ps- civ. 15.

7» 'iffa^zjc (£^ tS "laza^-i Mycov fJLVi aTfficBi r ^iswv [jLHt y^ a/ roig ^^!)^(^y\Tcug fjt^a fA,h

7iovvip(^i^' ^^T^S iiX ^^ fCA^iar/^vag, cl*^' d/g c^eiMyju^yng djurig ilpYittcog. " '^EfBaAig v- 373.

i\g KA(pa?\cf.g dvofxcov r^vctTcv. ,, "TTnp t^t?^ ^vcLtco ^s^fBaAetg cryir (i^/avTi«$. '' 'E^w-

5^p25 cfiG-f^hg %cog Za^An iig rihog. ,, Kc*} <h(rjuLiiig durHg yiiitidivTctg ''^Troi^avetg. " A/g- V. 14.

sceplra , dicit Dominus. ,, Perpetuis castigalionibus pulsas eos qui in regno ac po-
leslate constituti videntur. " Fluminibus scindetur terra. ,, Jluminibus repente ab
ira tua extinctis , terra scindetur. Mos enim est ut hoc terra patiatur , imminutis
aquis et corisequente mox ,, Plurimi
siccitate. " Yidebunt te , et dolebunt populi.
doloribus corripientur neque ferre poterunt aspectum luum. ,
" Dispergens aquas
itineris. ,, Praecludis si forte volueris omnem aquae exitura. " Dedit abjssus vo-
, ,

•cem suam, altitudo phantasiae eius. ,, Tunc quidem abjssus etiam vocem quandam
pro sua magnitudine edet, nutu tuo concussa. " Elevatus est sol , et luna stetit in
ordine suo. ,, Quoniam sol occidere dicitur augustiatis nunc vult dicere , , fore ut
illis ,
quos tu in prosperitate constituisti , sol et luna secundum propriam naturara
splendidi appareant. " In luce iacula tua
ibunt. ,, Splendide multaque cum clari-
" In splendore coruscationis armorum tuorum. ,,
tat« plagas adversariis tuis impones.
Fttlguris instar splendebunt arma tua id est contra hostes fortitudo. " In com- ,

minatione tua imminues terram , et in furore tuo detrahes gentes. ,, Universam ter-

raui cum incolis suis cum iratus fueris uno decreto pessum das.
" Egressus es in salutem populi tui , ad salvandos chrislos tuos. ,, Omnia pro
salute proprii populi agis qui constat ex electis tuis
christos enim heic electos ap-
, :

pellat, non vero unctos. Sicut beatus David de Abrahamo Isaaco ,~et lacobo lo- ,

quens, nolite inquit tangere christos meos et in prophetis meis nohte malignari; ,

cliristos videlicet eos appellans non quia unctos sed quia electos. " Misisti in , ,

capit-a iniquorum mortem, ,, Propterea adversarios morte occupabis. " Suscitasti

vinciala usque ad collum , in finein. ,, Superatos a te , vinctos etiam ostentabi^.
 248 THEODORI MOPSUESTENI

(r(^Qjpc^q «hiTi/Li/ic,-, co^ aLTmmv iy^iS^ ^v/ngc. " ^et^yioDV^ cv ajjrvi. 55 ^ciMvo/tApot
Tifx,eaeAot" " Aicivo't'^ovcn ^Xivovg camJv wq 1^'icav 'fffca^q y\sf-d^^. ,, A/avo7|cty td ^O/t^
cUrrav ilg TnTmppyicncta-jt/Jvlcu ov ToX^Yi^rncn ?\9LKictv' (^[iclw q Tnvyirog ;^g;dAo(poT©^ ti y^
V. 15. ?\g^^pcuc»>g i&iovrog a)g ctv pM olXcS ^ /Ap ttoAKov (pdiy^ovrctf iQ J^nq. " K^- iTnl^iCct^rct^.

G?ru' 'iTnxTHg (m 'fki t SaT^arctv Tct^osovrct^ vchtTct 7roX>\g. „ 'E7ra(pwx.a^ toj olop^tou;
V. 16. <i^wuciiJt,etg n^ 7ikv\^i r tjoMjlucov, ju^yt<rlu/ ouwmg izi^^lu/ cvipyctl^o/A^vctg. " 'E(pu7i$i-
^ctfjt.!w 5 (^ l^nfoY]^ Yi Ka^J^id fjm '^^ctv (^covvig 'SChepfTdG;^; p^Ag^yK fA^- }(^ ilcm'^^ %QfJu©->
iig Ta ogit fjLOVj }(^ 'Czsoifjf.^fcddkv fJi^ov iTct^^n •/} %^ig ftov. ,, \loK?^ig ^'jju '^m rolg

fZSTC^jlo/UiVOig f^gLKolg r vicnj^ctv \?^/u^og ciyctyilv r^ 'ZA^^a-djyjl^ ^Yiazl/u^og , (^ ^s^ t

fuX^hvmy cvTivdTeV "^TrvicgcAv-^v ?\gtf^cov, (^o^cp n i^gLTi^i^^lu/ rlw 8J3'V0\ctv-i yJj Zofju!^
p. 379. oApv /m c/)' oA» }iffJTi%iv. " "hvctTmvaofJLctJi cv vi/LViQci ^xi-^icog r oLVct^lwaJi ilg ?g.ov Trctp-

OiKictg fjL'd. ,, Kctf ^}^ idztv/Lc$c,l^ov /n^dwv (Zif^y/it$c ct7n<^v lao/LSpov rn J^vuuctfjLi rri cr^-

073 ojc TocmvTYig •S'A/'\}/ga)$ }tj tzjo-htwv ^ftav , cv oig Sfg. t^ cii-^/m^Kcdcnctq Qj^YiTct^Qluj cm
^t
.,

dvoLinzvcTi Ti %(jof/.aui (^ 0L7m.X?\gyvi T^ cf^etvdv ^^ e^ )^ TrapoiKictv rlw M/M^te^v

avi?^djcrofjLaJi /J^ tQ ?\3Lh r otitetii.

V. 17. " AiOTi avivvi ov Ka^TJZXpopnaiy (^ hk i<^ '^vi fJisf-TCL cv r aLfJL7n?9ig' -^i^lairaui 'ic^or
iXcuctg' (t Tct TnJ^iot, ov ^roiviai ^^cnv cJ^iAiTnv ')>7w ^^oicog ^z*^j3ci7tt^ ;u ou^ vTmp-
yjiaiv (Boig ^ <pcirvcug. ,, '^Eco^v yctp (^vkji (t. rlw v^ ^p cvolvtioov bpylto (^o^i^v nvct
Hottv , d(f>' vig ov To, 6k 7YJ 7ioXifMcov ouuThg /j^vov cnjuuei'^ K^K9^ > c^mo. ^ j^ 'cm oiKOLp-

7ncu; i(gLrei^VTO ttovttsAS^, ov>c 6k '^yi /mc/LTObv ) hk c/k ^vAcov KopTrov ko/luou^clj oToi Tg

V. 18, ovT^g' ^?t^azL7ro?^iiJ0vrcjLj 3 ^ to icrlujYi TravTO, ipyijLUcL vofJAig Tg icrij (^^ /u(a,TC6v " 'E^ .

Q CV TZeT KVQJLCO OLyctKKiCtCJO^am-i -^OLpYKJO^aul 'f^ TZ^ ^C^ 77«r OZOTnQjL fJLQV. ,, Kct) Tlt fJUiV

" Praecidisti in slupore capita principum. Eos qui antea dominabantur tam ve-
,, ,

Iiementer ira tua concidisti, ut omnibus stupor fuerit. " Relaxabant frena sua, sicut
pauper comedens in absconso. ,, Resolvere ora sua ad liberum sermonem non au-
^ebunt; sed more pauperis ,
qui subfuratus aliquid latenter comedit , ne forte dc-
prebendatur, multo cum timore loquentur. " Et superduxisti in mare cquos tuos,
turbantes aquas multas. ,, Immisisti invisibiles potestates tuas adversus boslium mul-
titudinem , multara illis turbationem commoventes. " Custodivi, et expavit venter
meus a voce orationis labiorum meorum , et ingressus est tremor in ossa mea , et

subter me conturbata est babitudo mea. ,, Saepe igitur circa mala quae agebantar'
silentiuin tenere malens , et orationi vacare futurorum eventuum revelatione acce-
,

pta , timor mentem meam occupavit, et toto corpore contremui. " Requiescam in
die tribulationis , ut ascendam ad populum incolatus mei. ,, Miratus sum audita
incredibili pjer potentiam tuam re futura; quod nempe ex tali tribulatione tantis-
que malis,quibus in captivitate exercitus fui,requiem consequar et molestiarum
depulsionem: quin etiam ad incolatus nostri locum pergam cum proprio populo.
" Ouoniam ficus non fructificabit et non erunt «germina in vitib.us, mentietur ,

opus olivae , ct non

arva afferent escam : destituit esca oves , et non sunt boves in
praesepibus. ,, Videbam , inquit , iram quoque adversus contumaces terribilem , ob
quam illos tantum calamitas corripuit sed etiam steribtate omnimoda
non hostili ,

occupati fuerunt, nullum de germinibus lignisve carpere fructum valentes. Peri-

^qnt insuper iumenta omnit^ pa§cui et alimoniae defectu. " Ego autem in Damino,
 ,

IN IIABACUCI ORATIONEM. 249

/Zt%i OKeivaq \^ TtioLVTtt' v\/uuv 3 tyi <rn ^Qv\^\ct YiJbvri Ti 'z^ciiqr^i kc^ «raTneia* tv ^
i-ui) Q, 6k ^z^otoTra tS olKetn <s%« tS xaiVH ^.iyi As^oy, oth^ ouZ
g-^©^ TiDX^^yH vTig
f^zi^^pyiTcug TTOieiv' ux; j^ /utSf-K^tt-©^ ^ctvicP' Tztg ctmicfig oh, 'Ze^(7Z07rii tS cumJv ttois- p- 38o.

/uSifjog (pouviTOLj' ag or av Aiyri' * ^ od) xJ^/s gATXiaa, p^ >(gi,TcuX^v^Uv iJg r cticSvct' ps. xxx. 7,

y^ Kvm ilcFUiCiiaov t^ tiffiociv^g fta, (t ri k^v^ f^n 'Ze^g cn IX^tw * TciVTct yi 6k r • Ps. Cl. 2.

xoiva Myi T T^ ^ ctl^/^Xcocnotg ovtwv, «5 ocv i;(^<^ii

"^
a.^/^e^icag rri (pcov'^ p^nartjL^a
'ScvTii' (^ ttWTOK c/^ ZoTTOV (^ vt«) 'Zs^d^Yii^Yig wg 7» ^doivot; Kiyi 'QcvTa-i iTretJ^ H^
/zjfei T TTsT xoivftf 'zxx^cnoof^oDV ^>^iyiTa\. " Ku^i05 6 -S^os /*«, c/Wa^s ^y* C^ toJ^
G^ Tw^g fxa a)irei i?\gL(pii' (^ If^ ra v-\^yi?\sf, '^(^iCoi fxi, r nmtjtLi „
Iv ty\ (hJ^ri cltmi.

A^To? ytp ^y orcv ocTnKTJ chJja/AAV //j?i ^ejtl^o/^og' 05 dcp^^ /^ h/^g /^ tjdXXh
T Tctycig ^ aL]-)(^/Ji^Xo3(jicug , <^'ikIcv Ipygt^pwv o^eiav r c^ef-d^v ava;^p«OTV min/Apiig' v^w-
^^ri^ig J\ r,/j{^g Tiavmv ^^7iv(pcuv<l , od<Pc fJ^nJh Ite^v ii/^v ap^Tlc-iv ASiTTcv, J? to Cj/

/wc/^aTs /^ v/^oig If) Tmg o(pet?s^<j^oig rd b\c^' vmp a>v tLc/ k^ t^^ h^^v r Y\/AATi^y

v'ikIui '®^^ 7t5,(raju av^^ihvluj iKihiht J\J)xiWiv h/Mv.

EPMHNEIA S0tI>0xNI0Y TOY npO^HTOY.

o, 'w ^Toppw ra /^KctQjiii ^Afjc^aKafjL ttS ^ovcd r 'Z!j^(pY\Teiav Tztvrlw /j(StK^QAog "m-r

m'iY\Tai{ 1.o(pov'iajg' ''Qh y^ 'lcoaid r ^ctaiXicag 7^ 'laJ^ccictg , f(cf.dwg y\ ^'i^7\9g (h7\glj ^di>^-

<pY\Td!/i Toc TrapovTa' /jff ov (B^^og JnKv\Kv^r©^ ?;^^^^-> i7nKv\Kv^(h tz rri 'lipaoTt- p. zsi.

KYift 01 fiaQvKmioi, ^ 7ike\<^ "oatt -/^ r 'iBc/a Sjs^^ivng (pvhlujj ^ TroXKag /j^ dvg-

exultabo, laetabor in Deo salvatore meo. ,, Et res quidem illorum ita se habebunt;
nobis autem , te suppetias ferente , voluptas erit atque salus. Nam pronomen ego
dicit in propria persona de universo populo ;
qui mos propbetarum perfrequens est.

Sicut etiam beatum Davidem preces pro communi populi persona facientem vide-
mus; veluti cum ait: in te Domine speravi non confundar in aeternum. Item: ,

Domine cxaudi orationem meam, et clamor meus ad te veniat. ,, Haec enim ex

commuiii dicit captivorum persona; ita ut singuli prece hac commode uti queant.
Eodem nunc modo propheta tamquam ex communi persona loquitur quandoqui- ,

dem et de communi utiiitate agit. " Dominus Deus, virtus mea: et ponet pedes
meos quasi cervi , et ad excelsa me deducit, ut vincara in cantico ipsius. ,, Is mihi
in omnibus vires suppeditat; qui nos celeriter admodum captivitati subducet: nam
inore cervorum celerem inde faciemus reditum. Subiimes autem nos prae omni-
bus ostendet; ita ut nobis nihil aliud supersit, quam canticis atque hymnis Deum
celebrare : quandoquidem victoriam nobis de hostibus ,
praeter omnem humanam
spem , concessit.

COMMENTARIUS IN SOPHONIAM PRQPHETAM.

H
nam
.aud procul beati Habacuci tempore prophetiam hanc beatus fecit Sophonias:
sub losia rege ludaeae , sicut liber demonstrat , praesentia vaticinatur. Post
quem bravi interposito spatio , expeditioncm fecerunt adversus Hierusalem Babylo-
fiii ,
plurimisque cladibus ludae tribum adfecerunt , interfectis multis ,
plurirais ip

n
 ,,

250 THEODORl MOPSUESTENI

(t TTveA T^v Ti vctbv (^ -dei^ov yC) rp r^ 7ihXiCt>q olitoJh^Yijiji^TCdV tol }fJ.KXi<px, )(gLTi(^Ai^etv

aLTroLVTtt' iTi }(^ Tv liiyj^ ainri; TrctvTzAc^g )(g^di?\gvTzq , ag ^v\ Ji a(r(^ct?\.e\ttv^ iivat, ccv'
cvoiKoiwni';^ itTPi^ ouv nviq '^dvjLipiiv 7^7«, (^'Mjct^aui i^v otZvf] /u^i oiti) y\ awji!\^q
'Z!f^^Ct(pi1 Td ^lQhU.

KEO. A'.

V. I. " K6y(^ Kuexa 05 l^'gTi3 ^Zt^g 1o(povictv r r X^ot, ^oy roe/^A/», tQ 'A/^/ou, t
^E^nciH', cv r/(upcug ^lcajia vjoO 'AfJ^cog (BctaiMcag ^lacDx' „ o/ olg cheH^XcoKA (^ t^ 'Zix^-

Q^vnluu og ug ^^ odiv ;^^5P/m5^©^ }(^ h nvi }(g^^oo TPSietreti r '2&iep(p»jTBW* olp^toui

V. 2. Q T^ T l(JDJ(S>l)Ci)V '3?^pp«ff?«5 87W$. " ^EitkCf^i iJthlTPlTU TRtYTCL ""StZV -ZS^igpOW^ra 7* 5^5
Xiyi KVe^Q^' 53 rg^^KgCTflM' ^M)^ y6 Ctl^/L(J^?.COTX)l TTCtVTiXcSg O/ /fe/Jgt (pvActf' K^Ke^Ty^iCOTig

J\ OKeivcov dosueJ-Oi iTniXdtv /tSp <t t?? '^li^aaztAyift d); cupYKJOvvig f(^ Tttvrlw 6i>; q rlu/
(po^ie^v c/Keivlw iJk^cLvro $^ t d^y^iAa 7iky\y!wj /^ ^toAAS ju^ t Jiag iicfbv ol ?9i7PSi

'zsesi Ovyfw OTTOc^i yt t^ S^ tQ dby^iAn Tifjucdej.cLg yi^vnrav c/tcng' cv iJpLvvi q /3oe.'&£i'a.

p. 382. m >^ T 'lipaaztAyjfju yiyiViV c/k. 7feT«' «V«J^ ^ivwu (j^ t^ 'l«c/)5t (puAwf 7«e 71 t '!«-

pii(xcihy\fju olxoiujTOj; .) ov 7^ TifJt^caeJiotg ty^ dosveicov 70 /tfg^-S^os iaaxpesvf^v, ov t «/^;c$t

(pvAc^v i(po^v\(Jiv y\ aA^^^^j^st^^cdcrtaL -y

ju/ijL^y\}(c/L(7i Jl ovdiv \>\3s^ov OKetvcov-y 'Zis^vofJLioL Tg
(^ a(7g/3«a (Jv^cSvTig j(^ ovtvi^ dvctyKcucog cvTivdiv y\p^ctTO t^to Xiycov-, 077 dvat,yKV\ i^

Gsv' vzffo?^'i7n!tg ittAimlv tQ ?^ov, d,(pcu^idivra4 jukv ^ yijg t^ iira^yfiAictg ^ dnw^^ivrou;

Q itg od^^^^jtjistKcocnouv' iTreiJ^ }(^ htoi /uijv^t\}tciig-i ovJiv ok^vcov 'i?[Sti\ov cl/pdTKretv dcn-
(^owung' }(gLKcSg q ;^ o/ '^Tro^^ctai rlw fjLlcvvatv TWiet^roj' oog olv JetKvvg ox> tj/twv d^iag

captivitatem abductis , ipsa vastata Hierusalem , templo divino inflammato , et pul-

cherrimis urbis aedificiis igne crematis: denique moenibus etiam funditus dirutis,
ne quod munimen incolae , si forte aliqui vellent, habere possent. Sequitur vero

consuetus libri titulus.

CAP. I.

'
Graece yiJiMjw.
*' Verbum Domini quod faclum est ad Sophoniam filium Chusi, filii * Godo-
,

liae, fihi Amariae , filii Ezeciae , in diebus losiae fihi Araosi regis ludae. ,, Ex his

demonstratur quis fuerit propheta et a quibus stirpem ducat, et quo tempore pro-
phetiam faciat. Exorditur autem futurorum praedictionem sic. " Defectione defi-

ciant omnia a facie terrae, dicit Dominus. ,, Captivae iam cunctae erant decem
tribus; victores autem illarum Assyrii adgressi sunt etiam Hierusalem, ceu hanc
pariter capturi. Postquam autem terribilem illam experti sunt ab angelo ciadem
reliqui cum quotquot extra angeli animadversionem fuerunt in fu-
ingenti raetu ,
,

gam conversi sunt. Exin aUa in pace fuit Hierusalem. Quoniam itaque ludae tri-
bum et Hierusalem cives magnitudo poenae Assyriis impositae non emendavit,

nec decem tribuum captivitas terrefecit, perstiteruntque haud minus illis iniu-

ste impieque viventes , hinc necessario exorsus est dicens , necesse fore ut reliqua
etiam populi pars deficiat , de terra promissionis abrepta , et in captivitatem tradu-

cta : quandoquidem hi etiam qui illic remanserant , haud minus iUis visi sunt pec-
catores. Egregie autem cum absoluta sententia facit praedictionem , ut ostendat, di-
gnos ilios semet malis his, per ea quae gesserant, effecisse; unde et Deus talia de
 ,

IN SOPHONIAM CAP. I. 251

ioLVThq Ji a)v «'ZPe^rloy mTiziiyiic^aiv' o-^ij' J^ (^ "^^TrD^privctiQt^ ^zj%i ainzJv vjioZtsl '2&ep<r-

JiiCTflef •Stos* uvx, )(s/LdnAi}Cceg itTrwv OK^^iTnTU TTUvTa-, iTrayi x^ ju^pog' " 'E^AmTW av- v. 3,

•d^TTog, (t ktIwh o^AmTTO, to 9T«r£iKa r «pac5 jf^t/ 01 l^viq i^ 3aA^ar>j5* k^ aicdivri'

o-aajv ol a.<np)Ci<;' <t cJ^apc^ c^ dvojuiot; '^ttv ^zi^owTni r^ 5^5, Xiyl Kuejiog. „ 'T;np-
l3oM}ta>g fjuiv ivlg oLV^^Tniig jf^ Tvlg HTlwicn la ts ynTetvct (^ c^ l^uoj; awjYi^iv' m

i(^ ZoTniteiig )(^^g iladiv Aej^v 'ivct ynTetvcL /u^v i)7r'/i Qjtr (^vujcKretct^ VTnpcu^ji/JvoLg

'T^ ?^i7mv , 1^004 Q Gvir ov itS <A)jt*&) 8ja. vxTrewo-vimt 'i^VTCu; tidKKIuj' jfcf^ t ctiTiW

Q iTraj^K " <t oitBivria-iicnv ol aenfietg-t n^ cJ^a^a g^ oivo/^ctg "^:^ 'Zif^awTrov '^ yijgj

Xiyi Kvoiog. ,, Oj ^ do^/Seta (^ avo/uuci crjH^cSvTig-, ilg ttclvt'^ JC^Ta^vKrncnv dSivetcw-y p. 383.

"
itDKifJum TnTifcdytovig ')^eJ-' ol ?\9i7ivi "n aL\y^imcf.X(jiicncL A^Kp^d^m?, (i(paipi^'
»j$, Lu Traf ifjLii ^^fiovng ju[^ TioXXyjg }(g.T^'^v 7^ '3>^^vo/^a^.

eIto if^t/ 'Z«%i 77va)y Ae^ oa^pg^ee^iK TTo/aTy " ^j^tf c*:TEy<if t ;;^;;er^ pou ^' 'loucToj' V. 1.

;jpt)' ?^' Tnivra^ G?-ir ^^TO/^wttCrac 'igp^onAMjtt. ,, KaTO te t^ (puA>?$, ;^7a t5 7115 tiu-

Xioag iim^etv iipnxojg tIw vfA,ct)ejLctv , livcfyKcucog J\ ;fptf idg 7^ v)cztvv/\g VftcoQj.cLg Aiyov
ctma^. " Kctj cJ^cLpc^ 6k t5 tox» to 6vo/t{p£TO "^ BctctXlpL, (£ to ovo/mgLTa to t /g^v V. i.

/>^ i^ iioicdv -i Ho] G^ 'ZSr^paTtiuuowLiTctg 'Qh la cht)jL(^Ta rJj (^ctvS, t5 oypcwS, ^ g^

o/ucvvovTcu; 7(p 'm iLVQjLHj (z G^ O/Wuovra^ k^ t MgA^/A, ;f9tf G?ru- OKKAivovTctg i>7ro t v. e.

xvei«3 ^ G^tr ^Ji ^«Tctw^rci^ (^ xi^e/ov, ^t^^f

G^tr jw-w dvn^ji^iig vQ kvqXh. ,, 'A(piAc^

^ Trayr^aT? t to^t» t^t?^ , g^ /uh ty\ (r(pcty^ , G?rtr q r^ oLl-yjL(^Acocricz , aiujoL(poLvl(^cov

ojuvHg (^ 7a ilcftt)?\gL Tmvvx-i tLv t^ sV duvilg ^eS^vnlctVj /.{^' 'rjc' liesf-vcveiv djuvTig Jh-

TioujuTzgv, 'zs^g oLimcTi te g^ '^ T^ Jh /jiff^Ttov chir }(gLT ^^avov (pcogtjpct^ '9?^7T%y(?fy

iauiiJkxcTci^' ctjKcuav ;^ /;; jLcp^Ai^ sjoi Ji^ovTOLj t v[^coeJ.av-i 01 ^zs^i -r vaov oIkouju-
Tig (^ «/'CPy «>t oLi^wuovTOL] (tSs} T 'T^ ilJ)i)Aeov d%oKiiju8poi dieS"-'^''^' ^^ ^'^ /^*' P- 3*^-

iis decernere adductus lam postquam generaliter dixit, deficiant omnia, pergit
sit.

dicere particulatim. homo et iumenta deficiant, nec non caeli volucres,

*' Deficiat ,

et maris pisces: et infirmabuntur impii, et auferam iniquos a facie terrae, dicit Do-

minus. ,, Hyperbolice quidem hominibus ac iumentis volucres quoque et pisces co-

pulavit: vel etiam tropice, ceu solet loqui; ita ut volucres dicat illos qui principatu
inter celeros homines eminent , pisces vero plebeios qui valde humiliter repunt.
Mox et causam addens " et infirmabuntur inquit, impii, et auferam iniquos de ,

facie terrae ,, Qui impie iniusteque vivunt, ad extremam deducen-

, dicit Dominus.
tur infirmilatem, quia sub hostilis manus ictu cadent: reliqui vero mancipio capti,
abducentur a regione quam a me acceptam^non sine multis sceleribus retinebant.
,

Deinde de quibus haec dicat clarius explanans " extendam, inquit manum , ,

meam super ludam, et super omnes Hierusalem incolas. ,, Postquam de tribu et

urbe capturum se poenas dixit, necessario tantae animadversionis causas recitat.
" Et auferam de loco isto nomina Baalim, et uomina deiubrorum cum sacerdotibus
et qui adorant super tecta exercitura caeli , et qui iurant per Dominum et qui ,

iurant per Melchomum, et qui declinant a Domino, et qui Dominum nou quae-
runt, et qui non retinent Dominum. ,, Eiciam omnino de loco hoc ,
partim caedi
tradens , partim captivitati ; idola simul omnia destruens , et illorum cuhuram , cum
iis eorundem videbantur; postremo illos qui super tecta luminari-
qui sacerdotes
bus caeli cultum exhibere studebant. Sed iustam apprime ii patientur poenam, qui
circa temphim meum versantes, non erubescunt idolorum cultui vacare: sed modo
 ),,

252 THEODORI MOPSUESTEIVI

T^ gjttite o/J^eiKViuJTctj di^gLTnia^ (p^vrt^eiv ot oiv avmg ojuvvetv }(^t ifjiod Jhm-, Tfuik

J\ Y^ ryJ iMXcov h/uLvvovcn' MiXpfCf^ -^ tv ilJho^Qv Xiyl' /v' cl(p' ivog^ }c^dti>g iicodiv-,
a-^CLVPX, iiTTYi TU iiJ)x?\gL.

'AAA^ ^ TwXAscg fMV o\<ht y.v^T^yiaj; Trofilq t -zo^g G^ ^Ev^ig xA^YivoTxVy a)g

kv f^rt (pAvap/ftTv Jhitollw l^^mf^T^av r dzia^ ^acp^* c</ K^pd q vvy cvojuuart Sja. TiiTii

7roiY\(JuSr-a^ /jxhl^luj^ 'iMy^v ei 'tz tS vuZ ov J^ovtto? Trap' ctmSv M^fxiva, et t6 ^

ilg

j^Jci .^^gtTmVj oL Xi^pvmv amuv 7rafYi)(gL cOr' luj itptw amav Xiyovai y^ oti MiX^fJt, cu-
'Qtv^ (^ jBaaiAio, (B^MTa^ iiTreiv' MiK^fJt, ^ tQ /BaaiXicog M^jtiivii k^ t Xv^v i(^
'E^^aJcov ^'AftTTJcM/, T^^a^tidivTog d^ i^fA.lwiV(raVTa^ , dvTi t (BaaiAicog , MiX^fx, ijTrav,
<imp "^v To iiJh>?^v' oS$ ip^ted ^zt^ TravTwv OKeivo auLiS^eiv k^ /u)iv
oti t!u> 'E(Boa!ict>y

yXaTiav iipyiTOj tdl t^ ^iojg ^a(^yig, yipf^lwivTaj 3 ^Dm ilg M^v t Sug^y Trap' ot» J^-
TTOT^ {^OvJl ^ iyVCOtptf f^Ji^i '^ lii/Ui^V 097$ 7707^ G^ ^V ) iig Q T ^EXXlwCOV i/Bcfb-

fji,y\itovTzt fMTivlwo^atv avJpig 'Sffitr^VTi^i t ?^h, lfh<pt/U!j)Vig /ukv aKQjL^cSg t^ yAcoT^yig

-7^ oiWa^, '^<f^/U$Vig Q <t. ^y^ diiicov ^cK^c^v, vzni Ti 7» li^ioog n^ -TravTog tS l(r^y\Ki~
|). 385. TliCOV ?\^ii cfhKt/U^STiVT^g, «$ aV TTUVTtOV /^pjAifW. 'Zef^g tIw ipfJuLueSCtV a^lOr OOV tIuu Ti

i^fA.!weiou; (t T 'iKcfhatv j(^ ol /<pt;^'e/o/ "ot^^Kqi eh'^a/u^oi a^axvovTOJf 'z&^S^Kcog, ol j^

TrTig "^^ro i^vcSv TnTn^^itoatv ii<f oKcog 'Ze^ai^Hoi ^StJ^vt^v Toig r^ TmKcuag Sfg^dititng,

TretfiefhoKcu/ TO5 d^iictg ^a(^ag ^ t^ 'EKKIwcov Kei/uivctg yKa)T\yig y^ t t ijSJhfjLYDtovTst

ipf^lweicu;' -zxra^ cov Jl }(^ tt^^^^^gtl^ovTig auTix.g vwu \^/u^ awcu/Tig ol c^ g-9"vfiJV t^
<hcayoTYi TnTn^^^/KCTig Xejig-ij^, 'iv Ti r OKiiKyiaioug oivayivcoaTtovTig (^ ;(gLT oikov 'g^ms*
TT^g ouZ iiK dvoyiivv vo/ui^etv on ol /ukv i^JhfmwovTci j(^ TOtr^i ^ tviZtvi j^ htco ehJh^
Ki/mgLtr/uAvoi cfiHa-(paKKovTo <2^ Ki^iv, of (^ «s&^ Tmcmg ipfjt^fwetou; y]<h<Tajv Travitog tv C¥

quidem, cultus mei se memores ostendentes, per me iurantrmodo autem per idola
quoque iurant : etenim Melcliomum idolum nominat , ut ex uno ,
prout solet , cun-
«ta denotet idola.

Multas memini me praetermittere fabulas eorum qui ad syriacam interpreta-

tionem respiciunt, ne ineptiis viderer divinam implere scripturam. Nunc vero op-
portune existimo rei liuius facere mentionem , ob coarguendum tum id quod ab
ipsisnunc incongrue dicitur tum etiam cetera buiusmodi, quae ab iisdem dicta
,

ego tamen ob eam quam retuli causam praetermisi. Dicunt igitur vocabulum Mel-
chomum hoc loco regem significare quia Melchom rex dicitur in Syrorum atque ;

Hebraeorum lingua; sed interpretes errore deceptos, pro rege Melchomum dixisse,
quod est idolum. Atqui illud in primis oportebat considerare divinam scripturam ,

hebraico sermone fuisse dictatam ad Syrorum autem usum translatam fuisse abs ,

quoHbet homine neque enim ad hunc usque diem quis ille fuerit rescitum est.
(

In Graecorum autem linguam septuaginta viri converterunt seniores de popuio ,

peritissimi linguae propriae ,

periti pariter divinarum scripturarum, a pontifice cun-
ctoque popiUo israhelitico probati, ceu prae ceteris omnibus interpretando idonei:
quorum interpretationem atque editionem beatos quoque apostolos receptam habuisse
apparet; qui etiam accedentibus ad fidem ex ethnicis, et vetus antea testamentum
prorsus ignorantibus , divinas tradiderunt scripturas , Graecorum lingua expressas
secundum septuaginta virorum interpretationem: a quibus eas acceptas nunc oranes
tenemus, qui ex ethnicis in Christi partes concessiraus; easque et in ecclesiis le-

gimus, et domi habemus. Quid ni ergo insanum sit existimare, septuaginta viros
 ,

iN sopnoNiAM c-\p. I. 253

-mv iKavm V7r<lAY\(p-^0Lf ^zi^ayiK^v 'iva, tivol a(^cmY\ ik t Xv^v yKd^aun fJUiQ&i^MytOTZL

-^TS/O^ ttWTfc:5 6 &B05 CtmoiTCtj CV ThTViq $^ tS 'ZtT^Oini^' <t iTTet^tj /5%e (^ VCtOV T ^'iOV
0V7?5 TaictVTU J^li<Zi^T\oVlX) ^ T^Tt) OJJTolq l^^Jift<piTOLI j 07J ^T 7« Va« •d^OV •S^^^T^y^V
icfbxouju-, Th-nsJ (^ T» 'Tca'Tr»5 x-ue/oy, ;^ t^ «i^ iicfi^Xm «;c aTrei^vTo di^Tniaq' iQ

Q ilJ^Kn t«'t« /ui/uwYiTOi^ ^ /n^i(gtejS^ 'A/xa)5 o t&iopcpJiTMS «5 vzro 'AjM<jM,ai/i7wv -SEgpt* p. .w.

5rd6oyM^«5 Ag^^tfV «7W5' ^ TrDQiviTOUf MiA^fJi, cv cLiy^fJi^KoiiaicL ^ 01 hpeig cwnf, f(^ o/ ap-
^VTBS cuWv ^ To ttim), Kiyi KVQjLog' tQtv Kiyt>V }^ TroKT^gLyjei (pcUViTOij $0 T -©^
(p«7Zifv g/pM/U^iuov, 071 Ji )^ 0^}/^ oiov iimy>iu^if\ 7ifLCoe}.a. vfiq <)M^o(pv?\9ig ol^i tP^" iiJ^-

hm (^ ^ lie^T(L6vTa)v ainoig i^iiimTO. '^Oti q oLTma-av r <t<%i Tct ilJto?^ die^TnioAf

6/K T 'tD^^' td7$ *^EAA*icn ^pv\cjKdjo/i^m ^cu/j^vm ilKKVoroLV o\ ''\cre^Y['KiTcxj{.y J%?Qv ctf^;

/LC^fc^e^S^ Kiyi AauicT* * (t hn/JLiyAo-a^ cv Tolg id-vicn, ;^ ifJigi^v to, \^yt cwrtSv , Ps. cv. 35.

yjj\ i^ovKdjTouv -mg yKv^olg cumSv t^etKVvg oti r OK^vm hancta-aMTo iiJh)Kg/\gL^etajif'

o>g (^ ai^TBV (^ojLVi^ctj 'psTTFOY )(c^ tIju /Zt%/ TO iiJt&Kgv, MiK^fji okolK^to, di^Tnictf
atiTHg Troiet^ojf.

'O /uuiv Toi yi 'Zd^(pv\Tf\g Tvtg ii^v\/L^oig 8tw5 hmyi' " Kct/ G^ c^KKKivovTctg "^^ t
KveJiii-, ^ cm' iJLyj ^Y^TOutZTOj; (^ KvejLOV-i )(^ G^ fJLV) oLVTi'^ fd^ng tS Kvein' 55 BouAS"
/uSifjQ^ ilmHv 071 "^CTO ts/tbb>v J^KQig iavT^g i(gL^<^(nv aLTmKKQ^m/j^ovg TS-avTiKc^g ^mg

IfJLYig iVVoia^, )(gjj fJLYlJiva, AP^V i^KgVTCtg ifJLH Ti ^ rp i/Jlfil (fbTCOlWTUV TrOtet^OLj' 'Ztf^-

o^Aev ;^ «5 T^ ifjLvig yvcoateag avTi^/j^oi yvvicncag, sk olv TfUTi 'Zs^cri%ov ilJioKsig' im-

tales tantosque adeoque probatos, errasse in vocabulo; qui et ante quamlibet inter-
pretationem probe sciebant quid esset in divina scriptura, et utrum regem ea di-

idolumPNam maiore fide dignum,prae ceteris cunctis, iudicare oporteret,

ceret an
unum quemlibet obscurum hominem qui in Syrorum linguam convertit hebraicum
textum ut aiunt. Praeter quam quod illud etiam patet nempe de idolorum cultu
, ,

Deum Israhelitas hoc loco accusare per prophetam. Et quia circa divinum templum
incolentes , haec agebant ; hoc illis exprobrat ,
quod quum templi Deum venerari
viderentur mundi dominum ab idolorum tamen non abstinebant
, id est universi ,

obsequio. Porro huius idoli beatus quoque meminit Amosus propheta ceu ab Am- ,

manitis adorati. Dicit enim et vadit Melchom in captivitatem eiusque sacerdotes

: ,

et principes populi simul dicit Dominus. Hoc dicens quod saepenumero apud
,
,

prophetas legere est quod nempe qualibet ex indignatione imponenda alienigenis

,
,

poena, usque ad idola horumque sacerdotes deveniet. Quod autem omnem idolorum
superstitionem , a cultis apud ethnicos daemonibus Isralielitae contraxerint , explo-

ratum est, dicente beato Davide: et commixti sunt inter gentes, et didicerunt opera
eorum , eorum; quibus verbis demonstrat
et servierunt sculptilibus , idololatriam

suam Israhelitas ab ethnicis condidicisse. Pari ergo modo apparet eos circa idolum,
quod Melchom nuncupabatur superstitionem exercuisse. ,

Age vero propheta post superiora ita pergit dicere. *' Et eos qui declinant a
Domino et qui non quaerunt Dominum, et qui non retinent Dominum. ,, Signi-
,

ficans nimirum, eos ita agendo manifeste ostendere se omnino alienos ab amore ,

Dei nuUamque Imius et praeceptorum eiusdem habere rationem. Perspicuum est

, ,

enira , quod si fideliter scientiam mei retinerent nequaquam idolis adhaererent. ,

 ,

25i THEODORI MOPSUESTENI

V. 7. }ta)q Q cfiKoucti T^ TifAcaQjLou; rag ctma^-i bmyi. " EC^^gt/SefcQ* "^570 'm^awTrou Kve}ou i^
p. 387. '&50U5 c/io7j 1)^5 hm^ KveJtou' 071 yjTvi/Li^ai KveiQ^ r dvaictv ain^r> hyiciKA g^ )ii\n-
lihq aUrni. „ 'AAA' iTretJ^ af^t^^ag (t^ tv ^lov i^yi;(^Ti, yvuu ytvutj vtt oLOTiig 7^ dvcty-
K^g (po(3yf^(nSt T tS TTOVTVi KVQjiov f OTi T TijU-wg^W vjuuv oi^ia^ limyi 'j^ Tnkyif^ju^Ayj-
/mff.Ttdv «c/l ^ }(^^g OKet^vQ^^ aAP\i ;(^ fA^h9. yt iyfv^v
aL<^'i^vAV 6 ^v, a/ amp-
Ita heic cod. V/H^q TVI T TtoKifMm 'SS^^<Mai dvoicty «$ olKAlCd 'ZtJ^gxiy /Uf^Tl aL(pC0pl(Av Tl ^ )tk}lky\KAV

^ Wt6)* toto ^ Agj/^ 70 hyoLcrt

"*
g^ K?\ynig dvrh, Ivct iiTryi ov oi(pa>ej.<rjiuviig 'i^^

G^tr iJg tIui ^cncLV '^vtIw f^vovg, xiyi q

}C/i)t?\.yt g^ TiDM/uuagj 0'} ^(gc^dva-Haiv v/m^g.
y. 8. " Ktfjf 1$^«/ ci/ «/t«pa ^VOTOf x-fgz», ^ c/KJi}maw * ^ g^ ap^VTCi^, }(^ if^ ^ oi}tov

x-naiv. ^ ^daiXicog, Ttj '6^ TmvTCLg Tiig IvJiJh/fdpag hckijtJisf-Tct d^o^ioL' (t iKcfi^t/yl^aw ^ Travro^
ifjb(pcmcSg ^Qh 7» 'zo^mi^ cv dKeivri Tri. Gfftr 72Aw^w£ira^ t oT;tOK t» -^iS ocuizSv
nyJ^ct,
da^j^etct? <i: JiXn. ,, 'Ek C9c&vct> cf^ ti^ n^^4 "^^5 ap^v cj/ UyoJj' c/i)xSvra^ 7ifA,copyimf^ct}'-
ajJTOv Ti TTctiiT^cSg oi(petvicio t (SocaiAicog t Oixey, arg '6«^5 cd^jL($cAci)aictv ojmyt^Qt^ /l/Xk-
p. 388, A9Vr©-» T Torg ^otaiXivetv vjui^ JhKOWuTog' ^ TmvTOtg q ^OaTjra^ Tifjccopyiaofjcwj g^ «tw-
-25?^$ T iKXyiviKlw jLUfA,yiaiv iocvT^g d^JiJhjcojug , ag ^ -^j^ ijl(^ticov l^yi?mJu t ;|^«w t
T&f vOjM.^) /ti«y otTni^^ivjLiivLuy Tolg \^viai 3 abp/j^JioLV' 7mvvx.g J^ (^yiai (^^(^cvuc^g Tif^co-

pyjODf^OLl -Ze^ej» T T VaS 'ZCM^p-^g^K , 2/5 OK yiOi^HV , iJoiOVTig /UUeV TC^ (Jb}mv iig IfJcfMJ di^-
Tnioun-i /uB^ 'usDKpiaicog Jl (^ c/^A« TTDm^aJi t ilauJbv ToAjul^Tig, ^ yt '^ juJiv iuai^eioLg
iidivot ?^y>v i(iii?9VT0 Tioiet&ajj, ToHg iU^xT^Qig Ji (we^vavet^v auaj^yj.
V. 10. " Kcejf i^ cv c^eivy] tvi yi/Apct-y Xiy^ KvejL©^-> (^coyyi Kes/Lvyvig *>W TwXvig "^««v-
TDuJjTCoyy (^ h?QKvy/j}g ^^tto t^ cT^^Tg^s? ^ awS^ifJLfjpg juJtytg "M t jSowucIv. „ Tor&
J^ (^o^ie^ /ukv 775 '^'AOiTOj ^covyi "^^ -^^ 'TjvAyig ?\ff.^lkact t oLp-^lwj Sj^. j^p i]ai'ovTtov 'A

lam postquam dixit iustae animadversionis causam ,

prosequitur. " Timete a facie
domini Dei ,
quia prope est dies domini Dei ,
quia paravit Dominus hostiam suam
et sanctificavit vocatos suos. ,, Sed quoniam Deum neglexistis, necessario nunc ti-

mebitis universalem Dominum cum dignam poenam , peccatis vestris imponet. Non
enim abest tempus illud , immo proximum est, quo vos hostibus quasi victimas tra-

det: quos ille hostes proprio mandato ad hoc elegit vocavitque. Id enim significant
verba , sanctificavit vocatos suos ,
quasi dicat habere se iam, delectos ,
quos ad hanc
hostiam mactandam vocavit ; hostes nimirum intelligens ,
qyi et vos immolabunt.
" Et erit in die hostiae Domini, et ulciscar super principes, et super domum re-

gis, et super omnes qui induli sunt veste peregrina. Et ulciscar manifeste super
vestibula in die illa, qui complent domum Dei sui impietate ac dolo. ,, Tempore
illo puniam eos qui principes vestri videntur , ipsamque regis domum funditus de-
struam, quia in captivitatem abducendus est is qui tunc rex vester videbitur: at-

que in omnes prorsus animadvertam ,

qui tantopere imitationi ethnicorum semet
tradiderunt, ut etiam vestium illarum usum affectaverint ,
quae a lege vetitae , gen-
tibus congruunt. Cunctos , inquam ante vestibula templi puniam , contra quod ira-

pie egerunt; dum illuc ingrederentur quidem ob siraulandum cultum meum, sed
nonnisi cum hypocrisi et dolo introire illuc auderent : siquidem nullara verae reli-

gionis rationem habere voluerunt, sed idolis potius studiose adhaerere.

" Et Dominus, vox clamoris a porta caedentium, et ulula-
erit die illa, dicit

tus a secunda, et contritio magna a collibus. ,, Tunc sane vox quaedam terribilis
exaudietur a porta incipiens propter hostes irrumpentes multamque occjdionern
,
,
 IN SOPIIONIAM CAP. I. 255

'710. \i juim' •> (^ TrcXiu) i^yi'(^oju^oiiY (^ (povov S^Ji^irct^ q t (^mliJu c/Keivlw o^Xuy^ tj;

T^ik^iq (pv^g i^^^^i^vTuiv ^ toto "yi Myf (iowudv^ ou jujivov oucftv axpi-
TCTTcig iXTiiJ^

Xei&ajf t^vuuitju^cov Ci^TgOv^v, 'd^a. j^^^t t \%a.r!w J\^^i^m HfjicoeAciv o7g oi)toAii^g
iTmyi-. " &pLutiTi ol ^TOiJtouvTig tIw i(^^KAytQy./^lw, ,, 'Ev^03a «A7 <pin(n ^^lwetv V. II.

aTrojvTGu; a^iov cm' ol)tO'juiTctg tIw 'li^b:cnt?\ii[^y lu) Sj!^fpoeSP<i ^ '^P oIkovlvtwv fcsf^^KO-

-^am ol TrvKi/juoi j rag n o:JtocfhjLtfig ouwrng ^^TijuunovTig^ <t G^ }(^txjikhvtou; ^(r(tcLT-

rrovTig. " A<077 * a/u^tco^ 7mg ^og ^a/fcLOJV ^ ^ODT^^^iu^trct» TravTig ol iTxrYipju^ot cod.5»aJ t/.

doyuQjLCt). ,, ^ETreicPii y6 t Xavcivcucov IfxifjLyKrctvio t "^ottdv, SJ^ t^to 'Ss^^Tihiiaicog c/ku- p. asa.

TOi$ (^ T TificdoietJi/ "^Xhu/u^oi TTct^/T^G^g,

iJi^avTO ov mp J% '^OTrov oL-Tmy^vTO ;(^Keivot

hwlwiiig:. %lg 'lcr^nAWcug TrapiJiJn t ylw diog- axjuua^pcunSrriaovTc^ y6 Jii Tmvng %lg
y^iTrolg ^ 01 fAycL (p^voujuTig ^ t^ovtc^ dnco^wuTig ioLVTng, ^-^Jiv 6k viig iVTJvejtctg

jtipJQ^ ^j^ovTctg- %'ja)cvi)T\ov ju^ owu cv tvi a^oupioi t oik^cov ^ss^^y^rKnoi yiy>vOTig

^ig TretVTiXag Tnvoju^oig.

" Kojf "i^ cv TYi yijLUiPct OKeivri cJ^ipi£>vyiazo t 'lipaauXyiy. /^ ^.vyv^- ?? 'E7r<lJii ^lg y, 12.

Tu Ci/JoStTCJt f(^ cmoTCO uwg }(^TetAyi[jL^JU^cL (^mhajv, 'i-^Q^ Au;^6) K/i^^c^ n*f^g oLKeA-

(iigkpouv "ic^^ivaji! t^ '^K^KovfyLju^cov, T^TC Xiyl o-n jui^ TruXXrig 7^ ciKejtfi^a^ c^i^djvn-

^roiTOLf TmvTot tk t^ 'lipaauXyifL, wg [jLyiJlv 'T^ cvovtuv J;^A9t3?7y cffftr TroAi/Mng' om^
aKoAiidzog imiyt'^ 70 cJ^co^g-^oivdTia-av TmvTig ol iTrvipMvoi d.^yue!tco' JeiKVvg oti «tm
TmVTO, iVTTVe^V oi<p0Upi^C7iT0Lf VZ CVTTX, OU^VO? ?\ff.^lV T TPiKi/AACOV T i^t^VOV JuUU-
^
'i?^'

a/JtAv'<i. " KaJ c/KJiKMcm ^ g^ avJ)ictg cj^ ns&Q^pQViiVTOt^ to <!^v?\&.y /j^^to. cwrtSy

(JStr Asjpvra^ oi> r KOipJicug ouurzSv, ov ^vi ayt^Troira-yi KvejtQ^-) ovJ% pii )(gL}uoa-n. ,,

TifjLcapnaofJLoui ytp (^yiai TiiTct^, ot 7^^ yXv ^sjes^yi^'^^ ^ ^^l^ ^ '^? die^^mia^ KSf-r- v- 3»o.

iacientes. Exciplet vero vocem illam ululatus intolerabilis hominum per domos con-
Iritorum varieque pereuntium; insuperque eorum qui ad celsiora loca spe evadendi
confugient id enim dicit vocabulum collibus
( neque tamen quicquam opls inve- )

nient, sed extremum supplicium perferent. Quibus consentanee subdit. " Plangite
qui habitatis concisam. ,, Nunc , inquit , lamentari dignum est habitatores Hierusa-
lem, quam varia caede incolarum hostes concident, eiusque aedilicia perfringent,

€t inquihnos trucidabunt. " Quia universus populus assimilatus est Chanaani, dispe-
rierunt omnes qui elati erant argento. ,, Quandoquidem
Chananaeorum mores imi-
tati sunt, ideo par illis sustinuere suppUcium, pessura dati; quemadmodura scilicet
'

et illi perierunt cum regionem Israhelitis tradidit Deus. Simul peribunt cum reli-
quis, illi qui superbiebant , divitiis se fultos cernentes: nullum a suis opibus emolu-
mentum habebunt: sed contra omnino bonis suis spohati, pauperrimis similes fient.
" Et erit in die illa, scrutabor Hierusalem cum lucerna, ,, Quoniam eorum,
qui intima et in tenebris condita quacrunt , mos est lucema uti ad accuratiorem
latentium rerum vestigationem , idcirco sic loquitur, fore nempe ut multa cum se-
dulitate vestigentur res omnes Hierusalem , ut nihil opum eius hostes lateat. Quo
fit ut consentanee subiungat, disperierunt omnes elati argento; significans fore ut
cuncti divitum thesauri diripiantur , cum nihil hostium vestigationera vitaturum sit
*' Et ulciscar super viros ,
qui contemnunt custodias suas ,
qui dicunt in cordibus
suis, utique ne faciat bene Dominus, et non faciat male. ,, Hos inquit puniam qui
praecepta mea cultumque omnino aspernantur, ^uibus custodiri ac servari ab omni
 ^56 THEODORI MOPSUESTEN!

iTm^eia^' S^^Ke\/LV6VHq Ji OH ftW ofov TB TI J(gt,Khv OUJTolq iTnVi^leZoJl ^ldVTU ^ZlS^VOfJUH-

ojv 70 ;^ ou jit-M dyidzTwiiKrri KVQXoq-^ Y^ "{jzijiiKejLatv a.vcLyvc»><piov •, avn tS ay/LdvTromai.
V. 13. " Ktf) €$w/ yi J^ujuctjuug ctmtSv ilg Sfsf^pTmylw ^ ^^ ol olitoi aiuitSv ih oL<pctvi(r/As>v' (t olito-

cfb[Jiv\(rii(nv oIkiou;^ ;^ ov jM.m i{gL%iKi\(mcnv cv aurcuq' (t >(^Q/pvr<^(rs(nv aLftTnXmoj;-, iv^

V. 14. « YA\ Tncticn t olvov dmtSv "orx iy^g vi/u^^ Kvpia ri fMyLKY\^ iy(vg (^ To.^lict <r(p'oJ)ioL. „
US/ra, fAkv ouZ dunSv vi JujuajU4i vzsh rp thsMjluoov ^t^cupi^cnroLf' oipa,vi^ri(Jovrajj efi

X^ Trams tumSv rp oIhmv '"S^^vcmcnv Ǥ /u^ ttoKXv^c, oiitoJoy.ma^Ti^;

ol otKor <t «te -i

^o^fuKeioLg-, im Ty^ yioopyidv t oimiodv AM^ovTct/ t Kou^mv l^^etJ^ Tnipsgjv f(^ 7fkr\(hcdv
aycLv ^v v\/u^^ tQ 3^5, ^^-S"' lu) c/K^incnraJi TmvTz aTHp. ouZ; ""imm^pa^rajj ^r' dtmSv
^oq. " $&)VM Yi/UJipa^ KVQjLn THK^ f(^ okM^ TiTaKrauj. „ MifjuLovroui yb f(^^g 7*

T. 15. "iimxpdcncog t^ d^ictg 7ToKKY\g THKejiag Tk <t '^a^TVirog ^fjoodv. " AuvaTVj v^/ua^ op^g. „
'l^ftfoe dyai/ -2^ Y\juipctg iKeivv\g o dv/^g. " 'H y]juj^^ iK^VYi, Y\/u!i^ ^Ki-^icog (^ dvay-
mgy v\/uk^ dcoQjLag (^ d<pctvi(rfA^^j Y\fAk^ oKO%tjg j^ yvo^pnj v\juk^ vipiKv\g j^ o fMyMg t

^'Si ^l^^^ (mKmyfog ^ K^avyijg 'Qn TO5 TihKig Tztg o^^^^dg^ k^ 'Qh to^ yoviag tos v^^viKdg' ,,

Tori '^ dvdyxjYi t6 ;^ -dKi^^ig 'iipxf twKKyIj <^ ^dvaroi do^i Tyj cv vviTnct arpal^o-

/ukvcdv rvi YiKiKtct' d<pavta-/j(^g n dy^^imv 'mKvg^ dg oi/TiV^v aTniVTag dbx/ilv o%6ra>
yvo<pa> Yi Tivi vipiKvi *z^}ti^^ (^ o/uyKvi' 'yi n ^ TioKifMKM oTtKTny^, £j n /i^ TctVTVig

<pcov^ Ty^ TioKi/MCiiV /u^i^v Yi^oi 'Ztr^GTifjiauviiau T n \%v^v TioKicov iiffJi 7^1 tviygoov
V. 17. oiKic^v T f(^^cu^i(nv. '*^
c^SAi^w g^
Kct) dv-d-^TTDtg ) <^ Tjo^ivijovraui dg TupKslj, on tz^
KVOtCf) i^YijuJproV' <t. c/K^a Tv ai/^ dtmov cdg ^(«v, Y^ TOS adp^g dtnrcSv cog (BoKCito,. „
T>) /uv ^ \£!^^oKvi T^ '^K't'\icog ehota^n^n TV<pK06v ovJiy ovJi to, ^Sef^ 7JoJa>v opclv olot

Ti ovng' mmvroj q dTrcwTa. awjTOf^cog itTreiVt iTreidiiTn^ ctyav hcn^YKrouf il^ ^qv, vmp-

detrimento poterant: contraque existimant fieri non posse ut mali aliquid eis acci-

dat talia peccantibus. Nam dictio ne bene faciat, figurate legenda est pro , bene
faciet. " Et eorum in direptionem, et domus eorum in dissipationem:
erit fortitudo
et aedificabunt non habitabunt in eis et plantabunt vineas et uoa bi-
domos , et ; ,

bent vinum earum: quia iuxta est dies Domini magna, iuxta est et velox nimis. ,,
Universa, inquit, eorum fortitudo ab hostibus extinguetur, destruentur cunctae dor-
mus eorum: neque aedificiis fruentur quae sedula cura extruxerant, neque de arvis
suisfructum carpent. Quoniam adest propeque est Dei dies quo cuncta evenient ,

quae de illis decrevit Deus. " Vox diei Domini amara et dura posita est. ,, Praedi-
citur tempus divini decreti amaritudine multa et asperitate plenum. " Potens dies

irae. ,, Validus admodum diei illius furor. " Dies illa, dies tribulationis et angustiae,
dies intempestivitatis et exitii, dies tenebrarum et caliglnis , dies nebulae et tur-

binis , dies tubae et clamoris super urbes munitas et super angulgs excelsos. ,,

Tunc enim angustiae erunt, et tribulatio multa, et immaturae mortes in tenera

occisorum aetate, caedes hominum multa, ita ut abhinc videantur oranes tenebris,
caligine , et nebula quadam ac turbine circumfundi. Tsam et bellica tuba , et hanc
subsecutus hostium clamor altissime resonabit , raunitarum urbium ac palatiorum
exitiura portendens. " ambulabunt ut caeci, quia Domino
Et tribulabo homines, et

peccaverunt: et effundam sanguinem eorum sicut pulverem, et carnes eorum sicut

stercora boum. ,, Tribulationis excessu, non erunt caecis dissimiles ne illa qui- ,

flem quae ante pedes sunt videre valentes. Atque ut summatim dicara nihil noi>
 ,

IN SOPHONIAM CAP. I. 257

dia^pcov ju^ovTav r dvcu^a/^^cov ^ cixrei fch^zif^g 715 xj) ttcwtos pKp^atTctj TOTra. " Kct) 70 v. is.

^^^'e^oj' ;f9tf TD ^uoTOV ctyTzJK ot' jM.« e^vuun^vi Q^iKi^auf ouuThig ov hju^poe, opy^g kvqjlou,

}(^ c* TwejL ^iiAn duTii j^gcTOVctAcodTicnTcti imaxt n yri- cT/oti (JiWTi\eiajv (^ ann^lw TiDircri,

^ TfavTct^ d^ ^Cgi^TViKOWuTctg t ylu). ,, '^Ovvjcng ajUToHg ^eDijuua, ihi T^ouia '^ncnTaLj ov

mjjjY\yiy>v dJ^ifccag, \7re1Ji] ^uto Tmvvx, v^ (^ K^^v c/Keivov J^iv-np^ ^ opyy\g 'iqvq 7^ p. 39-i.

•S"«a^, M 771/^5 t^ticuju Tmcrcui /u8>p ^(^'QcvctAaai t ^)/^, ivLvTCJug q g^ c^o/^cSvra^ ojjtIuu

ju^ 7roK\H yi '^y^Mcri r Tst^t^* iiTU ju^ t ^luuuaiv r fcgctcav, iVikTnJ^ctg omn^g ^^gcdtog

ucodiv 'Ztf^(p'r\TV\g TTOiCtiv i liTayi,

KEO. B'.

" '^wuai'^y\r<c <t. crujUcf\'ndTiTi to 'iS^vQ^ to a.'7rcu,<5^djrov 'zs^ r '^'i<Q'cti v/u^^g oog av- V. I.

•S'©; 'S^^^c/LTfopdjoju^ov v\j(Apctg, t Iti^K^Iv lcp' vjui^g

<zs^ bpyltu ^^u-S KVQjta. „ 'AA/\5t V. 2.

^ a^Tromrig vfjuiig 01 M^"^ r ehv^ r r ^^j^amtcvrzov ou ePi^oc/j^oi Trctfehicu^-, vuv ysv

crujuiXdhvTig^ zoivocg rag ehviaig rq^ -^ftf ^?x:^crttyjbyin -, d)g oiv
fj,y\
<^'ikIuj civdztg ac^^ov
^(pouviiSrivT©^ 7rcLvrzKY\ r oLTrwXetoLv vzsvju^ivywi , b?\9TiAag Id^ vjuigig a/i^eicmg riig bp^^g
T^ diiocg- " Znii\aztT2 r kvqjlov TmvTig "^Treivoi yng. ,, Kcj/ 0/ 'S)^^^ TravTctg g^ r yLZ
olitovuuTctg r iTrtvi^aazLig vjmv avfju^omig rtQcTreivcdfjS^oi-i '^^juuiXnbkvng liig ivoi^eioLgy

(^ 'iKiOV aLlrY\atin r ^iov. " Ke^/t(pi i^ylazt^ (t ^n^maztn ehy^OTWulcu. ,, Nuv bpdti

rQ '?tx^ai^itovT©^ '^^'oju^oi KejLrccj-, n^ BJ3'K^vovTig c/k t ^\^v©^ to K^ei^d.ov 'fhiu^'

Xet^ r ehKcuH. " Zv\rY\aztn ^ctornrct ^ "^jro^cp/vs^d^ ouura-, 'oTHog cmiTrci^nn ci/ hjuipct

bpyfig KvejLov. ,5 ^L^meiKeiov ImS^ j(^ oivi^if^gLKicty , av-Q"' ng <zs^n^v v^ Tyj 7nvi<pc^v

patientur, qyla gravlter in Deum peccaverunt. Ea propter et sangulnis effusio, tam-

quam multae occislonis erit, et occlsorum carnes , Insepultis mortuis manentibus
quasi funus quidam omni loco iactabuntur. " Et argentum aurumque eorum non
poterit liberare eos In dle Irae Domini et Igne zell eius consumetur universa ter-,

ra: quia consummatlonem et festlnatlonem faciet super omnes terrae habltatores. ,,

Nlbll ipsis proderunt divitiae quas iniuste coacervaverunt: quia baec omnla tem-
pore illo divinae cedent irae ,
quae Ignis instar universam consumet terram , cun-
ctos autem liabltatores eius multa cum festlnatlone nessum dablt. Deinde post ma-
lorum praedictlonem , in spem IIIos pro raore suo propbeta erlgens ,
perglt dicere.

CAP. II.

" Congregamlnl , simulque orate ,

gens inerudlta , ante quam fiatis ut flos per-

transiens diurnus , ante quam veniat super vos ira furorls Dominl. ,, Agesls enim

omnes qui hactenus officli vestri digciplinam non exceplstls , nunc congregatl com-
munes Deo preces extollite , ne forte florls Instar vepente marcescentls , supremum
exitium patiamlnl, tota In vos Irruente divina ira. " Ouaerlte Domlnum cunctl bu-
miles terrae. ,, Vos qui prae ceterls terrae Incolls , calamitatibus inflictls bumillati
fulstls, nunc resumpto verae pletatis studio , mlserlcordiam implorate divinam. " lu-
diclum operamini et iustitiam quaerlte. ,, Nunc facti lustl debitae bonestatls m-
dices, dlscernentesque a deteriore meiius, iustltlae date operam. " Quaerlte man-
suetudlnem , et respondete ea , ut protegamini In dle irae Doraini. ,, Mansuetudl-
wem ellgite et patientiam , secns ac olim inlustae pauperum oppressioni operam dc'-

33
 ,,

258 TTIFODdRI MOP.SUESTENI

^'$7rOKQjivi<Q^ ODTa-) Wq CtV ^Z&^a-^^OlTO VJUUV CV TZkT H^^C^ '^ TlfJUCdQjicK; TVyJiv HVOq -Ze)^^
T ^H (ion^ictq' eiTix Myi Tctg k^ t c^mo^icov rii^capictq vTno t^ iU ciwThg dcDictctg gTra^-
c&rt/ /u^AAaaztg wg ctv fJUetlJfivct t^ (^^jl cujihg fcyiehju^pvictg t diov miY\<TcuTO t '^bTroe^ei^tv.
'
T. 4. " AiOTJ Yct^ct <hy\P7ni<r/u^Yi e^, h^ ^ kcmctKodv i\g oL(pctvt(r/u(pv ^ (^ A^cor©^ ju^cmfj,-
/Sgict? c/nQjL(^v\(nTciL\ -i ^^ ^ kiLv,ajp(Sv <>Kei^co^i(nTctj. ,, YloLVTig ^ oi a,K?\9(pvJ\9iy vvnp m
Hcf.^^ v/u^ 7n'7TotY\)(cf,(n , TiftcoQ^cu Ji^ovTctj ov T nvyovtraLV to ^ juimift(BejLctg k^ KOtvov
'
Kiyi dvTi Thi '^it^chiAcog, tdg ftyidivct td 7<vo//«$^ov Ast-S^efv* a ^ <r^X \)(ciL<^g Xiy^ t ^-
A?«!)v, et 7i TaCvig ei t5 AcmctAcovog, ei Ti r ?\9t7mv, K^ ttoiVH <2%i Tniauv Kiy\ c/)^«v
TreT "KQycit^ ^3r»5 gyaj^S?* (^iiKiTcti ^ ifos-etv oti Tmerttf t c^ocpoAwv al TroKetg cPtapTmyfi-
cnvTaJi TTC ;f^ a(pccvic&n'rovTct^, /^ t^ o',Kitctg iu^sr^ylctg ^^7rvppt(peieroLf TmvTiKii efi^ovTcu r
Y. &. aTnxKactv. '' Ouai o/ ;£ptT0i;«?xtiT?5 iv ^(^oivttrjLi^ ttjj ^aAs''^^^ Tnx^tnoi ¥.dy\tc:Sv' ?^y^
Y. 6. xup/» liip' u/<^e Xctvctfxv ^ c^o^puAc^v ;t} '^SttoKc^ vju^ag cac it^TOt)c!tctg' (^ gfz«/ KpjiTH vo^ji

7r:iifj.viCt}Vj (^ jLfJcvJpct <5^/$aTz»v, ,, "ETretJii 'Ss^^Kiag u) Tixg TiDXeig cnjuii(2cuvi , %o'tvt-

p. 39i. (Tytc^t du?J.osrjg ai/Tug KAHKjiJt^Vy aig o ji^)(^ptQ^ ?^iy<l Actvle^ Kiycov * cm c/iyow t yfw
P.S. CIV
XctvaoLV-, %ptvt(riL{gL k?\v,qovo/uucu; vju^' 'Ivct iiTry} otj Si5 JCiii^nv vjuuv a.(^opicS t Xavctvcucov
ylw^ OK. fAAQj!^O^g T %(JtV(£> JUA^^VTWV TfJ T5 cT/Og/^OVTTOV T ^iSie;' OUTTO$ OuZ fC^V^^vdtL
Kiyl To %otvia-ju(ct r^ du?\£tosy\g, avTt tQ ol rluj 'Z^^^Oa^TliOV oticouoTig ju^^^ht' rb
q
TTu^iitOi KpwTZeTv Asj^, I^Tftc^' Ttvig l)c K^nT»i5 iigLT ifjL7n)piav aDToQt <zs^^yi^voTig ug iig

• Anioj I. *. 'tD^^3aA5f^'«5 TioXig-, olKetv itKQvro Trap oJUToig' a>g (t cd^^ n^ ^hfjLoog Xiy<l' * ks/l^-

yjdA^oi) a^DXhji) i^ oLvJpcev Xctp^av -, 'Zt%/ r iTcetdiv r^ Actjucg.m(^ TrapoiitiiVTtttv Kiycov HTug
y6 i-^ Ci/^^udzt 'cxrctfoiicotg KpJiTz/v i(g.Xei , 1vct iinss-ri (j^ ixrap' ajUTVtg oJtcouvTCtg KpriTzJ^v

distls: qiiin adeo spondete , morum horum fore vos studiosos: id enim valet dictio

respondete ea ; ut tempore punitionis consequamini aliquam a l)eo opera, Postea

recitat inferendas alienigenis castigationes ,
propter illorum adversus Israbelitas inl-
quitalem , ut sic maiorem Dei erga hos tutelam demonstret.
" QuIaGaza dlripietur , et Ascalon in desolatlonem, et iVzolus meridie proll-
cietur, et Accaron eradicabltur. ,, Alienigenae omn.es, propter ea quae adversus vos
egerunt, non vulgare supplicium perferent. lam meridie, commune aliis vocabulum,
. diclt pro manifeste , ita ut res neminem lateat: nam quae de singulis dicit urbl-
bus , sive Ascalone , slve reliquis , communiter de omnibus dicit, etsi diviso ser-

mone , ut solet. Vult enim dicere , cunctas alienigenarum urbes dlreptum destru-
ctumque iri , supremum excidium passuras. " Vae
et omni sua proprietate deieclas
qui habitatls funiculum maris, advenae Cretenses! Verbum Domlni super vos, terra
Chanaan. Et perdam vos de habitatlone. Et erlt Cretrf pascua gregum et ovlle pe- ,

corum. ,, Qula maritlmae urbes illae erant, ideo funlculum maris eas appellavlt
slcut etlam beatus David ait his verbls : dabo tlbi terram Chanaan , funiculum he-
reditatis vestrae : pro eo ut dlcat: possessloni vestrae addlcam Chananaeorum re-

gionem, sumpta metaphora ab iis qui funiculis metiuntur ac divldunt terras. Ita

nunc etiam funlculum maris diclt, pro maritimae partls incolis. Denique advenas
Cretenses dicit ,
qula nonnulll ex Creta mercaturae causa illuc progressi utpote
ad urbes maritlmas , ibi habllare mahierunt. Slcut etlam apud Amosum dicitur:

,
concidam tribum ex virls Cliarran , loquens scillcet de illius regionis advenis circa
Damascurn incolentibus. Sic nunc quoque Cretensium advenas dicit, pro ea parte
 ,

IJC SOPHOXIAM CAP. II. 259

(^ouXiTOLj ouv ilTretv 07J ai-&AiCi>7aT0i Trdvmv TrdvTig Vfjuetg ol r 'zs^^^^jim olKCvuuTsg:

jU/tejLcfk fA^ H^ Vf^ TTC^lOiKiiVTUV V/ULIV Yl^YIJzSv '^dTOm^^ClVTCLI ^^ kJ 7rZiyTtt)V Vjuf^ '350;

<T^ olKOwuTav T Xcwctvuictv aK7\9(puK(av' oti 6/t(^5 -n '^TnXicri TmvTiAc^g^ jf^ r ojc r
Kpymafv Tretp' vfMV olKOV/iSplw ^^v , vof/.'A 7i Ttoi/uuilcav }(^ olK^aig '3?^/3a7wv, S/g^ 7i\g

imfJuaA Ti^^Ojel^eao^ t^ TioWYi^;.

" Kce/ g^ 70 %o/vicr/t(p6 t^ ^aA^^arjis 70/5 )(cf^7\9l7iziq oiKa 'liicftL- iTr ouuThig vifA.y!- v. 7;

orfVTdf cv ^lg oixoig 'AaxaA^yKog, aiiXyi'; t^^LQiXvcniai "^^ttt) ^Zef^cTZOTrn r/J ^c^y 'l8c/ix, oti
iTncntiTrfoJi auurhg KveA^ ^og currdv-, ^ am^i-^i t ctl^jLc^tAcocncty cuW»'. ,, Oi ^ p. 30-,.

(:^cru>^6ju^oi (^naiv 6k -^ tQ 'lac/k (pfAMj, TraoTi; crili 7^ 'Z9^^3a^Ti/« ;^^^8a7 /«/?€/-

^©^3 ^ yraicmv ajUTlci d>g olwiictv Vif/^iiaovTcLi ^e^v-y u>g tb G?tr 7^ 'AOTfaA&)y(^* /38-

AgTtf/ «/i^ OK yU^a? 77X5 oAo^ «^r^" a,K7\9<^uXoi>Y TroAetg iiTretv-, f(gL^g iico-Jiv ^Svtv /ukepig to
"oTsv )i^X(Sv ^ v:popco/u^'iig t vJoTk 'l«c/k t /%t«!', yt^ TiohKii T c/lae "5/5 olKAioig ^yiv
TO *^o c/^iA«5 i(^QtKv(rovcn^ rQio Aiy^' iTreiJ^ yd tv jui<7Jift[2>e},ctg iixy\(^iv 'oih Td. 'zo^S-

(^ctvag^ 70 JViKvig i?\ff,^iv 'f)n iQ Jing' u>g '^ T^v^vovto^v ^djy>VTtov ju&^ t Y]/uuejLvhv

i(^Q9^-i ^ 3 (^ icmiQjLOV f^^^c^i^^v ilco^TCov ihTnJ^t 7» ?\^^etv' 'QcvTot Q (^yjmv 'gfzz/,

iTTetJ'' ttv '^^mi-^/u^og o diog g^ t^ 'l8c/k (f)yA)i$ a.TmK7\^^eiiv Ti ojUThg t^ ct]y^/u(^-

KoocTKJu;^ <t. 'csses'^

'^ olnetct TTctAiv /U^ t^ iJ^ictg iiniv ciy!ty>i ^oyidiictg.

Eivx "^ijTD T d\^o(pvXcov g(p m^t^ /M«7a^y t ?[9y>v. " Hxaaa ovefJicriJLiig Mwa/S, v. 8.

(^ MVclhMcrfJUiig ^c^v ^hfJL/u^ cv otg covetJi^ov t 7^'ov fx^n-, t^ iju^ytAwuo'>To 'Qn, tcl "oqjlcl

durJ' Sfg^ tStj ^cS lyo T^^yi Kvpiog r Jwucttmcov o d^og 'l(r^<iA 07i McodjB o); ^'oJb/ic^ v. 9.

«^, }(^ x^o/ ^hfjLftm u>g ro/{pppa. ,, Kct/ Ta tx^^a Mcoct^iTtSv (t kft/j(gt,vncSv ' iig cfm^
ifjLiig yiv'o/u8^jct ico^^v , are iXiy>v ouuToig oveiJt^ovTig cog i.J\v c/k /^ Ifiyig uxpiXov/u^Joig p. 390.

'35^:T4;a<, lcm, rk cuuTolg y^ t Jitust/uiy t o^mictv Xin.y^v ){^n^' ci)<^ ^ /^' \£^^ct7.-

incolarum quae Creta erat oriunda. Vult ergo dicere : ipfelicissimi omnium cuncti
vos, qui maritimam partem habitatis cum Cretensibus advenis. Decrevit conlra vos
omnes Deus, o Chananaeam habitantes alienigenae ,
perditurum se vos omnino
nec ncn a Cretensibus apud vos habitatam regionem (
quae pascuum fiet gregum ,

et statio ovinin ) in solitudinem vastam rediget.

" Et erit funiculus maris rehquis de domo ludae: super ipsos pascentur in
domibus Ascalonis, ad vesperam requiescent a facie filiorum ludae, quia visitat eos

dominus Deus eorum, et avertit captivitatem ipsorum. ,, Nam qui servali fuerint,
inquit , de ludae tribu , totam tenebunt maritimam partem , iilamque omnem quasi
suam incolent regionem usque Ascalonem. Vult autem ex una cunctas alienigena-
rum urbes dicere , more suo a parte totum significans, timenles filiorum ludae for-

titudmem , multo cum pavore in proprio solo degentes. jSam dictio, ad vesperam
requiescent , hoc significat. Sicut enim meridie dixit pro manifeste, ita vesperani
pro limore: quasi ii qui latere stiident diurnum tempus vjtent, vespertlno autem
Jiscurrere soleant, latitandi spe. Haec , inquit , erunt cum Deus ludae tribum vi-

sitans avertet eos a captivitale, atque in patriam rursus auxiho suo restituet.
Deinde ab alienigenis ad alios sermonem transferens , ait. " Audivi opprobria
Muab , et contumelias fihorum Ammon , quibus exprobrabant populo meo , et ma-
gnificabantur super terminos eius. Propterea , vivo ego dicit Dominus, quia Moab
sieut Sodoma erit , et filii Ammon quasi Gomorrha. ,, Moabitarum quoque et Am-
inanitarum adversus meos videbam facinora , et quod eis CQnviciantes dicerent, nul-
 ,

,
260 THEODORI MOPSUESTENI

AfcOTj^ '^ /Myi.7\ff.'j')icu; t oe}.ct)v i^potTTJ^i^cti r l/ul^-, wg av ciuTolg 'Zif^mKetv o<pet?\9yTz^v

?\9i7rov' VTn^ a>v J)i loJbi^cdv te y^ To,i/oppa)v /uuf^YiaDVTcti t ipnjuuctv. " Kolj ActjLc^cmhg
c/fcMXcii/.^Ti] «5 dni^covioi olXcov©^ h^ Y\!!;>cLvia-ju8pY\ ik @ ctlavcf (^ ol )(^Jtt?9imi >^h
jM,8 cPiApTmvrt^ ouuTiig-i }(^ ol ;^TOA9//ro/ 'i^VHq f^a K?\.ti^vofJLii<rh(nv auui^g. ,, Ka/ w Aa-
fjl^cn/Log Q a^ntnv -i
ong kv ^f^coviot cv xXcovi awj^il^etcm d^poLViS^in, ifmg a.(poLvyig '^ncri^
c§ oy^cH fAAiy<p\i ff^jj Xiz^yKpoLvictg ?7oAA«e ilg 'ScTretvoTvna, J^^^S^^eicm juc^yi^lev fe cfffir

"xjzmXifjLTmvoju^iig Tyj l/t^ (^ 7^ iTmvoJ^ii tv^vtclc, cv chetpTniyyi Te m>i«Wc9"rt/ TrctVTaj;

V. 10. af'7?^$ (^ XT>1<77F iJ^/aK ^eTv Tzi Ofceivcov. " Autti ouuToig avn 7^ 5/3^20)5 dim^v -> cOotj «vel-
cOcTOV ;{9t^ I^^ALM^^T^cra.j' ^^ (^ ^^^coK xugza 7ra.VTo;cg^TO^©^. „ TctUTa ^p (Pwot Tret-

(70VT0UI VTjip &v i7oKfA.Y\<m,v ilg d^ov-i ^ c^v(3e}.l^eiv bveic^i^ovTig ^lg \/m$ig ^V l/mpl ngLT-

iTrctf^ju^oi dmtidv o); civ cv cruijLOopoug "ovtjxv l^ctTcug,

>• II. «t
"ETiK^ctvvig i<^ ;tu£/©^ iTr cWT^ig^ f(^ c^oP^-d^piCoi TTcivTctg G^ ding t i-&VC^V

p. 397. Ti^ig <^g' ^^ 'Zt>^aKuuuy](rHCiv cwTt^ e^r©^ c/>c TVTrii dx/rJ' Tmcrttf ctf yviaoi r]^ l^&vc^v. ,,

UieA(pcufYi %ivuuu TToiYjcriTOLi T oiKiictf 6/H.(hy!\civ diog, co^ TJZLVTctg Gsir clAAp'^/«$ juj} t^
Trap' aJUTvlg ^pncm<£/ojL^cov ''ScroXiarq ^itxv a,7rcu/Tag te CTffir TrctvTctyov T^iTioy dv^Qcp-
Tsoic,^ et Ti cv TioXicnv et tz cv vfimig, ttoKKIlv 'Qn ^Hg ^a>^^ t ^h y^vof^otg t \-A7iKY\-

^iv ?\ff,l36vTa.c j TtoivLv dmTt) t 'Zi^aztjujy^ajv ^^TrochJbvct}, cv %'lg IJ^ioig \yjii<^ii TOTjoig Ofjip-

\. 12. ?^y>vuuTog T^ Juuudfticog duT^ t \s^^okIw .

" Kct) Vfji^g Kt^OTng %ctv fJtsf-inajf pofA,(poucLg

cod. |/(p7j. fx,H ,,,Ka/ OJUTO} Q 0(p^

IgiB. * S/J^ T ifJ^ 7lftC0^Y\^aiS^ VtA^ COV 7n7TKY]f^/Li^KY\)(gLTi ilg

auTiig' hl^OTroLg q ^' vuuu g^ •^viaid^ovTcu; klyu^fco Kiy^' ^vn fjSp owu ^^-S"' ofjffiio-

TVjTZt T /<^^£/« Af^CO; T <^>^<pY\T>i (pY\CnV -i

Og TOL Tl TU IcTg^wA , TW TB TJJ lipiiaZtKY\fJL

avfx^ncrofj^joL Kiycov-, [jLifAVY\Tcti y^ t ^Mo^icov OTioatt TniaovTcLj ^ ajuToi^ b.afj(sf-cmlfjJoi Te

lu.m iis fore emolumentum cultus mei; quanta denique mala viribus suis intulerunt.
Atque ita gloriabundi fines meos invaserunt, ceu futuros in posterum iuris ipso-
rum. Quamobrem Sodomorum atque Gomorrbae experientur vastitatem. " Et Da-
mascus derelicta sicut acervus areae , ac dissipata in aeternum. Et qui reliqui fue-
rint de populo meo diripient eos, et residui gentes meae possidebunt eos. ,, Da-
mascus etiam, inquit ,
quasi acervus in area contritus et conculcatus destruelur,
atque ignobilis fiet , ex tumore maximo multaque supcrbia in imam detracta bumi-
litatem: ita ut qui reliqui de meis fuerint, reditumque sortiti, cunctos sint dire-
pluri , et alienas opes pro suis possessuri. " Haec erunt eis pro contumelia sua
quia conviciati sunt et magnificati sunt super populum Domini omnipotentis. „
Haec inquit patientur propter suam adversus Deum audaciam, et propter contu-
,
,

melias quibus mihi populoque meo conviciati sunt, insultantes ei scilicet tamquam
extremis malis demerso.
" Apparebit Dominus super eos , et disperdet omnes deos gentium terrae , et

adorabunt eum singuli de loco suo , cunctae insulae gentium. ,, Hlustrem faciet ul-

tionem suam Deus , ita ut alienigenas omnes cum cultis ab eis diis disperdat: quo
fiet ut reliqui omnes ubique homines, in urbibus insulisque , Dei facinoribus atto-

niti , commune obsequium exhibeant, in sua quisque statione summam iliius

illi

potentiam confitentes. " Et vos Aethiopes vulnerati gladio meo. ,, Vos quoque gla-
dio a meis puniemini, propter ea quae adversus hos peccastis. Aethiopes autem
nunc etiam dicit illos xAegypto finitimos. Sic autem loquitur beatum imitans pro-
phetam Amosum, qui dum Israhehs nec non Hierusalem futuros casus recitat, me-
 ,

IN SOPIIOMAM CAP. II. 2G1

ouL)V3V ^ J^ "^oTrov y^ o /uigni^e^^ ^iocpovia^ 7a ^s^ r 'li^ycTztXiif^f, lcjojuSpcL ^ns^ <$"

l2ct€uXct)vic^v cv Ti-TVig Kiycav ^ /LtifM/r\raJi ^ lyj ocm ^lq dv^o^^ioig }(^r ofcavov cjvjx^cdvav
rjUiXAiv (^ K^^pv o^v eh) /a^ -m. 'ZD^ppnd^VTO, 'fh Gi^ dosuQjmg ik y^ rluu ^ivdjY'

/jUiTciyi (^ ?\9y>v iTraJ^ tdte jSot^uAcaviot yjjf r oLDSv^cdv ngL%e\7\9v a,pyjxv^ r ^acn-
XiustrcLV cv ajuToig ttoAiv, t N/vd6« Ae^/y, oxTrvpdvircufTig tz ^ i^n/AAct TrctVTiAet ^s^a,- p. aos,

JovTig' o3iK iTmyl.

" Kof c/H.rivei r ^l^ dimf ^Qh (3opfia,v., ^ "^Xet (^ dosueiov, ^ ^cj^ r N/- >. 13.

vdCTi iJg a.(petvi(ry^QV avvJ))OV oog ipyi//j;vj (^ \'ifj(,r\cPiraJi cv /A^cru) ajuir,g Tiot/AJVicL y^ TravTct

m 3>je/ct T^ ^5, (^ ^{A.cu?.iOvrig }(^ Ij^vot ov 'Igig (^aLrvoi>/j(^uiv ojuTAg ftoncx^i^mvrciJi

'K^ '^nEict (pcavi^cji cv ^lg cfliopuy/^cnv oJUTYig-i i(^ ito^K/ig cv [gig TivKacnv cuuThg' <J)'oti

ii^J))(B^ Tt dvagn/^ ojuwg, „ Ka/ ;^ ;^ 'zz>^tt «i^J dosuQjLcav Tvn S^ Ari-^fx.a.f ef^ixrCLg,

/j^j) ^ia,vjv\; yva>ij(,r\g iTnX^eiv '^rv^maxtvTuv ry/i 'igpacraAjijU.- d(pav;<i) ^ coWk ^ N/V(56^
T ^auiXifhi T^Ktv cag^ ^i&^ojf /a^v ajjrluu ipn/Aov im.vr^^dg, cv fticrcd q ouuTY^g TPji/Jivtct.

ri vi/M&ajj 5 i(^ ^QjLct Sja^yiv , (^ Tu /\9i7m Jh ^Cvct OTdcm cv {gig ipYi/j^TUTOtg ifx,(pci}-

Aiuav itcod^v TDTJVtg' '^urlw y^ ef^ai cfiKlcu cf)iKaj.a,v VTiip u>v fjJiyt Ky imcTzav l(p^vi r
^Aswv, axTuvet wtJpa <fi}clw 'TZr^g tdc Ap/Tnx zejLvo/j^y\g (puvx "Ciz^^pipacm, tJj ajmviuv.
" kvTV\ « THjXtg Y\ (pciu\iq>tct Y\ jf^TvtK^cm iTT lATnc/) , y\ Aiyacm cv zcLpcPtoc, cuujYig, lyco v. i&.

5//«W, (^ »X 257 /U^r ifAJi ilt. ,, Euc/^A5K Q 077 C« T^ TTDXiCOg T CVOtiCOUJUTCdV 70 (p^VY\/j(gC

>\!iyi^ Qu -yb J% 'S%« T a-^u^v ^.idwv 'QcuTct (prmv a.VTt] %ivvv (pY\chv 'igiv y\ (pctvXigptoij

avn Ty y\ imvTa /J^ c^^ipoLuXil^Hcmy )(^ fji.Y\div Vt) (Jstr T^iTTiig Y\yov/jS^Y\ 'zs^g ia,urld>j v- 399.

aLOKetv Jg iocuryi 'ZD^g a,7mvTtt V7retXY\(p\^a,' ihTV yctp ^ to j^giTOtiCkcm Itt' iX7nch.y a,VTt
Td \X7a<ht «Zt^ icLvmg \-^cm wg aJlv aJi^wri 7ret7v/j^Y\ ttoj^ iiip-d y^itov Sj3,icet/j^v\

minit simul alienigenarum, qualia scilicet passuri sint Damasceni, Tyrii, Idumaei,
Ammanitae , ceterique oinnes quorum facit mentionem. Eodem igitur modo beatus
Sophonias postquam eventura urbi Hierusalem a Babyloniis mala praedixit, memorat
etiam quotquot his ab aliis gentibus clades erant per illud tempus superventurae.
Quapropter post ante dicta sermonem transfert ad Assyrios et Niniven: quia ni-
mirum tunc Babjlonii Assyriorum imperium deleverunt, regia ipsorum urbe Ni-
nive subversa et vastitati omnimodae tradita. Unde addit.
" Et extendet manum suam super aquilonem , et perdet Assjrium , et ponet
iSiniven in desolationem inaquosam quasi desertum. Et pascentur in medio eius
greges, et omnes bestiae terrae , et chamaeleontes et ericii in praesepibus eius cu-
babunt: et besliae clamabunt in foveis eius , et corvi in portis eius, quia cedrus
altitudo eius. ,, Profecto etiam ab Assyriis poenas reposcam ,
qui tali cum propo-
sito Hierusalem adgressi sunt. Etenim ipsorum regiam urbem Niniven adeo de-
Rtruam, ut plane deserta fiat, et in medio eius pascantur greges , et ferae habitent,
et quotquot animalia solent in desertissimis locis cubitare. Has autem iustas dabit
poenas, quia contra omnes superbiebat civitates, quasi cedrus inter rehquas arbores
caput extollens. " Haec est civitas vilipendens quae habitat in spe quae dicit in , ,

corde suo: ego sum, et non est post me amplius. ,, Patet prophetam urbis nominc
incolarum superbiam denotare: neque enim de insensatis lapidibus haec dicit. Haec
est ergo, inquit, urbs vihpendens, id est omnium contemptrix, et omnes reiiquas
prae se flocci faciens, sibique ipsi ad omnia sufficere eiistiinans. Id enira signifi-
 262 THEODOIU MOPSUESTEM

Tg (pVi(TlV-i &)5 /t^Vw Tg Ot)(7a., ^ iiJ\ Cl/ TTkf 1?) KQJLVi^aJ\ d^icOV OVodv rp T^iTTWV Tfiikim

'22^5 oujrtw itTtt ov€icf)igt>ueg ^Dto gi^TWV, K^ t y(^ TrcLvmv ovetetia-eu •Osz^o^iav awT>j>

)(^\Kigtt iTToLyl. " 110/5 I^STO gJ? «(paKifT/^py vopw 3>jeia)K; woig o <2^^7wp(Loju^©^
ajUTYig avQjLei ^ <t iCivi\(7i -raq ^Ipcl^ axir^. „ 'AA^ -^ oictv "^jTsojuuijud^mcLg r fAMgi^oXlw ^

07mq Q ilg IpnjtMeiv iigL^<^q vofA.ii yiy>vou; ^veJioovi co^ oLTmvTcu; cm' TrapiovTttq cwpiTletv

TB i^ aoi itj Mveiv lag ^y^/^s, ditvjuJi.^ovTug a-a r ^(tuvtIw /tu^^oAlw' (^ t» Aiy^v ',

KEO. r'.

V. I. " ^Q. ii <$^(pcLvyig n^ XiXv^cd/uSfjri TnAig' w ^s^g%^ ovx, iicmKHcn (poi>vY\<;^ ovJi IJk-
T. 2. ^CtTV •mtlchictV, '^ T^eT KVejLCt) HK iTnTToi^i ^ '2&£P5 T ^OV OUUTYiq «X ryflCTiV. ,, JoLVTa
(P«OTV ipOVCnV , OTJVOTI 71? AJ M ^UTJ15 'Z«%<^aV«a, 0:7ZB5 a.TrOLVTtOV C/Ki^ejL<^ T^ >(gLKO)V ;

iSto ^)^ ^iyii ?^v^cdju8{jy\' OTJzxni 7?5 atyTJie Iw yi ivtifpiTretoL', t ^ 'Zt%/9e^9iv t^to cpnOTv,
tweiJi\ -m/dg Tip-Trvov cv o^ygois W) Jhicei to ^aov 7tj cfo^ofo^g jBoLj^it^ov «tw (^ 6 fA^yJf.Q^O';
• Ps. LXVii^H.
y^iyi d^oLvit^'
* lay jtoiftndiiTi oiva, fA,icmv t xA^eS^v-, 6x.ei "Mi^v^g <sfet9?^5 'S^ji^t^-
^ju^oLj j (^ Tzi /M^TOcppgya awTjiis Ct' ;;^^Aft)£pTii7i ^v^nn' '^bTroT^^ovTctq t j/^t/ t^ iiray^i-

xiotg, a.7ravTwv (poLvet^^OLf (j^ I«r^JiAiTa$ npTrvojies^ As^^v t^ t^ 'a:%i9e(£$t$ 0/i<p'^<-^o^"

«T» ;(gty^t73a 6iV^y r\3iiXy\diiy dvii t mcuoL w ^TepTT^e* d)$ (^ 6 jutstKgO^oq ScLHfjL hvei-

* Nah. in. 4. J^i^coY auiTYi Myl TV *, ^^yj7 ^c^^Aji ^ ^p^e/e' ^iOLVtn (pjioiy oucra, t^ t ^/A^p^gyT©-"
'Z&€pe ajjrluj 'Zi>e9(py\'Tii (pcovnq sk ilq TiAog y\KHaiv -y sji ^oj/tbAJi t c/Ket^v ieN^oLTo J)J)x.~

cntoLKia^' ^ts^q jluk^SV q /LU^^aKXi^ JhK^croL.) otv^q "Qh t icwmq a,viJ^aLju8p }(gLy.iav

iiji y)VUL> A9^y rtvoL t t '^^(priTlaj ^"STivretAoLVT©^ imincTttio ^5, iiJ\ iJh.Kiju(sf-(nv dtm^

cant verba habitans ir\ spe , id est spem fovens nihil umquam mali se abs quolibet
passuram : unicam semet existimans , nullamque urbem esse dignam quae secum
comparelur. His non sine convicio dictis , eiusque adversus omnes superhia obiur-
gata , egregie addit: " quomodo facta est in solitudinem, in pascuum besliarum?
Omnis qui per eam transibit, sibilabit manusque suas commovebit. Hem qualem
experta es conversionem , in tantum ut pascuum bestiarum evaseris! ut omnes qui
iuxta te transeunt, exsibilent, manusque suas erga te intendant tantam mirantes ,

conversionem! Quid vero dicentes?

CAP. III.

" O illustris et redempta civitas , columba! Non eiaudivit vocem: non admisit
disciplinam: in Domino non est confisa, et Deo suo non appropinquavit. ,, Sic om-
Iies, inquit, dicent: quanta fuit huius celebritas! quantum omni calamitate aberat!
Id quippe denotat dictio , redempta. Quanta eius pulcliritudo erat! hoc enim de-
nolat columbae vocabulum, quod animal videtur inter aves apprime delectabile et
cum dignitate incedens. Sic etiam beatus ait David: si dormiatis inter medios cle-
ros , ibi alae columbae deargentatae , et dorsum eius cum pallore auri. Dicit nimi-
ruiTi post adquisitam promissionis terram, Isralielitas videri prae ceteris delectabiles,
ad columbae similitudinem. Ita hoc etiam loco dicere voluit pro, pulchra et speciosa.

Velut etiam beatus Nahumus ei convicians ait: meretrix pulchra et gratiosa. Talis

quum esset ( Ninive ) missi ad eam prophetae noluit vocem usque ad finem audire,
neque perfectam admisit disciplinam ; sed tantisper visa converli, rursus ad ean-
defn recurrit nequitiam. Nihil pensi Deum habuit qui pyophetam miserat , neque
 ,

IX SWPIIONIAM CAP. III. 263

'P\$i7fcv 'Z!>^Tavi')(4v , TviAvrlui giAr(pij'j* TTiifiav Ttwuavnov ju^ oiu) a.7n<pi re caW ttoi/t?-

Aftfs, i(^ 'S^^i'; 77oAg/t(pv ctW ;^74$7f, /-^ T r/J c/^;cpt (pvXav a,va.i^i(nv l7riXY\Xv^\\a, rJj
' leflHcnaAw//. , cu/ «Tirtp €?) T 3^5 outg/Scwvi T vaov c^feOda iraMv o/ ^v/ufsf-go) fJLV^?\sy>i
T "Ev^v lcova. (pAOi XiyiTO^ K^ Ti!6y Ev^v yXava^ w fc^'^^' 6 //5^ otty 'Zi>^Ov\'VY\q

^lcOVa, 7X '2!^^MTO TTOA/K OJLItIw ^iiXiTO^ ?^iy^V Sj^ TO OUDTO^ K/H^VZ^O^- i^f4,twiV(rCtg Q,
'2«%/.9e£P<^v' aurlw iiTn, Sf^a-^^aKei <;' <2%i ^tt^ OLtS 7« p« g^ if^JhfjuYiTtovm W^aA-da^^ t p. 401.

H g/f T Iv^v yXc^^riajv hpfJ^^lwdj^toTti t y^aJ^luj TroXXa J)n(gj\'oTi^v a,v vo/tM^luJoJi %\no

TnTiov^vaJi ^ iimroji 'zi>^<^v hfJuv dpKOvviwi' OTcetvo <h 0* ditv/L(^soi jM-y^cApppi ttm^ oi)

5La-£fcA)v 077 oveiJ^il^cov rri Troxi Aep^, w w i^ipeuiiq (^ XiXv^cd/iSpTi] TroXiq, h 'Zt%/91£^* ^

"Sictt^TO y6 i(cf:j la iirii-i ofov ^ ^j^if 'ct>^^ TZiT NctOL/jW. 7t), •aro^yw ;^aPj ;fptj K^^ei^-
6/t(.cia)$ >6 OA/T^ ffjiv^^vdzi bva<^i^<{ i(p ri 'Ztf^Sw icn/uvviro ivttrpiTretct' 'lcovai Jl iJS-oKiv

oLurla/ 7« 'Zi^<^mii SJ3. to cJ^ c/KeivH (naw^ajf, inc ojv Tiori oviJ^i^cav i<py]' cIm' ol ju^ ov
vivOYiKOTiq 70 i]pr\/uSfjov, 2^ cru^ctiCHq n (^ y^acdJ^eiq V^ctmvro ^u^t^.
'O Q '^D^^pr.mg a.itoKii^<; y^ tu i^tig iTfofyl , r iraXcaav iv^^D^ytctv ojuii^g il^oivi- t. 3.

}ia)i Ti a.fj^sf' Kiycov (^ oveicPtgifcciii. " O/ ap^vnq auwmg Iv ojutyi oar, Movng apvo/u^oi. „

Ot/7» J^uuucfm j(^ K^ imvmv ^^ouuuo/u^oi. " O/ '^^1x0] ajuiHg u>q Kvxjoi t^ ^k^^ictq-y
'^^^'^^'^0 2'5 '^ ^zs^i' 'O^eTf <t<%i 7x1 ^r^^o^ ifhTi^yctf ^giq <Z!y^y/utsiicnv cog^ oju-
^X j, -,

^/uui^v oL^s-ajvvsL Ti/ujvetv^ (^ fjiyicflv dr^ig ilg t i^rig d.^^mdui. " O/ 'Zj>^(p«^ auwmg Trvdj- v. .
/LictTcxpo^i civJpig }(s^(p^vy\rcjui. ,, Kojf 0/ 0* djjrYi J\ (p-ficn fjucivriui^ cvj i7nzyfi?.?h/u^f/ot-y

jUj} TivAXyig xa^o^^ctg tx. cfbicovvnt l^pdi-yfovTo. " O/ /gpeTg 0^7)15 /3e€}iA807 7« aj^ct, k^

ttOt^^oOcTjv ih (^ vo/m^i. ,, Ka/ 0/ cfbKHvng q :;Tc«p' djUTolg liQcnnvetv , iig n (^ v6/i{pv t p- oi-

Iz-tpv g/s 7? (^ Vttov woB/S^v, «Ag^ipc/v K^ ^u/Ta cStr Tra^^tc^»? af7xj7e Trdtrctv 'i^vng ^

illi obedire deinceps voluit, quamquam tale tantumque experimentum ceperat. Sed
contra potius a Deo prorsus recessit, immo bellum in eum cominovit, cum post
decem tribuum excidium Hierusalem adorla est qua in urbe templum Dei erat.
, ,

Rursus beic mirablles Syrorum mytbologi aiunt: iona Syrorum bngua appellari co-
lumbam. Sopboniam igitur voluisse banc appellare propbelae lonae urbem qui, ,

illic praedicavit: at graecum interpretem columbam non sine errore dixisse. Sed

enim quod non septuaginta viri erraverint, sed ipse potius scripturae syrus in-
terpres errores passus credendus sit , dictum a nobis antea satis fuit. Illud vero
quomodo hi miri mytbologi non intelligunt, quod per conviciura dicil: o illustris

et redempta civitas , columba! Haec sunt enim et aba buiusraodi, veluti apud Na-
bumum: meretrix pulcbra et gratiosa similiter nunc etiara exprobrat illam qua
;

antea gloriabatur formositatem. Verumtamen lonae propbetae urbem, propterea

quod ab illo salvata fuit, numquam eam si conviciaretur dixisset. At isti dictione ,

non intellecta , ad syriacas anilesque fabulas conversi sunt.

" Verum propheta consentanee sequentia quoque addit ,
priscam illius felici-

tatem ironice simul et cum convicio memorans: " principes eius in ea veluti ru-
gientes leones. ,, Adeo poteut^s , et adversus omnes asperi. " ludices eius ut lupi
Arabiae , nihil dimittebant in mane. ,, Ad rem conficiendam celeres , ut tina ea-
demque non eonfectum in posterum relinquant.
die cuncta concidant, nibilque
*' Prophetae eius spiritu perciti viri contemptores. ,, Qui apud ipsam inquit va- , , ,

ticinari spondent, mullo cum fastu visa sibi loquebantur. " Sacerdotes eius conta-

ininant sancta, peccant in legem. ,, Qui apud eos fungi sacerdotio videbantur,
 264 THEODORI MOPSUESTENI

V. 5. T ana^luj' 0/5 axaXn^g iTniyi^. " 'O q xJg/©^ eT/^^o^ c* ^io-cd eumSv-i ^ ou ^w
77C/)iV>7 aeOxoj'' <aji£9?i' fi/iyoxj Keji/uisf' ctw^ €/5 ^^5. 35 'AA^ ^ au^K ocpgA©-» afTr);^ ^-
^vgy T^ 'Z«)^*i'o//ia^ iKetvn^' }(^ -^ (^ aTtovmv cuWx Cf /tc«crc() 'S^q? VTni^^v , ei yCj fXYi-

J\vct Agjpy ajtmi Troiet^etj IjSsP^gvm' 05 imXKluj 'i^v r JltKoun (p^vnJhy iiJ\ vuZ avs-
^gTOf T^ <5N^^ TOTwy ^TgA«yW^»j5 OLchidictjg '6^ TToXv K^Thcnii' a,J)i}tov Q v\yv\(m. /uS^^^

10 oi7iiJLCt)0ynvt4 oi(petvcLi ^iLtvtg ovtcx^-, h^etctv KeJiaiv r ncf.T ajuT>i<; TWiyiaiTctf ^ (^ 'oDes<^'

y\9v ajuitng iTroL^i t v^mo t i^^cua-ju^cav niJucoejLcLV' ro ^ ^srespl' ^sse^]' r a,ytv '^^Trt-m.
V. 6. Myl' UTU 'nvoL^ ra. ok toto yvojt^st^ T^iyav " cv Jia(p^pa, ^^TgVTraoa \iZ^y}(pa,vovgr
r^avi^ncmv yjiViOJi dmtSv^ QJ^imy^ctxm Tac, oJovg ourrav ih ^s>J^-nu.v t^ ju-h (ho<hvi^aj{'
cJ^'iAi7n>v ouf TToXiq aujnSv •29^^ V3 fu^yiJiva v^^ap^v firi q ^TDi;c£iV. „ A/ctcp^&rg^ ju^v y^
ouuT^g Sj3^ tIuu \£^y\<!^OLv'iav ojun^ ^ss^^JiJhi^i^gL' a<paviC6 q Traa-cbg ajunSv Tocg TroAei;' 6ig

p. 403, %ffuvTLu Ti ipyjjuuav a^ci) tu. Tctp' ojuTvlg, cog^ (^ locg oJiig T^qttov a<H]7\9ig if) i^n/LUct t
JioJdjovTuv •) riTnfi ouv 'Zd^^c/^ow (^ Tzij TroXetg ou/tzjjv a^^do-ctg, «^ fjLvidiva oIkouvto,
ivexdti^OLf cv OJUTCug' d^d "^ Jv,Xcd(Taji; cm ThTOig ^ t^ N/VciGii r gpwyoiai', t^ t? r ao--

m;gi'<w>' ^^^$ '^^

KSf--Q'cupnaiv-y ^i7r<i 'ZD^g g^ t^ ^laJoua^ ^ AP^^v ;f$i/ (Pmo7v.

V. 7, «' E/^v 5zX(5i(y (po/Sefid? ,M«5 ;^ </fe'|(:4£&« TrttfJetaV:, ;^ oi; jU-w ci^oA9'3'P<^3>5T5 c^
6(pdii\jul^ duTrig ^ ivavTa ocm cJ^iJ[i)iJV\avL l-zsr' djuTlw. ,, ''Hc^ ju^ ouv 'Zi^y^l^oov
Jiiju^Tve^fjLlw vfMV Sj^ Tp 'Zt^ipynrtl^v -i
cd<pi. cv (^ofico /jdp l^v gjttg, oLTi paJicag vjuig/.g

ei TrfouoiTi ^ Ttf^co^a^obf Jujuaju^ovj Ji^a^oLf q t 'Z&esauy)ju^'Iuf vjuuv J/Jhcaza^^ictp

i7niy(etKdju^(^' oyTE d(pav't^etv vjm^g-i ei ^Dm TFDiohi^ -t^ 'Zi>es^'\^^i '^ ifjiyig d(pcu-

pidivTctg T TVTmVi cv olg yrtp ^TiTctKTOui t^ ^eS^TTitcLS vjuiag '^fjLiXet^ouj t^ ifJLYig' 8t'

contra legem meam contraque templum irapie agebant; et quos obsequentes liabe-

bant , ad haec ipsa scelcra studiose concilabant. Quamobrem consequenter subdit:

" Dominus autem mstus in medio eorum , et nihil aget iniquum: raane proferet
iudicium suum in lucem. ,, At enim nihil eis profuit illa iniquitas namque in me- :

dio eorum versabatur Deus etiamsi eum flocci faciebant: qui tamen magnopere
,

iustitiae tenax ne nunc quidem horum iniquitatem diu dominari sinet: etenlm
,

quum iniquura reputet impunes dimittere huiusraodi homines, properatum iudi-

cium de his exercebit ,
publicamque imponet eis peccatorum punitionem. Nam du-
plicata dictio , mane mane, sumraam ceieritatem denotat. Deinde rei effectum si-

gnificans " in corruptela , inquit , traxi superbos , dlssipati sunt anguli eorum , de-
sertas oranino faciam vias eorum, ita ut nemo iiluc perlranseat: defecerunt civi-

tates eorum ,
quia nemo superest vel inhabitat. ,, Corruptelae tradidi illos propter
superbiam: destruam cunctas ipsorura civitates, resque illorura ad tantara solitudi-
nem redigam, ut ipsae viae incognitae futurae sint transeunlium penuria; quod
ipsura cunctls quoque urbibus eveniet ,
quia nullus deinceps incola invenietur in
eis. Taravero postquam his verbis Ninives desolationem ostendit, et assyriaci imperii
eversionem vertit ad ludaeos serraonera aitquc.
, ,

" Dixi: verurataraen timete me et excipite discipUnani , , atque ita non peri-

bitis ex oculis illius ,

propter ea omnia ,
quae ultus sura contra eara. ,, larapridem
testatus vobis sum pcr prophetas , ut me tiraeretis ,
qui facile possum si peccave-
ritis punire; atque ut data monita reciperetis denunciavi, numquam vos, si ita vo&
gesseritis , me destructurum, neque
quos ego aspectu raeo dignos iudico, ex- a locis
j)ulsurum: denique nihil eorum gesturum, quae nunc peccatorum vestrorum mul-
 IN SOPHOMAM CAP. 111. 26t^

571 ^s-m^^n^ ihTOiV oi vvv iTnjyi^v v/Mv ik l>tc/>x./W cav 7n7ihnfji,iJi^)i)(^Ti 7roX/\i,Kig..

" '£701/^'/« 5 opS^eAovv-, J)i!^-^OLpTabi TTclart m ^cpyAAj^ ewjzfv. „ 'AAA' iTrciJ^ ToVg to

«/feoK ^afgAmrg (^ :n^v3aTg ^ictuTa? T^^^' 7^^ 'n^^andjct^TztTi ilg ictvr^t; tv /ui^ tta-

arq ^QnuiKexaj; t? vJj{ cwtiJ^g T^ tto^^ Iju-S h^TiTxy i^jcdv a.vTB^^c&o^ , arg ;i^ t^ KViSi-

/mpvictg fjus r^ '3%/ v/uigig "^ttocT^/^/v i^VTiq lo TrcLa-ctv TrctVTiXcoq a,!pcupi-^!uJoui r cf^ujuct/UAV

T i^^v. " Aicfc 7^70 '\}m[teivov /jui-i Myf xug/©^, £,5 ii/upcw av ct^^cnoiig ^a itg /Sp- v. s.

Tve/OK. ,, Kct/ «J^T^jen-g S^ 'Zi^g i/u di^OQ^VTiq, t Trctp ifti (Boii-&eicw dvci/j^ovTig
(t

!w K^ KSH^^ ^/^^ Trcifi^co, cog ooc viK^v v/i$.g dvi^v, (c a.iTaK?\ffr^m /jSp -t^ a/v^-
Kcoaia^j iTrava.ycov q TTUVTCtg v/^g ^ to olicetcL' '^dju ^x) TTctKoJi Vi Sfd "^ '^:<T^(pv\iZt?v

<^ ywi) UyuiV ivniyfiKftobi ^rcipi^etv j d)g civ /^TOQjiax 7^ dA«3?ia^ t ;rtf^' gjU.S 'ZO^yi^pdj-
/j^cov 'i^iTi 'r]f^ yvo/j^cov r 'iKJictcnv.

" AiOTi TO '^tXHff- /"'O^ ^''5 C77>«;a^^$ g-S^v^y t§ iWJi^cLo^ouj (^cccnAeig t (^jc^ocj iyr

ouuThg TrcliTCiv opylw dvft^i ftn' chon cv TruQj. i^mAh ftn t^giQcvciXcd^iiGiraui Traaxt y\ yj\. ,,

TOTg y^ Jii /^gt.Aigzt cm(pyi tIuu y.piaiv IfhJ^i^Oftouj t Iftlw loj UTno v/^ Tjj^iiiovfj.oui, g^
TTctv^^div a^^it^Oftivng ri^ i^vc^v \k^ jiftcdejLctv cuycov '^KXovq y) J^ l^aaiXictg ji
ff^ au^aLTrctg awb ^lg olwiioig ^ouTCTriJoig ^ tIuu 'lioovauxhft ^^'juJTCtg ilc-Ji^Ofxauf ^

T^hikcjv iX-^etv iouazt), co<pe, azt^pri ftiv fta tIuj x/yiJ^i/ioviav r ^u^ v/^g ou/itfv Troiriaztj i^p

fm^y/ip/TCov itoXkIuj q two. tIw Itt ouuTtg ogylw c^^oui, Traaztv n cujtLu }(c/i.t ctuTtSv

mvyiattj' i^zireiJ}} coazivei <5^ Tiu^g avauKooaco 'TjrctVTct; auT^g ^v\Kcp tjv; A5t/>c/3civo/4'j©^,

071 /y TpJ OiKAiCOV T i/A^ TiTOKftr\}(gLai ^(THTDV' Kiyl 3 '^V <Z^ (^ Tcuy 'iViWiV, tig /J^ p. 40(4.

T iTrdvoJbv i7nKt\KvdvTctg a/jTolg dvapiSftriTcig ovTctg auTrcoKia^v a,7niVTCtg. " "^Oti T^Tg v. 9.

/jf^^^q^i-^co /^ Kff-sg yKc^osav iig 'f/Jictg auruv > t2 ^^^^Ac-TcS^a/ TrctVTOu; to cvo/Jigc -jCV-

QjLH-y T§ J^QuKiuetv cwTZi) '\jzsj) ^vy^v %vct. ,, (dctj/j(^ yj-jJj '^iVQv ajiravvxg Kn^^iToui g^
titudine commotus ira vindice perpetravi. " Praeparare, consurge diluculo, corrupta
est frondositas eorum. ,, Sed quia tunc officium vestrum deseruistis, ideoque liaec
pertulistis; nunc vosmet comparate ad obediendum mandatis meis sedulitate omni
ac studio; quippe quimeae erga vos providentiae demonstrationem habetis, hostium
vestrorum potentiae supremum exterminium. " Propterea expecta me dicit Domi- ,

nus in diem resurrectionis meae in testimonium. ,, Ad me continenter respicite

,
,

meumque auxilium expectate quod suo tempore conferam, dum vos tamquam a
mortuis suscitabo , et expediam captivitate , atque ad propria unumquemque loca
reducam. Quippe haec olim per prophetas , et nunc denuo collaturum me vobls
spondeo , ut veritatis promisslonum mearum testis vobis sit rerum exltus.
" Quia iudicium meum ad congregationes gentium, ut corripiam reges, ut
effundam super eos totam irain furoris mei: quia in igne zeli mei consumetur uni-
versa terra. Tunc maxime uhionem meam manifestam reddam, quam pro vobis
,,

facturus sum cum gentes undique coacervatas poenae subiiciam. Multos enlm re-
,

ges atque satrapas cum suis exercitibus adversus Hierusalem irruentes excipiam,
id est venire permittam ut meam mox erga vos tutelam rebus ipsis demonstrem:
,

multam in eos iram effundam, totoque impetu intorquebo: quia tamquam igne on^-
nes consumam zelo quodam correptus, propterea quod contra populum meum taha
ausi sunt. Insuper de Gogi quoque exercitlbus verba facit quos post Israhelitarum
,

reditum cum infinito numero incursionem facientes perdidit. " Qula tunc conver-
tam super populos Unguam in gerierationes eorum , ut invocenf omnes nomen Do-
34
 ,,

'
2G6 TUKononi mopsuestexi

fjLivaq CTffir c* c^'Cpo^/$ Ti ii^^ganaq TOTioiq-, f(^ ug S/gi(po^ criujTi?\9'MJvx,g 'i-dvti, ovfx-
(pmcog ^ov n o^?^yuv (^ rp "l^r^y^XiTtSv ^ov-^ coauip v(p' Ivi ^vyd TrctvTuq )is&-
<pa.VTziq jutsf-KSf-QA^rluJ hyTi^aui tIjj vtt auLnxi) cPiiAda.v-, oi(p* m axnvi yi, d^iou^etj fJiihXiTi
V. 10. 'zxraf ifxov. " 'Ex yn^Ttdv 7psQ.j(a^ h]d%07rictq 'Ztf^a-Ji^OfJt^oui cfffu' tic&TivovTug , fJ[^ ^
cPiicwapfxivcov o)crov(n dvaictg jmoi. ,, EKiVJovTo^f yntZ tvi J^ovAetcc 'Zi^gpi^VTig tvi ifjuT^

. "^OT T hl^OTnctq M^^V-, 01 /M Uf^ cf^ T VUJU fXiV cfiiCOJapfjJiVCdY Cv TYi aLiy^fACf.KOiCnCL ^i

iTTaviKyiKvdvTWV Q Torg, KOivoLg f^t rdtr^cru^acn Tuq dvcrictg.

V- n. cc
'Ev t^ hfJci^cL c/Keivvi oo fxri i^gLTOjL^vuu^^g c/tc Troivmv Tp '^kvm<^^ /mff-'^'^ (r« m
yjcnjSyiaug ilg ifJi^i-, oti TOTi fS^ikcS ""Sttv cr« to (pcLvXt(r/u^Tzt 7* v^oicog (rov, ^ ovk 'iTt

fjJif] '2Er^c&^$ t5 /UAyi?\gLv^aTti ^ lo o^^ to aj^oy <rov. „ KctT* c^«kov J^ (^ ^f^Jf^v

ovp^ TJsro/te^eT? ou^v 'ir^ oazt S0 vzg eiai^eiCL^ <r« Tm^aau vwu ctl^vwyi ^z^^iQKyiattf

TjKeig-yf iravTzt ^ oaa, 7n7ioty\)(gcn c/K(pctvXt(!^ovTig ^n tu I/<^5 f(guj Trtunvtct^ v^^icog jmj^t

p. 406. J^ T^ /tsrgi TK iicDi)?igi, ^^Tntobf; yvo/u^ot 'Zd^^ivot^ (Z^ikcS ef^ cf^ a.iTavTt6v yjf^-i

aTS <t. Tct? ^ ThiTVtg iTHi^eicrct; v,jluv TtftcdejLO^ a(pajt^v cag ftyijaTi fjLY\ q vju(^g cv tz/
oW TZiT «ZeJlg^? 'Si^TT^W ijttiix' ^-S^STOTJ //^ "CtE^JKpai/ia^ ^yi^ %faUVTY\g-, ajUAT^iUJTOU;
V. 12. /u$(<; -^ y^T IjM,?, '^?^9r%/ai' q Traa-ctv ^^^azty^VTCt^ ^lg ii^KQtg. " Ka) xzffoXet-^fJLOJi

C4I aoi /\gLOv 'ZtrfS.ov (z ^Tretvov. ,, 'E^^raca^o) ;^ ^jui^g Tn^mtf^djju^ng 6/k t^ OLf/juistX.co-

aiccg, co<n 'ZiffoLOTyin ;^ ^iAretvOTyiTi av^c^VTou; ch^ ivKgi^eiOL^ i^v Tct iju(SL' o3?v iTrdyj.
V. 13. '« Kct/ ivKgL^y^^aovTOJi ""^tto tQ ovojujlt(B^ icvtJLH ol )(^Ttt?9t7ioi T 'Iit^mA, ;f9^ ou miiM-
(THOTV dJ^Kta^^ f(^ ov KgLXna-Hoi jut^TOUct' <t ou fxy\ ivoi^ri C¥ Tt^ ^ju(cf.Ti durtSv yXoSosoL

-cfbK'icf cfiOTi ajjToi vifJLii^VTOL} ^ i(^ SK i^ OK^po^cdv ojtJTig. „ AtUjLSfjetn y6 oi iTrcufi-

mini , ut ei tamquam uno sub iugo serviant. ,, Admiratio omnes communis corri-
piet ubique gentium ,
propter actarum rerum novitatem, ita ut cuncti una veluti
lingua utentes ,
qui diversis babitant regionibus , et in varias scissi sunt genles
una voce Deum esse confiteantur , Israbelitarum Dcum , et tamquam uni iugo su-
biecti beatum existiment ei servire , ea nimirum beneiicia cernentes quibus ego vos
dignaturus sum. " Usque a finibus fluminum Aethiopiae excipiam supplicantes mihi:
cum dispersis ( meis ) mihi victimas adfer«nt. ,, Venient itaque , meoque servitio

accedent-, ab Aethiopum regionibus, qui vobiscum nunc captivitate dispersis, tunc

autem reducibias, oommuniter mihi victimas adducent.
" In die illa non confunderis ab omnibus adinventionibu^ tuis, quibus impie
egisti in me: quia tunc auferam a te vilipendia contumeliae tuae, et uhra non

adiicies ut glorieri« :super montem sanctum meum, ,, Illo quidem tempore nihil

experieris eorum quae nunc impietatis tuae causa patiens pudore plurimo obrue-
,

ris. Cuncta enim quae egislis, obsequium meum negligentes mihique omne genus ,

iniuriae per idolorum servitutem inferentes haec inquam procul omnibus vobis ,

' faciam poenas simul ob ea vobis impositas auferens: ut vos deinceps in monte
,

qui cuhui meo est addictus , tali cum saj)erbia non consi&tatia , mei quidem obhti
cuhum vero omnem exhibenles idolis. '* Et rellnquam in ,te populum mansuetum
-et humilem. ,, Reducam vos satis eruditos ex captivitate , ut iam mansuete humiU-
-terque viventes ,
pie cultu meo fungamini. Unde addit: " et verebuntur a nomine
Domini reliquiae Israhelis, et non facient iniquitatem, et non loquentur vana, et
aian invenietur in ore eorum lingua dolosa : quoniam ipsi pascentur et non -erit ,
 IN SOPHOMAM C.\P. IH. 26T

A«Au3c7^5 Ix. T^ oLiy^imgi^XoixkctA on /j^ i^vrig r If^lw ovoji^crietv, oicfix,icLg q a,7n-

(p6(2cf)

%0/uS^iJOi imay^-) h^ t aio^mc^v >(siLdzt^ivovTig ag J^ jLUT^ctn ^ot^Ti^v' (pu?\gL^iSi q tot?

<t To cfhMpa. rJi 8J3^vo\oL 'Z!t^(mom^aj{ judfj r IfA^lw d^^mietv-, "^t^oTta^Q^oLj q 'Sy^ &iV^'-

A9/5* cvTiud^v y>uju vjuuv 'Zif^tTiqzicf (^ TO ju^ TTctavg dJ^etctg viUiSfauj Ti t^ "^^ro^VgtJerv t
olitAtcdv-i cv cL7raL(rv\ Ti Sfi-yiv avctimvai-, fA.Y\<hvog v/ut^g c^iu^i^etv li (^ a(pi<rSiv r^ ol-

Kjsicov TVTjztiv dln Ti ovtQ^' "^vTct '\}m%6/u^©^ ajuTvlg ^z^.ioii^ 6k t^ iTTctifOcf^H j iTrayf T. 14.
P, 407;
>^iw6v. ''•
XoTog ^ytTi^ licdv (r(poJpa- Jttt^vo^ji dvyiTip 'lipaoTtArifA,,, iv^ppaJvn ^ KSf-^S^- V. 15.

lipTTH cJ^ oA«5 T^ KOpJ^iag <r« dCytTip 'lipncju^^Yif^' ^z^etKi kv^i©^ la a<JlKm /ut^id crs'

XiKvZcOTCtJI Cn KVejL©^ C/K '^^^g i^^^V (Tii' p)acnKivi KVeiOg CV JtAorCd (TH' HiC ©4*/ KSf-K^

iifiJiii. „ 'Ev hJhvaXg q ?\9i73Z)V J^ictyi TravToicug oa 'igpaoaAMjU, , fMT iv(pe97UJuyig ^ t^o-

"\'iCog Sfs^yncTu •^cwTiKHg' aCpiXcov yoLO <r« "n-ctvizx, m ^zs^^Avofj^^yijt^Tzi b ^og, dvayKcucog
<n ^ r i^e^v a(pei\i (^wua^iag, v(p ng iTrtTrfouKetg , t^ nf^coeActg chcf^scxzt cT/^g- gjcc^

Ti Kvpiog cv 00/ ?^i7wv «^ T^ ilg (ji meh/Ji^viag t oIk^icw ^a(nKetctv J^etKvvcov oog fjtr\Jiv

«77 COl 'ZtfeSCn^yfKrOLf OIOV Ti i7) HgLKOV.

" 'Ev 7z*r n^pc^ dxetvcf) Ipei xug/©^ t^ ' lipacra^Tnfju' bzt^cfi lictw-, f^ri Trctp^^Q^cocrztv V. 16.

oLf yet^pig (Tov KvtJ.©^ 3?o$ 0"« cv ODi, t^iwaiog azeui 03, iTra^i 'f^ cn €U(p^JLa»«^, v. 17.

y^ H^viei cn ov tyi ayfmi^ri aun^-, (^ iv^peS^^-^^aiTOJi ^ aoi cv rgjp-^f <»$ ci/ tijucepiz ioo-

TY\g-, )(^ awuct^i (TQir (ruuuTi^ift/jdpag. „ Torg q Trotcmg ozXvcncog a7raA/\5t|</ t 'lipaau- v. is.

Am 3bo5, «itiTOf ojutIuj Sjaj. T^ oiwiiag ^z^.aza^cov e^wuau^cog, cv TToAAfi n ^^jjzJ? gy-

cp^mi»? avai(^viei r fc^ v/i$ig ayaTrlw IgiaZTzt <H] fGi^-\\cov tb (^ l^^hff^etKVV/^Qo -t^

V/t^T4^5 gvg;c€V artfTnp/ct? , o/ct 77?^ iTnJki^aro TiziTe /^ ttoKXc^v Tie^ruv ts (^ ^v/Jig^-

Ttov dl^aytycov v/{6cg t^ A/^tJTh' 87Z3e) y5 «Aj (^ vu-o u/^^^? tJzot t^ al^/L(^Aco(nag oul^i- p. m.
iSiviztg oLTraX^^^i Tg t )(gLTi^VTCov ^(gDtaJv-, (t "^JTOcAycr^ ^6/5 oliCAiotg TraLKtv. " Outf) 77$ v. 19.

qui exterreat eos. ,, Perseverabltis autem vos reduces e captivitate nomen meum.
timori habentes, ab iniquitate omni abstinentes, et omni vitio purgati , cui antea
fuistis obnoxii: cavebitis meum dolosa mente simuletis,
autem quominus cultum
Jum idolis adliaeretis. Hinc vobis continget ut secure prorsus pascamini, vestrisque
bonis fruamini , atque in alta requie vivatis, nemine vos turbare vestrisque sedibus
abducere valente. Haec illis post reditura fore vatieinatus , deinde addit. " Laetare
valde , filia Sion: praedlca , filia Hierusalem: exulta et delectare toto corde tuo,
filia Hierusalem: abstulit Dominus peccata tua , redemit te Dominus de manu ini-

micorum tuorum: regnat Dominus in medio tui : non videbis mala ulterius. ,, In
omnimoda deinceps voluptate versare , o Hierusalem , cum omni laetltia et delecta-

tione vitam exige : nam cum tua omnia peccata Deus deleverit , necessario te ab
inimicorum potentatu subduxit ,
quibus eras subiecta dum iuslas poenas lueres.
Erit vero apud te abbinc Deus, per suum erga te patroclnium, proprium regnum
demonstrans. Ouare nulla iam ad te propinquare calamitas poterit.
Tempore illo dlcet Domlnus
*' Ilierusalem: confide , Sion , non dissolvantur
manus tuae. Dominus Deus tuus in te : potens salvabit te , et renovabit te caritate

sua , et laetabltur in te delectatione ,

quasi in die sollemni. Et congregabit confra-
ctos. ,, Tunc ab omni infirmltate tuebitur Hierusalem Deus, ipse illam sua virtute
salvabit, atque in multa bllarilate constituens, suam erga vos carltatem instaurabit:
paria illis faciens et ostentans vestrae salutis causa, qualla olim. ostentavit, cum non
$ine prodigils multls atque miraculis Aegypto vos eduxlt. Sic nunc etiam vos cala-
 S68 THEODORI MOPSUESTENI IN SOPH. CAP. III*

g;\5t/3gv iTT ajurlw ovacAcr/^cy ; ]^h lya twic^ cv (toi liviwiv IpS, Xiyi KuexQ^. j, *AA<?^
^ iAietvo(9i,roi oi n TnTtXni^^^Xyiicorig iJg ouurlwj ilg ng vtAo v/l^S r otJCiictv '^chl^ircti
t^lvctfMV ^oV" ^5^ <^ '6jN^ :;7-aoiv av-S-g^^TOi? 6vo/Li^g-ig h/ui^g '^ '57e yt^Qvoariv vju^
yi. 'iviwiv iivcxj. " 'Ev TZtf i^^c^ OKavct) cmaw t c/KTVtTniTfd^tw ^ (t. T a.7m(rfAvliv il(r-

efi^Of/^df' 5, 7i[/,e0^yicToiA,(ti f/jiv ^ c^^aVous, ^c^azaaw q g^ \^ thA/;cou7z»v i^gL^m TTii-

"V. 20. i6^v7a55 cf^ ^77rtf(r/M^y85 tb r/i oljt^icov iTmvoL^ct) ttclAiv ^ to oIk^cl. " Ka) d^cDfjLajj

cdiTkig ih f(siLV^fi$e., j(^ ovof>(^<ri^g a/ 7ra,<r)i rri yYi' " axri ajJThg c/k t^ Trap' ifji^ fu^
ojuT^g yy/ofuvcdv cv dztvf^^n n )(^ iyrajLvoig <3>^5t. Trclcnv oLv^^Tnng ihctJi. " Krt/ ;^-
rajL%vutj^(jovrajj cj/ W /fptf^fjtT o^avw or' aiv ngi,K(^g vfuv mvAcim-i t(g^ cv TCef K^pi^ or
'
ctv il(rJi^cofjuaJi Vf^g. „ UieJ-(3And^(JDvrcti yi cti^vvvi -^oLcryi ol vfJtAriQpi mKifUOt^ i7ri<f.
'
cLV TO x^Kh!tgcji, /s^ Vfj(ff,g J^^-^diS^tIo/^©^, i\g tu otKeict TsroLKiv Vfjtag iTmvcLyoLya.
<« A<OTJ (^cm ^figLi hvof/^Tiiiy ^ ^h )(gv;^f^ cv 7ra.(n ^lg KQiTiolg i^ y^g, a/ tzJ' ^-
qii^pciv fJUi T aAy^fig.Kodchctv vf^ hvooTnov vf^ ^ Kiyl kvqjl^. „ locmvja yC) ;(^ ty\Ki-
}(^vvx 'C^/ vfj(g,g n (^ vt^^ vfH^ Kp r^J l^e^v ipyt(mf/.aj r vtuiie^V:, co^i oLTmvra^
p. 409. (Tfftr Trav'^^^ Sfg^ fJLvy\f^v\g t? "i-^^v Vfj(g.g ^gjf gVo^v^ov, ^Vfj($L^ovrcu; S nvi J% ti^ Zo7ru>
c^ ^tctvTHg cLl^fj($LKcocna.g Vfj(^g a.7mK?\gi,^cLg i7rctv'y\yty>v ilg to okeTct.

mitate contritos ab iirgentibus malis liberabit , et in patriam restituet. " Vae ,

qui
acceperit super eam opprobrium? Ecce ego facio in te propter me, dicit Dominus. ,,

Profecto infelicissimi erunt qui aliquiJ adversus Hierusalem egerint, cuius gratia
Deus potentiam suam expromet; in tantum ut apud omnes homines famosi evada-
tis ob poUatam vobis caelestem opem. " Tempore illo salvabo oppressam, et expul-
sam recipiam. Puniam illos salvabo autem tot malis obrutos
,, , , et sua patria ex-
pulsos postliminio in eam reducam. " Et ponam eos in gloriam, et famosos in uni-
versa terra. ,, Hos certe , ob ea quae ipsorum causa feci, admiratione ac laudibus
omnes homines prosequentur. " Et confuiidentur tempore illo quando bene vobis
fecero et tempore quo susceperp vos. ,, Pudore omnino suffundentur inimici ve-
,

stri, cum rebus vestris egregie consulens, in patriam vos restituam. " Quia faciam

vos illustres atque nobiles inter reliquos omnes terrae populos , curn convertero ca-
ptivitatem vestram coram vobis, dicit Dominus. ,, Tot tantaque circa vos proque
vobis adversus vestros inimicos agam, ut ubique omnes memoraturi sint vos ac lau-
daturi, mirantes quomodo tali vos captivitate expeditos in patriam restituerim (i).

Postquam de vero Sophonia egimus, in Hebraeortim armarium christianaeque Ecclesiae canonem

(1)

recepto, non piget alium quoque commemorare sed apocryphum Sophoniam, quem citant Clemens alex.
strom. lib. V. 11, et S. Athanasius in S. scripturae synopsi n. 75. Immo el Virgilius tolosanus gram-
maticus a nobis editus AA. class. T. V. p. 20. quaedam Sufphoniae hebraei (falsi tamen) verba inspe-
rato nobis recitat.
 IJJ AGGAEUM. 269

EPMHNEIA ArrAIOY TOY riPO<I>HTOY.

(^ ](T^r\^i-ny^v ^ov i7iviO'ju>TO t ?\9^Vy TO5 n t^^j Ancf. (puAoTv cov l^ct(nX<£iiv y\ Icl-

^oCicL-, Ti^ l^lw (t G^ '^ 'joJc/k Q^vKYiq-, T»5 t? t 'l^^aaztKh^ olKOitvrct^, oi[A,<poT^^Lq

hjLiolcog' ^fki vi S'/$ a.cn^eicuq ;^ r '^i^^^vo/iMcuq iXiy^vTzg alq JtiifSJ^^viovTo 7roi}(!iKcd<i'

'ZD^gjdivng J\ li^ TOL vmp t^twv ajuTvlig aju^Tct^orjTwg 'ffcuHcn crufj^finao^^ct ;fpt;^, to.

T6 r JV;(pt (pvXoug ^zi^i^^v TJZero T^ aaTue/wv avf^jScLVTa-, ;^ to '6/5 t5 'loJc/k (pt;A>i5

\^ (Bct^vAcovicov v^i^v 'yi^voTU' olg mp ouZ i(^ r ^ td x^eTTloy dumv fA^^(^oX!w

^(fhinum^Mov r r «auTZirv, otj te d^pidzvnq -t^
^zs^y^Yicncn oLl^jL(scAcoaiou; oTb rZ^t' ^pctv
TraAiv d,vi\ivaovTctJ\ r OiWcw. h(i<^iH jiSf tS fJ^^KS^V-^ r
" "iJ^nfA.cuoig i(^ r -^ IttouioJ^ov

KOj^V i7m,y(§Y\(T0Ju5^luJ AgJPVr^^ TlfJiOOejLCU/' 'ICOVS, Q tS Jt^f(Ste}-0^ 'T lC^^^gpO^plu/ aLW€\XY\-

a-cwr(B-> Vivdj'ircuq-, «' pJi t^ la'J7Zirv (AMgL^aJ>QiVTO >(gt,Kictc- tQ /ui^KSf-eA^ Q Na8|U- cTO<p<ir$ p. 4io.

r/tt' T? TwAiopKictv -7^ N/v<56m5 ^ r KS^^^cupioJV aTmcmg t^ t aajue/(i)v ^oLcnKeict^ ^lwvov-

r©-" '2&^J^'Aiy55 ^ lizro (^oL^vKcovicov \jujiKK9v ^jzsom^m. ' AfA^lBobKiif/, q ^ 2o(pov/flt? oi

AC^^C^o/ 'Zi>es(pY,roLi WiA) 'i^ c// r d/fe;cpt (pvKcug c/nTiupdTidivTWV ti \!zro r dosveJcov k^
TTOUITiKn rluf T? OA^^^^im^KCdCIiajf (t T 6k TyJ TOTTWV T 0/;^g/(WV /««TO^OIV eh^OLJU^COV j CT^
TJ15 'louc/)z (puAJis /-^pvou;, Tj/s T? '^ -T^ 'lioovcmKYift olao-jivrct^ ^r dcrg/3e/a/5 ou/izJv

^
-y

iKiyynai ^^ r -eD^^voyuicas, Asjpvrgg r tJ^ r /Bol^vKcovicov tj^td/s i7m^r\aojtj^Lo

ojUToHg 'J5>^^ r 3«S TifjLCoejictv •> ov ^ TroKwu ^ ioo/uS^Iw
(^ ^t^o^^oy? %' ^5 2'^'^ T^ '^
'H^^^^j^/utgL i^ fjLla/vojUivcov ng.itoiv iTnKdjoo/UAVCov oujTvlg ojniVTCov -i <t lyfvTipcu/ ^« r

ioojuJvcov T 'iyc^ctcnv 2o(pov/8 fjilujvovr^ ioi^oji tS 'Zt^^HTii.

COMMEINTARIUS IN AGGAEUM PROPHETAM.

B eali proplietae Oseas Amosus atque Micliaeas ad universum pariter

et loliel et

Isralielitarum populum verba fecerunt, nempe et ad decem tribus quarum metro- ,

polis Samaria erat, itemque ad ludae coniunctim tribum Qivesque Hierosolymorum;

quos omnes peccatis deditos et diversorum criminum reos aeque obiurgabant; adie-
ctis impendentium malorum minis, si sine paenitentia delinquerent: ceu reapse illis

accidit decem scilicet primo tribubus ab Assyriis deinde ludae tribui a Babylo-
, ,

niis. Sed tamen cum bis praedictionibus felicem quoque rerum conversionem spon-

debant prophetae nempe quod populus captivitate expeditus in patriam reversu-

,

rus esset. Beatus autem Abdias poenas Idumaeis circa reditus tempus infligendas
narrat. Beatus lonas excidium INinivitis minatur , nisi a sua malitia resipuerint.
Beatus Nabumus Ninives obsidionem universique imperii Assyriorum eversionem ,

praecinit quam a Babyloniis experturi erant. Beati propbetae Abacucus ac Sopbo-

,

nias postea quam decem tribus Assyrii iam populati fuerant, suisque sedibus ab-
reptas in captivitatem transtulerant , ludae tribum, quae sola erat reliqua, cives-
que urbis Hierosolymorum de sua iniquitate legumque violatione coarguunt, atque
adfuturam aiunt a Babyloniis ultionem haud equidem sero pede sed iam proxi- , ,

mam , cum malorum omnium ,

quae praedicta fuerant , cohdrte : et sane propin-
quum rerum exitum Sophonias propheta canit.
 270 TIIEODORI MOPSUESTENI

'AyfcuQ^ 3 M^)(^e^Oi '^^(plnt\i, ou c/V, 'Z&^KetTaf yvuj rijuuv 3b« ^QATi TRH^^aj
r atKptweiov -i
w ^ a,l^/L(^\co<Aa^ /udvov v\<h\ y^^^yijfuvni t^ vzim r
^ctCuAmicov %lq j^
'hpii<Tu^.iif;t, lim^etGViq TroietTCLj t 'Ztf^^pnTetuv ^ c^a ;^ airaKT^^^TUv jtAv 7^ 'l(re$e«A<-
TZjJV >i<5^ T^ ou-^/u^gLKoiiaia^ -, l7rctv^y\\v^TWV q 7raA/y g/5 t ^pclv t oix^iav ^s^^a. 7m,<raAr
p. 411. av^^invluj tX7n<hL ^pnt diia,, ^lg ?h^ig M^yiTctf Tolg oitt^ioig, <j^ l7raA>^Y\\vdx>Tct4

Ti ^ ^'^ 7)15 olx^ictg Sj!^^V7a,g ^^i Tyig IgcravTViq ^CjltQ^ ti^^efi^cog •niv^HlTztg
iKry^v TY\ <Zt%i t oiJCoJhfA^Lv tQ vaov pctdvjuuoi,' ov 7^ olKoJhiA.yig 'Zef^cJ\i?^v cdq ov-^
laviS yi %V6K^v ii^ (p^VTiJh •mKhlw <&50$, w? awtvg /z«%/ laviQ (pyicnv Hocurog yt(p*

* IS. LXVI. i. ^QpVOq^ W >*J VZSOTTDehoV T ^c/^J' p.«* * 'HoioV tStOV oIkOV o\}U)chfJiYlcmk /Ulffl-, Aiyl KV-
e/©^; w 'ng 70^©^ T^ ^i^^StTmvatccg fx,H '^; ko^ %i y, /luk^v ^ toto, «' 'zs^g 70 /</«-

^^•S"©- Tzi iipnjiuva cntowetTO tb •O^eToy, ilTravTWV ^ «i^ ovtmv -zi^t^hcoq \£^^}ti\juSpovy
«cT* OTroaov iiwetv rg « voviatLj ^vjucuto av ng' dAA' UTr^p cuWk ^ 'irF 'l<r^tiAnt^v t
ctv-S^g^ojT^i^yv '4''^;^>' «^c/<5/m5^©-', t^ oiKOcfbfj(,r\g tS vas TioXiLi TJVietTai (^ Aejov iTretSvi

yb chiTcl^aTO fJAV cv cx^vcp Tt^ Ti roTTCi) ^ TO^ va^ aWJlOVTCtg T JC^dTfKaauv duTtS ^lg
vojMXoig 'Zts^^'yfiAjn^ajv axoAndcog ^^mcfltJivciui ^^yianeiav-, Sf^ '^cIvtcov q t^twv ^ t^

ivoifB^ag l/SaAgro ffi/jL/g^^cS^rt/ (^ /\5iOv, <w; av 'Z!;Tej>ffTj;£0V7W5 OTceidiv Ky i(^^v 0(p3iiJi t

c/^ovT» vtAp t^ ctTravTwv awTYiQ/ag b Jiauormg to i0 oa.^^ Xtf/50$, dvayKotcog 7^ ;c^^-
oKdJng 'QnjojiKe^ctx imtetTO t vaS, <^$ av 6 ?\g}ig SJ3' '^ cv dum aiwayayig r (BiXTtcoaiv

Ji^iTOj vynp ayravTWV cag 'i(pleju av^QopTmv t^ oyTw TioAArig Ti }(^ jutxyf^g a^iHjuS^Q^
'QnfJUiKetag' oag ^ ^aicov avi^TdUj (t iTr 0L>^Km J^ r '6<87wv d^og^ sdiv thtoov <h6~-
p. 412. ju^og ^3a7ra| aJUTog Si^ r yijuc^t^^ ^etoAf:, hto) (^ 7^ <c%i t vce-ov g'/;^70 (pgj^vTicT©^,

»P(^
IfitUT» ^ %ViKJiV, cIm' U:^V O^ce/vWV, «5 OJUTvdj aujuiivaf_ TE ^ T H^^KHo-av ttJ diC^

Beatus vero Aggaeiis propheta, cuius nunc explanandi cum Dei gratia consi-
Kum a nobis susceptum est , vaticinium suum non modo circa recentem Hieroso-
lymorum a Babjloniis captorum calamitatem facit; verum etiam solutos iam servi-

tute Israhelitas , atque in patriam praeter omnem humanam spem Dei gratia restl-

tutos , oratione sua reduces alloquitur, qui in propriis laribus versabantur, tanto-
que beneficio mirabiiiter usi fuerant; atque eorum in templi aedificatione segnitiem

obiurgat: quod templum ut aedificaretur haud equidem sui causa tanlam curara
,

gerebat Deus, qui ceteroquin ajt: " caelum mihi thronus terra autem scabellum ,

I pedum meorum. Quae domus quam mihi aedificatis, ait Dominus aut
est ista ,

quisnam locus quietis raeae? ,, Profecto nihil non parvum est si quae dixiraus ,

cum Dei niagnitudine comparentur, quae res omnes creatas tantum excedit, quan-
tum homini nec fari licet. Verurataraen Deus, cui aniraarura cura est Isjahelita- ,

rum potius causa de templi, aedificatione tantopere iaborabat. Nam quia in raan-
datis dederat , ut eo in loco teraploque congregati congruum legitimis instilutioni-
bus cultum sibi persolverent ; atque his caeriraoniis exerceri a populo religioncm
volebat , ut apte illinc tempore suo ad comraunera peragendam salutem Christus
dominus in carne .emergeret ; ideo de hoc aedificio soilicitus necessario erat; nem-
pe ut conventibus in eo celebrandis mores suos emendaret popuhis,, cui prae ce-
teris ut dixi hominibus tantam Deus curam dignanter impertiebat. Nam sicuti sa-

crificia et celera eiusmodi Deus recipit , non quia ipse his egcat , sed ulilitatum
nostrarum «ausa; sic etiam terapH studium prae se ferebat, non equidcra sui gratia
sed ludaeoruni, quos illi^c congregari iustaraque Deo religionem persolvere ,
jira«^
 IN AGGAKUM CAP. I. 27f

^^iriiOJ» ')>7TVcPicf()vcLi 'Zt^ovKOV liZ visriD auTXTctVTatv ^ ctyn&g^-jsroJK, cdOPiQ ouZ 'i(p^lu/

-zs^Siv UTmv "i^ 3 7iV(t yjjf f^lwuojv iao/t^jc>)V tv jBiC^iiov rp 'S%i (^ Ta)y (pv\/uuy ItZ
aTT cwTtSv T yiy^ay.iid^m a[x€ivov 'icfbi -ng av clv^' C«iT jl^ 6 t /S/^A<8 axo:7o$* -zs^ir-
5X.TE0V 3 Tv)g K^ /t««^(^ TlflimJV.

KE<I). A'.

" 'Ev q TJiT cTdOrgpfii) £T^ ?^ Aa^elfa! t» /SctOTAgo)?, c^' TreT ju-i^i TZif %KTa), /uua r v. j.

fxluuo!;:, i^^iTO Ae^©^ ;cyei« 'Ci' ')^t»- ^Ayfcuov iS 'Ztr^^^rmi >!iyav. ,, 'Ek <^<^Tipa) jtdjj

gT</ Aaflci« Uipaav ^ctcnXivovT©^ t TempTjf /t^ Ky^jK o$ <*rei°''"^ Mms/^v rg (^ Uipawv
y^ ^fTJK i/^ctcnXiuatv -y I-n-em^^iiXudtTUV v[J\] iU Tzi o/;c«6t 'jr^ rg t^ 'IovcDx (puXrig yjj^ r
T^iTmv OTroavi mp cujToiq (JWuaviA-^ei^v <Z!>^^/Juciv «%oy, (^ cAj ^ t^ 'lipaazt^^yift d,7r€t-

Aw(?07WK T mxj^aiv-, "kyfcuov t /^<pte/OK 'Zt^nptiTLu "STro^^giAu-^iCt^q yj^iatQ-ci) diicig <pn-

(kv t ^ Tc/ T T '2«?^£r7i;wK7wy <J)^Ag^/v 'a;£P5 G^ ctv^jMAy-Srrflt^ 77Ci«aai:8^ t 'lacTflu&^v,

(^ 'EJ^ ^^ ciXKcav -^ oi}COcfofj,yig ^'^fj.iKsuSJTCL^ iKiy^aj tQ TaS, ov <i/^ ji^Kigu iyr-

cLViKv\XubzTCLg ''Stix) t^ ctl^jn^Xct)(nag /^ 7Jo\Kv\q dviy^npajj t^ 'zzh^^ujuua^ 'Zd^ariftov LZ.

"ETnanftcuviTcti q ^^9^ t ^tti^ct ^ t M/u^petf ^-d' LZ cf^ "^Tivi^gLKu-^icag diictg 6 'Zt^^prnvig

i^iiTo %]q 'S>£95 ^lnJ^ouag Ko^tg-, a)g av TiQcyjL^cog cht^mv 07mg /u^ ojUTolg t^ otKOcfh- p. m.
fivig d/uKovai tS vaou la ^D^^y/^TCt Sj^f-KetS^Oj awjijScuviY , 0(rlu/
q jUiTu^aiv ^ to

xpffrlov \?^^ov h7rlw't)(gt. t^ /afei (^ vctov oiKOcfbfjiyig t 'Zif^ainKiia-cu; i^v lip^<tDTO <p^v-
licftt. Tivct 3 i^ a^fl g/VfTv -s^is?? auTyg o -zc^^pJiTne c^^igt^c&jj 'S?^^ t -3?«, g£>i$ (p«a7v.
" EVov 'Zi^g Z0(O$)/3ct^gA ^ t5 'EaKsi-djriK cx (puXHg "itjTowij (^ tS
'ifctc/ix, ^fpi!)' 'Ze^g v. a.

^IOOOicflK T /gpgct
(^ /^^Ctf Ag^V Myj KUpt(^ ^TCUrrOKo^TWp Kiyoov' ^og G^
TUef>i

Kiyaaiv, ou-^^^k^ 6 }(^^g iS olitochfZY\axtj (^ oIkov Kuejia. „ KiKiUij ^ curmf 'ZD^g Tf

ceterls ut paulo ante dixi hoiriinibus , aequum erat. Futurarum praeterea rerum
mentio aliqua in libello est; quarum notitiam ex ipsis scriptis cognoscere praestat.
IIoc est igitin* argumentum libri, qua iam singillatim explanandus est.

CAP. I.

" Anno Darii regnantis secundo, mense sexto, die una (prima) inensls, factus
est sermo Domini in manu Aggaci prophetae Jicens. ,, Anno «ecundo Darii Persa-
rum regis ,
quarti post Cyrum illum qui prlm«s M^dorum simul atque Persarum
rmperium tenuerat ,
quum iam in patriam se recepi«sent quotquot ex ludae tribu et
ex reliquis sponte <cum illa redire voluerant, quunaque ai Hierosolymorum urbem
iam incolerent, l^eatus Aggaeus propJlietas divina revelatione collustratus dlcitur;
ut is nimirum reduces ludaeos de offlciis admoneret , atque apprime negllgentiara
eorum In aedificando templo obiurgaret., qui sane excitandi illius maximum stu-

itium debuissent expromere. Significat etiam men&em ac diem, quo secundum Dei
revelationem propheta ad populum loqui orsus estt ut deinde ordinalira dicat q«id
eis acciderit ob neglectum templi aedificium; quantoque meliore In .statu iHnc fue-
rint, cum
structuram illam alacri animo urgere coeperunt. lam quaenam ils pro-
pheta dicere a Deo iussus fHerit, in sequentil3us declarat. " Loqwerc ad Zoroba-
belem Salathiells filium de trfbu ludae , et ad lesum losedeci filium sacerdotem
magnum dicens: haec aitDominus omnipotens dicens: populus iste dicit, non ve-
nit tempus aedificandi domum Domlni. ,, Mandat ei, ut Zorebabeli qui de ludac
 :

S72 TIIEODORI MOPSUKSTKXI

0$ 70 T^ oip^ipcdTWjiig i^y>v oi}to\ii^a, '^vovg KJ^ rluj [^coctcukIu/ SJ^-tol^iv otc tQ ^kct^v
}(g^y>fMp(^ c^TsAefv i^mTn^rdjro-, iiTreiv 'Qtvvx, a.7nQ owu Itt \>kyyjjd t^ <s:%i t vctOK

T ?\gM pcidv/AACi^ Jicf)z^ctj 'ZtT^oYiWOV tw' "QiUTzx. ^ J^ 'ZZ^S TJ^TOt^ juigL\\<gu. oag v\ydfj%i)-dg

iljtOTwg IAs^to* aTB ;^ csxr T^QiTrag cDi^ynpetv '^ Tti fST^yji(gc 6(pei ?\Svrci^ :, (pcuvirki «>t
'auioiq cv td ?\gyct) i(g!^/u^i^(^ojL^Q-> j 'dv^a t^ ?\g,cS' d>g cf^?\g-v If) otj o\ ju5p t 'Ze^aryt-^

P- '*I4- JCBdrO^ gJp^y 'Z<%« TD (Sr^.yjLigC '^er^dv/AdOM, OKriXeTv Q 077^^ l/S«A9VT0 AcPwuctTug i)^V t

8X. IdiAPVT©^ oju-mg tQ ?^h 'Zi^g tQto (jvy.(t3^T\eiv' JiOTn^ T^TOig tk 1;?-' lAe')-;^^) t5'

;\5tS oTjWJT«vovTct My\-i cag av htvi n ju(a,\?\9v K^ to gp;^v cPnyipdiiiv ^, if^KeTvoi 3 J)op-

dwOTV c/V^cuvTO T 'SJ^oTix.oucrcM' , gJe 70 TrafTn TYi 'ZtTi^dv jutcjL Tu cRxiurel vovTU iig T ol)toJh-

fA^Lu T vaS Sfsf-^m^Tli^^-, <t JAy TraAAwg ^ TTii^^ Tolg tiyajL^oig '^ iTOijuJiTnrog, 'S&^g

aTno av ojuTvlg fz^ T?iT« x^Aiucocnv-i v^ ^aXncnv diiictv 70 'fmTuyjt^ 7izi'<ijt^oig,

dig

TpiTTOju^©-' 3 ^T gAg^^v T§ ?\9L^, i{g,xdg c/K T^ TnTJkacr ju^Y\g axmSv ^i^?Qyttj;

TJVieTroui rlu) dpp^^, MTT^p We^jidpoi lu^zir^afWTmg ^^^jUAKm icfQttowu tQ 'ipya' ?!iyiicn
*^OLo (^r\cnv hthx Tra^etvdUj t^ olmJh^trig t voh (^ K^^v > ODg av cflDccucog ajuje?Q'JUjVi% (pal-

voivro tQ ipybi' iiTzt 7iV7^a(T/JAVUU \Kiy)(U>v T "ibTiv^Qyou; (yjc t^iCiCL^ r]upv\ /Uivlu) ilg 'zo^-
V. 3. y^XvfJuju^gt T^ pctdv jUAcig , iirayl. " Kce^ I^osto ?\9y)g icvQjL'<i oi/ •^qJl 'AyfcuH 'r /S)^(!^'/\t^

V. 4. ^.'iyav' ei K^^g juutv vjuuv ^ tQ OiKeTv cv oiitoig v/^S Jtoi?9^-d:/ioigy Jl oT>c(9^ c^

cJ^y}pY\fA,corajii ,, E/m (py\cnv' ^i^. /a^v Tixg ol}toJh/^g tk^ oltaicLg oStws icaTouJ)xf(g.ri ^ ov
/aJvov /t^ 7foKKv\g atJTug aviy^i^vng 7^ 'ZD^dv/JJctgj (^a (^ f^ctKXcoTn^ovng avTcig avjj
TT-oLcrYi JuA)a[A<l' TC^ Q vac^ /ipvco Ji^^q QlttoJhf/Jyig ou yrapigiv; nJi al^wuiSi (^ 7racr/ig

tVLhu ortus , et de beati Davidis posteris , iuxta divinas promissiones regnabut in

populo ; item lesu losedeci filio , cui sacerdotalis operis, ob seriem generis iuxta

mosaicam constitutionem, utpote ex Aarone oriundo , administratio commissa fue-

rat , mandat haec dicere ,
quae ad reprehendendam circa templum segnitiem apta
erant. Porro haec praesertim ducibus merito dicebantur, qui reliquum populum ad
opus extimulare debebant: et nihilominus non tam duces quam populum obiurgare
propheta videtur: constabat eniin duces convenientem operis curam gessisse , haud
tamen voti compotes fieri, rcnuente populo ad id cooperari : quamobrem his ea
quae ad populi obiurgationem pertinebant dicit , ut et ipsi magis ad opus excita-
rentur , et populus congruam correptionem acciperet ,
quo omni alacritate aedificii

laboribus instarent, suisque ducibus multa cum docilitate obedirent, quatenus sibi

hoc in negotio praeciperent , tamquam Dei iussa facturis.

lam vero ad populi reprehenslonem conversus ,
praechire cx ipsorum slmulata
excusatione initium ducit, qua utentes , specioso cum praetextu existimabant se
posse opus negligere. Aiunt enim , inquit , nondum tempus aedificandi templi ades-
se ita ut merito cessare ab opere viderentur. Deinde falsam hanc defensionem
,

coarguens ex nequitia ortam ad desidiae obtentum, pergit dicere. " Et factum est
verbum Domini in manu Aggaei prophetae , tempus quidem vobis est ha-
dicens : si

bitandi in doraibus vestris iaqueatis , domus autem haec deserta est, ,, Deinde ait
ad vestras quidem aedificationes sedulo incumbitis, quas non solum studiosa opera
excitatis verum etiam totis viribus exornatis: solius autem templi exstruendi tem-
,

pus adliuc non adest? Neque vos pudet, causam vobis cuiuslibet boni Deum , iu
 ^

IN AGGAEUM* CAP. I. 273

vfJuv iri; awme^tct; olItiov a/ ^ouvtvi ivy^vovm. ^j^o^ynq ipnjuici-, oac, tcl /lS^) olx^- p, 41,^.

(^ 7D773V ipYtJUUa, ^^i^^ehc^^aJl €71, jU.M^iv V/U^ ik olx4)cfb{/,lu> dtJT^ TRHiicTrtf i(c/L^7ra^
3
i?\9/uSlfjcov. " Ko) vwu idch Xiyl Kvpiog TravTVic^Tteip' Tzi^a,Ti Tag Kopef^ictg v/djS ilq lag v. 5.

bcf^ovg vju^. „ 'hva.7\9yi(xzt<b^ (pnai la ^-3"' ia.vTiig ;^ Sbyci fj(Cf.cFttTi f^ k Tn^u^^^Ti.,

tQ Va,H ^tptSpp^^jM.S^^rge T ^i», TjVa 3 ty/MJj' (ioc 7»T» (JVfZ,lBi€yiK/iV' iUcl)^?\9V ;^ 07J OcTa;

cyWV 7a$ <ur^^etq ctuTtSv )(^Xe{ ^ tc^Bwg iicd^v.

ETto Kiyi, " 'Eaz7ag^T5 7ioX?\gL, k^ ii(r!u/iy)(giTi oX'iyt' i^pet^y^Ti, )(c/lj ovk iig 7^1^. v. »,

(TJUSIvlw' '^STg, >(^ «>C SK jui^lw' ^E^ilBaAiS^, <t iiX. i^pJL(^V^T2 O/ Oinolg' y^ G^
/Ui(Q-iig (mjuaycov, crwjrjyt'^ ilg <h<TfJ^v -n^vTiyi/LSpov. „ 'EvvoYKTztTz ^ cv ocryi $0. t pa-

^/juajff c^eivlw )(gjvi^Ti cveh'ict, Ti )(^ auctvi T a.vcty}ccuoov' ong "i^ 'mXXctiv /^ aui^-

/b(gcTtt)v /3^;:^K c^AAgj^v icctpmv ,,

"STro/^gLvetv
3
jtfcJi '^ocp«5 jm-m vniThi fJ^n cvcl\j/j(gcTC*>v '^ir^g

)Cjo^v t^ ^fptT^Trei-j/^aT?^ ;^«^9 a-j^ luiVTtAV anciviCovTt6v v/mv t ava-j/^ccw&JV c/k q t^^tk
(^ m /JU&co/j(g^Tit v/juv-i cog iiJtog, 0(Tzt Tn^ iTroiet^ a^«$ te OK/M^ouZTig^ y^ OTroazt. /ii

%iaZTa ilg iichv lyiviTO 0!pgA©-" iTreic^ r^ KOjpTmv '^x?7oAAl//^'«k, 8/? to /M^cd/j^gcTct
v/juv <3)^^ tP^" (yy.?\gL{^^aJv6yTuv TeAefo&ct/ J^vuuctTov vvni^^v' cocoJip eh cv ^ctXKou>TiCjO r\ p. hh.

pctK<l ri 7}vi "oKcog '^Scrvcficrftci} ei Ti^VTrn/J^ov iin-i oz^AAs^dS^ (lpyue/.ov Hchtftoog cfbvctThv-,

chiKTii^nfov )(^ "i7ro\hv/jS^)OV rniVTtog, ovTtog r^ Tp KcLpTmv a.7njdKe\ct ^ m /uSroo/igcTtt

v/juv (JWj^(^^iDi^a\ dvoLyKcuov V7mqj^v. '' Tct/e A2;)/</ ;cyp/o$ 7rcujT0K^Tt6^' bi^ Tttg V. 7.

KcLp<^'iotg v/^ iig TO$ hc^lsg v/J^' dva/3?iTS '^ ih opog, )(^ yJj-^jLVi ^uAst? ^ olcrztTi:, yjj v. s.

o})cO(fbftr(mTi oJ)tov -, (^ ivcfhtvyiaw cv dtmt) yjj\ ci/ch^oc^naoftabjj itTn Kve^^^- >-> 'AA^
;^ S^TO dvoLKQyidzt/j^otr, chop^coau^ /Av id vvv imp v/^^ a,yAK^/d^jctj (t (p^ovTiattTi

tanta vastitate relinmiere? ita ut vestrae quidem domus non aedificentur tantum-
modo verum , etiam omni cum sedulitate exornentur; area vero templi prorsus de-

serta sit , nihil vobis ad eius structuram conferre voleutibus. " Et nunc liaec dicit

Dominus omnipotens: ponite corda vestra ad vias vestras. ,, Reputate , inquit, res
vestras , et facta explorate ,
qui divinum templum negligitis ; et quaenam vobis pro-

inde contigerint, Patet autem propbetam vocabulo viae , illorum opera ,

prout so-

let,.designare.
Postea dicit: " semlnastis multa, et intulistls pauca: comedistis, et non ad sa-

turltatem: bibistis , et non ad ebrietatem: induistis vos , et non estis calefacti in

eis: et qui mercedes congregabat , coacervavit eas in saccubim pertusum. ,, Con-

siderate, in quantam vestrae ignaviae causa deveneritis egestatem et rei necessariae
penuriam : ita ut de multis seminibus exiguum fructum collegeritis , et neque esca
neque potu neque vestimento satis frul potueritis , neque iu'gentera egestatem sa-
tiare ,
quia vobis necessaria omnia defuerunt. Hinc etiam pensiones vestrae ,
quot-
quot locandis agris vel aliis buiusmodi comparavistis , ad nihilum redactae fuerunt:
etenim pessumdatis fructibus, ne pensiones quidem a redemptoribus dari potuerunt.
Sicut autem in crumena aut panniculo aut quovis alio involucro ,
quod pertusum
fuerit, coacervari argentum nequit, quod omnino efflueret ac periret, sic etiam pe-
reuntibus fructibus, vestras quoque pensiones deperire necesse fuit. " Haec ait Do-
minus omnipotens : ponite corda vestra ad vias vestras : ascendlte in montem , et

praecidite ligna, et deferte, ac templum aedificate, et delectabor in eo , et glorifi-

cabor, ait Dominus. ,, Eia ergo haec reputantes , facite quae hactenus neglexistis,
35
 ,

274 '
TIIEODORI MOPSUESTENF

^cftict /u^ TivAXiig imviyKciVTig t^ 'ZD^^juuctg' apiSik cfl n^ aiiTvg ty\ '^o/udifYi Trap

; - vju^ oiKcJh[xyi tQ yolov-, '^tcivvx, iig v/uTifctv ivi^ckaAf ipyz(WfA.ct},, a, ^s^^ Tfda-i jm
TTOtriai yycoeji-yj^v , d)g ^ytgu g^ iuvoioL ^oi mi^hoj ^nT^ju^ng J^wuajuS^ov M(piAeiy.
ETj^t TTaAiv ^jmfMfxvnoTicov oLUThg oav iv 'Zt^T^^v <J^ t pct^juuojv VTnjf^ov-, K^
^- »•
ilymv " im^^^i-^cm iig ^TsAAi? ^t i^^iro oXiyi, i(^ ila-Lui^n itg
(^ oltcov, tu cJ^i^py-
(jv](jrt hjTct. ,, '^lva itTt-y) on ovn g^ KOpTriig vjluv o?c t^ ^5 Tretpi^^^oJi ilcav ;^ to
>:• w- JbitovLVTa ytvi^ajj-, "^AAuov ivi^g iTmyi. " Aia tSto toc/V Agp^ icvpi(^ TrajincKea.-
p- 4i"- Tw^, dyS-' m oIk^ p« ^v 'ipyif^©^, V[A,ag ^ Mkatz l/tptrC^ ilg t oIkcy ojut^^ $^
V. ir t5to avsy «pcwo? "^ cfpoa-a, jli vi yH <^XeTraj to dxcpoejict ainiig €(p' t;/($«5' (^ iTniPca

fOfJL(pcttaJi> ^Qh T 7^5 ;^ ^ 7a opw, ^ ^T ottcv, ;£^ ^ t oTyoy, ^ 5^ to gAo/oy,

(^ ^ imvwL lartt c/Kd^i^i M >fj, ^ S^* G^ av^e^Trutg, j^ l^ jd KTYivn, ^ ^ TmvTO^
G^ Tivvoig T ;:^e5^J' cumSv. „ BkAsto/ q J)|^ TbTWv a^7?^5 ^K Aj(u?^vulJTig T ya« 77^770/-
-S^cra^ TJzOTytwMflnay OTg y:> cpnoi t oi;£ov t I/^k ci/^ l^;i/^a w^^vovm ^s^OQ^VTig, ^z^
T oljtocfb[/^lw T^ oIkmv \aniiJ^(!^iTi r iJ^icov, it-n (pncnv n ^iitg iTni^iv, }(^ h yf\ r
KOjpTihv OVK iMov, }(^ axzui^ Tivl ^t(^i irdvTa^ c^ Jf^ -t^ ^$ v\(^avi^ov Kapyriig, a.7rf6-

juS^og ri^ av^f^^Tiwv <t Krlwm TwK^^Kig, Trdwa t^ awwTOf/iCjdg itTretv "^AAug iTi^a a>v

iTivvehi' If^ ^}^ TYi '^^'^OTrYi Tii dvaf^laJoj }(^ yj-^of }v?\ff. cviyKeTv -n >(^ (pepvTiartf 7^
olKoJhfA,Yig, '^VTct iTiriyt')^, tyi /^iifCYi 'T^^ yiy>v6Tcev (^o^oSv ojuT^g ftct^fjucag cfi^a^a^
fj(,y\

TV ^Tay/^pt* iTrayi yottv.

V. 12 " "HKHOi Zo£p/3a^sA 6 tS ^a^^gL-miX 6k (^vArig 'lovJk, ;^ ^lvia-ovg t 'lcaoiefiK b
Upivg yjiycu;, <t iw,VTig 01 i^g^TciT^tirot tS P^8, t^ (J^onvYig KveAOv r 3?« cum^v, f(^ •pj^

et templo exstruendo soUieitl estote, ligna praecidentes, ac reliqua aedificationi

(le

idonea multo cum animi fervore parantes. Ego vero vicissim hoc vestro templi ae-
dificio delectatus , ea vobis beneficia conferam ma- ,
quae me palam ostendent , illos

xime iuvare valentem qui benivolo obsequio mihi obediunt.

llursus postea commemorans quae antea propter suam segnitiem pertulerunt ,

ait: " respexistis ad multa, et facta sunt pauca; et iliata sunt in domum et ex- ,

sufflavi ea. ,, Id est ne fruges quidem vobis a terra suppeditari sivi: et quae natae
videbantur, eas pessuradedi. Tum pergit dicere. " Propterea haec ait Dominus om-
nipotens: quia domus mea deserta est , vos autem properatis unusquisque in pro-
priam domum , idcirco abstinebit caelum a rore , et terra subtrahet procreationes

suas vobis. Et inducam gladium super terram , et super montes, et super triticum,
et super vinum , et super oleum, et super omnia quae telius germinat , et super
homines , et super iumenta , et labores quoslibet manuum vestrarum. ,, His verbis
vult eis in memoriam revocare quae ob neglectum templum raala pertulerant. Dum
enim, inquit, templum meum in vastitate iacere sinentes, vestrarum aedium extru-
ctioni operam dabatis ; tunc inquit imber prohibitus fuit , teilus fruges negavit , et

quodam veluti gladio cunctos ego terrae fructus destruxi, hominibus quoque ac iu-
mentis haud raro percussis; cunctis denique, ut summatim dicam, laboribus vestris
pessuradatis. lam praeter exhortationem ut ad praecidenda ac deferenda hgna ascen-
derent, et aedificii curam gererent, haec addidit, praeteritorum nimirum memo-
ria terrens iilos quoininus segniter mandatum exciperent. Addit igitur.
" Et audivit Zorobabel SalathieHs filius de tribu ludae, et lesus losedeci filius
 ,

IN AGGAF.UM CAP. I. 2/0

}(^ 1(^0/3)1^ 6 /\gLOi "^TTO 'Zt^azoTTH x.yez«. 55 AetKVuq 071 hk aLvcd(J^i\^q 0/ T^-^pi yi^vetcn
«3^5 «f7»$, TTOLVTtg Q t!w OK TP il 07] JLOiV CdV (^O^Y^^VTi^ A^xixluj iV^LKTOA 'Ze^g Tti JioV p. 418,

<i)9E (t "^TDgrtXivTa, ^is^^^ tS diH T 'Zif^Q^mtw giVeTv ^z&^^; auuT^i " lyio il/uu juS^ u/u^t v. n.

Myi KVeAQ^' 33 '0.g CtV Jll^mV OTI CLJLC^ /tMTificLT^QVTO T "^O^TCV, H^ rj^ T olKcJ^QfJuluJ

rS yoLH T (mne^l/ju g%ov, ^ iudvg ivniyfei/^^TO diog a/ oLiTaaiv ajUTolg r irtviQ ^zi^^^m
xjyieh/uiovictv TOTD yC) J)i?\9i td il/U4 /M v/u^., kiy^ kvqj-©^' o-vtj lis (twjCOv Ti v/uuv y^
Ky]Ji/uS^oq (^ 7rai(Tctv ^eiOJv v/jCiv tiXh^^v. " Kct/ cJ^riyetpi KvejLog 70 -^viv/L^jX Zogp/3a^gA v, 14.

tQ 1ct?\gL7V/]h c/K (pvXng 'l«cAz, (e Tt) TrveV/u^cf, ^lriTH T ^lcotjiJiic rS Upiooq T fJt/iyiKH-i ^jpw

70 TTViU/LC^ T^) )($tQL?s\7m>V TTCLfTVg T /\5tS, J^ iJovAdlj ^ iTIOiiiV %pyt Cv Tz/ o1)CO) KVpiH
fTcu/TOK^ivp©^ d^ou duTcSv. ,, Ov ^ i7niy(ei ?\ff.TO /L(SJVOV ojUTvg tIlv oljdicLv mehju^pvicLV

^ce, aLK?\£t K9H '^ '^tr^dv/uucLi/ i(^ 'Qlvtvv lyj n v^ya/UAvm iTTippcoai )(^ Trcu/Tvg Th /\s(.ov.y

cd<r% TTctvTtt cl^ Tu ?\9i7ra TroLpcoanju^vag ^z^ t olxjoJbfJLlw a.^oAet(QoLj t volh, ^ tv OTmg
oLV auuTvlg ilg t5A©^ oL(^'iKono ih i^^v ilvx (^ t 'oi^dv/uuctv ourrzSv ^ 7i:kiOV o-hQoowvg
^og ifh^cuviTOLi ttolXiv TZju 'Zef^(^iiTr} 'Qlvti yiycov.

KEO. B'.

" EiTFDV Jij 'Ztf^g Zo^(3oLCiA (^ Th 1oL?\gLdirA <yK (pvXrig 'l8c/k, (£ '3«^$ 'l«OT/uiJ t t. i.

7» ^luxnJiK T liOiCL
(^ /Aya,V y }(^ '^^^^i? TTCtVTCt^ G^ /fpt^AO/^t? T /\5toD, XiyOV Tig V. 2.

c^ v/i^ og iiJi (^ otitov tQtvv ctf TYi cf})^yi curi^ rri 'ifA,<Z!;^Siv; }(^ 7iu>g Vftag j3\i7nTi V. 3.
;). 4)9.
atnvv vuJu y^^g h-^ vTmp^vrzt Ci/o)7nov v/Lifjt^; t^ vvv }(g:.Ti%vi Zo^/Sa^gA, Agp/^ Kvpiog' y. 4.

y^ KStTiX^' 'li5"S 6 T 'lcocnJlK Upilg b fMycu;' (z i(^Ti%y'iTW Trai; Tlstog 7^ 5^5, As;^ y. 5.

sacerdos magnus , et reliqui omnes de populo , vocem domini Dei sui , et sermo-
nes Aggaei prophetae ,
prout miserat eum dominus Deus eorum ad ipsos, timuit-
que populus a facie Domini. ,, Ostendit haud inaniter facta verba ad eos fuisse^
etenim cuncti praedictas minas verentes ad oflicium redierant: ita ut missus a Deo
propheta dixerit eis " ego vobiscum sum ait Dominus. ,, Nempe ut ostendat,
: ,

quod simul ac mores immutarunt, et aedificando templo studium impenderunt, sta-

tim Deus promiserit, se patrocinium ad omnia exhibiturum. Etenim hoc denotant

verba: vobiscum sum , ait, Dominus; id est vobis adsum consulens et quidquid
, ,

vobis opus est suppeditaVis. " Et suscitavit Dominus spiritum Zorobabelis filii Sa-
lathieHs de tribu ludae, et spiritum lesu filii losedeci, sacerdotis magni, et reliquo-
rum de omni populo, qui ingressus est ad opus faciendum in domo domini omnipo-
tentis Dei sui. ,, Nimirum haud suum tantummodo patrocinium promisit Deus sed ,

alacritatem simul ducum concitavit universique popuU, ut ceteris cunctis omissis

aedificando templo vacarent, utque pro viribus ad finern opus perducerent. Posthinc
alacritatem illorum magis adhuc confirmans , Deus prophetae apparet , liaec dicens.

CAP. II.
«

*' Loquere Zorobabeli Salathiehs fiho de tribu ludae , et lesu losedeci filio
et reliquis omnibus de populo dicens: quis ex vobis vidit , domum istam in gloria
sua priore? et quomodo videtis ipsam nunc
non sit coram vobis? Et nunc
,
quasi
confortare, Zorobabel, dicit Dominus: conforlare item, lesu losedeci fili, sacerdos
magne: confortetur denique universus terrae populus , dicit Dominus omnipotens:
 2176 THEODORI MOPSUESTENI

^jjOT T TmAcuobV Tii oIkh Tnm cPb^cty hmgaiOy ^ olct mp Tct (Zi^ ouutvv Trap' iijLH 'V€')p-
YOTct 7niX?\ff.Ki(;-i et n 'Si^ (^ A^^ov 7>15 ci' cwW" TeAaju^vng coJovJ^q %vsjo6v, awjetehv
aiv

OTrDcm 'TjJ TOTg (^ VK>S ^v Ji hu^^oXy\' vwu ;^ o^eTva /^y «x ilcfing v/u^ ol 7nK7\g]^
TCL TroLfovTzt Q 0£^vrg$, <w$ av 8>6 0V7a tT^ T n^i^yHcrct^f ojUTvv IpyjjUAcaf op^Ti' ciMa ;v5
'^jt/.«vctrg rJ? /Ztfefc T otKOeJhfj^lw ^^d^dv^ct:, ^ ^rctVTa cf^ jU^ c^ 'zs^ay^K^onq ^rgAefrg
caTnJ^g ih c/K.Ttkyn^mv rQ vaS- ctlS-yKnS^ ^ t^ I^ms iviicPijuifivictg ivTif (^ oTov to. ;^3>f-
JWVTZ» O/ 7^/ Vaijef <Z«%« (^ d^OV Tlkl/^^lUJTig-y TiV^ad^ T Ae/xS* \(JOfJLCiJf q (P«otV Ci/ tf^v,
c/>' cwTtSv ^^J <me^y fA^^TtdV (^eiycvvf^©^^ f(^ to, ^eJtT©^ Tiv^i^ ^ c^ g^S /</vov «>c
i<^i^a7iq vjuuVf olKQV0fA.iiayig t^ (^ choiKnaYiq la j(^-d- v/u^gtg' 70 ^ Trvivjuigt, Lta, t 'vctezv

T c/^ cttr/5^ Ag>^.

'
'E^aJ)ki •zirvgu/t($tr©^ »7401; iJzros-ttOTv /cT/cm/ wg cv ^z&^^awTTCo yvcdejL^ojuuivlw olKeico

p. 420. '5)^^ T Ggov 01 T^ iraKcuobg hk yivngztvTO ^^nwi/iq ^i^, ct-^vtwv t ts/Jo t chcoJOTy Xp/$-8
Trapaaictg d^ov itJi^mv 7^ KTiaiVr, 'iTi^pv q aJfevct 7^, ^ 7^ ^/a^ ;i^a(p>i5 *St>TO ^TO/cTdGa-
a>J5 G^ Okei'85 Ci' TZif TOrg K^pO^:, C4I d.0^TCf) Q ;C71(7^ f^VOLchHhv fAkv Seflv '^gctfMvtig'
a,yfi?^t4 Q ;^ eP^vuuoLf/.etg aoivcSg ;^A8cni5 kircLtra^ Tag do^Tvig (^ Xetiapyiyjs.g iioictgj ag
'iz^riTaSrcti Cii oLTmaiv iJ^icfbtaTii %lg viVfj^gLoi %lg ^'lotg' wviVfjicjL ^ivwu oiytov ov lef^ioL

-^jzffo^ai 'Ss^ (^ ^ov ilcfivoLj ovK riJ\juuccv70' ovTi "^ cv AetTapyiitolg oLejL^fJuetv oTov Ti

et spiritus ineus adstitit in medio veslri. ,, Si quis vestrum, inquit, veterem do-
mus huius gloriam novit , et qualia ego huius causa saepe fecerim , vel pro populo
qui eiusdem sollicitudinem gessit, utique agnosceret quantum illa priora a praesen-
tihus differant. Nunc plerique vestrum illa ignorantes, et praesentia tantum spe-
ctantes propemodum vos videre putatis propter ohsidentem templum hoc so-
., nihil ,

'

Htudinem seu ruinam. Verumtamen si perseverante alacritate aedificationi eius in-

sfcibitis atque omnia ad eius complementum studiose contuleritis meam enimvero
, ,

providentiam sentietis; et quasi omne officium erga Dei templum praestiteritis re- ,

liquorum beneficiorum compotes eritis. Eroque Yobiscum, inquit, factis ipsis id de-
monstrans ; meamque gratiam consequemini, vobis quodammodo adstantem vestr^s- ,

que rcs administranlem atque regentem. Nam verba spiritus meus gratiam ab eo ,

. collatam significant.
Quandoquidem tamquam in singulari per-
Spiritus sancti hypostasim propriam,
sona agnitam apud Deum veteris testamenti homines non agnoverunt; cuncti au-
tem ante Christi domini adventum, et Deum.et creationem sciebant, sed praeterea
nihil ; divina tunc scriptura adseclas suos ita docente ; in invisibili autem creatura
nihil unicum agnoscente , sed angelos atque virtutes cunctas appellante invisibiles
ac ministrantes substantias, quas subservire per omnia tradebat divinis nutibus.

Spiritum sanctum itaque in propria hypostasi apud Deum nam

agnoscere nequibat:
neque inter ministrantes numerari poterat quod erat unicum, neque cum Deo
(1) Sequitur Tlieodori disputatio, quod veteris aetate testamenti Spiritus sancti persona nota non
fuerit; quam suam opinionem idem nobis oggessit etiam retro p. 83. Atqui Nicetas aquileiensis , Theo-
doro ferme contemporaneus , ex hoc ipso Aggaei loco contrariam Theodoro tuetur sententiam in egregio de
quem nos ex vaticano codice edidimus, in Script. vet. tom. VII. Ait enim p. 326:
Spiritu sancto tractatu,
de Spiritu sancto , quod adsit uhique , dicit propheta ex persona Domini « ego in vohis, et spiritns
meus stat in medio vestrtm. » Ibidemque alia recitat testimonia lobi, Davidis, Salomonis. Quod argu-
,^
mentum latius tractarunt alii patres, de quibus videndus Petavius de Trin. lil). II. 7. De liac re rursum
nos disseremus ad Zachariae capitulura I.
 ,

IN AGGAEUM CAP. II. 277

Iw Tv /npvdcfixhv, sTi dic^ awJTTxiletY cv IJ^io) tx M^vrctg wfom>7rcii' iTrei {jLnefiv y\<h(jTtv

^iQUTr^' ^Oto Q y^fJ^C, chcUTOTYig XQAgvg cJ^ic!^'lcDx,^iV , 05 ^/5 IoLVtQ Trcil^iStCKAV "^51)-

;\5/5, To THjpdj^VTig /n^^TiV(7UTi 7ra.vTX, TU i-9-VYi , ^ct7r[\^0VTig otJJT^g ilg 70 ovo/mgi. tS

7w!^og (^ 7»' uou )(^ T ayiov TrviV/n^TQ^' a<p' m J^ ftctv^vojLSp im^og te 'Ze^awTrDV

lcf^OY-i (^ i]S 'ci^^awTWY 'iJiov-, ;^ Tn^gJ/tt^r©^ aya 'zs^awvfov 1cf)ov , t^ diici^ ;tj olIJ^ih

iicnctg 1;^gt5V tctwv I?) vo/x^(^ovTg5 o/^5<&)$, OLTi /maig jiSp t^ /n^dnTeict^ aoTig LZ ^ cO-

Jha%(tK'icL T^ '&5ia< cJ^iTnifJ^tvovTO yvwaicog- hos 3 i» ^ctTrfKr^Tog r Itt' ovojuc$t7i W-

Twv 7^v\CtHjudpou' Y\ TraKcua, q, «; i1)tiJj ^ 7rvivjuigt, ayiov cv IJ^Kt) 'Ztf^azaTTCi) /^ \sz:ro<gvLai

icfioLj }Ci^e/.a-/iM/jct)g tQ diH inc r\7n<pjLT0' 7rviVjkigL q a^iov 6?c(tA<l -y y\tvi TrviVf^ -^oO, t
-VCte/V cam/, M T T im<h lJlC)vioLV ^
^JTStOTCM', W T 'Zt%« 71 S^^OIV , ei 71 {gi^V TTOV Jl V] p. 431.

^pdC'3z» *^i70 T^ TrvivjuigL^wg <ra; (^ "^ttd t 'Ze^aw-^a crs ttS ^i;^^»); ^iiKiToui giVefv otj ^
l^a T^ ^^0704 (Tii '^^i^auf 01) cP^wuoLTVVj i7reiJ^ 7mp7 '67$ Traoiv iTmyl ^iw ^zt^g t
'Siov, 8;tlTJ TrviVfUi^T^ fJi^/MiY\ji^'^' icLV oLVoLjSc^ ilg (^ oupcM^ov , ov c^et ei' ivob ilTrtt

071 07rii TroT <xv (5, iJzzro t ^ncnaLV f(gLdi<pif(gL t (rZtt/, ;f$t'3' Z^t/ O/TTO? ctv IdiXyig tz [gig

iroLai 7roLpct)v tu )(gLT ifti cAoiJceT?* tv 7rviVf{gL aou tv oiytdvY oJ)iyiiai fi^ a/ y^ ivd^ict'

jvoL ti-n-yi, a.yidvTy\Ti 7rcLV%Ti to, >(gLT Ifti cfioim<rou; ., k^ ^vtIw fvi ;j^ vwij i^rctvoL^etg'

Tv TrvvJfigL (Tii 70 oL^ov fth oLVTOt/iAyig OLTr iftH-, <t hoL ii^^yi t o^aupiTvv c-a y2j o^etKiy-
fjSpluJ K/Ylehf^victV O^Tr \ftii fJLY\ aCpgA^J?* 87W$ }(^ CvQlV^ Xiy^' (t 70 7rViVf{gL fta i<^'i-

^wiv cv ftiiro) vft^' 'ivot iiTryi h ')/dL^g y\ IftY}, ;^ y\ fc^ Vf^g ^.^axg aiuA^ vfuv-,
l(^i<^art Ti ^ T ioLvmg Yiftiv ^roLpi^aozt acpiKeictV' a>g yb t •^v^ltu 'Qh r diH Kiy<(y h^
'[jTzvgztaiv Tiva, t cfl <52%i 71 Sj^^^aiv ovTcng ovof^(!^cov' olov ot olv Kiyvi Tvig viOftlcvictg

vfl^ <t TO, au^QoLTzt fAA(reiy y\ -^v^i fta, 1vol t Sjs^^v eiTr^ }(gL-d'' Iw Ifuai Tct 7rctf

collocari quicquid in peculiari persona consistere dicebatur: nihil enira huiusmodi

lunc scitum erat: sed id demum nos edocuit Christus dominus ,
qui apostolis suis
mandavit , euntes docete omnes gentes , baplizautes eos in nomine patris et filii

ct Spiritus sancti: unde discimus patris personam propriam et filii personam pro- ,

priam, et Spiritus sancti personam propriam unumquemque horum divinara ac ,

sempiternara aeque habere substantiam censentes; quandoquidem una est doctrina,

qua in divinae scientiae traditione imbuebantur: unum item baptisma in nomine
horum collatum. At scriptura vetus, ut dixi , Spiritum sanctum in propria persona,
€t in propria hypostasi , seorsum a Dei generali notione nescivit: Spiritum vero
sanctum sive spiritum Dei, gratiam' ipsius vocabat , vel imperium ac providentiam
vel erga aliquid affectionem , vel quidvis huiusmodi, Ouo a spiritu tuo ibo? et a

facie tua quo fugiam? Vult enim dicere fieri non posse ut extra tuum imperium ,

sim ,
quoniam omnibus rebus ades. Pergit itaque dicere de Deo omissa spiritus ,

mentione : si ascendero iri caelum, tu ibi es ; ubicumque fuero , sub potestate tua
sum constitutus, qua quomodocumque volueris cunclis praesens , res meas guber-
nas. Spiritus tuus bonus dedueet me in terram rectam; id est bonitate tua res
meas gubernans , hac ipsa me nunc reduces. Spiritum sanctum suum ne auferas
a me ; id est peculiare selectumque patrocinium a me non auferas. Sic etiam hoc
loco ait: spiritus meus adstitit in medio vestri; id est gratia mea meusque erga vos
affectus vobiscura est, praesidens suamque vobis opem praebens. Sicut videlicet ani-
mam in Deo dicit, non quasi quandam hypostasim , sed affectum erga aliquid ita

nominans. Veluti cum dicit: calendas vestras , et sabbata odit anima mea; adfe-
 ;

278 THEODORI MOrSUESTEM

djJTtS)/ ytvojL/^a, jnp^n^v okttov t "^OTrov' «70*5 ^ 70 Trviu/^ Aiy<l' cha. y) St^ia /<($Ju

422.
'O Ji yi ^oq WeiJ^ cDyiyei^i
/zz%i 70 iP^v 7* ol)toJhfiY\(; ajUTclpKceq
^ cv 'SiS '^t^eipnju^oig
'Zir^^ iL{$ik^rjg ilpytauTD
(^ T^ov <^ tQ
la)^ 3 ovX^^gyt/o-
'Z&ep(p»jW
;i. >(^ .,

, jL^ovg TTvdiv av a/JTolg -zst^a^^ono %ortvTa, 'in Tnvo/u^oig c/k t^ ai-^^^in^Koiirncijc; ^ a(f)'

<»v e^vuuaivv Ti^ Tv ^zo^m^v ti aTra^Ti^lcZaJi (^ vaov ^ Tracrajv ojutz^' t 'Ztf^cniiChicraj^

iv-ZDfiTretav ""^TrDJb-^leZcti^ dicu> J^ 70 'c<7iep7e£^v g^';t^y

ci/ o:KOcfh[^cug n jf^ cmivicnv aytoig
V. c. ;^ ^57? A9/^7f 5 i^zarctyl " ^apcreiTi ftvi Si] (po/^acdi' ,, ^tj^i tjJtwv (p«ai ;^ ^$ «ves^,
ju-M (po/BaSi. " AiOTi Twc/V A«>^ }cvejt(B^ TmvTOK^TO)^' \ti aTm^ lyco cnicd t h^vov (^

-r
V. 7. T yleZ (t T 3a/\5t<^av ;{9s) t ^yi^v i^ cnjoseicro» 7ra,VTct tcl 'i%vv\' ^ «|</ Tct o^XrjKTa
TTocvToiv 'T^ i-^vc^v ^^ 7i^Y\ow (^ olxcv tQtvv Xiyl y.veA^ imvTVK^Two' cficm
cf^^y^g-,

V. 9. fjt^yobKr] yt cfS^ct tQ o^iKa 7^7«, m l%a7M VTn^ t ^ts^rlwi x'iy<( Kvpi(^ TmyTvy.^^Tao' (^
V. 10. C4/ Ttt^ TOTrcjd ThTCfi ef}i)Ott) iipvwuju t My^ KvpiQ-> 7rav7o;c^7wp , (^ iipmlw "l^v^g ilg ^5%4-
Tivinaiv imvn TtJ kti^ovti, tQ dvct^Acti (^ vaov 757uv. ,, Uie)- cfi 7^ cmitvicag r ^^77>i-
Jiioov ^Y\cri ftY\ (pe^vn^iTi' jnpvov ^ s^ aTmvTtt avas^o-cLg tu g-S^vw, TToAAst 7i (^ ttvXKh
'yijHSVTct 77A87», l(p u/<$fc$ lA-S^eTv gafTty Ag>^ 3 cTffir (i^ t Fo)}/, «v lA«Ay^7wv 70*7?

J^ c^ c^^MS 7« o'/;coi' 7»7« 7TI fAjiyi^^^ c/KQ^avig TTomow S^ 7? ;M}c/^/10?V<<X^ T^ ifjiYig- ^

p. «29. ^ ;£^ 70 dpyuejiov TV ^^D^ovv oy.etvoigy }(^ tv ^vcnov , (^ TrdvTzt J^ owj-voftcog ilTretv Ttt

'ZS^OTVTa Ofcetvotg i/uist' ctTi J\\ imvTtt ovTtt i/mct' i7re\ ^ffJ^ yracrtt ipy>v y\ KTioig Ijuisv

^Tn^ «V acp?jct)v, ilg v/ui^g /u^^^gyjoto, sk ac/);c^v g^ cwnSv

i^vTOjg dl y^ ii^v Ttt fjcY\

TOL ijut^ Q g/';e07wc JliJ^lig ^lg ijciplg' r Tvn J^aKvv/j^Lu (z^ t oi)tov tQtov Ji^av
ci)<^

a(p Sv Sj3^me^Tlofjia^ y J\^/S/jog n v/a^ 7^5 <^ dmx^ etiiioigj Trapi^v v/juv to t^ j^cf^f

7^ TJVAi/JUCOV X^r(^, ^O-iiTttiV Tl OVTtiV (t %liiTUlV ^ COg aei^^/JISV /J^ OUUTiig TZiT 7JkY\-^{

ctionem illam significans ,

qua illorum opera oderat improbis moribus praeditoruni.
< Ita spiritum quoque dicit. Verum de liis satis superque dictum sit.

Et Deus quidem cum excitasset in praedictis populum per proplietam ad ae-

opus satisque eum promptum
dificii , effecisset, cernebat tamen eum reputantem,
/ undenam sibi pauperi ex captivitate facultas foret digne templum exstruendi , et

congruum ornatum addendi, qualem antea habuerat in structuris ac vasis sanctis

et reliqiiis ; ideoque addit: " confidibe neque metuatis. ,, Haec inquit quomodo , , ,

futura sint, ne ambigatis. " Quia haec dicit Dominus omnipotens: adhuc ego cae-
lum concutio et terram ac mare et aridam: et commovebo omnes gentes: et venient
electa quaeque omnium gentium: implebo domum banc gloria dicit Dominus e\ ,

omnipotens: quia magna domus huius posterior prae priore dicit Do-
erit gloria. , ,

minus omnipotens: et ]ioc in ioco dabo pacem dicit Dominus omnipotens et pa- , ,

cem animae in adquisitionem omni aedificanti, ut temphim hoc exstruat. ,, De pe-

nuria necessariorum inquit, ne solliciti silis: ego enim cunctas paene commovens
,

gentes magno numero muUisquc' praeditas opibus ad vos venire permittara. Dicit
, ,

autem Gogi popuium, quo adveniente tunc maxime domus huius gloria inclare- ,

scet propter meam tutelam: nam illorum argentum et aurum, et quicquid ut sum- ,

malim dicam ii habent, meum est quoniam nihil in mundo meum non est, quia
,
,

creatura omnis opus meum est: quae ego ipsis erepla ad vos transferam, nuUam iis

iniuriam faciens qui non sua possidebant; sed mea iure meritoque meis conferens
ita ut gloriam meam in hoc templo per ea quae geram ostensurus sim ,
preces ve-<
 :

IN AGGAKUM CAP. 11. 279

vuay, a.}(^^^Tti; q tf) Sjof cf^uxjctjuiv t^ (^ TrDKifxiKlw g^TT-^eifiW '^7$ Traoj Jhiceiv /luU

/ovA (pouvi(S-cti ^ TTOve 'zzfe^ (^ oIkov tQtvv (pctvei(jiig c/K^ng- axE ^ tS g^-^/oi' f^ei^ovQ^
OVtQ^ ri 'Zt^Ti^V ^ 7? T^/J (losuej.0)- -i n KClJ TIVCOV In^V l^^UiTO' ^, t6 ou 7ik}^-&<l

/(jpyoK, dAAgL t(^ J^ujuAfA,^ ^ ifjL7re\ejLct TivXi/uuKYi G?tr vvlv \!Z^cu.q^eiv 'Tjj TrabXaui' m J^
TroLvmiv rri \fjivi Juvct(Jt,<l ^^Jb^caq ^z^^y^y^voTig cv zUlcjuYi Travr^ei ^Jio?^, oidtpulioi

n r -^v^cttg Sj^^ju^ovng Si^- tt) Trctjvwq ab7n\X?\g/)^aJ{ imXifMH^ }{^ Tikei^ cart 6k t %]q
rs-oAi/jUOiq 'Z??£pOTV7WV ?\gi,(pu^ ouLctysL^VTig' OL (Z^^oiroir.cjrtyrig ioLuimq-i iuTtoT^v "i^in

jSaXndivng t <^wuctfjuv tQ t vglov tQtvv n^JQicnt^jcKjtJu^ ^i ^ axg^a^ctf, u>g a,v r olttiiciv

ivwfi^etcjLv 'i^i-i '^ 'r'^ ov cwirJ' cnjujiovTuiv %Yiic&Y io^g n }(c^ d^^ynict^.
/^ioL Jy\ -TTctvTwv 'ijj '^&^aAMtp&Twv a.pitouIjTOi)g awmg 'Ztj^^i^^ct /Lop©^ Te. }(^ Trapop- p. i-2.%.

fJLY\crctg
^ ^
^
C/-.» y
To \py>v t^
3/ olnocfbiJLrig.,
/
(^ Jij
(v,
}(^ r
c *
hm,y(iK'icug ilikTne^a^ Ticina-ctgj
/ ly ' \\ 3
on
A.
ttoK-
f
'

A«$ IUtiiZ/i<n T^ iUTlOpia^ JttK^TYlttOT^g T THiAiJUtCdV, 0); CtV CtTmVTZt 'Zef^g Tg T OlitOaOfJLUJU

T va8 x^ ^sj^g Ti ctv i^T^av aJ^^vct i^nv t 7\9i7rti }(^X(S^g i-^v viyi/icjuTo <£ t c*' in-
^ig JiOp^cnv ojuTvlg 'Ztf^auysbyeiv Ci> olauip M/<^pTavoi •
Aiyf 'j nTwg. " T^ ri^ctJ) j^ v. u.

i^i}(y.cJ]i tS Ciia,Thi ftlcuog-, 'irciQ <^<Lripou ?^ ActpeiH, i^^uiro ?^@^ Kupia 'Ze^g ^ ky^alov
^ 'Zi>^<pnTLu Xiyjdv Ta,J\ Kiy\ Kup;o; imvro-K^rup' impca-ryxiov CJW tiping vo/m^v Kiycov \. 12.

loLV ?^/^Yi a,v-^^7r(^ Koict; oiytov cv rt^ aKpCD ly l/Li^Tjn aumi-i }(^ cl-^jitoli tv a.K^v r v. 13.

iju^^Tiii caml apT^ ri i'^n/L(^T<^ « ohn n IXcun ^ Tmvrog /S^^o/t^ptT©-' , e» ciyioL^rKJiroLi;

y^ oL-mKejL^cmv 01 Upeig., (^ ilTiov ouyi' x^ iiTnv "hy^cu'^' iOLv a-^iiroLf /u/e fjua.<r /^(^ v. h.

^^ 4^%^ "^^ TravTWV T^TZtfv, a juuav^criTOLj 'y

tC^ OLTrtKpi^cmv ol lipetg (^ iljiov .,
juuolv-

BriatroLf' '^ a,7nK^^ 'A^^^oT©-' ;^ gi:ny outw^ ?\ff.og ckt, ;f^ oy7r»5 to i-d^v@^ rkro v. 15.

stras ilHc cxciplens , vobisque aJversus hostes vires suppeditans , tales tantosf|ue qui
et omnem numerum exsuperant , et bellica peritia invicti sunt: quo fiet ut cunctis
maior appareat praesens ,
quam praeterita templi huius gloria: quia maius hoc vi-
tlebitur faclnus, quam prius ilhid sub Assyriis vel quibusdam ahis : propterea quod
non multitudine tantum sed vigore etlam atque peritia praesentes hostes priscis an-
tecellant. Quibus oranibus virtute mea mlrablliter superatia omnimoda pace vi-
, in

vetis, tranquilio animo propter cuiuslibet bostis depulsionera, pluriraisque manu-

biis inde reporlatis, quarum potiti facilem habebitis coplam pro vestro libito tem-
plum hoc exstruendi et in altum attollendi , ut decus suum habeat, propter eos qui
orandi et cultum exhibendi causa convenienL
Tam postquam praedictis omnibus satis eos adhortatus est , atque ad operam ae-
dificandi impuHt, promissiouibus etiam in spem erexit, fore ut raulta beatitate fruan-
tur facti hostibus superiores , et quod orania ad tempH aedificationem idonea habi-
turi affaliin sint. Ceterum recte iUos posthinc victuros putavit , et in reHquis cu-

raturos peccatorum suorura emendationera. Sic autem dicit. " Quarta et vigesiraa

mensis noni , anno secundo sub Dario , factus est serrao Doraini ad Aggaeura pro-
plietam dicens: baec dicltDominus omnipotens : interroga nunc sacerdotes legem,
dicens: si sumpserit liomo carnem sanctara in sunimitate vestimenti sui , et teti-

gerit summilas vestimenti eius panem aut rem coctara aut vinura aut oleura , aut
quemHbet cibura, nuni sanctificabitur? Responderuntque sacerdotes et dixerunt
nequaquam. Dixitque Aggaeus: si tetigerit animp poHutus de omnibus his, num
contaminabitur ? Responderuntque sacerdotes : contaminabitur. Responditque Ag-
gaeus, et dixit: sic populus iste , et sic gens haec coram me , dicit Dominus; et
 280 THEODOIU MOPSUESTENI

a/co^mov IjM-S, Aiyl icveji(^' (^ ovTwg TroivTct Toi 'epyx, ryj ^^v dunf' j(^ o$ la,v iyfia-yf

ojcei (l), jUictv^criTaJi. „ BiiMTetf jl^j ouuTiig Ihiy^v o)g r ayidj^v r k^TDiaiv -i (^ <?p

7\9i7rwv S^ Tp TYi tQ ^i8 -S^g^Tn/flt 'T^y^mithvmv A/u^Kceq n^ '2?>€P^'^5 l^pct^To/u^Hqj

p. 425. (^ OU /C^ T ^Ztf^CTTlJtOVTiB^ c/V«$5 VTriji OU ef^ '^lq lipiVCJl 'Ztf^TUytyUV T i^Ty\(7lV '^vtIu/
'ZEi^o47a^g TZtl' ^^t^^pyjTri -i
olt^ a/ c/>ceivoiq ov to Ta (gictZjit cv ai/iMKe\cL Troia^cti, yj /ui^

Tii 'Zff^crrizovTt^ cfiag' yJiLKhi<^ 3 ;fp^ t lg^TMff7V "^tto zvTiKcSv iTiDincnxTO , ivct fjuei^ovcdq

to T^ TTX cmivyi ra, aytct 7iky\\JufAAKy\iL{gL ctv^yKryi' Kiy^ %'i\wtj oti e\ ng %^iou; oiytov to
"^ibro dvcnctg ri tiv©^ ^z&^a-^po^g yiytcta-ju^ov cv jWgp</ tiv) iQ l/uigs.Tiov ifjujBaAyi t olyjiiov y

ina tStv J^ to olk^v iTkpa nvog oL-^iTOUf oiva yi iXaun y\ 'oth J^ vroTi 'rp (^q^tzSv , ol^
OLyOV iqUj TO (gmTO dj3^ T 7« CtiCpH T lJL(^Tlii OL^pttU , Cv OiTnp OLTnKetTO TO KOiOtg ; 01
j
oiKoKii^g 'i(poL(ntv ou fJLyi oiytov ylviTOUi to (siiiTO , oi>g inc aLVTOLpKjCdg l^vr©^ 7§ ctycoH t
i/ui^Tiii Sfg^ TO iyn/iiju^ov Kpictg oLyiov iTiq^cd ^^TZ^ (^ aLyoLcrfjigv 'jra.pi^v' iiTO, TrctKw
i^TOLj loLV Ji Tig JU^jUUOLtrjuSpOg l(p' "oTCp (HlTlOTi oi-^yiTOUI 'fp ^QlHTWVj /UUOUvi OL^ TTtLv-*

Tza$ ojJTa-i « «; o/ q g^aoav /tMajLveiV yif^nKiidTi

q ^ t»7Wj/ g/VefV 077, &)az7gp ro olk^v
T» l/uistTiov-i ov S/Jl to 'fh>cei /u8pov oiytov oLyct^etv cfuuuouToui to <zi:^(rty^\^ov •> /ua/juol-

0"/«^'©^ 3 aL%f'o/u8p(^ Tr^ %iovTr»v juucuvq TTOLVTtdg auTtL-, outw ^^ vojuu(^etv ^ ^/.{^5
25.426. awfo/j^iig 'Se^^^/g^oe, ^ 0(5 ^ T« 'Ztj^ahitovT©^ cn(^oL<rjm^TQ^ 7^ h^TiKoiv oyLdj^y-,

Jl «i^ OTTTO? TTOT^ 7Z<f b^C^ '^tf^OTIit^lVTt^V , OTi HX ^ OK^VCOV a,yiOU(rjU(}ig Vji(^g ttj^a/V, 6 3
tJ/ttfeT^p©^ "^0^05 jLH/Luaa-ju^©^ cov v^ejLv ^Zt^qii/BiTOL} %lg ayioig, iimp ouuu cuurrJv 'i^ci>

tS 'Zef^cryiiCOVTog iC^oc^o/u^oi cpcuvoiSi' odiv (^ 'Ztf^(pyiTV\g "^TrvKejiviTOL} a>g t d^n g/WK-^

Tog, 071 (9/87z> dyij(^To Trau^ v/uu^ yiyo/jcfpov isiv-y ot olv a,7uyi<m Tivog r i/uioi '^r^an-

sic orania opera manuum eorum : et quicumque appropinquaverit illuc , contamina-

bitur. ,, Vult illos reprehendere ,
qui sacra vasa , et reliqua divino cultui congrua
negligenter indifferenterque tangebant, et non cum conveniente pavore qua super :

re sacerdotes ipsos interrogari a propheta Deus iubet, in quorum arbitrio erat haec
vel negligenter vel cum debito metu tractare. Egregie vero interrogationem vilibus
in rebus facit ,ut adversus sacra vasa peccatum magis augeat. Ait igitur: quod si
quis sanctam carnem de victima aut quahbet oblatione in partem aliquam vesti-r ,

menti sui coniecerit; deinde huius vestis summitas aliud aliquid contigerit sive vi-

> num sive oleum, sive quamlibet aliam escam , num id inquam sanctum evadet pro-
pter summi vestimenti contactum, in quo caro reposita erat? lUi vero congruenter
responderunt, rem huiusmodi sanctam non fore ,
quatenus non sufficiebat vestis

summitas , in qua caro sancta inclusa essetcommunicando alteri escae sanctifica-

,

tionem. Mox denuo interrogat: si quis quomodocumque poUutus res huiusmodi at-
tigerit, num illas omnino contaminat? IIH' vero dixerunt, contaminat. Voluit au-
tem per haec dicere ,
quod vestimenti quidem summitas propter rem sanctam in-

clusam sanctificare proximum aliquid nequeat; sed quod liomo pollutus si quid eius-'

modi tangat ,
plane ilhid contaminet: ideoque credendum, quod si vos temere , et

sine debila religione vasa sacra , vel quicquid divino cuUui addiclum est , tetigeri-

tis , haud iliorum sanctitas Vos sanctificet, sed vita vestra inquinata contumeliam
rebus sanctis aspergat, siquidem illas absque debita reverentia contrectare videa-
mini. Quamobrem etiam propheta respondet, tamquam Deo loquente , hoc ipsum

(1) Ita graecus textus etiam vaticanus, cum arabico. Sed melius in hetraicp, syro atque lat. vult

gato dicuntur contaminari omnia-illic oblata.

 , .

IN AGGAEUM CAP. II. 281

Kovmg d,y4Cov' fo ^z!f^(ni>ceiv vjufjig ilJivoLi oti 7mg iyft^av 1^1 {}y('^'C(^ ^ W' Ag^w,
TO T^ Ijuioi 'Z!f^a7]yjovnxAV re ^ civctice\ju5pcav if^au^^i^cm ^ ej '2«^;^'£9oe ii^ cv aL/iu\e{a,

y^ HgL^(^^vrai tQto Trz^ioiti, ou juisvov ov^vog "^x^roPvetu^ ja^cPbig c/h. ^ a(p5i$, cWa y) (^ '

/LipMuiiTctj 'Zi^crcLchKHju^og (^ 'u^(r^?\9L'^'oju^og-, vm^ m lyj «7^5 a^wv >)-v(flt70 'Z&^-

njs<g^5, " '^EviXJiv 7^ Xn^juigiTatv dtmSv r ofi-^QjLvav oJ^wurtdTicrovTOLi "^ctu 'Zi^crafTrii Tro-

vmic^v cwizSv', ^ ijuucreiTi ov TwKcug ikiy^VTCtq. „ S.Y[y. /utJ.Ttdv aimSv :, "ivd ilTrri ux; im-
?\ff.^lictvov'To (nr^i\ovTig ov chovmg' vTiio ^ wv (pncny ivn^^^etTi m^z,ic7iv dTomg, op-

^QjLOi iU T§To Sf^vi^^ju^oi-i }(^ juf^ Tmovg Ta oLTVTra '^ caraJ^g '6^Ti?\9tJUUTig ^ tvi ^czpv-

TJiTj T^ 'Z(f^a^y>v6'Trt)V vjiuv ^t^Tn^Trfcof^^Ti f^fuov^ <t ttoKKc^ ^ 7ih!iOV iTrqJif r ^ss^
'iPJcT 'zj^^cpnTrJV'iMy^v ovk iJi^S^- iJh^i^cuviTi Q 'Z&^g ajuihg 'fki r TivKcug igwTctc, p. ta-

d)g oLV zcivLu oLTTacrt ^lg ilcnSai t^ ^ d^isai r )xto t Ki^ju^cov isfoaztyniv cvcfioodwaiv,

" Ka/ VWU diSi J^ ^

Tae KOLpe^ioLQ Vjuf^ "^770 T^ rjLtipCtg 'QLVTHg y^ \^OLVCjO 'Ze^ ». iS.

T d-ei^voLj Kidvv 'f)n Ai^rv c</ t&T vaoT KvejLH* Tivig riTi OTt cvi^a.KKiTi iig iCv^^iKlw itKoai

eraTO, ^ lyiviTO efif(gt. anitt KejLdyig' f(cf^ ilaiTropiViTO iig to '\smKlwiov c/^cwTKriarti Tnv- v. n.

rmovTct ju^y\Tag )(^ iylvovTo iiKoaiv i7w.TOL^oL vju(^g Cf d(po^ct (^ cv dvijLip^pdveJtct ^ T. I».

64/ ')(OLKff.<^yi TTUvnt ra. "i^yt '^ ^)^^^ vjj^' ;^ ovk imqii-^^oLTi 'tsf^g jLVi^ Kiy^ Kvet^
TTOWTVK^TtOO' TCL^OLTi cHl TW? KOLfefictg Vjui^ '^bTTO T^ rjjLi4p0t4 ^UTJI? ^ iTTiKetVOL^ "^^ -7« t. 19.

Ti^oLcf^ <t i'n(jLcf(S^ tQ CiictThs jA,lujog ^ *^X70 T^ fifjLi^cL^ v\g idijLnKioodJi voLOg Kvojia'

^&^ cv r KOLpeficug v/li^ ej gTj 'fhyvcoiQ^iicriToLj

yjjf

^ t^ aAo)* (^ e» stj ^ 0LfjL7nK(^^ }(^ ri y. 20.

OT;;t*i ;^ pooL jCj tol ^uKsf. t^ lAoio^ tu 00 (pi^VTZt KcLpyjov -, %to t^ hf^i^ot^ 'QtvTng ivKs-

ytiazo. „ UoLpoLdiai ttzlKiv t^ ve -CeJ^TE^v, 'oTi Tnp rtf/,'iK3iw T^ olttocfhi^rig tQ VCtH-, (t T

vvv c^cm Tno caTncf^^iv rp^civTo /zi%i to ipy>v, rl^nKv^ J^^^ouf v '^^^votwv <5%e ouuT^g

ab iis fieri quotiescumque res sanctas cultui meo addictas tetigerint. Quamobrem
scire debetis ,
quemlibet mihi propinquantem (
propinquare autem raihi illum dico
qui res meas mihive oblatas attingit ) si temere ac socorditer aut contemptira id
agat non raodo nuUura ex contactu capere eraolumentura -verum etiara inquinari
, ,

non damno propterea quod teraere res adeo sanctas contrecta-

slne sua culpa ac ,

verit. " Propter munera sua matutina dolebunt a facie iniquitatum suarum: et ode-

ratis arguentes in portis. ,, Munera dicit quae non recte agendo accipiebant. Propter

improbos actus vestros ,

quos diluculo consurgentes, omniraoda sedulitate exerce-
batis, in gravia mala incidistis, praesertim quia prophetarum reprehensionem aequo
animo non tulistis; indignatus his dum in portis consisterent , ut comraunem cun-
ctis ingredientibus et exeuntibus dictis suis suaderent eraendationera.
" Et iiunc ponite in cordibus vestris a die hac et supra , ante quam poneretur
lapis super lapidem in templo Domini ;
quinam fueritis ,
quando mittebatis in cy-
pselen viginti sata, et fiebant decera sata hordei: et ingrediebamini torcular ut hau-
riretis quinquaginta amphoras , et fiebant viginti. Percussi vos sterilitate , et aeris

corruptione , manuum vestrarura et non reversi estis ad

et grandine orania opera ;

me ,Dominus. Apponite nunc corda vestra a die ista et supra, a quarta et

dicit

vigesima noni mensis et a die qua fundaraenta iacta sunt terapli Domini. Ponite
,

in cordibus vestris , utrum adhuc cognoscetur super areara , et num adhuc viti et

ficui et malogranato , et arboribus oleae, quae fructura negant, ex hac die bene-
dicara. ,, Comparatione quo templi aedificationem ne-
instituta superioris temporis,

gligebant, et praesentis quo urgere opus coeperant, ostendere voluit rerum quae
36
 282 TIIEODORI MOPSUESTEXr

rlw Sj^-C^o^gf^v

i(^vi<pia-ctv i7ret<J)i tyi

y^ cv 0(ryi ^
t vaS 'ZD^ai^v
ol fJUiT^woTic,

o}KOcfb[>i^
a,(poQjLct ')*^v€,crav, oawv 3 dy».Bwv cv Tnipa,
'Zef^dv/Mctv i%ov itoKKljuj' avctKQylart^
p. 428. owu <pM(xr Tzi 7* hf^ipctg dvcoTi^, oTi sTm 7^ olxocPbf^yig l(pgpvTi<^gTe tQ va«, c* oloig «tj,

OTi caw^iyivi /^ J)>ciy/^ja iKova, jcdpTwv iiKocn aztTCOv ^^TJvJicfbvctj, ju^yt^ q cJ^iJ^icfhTT}

Ji^ c/K T G^ KcipTrliq cf)ii(p^apdctj- (^ fjt^fjju jt) ^ afjt,7nKii KctpTrH owAKiyiTi 'zs^g Tnv-
irnZOVTU /uJ^riTt^V, cipKSVTU (PO^V, (^ MP7*i C/KOfM^i^ ilKOai S^ TV HjiKi\VCt CiJ^HO^V&Ctf
Trif d.ieA' K^yoo /u^ iTniyA^v vjuiv TfKnyLg d^poe^ct? tb (^ dvijiisxpdtejia^ > ifj cA)
^ ;^-
?\Stl!^)f TmVTCtg vjuj^ vi<pa,viazt g^ TJovag' i/t^iTi q a;^/*x£f$ (^ 'zi^g iKetva,- bMo. 'ScVTst

/uSjj ^Zt^ iviy (pvaiv oiyctKd^^iauSi q W c^etvoig ola. Tno v/uuv "i^ r^ h/uuioa^ OKetvng

'Zet^a-yi^viv cv ViTnp 'Zt%^ T olKOe^fJbfAi i cmHcfbLoztTi tQ vdH' iupy\aiTi ^

8TE T T^ aKco-
V'©^ KOpTWVj 8TE T 'i?^'' efivJjiCOV^ <®^^3^'(7^ T T0T6 S^^dyc&iJirtf/ Jwua/t^OV "^J^^pTB^pV
/-(^^ ;pD t;ya<v «cTe}? c^ cwWk icf^iJhTV KctpTfog' c^ot? q 'Zj^i t vctov r l./tcpv,
iauncfbLauTi
TTziVTa, ivKgyictg TiKme^cruj^ Ttt ^sj^aovTa vfjuv-t ct^^vov i^v lyizinazt t KopTmv r "^cro-
j\giLuaJV ilvx THTmg ajLiT8g imKiV ^zo^^^i'^ /u^(B^ (t cfjiyiipctg <tt%i to gpjpv r^ /uJi/v\fjt,Yi t
TTaKcuc^v lu T^ ^ss^^ai t L/^e^v, <^ t Tnvietv aft^pi^aKKQvTctg «t» t omW, ^s^^^-
dztpp'ju><^ TJuKiv (^ (pnaiv Stw?.
p.m. « Ktt/ g;^gTO ?\dyog Kvejta 6k JdjVepa 'Zffes^ ^A^yfauov (^ 'Zt^^t^Yirtw -i
cv Tri Ti^aJi
V. 2i. H^ ii)(jLcf) tS f/,Luog, Kiycav iiTrov 'Z&eS'^ 'Loes^(^^^^ (§) '^ lctKstdiiiK 6k (pvKng 'lac/k,
V. 23. Kiycav iTi aTra^ iycD oiico t spctvov t^ r yfw ju r ^K^osctf' (^ t ^«g^tv j^ /^^spg-vj/^

^epy^i ^ctaiKicdv-y }tj Q^oT^^piuaw Jtjutjfijuuv jBctaiKicog i-^vo^v ,

n^ ^(^f^i^i-^co ap/t^^Ta,

T^ avct^ctToug' ^^ )(^^(3riaovTCtJj 'iTnffOi y^ livct^ctTctj cuWx, g^5D/ cv popu(patci ^z^g

ipsls obvenerant differentiam : et in quanta neglectus tempore versati fuissent ste-

rilitate > et quanta bona experti postquam exstruendo templo multam contulissent
sedulitatem. Ergo, inquit, reputate superiora tempora, cum nondum aedificandi tem-

pli curam susceperatls , in quibusnam rerum adiunctis versaremlni, cum nimirum

manipulos colligebatis viglnti satorum fructui suppeditando idonea, vix autem ex-
tabant decem propter frugum corruptelam. Et quidem etlam vitis fructum tantum
colligebatls quantum ampboris quinquaginta implendis satis erat; attamen vix vl-

ginti efficlebatis, quia et hic ab aere exustus fuerat. Sane ego vobis immisi steri-

lltatis aerisque pestilentis plagas ,

quin etiam grandlne vestros omnes labores per-
didi: vos autem post illa quoque contumaciam vestram retlnuistis. Sed ea , Inquit,
praeterlti temporis sunt. Nunc vero conslderate ,
quaenam vobls ex Illa dle evene-
rint, qua ad templi aedificationem coepistis incumbere: comperietisenim, neque
areae fructum, neque arborum, comparandum cum superlore: ex hls enim antea
nuUus vobls proventus extabat postquam vero templi mei curam geritls omnia ve-
: ,

stra benedlctlonibus meis cumulans uberem vobls effeci frugum usum. lam post- ,

quam ita eos coborlatus fuerat, atque ad opus excitaverat veterum rerum memo-
ria , et posteriorum adlectione ,
propter suam adhuc amblgentes penuriam , rursus
anlmos eis addit dlcens.
" Et factum est verbum Domini secundo ad Aggaeum propbetam quarta et

vigesima mensls, dlcens: loquere ad Zorobabelem Salathlells filium de tribu ludae,

dicens: adhuc ego semel commoveo caelum et terram ac mare et aridam. Et sub-
vertam thronos regum , et perdam fortitudinem regis gentium subvertamque , cur-

rus et ascensores: et descendent equi et ascensores eorum, unusquisque cum gladlo

 IN AGGAEUAi CAP. II. 283

d«/eA(pov £07?/! 55 To. auTa. "^7$ 'Ztf^Ti^ig Kiyi' tQio yb Ai?^! td, j^ i^^uiro ?\Qyog kv-

ejLOu c/K cf^<£>T^pH 'zs^g ^AyfouQV kolJ %i yi (pcuviTetf cv ^lg dvcoTi^ig 7roK?\ff,)i,ig "^broitP^-

Ay-vjiv TB ^ittv ch^a./u^Qg o 'ZD^tpyjvig i^ x^ ^urlw Sfg^Ki^^^eig tz^ ?^oS' '<^au totd (^y\a\v

OK J^,^vifiii, 07J T7Z <2%i T Tclr)' vuju TTaAtv ouLtTog iTrwyfiAXiTobf, hoL fjcyi Sj^ To juiyt-^og
oiTn^ai TZif Xi^j^J^Ct), ffA'aLfjt,(p\fio7^v q *i^(n r yva)fx,lw-y c^ tQ fM\ /novov aTTU^ cka (^

cfiuTi^y iTTuyfeiKgic^cif tu kuTtt (^ b^ov' iJyn y6 aum -i

(Pmotx, 077 /<pvov«pki (n)ose\a-ou;

a,7icu>Tit i(y^<^Q(^ltJu ipyctTOfji.auf 7n)\Xav ^oLmXiCdv -^^votg /SocaiKticolg >LO(rfiov/>^cov^ rtw

<^wuoLjuuv n Tma-OA) cwrtSv a^^avit^ctiv , -/tj ^(^'^^i^^cov tol ocp/ufstTa aitu (gig i7ravoc^i€r\fU)cnv

oJUTVig' cog^ iig c^wAet^ cuuTHg avftTnaovrcLgj Tiig n 'tTnirsg }tj G^ir 'fhl^iCyjitorctg ry) ''itt- p.-43o.

Tmv^ '6my\Ku)v '^i^ a-(pa,yictg , (^ tioAuuu "^Tror^i^Q^lwouf t (povov, oivcupHju^'coy cuumv vtt

ciMMAft)v 'oTTip 5v ipytoDftoLf, w^e c/^A9v' c^ aTravTwv '^i^, oti 8 7^ v/u^Tipctg S^ ^^^5
gtf JPV y\ '^OTHI T TTOKifJLH <t V v'l)W , "^JZSO Q T^ JilVCtfMCdg ^imOTiTiKiqoi^ TO 7IUV T^ if^yjg.
" 'Ev rri y\iuuipa, cxeivyi, Kiyi KVQjLfB^ TrcwTVKPpLTZ^ip , Kyj-^ft^oLf cr? Zo^/Sa^eA (^ t »-24.

2a;\5t3j»A T J^H/^gv fJLhs, Kiy^ KV^iog' ^ dnaoft^oLf oi cdg a-^ppayiJh.' cAoti o? w^gTJcrat, Ag>^
KvejL^^ 7rcuvTCKe^Ttop. ,, ToTg /« (pncHv , « Zogp/3ct^gA , T^ otJt^ictg d,^icoa-ctg y\y^ju^ov t5
la-ecf-y\KtTiKH Kg^H, ttclvtwv Ke^-mavuf '^i^^^aKdjaazi)' oi}<pi. cJ^ duTtSv JiiKgv 'j^i(Q-oLf '^/ "ip-

yav, OTi '^y\(pcf) rrj ifjLVi ^aaihivg n Y\py\axtf /BiCcuicog, yjjf oipiazetce. rri ifMvi iig tIw ai^iav

'Zt^tu^ieJ-oztf '^vrlcu' TTctvTvg avuuivrog ctv pocef^tcog on J^vvyi^lcZauf <rb {ctvTtt nJhfjLcSg o]oy

n LZ, ei fJL^ Y^ 'yv^^fjLlw ifJLluj to ^OLcnKiveiv i^v^ ifJLVi rvi p07rYi y^ rlis (gartvrlw }(^r~

i^ufes^-^co viKlw' i-ziretJii yuLo w o-(p^;^$ 'fkiTi^jLSpn a,a-(poLAetctv Tivd %lg ifjL^a,K?^ju8poig

Tra^i^^v JhKei , t^to Xiyi tv dvaofyLCLf crt oog «r^pg^jJJ^z , av77 7» chi^rco cn OLa-^ctXetaj» (^

Q)iQ,aj.cd(j%v ovTct 7rcu/Tvg tQ P^«, ciri ^rtircoy r^ ri^yifL^vict Tvy^yoYr(^ rri a-^, l^retJh

adversus fratrem suum. ,, Similia prioribus dicit; talia quippe sunt verba: et fa-

ctum est verbum Domini secundo ad Aggaeum. Atqui in superioribus apparet saepe
divinam revelationem accepisse prophetam, et secundum illam populo locutum. Sed
nunc ait " secundo ,, quia res Gogi denuo denunciat, ut qui propter illarum ma-
gnitudincm discredebant, sententiam firmam susciperent, quoniam haud semel tan-
tummodo, verum etiam secundo, denunciabat eas Deus. Dicit enim ei: en ego pro-
pemodum omnia concutiens , subversionem patrabo multorum regum thronis rega-
libus praeditorum , omnem illorum potentiam destruens , currus cum ascensori-
et

bus suis subvertens; ila ut invicem impingentes tum equi tum equorum ascenso-
res mului occisores fiant, muhamque caedem efficiant
, alter aherum interimentes.
Quod quidem ego agam ut palam omnibus fiat haud , , manuum vestrarum opus
hanc esse beiU conversionem atque victoriam, sed potentiae meae viribus omnia
esse confeQta.
*' Dominus omnipotens assumam te Zorobabelem Salathielis
Die illa , dicit ,

filium, servum meum

dicit Dominus: et ponam te tamquam signaculum; quia te
,

elegi, dicit Dominus omnipotens. ,, Tunc vero te ait, o Zorobabel, meo dignans ,

auxiho ducem populi israhelitici cunctis dominari faciam: ita ut ex ipsis operibus ,

exploratum fiat, te suffragio meo regem stabilem electum, meoque beneplacito ad

hanc adsumptum dignitatem; ut nemo non facile intelhgat, te nuUatenus talia po-
tuisse patrare facinora nisi voluntate mea i*ex factus ope pariter mea victoriam
, ,

lantam retulisses. Nam sicut signaculum impositum tutelam quandam suppositae rei
conferre videtur, ideo dicit ponam te tamquam signaculum, id est ostendam te esse
 ,

28i THEODORI MOPSUESTENI

loh. VI. 27. 4«<P^ '2?'€P5 '^'^ yipyfcrtif Tri ijjJ^' ourcog (^ ci/ %^iq iuayfiXioig Aeyl' * ThTVv yb 6 Tnnria
ifr^^^ytoiv o d^og, dvTi r tStov (iiQcucaq dyne^et^i 'Z&^i^gvov ajRim av^^Troig r fjufyi^

•I, cor. IX. 2. ^v dyidav' (^ 6 fxct}(gi,piog q UdvXog' * w ^ cr^pctytg ^ \fmg "^iTOgoAw^ UfA,etg 1?«, avn
p. 431.
^i^cuHTi ^i T ^"STiogohlw VfA.etg 01 7n7n5"rf6;corg§* (^ ojjtov owu Zotivy ;(ptv^u3a Agjx/,

TO ^aoftof o? u)g <r(pg^7Jc/)z , a.vn t /SiCcuctt/ ""STivehi^ct) r (^ctcTiAeiciv r a-lw iTr el(r(pctXei

aTmVTcav T olitAicov -, dpicmetct fZir^^iCXinju^luj tyi ifxvi' ilKOTCog q oLTrojv^^vii kcivyi 'Zir^g

Ti T Zo^l^CtCiA (t T 'IyKTHV Sj^^Ai^jL^Oq, CV^V^ '22^5 T ZooofioiQiX jUU^VOV iTTOir^CrOLTO

EPMHNEIA ZAXAPIOY TOY DPO^HTOY.

ILc .cL-ra ^ cuuTov f(ctf^v 'Ayfcuci> 'Zif^^piiTyi J^A©^ ^^ o nisf-it^ej^^ 'Zi^^ptiTiucov

Zaw^QjLou;' cv iT<l yi> ^djnk^td AapeJoy, ^c^t-Sw? «^ ^

oyiiis /ms/L^eiv t^ 'S^/a^ ^ct^prig,

OiceivQ^ v& Ky "^TTD^fptAy-vf/v -Si/om/ a,p^oL^ouf Aiyl t^ 'Zif^^ptfTeictg, ^ pii' k^ g^ 6yi{p/Ǥ,

cog /ui^ T iTRivoclhv T l(r^nAniKH /\stH "^^to t^ Ba^yAcefv©^ ilg t ^laJ^cuav iyra^a^iVT©^
afi^poik^vg 'Zef^J^Xcog (pouvi^aui TroiH/u^ag t (St^th Uigazov n t 'Zo^(pY\Teta^. Kvoa ^
(t Mwc/^v Ky ^t/TDV l2a,aiMv(rctVT(B^ iTrcLViX^eiv ilg t oIk^clv '6^n^i-\omT^ ^9<^^ oLVi-
p. 432. AmAuO^v ju^ TjKyi-dQ^ ilg t? t 'lipHcrct\t}fjL ^ t ^laJ^cuav hk oA/jpv yiyaju^n iQ Zo^-
^ctQiK , 0? (^ G^ di/U^Mag :(^Ti(Boi?\3V70 t vaS ^ 70 ^aiasripiov OLVYiyipav ov cww^' a>g

Q 70 gp^V d^lu/OLf ^Zlf^g TliPCtg OKCOXViTO, VVZ /U^ SJ3, T T CVO^XOVUJTUV aJJToig J^gL'
Ktctv, av^g Q t^ T oumSv dfceivcov pct^fMav, 'Aj/faTi^ ^«5^ 6 fj(^n^tf-og 'Zi^^piiTyK j^

tutelam totiusque populi firmamentum, qui talia ducatu tuo consecutus est, qui meo
suffragio ad id officii electus es. Sic etiam in evangeliis dicitur: hunc enim pater
signavit Deus id est hunc firmiter praebuit Deus datorem cunctis hominibus ma-
,

ximorum bonorum. Tum et beatus Paulus: signaculum apostolatus nostri vos estis,
id est firmatis mihi apostolatum vos qui credidistis. Eodem itaque modo heic etiam
dicit: ponam te ut signaculura, id est stabile ostendam regnum tuum, quod ob tuo-
rum omnium tutelam , voluntate mea constitutum fuit. lam quum ubique commu-
niter Zorobabelem simul et lesum allocutus sit , merito nunc Zorobabelem solum
alloquitur, quandoquidem belli ducatus regi praecipue conveniebat.

COMMENTARIUS IN ZAGHARIAM PROPHETAM.

I^ub idem tempus quo beatus Aggaeus in prophetis versabatur beqtum etiam
,
,

Zachariam vaticinium suum cecinisse compertum est. Namque anno Darii secun-
do , ut ex ipsis cognoscere licet divinis litteris , aiebat ille se post acceptam revela-

tionem initium facere prophetandi; et nunc iste similiter. Quare post reditum isra-

helitici populi, qui Babylone in ludaeam se recepit, prorsus constat utrumque pro-

phetiam edere. Quum enim Cyrus qui primus Persis simul et Medis imperitavit, ,

reverti in patriam ludaeis concessisset, non exigua vis populi in urbem Hierusalem
atque in ludaeam regressa est , duce Zorobabele. Atque hi reduces fuudamenta
tempU iecerunt, in eoque altare excitaverunt. Sed enira postquam opus impediri
coeptum est ,
partim molestorum hostium malitia partim ipsa ludaeorum desidia
,
 IN ZACHARIAM. 285

TOA iKiyhn; lii "ipya-) ol<^ <wv Ct%i jiSp d^ iclvtoSv Iwuachi^Qv o/xag, OTnjoq olv avnig
tuYi TDioiiV /t^.ovov, cU^ct <t ju^ TiDWviq ipytl^oiVTO T^ tusffiTreict^y tQ 3 o'/>ca ^^-m^gAsuA»
7» ^i«, cA)iyafl2v ATrcwrcu; ^ 7C \^y)V -i
wq ouuih chiKvucnv ii to 'Zif^^pTnia j3iCxog.

Zct-^^e^ctg 3 6 /ui^K^e^^ ^ "^^'Au-vJ^v ^W <^ tti^TOS 6/<p/a)$ (iiQcuol /u^ r o*-

>c«ia/$ zo^Ymcnai r iTiuvoJhv 7« Asf^* TnrSTot/ q to x^ t 'lgp«c7a.A»i/^ S^ t^ olxAictg ioi-

^OLf TRlAlV iUTSfimicLg •, ^CLOlXiOig Ti Cv OUJTVl T V^ dllCtV ^^M/^8 -^ri^poV , }Cj T^ C««-
^y hi^iod/uS^Hj J^nmvTog Ti to ;(5it' ai^x/a) ;{pi/ t5^/u(siL^'JtZTog oLiRivmv iig Gm- K^ t^
^MoZicov TiDXi/uiQig' T^ lie^Tulng i^ triAiv ju^ t^ TmKcuaig (pa/c/JbOTHr©^ (^ ohei^ov "^-
?\gL^oua7]g xJ)(r/uisv' cog av «Jj^ t^tov ;fpj^ c^ aviXY\Xu^Tctg r\J)/) TnicretiV ^iQauav ojuTolg p. ^.i^,

\<jn/t^luj hyet(Q-aj r ^W Toymv o^tK/yfoiVr, ^5%« w$ gi>£0$ ^^' ofTb^s ;f$t/ iTrctviKnXudiTCLg

aLfJL(^'i(io7\9v "iTi T yvwfJLlw «;;^v, ei /u^scnv (Bi^cucog, gm <^ t ^^^W/td^v/i^ (^a^u-mvx. r^

cfci^^A&Jffio^, it^ 8x <*v TTOTg ^KTrKTOJV ^jzsD/ujiveiv-i iiTi t(^ ^ TO '^ iTravoJ^a 'Ss^Jh-
^OV ^ Jij >Cj iTieptg T <f^ T^ 0,1^/1^^.0) 01 Ctg OVTZaV £77 J/lef)z^etiV ilg T 'lHeJ^aiaP iTTOMi-

XdjCO/UUeVag' </^ /m^XigOL ^ ^5^5 aVgA-^Soi t£ ^i&aln T^ iTraVoJ^H TnSJg iyViTV (^CUViTOUJ

Jl mK^^g ;^ ^fJ^oes^ "^J^^^At/^^S ^KiTmv S>v i}(gL^g t ehuja/LUV cJ^nyetTOi'

Tivag ^

'^''
ulwui ^9 '^^ (^ '^^ ^ «(poc/bv, t!w t6 avizoKeioLv aim^v im/u^vlw imvTiKctig' (^
07J -©^^Jo^ft;? ^ 'nP^ Traartv av^Qop-jnvltv iKmJh Ke^iY\<Tii(j%v amuv 'lnJ^cuoi tJzto tj^'

Zo£p/3a^gA /3cfca7Ad6o/-t^Oi rg (^ gpaiyjyiiju^or ^//vhtolj k^ t^ /mt c^etvo 'Zi^cTiaD- ^'^

/uukvodv ojj-mg XuTT^e^v ^, a K^ Guir 7^-^ Mct;c;^/3cwa)v ojuTOtg l^^iTO ^ovag tJzto t cJ^-

cfb^v T^ /m^wiJhvimg (ioLaiXeia^.

Sau/L(Ji{^etv Q ou ^zi^avxjiY-, et Tiva. ^ yiy>voTa, riJh, eag iaojLSfioL J^i "^^(^tAu^s^^S

tunc beatus Aggaeus proplieta divina instinctus revelalione segnitiem illorum obiur-
gabat , eorumdem imputabat qui privatos quidem
atque operis neglectum vecordiae ,

lares non solum sedulo exstruebant, verum orani quoque elegantia exornabant; Dei
vero babitaculum negligebant: et sic omnes ut instarent operi perurgebat; quam
rem ipse propbetae Hber demonstrat.
lam et beatus Zacbarias , divina accepta revelatione , suis pariter praedictioni-

bus confirmat populi reditum ; fidemque insuper facit , fore ut rursus urbs Hieru-
salem proprium decus recuperet, rege ibi divina sententia electo, caelestique gratia
instructo, ita ut eturbem gubernet, et exterorum bostium bellis resistat: denique
ait sacerdotium denuo cum vetere bUaritate dignitatem suam reeepturum. Atque

ita reducibus quoque firmam fore in patria stationem suadebat: namque adbuc du-

bitare eos verisimile erat utrum domi essent mansuri nec ne sive propter acer-
, ,

bam captivitatem quam numquam se perpessuros putavissent , sive propter ipsius

reditus mirum prodigium. Denique etiam reliquos, qui adbuc in captivitate versa-
bantur, redituros in ludaeam spondebat; quae res in primis stabile fore postlimi-

uum, his qui iam redierant, testimonii loco erat. Videtur autem complures diver-
sasque revelationes vidisse ,
quarum singillatim vim enarrat. Significat etiam belli-
cam Gogi incurslonem , eiusque futuram internecionem; quippe cuius vires ludaei
praeter omnem spem debellaturi erant, rege Zorobabele ac duce. Mala quoque his

superventura memorat ,
quae Maccabaeorum aetate a macedonici imperii succes-
soribus contigerunt.
Neque est mirandum siqua iam praeterita , tamen instar rei futurae , in reve-
 286 TnEODORI MOPSUESTENI

<Aj/\9i' a)g OTSLV MyYi, oti nasctpet ka^olizl Sj^fmo^maztvvx. t 'l<r^«A ueh tJwJ^i^oiu^cL'
^Dw '^h iV<h\?^V t 071 8X *i<J2^Ct] V,/i(JiKMV-i ^ lyiy>vi' « /fcWV ^^ T koSVQjLOV (^ Bct-
'

p. 434. QvXoaviov <t Mv\Jhv Ttj Yliqa-Iw ayifxalvi Sf^ ^yj TiosoL^v Jt/i^TUV •, d>g o Cificov ^ouKirauf

?\hyOgy 'ZD^ch^QV /UUiV OTI (^ ^koSVQjLOl Ttj BCL^VXCOVIOI chef^K^OZtV tjJh eJ^lKCt^ K^ T }(^^V
OKCtvov. Myicfhtg q Kup(^ }(g(,-^etAi- /LH^d" ov liTCLprog y^^vi Act^eT©^* 'Ss^ Yli^cruv
^
hJ\ yiy^vi 7J p^AgTTov ^iq ^lcr^nXlrcug' ihvctvTiov jnkv hv iv vzsh t^ (BctaiAetctg iTm^v
'
CK^vng, (ZD^Ti^v /ukv ajJT^g Kvpn tS 'Zsr^Th jBoLoiXivcmvrog a,(^ivrog ^ aAy^fJi^XoixJXctg y

'
,
iuui.r oxeivo q ActpaH %lg /\gi7psig t 'IhJ^cucov tQ OLViX^eiv ilg 7a omeTa ^ti^^s.Xovrog r
ou^etctv e» q i^jj m^ 775 /3«A9iT0 cmfjLcuYi^Srct} vx. Tiosapct xa^to, }(stK^g S^T^^eiitoTct.

C^ 'l(rgpiwA<ra^ ^ 7« 7^ cti-^i/uistXcacncu; ^poD, ^zi^J\i?\9v oti ^Kei^vct Tii^cu; giA«(p^-

cHw' eo/x«v 'Z&^(^v\TV\g.'r^ %iiiTtt)V ^ tQto /ujvviji(j>vivety -, cog ctv <^ '^ ^'ictg ^eJ-Tog Sfg^

tQtv vuv oUntS tQto J^etKVViicmg ^ iV g« t^ ."^TTis^cpt Au-xj.gdtfS 7^ '&B/a^ a>t»T05 tb ^i^cuctv i-^^vi

^ yiy>vora)V t th^v, j(^ G^ aLKiiOVrctg q oLKeA^odg TnTret^ojf JicOrWj^, 077 /m5^^ /u^
v\ 'T^ MKvTP^itOTUV auThg TifjucaQ/oL- /u^i q (t ajJTDig ^i^tua. Ttt 7^ cfbd^icmg iuipy^crici^'

iimroJi Q ^Dtw «/twv «% oLT^cdg^, oiAX' Ivol fjLvj'f)n t^ k^ /wipo^ ipf^lcueictg o^vng tivol

fjLtwvo/uSpct-, d>g oLV ioh/u^OL-i a, yi^viv vjJh^ ^uv/^^co/u^ ^iiOQ^f^ ((^ th vi %v\-

f. 436. fj^gLTog T M^DP/uSpn' Tct /u^ J^ T^ ^jzsm^dicog cv TVTOig' iii^ /um^og q 'Sf^d^KTiov T^tirov ^

j(gLda>g oiv V) diiou ^6ig cAc/S.

KEO. A'.

V. I. « 'Ev T&r oyJbco ijlIwI 'iTVvg ^djTzpH ^Qh Actflej«3 i^^iro ?&yog KVQjLa 'Zif^g Zol'^-
ejLctif (^ T BcLpa,^iij ijov ^EcJ^ef^, T 'Z&^^nrluj , Xiyav. 55 Tov /u^ ^ovov icf)iAcocriv c*

latione ostenduntur: veluti cum quatuor cornua, quae Isralielem disperserant , con*

fracta vidit propheta:namque hoc non futurum, sed iam peracta fuerat. Sive enim
Assyrios, Babj^lonios, Medos Persasque his quatuor cornibus innuit, ut nonnul-
,

lorum opinio fert, satis constat Assyrios ac Babylonios ante id tempus poenas luisse.
Medos item imperio a Cyro spoliatos scimus : post quem reliquus est quartus Da-
rius. Porro a Persis nihil molestum Israhelitis accidit; immo omnia secus ab isto-

rum regno experli sunt; Cyro primum imperii auctore captivitatem solvente; dein-
de Dario ludaeis reliquis ut in patriam redirent largiente. Quod si quis aliud quid

his quatuor cornibus ,

quae Israhelitis captivitatis tempore nocuerunt, significari

arbitratur , constat id quoque iam tum finem fecisse. Sed enim videtur propheta
idcirco horum meminisse (
divina scilicet gratia ob id ipsum haec eadem ei demon-
strante ) ut a caelesti revelatione certum ipse rerum peractarum testimonium acci-
peret; suosque auditores eorum poena,
omnino certiores faceret de decreta inimicis

et de beneficii impetrati constantia. Atque haec ego non temere praefatus sum,

sed ut dum in cursu interpretationis quaedam forte ceu futura occurrent, quae
iam evenerant, ne miremur, neque de rei, quae dicitur oblata specie ambigamus. ,

De prophetiae argumento hactenus. Superest ut res singulas, prout divina gratia

concesserit ,
persequamur.

CAP. I.

" Octavo mense anni secundi, imperante Dario , factus est sermo Domini ad
•Gr^M«r»,
;^achariam Barachiae , filii * Eddonis, prophetam. ,, His verbis tempus significat,
 ^

IX ZACnARIAM CAP. I. 287

TkTVK; ;^-3"' ov r\^icad7i n^ "^scTZJ^At^gci)? t^ d^tcig' tivol cfl otTn^ OKiXiu^n 'zs^^g t /\silov
elTrav, l^rig iimyi. " ^Ci^y^n Kvpiog 'Qh d^ TraTi^ctg vju^ h^ylw /u/iyix!w. „ YI^itjdv v. 2.

7&r }(p^pd TV 'Ztr^oi/Uiov Imiiraziro 'ZD^(priV]g' iTraJ)^ y> vict^v ^ ivctv?\gv t t^ ctl^-

/j[$i,\ct)aictg )[g.Kccv ii^v t /uu/nf^lu/ , ctp-n tb uuTyjg aTraAAe^^Tig © ilg to olKact WaviX-
•^•«V J^wuYidiv-ng , ilyUJTuq 'Z!^ TrctvTvg T^ya /^ avfxcpo^g ajuThg \:z^/mfAMy\mti r^ oioTicag

yi^r\/uSpr\g' oog oiv rri /UMr^fJiVi 'tyj yi^voTUv i^v?\giTioivro ilg nre\^aLV t ojjtuv ii^Agc^luJaji

nuKiv' '/96 ^ct^, (pMcnv, ooy^tQiig r\Aiiclu/ ^lg Tra^oiai %lg V/ueT^^ig iTnjyay^v TifjLCdejLOJi/

o'lct>v n ojUTisg ^t ai7rei^'iouj cv Tnipa. }(_y.Ti<p\att ;(^}cc^v, ii(p^oov /^ 7^ y^g 7* oljtiictg,

a,Tvayi.yjDV Ji oAy^fJist-Kcjmijg i\g yleZ OMi^oZictv, !w isTm 'W^tzq^v nJhv. " Ka/ l^eT? 'o&ig?; . 3,

aWKg-, Ttteh Xiy{ KVpiOg TTCJUiTOK^TWa- ^gpg-v^CtTS 'Z«^$ /AJi-y Aiyi KVej-Og T cft/VOLjUeCOY'

<^ lfhqioi,Or\ovf/,ttf "oij^g v/^g., Myi kvoi©^ 'j^ J^wuct/u^odV' rCj jm-m ytvnBi >(gLdwg ol ttu- v. 4.

Tioig v/u^t olg ctiiy^?\guju ounolg ol ^z&^^pnraJi ol if/^^zD^Siv KiyjVTig-, tv.J^ Aiyl Kv^iog p, 436,

TTCWTDK^Taip ^ "^^^pg-vlotTB c^ ^^TTV '^^ Ocf^V V/U^ T 7I0VY\^V -, T^ "^PTO T '^Tr\J (^J /U(gLTtidV
•j/L^ 'T^ 7njvY\^v' (^ Hx, r\KH(rctV:> ^y, As^ Kv^iog ttolv-
>(^ 0'j 'u^ai^ov iQ ilauKHartf

Tcx^rojp. j, 'AAA5t vuXJ y.WL) 'ijmgkvTig t^ /uif^rioiaig Tr^ TRni^v t o/Wwv, '^^g /uuk
'^JtTO/S Ag-vjztT? 5 X^ 'ZD^g TCJC TTO^ ifJlM Xiyz/U^OL V/UUV t(^ OVfJi^HXdjO/LS^OL TiQc/U^OV i^Tf

TX) 0|tt/t(pj, d)g oiv (^ OJUTvg iHpoooiv vjuuv f(^ <Jl '6^/UAKeiobi; «^v to h^%^ u/^s i?Qifduj'

<pv?\£t^ct<^ Q Tma-ctv /ULifJur\aiv t 'ZiJ^g G^ TmT^pctc Gffir v/A^Ti^ig' o'i iioKXtw ^ av^^lw
•s^^flt "^ 'Zi^:pr\TZtfv t zs^pTi^ov '^oju^cov ovfJL^iiiKlw <h^cL/uS^oi }(^ 'Sj^^^iviaiv t co^
<^ {(^KioLq ^iTroTlwajj T^ o/%eW, }(^ HAocfbLva^ rlw V7np Tp ^(gLitoog "mfsr^y/Lopoiv ajuToli

Tjfj.cosjLctv ^ 8TE 'Zj^cTg^v «7? Kgy>v TivoL TToia^ocj or/i cfichtaxovTwv I^hKqvio.
" O/ Tmi^pig v/u^ ttS im; ^ o/ 'ZD^^prira^ fJLY\ ilg (^ otlcbvot ^^Tovrocf^ Tikluj (ffftr T. B.

y^yiug fjLH i(^ TOL v'o/uu/b(^ fJLn efi^(Bi, oazt iyu> CfiiKKdf^oLi cv TTVtv/ngLTi fjLH %lg JiiKgtg

quo divina revelatione dignus habitus est: deinceps vero addit quae ad populum
loqui iussus fuit, " Grandi ira adversus parentes vestros iratus est Dominus. ,, Con-
gruum tempori exordium propheta fecit: nam quia recentem adhuc praesentemque
malorum in caplivitate exanllatorum retinebant memoriam; quippe qui vix eam de-
pulerant, vixque lares suos recuperare potuerant; merito ante quam aliud dicat, ca-

lamitatem iisdem refricat, quam nuper perpessi fuerant; ut nirairum praeteritorum

malorum memores caverent utique ne in eadem rursus inciderent. Nostis, inquit
Deus , quantas ego iratus parentibus vestris poenas imposuerim quantisque adver- ,

ipsorum contumaciam eos obruerim, patria spoHatos, in alienam

sitatibus propter

regionem quam numquam viderant serviliter abactos. " Dicesque eis , haec ait Do-
minus omnipotens : revertimini ad me , dicit Dominus virtutum ; et ego convertar
ad vos , dicit Dominus virtutum. Neque fiamini ut patres vestri ,
quos reprehende-
bant superiores prophetae dicentes: haec ait Dominus omnipotens : recedite a viis
vestris malis , atque a studiis vestris mahs. lUi tamen mihi non obediverunt , neque
meis verbis aurem praebuerunt, ait Dominus omnipotens. ,, Nunc ergo omissa imi-
tatione maiorum veslrorum ad me respicite , meisque dictis ac monitis erecto oculo
adtendite , ut ego quoque vos respiciam , veslrique curam libenter geram. Ne pa-

Ires vestros imitcmini vehementer cavete ,

qui cum diu multumque a priscis pro-
phetis admoniti fuissent atque exorati ,
quo scilicet a sua pravitate recederentj nc-
que auscultare voluerunt, neque ullam admonitionum rationem habere.
" Patres vestri ubinam sunl? et prophetae num semper vivent? Eia meos ser-
 288 THEODORI MOPSUESTEin

uov '57$ '^!y'^(p^Teui , of ^TgAs^jSov d^ TraT^pctg vju^. „ Kcutvi ^ ^Affle olv g^j ^-
KcTyo v/^$ avXT^Qyitm^aJi-i ot» «tb oi Timipig v/ia^ imv 2tj, «t« o/ 'Z«?;ep(p«Tot/' fsir^ng.-

TeA^t/SsTO c^ ;c^;^6/V8$ ^fpi) T«TDt5 6 ;coiy05 t^ «puo^ft)^ 3avaT©^, ^ ^sAeTsr^K c/kt^ji^Iuu

p. 437. g^Wv T o/WcM' ^&>/t^ OVK lav cAm' o/ /tt«V dTnXnXv^uat rlu/ ok t^ oiTretdiictg cDi^oLju^oi

'n^ciiejLctV' 01 'Zfcr^{p>iTtf^ c/l ;^ TiuvcroL/uSpoi tS TrapovTQ^ j^ia ryJ olx^icav pnjt^^juv \^y>iq

iTnJ^ei^cuif r oiXn-d^eta^' iTrei (^ TinXdj^mKCTtdv cttWV, «-S^v wflov ^Trtp gT-^rov €/5 Tyipo^

cJ^i]'yiTO.y a,Ti f(gLT ifA,lw iimjLSpcL yvcidfjuluj' 'ZB^g <H\ T^TO a/^o^VTctg 'zs^cmitoi av fjt>yi

Tmpioyt Troiet^OJi Ta Tretp' If/^H Sfff- r/l' 'Zfy^^pmztfv Kiy^jiSpcL' Ji^^oj q Tnxvpx ocnt mp
vjuuv ^ TTV^/ui^Timg Kiyacn 7^ ^'e/ros* iTrei fjt,y\

idiAncn
ti -^f^^Ywaui oTov li
r/J (unxSv
ti r
My^ju^cdv "Qn J^
M^jlS/icoy
Trap' ojjnSv-i pjf'3'' vfjuv oiKivJ^ujuov oLjuueXeiy 'Trojp

iSTOiq iinhTOog %"ig pri/^cnv 01 tQ Ast»? oLTi r/J <t:^y /Jisf-TCdv rn t Xiyt/Mvodv ctAw-^/a
/u^iv^uMTCdV auTapftcag^ "Stivkq/.ojv i7ivtri(rccvT0 ^ cru(^ri '^ ivyvca/JipauLing iOLvitSv 'Trapi^-
'' j(^dwg 'Ss^Ti^ScKrajf KVpiog
/^oi T "^cT^Jiv. Ko/ OLTiiiceji^a-aA/ yoi^ <p«cnv <t iiTiDV

•n-ojeTOK^TCop tS TromaroLi y\/mv v^ jdg oJiig h/^^, K^ y(y Toi '^TY\chv/j(sf.7ci «/^, liTcog

iTFoiv^cnV i\/JUV. 5j TO 'SH^^TiTOCKTOLI , TTCt^iTiTOLKTO My^' OV -^ ^Zt^i 'PTapOVTCOV ^>!iyi-

TOJi cHmo. <Zt%/ T yiy>voTa>v t\<fh' o/j($7\9yH/jSp (py\(PV otj o/a 7np ^og d7n(pr\vocTo "^i^
'S^ n/^g, oiva?\9y>v olg Ittd^T^o/Sfj c/K^oLXm t ''^^rv^poLaiy , tviolvtcx, q d' Tnirovdu/jSp'-

p. 438. ^5ig cr(poJ)ioL t\/i^g TnTret^oJi^ oti ay^WTippnT©^ tP/T 'ss^ 3bS Agjjj/Mivce^v « dXn-^eioL' (^

«X axivcAyyov M//tJv oi/^?^etv ^aT^fJLivoig t Trajp ajuri Xiyi/jUevcDv tiItcov iircog i]pv\fjLivcov •>

"^bmii^Kv^^iV ?\9i7wv '2t7^(p^TH$ eJ)r\yetToui Jet^etauv dim^ fc^^^ t -^bS, ct(p' ws auTog n
d,Keji(3r\ r}^ 'Ztfei (^ Aetov a^3wv t ^TJgjv i/\gtfA(BoLVit (^ "S^? OLKiiHai ^ztppoujUTCog ivrty-

yi>!l^iTO TO, (poUVO/J^Ct' Xiy^ efi HTCOg.

T. 7. '« T^ Ti^CtJt f(^ i])(^Jt^ Tcf ivJif(gLTCa fJLLu} , OVTOg ^V 6 fJLluJ auf^OLT , CV J'i TZeT

mones legeraque meam excipite ,

quldquid ego videlicet praecipio in spiritu meo
servis meis prophetls ,
qui patres vestros comprehenderunt. ,, Profecto aequum est

vos reputare quod neque patres vestri iam

,
supersint neque prophetae: nam et hos

et illoscommunis naturae interitus intercepit, quominus vitam diutius propagarent.

Et illi quidem e vivis excesserunt, contumaciae suae poenam experti; prophetae
autem etsi huius vitae finem fecerunt, nihilo minus verborum suorum veritatem
factis comprobaverunt; quandoquidem vel ipsis mortuls vaticinla suum exitum ae-

que habuerunt; qula haec nlmirum me iubente edita fuerant. His exemplis moni-
tos ea quae prophetae meo nomine aiunt non parvipendere decet immo his au-
,
, ,

scultare quae spIritaU gratia commoti loquuntur: nam neque dicta ab iis inritari

queunt, neque vobls dictorum neglectus vacare periculo potest. His verbls com-
punctus populus, quorum veritati locuples facta teslimonlum dabant, slc respon-
dit, ut dociiitatemanimorum suorum manifestam faceret.^''^'*' Responderunt, inquit,
atque dixerunt: sicuti disposuit Domlnus omnipotens facere nobls secundum vias
nostras et secundum studia nostra sic fecit nobls. ,, Verbum dlsposuit pro dlspo-
, ,

suerat ponitur: etenim haud de praesenti sed de praeterita re sermo est. Fatemur,
inquit, quae Deus nobls eventura portenderat, congruo facinoribus nostris decreto,
ea nos revera expertos fulsse: quare vehementer nobls persuasum est, dictorum di-
vinorum veritatem Haec elocutus revelationem deinceps propheta
esse cerlissimam. ,

narrat sibi a Deo oblatam, ex qua cum ipse non dubiam publicae fellcltatis con-
firmationem percepit, tum fidenter auditoribus visa nunciavit. Sic autem ait.
 ,

IN ZACHARIAM CAP. J. 289

tf^^TipcD ^iri l^ Aa^ci«i «^2x0 A^^^ x-ue/ou 'Z&^g Zct^e^ctv (^ Tbf Ei«fa;:^C(U, \jhv

^104- od^v T "^^^'Au4*j' Ag^AJV APiTTOV "^'

ildP^ng, (^nat r vvktu. ,, Ou y^ 6 Aff^©^ t
xuei» 8e/e x.veJ-Q^ i\iuuiKMv Kiyiv ico^stKSi^ t vuxTa- c^a J)i?\9v6ti b 'Zt^<^Y\'mq (^Y\ai' ef/

OKeiva %iviw JhXcoa-etg "^JTO^fptAf-^/v ourm yf^yi^ct] diictv, cv liiTVig r "^^ro^^Au-v^tv 715

^ cfiYtyetTdj' chh Kiyi icoesf-KSf' ^^ vvktUj oivn t JcA)v "^TTO^ptAu-vj/v %ioLVePi' ilm y^
Kiyi %ict,VTlu/ YiTig ^. " Ka/ jcTou oivv\P '^^i^vfcag \7ns0v ^Tvppov ^fpi^ Gwf gi57f;c</ ctva-

/t<«OTV "i^ h^iODV ^ }{ffAgi.cfv!im' yjj{ OTriazt) (umi 'limQi Trvppo} ;^ TroixiAei j^ Ai^noi' }(^
ilTWVy 71 KVeMj
8715i ^ iiTTi 'Zt^Qg /IM 6 CtyfiXoq >^X(^V Cv i/J^^, lyCO chl^CO OOl Tl '^ V. 9.

^L/Tzx* ^ aTmcejL^ ctv^p i(pi<p\}io)g oivocjiAmv rp opg<yv, ;f^ «i57? «zj^ep? A^* «TOi gioiv Y. 10.
p. 439.

«5 c.^ct7n<^iKi Kve^Q^ ^s^oJ^ivaxif T y^* x^ d7T?;ce/^>;o-tt|/ tzs/ dyfiAco x.ue/8 TZif l(pg- T. 11.

swTj dvobju^mv 7Y> opicov , >(^ itTniV-, ^s^cochvcju/j^ T ylw Tma-ctv, ^ lef^ov ttuctti y\ yi
3(^%i>cetTa!jl y^ hcmyGL^i, ,, Eu/nAsv 077 imvTit /« 7a TZif 'Zt>es(^Y\TYi cPiei^iVTct > yvcoej.-

a-fj^gi.Ttt Tivcuv vTnjppf^v fme^y fJigi.Tuv ^i^* cog ^ ^lcooTi^p iiJi cfpoLy ju(st7a y^ y\Aiov (^ ob-

KywIw *, ^ Oa- 'Gcn. xxxvu.

(t d,<^pcig g;c5'?^^' Q '^^''wv imeif^yfJisf-Tog Txvog iaofBpn J)^,kcoa%v «i^^v
^ft) fZA^^as 7? ;f^ /Soa^ G^ /<5^ gUTraOer? G^ Q Xiltflig *, Z^^ Q (^ CV T^TOiS 2T?^ TK Cen. xli.

c« T c^eiicvvfj^cov cnifjLcuvofj^oL' r ouutcv Sy] '^ottov (^ 6 'Jsy^tpKiTns ^UTa //^ ch" "^ot;^-

Au^j-gM^ opa 3?ia^, %}(g.<^v Ji t cPeiKVVfj^cov ojjit^ aY\^mv ti ;^ S\\Koi>(jiv (UTe^yfJ(gTog

i\y<t,v' «7W (^ fJLff.y^'^\og Ui^og iicTi aivJovct dir ^qa^rk }(g(3L(pies f^vluj ., fA^<^!w ttcvito-
(hiTmv ^(jom }(g.^e^v 7? ^ (i}(g,duP7a)v *, nx (^cuvof^oL q iike^v iwm cfiiAcoaiv il^' ' Act. x. u.

" Die vigesima quarta mensis undecimi, qui est sabat, secundo Darii anno,
sermo Domini factus est ad Zacliariam Barachiae filii Eddonis prophetam ,
* , di- * Gr. fiHttm.
,

cens. ,, Verba " sermo Dominifactus est ,, pro divina revelatione cgo dignus , lia-

bitus sum, ponuntur. Neque enim vel sermo Domini vel Dominus diclurus erat per
noctem vidi. Sed enim beic loqui prophetam constat. Igilur postquam ait divinam
sibi accidisse revelalionem quaenam ista fuerit pergit dicere. Ait ego per noctem
,

vidi, pro, boc ostentum vidi, Mox eius rei ralionem edisserit. " Ecce vir equo rufo
insidens: hic in montium umbrosorum medio stabat: post eum equi rufi et varii
et albi. quinam isti sunt Domine? Dixitque mihi angelus qui mecum lo-
Dixique ,

quebatur: ego tibi rem hanc declarabo. llesponditque vir ille qui inter medios mon-
les constiterat, dixitque mihi: hi sunt quos misit Dominus ad perlustrandam terram.
Porro responderunt angelo Domini qui in mediis montibus stabat, dixeruntque ter- :

ram universam perambulavimus et ecce universa terra habitatur et quiete fruitur. ,, ;

His ostentis prophetae oblatis significari facta nonnulla, nemo non videt. ISlam sicut
losephus manipulos vidit et solem et lunam et astra ,
quae singula facti alicuius

significalionem habebant; itemque Pharao spicas et boves partim crassas partim

rnacie confectas ,
quae pariter certum quid aliud innuebant; eodem modo etiam pro-
pheta res, quas diximus, divina revelatione spectat; sed tamen singula ostenta facti
alicuius indicium adferebant. Sic etiam beatus Petrus sindonem vidit caelo demis-

Scholion graecum a manu recenliore, ut et sequentia.

(I) "A^fgov x«t «ygoixioe* tl [/.ij ixijiifvcov y.ai «vtiVagxT» oy«ig« «'{3X:?roy «x /xeXay^oXix^j SiaSss-JWf, trdvrui
iriqi 7ffaY(xa'rwv «jToTf o< Aoyoc dW' ov ukXd nspi noiou y.ctl ri to
6 if^r)iiixjui ou TotiTO axomi .,
tt^oS/jaov ,

•K^ay^u G-/iu.ixi/ci o' hoc et indoctum. Nisi forte dormiebant , et insubsistentia somnia
Xoyoj. Insfpiens
ridebant ex mclancholica animi affectione, prophelae omnino de rebus loquuntur. .4t interprcs hcc
fjuamvis evidcns, non observat, sed quae qualisque res sit quam scrmo significat.
37
 290 TIIEODORI MOPSUESTEXI

Tp aXXcov 071 cLvJ)ict ilJh '6^ 'iinffov l^/^iCnKOTx Twhpov ^ Oi dYctjueaov r opicov il<p}K^

'fp }(^(gt<nctci)V.

rioAAws efl TiXavng j(^ d^voia^ ^ ju^svv, i(^ iiJi oiaijBetct? cl(pg5Wf, to «®^^' tivcov

p. 440. M^ju^ovt OTt (^ ijOK ico^ tS di^ ov^v^' «/^A» ^ 'ovroq 071 'j^ 'Zir^ r^ r ehcaroTH
Xp/r« TrapHOICL;^ 80« 5 ^TH^TO TRlTi^ iCj \\0V (l)? « TTOT^^ ^OV tjS .^y TTaTi^-y ii^
iJoV 'S^ov ijov Tra^^oj 'SioG, totd ovtk o^rsp ^v 6 an j(^ ovtu
Timnp, qJ^ dimf' iTreiJ^

TTU^og fJUiv ovof/sf^cnct ^ tjS, ^ t^ irahouaiq hZ ^'^mg' vni^og juav aoivo^q y^ imJi-
jupviav tQ diH M^o/u^vov t/j t^ OKeidiv 'fhi lu/iA^ ou; oi'^iovjuivo)v a.v^^7mv y tjoV J\ r
i^ViaV 71 TlhiOV Ky olwiio)aiV dlH' TTOT^g^ Ji •DiOK, acorip OUV i(p!w V\J\ij IjOU ^H-y 7(^
uov diov di^ Tm%og^ riTngztTO ryj Torg ^.^aTra^ ^J\ig' ^ov yb ^ ^ctioik jufivov i]J\a-etv

ol 'Se^ T^ 7« JicmoT^ XexTOv Trapnaia^ 7iztfJ<^6ju^oi r iVTi^eiov dzov fjt^iv (^ aiJiof

yvcoQA^ovng iicnctv ta/^ ttuvtwv ccmctv' ktkhv Ji imvTct cruiuTVftcog iiTretv tol vtt aumi ok

sam , omnigenis beluis tinn mundis tum etiam immundis plenam ,

quae visio aliud

quid designabat. IIoc pacto Zacharias quoque propheta revelationera suam propo-
iiens , ait in primis se virum vidisse equo rufo insidentem, qui in medio umbroso-
rum montium constiterat.

Multo autem errore ac dementia' scatet , neque ab impietate abesfe ,

quod non-
nulli aiunt, filium Dei a prophela heic visum: quum constet neminem qui ante
Christi domini adventum vixerit, agnovisse patrem ac filium, minirae inquam Deum
patrem Dei filii patrem , neque filium Deum Dei patris filium, eundem substantia
ac patrem , utpote ex ipso oriundum. Patris utique ac fiHi appellatio in vetere te-
stamento erat : patre quidera generaliter Deo appellato hominum cura eius fruen-
tium; his vicissim fihis appellatis ,
qui plus ahquid haberent propter Dei famdiari-
tatem. Sed tamen Deum patrem, ut iara dixi, Dei filii, et filiura Deura patiis Dei,
sciebat hominum ilHus aevi prorsus nemo. Etenira Deum tantuminodo et creatio-
nem noverant quotquot ante Christi domini adventum veram rehgionem edocti fue-
rant: Deum quidem sempiternam agnoscentes substantiam et rerum omniura cau-

(I) Scholion. 'AvooVTars v.ai tw ovtj TrXdys' Ohyr^ oti otJx sjlvudxov TraTsqct xa.i xjlov xut uytov Trvsijfjiix , 5iot

rovTO oOx ep^g>j'o"avTO Ta7? ovo^a.ciaiq , dXX' oti oC Svvutoi To«at5r« dxovsiv , izQoi ouj sXsyov' did tovto dXXuii; o'vo-

{/.«(Tiuii laaiq toutuv s^quvto t« auTa SvvufJLsvaii' STrsi jro^sv syvwfXEv tov ^sov sv Tgio"»' TrpoauTroii , sl ^17 ow
xuTTo Tuv vpoipriTuv; O
amenfisstme vereque fallaxl Non qnod ignorarent CprophetaeJ patrem et filiinn
ef spirititm sanctnm , idcirco horum nominibus non xitebantitr , sed quia intelligendis his non erant
idonei homines apud quos verba faciebant , propterea paria his nonmia ponebant idem significaiitia.
Alioquin undenam Deum in tribus personis cognovimus , nisi etiam a prophetis? Hanc sententiam quod
ignota prorsus fuerit etiam proplietis, iam recitaverat Mopsuestenus etiam ad Aggaeum p. 276.
ss. Trinitas

lam vero notos ludaeis patrem et spiritum sanctum lilium ignotum, ait Photius amphil. XLIII. 17.
,

et CXC. 2. Sed innotuisse Danilieli etiam filium observant Hippolytus et Apollinaris in catena quam nos
edidimus ad Dan. cap. III. 92. 93. Porro Mopsussteni sententia diserte refutatur ab iis quae sunt apud

Eusebium hist. eccl. I. 2. 3. 4, et contra Marcellum I. 19, nec non toto paene opere eclogarum proph.
(
quod a cl. benemerentissimo viro Thoma Gaisfordio editum habemus. ) Miror Petavium de Trin. II. 7.
non ponere satis nolam Eusebii luculentam disputationem inter eos auctores qui ex vet. testamento filii
divinitatem adstruxerunt. lam praesens invectio fortasse fit adversus Hieronymum, qui Christum dominum
hoc loco agnoscit. Et quidem oppugnatum fiiisse alio opere a Mopsuesteno Hieronyraum, demonstrat Ca-
vaeus. Quamquam si fortasse nonnisi graecos auctores legebat heic noster, respici ab ipso puto vel Hip-
polytum vel Origenem vel Didymum, quos appellat Hieronyraus in praef. ad Zach. Denique non est dis-
siraulandum, abs Hieronyrao ad Dan. X. 21. XII. 1. non Christum sed angelum apud Zachariam intel-
ligi, sicut etiam a Theodoreto, qui Mopsuesteno nostro solet subscribere.
 ,,
,

IN ZACIIARIAM CAP. I. 291

7x un ovt(B^ ik T^ <i)
7rrtfgA«Au^cTO' (t t^t^ ^ ^^J^a^ii cuuTu^faig 6k t fA^K^^m
'^gu^cav '^OiTO oivy of If^ t^ r chcmoT^ Trctpiioici^ b^ /msi^v^^^ "^ ^si^'^^ avyfiy^vo-ng
currrJ^, XeJ^sov fjCiv cuutvv a)/u(Sf?\gy)wu , iyvcaKOJzg <^ TroXXHq J)J)z<nictXict4' xjoK efi, )(^-&'

ov i(pLu ?\9y>v, «^5« «;t hmg-ojvro' TihJjjj "omv y^ oltaicecnv "iXiy^v -SiS ijoK (^ Xe«9ov y(y

70T ^a^^V "i-doq aylcOV Ti (t <:f)lKCUCOV (l)*. C</7?D^y <|)iA<77<3J-05 Ag></ 'Ze^e?? T KVe/OV
J^ahv r^fjuv (^ TTOTSg^ 0-«, ^f^tf clpxet A/tMV 8» ctv *}* ihTO iiTmv « riTnguw, -ng fuv 6

Tig Ji Tnniip' hmc^vLTO yb TiuvTwg, a; (^ oLbictTov v\ d^ia> cpvmq' 'od^v )(^ o Kvpiog p. 4il.
\J05,
Xiyl '2&e^$ ouurvv-, ^a-bnvv ;:^ovov /uS' vju^ iljut, i(^ ioc iyvanigi.<; ^ (^iAiynffi; J^etKVvg

Zti o6cI% auTov i\7ngmo, ov iiJivoui cloiTO' kolj ti^th yi. %viwiv kJ (^ TniTi^ icf[etY ctlrei,

(H^e^yjm^rog i(pii/u^og aut^wuctmi' hniy^ ynv o ict)^)ca)g ifxi, ico^K^ t iruTi^' ef<JKvvg

OTJ xj) T ^OTTiTa tQto ^v otts^ 6 71217^1^, ddiouTog bjuu>icog OTceivcd, itj o-^tg ouuTyi OKeiva
mg^^J Jl <m.<pi<^es^ "^tf^g caiThg o KveAog Myi' * ^&JTct cv 7rapo\fMcug * loh. xvn ».
ri y^ TiiTH. Kct/

AsA^An^ vfjtAV c^' ^iP^TO^ co^ OTi ovwiTi

, cv Tmesifiicug /\9LXii<7Zt) vfXiv, dji^a TmppiKncc

<z^ tQ Tm^og a.7niyfiAc^ vfluv' efeiKvug ort ca; iv ouiviyf^Ti r r Tm^og mkouov (^cavltu,

^ T^ dv^eS^Tniccg cpvc^cog kJ) Xicnv oujtIw OKMfJu^aivovTig-, yvuxTovroj efl aA»i3w$ ijov

sam; creationem autem, ut breviter dicam , res ab illo ex niliilo ad existendum

produclas. Idque satis demonstratur vel ex ipsis apostolis ,
qiii in Domini adventu
longo tempore cum Christum quidem eum confitebanlur, prout ex mul-
eo versati,
to magisterio didicerant; filium tamen ea qua dixi ratione Dei esse nesciebant: , ,

nisi quod peculiariter Dei filium dicebant Cbristum, antiquiorum more sanctorum

atque iustorum. Hinc Philippus Domino aiebat: ostende nobis patrem tuum, et suf-

ficit nobis; quod numquam dixisset, si quinam esset fdius ,

quinam iler pater, sci-

visset. AHoqui plane noveraf invisibilem esse divinam naturam. Unde et Dominus
ilii dixit: tanto tempore vobiscum sum , et non cognovisti me Philippe: ostendens
quod ne ipsum qnidem agnosceret, quem scire putabat: ideoque patrem quoque
videre postulat, impossibilem rcra cupiens. Subdit ergo Dominus: qui videt me
\idet et patrem meum : ostendens se , ad deitatem quod atlinet , eundem esse ac

palrem, invisibilem pariter: eundemque esse utriusque conspeclum. Alibi vero ma- .

nifestius dixit iUis Dominus: haec in proverbiis locutus sum vobis ; sed venit hora

cum iam non in proverbiis loquar vobis , sed aperte patrem vobis annunciabo : sig-

nificans vocabulum audierant, de natura hu-

quod tamquam in aenigmale patris

mana secundum eandera relalionem id inteUigentes; at postea verum Dei filium

(1) Mopsuesteni interpretatio liaec non est admittenda in confessione certe Petri : fu es Christus
fJius Dei vivi etc. Etenim S. Hilarius de Trin. VI. 36: non est , inquit, evangelica et apostolica Jides
filium Dei nomine potius quam natura credidisse. Si enira adoptione haec nuncupaiio est , et non id-
circo Jilius est, quia exierit a Deo ; qvaero nnde beatus Simon Dariona est conjessus: tu es Christus
filius Dei vivi? Anne cum omnibus potestas sit per sacramentum regenerationis in filios Dei nasci?
Si secunduni hanc nnncupaiionem fitius Dei Christns est, interrogo qnid illud sil , quod Petro non
caro neqiie sanguis revelavit, sed Pater qni in caelis est? Geiieralis professio quid habet meriti? aut
quae revelationis est gloria in publica conscientia? Si ex adoptione filius cst ; unde haee in Petro bcata
€onfessio est, hoc filio deferenti quod est commune sanctorum? Ultra humanam autem intelligentiajn,
se fides aposloUca protendit. Pergit alia ibidem cumulare Hilarius, quae breviter heic recitari uon pos-
sunt. Consonat autem Hilario altera dogmatum basis S. Atlianosius de sent. Dionysii n. 8., et contra
Arianos orat. II. n. 18. 62, et alibi. Sic denique Pelri yerba de naturali lilio Dei Cliristo dicta intelle-
xerunt summates alii patres Ambrosius, Augustinus, Cyrillus Chrysostomus , quos Tirinus memorat ad ,

JVlatth. XVI. 16. Nos igitur necessario hanc ciiticam adnotationeni faciendam judicavimus, praesertim
quia graecus Scholiastes, qui alia in Mopsucsteno notavit, nihil hoc in loco animadverlit.
 2,92 TnEODORI MOPSUESTEXI

'or aiv yvaai diov ok 3?« i(^r hcticlv ovtcl cJ^ cumi, j^ toto ovTtt t «oto^ OTno c^mvo^'
•*
ii Q 01 'Z!;^(^v\raJi (^ oi ^zi^^Biv c^ Tmvnq viTiKravTo tiutz^ tlj \\ov -, tutj ef^h tQtv c/k ^j
^im ichcf)x.aTiovro ^cKpc^v , 'zs^ r aKXcov rich^rctv ctv ol "^^tostjAs/ tStv ()m iuePh^v o)g

OUK VjchrCLV^ i/U[^dnV Ji OTrlui^ti^ tQ TTViUJLlSt-r©^ i^(20V T ^QJ-V (pOiTnWiTC^ iTT OUUThg
• loh. XYI. 12. yt^T ik OUpctfiig OiVOcfbv TO ePiCmOTli Xe/rS* O^iV J(Cf^ KVpiQ^ (^«(77^ 'Ze^^ OJWTiiq *, «7?
TPoX^ gp^ Aiyiv-i 'd\^ 00 t^viict^ (^acgcL^m ol^ti' or ctv J% iX-&yi dx.avo tv TfVtu/ncf. ^
p. «42. aA«3?/a^, ocPhyyiai vjL(^g ilg uaa-cLV r d.Kn-d^acw' ei Ji r diOTy\Tz& r jwjivo^^^g ri7n<rctvro.y
<^ «A) k} TUXTi^ (^ to5 3^01' dlH TWLTi^-i TJ S)/) IhTC^V f/,e\^OV ItZ -y fJl,CWduV<! V V\IU(aK?\QY

Zg^^v; rlw %'iviw ^OTViTct tS /uipvo^^Hg avi vimgcnv 7/5 TyJ 'Z&^ 7^ r ehcaroTii Xe/5-ou

'Trctpaaia^ i 87? 7/'$ •i^ -^s^cpnTZirv 'S%i 'Scvivig Sj^xiyira^ (i).

'E^e/ }(J.Kavo Tmcn^ auvoia^ i^ msov -, dXyidigt^v J\ ilvrav (p^ivol^p^sc^^ctg, to xi-

y\v 071 'or OLV ayfiAa i? fjuijuu/yirctf y^ ycvtiHi y(^ Tajov m imKcucL r ^ov tQ •Siou My<{'-

«5 i^luj cti^vuu^liZciuf ^uZ iQ /tt^^ei« YlauvKH r (^covlw ^i^uZvrog c/k. Tp dyfiKcor

(^ vov, (^ cf^etKYUJurog d)g ihTH jf^KAiva to n ftioov ^ ;^ %a-arx>v oody ^ XiZ^iTa }^ -y

* Hebr. I. 7. J^coTOTii' Myi yav «7W5* * <^ "^J/^OS /^ G?tr auyfi?\9i^ ^'^yi, TJOlC^V GS^ dyfiKgtg cwT^

TTViv/uiscTa^ (^ G^ Xeira^yag ojji4 mv^g (pKgyct' 'os^g cfi (^ ^jov , ^'^vQ^ a^a b d^og
iig (^ aulc^vau tS alc^v©^' pa.(2cfog ivdvTVirog y\ pou(Bcfog 7^ ^occnKeiotg a-a' cfetKvvg QTiiaov

^ 70 (^cpo^y, tjS Tg ^ dyfiKcav r^ on fx.yf cfi aujuiX-^eTv olov ri ictg ^covag cAm^Acw?

agnituros Deum ex Deo, substantialiter ex ipso existentem , eandemque patris sub-

stantiam habentem. Quod si propbetae et illi veteres cuncti novissent patrem ac

filium, idque a divinis scripturis edocti fuissent , utique apostoli prae ceteris sci-

vissent. Sed constat eos ignorasse , et tum denium didicisse , cum Spiritus sancti

gratiam receperunt in eos immissam post Christi domini in caelos reditum. Unde
etDominus aiebat illis: adhuc multa habeo vobis dicere , sed non potestis portare

modo cum ; autein venerit ille Spiritus veritatis, deducet vos in omnem veritatem.
Quod si deitatem TJnigeniti scivissent, itemque patrem ceu Deum Dei patrem, qu.id
maius supererat quod postea discerent? Igitur Unigeniti deitatem nec quisquam
novit ante Christi domini adventum neque aliquis prophetarum de hac loquilur. ,

Insuper et illud pulae insipientiae plenum est , immo ut verius dicatur insa-
niae , videlicet si quis dicat ,
quod ubi angeU mentio fit ac domini, ibi vetus scri-
ptura filium Dei denotet. Atqui oportebat revereri beati Pauli vocem distinguentis
ab angehs filium , et inter hunc atque illos intervallum tantum ponentis ,
quantum
est inter famulum dominumque. Sic ergo ait: et ad angelos quidem dicit: qui fa-

oit angelos suos spiritus , et ministros suos ignis flammam. Ad fihum autem: tliro-

nus tuus Deus saeculum saecuh: virga aequitatis virga regni tui ; demonstrans
in ,

quanta sit differentia filii ab angelis et quod ne comparari quidem haec vocabula
,

(1) Scholion. Ka» roCTO a[^«S«? vo|!/.j(^£i?. 'Hffa/af ydp uarrs^ S»« tolI r^Kjajiou ra? Tpslli; v7ro<TTci(jsi<; Ctto-

(fal-ni, oStu xat S«a rao sjVsTv, xai xuXslrxi tjJj fjLsydKvi; ^ot^Xrjj dyysXo; , dyysXov uvtov sivat Xsyst , oC xard
r-fiv ovtrlav rui uyysKuv , dWd xa.rd tijv Zsairorov fnv auroC' sl ydp dirscrrdK-ri ita^d rotj ^arqog ui dno alnQU,
«•yyEXoV sffTjy, dvrjyyeiXs yd^ rilMv t»}'v aurri^iav' w; TTOU x.ai aCroi; (pvjtJiV, « i7xooo"a irapd rov ffargoj avnyysiXa
jJ/Ajy* xai fj.-n Ttagdr^sTts rr}v dTTOCFroXov pvjffiv 61' irspav si(Tay_^s'i(Tav alriav. Hoc item imperite arbitraris.
Esaias enim sicut per trisagiiim tres personas indicat , ita etiam illis verbis « hic appellatur magni
consilii angelus » angetum ipsum esse dicit, non secundum angelorum substantiam, sed secundum sttam,
id est Domini. Si enim missus fuit a patre tamquam causante, angelus est: nuntiavit enim nobis sa-
lutem; nt aticubi ipse dicit: quae audivi a patre, mmtiavi vobis. Cave ergo ne apostoli dicttim per-
vertas^ guod aliam ob causam prolatim fiiit.
 IN ZACUARIAM CAP. I. 29-?

;t^ xitap^^joov ^ ^r VTrapyctv i(ciLXiiu!ivm ilg ^ iivy-^vov ^Zcr^l^iCAiiu.ivor r tJS 3 ^y-

TOf UiV OU ^Ztf^cnif^iVii TZtq (^CdVetq-, iHSVlJUJ Q ($tVTlw (tVCtdi)^a,fA.iVii T <^mUju dlKCUCOg, T
6 '3'£9K©-' <r« 6 3^05 gi5 T OAoSyct tQ ctiavoq-i '^ct^^oq gu^tyTHT©^ w pct(3J^og 7^ ^ctmK^cLg p. nz.

(Tov "oTTto "igj XiyiVT©^ aichov l3ct(7iXict KVQjLOV 'fp ctTravTcov -i

cv ixj^Tvm iiu.(rv\ TO -imv
<f^Oi)COUJUTzt' 7m>g auv 8>c aiv6v\TOV ^ ftctviitov %cmiiiy}g 'csm tS fJisf^iicf-t^^ WctvKti 7^ 8j^o-
^g y\fjuv xzso<he^ery/u^r\g-i ^hfA,a,v rjwjcty^v m dcwftfBaTct, ^ Myiv y^ cty^iKgv 7^ kv-

£JL0Y (^VUUctThv X'iyiSraJI (^ l]0V; cAm' ivJ\\7^V OT» OTIOT CtV T\ ^IOVIVV hl TVI ^'iCt (pi^iTO^

p^ct(p?j, ay^iXa juS^ fti/uiiy\Tct] t 'Zi^g r vTmpicnav cycmztyju^a r JeiKVVju^cov i7r{Ji\

TTavTig im Aei7hpy>(^ TTVivjt^Tix iig ^wovictv 'i>m<^K7hf^(t $f^ G§{r ftiX?^VTa4 zKn-
^vofteiv cjWTyieJtctv , cog /JfstK^tf-^ WctvXog (py\cn.

KvejLOV 3 hvofJigLl^i ov (^ oiyfiKsv htw if^Xm-, If^ d^ov Ji dvct^pi^cpv iS yivofj^a

To \c,y>v' waaJip ottv ju o\ ^zD^^moJi 7n)K?\ff.Kig tu Ao/JiJvovTzt Kiyaai to^ dicoj ii"^ ictv-

Toig K9ytt!ofJ^oi m My>fjS{jct-, 'fm ^ov J% dirmv (iva(pi^vTig tIw ctmctv' y^ tQto yt
ivdiig OK tS ^2e^(pnTii tQ imQpVTog 'lcfm iig ctv iiTmv ^ oti l^^iTO ?\gyQ^ KVQjiii 'zs^g
l.cf^^cuv K^iycov-i iTnjyf^' ^wp^cS^Ji KVtf.'^ 'f}h (^^ TruTi^ctg vfA^ opylcu fjuiycLKuu'
Kctf 'Jai yi liu diioKiidov et
* ct^ iiyreiV:, "oti l^^uiTv K9^g Kvpm fZt^g 'Lcf^piav Kiya^v, » ua eod.

oip^JcS'^ ^ G^ TnxTipojg vf^' a)g ctv fth yy^vcog Kgyog tQ KvejLn ^Ztr^sg (^ 'zues^^-
tIuj , /Ztfei iTzpH Tivog <pcuvv\Tajj Kvtt-ov K!iy»>v cog opyt^vTog' d^ ivJ\]7\9v otj tti, l^gTo
K9y>g Kvejm t "^^^Au-vlAvja iiTmv, iTmyi Ksc^v tu piif^Tzt 'Z&eP^WTJi? oLTTip auTog p. 44*.

ilinv -^^os, iiK olKetct Kiyov-i tx q <3n^ iQ din KiMyf^a, 6KTid^fMfj(^' (^ dttThv
Jh '^OTJOV (t OT ctv ay^iKgv Kiyv\-i ilizt v^ KveAOV ovo fic/L^v], TtJ fBji dy^iKct), t wap-

inter se possint: invisibilibus quidem polestatibus , et ministrando addictis, merito

angelorum nomine et ministrorum propter rainisterium appellatis , cui sunt creati;
fillo autem buiusmodi dictiones non patiente , unam vero iuste admittente , id est

tbronus tuus Deus in saecula, virga aequitatis virga regni tui; quod perinde est
ac dicere sempiternum regem dominumque omnium, omni aequitate cuncta regen-
tem. Quid ni igitur insipiens sit atque furiosum , tanta nobis a beato Paulo diffe-
rentia monstrata , copulare audere quae componi nequeunt , ac dicere fieri posse
ut angelus ac dominus dicatur filius? Plane igitur exploratum est, quod ubi buius-
modi aliquid in divina scriptura fertur , ibi de angelo agitur ministerio eorum , de
quibus sermo , addicto : quia omnes sunt administratorii spiritus in ministerium
missi propter eos qui bereditatem capient salutis , ut beatus ait Paulus.
Dominum autem nominat, non quod angelum ita appellet , sed ad Deum rei
gestae operam referens. Veluti etiam prophetae saepe verba dicunt Deo convenien-
tia , non quod sibi dicta illa tribuant, sed Deo causam eorum imputantes. Atque
lioc statim ex praesente propheta quispiam cognoscet. Nam postquam ait: verbum
Domini factum est ad Zachariam , dicens ; addidit: iratus est Doraiuus adversum
patres vestros ira magna. Atqui consentaneum verbum Do-
erat dicere: factum est
mini dicens: iratussum adversum patres Domini ad propbetam
vestros; ne verba
facta , de alio quodam viderentur domino dicere tamquam irato. Sed enim patet,
quod cum dictio " factum est verbum Domini ,, revelantem significet addit mox ,

verba propheta quae Deus ipse locutus est; neque sua dicit, sed quae Deus pronun-
ciavit, exponit. Eodem plane modo et cum angelum dixit, deinde etiam Dominum
 294 THEODORI MOPSUESTENI

^uJuTa J^eiKVucriY' tJj q 7» Kvexov (pcav^^^ (^ ^TO^ayTa S/g^ 'pj^ a^yfiAcav OKeiva, ^-
i^aui' oiX?^ ^ iuJ)i?^v 07J G^ dyfiP^gt^ ctlS-mtitg (^cuvo/u^nq %1q dvd^^Tioig , Ir a.v

%VT0 Jhari rq^ -^b^, \^0(i a.v%^7mv iiJ^&^ /uuf^ei^af-, 07np o\iceiov ^ 'Igiq o^m ik
l^ TmJfJ^^^O/tAvOli* ThTO Jl }^ dfC ^ K^VY\q ^3>f;M?5 iiX y^^^OV /H^^l 77$ OLV TO, y6 K^
^ oLvagitcnv 'tQ JiauoTy XexT^ chviyiijukvin h ^'ict ^ct(pii ^'iyi-> ayfi?\9v ax^^oJi t ^jokv-
T^icravm (^ xidijV' iiTo. Sfef.-^afpncm olog ng LZ^ (t OTxtag oxpdTj., Iw cwnl (p^chv h ilJict

odg dq>a7ni, la. q iju(^Tict A<^;c5' ^5 ^cav ^ /^ t ctvoJhv q t xweza r ilg iipavov, Jt^xV'

VOTOV ^Sf^g T 7« '^i^vor©^ ^voTHTa T^ jmgc^TtSv ^ /</« (pjiCT Jto avJpig ii^Kettrcuv cv
ItS^JjTJ K(^icvi' riccLv q cty^iT^i JiJ)zaTiOVTig ajwmg a. 'zu^cmitov LZ ^ roig yi^voojv ziJi-

vajj' T OJUTVV J^ ^QTrov ^v^O^a cv dv-d^Trn /ttpp^ii ayft?\9v dicoaet 'Zif^g vTrsoyav vzah
T^ ^eJ^rS^ Ti^yjuivov 7]^ ilg cjWTyieJiav yjicovTwv dv^e^ihvlLv.
'H imXv owu o-^g ctyfiT^v iJtiXn' Tct it^ ojuihv q Iw fjulwvntig: ture^y /uigLrt/dV' 'lynirii

fiiv oulu l^^iQXmi ilg J^iXcoaiv t 7a^t5, juS^ ov Tmvict l^TiAetv r doe^rvig J^uvcttti-

p. 445 aiv \^y>v ^v aTTt^ av '6^Tur\vi ^og' tw^h Ji-y d)g ctv t dvjujiv J^eacvvyi ov vynp dtnzJy
it^V J(^ 7^ (Mi^oZicaV CV fJLi(rCf> Jl i{^(gLa%icjdV OpiCav il^^K^' r/J fJt^h OOiCOV, TV V'>\.t]?^V (t

S^ppov T^ J^vuucijUAcag iS XetTiip^wur(^ cpavi^v TrDiowuTCdv rp i^gu^aKicdv Jl-, Ji]Kcdm

i^vmv r^ cmiTmg Iuj Trapi^v o d^og ivnyfiP^il^iTv t&T ?^(ji t^ olx^iet)' ie^rd ju^ ouZ
V. s>.
-SE^^w^Ji?, Tt 870/; T^ '^7TV}(g.AV'^iCi)g 'Zt^g T ie^Ty]ajy ojutvv Kivyt^mavg, cag av i(^ oJhv

r chJhtmaXia ?^^oi. '' 'A^roxezvgTct/ JV (pjjcnv o ay^iX©^ 6 /\g,AcSv cv ijnpi' iycio Jli^co

croi Ti '^ '^vTct. 5, Aiyi q ojutvv t avJpa ov ^^^iQy\itOTtt ^ '/ttzztov i]J\v TwypQV Sfoj.

^VTo ^ 71), 6 ?^XciSv cv ijuoi Xiyi' iTretJ^ hk i^codiv (pg^/"^>i5 >i>t«s (pcovyig-i c^a x^
"^cTO^Au^vJ/v cvaiTDTV7niju^y\g ojjtI ry\ ^voict' oog ^o jm^H^tf-og Ui^^og mm tv, dva^g

nominat, angeli quidem vocabulo ministrum denotat; Domini vocabulo, ilkim qui per
angelos illa fieri mandavit. Sed et illud exploratum est, angelos visibiiiter homini-
bus apparentes, quum id Deo placuerit, humanam formam imitari solere, quae con-

grua est cernentibus et revelationem excipientibus. Atque hoc ex novo quoque te-

stamento condiscere quispiam potest. Etenim Christi domini resurrectionem divina

scriptura narrans, ait angelum visum qui lapidem revolverat. Mox describens quis
esset, et quomodo visus, erat inquit facies eius ut fulgur, vestimenta autem alba
tamquam nix. Et post Domini in caelum reditum, hiante ore stupentibus ad rei
novitatem discipulis, ecce, inquit, duo viri adstiterunt in veste candida, Erant au-

tem angeli, qui discipulos rem gestam docebant. Eodem modo nunc etiam angeium
videt propheta a gratia missum ob ea administranda quae humanae saluti conferunt.
Species itaque externa angelum exhibebat; at ipsius adiuncta, significabant res
quae fiebant. Equum itaque inscenderat , ob significandum celeritatem ,
qua omnia
exsequi invisibiles potestates solent Dei mandata. Rufus autem erat equus, ob iram

denotandam ,
qua pro eis angelus contra alienos erat incensus. Inter montes deni-
que umbrosos constiterat: et montes quidem celsam firmamque potentiam angeli ad-
ministratorii demonstrabant ; umbrosa autem qualitas ,
protectionem quam praebere
populo suo Deus promiserat. Interrogat ergo propheta: " quid isti? ,, revelatione

eum ad interrogandum impellente, ut edocendo via paudatur. " Respondit autem,

inquit, angelus qui loquebatur in me : ego ostendam tibi quid sint haec. ,, Dicil
vero ipsum virum ,
quem insidentem equo rufo viderat. Idcirco etiam dixit " qui
loquebatur in me ,, quoniam haud extrorsum allatam vocem audiebat, sed vi reve-
 ,

nC ZACHABIAM CAP. I. 295

XliZi dCffOV ^ (poty%' ivJ)l?\9V Q 071 OVK cJ^ H^OUXlSv i(pi^iTV ^HtVTti (pcovil 'S^g OWPSV W

^ OLV i(Jji Traa-OM iT^npcotn r OiKn/LS^Iw yi iQ Aiy>/L^ov yvaaig' cvctTmv^ieTO q cJum^ v\

^pwvM, odi av «pcwodfv "Zir^i OJJTOV yiyvoju^Y\' 077 Q (^ ?^?\SuZtcc ayfi^^v ewTtS, r ^-
fii^r\yjQTX 'f^ (^ 'iTimov t ^roppov Agj/f, J^?\9V' a>g y^ ilmv iyu> efii^co aoi ti ^ St^ia,
iTmyi " OLTnKel^ O dvrp O i<pig71KO)g AVOLftiCJDV 7^) bfliCOV-, y^ iimv 'Zlf^q fJLA' OVToi
<t

i\<j\v ouq cJ^ctmg-et?<i KvexQ^ t^^o^hoaztf r ylw. ,,• l.ct(pcSq cf^etKVvg oti ounvg c^etvQ^ o p. «ic.

o(pdiig ctunJ' dviip cv fticrcd tjj o^icov rp )(^t^<m'icov » cunvg liZ o ?^Xcov o/ («W* 05 n^
J)lcf)sL^etV atJTOV VTTt^i^n-i TWtt J^ "QcVTOC TO T 'iTrUTCOV' y^ <^Yt ^ iJ^iefk^iV i\7mv if^^^g
Im 8TD/ imv 01 Tii^Tn^cui ilcodvTig «zz^^^ tS 3ie« TZiT T ytcu acTnKrcuf OKft^^iiva^, (^ ^
T ^(pidvKsa-cuf iy^gzt-^H TJXnQpuiu XetTnpycu^ k^ to cfbKCuiu tc^ ^d' ivJMT^v ju^ ouZ oti
<2%i oc-y^iXcov (pY\criv-i ctyfiXcov ^
gpjpv ^vtv %Zto q ov cjhy 'timot^ ^''^yi' o^v H&j

ipfjclujivcov i acm^^uX^am Aiyi ThTvt^ 'f)h to 'V^oJ^vcrctj t ylw-y ov g^ 'iwffoig^ aA^

G^ o^l^iCtjKOTa^ Kiycjov oivocyKoucog efl j(^ sTvt acn oLyfi?\9i i^p" 'lyntrcov co(pdTi<rctv, k^ t
'^ T 'iTrarov l^l^iCiiKOTct (^ "mjppov' t/j ju^ 'Iwsrcov J)i/\9ulnwv r 'Qc^Ty\Tct 7^ AetTnp-
yict;' aAAe/ q mippov-, (^ dv/ujiv ov xj 'T^ 'd^^o^^icov it^v-, n^ t XdjyJhv q itg ^lujvoiv

T^ (C^.iaoy!iVAg ^lg 'l(rgp«nA/ra/$ ^^pLft^Ze^TYiTog , c/k. -t^ ewmv VTrovpytctg , Iw c^TiT^utmg

0/ a,yfi?\9ty 7w$ Tig Tiftcoe)oL4 iTmyacn %lg TtTtoy d^iotg, ;^ 722? <A)^gas 5rrt^g^8OTV «5 «V
%iHTvtg aiftci^i^cLii 3iAJi 3?oV
'H Q T M^ftivcov "^TToef^l^ig, Tvi i^rig. " ' ATnKejLdTKrctv yct^ (pYiaiv Tof dyfiKcf> Kvpia Y. ir.
p. 447.
TZif liPSSWTI a.VajM-£<TOy T^/T OpiCOV -, (^ g/^V fC^COehvazt/uSfJ T -J/^ TTaCTCUf' (^ /cT» TraCTTt «

^ }(^TvtK&Taj (t Y^av^^i. „ Oy>c av G^ 'iimiig cwm ^'^TrwAiKejL^ctJi iiTrsv 'mict y6 olv

lationis in mente propria impressam. Sicut eliam beatus Petrus verba illa audie-
bat: surgens, Petre , occide et manduca. Patet nimirum haud de caelis allapsam
huiusmodi ad illum vocem: alioqui universum mundum implesset dictae rei noti-
tia: sed in eo imprimebatur vox iila tamquam caelitus ad eum demissa. Ouod vero
angelura sibi loquentem dicit illum qui rufo equo insidebat , mauifestum est. Nam
postquam ait, ego tibi ostendam quid sint baec , addit. " Et respondit qui stabat
inter montes, dixitque mihi: isti sunt quos raisit Dominus ut terram circumirent. ,,

Manifeste ostendens , illum qui apparuerat visum inter raontes umbrosos , eundem
esse qui in eo loquebatur , et qui ei receperat docturum esse quodnam hoc esset
equorum negotium. Reapse autem postea docuit dicens hos esse qui mitti solent a ,

Deo ad circumeundam lerram, et conveniens explendum ubique rainisterium prout

Dei voluntas tulerit. Conslat igitur de angelis prophetam loqui; est enim hoc an-
geli officium: de his ergo non de equis verba facit: quamobrem et is qui respondit,
missos hos fuisse ait ad circumeundam terram , haud equidem equos, sed equites
dicens. Necessario autem hi quoque tamquam angeli equis insidentes apparuerunt
ad eius normam qui equo rufo insidebat; equis videhcet rainisterii celeritatem in-
dicantibus; rufo autem colore iram qua in adversarios fervebant: denique et qui-
dam albi, Israhelitarum claritatem portendebant , ex illorum ministerio futuram,
quod revera angeli exercent, poenas noxiis imponentes bcneficia vero illis quos ,

Deus remunerari voluerit.

Dictorum autem deraonstratio in sequentibus fit. " Et responderunt inquit, ,

angelo Domini qui stabat inter montes atque dixerunt: circuraivimus universam
, ,

lerram; et ecce universa terra habitatur, et quiescit. ,, Haud equidem equos sibi
 296 THEODORI MOPSUESTENI

i(^ '^onv "^ 'iTJurcov cpcovTi', aA^st J^ri^y oti g^ t'}^ 'iTfsrav '^^i^y\>toTa^ Aiyfj of cv
y6{pp(p?j t^ hoicov r ^(^'^inticov i(p^ /Wk
cpcuvo/^o* d,v-&^7ni 'S^^TikYiartcog tQ oivetjiAaov
^ivrog •mjpptiy flnaTteg oivd?[9y>v rri o^^ r <S!f^g ouutvv 'mm^aui ^Kiiiv ri/u^?\.?\gv, a.(p
Yig ^h n^ h 'Zt^(pr}TV\g y(p "^^^Au^f/y <t^ Xiy>iA,ivcay dKHCtiv, r c^ cumJ^v ehcfkcmct^^ietif

iefk^ro' ivhy^v i^ 071 TracTst h 'tTroiiciiKv^^ig <t m iTr autj-mg d^cooH/^ci, j^ a n l^-
7J1OT5, gm "^TJvycejLoig , u-d"^ on J^riTrvn-, TmvTzt "Qn t^ 'ifm}{gLK'U'\icag chi^rvTrovTO' oog civ

<J^ TmvTOiv r efiJkcmctXiaif o 'Z&^pcp/iiJij <h^ctjt>^og, anivg li Tngiv ^t^ t koot/ivcov "i^i
jSi^oucufy j(^ ilg iTi^vg c/K<pi^i t &»(pgAe<ctv €0/;c«
q (^ <^lBiCyiKOTct 'Qh t /Wov dva-
l)cul. XXXII. ^gffoy Of^iCOV -y Ay(i7\9V aiy/T?2«S^ T lcpgSWTa TnJ' *i^vi T 'l<r^y\KnzSv j K^ TD ilpyiftiVOV *,
\^cnv oQAoL i-^vc^v j^ ^^^•^•//Jij' ayf^iKcov d^H' acmip ouZ ol KQiTim ^ oiyfiKcov x^iivco^
vovuung oog iiitog t^ (p^vriJ^og <s^ ryj *z*>^}cetf/ivcov JiiXi^vro, o/* ^jptf ifjcLuvcrav ajtm^
70 Tmcrctv t ^/ti) ci/ ti(JV^et fcct^^^^vobj lon' a(p' «v cTJi ;(pejf ^^g^ev c^eTv©"^ ?^^cov avoL-
;». 448. ^giTOj/ 'i?^ ^S^'^v 0^80)^ o(J^^iig-i cog oiv t t» ?\gLod (p^vnJk 7n7n<r<^[tivog, xa/ 77 }(^
TmdwV €i TmVTO, ftiV l^V CV YlCW^et, 7C6 kJ} T 'lg^8aW,AWjU- Q S/g^TiVX,^)CrOLJ juJvoL iU^lu/
. 12. nvoL <t Jiv\(nv vm^ Tmvivg iQ i^vag 'Zif^aayl Trif dzo^. " ^AmtceJtdn *^d (p^mv ouy-

yiKog KveA^ nmv. j, 'ExeTvo? cT» dvoLfA,i(fov r o^icov l^pggwj, o^p owXi g/;rov 0/ /\5/m;/

70 Tmcrttv r ylu/ iigL%i}ce\^ctJi ^ yjm^l^etv. " Kuezg Trcmroicp^ru^ %oog rivog ov fjcvi IXiyi-

(TYig r 'lipncmKiifJL ^ idg TioKetg 'I^cAjj, aj ijiz^erc/Vs 7»ro i/SJbftyi^iosov «roe; „ Movov«;^
Kiyov, Tmai Toig T^gi^mig 'i-&vi(rt %lg k^ ylcZ dcr^paLKYi Tra^i^ig r olfc^cnf ^r y\cnj^ajv -,

jjJd y\g "ircjL^oug ^y{v ajuiig' ^vy\ q « o^ «5 \oiK/iv 'li^ncrsLKyifjL }(c^ aif ?^7ra) tQ *lovJk
TioXetg T^ KJOtvy\g "^vwg '^Sm^^gLvacn Jhpidg' clvj' i7retJi\7iip olItiol rhrmv djwnfig tcl d/tS^pTn-

jmSf^Tct yi.y>vi-i ^^ y\ '^ dcri^etcu; "^fAKexoL-i }(^ 70 Jhcnyeidig , iKiCA J^h tol y^r cuuTCLg

respondisse dicit: nam quaenam equorum vox fuisset? Sed patet equites ab eo dici,
qui in hominis figura oblati, ad normam eius qui inter montes umbrosos equo rufo
insidens apparuerat, merito congruum speciei cum eo dialogum habituri erant; ex
quo etiam propheta per revelationem quae dicebantur audiens, rerum notitiam hau-
riebat. Constat enim quamlibet revelationem, et res in ea visas , sive interrogando
fiat, sive respondendo , sive quomodolibet , haud aljter quam revelationis tjpo fieri:
nt per ha€c omnia propheta edoctus, tum ipse futurorum eventuum firmam fidem
conciperet, atque aliis quoque utihtatem impertiretur. Porro videtur per illum equi-
tem, innuere angehim Israhelitarum genti praesidentem iuxta dictum: constituit ,

lerminos populorum iuxta numerum angelorum Dei. Quoniam ergo rehqui angeli,
curae utpar erat participes, de ante dictis loquebantur, ahi vero etiam aiebant uni-
versam terram in quiete, versari ; ex his ille quoque occasionem nactus est, qui in-

ter umbrosos montes apparebat, ceu popuU sibi cura concredita, ac doiens veluti

quod cum omnia quiete agerent, sohus Hierusalem res turbarentur, occasionem in-
quam cepit precem quandam et obsecrationem pro universo populo Dei offerendi.
" Respondit enim, inquit, angelus Domini dixitque. ,, Ille scilicet qui inter mon- (

tes consistebat, nam ceteri universam terram dixerant habitari et quiescere. " Do- )

inine omnipotens ,
quousque non misereberis H^erusalem , urbiumque ludae ,
qua$
septuaginta iam annos aspernatus es? ,, Dicens propemodum: ceteris gentibus om-
nibus, tutum praebes incolatum et quietem, in qua illas versari concedis; sola vero
tua, ut videtur, Hierusalem et reliquae ludae civitates communi hoc non fruuntur
munere. Sed quoniam rei huius causa peccata extiterunt , atque impietatis studium y
 ,

IN ZACnARIAM CAP. I. 297

\ct(TTLi :>
« "^s^i T deA-^K^^y '^ ^TBtT^' "^^/SAg-xj/^ ^ 0'5 cy r cvi^(pc^iug 'y^y>\cL(7i '^Q.UTCUqy

dpKOua-cuf vmp 0)V 'i^/J^rav ?^yiortf r Tiiccdejictv rp cv ^qo-htw ^ovcd '^^e^n^yjKaiuv aJUThg
3(p:}caiv' iMCf) Ti olwitci) TO ct^TTi/^ptTa djuSv -©^^^^^ifvjit/^os oLTTCLVTix, y^ T TnzAcuoLV

?3i7rai tS 'l8c/k ^Aos ctO^j; cTvg-uZa^.

Ues<i S'^7a Ijmyi. " Kci/ a7n,Kp'i^] '/,vexoq 7rcu/TC}ce^7tt>p Tzf ay^iXcp v^ ?^KZvn V. 13.

cv Ijms^i pYiy^TO. y^?\g. <t ?Qy>v; 't«>^;«AwTj;c«?. ,, "EcTeiJg %^ ^ lihTii 'cm cwW 7« ara-
itSOTJ' T 0^20)^ T i{^Q.cniiOi)V T ?\ff.?Q'Jui)rOC, CV OJUTU <C ri ePiHaig uZ CtOTY\' '2<^$ ov ?-'iyi T
^ov ^i!:ro'AJix,eA^aJi 'zraAAns a^^c-jnrC^ ^^t/jjvra^ ?9y>i^j K^ TruKKc^v a.yi^v 'i^VTCt;

iTiwy^iX^icm -i
yjjf
lytav^; TravTCiciv <5>^;iAMaiv %l.q cv 'Qa-iiTVig il (^ ^iavTcug ^ZEreSortyj.-

y^v dvctyicouq' i(p oTg J^h h^ o ayfi\og w ^uppetv ?\g.^cdv .^

yJwvi ti/ 'Zif^(LY]TYi olaTnp
duTU ilpyjTV <2s^^ tS diov iTiziyfiA^ictv jbciygzt)v i^VTU dy^tSfuiv y ct fc^ tL^ 'lipiiaztXiif>c

'oTnchi^ij T ?\9i7rH- Ai')^ Q b7r»$. " Kcty iiTn 'Ze^epg /«« ayfi Aog o ?\ff.KCi,v cv i/jsi' ava- v. ii.

x^')'^ Ki^ycjiv TctSi Keyi '^ueiog TrcwTox^Twp • iC^nAco^i^ r '2.iC:)v if^ 'f ' lip-cicxuXnfJc (^i?\gv

/jjyoj!/' y^ opyri ju^yx,\yi iyu> opy^ofj^ctf H^ tk i-d'yii itt aujjivmid^i^cji.' dv-d'' m iyco v. 15.

/M/) (hoycdluj oAiyt, ojjtdi q (wvi7rt,^iVT0 ilg r^sf-KSf''

'^'^ irtc/g ?.iy^ z-jpiog, 'fhgpi-\co
^J3-
"6^ 'lepaartXhiJ' cv oliciipfj^c^ ^,
yjjf
Ci>c(^ fJy'd dvoi'fCoJh>j.'A^riO^Taf cv ojjtyj, Aiy( jivpi(^ v. xe.

TTCtVTCK^TZ^P' (^ /.'Ji^^QV OJC^dTICriTaf 'Qh 'lipii(7Zt?yifJ, iTi' ;^ ilTn "ZeJ^g Ui 6 ayfiX^

?\ci.\c^v cv i/jji' dvd'.ce^yi, Kiyav j TUcTe ?iy<{ Kveji-Q^ TravroK^Taip- in Sf^^^^^h^^VTciJf v. 17.

'm)?.etg cv dyct^lgj (t iAinai '/cveJ-Q^ iTi r S/^yv, ;^ aJpijia stj t 'lipsarx.?,Y\fjL. ,,

hi^d/jS^jog ytp (pnc7r "^TTOKej-otv 'Zo^^ct t <&gS (giaoTluj ayfiXog^ auTog i^ om ^lg />. 450,

?.iy:i/jS[vOig ^suw, y^ luk ^ppiiv iyiciX<^ji Tnej. Tux\Ta)V iig to i^y\g' co^ y^ duopoijjuvx.

ct contumacla, misericorJia malis eius medetor , et aiinorum nutnerum respiciens

([uibus liis prcmuntur calamitatibus, sufficientem iam peccalis arbitrator punilionera
mala haec ,
qnae ipsos tanlo tempore obruunt. Quamobrom clemenlia tua peccato
omni (]elc!o, pristinam redde prosperitatcm: ut ct Hierusalcm iuxta priorem formam
aedificetur, ct reliquac ludae civitctcs dcnuo consistant.
Insuper pcrgit dicere. " riespondilquc Dominus omnipotens angelo loquenti in
rne bona vcrlja et sermones consolatorios. ,, Ostendit ]jis verbis lianc csse oratio-
nem illius qui inter moutcs uml^rosos loquebatur iu eo. Cui, inquit, respondissc
Deum plenos benignitate sermoncs mullorumque bonorum promissores, quique om-
nino ad consolandum suflJcercnt bomincs in tot tanlisque angusliis versantes. Qui-
bus verbis ipsc angclus ad fiduciam crcctus , significat prophetae ,
quae sibi Deus
di^Lcrat maxima bojia spondens, quae dcinccps urbi Hierusalem conferet. " Dixit-
que mihi angelus qui in me loquebalur: clama dicens: " haec dicit Dominus om-
,

nipotens: zelalus sum Sion atque Hierusalem zelo magno. Et ira magna irascor ego
iuper gentes quae hostiliter invaserunt: quoniam cgo modicc iratus fui, illae autem
scelestam adgressionem fecerunt. Proplerea haec dicit Dominus: revertar ad Hieru-
siilem cum misericordia , et domus mea rursus aedificabilur in ea , dicit Dominus
olnnipotens, et mensura extendelur adhuc in Hierusalem. ]^t dixit milii angelus
qui loquebatur in me, clama dicens: hacc ait Dominus omnipotcns: adhuc affluent
civitates bonis, et miserebilur adbuc ]Jominus Sion , et eliget Hierusalem. ,,

Acc.eplo inquit lioc a J)co responso angelus, tum ipse his dictis gavisus est
tum me quoque confidere iussit de omnibus in fulurum: ita ut possem cum fidu-

38
 ,

298 TriEODORI MOPSUESTE?fI

<^et^ct/d^um iig adj^mq' of fAAi^ovct t^ o^/\<i '^ ijMig t Tif^coeJiccA/ ajurolg 6/k t^ \<^'iaA iTrr,'

yty>y Ji^MO^' ^tyeLpoitv ojvayTwv \viWiv iroXKc^ p^yiJDf^a^ me^ r 'UpHauAyift id \Kicb'
a>cn t(^ (^ o^aov t IfASV iv auTYi yty^voTX, rlw owuyidTi ^lg iTr ojutvv cjiwi^cnv MipiAeiciv
TTctpi^S-ob} j (^ T 'lg^8(73fcA)ijW. ^ f^ei^ov M Yvu> OK^-d-lwct]' 7^ TTacrct^ Q cTUJUTVucog iiTretr
Tug aDryj ^^>^cm}covcrctg vivAeig cv a<^^y\cx. }(^^(^lu>ajf iroKXc^v' TOTi. ^ iKico 'ipfijoucu-

ttdKXcS TTSei ojurluJ' c/^c/bx/^^ Trav o u p^yisi>v Iq^ytcrci^ ilg ojurLo 7? (^ g^ 'ZSf^jr-

ricovrttg ajurri 7« ?^i7rov' ivcf)iK9v q oti ot ctv Xiyy\ rb o^ytl^OfA^ai ^ la 'i-dyyj la cnw-
iTmi^ju^ct-y oLV^" lyca /lS{j ch^ytcOlw oMyct, autiiTjidivro q ^6«
a>v ilg ;C5«^3 t5 7^
c/Kvn^p^nhTwv odtIw /Ba^vKcovicov Mycav-y f(^ rp OTmg ttoti iJg tQto crjy^-^j^^avTzay
ojurolg-, r '^Y\(ro fAvluj cwroig T\\tcjdejLcty ThTwv cni[tatv<l' chcf^xrciaztv fjLiv ^
v\J\) jSct- ^
^vKcovioi J^iicctg^ <t J(ct^y]^Y\ro ftiv ainxSv m (BctcnXetct-, iiXv\7rfo q v\ TtoKig TravTiKc^g \7so
YJjpa tS Uipazov (^ctaiKicog- viTt[tcopUt>ro q 01 av pttzi^ ^avTig ojurolg "iJ^ovpccuoi ti vi^ o\

y^iTTo) cT^ Travng' cjo<pi cHKqv Ofcmo itvctf tv irojp hf^ '^ «t^ '{jzffDdiaicog iJpyjfjcivov-, W
p. 551. TJoKKc^v ftijui/y\rcti yiyvoTZov v\<h-, ^iCcuc^v ojutu r oljceicug iTmyfiK^icug d^og' iTrei ;^
a-(poJ)ict TiiTzoy \J^i Ton ^ig "lae^y^Kncug^ cv aptc^il^oKco (i: jc^ r awTy\ejictv 'i^aat r ol-

x,eta,y' ojg fty\ q (^ yaov t ^etov oL^^ctfJLivovg ynpctg dyclSoiKeiv ^ iivt S^ t Ci/o^A)ic77V <r^
cvctVTtcov :, « T5 ^ ^T oxrrtSv pct^jfMctv au^avoftivlju cog ilttog r^ 'r^ TroKifJum if^vdtct'

Jiio fjLiv <^y\ 'QcvTct c/K -7^ "^iiTroi^gLKv-^icog iy/cotdva^ \i^y\ , 'ori n cj^ viJ^iytnKcra^ t /\gioy 77-

fjLCopvia^Tcti diog, (^ on t 'lipHartKhft ilg t iraKouaLV iyiziresf-^^ctv '^imt^gL^gyiai iraKty.

'^m ^i&cucoai q apt^^OTieSPV "^^acp^Al/^^? }(gL^^g OfcTi^rcti mpfic?, cig lef^v ouuTvg.

cia palam significare , Deum magnopere Hierusalern causa irasci adversus eos qui
tantam adversus illam exercuerunt crudelitatem ;
qui maiorem ,
quam ira mea tu-
lisset ,
punitionem fecerunt adversus Israhelitas. Horum itaque omninm causa mul-
tam expromam erga Hierusalem misericordiain: ita ut domus quoque mea, quae illic

est, consuetam convenientibus in ea utilitatem praebeat, et urbs Hierusalein maius

adhuc spatium sit occupatura , ceteraeque ut summatiin dicam ei subiectae urbes

in multa rerum copia futurae sint. Tunc enim mukam exhibebo urbi Hierusalem
benignitatem: quippe decrevi nihil non boni huic facere in posterum, nec non ce-
teris ad eam pertinentibus. Sine dubio autem, cum se irasci dicit gentibus, quae
Hierusalem hostiliter invaserant, cui ego modice iratus eram, ipsae autera scelestam
adgressionem fecerant, de Babyloniis loquitur qui ipsam depopulati fuerant, deque
ahis qui socii belli eius fuerunt impendentem illis poenam his verbis significat.
; et

Sane iam poenas luerant Babylonii, eorumque regnum corruerat, et urbs a Cyro
Persarum rege occupata fuerat. Idumaei quoque Babjloniorum adiutores reliquique
omnes puniti fuerant. Quamobrem apparet illud quod nos in argumento comraen-
tarii diximus , multas lieic res memorari quae iam evenerant, quasque suis prorais-
sionibus confirmat Deus: his eniin magnopere indigebant tunc Tsrahehtae ,
gui et-
iam post reditum de salute sua dubitabant: ita ut ne templi quidem aedificationi

quam coeperant, finem imponere curavissent, sive propter adversariorummolestiam

sive propter ipsorummet segnitiem , ab hostium mahtia ut credibile est auctam.
Veruratamen duo haec ex revelatione innotuisse ait, quod iudaici populi offensores
puniturus sit Deus, et quod urbem Hierusalem in pristinam felicitatem restituturus.^

lamvero ad ulriusque rei confirmationem , duas alias posthinc exponit revela-

 IN 2AC1IARIAM CAP. I. 299

T^ 'Zt?^;CtJ//$iyW5 "^A^Au^^iW? 'ZZ^ePTg^CM' giTZ^V. " Kct/ ^e^ G^ 0(pdu\[A.iig fMH H^ ilcfhv r. 18,

(^ gl^ '22^5 A^5 St^TO TO m^izt 70, Sfy^cmopTna-avTO, (^ 'IbcTcm^ ;^ t 'l(r^y)\ j^ t

'lipnaztAyif^' y^ "iJ^a^i juipi Kvez-Q^ -viosa^cu; ^iKTVva^' ;^ £/77CK5 tj «tc/ 'ip^VTO^ Tiviricraf v. 20.

Kve/i', J^ ii7n-i S^Ta 7a nke^Tzt vx S^cntopTiia-aA/Tzt (^ 'liicf^av t 'ifT^MA, ^ ^^^ct-

rCj v. 21.

€2fc£ai/ ^ »c/^£i5 dmtSv >mv ka^PclkIw' j^ cJ^vAdiv awm tS b^wuctj cuna ilg ^l^ct^ ou/rzSv p. 452.

7» nke^T^ Tct \^VY\ TOL iTTOjfeP/L&pct wipctg 'Qn T yltZ KUQjLOX) > tQ Sj^^cmo^Tnaztf
TiosctpaL

ojjtIw. ,, Oi juSl^ ouZ fA,v^?^yetv g^AevT^s, Tkosapa K^eP^Tct (^ 'AosuejLov (^ T.Ba.^u-

/MViov Tvv Ti yirichv yjji (^ l\iQ(r!w (^ctcnv' ou '^ 'Zi^eS^'^^ l-3^A9m$, 077 'mX?^Kig t
aeJL^jmsv « ^'^OL ^^a(^yi ovk ae^^(JLov yt 'iviWiV aLKei-^oT^Qyn/LS^n Asj^, cr^ J)iKcoai Jl
iikoov -nvog-i (^iXqvikouo^ ju^ i<^ap/jj^^eiv 0VQ/u(ctcnctg tt/ aeJLy^i-tc^' fA,U'%?\9yeiv 3 «5 2'^$
avayy^lpvTaJ^ i\g t «^P^ Tikaa- /^tc*>v oiw^kIuu' cTnp ouju 7roK7\ff.')(H /JUtv ^ Ite^^Si 7n-

-^Tcv^aOT, ^ !ft[uj v^ 'Qh T^ tb' fJtcfK^el^ Mi^/8 'ZS?^(pMr«a^ Agppvroe "*",

otj I^^SiiOTy^ * Mich. V.

S^ (^ OKTW J^y/u(^7a av^eS^Trwv i^ffa /mv dvd'e^7fDLg

^hosuejLOV iTtfa TTOi/UiVig f(^

G^ TiDi/LUiVcti;-, o-ATtd Q dv^eS^^noig TOL J^y/^Tzt dex^i^etv (pi?^vi'K^vj^g,- dvay}($Ll^6/^oi

T5 SM "^vtIuj t amoLV 7Jke\<rii yXcarog a^ia Xiy{v t diJTTiv q "^otiov /^v^u-Sa vcOStiLpa
vJie^Tct (^a<ji GW" 'Td^ppn^vra^ r./MV hk cvvoHvng oti 7ra\af ftiv Aosueiog n y^
BaCvXcoviQ^ J\JtuiVi<roLV J^Mctg' MriJhi q '^jzsh Kvpov )(^-^yiplwTV Uipaztf J\ ouJiv duTiig
^(^^Tni^ YiJiK^yJong iue/cntovTai , lowuavnov /amv ovlv (t '^ al-^/^^.cacna^ d(^ivng.

"H q S^eia ^«.(p^ TiosdLpa yjie^Ta ou pmriig Tivag dv-d^e^TTCtg ?^iyl:> aAA' iTretJ^ ilg

tiones, quas cum ipse viJIsset , firmam cirGa res dictas fiJem relinebat, et populo
universo ut idem existimaret suadebat. Priorem quidem de adversariorum punitione
recitat, quam etiam in superiore revelatione primam posuerat. " Et levavi oculos

meos et vidi qualuor cornua. Et dixi angelo in me loquenti quid sunt liaec Do-
, : ,

mine? Dixilque mibi: baec sunt cornua, quae disperserunt ludam et Israhelem at-
que Hierusalem. Et ostendit mibi Dominus quatuor fabros. Et dixi: quid isti ve-
niunt facere Domine. Et dixit: liaec sunt cornua quae disperserunt ludam, atque
,

Israbelem confregerunt, et nemo illorum levavit caput: et exierunt isti ad ea acuen-

da in manibus suis. Quatuor cornua ,
gentes sunt quae cornu extulerunt super
terram Domini ut cam disperderent. Qui ergo fabulas nectere volunt, quatuor ,,

cornua dicunt esse Assyrium, Babylonium Medum ac Persam: considerare enim , ,

nolenles saepe numerum a divina scriptura baud accurate numeri causa dici, sed
,

ob aliud abquid significandum numero accommodare contendunt; , appellationes

quamobrem vanas fabulas consequenter sequi coguntur ut suum fictum commen- ,

tum instruant quod cum saepe alibi passi sunt tum in beati Micbaeae proplie-
: ,

tia dicentis , consurrecturos adversus Assyrium septem paslores , et octo bominum

morsus; septem quidem homines ,
pastores; octo autem homines, morsus numerare
studentes; quod cura faciunt , multa risu digna ob hanc causam coguntu.r dicere.
Parl modo heic quoque quatuor cornua dicunt esse quas nominavimus gentes: non
reputantes, quod iamdiu Assyrius ac Babjlonius poenas dederant; Medi aulem a
Cyro deleti fuerant; Persae denique niliil mali umquam Israhelitis intulerant, immo
potius captivitate eos dimiserant.
 300 TFIEODORI MOPSUESTEXI

Tiosa^ct TTi^Ta ,u^f^e^<Q-cL] T oiic-s/Avlw (pctf^lv, dvctro^Ji^g ri (^ cPu(rjb(^; ^ oloktvv yjj

p. 453. ^^(77jp/3e«^5 iA.ifMiv\rc^ l^ iO\\ fJiCf.TCdv ThTWv TwA^slx^ig Tv TToX^^^H yyofApov AiAovcm'
Ps. CYi. 2. «5 orav b M^)(gcPiog Aiyyi ActulJ^ ^c^ t 'la-^nMTrSv * ilTrctnxcrav ol MXvZco/Avoi varc»
y^veJin^ 8$ Ihv^^CAicxttro c/k -^es^ «;^^«? (^ ck r -^^iefv cmjbyiyt'^ ojur^g, *^ a.vctroXdv
^ (hta-f^ (t ^oppoi }J^ ^Asioyiig' ivJ\\?\9v, ;^ on ini ilg to ikcxs-cipct tt^^to t^ OMHjuk-
vng ^cmo^TnSivrctg c^ 'l^restyi^trctg (jway\yt'^ 6 .^o?, -Jsrr) BctCvAcovioig q (i^ 'Aco-y-
e«0'$ ^voig cLiy^fJt^XodViu; ovrcig^ ilg r ohetctv iTmvYiyLyi ylZ' Xi-yi q w ^cK^y} to "^^^ro

dvoLTvAav ^ cPocTfAl^ )0j ^oppa j^ duXgLOstig, 'ivct iiTrvi 077 G^ TwK^^gL^^-J^naiTcipfAviig.

jj-S-e^ios rg ;f9ty iTravwT^;)^ ilg tu oiicaa,' oZiwg ouuu (^ cv^^vdu T^osctpa, yJe^.To, Xiyf,
va, iiTn) G^ 7rD?<Xcii^^v ainvlg iTr^yiXvdira^ (^ TUivroicag oJUTiig /^Acz-^cti jSaAyidivrag .,

iin ^kosvping iin BaCvAcoviag iin 'iJ^ay.cungj J? Mcoaf^ira^ vi (^ csir T^iTr-dg ^Zt^oky?,
«/•S-* «? nva^ (^nTrun ii^e^tg- ^ rQro ^ rk^crovag viosapag ^XiTri , %a uttvi m; Aet-
iypyK9^g <PuuucliJ.eig:> d>g TioA^^gL^d^v ouurolg rlw n\LCidQj.av i7Tztvaytyoii<rctg, isfjgtxv Gfftr
Trap ojurolg k^ t ^STrDt^acnv Ti[A,copncrttf/^vct)v r ^eiav tu q o^uJJajf vx. xjzes^vx. As^ dvTi
tQ OKKi^ffuuuctJi ojUTu i(Jf TrdvTa (^ oyyjov cwnSv d^piAeiv' 1va iiTrri r ^t^.Kaftivleif ^7$
iTnA-d^ovcn (^vuuafMV d^paviazq' "^UTCt S^ rvi ^$7ni}(cf.\v-\i r T]v nJifonzoTZe^v Gsir 'ljr^»i->
p. iU. Xirctg TrfMCOQjtav (2i€cuco(rctg ^zo^i^nTng-i ine^v "^STroy^Xv^^^v Aiyl tPa-^eicm.v ajuizS J\i-
\ XcoTivJjju '^ Ky r 'Igp^craAwp dvavicocncog' Xiyf q i^Ttog.

Divina igltur scriptura quatuor cornua non aliquos nominaliin liomines dicit;
sed quia in quatuor partes distribulum orbem dicimus , orienlem , occasum, se-

ptentrionem, ac meridiem, commemorat saepe haec climata, ut quae multis in Jo-

cis fiunt designet. Yebati cum dicit beatus David de Israheiitis: dicant redempti
a Domino, quos redemit de manu inimici et de , reglonibus congregavit eos , ab
oriente , ab occasu , a borea , et a mari. Atqui constat ,
quod nequaquam per qua-
tuor orbis terminos dispersos Israhelitas congregavit Deus , sed sub Babjlonils tan-
tummodo atque Assjriis servitutem servientes in propriam regionem restituit. Dicit
autem scriptura ab oriente et occasu et borea et mari, ut denotet quod multis locis

dispersos congregaverit atque in patriara reduxerit. Sic ergo heic quoque quatuor
cornua dicit j ut designet populos undecumque Israhelilis hostiliter supervenientes ,

et omnimodis eis nocere volentes, sive hi Assjrii fuerint, sive Babjlonii, sive Idu-
maei, sive Moabitae, sive ceteri finitimi, sive denique alii quihbet. Ea propter qua-
tuor etiam fabros videt , ut ministratorias potestates dicat ,
quasi variis ex locis sup-
piicia iis populis adducentes , dum singulae iuxta Dei decretum ab illis poenas re-

poscunt. lam cornua exacuere dicit, pro, illa extenuare, atque omni asperitate spo-
liare; id est vires ,
quibus ii adgressores suffulti erant, eripere. Postquam liSc re-
velatione poenam offensoribus Israhelitarum iinponendam propheta adfirmavit, aliam
pergit narrare sibi factam revelationem ,
quae urbis Hierusalem instaurationemde-
monstrabat. Sic autem dicit.
 f:,

IN ZACHARIAM CAP. II. -

30

KEO. B'.

" KoLj Yfe^ G^ 6(pB7zX[jt,^g jM-K (^ ilcfbv yjj\ IJ^oo a,vyip, jOj cv ryi ^gi c"W Xoi/iov

yic*)/uiZixhv' )(^ itT^^y 'os^g ouutvv, tth av Tropivri', (c ii"^ '2*^05 A^, Sj^-/^J^aTtf t 'ii^n-

^Am>t, 7» /cTtfc TniXiKOv Tv tjKclt^^ aJUTTit; o0 ^ 7rnX'izov to y.Y\y.or,' yj^ /cTa 6 a.yfiXog

?\gL\c^v iv i/uSi ilgvic^!' yj^ 0Ly(iK©^ It?^©^ c^ivropiuiTO ik ciufjct\T}/]7iv ojjn^' ^ iiTn
^zs^q ojuTvv x'iyoov-> JpcijUA }(^ ?\^Aiiaov 'czr^g (^ victvioTiov ojcmov Kiyav , i{ffAg.yJf,'^7mq

^TVlK4ld7^(TiTltf 'lioaaztXiniM "^xcro 7lkY\^l4 dv-^^Tmv (^ KTlwaV TJJ Cv fMTU> CUUTn;' y^ V. 3.

lyo 'imfjioui avTyi-, Myi y,ve^oq-> TeiyJ^ Ttv^oq KVdAod^v, h^ iJg cfb^ctv isvfxcLf a/ /uka-ca V. i.

oju^ni;. ,5 '£x£t/j^ ToTg Tctq olnoJh/Li^q l^yt^oju^OK; %oivicd ttiZeiv g-3-©^ ^ -t^ yig, itc

Ti T^^cLin yjji
m fjifim k^ G^ TVTrctq i^ olKoJh^nq, oLVctyKcucoq ctyfi^sv bpa, imKiv v^
TO i]oo^q Ci> aLV^^TrH lns>p^^-> %omov iigjTi^^vTtt %i^TO' c$ l^«TJi'9-tfe '/^ tIx) yvof^jluj
*^Wz?;^At;4^v iz^' <3?£p(p«r)i , "ottzi tpio a,7r<l(7JV, jui^riartf i(pn ^ 'lipiiaTt^.iyj' amivoui r olyjj- y.

JhiJi.bl>, oiioictv vi ^ ^oa^luj ouutIw '^^(jiS'ouj 'Zt^ayix.i' ilia ?^iyi /J^ 'ZeJ^is (W) ^^f^^APi' "t

'

ci/ auiu ?\gL?\9wuTU, t ov cv ^lg dvcoi^^ig cv tzv-d^Tra /Jfsp^pri '^'Km/S^jov ilJ\v l^' 'iTfZtra

TWppod aVOL/^aVV T^ hpicOV 'tyj f^^^^T/lCaV (^tQtO ^ yi/Mv OJC r]0 'Z^aAn^pOTCeSV l^^iTO
JTi?\9v, OTJ (^ cujTvv a.y(i?\9v a,vcty}:mv tz iCt)^'Avciuf rp cpiojv 'i^pyi-, (t Jii r^ ?\ff.\e\v cy

ojUizS' ") T^TOV /« (t vjju ica^yu^vctf <p-A(nv £jwm co; uv t]cf^/j^fiov o^ ir^ yvoti^^jcjd' ^ p.

OTj Tzt T^ cftyia^cag axrm '^ -^e^s (^ ^ov -e&^p; vjkpcu; 'rKTO^, Lv vvnp Ti t^ 'lioouauAiift

>Cj tS 'i-d^vag '^j^ayiytyi tc^ ^d , th^ fj.yj

/.'^cjvov J^a^^-jZojf r iTm-^nao/jSplw ^lg y\<JiJm-

yJjGiv auuTh:q TXjxcd^cLV' cli^a y) f^ctylcZoui yj^ r tv %oiviov 'i^vTzi tv yico.ui^izov avfJo^o?9v

tQ Cii "i^ycd <7^ T^vAiCoq if) ?9i7n,v r olito-JhfXUf iiTct ?.'iyi 071 gTcp©-' ctyfiAo; "feos^Adj
£(p« '2e?£5'$ ccjJTuv' cd<pi y^ iiTr^v Tu viavioTiCi) TO yioo /AA%r>tQV i^VTi J)'i?9V07i %oiym' aTta

CAP. II.

" Levavique oculos meos , et vidi , et ecce vir iti cuius manu funiculus geo-
metricus. Dixique ei: quo tu pergis? Et dixit mihi: ut dimetiar Ilierusalem , et vi-

deam quanta sit latitudo eius et quanta longitudo. Et ecce angelus qui loqufebatur
in me stabat, et angelus alius egrediebatur in occursum eitis. Dixitque fei dicens:
curre et loquere adulescentulo ilii , dicens: copiose habitabitut Ilierusalein a mul-
tltudine liominum et iumentorum in medio eius. Et ego ero iHi , dicit Dominus
murus ignis , et in gloria ero in medio eius. ,, Quandoquidem mos est aedifican-

lium funiculo terram metiri, latitudinem scilicet et longitudinem atque fonnas

struendi aedificii, necessario angelum videt ruisus mare solito iiumana specie , fu-
niculum Lunc tenentem; qui interrogatus, Ut facta propbetae revelatio narmt, quo-
nam abiret? ad dimetiendam, inquit, Hierusalem aedificationem qualem quantam- ,

que eam fieri oporteat. Deinde ait angelo, qui in ipso loquebatur, quem iil supe-
rioribus dictum est ab eo visum equo rufo insidentem inter inontes umbrosos (etenim
nobis ex ante dictis perspicuum fit, eundem esse quem inter montes vidisse dike-
,

rat, atque illum qui in ipso loquebatur. Hunc, inquam nunc quoque vidisSe ait
) ,

stantem, et de re quae gerebatur laetantem; et quod ipsius ad Deum oratio soopum

esset adsecuta, iila nimirum quam pl-o Ilicrusalem ct pro gente Deo obtulterat
cuius exitus erat, non solum poenae ostensio quam Deus ihimicis imposituru.s erat,
verum etiam vlsio angeli tenentis funiculum, quod erat iadicium cocpti iam urbis
 302 THEODORI MOPSUESTENI

^ atJTVv wiiiXnxAy a>g ^ rmg "^^^Au^s^eJs ilehv 6 'Zt^(^Y\iY\q rVi o^/ to viavicmov e^et"
'^iVTa^ ik cf^P^caaiv^TQ /^ Tmcmg ]%\j(B^ iig -m^oA to. 'Z!>epX'^ /-^ct a^eiv Xiyi %ivvijj
(py\chv h ^^TivgaKeig cty(ikog id cv 1/l{S)] ^XiiVTi oiyfiAa), /a^ Ttt^vg t^ J)icifjt,eiv (t UTretv
id viUifiaTto) :, 071 a-tpoJjact /a^ TioWYig t^ iv^lwicLg v] 'lipaemAyifA. o^tt^^ai^ "^ oiv^^^
Tjwv ik K^ iirlwdv 'J^ VTm^iih/^jm ojurolg ^vo^j^pa/j^'»-
TiXdrQ^
cog oiv S(^to yifk ^ fA,et(^oy
OKreiveiiv -t^ TivAicag tv t? ;^ td jm-wx,©^ h(peiKov(i7)g a^Keh rd 7Av\-di <r^j o])m-
cmvTOiv oujrluj' TrApi^ca/A^ ^ ojjrij (^y^ai Tracrttv a.(r(paLKetctv r d^ ifjiH /miFovcl y\ rei^yQ^
6k TW^g ;^Ticmdjci(T/Spov ^^Xoi aiv ctvrcLpweg tv avft^pxiylv gJu- '6^'ovrci^' (pctvY\m-

fta^ A iTT cimtJv "i^yav Sfd '^ «'5 oujihg mJi/{9v\ctg' co<^ -^d^ Traiaiy cv iui^Yi/jucug li
if) (t iTTcuvotg-, V7np rQ fwytdvt^ 'rp iig aijrlw ivi^yicnc^v.
p. 458. 'ETncjr/^VTiOV Jl }(gi>cetvo h rt^ /AJi<T(jd^ on o "^faAcis ayfi\Q>> rd d-yfiAct) t&T
^^QujUTi Ci/ cwTtif, 7^TBS7 Tz/ a> /ucTc») '^ b^icov 'f)n^i€Y\itOTi iQ iWou T Trvppov, Kiyi
Jf)ct/A/i (t ?\g.XY\(jov 'z&^g (^ victv\<j%ov c/Ketvov ei q kJ) c^ ftvdv?\syeiv idi?\6vra4 o Cv
f/,'icrcp «y ;^So7ifa)V opicov cpctvetg, o tS ^« leZ ^og, ymg oVov n Iw t a,yfi?\9v %XfjLY\auj
'TS^og ouJToy itTretv ^ Jpct/M }(^ ?\gLKY\aov ^og (^ VictvioKOV c^ei^vov Aiycov f(gi'St;(gi.p7mg , :>

;(gLrvi)vn^airaLi y] 'li^ovazt?.Yif^; ciyfi?9V /^ j^ rd \\d tQ ^S Wi?^iveiv 'J^ obJvutJctTUv :,

Iw^ li^ vo/til^eiv Q TXTB T^ iXoL-mg ^V aai^eta^' oiyfi?\9y oiyfi?^cp anftalveiv to ^z?^-
xT^ov, ^v/Jist<p)V iiJiv* iTretcPh 't/j vTnt^iTc^v lchov ftlwueiV '^Y\?\9ig TCt ehcmOTliigi. ^aXiV-
/JCf.Ttt-, }(^ IToXXa yi. 7I?\.iOV (TS^ ^ T«TO TrtfXTrO/jd^Hg 'ZZ>^^ T« TTOLVTUV KVejm^ oToV 7J

(t vuv lytviro' r ytp dyfiAa tS ?\g?Q\jjjrog cv cotsJ' t vvnp t^ TtoXiCdg 'Ztr^aTxyty^vrog

JiYiaiv-i iUtOTwg 7nfA.(p^etg ctyfi?,©-' k^ yvcoftLv ^», JJbct^dV ou/ntf ^ ?\gXYiacif K^Aiv<l

Tx 'Zo^ay\xavTa -ZDfog (^ vioLvicmov , cog ctv ivcfyfi?^it^o/j^og otj Tnp cwrtS Ta t^ ehna^oDg

'aedificii. Deinde ait , alterum angeluin missum , liuic dixisse ut adulescenlulo lo-

queretur geometricum Jiabenti funiculum. Sic enim liunc nominat, quemadmo-

dum eum proplieta speciem adulescentuli prae se ferentem
in revelatione viderat ,

ob significandum robur omnimodum quo res proposita ad exitum deducetur. Ait

igitur raissus angelus loquenti in me angelo ut celeriter currat dicatque adule- ,

scentulo magnopere multaque copia habitetur Ilierusalem, ab liominibus

, fore ut

et iumentis operam his praebentibus prope angustiata: sicque ait ut re cognita, ,

in maius spatium extendat latitudinem urbis ac longitudinem, quae incolarum mul-

litudini sufficere debeat. Et quidem nos maius ei praesidium praebebimus ,
quam
murus igne constructus exhiberet qui adgredientes valeret comburere. Nam me con-
spicuum factis ipsis et providentia erga ipsos efficiam: et laudibus praeconiisque ce-
lebrabor ob meorum erga eos magnitudinem beneficiorum.
Illa quoque dictio animadvertenda est " inter ,, quod nempe angelus, angelo

loquente in propheta , id est angelo inter montes , equo rufo insidenti , ait : curre
«t loquer^ adulescentulo illi. Nam si iuxta hos mythologos, is qui inter montes um-
brosos apparebat , Dei erat fdius ,
qui audere potuisset illi dicere : curre et loquere
adulescentulo illi dicens: copiose habitabitur Hierusalem? Etenim angelum fdio Dei
praecipere aliquid , impossibile est; et hoc credere summae, impietatis est: at an-
gelum angelo significare quid agendum sit, nil mirum: nam et famulorum est in-

vicem denunciare voluntates dominicas , multoque magis Iioc decet illos qui ab oni-
nium domino ad id mittuntur ,
prout nunc accidit. Namque angelo qui loquebatur
in propheta , et pro urbe orabat , merito angelus missus ex sententia Dei , currere
 IN ZACUARIAM CAP. II. 303

OJUTVV Oaq l%V<7ttVTlX. i(p oh icPiildTI 'ZS^^ T7>f -S^oT, ju6' t^cfbvrig Ti %lq Wi}^l\J(T f^O^C, VTUI-

V. 6.
p. 457.
" ftj &) (pgt;;)^T6 "^ >^5 /3opp(J, A2></ KVejL©^' cf)OTl OJC r/i Tgaj-a^V dvifMCOV Thl 8^rS
ox«;a|ft) V/tf^e, A£>^ )<.vpiog' ilg Swv ctvctaw^g^, o; fcgLTOiKQvng ^vytJi^cL BctCvAdvog. „ v. 7.

KgAsu^ -^ J^ )(^ %lq 7\9i7wig t^ 'f)h '^ cL\')(^/j(cf.Kwo{aj; ovtwv «tj, /t^ ^AA)i5 ooc^i'^^
^ emaJ^g 'f)h tt) 2icl)v 0005, ^appSvro^ ^5^5 g77>i)/[£A/^o<5 tz/ -3^(3^' 'Ztfet 7^ 'ig^ycroAMjM.,

0$ v7ri%iT0 TTcvv^yo^v cuur^g tig ouutIcv crujuoL^av f(giv^vda /lo^ igi Ttuhiv td c^ t TiG--

au^v avi[jLC0V ovh, a£/-3-/<pv TJVctj aA<?\5t to Trav'^;^'^?^ «/^ApT, «5 av ^ppouX)7?5 01 t

/3ct^uA(i)Vi&)V oltcoujuTig ^puv \ti t^ 'lncfcucov, o^ tLv 'li^ovcmAhf/, Wei^iVTO Trctvng'
«77?^ ^^-y^VTcg ^cthcuav i^acn t Apjttb t craTM^/^M/ , t •j^h T/i^ nxg oiKeiag oun^g (puAgLT-
rovT(B-> i7nzyfe\ictgj 077 ju^ fi^-driPY] tvti Bct^vXcov, ;(^ imcjzt TnTmvv) f^ctSvXcovicDv

Ao^, K^ T Aap£iii T l^occnXicog y^epv c/^Aev ci^' o[A,cog fA^lujvcov Gffir }(^t OKetvov 6(pa-

(^ H^^v aviX^e\v' (t y^ dvJjA^rv

T^vTCJu; ^ Aape»8 «;c oA/^i t olqj.^,usv' Oftcog dx.

T^ Ba^fAiafvo? aJUTc:g iTTcu/^^-deiv ;c«Asu</, '/vct «iV^j 7^ ctA-^fj^gLKcocncu^ Iw ^jzjo (BoiCvAcovicov

'c^juiji^iifcia-cw' ^cs^J^iKqv q &»5 c</ '6^TCLyju(^Tog %y]jtA^Ti ftlujuatv r iTojL^n Troimc^.

'<=
AiOTj rttJi h!iyi icvtJi©^ TrajuTOK^rtori' hmaw Jo^^ng oLTnguXitA m 'f^ rrx, i^vn v. s.

ra, anvXivcrcuura vjuiag' chon 0L7rf6judp(^ vju^, cog h cLTifojLSiJog r^ z6py]g tS o(pduKfjLH v. 9._

dml'' Jton iya '6^^i^ r X^^ f*^"^

^'^' cutriig^ j(^ \(Jovtoui oTcvKsf- ^5^$ J^iiMvovcjiv om-

ipsi imperat et loqui quae opus erat adulescentulo , atque nunciare preces eius sco-
pum esse adsecutas, Deique voluntatem erga Hierusaiem factam esse benignam:
oportere autem ipsura propter impetratum Dei favorem, libenter iussibus obsequi;
et celeriter admodura , ei qui ad aedificandam urbem missus fuerat, significare
quae Deus de ipsa decreverat.

Age vero necessaria fiducia ab bis oslentis propbeta repletus exclamabat dicens:
" o, o, fugite a terra boreaii , dioit Dominus; quoniam a quatuor ventis caeli con-
gregabo vos , dicit Dominus. Ad Sion salvi confugite , vos qui nunc apud filiam

Babylonis incolitis. ,, Mandat etiam reliquis ,

qui adbuc in captivitate versantur,
ut multa cum montem accurrant, confidentes Dei promis-
festinatione ad Sionis
sionibus de Hierusalem, qui undecumque eos illuc se congregaturum spoponderat.
Atque heic rursus dictio a quatuor ventis baud aliquem numcrum, sed potius ,

undecumque denotat ut ludaei qui adhuc babjlonicam regionem incolebant, ad

,

urbem Hierusalem cuncti festinarent; in qua degentes stabili posthinc salute per-.
fruentur, Deo ipsos iuxta promissa sua custodiente: quia iam tum deleta fuerat
Babylon totaque Babyloniorum dominatio desiverat Darii nimirum regis tempo-
, ,

ribus. Simul tamen praedicit de illis qui per ilhid tempus redituri erant. Nam reapse
redierunt sub Dario non pauci: nihilominus iubet eos Babylone reverti, id est de
captivitate quam a Babyloniis perpessi erant. Constat autem praphetam sub iussi

figura praedictionem rei futurae facere.

" Haec enim ait Dominus omnipotens: post gloriain misit me ad gentes quae
spoliaverunt vos : quia qui tetigerit vos ,
quasi qui tangat pupillam ocuH eius. Quia
ecce ego inferam manum meam super eos; et erunt praedae iis qui servierant ipsisi
 .,

304 THEODORI MOPSCESTEM

To7$j K^ yvwoi^t 071 Ku^iQ^ TreivTOK^Tw^ OLTikgaXjd ju^. „ Tauvx, -^ v/mv (pyiaiv uqy\'
/^cL Mya, iS il^nKcrog KAXiucreivTOq ^ov^ os dTiigztXwi. fJUi t c^^av v/juv yvcoqtoiuJTn
(^ TD /Myi^Og C^ cUrrJ eJ^VUJCt/^Cag Y\q Ifhehi^iTClj kJ) T^ y/^g rchK/tMCTOiV' 87W5 oqyi^o-

/^og ^fTn %lg ti XvTreiv v/j(^g ^nT^/^oig, wg av b^yt^Jy] et ti; ojjtJ Tttg ttoqct^ Q>?\g.-nfo\.
*r b(pduA/^}' ijJ)i/\Qy /Ajj ovlu oti dv-^^Tnvcog tv t^ meh/Ji^victg cJ^cupiTVV iiTreiv hSin-
M^' «7W Q ficipeicuf iTTcjJzj^ (fMOT %ig l^ef^g Isiig v/aik^ig r Tti^coejtojf , fe t/7r' oaet'^
VCOV C^TlvAlOqK/^-d^lwoLI 75 (^ TT^iqdTI-d^ieZctJ 8"$ TV 'ZeJ^Vi^V Cy J^^XodV ilyOV TCX.N' 00% civ C/P
cttnzfv 'j^otTO J^?[9v <$ (^i^y /Jig/.TWV , on y/coy.yi d^oo tQ TraLVTtov KveAH ivcfyfiXi^ofjuoLf
SuTZX V/^g- ilvX, (^ "Si^g T TIZlAlV ^^Spi-^Ci^ (^ ?^^V dvyX,T2^ yCl T^ 1.1C0V T 'lip'd-
T. 10. cxuXtjia, ilcodiv bvo/j^$t'(^eiv. " JiqTrn f^^^ iu^p^cuvn dvyciTi^ :Eim' cDoti lcf^d iyco 'ip^ixctfy

;^ ;(^!^a}t!wcoiJZi) cv /AAa-cd a-a-, Xiy<( >cveiog. ,, 'Ev YiJhvctTg 'iTu tS ^giTr'^, g|ei$ yciq /jm
V. M. cv croi ryj ftAich/ipvicx, c^emvv/^ov. " Y^ctj }(^^(piv'^0VTeti i-^vtj 7n)X?\gi 'fh (^ KVdiov cv
T^ v\/Mq^cL c^eivtj' (^ iovvTctj ajJTZ^ itg T^ov, -/^ ^'Q^cmlei/ctxriicnv cv /Akcrco cra:, yJ, yvctxryj
\. 12 071 Kve^og THiVTVKes^TZe}^ oJ^ciTdgitXKA /JUe 'Zi^g cPi' (^ fCst^S^nAyie^voy.yicri x.ue/05 t 'liickcv

p. 459. T /LLie^cfk cttmf l^ T dy^dv ylcu-, ^ ctiqiTiei 'iTi T 'lip'dcnx,Ayi[x. ,, TocrztVTlof q <py]cn t
<Z2^ v/^g i^Ai^0[J,ctf mch,uj}victv :> co<n (t 'T^ 'd^o^^icav mX?\9vg i(p v/j^g if^^pvyetv -,

^OV 0/{S?Qy>'jZTCJL^ iCtVTTeFv i/A (^ TTCip' VfJ^ yif 00^1^0 /J^OV of (^ T olftiicOV ^TTQTZtVTig
TOTiuv T Oimcnv cttqY\aov'^ T cv mi ^
t K/yicPi/jj^viccv r i<juLl>' 7075 /ji /jaXiga yvcccniQi
/JA '3^S yvcof^ri T TfavTznv 'Avpi'd '^jJTct v/mv ivoL-yfiAii^o/^ov, og tzJ' te 'I^cT^ t TraXcuctv
cOTZt) /^ptcDx. -2^ }^\g '"^TTCiJhiicri-y 'TTcicraLV "r ' liq^dcntKY.y, t2 "^TO^pavf? «zjv^^ cy-ctOTV ?\g,iJc<ZireSLV
">'• 13- EiTK a,}ioAiidzt)g iTrciy^' " iu?\ff,S>~A&co Troicrct cruq^ ''^tw ^ZD^azaTra KvejLOV, ot< c/^g-

yi^ytproj c/K, vi^piXm ctyicov Jjjth. ,, '"''n?^ Traicnv o/ioicog ^lg t2 oijaioig f(^ %lg 'dMoZioig

uL cogiioseeiiy tjuia iJoiiiiiius omiiipoleijs iriisit ine. ,, llaec ego , inquit, \obis el-

fata recito, Dei qui sic est elocutus iussu ,

qui misit me gloriam eius nunciatu-
rum , ac magnitudinem potentiae suac ,
quam contra offensores veslros ostendet:
tantopere iissucccnsens qui vos vexare voluerunt, quanto iis irascerelur qui ocu-
lorum ipsius pupillas laederet. Patet autem Deum humano loquendi more eximiam
providentiam suam denotare voluisse. Tam gravem, inquit, inimicis veslris poenam
inferam, ut ab illis expugnandi sint atque vastandi ,
quos antea famulorum loco
habebant. rerum eventu patefiet, mo Dei volunlate omnium
Quamobrem ex ipso
domini baec vobis nunc denunciare. Deinde ad urbem quoque sermonem conver-
tens (nam fdiam Sion solet Hierusalem appellare) " laetarc, inquit, et gaude, lllia
Sion quia ecce ego venio et habitabo in medio tui dicit Dominus. ,, Laelitiis
,
, ,

posthinc incede, habebis enim me tecum tutelae vi demonstratuin. " Confugient-

.

que gentes multae ad Dominum die illa eruntque ei in populum, et in medio

:

tui habitabunt, et cognosces quod me omnipotens Dominus ad te miserit. Et pos-

sidebit Dominus ludam quasi partem suara in terra sancta, et eliget adhuc Hieru-
salem. ,, Tantam, inquit vestri sollicitudinem prae me feram ut alienigenae quo-
, ,

que raulti ad vos accursuri sint, Deumque rae confessuri qui apud vos agnoscor:
isti, inquam, a suis locis digredientes, habitare apud te malent, patrocinium meum
exquirentes. Tum vero maxime vos cognoscetis, rae Dei omnium domini voluntate

haec vobis nunciare, qui et ludae veterem terrae adsignatae partem restiluet, to-

lamque Hierusalem cunctls splendidam efficiet.

Deinde perglt dicere. " Timeat universa caro a facie Doraini ,
quoniam con-
 ,

IN 2ACIIARIAM CAP. 11. 305

upjujTiety eficfbDdvoLi ?^i7wv (^ diOY , og OK 'f/} aivcoTi^y TDTmv-y «$ oueiv Tg ilcod^

^
ayiaq 6k t^ olmaicog "^J^etKVWuoLi i^ oh^etg, wiKUyQ q 'f)n (3oi'^etoi.v yijLLii^^v lAQefj'

tStvv (po/SetiS^ TToiaiv ap^OTlov %lq i^ olti/iioig-i ag ctv [m ^n^^vo/Lifnv ^(pt^aTraJ, (^ %lg
(^MoZioig d)g a.v i^riJlv <s:%i G^ axnxS <ZD^ijy]itovrcu; ifh^ppiiv \t\- ovtu J^ r ^i^n^Kxj'
"liCTi '^VTCug Tx ^ T^ ^ds^Siv '^7ro)(Sf'Kv'^iCt)g [xIwv^vtzc (Bi^cuaxrccg , on Tmi^cdpYKJiraji

Csir cvcLVTiiig^ j(^ OTi ivwiiYiai t 'lipovaztKtifjy^ ocTrciVTag tb gw ^Zi^Qr^KOVraj; ajurrj '^
'laJoucoV', l(p' iTipaq *^;^Au4^S ^'eTTirajf /u(sf.?^ ^ '2<>^5 td <^f^v.e\ f^ov avayKajictg'

cv a^-^fj^gi-Xobaxct jlS^Jj '^ Tvy^vovngj (^ (BacnKicog i^planv f(^ hpicog, oi J^ Kve^co^Tzt p- «^o.

'Zt?^g T T§ 'id^vsg avyKQ^Tnaiv lcZ' t (BaaiKiCdg /l^j iv Tt %1g injXijnsig (^ t^ t T^ittcov

(Jioimai T ;^«cM' TTO^i^/uSpov T o/x^W, tS ig^go)? Q 'iT^ 7^ Jma^cov }(^ T l^tgOTftTy ;f^
77zia7?5 /}7 T^ ^^
'Sf^aJiKOvaiig d^oLp^vrQ^ AefmpytcLg' 'om^ owu o 'ZDigp^pjnv); 'no>jg ^
<ZEr£pAs^j' *, cOroTi i]jLUipctg (pr\at 7ttK?\g.g }(^diJOVTOLi ol {jo< 'la-^iiK ovk ovr©^ oip^vrog, * Os. iii. 4.

«Jg oi/a??5 dvatci4, aJi ovr(B^ dvaioL^e^a^ «cT^ /gg^rejo^, «c/^ JiiKcov cfeiKVvi q <J^ t^
"TrcLpliayig "^TTOfcgLKv-^icog o '&eo{ TZif 'Z!>^(py\rvi iig (^iJkaytctKicLV Trcmrog t A5i«5 otj ^ ^ura
tt Jy] jLiiytgu n Iw <t: 'Z^^xa ^ aivctyKauoL 'Zif^g t t» ;coivS avyK^Ty\aiv -, SvTn^ 'Qh t^

oAyjui^Kuiaicu; ilnhg Igiplwio, '^iTroJh^airajj vjuu ainvlg <€is^^ t dia, ave. t^ TroKicog auL
Tz^ 'i-^v^ TTciirav r iVKOTjLucuf ''^Ksiifx^lBctveiy /Lt^KKiiayig t olKetctv Kiyl %\vvuj ^srug.

KEO. r'.

" K«) ^Jet^i t 'ly^aovuu (^ /gpga t /LUyav l^Tct <Zef^ 'Zs^aryVa dyfiKa
/L{pi Kvptog V. I.

iLveJ.s' ^ <J)^/3oA©^ il<piK<l 6k Jl^tdv cltmf tQ avTiKet^ttJi ctiW- ;^ e;?r% xy^/o? -s^e?; V. 2.

(^ ^'/3oA9v '^TtjjLyjaztf xuez©^ o/ tro/ Sj3^8oKi^ ^ i^Ti[jLyiaztf KVQjLog ci/ ot; 6 c^Ki^a,-
surrexit de nubibus sanctis suis. ,, Cunctos aeque tum domesticos tum alienigenas
timore Dei percelli deinceps decet, qui de supernis locis, quos incolere solet, quos-
que santitos incolatu suo efficit, nunc vero ad opem nobis ferendam procedit. Hunc
a suis omnibus timeri oportet , ut omnino non pecent; ab alienigenis autem, ne
umquam postea populum ei addictum laedere ausint. Sic igitur postquam his re-

velationibus , res priore revelatione praedictas confirmavit , nempe quod adversarios

puniet, et urbi Hierusalem bene faciet, nec non omnibus in ipsius ditione ludaeis;
ad alias transit revelationes liuic proposito apprime congruas. Etenim in captivitate
versantes , rege carebant ac sacerdote ,
qui ambo maxime ad firmam gentis consti-
tutionem necessarii erant : ut rex nimirum bellis gerendis reliquisque regni usibus
exsequendis operam suam navaret : sacerdos autera precibus et supplicationibus , et

universae Deo debitae liturgiae praeesset. Quod Oseas quoque propheta praedi-
cens ;
quia dies multos , inquit , sedebunt filii Israbelis sine principe , sine sacri-

ficio , sine akari , sine vatibus. Praesente vero revelatione ostendit propbetae Deus
ad totius populi eruditionem, fore ut haec ipsa quae ad continendam rempubU-
cam maxima sunt et prima ac necessaria, quibus in captivitate carebant, ipsis a
Deo reddantur: quia urbs nimirum cum gente'omnem ornatum suum receptura
erat. Sic ergo ait.

CAP. III.

" Et ostendit mihi Dominus lesum sacerdotem magnum, stantem ante faciem
angeU Domini, et diabolus stabat a dextris eius, ut adversaretur ei. Et dixit Do-
39
 >,

306 THEODORI MOPSUESTENI

V. 4. ehlJU^Oq IjUigLTlCt pUTra^y ^ il<plK<i 'Ztf^ ^Ztf^CJWTTH T a^/^VAa* }^ a.7nicQjL^ (^ gi:^^ '3&€i'5

(jffir gpj^c^TO^ '2«?£9 ^zs^cmTTH axrrd. Kiyjov u(piAiri tu l/^jict tcl puTizt^ gltt axm^' ycct^

V. 6. H7n 'zs^q auToVrt /</*« d(piipiif(gc "^TTO crS Tcig avojuua^ cm' (^ cvchjcTztii ojutvv ^roc/^pw, xct)

't^diTi juu^av ^ Kicfkeji.v ^3a^y ^t K%(pctXlu/ twni' Kctf 'Zt^/e/SctAsv ^tok i/^tio,,
<^ imdnKctv juu^ctv j^ KicPbLoiv f(^dtt^v ^T KA^ctXlcJu ttwW. „ 'Ava^^ca^^ys cT^ 7^ /gg^-
or/AiHS 1' ^7ro)(cf.-n)L<pa,(nv bin ly ^zo^cjcoTni t /gtfg<»5 opa, a te (£ -t^ jg£93mt>>J5 ou ;^\7 ajj-

rluf (pcuyojuS{jr\qj aAA* ^' /t6gTO^p/^g(^ct/ Ti^yjuS^CdV ouurlw' opa. %'ivwu

<tyj
(^ ^Iy\(jo'jSj

lipict r /(AyctVi jutAyav 3 Ag^ (^ v^ ^Jhylw t tt/ ka^v 'Zt^arjKna-aif cxt^?\9uju7cx, "

^^eiTHoyicLV-i "Ztf^pg dyfiAa juS^ IgwTa, iTretJ^ Trctyiwv jL&p d,v^^7rtiiv ctyfi^t r lQi<^
'Matth. xviii. cricti' ilcnv Ifhri^^afjiju^oi (i)* ^3w? t? Kuexog c</ '5/^S iua-yfiXioig (pYiaiv "^
ot ayfi?\3i
oLumv Sf^J TTCLVTvg (^XiTraai 70 ^w^^TOdTnjvr cv %lg apctvolg' %v t% t /zjT^lgcTj t Tru^og fjt^a

* Act. XII. 15. T juigLK^pim '^TivgoAcov *, oti ayfiXog djmi ^'5 'ofei t fj(gci{^piii Ai^vng Ui^H' dvay-
Koucog Q ^ (Mr «ce^ 'Zo^cmTra (pcuvirouj dyfiXn-y ThTi?t t t mthiuipvioLV ewnl kJ) •3"e»aK
* num pro '^T^ctUJuSpn QhAY]V' il<P!K<l ^) ^ 6 Sfcf.^o\og T aVmeTo^ oitW, O^T^D * gpTJJV dvTJfZ^^T-
reiv (gig t a^v-ue^ircdv ayt^ig- Qjzs' J^ (pwcn, © ttjt? i7ntpia(^eiv cwrw Tracmv n^v caja-

p. 462. J^Luy cJ^codwv dvTov T^ TiQnyju^v\g aim^ AaTO^jiaf , «Jl OKnK^v ojutvv '6^ -t^ a/p^;^- ^
jb(gcXco(rtcug olov n !w' Aiyl J^ Tnrcd t •Siof ^xijM.Jiatt/ (^ t *Igp«craAM^ g^Ag^a^te^ov
«5 a»/ 54/0/« Truartv t cty7/?a.cr7v t ^^oXxkIuu \:zso t^ t 3^S TrVTmu/^luu juyicJ\/u^victg' og
T 'lipaaztXriiJt' c^Ag^ct^wJ^og, dvayKoucog (^ 7«T<i) 7^ hpa>7ujuy\g "'^TroJ^iJh^ai t guigy^g^^efctv.

To Q icToO 7»'7o ctf5 c/i^Ass c^icaJcta-jL^^ c/K ^Ti/^j, iVcfc giV>j OTi <M$ ay iing ^uT^v

minus diabolo : increpet Dominus te , diabole ; et increpet te Dominus qui elegit

Hierusalem. Nonne ecce hoc ut torris erutus de igne est? Et lesus indutus erat
vestibus sordidis, et stabat ante faciem an^eli. Responditque, et ait adstantibus co-
ram facie sua dicens : auferte vestimenta sordida ab eo. Dixitque ei : ecce abstuli
iniquitates tuas; et induite eum podere: et imponite mitram ac cidarim mundam
super caput eius. Et circumiecerunt ei vestimenta: et imposuerunt mitram ac ci-

darim mundam super caput eius. ,, Necessario sacerdotii restitutionem in sacer-

dotis persona videt ; neque enim sacerdotium per se visibile est , sed in iis tantum
quibus illud gerere commissum est. Videt ergo lesum sacerdotem magnum {
porro
magnum dicit illum qui successionis iure , ministerium Aaroni adtributum gere-
bat) angelo adstantem, quoniam omnium liominum angells cura commissa est; si-

cut etiam Dominus in evangeliis ait: angeli eorum semper vident faciem patris mei
qui in caelis est. Tum et in actibus beatorum apostolorum , angelus eius est , de
Leato Petro dixerunt quidam. Necessario autem bic etiam coram angelo consistens
apparet, id est coram illo cui curandus a divina voluntate commissus fuerat. Stabat
item diabolus adversans ei , cuius negotium est bominum bono adversari. Hic , in-

quit , nocere illi tota opera satagebat , omni legitimo ministerio repellens ,
quod
alioquin in captivitate peragere non licebat. Dicit autem, hunc a Deo increpitum
qui Hierusalem peculiariter sibi adsciverat: atque ita ostendit, diabolicum omnem
conatum Dei protectione fuisse compressum; qui postquam sibi propriam Hieru-
salem vindicaverat , necessario etiam sacerdoti dignitatis suae decus reddidit.

(1) Observa Mopsuesteni, immo ss. bibliorum, sententiam de angelis hominum custodibus.
 I!» ZAOIIARIAM CAP. ITI. 307

/jjiXy^QV TJSJO TW^!; )(gL^V ct\\amSfcL] d,-9'^0Vy c/KcmcLcraA aL^>\&.€i(; TnpHo^sv, outw cT^ yioj^

T^TOV oac, cv TPJtlL TA 1715 ctl-^/ui^Kcacriciq cLVctyAYi }(^^gzt)7zt y.ctj f(gi^(pM^lwctj vtt ojuiYig

fjLiKCiii kiyJOvhjovtx, o^icojctcnt Tg ^ T fc^i^vmv a,7niA/\sf-^ct )(gi)tci)V' cviefiJoTV Q cpi^criv

l^Tict huTm^ 'IjktSj, 'ivct UTrri oti td t^tt/i^/^ov c/k t^ oA-^^^/uigLKcdcnct; cwnSv ynv-
'3'©^, cv ^TTcp cPiyT),^ TravnAc^g g^o) -t^ Acnhpytctg vTTap^v ^ -d^actg, cv (iapu-m-n fcgL-9'-

gfw? J^aXacu;-, '^UTzt cl^pgAen' oiTr djuni ^lg l^jcocnv ^TaTi^ d^og' TT^iisi r vTnjpii^-

jiS/fcug AetTHpytiCcug J^iwct/iCicnv -i

olt^ r •d^aoug VTmpiTHjL^oci (BaXcug aL(pe\?^v ts oW t^

aly^/utStXcocncLg r Ic9"«to, <t Tt) 77^y-3'©^ avrcM' c^eTvo, }(^ ilg r ttoKiv WcLVYiyfpv r ol-

Kactif' iiTct ThT^ y^y^vOTog-i (^Yicn ^ci^g ouutvv' d(pYjpy]>cg. fma-oL^ Tdg avo/juctg a-ov J\]Xc^y
C77 7a -7^ oA-^/JigthcocncLg XiKvrauj /(pt^c^t, iTre/JV) t A/JjpTic^v a.(peiAi t /jmy\y.!w' iiTzt l^tig p. 4C3.

WcXivi (^ 7n)J)^QY\ ii ajUTVv Ciicfiiaxt^aj\ ^ ^^^ri^liZaJi Tk axm^ rhu n /ju^a^ y^ r ki-

cftcQjLV, ilg \v<J^ett,iv iQ t^ lipcoTuLng auTU X9i7rvv '^Ti^a^p-d^oLj r ^ovcrla^' 07np ouZ }(^
yi^vi Kp Tx> cnjuu^/JigL 70 9^eiov' '^vrct il^nKCdg 'Z!^(piiTy\g ilg 'ivefet^iv tS r liocoTWjLu

atiToig %7vAcfh<^0Lj -, ^ t /gpsa iruAiv 'f^ i^ owjVi^u; cJ^iTcit^i^cju{ Kam^yiaj;-, r oiKetctv

'S^i 70 dST^y/Jt^ 7mppY](nav Tg i^vvx, r^ cJ^iicnoLv^ iTnxyi.

*' Kce) ay^iX^ KVQin 'Z&^g 'inavuju Kiyav •, rcteh Myl Kvejtog TrcufTVK^TWp' ictv v. c.

c*» r hJhlg yM Tjvpiva-y] , (t Iolv tol fZtj^<piy/JictTU. y.'d. (pv/^gL^Yig, yjjf av ^Jcg/veTs t oIkov

fjLOV (t iojv Sjsf-^pvP^sLOSYig r ajjXlw fA,ov^ yjjf J)^aw dvaspnpo^t^ag cv /Mo-cd r/J igvfcoTwv
TS^Tay. „ "AitoKiidtog d-retKti^poTi t^ UpooTWjng r d^aoicLV ^UTst g/^>?i^ (pyiaiv oog av yvoiyi

'oTmg OJUTVV tt^^^-^ej^nQ^oLj ^ot^oTitti r XetTH^yav' Iolv yi^ (pyiai '^^/J^Yig ryJ f^T^^Pi^y-
/j8pcdv 7rar> ifjLH (p^VTtcf^x, TJCiii/j^og -, 'i(rYi /j^ cv lipicog dvdivTia, Ke/vcov %lg TTaai' yjjf

TYi djjKvi efi tJj ifJLVi tIw 'Ztf^oYiKOvcrctv (pv?\gLK.lw Sj^L T^ '^//^Kao^ <2&^au.ycov T^ oiKetccg,

lam verba, tamquam torris de igne erutus, significaiit quod ceu si quis lignum ,

mox igne consumendum, extractum servet incolume; ita Deus hunc sacerdotem,
igne veluti captivitatis correptum et mox comburi periclitantem erui et urgenti- ,

bus malls subduxi. Indutus porro eral vestimentis sordidis lesus ,

pro eo ac dicat,
illum captivltatis luctu obrutum ( in quo versans extra omnino divinam liturgiam
erat, et gravi servitio addictus) illum inquam iuberi a Deo sordibus iis spoliari ad-

stantium manu , id est liturgicarum virtutum opera; quae divinae voluntati obse-

quentes captivitatis veste illuin exuerunt, oranique praedicto luctu , et in propriam

urbem reduxerunt. Quo facto , cunctas ait abstuli inlquitates tuas; ita ostendens
dissoluta esse captivitatis mala ,
quia peccatorum memoriam deleverat. Deinde iu-

bet, ut podere eum induant, raitram atque cidarim circumponant , ut ostendat tra-

ditam ei in posterum sacerdotli dignitatem: quod reapse divino decreto contigit.

His dictls, ob significandam sacerdotli Israhelitis restitutlonem , et sacerdotem ab-

hinc consueto mlnisterio destliiandura fore ,
qui proprio officio confidenter et recto
iure fungetur, pergit dicere.
Et angelus Domini dicebat lesu : haec ait Dominus omnipotens: si in viis meis
ambulaveris, et mandata mea servaveris, et tu domum meam iudicabis: et si atrium
meum custodieris , et dabo tibi qui conversentur in medio stantium istorum. ,,

Opportune ait dicta haec fuisse homini qui sacerdotii dignitatem susceperat, ut
idem agnosceret quomodo gerere ministerium deberet. Si enim perseveraveris , in-

quit, in praeceptorum meorum observantia, manebit tibi sacerdotahs auctoritas iu-

dicandi de omnibus, Et si atrio meo convenientem custodiara sedulitate tua adhi-
 308 THEODORI MOPSUESTENI

^^B^c/LTzif/^-^etg Q (^ ilg ^Jb^t^ t Tif^lw-, of ^Yimvrajj cv jui<rct) Trctviog t ^S t '3>^(r-

Kna-ctv OJUTvig c^rgASvrgs Xenapytctv. Eitu (^ -t^ (^ctaiXeiojg r '^imi^gLTcigttm c/^Aftfy, «tm
V. 7 Ag^. " A;c8g c^ IjitrS 6 n^zvg 6 juiyoig^ av (^ oi ttAwotov (ra o/ }(cf.^juS'iJOi 'zsfo -zsfooT^
p. 464
TTQv (Tii' cDiOTt ctvj^zg Ti^itcmoTiDi iioiv. „ ^^lvct ilTTVij "Ztf^g (H, /uioi ?\gyog, li^ Tmvrcu;

G^ auL aoi ct^^^v tS A^fS THTn^ftLjiSfoug-i iv n cf)iJka}tct?\.ict (^ cf^ny^ai vofM^m-, t(cfj

rvi A9i'?rJ} 'rp iig diocri^etetv hitovmv Keim^yct' ou5 Ti^ToaTtOTiDijg S0 7«to i(gs.Aet j wg t
-3)^^ iQ diou 'Sj^^J^^cag yivoju^cdv Tctg ctmctg oTtoTxretv n }(^ i}<Nvcti oiovg n ovrci^.

Ti ouiu (^tjai;

V. 8. «« Aio'71 IJ^ii iyoo ctya t JiiT^v \iim oLVctToXlui' tho-n Ai-3"05 %v \<hiiy^ «2«^ ^ztf^auTra
'lM<rS, ^ (^ Ai-^rv T gKoe. iitfa. 6<^du^/Ltoi ilaiv. 3, 'E^^ yip (pncn (^ J^ovP^v t l/ttpv,

T ZogP|S«^gA Agj^yy, k} ''S7zv;(st^<pi ju4 r?j ^oLaiXeiat, dvoLToArig ov^ wtIov ^^ijl^zs^v rvi ^
cJ^ovcnci JetKVvg' tQtov J^ acarip tivol ^tdvv tiBtiju4 'Zi^ t o(p^A/^ t awv, lcp' «:t6p
i^e^^Obl Crg ^M, TTCLpi^VTCt JiSft OJmS T C^C TK^ 'Z«?i£p(r<$6^V ^ T^ igflWJWAiMS ^OYj-d^etOtV-,

)cojui^oj(j^ov Q ;rc«p' coW T cmnJlw-i Iw cv ^lg >t^ t Cj/ctvTiwv ifhJ^KVvroLi sroAg/^pis,

^yg av Ci/ ilplwyi ^y^vng c/icnT^VATi t lipcoaujulcu c/govTW^* ^appfTv c/^ cr? 7«rct) 'Tn^aritti
Tzf Aifict), Itt?"^ ju^ri-^v ojUTvv 6(p9fitA/i^ vo//i^oy7a* ;^v^u3zx q th^ iTrfoL int ^ djtpi-

^oT^ytoig deA-^fjL^ Agp/</, cl^' /va €iVjj 077 Jwuy^oiroLi q ^Dm 6 Zo^fict&iX ilg t /3ao7-

Ae/OK»' ^rcy' IjM-S '2&£9;;^eZid^i55 iTretJ^ TPOKKIw TIVOL J(^ OL^OLTOV cluTt^ TTCLpi^CO T iTTO-^atV
?>. 465. T^^ ifJLlw-y T "fhjLt^KetoLV dcf Y\g Tt '^rtairoLj
f(^ TiKiOV. " 'lcTfci l^ opyarce) fio-d^^v, kiyl
KVQjLog TmvTOK^Twpt i(^ '\Y\?\gL<pi\am Tmauv r dJ)i}ciotv ^ ytig c/Keivng cv ti/u^pot juuoi. ,,

OStw yb diuTvv ipyXjao^a\ Juuucltov •> cog^ Trdvrctg S0 7^ c/Keiva ^ctTtiytot^ G^ TrDKijuuag

^iTioju^og-i a^asaip /Bo-dr^ct) tivi rJ? dimXeict (^^.^dhKetv ^ t^ i\mg Tii^LCtiejLa^ ^ vmp m
Jbueris ,
posteris quoque dignitatem tuam transmittes ,
qui in medio universi populi
iure ad se pertinentem exercebunt liturgiam. Postea regni quoque instaurationem
innuens, ait: audi, lesu sacerdos magne, tu et proximi tui qui sedent ante faciem
tuam, quia viri spectatores portentorumsunt. ,, Id est, ad te sermo meus atque
ad omnes quibus tecum populi principatus creditus est, ut magisterio legisque in-

terpretatione fungamini, et reliquo rerum divino cultui addictarum ministerio: quos

homines appellat portentorum spectatores , ceu rerum praeter expectationem a Deo
patratarum causas considerare et cognoscere idoneos. Quid ergo ait?
" Ecce enim ego adduco servum meum, orientem: quia lapis quem dedi ante
faciem lesu; super lapidem unum septem
Ego enim, inquit, servum oculi sunt. ,,

meum, id est Zorobabelem, regem constituo, soli orienti splendore parem ob digni-
tatis suae amplitudinem. Hunc vero ceu quendam lapidem propono coram ocuiis

tuis, in quo te firmiter niti oportet, eidemque exhibere precum et sacerdotii au-
xilium , vicissimque ab eo referre tutelam ,
quam bellis contra hostes gerendis re-
pendit , ut pace fruentes sacerdotio rite fungamini. Confidere autem te huic lapidi
oportet, et septem eum habere oculos existimare. lam hoc etiam loco vocabulum
septem haud de exacto numero ait , sed ut dicat Zorobabelem ad haec validum
fore me scilicet in regnum provectum;
, a quia ei multam atque ineffabilem provi-
dentiam meam curamque impendam, qua maius incrementum capiet. " Ecce ego
fodio foveam, dicit Dominus omnipotens, et contrectabo omnem iniquitatem terrae
illius die una. ,, Adeo iilum potentem efficiam, ut omnes virtute sua belHca hostes
fugans, quasi fovea quadam exitio eos obruat, meae ultionis minister, propterea
 ,

IN ZACUARIAM CAP. III. 309

tiv dihKeiv Ia&ivto/ r l/i^l '2e?£pcnix8<7av y!u/, Yican^ owu nix^ct '2&)£p«^vtf/
(^ ^ctaiKio,'

iiTa (^ TO T^ (^on-^^a^ jtAy^^oq t^etKVvg^ ohv Ti ojc 'j^ iQ Zog^/Sa^gA ^^Tiv^iKrHoi 5pa-
7}l><'a^ " cv rvi Kiy^ Kve^og TmvroK^gLTW^-y avy^igLKinroJi 'if(sf.gog t ttKyi-
Yi/U^poL Cfc^vyi,

(hov OLUT^ xzsoy^rw ovmg caml. „ O/ jl^ '^ ^^&^^ '^'^ gpctTnynvrog Tretaovraui oxeTvcf
0/ Q T&/ A5«<?^ «SEr^pCTTJ^WmS 7^/ ljU.(Sr, /C^ TfOhXlnq T^ Mc/bvwS ^^b7rO?\ff.Va'iiai <T^ OlKetCdV KOp'

Tmvy ci)<^ (t awui^g ^ i^ictaiv avyf^gLAeiv c^Yi^^Stg' cv q Thrvtg t^ rg (SctaiA^ctg }(^ 7^

igfla)jMZ»J5 T 'tm}{cf.TcL<^aiv JhKcoactgy i^vig Tjdiiaiv '^^TJVfcgLKv^^v fJiJ.?\3. yi dvctyKCUcog ^
^lg iipYijtAvoig ojmS J^ei^eiaziv. Aiyi q siwg,

KEO. A'.

«' KtfSf imgpi-^iv oiyfiXog Ae^AftTv c*/ l^i, <^ cJ^riyi^i fM-i ok '^oWok or' av l|g- V. f.

•^fl-S-^ OLV^Q^Tr^ cJ^ vTryii cwnf' (^ g/77% ^«^£95 M^* 'n av ^XiTretg; „ ''A'yfi?\9V ttuMv t V. 2.

o ouW ?\g.7^uJ0Ttt J\iXav cxetvov (^ c</ av-3"£^x8 /i^^cpJj c*/ ^0-6) «i^ i^ciL^aKicav opicav

l(p' <7JZ3"8 (pa^fiVTCt Tivpp^' /tuju(st^K9^ju^ y} cyjc r aLvoaik^v clxe//Sar$, ot» oyTov c/k^vov
hjn ajjnS ?\gL?\9iwTzt Trav^yjk Kiy\' ov ;f$t/ vui) (pjicnv cJ^iyetpctf /j8^ atnhv 0)g ctv oJ^ VTTva p. 466

TJVOS f^^Tl^/dpOV rri ^ YlJ\l t^ei^iVTWV ^CaQJLCt' 'Z<%d Q T VIW ^etKVV/J^OdV TniKlV IpOP'
Ti^vpx oLurhv 071 TJori (BXiTroi, iv' /^c^ giV») t o-vj/v, 6 Q T J^et^iVTOiv ehXcdayi T vSv
Ag'^^ '^iVMjf. " Kct) gi:70v ic^^}(^j ^ icTa Au^iot ^vaii oXn, )(^ ih ?\gLf^7Tu.J)iov iTnivca

ojUTYig-, Ttj iTtfac Au^Oi iTizLVCo ajuTY\g' (^ Ji>o iAcuoLj iTTUvco awviig-i /jua, C/K Ji^io^v T AfltjtC- V. 3.

TmJla ojuTYigy (^ /jua c^ ivcovvfjLcov. ,, 'H /-<^ Au^^^fia, JiiXcomg 7^ -S^eia? ^QJLrog ^v,
(fmo/JAVYig /AJiV Tp oin ^$, diYiKnang q a^i t U/T^p •j^iit' (^r^y /jfc/jTOiV ctn t aTravTzav •>

"^UT^j JioiKn/JUivcov' luj ^ tlKCTug 6)g /j/iyaLXlw ik 7^ n^^^ctvii, p^^^variv oxlcu i]J\v' iTr^iJ^

quod mei iuris terram violare voluerint, cui ego regem praeesse statuerara. Mox
auxilii quoque magnitudinem ostendens et quantopere a ZoroLabelis ope belliea ,

iuvandi sint; " Die illa dicit Dominus omnipotens convocabit unusquisque pro-
, ,

ximum suum sub ficum suam. ,, Et bostes quidem, boc duce illa patientur; qui
autem de populi mei numero erunt , multa cum voluptate frugibus suis vescentur,
ita ut etiam continuo ad mutua convivia invitent. xltque bactenus dictis regni et
sacerdotii demonstrata instauratione , deinde ponit revelationem aliam necessario
prorsus post praedicta sibi oblatam. Sic ergo dicit.

CAP. IV.

'* Et reversus est angelus qui loquebatur in me , et suscitavit me sicut susci-

tari solet homo de somno suo. Dixitque mihi: quid tu vides? ,, Rursus angelum
in se loquentem denotat illum humana forma praedilum qui inter montes umbro-
sos equo rufo insidens apparuerat. Didicimus enim satis evidenter ex superioribus
prophetam de illo ipso in se loquente ubique verba facere , a quo nunc etiam se
excitatum dicit, quasi somno quodam sopitum ob praedictarum rerum contempla-
tionem; et de praesente ostento interrogatum quidnam videret: ut
,
ipse videhcet
visionem suam recitaret, ille autem ostenti sensum explanaret. " Et dixi: vidi, et
ecce candelabrum aureum, et lampas super ipso, et lucernae septem super eodem:
duae quoque oleae super eodem , una dextrorsum, altera sinistrorsum. ,, Candela-
brum quidem indicium , divinae gratiae est quidem succensae sed usque
, in terra ,

ad res ultra terram positas devenientis; quippe quae omnia administrat: quam etiam
 310 THEODORI MOPSUESTENI

^vavg oLTmowv T "^OT ^g \jKav ^ 70 Tt/uuoavsLTov' TX) Q limvcd uwm^ ^f^Trachov efh?\gl

ih6k ^ ^piTvg 7* <&e/(Z^ c0 v-^t^ aTreivTCLg ctiir ^ yfjg n^?\gLfA>7ivv (^cSg' Ir^a. 3 Ayp^-

V8$ hpS,^ To TiKeiov Tg (t TikHtnov 7^ ^e/T©^ eteiKvug' a>g a^vcdiipco t A/icy

xiyi 70 ^
T gya l^jrfa, o(^duX/Jipi giOTV, /ya gi^»; ^ 'fkifJUiKQxajg 7^ oh^a^ td ytdi^-^o?* glTa if^^gcn-
pce^v tS ^f^TmJ^ia lAowct^, t /^k c>« eh^idv , r q c^ gua)yyjW.&)v 07np IJ^i^Aii rlw n
fiacnXelav (t r hpcojuJultu^ oLTnp oLyc^^^vx, ^s^^ %lg oLv^Q^Tioig if) J^ichojav ^og' cog

rri ^v choiKei^^aj tol 'Zif^g r tS ^etpovrQ^ fi'iov ngLTOL<^aiv ^^^iJjcTe/a , rlw Ji auTupm^
ivy^vetv iig to ^ZEr^auy^v dvd^^Tiutg d-id.
V. 4.
p. 487.
TauTOL ^uf^g (^ ay^iT^v ico^jtivcLf «zj^cpjiins liTmv-y hmy^. " Kct) iim^i^crtt -,

^^ iiirov ^z^g T ayfi?\9v (^ Ts^T^wotol cv i/uipi-i Xiycov 71 ^ SoTa, xue/g; n^ am-

V. 5.
KeA^Ti ayfiXQ^ b ?\gLAc^v cv Ijnpi^ ^ il7n 'Z&igps jm Xiycov ov yivcoojtetg ti K^ ^uTa;
T. 6.
^ iJTroVf ii^ icvejLi' (^ aTriKe).^ y^ iiTn 'zs^g fjui ?^iyav' gIM' ?\9y©^ Kvelou ^zi^g
Zoe^/3a^gA Xi-yav-, hsic Ci> cf^ujuafA<l /niycLAri^ iiJ% cv /%u/, cIAA' cv TrviiijuigLTi jU-«, ?!iyl
Kvez-Q^ 7ravroKes^Ta>p. „ OvrQ^ Ai ayfiXQ^^ ov cv avnS ?^XeiV ^zi^(py]TYig Xiy<(:,

(^ J^ ^ TO? VTn^ T^ 'li^ovattXrifA, ePiiicrig coip^ TiDiijt^og, oog oLTnivTuv ftiv 'P}! kJ) t
"lnJ^Luav T ''fkigachav lfhTi^a[A,[/,ivQ^' dvayiccucog q (t VTnp t amtSv Jmcnv 'Zi^cm.yaY
TcS ^d' o^v '^ -^s^igpcpwiJl? %uTov y^ ipcora,, j^ tcl ^jpt-^"' %)(cf,gov fA,aJv^av<l' iTraJij imv-
Twv T J^et^iVTWV JiiXooaiv- i^vmv-, t^ ^zj^/ tb t 710 Aiv (^ to g-3'i'©^ r '3?« (pi?STjjLuctg^

dvayKoucog Jt^yt(pTlgy, 'Zc)^^ t«t» tk ^cgLdiiigtgov TyJ J^etKvufjLivcov , OTmg 'i^i, fjLcvv^vetv

awjTOfJLcog ouo ii7nv cujrn) t/j J^et^ivmv rlw J^uvajutVj 077 7^ ^eJ^rog ^ J^Xcocng 'TY\g

^eiojg-i « (^ T T§ Zo^/3a^gA '2&£pg^e/i7aTD ^acrtXeicLV og o'ljcodiV [jLiv cf^uJuaroLf tCj ^^-S"'

recte, ceu grandem atque illustrem, viJit auream totam, quia prae qualibet terrena
materia pretiosissimum aurum est. lam lampas iili imposita demonstrat radiantem
ab alto super omnes terrigenas ex divina gratia lucem. Videt autem iucernas se-
ptem ut perfectionem copiamque gratiae ostendat; veluli superius aiebat Deus su-
,

per uno lapide oculos septem ob significandam providentiae suae magnitudinem,

,

Deinde narrat utrimque in candelabro oleas dextrorsum unam, sinlstrorsum alte- ,

ram: quae res regnum denotabat ac sacerdotium; quae duo dignitatls culmina inter
homines esse Deus constituit: et ab illo quidem negotia tractari, quae ad praesentis
vitae statum sunt idonea; ab hoc autem bomines usque ad Deum admoveri.
Postquam baec angelo se vidisse dixit propbeta , sic prosequitur. " Et inter-

rogavi, dixique angelo ,

qui loquebatur in me , dicens: quid sunt haec , domine?
Responditque angelus qui loquebatur in me, aitque mibi dicens:non agnoscis quid
sunt haec? Et dixi: nequaquam, domine. Et. respondit , mihique ait dicens: iste
est sermo Domini ad Zorobabelem dicens: non in fortitudine magna, neque in vi-

ribus , sed in spiritu meo , dicit Dominus omnipotens. Iste angelus, quem in se
loquentem propheta narrat, idem ille esl qui visus fuit pro urbe Hierusalem de-
precari ,
propterea quod ludae incolae omnes tutelae ipsius commissi erant: neces-
sario simul pro illis quoque preces Deo offerens: quamobrem propheta hunc inter-

rogat, et res singulas edocetur. Nam quia ostenta omnia eo tendebant, ut Dei erga
Tirbem curam ingentem demonstrarent , necessario oportuit prophetam ab hoc an-
gelo singularum visionum explanationem audire. Breviter ergo patefecit ei osten-
torum vim; hanc nimirum esse divinae gratiae manifestationem ,
quae Zorobabelis
quoque regnum constituerat: qui per se quidem propriisque viribus nullum regni
 '
IN ZACHARIAM CAP. IV. 311

Tii ^eicL '^t^^i^XriijJiv^ -i

'S^OTri (t JSjuucl^oj "i^' odiv (^ cf^etKVvg t^ #5%t ojutvv Jhotcig

wjTvv iiefiv f(0LTvp^txv '^^ ik T ^ctaiXeictv y]>covTuv (^ r iQ ?\gLH '^t^^^cfictVi Tvi

Q ^pm •

7P tfcg^-S"©-» '' 715 « OV 70 Otf©-' 70 jW,g^ 'Se^e? ^Zef^CTW^H Zogp/Sa^gA 7« J(^TO D^^OZtj 'j ^ v. 7.

cJ^otaza (^ ?^tdtv ^ z?^rfpovojuua4 , miY\Tct ^e^TOt; ouujYig. „ "hTreiJ^y] ^ A/3r;y cavojn^cn p. m.

T Zo£p/Sa^gA, op©^ Ae;^ /«i^ G^ a^v <^wuctTiiq a/ ^ctcnXetct t^ (^ gpctTD^cAyv ;f9t)

vTniKocav TJkri^i' Tiq y5 cTw (pwcnj' Stw fj(!iyoL4 ^v, w 0U7W jM-g^ ^uuuct/u8p©^ Sju. tz 70

tjAm-^"©^ t^S xiTmTtocov n^ T 7« OT^iTiKii fc^J^cmdjluij -i

o/gi J^wun-^lwctj dTnvctvnctg 71 t
Zo^^oiCiX \%C(jxtfi ov Sj3^cfh^v TYig ^ctcnKiXA^g "^jTOcTa^a^ Khy\^vo/Lticti;-> ^? 7a$ iTntyfi"
Aictg 'z«^eP5 @ 'Ztj^TniTv^ t ^«5 Aiya q t AolviJ^j oApv cTi' oA« 7^ ^-
i7JVit]cm[jiltv ,

€/r©^ T^viQopaw 7)1$ IjM-MS* 'Si^TO ^ mTf\Tct A«p^ '^Qjlt^' a<p «ozrgp cttT&J dFot^xaia)^-
^SffiscPequf 70 iuiv^aL7\ff. V7np 7^ oiKeicov gpoi.Ty\y>ujuTt J^wuyi-d^lcZcti kJ) 'tF (^cLvncov.

E/7a Tttf iTmyfiAia^ Tcig 'G%i atiTOK ^iCcuav " ^ I;)^g70 ;^^^©^ xue/a 'zs?e?5 /^ v. s.

Agj/i)^, ct^
P5^P65 Zo£p/3a^gA I^B/t^eA/dytroi' t o/;cok tS^ok, (^ ct/ /t?^^^5
^ttT^ '^7?Ag(r«cn)' v. 9.

auTov' }i0j\
i^yva)(ji^ 077 xu£z©^ -zirafTO^c^Tzwp o^oLTngciXyti fJUc 'z^g vjuiff.g' J/otj 7/5 v. 10.

oJ^iiJivcocnv ilg y^jtAoeti fufSf-^^i^ ?> Au^o^ q clSf ^ 7« l|a,S o'/>c« csir ^/u^King ff^^^jSct-
?>hju^og, ojUTvg ouutvv (^ '2*^5 Tn^ct; ct^i' o)^ i^ 6/n. TbTH iw.m J^?9v '^ii^ oti yvcdfjuri

^H 'cS^^yi^VCC 'QtVTOL <Zt^fJL!wVCmV VfJUV' \tY\ %'iVWU \tYiJ^^ ag CV ^OVCd TIOKXO^ TiiTtOV

yiVi^oj^ jLtiXXgvTt^v a,7ii^anrt %lg Xiy>ju^Qig' avo^TotTog ')b iiy\ ctv lag "^TnxpoLcjig Tocg

Ijui^g oLT^Xeig vo/JU(!^ct)v tcJ' [jiyiK<l yiyvi^Q^oLj t p^^ovs' tQtv yt Xiyi to cJ^nAvcocnv y\/uk^cLq

fu(Sf.K^g' ifjLOv J^wuctfd^ov ov pa.J^icog imvTct ic^dtog av IdiXYicTW TJtietv , jui^ TwXXrig t^ p- 469.

ayiv TY\g cnjUDTv /ulioji; iig vripa^ tu ttoXXov J^tofj^a tS ;|^ovof . Koli /SiCcuc^v tv ilpyitj^ov
<« (^ ^ap^cjvvTOjy yjj 'o-^ovTcfJi t Ai-dov t )(gLOjiTiejLVQV cv ^ei ZQQpl^aCiX. 55 Myi ^ivwu

negotium expedire valeret , neque populo praeesse; sed lamen divina gratia promo-
tus , ab hac agendi virtutem habet. Atque ut doni eius magnitudinem ostendat
*' quis tu, inquit, mons magne ante faciem Zorobabehs , ut prospere quicquam
agas? Et efferam lapldem liereditatis , aequaUtatem graliae eius. ,, Quandoquidem
lapidem appellavit Zorobabelem , montem dicit magnum potentes valde homines
sive regni dignitate, sive bellica virtute , sive subditorum muUitudine. Quis enim,
inquit , tantus est tamque vaUdus subditorum numero et armorum apparatu , ut
adversus Zorobabelem hilum possit prolicere? quem regalis hereditatis successorem
designavi; cuius rei promissiones progenitori stirpis, Davidi inquam, factas adamus-
siin atque omnino gratia mea complebo. Id enim dicunt verba : aequalitatem gra-
tiaeiqua fretus necessario insitam vim habebit grandia beUi adversus hostes patrare.
Postea promissiones de iUo factas confirmans , ait. " Et factus est sermo Do-
mini ad me dicens: manus ZorobabeUs fundaverunt domum istam, et manus eius
perficient eam. Et scietis quoniam Dominus omnipotens misit me ad vos. Quis enim
despexit in dies longos? ,, Idera hic qui domus meae fundamenta iecit, idem ei-

dem inquam coronidem imponet. Ouare ex hoc quoque palam omnibus fiet, me
voluntate Dei haec vobis nunciaturum venisse. Cavete igitur quominus dictis di-
scredalis quasi muUo tempore post eventuris: nam etuUissimus foret, qui decreta
mea irrita fieri proUxitate temporis existimaret. Id enim innuunt verba , despexit
in dies longos: ego enim facile queo omnia prout voluero facere , muUoque com-
pendio ad exitum res deducere quae longum tempus desiderarent. Tum dicta con-
firinans " et laetabuntur, inquit, atque videbunt lapidem stanneum in manu Zo-
 312 TnEODORl MOPSUEStEPfl

oiTng-etTi (pncri ^lg My>ji^otg' iTreiJ^ ^ 'o-\>iSi etmtJy to 7ii^oc4, <^ ^^^'^'^ "^^ ^^'

ao^lw cujTrJ' (^XcSv \%tJtv ^s^^ tk ^ou* i^ t cimctv

'o^v iTiijysL'^. " 'E^T^a o^to/
b(pditA^i KveJiov imv-i oi l^f^AiTrovTig ?^ 7tu(Tcw r yliZ. j, *'0
^ to TmvTct i(po^v
Tg ;^ ehoi}tcl)V k} (jwl^cov Tjknoicog T^ ^ 770/>ciAft»5 5 c»£t ^v ;{^ St^Ta ijzsra^o/^os rg
'cfei 7» Zo£$»/3a^gA ;f^ '2S?€P5 Tx^pa^ a^wy ^ ;^ ^vSt^-Sa lo l^a ^t TgA«« Agj/^.
y. ir. " Ktf) aTT^^cei-S^/tf (^ g/77cy /Ze^s owTDy tj ce/ c/^o ^aTcty ctuTO/ a/ o« «/^^/0^1/ 7^ Au-
V. 12 ^ici4 (^ c^ ivcavvfjLoov ainHg; j^ iTm^Ti^cm Ofc eTdGTEpa, ;^ ilm)v nufog ouiTXiv-, 77 0/ J^o
MXoLJbi r iAcucdv 0/ cv r ^P(Ji 'rp cfto ^jbv^cdiYi^v r ^vcjwv '^J ifhp^iovmv ^ iTmva,-
V. 13. y>vra)v rag iTrapvqiiJ^ac rttg ^varlg; ^ ilm ^os ^, «;6 o/cTo^ ti ^uTa; ;£} grTOj' ^
V. 14. fa;;^ icvQjLi' ^ g/^T^y, ouTDi 01 c/^o x]o/ T^ TnoTHT©^, oi* 7rafi<pi^(7i ir^ KV^ct) 7nx<jy]g TYJg

y^ig. 55 "EpcoTO. TJ ju^ auf c/\jo ^L^qvtoj ^aTctf, m h jlS^ c/)c <h^icSv-i w 3 c^ ivcovvfjicov

livy^vi T^ MjyviCLg-i v\VJi rQ Itt auDTlw ?\gLfjL7mcJ^iii; ri q 0/ C4i7n(pv>u)Tig Jiio jihdJhi r

p. 470. iXcUC^Vj ^!^ COV YlKHCnV' HTOt 01 Jto ijoi T^ TnOTVlTOg-) of TrOLpi^Pl^ai rd KVeACf) TroLOYfg T^

yiig' iTretJ}} ^ «/ iXazoLj t^ /SoLajAetctg )(^ t^ lipcaauLrfg riaav 'yvcoej.a/LC^L ag ^ piii? ;c^-
TeTv gTO^gj' 6 -S^o?, cA/o ithctJbig c/x, r iKaic^v OK^mpvzoTctg Xiyl ihv Ti Zo£;p/3a^gA (^
r 'inavwu' m h fMjj c/>c t^ ^ictg ^ej^Tog ilg r ^oLaiKeictv 7rapri)CTV-y 6 q tJj t^ hpcoTuLng

^eJi-Tt TiTpog r Kiin^^^av 'Z!^ai^'i§,Xv\TO r diiav S0 ^uto ^ moiYiTQ^ ojuT^g c/y.oLkioiv

tJ«$, W g/Vji oj 6k r fW}i<rci)v <^ TtjUACOTOLTtov 'Z&^^ ^lg dv-^e^Tiotg 6fc7ri(pv}chTig l2a-
cnKetotg ts (d^ lipcoaujuYig' of TrdvTig VTrapyav im ^a ri^yfSpot rtjS TravTCov KVpici)' Sj^
Trkvrtov fjuev J^ mrzdv tol ^c^tdl -n r 'itpaaztXhf^t ^ 70 t 'laJ^oticav i-dvQ^, OTt /Ltiyis'^
^iQlJhaiV ilg TV KpetT^OV Am^STO^ J^J^hhCOlUV 'Ztrep(p^TY\g' TtfJLCO^H/IMVOOY fJUeV T/J i^pcUVOV-

robabelis. ,, Ne ergo , inquit , fidem dictis denegetis; horum quippe exitum videbi-
tis , ac laetabimini potentem ad omnia videntes Zorobabelem: nam stanneus lapis,
futuram eius Deo iuvante fortitudinem signilicat. Quamobrem causam etiam additr
" septem hi oculi Domini sunt, universam terram speculantes. ,, Etenim qui cuin-
cta inspicit ac regit salvatque copiose ac varie , idem est qui haec de Zorobabele
promisit et ad exitum perducturus est. Nam hoc item loco vocabulum septem de
perfecta re dicitur.
" Et respondi , dixique ei: quid sunt duae oleae istae ,
quae a dextris cande-
labri et a sinistris?Et interrogavi secundo dixique ei: quid duo rami olearum in
manibus duarum narium aurearum, quae infundunt et retrahunt suffusoria aurea?
Dixitque mihi: non nosti quid sunt haec? Et dixi: nequaquam domine. Et dixitr ,

isti duo fdii pinguedinis, qui universae terrae domino adsistunt. ,, Interrogat quid

sibi velint duae oleae ,

quarum una in dextra parte , ahera in sinistra candelabri
erat, sive lampadis super eo positae? Quid item nati ex oleis duo rami? De quibus,
audiit: hi sunt duo filii pinguedinis ,
qui universae terrae domino adsistunt. Nam .

quia duae oleae regni ac sacerdotii indicium erant ,

quae duo in terra dominari
De^s constituit, duos ramos ex olea enatos dicit Zorobabelem atque lesum; quo-
rum prior a divina gralia in regnum fuerat provectus ; alter vero sacerdotn gratia

divino ministerio addictus. Propterea pinguedinis quoque eos appellat filios , id est

ex duobus maximis et apud homines honorandissimis ortos, regno ac sacerdotio; qui

pariter Deo deservire iussi sunt omnium domino. Atque hoc toto sermone, res Hie-
rusalem gentisque iudaicae maxiraum bonorum incrementum capturas demonstravit
 IN" ZACHAHIAM CAP. IV. 313

iTraviivoJi '"iTih 7^ aAy^/uisi-^^cdaiu^ fx^X7\9VTUv iji^m 8jc iuct^i^jxi^TUY tivc^v, ovg tTr 6x.avei
T^ %i]/HSf-TQq if) 707? aUU)i(BcUViV 671* "^JTJOc/^-S-eJaTJ? Q 0^707$ (^ T^ ^(tdlKimq }(^ T^ /sg^-

rii' \£Sp^cLXKH(raJif iJulujvcnv 'rp dyidwv pcidvju(j>ii^t4 ouuihg oiTrcpyiim^oui, dztppouvTag

fjuiv ? i-nay^iKiauLg r diicug, dju^?\9uvTctg q tS 'Zt^^cnixovTOg-y "^^^c^Kv-^v opa, AeiTXov,

c/>' w$ 0^70/5 ^ (pO|S©^ cviindnv 'z^og 70 (^ivy\v ju^ la ^'i^-, fMi\iV0L\ q t» Kpet^co'

KE0. E'.

» *' Ktf} iTnqif^ H^ ^^ G^ 6(p3aAjM.85 ^«* ^t^ g/cA)^, ^ «cTk J)>i7rcUV0V Tmvju^ov V. I.

}^ itm ^Zef^g fAA' 71 dii (BKiTreig; ^ iiTJvv iyJn o^ J)ii7rcLi>ov TmvjuSfjov, fJur\7toig Tm^v V. i.

iixoai^ ^ TJkctTiig Tmyuv Ji>(sf.' tCj iiTn -z^og jum' ctvm y\ d,o^ v\ ix.'^pivoj(j^Jyi "Qh '^oaw- v. 3

Ttov iw.mg T^ y^g' <ho-n im.g KKk^nfng 6k Tim 'icog ^cLvctia ox.Jlim^otTaui' jj^ img b

'^^ookQ^ ok THTii %cog •d^avctTh OKchm^cnTetj' y^ cJ^oiaw dinv, Kiyi Kvtt^ TTctvTV- v. *

y.^c/umip' itj ii(TiAiV(JiTctj ng t oikov th HAiinii.i jf^ ng t ontov t o/uuvvovTog tw ovo/uigt-ii

(jua ^ '^ivJ<i' ^ >(gLVX,Kvai cv fjcitrcf) t oIkh dui^j (t aminKicji ojutvv '^ tcu ^v^ cwnl
(^ (jfftr xidvig dunl'. ,, A^gVcwov juS/j opoi iKctvov ^'tw^v 7a 'Ztr^cmiTrfovTst OKTijuvetv

Tmvju^ov 3, ilg J^nKooaiv 7«' o^iodg r ufJuci^QjLav iTmyi^ct] t!w ^eiav ^lg ^U7H$ d^ioig'
'TiKoLT^ Q -itj fjuriKog-, a)g ctv ^ td^ jut^^^i^i (^o^naiiv c^ dKHOVTct?' Kiyi q t 'n[A,coe}av

'^VtIw )(£f.Td. 7« HKi^TrfoVTCOV (^ lfhop)lOlU>TZ*)V XlVefcS^* JilKn ^ OVTOg, Odg 0'J '^VTOt fJISVOV

^y bii dv^^Tnig fS^^voiJUiijmgiTu^ ttoK^ Ji <t ^tb^, (poV©^ ts ;^ ju($t^ioUi y^ id

propheta , hostibus illorura punitis , providentia plurima et oranimoda erga Israhelitas

a Deo exprompta; quoniam de captivitale rediluri erant alii prope innumeri, qui
adhuc in ea conditione tunc erant: dato deraura ludaeis regno ac sacerdotali digni-
tate, in illorum personis, quas divina gratia ad haec officia proinoverat. Sed enira,
ne eximia bonorum praedictio ignaviores Israhelitas faceret , ita ut divinis confiden-
tes promissis , officium negligerent , revelationem posthinc videt , ex qua pavor illis

incutiebatur ,
quo vitium fugerent, virtutem amplecterentur. Sic ergo dieit.

CAP. V.
*' Et conversus sum , et levavi oculos meos , et vidi , et ecce fabt volans. Dixit-

que mihi: quid tu vides? Et dixi: video falcem volantem longitudinis cubitorum
viginti , et latitudinis cubitorura decem. Dixitque mihi: haec est maledictio quae
egreditur super faciem universae terrae : quia oranis fur abhinc usque ad mortem
punietur , et omnis periurus abhinc usque ad mortera item punietur. Et educam
illam Dominus omnipotens et ingredietur in doraum furis et in domum
, dicit , ,

nomine meo super mendacio et diversabitur in medio domus eius et con-

iurantis , ,

sumet eam, et Ugna eius et lapides eius. ,, Falcem videt idoneam deorsum secando
quaecumque occurrerent: volantem autem ob denotandum, divinam poenam cito
inferri merentibus: denique eius latitudinem longitudinemque dicit, ut magnitu-
dine quoque audientes terrefaciat. Dicit vero hanc poenam adversus fures et periu-
ros commoveri: quamquam ahoqui constat, haud haec tantummodo versari inter

homines peccata , sed et alia multa , homicidium puta , adulterium , et cetera quae
40
 ,

31 i THEODORI MOPSUESTENI

?\9nm <^Y\ a, iiviJt OLe^^^eiv poLcDov tJ ouv l^v o (^y^aiv; i\q J\jo "^vtu KvejLcoQtTTX, fAA-

/MeA^cti Tug ct/TO^g avfj(.(BiCn>ti itg 7? t <t^ diov yvcofjulujy i(^ ilg t!w «sfei
Tag diia^y
Maitu. xxn. ^ 7d\.Y\cnov a.yL7r!w' ag f(^ h KvQjLoq UTmv *, dyxTnjaig Kvejtov r diov (TH qJ^ oMg t^
Kctpc^ictg (Tii^i }f^ c^ oAyii t^ ^vo^aj; 0-8,(^00 oAm5 ^ \%voq cth' j^ dysLTnjcri^ t 7^t]-
i). 472. (pov <rov a)q (navnv' l/Tijyt^, cv cv%^ct2<; "^vrcuq oA©^ 6 vofJt^oq n^ ol «ZDi£p;p«Tct/ xpg-

- . [jLctVTctf (^iiXy\^eiq ^lvwu aiwTVfjLoog iWetv tcL ts gJs ^ ^ov <t. tk iiq t tjAjjotoVj t^ /e/5^

'Qno^Kict ag iJg diov TavoiKryi Taj oLcn^eicu; 'Traa-ou;.^ Aiya Jl Txq ih ^ov TjKvifAjUiXetctgy
av\Ky\^<^lw Xi^yl' Tvi q xXoTTYii t ^s^ T'7iXt\cnov' i7ret<^Y\ ^ oL^^cuoicnq t ov 'Zi^aovmv
^V Y\ uXoTih, hAottIw xcivdg (i)v6/L($ca2 Traa-av t ^ oiA^^Zicov d,(pcupiaiv' 'iva. aujuivfjicag

iiyrri oti y\ oiest avm fA^yt<pi ie (^ cpOjSggpc i(^ Travn yi. S^oucra, gm iig •Siov ti acn^oiii
iin i]q (^ 7^Y\(nov '^tcl tj 'Maioi' My<l q oti ;^ ^^Aucr^ c^ jU«g(r<i) to o'/;tou ctunf, "^

c7iai'/?Asa^ o^t^)' ^ to ^i//\5« ctw?/ ^ cSi^ Ai-Sc^ cw/n/' /Vct ii-isryi^ OTt /u^ itTiu %tovTCd
djLHTavonTZvg '^alovii, y\ vf^i^coeJa, i\ •^eia a^ig av ouutvv auL a/sraatv oJ^aXei^^Yi ^lg
'E€>epo^>t«ai. Aia Jl ThTCiV auTaoKcag (po^Y\a-ctg ojuTbg, ef^etKvvoj Sfg^ t/j i^Y\g a(pripY\ju^lu/

cuuitSy T vTPi^ T Tra^iXY^XvdvTav a/u^TKJLV ik (^ Ttfjicoej-ctf' 6)g aiv fjuet^ovcdg "i^nv ilJivajjy

OTi T^ ^ Wg 'ZU^etXY\ip6ai ^^ieJt-r©^ Trw^TCtg 'zo^cryiitjot av i^/u^Ki^e^v avTi^^ttj t

cfbKOUJUTWV did. AiO iTray^,
v; 5. " Ka) c^wA-^iV ayfiXQ^ 6 ?\gLXodv ov i/npi, f(^ itTn 'ZD^g fw oiva^Ai-^v ^Tig
Y. G. o(pduXju(/ig a-d ^ '/«A ti tv oktpop^Lo/j^ov %vto' (^ iiTivv, ti ^; x} iiTn, %vto to /u-
V. 7. %ov TO c/Kiropdjo/^ov (^ itTPiv -i
ctvTYi Y\ a<hKta ojJTcSv cu Traa-vi T^ y^' itj Uh toAcwtok

p. 473.
V. 8. /j^xi^n c^aue9/J^ov' <t iJ^ ywuY\ /da c/Ka^ro cv fjuia-cd tQ /u^a, j^ iiTnv, auTVi ^k
v\ avo/ua' )(^ ippi"\>iv oujtIw ilg /jmaov tS /u^ov (^ ippi-^i to TuXetVToy r /fj>xi^ov iJg.

TO 5o/<^ awm^. 5, Tov ouiTOV opa. TmXiv ayfi^^Vy dmJeiv dmtS wiKivovTciL 'sr^g to cv

haud facile.nuraerari queunt. Quid ergo dicit? In haec duo potissima dividi solent
mandata divina , nempe in Dei scientiam, et in caritatem erga proximum. Quare
et Dominus postquam dixit, diliges dominum Deum tuum ex toto corde tuo , ex
tota mente tua, et ex omnibus viribus tuis, itemque proximum tuum sicut te ipsum;
addidit: in his mandatis universa lex pendet et prophetae. Volens itaque hoc loco
hreviter dicere quae Deum quaeque proximum spectant; periurio quidem quod in
Deum tendit, cunctas irreligiositates , id est adversus Deum peccata, compendio
dicit: furto autem, quae adversus proximum sunt. Nam quia furtum est rei aHe-

nae ablatio , nunc furtum generaliter appellavit quicquid alteri aufertur : ut paucis
significet, maledictionem hanc esse maximam ac terribilem et cuilibet impenden-
tem, sive is in Deum impius sit, sive proximum quomodolibet violet. Dicit autem
fore ut ea maledictio diversetur domi eius, et consumat illam ac lapides ipsius; id
est, dixi huic sine paenitentia peccanti: divina poena eatenus perseverabit , donec
peccatorem cum omni re sua consumat. Age vero postquam satis eos terrefecit

ostendit in ^quentibus remissam fuisse praeteritam illorum culpam atque poenam;

ut magis inde cognoscant ,
post impetratam praeteritorum veniam , oportere eos di-
ligentius Dei voluntati obsequi. Quamobrem addit.
" Et egressus est angelus qui loquebatur in me, dixitque mihi: suspice oculis
tuis, et vide hoe quod egreditur. Et dixi: quid est? Et ait: haec est mensura quae
egreditur. Et ait: haec est iniquitas eorum in universa terra. Et ecce talentum
plumbi elevatum: et ecce mulier una sedebat in mensurae zuedio. £t disit:haec est
 IN ZACBARIAM CAP. V.

tSto '^v, cfl a.m}ce}vctTO-i otj /yJl^ov %vv> TYig 7i[A,coe}cLg lu/ vzcvfjieiyuj 'ZD^otizov la/

G^ ^l(re^r\Xncu; vyn^ w thieu^^^ovTO' «Jto 3i&)p« TOAofXDv /id^ fJis>^i^o\j -i

% vjj^ tHi

(pCai /Sctpv f(^ TZif i^^f^Cfi TToXwj i^y (^ oyjcov-, o); ctv outw v^ Tif^coejLou; cTc/^agv t
jBctpintnzt' yjuDouit^ Q nvct }{^^Z,o /l^iIuj ^ 7« /^i'^« /t^ avojuucuv \<^r\cnv Tf)' oz '^ ^
avofjuctj; ^g ilx^i « "^ 7i[^coe}.ctg iyviTv ^apirA^,' itvx, ouutIw Tt lcppi-^iv iq To jukmv tS
fjLi^a' ^ Tv tS /npKijSa TaKaviov Ti-^etx^v 'f^ t ^ofJiSf-Toq cujiYi^^i J^etKVvg otj v^ t a/^-
TjflWj ^ T 6k ^Cmg Tifji.cae/av y^ '^vtvv ri(pctvio^j 7rS,cnxv n r/J f^gLftav r ^apvTYwx, ilg

TD d/Keivm cvi^tiKJi soji^ -y aauip liU-cp^T^&Jv ^ ^itddKvcjdV ojjTYi T Xeicw-i iJg IvJ^ei^iv tQ
Tiua-av ainng a^pwpw^S^ t J^vuuajLUV^
^ i"-*^
^^^^^^^^^ «tj ycveJ-o^ if)-) 7^/ (^ 'SiS hveiJ^l^smv '

ojuTiig '2!;^nepv i<p oig \7m,%ov «5 tJzto tS' -S^oO j(^'^MAei[/./^ovg'-, oLTnKrctv avYi^^oji

%ict\jTluj (pcovlcu' oag /uicf-K^e^og Kiyi Ci^ctvi<^' * ci?\st?\gL '^yidTiTta to ^i?^ti 7» cfiAia, * Ps. xxx. i».

7» ?\st?sujuTa. VL^ 'tS chKoua avofMov. 'AAAe^ ^uto jw-gy g/c^v g/e "STivJ^ei^iv t tk 7? avo-

fJLYIJUJCTtX. (^ 7^5 U^^p TOTWV 7l[XC0e}.at4 T 'liT^nAiTZiri' TTaVTiKC^g a(^Yi^^. AetKVUg Q 077 P. 474.

aC^mviTauj juikv cwmv yi Tifji>coe}.a,^ ilg q G$tr l;;^^85 juiT^vlwnKTcti c^ cumSvy iTmy^.
'' Ktf) >t€^ G?^ 6^3aAjM.a5 ftou (^ g/cA)v ;i:pt/ /cPol' c/^o yvuucti',uig c/KTropdjOfj^aji., ^gj^ v. 9.

'TTViVfJigt cv T Trfi^v^iv cwTzSv j^ CLVTCjLf ii^v Trfi^vyou; oog T^i^vya^ 'iTrvTTog' (^ avL^gLjSov

TV fjJe^ov a,vafjji(jvv T^ }^g ^ ava,fii(Tov t apofS* ;f^ g/^rov 'cs^g (^ oiy^iKQV t KgLKgijuuTtt v. 10.

cc l^i, ttS at-rce^ "^x^cpgpfcfOT td yM^^^ov; ;^ j/ttb 'Ze^o^ /«^^ olii0cfhijt,yijzti cwrzJ' oiKiav cv v. n.

^^ Ba^uAoTv©'' (^ iTvif/Jnawi' ^^ ^crovaiv ojutv ojcet o^ t iroif^cnctv djur^. „ 0g«pf»

Ji^/ T^imv iTT OKetvoig Jt/o yvuuouKou; .y oj /^ tioXXh <h'i-MoiVTO tS Tzxp^:^- ^^uTr) ^ J^AP/

iniquitas. Et coniecit eam in medium mensurae : et proiecit lapidem plumbi in os

eius. ,, Eundem videt rursus angelum , iubentem ei ut aspiceret quod in praesenti
visione discurrere videbatur. Moxque propheta intuitus rogabat: quidnam hoc est?
Angelus vero respondit, hanc esse mensuram poenae quam perpeti merebantur ,

Israhehtae morum suorum causa. Deinde plumbi talentum videt quod et suapte ,

natura grave est, et ingenti pondere urget, ut sic poenae gravitatem ostendat.
Porro quandam mulierem mensurae insidentem videns , hanc ait esse peccatum:
nam pro peccati modulo ,
poenae gravitas , ut par est, deputabatur. Deinde mulie-
rem in mediam mensuram coniecit, plumbique talentum in ore eius posuit; demon-
strans, Deum tum peccatum tum consectaneam ei poenam simul sustuHsse, totam-
que malorum gravitatem in illius os contuhsse ,
quasi obstruendo impediendoque
eam a praeda ,
quo significet cunctas ei vires ablatas ; ita ut ne vocis quidem suae
potestatem retineat; id est , ne forte Israhelitis exprobret , ob ea quae passi erant,
derelictionem Dei , omnem quoque vocis facultatem illi ereptam. Sicut beatus ait

David: muta fiant labia dolosa ,

quae loquuntur adversus iustum iniquitatem. Et
haec quidem vidit, ut ostenderetur Israhelitarum iniquitates, eorumque poenas
prorsus fuisse remissas. Nunc vero , ut palam fiat ,
poenam Israhelitis remissam , in
eorum hostes fuisse collalamk, pergit dicere.
*' Et levavi oculos meos , vidique, et ecce duae mulieres egredientes, et spi-
ritus in alis earum. Et ipsae habebant alas , ut sunt alae upupae. Et extulerunt
mensuram inter terram ac caelum. Et dixi angelo qui loquebatur iu me: quonam ,

istae mensuram deferunt? Dixitque mihi, ad aedificandum ei domum in regione

Babylonis et praeparandum. Et ponent illam ibi super praeparationem illius. ,, Videt

 ,

316 THEODORI MOPSUESTEM

TO Trnv/uigi Cii ^ wifiv^tv cufT^y^ v(p ovmp a>g a-d-ovjLS/jdj o^vnpav iiroiOiWTO r %fvt<nv'

imTii 3 iyiwiy <c oac, iTroTwq Myi Tt&g inipvyct; cwmv eT), i7rid\\ oj^etct t o^vin n WYiaig'
etvTctj Si] (^mmv abj ywucSxAg, OKetvo ^ Tif^coeJict^ to (^'e^ov a^TiatTZKmf ts ^^ ilg u-xj/©^

OLVctyciyovcraLi^ /uip vioXKng t^ ^(^oSjpoTYiT©^* }(gi^%fob/ud^ciui d.7ni^v' Sf^ ;^ ^vto UTn-i to

oivct^icpov T^ yv\g ^i^ avctfjdioov tS ovpctvov' iTretJ^ c^ v^^v^ ^ id ^(gLiwTi^ iv/u^igi^
%lg opviotg v\ 7rjfY\cng (t o^vts^ yviTctf y\^fjt,!w owu (^naiv otwi fjLiV uTnoiiv, O/Toi q oiim-
ymv TO fjui^ov; iyvcav q 'ZD^^* t» dyf^iAn ou zrep ojuto ilg r Bct^uAoTvo? cLuuyHcn yleZ-y
avTodt Ti eonr^f oiKtctv olKOcfhfji-yi(rovaztf ^ jf^Ket Tma-ctv cu/m r o'i)tJH(nv oQjL^aztf 'Iva, ilTryiy

077 T TtfjLCopictv Tm^TCLV ik BolCvAc^vol oiim^^l , f^iVii(rctv ajwwig ^ 8 Av^TiavfjLivrw Itj, ovTnp
p. 473. J)ii ZOTTOY XvaiV icfi^OLTO TO. VjidTipOL. 'AA^^ ^ ^k (^iCcUCOOlV T ilonfJLiVCOV, iTIUyi TTaKtV.

KEO. s-'.

V. I. «' Kct/ ivnqii-i^ ?i} i^^A C^tr 6(p3aAjM.«5 jM.«j <t uJhv Tiosapob a^/uistvsc tKTropiLoju^a,

V. 2. c/K fjLicTH cfiio opiO)V' ^ Tu opn Iw opt\ ^A^* Ci/ TzS oip/^Ti irf for^Tcp 'iTnxrot Twppot-i

. 3. ^ ci/ Tzf ap/^n ttS e^duvipcd 'iTimot /M^vig* j^ cv tj^ ap/^Ti TZtT '^tTCo 'iTrziroi A(^xat,
V. 4. T^ cv oip/^Tj iZj^ TiTapTCf) 'iTrmoi 7iDtic'i?\9t "^^^i' (^ a^mcQjL^^lw j^ iiTiDV 'ci^g T ayfiP^v
V. 5. ^ ^7\gwuTzt cv i/^U 'n ^ 'Scvtu jcJfi/g; ;^ dTnKejidv o ayfsA^^ o ^Ac^v c* i/^i,

(^ ii7n 'Zij^g m-i '^vTzt ^v 01 Tiosapig avi/Jis)t ^ «pof», o'l dtcTW^ivovTaf ^s^^i^lwaj
V. 6. TZiT KveJ.cd imayig t^ 5^5* cy/ <5 ^ctcm' 0/ /Traro/ 0/ /ttgAoi/gj, cJ^i7n>pivovTv 'ifhi '^^g fioppd' ^
Oi X<£>K0} cJ^iTJVpiVOfTO ;(^T07nStV aumV J(^ 01 TIVppol C^i7IOPiV0VTO "f^n ytw VOTH' (^ ol
V. 7. 7J0lKi?\9t H^ •^«.epi C^iTWqiVOVTO , ;(^ i^Y\TOWU T^ i7n(2M7fDV Th ^i^Oehvaztf t!w ylw' t(CfjJ.

iiTn, 7ropiVi<Bi i(^ fs^ochvaun t yLo' ^ fs^coj^djo-etv t ylcu' j(^ dvi^ovicn j^ dvins^-

iusuper duas mulieres ,

quae celeriter admodum volabant : id enim valent verba
spiritus in alis earum, a quo veluti impulsae velociorem faciebant volatum. Ea pro-
pter upupae dicit ipsas habere alas , cuius avis celer est volatus. Hae porro , iu-

quit, mulierfes illam poenae mensuram rapientes atque in altum efferentes, multa
cum vebementia avolabant. Idcirco enim dixit, inter terram ac caeium; quia ex
alto ad citima facilior velociorque est avium volatus. Quaesivi itaque , quonam
ait ,

illae abirent, et quonam mensuram transferrent ? cognovique ex angelo, eam ab

his transferri in regionem babylonicam, ibi domum ei aedificare, ibidemque per-
petuum habitaculum eidem definire , id est poenara omnem Babylonem se transla-
turum, quae illic numquam remissa perseverabit, secus ac vestra finem poena nacta
est. En auteiri ob dicta sua confirmanda, denuo orationem continuat.

CAP. VI.
*' Et conversus sum, et levavi oculos meos, et vidi quatuor quadrigas egre-
dientes de medio duorum montium, et montes erant montes aenei. In quadriga

prima equi rufi, et in quadriga secunda equi nigri, et in quadriga tertia equi
albi, et in quadriga quarta equi varii cinerei coloris. Et respondi dixique angelo
qui loquebatur in me: quid sunt haec, Domine? Et respondit angelus qui loque-
batur in me , dixitque : hi sunt quatuor venti caeli ,
qui egrediuntur ut adsistant
Domino universae terrae. In qua erant equi nigri , egrediebantur super regionem
. aquilonis , et albi egrediebantur post eos : et rufi ibant ad regionem austri : et va-
rii , seu cinerei coloris , egrediebaulur , et considerabant ut irent circumire terram.
 15 «ACHARIAM CAP. VI. 317
V. 8.

T dvjuipv jM'« ^ y^ (Boppoi. ,,

Tiosapct ao/u^Tct ^iyj, <hXcdv lag cv ^lg iTeOjapai itAi/^ai t^ o]ycH^iyv\q l(p&gw(ret;

do^Tvt^ J^uva,[jiag-> i{^ K^ -^eiav aTravvx. Sj^fsr^^^OfAfivuji; (iovXlw' cDom^ o ayfiAQ^

iQ^-n^diig 'u^^ tS fZ^f^YiTH iiva. /^ ^Om g/)i, iiosapag dvi^ig i(^y\ tS ov^a^ov c^.
Trapi^/j^ag tzS xup/6) Tmffnq t^ ^g* ;^ k^ to «A/ytc^ftTO
iyreiJ^h dvi/L{ptg ilTnv Tiosapa^
iQ itpoA'^ jdg cv %)]q Tiosapai ^xi/ti$i,ai ef^vuudpietg , dg ii^aving aaojg Trapi^ptvoji Myl tz/ p. 476.

^fiJ", %vTi<^ chlwim T Kemi^av OKTiKHcaj; * duTC^' ;^A« Sk cujTxg tS ov^a^ov-, 'Iva, *coa.sxTs

g/TTM ii/ul^ \izsf>}cet/(jdi^a4' cog ot a.v Tnreiva. Xiyvi th apava^ nret fjLHdiv vm^ apavov 6gi
T do^Ttdv j^ XeiTnpyiitcov ^vjudfjuim' vkiikAWi Q auTdg (^ dvi/mpvg gi;wTZ»$, ilg J^/jAcocnv

T /u^ TioXka T Td^tg d7rajv&-)(H ^s^^yivi^ ^lg awj^/utsf-m \jz^Y\Tii/tM})a^ %lg ^ioig*
6oc /uia-n /L&jj oiiZ bpicav itehv duTxg c^TTcpdOo/M^o^ , d>g a,v ih v-^n^^gv K^ J^wvaTOV c/^-

Aa)J->J T^ (^VaiOdV T^TK Q %ViWiV (t ^A;^ tf) TU 'opvi g(pH, 0)96 70 ^ppOV dinrSv V^ iVTO^

yov <2%4 T VTrapyiav <h]X(J^aui' cm" /^ owu f^iAava^ 'f)h

(^ /Boppav Q^i7n\ju-\iv -i
tIuj

f^gLTtj^petav rvi /^oct Jh?^t/ZTa4-, cv y\7n^ r}/u^X?\9Y }(^di<^vai TmvTO^. (j^ ODTodt cfi vg
i^mjyL^v duTolg TtfjucoQjLO^' <z^ m n^ cp>io7V o c6}/|^A©^ "oti ol c/KTTopdjoiiBpoi '6^ yUJd

/Soppc?, dviimvaav (^ dv/i<py fjun ^ yliZ /Soppct* 'iva, iiTryi oti dvd?[9^v W dvf^ca tc^

i[A.o^ ol iTT o«ejK«5 d7n?^^VTig (j^ T07roxjg aTroJifTOL <hi(s^^avTO^ fM-^iqc^g cuuTag^ i^gjf
Qiaxg 'Zt^avJtov Iw-, <z^(^a?^VTig r Ti[j(>coeji.cug' j(cf.TV7nSiv ctl dmtSv c^ AdG^c^s of rp
0aCvAa>vicov dvoups/ij^cov ^ a(DoJpdig <i^(Ba?>?\9jij8fcov r iifjLcoejLcug, awuin^yiiv tyi d(^iai
t'^ dva^pyiaaf t^ a]^/i(^Xcocrtci4 0(p«A9VTwy, tLu (C^iaoju^lw duTvig ^^gLfjL^Zt^Ti/^TCt, tQ
?\9i7rH TYi ^oid J^eiKviwTig t^ o/Veia* ol m/ppo/ q cJ^iTropivovTO If^ yleZ vct», d>g dv[A.ov p. 477.

Et dixit: ite et circumite terram. Et circumierunt terram. Clamavitque et vocavit

me dicens : ecce qui egrediuntur super regionera aquilonis ,

pacaverunt furorem
meum super regionem aquilonis. ,,

Quatuor quadrigas dicit, designans invisibiles quae quatuor mundi climatibus

praesident potestates, et divinam in cunctis exsequuntur voluntatem. Quamobrem
angelus a propbeta interrogatus quidnam baec essent, quatuor esse ventos caeli ait
domino universae terrae adsistentes. Nam quia , iuxta climatum numerum, quatuor
ventos dixit caeli illas quae sunt in quatuor climatibus potestates, eas utpote cae»-

lestes Deo adsistere dicit, id est continuum buic ministerium exbibere. Nominat
vero caelestes, id est supra nos positas: veluti cum dicit volucres caeli, quia nulla

est supra caelum invisibilis ac ministratoria potestas. Ventos quoque recte eas ap-
peliavit, ut denotet multa ubique cum celeritate adesse ad obsequendum divinis
iussibus. Porro de medio montium vidit eas proficiscentes , ut celsitatem potentiam-
que naturarum declaret. Ideo montes quoque aeneos dixit, ut firmitatem illarum
vigoremque ad ministerium demonstret. Equos igitur nigros ad boream misit , tor-

vitatem colore significantes , in qua constituendi erant omnes illarum partium in-

colae ,
propter inflictas illis poenas. De quibus angelus dixit ,
qui ad boreae regio-
nem ibant, eos furorem meum pacasse super boreae regionem; id est consentanee
furori meo eos qui ad illa loca accesserunt, cuncta fecisse , maximis incolas et pro
suo merito poenas imponendo. lam qui post illos decurrerunt equi albi , bi Baby*
loniis iam de medio sublatis gravesque poenas expertis, favebant libertati illorum

<jui de captivitate redituri erant ;

quorum futurum splendorem colore suo porten-
 ,

318 THEODORI MOPSCESTENI

vrviovm kJ) r^^ ojUTodt c^ ^la-^nXWa^ Sfy-n^etitoir^v )C£f.>tag* /u8' ovg ol 7roiKi}\Qi }(^

'vl^^i axpdTKTW ^nTvujUTig, ottoi Tmk amX^etv avTiig Jioi "^ 7^5* cAjAp/ q otj ^ '^7$
•CzsoXetTrojL^oiq (p^vng LZ ^Sf^g tioikiXLu Aetiapyicwy x^ r ^oiciv ojcTi^yjD^oig IJ^eCv

fjih TTH 71 ^ \n^v igiv 'p/Ji^ Tro^ cufizSv of^eiT^v -, r^ ro JbiCHV id ^^^, ilg TJi^coeJiciy

T^ 7^ cvctVTicov-i j(^ iuipyitnctv tQ r 'lnJcucav ^i-^vng' 'Zi^g «5 ^iyi-> TivoiUiSi (^ et^.O'

Jiuawvi. T yliZ' iiTzt ^ iTnjyt'^-, n^ m^ooJdjcrcw t ylw^Jeticvug Stj y^ iTrt^cLTnKrav

T (p^vTicDx. r olicetav oiyLyetv iig Tnpctg., j^ 'if^a,7nvTig ii^VTO ^via,

tc Ktf/
V. 9. i^^iTO ?\9yQ-^ zupiH ^cej^g fJUi Aiycov ?\g:,^i TCL c/!C '^ aLf^/ui^Kcdcncij; c&^^ r
V. 10. dp^vTWV, ^ ^2^^ 7'^ ^cAfjucov T^ ^?, fi^ 'Z<>^^ T iTnyvcdxhrtev ouutIuj tt^^ 'EAJk]'
(^ fS^^^ T6)(Si«5 ;jpt/ 'Z«>^^ 'lc/^8* ;t^ ilciAiva-Yi (W cv tyi rijiA^ct ok^vyi ilg r olzov ^lcoain
.II. 'rS 2ocpovj« T YiKOVT©^ c/K BoL^uAoIvog' (^ Aw4^ d.pyueji-ov j^ p^uajov, n^ Tnnriaig ^gcpct-
V. 12. yov, ^ '^dricrig '^ r JViC^ctXlw 'lno-S r 'lcocriehic r /twytAn, Jtj Ipetg 'Zi^g ojutov' lueh
Xiyi KUpiQ^ TTOVTOiCe^rUip' ]Jli aVYip-i OLVaTOKvi OVO/U(^ OJjm-i J^ XZSO^igLTU^V aXJVA avoL-
V. 13. tbA«, Ji^ olitocfhiA,ricri r oliicv kvqjlh' jOj aUTog xii-^iTaJi apiTlw , <t JCSf-dieiTOLf v^ )(gLnkp^i

^^ ^pova ewni' y^ iqtxjf lipsug 6k <h^iciv, (^ QsXvi iiplwtm \c^ dvoL/t^crov CtjU-CpOTBg^V

V. 14. Q gi(pavQ^ igzxf %lg -vzsof^acn <t ^Hg ^Acn/uipig cunvig i(^ ^lg iTnyvcojtocnv outIw' y^

^'J-Z
^'^ '^^LQATa ijS 2o(povi«5 K^ iig '\aKjuiS)V oaccd icuQJiou' ;^ 01 juj/Lice^v dbTr oumSv 'iri^iiai^ (^

oinoJhfJLYia^HCnV CV rC^ OtiCCCJ KUe^OU' H^ yVCOCTiS^ OTI KUQJL^ ^OUfTVK^TWp d.7Pi^\id JU/i

'Zi^g ujmoLg' %j iipej iOLV aKHOVTig iiartKHarm 7^ c^cdvvig kuqjlh rQ d^H uju^. „
'^Ovm^ Ji\ ^oinjv /mgLifJ.p\og Mwot^^ cJ^iXyiKuBwg 7^ htyu^fn, k^ 'Ze>es'^y/^ d^lov
ilXn(^i «Ze)^^ 1h ?\gM TDL 'Zt^g i(C^a7t<L!w ri ^ iUitOCr/UUOtV T^ OTtlujyig (mJUTi?\9UJU7SL j (^
debant. Tum rufi ad austri regionem pergebant , furorem veluti spirantes adversus
eos qui illic Israhelitas adflixerant. Post quos equi varii seu cinerei coloris egredie-
bantur, deliberantes quonam terrarum se abire oporteret. Significat autem, reliquis
etiam curam fuisse varium exhibere ministerium, quod varietate coloris sui innue-
bant, paratis observare numquid esset praeterea abs se praestandum, iuxta Dei vo-
luntatem, ad hostium poenam et iudaicae gentis beneficium. Quibus ait: ite et cir-

cumite terram. Mox et addit: et circumierunt terram; ostendens scilicet concessum

illis ut curam suam ad exitum perducerent , et reapse ita se egisse.
*' Et factus est sermo Domini ad me dicens: accipe quae de captivitate sunt
a principibus , et abs optimatibus eius , et ab iis qui cognoverunt eam , ab Eldai
et a Tobia , et ab Ideo. Et ingredieris tu die ille in domum losiae fihi Sopho-
niae ,
qui venit de Babylone. Accipiesque argentum et aurum , faciesque coronam
et impones super caput lesu , losedeco geniti, sacerdotis magni. Dicesque ei: haec
ait Dominus omnipotens: ecce vir, cui nomen oriens , et subter eum orietur. Et
aedificabit domum Domini, et ipse accipiet virtutem, et sedebit ac dominabitur
super throno suo. Et erit sacerdos a dextris eius , et inter utrosque erit consilium

pacificum. Corona autem expectantibus erit, et optimatibus eius, et qui cognove-

runt eam, et in gratiam filii Sophoniae , et in psahnum domui Domini. Et qui
procul iis sunt venient, et aedificabunt in dorao Domini: et scietis quia Dominus
omnipotens misit me ad vos. Et erit , si exaudientes exaudieritis vocem domini
Dei vestri. ,,

Quemadmodum vero beatus Moyses Aegypto egressus , divino iussu accepit a

populo quae ad tabernaculi aedificium ornatumque conferebant, ita beatus quoque
 IN ZACHARIAM CAP. VI. 319
owToy J^ j(^ /Uis^K5i.eJtoq Zct^eio^ x^mUtcli fn^^ ^ ok '^ aAy^fJiciLKoiiQxau; ImKv^-
Twy, Vm y\yiijuS^cov ii-^' oTrag «^A/ttote c/>' iUTwetctv o^77\J^eto)v 'u>^q toto (^ ^si^^ Truv-

Twy <:/^ T^ij oKcag dTretKiK^OTav lu, oiKeict' ^ncnjuipt^ /l^ -^ Xiyi t^ ynq^c^ Ji' ivTn-
eJictv cujuacnviyKav 77 tyi '^acL J^ujuctjuS^ovg' iTnyvcoKOTctg Q auuTluj-y g^ a.7reihY\(^0Ta4
OJUTluj-i O); TTCif iATnJ^Ct^ ch^CtjU^Hg Iw '^bmXCid?^iHA(TCW yiJ)l' C0<^ CtN^^t. TOTWy OLTmvnAV
€^5-» /« 7a )^ <hu>aL/uuv ila-t^i^vT^ /\gLl2etv ^ 7z/' (^ oi}cov 7» 3?S ;)^gc8-a/ tie ;^
zo<r[tii-&lwa^y ;^ xj) TO '3?^crji;toy il^YiJccoq Jl Kctj mcdv 0Y0juisf.(na4 'j^ ju^slx^ga, a>g ilxhg

'fhmJeicov -i
'Ztf^g %vto jviXivi iig t ^lcocnH tS 'S.o^povts oikov iJcrthtjXv^vTa^ iXnAvdvTog

juSl^i OK r^ Y^ r Ba^uAfafya Al^jLt^Acoaicc^ i^ auun!-, vikoovt^^ q c^ aXT^ig <t iVTfoejLCL

}u TYi m^ 70 (me3-yfJis^ 'txr^^ fJuoL' <t, ef^ Jtojuuorctju^oy uL^yuQjLOv Tg y^ ^v(7iov OTnaov
avoLchJe^-i ^tpetfov o^ cumf }{^^(7)tdjcl(raj[ t l^x,et^eti r^ tS kpicog 6(pet?\9V7ct ;w(pctA^5

ih T T^ UoUKJuLvig iVltOCr fJUCtV TE ;^ iVZSfiWetCtV' IgVTDV Q y^y>v'0TCt '^^etVOUj fJ^ TYl tS p. 479.

lipicog }Ui(pctAYi, ilyrav cfl 'Z&^g ouutvv oag civ <3%i 'Jj^ 'ZD^iceif^cov-i mXKoSv tz ovmv yCf

fuyigzav ) 'i^i Buppav 077 yvco[X)^ diict oivrt^ oivoL7n(pavTouit c^Tn^ c/k. tQ (G^yfJisf-T^
ovof^ ULVOLToXn' Xiyi Q T Zo^p^aQiX-i cog ^ 7^ /3ao7A/;oJ5 ri^y^f^victg cfi* oiujzSv ?^[Jt>-

'Zij^v (pctviifS/Jov 'rp (me^y fjiaitov OLVcfnKa Ji (!^Y\(nv '^CEsoi{^'m^v ajurd' OLvn t« Traoa

;\ptjlttr/307W5 O^ a«W 'Z2%/2^ T&f 7ikY\^i 'jy^ 'lOvJcUCOV TVV Ti yd VOLOV C^ 0})COcfh[Jii](ji<,

y^ 7W,(rctv ox, t^ ^/o^ povnig dpiTltu (U^^fjS^(^ ^

7^ jBoLcnKiK^g }(^dicf))ctg i^fjSspii

fiiCoucog' OK TiTH ef^ cjoi 70 ^u^^etv (V^ 't^ (Zd^v,e\fJ^cov (i^i^' "i^TYi yoip (JUJn^ fi^
TJvKKyig (Rujcov t^ Ti^jirig' %vto ^ Xiy<{ td iq^ 0)c eh^im iuij\i-i Ofisvotcu; cv OL[JL,(^0TiQ$ig

vfjuv K^Th^mg' oog (To) Tc Tx (ure^yf{ciLTa S^ -t^ ^ob^nKiwng dl^aoictg ytvi^ f>4.co, i)cetvov

Ti ^ T^ ar\g lipov^ylctg 7roKKY\g Tvy^vetv t^ ^eicu; coTJvg' o cfi yt c^ tQ (Z^TibkvT^Q-'

^^dva xh(r[^og, «p^ cu/75/' f^pYs^ TraxTog cfl \7rajLv0g 'i^ tQ 7Jki]^ig n^ ti 'cSf og t diiojif

Zacharias iubetur accipere a reducibus de captivitate , sive ducibus sive quomodo-

libet largiendo idoneis , immo ab universis qui patriam recuperaverant. Optimates

terrae dicit eos, qui ob suas divitias conferre aliquid huic usui valebant Cogno-
scentes vero eam, dicit qui eam, id est patriam, recuperaverant, ceu qui praeter
spem , ea deperdita potiti erant. Sic nimirum a singulis pro sua copia offerentibus

accipiendo, domum Dei conditum et pro dignitate exornatum iri. Recitatis vero ali-
quot etiam hominum nominibus ad id maxime idoneorum , mox iubet ad losiae
Sophonia nati domura accedere , viri de babylonica captivitate reversi , ceterosque
omnes copia rerum et alacritate ad opus superantis. Ab hoc autem quicquid ar-

genti aurique coUatum fuerit, coronam inde fieri vult sacerdotis capiti imponen-
dam ad , sacerdotii ornatum ac decus. Hac mox sacerdotis capiti imposita , moneri
eura vult, ut de retro expositis rebus multis ac maximis fiduciam sumat. Etenim
divina sententia virum apparuisse , cui ex rerumi eventu nomen est oriens; dicit

vero Zorobabelem, ad regalem principatum ab ipsis rebus gestis splendide evectum.

Orietur autera, inquit, subter ipsum; id est claritas omnis ex eo confiet populo
ludaeorum: nam templum hic aedificabit, et omni virtute Deo iuvante ornatus in
regali sede manebit firmiter. Hinc tibi confidere praedictis rebus licebit; etenim

secum multo cum honore versaberis. Namque ita valent verba, a dextris eius erit,
concordia inter vos ambos perseverante , ita ut et res tuae regalis potentatus ope
fiant meliores, et ille propter tuum sacerdotium divino fulcimento fruatur. lam et

impositae coronae ornamentum haud tibi ipsi tanlum , sed universo populo laudi
 320 THEODORI MOPSUESTENI

0£^VTa>y iXmefky t^ t vwu ra. hch^/u^ct av^^cLXT^QjuuiVcav n^fog r t oIkh }(^^a%tL!wt

^ 'Srpo y^ Tm.vmv tS lo^ovin %artvTlw 'fh<h<^ety/uuiVOV t (pi?\97i/juccv' oi J% TniVTzt ^-
y>Vi Ti c: yiViTOjt cag clv dilwimg y) i^ r npicov A«7»p7<a, it^ o» ^t at//;iOV7Ze)j' t'^oi
p. 480. ^OV OfCT^HOH^OLI J^UJUCUVTO' ^
-2)jpo5 T^ J^ ;^ TT^ TlVppca^V 0V7WV TfXaSOtg ^ 'oODl^ OWJ-
'^i^VTcig o^s^s 7a ^«p* gatiTZiry ih t tS o'/;c« at«;«o"(pggpKTa? olKoJhfjiltv' ag cJ^ oumJy
'ZsfocJ)i^v ajracn '^i^oji r <is^yj^Jcmv -
-i oii yvco^vi ^h vwu ivcty^iKiHjud^og vju^g IXr,-

Xvdu ^Dto, amp ouZ }(^ 'Sfpog mpci^ iMvaiTcmi-i lcivmfi Sj^iteivr^TZ %lg yojuuijutsig icwa-
efkkOTig '^^^^Ctj '5/5 i/twg'

KEO. Z'.

. I. Mgm ^vv) Aiyi, TZTapTca iT<{ jSctcnMvovT^^ Aa^eiou ai,7n^X^(in judv itvct^ Ts-etp'

T. 2. cv\cdv ryJ icr^nXmKod ^ctaiXtLovmv ^ tS)Oos cjtr 'f^

cv rolg (^oZioig iQ t^ 'lioovaziXiift

V. 3.. lipei^g T2 ^ 'Zs^^priTctg' a><^ cf^i?\^(m^cti ju(kv ^ov dva\cug vmp m yi/J^Ty\yJoaj awjviJ\a-cLv

V. 4 icLVTolg' i^^Tviartf Jl (^ fj(gt,%iiv et ^ olKei^ov aL7reiKv\(^i Koa^juipv o tQ di^ vctog^ ag olv j^

T :(gL^iCiiaztfg ^ tvi t •^etn di^Tracc ^riartfVTO VY\^e\oug' o-znp ouZ (t 7n7rom)(gLaiv 'f)n

T^etoai Tolg irzaiv riJ\\' ^ppvoV©^ Jl tot» •zsrrtp' cxetvcov-i k} J^ ;^ '^ ti^ngcLKftivcov

TTOLpOVTWV TE ;^ T p^etCtV OTCTlhYf^WUTWV iip ff^T^p viirctV d^n^XfJLiVOt , c/)' ')b7nii(giKV'\iCidg

olcug Tt^ 'Zt}^(^y\TV\ vjiKdj^liZajf ^um -Zejjoo'? t? t ^ov oLTrcLVTct t^ 5^5 ^ g^ Umg ^f^-
Ki^luJoLj' oLTnp ouv ;(g,)c^vovg jm^^etv TroLpoVTcuQ i^lw^ a>g olv 7p oU
to Ki^^fijuS^ov-y fJLy\

icetoov jiAsvov-, cii^cfc i(^ 'T^ iKyiKvdvTa>v %^yi <f)i(J)xa7toLKicuf' i^ q to Ki^ju^oL ^uto* ov
V. 6. cmaJ^] juist (^y\ch vy\g^vovTa^ u/m^g i(gjf yjQTvfftivng (^KiTretv, ov yt) cv ThToig t l/JigLVTS ti-
dijjLCLf di^TreiciV' ^ i^Jhfty\Koyia jpuXi Toig iTiaiv cv t^ ctf^^jui^Kcjixjict yty^voTig, icfi

erit , divinam spem prae oculis habenti , et nunc pro viribus ad templi aedificium
stipem conferenti, Sophonia in primis tantum rei studium prae se ferente. Quae
omnia et facta sunt et fiunt , ut perpetuum sacerdotum sit ministerium , et congre-

gatorum in templo hymni ad Deum extolii possint. Iramo et longinquos plurimos

huc concurrentes videbitis symbolam suam ad templi aedificationem conferentes.
,

Quare ex factis ipsis perspicuum omnibus fiet me Dei sententia haec nunciatu- ,

rum ad vos venisse ; quae quidem exitum suum nanciscentur si vos certe legitimis ,

meis obedientes constanter fueritis.

CAP. VII.

Postea dicit, quarto Darii regnantis anno missos fuisse aliquos a quibusdam
qui inter alienigenas israheliticae genti imperitabant , ad sacerdotes in urbe Hieru-
salem atque prophetas , ut Deum sacrificiis placarent pro suis quorum conscii erant
peccatis; atque ut exquirerent, num satis conveniente ornatu templum Dei instru-
ctum esset, quo ipsi ad Dei honorem congrua ieiunia peragerent; quod pluribus
iam annis fecerant. Quod quum illi egissent, praesentibus qui missi fuerant, et
negotio cuius ckusa venerant peracto ,
per revelationem propheta iussus est haec
omnia apud universum terrae populum sacerdotesque enunciare quae sciUcet ipsos ,

quoque scire oportebat; ut quae dicerentur, non popularibus tantum verum etiam
advenis magisterio forent. Erant autem dicta haec. Nil mea interest ieiunantes vos
et gementes videre ; neque enim in his cultus mei rationem positam esse iudico.

Certe annis septuaginta captivitate detenti nuUum ieiunium observastis; attamen

 ;

IK Zx\CUARIAM CAP. Vlf. 321

fuuoji^ ImJ^ti^^oL^ vytf^iiav* )(^ Of^cog iiJiv tvihto TTcLp' vjul^ clIt^tcl;, /iti^(iu.7\9Ji^'<i<i '^ v- *8».

y^KicLi; isf^Vy ^^Trv^cgcniiKnt toI^ o/xeiois* «m ^ (pct^iTS (^ 5nom, gm i^ pw, v/twvi^

fuSp 7B (pnyetv ''iKTV^^s^vcng, vjUiT^^^ q ;f9^ to jttw (^oLyei^v ^pncng, i/ujii Jl ?\gy(B^ t^twf
H«^«5' }u J^eiKVvg 071 ov vjZ '^Ztcl ^m^Tov d^w^ii ^c^f^g cLUTaq.

orai' LZ 'lipacraXhf^ ^(^TOiiCii/uJivy] j^ tv-^LWHan, ^ cLf TioKeiq ainvig KVK^o^v-i ?j} ^ op«y»

(^ TTichvii }(^TCpKaTOi 3, TctuTa cTs (pnoi y^ TraAct/ d^ t '3?i£9(f!M7Zirv «Ag^v 'Z&0'5 ^M^g-,
h7rlw'i}(ciL o^ Ti 7>i? oix,eiu4 iv^lujetag Iw h 'lioovanXrif^ y^ Tmcrctf o/ VTxr' ojutIw 7d\eiq
cxTtLVTwq, oi-n <^ T^ ope<VM5 Ji^ t^ Tiicf^iviig /^P^ '^ 'Z«>£507Jjc8oti$ cLUTaiq 7iV7ikv\^jL(kvY\q r
oiiCHVTWV (t OfMidq ^UTa 7u't5 t5;505 W/<^e 'iM^V 07J ytCPl 719705 fc:cA<5 'T^ VnTeict^ Vjt^ iiK

ayL^yi yvcafJLVt vv\<r4^ovTU)V' tivcov Ji ytfp/ As^os, «v '^f^iXei^ /i{cicKigzt 'zs^ayi^eiv v/mag

iJ^iJkcTKOv S0 ^ 'ZD^g^Yrrdv . '' Kei/<$t <^if(^ov KeAVcLTi-, yjjf

iXiov ^ oi'A,Tiou}v TnnetT^
^*^-
v- ^-

"^^r©^ 'zer^S T :^«cnov coW, (t ^^clv yjjf

o^i^po^ov y^ <Z!j^uv\'Kvtov (^ ^vn7ix \jly\ V. 10.

^iwct^VTi' y^ i(^)cicuf g^^ptr©^ T acAAcpS <xt7y jt^« fA\iAcn}(cf.KeiTi a/ r KapJ^ictg vju^. ,,

1yuui^iiX(£iov y6 v/mv a^rav^^ov tQ <hxmii TioieiSrciuj ^od^voiclv "^ei^rlwy avfjL7ni-&eict 7?

;^wc&'a/ 'Zif^g G^ TnActCy (^ J^ ^ imcmq /3Ai/3)i; t^ iig Guir 7nvv\Tcu; 7? ;<^ A^ztf^gu.- p. 482

cjioLfyOt^ d,7n^^0Lj' (^ fjLluuiJ^©^ Q /f^ opp/Ji^g T^ ;c5tr' c^^Awv a(pg?ztva/, d^pcu^uZTCtg t!w
/UUV^IJlIw iOLVTcSv T Cl/ ^tt^Vci) TTWS (WfJL(^CtVTa>V XV7iy\Q^V' C^ l^ |M,gV T Vil^lCtV TrCLpCO-^ii-

ju^og, '^VTDL auDif^iiA^ov vjuuv T\ c/V; " Kot/ Y\7ret'^s-ctv t 'Z<7ie^o^'^v , '^ gi/)i)xa{/ vrJrov V. ir.

e^yrrJv 'ZD^^tcp^vowil^a , (^ tw ^Ta 0071/^ l/Sfltpwjticw t fty\ iiaztKmv , joj t KcLpJ^icuv duTtSv v. 12.

iTTXzav oLTret^ th fjun itartKsetv t vof/yH w.«, ^ t 7\9yu)V uav oJt^uL^rigciKvjiy zuQiii^ Trojv-

TVSC^TWp CV 7rVlVfJ(ff.T\ OXmlj CV ^PI^ ^ZD^^^^nTtSv T if^^Zt^cdlV. „ Ovcfl TbTZtfV /f) ?\g^v

niliil huiusmodi a vobis expetens, postquam vidi a nequitia resipiscentes, in patriam

postliminio revocavi. IN^am seu vos comedatis atque bibatis, sive secus , vestra est
coraedendi voluptas , vestra item a comedendo abstinentia ; mihi vero nulli res hu-
iusmodi curae sunt. Atque ut ostendat haud nuuc primum haec illis dicere
Nonne, ait, ista verba sunt, quae locutus est Dominus in manibus prophe-
tarum qui fuerunt prius, quando Hierusalem populo opibusque alfluebat; itemque
oppida eius finitima et montana et campestria incolis frequentabantur? ,, Haec et
olim , inquit ,
per prophetas ohm dicebam quo tempore Hierusalem
,
domestica lau-
titia abundabat , cunctaeque urbes ei subiectae ,
quae sive in montana sive in cam-
pestri regione , idonea populi multitudine plenae erant. Nihilo tamen minus vobis
tunc aiebam me nullam ieiunii vestri
, rationem habere ,
quod sine bono mentis
habitu observabatis. Quaenam vero mihi grata essent, quaeque potissimum vobis fa-
ctitanda, per prophetas vos edocebam. " ludicium iustum iudicate, et misericordia
ac miseratione utimini unusquisque erga fratrem suum , et viduam et pupillum, et
advenam , et pauperem ne opprimatis , et malitiae unusquisque fratris sui ne me-
mineritis in cordibus vestris. ,, Suasi vobis omni tempore iustitiae plurimam curam
gerere , et compassione erga proximos uti , et omni pauperum ac derelictorum de-
trimento abstinere; item simuUatem et iram mutuam vitare , deposita illarum quae
vulgo incidunt offensarum memoria. Profecto ego, ieiunium vestrum renuens, haec
vobis agenda suadebam. " Et noluerunt adtendere , et averterunt dementer dorsum
suum, et aures suas adgravaverunt ne audirent, et cor suum contumax fecerunt
ne obedirent legi meae ac verbis quae raisit Dominus omnipotens in spiritu suo per
41
 322 THEODORI SrOPSUESTENI

"^UTO y^ Myl iJ)x>iccLV vcdTov cu/jztfv 'u)^^(p^vSvTO* 'Zii^cji-^v Q %lig M^fA,ivoig -^k idi-
AgTg, yceAVctVTig ^^ayra^ dTret-^c^g 'i-^v ttf^g G^ vojuifi^ G^ if^^i-i «$ «^ ^ '^s^^pn-
tzjsTk ^yi 'zs^^v v/Luv c^yjyiif^lu," g(p' olg ri yi^pvi^
'' Ka) l^gro opj^' /UAytKvi <2n^^ xt;p/« ct-oj/td^c^topo?. ,, 'TTrsp Wtwv r toguvtIuj
xzsD /u^nK^Ti Ti fjLCt)eJ.cii/ ) VTTi^ wv To.g vn^^iitg v/u^ '^apco-S-iiju^Qg c/Keivct cnjjji^iiKdjov m
fj(dXi<^ ^Ztj^aviiUiV hZ v/ui^g t^ voftm dvTi^^cti' ?\syQ^ Q Itu v/juv r voftm «cA/5 t^"
V. 13. l/t^. «' Koe) e$W/> OV '^OTiOV iiTTtj (^ «;& UcnHCHirCtV Cttmf, 87W$ mKe^^OVTCLf }(^ OU iU
fJ(Af\

auic^ffW', Myi Kvpi(^ TrctAfTOKestTU^. ,5 ^^Q.ajJip q ojcetvoi r Trctp IfAM Xiy>fjuivm uta^epv
p. 483. «;c w3?/\9>'j bTTO cA) ;c9^^ yiy>vQTCt^v ojjTUv ov TOictVTCug dvctyf(^g /2o&)V7wy « 'Zif^crei^V'
V. 14. 7j Q 7n7[D'iY\i(ciLi " Kof c/K^ctXd ojjTiig wg cv KojLT^m i\g iravTct to. g9v« a, sk ^yuxTttje'
^ Yi ^ a.<pccvi(Qy]aiTcLj }(^T07n^v dmuv dfccDocPkvovTQ^ ^ c^ctva$pg(povT©^' (^ iiu^c^f
yLo 6%KiKTlou iig a,(pavi(r/jjv. ,, UTretKncm yb ojmiVTCtg v/j(p.g u^aznoet ovgpofpri ^t^/^a^
Xcov avifcov /li^i^yi Sj^oKO^Tnactf Tg, ;fpt/ ai^/c(^K.ct)aioL fS^^J^ovg ilg ^es^v- aTiaytyuv
luj SK Yle^eiTi. 'Ze^OTieS^' a^paViCTfCOi T5 ^[^- (3 An^ 02(^0^1 T ylw a7ri(pVIVCtfJuluJ T V/l^TiQ^V,
ouK dvaqii^ovTQ^ iTT^ duTY\g iTi TJV05 , ov J)o<hvovT^ S^. tIuj \£Sp^dXKii(Tam ipn/juav'
'QtvTtt cTm }t^ Y]7retKnact (^nai t(^ 7n7ivinf(st' Iuj cJ^iXi^aftlu/ ylw 'ct^T^eS^ iig KTnaiv v/vi-
TipaVy d^pctVKTfjy^ 'us^efiJhi^gc' Tx> y) KAKe^^ovTObi }^ d^^ctvKQ^naiTcLf j d)g ^ tuKKgvT^
Kiyl, Tv yi*)pvog dJ^nys/J^og, r ^ovov v^ to iico^g cvaK^T^m- o 7roK>\ff,')(H yvo/j^ov
^ T^ ^eicLg ^a^ng 'Zis^ te tz*/' /<^^e/« Aau/cT /j^ ToHg Kgi^rolg 'Zt>es<^nrcug Sf^. 7roK-

Kc^v iJ^a^a/j^j nJ)T OTnp cuv y^ J^J^KcojtiV iiTTO^v-, j^ 'iTzt^av ylZ c/jcKiKTlw i'.g d(pa-
vi<T/Jisv' "iJ^et^i "^ oTi Qv /uKKqv <n/^y /isf' Asj^, cJjjct (Uj^^KnKv^g tb «cAj }(^ ytyjvog'

superiorum proplietarum manum. ,, Ne his quidem adtendere voluistis, sed cum in-

sania multa dicta illorum aversati estis. Id enim valent verba , averterunt dementer
dorsum suum. His quae dicebantur aurem praebere noluistis mente prorsus obfir- ,

mata quominus leges meas sequeremini, quas per superiores prophetas vobis ex-
,

planabam. Quid vero hinc accidit?

" Et proeessit ira magna a Domino omnipotente. ,, Propterea tantum sustinui-
stis supplicium quoniam ego ieiuniis vestris contemptis hortabar vos ad legum de-
,

bitam observantiam at vos contra flocci fecistis leges meas. " Eritque quemadmo-
:
,

dum ipse dixit, nec ei auscuharunt, ita clamabunt , nec ego exaudiam, ait Domi-
nus omnipotens. ,, Sicut illi dicta mea noluerunt audire, ita ego vicissim clamori

eorum in angustiis constitutorum aurem non praebebo. Quid porro egi? " Propel-
lam eos tamquam turbine inter gentes quas non noverant et terra post eos de- ,

solabitur absque transeunte vel revertente; posueruntque terram electam in vasti-

tatem. ,, Comminatus sum , vos omnes quasi venti procella maxima me dispersu-
rum, et captivitati traditos ad regionem expulsurum quam antea ignorabatis, et va-
stitate terram vestram me obruturum praedixi, nemine postea illinc revertente, aut
iler faciente, propter summam locorum soUtudinem. Haec ct comminatus sum, in-
quit , et peregi : quam elegeram antea terrara ad incolatum vestruiii , vastitati tra-

didi: etenim verba, clamabunt, et, desolabitur, dicit tamquam de re futura, quum
reapse de praeterita loquatur, tempus more soHto invertens: quod saepe fieri tum
apud beatum Davidem tum apud ceteros prophetas in divina scriptura , iamdiu af-

fatim demonstravimus. Quem ipsum tropum heic usurpat dicens: et posuerunt ter-
 , IN 2ACUAniAM CAP. VII. 323

>)/S«Ak37J 3 cA' 'oXm iiTreiv o-n r ju&fj vn^aettf v/u^ Tra^Ynif^luj )(gi,fuvg yvojt^Lc/, owj-

tIuj v/uuv iTTfjyctyyv Tif^cd^av' '<^a toh ju^j ^uto (pwa?* vuZ q 77;

KEO. H'.

" ToLeh Xiyi Kvpiog TratfTOK^TWji' vl^yiAcoan, t 'lapaffaAw^ (C t "Eicov ^«A9f ju^ycw' V. r.

p. iSi.

(t bvfA,cS jUAydLkcd l^YiKcoazL olutIui. 5, M.ija^i^Xr^Kgi' f*» t^* ^c^ oujtIuj %i(nv -i
o)gi y^
ayav o^yi'(^i^aJi v-mo m mTiovd^ v^ r tiJ^fonxhTxv ojutIw' ytj 'fh/MiJCdv Tolq i]pY\/uS^oiq-, T. 2.

" Tcteh ?Kiyi KVQjLog-i l^gpi^^co ^ licav y^ jf^^^cmlujcoaw cv jtA(TCd 'lg^8aaAii|tf (^ }thr\- V. 3.

^(nTOLi w 'lipovcTztAyffJi, 710 Aiq dAn^JVJi, j(^ o^(^ xfgi» TnivTVic^Top©^ ^ 0^©-» aj^ov. ,,

'E7rava|a) ')olp f^a t 'ffi%i to opQ^ licov Sfg^dicnv-, f(^ (pocvHf^af TraAiv ^ t^ m^ijutWiiJ^

^ o/xao^ ""f^h ^ 'lipaazLXyii^' "^Trocl^et^co Tg oujtIuj TTokiV ovTtoq cnjUjigwacLV ^ <S cv iuQlwia

j(^dig^(pzv TToKXYi' TV 72 Ofl©^ l(p ouTT^p w 770 Ai$ olnoJhfjLeiraui -, ctytov "^STroJ^et^co, co; tti;

TTA^Mcnoue; i^^^icoju^ov t^ IjW-Jtr ^ -Zt^^sn-O^fi $ 2tj to7$ auuTolg " to<:A Ag;/</ xupi©^ ttuvto- V. 4.

jt^Twp, gTJ ^djJDvrct/ 'Sffi(r^VTiopi <t. 'Sffitr^bTi^ouj cv r TikccTetoug 'igpyattAw^ , %)(gL<rog

rlw pct/Bcfhv dunf 'ip^cov cv tvi ^gz cuml', *^?70 Tihhdctg hiuao^v ;fpty ct) TJkoLreiou^ t^ vjvAicog

•7iXy\^ii!J0VTcui Tntfcfk^cov (^ Jto^aicdv Trttfl^ovmiv cv r TiXctTetcug oujrng. „ OvTzog 3 (pna^v

a,^?\ff.Qv\ (pv/\gi^co r TioXiV y^ TvavTOu; (^s^ ohccujUTctg cuitLv , oo<ri fJLr\ 'uP^7^Tf\7icog td7?

^^zs^^Bw XTSO r f(^TZ^VTCOv i{gi}cci)V dco^tg '\}mju8^eiv dztvctTttg' a)g cv i^j^^luuict q TroAXri
^ TFoKicog 807??, oLvoLyfLoucog Kouj rolg oIk^oiv ouutIw TrapiKTetviS^oLj r (^colu/' cog^ j^ ciSi-

VHVTCtg-, Sf^ rx) fM\K(^ rS ^ova -7^ l^coHg (3oLK'n\£j.cug aLvcjLy)(cf.^i^ouf itg r '^ Tiopeictg (3qy\-

ram electam in desolationem non de re futura loqui sed de

: ostendit enim se ,

praeterita et iara peracta. Tult autem per haec omnia dicere Deus, se ieiunium
vestrum renuere vitiose actum; suasisse autem quae vos facere oportebat; et quia
morem ei gerere noluistis, tantam vobis imposuisse poenam. Sed tunc quidemliaec,
inquit, fu^runt. Nunc vero quid?

CAP. VIII.

" Haec dicit Dominus omnipotens: zelatus sum Hierusalem atque Sion zelo
magno; furore magno zelatus eam sum. ,, Convertam meum erga illam affectum,
ita ut magnopere calamitatum eius causa iniustis eius inimicis irascar. Et sua di-

cta continuans inquit : " haec ait Dominus : revertar ad Sion , et hahitaho in
medio Hierusalem. Et vocahitur Hierusalem urhs vera , et mons Domini omnlpo-
tentis , mons sanctus. ,, Reducam ad me meum erga Sionis montem affectum,
meoque erga Hierusalem patrocinio innotescam; efficiamque eam vere urhis nomine
dignam et muUa fruentem rerum copia ; montemque uhi urhs condita sanctum
, ,

esse ostendam utpote quera mea praesentia dignatus sim. Pergitque praedicta cu-
,

mulare. " Haec alt Dominus omnipotens: adhuc sedehunt senes anusque in plateis
Hierusalem , singuli haculos suos manihus tenentes prae dierum multitudine. Et ur-
his plateae replehuntur puerulis puellisque ludentihus in plateis eius.* ,, Adeo in-
-eolumem servaho , inquit, urhem omnesque ihi incolentes, ut minime, prout antea
usuveniehat, immaturos ohitus ah impendentihus malis expectent; ita ut urhe pro-
speritatem plurimam hahente , civihus quoque vitae spatium prorogetur: quo fiet

ut vitae longaevitate cogantur haculis inniti oh incessus adiumentum. Erit item

 t
,

'
324 TIIEODORI M0PSUE8TENI

j». 485. •d^aetv i^ 3 JCrt/ m TroAig tw^ TntfcfbceACoy ik k} ito^cricov TTztfl^oyTm' iu-Srlaja/j^^g ^
(^ 7T0?^va,v^^7rii TJvMcag (ni[ji>aov t^ tvutd.
V. 6. E/t' iTretJ^ Tiwg 'ZD^g m 7rcip6vTz& ucf^wuctTzt ^uw «?) i(pcuviTO " 7»«/^ Asj^ Kvaiog
'TravTVK^-vxp' « clcTt^ctTHo^ Ci/OJTnov t ^7a/\9<^v t ;\5tS tj^t» c«' r hju^pcug c/neiveug,

y,h (^ cvcomov IpoD aJ^ajucLint^-, Myl kvq,i(^ TravTOK^Tzaq; ,, 'AAA' e» ;f^ dJ^vuucLToc
(pncTi 'QtvToL vfMV f(gt,7U(pcuviTcti (1(^0^^ 01 'ct^g T oXiy>TY\vx. T ywX» cnuieiP^iy/u^cav ^ t^
TwXicog^ cAm' «^ g^/ Q/4 dcP^ujucnvv toctclvtIw iqytaztiQ-cti r f^if^y /{ff.TUV t /UiQ,^oK!w^
cogi 6k t^ yj;M> TziAcuTmejLctg ilg iv^twiotv TroKKluu fAA(gL<rluJaJi tIw tb WA/v /f^t^ tw ^t*
y. 7. auTluj oLTTctvTcf v^ 7n^(7uju^og i^ dimi 70 JhvcLTVv T l:;7«)/[feA//t^i«)y5 '^D^^^^en TnzAiv-y

07| TFoKXovg juS^ n^ iTi^ig r^ ''l(r^Y]XncSv TiuA^^gt^^v iTT ajjrltv oTjuud^co r '^ tws
T. 8. ed-^jbf^Kcocrictg ovtwv in-, «e ^^bmJhaod r^ o\wa(t\ t^ j/iie t^ olKetctg' n^fjt^aJi q djUTolg $0
(^ fmePi/uiQvictg yvodejL^o/u^og-i d)g cneivag t^ otc r (S^yjt^TCOv J^etKVvSfcui dmtSv ovTCog
diov^ d(p m ^i^alcm vi OJUTvig Trapi^ t!w oIk&ov ydojLV -, i(^ th J)h(^07ujuvi tyi oiKeict

yji^in/j^Q^ imvTctg TiptcopiiiA,aLi (j^ 'oTPOog TioTk ^^s^itfew cwTiig "fkv^^wuTOu;. TavTcug
y. 9. 'fhawjd-^i r iimy^iKlaug " TacTe Myl kvqjl^ TravTVK^rct)^, )(gLTi^viTCO(rav o^. ^tqig
?). 486. V/^ 'J^ dKHOVTCOV CV T V\/J(kqaJLg TaVTCUg G^ ?\9^ig ThTVig OK ^/^Tog T 'ZD^^pmzil^v

d<p v\g ri/Aqctg T^d^/uXet coTouj o oIkQ^ KVQjiov TrctvTVKo^ivpog y ;^ 6 vaog d<p ov caKodt)'
fjcv\Tciuf. 55 <Dgpg Tv\vvv (pv\cn TavTcug r iTmyfiXtcug ^zst^cn^VTig r ifjuug, dg WiK^^^Kig SJ^

'^ t oi)iov c/K7fkv\^(jxn

<zo^<pv\TcSv '(Aj^g v/jigig i7n>ii\(7dfjcLu , /j(^ 7roKKv\g t^ IfhfA^Xeictg

anivcnxTit i/{9V-i dva^y^o/^ot c^ot? mp ^z^ "QtVTU i%y\i(cii.Ti (t ^c^ r )igL^crK<^!w

tQ OlKa T IjM-S, OTIOCrlw T ^
70 xpeTTlOV /Mi^^oXluf iefi^aTO TVL V/AtZ^.
V. 10,
-^Jj p^ ^zs^^dicrtcog r^ nsj^ik^v J^etKVug tLu /^i^^o^JuJ " cfiov 'z&^ t h/u^v

urLs plena puerulis puellisque lusitantibus: namque et hoc lautae cum numeroso
populo civitatis indicium est.

Deinde quia, prae praesenti rerum statu, impossibilia baec videbantur. " Haec
ait ,
pergit dicere ) Dominus omnipotens si impossibile videtur reliquiis populi
(
, :

huius diebus illis , num coram me quoque erit hoc impossibile , dicit Dominus om-
nipotens? ,, Etiamsi haec impossibiha videantur his qui exiguitatem spectant nunc

in urbe congregatorum ; attamen mihi certe haud impossibile est tantam operari
rerum conversionem ut ex praesenti miseria ad prosperitatem plurimam et urbem
,

et eius res omnes transferam. Atque ex semet possibilitatem promissae rei confir-
mans, prosequitur dicens: muUos sane alios IsraheHtas pluribus ex locis ad hanc
urbem contraham qui adhuc in captivitate versantur et a me patriae terrae iiico-
,
,

latui reddentur. Et propter meam erga iilos soliicitudinem clarus fiam, quia illos re
ipsa populum meum esse ostendam ,
quatenus tali tantaque providentia mea fruen-
tur : vereque videbor illorum Deus dum lirmam meam exhibeo eis gratiam ; mea- ,

que iustitia utens cunctos puniam qui aliquando eos laedere ausi fuerint. Cumulat
haec promissa, dicens: " haec ait Dominus omnipotens: roborentur manus vestrae
qui auditis his diebus sermones hos ex ore prophetarum , iam inde a die quo fun-
data est domus Domini omnipotentis , et templum aedificari coeptum. ,, Age nunc,
inquit , his promissis meis adtendentes ,
quae saepe per prophetas vobis significavi

multa cum sedulitate domum meam absolvendam curate ; reputantes , a quo tem-
pore huic operae incumbitis domus meae aedificandae, quanto meliores res vestrae
^vaserint.
 IN ZACHABIAU CAP. VIII. 325

OKeivtt>y juu^og r/i av^^ymv «x leZ ilg ovyioiv^ ^ o jLu^og t Krhvc^v «;^ vTn^D^t yt^

7Z«r C/K7P2odjOJU^Oi> ^ TZiT ilaUOpt^iO/iSpCd iiX. uZ iJfilwn "^JTO T^ •3'A<'\|/?&)5* ^ cf^CtTlV^AcS

TmvTOj^ CTffir av-d^^Tiutg gj(^95V ^^ (^ ;5A»iaiov tttro. ,, riaAa/ //)^ y) (p>icn /f^j^f 'Ze^ t^
olKOcfbfirig t v^tS c*- TioXKri i(^-^et<piKeiTi TxKaiTm^a.' ^ «ts t^j t^; iCTlwcSv t u^T^g^oK
lo^OTflt ^dt^cmei /udpCl C/K '^ TTOXKCOV TI TJVVOOV 0L7ri<^i^i<^ WiO<^(^' aVOVYWSL '^ap VfMY
a.TTouna iTioii td /^w 3 fjuaig /uS^fj ilplwyig ^i7ro?\g.veiv , ov ^X^i-^icn J\ TiuvTovi oJ^iTa^C^i^am
TTomKcug aLTruvTcu; C5tr ^ t^ TioKiccg iicnivTccc tb (^ c^iovTCcg t ci/ UyuJ»', iva giV^j g^
^^ T^ TToMcog a,vctgpi(^o/(Aviig' nv^ctvi q TaOTO t5^7v tZx» t? •3"A/'\|xV5 ^ to jm^m c* iiplu/ri

j(gt.di^vcti -i
To TToKKiig vjuuv iynyetpi^ t i^codiv dv-d^^Tmv , $0- r ''^7n)<^o(plw r iiJ(.lto'

iOiJti Q (^UTZ* K^ T iVVOlCVV TVig T /l^fC^etii Ay\CUii T '2«)^(pJ171s: <m(pCtig OVetd IQCOV CWTOtg p. 487.

T^' pctdvjuuav' ijuvtiyjiv<^(7i fJtkv Tp 'fkiyiy>voTCdv ouuTolg )(^>iaiVt 07r!w\}(cf, ^ oinoJhfiyig

jf^Tippctdvjnpwu' iJiiKaxn q Tiixrlw \<^i fA^^oXluif ^ to xpeirloy to k^ c^tr i^^ftivag

^ olxcJhfj.Y\g tS vcch (^^viit^etv t ^cih' tQto ^)^ ^(^VTctvdzi o fJigi.i{^Qxog Zcf^e^cLg Aiyj'
077 cv TToXXcug yJtz (pyiai TztXcuTmeAoug cifuXduJUTig th ol^cii' WeiJ^ij q ^tci^l3ct?\svTig tIcu

yVCOIXLU/, T '2?7£p(777X8Cray g^TE <Zt%« (^ Oi;WV CnXHJ^lw, 7J '}iyvi',

" Kct]f vttS ou x^ 7^5 W/t^pa^ 7W5 g|t>t'^;>^£d^v l^ TTC/a) tdTs ^(^^KsiTroig tQ ?\gLH ih- V. ir.

7», Xiyl KVQxog TrctvTVK^Ta^p' ck* m <Jei^ci> ilpnvlw' yi ct{jt,7nXog Jhoai t -/ict^Tihv ajwmg^ T. 12.

(^ v\ y^ c^^o^ Toc '^vifigLTCL ojuTYig -y }(^ ii^vog ef}i)(ri T Jp'o(Jov djLfi^' ^ t($e.Tct}{Xyi^vofj(.Y\azi> \. 13.

Toig J(gLTaK9\7ioig tS Xgs /^« TmvTct "^vtw (^ g^ae/ ov %'o7iov YiTe. }(ffjvi^ bv Toig \%vicnv
oiKog 'lacOx, (^ 0/X.05 "la-^iiA, sTCog Sf^awcm vf^g, y^ iai<Bi Iv ibXdyict. „ Ov"^ 0fjs>ict

Toig 'cef^Siv Ta vvv fC^jL G^ iivu.ViXv\Xv^Ta(; '^uYia^rctij , «5 c/x- TwXXcov t ^inTroKQfjjkVcnv

fiXi^ig tz^Xet^pd^vTO^ ojj^acd jniAiv lyoi) <t, 'u^g 7ihy\-^og ct^co^ ilplwyig ti ouur^g ttAm»

Deinde ex priorum comparatione conversionem ostendens " quia ante dies il-
los, inquit,merces hominum non erat in lucrum et merces iumentorum nulla ,

erat et seu egredienti seu ingredienti nulla pax a tribulatione et mittam omnes
, :

homines unumquemque super proximum suum. .,, OHm, inquit, et ante templi ae-
dificationem in multa versabamini miseria, et ne ex iumentorum quidem vestrorum
opera, neque ex multis laboribus lucrum aliquod reportabatis : nam infructuosa om-
nia vobis efficiebat pacis cuiusvis desiderium , dum perpetuis variisque tribulatio-
nibus vexarentur omnes qui urbem vestram ingrediebantur aut inde exibant , id est
urbis cives. Augebat autem tribulationem vestram, quod nuHa pace utebamini,
multis extra consurgentibus hominibus , dum ego me a vobis averteram. Per haec
autem videtur eodem sensu quo beatus Aggaeus propheta manifeste exprobrare ,

illis ignaviam: memorabat enim Aggaeus suhnata illis mala, cum ad aedificationem

torpebant: ostendebat simul quanta facta fuisset in melius conversio, postquam coe-
perant divini templi aedificium urgere. Idem hoc loco beatus Zacharias dicit, nem-
pe vos multas expertos esse calamitates , dum templum neghgebatis : sed posquam
mutata sententia, debitam suscepistis templi curam, quid tum contigit?
Et nunc non iuxta dies priores facio rehquiis populi huiys
*' , dicit Dominus
omnipotens sed pacem ostendam. Vinea dabit fructum suum et
, , terra dabit ger-
mina sua , et caelum dabit rorem suum , faciamque ut rcHquiae populi mei haec
omnia possideant. Et erit , sicut eratis maledictio inter gentes , o domus ludae et
domus Israhelis , ita salvabo vos , et eritis in henedictione. ,, Haud aeque ac anti-
quioribus , ita poslerls eveniet ,
quos ex muUis estinctis pauco^ relictos , rursus ego
 ,

326 TnEODORI M0PSCESTE5I

^etg i^ytoTx.jL^og, (^ t "^to ryj KopTmv iu-&!wia,v ojuTvlg Tretpi^Vi yjjf

TmvTcov J% (jw>-
ivfjicog liyrm r dytdwv J)x>^iijuSpoq ainvlg r "^iTro^^gLVcnv /y' axmiq 70 TraAcwoK 7i[j(,ci}ej.cc^

p. 488. i(pcuviSi TTeicnv oL^iol <^ T opylof T ljW.^5 87z»$ 6k t^ IjttP^ K^efi/uipvia^ jn^j(^pigo} cpcu-
T. H. yo<£d« -z?)^^ ^aOTV dv'3'g^:70i5* (^ ^TAgOK 'ZB^^dupptALcav ojuihg " ^rtppem ;j5t/ /j^tTi^ugrg

CJ/ r ;^^07V U/-3ftr* chOTl TOtc/V Ag^^ XWeXO? TTCtVTVK^TWp , OV ^OTIOV JliVOYl^lw T iigDlciiarLf

V. 15. u/<pts c</ W Tia^oqycmm fM ors^ TnnipcLg v/uf^^ Myl kvqjloc TretvToyc^Ttaq , (^ ou /ttgTU-

voMcra, oyTwg <3>^5f-TE7a^|M.ce/ f(^ Sfg^Viv6Y\y,(Jui c* r riju^poug '^vrcug tQ ^aJV Tioiyicrzif rn

*Igp«aaA«jU. ;f^ TZif o'/>c6t) 'lac^. „ 'ATTodiju^oi cfh ttcIvtcl (po/Bov ^ Traa-cuv '^^Troyvcoaiv -i
oj
ihkiv fMOug 'icnS^ ^ dzipai ttoXKcS' ^^ ju(j} TroXXvig r^ emnSig 'i^<^ '^ oliCOcfhfjLrig t vclh'

iv ilcfhng OTi coaxjip ^Ze^Ti^v TJ^wg/W a,txri(^Yivcti/.!w ^^-^' vjul^ vTzio S>v 7iXr}fLiu/e^.^v

G§u- vju^T^^ig auiuijScuviv iig ifjci-, }(^ '^vtIw nyf^pv iig 7npa4-> ov fjU&^et7\gju^©-' t
y^cdfjLlw' iiiw vvv Tixg iTmyfi^ictg iJg Tnpccg a^co Tretvrtog ag 'Z2%/ 7^ -t^
'
\ipii(retKY\ft aTH-
(^metfjclw-, }(^ Tretang J^ r^ "licfh (^v\Y\g' oog y\ jlS{j ov iv^lwict '^mcriTaj^ 0/ cfi TwXXYig
/uBi^Hai T^ iViTYie.tCtg.

y- 16. Kce/ cfletKvvg oti Txron 'uroiOwlJTCtg '^f^emnA ttS ^i^euco dttppav tz^v i^ss-cty^iXiC^^V,

«c Qetpa-aTi-, ^roi ol ?\9^i «5 tto/mo^^?, ^^gcAei^Ti d?^Y\-S'etetv %f(g.s^g 'zs^g t 7^Y\criov cltjniy

V. 17. (^ Ke}f<^ iiplwiKov KejvaTi cv T TivXcug vju^' }0j 'if^gL^og T j(gLKiav T 7ikY\oiov ftY\ /\gyi-

^iS^i cv KcLfcficug vjt^, (^ "opitov \(£>Ji) fth aytTrdTi' efioTi '^vtoc ttzlvvx. i/Matieret, Xiy{
p. 489. Kve^©^ TmvTOKes^TW^. 3, Gocpp^Ti ef\) T iTnzyfetAicug r ifJLoug' « liTt^v Ji\ mTr^p ouZ
aVft^nMvco iroKXluj i^m t l^jujiXeiav ^ aJbXcog /uS^ tu ^Zt^g a\KY\?gig Sfg^ndkvT^gy
ocXy\^v'^ 3 ^voict T ^zi^g cAv^wApt? '^iTToaoo^ovTig (piAiaVi f(cti J^ (p^VTjl^oiTi Tm^rcLg Txg
ifjLTnTrfHo-ct^ (pi7\9vemictg ^KvovTig iJg (^iAietv awjctyiSeti '^tfpiTraaztv yi i(^ '25^5 iiqYwIw

augebo et in multitudinem proveham, pace eos cumulans , et frugum copiam sup-

peditans; atque ut compendio dicam , omnium bonorum eisdem usum tribuens: ut
sicuti olim poena videbamini digni ob iram meam ita propter patrocinium meum
,

beati videamini cunctis hominibus. Et magis adhuc fiduciam eis augens " confidite,
inquit, et roborentur manus, vestrae : quoniam haec dicit Dominus omnipotens;
quemadmodum cogitavi vos adfligere quia me patres vestri exacerbaverant , dicit

Dominus omnipotens , neque tunc me paenituit, ita constitui ac deliberavi diebus

his bene facere urbi Hierusalem et ludae domui. ,, Omni seposito timore et omni
desperatione , in gaudio eritis mukaque fiducia, sludioseque admodum ad aedifica-
tionem templi incumbetis : probe scientes ,
quod sicut antea poenam in vos exprom-
psi, propter patrum vestrorum adversus me iniquitates , atque illam reapse immo-
bili sententia consummavi; ita nunc promissa raea prorsus exsequar, quae de Hie-
rusalem significavi deque universa ludae tribu ;
quod nempe illa rerum copia dif-

fluet , haec multa fehcitate fruetur.

Atque ut suadeat debere eos qui recte facerent, firmitati promissorum con- ,

fidere " confidite, inquit; isti sunt sermones quos facietis: ioquimini veritatem

unusquisque ad proximum suum , et iustum iudicium iudicate in portis vestris.

Et unusquisg[ue malum proximo suo ne machinemini in cordibus vestris et mendax ,

iusiurandum ne dihgatis, quia haec omnia odi, dicit Dominus omnipotens. ,, Con-
fidite promissis meis; si certe consiliorum quae vobis suasi rationem habueritis
sine dolo invicem tractantes , et verace mente mutuam caritatem servantes ; et si

operam dederitis , ut incidentibus iurgiis praecisis in amicitiam coeatis debitam et

 IN ZACBARUM CAP. YIII. 327
cwA^emv, T dfjctpKr/Bynhju^cav TPOiHjuS^oi r $^\vcnv-y ru. avfjLjSou vovtu n 'ZE>^^A9><^so9^
T ^CWfT/tCCfcTWy, ^ TIUiTZtV i^lTi (^^VTIcDz 7» jttM ^T ''fklO^AcU; OjUVWUOLj' '^VTtt yt) ijL{pi

ju^ ^
i^^srg^flgcS^tf/
juimt; Vgiv ctytv' Vf^mg 3
m 7ra^r\y^iXiLd^cx, vjuuv
« Tvlg

dytdrov,
^i-mlg Tret^judfOi Tolg ijn/ig jStiP^nd^ auat^vi

"
l^«ro ^^05 xu£/«
Ktf/ 7raK7T3x^ro^o$ 'Z&ep? /^^ AgjdaK* TUch Xiyl Kvejt(B^ Trav- v. is.

TOK^IW^' VifT^Ct « T 757ap7»5 CL y>I5"«Ct 7« TTf fl-TIJ 'm -y }(^ VY\<7etCt T i^dOfJ(,H-i }tj VY\g-etCt V. 19.

ii T^ «A^755r iOovTOJf TcS oliccd 'liscfhe, ilg ydi^v ^ «'$ iv(^QpaWj!w jtj iopTug dyt^g, j(^
iv(p^vd7i(n<Bi, ^ T dArj-d^etctv tCj t ilpmlcu d^^-eiTnicmii, „ 'EyretJ^ii y5 cv 70/5 dvcdTi^tg
Tm^vTuv rp <^o^'icov-i tig ol '^ l^vc^v dm^^kXwicrcLV jZctcnAet^g, 'TrctfYnriaww ju^ t vw-
<retctv-i dvTetanyi'')^ q a ;^^«/ <2r;f5tTlgo&'fl£/ ava-j^xaToy «^eTTo, «5 av ^ CTffir o/xef«s y^
'StVTVv (^ G^ (^o^^lag Tra^VTCtg •pzztfcfiuaiv , dvctyycoucdg ju^ r 'J^ }(cf.di^g e^iJkoTtctKictv
iTmyi ^vri-i t^et^auj (^nT^jLSpog wg ou r vvigeictv oT^c^g ^s^^iTerretii c^' ot^ oiv ytyvr^Tctj p. 490.

ftm ehovra^g' ei Jl ^ rS ^zo-^pahitcvT^^ ytyvotroj ^ MSt^ ^ ovtIw ^iTroJi^Taui yiyvo-

f^luj' 7«70 rotvvtx) <j^r\ckv oii G^T^gpy jt^ vm^ irpJ df^rv\/uiJ,rc6V Yi^<riuovTig i7nv-&ei'Ti
7'/) o^Keicovy vm^ cav Jn }(^ TvuuvToug Y\n ^;^^iC\Y\ju^oi r ovfjt^c^opoug' vuv cfi iTretJh
^ hmvoJn niv^fcgLTi, dpjuj^lov iln oiv vjuuv 7nv^<i juwnivaui r vriTeioLv, (^d juS^ rcfbvYig ^

n -^^ iixp^JWjng, io^rY\g oc^iov ndiju^joig 70 vi?^vav Mg ocvTctpKig ov oiKetowu dic^' dp~ ..

/jjcji y> vfMV 70 jjff Y\JhvY\g vy\^uetv, ei dXY\^eicug rk ^ iiolwY\g tioioIc^ Apjpv* (^ J^et-

xvvg r^ dytB^v iv jueyi-&Q^ lcp oHg <s^a7\W6V djurhg iopiztl^ovTct^ ri (s^ ivcppajLvoftivng

^^^aj{ T VYi<^e\ajLg-i iTvu.y{.

" TaJ^ Xiyi x.ue/(^ TTCVTCJC^rwp* iit m^8<7? ;\5J0/ iwXT^i^ ^ }(^T0i)coujtJng TToAetg v. sa.

7iDX/\gLg' yjj auuuihivaovTaJi }(stTot}iouvTig juuocv ilg juiocv TioAiv (l\ Xi-pvTig' Tioodj^juS^j V. 21.

pacis sociam , et sublatis litibus offensas quae occurrere solent neglexeritis; omnl
denique diligentia periurium vitaveritis. Haec enim ego vehementer odi. Vos vero
si reliquis monitionibus meis obedientes , studiose eas observabitis ,
promissa vobis
boda consequemini.
" Et factus est sermo Domini omnipotentis ad me dicens: baec dicit Domi-
nus omnipotens : ieiunium quarti , et ieiunium quinti , et ieiunium septimi , et ie-
iunium decimi erunt in domo ludae gaudium et in laetitiam et bonas sollemni-
tates, et laetabimini, et veritatem pacemque diligetis. ,, Quia in superioribus ,
pro-
pter alienigenarum praesentiam quos gentium reges miserant , reprobaverat Deus
ieiunium, et ea opera substituerat ,
quae fieri oportere censebat, ut suos simul et
alienos qui aderant erudiret, necessario in subsequente monito sic loquitur^ demon-
strare volens baud se ieiunium simpliciter iraprobasse , sed illud tantum quod in-
congrue fiebat : secus vero si convenienter agatur , tunc se libenter excipere. Hoc
ergo ait: vos antea pro peccatis vestris cum luctu ieiunabatis, quorum causa tan-
tis correpti fuistis calamitatibus nunc autem reditum consecutis congruit vobis
:

haud cum luctu ieiunium peragere, sed libenter iucundeque, festo dignum repu-
tantes ieiunium, quia nos Dei propinquos facere idoneum est. Decebit enim vos
ieiunare laetanter , si veritatis ac pacis respectum babebitis. Atque ut ostendat bo-
norura magnitudinem ,
quorum gratia decet eos in sollemnilate ac laetitia ieiuniis
uti , sic prosequitur.

(1) Ita Theodori codex heic et infra , consentiens cum hebraeo et antiquis interpretibus. Attamea
graecus textus, etiam vaticanus, x«TOixoJ/Tjj n-i/Ts ffoXf*; fi'; pav. Sed in complutensi deest nivTu ,
quod
laraen legebat arabs interpres.
 328 THEODOBI MOPSTBSTENr

TCfl^' TTopiumfjiaji iigi^^yuo» ,, &aA)/Jiff.<^y y6 iiJ\y ^vitTiv « TTdLp v/u^ yivoiTQ '^vtu^ OTra
^ mXT^l <t. T *<^o^\m cv <^(pogpi5 TioKicnv olxauuJTig, ^ '^vtvv oi<p c^agng TroAga)?

*)^y>v6Tig' 7X773 ;^ ?\.iy4 tv awjiKivaovTOJf }(g:,'Wi)COuvTig /uuctv ilg /uuctv tjvXiv ehiyi^av ^
(t. 'Zif^%i'\ov^ *6^Y\y\9u; ih T a/^vdu Trapacnctv -, d)g oiv j^ ouurol Sj^fAivom Ti <h'o/u^oi ?
^58, (^ TTctp dirnf Tiav o 71 a.vctf^ovng tlyidvv wc&^ I^^dj' ^dt^^ZiTrojL^ov (^ m^pv
j>- *9i- Agj/^/v, Tropivaoi^cjui Jigi.yjO', \vct iiTryf oti %}igi<^^ <zi>^^itM<t t^ «s%i 70 (tsr^y/uisf- ^;tSM-
Y. 22. /u^og-, ''Qh ict %/utsia, J^iy^qet k^ g^ aAAPt^* s/tz» oti 77A«5Bi ocra; o?.: TroKhc^v }(gj\ SJ^.*

<po^v l-^vc^v TrapiaovTOJi iig t 'IgpyoaAvijW- c^iXidjuSfOi 72 td "S-efov '^ r iccLi^zirv a/^-
V. 23. Ticug^i (^ Tjrav 07« oiv cPioivro frcip ojut^ ^inSvTig' olg iTrayi. '' Toieh Xiyl KupiQ^ nctv^
TOK^TUt' cv r iijUipoug Ofceivcug 'tfhXn-^YTOLf Ji)(gc ouvefpig 0« Traarov t^ I-S^v^v, (^ S^
Ayi4ovTct^ 7» K^cmiJs oivJjiog louJoua My^vng, Tropdjoo/M^ /t^ (tS, cOot^ aKV\}toct/j^j

OTi diog /uS' v/u^ ^y. ,, Gutw "^ As^p^a^^v «i^ "^smXeiTSo/tj^cdv TroiyiaiToui diog tIo/
iTmvoJhvt co<pi TioWlig c/k Sj^(p'o^v ovTctg i-d-vcdv ngj{ t^ avfJu(popg.g K^KOivcoyy^KCTctg OKei-

VY\g-i ^oLazt/ud^ag tQ dia t /Ze%i (^ ^ov K^eh/mpv'iav , '^?\gL(ii^aJi Ti ot» Jmtpot^ t c^

twTt^v j t(g^ hya/uSpcd ^Y\au^cti c/kqxvU) iig t 'Qh t 'lgp8cra.Av)jt<fc iiravoJov-i J)ir)^e\^/u^ijcov

wjiapKcog oLTiavTwv 'fhi tQto 6/k tQ yvc^aiv a.KejL^ri Ast/SciV tQ f/ff v/ul^ tT) (^ d^ov Sj^
tS c^^^Ji^a T 'S^i u/j(gig yivo/udpcov ^ ^ }(gvTztvdu iv Ji}(g. a,vJpig «x, 'f^ oL^^fjuc^
X'iyi-> '^ '^ycL ilTrYI TTOKT^r ilTO, /LVi/ULVY\TaJf ^ CV 707s 'i-dviOl T JU^ i^ytOO/B^ (AV 75tD
Jki tQ dia, 'i^ Q cO' 'CiZ^O-^tCtV OV TlOlYiazt/A^VCOV TB7X Xo^v J^o <pY\m.

" Haec ait Dominus omnipolens: adliuc venienl populi mulli, et liabltafore&
tirbium multarum. Et qui hahitant unam convenient ad alteram civitafem, diceii-
tes: euntes eamus ut deprecemur faciem Domini, ut quaeramus faciem Domini om-
nipotentis. Pergam et ego. ,, Nil mirum, inquit, haec apud vos contingere, siqui-
'
dem multi aUenigenae diversis in urhihus hahitantes , ex unaquaque urhe in ununl
coihunt: ita enim valet dictio qui hahitant imam convenient ad alteram civitatem.
Hi excitahunt mutuoque hortahuntur ad huc adventandum , ut et ipsi in oranda
Deo perseverent, atque aL eo quodlihet honum expectent. Quare alterutrum hor-
tahuntur dicentcs: pergam et ego;id est unusquisque seduHtate ad huiusmodi opus
utens , ad par studium ceteros quoque excitahit. Deinde dicit ,
plurimos ex muhis
diversisque gentihus ventaturos Hierusalem Deum propitiaturi pro peccatis suis ,

et de qualihet ipsorum necessitate deprecaturi. Mox addit. " Haec ait Dominus
omnipotens: diehus ilHs apprehendent decem viri ex omnium gentium hnguis, ap-
prehendent inquam fimhriam viri iudaei dicenles: veniemus tecum, quia audivimus
Deum vohiscum esse. ,, Adeo illustrem faciet reliquiarum Israhelis reditum, ut
multi diversis oriundi gentihus , et illius calamitatis participes , animadversa Dei
erga populura suum providentia apprehenso ipsorum quolihet eo duce utantur, ,

reditus ad urhem Hierusalem, cunctis satis ad id concitatis ex evidenti notione

quod vohis adsit Deus teste operum erga vos mirahilitate. Etenim hoc etiam loco
,

decem viros haud de numero dicit sed ut multos significet. Exin memorat gentes ,

quae Dei timore ita se gerent tum et alias quae oh superbiam suam nuUius pensi
,

rem hanc hahehunt. Propterea dicit

 IN ZACHARIAM CAP. IX. ^29

KEO. 0'.

'*
Arii^M^ y^y^ xfpia c</ yvi 'EcT^^^* ^ LaLiu(^av.oc, ^cncL ojjvI' J/oTt Kvoioq lipopa, '

av-^^Titt; ^ TTU^rctc (pu?[gLg iQ 'l(re$tJiA, ^ 'H/<,4i-3" cv •mg hejLOiq awm^. s,, ^A/utsf-cntlwol ^

ytt«y ^'p (pMoiv 0/ T^ T^ 'Ec/Joifcp/ (^ T^ '£/<a-3" /^ 7roKXY\q t^ cuTaJ^hg ^^t^oTx^acn tzS ^c^
^0104 d>g oiv ehauoTyi tS Trctvnq^ (^ f^\v oLv^^Tiut^ i<po^vTi «a$ av 'ipyt t^ ;^ oIkatcl; p
lcPisg-y cJ^oupiTOV Q vi/JiQVn T mJ^i/i^vietv 7z«r 'lcr^y]\. " Tu^(^ ^ 2ii/)i)j' on i(p^vv\a-cw V. 3.

c-(p'oJ)3cf ydj (i}toJ)!>fX-r\cn Tvpoc; oyo^iL{gL ofTiig, ^ idvcmvpicrzv oi^yupiov ag ^utv, rCj ^v^ T. 4.

mov «; TT^Thv oJ^v Sj^- tSttj KvexQ^ ;tAw^V0jtt«a^ af7«$, ^j^ty >(^j^^<l ilg duP^gLOSctv t
JovajUdV OJUlTig-i (^ OUUTi] OV TW^J. fC^TDtVOLKCodiGiTOLj. 55 TvejLOl fJM TOi yi^ '2.i(hdVi6i iTretJ^

ju^ytAct) ^v\cna,/uB{joi 7r/ (f)^v«/t($fc7J 'C^siJhv '^ ifJLYig dieS^Tretctg , k^ apjc^v iotVToHg vo-
/McravTig -? Tp tci^v iTnfJL^Ma-avTC) atrtpaXeictc-, ^uaiv Ti yj] oipyj^v 7n\Xov J^iicLe/
a-O-^icraf/T?? 5 avcL7^y>v t^ ^i>mvo\ajg 7^ ovAQiaj; Ji^ovToti r TifJLCjdejLov' ^cmcriTOLi ojuThg ^
^og t(^ TttTTetvcoai TrciVTCtg ojuTiig, lyf^udzv ova-ri tyi ^^(xsyi Tma-ca^ cujTtfv JujuoLjuuy

<sP^Jiig' i^ Q (^ oju-Tn Tiues^ ipy>v c/x. T 'Qnovmv ajjTV^ TrDKijuum' TaOTa 'Zt%/ Tvoh
T^ i(^ SifiAay©-» iiTTcav -i
iTniyi.
'
" "o4«Tct/ AotiolKcov , y^ (poQvi^cnTCLf j^ Ta^a, /^ bJwuvr^atTOLf a-^oJpa' <t. V. 5.

'Ax.;^^v 071 >(g^TVi%tJuu^ ''Qh izf ^tis^^^cajLi^Ti ojuirig' (^ XTraAeT^ ^amXivg c/k Ya^g'

<t. ' kGi/LaKuuv ov \JLY\ y^TCJiyjvi^vi' (^ f^^TOiKiia-iiaiv (k^o^^uet^g cv ^K^cdTCd' j^ }(^^KcS u/Sg/v
c^o^^uAwv, (^ c^ae^ 70 aljL(^ djjmv c^fC t <^jLfstTog dun^v , v^ tcl (^J^iKvy /l(^tcx, cwnSv V. 6.

c/K /uuiara hJbVTwv dmtSv y^ "^jzimKetpdTiaisv^ (t «TOi TZeT d^d i\/2^^' h^ 'iaovToui a)g yKiap- y. 7.

p/©-" Ci/ TzJ' 'lacTa, ;^ ^AKyJi^cev oug 'lg/38(Ta}(^. „ B^Agrot/ /mv imeiv otj cTffir c^ocpu'-

CAP. IX.
*' Assumplio verbi Domini in terra Edracli. Et Damascus sacrificium eius.

Quia Dominus inspicit homines et omnes Iribus Israbelis , Emalh in finibus

atque
<eius. ,, Damasceni quidem, inquit, Edrach incolae et atque Emalh, raulto cum
studio Deo sacrificia adducent ceu omnium domino et homines speculanti ceu ,

lopera famulosque suos ,

pecuhari vero Israhelem providentia tuenti. " Tyrus ac
Sidon ,
quoniara sapientes fuerunt nimis. Et aedificavit Tyrus munitiones suas, et
thesaurizavit argentum ut pulverera , et aurum sicut lutum viarum. Propterea Do-
minus possidebil eos , et detrahet in mare fortitudineni eius , et ipsa igne consu-
rnetur. ,, Tyrii quidem atquc Sidonii quia magna superbia elati cultum meum con-
tempserunt, sibique aufficere putantes , murorum securitatem procurarunt, aurum-
que et argentum luti instar coacervarunt, dignam insania sua poenam refercnt
Occupabit enim eos Dominus , omnesque humiliabit , cunctara illorura substantiara
propinquo mari contradens. Ipsa vero ( urbs ) ignis praeda fiet ab irruentibus in
eara hostibus. His de Tyro atque Sidone dictis prosequitur. ,

" Videbit Ascalon et timebit et Gaza et dolebit nimis; et Accaron quo-

, ; ,
,

niara confusa est super ruina sua et peribit rex de Gaza et Ascalon non habita- : ,

bitur: et habitabunt alienigenae in Azoto. Et destruara iniuriam alienigenarura et ,

auferam sanguinera eorum de ore ipsorura, et abominationes eorum de raedio den-

tiura ipsorum. Et rehnquentur et isti Deo nostro : et erunt ut tribunus in luda,
et Accaron sicut lebusaeus. ,, Dicere vult, fore ut ahenigenas poena maxima cor-
42
 ,

330 TUEODORI MOPSUESTENI

Q oyTO 77t?/>c<Aft)s oLTmejL^i^ii/iJ^^ Tzcg TToAeti' otj (poj2a> julv ^AemctAcov AMcpSTj^cTSra/ , ctf

oJ^wucug Q l^ r<i(^ot5 *Ak>(^^v t? c*' ouwviii cti^woy^^airaJi \(p olg yi/^pn ^ J^ouazt

<^'ix.lw a(^cu>iSf.Y\(nraui <A }(^) '^ Tct^v\q o l^ctaiMvg, ^AcntctMavQ^ f^h «k ol-KH/uuivy^q 'i-n'

(^oZicov Q tIw A^corov oJjcouvTrsv tuZtcc 3 iTniyt'^ ou^ oti tvJi fttv gfB«/, to q ow*
ofov g/VeiV ra(^>; tdcA, ;^ 7C«A o'iov iWG^v ^AcmctXoiVi-, <^ct >^' 70 oiKeiov l<^icio/mst cv tvi
Sj^ipiai Tv Jtoivov ilTmv, 077 7cc.UTtt <Zt%« TmvTCt^ i(pcf Gm" dAAs^puApt^* O^BV />^ T aTTZl-

eA-^f^yfoiv iTmyit r^ )(^diXa v^exv cUjo^puAwj'* 'Ivol ilTrri^ otj u^rsp Tmcmg ojuihg uf^capri-

C70fx.(tf T^ :TCipomci4' Tiftco^rimftcti aJUT^g dyaASj^K OiS cJ^i^cty odljii^cn r *l(r^y\XiTzSv , 'iTi

ovy)(gi.^iXoi)v ojuTdig (^ 7a iiJhd?^ Tmvpjc-y oi ef^ •d^prjcmivqv iefbKnv «515 0« 7^ iTm^fjcivng

cujTvig 'nficdejLoug t TroXXiig ^ ihTuv X.n(pdiVTctg t&T «/VV t ytvof^ivcov, '5^ r r 3?S ;(pt7a-

cpvyetv ?\^e\oui>^ of /^' v\/^ d^i-&fxyi(joVTOLf ^Kiol^-^h Tivog 'iTri^vng ttx^iv srug iuuTig

T^ yi//ji'npctg ipyxcxzi/j^oi /u^ei'^©^' '^.(JtobyicrovTOui q ou;;^ y\7\ov Th: 'li/Biicntfii ;^ 01 oJ^

'
AkhJlp^V Toiimi' (t ^ ^K^ati^a "^jto t^ /JiXY\fJLV\g 7^ 'Ax^f^tg^oy Gffir c« t ^nvrg crct^a-

'TT&cSv vivcrajvTctg '^«^5 71) c/igOKj g.VeTy Ji/3«Aw37j, J)/\Xaiv oti (7UUjapi-dft.y\az>VTeif vi rd ?\0.cS

TZiT iV,o^»iA/77Jcar, (^ ^c^cm^aovTajf OKcma.^vng 7^ l7ra;^P/U^»j$ ouuToig TiftcoeAct^j 0/ ay

o^ ««Wk cra(p£pv/^V7?5 yguoryOT 'c<>€P5 70 cAov.
\. 8. " Kct/ 'Xjz^^aoftoLi TvJ' oIkco fjua aLva.<^/u(st r fth Sj^TJOpiViiQ^oLi ft» q a.va,>(^fJL'^eiv <^
;). 4U4.

ov fty\ imX-^yi 'iTT ouuihg iiHAii cJ^i?\sf-vvcov , c/ioTJ Yuju icoe$tK^ C4/ Toig b^dttXjuJig f^a. ,,

'l%ve^v <H] nva. Toig i/jj)i -ZejfoayiKHcnv ava.<piaw ^oy\^<icw, y\ TmvTOL^ ihg 'ck^o^^isg /j{g^Ke^v
tf^tco^iTajf y ^/3aiy</y 'T^" osjlcov sk Irlazt r l/j^i srfoanitJOVTt^v , a)g fin 71 'fkiivoji ma. toX-
[jLa.v «7? 5 fJLy\Ti '^Tfi T ^pax \?\ff.vveiv t l/uiol ^Sf^ahKaa-ctv' iTretJiTn^ anm^ i(^opa.v ojung

ripiat, quia nimirum Dei cultum dereliquerant. Varie autem poenas illas exponit,
urbes enumerans: nempe quod Ascalon timore occupabitur, Gaza dolebit, Aecaro-
nem item pudebit, dum peccatorum suorum poenas luet: quin et Gazae rex depo-
netur, et Accaron ulterius non
Azotum incolent extranei. Haec au-
habitabitur, et
tem elocutus est non quia hoc quidem futurum esset et aliud secus quasi dicat
, , :

Gazae hoc, illud vero Ascaloni; sed idiotismo suo, quod commune est divisim di-
cit, nempe quod casus huiusmodi cunctis evenient alienigenis. Ideo post illam enu-

merationem addit: et destruam iniuriam alienigenarum ; id est illorum omnem ul-

ciscar vesaniam. Puniam autem illos poena digna ob effusum Israhelitarum sangui-
nem; idola simul omnia destruens, quae ipsi adorare videbantur. Atque ita ex in-
flicto ipsis supplicio, multi ex his timore eventuum correpti, ad Dei cultum con-
fugient ;
qui vobiscum connumerabuntur , tribuni quodammodo ordinem tenentes
dum se ad vestras partes adiungunt. Salvi autem fient, haud secus quam lebu-

saeus; quippe et hi Accaronis cives. Nam heic etiam commemorata Accarone, quin-
que satrapiarura homines ad pietatem conversos dicere vult; significans, fore ut
israhelitico populo connumerentur , atque ita salvi fiant , imminenti poenae subtra-
cti quicumque ex ipsis facti frugi ad rectam vitae rationem spectaverint.
,

*' Et praestabo domui meae elevationem

,
quominus in ea fiat cursus et recur-
sus: neque superveniet eis ultra abactor, quia nunc vidi oculis meis. ,, Validura
quoddam populo meo suscitabo auxilium, quod omnes extraneos longe submovebit,
neque sinet fines familiarium meorum ingredi, ita ut nemo iam invadere audeat,
neque regionem vexare ad me pertinentem; siquidera omnino prospicere iis decrevi.
 1

IN ZACHARIAM CAP. IX. 33

'lo-g^MA ^y; cwW 'Zif^arKiicryi' iiTzt t^ (ra.(p<c^^y yrviCDy Sl oth TTtp \^ raxntt-i ^ Tiq o

'hobcm?ir)f^' iV« 6 /3ct(7iAiug (m 'ip/^Tttf <pst J^ingufoq }Cj (jw^cav ounhg srfaog (^ '^j^i^nftag
^ "{jzzvl^vyiov ^ ^A^y vsov ;;^ df^o^^-dpiixTti) apjui^TX e§ 'E^ppctljU-, (^ iTTnroK c§ 'lg^8- v. lo,

<ra}\.rf^-, (t QJ^oT^^pi^^^nTajf i6'^oy TroM/uuKjav y^ TTkr-^og^ j^ ilpltun cJ^ i-dv<^Y. „ Eu-

(ppsuYS Tvivvuu O) 'lipH(m.Arf>i' tvihth (Toi ^ct(n>Ji(aq 'SV^^ r ^h -^s^^/Se^AjijM-gv» , o$ 7rrtpg?>T

c:>/ (u^aw^eiv te <^vuuct/u^oq cfsir olKetng S/J r <zi^(rH(TcLv ctim^ •d^etctv pOTTUv, (^ Tinirctv

rvlig CiicLVTiOig r eflKcuoLy iTmyjov niJ^caejLctv' og ^^^'iCnm jaXv Itt^ iJT^ng t l^om , oin vwu
6k r^ ctiy^juigiKcdcnaj; 'ss^^^i^vcog, mXXvig q tfhAn^^l^iTct} cPuva^cog <^ t^ Gejo^ poTiHg,

ii)<n "^Sttv n rS 'E^p^oi^ (^ "M t^ 'lipncrctKiifjt, Tmvrtt /uky Tp cvctvncdv d^pctvicmf ru a^-
fj{^nx'> Travrtt <l\ 'iimov )(^ Tray rv'^oy TrvMjtAAX^v 'ivct ilTrvi on tizlvtcc^ '^OTicocnTctf g§v* p. 435.

TioKi/jjng-i ag fjLnJ^m <?p cvctvricov^ v^ ra, r^ ^p^ ^i)

"^ 'lnJcuct^ in' d^poLViet q (p^oi

^ TiXri-d^Q^ tidXv t CAioLvncdV.y ilplcjuv\g rk 7m(jng c/Krvg ujurhg }(^rcx,<picri, an cruLL^i(iof^iYiig

n v^ "^TTvXAvju^vng ts/ Troip^ duni TroXif^co.

'''Otj /uikv oiw '^vrtt r^. r Zo^^ct^iX cvroLvdzt XiyiTouf-, J^?^v. Eyco q idttv/L($i(m

r^fi iTT (^o'^rvtg '^iinj/ujivoiiv ^voioL^, v^ rt /Av n f/A^og 'fk\ rS Zoo^(ictCi\ 6x,?\gif^^ct~

yovrcev, tv 3 ^ Jiauom Xp/rS* 077?^ «^v %n^v ^v w tLc^e^l^ovraiv rz^ n, Zo^fioiCiK

yj^ rtS J^tcBJOTyi Xg/r^ r <?!>^(pv\TeiaLv 257 q ruvrcx. fjikv a,voictg 7^ i^ctry\g' q cfcAn3^$
r rciLrwv vng-, c/KCivog i<pv ov (^ 'Ze^cdiy iipnzcDg olJh-y on crmocv b vofjcog il^v OLTmvrttiv

T j'^ (^ JicmoTlcu XejL^v 7roA?\gL rvivvuu r 'S>^a,Jo^ct)g yvo/^va^Vj ei t= ^c^ r ?\£f.ov-,

a n G^ ^' ncnv oxXi^^p^Tou; , Xiyi fAkv \£Sp^oKi'Axijno^v Itt ojurtSv ozeivcov w ^oLCpii,

'T^ A«^g«5 }(p Tv 'zs^e^-^es^ r dXyi-^etoLY ovk i-^Lcr/ig' iVPjLcjziTOJi q cIAji^ ra rvioLvra.^ ot

et mea providentia dignari. Nam verba domui meae , , de tota regione dicit Israhe-
lis , utpote ad se pertinente. Mox manifestius pandens , cuius opere liaec fient , et

quisnam a Deo sit electus; " Laetare , inquit, magnopere fiiia Sion, praedica filia

Hierusalem. Ecce rex tuus venit tibi iustus et salvans : ipse humilis , et insidens

iumento et puUo novello. Et perdam quadrigas ex Ephraimo, et equum de Hierusa-

lem: et dissipabitur arcus bellicus: eritque multitudo, et pax ex gentibus. ,, Gaude
igitur, o Hierusalem, tanto rege tibi divinitus suppeditato ,
qui tibi aderit, salvare

potens populum suum ob , insitam sibi divinam vim , et omnimodam adversariis in-

feret punitionem: qui viU quidern animali insidet , ceu nuper de captivitate egres-
sus, sed multam contrahet fortitudinem ex divina vi: in tanlum, ut ex Ephraimo
et Hierusalem cunctos adversariorum destructurus sit currus , et equitatum univer-
sum , et arcum beUicum. Pro eo ac dicat, omnes profligabit liostes nemo dein-
, ut
ceps adversarius iudaicae regioni supersit. Perdet , inquit , magnum hostium nume-
rum, ac pace omni privabit, contritos nimrum ac perditos beUo quod ipsemet geret.
lam quod haec de Zorobabele nunc dicantur, exploralum est. Attamen ego mi-
ratus sum nonnuUos qui in absurdas abeuntes opiniones, partem quidem dicti hu-
,

ius de Zorobabele inteUigunt, partem autem de Christo domino : quod aliud nihil

est , nisi inter Zorobabelem et Christum dominum prophetiae divisio summa

;
quae
insania est. Verus autem locorum huiusmodi sensus iile est ,
quem iam antea me
dlxisse scio ,nempe quod umbra omnium Christi domini rerum lex fuerit. Muha
igitur mire acta, sive circa populum , ^ve circa nonnuUos ad aUquod munus ele-
 332 TIIEOBORI MOPSUESTKNI

txy iTT aJUPd KpmrULj t «/«ozroTO X£zr«3 o<; r vo^h r (mictv iyrei-
a/ ctTnxcn Tmva-ou; jtuv ,

(Tziyiycov Q r aAri-d^etctv t oJ;cefav, tlttoTMg y^ rp Q^mdv r viihrmv '^J^eiKvvtn -t dAw-

•^etoLV T0j87r)y ^ iv 'uf^g (^ 'A/S^a^a, oti ci/^^i^^ytidncnTct] ov aoi y^ c^ t&T ozrgp/^^n
• Gen.xxvi. 4. (r« TravTO TO g-S">'»i*
* J\)7\9i jukv y6 G^ qJ^ (wn^ yiy>voTCi^ }(p to 'za^^^^^v yi d,KY\^ai,

p. 490. Q tS pw/t(^r©^ ^T chanoi^ cnjjuic^Tcti Xe/^-S, gcp' outt^p oj^ito^ OiidjT^y^^laJoJi yiy^vi
• Ps. LXXXVin. TO g-S"VM* TOiStOV ^ (^ TZef /{^t^fptpiCi) AdVlJ^ *, '9"epV05 OCT?/ <W5 6 mA/0$ Cl/fltVTIOV Jtt»,

y^ cog ti cnKlwv\ )(^in^7ir/(my\ ilq (^ cdc^vct' ;fpty ^aof^ai ilg t clicSvcl t a/^V05 t^ <2zr£p/t(pt

c"^> ^ (^ «S^^vov cttTj/ cig TTxg Yi/^pa^ tS s^vou' il^ psv ;^ 'Z<>epp(lf<P«
^acnKeict' m q t«
cA);ca G^
Sf^c^^ig Kiyiv-i £(p' <wv Sj^^fjuiveiv Ji/M«AAgv Ji (m^yfJigLT^ aAw-3"eic6

^ T§ (hcajom J^eiKVVTctj Xg/rS, ou ovto)? m (BctcnAeict Tntvroq ^jtXv wA/ou ^^y.^zEr^ik^

•Ps. XV. 10. )(gLdi^K^, TTaVlVg Q 8^vS fJSVllA,CdTi^' TOiSroV ^ T73 *, fc(;6 l^;^T5Aa'(p^>j M 4'"^;>*) cZ<W
gJs aJ^«5 Sc/lfe M crno^c^ ojut^ iieh (J^^^pQo^av, o^^ \iZ^Co?^ifta)g iJ^ni^ivov <Ti>J^ t /uigL^cfL^i<i

b^ctv)^^ ''Qh T /\^S T 'lcr^JiAJTZirv, Itt hjrkc, t^ t fst^y /u(^tu)-v aiKY\%e\cu; oo^^ojj y.y^voc,
^' T« chauoTh- XeJ-TOV' o"3?v J^ ^ rw cpa)v?j chiccucog 6 juig^ifjf.e^'^ l^YiaztT} UiZog As-
• Act. II. 31. p^v *, '^v^ ouri^ ik aJ^a^ ^cf^ h cm^^ cumJ' ilA S/a(pd-c^v.
OTJ «;c iy}icf.TiXei(p^ yi

l\oK?\gL ivictVTx iv^i nq ctv-i a /uf^K^v KiyeiV 'fh tS TrcifiOVTQ^ a 'zs^vt^v /J^ .^

\£^^oKi)t£i>g iKi^^^TO^ ovic "i^via iH Ki^p/^a T aKn^eio^ aKeji^Yi-> ivejicrA.iTajj q outw^

gv)V7a, otianip owu iipnTctj.y ^ t« dzaucTy XejL<r^' to/Sto Jh n >(^ t^to ^v 6 /j^j
^
^z^ tQ Zo^^d^iK LaviJ i^ ycdf^lw ^ov hyn/^ov <t^^ ^ld-
'iKi^^p/j c/K T^ J^c/b;^5 T-

Jcucdv , <w(p3>; Q TZ) <:*s^y/J!S^ avavnppnTJV i^v 'fki tQ JicaJOTa Xg/rS r<it' dK^^siouiJ' t
i>. 4a7. ^M$^ ;^ ;fj w >^ 'i^ i^vcj^v TifA^coejLa /MKe^-, <it r oiaeicov cmii^eia ivrzKng' o3^v yjjf Y\

ctos , recitat hyperbolice de praedictis scriptura ,

quum tameii dictio in sensu obvio

veritatem non contineat: sed ea tura demum vera comperiuntur , cum de ipso cen-
sentur Christo domino, qui sublata ubique legis umbra, et propria veritate sub-
introducta, iure meritoque huiusmodi quoque dictionum ostendit veritatem. Tale
est illud Abraharao dictum ,
quod benedicentur in te et in semine tuo omnes gen-
tes. Nempe obvius quidera sensus posteros eius designat ; verumtamen dicti veritas

in Christo doinino constat, in quo reapse benedici gentes contigit. Tale est etiam
illud beato Davidi dictum: thronus eius sicut sol in conspectu meo , et sicut luna
perfecta in aeternum. Et ponam in saeculum saeculi semen eius , et thronum eius
sicut dies caeli. Obvio sane sensu videtur successores dicere , in quibus regnum
perseveraturum erat : sed tamen rei veritas , in Christo domino apparet , cuius vere
regnum sole quolibet splendidius est, et quolibet caelo constantius. Tale denique
est: non est dereHcta anima eius in inferno, neque caro eius vidit corruptionem;

quod hyperbolice dictura a beato Davide de IsraheUtarum populo ipsa rei actae ,

veritate in Christo domino conspectura est. Quare et hoc dicto usus est iure me-
ritoque beatus Petrus dicens non fuisse derelictam animam eius in inferno neque ,

carnem eius vidisse corruptionem.

Multa huiusmodi comperire licet, quae in praesenti percensere longum esset;
quae dicta fuere hyperbohce quoniam dictae rei veritatem accuratara non conti-
,

nent; sed tamen reapse ita se habent, ut diximus, in Clu-isto domino. Tahs est
hic, de quo agimus, locus. Propheta quidem de Zorobabele dicebat, homine de
etirpe Davidis , Dei voluntate ludaeorum duce ; sed res demum evidente veritate
patuit in Christo domino. Nam Zorobabel exiguas de gentibus poenas sumpsit, et
 ,

IN 2ACIIARIAM CAP. IX. 333

€COvh 7li(pmiy ^ ^5 cAorOT» XetrS? ^Cp' «Tnp O^^TWS gyg57 ^^p€iV /^Svi^JV TS ^^v KSM
J^ilwim' o; ovTWj cTi^o? ^v, (XTB /wj? T^TS^ ttoVji xe/V6JV T^ o]K'dfM{jYi y^ ovmg, ^
Tiuyra^ cJ^ d,7TU)\eictg lic, (pa-moKiv fjMigu^c, Sllujiyj^ (t (SiQouav' Ci/Tav^ otuu ii^mrajj t^X
tS Zo^(ictQi\ (W[J^jiM^iiy^'y^g -t^ (pcovrii Tzf l(p ^Tnp Xiyiraj tol yiy^ct^^fMija.' cv A. Tvig
ivctyfiAioig ** ^t Jionorlw Y\y7) X6t5t)i' , o$ ^ TravTwy toTiT^a/ , ;f^ jtAgya^ ^ w^"^? ^i
* ^^^- *"• '^-

«Ti/fpt/©-' ;{^ (ra>(^(jdv <t /ul9v'i/l{oi^ lug o<.}ceia.^ Trapi^v iupyiaia^, afJATtt^Toig li TrctvnXcSq

^ fJUiTOL^OK^MJ OU Q yuio*' Ji^a,(S^ cPvUUCtftiVC/.^' tQtV fj,iV ouZ a,KOAiidzVX,TVV Ti ySj -cdfiTIVV

(^ /.iylv )(^ voei^v tv q ju^pog ftiv clunf xiylv ilfm^roLj ^z^ iQ Xe/rS, y^novrct; 3 fAB't-

gztSrajf 'f)n (^ Zo^fiabCiX^ v^ imKiV f)ri t Xe/s^K oltt c^ceiva, (t -TrctKiv ^ (^ Zog^-
(ictQiK "^TK) T^ cf^iCmOThl Xg/S^S, b^BV %Vi^V ^V, M <t«5Te^T0K jM-gV cll^O^iOTDV e^Ci}CVWUTU)V T
^t^^tpMreicw, gJTa Tzi? (pcovag Txg '^ct^^iyjtq o0 iVii fJUeQjLCovTOdv , iig Ti (^ ohtirluu ^ t
Jicaiorlw \7rei ;^ to Kiy<lv g.'$ ''STihcJ^ci^iv r [th tc^ Zo^^ct^iK 'Zt^^mx.etv la ilpyjftivoL,,

077 \p^raji '2t^£?(p«TH? Wm, k.c4 td/ ^ TTctKajf iQ Zo^^ctCiK *^570 7^ ct]-^fj(^Kcocnctei fj(^

T ?^i7rcvy i7rajviKY\Kv^r@^ ,, '^v^oT^yicu; ^ ^zz^/tim^ ;^ a,7retejtcLg 'fp d^^cov y^ctf^c^v, p. *9s.

To ^xD &)$ «6e>^/3fltTDV o^ (T^pctylu^ >i^^ ^ ^X '^'^^P

ftiKKQvrog, o)g ^u^ytypvorog q
JicAj Ag')/^' 00 yti ac^ncnraji ilvnv , aAA' k;^>i* «5 «;c av ap/<pcrigv iJ\ t^tv tzJ' J^icmorvi

Xexg-c^ r^ T Tp OTCpwTWTwv A55PV, ot/5 i;^^ iUiVCtl T ^ovwv T Ci/ctKKs^ylii/ TTCiyJiKlw

hi<rctv 'f)n T^ •3'ejct^ '}^ct(pr,g, "oTTt^ ohaj S^Jj. ttvKKc^v hftetc cv tyi 'tp •y|fltA/-^J iQfjc!we\ct, y^

^^ T^j 'z;?^(p>nWv €cret|ct/<«^ oJDTcf.oVoCcg' bjTctv^ ftiv roi y, iiJ\ v\ ^^cng '^ (^covrig, «
Jh Tig ajurlto v^ (^ ^^^'0>' iceAVOii ap/<pTl«cra rjj t§ JiajJQia Xc/^-a TrcL^ncnct' v\ [j,iv "y^

suorum teniiem salutem patravit; unJe mox addit: perdet currus ex Epliraimo et

equum ex Hierusalem ; ostendens fore ut his actis conlingat iilis bello liberari.
\erax autem dictio apparuit in Clnnsto domino , in quo vere licet laetari constante
perpetuaque laetitia. Is enini vere iustus est ,
quippe qui universum mundum iudi-
cat vereque salvat, quandoquidem omnes ex perditione ad salutem transtulit firmam
atque perennem. Heic igitur de Zorobabele sermo est , coartata dictione ad illum
de quo scriptura loquitur. Verum in evangeliis ad Cbristum dominum trabitur
qui per omnia visus est magnus, excelsus, iustus, ac salvator, stabiiia sua praebens
beneficia immobiUa prorsus et nulli rautationi obnoxia. Sic, inquam, maxime con-
,

sentaneum est et loqui et cogitare. At vero partem quidem vaticinii adfirmare de

Cbristo loqui; et mox progrediendo transferre ad Zorbbabelem; rursusque ab boc
ad Cbuistum; et denuo ad Zorobabelem a Cbristo domino ; niliil est aliud quara
primo quidem absurdam ostendere propbetiam; deinde scripturae vocabula aequis
partibus distribuere inter servum ac dominum. Namque et dicere ob demonstran- ,

dum non convenire dicta Zorobabeli, dicere inquam, apud propbetara legi adven- ,

TAT, quum tamen iam de captivitale rediisset cum reliquis Zorobabel , boc salis fri-

gidum superfluumque est, et bominis divinarum scripturarum imperiti.

Certe et illud: tamquam ovis ad occisionem ductus est, non taraquam futu-
rum sed tamquam praeteritum effertur: non enim dixit ducetur, sed ductus est:
quare ne hoc quidem Cbristo domino quadraret, iuxta sapientissimorum horum ra-
tiocinium, quos potius scire oporteret temporum variam enallagen apud divinam
ficripturam; quod nos copiose satisque in psalmorum ac prophetarum interpretatione •
 S34 XnEODORI MOPSUESTENI

fJH^ TroKitv M^AAgy ^j^gc&tf/

(^ ^SJ^^^^v -, o Ji hSK iXivcTirctj iiTnv-, 'oTn^ r^jnpi\iv ^ t5
/^iAAPKT©^ e/VoV, aAA' i^^ToLj, oTno iicadiv 'Qh ^ iyfyg y^ '®^^;^>i/<<pt ytvofjt.ivcov

^i^^^^C^' r^ efi yt ThTDV djunSv (^ APJPV 7I0h?\ff. (^ %Ti^ '^^T^C^g iU^idvcnTO^ Kiljb^Ct
«o^o^ TZef 'Zt>^(pnTyf' iTTei j^ T 'lw(r« yto) a^^cupet^ouj Xiy^ tu> pvTru^ ijl(^tiol, aTnp LZ
</^AwOT5 T^ Guy^fJigiKcjdchaui; ^ vwo vi dmtf tz/ to li^-nwov (t^Tid^&oui %W/i<pf xaj TOi
^
«/^Asv 071 k} ttfTOj /t^ 7« Zo^(2itCiK i\v\kv^i, oLinxX^yeiq TE T^ ct\y^fJiCf,Kod(ncu; (t ov
7z/ T^ hpcojvuing Xin/i^Ti ^'&BSTye* o3^y ;^ o ^zi^^ptnYig /ms^K^e^^ 'A-yfouoq koivvi tsf^g

(^ Zo^jSocCiK (^ 'Zt^g ojUTvv (pcuviTcif Aiyav tb p^luJctf t^ oJKoJhfjLtig t yaS i^p^vncruf ,

y^ 70 /^"^ov «/^ T^ Tii^caeACLq VMJ a,(pcu^idiv /u^ -t^ k/i^ixau; r 'lcr^wA, (pnaJv g/$ Ba^u-
A^ilKa a,7nvlu/i^oLi' aoLj tvi yt Kv^Q^ fx\v b 7^ Uip(mv (ioLcnXivg t^ Ti otAy^iu^gLXcdchaj^
;j. 499. aLTnhvxn T Aetoy, ^ t BoL^vKdvoL j^gL-daM' (pouviTOLj Ji TOLVTzt 'f)h AoLoaH t ^oLcnXio^g
Mycav 'Z5^(pY\TY\g

ToinTuv voju^diTct^, vttZ Xiyjv yiyvi^oLj

, og TiTapr^ Iw "'hTii) Kvpov ci><r ovk iJ^ K^^v-> K^TtiL yi gJit ^
a, imKeuj jtj 'Zd^ ttoXKh y^^vi tQ ^ovh' oIAA'
7» JL^ <at^yfASI^TZL yi^ViV-i
iuJ)f\7\9V OTJ 'Z&e5'(p«7715 Q ch' "^TrOJC^Kv-^iCdg OpOL VIUJ OUTCL

yvofBjjci, oag av jij yi^vOTuy ol tQ >\gt^ fj^gi^m iravTig-, oti (jlhJIv "^to tolvto f{g.T\i yi-
jpyg, %eict cfn ^HKncji ^ opcd ^^TiTtXi^ </^ TnivTa ttx <z«%i auuThg dyoL^' co^r ^Jtv
aTreiitog Iw-, f(^ vuZ <a%4 t/J fZif^cn^JOf^odV tz/ 7\ff.c^ Sfi- r^ Thi Zo^/BdCeK ^acn?\.et'cLg
7(p 3eS yVCOIU^CW i\g tStO 'Z!^'^QjL^VTOg Ki^VTZC T 'SJ^^pnrLu ilTT^V 077 ^iPy^TOJj J'iK^og
'^ cm^cdf^ u>g dv J)/]Ku>aiiv oti ^^ TeiToig impigi tb }(g^ 'za^g tIuj (ioLoiKeictJV cJ^etKiKTOLf

'Z£p^ tS dTsOV If^ 70 TWiyKTtif TOLVTOL , OLTnp OuZ QJV TOIC i^g (U^ (^ ^OK c/)* CWnl yt-
'^n^auj (pncnv.

docuimus. Hoc autem loco ne usus quidem dictionis , si eam ad normam tem-
quis
poris exigat, Cliristi domini adventui congruit ; hic enim p.ost multum tempus fu-
turus erat; at propheta non ait aderit ,
quod de re futura dici oportebat, sed ad-
VENTAT ,
quod de rebus instantibus, et quae ilico fiunt , dici solet. Sane iuxta ho-
rum interprelandi rationem ,
plura quoque alia invenientur supervacue apud pro-
phetam posita: quia lesu quoque nunc detrahi dicit sordida vestimenta, quae ca-

ptivitatis indicia erant; quamquam exploratum est ipsum pariler cum Zorobabele
iam rediisse Kberum et sacerdotali habitu indutum. Quaraobrem el
, captivitate ,

beatum Aggaeum prophetam communiter lum Zorobabeli, tum lesu, dicere appa-
ret suscipiendam esse tempK aedificandi curam ; poenaeque mensuram nunc abla-
tam una cum Israhelis peccato ait Babylonem translatam. Attamen iam Cyrus
, ,

Persarum rex de captivitate populum emiserat, Babylonemque vastaverat. Porro

constat dici haec a propheta regnante Dario qui fuit quartus a Cyro. Quare in- ,

tempestivum fuisset , iuxta talis sententiae auctores , dicere nunc fieri ,

quae olim
et multo tempore ante evenerant. Sed enim perspicuum est, res quidem illas iain

evenisse ,
prophetam vero revelatione illustratum easdem nunc cognoscere peractas
fuisse: ut sic universus populus certior fieret eorum quae acta fuerant, casu , nihil

vel per se contigisse sed divina voluntate ac decreto comparata esse quaecumque
,

ipsis acciderant bona. Quamobrem haud absurdum est, nunc eliam de populi fu-

sub Zorobabelis regno, Dei sententia ad id electi, loquentem pro-

turis casibus

phetam dicere:'ADVENTAT iustus et salvator; ut significet adesse illum ad id nego- ,

tii, et a Deo regem electum, ut ea praestet, quae in subsequentibus ,

pro populo
ab eo peracta fuisse, dicit.
 '
IN ZACtlABIAU CAP. IX. 335

Zo^/3a^gA Xiyav-, ^ 'S%i ou^ /ii to yuK 'Z!^£p(p»iTiuW , ct xct/ Tivct (^ojPTu.aiajv wg '2j>£p-

3a;\5tflTM?5 ^ ^>^ -miTzt^e^v ^tc^q cl)iKj3oXav yiif. „ 'T;np,5oA/x^5 ^ tQts k^ td gi<i)3c§

iioTnKOfq-, OTJ TroWoSv 'SJ^x^^/fcrfra/ 'i^ cvavTicov , x^ m)AX!co )(gi.di^<l /^oav^ ^lyJ^cuoig r
otKnaiv avT^g 'S^^J^iii. ToiSr^^ ^ y^ -z;^^ tcS iu(cf.}(gLtli(^ ^olviJ^ 6 i^Jhfjt.Y,iio<^q a!

'vjrtA^ctpf, c*/ iv^g XviMSi^Ti cfiiXcacnv "i^v 7>is kJ) (^ 1o?^/ul^ct «ugTJieio^, 2v3a (pncTiV*

"Z&^ TO «A/oy Sfff-iuBfjei td o^-O/ttpt cuW, ^f^tf '3?^ t^ (nK!wy\q '^iocg '^tjidv y^ y^izty.v- s. 500.

exi^cri "^7X3 3zt<?y9taT«$ 1«; 3aA5tA7>j$, "^^to %otuju^ 'icog m.^Tuv tJJj o/xou//5^ji;* ou ^
SMT^vort \£^^oKt)ui)g fip»Tctf }(^ TztVTu; iiTTX, iTmyl. " Kce/ av cv cLt/u(gLT\ ^^mg cr« . n.
c^ct7n<retKct^ efitrfjuiig <ra ok ^^kxh hx, i^vrQ^ vJhop' y^ y^^cn^ cv oyj^fj(^T\ Ji- \. la.

<rjLUOt T^ aujuctyceyiig-, ^ a.vTi /ujoig tiM^pct; TroLpottciaictg (TOV JiT^ai aLSTaTroJuau aoi. ,,

'Ev OLTmai J\) ThTOig /^A/fa to ^zi^ (^ Fa)^ |jD//^fit cv r tQ Zo^QctQiK r/ui^axg ^m-

yu^* 'Ztt^g OY Myi cti ^AA«$ aviKcov, t^ ttcKKc^v cti/ngLTzt OK^cti-i ^ tJj "iP^ cvctvncov

dveupiai a)cmip nat awu^in(^g jSiCoucora4 iotvTStl' r 7» A^tou jBctaiKeieWi d.7mK/\g!.^<l /uSfj

oLTTcu/TOLg yctvJwuciv /u^yiTTtfv^ cu/ otg coanp cv ?\sf.x.KCO Tivt ^ynajv vJttip ovx. i^vTt, hct
iiTrri OL^zi^^fjLv^Toig i(gL)tolg '^v^yaytav i-^^Hcnv ov Jl fjuctv' ^fJ^exTi q ot TraLKajj Ji-
(Tfjuoi T^ T ^la Jalcov awjayayng /U^ 7roWv\g 7^ dicipctK^ctq Sfd^pvng cv Tcig oiKeiotg t^
'Zif^i^T©^ vfl^ d<r(pct\eioL' cogi dv-Q"' d)V vnTivv^Tt-, 07rla>it(gi cv ctf^figLKoodtcug y\t\

^.y>VTig-i ^ei^ovd aa tidKKc^ t^ Trof ovtz^v dytdiov '^i^ajf r dvriJoaiv.

Sed hactenus a nobis ob tradendara accuratlorem doclrinain dictum sit. lam

propbeta de Zorobabele loquens, deque eodein nunc vaticinans, siquidem phanta-
siam quandam de futuris rebus ipse quoque ceu propheta habebat, addit: *' domi-
nabitur aquis a mari ad mare , et a fluminibus usque ad exitus terrae. ,, Hyperbo-
lice hoc etiam more suo dicit ,
quod nempe imihos superabit hostes multamque
,

obtinebit regionem, quam ludaeis incolendam tradet. Talis est etiam apud beatum
Davidem septuagesimus primus psalmus, sub precis specie declarans Salomonis pro-
speritatem , ubi ait : ante solem permanebit nomen eius , et ante lunam per gene-
rationes generationum. Et dominabitur a mari ad mare , et a flumlnibus usque ad
terminos terrae. Nonne et haec hyperbolice dicta fuerunt? Mox subdit. " Et tu in
sanguine testamenti tui emlslsti captivos tuos de lacu aquan» non habente. Et se-
debitis in munitione captivi synagogae : et pro uno dle peregrinationis tuae , dupli-
cia tibi retribuam. ,, In his omnlbus res praecipue Gogi futuras Zorobabelis aetate
innuit : multorum sanguine effuso et ad-
cui dicit fore ut multls interemptis , et ,

versariorum caede quasi foedere quodam popuU slbi regno adserto fore inquam
, ,
,

ut omnes maxlmis periculis expedlat in qulbus tamquam lacu quodam aquis ca- ,

rente degunt id est in mahs solatio omni et recreatione carentibus. Perseverabltis

,

autem qui olim eratis ludaei captlvi multa cum securllate In patrla sub praesldls ,

vestri tutela. Quare pro iis quae passi estis captlvltatls tempore, muUo maior vobis

praesentlum bonorum copia retribuetur.

(1) Granditer libereque more suo criticas liermeneuticae rejiulas tradidit hoc loco Thcodonis; quf-
bus taraen, tum heic tum non nisi ex couimuniore norma sanctorum patrum utemur. Conferantur
aJibi,

certe in hoc Zachariae capituloUieronymus, Tlieodoretus Cyrillus. Ad lohannis autem XII. 15. locum ,

legantur Augustinus in loh. serm. 51, Chrysostomus item in loh. homil. GG, Cyrillus comm. in loh. opp.
T. IV. p. 698, denique Theophylactus opp. T. I. p. G73. ed. ven. , qui omnes prophetiam de Christo sini-
pliciter intelligunt.
 ,

^ B3B '

THEODORl MOPSUESTENI

cog pofA/pcuccv M^^T^. ,, lada, Kj h<p^ifjt, Xiyi , iv ok fMo^u; r KupicoTixn^ tv ov^jl^^

ip.m. T InePcucav iiTryi' cog tv^ov roivwu cu/t^vxju^ov ^t viuXi/uucav vju(^g ipyi(nfji.au( i%t;p»$,

Cd<^ yi^ TrcLVTzev r i-n-^nXv^TOiv v/uuv <^o%'icov /X^ TroKXvig vjui^q opiA.r](retvrctg t^ «z&^^v-
/Luctg m)\vv dunSv i^yabart^ r (povov (^ 'oaov ilitbg g^ dvc/Jbo; '^i^ iv jm^-^auLg ^ tiqM-
fA9K ^ (^ovoig ro ^i(pog oiei yujumol^ovrog td olx,etov (^ odnv iztvvx, ouurxHg ^s^i^pxf J\]Xc^y.
V. u. Kct/ Kvej.©^ iTT ojjriig o^pdriaiTO^ -, j^ cJ^iXivtnrouf wg oigpoLTni /3oA/V oW- ^j^ty KuejtQ^ o
V. 15. ^os TravroK^raiC) cv cmXTnyCi aztXTnei -y (c c/KTrooivcnTaJi cv (pLXcd a^n^ihng dun[' Kvpiog
TravroK^rwp \^oLcaJiei curmv y^ ;(giTccvot,Xcocni(7iv ojuriig, j^ f^^ra^a-acnv ojun^g cv A/-
«3r/5 <r(pivJivyjg, n^ (yfcmovToui to obijuigt, (WtzSv wg oivov-y i^ TtKmnm rug (ptoiXctg iXoua cog

-dvcna^ejLov. „ TivvicnTc^ Jl rcLvnt-y cpncnv, iTxraJ^ij dzog ^oLry]ycov v/Mv <po(Bi^v x^ 'f^
CAia^nouju^ucov vjuuv avoLreivi rv ^ofJLjuigi.^ a.(^0L,7iy\g <^'iKluj IfhTnfjLTjzov ojurolg m ^i<pn' H^
cocwi^ nvi cruXTnyfi Tvi olKeta, J^vujafjci TTfi.VTCu; Vfji^g ilg r TioXifJtpv ehiy^ octg ., 'Zir^yiyfi-

cn^ VjfjLl^, TVi oLTretXvi rri JcT/a TToivTCLg cmXivcov G^ cvavriag' roaroLVTlw rk vfMV Trapi^i
Sj^ '^ olKeictg enjuuipyctg r jSoyi^ictV:, co^ Vfiag d/SAet^eTs ^fjt^etvajj., (^ Tag ivajvnHg )(g,T'
etvoLXcdcTzif TrcLVTOjg' j^ r T^ xidzav f(ciLra^crtif /3oActi$, rv cLif^ig, rk ajtnc^v rJ? "02^/30 A?f
ovK c/KTnetv tioKXvi tvi t^ dvcupicncog curav 'Ztr^dvfjuet XA^yifj^ag'
T^ CJK-^cptoog fASJVOV •>

ay^ ff^ r vikLu TiXyi^aavTctg Vf^g iXoun (pioLXctg^ ^crictg (^ikIw ro^ ^c^ ^zo^^oTiofJu-
p. S02. cno/, ilg ikiy^v ^ (piXaus^^Thaug <Pi Iw nrv^f(gLn t^ 'TV(Tztvryig ^uvcifjuioog. iLrotg olko'-

Xovdzog iTmyl:, on TroLVTOL^ g^ oiKang ez^cmai «3^0$, ^sji^^arcov c^IkIw a,(3?\gi€&g (^v^

V. 16. ?\s(.Tla>v j(gj tIuj oLiriav xliyavt '* c/):07i Ai^i oLyoi kvXiovtcjli 'f)h vig yni axni' on ei n
Postea prosequitur. " Propterea tetendi te milii luda, ut arcum; replevi Eplirai^ ,

mo. Et coneitabo filiosGraecorum, et attrectabo te tamquam

Sion adversus filios

gladium bellatoris. ,, ludam atque Ephraimum dicit, ut a parte principaliore natio-

nem ludaeorum denotet. Quasi arcum itaque extentum adversus hostes faciam vo&
validos ut multa cum alacritate contra omnes extraneos adgressores impetum fa-
,

jcientes, copiosam illorum occidionem patretis: nempe prout viro deceret in pugnis
bellisque et caedibus gladium suum vibrare consueto. Atque haecundenam illis

sint obventura docens , "

Dominus, inquit, supra eos apparebit, et exibit quasi
et

fulgur sagitta eius. Et dominus Deus omnipotens tuba canet, et procedet in pro-
cella minarum suarum: Dominus omnipotens tuebitur eos. Et illos pessumdabunt

et obruent eos lapidibus funda eiaculatis , et bibent sanguinem illorum quasi vr-

num, et implebunt phialas oleo , sicut altare. ,, inquit quia Deus

Fient haec , ,

bellorum vestrorum dux , terribilem adversus hostes oculum intendit fulguris in- ,

star immittens eis gladios : et tamquam classico quodam virtute sua vos omnes ad
, ,

bellum concitans , dux vester erit , minis suis cunctos quatiens adversarios : tantas-

que vobis favore suo suppetias feret, ut incolumitate vobis manente , ladversarios

omnes interimatis et lapidum ictibus obruatis sanguinem denique illorum propter

, ;

nimiam effusionem propemodum bibere videamini dum caedi illorum multa cum ,

alacritate indulgetis. Atque ita post victoriam plenas oleo phialas sacrificii instar ,

Deo offeretis, ob demonstrandam (Dei) clementiam, a qua tantas vires impetrastis,

Mox subnectit, fore ut Deus suos omnes salvet, ovium instar incolumes custodiens;
cuius rei causam recitans " quia lapides sancti, inquit, volvuntur super terram
 IX ZACUARIAM CAP. 11. 337

7o7$ 77DAAp7«' '&B05 Q €/>' OK^Yag iiefl G^ A9f5r85 fl^O^iTOj' iTTaJ^ Troiv 71 cl^^V TB

K^ K^T^v ^ \ciy>v ciunf' cPio J^ yjjf t^j auycav <^ '5^5 OL^iTluj (BMtiziytwv oheiovju^Q^ ra
TTcL^y 'iTvtjidg ^ )(^ hipou vvno ajjTcSv ihiroiav' iiTU j^ iuiv^e^ct^ ajwmq iuctyfiXi(!^(>

jb/^/jog fj^ T ^ TroM/uucidY <T<3^aLyluu^ l-^cty^.

KEO. I'.

*< Ah^cBi «uj^^l xuet« «^€7^'' 'Wt'^' oopav fsres^'l jujiv )(^ o-^lijt^v Kvex&^ ImiUai (pcu>- . t.

"mrAotJC,^ (t tjgTDV ')^IUUie/-YOV ef)i)ai OUUTvlg, if(gL<pCi) ^OTOCvlw CV OL^^tj^. ,, Yla^OU TiiTiS Jii K^
XiiThq ocirei-n oTh^mJ^aHg ilg t t^ KOpTmv (po^'v og gJ^Ory; /^ ttoAA» t» (po/3« avqii(p<jv

(g) ag^, ;^ (pctifTzti^av oLTra^TCt; g^ 'f)n t^ >ij5 tz/ jum^^i^i r^ yvoju^cov-i cujTupmg

xiiixiv vfJuv ^pa^%av (^ jf^^wovnx.-y ax^' oLTrcu/Tct (^oav 6k t^ y^g vz vjuuv dva,yKcuct'
(ioTavtw y> itoivc^g c^ Ka^Trig Aiyi' oiov l^ )(^ tVj (i?\ff,<pi7UTw yi yyj (BotuvIuj ;^pto*

€y/^A9v ^ 077 f(^Kei TravTzt Xiyi Tct c/k "^g (puo/^a, tP^ auip/uiclTuv' iijzt TrotXiv ^
ozD^p^via-f^o^ T 'Zt^a?^t](p'oTa>Y ain^g ^hiJVjuujuiii^aKCOv iTniyi. " AiOTi ^'^Tia^pbiy^oju^joi i?\g.- v. 2.

KY^aajf KOTJVvg' ^ 01 /u(^VTag oep^aig "^'(^'cJ^ag ;^ la cvvttviol '^(^S^ i?\gL?^9yuu-y juiqltouol p. 503.

vrapi}{g,kHV' Sfg^ ThTD cJ^YiocLy^a-cuf a>g 'Zu^lioLTzt (t OKOLKo^^a-cLV ^ ou hk LZ 'loLOjg' ^

^ d^
-i

<7ffir TiDijiS^cLg Trapco^vuu^ dv/ipg p», f(g^ aju^Lg jttou ^CT^g-v/ojM-cf^. ,, UolXoj v. 3.

/<5^ y> cp«07V 07rleju'i)(gL Toig /jgLYTiOi 'Zi^a-a^Ti /a^ tioXXh tQ -^ivcfhtg oLTra^Tzt ^Kiyj-
fjLivoig v/juv, <t <^i] i^J /^JiY 'Sx^ocpMTZirv r\/i%Kavi T 1/^, Tolg TTop c/icavodY Jl My>/Vi-

eius: quia si quid bonum, eins; et si quid pulchrum, eius. ,, Muiti enim, inquit,
inter vos invenire est virtutis studiosos cum reliquis hominibus in terra re-
,
qui
pere videntur, ignoti pluribus. At Deus horum gratia, ne reliquos quidem despi-
ciet. Nam quicquid bonum pulchrumque est, opus illius est: ideoque sanctorum
et virlutis sectatorum sibimet vindicans passiones ,
paratus est alteri quoque pro-
pter illos bene facere. Posthinc ubertatem quoque ipsis nuncians post hostium cae-
<lem ,
pergit dicere.

CAP. X.
*' Petite a Domino phivlam opportunam matutinam et serotinam. Dominus ,

fecit phantasias ,et imbrem hiemalem dabit eis unicuique herbam in agro. ,, Ab ,

ipso postulate pluvias idoneas frugum proventui: qui multo cum terrore solitus

aerera conturbare , et mentem omnium commovere terrae incolarum magnitudine

phaenomenorum ,
pluviam potest congruentem vobis suppeditare , ut omnia de tel-

lure enascantur vobis necessaria : namque herbam generatim dicit pro quohbet fru-
ctu; vcluti est illud: germinet terra herbam foeni; ubi constat cuncta denotari quae
de terra nascunlur germina. Deinde rursus salutaris monitionis causa praeterita ,

mala commemorans addit. " Quoniam hi qui loquebantur, locuti sunt labores et
, ,

divini falsas visiones, et somnia fallacia narrabant, et vane consolabantur. Ideo are-
facti sunt sicut oves , et afflicti sunt, quia non erat sanatio. Super pastores con-
citatus est furor meus, et agnos meos visitabo. Olim quidem, inquit, quando di-
,,

vinis adtendebatis multa cum falsitate vobis omnia dicentibus; et prophetis vestris
neglectis, dictis illorum potius credebatis; tunc vos insanabiles et inemendabiles
43
 ,

338 TIIEODORI MOPSUESTENI

yoig i7reidi<B\ /u(a,X2QVt ron J\) avictitt 7i,}(^ aJiopdzovx, tcc ^-S" vju(^q gug^y, cocrcm/^

'Ztt^^cLTzx, TifJLCDeji.aug 64cJkJh)Hcf, -i

m rd ^^c^ ^ ^ tb CTffU' riydjLiiVOug ^ tb g^ vTTfi-

itoag p^iicmjLS^og y S J^ f^giKeivag v^ "Qcvtov oiTmAiart y^ riiTCiig' TOTg jtuv J^ri y^ 'nictZjct

V7np CAteivm Tftidv^vi.

Nwul J^ 77 ; " Kctj l^crA"\>iTctj Kvej.Q^ o ^OfTO^t^Twp TV TTOijuviov currJ
(^ oJ^y
'l«c/)z. ,5 Kcqi TK «^«5, «K co<^ [^ri fjiHKVveiv-, r As^/v ocTnKrctv c^ t5 Trcf^oyro^ OTCTjdivctj

Tra^eig^ r voitD l^jio, 3^» ^gZT», r 'Zt?i£p(p»iT»?car$ Ag^gcmv a/;Tcy ilg r t cvTvyyctvlvTtev
;(^Tctvonaiv l^ctpjuJiTlcav' Myi ^ otj K^/W^Anao^a/ t o'/;c« 'lac/^ 85 &)az7c-p Tio^fJWiQV 'icPtov

id^[ji,laj' '^^iiCTOVTcti cfl l%ve^i Ky T cvctVTicov cv Tolg TToXi^ig-i /ui^XhQv % 'limog \%vesi
V. 4. varo auvSpog iniXifJug-H xj) t iKiKifMOiV c/^i^uvo/^jog' c^ cwrJ' yd, Xiya r 'l«Jk,
cTw

«z^T^peiVbK ^f^cim (^ Zo^/Sa^gA 'ZD^j2Aii-&luJcti, ifJ.Ket^v cuutov ?^^m ilgt (^ctcnXeiav

2Ta|a, J%ue^v TE ofTDV ^ 3vj!X.S TTVgovTa ;<J)
1?^^ ci/avimv il^ysLcmi>(,Lu , iyrcM y^ y^%-
p. r.o4. ctTm^ OK T^ 'l8c/k (^uA«5 caQjLcnt fZt^"nvctj g^ a^^^vro^, ot>5 ;{pi/ ^u^^yiyeT^ctf rss^aiiyjiv
V. 5. Cy 7d7$ TJOXif/Jlig TTCtVTOTi tQ /\5tS* I^T-^ (C ;j^TaK^T)ia"«CnV «TW "^^ Cl/CM^TiWV Cl' TOig TTO-

Aifipig, oo<pc ngi,TttimT^v oJUThg vnnXii <^'ik!w cv hJhlg vzso 'lyj cOVovtmv 7KLT>i^/uuiV'^.' Stws
cocKetaovTcjuf, (^ncnv, ol TroXifMOi 7rct%ovTig fMv > a,VTii^n^voi^cti q e^wuctfjSpoi ii^v f(^
dappovuJTig cTm ^ztre^g 7ravTctg 'ZS^^Ta^ovTcti c^^ cvavTmg, tIuj %c\av ouuTXHg TrapcTvctj jn-

g^vovng f6on\7Ciav' totz 0Li%uju3iicmvTct} jujiv t TroAifMCov 01 gtp iTnxroig fJUiycL (p^voitvng'
V. 6. (pavtmvTOLf Q «TDi jLaytXsi Tk )(^ '%f^' t^ ifjLri ^on^eict' oIkov yt) 'louJk (^ oIkov '!&)-

C7J7(P5 'iva, iiTrri (^ ?\gL0v, 6k f/^es^ ^ oAev 6vo/^(^ct)v' Trapi^co n ouuTolg a,(r<poLXYi t cv
Tvig IJ^ioig oIk/hojv, i^retJ^Tn^ ouuThg JuycLHVia-cuc; IJhKi /Jtgccpa, ojuT^g 7^ l^«5 ^^i *>>^3:iAen'

'Zt^voictg' 'i(70fjL0Lf yC) de) jli^t amuv, ^ Q¥ oLVctyy^g t if^lw olItoivutwv ^on-d-^lctif, ayjd-
GOfJLOUf' }(^ itec/LiniTOUai /JlJtX^ "^r CVCtA^TiCdV' TV -^ Oi T§ 'Ecp^O-c'^, TraAiV "oTTO fjUi°^tC,
(^
nactus , tamquam oves suppliciis tradidi ,
pari ira adversus duces et adversus sub-
ditos utens ,
qua et lios et illos simul perdidi. Atque haec quidem ol> illa tunc
pertulistis.

Nunc vero quid? " Et visitavit Dominus omnipotens gregem suum, domum
ludae ,, et reliqua ,
quae nunc, ne prolixus sim, contextum totum in praesenti re-
citare omittens, sensum eius exponam , Deo favente ,
proplieticis verbis Imnc ac-
commodans ut eum lectores cognoscant. Ait enim:
, sollicitus ero de domo ludae ,

quam ut gregem mihi proprium reputo. Fient autem vahdi adversus hostes in helhs
plus quam validus equus a hellicoso viro in hostes adactus. Ex hac enim domo
praevidi oportere Zorobahelem eligi; reque vera inde eura sumptum regia digni-
tate donavi; validumque ipsum , et iram adversus hostes spirantem feci: quia pror-

sus de ludae tribu decrevi procedere principes ,

quos seinper populi duces esse in
hellis decehit: namque hostes suos proeliando superaturi sunt, ut eos conculcare
luti instar possint quod in viis a transeuntibus teritur. Tanta, inquit, hostes clade
adficientur, ut repugnare nequeant. At mei grandi fiducia contra adversarios om-
jies pugnahunt , divinum sibi adfore auxilium credent^s. Tunc pudebit hostes qui
equis suis magnopere gloriantur: at isti magni fortesque apparehunt, ope mea ipsis

suppeditata. Dicit enim domum ludae et domum losephi, ut populum denotet , a

parte totum appellans. Efficiam vero ipsis tutum in patria incolatum: quoniam eosk
dihgens, nolui ipsos providentia mea procul abiicere: sed illis semper adero , et iri

angustiis auxilium raeura implorantes exaudiam; et in proeliis sup6riores discedenl

 IN ZACIIARIAM CAP. X. 330

>^ov Kiyi' co^ cwThg c/K T^ (r^poiy^g r cvavTicoy vivifctiKOTO^ ^i^ctv Tri &fsf,voioL, ju(ct,\?\9v

IfjL^pootjdivTWY oiv«.

Tautx, Jl jcci^ ol cJ^ etmav IJovnq-i cv iv^pQ^TZjuicug '^yijvvtoli S^ t iTvaDyyia-ctv ajj-

^lq <3N^ tS ^oD (BoYi-^eictv' cocmip cruXTny^i Tvivwu (jYiy.y\vcLg aTrcuTctc ouuThg oi-^^iaza v. k.

7? y^ d'j-cti^oi/>oui f "^ttdAvoov ojjihq Tmcmg dvocyfmg' cd<pc jul^ d(r:pa,A€tct4 cv Tviig olKCtoig

^y^VTctA, i\g ttXyI-^Q^ 'fhJhuJuoui 'Zis^';^y]cncog TZif -zj^g/^v /\^^^'^' ^vo^^ovju^ovg tb p- 50,-.,

^ T^ yig T^ olKcictg vzsh t5" TTAw^rt^ t oheta, cv yroX^Qlg Spf.au aLplwouf ^ •r^ (^o^^icov-, v. 9.

^Sk ^(gLTUK^Tnacwi^g ktyjcwvtolj n y^ ouvicriicji r ^pci^' 0) imvTeg j^yifj^ri rJj ifivi «J^ to
'^" '^o/u^jcov ju^y^^Q^-i ou jns>vov /3P^'\|.«aj>' «</fev, cli^a ;^ ^ imcroLV cwrtSv 'fh/A?\.eieti'

TroinJovTOUj' tQto y6 Kiyi to c/K^ai^aa^ toc t4kvou ou/mv avn tQ ^vtx,

(t 'fhf^i-^acnv .y

vrziYiO-^cn, 'cJ^ei? ^/ti€ vivaetVT^g <t r yvc^aiv t ii^ulcu' TrcLVToc^^v q 7&mov cjm' c^ ouuitSv . 10.

JiicmoLp^/u^ovg-i et ts ^tP'''^'
^'iyj^^ov > ei Ti ov t)^ t^ "Aosvttcov ^9^-> yM^7a/3aA9/^(^

iTrcui/oL^co ilg tol oiKetoL-i co^ t«5 TifTrot^ o/^ceTK (Toir oiKeing-y f^iiePtvog i^co TiiTtov Sj^-y^vrog

%Ti' 0/ SfJ^ TioXXov TroLpiKivaovTOJf T^Yi^u;-, <pivo^^ijLdf)Oi />t^ TzS 7iky]^i rp cvctvhcov-y

i(gLTCiK^TQvTig 3 dmtdv ryi ifjiy] JuuuoLfx,'! , ci><Pe, ^ TraazLV cxmwv '^chTroKianjj r /%Ltf, oLTnzv-

Tctg T? ouuThg e^iKleju ^u/\gLOSiig KVjuist-T^jukvyig ay^iouvojAivovg ^d'^ vjlcI^ TifA^copyiaTSLtQrouj , v, 11.

^^.<5-^aztj Ti TVi oiKeioL T.fJLCoejLOL (^ acpctyyj iig y.yiJiV G^ TOfr^Tct^' t^to ^ ^^iyi-, iOj ^yi-

^v^ioiTObf TmvTa Ta (Bol^ TiOTctjuf'^ , ivou iiTrri oti d^poLvicli (fsir oStw TwXKiig' ovTi Ji
"Acsvpioig l%vg "in ^mE/.Xet^p^a^TOUj t^ti Juuuol^ y^r eur[zSv , HTi Alyj^nfiotg •, cov o\ jLViV

ojjTiig TiuAoLf il^v cv Tvi cTaAeta, 01 q vg^^v dTiyiyty^v ctl-^ji^Xcov^tg' ar7mK?\gLy^aovTau\

-y^ ujmvTCov* Tivt Tof '^cVw; " Kcu ;^TJ%uote> ojJTiig cv Kvpico d^o^ cu/rav, (t cv TZiT ovo- V. 12.
p. 506.

^Ti djun! Jic/LV^aovTOJi., Kiyi KVQAog. >) 'ETretJ^ Ixv^ng ti cojT^g i^yiaoiJ^oij (^ dAHTiTa?

( nara cum Ephraimi tribum dicit , rursus a parte populum designat ) ita ut victo-
res caede liostium inagis gavisuri sint, quam illi qui vino pleni exultant.
Haec autem filii ipsorum videntes , laetitiis incedent propter concessum sihi a

Deo auxilium. Igitur quasi tuba signum canens cunctos congregabo et ad me re-

cipiam , oinni eos pressura liberans ;

quo fiet ut in patrio solo securi degentes , in
multitudinem exscrescant aeque ac superiore tempore ; in tantum ut in propria
terra iam numero angustiati, ad muhos dispergantur locos extraneorum, quos de-
vincentes possidehunt, hahitahuntque illorum regionem: qui omnes mei memores,
oh actarum rerum magnitudinem non modo meis non nocehunt, verum etiam ,

curam omnimodam eorumdem gerent. Id enim denotant verba nutrient fihos eo- :

rum et convertentur; id est haec agent, ad me meique notitiam animum conver-

,

tentes. Ceterum quaqueversus eos dispersos sive in Aegypto sive in Assyriorum ,

regione , converso affectu reducam eos in patriam, ut suos singuli locos incolant,
nemine extra hos deinceps degente. Ergo in magnum numervim excrescent: tum
hostium multitudine angustiati , his nihilominus virtute mea superatis , cunctam il-

lorum enervabunt fortitudinem ; omnesque illos, quasi mare procellosum saevientes

in pcrniciem vestram, contraria vice supplicio et caede ad nihilum redigetis. Sic
enim inteliigenda sunt verba , et exsiccabuntur profunda flurainum , id est tanti
nuineri hostes profligabunt. Et neque Assyriis vires adversus meos supererunt , ne-
que Aegyptiis ;
quorum hi olim ludaeos in mancipio hahebant autem postremo
; illi

captivos abduxerunt. Quoraodo vero haec fient? " Et rohorabo eos in domino Deo
suo , et in nomine eius gloriabuntur , ait Dominus. ,, Nam validos eos efficiam
 ,

340 THEODORI MOPSUESTENr

7fa<n TOiig hAviioig, &^ ajwniq ^ cn/uvujui^ ^Qn t% rtj ovojic^aia, j^ rJj /3o«-9"f/a t^ iuit'

TauTa iif^nfcagt tTiuyi,

KEO). IA'.

V. I " AioLVOi^ov Ai/^dvQ^ Txg dv^ctg 0"«, (^ ^TO(|5a^7M TjriJfl 7a$ itkSfmq o-a* o?^h'j~
Vr 2 ^ctrea TnTvg-y c/)otj Tn^^cdHA jdJpQ^^ oti jiuy^^vig fMyiLXcoq iT0LXcu7m^Y\auv oP^Av^ct-n
Jpvig T^ Baoa.Vi7icr©^ 5 on j(giTZcnra,^y] o Spvy^gg o ov^Q^xjxog' (pcovh ^^lwHvmv Troijukvcov-i

V. 3. OTt 'ma.AcuTicopyiKAV ti fAAyLXoii7ux)V\ cwmv <^cavv\ o^hi^f/jivcov Xiovmv > oti riTxKcwmpviM
70 (^ovctyjuigi tS 'lopef)i.vov. ,, 'ETretJ^ ^ iimv ot» 7ravTa_^^v ai/Tiig oi^a), "^bio ts tti?

Aiyu-^^n , (^ "^x^To T^ 'AaTye/a)K ;^pa? 5 ^ 0'n pM«/^vos gxj iret^^crovTctf 7r/87» , uKcXii-
3ws Api^TOV ^ G^ ;cpt74;^vra? '^eW @ AP^v, ''«'n) Ag^^av o/ /tuybT^i }(^ J^ikIw tS
Ai^ctvov TZif juui^^k^i cniumwuojuSpoi ^yj jdJpcdv^ r l%wu 'fhJdKVvjuSpoi t oliceictV:, "fe-
suvrss 7«' 271 jmst^^^om Tolg ijuipi 'Zir^^cniKOvaiv , cocanp Tivoug dv^cuf dvoi^ctn vz ictvn^v .,

507. TrSLCTiv abJivi TTctpi^VTig rluj d^* v/u^ avct^pncriY n }(^ iTrctvoJhv ilg 7a oJxefa, -z^iv ri

TW^g jukv J^IkLv T ifjulw TiftCOQjLCtY Gm' CV VJUUV oi(pctVlCnStf J^UUJCtT^g., 0/\9\V(^€1V J\ GQir
dSivi^^tg o^vrcug 7^ J^vluoutihFv t 'Mc^aiv thto y6 Xiyq bj\9Av^oLTu mrig-, JioTi 7n-
Tffouwi wiJp^' ^ctcrztjiS^oi y) T T J^vuuoLTzSv OL^JTwKeiouv "^TroyvcDJovTcLf cog iJftog IolvtzSv -i

y^ TcJ.vng o/ ^ Txvi J^wuii^i /jAyt (p^vowung 6A9Au|«(7iv, o^vng rv oiKeiov t^yi^©^' '

coaztvei avfji^VTOv Jpv^v a(poLvi^6ju^ov , J^'ikIlu TW^g ""fkiTnTifiiaYig axjTolg ^ &eictg TifJLcc-

ej.ct^' *iaovTfti juuiv ^ o/ cJ^oL^^vng v/H^ cv ^plwoig,-) av^git^ 'ijj Tolg ijuio) 'ZD^avKnai
ToXjJj^ng-i o^vng ajmattv twnSv r \%wu 'i)7roXKv fAAvluj' ^^lujy\a-iiai Jl )(^ ol Ai6vTc*y
J^ikIuj r^ oliuetci TnTtoi^ng i%v'i , "^avreig oj^vng cv TuXcuTmeJ-cug "ovroug c^ /uuiyx,

et hostibus ciinctis invictos , ut nomine meo auxilioque gloriaturi sint. His dictis

prosequitur.

CAP. XI.
*' Aperi, Libane, portas tuas, et comedat ignis cedros tuas. Ululet pinus, quia .

cecidit cedrus ,
quia optiraates valde miseri facti sunt. Ululate ,
quercus Basaniti-
dis, quia succisus est saltus consitus. Vox lugentium pastorum, quoniam misera
facta est magnificentia ipsorum. Vox rugientium leonum quia debilitata est super- ,

bia lordanis. ,, Quoniam dixerat, se undecumque eos congregaturum nempe ex ,

Aegypto et ex Assjriorum regione , nihilque buiusmodi eos in posterum expertu-

ros; consentanee deinceps ad eos qui dominatu opprimebant corivertit sermonem
dicens: o magni, et instar Libani magnitudine gloriantes cedrorum , fortitudinem-
que vestram ostentantes , nunc omissa familiarium meorum oppugnatione ,
quasi
portas quasdam fines 'vestros pandite , cunctis liberum concedentes a vobis in pa-
triam discessum ,
prius quam ignis instar ultio n^ea potentes vestros consumat; et

ululare cogat infirmiores , dum potentium ruinam vident. Sic enim significat : ulu-
let pinus, quia cecidit cedrus. Nam conspecta potentium ruina, de se ipsis, ut par
est, desperabunt. Aeque omnes qui aliqua gloriabantur potentia ululabunt, viden-
tes populi sui multitudinem tamquam consitum saltum vaslatam ignis instar in- ,

gruente eis divina punitione. Nam principes vestri in luctu erunt ,

qui meis fami-
liaribus bellura indicere ausi sunt , suasque omnes vires succisas videbunt. Lamen-
tabuntur vero , quasi leones qui suis confidebant viribus , dum cunctos miseria pres^
 IN 2ACI1ARIAM CAP. XI. .34 i

m^^v»}C0Tit^ xj) T *Iop«/kV8' iTreiJii y6 juJipog ^ ^nc^aucu; LZ h 'lcocttcvn; 7ram/t<p?, "^^

•7? 7» TTVTUfA^H /umr\{JLing r ^^av ir^ "la-Q^nXnj^Y <h<H]Kcot(/iv o 'Z!>^(p'v\'m<;' oti ii w 'hpou-
oztky\fju tlq T TTuXcuctv ')b7n}(^Ta,<pxdnr,(7^Tau\ ilifT^T^yiOLv -y "^TTOcf^oSaoJig ,t^j t^ t« lipcoTWjng

(^ '^ Ti ^ctffj^eta^ Tz/ g-3-y</, '^uw;a;;^gVT©^ q tw ;^5tS TravTa^^v^ <^ oti Tif>t,copy\(7iTcti

/jd^j iWTzSv chr 6;^p«5 -^o?, c*' a^3wK q TzXas^v ctip-Sry/a ^fptm^ifcT^ TirDig- d^ia, j^

07J 7z/ Zo^jBoL^iA 'ZD^g T (ioLOiXelajv Q^eiXiy/u^licd 'Xd^i^i r poTrluj^ a,<p

7^ei<plw Tiva,

yig }%v^] jud^ iaovTOJi yd^r cnctifncov, fZ^^^uiuvvTctj cfl }^ r /v^ r Tcoy avctQjLx^iJLy^ruY
rpi ovrtAv (^ d/<pt^TO7wv j^ auLTOfjLCdq iiTreiv Sfff- TvavTonv Tp 'ZEr^ppyidivTtiiv iyvcoojtcny
CTTcxrlcej 'Qh t6 icpa^ov tcl x^t ojuiiig Xyi-^iTctf r l^cJhcnv.

^ETretJii Jl OUK iu i^y\(rcu/TO 'laJ^cuoi tJj tb iu^zir^yicx, ^ ryj iJplcuyi rg '^ TiXei^gov

a.7n7\g.ua-aA/ -i
iUiTct(^ct?^/tjSpoi n cvTiudiv 'zs^q to ^1^9^ cJ^coKaAcuf, 'srpog Thvou/Tiov /uS^ jb, sw.
wjToig c/K^iCrwAV a,7rctVTa' 7roKXy\ Ji ng a,}ica-/Mct ^ (^y^mg cwnSv )(cf.TeiKy]:pi ro *i^vog-,

cLTi Tyj vofjicdv a,/A/iXou/j&{JCi)v 'vircLp' cLUToHg r -d-acov' ivioi ;^ ryo '\jZffoJ\igkpcov 'zo^q crsu*

J.^-^iQictq y^ hyii/jS<{jiig t^ P^S TrctvToqy /ji^ 7ni\Xy\g n J)i7iovTa4 ojutov •?^ a>c6//3aa^, otc
tQ 'Ztf^q 10 ^l^v piTreiVt ojutc] cf!iLui^y\a-av a; ilitog, y^ fjt,y\Jlv '^t czjLntSv Ixiia-aJVTiq >

<J)^ T ^t^^ TzS 7\ff.4 c/fi^o*' Tp avJpcSv , ^ C^^ ^AcnAictg iAy\kudu<n G?tr 6k t^ /^-
mJhviiwq ^J^-Jh^q Tp kJ) t luQjictv k^touZto^ fM^v , (^ TroLpicTKiucta-cLv /j^ cv KivJu-
roiq G^ hya/jS^liiiq ojjtuv ^gcS^ct/, cJLvJpcu; vo/A,ifjLCoq t? li^vtuovTCu; (^ JoKifjLcoq' /Wiguro
J\ Ttt '^ oLQ^iDC07uLy\q iig iTi^tg 'ZE^^a, r r -d-eicov vof/,cov d}toA'ddicu>-, v^ ih Tolg (Bxai-
Aiucn cfb}Couju' of /i^tvova^ 7m?\9itJuTig to gi9"K©^ roig jSctcnAiucn, }(^ pj^y\//j^Tzov 'uN^^ to
Jiov r 'csr^ogucnctv cava/j^joi tS /\gL0u-, 7fke\gct /jjev 'ocrct JiifuS^T^ovTo ;^;^, ov aL'/joa-/iucjL

J\ }U (juyyua^ }(cf,^^v aLimvTct r ?\g!ov' ^ }{cf.Ti\iKuTo /mv y^buim^ ;i tJj vofjucov d,KQj-

sos videbunt qui adversus lordanem superbiebant. ISfam quia lordanes fluvius pars
ludaeae erat, commemorato lordane regionem Israbelitarum significat propheta: tum
quia Hierusalem in veterem restituetur prosperitatem , reddito genti sacerdotio ac
regno tum quia populus undequaque congregabitur tum quia denique eorum ho-
; ;

stes puniet Deus, et in plurimorum bonorum copia suos constituet. Ouin adeo Zo-
robabeli ad regnum electo maximas suppeditabit vires, quibus validi evadent contra
hostes , devincent autem Gogi exercitum innumerabilem et antea invictum. Atque
ut paucis dicam, cunctis quae hactenus dixit declaravit, quantus futurus sit Israhe-
litarum in mehus progressus.
Sed quia ludaei non bene usi sunt felicitate ac pace qua diu fruiti erant, et
inde animo mutato ad vitium deflexerant, in conlrarium eis cuncta cesserunt; mul-
taque perturbatio et confusio gentem ipsorum occupavit, divinis nimirum legibus
apud eos neglectis. TSonnulli enim humilioris conditionis homines, adversus ponti-
fices et populi universi duces ,
quem omni cum dillgentia administrabant, propter
suam pravam agendi rationem inimicitias susceperunt, ut pronum factu- erat; qui-
bus quum praevalere non possent, propter virorum illorum apud populum maie-
statem , ad reges profecti sunt, qui ex macedonica successione Syriae provinciis
iraperabant; et pericula conflarunt principibus suis, qui probe legilimeque sacer-
dotium gerebant; ita ut pontificatus ad ahos homines transferretur praeter legum
divinarum ordinem, pro regum hbito. Illi videlicet gentem suam propemodum re-

gibus vendiderunt , et pecunia praeter fas emerunt populi dominatum , et pluriraa

mala invexerunt, populumque universum in perturbationem et confusionem conie-

 ,

3i2 THEODORI MOPSCESTEXI

/3f;£63 dvTeiaiiyiTO q dju^id re k^ to 'zi^g Towuiwnov TOig d^zioig voju(pig aTretvTo, ytyvi^*
VTn^ e^ T«7wv a7w.vTU)v f^vQjLOtg fjuiv ooTSig r Ma;c-
(S^il^\y]^(rav Tolg )(^K6lg "lnJ^cjuoi'

}(^^cucov Ji 6k tS {A,y]r <s%i tu -^ei^ct TtXv^iJt^jwjiXeictv f^ri 3 oLViiCTOV yiyaS^ct] v\av-

(pe^av -y

V- 509. ^(^etv-, «7W ^v ^s^j^^auvofAvm ^

v'o\Jum ^£im-i TO(mvTy\g q dcnjS^ci^ dvTicrtf^e{cr/\g

T6 ^ 7iDXiT(ijoiuAVY\g-, cv cujTolg (^ "Z&^g G^ir /ui^wiJhviHMg ^ch^g ^ct<ji>^iaug TroMjuigv

dvctch^cttuvcov j kiK oXi^i Tivig T ilg 70 iSvog TiT^wiiwv T OKetvcov (^nAcoarzvTag yvcjoulu/
OfCOIVCOVncrctV tS 'Zt^jsppp^iBVT©^ TfOKilJCH' (^ y^^Vi /IMV 'Zt%/ TE T ^A/V yij T VCtOV T -SlS,

y^ Tiav J^1 10 "i^v©^ awjTOfJucdg ilTretv fA,ve}ct oazt 'Zis^^ t^ MctJVic^vcdv K^iigi.-) a fjuv] Jl
pa,cf]iov iiTretv iJi^ctro Ji TavTOL Jiopdti)aiv , 07r!w\}(ci!. ^og tyi yvcofjuvi 7^ ^^3^ t Majc^^^t-
/Bcuov dpiSiigj Trcipi^iv duTolg t orAeictv pOTniv ci)<r& 'zs^^)^ Tfaaztv \X7hJhL ;tiK^Ty]}iOTCtg
otc&vag '^ jBctaiAicov y ;cct/ toi yi ivcttl^l^y\TOig 'ovTCtg "^ "otr^g TroXXlu/ Jvuuctfjuv /<^p^-
juivag^ eP^ujvn-d^lu/cti tIw 'ZDfiTrnaztv ivfcoa-juictv ^S^Jbwuaui tt/ 'i^vi' dva,yi(c/ifo^7ct Jyi ^
TOTray T yvclaiv Ji'^ctjL^jog ^te^(pim]g cJ^ '^7TV}(^Xv'>\,icog diia.gj fjulwvi 12 TZef ?\^cS m
iooju^ct' y^ 'iy^ct(pov curmv iig G^ i^ng (S:^^7n[x,7r<l tIw yvcbcnv cv Tolg fi^ds^ng Tolg

/a^ Ti^Tza»' ^co/j^Q^ /\3^ig' ocp^Tcti Jl bTwe.

V. 4. <« Tctc/g
^^yi ^vpiog TmvTOic^Taipj T^ijt^vi m 'Ztr^l^ctToc 7^ ^(pctyyig. ,, E'3'©-' r^
^'ict ypa.<pyi TfoX/^gcKig 'Ziy^^gttKTiy.d X'^/uc^Ti f^luuvetv to /j^KT^v •> oiov ^ to ^lpi (r(p6-

Jpa, dliytTip 1,icov' iiajf toi yi nJi ct/ 'QnTcty futs^Ti KetraJi to ^ipetv-, iTret fjun Ti Trapov-

Twv T hJioov Jvuuaiov fJ,ri ^ipetv-, ^^ipctv Ti «;t ivi?jv y>7rovTC6V t hJicov cWa fjulu/vartf

(BnKSjuJvn T 'Zt^oioojiAivlw ojUTolg hJbvluu 6% '^ tQ To^^ctQiK ny^juiovictgj ^zs^<pa,y,Ti}tci>g

p. 510. tQ ^yov ^n^romTOJi tIuj dp-^Lu. Ka/ /a^ ^^^^' ctiTetTi ^n^^ jcvejLH viivv ^^-S"' a)pajir

<u!^ijuiov yjji
'o-\t/J,^v JnKa /j^p 'ovt©^ o); ^k av Tig cv ^Jt(^-' m <TJ^^'>!i7nji to ahaVy
iiTnp owu oTi Jh^/ja^Toui vmvTwg ilJetn' <^ oftcog /BsKg/j^og iiTreiv oti d^p^cvcog v/mv j^

cerunt. Tunc omnino desiit legum observantia, successit autem iniquitas, et ut con-

traria legibus divinis cuncta fierent. lam ob baec omnia, innumeris malis ludaei
correpti fuerunt. Tunc Maccabaei non ferentes illatam religioni offensam neque ,

sibi quiescendum putantes divinis legibus tantopere violatis tantaque invecta ac ,

dominante impietate , in se bellum adversus macedonicae successionis reges recepe-

runt , et baud pauci de gente sententiam eorum aemulantes ,
praedictum belluiri

participarunt. Hinc urbi et Dei templo , et universae ut uno verbo dicam genti
mala innumera a Macedonibue illata fuerunt ,
quae dici facile nequeunt. Sed enim

his remedium cum Deus Maccabaeorum proposito delectatus suum illis

adfuit , ,

adiunxit auxilium; ita ut praeter omnem spem superatis regibus, quamquam pauci
numero adversus magnum exercitum decertantes decentem ordinem populo resti- ,

tuere potuerint. Apprime igitur necessariam rerum barum nactus propbeta a divina

revelatione cognitionem, praedicit populo futura ; scriptamque borum ad posteros

transmittit notitiam in sequentibus ita loquens. Sic autem incipit.
" Haec ait Dominus omnipotens: pasce oves occisionis. ,, Mos est divinae scri-

pturae saepe modo iraperativo futurum denotare , veluti est illud : laetare vehemen-
ter, filia Sionis. ,, Atqui laetitia imperari nequit; nam neque laetari non possumus
si iucunda adsint; neque vicissim laetari possumus si absint iucunda. Verum scri-

ptura significare volens futurum Israhelitarum gaudium ex Zorobabelis principatu

imperative facit dicendi initium. Et paulo post : petite a Domino pluviam tempesti-
vam matutinam
, et serotinam. Atqui perspicuum erat , fore ut nemo pluvia indi-
 ,

IN ZACIIARIAM CAP. XI. 313

/jS^ow t ciuj-nv Ji} "^OTrvv yJ.VTotAj^ m c^ @ ?\g!ov imjL^ua, n^y^ ^zo^^^y.iiK^ %v\-
/L{gLT\ '^t^Xiyi, TvisTo 77 ?^iya>v oti irx. /Sjj -Tra^' \\jm ^zz^i (^ />^ov g$w^oFa^^ l(p-dlo!j
il7m.v' (^ TorTHTWv /J{u ^S7ro?\gLuai TX) i\^v©^ oLyi^v^i ^ TvaztUTyi Ji '^'jJKnrcti ri 'ipaarcc-

A^/A iu-d^lwia,-, {(gLTOLA^il^Tiicri vi r iniKi/Axm-i ctip' m SM ^ 7IdX'juj a-d^'ia-Ha% yi^Siiav

«X ilq Jiov J\ T)7 iutny^^gyi^i. ^natL/j^oi-i }(g^ <h '2*^5 to y(fi^v lcfbvngi -xlzsh Troi/JS^ijaji;

^eaovroLf ToiooTotg o)<^ <^'i-^!w 'ZtT^l^ariuv ayi^cti vtt ouuTolq iiq a^^^ctyluj c/KKC^/^m' o\ov

^ v^ 'uh^ id' Trafcgipio) /^ccviJ^ * tv, i/^gyi^n/^j a; ^zs^jBctTu a(pcty/ig:, ^u^. r aiiTZifv » Ps. xuii. 22.

ilpn/yLiyov I^^XiTctj J\ ilTreiv ot7 iiJ\ /JUoiq d^icadTiJOVTOUi '^^//^Acta^, iravTa 3 57-eiOTVTtf/

<y; gi5 TO a^paTiitQ^cu /jJ,\ov c/}c<hdh/fkvoi' v^ t '^otiov hiycav " a, 01 icTnazi/d^oi y^.Tca(^a- v. 5.

/ov, y^ 00 /UTi/Jii?SVT0. 5, O/ /Mv ^ ic^TOwlJTiq oJLnuv (^ccatXetg 8';^ o); iJ^im iTTt/Uf.-

?S'juJTo Y^TYi /jfOLTtdv -i

ci)i Q TioKi/JUOu; a.\\\^'JL*J livnXiC^g' t^to yb J\}?\gi td oj /xiTt/jliT^-tTo.
" Ka) 0/ 7i;tx>?Q'j2tcc, cujtdc iAiypv , iJ?9y/nvg ku^iQ->-, v^ TnT^HTViy^/jS^v. ., O; J\ ^vroJi-

<Jo/j8poi ^lq (^ctaiAiZai tv i-d^v^, yjj^ ttqo^ic, c^ t&t^ avXXiy^VTig-y '{gcTGTov oLTrei^^v tS
aA%'JUUi^OU '6^ T^ %aTtUTYl V^^iOVi^lCl -, a<^ ^ iU^eJ-^Ct^ OL^IOV YiyCt^B^CU tIuJ ^lOLUflw p. 511.

iUTTOeJLCtV. " Ktf) 01 TTOlULiViq CUinSv OUX, iTUl^OV tJiv iTf OUJTolq. ,, '£^;5^J0VTO J\ CWTtSv

y^ T 'o^gctcnciv civJ))i; hJivcL \Xiov ojjtuv TPjmSjox iZ^iT^VT^g.

'' b.iaL THTO o'j (l)ti'7oy.cu iyjin o^ c^sv^ ^(giviKouvTCLg r yLcZj Xiyi Y.j-Zf.oc,. „ 'TTrep v. e.

ThTUv axjThg a,(pyiazo, ^n J\ /uoig d^icuv 'ZD^voictg 7^ Trap I^ct5. " Ka) IJou lyco ^^tfoJi-

Jh)/Ai Gsir dv^^^^ag %;(g,gov ilg Tttg ^Hpctg r TTXni^ov cumi, ^ ih x?'s~^ fBaaiXicog djuni-

<^ i(cf.Tct}!xy\iiaiv fig tIuj yuZ \oLva,a.v. ?, Y^aLTctXii/.7ruVCt) J\ ojjTcg lixx^ovTci^ tcl am^^-^j.

gens postulare omitteret, si certe se impetraturum sciret. Sed tamen dicere volens,
copiose illis ac tempestive pluviam Deum concessuruin, imperativo modo praedictio-
nem futuri facit. Eadem ratione nunc quoque, eventura populo mala imperativo
modo vaticinatur, dicens videlicet, liaec a me populo evenient, quemadmodum nu-
per dixi; et tantis populus fruelur bonis , et Ilierusalem copiis diffluet, et liosti-
Lus superiores evadent, ex quibus muUas sibi colligent opes. \ erumtamen.quia non
recte felicitate utentur , et ad peius spectabunt, sub pastoribus futuri sunt talibus
a quibus ovium instar ad caedem agentur. Sicuti est apud beatum Davidem: aesti-

mati suraus sicut oves occisionis; quod dc iisdem ludaeis dictum fuit. Significat au-
tem nulla eos Dei cura dignos futuros , sed omnia mala passuros , tamquam caedi
tantummodo addictos. Reique modum dicens: quas (oves) inquit possessores sui iu-
gulabant , et non eos paenitebat. ludaeorum videlicet reges domini , baud tamquam
enim valet:
rei suae parcebant, sed eos quasi liostes inclementer interficiebant. Id

et non paenitebat. " Et qui vendebant eos dicebant: benedictus Dominus, quia

divites facti sumus. ,, Qui tradiderant regibus gentem et pecuniam inde confla- ,

verant, tantum aberant ut talem tantamque avariliam sibi ignominiae adscribenret,

ut ob buiusmodi opes gratias Deo agendas putarent. " Et earum pastores nullum
erga eas patiebantur affectum. ,, Traditi ad regendum fucrunt viris ,
qui nuUam
eis misericordiara exbibere volebant.
" Ideo non parcam ulterius terrae incolis, dicit Dorainus. ,, Propterea bos de-
seram, nullaque mea providentia dignabor. " Et ecce trado homines , unumquem-
que in manum proximi sui, et in manus regis sui, et concident in terra Chanaan. „
Sinam illos pati gravissiraa tum a scelestis inter suos, tum a regibus beUa eos ap-
 B44 THEODOm MOPStJESTENI

<is^^ Ti r cp i(sig olnetotg ju^p^n^y^ (^ <2^^ r jSctcnXicov l^g^ATt^ovTay ainvli^ lyrct-

JiiTnp iAVTiiq cJ^ MV fS^T^ncn t ThTwv 0,^1014 ipyt^ovTcu' oi)TU) n TmvTiq /Jjiv dvcjupid^^
eWVTCU JUUKpS 01 T ^lnJ^CUCLV olitOWUTiq' tQtO yd Xiyl, f^gCTUKO-^iSCn T y^, OvJi /LUoiq OJJ-

Tolg Trap' IfJuoZ (Bon-d^etcc^ Trapi^ju^vMg iig tx) t^ ryj a/avTicov IfhK^Taccg dTmA^yluieu'
ct^ci) Ji G^ '«2^5 rlw crQ^ctykv cac ^ oiKaoov ipyoov c/Kicet juivng , d)g i}>cog oiyt^cu g^
^lifTVt^ iTT O-^iCn 7^ XcWdVCUCOV TV ^ 'mifA^CLVa TO 'Zt)^(3clTZ!t T^ CTipciyiig, Ivd ilTTtJ OTt

J^ r cr(pcty!w aiiTiig oi^co, «p^ a)g ainvg Tioiavy d^a. to^ d^iivou' iTrei j^ tQto g-S'©-» tyi
p. M2. ^eiet y^0L(^vi t^ t cwy^^ncnv r •S^eicLv oig (nf^y/L{cic> Aiy<(v' olov ^ to *, o^g«A/va^ las
* Ps. XLMi. 19. '^i^ag M/C^ "^ -T^ ocTS cm' s^
oti diog o^iK^mv , 6^ 077 cmjui^pncn Tm-Sei^v amp aju-

Tiig OKZi^cu tS 'Zif^cniKOVTQ^ !w iKCLva' TO Q ilg r yliZ Xeu/ocdV-y riri^v Itt o-\icxi 7^
'd^^o^icov j3apvTi^v -^ lcZ to g^
r imXouacv m/tuv lUfzir^yiav ilcf^TCLgy oi^^ov IJ^etv cy
^iiiTOig cf^oLTttt^oju^Viig }(cf,KOig.
• '• '' Kctf Ayi-^fA^ou ijn^vTrf Jho pajScTag, r fMO» c/KOLXiem ^^AA©^, ^ rluj JdjTiaour

i7n)(^Xicrtt ^olr/o-/tc$4' ^ 7ioi[/>avc^ to. 'Zirfo^aTct, ,, ''As eP^cfho}(gt, aJUTolg, (pMoiv, ilg hyt/m^-

vicuf aiJUbTiXiicrctg oip^g, j^cccnXetoLV t^ <t lipcoTWjlw^ oclg cTm jL(JcXigzt jioari)Lei'<^ tb oJUTisg

j^ ovyK^Tei^ 'zs^g ro Jiov l^tw, '^vrctc iTreiJyi /Jio^yi^l r ^OTtov yt-^pvobcnv acp^jWK
*
cf^ iwnSv-, yiyiimi/.cu cufmv ^^ ny^copKt AffiTT&v y) UTnv oivcoT^^, ttoi/^vco tu ^u)^'
T. 8. jSotvx, '^ cr^pocyiig-, JdjTi^v iim Trotftouvo) tu •zdfo^aTot. " Kctf
t^to TfkXiv cv^vdit <t.

cJ^a^ G^ %€ig TTOi/MVctg a/ f^tluj} hi. ,, OvJ\ cv^vdct ro Zetg a,ejL^/j(}>v (^sAircu A«-
y<lv, cW' iTrctJi^Tnp "lyKrov tQ 'lcocnJlK /^^ig ok^vcov 'Pp K9H€9°^ "^^^ oip^ipivcrjv
""STji)

ImiiJLOLivovTO JbKi/Jisitg-, UTrctvrctc (^vichv ci^etvag rlig hpictg gSit JbKi^otg ucp' «v/ 73/ K^pi^
imvcrco, on Jii 'Ze^s tv ^j^v htoi ^oLTikvTig-) olvti t^ Koet^^ov^ ii^TuLyig <t vo/JUfjLHy

petentibus ,
quandoquidem semet ipsos ,
per haec quae agunt , dignos talia pati ef-

ficiunt. propemodum ludaeae incolae interficientur. Sic enim sonant

Sic omnes
verba: concident terram; nullo a me praestito iis auxilio quo se hostium dominatui
«ubtraherent. Ducamque eos ad caedem, cui ab operibus propriis addicti fuerunt,
et quidem ut par est ante oculos Chananaeorum. Nam verba: pascam oves occisio-
nis, ponuntur pro , ducam eas ad occisionem, non quod ipse occidam , sed quia
permitto. Namque et hoc positum est in divinae scripturae more , ut permissionem
divinam tamquam rem actam dicat. Velut illud: dechnasti semitas nostras a via tua:

non quod Deus eas declinavisset, sed quia siverat ipsos iis passionibus corripi, quae
a recto officio eosdem deflectere idoneae erant. In terra vero Chanaan , id est in

conspectu ahenigenarum. Molestius enim accidebat , illos qui veterem ludaeorum

felicitatem conspexerant , nunc subito videre hos tot malis exercitos.
" Et sumam mihi duas virgas , unam appellavi decorem, et alteram funicu-

ium, et pascam oves. ,, Quas dedi eis regimini aptas dignitates , regnum ac sacer*
dotium , quibus potissimum ornari eos atque ad rectum morem conformari opor-
tebat, has ego postquam pravo more esse coeperunt iisdem eripiens, ducam eo»
(deinceps ad supplicium. Nam quod superius pascam oves occrsionis; nunc
dixit,
iterum ait pasco oves. '* Et auferam tres pastores in mense uno. ,, Ne hoc loco
quid«m vocabulum tres significat numerum; sed quia abs lesu losedeci usque ad
illa tempora a pontificibus probis recti fuerunt, omnes inquit probos illos ponli-
fices uno tempore desinere faciam ,
quo videlicet isti ad deterius conversi ,
pro me-
liore legitimoque jsacerdotio, deterius et illegitimum malent. More enim sollemni
 IN ZACHARIAM CAP. XI. 3^5

W^ 'Zv^cwTTCp tQ dis <s:%/a77?V5 <^5 ctv cv Tif^eaQjLce^ ilJ^i (pcuvom TrdvTzt ajuTolg (^^s^^a-

"^voia. 7» ;^<e^* «Tz» (^ 6 msf-K^^iog Kiyi U.ctvXog *, ttdte /uSsjj TrapiJhiciv ajuTisg o dthg r- '>^^-

%]g aJ^ycijuiov yovtZ' «^ wg tQ diii '3>^^c/))Vr©-'5 c^' cv rifJccdQjLaj; /uuiCi{ Tj-Q^a?, ^ rblf * aom. i. 28.

^'i^vct alpanv r ^Ze^^g totd vdOoKTiwv, ^5 ay t '^istwv d^o^^m/^cov ju^ 7^ •3'e/a^ ^M}- .

cA/^pvio^, ouT?» 6^ d/t^Ta/t6«A>iTr)v t cv tcS ^'^^vi ?\sc[Jcf2ctv'ovTCt)V poTrlw- f^giv^^vdzi ouv

T»To (fHCTV,
imAaf ^Xcog
OTJ Trav^crtTcti ju^
TloifJCcuvovTtdV ouuTiig "fklgcLcnct'
\)<p \n jivi f(^^c^' tSto

ioov^ q
y6 Aiyl td a/ y.lun
"Jzro Tjvctg y^^y\piig (^ -©^fltvoM.o);
m v\
^
TVi fZD^^cnct ^VTYi K/i^vi/u^iig. " Kct) (Bapvuu^icnTouj ji 4'^/^'
f-^^
^^' ^'^?- •>:> '^Odzv
Jn /uicthi^ /u^yigov iicf.T cwn^v a.vach^fA,ctf tv fM<rog-i o^v auTiig dvn %iLtc^v %iavTct
€7^/ud{jiig^ ;^ HTca OfcfBiCAnzoTctg /u8p tcI ic^ei^cd^ i?s/uS^iig Ji tu, ^i^' (^ J^etKVvg otj

cPiKOJcuf ojuTvig '^vtLu iTniyiyi t yiijccdej.ctv ., dv-d-^ m ainv} ytyjvacnv oiKeioc fJ^^^v^^ct
^yxi. '* KoLj y6 oui "^v^oui ojjtuv iTmpuovTV It/ i/iA. ,, ToiavTri '^ (prjcnv i^t\cm,ftlttf .

yjcdft'ij /ZSE,* ojjTiig-i iTreiJ^ /^^cdvo/ e^iicluj dTjQjLcov ligcT IfjCH (&^ ^/uisv cwTtSv cl^iTetvav'
iTretJ^h amp ilg Gfftr JbKi/uicv; 'i<m^^ov li^icju;., iig

*.
\/uk ^z&^S^ViXcag iivXitcov' oTov ^ td
*7S^g (^ 2£ctjaawA, ov cn cJ^nJivcofigLcnv c^' l^g * i. Reg. vui. 7.

'' TroiftavcJ v/L(^i- 5> 'EvTZudiv tS

Kct/ itTrov-i 0'j tz TJViftcuvav cuuTtig d-jTig-Lu ;^ r v. 9.

tIlu 'Zc^cniKii(rctv curr&v 'fhftiKeiov ag -z^^ctTO^v oIk£icov Trciei^ajj' \<Jei^t q otj cv %lig
'dvcoTi^ig Tv TJOtftctvcv ^^ T 'Zi^^^^Jhcrzo Tn Tifxco^ct Aiy<l' Ci/^D3a ^uiJ (Tzx.<pci^g vi^etJt^v p- ^^i-

^ OJ TWtftctifd, Tv fJAT '6^/u/iKeica; irotftcuvetv cmfjcatvcov', ;^ oti '^vtLu ojUTvlg ovy %hl
T Z^^TTctctv' iTTuyi y>ujj. " To "^Sm^vYianov '^^dvyjcrKiTco , ^ td o^^XetTJvv oocXiTnTCi) .,

yj^ Tsl ;(^ju?\9i7Ta '^Ti^iiTOo V(^<rQ^ Tclg aupKctg tS TrkAinov ojjt^. ,, \\(pii]fju q <^<nv

suo ,
quae ludaeis eveniebant , In Dei personam confert , ut sub poenae specie ap-
pareant omnes quae illis contingunt calamitates. Sic etiam beatus Paulus modo
«it: tradidit illos Deus passionibus ignorainiae; raodo autem: tradidit illos Deus
reprobo sensui; non quod Deus reapse tradiderit, verum id poenae loco ponit,pro-
pter peiorem electionem illorum qui ad vitium spectabant ;
quasi ii a divina tutela
alieni essent, quoniam adeo contumacem ad vitium ceperant inclinationem. Hoc
ut ea rerura conditio uno quodaramodo tempore desinat»
igitur eliara ioco ait fore ,

Sic enim inlelligenda sunt verba: mense uno desinet bonorum apud eos pastorum
dignitas; et quibusdam subiicientur improbis qui illegitirae sacrura bunc magistra- ,

tum tencbunt. " Et aegre feret illos anima raea. ,, Hinc ego maximo eos odio pro-
sequar , videns eos talia prae talibus malentes , atque ita diraisso melioris rei stu-
dio, peiora sequi. Moxque ostendit se iustam illis adduxisse poenam, propterea
quod ipsi spontanea malitia iraprobi evaserant. " Siquidem animae eorum rugie-
bant contra me. Hoc inquam animo fui acNersus illos quia et illi ferarura instar
,, ,

contra rae furorem suum exprorapserunt: nara quicquid contra probos sacerdotes
egerunt, adversus me manifeste ausi sunt. Velut illud ad Samuhelem: non te spre-
verunt, sed me.
" Et dixi: non pascara vos. ,, Abbinc ego desivi a pascendo vos , et congruam
curam quasi ovibus propris irapertiendo. Demonstravit insuper vocabulura, pascam,
in superioribus dictum fuisse pro , supplicio tradam. Nunc vero manifeste posuit
dictionein, non pascam , significans regimen cum diligentia , et quod boc illis non
exhibebit officium. Addit ergo: " quod moritur, moriatur; et quod deficit, deficiat;

44
 ,

346 TriEODORI MOPSUESTENI

2^93)' cx T^ idUTii ncf.Kicti; tH^^OJf T Tifji^coSActv , ou/mv a,XKY)?\5ic, dvetXiaKovTOJV , r ra

V. 10. \qjl(jx (t. T /ufjL-^oK; ytj TYi '^ ^/38Aw$ ifJi/u^Xeia,. " Kct) A^-^lojU.tf/ r pu(Bcfhv fJt,H r T^gLXlu/

yigji^ "^cTCppi-vj.^ oJLtrlw tQ Sfsf-oKicDxaztf rlw ^^kIuj fjcs^ Iw chid^f^Lu 'Zt^g Tmvrag crffir

,
?\gLHg T^ >*J5. 35 'AcpgAoT /ii t c^KifJt^cdiurlw (^ aL^<rlw U^TUuilw-, y^ ^fyicu tth tceif/A-

ylw iJzro 'i^ }(cf.Ttx.^ci^vroiv aUDrlw-, a,(p rig tui^^piata j(^ m rp d^rvg th 'i-dvcj; 'Zd^g
T^vcLvnov' 01 y^ c/k ^ (^d^icav /u^ 'm)K\v\g ««^te^pv t^ ^zst^q^ jluou; 'f)n t vclov >(^Q.-

•
^i^vng (^ l/tCPK, aJ^^T 'tP oUnodi vojiuf^cog ojcnXH/^jcov -, '^bTrogrjaovraui y^ ouTOi '^Ztcc

cwrct Tromv '^jzio t^ y.^ihovg to, ojurodi avy^cnct); n /f^ diioa-/>uctg ^ oiviivcuf cruju>idzt)g ilg

(^ VOLOY }tet>Kv'o/u8^or tSto owu Xiyl-, Sfsf^crzicfkartf r Sfsf-SryiKlw ftn, Iw J^adTifjuli/j ^ZD^g
niiVTaLg G^ ?\gLO[jg t^ yng' 'ivol iiTryi on iravaw tQto yvojL^ov^ o yjj^ 'uN^ rj«' cii^cpcov

i^yiyviTO '!!Tf>'ori^V' Tttf olKeto) ^Zt^azoTTO} iraKiv ^u^n^etg to 6k r^ iTi^v avftj^cuvov ;(gt-

Ktctg' a^ opyiig cajTt:g, awjTOfJLCog iiTretv-i oLTrajfTct Ttt^i^ (pcuviS^Ojj anfjiei^ct.

T. 12. cc Kojf Sj^a^azicfk^nairouj ov rvi rfjLipa. c^elvvi-y (^ yvcdoovrajj ol Xavctvcuoi to -^'ol^^cLTct,

Ta (pv/\9Los'oj(j^ct juui-i (hoTx Ap^©^ KVtf^ ^' 35 Torg, (pncnr, Tmvoircu ftiv k ^^ri t
ovocvTia^v ilg t vctov yvofJLivn d^^Tnia, avy)(^TctXvoftivY]g oog iiy/jg Tiircd t^ Sf^^A}'jy\g !w
'zsfog ojUTHg idif^lw' 'iaoiTCU q yvcoQjLjw^i ^ 'Jglg <^d^ioig ol ovrcog ijuio}, ^ iioXXlaj t^ t
i/jji cfbiioujUTCOv (pv?\gL>i^g 'i^vng t (popvTichL' (^ oti 'o^og rig ^ -S?7o5 6 d^ fAv /aP/§^-
p«5 OKt^sg ^^tg ^i^ai., ir^ <i\ ro Jiov l^y]Thf/,ivcov }(^ oAiycov 'ovrcov htco tpsXxL/j ttdiov-
/i^©^ T^ ifjt^Yig olKeiOTViT^B^ axfmv yviSsai iMT^Qv c^ oov %aztvTY\g d^isvrcu -t^ Trop' |^u,S

'^e^voioug^ oog ^ rp cvolvticov twWoSv n ovrcov ;^ cf^ujuoLTZefv poLcPicog K^rav. VJtu ^h-
?\9JU^©^ cfil^CU 70 cfiKlJUlpV Th '^OTTii '^ OlKetOOV -,
Ki^y^ Q G^ 'sfei T lActK^^^f^CUOJV > o'}

et qui reliqui fuerint comedant unusquisque carnes proximi sui. ,, Sinam , inquil,
unumquemque ex propria maiitia percipere punitionem , invicem consumentibus per
contentiones , dimicationes Et sumam virgam raeam
, et insidlarum structuram. ''

pulchram et proiiciam eam ob dispergendum testamentum meum, quod statueram

,

cum omnibus terrae populis. ,, Auferam probatissimum et optimum sacerdolium

hami iam prostratum ab iis qui oppugnaverant illud : quin et extraneos ab eo ab-
alienabo. Nam extranei qui multo antea cum studio ad temphim meum conflue-
hant ob rituum reverentiam qui illic legitime perficiebantur , ipsi quoque a priore
consuetudine recedent propter regnantem iilic confusionem ac perturbationem, a
solito templi accessu deterriti. Hoc enim significant verba dispergere testanientum

meum ,
quod statueram cum omnibus terrae populis. Dicit nimirum : curabo ut de-
sinat, quod ab extraneis etiam antea fiebat; propriae scilicet personae accommo-
dans ,
quod ex aliorum malitia contingebat. Quamobrem irae , ut summatim dicam,
pessima signa apparebunt.
" Et fiet dispersio in die illa , et cognoscent Chananaei oves quae me obser-
vant, quia sermo Doinini est. ,,Tunc, inquit, desinet adversariorum erga templum
meum obsequium, dissoluto sic foedere quod cum illis pepigeram: notique fient
etiam extraneis quinam vere mei sint , et voluntatis meae observandae satis solH-

citi: et quod divinum decretum improbis mala immittit; virtutis vero studiosis II- ,

cet paucis curam multam impendit; ut vere appareat meam ipsis amicitlam lucro
,

esse; quatenus tantam mei providentiam sortiuntur, ut adversariis multis atque po-
tentibus facile potiantur. Deinde ut ostendat egregios suorum mores , de Macca-
haeis sciHcet loquens ,
qui pro gente et pro divinis legibus bellum contra Macedo-
 ,,

IN ZACIIARIAM CAP. XT. 347

J vmp T g-3-V85 (t 'r^ voi^cov r diieav 7wX%/ui$v ^s&^^ c^ 7^" MctxAifbvm i1/\9vro ^ci-

mMctq^ limyi. " Kajf i^ o^ep? oDiiiq' ei Hsf->hv cvcoTnov vfx^ ^, Jin t jiaa^ov {Jlh,

Yt aLTniim^^. „ Outw yt^ (^r\<nv icmvTcLj Jh>(.i/m$i 'tzfe^ i/u^ <^ ^'iCcuoi-, cog^ ditcpsvm fM
*!^i avTbg Ag^v OTJ ei ytwv d^ggt)»' O/uJv to utt' l/<p/ 7? e?) ^ c^ ^^jaoza^ a^/5c8-cef

-T^ l/AM?, (^ «/^ Trapi^Tk /HS>1 '^ illVOiOA i(^ T^ UTTO^dOW? T^ V /Uili^a4
Q /3c«py
T /UU^OV €1

70 '2S^£^$ g/a« ViuovTctg ^^rsTWV Trci^^ojf t(^fcaVj om^cnt 7np ^smi/uiveiv a.vcty;(^(^i^ yuJu
'Os^ Tyj TToKifJum -i
(pctvi^v t^ li^tii IfhcrctaicLC Trvii^tmSi t 'Zt^^^iTHOTV o/ujiiov ylo ^ i», 5ic.

tsbT /Zt)^^ Tx xuei» '25^5 cr^ yt^^>;m$ i]^Y\/ujivct> *-i fti\ ^ vfA,eti diMSi vTmyivr, omp • loh. vi. •»,

ou;c "^N^TT^^g^Tryv ojuTiig outieiyoLi Xiyl-y aX^ tyi (^cx^vyi (Bi^cuoTi^ig J^eiKVvg' (^ ouutvv J\i

^OTTOV ^f^v^^vdzt Kiyi-, 071 ^uppc^v auuTvig fZt^rewcd tQtv^ ilcf^g oti efi^ovrcti to cA Ijul

7m%eiv i(gL}tci)(ij n cv "^Tro/^stvai 'f/J Kpet^lovcov iT) t^ ^suojo^ "i^ca 'jvy^vovrig ^ ifJt-riq'

limyi %Uuju. " Kof 'i<pi(7Ttv t /uu^ov fx>s %ictiiov7rt a,py^jej.ii. „ Ovx. a,ejL-&/^v iJi cv-
^v^ct Kiycav Tst '^ictiiovTzt , c^' 'Ivct iiTrri oii TToXKfW /Ji$i t iuvoictv aTnJhiKajv t oiiceictjv.,

<t. JjifA,eiVCtlf T iUyVCO/APTUJulu/ ohJetKVUJOTig T iaVTZi^V.

" Ktt/ g/m KvexQ^ 'Z6f£95 /M^* ;C'5'''^5 ^TS^e g«5 71» ;^V(^7we/0Vj ;^ cnti^^aji ei Jqki- t. is.

/{pv ^v, ov '^OTFOV iJh}ci/j(QLQbjj vTnp cijutzSv ^ i?^^ov "^iaKOVTa dpyueAng, <^ cvi/Ba-

?9v auuTdg ilg (^ o/;«ov xfg/» ilg tv ^v<^7>l£/ov. ,, BaKirctj J\ iWetv oti oocmip ^veict
nvl TTJo 7rei^(rfu.cti 'ryj }(cf.yJtjV 'Z«%</3g^Aw;(^ dumv t «Ztfei i/uij% 'Ztf^auLpimv , u^ /jh JJVtv

€1 ojTzog ilji «%i ajm^v , TH-n^v d «tw (BiCoucti/

JiJhKi/isttr/Ajivoi 'S%i i/AA, cocnTip lycu

iyj^cn /Ztfe/ i/AA T ivvoiavt cog iyco dti (6i<ocuctv ajuTvig t bingacnctv Trapi^ t gjM.Z£6/* gjtt-

.(6i^\y)}(ct %'ivwu auThg ilg r oIkcv kvqjlh i\g 70 ^v^dhpiov ilitOTwg tv g;$ t o/xov ilymv

linp ou J\\ aTroJVTtt (^ dycava v^ej.l^oiJ(>iVii Tp TioXi/JucjOv ii^v, ha iiTrrt otj ^^ ^

num reges gesserunt, addit: " et dicam eis: si bonum est in conspectu vestro
tlate mercedem raeam aut , renuite. ,, Tantopere , inquit, probi erunt erga me fir-

miqi;e , ut ego fiducialiter eis dicere queam: si vobis placet mibi esse subiectis, et
meae subesse potestati , utique praebete mihi benivolentiae obedientiaeque vestrae
remuneralionem. Quod si molestum vobis est, ob vestrum erga me obsequium tot
mala experiri quot nunc ab hostibus perferre cogimini publicam a dominatu meo
, ,

facite apostasiam. Namque id simile est Domini ad discipulos dicto nnm vos quo- :

<jue vultis abire? quod sane haud eos avertendi causa a consortio aiebat, sed ut
lioc 'dicto firmiores efficeret. Pari modo nunc dicit, se fiducialiter hanc illis optio-
nern oflerre ;
probe sciens , fore ut malint molesta perpeti ,
quam meliore sorte
fruentes extra meum dominatum fieri. Subdit ergo: *' et statuerunt mercedem meam
triglnta argenteos. ,, Ne hoc quidem loco dicit triginta quasi numerum, sed ut
dicat: multam mihi l>enivolentiam rependerunt suumque constanter bonum animi
,

affectum demonstraverunt.
" Dixitque mihi Dominus: pone eos in conflatorio, et vide num probatum sit,

«icut ego probatus sum erga €os. Et accepi triginta argenteos , et inieci eos in do-
mum Domini in conflatorium. ,^ Dicere vult: ego ceu conflatura quadam, lenta-
tione malorum exploravi illorum erga me propositum, ut cognoscerem an ita sint
crga me probati quemadmoduin ego ilhs id est num adeo firmam mihi servent
, ;

benivolentiam , ut ego iis constans praebeo patrocinium meum. Conieci ergo eos
in domum Domini in conflatorium. Merito dixit in domum Domini, pro qua ab
hostibus violata certamen omne susceperant. Ait nimirum illos in conflatorio ma-
 ;

348 TIIEODORI MOPSCESTENI

f). 517.
SfJ' 'i^ ^Vcta^ r i^KO)V co^dTicztv Jbaijuipi' uia r t oIk^cov iuvoietv ilpnfta^g, '^^efifacj
%lq '3&\£PT^^/5 70 AciTrov }(^ IfhJ^rimp UTnv cv ^lg dvcdTi^ig oti t pct^Jbv jm.«
iP\sf,(^ov

V. 14. T H^hlw mrlw^ iTTOLy^. " Ka/ ci-mppi'^ rlw poL(^cfhv

){^ iTTippi'^ r J^^ii^v ro ^oU
vicrfjtst-i tQ Sfg^<snci<J)z(rcLf r ^^yduu t ava, ^imv 'liicDz dva, \Ji!ianv 'ifTg^twA. ,, ^'\va, ^
ilTryi 071 n^ T (ici(n\etctv ra. c/k ^um? oLyi^ <z^ei?<^v cwitSv Sfif. t /u(s>')§neJ.cLv tQ
tl^

ZOTTS' ;if5tAA95 l^iV ^

WtJtXviWi T liQopTWblw ^ U>q iVttfpiTnlg (^ JhKlfJLHq ipyL(^OfA>ivlw ^^-

%0ivi(rjui9L Q> T ^ctatKeicLV^ m Sj^/u^^^cretv thoQjil^Haztv ^lg VTntKooiq td tirpiTrov' olov

<t.

Ps. civ. 11. ^ 70 A2^y *5 ooi c^or» t y/tiJ Xavaay ^oivtcrjuigL )t?\.y]^vojU4ctg vju^j ctvTi tQ t y!w
XctvaoLV vjLuv <hiKm n (^ oi^^oe^^ra^ 7* yig (tTTctatig^ J^c/^y;^ ug iihr\^vojuuav,
"EiTzt (^ J^eiKVug on 'f)n T^et^ov cv Throig <^ct(^i\(K>v^ %lg }(gLitolg^ iTrdyl. " Kof iiTn
iCVQJl(^ 'Ze^g /LCi' 877 ?\SL0i UiaVTtS OKiVr} TroijuSfi}^^ milftiV©^ oLTnipov (hoTl Iffov iy»
V. 16. oJ^iyi^ TTOiftiva aTretQ^v 'f^ t ylw' ro c/KKetitov ^x. '^hoTti^^irctij, }(c^ ro lcniopTmritivOY

ov fjLti l^mi](ryir> K^ ro crwwn^iftf/.ivov ov ftri }($e.rdj-dwuri' la. K^ia t^ iitKiKTzJ^v j^S^a-

yirou., ^ G^ir et^ayt?\9t4 cttrmv c«qog'v}/</. „ ^Ev^vdzt TraKiv cv 'e&^jztmftT %>7/t<$«Ti

TO iooju^ov Kiyl' '6hfJLivi yt^ <^r\cnv y\ -Zt^ t Kgibv c/k. t^ ^i^ycwg TroiftauLvovmv vxKou-
Trw^a-i of ju^^^^Qxowurou t h^crujulw }(gL}cci)g' oTtivn "^ 'noi /u^t^igL ^ avY\}tovizt rv) '3?£o-

jSoA?j T^ li^(miy\g *ipyt J)iK9ii, Ji m ^vrlw \^^ c/KnKet^ou t Ketrypyiav 'QnKri-

p. 518. '^rrou %tvwu t^ li^(7wit\g avJpig ov J\ juuav iQ <nf^y juigLr©^ IftTretej-av ^^vngy
(py\(n

iiJi 71 fS^T\etv T JiovTwv iiJhngy o) an ro Y\^luuv\}cog 'fhoKi^nfov^ ^ «rg t a(pigufjLivcdv

(^Y\7y\cnv TTOiouZroUy di^yniav n %lg }Vi}(g.)tC6fjLivoig iTrdyaaiv iiSijuuav cAm' kc/^ t vy(^v

Thy^ ojJToigy 'cmwg av ^ -t^ otKetcL^ fjLivonv iv^gict^' ihvavnov ftiv owu ryj 'zu^g ro
KoetTiov o^VTcav, (^ tos aztoKcc^ ei otov n, t^ g^ dgpaytKsvg ;($tTgd9"i«ca , Trocvn ZoTrco

lorum visos esse probatos. lam postquam suorum benivolentiam commemoravit , re-

liqua verba ad priores , id est ad extraneos , refert. Et quia retro dixerat : sumpsi
virgam meam pulcbram, et eam proieci, addit: " et proieci virgam meam aiteram
funiculum, ut dispergerem foedus meum cum luda et cum Israbele. ,, Id est, re-
gnum et liuius bona iis eripui propter morum improbitatem, Pulcbritudinem enim
appellavit sacerdotium, quod decoros probatosque facit Deo homines: funiculum"
vero regnum, quod dimetitur definitque subditis aequum ius. Veluti est iilud: tibi
dabo terram Chanaam funiculum hereditatis vestrae ;
pro : terram Chanaan vobis
distribuens atque abs qualibet regione disterminans , vobis possidendam dedi.
Postea ut ostendat diu " Dixitque mihi Domi-
illos in his fore malis , addit.

nus adhuc sume tibi vasa pastoralia pastoris imperiti. Quia ecce ego suscitabo pa-
:

storem imperitum super terram quod deficit non visitabit et dispersum non re- : ,

quiret, et confractum non sanabit: carnem electorum vorabit, et talos illorum sub-

vertet. ,, Rursus heic imperativa figura rem futuram dicit. Perseverat inquit mise-
ria populi, malorum pastorum causa, qui raalis artibus sacerdotium arripient. Nam
vasa pastoralia , convenientia sacerdotali officio opera denotant ,
quibus solet litur-

gia peragi. Occupabunt itaque , ait, sacerdotium viri nullam rei peritiam habentes,
bonum quodHbet facere nescii; qui neque infirmum visitabunt , neque absentes re-

quirent, neque medelam aegris ullam adferent: sed neque incolumium cura illis

conserventur. Contra vero illorum qui meliorem frugem

*
erit, ut in sua sanitate

sectantur, carnes ipsas , si fieri potest, talosque comedunt, quomodolibet eos ve-

xantes: et modo ipsis, modo eorumdem bonis jiocentes; quia malae vitae homuiea
 ,

IN ZACIIABIAM CAP. XI. 3i0

}{gi.KcSq //p ')y7n}JvcmiiY](TiCi)g iTmy^ 'TToKXYiq-, i[jt,(^cuvci)v t ^ ^/5 yvo/jSfjoiq oLycu^ a,KTY\(nv

tQ diH Tlkei^luJ OVCrOLV. " *ri 0/ TIUllXOUVOVTig TO /^TCUCt-y y^ fi^^^XiT^QlTTOTZg TOC 'Z!^'

(3ctTzt' /j(Cf,yau^ 'Qh t (io^^ovog dvr^-, (t ^t 0(p3rtA/{pv aW t Ji^iov (B^^cav

Jjunf ^npouvQ/^(B^ ^y^^cuf^icnTcLfj y^ b 6(pdztA/^g auT^ J^^iog oktvi^Mu/j^Q^ 6?ctv-
<pAci)d7iC7iTct]. ,, 'AA/\^ yt) iiK a,Ti[Jimy]TTX 'QcvTct i(^ -y
(pnoiv, b/)uv ^ig l^ }icf.KO^ tyi tjoi-

/mSf-cnct Kii^co/S^oig-i ti^ 'Zt>^g <r<poLylu/ c/KehJto^tcai tQ diou (^ ?^ov' i\g y5 cytr /3^-
^QVCLi; }(^ G^ 6(p3aA/<t«5 J^crm JUlw, r/J /j^ /{^^cuvo/j^jcov TrctvnXc^g^ t q c^tv-
(^Ka/JUivcav' (BsAiTcti Jl ilTreTv otj )(^ w /%V5 ctyzcJI' TTUozt $0 7^ TifjccaejLou; Jf^cu^i^cnTctJj

•T^ ^/W> .'^ « o^saia iQ Jhwiiv l(popav inQpig. Timig iTTuyi.

KEd). IB'.

" AM|U.yt<^ A^V^ xuei« '^ (^ 'lcT^yJA' As>^ x.ve^Q^ c/>cTe\vodv t «pcwov, >f^ -S^/tw- V. r.

A/^Jk T 7'i5:X'5 Tl^CtOSCOV TTViZ/Jl^ aV^^TrH CV aim^. ,, "IvcIL ilTrVJ , ^VTO, K^ ''i7T0)(^KV']^V p. 51».

/<pi Jei^iVTtt ^^ tS 3«» Ag^, 0$ TTomTng /Jikv acTiuvTuv ^ 'ir^ ovtwv, ojJTog Ji ;^
ixv.3-£9!j:7ov ^T^mj/MX^, 'v|'y;^«5 t^ cumS ^ 'z<>^^?'a?<w$ T^syimg /AAQcJojg' 'ivct ilTrri on w$
^QaXi]^ ^og cnjujf^pncn ^vjzt ^gcS^rt/, 05 a~g TTa.vTUv ycv^i^ avy^pet (^ a,v^^7TUig
CTTOT ctv idi?\9i TOL JhKOUJUTct ojuvslg 7T0ie\V' 71 ovLV G»z^; Tj' cpjicnv; " "iJii iyco tj^/ju t Y. 2.

*Igp8craA>^^ &); 'Zir^dv^ cmXdjo/j^ct Traicn %lg ?\ff.olg kv^Ko), y^ ov tyi "louJcuct \qztjf

^s^o^ ^ 'lipacmKYift. „ 'E^ '5'vm^, (pjiOT, ^rt olicivTzev }(^Kictv a.(Biveict «©^^-
J^iJh^figc 7i^e\<^v\ T ''liPiicTTctKrifjc, a)g^ ira.ajv c^civcjuf ^lg ^nKs/AJiVOig 'fhivctJf •n Ojut^ (^ azt-

Aiveiv cog a,v IdiAPigv, od^v Jij )(cf^ <2>^^ r// MctKiJhncJug j2>a,cn?\.ici)V oLUToig iTnyi^yiPTctf

hostili aniino sunt erga virtutis amatores. Quibus gravi cum stomacho inclamat, Dei
plurimam ob res actas indignationem declarans. " O qui pascitis vana, qui dere-
linquitis oves ! Gladius super bracbium eius, et super oculum elus dextrum. Bra-
chium eius dextrum arescens arefiet, et oculus eius dexter excaecatus excaecabitur. ,,
At enim haud impunita haec inquit vobis erunt qui pastorali officio ad nequitiam ,

utimini, et Dei populum occidioni contraditis. Namque in brachiis oculisque poe-

nas luetis illis quidem prorsus enervatis his vero excaecatis. Dicere porro vult
, ,

vires illorum omnes a divina punitione deletum iri nec non inspiciendi ceteros ,

facultatem. His subiungit.

CAP. XII.

" Assumptlo verbi Domlni super Israhel. Dicit Domlnus qui extendit caelum
fundavit terram , et finxit spiritum hominis in eo. ,, Id est, haec per revelationem
a Deo mihi patefacta recito ,
qui creator rerum omnium est , idemque hominem fe-

cit, eique animam et ratiocinandi vim iinpertitus est. Quasi dicat, Deum ut voluit
consensisse ut haec fierent, qui utpote omnium Dominus concedit hominibus, cum
quod voluerint perficere. Quid ergo hic quid inc/uam dicit?
ei libuerit, ,
" En ego
pono Hierusalem ut propylaea commovenda cunctis in circuitu popuHs , et in lu-

daea erit obsidio adversus Hierusalem. ,, Ego itaque , inquit, propter incolarum
noiaHtiara infirmitati tradidi plurimae Hierusalem , ut cunctis volentibus Hceat ipsam
adgredi et prout Hbuerit concutere; unde etlam a raacedonibus regibus coortuin
 350 TIIEODORI MOPSUESTENI

TToMi^Q^. " Kct/ i^pcf cv rri Y\/tA^a, c/!cet9Yi ^vcw^OLf r 'lipbSffuAyif^ Xidtv Ji^^Tnz^tijLSpov
'TxrSim '^/S i^vio^' 'ssroig 6 ^{^^mLTcSv ojJTluf ifjuTrexJ^cav ifnyrztf^ireif ) }(^ 'fhTwucf^YiOiraf
Itt ajtjrlw rnrctVTa Tu i^vn t^ yviq. „ 'EvTgO-Ssv ojjrlw 'Sh/Byimvraf fxiv '^mo^ioi-, -yroiai efi

%lq IfhjScuvaaiv ctJ^etoL '^^Yjtnrauf r fisr^^^eiv ih ouurlw oLTno oiv l-^^APiSv, oLn <t TroKkdv
oL^^i^Yiao/u^vcidV iTT oLurlw -y ThThi ^ %viKiv iiTzt ii^Y\x^q Taq avfJ.(po^g d)g K^ avy)(d~
pYiatv tS ^5 '^OjU^vcigj Aiyf ?^i7n3V ^r^ to ^jperrlov /M«S/3oA^, Iw 'i^aai r diov
finXYi^vr©^.
V, 4.
*' 'Ev rvi Yi/ApoL oxei vyi\ hiyi x.uejt(B^ TrcLVTOK^itd^^ 7raTa{^(o 'jrctVTa 'iimov iv 6/k~

S^o^5 ^ T cLVct^cLrluj ajjtl cv til^^^tp^VYiai' Ifh 3 t oittov ^IscDz dvoi^co g^ c(pBuA-

V. 5.
p. exo.
fjLiig fj,iiy ^ TTOLvrctg g^ 'iTrnrsg t ?^m TiziTtl^a) cv ^$mTV(p\cdai' v^ l^aiv 0/ ^KiAp^i
'l8c/k TToLvrig CA/ r KcLpJ^iotg ajjn^v -i
ivpviaoju^j ictuTVig <j^ JcgLTVixouvrctg 'lipovauXYifJ, cv
KvejLco TroLVTDK^TvejL ^cd diTltW. ,, 'AA^ '^ liK©^ ojJTo^g '^hretvi^ajj lctcm v
iiK, i\g

;(gLxaiv r Tnlpcuf, ol^^clv J\ aLimaiv ojjTvlg Trapi^Ci) r (ioYi^etcuvy ^^ Sfof. ^^ 'zs^g rloj

ifj^lwv o^VTWV (^on^etav-i (BaMrcti q t MctKf(^(3cuct)v i^TreiVy wSiaaJV t l^msfictw t cvclv-

Ttcdv ^"^vikn^cd J^vuucL/Luv-y ci)^ ^ G^ l^jSiCYtfLorctg cwTzSv itg 7ravriXY\ fS^^^p^awuluf
TzS /uviyi-^i Tp K^itaiv iftTnaetv' ^ ^ut» fciv 'Zt%/ G^tr a/cwTiiig kpytaofj,oLf' %'ig q ok
'f 'lovcfk (pvXrig, cJ^ Yig Tnp yio-olv ^ 01 hyHjuSfOi tQ TwXiftn MoLKf(gL(Bouoi ^ rlw n iTJV-

'^oLV }(CLf T }OYiJ)tjL{pviav Tapi'^ci) T ifj^Li-, oLTmv ^J cvavnodv t6 iimiytov a)g oiv TV(pXu)ai
TlVl ^tJ^I^CtAXcOVy J^ HTtOg OLfm^KTOV Tiy TY-} iJJlsi 'ZD^anWQVTtOV TWIC^V Ton Jy\ ?Sl7n)V ol
'
ryiijL^oi T "liiJk Yi^YiaovraJi on Tn^ ojjTolg aJ^etct JiJhrcu 'TZ^^^ t 3iS tS TraKiv ctvsA-
^iv ri ilg T 'lipaacLXYifjL juj) imppYK^ictg ^ jui^ '^ 'Ztf^Siv ajjrlw oJx^lv iu-d-Luictg, ctTrcLV-
Ttov 'fkiiuui7^fi,iviig u)v 'Zs^a7i>tov <^v IfhjLmKil^ g^ oIjcouZto^ ounodjj il J/i juJiKKsiiv

dpiazeiv dio^' f(^ ^S^^>15 iTroLyl.

esi belluin. Et erit die illa ponam Hierusalem lapidem conculcatum ab omnibus
*'

gentibus. Quicumque conculcaverit eam,illudens illudet, et congregabuntur adver-

sus eam omnes gentes terrae. ,, Ilinc eam invadent alienigenae cunctisque inva- ;

denlibus facultas erit faciendi ei quicquid voluerint; nam multi , rei huius causa,
contra eam conglobabuntur. Deinde recitatis calamitatibus ,
quae Deo permittente
evenerant , dicit futuram in melius conversionem ,
quam Deo volente experientur.
" Die illa, dicit Dominus omnipotens ,
percutiam omnem equum stupore , et
ascensorem eius amentia. Super domum autem ludae aperiam oculos meos , et om-
nes equos populorum percutiam caecitate. Et dicent tribuni ludae omnes in cor-
Deo ipso-
dibus suis: inveniemus nobis incolas Hierusalem in doraino omnipotente
rum. ,, Verumtamen baud usque ad extremitatem eis malorum sensum intendi si-

nam, sed subitum cunctis praebebo auxilium; nempe per illos qui meo confidunt
autcm Maccabaeos cunctam hostilis equitatus potentiam terre-
auxilio, intelligit ,

faciam, itaomnimodo stupore ob malorum raagnitudinem percellantur.

ut equites
Atque haec quidem inimicis faciam at ludae tribui ex qua oriundi erant qui du- : ,

ces belli fuerunt Maccabaei ,

providentiam curamque meam impendara , universum
hostium equitatum quasi caecitate obstruens , atque ita invalidum adversus meos
familiares efficiens. Tunc vero duces ludae gaudebunt datam sibi a Deo facuUatem
redeundi Hierusalem confidentei* , ibique cum priore prosperitatc habitandi , serva-

tis omnibus quae illic servari decet officiis , ab iis qui Deo sint placituri. Postea
prosequitur.
 IX 2ACIIARIAM CAP. XII. 351

V e.

tf^ f^^^^ipdy^VTOLj c/K eh^ic^v ^ qJ^ iucdvvfjicov TTavTO^ chir ?\£i.Hg }cv)i?^odiv' j^ >(sf.TVi>vij(ji
^- ''
"UpovcxztXy^u, JTJ <$f3"' IocvtLu cv 'lipovaxt\Y\fA,' }(^ azixji Kve,t&^ to ax!ivcojLC$L7it 'lovcfhc

^du>g OLTT cL^')^;' 07mg jw-w m^^ctKwuyiTdui Kgi-v^/nst oikh actvid\ <£ iTrctpGiq T^p >(_^tci-

vjowutuv 'lipaauAyjfJC ^ (^ iHt^ctv. ,, ToTi J)i <pii\aiv ktw; /%vpH$ ipyiTouauj G>sir v^yH'

juSpag -7^ 'l«c/k (^vKng v^ t twM/mcov-, co<^ TravTO^ avThig r TfkwyaXg ^ tcJ' cporw J^ik^
Tiv^g 'fhvifAA^aJI ^vy\9tg 'fhTi^TrfcoitOTQ^ vi }(gf./\a.[xyi' ovTzeq tpoXulu cvTiv^v rg >(J,Ke^^Y

(t TrojvQt^^v l^yaLaovTOJi cpovov r cvocvnoov' 'ttr%/Q^W(72Tct/ q ryi 'lipacnxXrif^, tv cv ilpluJri

S^yiv ?9i7dv -i fjch Ji fJuoLV l^Atiaiv ^jzsx) t^ cu-ctt/Ticov J^i^/^rij (xte TrctVTa^ Ijjch g^
•^ 'lb'c/k (pvA^?, Thg Ti '^D^ayDtovTOj; ounvlg ^z^.aw^ovTog <t 'fhi r 'Zt^Siv iyrcwct^VTvg
iu-w^-ytac' TOTZ Q tQ /lS^) /uwyt^ff. (p^veTv l^Tn '5/5 gctuTz/v dyoLdvlg, dl t6 o« t AolviJ'

y^ TTUVTSg ol t 'lipovaziXiifjL olftouJijTzg ^lovJ^ouoi TnivavvTOLj' aLl&niJovTt/Ji J\ of^ cwn^v Tp

<Gr^y^fj(SLTJov OTJ 'tSs^Ti^v tb Ci/ ivm^ycug yiaav ifjLOv /3oyAo/^ja, ou3igv c/k t^ o/Wo^
gayro/s n^^kjLTiOiciv JiuioLjccico; oloi t? ovTig, >(^ t^ Iftr.g ''bTio^Kn^VTig >viiJi/usv'ioLg <^ r
koLVTzSv //S-^YIO^OLV YlKiy^^YiacLV a.SiVigUTDl Ti OVTig <^ «JV /AAOi' iOLVTolg (ion^^CiOV TTOipi-^V

J^ujua.tj^jor (t 07mg tvto ^noiTOUf Kiycov " }^ iqttj cv ryi y\/MpcL c/y.ewy] xcSpaaniei kv- y.s.

€,4©-» VTiip T >(gLTOizo'juoTa)v 'li^HaztXYifjL' (^ gfwy 6 aiQ^vcov cv ojuTvlg cv Ofc^vyi ryi ii/i^OQL

^; AcLViJ^' Q c/x.©^ AoLUiJ' cog otK(^ •5?«, o)g ct^/fgA©^ kvQjl^ cvcotiiov lu/nl. ,, AI^yi-
ovvTa.f ^ Torg Tyi If^Yi ^oyi^eict %thtov Vy r ci/a,VTicov J^vuoct/jS^Oi TraVrs^, cog 'zs^ /3(£^- p. 022.

^co; aSivag.i cv %cxt'jTi^ yvcopi^i^ J'uivoLfjL<i r^ r TfoAi/MCOv, cv cayi Tnp oo-nfaif AavlJ"
y^y T olwtlov )(CjLf^v Tii poTryi r^ d^ia,' iqzitf ti 'QnKcoTog oiKog nr AaviJ^ TrccAiV, (t 3au-
jL(^^o/ySf(B^ ) ct^' cly 01 cy.ei^v (t r^ cUcelvH (pvArig r ?\slh 'Zs^igzoTig , %(rHTVv co(pdyica.v
i^vo\Ti; Ky T^yj ckop^ojf , (h; aTraAJTCLg y^^(J^i'jyiv iTT ojUTdg wg iir oiftov 3?5, ttoAAjlu

" Die ponam tribunos luJae sicut torrem ignis in stipula vor^ibuntur a
illa ;

dextris et a sinistris omnes circa populos. Et liabitabit Ilierusalem adliuc per se in

Ilierusalem, et servabit Dominus tabernacula ludae sicut ab inltio; ne amplilicetur
iactantia ilomus Davidis , et elatio habilatorum Ilierusalem super ludam. ,, Tunc
sane , inquit , tam validos efficiam duces tribus ludae adversus bostes , ut hos om-
nes vulneribus caedibusque consumant; flammae instar quae in ligna vel stipulam
incidit. Adeo multam hinc et illinc et ubicumque stragem edent inimicorum! Tunc
urbl Hierusalem in pace degere licebit, nullam ab hostibus molestiam patientl; me
scihcet ludae tribum eique addlctos salvante , et in priorem fehcilatem vindicante.
Tunc vero bonis suls superbire , Davidis posteri et incolae Hierusalem ludaei, de-
sinent: sentient enim ex rebus ipsis , se antea me volente feiices fuisse, nihii ta-

nien viribus propriis se adquirere potuisse; et mox a mea tutela desertos propter
£uam nequitlara , infirmissimos esse compertos nullumque sibimct subsidium ferre
,

valentes. Quomodo autem id sit futurum dicens " ct erit, inquit, die illa proleget
Dominus habltatorcs Ilierusalem. Et erit infirmus inter illos tamquam David, el

Jomus Davidis tamquam domus Dei, ut angelus Domini coram ipso. „ Sentient
tunc ob auxilium meum tantopere omnce se valere adversus hostes ut qui antea ,

infirmi erant, tantum nunc cxserant contra hostes vigorem, quantum visus est ae-
tate sua David habere a divino instlnctu. Erilque iterum optabllls admlrabilisque

«lomus Davidis ,
quia posteri huius, et qui de ludae ti-Ibu populo praeerant, tan-
topere hostibus superiores fuerunt, ut passim homines ad eos accurrerint tamquam
 y

B52 THEODORI MOPSCESTENI

cvcwTicev' %v7np J^ "^qtidv nJ\] r "AosueAcav l^mKy^Ku^irxv 'Qh

«i^ rvi 'lipoucTttXhf^-,
(^
oTxov Tg ng.Tia^u^^v ct7iuvTig-TS di^, f^tc&id^v ajuTvlq (U^yt^vi to t a,-yfi?^v Iti^MXu-
3c7a %(rHTO ttXm-O"©-' oLViKetv rp TioKi/uuodV' t(^ t\vcl %07rov g^ totd Kiycav.
Y. 9. " Kct) 2fw/ cy T^ h/u^^ct OKetvyi ^r\TY\<jm cJ^aipcti •TraxTa to «•^vm tk ip^/>Sfjct K^
r. 10. 'igpacroAJijtt, (^ c/K^cS '6^ (^ oi;wv AocutJ^ v^ ^^ GW* oJzowuTCLg 'lioHcmKhf^ Trviu/^

yatf-T^ <t o/;6TjpjU,S. 5, ToTg ;^ J^ gW' /«5^ J^ '^ 'li^i^aztXyifji 'fhwij^^viitOTCtg TrcLVTcijc;
a<pctvic^' 'Qh 3 (^ Oi;toj' b.aui^ \vcl il^^yi
-i g^
OKa^v hya/uSpouq rS /\ptS, aTmvTctg n
G^ T^ 'igpi^craAWjU. -^s^igpcni^eoKTae , tioKXIuj t!w ts ^ejLV ;^ r (piP^v-dr^mav 'fhJ^ii^o-
fjt^ctj T ifJi!u>y Trav ilJhg ati-plg Trcnpi^v m<h/ns>vic&g' a(p ou J^yi ti '^yiaiTOLf; " Kct) ^-
^Ai^^VTOwzs^g /um ilg ov o^g^^gmoav, (^ ^'i^v^ ^"^^ cumS ^mTvv ^g ^ a.yctTiyiTiJ'

J(^ 6(^UJUyidyi(J0VTCU iTT CUTZS qJ^WUUV Wg '6h fW^TVTVKCp. ,, TOTg Q 01 TocvavTia T g/<pf

p. 52S. JbKOVUJTWV i^hjfj^oi '2«^Tg(Opv, ;^ '^cTOUTJi TvKfivi ^Y\cni/iAf)0i f(gtT if^i, T^ a/SfcsA/a? ^
T^ 'ZD^^vo/x/as aJcS^MaovTO/ t^ IJ^iag' co^ (^ /tuQciujiKQfJi^iViig ojDThsg /tA^ylkcd "j^^cu ao-
TriTcJ':, (^ o/6t) :t^p av Ttg ^ncrctfTO hJwuca/uSfjog 'fh TiXdjrYi ^sr^TOTVKH' iiTct Ae^ fji,iv

OTi 7ioK7\9i T^ -2^ 'lipaauXy^ft fjUQ./tMT^/LdfOi tS KOTTiTh: /uSi^aai t5jt«, ot TavctVTia t^

JkOVTWV CUpa/L^fJOl fZtJ^Ti^V -, T ^ TO ^CpffTloV /tAA^Qc^OXlw tQ ^^Viig ^CLOTi/^JOi^ /Jii^-
fjLiAi^cu ujg ilitog 'Qh r <:j^^^vofMcug 'y\/tAAKhQv r IJ^icug' Kiy^ Ji ^aj^ ^^^rig dimej^-d-
fA>ii/j^Q^ Tug (pv/\9Lg-, JhKc^v oti i>(^<pf f(gf^^ iavrlcju ^yiairaui tc^ Tsiv^i^ 'tvcc owjTOfjccog

il-tvi OTi TTccvTotg gJit tu ^i^P^ci i?\9fjLiVHg itj(j{QifJt.iXeia Xy\-\irou' iTreiJh ^ 7JoKKy\ /jSp

Tig 'Ztj^nepy w ^^ td _^7^v lytyjvi po7ni tS g-S^vye, ticXKyi vgie^v yi otc 'i^ r MaKf(gi'
(^cucdv f^ij^^cnocg 'fh to }CpeiT\ov /mQ.^oKv\ TiTVp^zoTav t^ diictg poTnjg' wg avcupi^luJauf

ad domuin Dei, multam confugientibus ad se tutelam praebentem; vel tamquam

ad quendam angelum ad caedem hostium missum: quemadmodum scilicet Assyriis

Hierusalem obsidentibus , ad Dei domum omnes confugerunt, atque illic contigit

angelum missum tantam hostium multitudinem interimere. Quomodo autem id ac-

cidet , mox dicit.

" Et
erit die illa quaeram auferre omnes gentes quae veniunt contra Hieru-

salem. Et effundam super domum David et super habitatores Hierusalem spiri- ,

tum gratiae et misericordiae. ,, Tunc quidem omnes Hierusalem aggressores pQr-

dam. Super domum autem Davidis , id est super oriundos inde duces populi , oin-

nesque ad Hierusalem ditionem pertinentes, multam meam giatiam ac benignitatera

effundam, omnc genus Ex quo quid accidet? " Et aspi-
ipsis largiens patrocinii.

cient ad me quem transfixerunt. Et plangent super eum planctu magno tamquam

super dilectum, et dolebunt dolore taraquam super primogenito. ,, Tunc qui antea
tam meae factitaverant tantaque audacia adversus ine usi fue-
contraria voluntati ,

rant inconsiderantiam suam et iniquitatem agnoscent; adeo ut paenitentes gran-

,

dem luctum sint acturi quali scilicet is uteretur qui primogenitum suum lugeret.
,

Deinde ait multos Hierusalem paenitentes cives planctus eius fore participes qui ,

contraria honesto prius fecerant; sed uunc gentis ad virtutem conversionem cer-
nentes , resipiscere ut par erat a suis iniquitatibus volent. Pergit mox enumerare
tribus , ostendens unamquamque illarum in luctu fore ; summatim vero omnes qui
peiora secuti fuerant , nunc paenitentiam acturos. Nam quanta fuerat antea gentis
ad deteriora declinatio ,tanta postea sub Maccabaeorum ducatu in melius conver-
 ,

IN ZlCttARlAH CAP. Xlf. 353

juSl^ G^ Ci/dVTHig VTT airrzSv -i

'^7jv}(^'^<plwcLi q rri tivM (^ 'fef t .5^« vdLc^ r iuttorjuuojv ,
<j§tr voyttpt^ TE TTcLXiv G^tr ^iovc, tIuj tz t^ U^7Vxiy\(; 'fh/UA\cictv -7^ 'zc^tmmvmq nvy-
•>Av€iv emovJ^g, avctyKcucog ct^ c/k ivis ju^Ql^qKy\<; /ummf/.iiT^VTO-y i(p pig 'Zd^i^v iig

^auvTcu; acn^eiciQ tc j^ ^zs^^vo/LUctg i^coicetKctv. IHiiTnXcaa-ct^ q t JtOTnThv ^t /tt«^^i-

Xaojv-, Xiyi tLv ^ to x^efTJov u^^oKIuj , a(p «5 </^ /^Xigzt m -^ ^cztVTt]^ jui^ju/i'

Aetct^ cviytviTv imcny. .^

KEO. ir'.

*' 'Ev 6;cc/v>j ^p, (pyjoi, tyi rjukoa imq TOTtog g$r^ ^vot^^fMiJOc, tcS oiiccd ActviJ^. V. I.

^lvoL iiTTVi 077 THiVTit; iTDi^cdc; cog hya/u^ag ^Ztr^crch^ovTcti j ju^ Tmcmg ojuTviq 'Zt^dvjutoi^ /j. S2i.

'Zt>^<^i^VTii j d)g ivcn^icn Tz yj\ \%v^ig tv^ ^iob poTTYi K^ ryj cvch/ticov (^ctveTaiv' iiTx,

J^efKvvg 07mg ^ to c^ dTiooi^cict? Ifm tv <fiov ^ c^ i^ Mclk>(^(2cucov ^fknc^viiou; /ui-

'^<P1C7iT0LI -, ti^^aV.djCt^OVTtdV a.<^CLv'i^i^ JlS^ aTrctVTCt TU. '^(^i^-i K^TeTv Q TU. TzJ' dio^
cPbKO'juJTcx, -i
" ^ iqtxjf cv TYi vifJLipct c/y,etvYi-, Myi Kvpi(^ cnt^ctoo^t Q^o?Q^^ivcm> 7a oyc- v. 2.

/JISf-TCt 7^/J ilcDiAcOV "^710 T^ ^g-, (^ iiK^Tl \(pDtf djJTXibV /UUieiCt' J(^ (f^ \(^jJh'Zi}^gp',TCU; 7^1

To 7rvivju(ciL TO oLif^^dLpTOV c^ctpc^ "^710 ^ ^?. ,, ToTg ^ /ji «^ "TYig Ofceivcov '^gztcTtctg

^clcJZt JU^ Yl TyJ iiJOoKCdV d(pcUpid7iaiTCLj d-i^7rb'iOLj TToicTZt cPi fi^^QcXv^ilcnTOLj T '\}.(S6c/b-

^ZD^^pYiTtSv Yi «710.7)1, hidivog '^TcA/t^T©^ ovcflv ''fhTV\J\'jeiV %ioZto. Ko/ JeiKVvg OTiocm T. 3.

775 « 'fkiK^reict ^Y,cnraJi t5 ;^AS, (pr^aiv otj d" 1!9Xftr,aiiv Tig Trapih^v v^ (^ KSH^v
c/neivov ^ZD^caxoiricrzt^aj n lyj iaoju^cov ijclwvew c/tc 7rviv/j(gcT^ ci>ioyovju^v(^ BMO^^ia,
^cDivog '^' TCtt ToXfJiy^juis/CTi ThrCf> (^ TZil' /^iP^vofJLV^juigcTi iiJ\ ti^^^ T '^VYianjt^av outov
cvyfvcofjLYig w iMa nv^iroLj in' ojUTolg ^ OK^vot juipvovov^ (jujuJ^^rctVT^g ouutov, vti^^ Ji,

•\|.<5CJV7 i(^ TnTikavYi fJ^JYi -ZQ^c^YiTetct wi^^^cu %Xy.S.-y 'Ziy^Jtd(rii(n Ti[tct>ejL<^' ovTwg al-

slo extitit , ex quo divinum adepti erant auxiliura. Quamobrem et liostes suos ex-
tinxerunt , et in urbe ac Dei teraplo legitima ac sacerdotale officium decente cura
tractari coeperunt ; ac tum demum ludaei necessario resipuerunt ab ea in quam
antea incurrerant impielate ac legum inobedientia. lam qui planctum dixerat et
paenitentiain , idem conversionem quoque rerum in melius non reticuit quae ni- ,

rairum tantam illam paenitentiam in cunctis commoverat.

CAP. XIII.

*' lUa enim, inquit, die omnis locus apertus erit domui Davidis. ,, Id est cun-
cti libenter illos duces excipient, cum omni ad eos alacritate confugientes , ut pios
et adversus hostes divina palam ope adiutos. Deinde ostendens, quomodo res re*
ligiosae ad rectum statum per Maccabaeorum potentiam revertentur , curantibus
illis vitiosa omnia destruere, et Deo placita instaurare " et erit, inquit , die illa

dicit Dominus delebo nomina idolorum de terra neque ulterius mentio illorum
, ,

erit. Et pseudoprophetas ac spiritum impurum de terra auferam. ,, Tunc sane sub

illorum praefectura omnis idolorum cultus auferetur , et omnis pseudoproplietarum
fraus dissolvetur, nemine audente quicquam buiusmodi
Atque ut deinon- attentare.
stret quain late honestas dominatura sit nemo inquit illo tempore audebit in me- , ,

dium procedens, simulare ahquod vaticinium alieno spiritu instinctus: neque enim
quisquam ob id facinus atque scelus vel ab ipsis parentibus veniam aut misericor-
diara consequeretur. Ipsi enim illi hunc propemodum hgantes, falsa fraudulenlaque
45
 354 TIIEODORI MOPSUESTENJ

Jk Viucrovai ;^ TPtV-d^Q^ oh, '^ l^yivo/j^cov tStv y6 Agj^ tt» cvJitaovTax

ouut61<; j{^ko)V'

• Ps.
V. 4.
XXIX. 12.
jispplV "^l^vluf oJoV ^ <2>^^ Ttel' /UtSf-K^^f^ b^CLvU TO *, ehippn^ctg Q T (JUX>KOV jM.8, ^
^Z^il^WJUg /IM iV(p^TuLlw' 'ivOL ilTTri ^ t6 7l^V-^(^ 'Z^i?^COV iV(p^7uiy\g jum 7n7^yiQ$0}^q-
V. 5. 0/ J^ %10UJ01, CP^OT, '2e>£p; /l>U^[A,iAeiCtV ViVOZtVTigy ^^ TnvdlKCV fC^dk/U^Ol cryj\IU(Cf.^

dTrctpvYimvTcu t iIttzituv t olwiictv h'iy>VTig-i ag «rg iOTxcn tj', an ^y\ck>vtcu l^ ^iHTCpy

a%oXnd7i(70vrcu q t§ A9/:^« 'zzfei t Ip^oictv t^ j^s, ottso oijtZ i(^ '6hrv]ehveiv ivdvg 6k
V. c. /zir^ins g/.j5t3z!V vif^i^g ^ss^ Tp '^vncntyuivodv auTiig' y^v iinvig Jl. ojuThg 'iji nct^g
<pi^v7zx,g T TV^nauvnttv ouur^g rug 7:hY\yjig i^rt^iv •> od^y J^ "^inug ^(pg^/VTO, iTmy-
*^K^(n wxQ^dg «^^K aLpvv{(7it /id^oi 'on 'fkv^^uxjTig o\g ov ^zQ^cmMV hZ ^ ?Qi t^ ol-Aictg t^

ictvTcfv mv JiJiyf^oi mj /u(J-^ytg rsrap OKeivcev oig Jii /^Aigu -zs-oLvmv dynTnnvl
Tvy^^Avetv iJhaou/j-, are yiVivaiv t}o/, o/ ju-m
q ytwctv cumSv (^etJ^ TVtTioilwTcu oL/JlpTctvov-

Tt*v t i7reiJ% ^ ivcn^iictg t '6hy,iXe\ctv oivcoT^^v c^ <pt;a7;t*j5 id^VTo ovitTnidiictg.

'AAA9« ^ "r ^ TO KpilTloV /mQc^OXIw rp (ZS^y/Jt^TUV ilpYliC^g 'Z&|£9(P^T»15 , oTjryg

T^ T^ «^P^ MctK:(gL(^cucov (ZO^(p^cnct }{g.^y\pi^(mv /Bp o\ ct/ctvTiOi, yi^vi q ct/ ivzocr/Mct

TO 'i-^v©^ TJoXX^, cog^ TiucjTtv /dp dcrdjSetctv c^ oumfv (^ (ts^^vo/juctv dvy\^Y\<S^, v.^Tfiv
Jl TTctvTct yi, OTnjcrot %lg d^ioig vo/Jipig a^coAovdu •juxii^cuviv e?), cdaaiip cac Tr\g ^ia,VTY\g

'^Wz/;^AU'\jxS&J5, !w c/K '^ tQ ac^a 7rviv/j(stT©^ iJ\Ji}CTO cvipytictg^ iv^v; rs ytyivcog^ y^

}(a.TiJidV auK^^c^g tu im/B^Ob-i o\ct n cJ^ dicov '^natTcu tu ^laJcttcav, }(^ oictv /jS^ ok
T^ T Moc}Cf(gi,lScucov (zs^gctaioug Jiop^cnv J^^iTdi tu }{^t ouuTiigy cv 03-yj
q yiy>vzy ayjo-
p. 520. (T/JUOL CAC T^ C^etVCOV /{(J^Y\eJL(^ 01 -S)^^ TT^'' j3a,CnXiC0V «2>^^ n TO ZSfiTJOV ^ TO %ilg vo-

/{$ig djio^adov %lg ^'iOig rlw n li^cntiluu avctJ\^/j^oi ^ t t .^S (zu^gacnou; , (xuy-

prophetia abuti ausum, supplicio traderent. Sic ignominia quidem obruentur omnes
qui tunc haec scelera admiserint: de paenitentia autem luctuque cogitabunt pro-
pter ingruentes ipsis calamitates. Id enim significant verba: induentur pelle cili-

cina. Sicut est apud beatum Davidem: conscidisti saccum meum, et circumdedisti

me laetitia; id est luctu depulso ,

gaudio me complevisti. At hi, inquit, ad paeni-

tentiam conversi , et lugubri induti habitu , imputatam sibi fraudem denegabunt di-

centes , se nihii huiusmodi scire , neque talia umquam commissuros , sed colendae
deinceps terrae vacaturos ;
quod vitae genus statim a pueritia abs parentibus suis
didicerant. Quod si quis illos adhuc recentibus plagis tumentes rogaverit, unde
eas retulissent? fatebuntur aperte nihil negantcs, quod alienum sibi officium usur-
pantes, propria in domo verbera illa ab iis acceperint, quibus praecipue cari esse
'
videbantur , ceu Hberi parentibus ,
qui peccantibus non pepercerunt ,
propterea
quod religionis curam naturaii compassioni praetulerunt.
Age vero post nunciatam rerum in melius conversionem, et quomodo in Mac-
cabaeorum principatu deleti fuerint hostes, et gens bene admodum composita, abie-
cta sciHcet omni impietate ac nequitia, revocatoque divinarum legum studio; ex
huiusmodi revelatione quam Spiritu sancto operante acceperat , mente percitus
,

propheta , ac futura evidenter cernens et ex qualibus res ludaeorum , et quaenam

forent, et quantam sub Maccabaeorum principatu emendationem nacturae essent;
quantaque rursus perturbatio futura ob illorum improbitatem ,
qui a regibus ,
prae-

ter fas legitimum ac divinum , tum sacerdotalem dignitatem tum

, etiam populi du-
catum 'accipientes, naaxima confusione oronia repleverunt* summa indignatione ad-
 .

IN ZACHARIAM CAP. XIII. tio^

^W^)? /Uiyt^i TTiTJkYi^K^tnv aTreu-Tzt, /u^yi^Lu tiva t oiyapctKi;f](nv ^ t^ MP^i^e}^ ^

T ^a-iiTH K^K^ ^jpvOTwy ccmcov ch^Aju^Q^', %ia.ch (^naiv. " 'PofA,(pcucL c^s^o^jjt» b^ v. 7.

(^ TivijtjSi/jct yjji ITT oLvJpct, 7ioh!nluj aum^^ Myl Kve^Q^ TrcufTOKto^Tteip. „ Ue97U.KT}fcaig
TrctKiv )(^y^vdu tv Im/iSpov ^luivi' y^ coauifi 'Zi^g ctwio -vb |i(p(^ "^i^^cu;
(g 7^y>v^
KWYi^Ti cth (r>y\(r(V co /^^cue^i- k^tu n ojceivc^v rp otnw i^^yiojq tyi 'Ztep'7uaict ^nauijci'
yOiV-i iiyJ[ Ky TTUVTWV 7^ 0(TOi 7Z/ 'i-d-V<i -ZD^OTI^iOVT?? aVfJUfnf^TletV OUmSv \<mdjdhv TY] JUfSl-

•^neA-if"
" UoLTa^ov (^ Tio^t^ct^ ^ Sf^axo^Tn^nTta la «Ze^igp/SaTa. ,, T^ jh 7fh.y\yvi tjt

OiWa ^vcLTOV /uSp iTrayiyi '57$ «tw ^(^itaq tvi 'Zo^gttcjioL tS ?\gLOu '^(fuju^oic,^ uttolv

\ T O^W-^ZtT^TloVTWV OUUTolq %T) aV<P1JU^ OLJLC$L TYI OXCiVCt)V TlknyYi Sj^cnticTaaOV TYI TlfJLCdejLCt

ToLVTCL ^zix^guKTiiiaiq iionnctiq ilq tIu/ tYj iaofj^cjnv ftlujvaiv -, iTmyl tcl V^ng, (tKoAovdtv
iTmytyoov %lg ^lwvo/Alioiq tS T^ov to %y\/!Jt^. " Kot/ 'fhgpi^^co r ^J^S^ f^ov ''Qh cstr
juuKpHq Tioip^oLg. ,, Ko/ yi yjjf ^ Tiviq vzso %lq nyov/d^oiq ihv , avf^^zDeJ^Tiiiv n cujtzSv

ryj jnp^np^ (me^(pJL(jioL ^^?sju^Qi-> (t J^ y^ ouuto] ;^to t^vol tu^iv t cfbitoiuj^rcty ujuTvlq

ifjLTnTnf^iZ^oJI-, y^ToL^^^v icnrovJkLKCTiq tQ p^/(^v©^5 Tif^coonaoixc^ ;(^wiivovq' /uuK^ouq ^

Tioi/u^oug G^ ^itrFVtq ^Aef.
ETtK (^eiKVVq 70 -T^ TiftCtiQjlCtg J^lfi^OV '' }(^ i^ Ct/ TYI nfMeOCL CACe\\V\-i ZV TTOLa-ri T^ V. 8.

^?), Xiyi KV^l©^-, TU JllO OUL)TY\q tfJ&^n cJ^0?\9-d-^<£>dT1<nTOLI ;/a/ OZA&^^^I, 70 Q pVov ijzro- p. 527

?^et(pdricnTOLf cv ojutyi' ;^ ^^ca to '^iTOv Bj^- Ttuepq' ^ 'TiVQ^cm uJUTiiq d); twphtol] 70 dp- V. 9.

-yuejLOV-, y^ JhKifJLCo auT^q 6); JhKi/^t^iTcu to •^fjiov cujToq '^)(^Xia2Tcu to ovojujl y^Hj

(t lyOO iTJaKiiaOftOU aUflt^' )(^ ^e^-) ?^0q ftH C?M* ^^* -iCj CUITOq ipet ^ KVpiOq dlOq fJLH. 55

^Oti yoLo (Dnai cPikcjuolv "yjZefoju^jHoiv 0/ %ioZTOi t TifLCoejicLV ^ ouuTO J)i?\gl TO (we^y/jfct^ of

(qCPJLVtIuJ iTIVinO-CLV bin TO ^tepV T i-i/Vaq T OK^OTTIlu, CO^ TU dbO fHpn T /\gLii pi^^OLVTU

^zij^q TO ^leS^ Tiftcoeict 'ZiP^cfo^LZcu' TOL J\ JuQ fA.ipn (^n^Jiv^i \vct iiTTYi Gffir TJheigoiq'

versusliorum irnprobitatera commotus qui tantorum malorum causa fuerunt, in ,

liaec verba erumpit. " Framea consurge adversus pastorem et super virum civem ,

«ius, dicit Dominus omnipotens. ,, Hursus boc etiam loco imperative rem iuturam
significat; et quasi ad ipsum gladium verbis conversis , commovetor , inquit, o gla-
die , tum contra illos qui tam male principatu utuntur , tum etiam contra omnes
qui genti noslrae iure societatis addicti, favere illorum improbitati curarunt. " Per-
cule pastorem, et dispergantur oves. ,, Tuo verbere necem infer bis qui tam male
populi ducatu usi fuerant, totumque faventium illis coetum, eodem cum illis ictu
poenaque dlsperge. His imperative dictis , ad rei futurae praedictionem ,
pergit lo-
qui , consentaneam praedictioni formam sermonis tenens. " Et convertam manum
meam contra minutos pastores. ,, Si qui sub principum potestate fuerint, et impio
illorum imperio favere voluerint, et ipsi quoque parte aliqua officii sibi concredita,
prave se gerere coeperint , bos item puniam. Namque bos appellat minutos pastores.
Postea poenae aequitatem deraonstrans " et erit , inquit, die illa in orani ter-
ra, dicit Dominus, duae ipsius partes peribunt et deficient, et tertia relinquetur
in ea. Et traducam terliam partem per ignem: et inflammabo eos ceu inflamraatur
argentum , et probabo eos sicut probatur aurum. Ipse invocabit nomen meuin , et

ego exaudiam eum. Dicamque : populus meus bic est. ,, Quod bi iuslam patientur
poenam , res ipsa demonstrat ,
quoniam tantam fecerunt populi ad peius declinatio-
.nem, ut duae populi partes ad vitium prolapsae supplicio traditae sint. Ceterum
duas partes dicit, pro pluiimis. Nibilominus haud pauci adbuc supererunt bone-
 :
,

356 THEODORI MOPSUESTEXI

c^a ^ «•??»§ '^jzim^ei^p^cjDVTou 8;6 oAiy^i tS Jiovr(^ l^^fz^/, ej ^ l/V^rlys c^efvw^' «td/'

jcav cfbKi/^^vnig-, ju^i^ovci t^ apgiiis 't^ o/Wa^ Trtfps^ovTo r/tt' ^Trscf^ei^iv, T^^gzt uXv

l|M./!X' ^OYi-d^etcu/ ilcPbv f(^ mv^)(^ai "^VTi/ii' \ya tz ^ cujTiiq olwtmq kdifji.le/j, r mehju^^-
nOLV \Zffr)%6jU^^ T IjM./tt', )(^WiivOl Jl CV IjUlpl TO TToiv 'idlVTV ^ T^ TE chcmOTCiCL ^^ TY\

'Zi^gaLchct TO 7m.v 7n<;-iV(Tcmviq tvi i[A,yj. Ka) cf^ TniAiv iiTmv rlw ti y.^Y[^'ivluj fkiK^
Teictv tQ ;^;cou, tyi 7]^ t(^}c^g 'Z^^eSigwiwv ^^^ne}oi,, i(^ t cvnv^v iTm-^iia-cui; auimq
TtfjLCopicLi^ , dvTi^S^^^Ti^iKJi T m<hf^v'iav v\v ^lg 'Ztfel ouutov [Ji-i/j^ytfcocn ^iCcuoog 7rctpi%iTo.

KEO. IA'.

V. r. " 'lJ^« v\iJbi^ ip^^ icveJLii' H^ Sj!^,t(^eJi-^yi<n^ tdl cmv?^^ (Tii a, am^ (^ '^7Wja,Pa>
V. 2.
p. S28.
TToivTCL TO g-S^VM ^ 'li^HartXrjfA, ilg 7IdM/^V:> i(^ OLXcoCPiTCU h TTsKig^ <t. of^OTmytlJUVTOU
aui ohicu, f(^ ctj ywucuz^g /{pKuv^aov^ j ^ i^iKivcnTCU to vijuuav 7^ TroMco^, cv ct\y/u(gi~

KcdtjicL^ ol Q ii^TctT^iTFOi T >\&M [tn ov [th oJ^oKs-^^^L^cnv 6x, T^ TToKicog. ,, Uoipcc^n'^

•^ (p«aj ;f$£f£p5 ov S 7ikfi<^i 'r^ '(^(f^icov Ifhq^obTiva-ctvng tvi 'li^aaztKn^t, oiima-ujv ouutIo/
emvAiva-Hcnv ivcfbv (^ w [tiv "cm r iroKi/ucdv M^p^criTcu^ Sj^^^TmyhcPiTou q ttcivtu Tzt

r oiKicug cvovTct-i ^anvrvi t2 01 iTretcnKnXv^Tig tyi ^toA^ ^yiodvtou tyi TrapomoL, cog [tn
TS r^ iig Ta (TOo/^vx, r^ yvuuouficov v^picog '^7n>Xi^cu, (^ TiKilgoi^ 'oaoig 7^ ^ioKicog ctiy-

/JiStKcoTng ^p>iiv' <^ou (^ THTt^v 87W yvo[tivoi>v Sf^ r iT^es^v :(g^Kicu^:y 01 T^ i[tng ivvolct^

avTi"^ /j^oi :, at.^?\g.Q,iig "Qh -t^ TroKicog tvi mcfi/Jtpvict cflii(pv?\9L^na-av tyi i[tYi' iiTct K917JOV

V. 3. i<Pi^iig r l3oyi^<{cttf Myl t d^ictv d(p rig olttclvtol ojuTvig 'f)ii to ^cperrlov tyi r MaKt^gi.^a^i coy
'^t^^alct jUiTi^' <^e^nyiai^ - [tiv '^t (^ncn r oiKJiicov ^og cocojiQ cv <s^^.tocN TroAi^jua

statis quamquam hi pauciores illis id enim denotatur a tertia parte qui

amatores , : :

veluti igne quodam inflictorum malorum gravitate probati maius virtutis propriae
, ,

specimen dederunt plurima passi mala neque idcirco a meo deficientes amore
, ,

qui ad auxilium meum respicientes eo digni fuerunt. Ego vero eos in numero ,

meorum collocavi, meam spondens curam; illique vicissim suas res omnes domina-
tui patrocinioque meo concrediderunt. Exin denuo locutus de dominante malitia
culpa eorum qui male rebus praeerant et de inflicta idcirco illis poena meraorat , ,

vicissim tutelam suam quam sibi firme adhaerentibus largiturum promiserat.

CAP. XIV.
" Ecce dies Domini venit, et dividentur spolia tua in te. Et congregabo om-
nes gentes adversus Hierusalem ad bellum , et capietur civitas , et diripientur do-

mus , et mulieres polluentur: et egredietur dimidia pars civitatis in captivitatem:

et pars reliqua popuU mei non peribit de civitate. ,, Adest , inquit, tempus , quo
plurima alienigenarum multitudo expeditionem faciet adversus Hierusalem , totam-
que intus spoliabunt. Et ipsa quidem ab hostibus capietur, diripientur vero omnia
quae in aedibus fuerint; tantaque victores percellentur insania , ut ne a mulierum
quidem corporibus violandis abstineant ,
plurimosque cives abducant captivos, His

nihilominus ita peractis ab aliorum malitia , hi tamen qui in mei amore perman-
serint, incolumes in civitate patrocinio meo custodientur. Deinde pergit dicere di-
vinam opem ,
qua omnia ipsis in melius sub Maccabaeorum principatu versa sunt.
 ,,

IN ZACnAfelAM CAP. XlV. 357

IKouc^y op©^ ^^T^vcM^T? T^ 'hpHcra.Xy}fji^, H^ioviiai fjCiV ro c^©^, ovyKivyiai J\ aTrcLVTct vx

ZDfo T^ TroXicoq (^ T 77o'AiV auurlw' 0)916 Jhwiiv i^Civ TTOiiciKcoq Sj^^Tijumi^^ ro 'opoq rz^ (^OjSco

T xiKK/{5crog> dbtciiV q to rors <w^yjn^7zt ioift^vctj (gtg oin t (ri<r[A,H yiyiyoTiv j ov bTn
T^ '0^/« (iaLcnKeicv; v^ ^\ctv opylev ')>7ninAitQ:luictf auhilii/\' Kiyi f^iv owu cLTrctVTCL "Cjz^-

fioAizciq 0)5 iicod^j (^ 071 rcS fMyi^i -t^ fBondiict^ !w Trctpi^rcti '^lg oJx^ioig rJj ts k^ t p. 529.

cvajfriOiv liyewctKTncri wcwipci oxtMvciV oLTrctVTCt cf^^V i^rcrctrv J\ rvi ^os^g (^ 'O^W
bjuiQiort]v, iTretJ^ ^(^K^lvog 8^v rri U^TWbri 'Zt^^oTiJoxv j iTn^ipncnv ainHg l^/\gtl3i^ctf
l(p' <5 cTii ^ TZif ju^yi-^<l rS oia-fj,^ r ayoLvctKmcnv t ^og iTnJ^i^art)' r oujrov
oiHJiiav

J^h ZoTTcv K^ vuZ <!^v\iriv ^ G^ acn^ei yvcofjLYi 'n-oLpaxmf/.ivag f^iv t vo/mkLju iurct^iav.-,
ryj li^Tjuuri Jl «©^^s. ro TSfiTioy '^K^^^^pnyJirctg mXKlui l^cPn^irouj t dytvaKTViTJv b
-y

diog rhv olKAioLV-i auoseicav aTTCLVTct-) o^ nitcoQjLct ftiv 'fp cvcLvncov , CFzerneA'^ «^^ W oU
TVctoov olg iTTayl.

" Ka/ Kvex^ b ^og ju-ouj H3j Travng ol aytoi ,ttir

w|</ clunl'. ,, 'A^' cwni ^ cTm Y. a.

(prjoi 7§ /ua^^dtig 7^ (sr^y fji^rcov do<raMe\ Tfoppcodiv Tiidiv ih ^OYi^eiav tijL^S iXyiXvdwg
h ^05 (pavei^raLj, aycov rb oljtilov gparomcfbv aTmv auh iavrcJ'' Xiyi 3 vag do^rvig Jhv-
oLftag' ^vrag ^ ;^A^ G^tr dyiovg-y olj ^z<^g ainxvTct clmzS rd JhaovLiJrct cv [gig fZskX

G^ dv^^TTOtjg yiyfOfjLivoig vTmoireitQro^ ilcodaojv. " Kclj i^ccf cv CAcewn r^ h/^pci-, ovk

IfK/ (pc^g c^(i '^v^©^ ^ Trdyog i(ptJf fjua rijLC^pa. „ Ov (po)$ ovrwg ;(^_ ^^X^^ ^ Trolyog

^.iyl-, civ^' &cn7ip iicadiv hiyiv-, otj mA/©^ oKonSfncnrauf ^ v^ c/tairou} ouurolg wA<©-' ^
'cart %iavTa' oog 'jyJ cv avfJL(^opaig ovrtov kicfl juuiav a^itQ^yiOiv rS (pcorbg ?\g.ff.^avovrz£iv -y cIm'

tucario cv oKorcfi nvi rbn if) JbKOuuuruv' 'drcti f^^v^^uda ^nai' Ji^aaJ ftiv ^^ i^zro tS /uu-

Praecedet, inquit, suis Deus tamquam in acie , lege belli , dux factus et contra
liostes instructus: stansque, inquit , super monte olearum ex adverso Hierusalem
conculiet montem , commovebit ante urbem omnia , ipsamque urbem ; ita ut videa-
tur varie confringi mons motu eo pavefactus , rerumque casum similem esse terrae

motui illi ,
quem sub Ozia rege a divina ira concitari contigit. Dicit ergo omnia
hyperbolice , ut solet, et quod magnitudine auxilii suis praebito , et adversus bo-
stes indignatione , omnia prope quassare videbitur. Usus est autem Oziae simili-

tudine ,
quoniam ille quoque nullatenus sacerdotii particeps , boc usurpare voluit:
cuius rei causa Deus terraemotus magnitudine indlgnatiouem suam declaravit. Pari
modo nunc quoque , inquit, propter eos qui mente impia legitimum ordinem prae-
tergrediuntur , et sacerdotium contra fas usurpant, multam Deus ostendet indigna-
tionem suam, elementa omnia commovens ad bostium poenam, suorum vero sa-

lutem. His addit.

" Et veniet dominus Deus meus, et omnes sancti cum eo. ,, Ex magnitudine
inquit, rerum gestarum de longinquo veluti loco ad auxilium nostrum veniens
, ,

Deus apparebit, cunctum suum secum agens exercitum; id est invisibiles potesta-
tes; has enim sanctorum nomine appellat; quae ad omne eius libitum in humanis ,

rebus ministrare solent. " Et erit die illa, non lux erit, sed frigus et gelu erit una
die. ,, Haud reapse lucem vel frigus geluve dicit, sed potius more suo , fore ut
sol obscuretur, vel occurabat illis , aut alia huiusmodi: quasi homines in calamita-
tibus versantes nullum lucis sensum habeant , sed quibusdam tenebris circumsepti
Tideanlur. Ita heic etiam ait: casuum magnitudine videbuntur homiues ne lucem
 ;

358 THEODORI MOPSUESTENI

jidvti rp ytvofA^ivcov o/ av-d^^TJViy (pncnvj iiJi <pc^g opoivy coauip Ji cv '^b')^^^ ^ Trojyos
'^^^0^01 CV '^OfA.Cd Tg (t HKovCO JuSpHOl -, OlUJOL^Tlovriq C^ oJ}}VTU4 T^ JU/iyi^i 'F/^

p. 530. 'j^uiim fA^ivcoY }(a,}ta>v coc -t^ '0i<^aLveia4 -t^ ^'lag' olov '^ <^ to <3)^^ r xt;ei« My>juS>iJOv,
Mattti. VIII. c/icei iqsti (^pvy^g t oJhvmv '^. " Ka/ v\ yjju^^ c/Keivv\ yvo)^ tzJ' iwoicd. ,, ^^lvct g/Vxj

077 vip yifCdiA.luf ^« ^Mcrg^ ^iOAJTzt-i imimp oipighv dmtS ro «Tr» ^i^Ta rorg aii\t^liZaj^'

o\ov ^ TO, gj^^o) xupi©^ G^ OKTO^ cttrn/- avTi 7« chfcetcticrctTO oDTiig ^ apg?-«$ c<'6/>Ma?K
€ay7Z<r* ouTZe) )(^ T 7\M^^V Xiyl yvcd<^!w 7z«r x,t;£ict), «5 api^luu aim^^ to^ y^ ycaf^lut
aLmd Tu %icuna cv cujt^ •^iS^ctfy '6^ jiftcoeAO. fth 'ryJ cvavncov, oraiwp/a q t olwiicov
03iV limyi' " ^ «% «/<^,o^ <t OV VV^, ^ 'ZS?e95 i(V7i^V 'i^ CpcSg- 5, l^K^TVWUTCOV
JIMV ^ T/J i(gL}tci}V-i %(riSTO iZ^^dricnTCLI OTtOTOq aTmcnVt Oaq fth
Q J(A4aV if) VVKTOq Ti (^
hjufkpou; Sf^a^o^v HTCO cntOT@-> Ky^^^iTOJf la Travia,' anoKn^oi J% Throig (t^to ^ Asj^
fce>^g iCOJi^v^ <^c^g-y TbT2<^v VI dvTjXvi^^g v\ ^'ia' iTriJ^ TravTa c/Keiva Sj^^for^^^iTaJi '6^
TiftcdejLct T cvavTioov-i cog av Gszr olz^iag lavTtJ^ ft^Troinaiiv Sfi TiiTCoy iTmyi 'puZ.
Y. 8. " Ktf/ cv TYi iiftipa Ofia vvi i^ikivcnrcjui vJhoo ^ofv cJ^ 'li^ncruKvifjt,. „ ^'iva iiTTVi Ton
"

;(g!,-d'cipa ti^mjuuv] ^^ t^ 'lipiicm?\.v]ft '^^vcKi^ncri^ (^ vojMftog-, 'Ztf^^ciia ts dpgjT^fecnx

ttj^ <S?ftr, ^ JiJ)u,(rna\'ia ^Hg v6jn_oig dft6A(i-&Q^ %lg 3^/ok, « Tig oo ^57$ Af^-r' c^jeTvov t
jigjfOpv T g'3'v«5 '^TV]J\ia fj^vov "iq^-i c^ct k^ '^7$ ju^ '^vtw ^uAg^c^sai' jud^ ^ fw^rluj
V. 9. G?tr TiiTB Kiyi' i^arujj q cffftr ^r' c/tceivHg' o\g ^Zt^gi-^eiiCiv " otj a/ dipi (^ cv %aQjL
p.hZl. gfB«/ 0U7W5. 35
'
lyct ii^cSrVI OTl K^ IJiraVUt y^^V $J^ T^ d^'iCLg WVlJ\jU(S)v'iCt4 IfhK^TVICTi TOL
KoeiT^co' «7W Ti (pyicTi r^ TrdoTig t^ ^g \<^ (2a(jiAivg yvcoQti^oju^Q^ rk <t ojuisjT^yiind^og

fJSjV^ «?) ^og T TTCLviog TTOivnvig Ti (^ }cvpi(^' djUTvg Ti yd Ji^ aiv TTOiet .3 t funJ^juipviav

(^ T cJ^Hcnajj l^Ji'iKVu^ T olnjiiav' }0j Ji) (t TTUVTig oi y(^ yliZ (^1va iiTrvi (j§ir t g-3"K«5)

hj^-jiv^ovcn T^iTTOv d7iYiK?\ff,y (M^oi /u^v T^avng aTTacmg, rlw ovojuistcjiajf Jl juipvluj t dunT

quidem aspicere sed , frigore geluque pulsati, in tremore et concussione manebunt,

dentibus infrendentes ob ingruentium malorum magnitudinem in Dei adventu
,

iuxta Domini dictum: ibi erit stridor dentium. *' Et dies illa nota Domino. ,, Id est

iuxta Dei sententiam talia fient, quoniam ei libuit haec tunc evenire. Veluti illud:
novit Dominus qui sunt eius; id est familiares suos fecit, et in carorum numero
habuit. Sic diem ait notam Domino
nempe ipsi gratam ,
,
quia ex eius sententia die
illa fient taiia, amicorum autem salutem. '* Et non dies
ad hostium punitionem ,

neque nox, et post vesperam lux erit. ,, Incumbentibus mahs tantae omnibus of- ,

fundentur tenebrae ut nuUa sit noctis a die distinctio: adeo tenebrae cuncta oc-
,

cupabunt! His tamen succedet ( id enim innuit dictio post vesperam) succedet in-
quam lux, id est divinum auxilium: quia cuncta illa fiunt ad hostium punitionem,
:. ut suos ad se recipiat. Propter haec igitur addit.
" Et die ilia egredietur aqua vivens ex Hierusalem. ,, Idest, tunc purum sa-

cerdotium in urbe Hierusalem constituetur atque legitimum, nec non principatus

Deo placens, et doctrina divinis legibus consentanea ,
quae non illius tantum tem-
poris gentibus opportuna erit verum etiam posteris. Nam mare primum priores
, di-

cit, postremum posteros. Quibus addit: aestate et verno tempore ita erit ,, id est

per omne tempus divino patrocinio perseverabit prosperitas. Sic , inquit , universa
terraregem agnoscet et confitebitur unum Deum rerum omnium creatorem ac do-
minum. Ipse enim per ea quae facit, suam demonstrat providentiam ac potestatem:
perque terram omnes ( id est gentis suae homines ) perseverant deinceps omni er-
 ,

IN 2ACHARIAM CAP. XIV. 359

3?8* TOTO ^ A2>^, ^ auva^fJig^ bx. gfjx/ gTi* wg yi) o /n^t(^e^og Myi Uccv?^Q^ *, ei iig *i.Cor.xvi.ii.

o-J (piXei T Kvexov 'iMJCui) Xfl/5t)K, t\7a> dvctdi/^' sx. i^ owu (pncny hjc^ti 7»to* iTreJ ju.^ v. n.

3 25? 775 ?\9i7rov v\X?QZiooiJi.ivog 3^5* Sf^^ju^ei ri T^hpjV o\}c-6\Livv\ v\ 'l?p«cnxA«jM. nJzro TraV
•rov /t^ 7roAA«5 t^ ctj-^paAaa?, /t^ tJzot -t^ 5i/a^ g|^ ;Mic/g/<9Via^ (^ r t x^et^T^ovos 2^-
HJUiKiaLV' cv fjuiv J^ ThTvtg ouuuiTn^ctvi t jh^h^ISolI^v t ttJ/Jocpwracw, ^ 7a ^c^^t' iKmoif
iahjuSi{jct T K^esy-> "^ "^ ''"'^^' cM/mTv 7i^y\jj./UiA^(Sf(^ yO^AAsvTTO, (^ 7rt ^zz^i 0^75^5 ^«00-
y«$^a. <5)^tf' T^S a/Ofin cov ) i(^ y^fw <t 'oa-lw Tivai t /zj^i 007^5 '^(^^'i^irajf KHetijiipvictv p- 5S2.

^og-i %ig T ;fptA« ^z^igtoai t o<;£€W Trofi^v pOTrlw' cvi^vdiv q 0Lva>^ix.(ictvi vx -zixes

^ T jLc^H^^ciiKaiv f^lwvcricog ou/n^ pnd^vTO,' cv la Sf^ ^ Zogp^^ct^gA 'ZEtesatjomS^fjct

olg

7r/ 2-3-v^ ;^Ae6 At^v, 'Zi^ai^itfi i^u tt^ (^ Tcoy r dvcu^iaiv Thjuv J^ yJ.v^^Z^
7raA/v a,vct?^i^(BoLv<l t ^lujvaiv-, an }(^ lyfvd^v ioo/Avcov-, oog av ^lg n /^ ttAosdv ^-
'yvi^ojj fjuiKKaai (^ ^^^'O^» Ae^ q 'S/'? /^KfcgLJSctiicolg, mgig »T 7a 'Ze?^(7(p:tTov '3%^ t
Tcay yivoiuS^jct, (t t&T '^st^l^nrn q iyfivnrctj r oJyMctv 'Z!>^<pnreiciv ilg ^ngoTipctv ftLouaiv

cv[jLme$tvctj' Xiyi %'\viuu.

" Kct) rtWTV! g^ n Tifcda^g lu/ xo^^ kvqaQ^ "^oLvrctg d^ As^»?, ojo/ i7Tigpdrdja-av v. 12.

^ ^lipHortXnfJt,. „ T« ^ g-^v«$ (Photv 05cejv« 7» /W^^r« 75 ^ ajmst^Tctni ^[^iaovroLf

Tri di'ict J^ujuoLfti' ag IgtoTwv y^v ojurtSv "^kIclolj 71x5 auoKa^j ovJi 'SD^I^cuveiv 'Qh (^

rore liberi, solum ipsum appellantes Deum. Exin diversos locos memorat, volens per
omnia dicere , fore ut in parte qualibet nostrae regioni finitima , constanter Deus
agnoscatur atque adoretur, fraude omni atque impietate depulsa. Cumliac, inquit,
Dei notitia habitabunt deinceps Hierusalem constanter omnes qui genti nostrae sunt
nemoque in populo irreligiosus erit aut a Deo ali^nus. Sic enim valent yer-
devoti,
ba non erit ulterius anathema. Nempe ut beatus ait Paulus si quis non amat do-
, ,

niinum lesum Christum, anathema sit. Igitur nihil eiusmodi posthinc erit; quia

nemo item abhinc erit a Deo ahenus cunctique habitabunt deinceps Hierusalem
:

multa cum securitate ,

quam civitas a divina tutela adsequetur propter suum vir-
tutis studium. Atque in his finem facit de maccabaicis rebus prophetia, et de illo-

rum temporum casibus et de futuris populi peccatis et de malis adversariorum

, ,

manu infligendis, nec non de cura quam Deus circa illos ostendet, honesti videli-
cet adseclis suum impendens auxilium. Exin vero resumit res ante tempora mac-
cabaica abs se dictas , ubi praestandis a Zorobabele genti iudaicae bonis recitatis
adiunxerat exercituum Gogi occisionem. Rerum harum hoc etiam loco resumit prae-
diclionem , utpote proximarum ; ut illis etiam qui post phirimum inlervallum even-
turae erant , maccabaicis inquam , fidem facerent ea quae nuper circa Gogum ac-
ciderant: atque ita propheta vaticinium suum utiliore praedictione concluderet.
Ait igitur.
" Et haec erit ruina qua percutiet Dominus omnes populos ,
quicumque mi-
litaverunt contra Hierusalem. ,, Gentis ilHus, inquit, maximae et inexpugnabihs vi-

ctores evadent divina virtute: tamquam si stantium illorum tabescerent carnes, ne-
 360 THEODORI MOPSUESTENI

TTOXi/ASiy iCOfX,iVCt)Y i TsJ' (p3u9€iV djJTtSv T QOyJjUU (^ ^QV Sj^ T^ i7m^[JtfiV}^g OJDloiq TlUCd^
tf-ctt;' a^pcupidTicnra^ 3 cwtoJ^v (^ w t /BAiTretv i%L/$, 0% t /^«^^t^ t Kd^^St^^fJcfioA/ovmv
auiag ii^rut>v-> /^Qai n a.<pct)voi «^ t t ew[A.(Bctv7te)v '^picu/' (^ owuTVfA^cog (pncn %(rctVTn
auihq el-^^ct K^
OiWay ^i^-,
diictv opylw 'U^ojg Aw^STot/, fe g;^5oy ^ (g ^woioy '^gTrovTa t
fA^n Q TOTt) iiJ^vou-, civ^' o/Wcw '(^o^icdv id^ct^^i^^ cog ngLia yi to TikCigov

"i^y>v ojuThg Bm^yi^cov ytvi^^ TTkiiovou; T^ ctmtJy vzuo r oiwiicov n 'usv t 'laJ^cucov TJknr"
V. 14.
|>. 533.
%fA,iViig TntPbiv. 'hX?\gL '^ a/ ^HiTotg :(c/Lxmg c^iTa^OfjJivcov c^iivcav-, ^a^^Tu^i^ (pncn ^
'lacTo^ cv 'lipHoztXYifJ^' 1vct g<V)i 071 duppc^v 'f)h T }{gr djun^v cf^iXivcnrcu Twhi/uijiv iJzro
TZif Zo^^ctQik gpctiv\yii/^(^^ 05 o^. -t^ tS 'l8cOat (pvKng (ictcnXivg (umSv kJ) ^ictv dvct-
JiJ^eiKrau KQjLaiv' aito 7? K^iyi^raai t c<'ayT»<»j', co<yi ttuvtcx, ainolg m -isy^crovTa, ;>ff-
OTV 7? ;^ ap^e^y ;fp^ I^S-JiTa, ^(^ n TTor ctv i^ny Trap^ iavTolg a^Oiy, St^ia J^
TTZiym a^piT^juSfiig t olwClov au^nazLf tjK^^tov tQto ^ J:^^ " (^ crvtjja^i t i^j^ iraviuv
^ ?\g.(Sv KVKho^v ,, i%«>w cuWy
"
iiTToav Ta 'ZHj^aovTct a^' dwy Jp^y to J^wia^^ajf' o3iy
T. 15. ;e} (7zt(pnvit^cov outv, iTTJiyt'}^' ;^t^fl^v t? ^ ap^(0^y ;^ ifA.ana-ju(s>v iig Ti^n^og crcpoJpa. „
T8T5i5 iiTuyi' OTt TToXKn Tig aTTcoAeta y^ 'itiutcov i^ n^ n/uuovcov (t tt^fJt^nXcov v^ ovcov (^

Trdwxv T/J 'Zs^c^VTWv OJjTolg KrlwcSv -i

OTTOcrzt TTip tfhiYiJ^eta TTwg iavroig ilg t TToAijujiv
vojLua-cLvng If), cvK?\&.^ovrig n^v juQ" iavrcov judp JVj ^avarog auTtSv ^ (J^ncn^ (t n aTTaj-
y. 16. Keta ^ffztvrv] ijg i^ yjjf
^iaviv]' ottoooi cT' av dtrrcSv ^s^azt^diliv , l^yvovrig tS 3^5 r
eJ^ujjajuuv cJ^ Sv TiiTTov^aj', vo/^pv dyiaovroj Trap' iavTclgj chlwiJtcijg aviovng '6^ t 'Isdb-
auKnfA, T j(gLbriKhia-av ^^TTomvwuctf TZtf' ^o^ 'ZD^oKwunatv -, "fhiiXm Jl j(^ rlw ioortw 7^
cw/tfOTWjio^, iTTCtJ^ %lg TToppcodiv ^ss^ayivoju^joig IfhTnJciog nguf^g ^ttvog VTmp^v
Y. 17.
^ TToKKQlg 3 T cA' 'Csz^o-^av hk ^iTTOTTkn^woTwv ^tJTa, TXftoo^av Im^co, d(3^^a ^
p. m. rvi cvriu^v dKOpTna i(gQ.Jii{gL^cov ojuThg-} a)g av aii^oivTO tji5 7« ^ayTwy Kveiov TifA^ng.

que ad pugnam procedere sinerent , Deo ipsorum impetum praevenienle poenae

•impositione. Auferetur quoque ipsis cernendi vis a magnitudine incumbentium ma-
lorum, mutique fient ob eventuum angustias. In summa , tanta illis a Dei ira mentis
perturbatio incidet, ut singuli invicem manus afferentes , liaud sentiant, sed ei-
traneos pulsare se putent, fiantque mutuae caedis auctores, maiorque illorum pars
a suis quam a ludaeis percussa cadat. Verum dum illi his malis implicantur, com-
parabit se ad proelium ludas in urbe Hierusalera, id est audacter exibit ad bostium
oppugnationera duce Zorobabele, qui rex ipsis divino iudicio constitutus est. Atque
ita potientur hostibus ut omnes eorum opes , aurura , argentura , vestera , et quic-

quid boni secum habuerint , suarum opum cumulum conferant. Sic

diripientes ad
enim significant verba " congregabit fortitudinem populorum omnium in circuitu ^,
fortitudinem illorum dicens opes a quibus vires accipiebant. Quod declarans ait: ,

aurumque et argentum et vestem valde plurimara. His addit multum fore equo-
,

rum detrimentura, et mulorum, et camelorum, atque asinorum omniumque apud

,

eos iumentorum, quotquot bello utiUa aestiraantes , secum adducebant. Et interitus

quidem illorum atque exitium tale erit. Quotquot autem ex ipsis salvi supererunt,
agnoscentes Dei potentiam ex his quae sunt passi legem sibimpt statuent ascen- ,

dendi perpetuo ad urbem Hierusalem, ibique debitura Deo obsequium persolvendi,

nec non tabernaculorum festum agendi quandoquidem iis qui de longinquo ve- ,

niunt vernum tempus idoneum est. Multis autem superbe haec negligentibus poe-
nas inferara ,
pluviam et ubertatem frugum negando , ut agnoscant se universalis
 f,

IN ZACIIARIAM CAP. XlV. 30

a.ytM^ittJTg5' Koiy ol t^ AI^vttT"» Jl Koiv et Tivig efii Ticn '^utLu avaLJ^i^mrwi r yvc^f^lu/^ V. »».

T ojutIw J)^(rH(n TifJi^coeActv /SaAgrct/ ^ ilmllv oti TToATipi t dv^o^^icov OKTiXcf^T^g 'f)ri iz^

/umyi^i 'r^ ^^votov 7n>?.^^div ^t 'lgp8aaAM|U. av^ivcmcTi -^ r y^^KHo-civ tdS ^^

^zs^<ntwon(7iv "^cDcfbvTig-i wg <t. Tifxcopict^ oLTnKeh^^ ci ^w-w totd Troioltv. Tbto^ iTmyl.
" Ev T?j M/ttepit OKavri \<^ to <^ (^ ^Aivov t /'rora aj^ov ttJ' KveACt) Trcu/TVKe^- v. ^a,

TOeX' ^ 'iC^VTOLf 01 AS/S«T?S CV TzJ' olyCCd iCV^lH OOq (^lCiActl ^Ctf^ 'Zt^CTWTTH T dvC}10L<P1^iii. „
B«A€Ta/ /^ gm7v OTi 7n)K?\ff, yjjf
ttS ^cS a,voLndiicnTaj tis^ 7yj ""la-e^mKijzSv "^ t
?\^(^'jes^v^ a, ^cis^ 7^^ TToXijUicev Aw-vfovTO/, ^AAi t^ ovto /f^t/ de/-9',<<pv v/;«<»vto- oJok
7t) ^i(po? dvad^k t^ ^cS' t^
77?^Wv 6 jt^K^eA(9^ AoLvlcf^ /^ T 7» roAia-3- dva/P2a7V

a^TO 3 Ag>^ }iJ,v'^vdze., ot; ;^ ^AiV85 'iTnrcov-, 8$ T^ avat^gdiEVTiwv a(p«A9VTri, -z^^i^pcTD.i-

(TOUOT TDT5 TZiT ^(^r' "^^711

^ tS ^KlVOU COq "^^ A^gPtC W/SaAn^»; TK ASiTJn, 077Aa T6 ;f$t/
?SgJbVe^ ilTnlV-, OLTno OUJU dvcCTldivOlj M/M^sAAPV, if(^^OV kJ T oJk^ICLV '2<>£p3e07V' 'Zt^^au-

yiVTOg TD cfbtcoiw c/ic 7^ ?\gL(pvepv' odiv iTToiyi-, ou 'zsfocm^YicrovTc^ (t Kif^niig vikeisoi

ctg iTHT^pvTO ol TioXijWJOit 'fhnwJ^iiovg ioLVTolg If) vo/M(^ovT^g iig T 'i^^y^cnv r/J K^icSv, of

J^a TD ^^Ji-^©^? (pictKcSv JinlcjUj 'icrovTOLi iQ oIkh '^x^yuti fJ^poi tS dim' Yi^aAii^ q "^^
/ULiV tQ yfcAivS TU "^Wo "i^* OTiXoOV OLV OLTlbk JU^ OL iiTniV ,
"^^ <h T ^.i^yiTWV TK "^JjTD «i^ p. 535

x.t*i/<.4twvj <i'5 ilcod^v fAes^ *$7ro 7VL TikeigoL c/^ASv y\ diicL ^oL(py]j ot olv ^s^tIIcu yiyii-

TOLf T kJ) jlUpQ^ a.KeJI-I^O?^yiO[^' iTTei T^V^^V^ (V^l\0V hZ TD cieX^ fMiV c^e^TTSL ^ ^K^n
y^ ^e^KCLg, kifByiTCL^ TS ^ TK Ci/ dv^e^TIlOV tt^i^iJ^/tJOL ^y](Pi-> (^'iOV ilTnlv "mVOLKtOL-, 710-
^eJ^oL-, w {£ « 7J 6>'«T!J* c^ 3 T jM.g£pt5, «5 g/TTCv T? yidyj , ^^ iTmo}! itviv oLy.Uju 7roA?^Kig,

iJ^kCtXn TO 7TUV ilTniv. {^aKVVg T^ ?.i(iy\TtdV T aVOLTl^/uBfJCOV T ;j;;^^^3 iTmyf.

" Ka) 1$3«/ ^a? A£/3«5 ci/ ^lipacnxKyiiJL j(a^ cv tz^ lnj^ct ocyiQ^ tc^ KveJiCd TraufTO'- V. 21.

Ke^TODl' (^ M^8OT TToivTig 01 dv(710L<^OVTig , T^ AyT^V^ C§ OUUTzSv-, tCj 4^cr«07V Ci/ OJUTolg. ,5

(Ipmini lionorem neglexisse. Etsi Aegypti incolae, et si quidam alii liac prava mente

fuerint poenam similem perferent. Vult autem dicere extraneos multos magnitu-
,
,

dine eventuum territos variis ex locis ad urbem Hierusalem concursuros debitum

, ,

Deo obsequium oblaturos; et nisi fecerint, poenam relaturos. His addit.

" Die illa erit quod super frenum equi est sanctum Domino omnipotenti. Et ,

erunt lebetes in domo Domini sicut phialae ante faciem altaris. ,, Fore dicit, ut
complura Deo offerantur ab Israbelitis de manubiis quae ex hostibus retulerint,
multa sane et innuraerabiiia. Sicuti fecit beatus David post GoHathi caedem gla-.

dium Deo dedicans. Idem heic quoque dicit , nempe quod equorum frenos inte-
remptis ablatos Deo offerent. Namque a freno tamquam a parte reliqua arma et ,

spolia denolat ,
quae oblaturi erant , singulis pro suo proposito ex manubiis quod
Unde addit lebetes plurimos adductum iri quos hostes
visum fuerit afferentibus. ,

secum habuerant, utpote coquendis carnibus idoneos, quorum multitudo pliialarum

vice fungetur in domo Dei exposita. A^ult autem frCnis armorum oblationem de- ,

signare ; lebetibus , divitiarum ; more scripturae consueto a parte multitudinem de-

notandi, quotiescumque supervapaneam iudicat partium accuratam enumerationem.
Certc heic superfluum erat enumerare singillatim hastas ,
gladios , loricas , lebetes
et quicquid ad usum hominum est, verbi gratia catinos ,
pocula, et si quid aliud
huiusmodi Sed a parte ut nuper dixi et saepe adnotavi, se totum designare
est. , ,

demonstrat. lam ut ostendat oblatorum lebetum usum sic prosequitur. ,

" Eritque omnis lebes in urbe Hierusalem et apud ludam sanctus Domino om-
46
 362 THEODORI MOPSUESTENI

O/ f/>h yt^ '^i^cniof^tSiVTig Ag/Snrg?, <Pmotv, oiyioi ioovTOJi uTi a^vctJt^ijuSpof. 7\9i7wv izS
^ftl* a^^v'i(t Ai cvTivdiv 'gfw/ ^lg 'ZD^cmyacn lug dvaictaigy Tt^ 'i^v oTWt 'Ztf^ariwiY
i^^vi^retVTCLg m Tp dvcnav Ti^n^cntf td 'ZDfiTiziv' ri '^ s^ ourag cv Tri 'W^Tfj 7^ (Bctcn-

fciieg. II. 13. Aetdv VI ^ict Myi ^ct(pr} efl^y^yiifjuiVM t ^jC^v 'HA< r 'Ss^vojuuctv * j 077 rtp^TO tv TiztfJiz-

tJLOV T^ lipicog cog ctv «4^377 TO x^go^, <t icpioL^ct Ziocfbtg cv Tri ^eX cwn^, y^ }(^^i
ojjtIw ilg (^ Ag/SnTa, n iig r ^^a^-y n iig to •^Xkiov <t 'Troiv oLVificuYSV cv tyi x>piit-

^ct i^ft^cLViv ictvTzJ' li^ivgy T«TO ovjb ilTJilv vijSovXii^, oTi «cp^Kia APiTTisy Zfig '^^
ryj di^Tnia. rS -S^S cmimoucn ng t liphscrctAiift i^ XifBinwV', cv oig 'Ztf^cjriJCiv ouuThg t
O^ T dVCxicUg ^^CtV iCtVTZifv OKTJkn^WU. T8T0iS iTmyf. '« KoLj OVK "igj XcUfCLVOUOg "iTl C¥
i>. 53C. 7&r oIkco jcueia Trouii^ic^Tvpog , cv tyi ri//^pcx, c>x,etvyi. „ 'E7reiJS\ ^^^iQXY\ju&l>oi \avoLvouQi

T %cmov YiCOLV ^^ T? ticTil^etct '6^ TB w3r»v fJlS^^^S^QJLct ^ ThiTV (aXiTOUi iiTpCiv OTt TravaovTauf

TmvTig ?\9i7n)V ol tS lcr^nA t ^oo^g oicn(Betetv h nva, jnp^nejtctv nvetv y\dwv-i c0 oluizSy

th<hJ)DLyjL^ot T (SJ^^y iL{g.TCjiiv viXtKJOV aLycL^v iva^/Beict^ ik j^ a.piTvig ''fkijwjiXeta,' htu ^

os. XII. 7. /n^fcgLpiQ^ '£laTii xiyi' * XavoLav, cv rn "^^e)- ^tml ^v^g acfjKictg, }(^^JvtJua^vetv
riyoLTnia^' n^ iiTnv 'E(ppa/'jw<, Tiklta 7n7^btTY]f(gL -y ivontcgL dva-^v^lw ijL^^vTtS' tv '^ Xa-
vavoLOLV 'Zt^an^eAct -, g^ 'l^r^nAira^ to jm^ J\qv ^(me^^of^ng i^gLXicrcu;^ o^g av
CK^vcoy "^o^rov ju^juuftrtjtS/jHg.

nipotenti. Et venient cuncti immolantes , et sument inde , et coquent in eis. ,y

Oblati quidem lebetes, sancti erunt utpote oblati in posterum Deo. Coramoditas
vero hinc erit adducentibus victimas , copiam habendi ubi coquere oporteat , et sa-

crificia decenter perficere. Nonne enim in primo regnorum sic loquitur divina scri-
ptura, dum narrat filiorum Heli iniquitutem? nempe quod veniebat puer sacerdo-
tis, fuscinulam tridentem habens in manu sua , mittebatque fuscinulam in lebetem
seu eacabum seu caldariam; et omne quod levabat fuscinula, tollebat sacerdos sibi.
Vult ergo dicere , convenientibus ad Dei cultum in urbe Hierusalem copiam fore
lebetum, quibus opus erat ipsis ad explendum sacrificiorum ritum. His addit: " et
non erit Chananaeus ulterius in domo Domini omnipotentis die illa. ,, Quia in-

fames erat Chananaei ob irreligiositatem morumque pravitatem, innuit sic propheta

desituros deinceps cunctos de populo israhelitico ab impietate aut qualibet morum
malitia , eventibus ipsis edocti quantum bonum sit pietas et virtutis studium. Sic

etiam beatus Oseas ait: *' Chanaan, in manu eius statera iniquitatis, opprimere
praepotenter dilexit. Dixitque Ephraim verumtamen dives factus sum inveni mihi
: ,

solatium. ,, Scilicet Chananaeorum nomine Tsrahelitas illos appellat qui illicita age-
bant, Chananaeorum mores imitantes (i).

(1) Recole Theodorum apud nos p. 57.

 IN MALACHIAM. 3G3

EPMHNETA MAAAXIOY TOY nPOtPHTOY.

T AsfcS }(^ diticvv '^s^^^nrdjcravTZtiv cvi^yiav-, "" hy^cu©-' /j8^ o /t<pt;^€/©^ ^zz^i tz t^ vaS
olzocfb^i^g <Si^KiKTciuj t:^ ^<^-> <^ <^ KSM "^ *^^ ^ ^^ fjt^lwvi r aTmKeiat^f o q /{^t-
y^ti©^ Zct^eJ^cLC "^UTTX Tt Kiyi') '2&ep57'3^<'5 K^ To, np cjir Mct}c;(gc(Bcuovg /u^} mKwij
yiy>voTtt T ^ovov , 7(^ Ji] ^ '^b!mi}(cf.Kv'\aq Troh^^q v^ ^^o^t^ OfcndiTOLj, cf/ atv to tz

TWiKiKsv T^ «ijfei ojur^g ivi^yemctg lchjXcoc^ tS d^ou-, i(^ chJhcmciXicLv Trapi^iTVj dio(n-

f^act Ti y^^ ''6^fJUiK^ct /S/« 'U^arty^v cuiTiig J^wuct/L^lw ojUTot^KCt);. "ETreiJ^ Jl -^ diict^ p. bs-.

<5!^voia< A^ico^vm "laj^cuoi-, ^gtJj t^ '^tjv Bol^vKcOvQ^ Ittcu/oJ^Hj 7tKei<p^v Te 'ouoiv Tvnt-
y^vjOTig a.yi,^v •)
vJj{ J^ <t a> iv^^s^yoc ^(^'^^vT^g miAA^, ovk ilg Jiov i^yiirctvTO rj»

aViui, TU JuS^ ryj hpiCOV-i 7a Q 7£^ t5 A5tS 7diY\fJ^fJJiKS'JuijT©^ TTCLVTOgj WJ <t TK? K^ \'ojU{9V

6}^(Tju^jctQ ^aictg ft» ju[^ r 'Z&^oJiftovT©^ ojcT^KetVj avctyKcucdg o Trapcov htooi 'Zd^^^r-

iJK Y^ diicuf Ci/ipyfcti/ '^ tQto ^^tf^l^Kiid^lgt iKiy^ jL^ <tp Te lipicov y^ tS /\gLOv Tag
Ti^i^fx.juciKeicf^', ocg cjtimvig ilcnv , oJ^ imtdv r y^ctf^juS^cov oipieivov /yjLdzi 775 av ixluuvi

3 ycauj Tivct t ijo/j^jcov ovo/i$c q TCef ^zs^(py\TVi ., k^ /jSf) T ''EKKlujcdv yKCf^TlcjCv , ctyfiKog'
•Ap 3 T 'E^poucdv-, MoL/\ff.^aug' ivreiJn (^ oLy^i?\9v fcTW i(cf.Keiv 'E/BpcLtoig 'i-dog' odiv ;^
juji^^oKYi TYi ilg T ''EKKIuucov yKcavoLV ctyfiK©^ vjiHAnTaJf avn MoLP^gL^n' Kiyi q wmg.

KEO. A'.

*' ArifjL/Ji^ A97« icvtiLii '6ih (^ 'lcr^JiA cv ^ei oiyfiKov cumi. „ '^Ivol UTrri oti kJ) v. i.

COMMEISTARIUS IN MALACHIAM PROPHETAM.

V^Liiim beati proplietae Aggaeus ac Zacharlas post populi Babvlone retlitum di-

yino instinctu prophetarent , beatus quidem Aggaeus de templi aedlficatione disse-

ruit cum populo , et Gogi etiam exitium praedixit; beatus autem, Zacharias eadem
dixit, adlectis etiam Maccabaeorum rebus quae multo tempore post evenerunt: tum
et multas dlversasque revelationes addidit, quibus et beneficiorum Dei erga ludaeos
varietatem declaravit et doctrlnam tradidlt admovendo illos idoneam pietati mo-
,

rumque Sed quia divinam providentiam adepti ludaei nec non Babylone
probitatl.

reditum et plurima dein bona consecuti, multaque fruentes felicltate haud bene
, ,

hoe solatio sunt usi sacerdotlbus nimirum ac populo universo peccante ita ut
; ,

ne statuta quidem sacrificla convenlenter facerent; necessario hic noster propheta

divina operatione ad hoc electus , sacerdotum pariter atque populi peccata redar-
guit; quae cuiusmodi fuerint, ex ipsis scriptis mellus quispiam cognoscet. Quae-
dam etiam futura praedicit. Nomen autem prophetae est Graecorum quidem lin-

gua Angelus, at Hebraeorum Malachias quonlam angelum ita dicere solent He-
,

braei. Quamobrem in Graecorum sermone Angelus appellatur pro Malachla. Sic

autem dicit.

CAP. I.

*' Assumptio verbi Doraini super Israhelem in manu Angeli ipsius. ,, Id est
 364 * THEODORl MOPSUESTENI

diic&v a/ipysictv ovim^udil ro ^ 'Z!J^(pyiTetctg "ioy>v o cty(iX^ ih iKiy^^v iQ ^lcr^.yjA^

iTretJ^ ttoivri '^VTyi 'Ztr^oan^e}^ 'P^? t^ hpictg }(^ (^ ?\ff.ov oiif^cuveiv yi/A^AAiv "Io-p^-a-

XiTcti yd ocTravTiq IKi^vto kqivc^c,' liTct /t/^ r iloa^^ctv {gJjTluj -zsfo^^oct^fw <Tyj -^o^^mi'
.
itO)V ^i&xicdv-i oLp^Tcti 7^ o]vAim T^yav 6 ^z^rpo^pinvig ou7w$. " QiS^ q ^ Tctg KopcPica;

vju^. ,5 KoiAAigvL d)g oiv ^ss^M^QiTwaiv otp^i tQ <hv^ a, Troietv ojUThg 'SffoaTDCov !w'

i).
538. jviKivi vwu ^wu Tv Jiov iv ?^yKjn,(Q-ctj , f(^ crujuichlv //5^ otTn^ i^zif^^ov , cfb>cijL(^(mf <Jl

t)7rD(J0V d^i(BoUVOV tQ ZirfOCmitOVT©^ -i

d)g CtV IXVCt f(^ cf^lOpdwaiV Toig iCtVTZefv 'ZPfOCmyOLyniV
7Jky][J,fty\Aeicug. EIvx /ui^ r t^rpo^OTrlw (^ t 'Ci^^ivicnv K^-d"' Iw '^mXi^^ig ouuT^g <tE%2

70 Jiov il^ycL^iTn-i iTRiyl' " v\yct7mazt VfJi^g-i Kiyf KvexQ^. „ KaAoT^ '^ '^lg dyvcaj^pcn

^zs^ Tmvirev t oLyctTrfw Kiyl t o/Wctv, acrtvei ^zs^g ^vtUv Ke/voiVTO fj(c/LX\<^ iXiy^-
>• 2. judjjoig 'Qh Tvi (poLvXgTViTi '^o "^OTmv r olmicav. " Kajf iiTmTi^ cv tiv; yiyfmicrctg ^/^«5; „
<f^Kii ^us^ TTaai Tvy^vovT^B^ omxjzav citnvlg Aytda)V olitiQ^ ly^pvi^ ei Ti oic r ^ds^-
^v VTT otp^otv 7a)v ) ^ Ti i(ci^ ly) v<^^v 7ioX?\g!.y.>ig-i (t A] f(^ rp ^zs^a-^^cfwv yc-^voTCdv

Slvcfc '^ g-3-©J TYi ^ict '^oi(pYi T (pcavLji 'Qh enr^y/ui^Tog Xiy\v ^ }(^ r 'j^ ti 7fo;o'juoTUv
• Ps. LXiii. 6. Sjs^diaiv (pcovri cr^ftcuveiv oiov lo* nTrov-i Tig o-^iTOUf oujmg- ctvn t dimceiVTv a)g adlvog
i(po^VT(B-> ToL ')iv'oju^au' ov "yd S\] i?\.iy>v iiiwg' ^ ilTn ^ iv ^capcfKx, atmf, ou ftri cpx-
» Ps. hebr. X. 6. Kivdto "^^TO 'fpio.g ilg ^ikv oLvdj }(gL'/M' * cfiiJcetVTO ^ (^yicnv o); sdiv ^jzsoju^nvTig 77cy-

71012 ;(gLKov f(^ 7rcK?ff. ^toLVTct ii^rot iig ctv -y ai, f/jfi tQ tto^ovt^ ^ avK?!iyiv y^^ov'
iiTZdg owu ;^v^0^a As^ td, ^ iiTniTi cv Tkvt y\yt7ma-ou; y\/u(ag-y oLvh ayLTm^vTig Tratj^

iftH., (^ iu 7ri7n)v^T2g 7ioX?\ff)tig., jLi^-^yi^a, ;^ OLycofiQVi vji^Ajt^oi tyi Sj^voici cfiiKetS^

p. 539. ^g a,v «7^ y\yi7niju^oi ttcx^ Iftn^ «tb tjv©^ TiTu^zoTzg TmTroTi ctyt^dou' iiTzt Myl to-

(nr^yfJiff-Tct dcp' .m cJ^lw oJUTiig (jujjo^S,v wAi/^v %tv^v 'ZiP^ Cffu- aAAet? oLyt^v.

divina operatione concreditum est proplietiae opus Angelo , ad Isralielis reprehen-

sionem: namque nomine sacerdotes simul et populum denotare voleLat: cuncti
lioc

dicebantur communiter Isralielitae. Deinde post lioc solitum proplieticorum iibro-

'

rum proemium seu titulum sic initium facit sermonum suorum proplieta. '• Ponite
,

in cordibus vestris. Egregie sic alloquitur illos qui hactenus debita officia negle-

xerant. lubet ergo nunc quid opus facta sit cogitare , et quid egerint considerare,
et quantum a rectitudine exorbitaverint ut aliquam peccatorum suorum emenda-
,

tionem curent. Mox impulsum et adbortationem qua eos diligentiores ad of-

post ,

ficiuln reddidit, prosequitur: " dilexi vos, dicit Dominus. ,, Bene ingratis ante om-
nia memorat amorem suum, ut inde iudicentur, de suorum morum pravitate con-
Ticti." Et dixisti: in quo dilexisti nos? ,, Atqui omnibus exploratum erat quan- ,

torum ipsis bonorum auctor extitisset, sive antea gestis, sive postea saepe numero,
sive etiam nuper patratis. Sed mos est divinae scripturae vocem pro re adbibere,

et hominum statum vel affectum voce designare. Vehit illud: dixerunt, quis vide-
bit eos? id est ita se babuerunt, quasi eos nemo spectaret. Atqui nihil huiusmodi
dixerant. Item: dixit enim in corde suo, non movebor a .generatione in generatio-
nem , sine malo. Sic enim sese habebant ,
quasi nihil umquam mali essent passuri.
Multaque eiusmodi quis inveniet, quae coacervare non huius temporis est. Sic ergo
nunc etiam dicit: et dixistis in quo dilexisti nos? Quasi dicat: a me dilecti, et
,

beneficiis saepe affecti, improba ingrataque mente fuistis, quasi nec a me dilecti,
neque uUo uraquam beneficio donati. Dein facta dicit, unde hi cognoscere possent,
quanta a Deo bona accepissent.
 IN MALACniAM CAP. I. 365

cro[jL,yiar>ju^ lu.g j^pHjM.«/^'a.? ootii?, TaJV Asj/^ ^tJe^og TrctvToyc^Tup, ouwm oJjcoJhLLrKrnai

(^ g^ ;^'5q32'\{.ft)' ;i^ 'fkiit?\.Y\^cnTaJi auuTolg ottct oivojuia^, r^ ^^sf-og «V ^^ ^tP^i^TctKTcXJi

x'jejL©^ 2«5 a/eJVos* (^ 0/ ojp^aA/cci ^///3^ o-v/^JiTrt/, ;f^ t;/^«7$ ipcii^, IfJiiytXwu^ tcveJtog . 5.

•is^ctvca Tfi oqJcov ^l(T^r\K. ,, Y[^cr(^ctTov yio-clv "iJ^ov^cuoi miftcopyiju^oi-, )(^ 7ikct<^v
^oaztiv cv Tm^ct yiy>vovig }(^}to)V^ VTrtp cov Sj^^Ti^atiirctv Gsir "lcr^y^KiToug i(^
(^ k^^^^y
•
OKmov )(sf.-d ov oicxsuej.oi t2 ouwmg 'Zt^T^Q^v f(^ (^oc^vAcavtoi /u!^ tSto 27iijA^v' ^um
Ji '2!?£9a^MTO ju^ id fJ(cf.K^tf-(j^ l^cwU cv '\ctX/L{fig' * xiyi ^, jluhi^mti KveM r ijaFy »Ps.cxxxvi.7.

"EJ^i^fx, r ii/U^pctv 'ispouoTtAw/^, Tr|6 M^vtwv c/KWiVHTe OKJtiv^Ti %cog T ^jUiAic:>v cuu-ing'

^jyt-mo Ba^L/AfiJV©^ h "^KouTrwp©^' cv o\g 'iJ^et^iV 071 y^ j^oLQvKcoviOi Jtljcrovcn Jikclc

VTPip m ajJTng ^^Ti^^iy^cn y^itchv' ^ 'lcf^nftcuoi q Tifjccopn^mvToui aviJitzses^^ctVTig auToig

cjn '5<5 y^ T/J 'itr^o^^AiTZiry i(ff.'iung' 'Zd^^in 3 (^ o /c(ct>(ctejL(^ " hfiJis 'dD^(py)Ty]g /j^
ihTO' dAA' iTraJ^ vuZ iJKy]^<l r 'lic^cicnv <>Keivcc, y^ yioce^ '^z^^ Tvacnv hZ v\ /jm'y\yjy\ ^
^fki^^o /uS^jy^g y^ r ^lJsf/^cticay 'ZD^^t. t dis TJ/^twgia^, ihtormg c/h, 'Z£^^.diaicog 7^ '^s^g v- mo.

OKeivng cvJiiKVVTOLj r dytTrLv iocviS r 'Zt%t rhrag^ "^iro rp 'Ze^OTnnhe^v Thrwv rg ;^

r 'iJhi^oucov t OL^yJjuu 7roiY\cTii /j^og' IZ ^ riirtdv /jSp ^loLKCi^^-i 'Hortv q otc^vcov Kiy^
%ivwtj oTi a,J^K:poi /L&jj Y\a-av a,i^(p'oTiepi' r v'qijlh q t^ ^vcncog zoivol iriivrct ojufolg ticihv-

T0$, Y\yt7r/\crct jlS^j t v/jJripov -tt^pOTruTQeoL, l/jitaTicm q t iKetvcov r "Hcrzt.v' (^ Jij Sjct/xi-

jLtfpYin^ /"Y-' ct;^i T d\ves-i r* ri ftseA ^/^g ocytTmg, (^ r ^et c^etvcov /xicmig r bTro-
<Pa^iv TroLpt^/j^vog' TraTocv /j^ •y^ ctArrafv r ^pctv yi^poLViazt c//' v/L(^g^ Jinctg ouji*dg iW-

" Nonne frater erat lacob Esau? dicit Dominiis; et tamen clilexi lacoL , Esau
autein oJio liabui. Et statui terminos eius in desolationem , et hereditatem eius in
Jomos deserti. Ouia si dixerit: Idumaea eversa est, et revertemur atque aedifica-
bimus deserta eius; baec ait Dominus omnipotens: ipsi aedificabunt, et ego de-
«truam. Et vocabuntur ipsis lermini inicjuilatis, et populus adversus quem stat in
acie Dominus usque in saeculum. Et oculi vestri videbunt; et vos dicetis: magni-
ficatus est Dominus'super terminos Israhelis. ,, Nuper fuerant Idumaei puniti, et
plurimas experti calamitates ,
propter mala quae Israbelitis intulerant quo tempore
Assyrii primum et postea Babylonii bostes supervenerant. lamque baec praedicta
fuerant a beato Davide in psalmis , ubi ait: memor esto Domine filiorum Edom., in
die Hierusalem, qui dicunt: exinanite , exinanite usc|ue ad fundamenta eius. Filia
Babylonis misera! Quibus verbis ostendit, Babylonios poenas daturos, propter il-

lata I^rahelitis mala. Idumaei etiam cum iis punientur, cjui in adfligendis Israhe-
ipsorum fuerunt. Idem postea praedixerat etiam beatus Abdias propheta.
litis socii

Nunc illa exitum habuerant, recentesque apud omnes erant inflictae Idumaeis
quia
a Deo poenae , merito ex comparatione cum illis demonstrat suum erga Israhelitas
amorem,ab borum progenitoribus atque ab Idumaeis sumpto initio. Erat enim illo-
rum progenilor lacob; horum autem, Esau. Dicit ergo, ambos fuisse fratres; cum-
que naturae lei commuuia ipsis omnia faceret ,
progenitorem quidem vestrum, in-
4}uit, dilexi, at illorum odi Esau: et usque in hodiernum diem perseveravi, amoris

(1) Variat heic interpunctio apud antiquos interpretes, aliis ante Idumaeam, aliis post pausantiLus.
Cum graeco conspirat arabs, cum hebralco latinus vulgatus.
 3G6 THEODORI MOPSUESTENI

is^ctT\'Q,vSpo'; ^v ^cf.^ hfj^t moKy.y\K^(n' -maia-ax q ojtmSv r KiHaiv jUAik<^(rDL g<$ imjuuttv
lui %crtL\JtS{0 aurolq iTTijyiy^v ^ «tw ^XiTtvv, oj^ ;(^v a /UiS^€ct?^/J^oi tjdt^ d^An^iliv
J)opdz^(7U(Srttf lu o^.yMct-, ;(ptf dvoizoJhf^riaztf Tug vpiif^cojuJva^ currzSv TToXcig 'ji (^ ^oa^j
^y\^v J^ixvct^ajj ThTO TJVietv dm^pmclix^lw y) ;^t' cwTav Ipn/ulctv-, y^ ovchtijic^g olov n
cnJT^obf Tzt c/Keivcov TrctKiV iyretJ^ ^v l^-^^ncmaiy olzoJh^ncm^j ii^^gti-lco TrctKiv'
cogi doc^voig jlS^ ovojlc^ 'QnwcxXYi^ a.vofMaiA o^iov, avc tJzjto 'u^^vojuua^ ripnfjLcoji^oig'
<3%i vju^g 3 aTwe iMif/^cjrt Trav o n }(cf.?^v Sj^-^^^i^a^ctf^' cd^ cati^g v/bi$ig ^aiv.g
yiyjvoTaj; ^j JhpsjtAjucov v/mv ayt^v , '6^yvc6vctf tS ^S t <^vuoct/Mv '^o-kiTDtg (patjhv-

vaVT(B-> dytdug lu u/^ts^.

LtTzt (^Tcivcoy iv "iyKKn/^ "
thxtc^^ f(^ J^ojKQ^ (^ Kvetov ckmf
\\og Jb^^^dt^i
p. 541.
(pofBn^mTctj- i(^ €i 7miy\P i\/M iyo^ ttov ^v
w Jb^a /^8; ^ « KveJ-^ i\/M lyo^ ttov

l^v <po(3(9^ jM,»; Kiyl KveAQ^ TravTVKeJtitop' „ ijftfi' /^v ouju iJiov <pnai ^iauTct ^-
fmt^^i^aj{-, da^ m yJxrf^Q^ Tig ;^ (PifM)o7^ya ^i^.iS-of ^lg Tm^dai' J^iiXcov
3 to ytA'

ttoKKh tS Jiag V7n^iTet<Sfaj %lg JicmoTi}img£hTdy/^(nv' iyd) q, (P^ctJk, iJ/ji) ^j v/j^S

KvptQ^, aTi c/K TH y^n ovt^B^ v/^g ilg -w it) 'S^^^ytyov Ji' \^^dK?^(rav q cpiAoi/-

^p^mav T2 TOj ^n<^v/\va (hKaco(7dfx,lw Te v/(^g (^ iJ^^^dfA.lw \fohg IfjMg ^(^Keiifajf' /jji^-

J\JtOi(^ Ti V/MV TmYpncriag Td IWLTce^ V/J^ OVO/jJt-^aV ifJJe' 0£^ Q '2*^5 \iJkTie$v v/j^gig
ivyvco/^vsVTCtg' «ts ;^ cog rraTge^ tyi i(^7^}(^yL^ict r^J 'fkitnJdj/j^Tcoy r oifCitcoy (T%fj>,-

vujuetv iciiT0vJdf(g(.7Z j ovjiag J^cbjotIw JiJhtxh-ng <j^ '^Tcty /j^gLTwv ^^^vt/^ste t lyt^*
87W J\\ yjoivov Y^ TmvTCdV T 'iXiy^^v Tioinfni/B^og^ J)ioe!i^i y^ jd ^os^(m>7ni ^ jd (^Ji^y-

/j^Tct-) yj^ Ji) Sj3^Xiy>/^p©^ "S^g d^ tipio^ ovtco (pn(nv. " ^Ttalg 01 lipeTg 01 (pavXi-
t^ovizg 70 ho/j(g^ ftn. 55 'Tfmg (pn(nv 01 r KeiThpytctv if^7n7n<r^j/^jot- t «diW, (^ oJ\iy)i

erga vos , odii vero erga illos argumenta exliiLere. Namque universam iilorum re-
gionem vestri gratia desolavi, poenas ab iis reposcens ob ea quae in yos ausi sunt:
tum et illorum praedia omnia in solitudinem verti ,
quam tantam tamque horridam
iis intuli , ut etiamsi forte conversi voluerint aliquando semet emendare , et deser-

tas urbes regionesque restaurare, nihil sint effecturi. Decrevi enim illorum locorum
vaslitatem, nec omnino fieri poterit ut res ipsorum reparentur. Nam si aedificare
moliantur, ego rursus evertam: ita ut iis locis appellatio haereat , termini iniqui-
tatis, utpote ab iniquitate desolatis. At vobis ita bene facere constitui, ut specta-
tores ipsimet facti bonorum vobis collatorum , Dei potentiam agnoscatis, qui tantis
bonis vitam vestram laetificat.

Deinde expostulationem intendens " fdius , inquit , honorat patrem , et servus

dominum suum timebit. Quod si pater ego sum ubi est honor meus? et si domi- ,

nus ego sum, ubi est timor meus? ait Dominus omnipotens. ,, Filiorum quidem
officium est,inquit, ea agere unde ornamentum quoddam et decus parentibus con-
fletur: servorum autem multo cum metu heriiibus subservire iussibus. Ego vero,

inquit, dominus vester sum ceu qui ex nihilo vos ad existendum produxi; et sum-
,

ma mea benignitate ac bonitate in meam familiaritatem recepi, et meos filios ap-

pellare vos sum dignatus, fiduciamque vobis indulsi ut patrem me vocaretis. Cete-
rum vos nulla in re gratos video: nam neque ut patrem vestrorum actuum hone- ,

state me honorare satagitis; neque ut dominum verentes mandata mea pensi ha- ,

betis. Sic ergo communiter cunctis obiurgatis mox personas singillatim distinguit ,

et actus; et sacerdotes quidem alloquens , sic ait: " vo§ sacerdotes qui despicitis
 ,

IN MALACHIAM CAl». I. 367

fM ?\gyou efkiKVVTi '^lg la Trap v/u^ eur^^^oiLd^cL b^ai. " Kojt i^iTTUTi, cv rivt i(pctuAi-

oujL^ 70 ovojnp:. (r'dj 5, 'Ojuioicog {(^v^vdu Aiycov tv iiimTi, 'ivct iiTryi otj dx 7n)XKYi<; t^

d^z^cn^tcL; kiJi cti^nmv "i^Ti ^ tbsT %a-ovTCd 7fky\[tiu/iKY\iui^T\-^ c^a cfiijcetSi wg ovJlv
uTtTiLv Sj^-^zs^^ojtAiJOi-i Koij ^i ^ %(r^v Ipyt^o/uSpoi ^(^itOV.

E/7a Myi " ii^oau^VTig 7!rfog ix> dv(7Jct<pipiov ctpTng rjAKryiju^vag. „

(^ 70 yvojuS^fjov V. 7.
p. u\-z.
Ou ^}(^ tIuj Th vo^« J)Khtcry.ctK'iav ) ovcfl k^ lug ftCi)(mi;(gLg S^Tct^etg-, cnw '6^/u^Aeict

VZVlClSi 7)0 OLDTCdV T 'Zlf^^cnv , C^Ct itOlvlig f(^ Wg iVJ^V '^iy>v'0TOL^ "3)^^ TX> ^JATiTay-

juSpov ?\g,^'ovTigj auTiig Ifh-ndiTi Tyj %ct7n^vi' K^iyi q yj^^Kryn/jd^Jng Tsg ^uf^coTiig, o Tt^o-
J^Xcog a/oM-nov LZ tcS voftoo d,^v,vioig 'Qri tS dvcna^pin xjiXiuovTi 'Z^azt')^^aJi c^ ap-
TOtg, (^ufjLcoTov
Q fjLwJoXoog' Trdcrav
yC} dvcnav <^y\cnY luj ctv 'Zi>^(T(^ipy\Ti kvqxco ou TfomcPiTi
^vfjLOdTOV' sTTip iiTCti (7zt(^c^g Bf^TiTtty /^n bvovTiov ItZ Tz/ ^VftcoTiig 'Zi^cr(p'ipeiv (TGir ao-
Toug-y V7np ov J^ amdTOJi J)n,au.cog duT^g cog TOLvavTict tzS xofjLco ^'(tiT^T^^o /J^kvag <zsr^-
Jij^^cog. " Kcf/ iiimTi cv Tivi riXi(ryi\(ru/>^ diiTig'^ ,, Kct) 7«70 (^ncriv "miZvTig, hJ\ (jvK-
^^-^^iSfcti jBiiAiS^ TH yivofjLiva '•i- aTomct^' to yb <i: iimiTi-y j^^v^^vdu TrdXw t ^^cnv
Xiy{' 'iva iiyrri oti ca; oudlv h^^^sr^T^o /^oi ^>c«cd^, dvcu^v\cnct )(^ d^Zt^^cn^ict tLu
%(7uvt!w i^ytt^o/J^oi TJknfJL/Axeicuj. " '£v ttjS Xiy^v v/j(^g '^din^a xt;p/« of^nJ^v (jo /Jiivvi
«5^5 yjj{ Ttt 'fkiTi^/jS^a ^nJivcvcruTi. ,3 Yldkiv '^v^Qtv^ tv cv tz^ x'iy<(v ovtco (Pmcik,

o/g dvn fsr^y/Jt^T^ t ^bicnv JfiActiv (^ovKiTauj ^ ilwCiv otj to "Qlvtu Tioieiv v/j(^g-y

^X '^'^^y '^
^ S/dvoiav 'i^VTctg J^iKVVcnv -^ iiJ"" iVeoopg TTiog Sj^'K€i/>^'jiig, clv^' ri d>g ovt%
^ Za7ri^Y\g 7^ ifJLY\g Tvyyuvew Tivog o(^ei\ii(rr]g caraJiig-y dvay-jccucog ii (^ t o^iidi/j^coy
ovJivhg cx^etP^vTcov d^icov if) ?<gryou' t^td Jh?^'i to poLdvfjLcog u/^g 'm>iei'^ajf tP^' atTtov r p. m3.

nomen meum. ,, Vos ,

qulbus dlvinum mlnisterium commissum est ,
quique duces
ceterls ad virtutem esse debetls , ita vivltis, ut nullo me dlgnum respectu osten-
datis ils ,
qui mores vestros observant. " Et dixlstls: in quo despexlmus nomen
tuum? ,, Simlliter hoc etlam loco alt dlxistls pro ob gravem socordiam ,
, vestram
ne sensum quidem tanti peccati babetis sed ita animo aifecli estls quasi ,
,
nihll in-

congruum gesseritis quamquam tantam culpae molem sustlnetis.

,

Mox et rem geslam narrat. " Obtullstis altari meo panes pollutos. ,,Haud
iuxta legls doctrlnam, neque iuxta mosalcas constltullones, accurate fecistis panum
propositionem , sed communes et prout vobls occurrerunt praeter fas sumentes,
mensae imposulstis. Pollutos autem appellat panes fermentatos ; manifeste id enim
contrarium legl erat azymos iubenti panes offerre, fermentatum nihil. Omnem enim
inquit oblationem quam Deo afferetis sine azymo facietis. Quod cum tam perspicue
inandatum fulsset , contrarium erat panum fermentatorum oblationi , cuius causa
iuste cum iis expostulat, ut legi prorsus contradicentibus. " Et dlxlstls: in quo pol-
lulmus ipsos? „ Atque ita, inquit, agentes ne conslderare quldem vobiistis rei actae
absurditatem. Nam vocabulum dlTcistis j heic etlam pro animi affectlone ponit: id
est quasi nihll feceritis , ita animo affecti estis, socorditer et absque sensu tantam
patrantes iniqultatem. " In eo quod dicitls: mensa Domlni despecta est, et res ei
impositas despexlstis. ,, Rursus heic quoque dum ait, in eo quod dlcltis, pro actu
affectum animi dicit. Id est dum ita vos agitls, nihil aliud mente agitare demon-
,

fitratis, neque aUter vos esse affectos; vel quod mensa mea nulla sit dlgna respcctu,

ideoque ne imponendorum quidem panum delectum ullum habeatis: cuius rei in-
 368 THEODOIVI MOPSUESTENI

jL^ iiTPi. 10 r/j oL^TUV-i d)g a,v 'Zff^TDV ajn^pTV]/^' i7retJi)7np c/Keivaq /u(^KigtL g^ If^
T^ %ct7ji^ng ^^s^n^judpaq ctpToig IfhjU/iAeicLg Tvy^veiv i^ltZ^ cog %'<ymv Tiva. vvnp TraV"
"ibg tQ AptS '^tf^art^/uvag' iTreiJ^mp c^iA<£/(nv aurig o ^o$, ii^ g| if) (^ agz-^/^cv
Jiio (pvKav cv i}(^^Ct> yvci}Qx^oj(^coVy oog av ov %lg l| aui J)^J\)(^ )(gL^?\9yt^oivTv (puAce),
VTJ^p a)V J^ T 'z&^dz(nv <>KiA(£>cn yiyvi^uui 'rp apTOiv.
V. R. 'E|)15 iTRiyi ;^ iTi^cLV duTtSv T^-Ay. juuiXeiCLV , " AiOTj ictv 'ZS^^rwyty/^TZ 'ni(p?hv ih
dvaiaVy ov f(gi,)tov' ^ iav ^ocrzfyaym ^?hv Ji a^^cd^^v, ov j^gLKCV. „ 'Ev q TTeT '^tavjzt

OYicn <Ze;^(r(pipeiv tz/ ^^oT dvcncLg %vittiVj ov)(^ ajiI^Tccveiv oliS^' ^^ J^eacvvg rS yvojuJvki
T elTSTnaif " -^^ocrayi'^ J% ouutv tt^' Yiyajtuvc») (m-, ei 'Zi>^(rJi^irctj , et Kyi-^irctj -n^oti)-
Tivv «ra, Kiyi 'iivQX©^ TrcmroK^TX.p. ,, 'AA?\gc yb et [^ri K^ crztvivv cruiuopag tQ yvotuiva
Tv aroTiDV, Tre^^^vm uuro ^3iT^(rttyiy{iv rzff t hytjuipvictv v/i^ TriTn^^dj/uvod' (^ ^acroj
J^ ei Ji^irctj-y et alJhl r?j -3?^$ oi Ttojuuetrajf r vf^ejLV ov^ J% %uocu/tiov «5 av vfBejL-

(T/uvQ^ 'irp^ <rS /jigikKsv Ji TiTifXYi/Av^-, 'Zi^cjv^e}-(rctg crt *i>7ro7k^-\i /Ji^ t ^zi^epcnio-
/A4edivr(^ ovrog ^iiiTn; J^ii^ctg cwrcfv d,ft(pOTipctg rag diVTrictg rluu tb ^ r^ aprwv (^
V. 9. T ^ Tp bv /Jia^TZAV •, iTmyi. " Kct/ v:ul c^/As^oTtg'^ ih f^f^amTiov rS di^ v/J^, (^ J\yi'

p. 544. ^TjTg co/n/, iVa iAiYKryi v/ji^g. ,, " hK?\^ ^ ^^v '^lg /H^ "^vra cT/o^^rycra^ to '2?>e;a^v

u/^ a/^TA/J^Sf-Toc-i H3^ Travcm/j^oi tQ %iavTa ^(nn^'^i^a\.i \t\ vtA^ 'T^ TrapiXnKv-
'&C7TOV oirvicraTi cjvy^va>fXY\g tv^Iv «sk^ t diZ' (^ 'po/BcSv i]id)Txg' " cv ^^(nv v/H^ yi-
y>Vi 'QLVTtt. „ "E^yfvdlV ^ i^Ti 'TP ii^ncoV T TrCipCLV' 0]g OU 'Zer^ TrcAKH /^XTn^^COl^gtTZ
Sj3^ T tQ ^zr^tniitQvr©^ a/MKe\av.i m rv) /ivnfji-yf /^^gcKt^ rracrav i-^v v/j(^g Ifh/MKetcttf
'?t^cr/i)c<l T ;^AS. " E/ A^-vI^jm-o/ c/^ v/j^ 'Z&^ota/ra 6^«^, As^// }cvpiog ^a^TBx^Tw^. „
'A(p' «^' oCpeJAm ilJivcLj, «5 ou</^ VLtti t;/<pt5 a/^Tavovrajg ai^^-ACOftcjuf a jm-m /mgL/AA-
.,

Xe\cL nvct Jio^dtecnv i7niyay>m %lg 7Jkv\iL/uXH/jjivoig Traf v/^^.

dicium est quod socorditer panum impositionem facitis , nullius pensi habentes le-
gitimae institutionis observantiam : quoniam illos potissimum men&ae imponendos
panes curare oporteret, ceu pro universo populo oblatos. Nam Deus mandaverat, ut
sex numero essent, duas tribus in singulis agnoscendo, ut in sex panibiis duodeeim
tribus reputarentur , pro quibus panum propositionem fieri iubebat.
Aliud quoque mox subdit illorum peccatum. " Quoniam si obtuleritis caecam
victimam , non est malura. Et si obtuleritis claudam vel aegrotantem , non est ma-
lum. ,, Dum eiusmodi , inquit , victimas offertis ,
peccare non existimatis. Et rei
actae absurditatem ostendens " offer id , inquit,, duci tuo , si excipiet, si suscipiet

faciem tuam , dicit Dominus omnipotens. ,, Agesis, si per rei actae absurdilatem
non agnoscis, fac periculum in offerendo principi gentis tuae , et videsis num ex-

cipiat, num tui reverens hanc iniuriam dissimulet. Nonne contra a te magis offen-
sus qiiam honoratus , contumeliose te reiiciet cum tali oblatione tua? Demonstrata

vero utraque absurditate tum panum tum victimarum, addit. " Nunc vero placate
faciem Dei vestri, eumque deprecemini, ut vestri misereatur. ,, Age iam abhinc
priora emendate peccata , et his omissis ,
prael.eritorum etiam postulate a Deo ve-

niam. lisque merito timorem incutiens " in vestris inquit manibus haec sunt. ,,

Recens est calamitatum experientia, in quas paulo ante incidistis ob debiti officii

negligentiam ,
quorum praecipue memores studium omne honestati debetis impen-
dere. " An Dominus omnipotens. „ Hinc
ex vobis suscipiam facies vestras? dicit
 ,

IX MALACIJIAM CAI». I. 369

"^ Ajotj y^ ov v/juv GvyyJ^Ci^nanvroJi dvpuj , (d' ojk avoL^iT^ to dvaictguQjtov fZH Jh' v. x*,

piOLV. ,5 Ov yb ^XiTTiv nipi y^tJf vuju a,^!ZTov v/juv TJomanji (^ vaLOV t I/^<?V, ^ Travart/

TraMv vjbtoig r it^ dvaict^e}^ vTmoiTet^Sft^ id iyi^d-i ^(tD^-^oyliVHc, ^ictuTo,' omp ouJu

>j</^ 7n7rviyif(si^ •, ^n^^aJ^ohq lukv twqjl vaoy, iTrciJ^ii 7iXn[x/iiJ\9iuJTa^ v/^i oiviifCigTt ico^v
ct> curm' ctlyjji^Xooaict q vjut^q 'ZD^^cTd^, ov )i ;^^?<!2te5, «<^sv t gis U^niclu) XeiTHCt-

ytajv riitovTCOv TWieiv oioi Tg ^tis. " Oi);c g?7y ^Ky\/Jic^ y.ov cv v/mv-, ^'iyi yovQjL^ TrctVTv-

KoJtTeapj }(^ dvaiav ou 'Zt>^TJi^O[j^eti ox. Tyj "^^^v v/2^. ,, Ey ylp 198 ot» ol^i^ aiv

^lCtVTO, ^fUS^^^i^.) '^^TIVqiiOOfJiCLj Tg TCt ^Ctp' V^^ yVO/^JCt , f(C^ ITXq dvOJCt^ V/^ OV
^ziT^cniijLctj' co<pi fc.</g TO K^pJ^Q^ "^T^icTi^-, iiTnp 0'juu iKihcSi T bva\m t 'Ztr^av.o /ju^Luu p. 5«.

Tyj/fft&t. " A/OT) '^^' avctTOA^alv mA/« ;^ 2«5 J^V^r/M^ ajurd ro ovo/{^ (jlov Jt^ctaiiv %)tq v. n.

%-^viai, ^ cv TTcivn TOTrct) dv/JAct/(^ '^D^aztyiTctf TZet ovo/^Ti jM-ot;, ^ dvaict ifjJ^o^'

<fiOTi UiysL Tv ovo/jC^ fjLH cv ^6/5 i^vicn^ ?<.iy<l Kvpiog TrcLVTVzp^TCop. „ ATTUVTZf^biy Onai,

yiig T byo/^a%ctv t ifj^lw aTravTig chooic'<iaiv ol otth Troji }(cf.di^Tig tjj dv-&pco7mv d^ov
'yb oifBtiv iOJTiichtKAv %}(gL<r^ )(^ r tj^t^ (U^iTTiw- ovo/jfSf-ajcLV', a>g ctv JicajOTH Te, <t. y^v-

€/ov "oyna oiuu ovrag ii/tt lya' a)<^ ei y^ Tn-^^ctvn/j^cog olg ov ^'Zt^ariK/i r ovo/Jicf-aicL»

<^jLT]^ict(n r ifjLltuj c^a t iftlcu ^ 07mg ir^iTraaiv ci-^ctVTig^ (t i7r ovo/^tj tZ}^ IfjLCa

7»; ^jcnou; '^TnTtXHai-i Travpxv //Ayisov y^ iravmv \i^i'^v vo/ti^ovrcov ro -^Iov vfji%ig v. 12.

Jg 75 -a^^ot Tujiaiv o\jTW /JAycL TE vo/u^o/^ov yjj[ a^^Triov cJi^v(2e}t^ovTig (pcuviSi' iTretJii

cv ir/ t!w TpctTnFciV tIw iftlcu kcivLu riyii^ctj ^ i(^ ftnJiV iyjjuauv T^iov 'rf ?^9i7mv,

Tct ri '6^Ti<Pc/j^ct fj,h Jl /juoig ol^iol vo/ju^etv coTHJhg-, %ictZTct -n /Jsi 'S^ig^frcps^ejv , r!w
iftlti bvo/^(noLV ^s!>^JiiKcog cvv^pi'C,ovTig •, (pouviSi CV OvJ)iV% /AJipi Tl^/^Ol TV diiovy

debetis cognoscere , me ne nunc quiclem vos peccantes , respeclu dignos liabitu-

rum, nisi paenitendo delicta vestra emendetis.
" Quoniam et in vohis claudentur ostia , neque succendetis altare meum gra-

tis. ,, jSon est enim mihi arduum , templum meum vobis inaccessum efficere , vo-
bisque rainisterio altaris mei interdicere, talia agenlibus: quod reapse iam feci, igni
templum tradendo, postquam vos mtolerabiliter peccare in eo animadverti, nec non
in captivitatem amandando , in qua constituti nihil ad sacerdotale ministerium per-
tinens agere poteratis. " Non est voluntas mea in vobis dicit Dominus omnipo- ,

tens; neque victiraam accipiam de manibus vestris. ,, Probe scitbte me quamdiu ,

ita vos geritis , aversaturum quicquid fit a vobis , neque sacrificia vestra admissu-
rum: quamobrem ne emolumentum quidem reportabitis cuius spe sacrificia addur ,

citis. " Quouiam ab ortu soUs usque ad occasum eius, nomen meum honorificatur,

et in omni loco incensum offertur noraini raeo et mundum sacrificium. Ouia ,

magnum est nomen meum in gentjbus dicit Dominus oranipotens. ,, Ubique, in- ,

qult, lerrarum nomcn meum cuncti sectantur cuiusque regionis incolae. Nara sin-
guli Deum colere satagunt, eiusque nmnen venerari ceu principis atque domini:
cuiuscemodi revera ego sum: adeo ut nomen iis quos noiv , etiamsi errore decepti
decet imponunt, nihilominus nomen adhuc meum quodammodo honorant omnes
et in nomine meo sacrificia perficiunt dum omnium rerum maximam et excellen-. ,

lissimam iudicant divinitatem. Vos tamen rem omnium opinione magnam ac vene-
rabilem conlumelia prosequi videmini: quia dum mensam meam existimatis profa-
nam, et nihilo pluris quam alias et quae iilic imponitis nullo delectu dignainini, ,

et haec mihi offerentes nomini meo. manifeste iniurii estis, hinc inquam Deum
47
 ,,

370 TIIEODORI MOPSUESTENI

fs^^ Tvamv ooyw ri fAjiyt, vj] (po/Ss^v vTniM^MctJi ti^ (njicLa-/luov )(^ Ttuvmv i^-
i^v cDx^cucog.

V. 13. " Ko/ UTmTi-i ^Dto c^ :(g£.}t07rad^ictg ^'* (^ d^i(pvcmarzt oluvx, ?\tyi KVotQ^ Trav-
Tvn^Ttdp. ,5 E/TO viAAiq fAv (pyicn cn/u4/wusS^ oac, c/k twvov ;^^ /JJbwTwy ^ f(^K07nidiictg
p. 516. 'Zef^a-^pi^VTig le^ictg ^ iya q cluju aTyipjOi-vla, ^ozlvtIuj «crctv Vf^ r Ci/ r^ '^^ayto/uuJ^n
}(ci^<P^VY\(nv dicoQ^v. " Ka) ucr(^i^iT<i a.^Tm.y fJic/LTa -i (t. ^)/\ff-j ;^ Tct c*o^Ao(J//$^cf ;^
'2?^(3pa'(pgpgrg ofm g/$ ^OTav « ^Zt^crJi^oi/,a^ ojutzI c/k Tp "^^v vju^^ Xiy<l Kuejt^
TTdvTUK^TWP. 5, 'ETreiJti Ji f(cf^ cv r ^tjicug 'QictVTit «^«^oTtO/wi^^srg, 'iji fj^aKT^v ajuTa
*Lev. 1.3. el7nmiA,7rD[j.luj a>g a^aJv?^ }(^ 6/k. Q^ctvXY^g -z^ocri^i^f^ja yvMixng' iiTct r^ vojnpv t>3?/$ *,
V. u. "^
^ ^;^Ta^7-©^ 05 i!t2 cTt^aTOs ^ tf^TT^^^^i^v cj/ tz^T 7wijui/ici) ojut^ aocnv' y^ « iv^
OLUT^ cv dmzS' f(^ -S^</ J)i(p-d^ctpti^voL TzJ' icvej-Ci)' JiOTi ^cLCTiAiug ju^yctg iyu> iljuu, Xiyi
xyg/©^ inzvTOKes^Tcxp' f(^ ih (^o/uigt, p« iTrK^cLVig <u/ (9ig i-d^vicn. ,, Uaig Jyi (pnaiv ivyluj
'f)ri ^crici TriTroinjukv©^ •> iiTzt iVTW^s^v (^ Jvuucijl^©^ c/k tP zsfoaovrcav ajjjd iroi fjujioov

^ocrttyctyilv apcnv t« Kj JoiCifiQV <t. o]ov 'srfoaxiytS^ 'Ztrfiirov ^oi' t^ t5to fviv ou 'Z^ocr-

ctyjiJVt (pa,v?\9v Ji Ti i(^ J)i(p-dcipfuvov dvcov TZtf diooy t^ i%ctTY\g a^i©^ ^ TiiA,coej.ct^'

i^^etJv] ^qS Ttj^ TravTOOv ^acnXivovTi -i

(^ <5)^^ Tracnv a,v-des^7rvig bf^icog o5rj TZef jUiy-^i
'^ olx^ictg iyvcoa-fjjivco (pvaicog-, iuiroe^v cov JTi-y 'Ztrpoauyi to, pw %iai^.

KEO. B'.

V. 1. " Ka) vuZ v\ cvToXn ctvTn 'zsfog \Jfj(^g oi npei^g' lav [Jt,yj aKnayiTi (^ iav fj^n ^S^ ilg

V. 2. T KOLpJ^iav vfA^ tQ JowuoLf Jh^av tz/ ovof^^Ti fjLH, Xiyi KVQxog rravTOKe^rco^' (t cJ^a-
TTO^Aci^ i<P v/^g tIui /^Tw^y, (t. i^f^^^Qte^aofx^oLj T ivXsytav vf^y f(^ f^gL^^e^aoi^ajf

flocci fieri a vohis constat ,

qui omnium iudicio magnus est et terribilis et augustus

et res omnes merito excedens.

'* dixistis haec ab aerumna sunt. Et exsufflavi ea
Et : dicit Dominus omni- ,

potens. ,, Deinde vos inquit, gloriamini quasi ex labore sudoribus aerumnaque

, , ,

propria offerentes attamen ego baec reieci tantum vestrum in offerendo contem-
; ,

ptum videns. " Et inferebatis rapinas, et clauda, et languida, et ea sacrificii loco

dabatis. Num ego ea recipiam de manibus vestris , dicit Dominus omnipotens? ,,

Quoniam haec victimae causa afferehatis , equidem ut vilia vilique ex mente oblata
respuebam. Mox et legem recitans: " maledictus , inquit, qui dives erat, habebat-
que in grege suo masculum: et oratio eius in ipso: et sacrificat corrupta Domino.
Quia rex magnus ego sum, dicit Dominus omnipotens, nomenque meum illustre

in gentibus. ,, Quicumque , inquit, precem facit sacrificando; et cum sit dives pos-
sitque ex suis gregibus offerre masculum, et probatum, et quod Deo offeratur di-
gnum si id tamen minime offerat
; sed vile aUquid et corruptum Deo sacrificet ,

is inquam summa dignus poena est: quia Deo omnium dominatori, et cunctis ho-
minibus ob propriae naturae raagnitudinem cognito copiam rei dignae habens ,

deteriorem offert.

CAP. IT.

" Et nunc mandatum hoc ad vos , o sacerdotes. T^isi audierilis , et nisi posue^

ritis in corde vestro dare gloriam nomini meo, ait Dominus omnipotens; miltair»

super vos maledictionem , et maledicam benedictioni vcstrae , et maledicam ei:et

 ,

IN MALACIIIAM CAr. II. 371

cuurlw^ (t $f^<nii<fhi.crai r iJ?\9ytciV v/u^^' ii^ ovy, i^ cv vjtMy^ otj V/uiig ou TidiSt ^
€?w7wy KiTH^ycu;: oti a fj^ri vvv ynv (^aK.ttd^mTi cbjhJ^yi %]q Trap l^ttS Kiy^/MiJOiq srfiou--

€V/v5 <t T« -7^ AciThoyicLg 'fh/uiXeict T <zi^(miCHOTi.v n rCj o^^ixT^Q f^^lw ""^TroTirTxxji tc^ ^c^
jo^&v-, lujiyi^^luj vfSiV i7m'^cd tiixoosj.clv :, ^ r ufA^lw q "^vtIw iig "^vTV/^se.viT^ vuv^ ilq dji-

/MciJV T2 ^ Tnlpojv jUAQt^ato )(g^itci)V', TToia-cLV 7? Vf.^p T U^tikIw ocZiK^ TifJi.liOj ag fA^vi-

Jiva, c^ vju^^ €TJ Sf^^^v TY\(; a^ia^ '^'i^aui '^vr/\r ivS^Kqv y^ oti t(ccTu^ctv ju^rj rluj

77M-&)giW K^yi-y y^ Tnlpctv '^

'T^ }(c/L}tct)v' ijK9yi(i>j c/^ , T ayi^v rluj "^w^/Vst^oiv 'o^v
HTW )i^ T kQooTuilw ovoimJXJi', «g noKKav oLyi^v c&lrlav %!<; i? 'iyji^n (^ %lg VTno ^^
'^TimKeiSfaj avfjt^l^i^mi ^utIw.
''
EItk ?k iMi^ova. 'ivJ^ti^tv T^ a,yctvct}CiY\cncog -t^ oljiiicLg Jcf^s iya> a<^oe}^cd vfjuv (^ r. 3.

'^fJLQV-, y^ aytoo^nicS 'ivjqiov 'Qh tcl fZD^jWTm Vf^^-, f(^ K/^-lcy-aj vfjta.c, iig tv ojjtv. ,,

K«H^K<^jiT,tJ^jov Lv cv tt/ v'opct) co; n d^cupiTVv c/k Tp ^(ndv ax^aipet^ctj t^ dsoT (W)

COfJiCV iivJiTl 0'JM (^'A^V ^cfi T^TO cPi^OfJ.O^ TTOp Vflj\f}^ iTTet fJii^efiV ePiOfjSlfJ©^ iU COlfii KeiOV
ilfJATi^^dU^ chiTCt^ci>J,!w 'LtW pivscS^' gTra/jl Q CV ^KTHTtig T -sfee ifjii (^{iCVVVTig dfAKetOJi/

TdTO) fVi oii^ TifJ^a,v, TCiS T u>f{QV ci^pcuDav fj^i, vfMV ojUTvv "^7rDgp2(^ci) -T^ dyctvcLKTncncog ,

"iKiy^cv TTapiyofAp^ 7^ ifxv.g' ictcjza 3 vfj^g KapTrs^rctj toto /^^ 7^ zotsfts Tp t^cocov (c:

i7reid)/\ Tdro vfjuv cv r ioproug 'Zi^^^Tct^yiojt^ '^iTfOv-i w; rn yfgDcia, t 'ur^iiOfM^jcov f{pKv- v- si».

VS7?5 JiOlvlcCJ TZ aTTZlCnV VfJLtV T VTPtp 7"// '3?^'fio/t6gVCe)V iTTarO) Tiy..C0Qj.aV' T^TO yctO 70 ^
Ayj^Iotto/ u/^c €.'$ 73 ^7C. " KcLf l^yvcocT^S^ cfnon \yco }cue.-og cJ^aLTT^gztK}^^ <Zex^; ufja.q \. i.

T cvrvKvw ^vrlw, t ^ t <J^3>W/jy p^ -37^05 ry? Agu/ro^, Ajp^ icvptog TmvrvK/^rzap, ,,

Tc/75 c^i T^ 'ZZ%/>ivO/Ci.eV«5 vfMV a.TtfJAajq 75 ;i^ TifJ-coelctg cLlS'y}cr^Si d^zej-fBcvg 7^ 7« o^ou-

dissipaho Lenedictionem vestram , et non erit in vobis ,

quia vos non ponitis in

corde vestro. ,, En ego haec de voLis decerno ,

qui sacerdotali ministerio fungi-
mini ;
quod nisi nunc velitis seduio dictis meis adtendere , et ministerii sedulitate

debitam convenientemque maximam vobis poenam inferam;

Deo gloriam reddere ,

et hunc honorem quo interim fruimini in dedecus et aerumnarum experimentum ,

convertam; vobisque omnem sacerdotalem detraham honorem, ita ut nemo vestrum

dignitati huic succedat. Patet enim maledictionem dici pro poena et aerumnarum ^
experimento: benedictionem vero ,
pro bonorum fruitione. Quamobrem sic sacerdo-
tium quoque appellat, ceu bonorum multorum causam tum his qui illud possident,

tum eliam illis quorum gratia id exerceri contingit.

Deinde ob magis demonstrandam indignationem suam " ecce ego , ait ,

proii-

ciam humerum, ct dispergam ventriculum in facies vestras , et suscipiam vos in id

ipsum. Mandatum erat a lege ut quasi electum aliqUod separaretur Deo hu-
,', , ,

merus. Haud ultra igitur ne hoc quidem a vobis recipiam; etenim nulla re ego
indigens utihtatis vestrae gratia sic fieri constitueram. Nunc autem quia tantum
,

mei contemptum ostenditis, ut me re tali honorare putetis, humetum nimirum mihi

offerendo , vobis hunc retroago , ut indignationis meae arguraentum vobis exhi-
beam. Sinam vero vos hoc etiam vesci cum animalium stercore; quoniam hoc a
vobis in sollemnitatibus offerri dignum est, quas nequitia polkiitis; communemque
ob ea quae egistis poenam adducam, Id enim significant verba: suscipiam vos in
id ipsum. " Et scietis, quod ego Dorainus miserim ad vos praeceptum hoc, ut es-

set lestamentum meum ad levitas, dicit Dominus omnipotens. ,, Tunc ex corri-

 ,

372 THEODORI MOPSUESTENI

a-ictg fi^ T^ cf^wuAju^co^ t^ Ifiyig' (^ ou ly^ /Av ivTToietv v/ui^q ^hT^jlS^j^ qJ^ ^9^^ ih
T h^Tiiclu/ Trapriyt^v a^/av, ^ictvTctg ^jiA^©^ 'u^g v/^g vxg oiuidTiica.^ , ha,
•nva.q

T^ TTop IpS cfbdiiatig ^i7n)?\^VQV7ig Tii^vig-i aTmvTU -zs^g r c/^eivm axpiXeiav TroiriTZ VTiip
CdV fJUeT\Ti tIuu U^TWjUjU' V/AAig Q li^VO. tLtCOV \'/TOlY\azt(^ AO^V , a,X/\ff. T^ Ti cfhd^'i(7yig

v/AAV \£Z^iehTi Ti[Jing-y tl a,/uXeia, %cra,VTri r ifA,luj ^'^J'iSti)}^^Ti XetTiipyav.

EiTW i^n-ie^ TC6 T^ li^7uiv\g C/X, T 'AopcOV ilXr\(^i T a.^yluJ 05 'J«5l^r(^ dp^iPiug Y^
d^\av Td^Q^oKlw dTTicfki^yi , iTmyi. " 'H ^^^^^m jM-» Iw (aat ouml -t^ l^mg (^ t^ ilpr^-
YYig' (^ "iJhiigL dmtS (po(3ov (^of^ei^aji /aa^ v^ ^^7n> 'SJfoawTra bvo/u[^Tvg fA^a giXM^oJi ovtvv
V. 6, vofA,og d,Xy]^etag Iw cv t&T <^/j[^ti cwni, (^ aefiKia, «^ w^i^. iv ^'iKio^v iwn/' ov ihluivi
V. 7. H^Tdj^lXJOOOV iTrCPillSrH UiT ifAOV , Jf^ TWXXOVg dTTigpi^^iV '^TIV acDKlO^' OTi ^'iK.v\ lioicog

p. 549. (pv;\ff.^iTaji yvc^aiv , (^ v6//j>v 6K(!^ytTY)o-iiatv 6k tS so/^t(^ coW, otj o.-yfiA^^ Kvp'i^ Tiav-
TVK^Tv^g ^. ,5 ^EKei^vov yjvutj <m^TVv (3^v]aiv 'QnKi^ci/d^og^ avju^Ko^ 'Zt^^g cujtov I-S^-

jM,/t6'5 i-niiyfe\?\g./J^'^ /aav dun^ (t ^corig /^^K^g y^^ ilolwng "'^K^vaiVy WcKiiia-a^ q t
(pOjSov ^ -T^ Sj3^vo'iaj; gp^v (^ i/LQV-> ^ /t-^ TfoKKov tQ Jiag n^ t /AvrtfA^lw TicietSctj tIuj

ifA,lw' yiKoKovdricn q a^ ^ Tct ^rt/)' OKetva 'Z^iTFOvTa. tvi Tifjivi tvi TrcLp ifA,'^' iwetcPi] tz-

•^etwi /JJiv icwTt^ vo/AC/v T ^YiV Ti aitl) ocKyi^&eta, it^ aTmv ''STroqjHpi^ctj '^iVcfQ^' l^pdiy-
^ocTO Jl HchTTCu^noTi achitov ou^v, ou-S'' (^KstCvig aiTiov ToHg 'cm r li^ruLlw lyyviTO'
V7np efl TiiTCOv aitoKo\j^g r iTm^yfiKioug r ifA,aAg.i ouuTog Ti ov ilplwvi cfiri'^, cv ovchvl

TltOTIOTi 'Zlt^g fAJi chiVi^^g^ iiefi 77 'fp i/AJ)l Sj^d^^ZD^^d/J^Q^ Ci/aVTiCOV tQtO Kiyl TO
CV ilplwYI f(^T<£/-^UJUa)V iTTOpiVdTI /ViT ifXH' (£' TTOKKiig Q OOOtg ^ TO KOetT^OV C/K TK
'J^

^'h
^v(^ iTmvii'^' aWUTOfA,COg Ti iWetV O /jldKt<pX, 'zrfiTIOV Iw Upei cfliftB^TliTO; cficfdoTlCOV

/Akv 'T^ dKn^etcu; t yvdaiv-y 'Zei^g di (^ \o/nsv t %e\ov oJTmvTCJu; g^ vtt cujtov \-imvd-

yoVy (^ cffcfdcmcov 07mg ctv d%oK9ivTO imvTOTi <Z2r%/ outov tSto ^ lipicog «p^y, a^-j^eAa

piente vos ignominia poenaque accurate cognoscetis potentatum virtutemque meam;

et quod ego bene faciendi vobis causa iam inde ab initio ad sacerdolalem extuli
dignitatem ; haec vobiscum foedera componens ut concesso a me fruentes bonore ,

cuncta ad utilitatem ageretis illorum propter quos sacerdotium tenetis. Vos vero
nullius baec pensi babuistis, sed datum vobis conculcaslis bonorem, meumque mi-
nisterium socordia tanta gessistis.

Exin quia sacerdotium ex Aarone initium ceperat qui primus pontifex divina ,

"electione processit prosequitur. " Foedus meum fuit cum eo vitae et pacis, et
,

indidi ei timorem ut timeret me , et a facie nominis mei formidaret. Lex veritatis

fuit in ore eius , et iniquitas jion est inventa in labiis eius : in pace dirigens am-
bulavit mecum , et multos convertit ab iniquitate. Quoniam labia sacerdotis custo-

dient scientiam, et legem requirent ex ore eius: quia angelus Domini omnipotentis
est. ,, Cum illo itaque primo omnium electo foedus pepigi, promittens ei longae
vitae pacisque usum mandansque eidem , ut mei timorem mente retineret, multa-
que cum reverentia mentionem mei.faceret. Et quidem ille legem sibimet consti-
tuit, veritatem per omnem vitam servandi, et omne genus mendacii vitandi. Nibil
autem umquam iniustum locutus est , vel quod vituperationis occasio sacerdotibus
fieret. Propterea promissis meis consentanee , et ipse pacificam exegit vitara ,
nulla

mecum inimicitia suscepta , nihilque mihi contrarium agens. Sic enim fere sonaut
verba: in pace dirigens ambulavit mecum. Plurimos item ad meliorem frugem ex
deteriore transtulit. In summa ,
quicquid praecipue sacerdotera decebat egit, veri-
 ,

IN MALACHIAM CAP. II. 373

•nvos Ta^iv Im-^v Te^yjuivov roiq ?>si7rolg dv-d^^Trvig, y^ imvrctQ 'f)n r a^irlw iTmvaL'
y>VT©^-> 07np ouZ yjj{ ^Hg ay(i}^iq ^:^». h/wjii 'i^^v vwietv '^vra^ juBp J^ <!f^g
(§)

Oi Tiuf li^ntLLu Sj^-eh^CL/uS^Ol T OKCtVOV -y imfA^TroKv TiiTZelV Ifi Ki^^i(rju^'jor TTUq yj^

'Ttvct (^ '^GTnJK;
*' 'Tftetg Q cf^vi?^tva,Ti c/k t^ hJ^^i-, yjj\ YicBivncmi^ 7tcAA«5 cv vouci), cDi(p-d'£i^Ti r v. s.

Sj3^dri>cl/M tQ A.^\-i Kiyl }cvpt(^ TrctVTVic^Tceq. ,, "E^i^ciTThTi ^ 7^ 'Zsk)- "^VTZt cnTnJfif;'

o)^ ^ G^rir /V9177-8?, pcidvjuicu; «s%^ t vojuicv Trvtyianj' Stw rg imirou; awjTtuoog iiTretv Tag
cruju^iKa^-i a,q fzs^g c^etvov i^fjilw ^ ^hT^jlSij©^ auTOiq (^ 'f)n r c^Mva S^Jb^v x^-
retv^i rri olmia, J/i^pd^ii^Ti >($c}cioL. *' Kclj lyod JiJ)i)}(p, vjuisiq c^aJivcdjuS^aq '^ TrctpetjtM- _
v. ».

VQvq ih TravTa vx. i-^vn' av-S"' m vfjcetq ovn. i<^v?\£i,^octBi Tttq oJ^ovg ftov, dw' i?\gi'^(^ctviTi

^zs^awim cv vofjco). „ Ka,Aag c/k t ^!^p (B^^^cog yi^voTav a/jT^g cm0^nC,i' ^tctvTu
yd (^ncnv vjci^g ^si-^^si^-^^o fjS^j-sg ih^v .> a^y^jut^Koocrict ^u^^JiJtiiii^ to f,cy]Jiv '^TroJii^a^

yjijf
Tmvm T^ li^Tiimg 'i^oi ^(^^'^/la-a^ Tjf^Hg' av-3-' a)v nJivct ?\9^v T^tei^Q^aj .t 'zs^gzty-
fj(cf.TC6v- i/BnAiSi 'ryj iju^, awji(u}^T\iTi. 3 }{^ %lg ?\9t7jvig afMXeiv t voftodv -i
tig azo^p^-
yi^i^cLj '^oLp' v/u^ J^iy^ov Iw' TiiTO ^ Kiy^ to i?\gLfx,(3aviri 'Zi^^awim cv vopcco-i dvTt r
kAiy^v d^ d/u^pTotvovrctg -Ctv^^' tv TZiT voftM Jokhv fci>i l^iS^Ag^&^. " ^^/^ '^^$ iig 'hcti- ^- ^^-

uiv v/bi^g'i ^^ Tmihp itg TTUvrcov v/f^; Tt oti iy)(cf,ri\i7Tiri "iy^^©^ (^ d.JiA(pov dui^
tQ (^iCnAc^aztf r S^dTix.ltti 7p imTi^v v/t^^-j ,, Kauf %t yi Oyjoiv fioji vftei^g ^>cdV(^,
Aiyl Q T 'Aa£^v, ucp' hog n yty^van «3?«, ivyiJi/jjivict^ ts tC^ Tifjcvig yi/ico^n t^ oJUTng' p. 551.

xoivri ^ y^ '3e^5 v/o^g 'i<^luj td, iyoo ilTrov ^oi i<pc, <z ^o) t^-vUVa Tmvn;' 'oTno Ji) /cfj.-

tatis tradens notitiam , atque ad Dei legem cunctos sibi subiectos pertrahens, et
quomodo eam observarent docens. Hoc est enim sacerdotis opus , ut sit nimirum
angeli instar ceteris hominibus datus, ut omnes ad virtutem deducat, quod ipsorum
angelorum erga nos officium est. Haec ego cum Aarone foedera pepigi, qui reapse

consentaneos meae mores prae se tulit. At enim vos sacerdotlum illius succes-
legi

sione sortiti, mirum quantum a praedictis moribus abhorretis. Quomodo id, inquam?
" Vos autem declinastis a via multosque in lege infirmastis, corrupistis Levi
,

foedus, alt Dominus omnipotens. ,, Tantopere ab huius officii observantia declina-

stis, ut ceteros etiam circa legeni socordes feceritis: atque ita, ut breviter dicam,
cum Aarone pepigeram volens ea cum illius
malitia vestra corrupistis foedera quae ,

quoque successoribus permanere. " Et ego dedi vos contemptos et abiectos io om-
nes gentes ,
propterea quod vias meas non custodistis , sed acclpiebatis personas in
lege. ,, Praeclare ex ils quae paulo ante acciderant illos commonet: talia enim
inquit, cum vos patrare comperissem , captivitati tradidi , ad nihilum redactos , et

omni sacerdotali honore spohatos : quandoquidem nullam mandatorum meorum ra-

tionem habere voluistis , immo et aliis aeque legem negligentibus cooperatores ful-
stis ,
quos potius a vobis emendari oportebat. Sic enim intelligenda sunt verba : ac-
oipiebatis personas in lege ; id est reprehendere adversus legem peccantes noluistls.
" Nonne Deus unus vos creavit? nonne pater unus omnium vestrum? Cur ergo
unusquisque sivistis fratrem vestrum profanare testamentum patrum vestrorum? ,,

Atqui et vos, inquit, et ille , id est Aaron , ab uno Deo creati estls, quos etlam
pari cura atque honore dignatus fuit: aeque enim ilii vobisque dixit: ego dixi , dii

estis, et filii AUissimi omnes: quod dictum eos apprime respicit qui sacerdotalem
374 TIIEODOrxI BIOPSUESTENI

Kigzi %lg T^ U^TDtiig 'Zt^iJpici^ iTretKv^i^/tuvoiq:, t^ yiyajuivoig hriu&BV r >\9m Ap^^iov

TiodTiv %'wjuo %)aztUTlco o^ tJu ZoTiwv l^Yiy^Ti T c5^(p3-c^'t/ ; o)<^ oxetvov fMV k-^ctvop-

•&Sc9^ G?tr ;(pt'3"' ictVTvVj (^ 'zs^i td cfiov Wcui/oiyiv aui^J^yi^ v/^i 3 Trapo^av Gsir vzd
T' U^crujjliv oVTOj; ci<hX(pHg ovTctc IJ^isg, cJ^sLjufpTavovTcu; ik 8TW5, <^ fj.svovn"^ Tnnhv-
Tcu; 'Ti^ vo^cdv T iju!)iS T a/Cgy/Sacw %iyctp^v tj yi^oviv,

cAoT» i^i^YiXcadiv 'iHe^ctg TCL ctycL KvQjiii cv olg Yiyimicn-, {(cfyj i%WA^djcpiv ilg ^ag cM^o-

%'iHg. 5, loiyajpHV iTTCtJ^i y^ ol tS ?\gJk 70 pw <A'ov s-t^Tg^T^ov, y^ v/luv %lig U^iZcn T^yog
hdTilg hZ 7^ c/Kmcjdv cDopdzvcrzcog^ ci(pid4vTig 7^ ^zD^voictg 7^ ^^u-jij ilg ctl^/L(^?^coaiciv u.7n-

MKv^Ti' VTno cov cPij 7^ di^T^.ictg a.jwiXncrciVTig tQ d^ov-, Itu /« fj^Xigct fJ^ TroXXYig

vf{gcg jtuTiivcii ^zs^ctawov Iw 7^ aajHdii\g-i ilg iicfh)\cov c^i^ctTniTZ d^^^Tnicw «tw? 'oTm t
lipicov iig ciTrcti/Ta^ c^c^ctXcov (^ /\g^v-i cog ctv TVf Thnaiv y^xict y^ t T&iTWdV yi^r^vOTWv

^iiiTcoV:, ilg (jtoa^^viiTfJ^v ccTmvTCov itoivvi A91770V iTuiyl. " 'E^oAp-S^pguoxl ;cue^©^ (^ ctv-

^ppTTOV T TiUlHVTa I^VTCt-i "iCOg CtV ^ 'QcTT etV CO^^Vl CJK 0X101 rj)/j^TCOV "lctKM^-, y^ C/K -TZt^cr-

Cty>VTCOV ^VCnCJUV TZif >tV^'\CO TTCLVTCDt^JTO^i. „ 'AaA £1 ^ pH T8T(»V "^TTTJJtt/MTg , (p51(7? , 77-ttJ'-

T^«S ocTmKeHL ^.yj^iTctf iravTOj; Vfjjlg, co^pe, ilg t i^^ctTluj ^Trtivoouiv tW^ t? T^diTrsg (x^yi-

vctj-i }(^ <^h y^ vfj^^g Gsir 'n^Tivciv t? (^ tu; VTikp iVi^v dvcActg -z^oanoin/ctivy.g, ovbiiV

liTi iifxF^ HTi 6/KCivcov TV\ '^ocm.yjoyr] tjj dvcnc^v u>^iKc\xt~ctij oicov Ti ovtcov cvTiZdiv i<l

iTiOCtV CUJTUV fMj't<:^TCUf ^S:^^a.VOfJLiCtV' i7rCtV»\dvVTig ^ 'oTlh T^ Ctl-^/L(^XC07lCC4 y K^ "^ 'Uzjnj

t5 diov ^(S^^^idi'k7yig- ouuTo]g iu^s^ylcu; /tUTi^naoTig , iJg litio^^gcgov c/K^aumvTig /S;ov,

Tcig ^o^v ictvTi^v yvuucu^ctg yiOiarctv } i(p iTi^ou; oTizog iroTi %'i7rovTig to o\tf{g.' <q. tk5
fiiv ou fj^K^a tdo ^ovco avyfi^-vxjctg anTolg^ 'j^^ cfh y^ rjc r^ r ctl^figcXcoaictv i(^)to)V

Tp Ti tiJJTodi TaAcU7m>eJ-<^v Jti^-tOiVcovYi-jC^cu; ojUTolg acTn^jbKT^v acchc^g, lcp' iTi^ctg 3 1^---

dignitatem, Yel dncatum populi tenent. Unde igitur tantam morum corruptelam tra-

xistis, ut ille quidem sui temporis homines emendaverit, atque ad officium dili-

genter impulerit; vos autem subiectos sacerdotio fratres vestros negligatis, tanto-
pere peccantes , ac propemodum legum meam observantiam pedibus conculcantes?
Quid ergo accidit? .

" Derelictus est ludas et abominatio facta est in Israbele et Hierusalem: quia
,

qontaminavit ludas sancta Domini quae dilexerat, et alienis diis studium impendit. ,,
Igitur, quia et populus iilicita patrabat, et vobis sacerdotibus nuUa fuit corrigendi
illum soUicitudo, destituti providentia mea in captivitatem abiistis: quia nimirum
cultu Dei neglecto ,
quem a vobis potissimum vehementi cura observari oportebat,
ad idolorum obsequium conversi omnes verba estis. Atque ita a sacerdotibus ad
transferens, quasi et reliqui in eadem sacerdotum nequitia versarentur communis ,

castigationis ergo haec addit. " Perdet Dominus hominem qui haec fecerit, donec
humilietur de tabernaculis lacob , et de offerentibus omnipotenti Domino sacrifi-

cium. ,, Nisi ab hoc vitae genere recesseritis , omnimoda vos ruina cunctos corri-
piet, ita ut in extremam abiectionem tum reUqui deveniant: tum et vos ex sacer-

dotii functione et sacrificiis quae pro ahis offerre simulatis nuUam seu vos
, seu illi

ntihtatem capietis. Posthinc ad aliud illorum transit peccatum. Namque a captivi-

tate reversi , et data a Deo felicitate potiti , ad lascivam versi vitam ,

priores suas

uxores dimiserant, atque aliis oculum cupiditatis adiecerant: et illas quidem quae
longo cum eis teinporc vixerant , et malorum etiara captivitatis participes illic fue-
 IN MALACUIAM CAP. II. 375
TnvTO qJ^ a.itjo>^aict4' ut t^Jl /uia.g cvriudiv (^oytdiiccg -mfoansi^^/uuivnq y^)ta>(; TraX^iroLfg r
ywuou^iv-, iiJi nvhg Igiq yro/iAvoiq o^-nji^Tog-, aiva,yKcu'cog rlw n vQ>ejLv <t t aij/M^W
c^ yiwauitkq ov (pi^naztf, '^uth S^ t diov y^ri^i^v -y 7n;X?\9ig jtAjj 'Jslq JuKCvcn, ttoA-
Aoug Ji r olf^coycug Jti^mjL^auf-y y^ ^ '5)^^ dii 'zzr^voiag oag cv d/3o».^7n/5 a^ioCort/
IV^AV VTnp Jil (^«07. T&TtdV ki7te>

" Kctj 'Qdnzt a lyMoowu ivroietTi' onctKv^nfiTi JbcKpua^ tv ^cnct<riiQiov KVQjLOV-y yjji v. \.\.

itXctv^fjt,c^ (t. ^vctyfjt,^ c/K. KCTJzev 'iJi oL^iov t^^Ai^^ctf itg dvcncw vju^i^-y tt ?\gL^£\v JiKTvv
C/K T p^e^V V/t^^; „ "EiiCILXv^iTi JctKOVCJl 75 dvCTlCtg-^QjLOV KVeJiH-y yjjf y.hct'^fJt,(^ ^ 96- p. 55:i.

yctyfjt,a' ov "os^g cr?rir. hJh^/iJtkviiq (fnoiv, c^ct '2«^; <3?tr amag Thih' ov ^ Jii r "^tto

^c:ti,vTy\g avctyKJng vi d iTnipeia^ oth (^ diov fc^dgc^i^^v iivay}(^<^owivcug yjjf

itt ovu,i3i-.

C-flKcna ouuToug ^^bTHiJv^iuuivcJug y^y^^-, jtyJfji.^pit^ctj rijLi^AAiV 'OTTtp oov "QtvTct Tniiicnv ^ dAA'
iv-h?9v 071 ^ig dJiKbicn Kj r]0 ^iHit^v oluooyav ts ^^ Juk^Loov ctmoig 'fhyjiiJt,(tiTaj J)-
Kcucog' Tv ovuu c/y.ct\v7rfiTi hiyi GLvh T 7rctpicni(£ict^iTi ;^A'J777"g^ct/' \7iciie\Ti J/i (py^ai (^

tQ-w iravTt^v fj^Ktgv, dTrei^yiuivov !w i/tjsiy i(^ ttdAAS '^Jt /UAcjcig (tcuyo/j^tjov a^iov otg

i^Kcdg iTniytyi to in a^iov 'fh^^^i-^aui ilg dvcnav v/t^Jy y\ /\gL^eiv JiKihv c/tc 7p "A^v
Wyt^; 7m>g yb J\) (^ncn yjij J^woarov n dvcnav « aAAP tj t Troip^ vjtxf^ 'ZD^cntoiuu^ojuuivciOV

di^acjauf fJtAy T y^juuouftctv t vju^vi^v Stu (scmvToug ctdiKicug 7i (t Trapoivicug ag vzzro-

fJAViicn 7raLp v/t^^^ ^<rHTCt) /uv yJ\av^fJL(^ %criiTOig q hJup/Jifig Itt ifjLi wc^n/tivcovy a$
TTuptJ^iiv iiK iv^Ztffi^ng i/^or ct)<^ ti (t Ta$ ih i/jui yvo/zAvctg vju!^ TiKniJCfjJ^eicig 7rotpiJdi/ju,

civ^' ov 7j ^ Ttig aJ^iKioug 7rdip6-\cfA,auf t yct/AATC^v t v/jji7'i^v o^jnpiov Ji 'Q;i Tr/f t Kvoia
cv (glg ivay^iKioig KiyjVTOg "*",
iav 'zs^crc^i^ijg tv J^^v cra ''^h tx> dvcna^c^ov-, (^ c/ALei * Mattii. v. i3.

/W»c5"»?5 07J c dcTeAcpos 0-« i^ 71 Vy «ra, a,(^ig c/fcei tv Jcio^v trn 'Qh to ^cnct(pi°jLov ^, yjj[

rant, nunc temere eiecerant, atque aliis per libidinem adhaerebant. lam quum nul-
lum miseris miilieribus ferretur auxilium, nec quisquam facta haec obiurgaret, ne.-

cessario iniuriam ignominiamque non ferentes ipsae mulieres, idcirco ad Deum con-
fugiebant multis cum lacrjmis multisque eiulatibus, Deique providenliam ut in re
desperata implorabant. Propterea sic loqui pergit.
" Et haec quae oderam faciebatis: operiebatis lacrymls altare Domini, et plan-

clu ac gemitu de laboribus. Adhuc ne dignum est respicere saciificium , aut su-
scipere acceptabile de manibus vestris? ,, Operiebatis lacrymis altare Domini, et

planctu ac gemitu; quod non de lugentibus dicit, sed de iis qui lugendi causa erant.
Non enim Deus mulieribus quae ex tantis angustiis atque iniuria ad se confugere
cogebantur, suamque calamitatem deflebant , exprobraturus erat quod ita se gere-
rent; sed patet, Deum iniuriam facientibus et huiusmodi ploratuum ac lacrymarum
auctoribus merito irasci. Ergo operiebatis dicit, pro , operiendum curabatis. Id vero
agebatis quod a me praecipue vetitum est, multoque odio dignum apparet. Quibus
praeclare addit: num dignum adhuc est me ad vestrum sacrificium respicere , vel
quodlibet de manibus vestris munus accipere? Nam qui fieri poterit ut ego sacri-
ficium vel quidvis aliud a vobis oblatum admittam, quamdiu mulieres vestrae in
tot iniuriis ac petulantiis quas a vobis patiuntur, tanto me gemitu ploratuque pul-
sant? quas aspernari, indecorum mihi foret: adeo ut si forte peccata vestra adver-
sus me negligerem, haud tamen vestrarum uxorum iniurias aequo animo passurus
sim. Par vero hoc est Domini in evangeliis effato: si offeras munus tuum ad altare,
ibique recordatus fueris fratrem tuum habere ahquid adversus te , reiinque ibi mu-
 376 THEODORI. MOPSUESTENf

«7W5 Ji^vi^vdze, (pYiaiv-i ctj fxn avujctviv fM Je^oL^ctj 71 :7-c«p' Uyt^ ^Zef^a-^i^ju^ov , Tug

V. vu " Kc£/ g/TTzzTe, gvg;i«v tiv©^; ,, Kav^D^a TraA/v td sjiWte 0/^.5/«$ iiTmiV avTi t» ;tl

^J^f^^^i^ %criiro ;(g!,zov t cog iidkv l^yt^oju^oi -i

^ictVTVw nva, aj^^diaiv %^ tji %cnt\jrn
V. 15. 7t&icn/\ju^J0i ^^vo/McL' iiTcc Jeocvvq tS yvo/tAJiva T a.%7nci^-i limyl' " otj ;cJe/©-» c/)e-

/^wg^TO ava /t6g!3T3v «ra ^ ava /OgODV yvuucuKo; vi'oTy\r©^ (m-, Iw iy^-nXimg, }^ cw-m
Jioivmog (Tii, (^ yuvr\ ^%mg crs' (^ ioc ciA?\9g iTromcri:, y^ iJzroA^iaytf^t 7rviv/u(^Tog cm. ,,

^E-ya /uuev ^^ <py\<jiv civcodTiv ^^ c/k fsr^TYig Jiija^cti^lw 7^ ehi/uuap^^cL; ivaTi^ 72 ^ pw-
'jk^ dpiivrctg-, rvi ywucuici 'Z!>^a%oK?\^xfaJf rn Uict-y 0)g ctv ihv ilg cxTtp}(gc /juctv 01 ef^o'

! v/u^lg Q '5(7'Stdv "^J YOf/MV y\/A^Ky\y^T^ t lyt^, ^9? t o?c ViOTY\Tog cwi ouuuct<p^ei(rajif 'Zt^g
yt/ipv-, n^ yj^ivmov mi to /3/« yi^pvx^av-) Trctvrog d^piivcui Ji^ ^hya t^ olKicLg cJ^co-dov-
• cod. V pro f. ^t4c»05
^*"
T^ UicLg^ '^t^^g ^ %ictvrauf croi Sfg^ t yt/tiTtcov v'o\tm ilaiv ctj cnjuud^Kctj' cdg av
/Mct Ti iiYiTi azip'^-, :{^ Jtoivd Y\^lSi ict cbKKYiKm' iijct '^vrfw d^petg t ^ ^iouroig aot

aux)ct(p^l(row •>
!(?>' iVipcLi' fMrnetg c^ d.Kn?\g.(ncijg' ovJi c^eno ?\9yaa./^(^ on 'Qh Sj^-
p. 555. Jh^yi '^ovg ytiJ^Q^ awji<pi'MV-i hoi ^ctvctrcd Sfct.p^ei^/j^ov ip ^©^ dvctaw^Yircni rvt

riicvoy>v'ict' co^ ytfj^Q^ fj.Y\^VY\/j(^ 7^ Sfg^-Jo^g ivpY\rocf 'LtP^ tS di^' tQio ^ ?^iyi TO
''jz^Keift/icf, TTViv /j(c/LTog ctk, dvTt t i7re\<h] "^JTOTi^io&^ /JL%KKeig t rira^ovrog jSia t ^coltu-,

*
Sai!\\Y'u' ^'^^ ^ "^ c^iKivairoLf 70 TTViv/igi. ajjri -it^ 6^$pg^|.</ i\g t j^t^ otTj/ "*"
, wg av jtx.^ Traw'-

TgAoTs ^lTToKKv^ctf Jdfcoing^ vTJiKiTnTo aoi t Sj^^Jh-^lw /jmYi/A^avujov ^ogj t^ Ket-^^vov

(

nus tuuin in altari , et vade prius reconciliari fratri tuo , et tunc veniens offer mu-
nus tuum. Namque iit illic vanam esse dicit oblationcm ante quam laeso satis fiat;
ita nunc ait non posse aliquid de vobis suscipi oblatum quamdiu has ita a vobis ,

iniuriose tractatas cerno.

" Et dixistis, cur? Hoc etiam loco rursus verbum dixistis ait pro , tantum
malum egistis ; et quasi nihil egeritis , hoc animi habitu estis in tanta nequitia.
.Poslea ostendens rei actae pravitatem , addit: " testis est Dominus inter te et uxo-
rem adolescentiae tuae ,
quam deseruisti; quamquam ipsa, particeps tua erat, et
uxor foederis tui. Haud ahus hoc fecit ( id estvnuptias copulavit , nisi Deus) et

sunt reliquiae spiritus tui. ,, Equidem , inquit, olim et ab initio constitui crealio-
nis , ut viri ,
patre ac matre relicta , uxori propriae adhaererent , ut duo essent in

,
carne una : vos vero tantopere leges meas neglexistis , ut feminam tibi nuptiis ab
adolescentia copulatam , et vitae tuae sociam , nulla interveniente causa domo pro-

pria pulsam dimittatis; cum qua tamen tam grave extiterat ex nuptialibus leglbus
foedus; ut nempe caro una essetis , et communia omnia inter vos haberetis. Postea
nihilominus hac dimissa , tam legitime tibi copulatam , ad aliam Hbidine stimulante
transilis. Neque ilhid reputas , nuptias ob generis successionem constare , ut stirps
humana, quae morte extinguitur, liberorum genilura conservetur. Quamobrem nu-
ptiae successionis machinamentum a Deo inventae sunt: id enim aiunt verba , re-

liquiae spiritus tui ,, id est cum praesentis temporis vitam deponere debeas (prout
dictum est, exibit spiritus eius , et revertetur homo in pulverem suui^ ) ne totus
perire videaris , reliquit tibi Deus successionem memoriae instar, et residuum sub-
stantiae personaeve tuae. Ea propter respicientem te ad nuptiarum causam, opor-
 ,

IX MALACniAM CAP. IIw ^

377

l^p^t;, Kolf jM-w 7ikY\u^puiXi\\' m CGiy n^ ToThs TiJzvTcu; yo^ci4 ctvw^v 'Sv^flt T ^i=;, cpy-

>>gLTT€\v Ji cWTbg ctjcifcuoug TZt) jt^vciv bTfi rp -zs^jJTE^y, ctc, htts ts <c bin i^TCiq r,yx-

^id^, fjLYi i^lcjiJ c^ aino^aict^ OLt^iivaui /tAv lug (a^TOA^ fM}'igvL^cJU) q lcp' ivi^ou;.

Ktf) ^v/JS^cnco^Ta Imyiyc. " Kj^ iiTrwn, ri ctK?\9 l^yiTCi o d^og, « auipjLi^; ,,

^F.Tretcl^y) le^ytovuu ksH ^ "^^^ 'u^^vofjLox; (jwjcltt!o ilB^cjhv yiwcuyJiov TmjcfbTnjiei^i^cti > tQt)

Oyi<Tiv-i ovy a; v6jLioi4 ctlePilc^ diing c^ 'sfe« Th ytix.a TidivTctg 'sx^ t ^58, cIAA' a;

Jiyluj aL?<gyov iU oujuouaiav t« ^ TTeT Ti^cre/v /ttpvov cixJtii/^or "^ 2^ tot6) y^^voTig

<7S^ T -^S, 87W TO5 /X^ '2Sre9T5^a^ UH^iiTi , gCp' «Tg^^i^ Q «^;^^, Ol) J^ /^Of ^(pO^^tlT

«^ vojuu^ovTig-y w c^ o^eirwv Tizvoy)veiv J? o« TbTWv Jeov «;c/gv«f, oii td /M^ dJss; t^

^cfb^i; a,?\9y>ii ap/^Qrioy-, %ig cfi?hyov ^iTrov td //^ t)^

//^TetXyi^oai vo>xcov t d^ioov p. y,6.

fj^iTiivciJj Ts ch^ yi./Js^-> K^ 'T cifTiu^v ^^yiv Sj^^^oyUi' yj.vig.v^ ^ to ilTniTi:, ov

(pcovlw Myi-, iTFei jw.^ q.oIov ts lcZ ajUTbg tQto iiTretv -, otj «/sv aAvAp ^WTei' ^05 aAA' r\

«nrgp/(9t, cW* ivct t SfgLd^aiv iiTryi 7^ S^voictg /np^yi^v s(rctv' (^ otj «tw TravTa gi^tng^r-

7DK, ouv «5 avS"^»/?:)/ ?^yyxi v6/Jisig ^yiv o(pei?9VTig ^ioig-, c^' ag <^iyjjuu a?Syev "^t^g
tIoj /U4^iv fjsvov yjj[ T ^-hyjjjj OKKci^S^cti' ina >(^ vo/npv ndiig " j^ (^v?\ff.^ci<^t cv 7r/

TTVihf^Ti v/uj^i <t yiu)ouf(^ viOTViTQ^ (Td fjLyf iy}(^^Ki7rvig. ,, ToiycJi^owu ttoj-cm' 'fh/iA'

?^e\cvj TiDiiiazLSi tQ ?9i7r'^ t //^ t^ T^iTriGYig hjc}.^u^o)g r yt/MTOig awjeivctj, ag avcadiv

ilXifiXictTi fjM fjJjili ix.(pi'iycti '^UTCtg' yjjf
iixreiJ^ ouuivg Sj^- Moouaicag /Si^A/ov ^'^gztaiou
^
^i

'zs^aiTzt^i eficPo&cui r ywucu^}, J^etKVvg OTioaov to $i^(^o^v -, i7m.yi.

" 'AAA' icLV /UiaTKrrig c^£tWr«A£>v , Xiyi Kvft-og d^og t \a-^y\\. „ '^Ot ctv /ud^ >• '«•

^ C5i JhaKO?!iaj; yuuucuzog-, >i tiv©^ fJiS^^y^^^-^ w oA<»5 gTgg^v tjvoTv '^^" aJiiau» ojjtIiju t

tebat rem lianc revereri , neque peccare contra leges de liis a Deo antiquitus pb-
silas , sed eas inviolatas custodire , et in priorum coniugio perseverare ,
quas praedi-
ctas ob causas duxistis , et non potius suadente libidine , dimissis primis , ad se-

cundas transire.

Tum mirabiliter admodum addidit. " Et dixistis: quidnam quaerit Deus aliud
quam" semen? Quoniam videbantur ex illegitimis etiam uxoribus liberos suscipere,
,,

hoc ait facitis non quia sacras reveremini leges de nuptiis a Deo positas sed quia
, ,

more pecudum ad coitum tantummodo atque ad gignendum incumbitis et tam- ;

quam a Deo sic comparati ita priores uxores dimittitis atque ad alteras transitis
, ,

niliil interesse putantes utrum ex Uis liberos suscipiatis an ex illis cum scire de- :

betetis, liberam propagationis licentiam brutis convenire; rationalibus vero, nuptia*

i:um iuxta Dei leges vinculum, alque ex liis velle sibi successionem comparare.
Etenim hoc etiam loco verbum, dixistis , baud vocem denotat; nam nec fieri po-
terat ut dicerent , Deum nibil aliud quam semen quaerere; sed improbam mentis
adfectionem vult demonstrare ; et^quod omnia agerent, non tamquam bomines ra-
tionales, qui legibus debent divinis vivere , sed raore pecudum coitum tantummodo
et propagationem affectarent. Deinde legem quoque ponit: " et custodite in spiritu

vestro; et uxorem iuventutis tuae ne deseras. ,, Omni itaque sedulitate date in po-
sterum operam ut non absque decente affeclu cum uxoribus vivatis quas ollm du-
,

xistis, nedum bas dimittatis. Et quia ipse Deus per Moysem libellum repudli dari

iussit uxoribus, quanta sit inter utramque rem differentia ostendit dicens,
" Sed si odio habueris , diinitte , dicit dominus Deus Israhel. ,, Si quando ex
48
 S ,

37 THEODORI 3I0PSLESTEM

fjucni^ J^etKVUvmv ^ ilg tv %icivTY\v %^v r yvcoiMnv t^ oujtIcL ;(ptSr^5, "^TroAuav ajurhy
cyAKdjatt TOTi, ou (^ yt/LUicov Avcov vo/^v-) o?c Jl tjj av[ji/3cuvovTa)V j ou 'U^^ t crluj

c&Iticw 'fki^iTmv <K)i fJt^KT^y olutIw d,(^iivcti, v\ ilg K^f-^fUQ^vovg '^^^Sioji 'ze^g clutIio

p. 557. ^TfkniCTKT^iiq-, [^riTTOTi 71 (^ ^'^^v fbt^ic^g l^yicniTOij ^oV©-", KcLf 7r<i yu^ 'z&^g (povov
Maith. XIX. oTnhi^rig -7^ yvuuouicoq' «tw "^a) <i: kvCjlQ^ cv %h ivcty^ih'ioig * ^zs^g (pocpicrcuHq l^-m-
(rcLVTcic-, 71 ovuj McdvoTig icfhoK^ ^iCxiov "^Trvgzttnou; iTmyty^ "cs^g tIuj e7K?\^^Kapt^icLv
vf^ iTTt^i-^iv ouitd M^wuojjs, «'t' ocp^g J\ 0'j yi^viv feTwg* 6 ^ mincTOL^ qJ^ «.p;^??,
apoiv i^ dijAv iTToUcnv ojuT^g' ^) iiTnv-y %viwiv T^iTO ^TaAcV^j,^ a,v-dpci)7rl^ r TTwn^
dtrrJ (^ tIu/ [x>Yivi^ (wni-i }(^ 'Zt^oTtoXAn^cTiToui -Zf^? T y'jjuoLt}(^ dimlj t^ 'itJovTOUj ol

Jiio iiq cna,pt(gi, fJucLV' Thio Aiyl-, oti tv f^ t^gixhigov Iw y^ (^ ocvcodzv fji^ ihi ^ss^cjyI'

TCOVTOg Sj^fjd^eiv-i '<^Y\?\9ig cTWjovTctg oLVcfpoc Ti (^ yvuuou^cf.' ilcf}i)g q u/J^ Tcig opytg ol)(^-

diKTDtg oucrctg, c%iK(ijcnv ej a/ d^uofj^c^ cv ufuv oLmoLj Jbjcciiv n-oipo^ua-fj^ov tivol Trap-

i^v, f^A?\9v ei(piivoLf t!w yvuucut(cf. w 6k fuaoi^ '^s^g '^-ki^^Xluj i(_gL^got.^oui (povou' iiTvu

iTretJ^ cvliZ ctnicLA' ou TroLpi^Hcmg -t^ ywucuKag, coc t^ '2«^$ iTioctv pOTnjg-, fU(sog TskocTieiv

IfltuTz/ Tv (jcri cfif(ctiov " '^PTc^Au^'/ dailBetoL vx. cpdufjcyif^^Tzt vfil^ , Xiyi KuejiQ^ Trctv-

lOKQC/LIWa. 53 Ei ^ fJCYI THIWV OUTWg i^VTOIV -, 7ikOLl\ofJ^Oi tIoj OLIJIOLV "^CTOTrtfA.TrOlSl Tug
acvcdd^v ufjuv awjoL(pdiicrcu; yuvouKoug-i ^y 6 t aoi/B^c^v ufM^ i^iiccpig ^og. Ol? n^xdg
iTiiiyiyi. " Kct/ (pu?[gL^oLSi cv rcf yrviUf^Tj ufJS^^ ^ pch iy}(c^Ki7mTi r ciuj^kIvj' ,>

J). 558. (2)96 (^VKTIV-, 0A>7 ^Voict. )(^ Sf3^di(ji Trj 'Z!>^(jy]Kii<rVl ff^ T^ SlHCTAg iuyVC0f{p7UJjY\g T '^afJU'

./ itJbv (l>u/\cf,TliT2 v'ofjis>Vy (^ TOS cmjv^Kctg «Gj^^/SctTrt^ iy\peiTi fM w oivcodiv iig t ytfju^mv
iAYlAu^OLTi itOIVCOVICLV.

"Eu^wt^vag S^ To. rp yvuuouitaiv cv ThTVigj Xiy<( (^ iTipctv ou/iz^v oj 7ikY[y.fuAeiaj^

ncerbitate mnlieris, aut pravo ingenio, aut vitio quolibet eam odio dignam faciente,
in buiusmodi de ea sententiam adductus fueris , tunc eam dimittere mandavi ,

haud equidem nuptialem legem dissolvens, sed ex rei praesentis adiunclis, non
tam ob tuam querelam permittens eam dimittere, quam ut ne quotidianis iurgiis
cum ea contenderes , et ne gravius aliquid longum tempus adduceret, et fortass^
etiam ad uxoris caedem manum armares. Sic enim etiam Dominus in evangeliis
Pbarisaeis sciscitantibus , cur ergo Moyses repudii bbellum dedit? respondit: ob
duritiam cordis vestri permisit ita Moyses; ab initio autem non fuit sic. Nam qui
ab initio creavit masculum et feminam fecit eos dixitque propter hoc derehn-
, , :

quet homo patrem suum ac matrem suam et adhaerebit uxori suae et erunt duo , ,

in carne una. Hoc nempe ait pulcherrimum profecto erat iuxta priscam legem in
:

debito officio permanere, convictu iunctos virum atque uxorem: verumtamen iras
vestras effrenatas videns , praecepit ut si forte natae inter vos querelae graviore

exacerbatione fierent , uxor potius dimitteretur ,

quam ex odio ad inferendae necis
consihum vir procederet. Deinde quia fieri poterat, ut causam non praebente uxo-
re , cupiditate alterius mulieris odium iniustum simularet maritus " revelabit , in-

quit, iniquitas cogitationes vestras. ,, Si ergo rebus ita se habentibus, simulata

causa repudiaveritis copulatas vobis ohra uxores , est vestrarum iniquitatum inqui-
sitor Deus. Tum bene addidit: " et eustodite in spiritu vestro, neque foedus de-
seratis. ,, Tota mente debitoque animi affectu nuptialem custodite legem, et pacta

inviolata servate , quibuscum olim ad nuptialem convictum accessistis,

Sic absohito de uxoribus serraone , dicit et aUam Israhelitarum non nequitiam

 ,,

IX MALACniAM CAP. II. 379

a^cJe, oIm' dcn(3eiciv' TTcAAei ^t dr-S^g^OTeJV to jl^ Trctp cwjzSv aju^TavojuS^vct opdy

hK IdBAfeOTf , cA^' 8c/g T) TlU^etV VTlip ThTUV i^VTCtf ThVCU/liOV JL^ OrjUU (^ Jb^ipcUVHCTlV
0*1 Tnlpci i(^digvijL^oi KvTiv^v-, ^ '^vvx, rtT^ov 7iDX/\cf.iciq 7ra%0VTg; ^ d^ta^' VTi^p iTi-
^v Q jtdfx^pov^ 7z>/' ^a '2<>€i'/5'£5°?3 <^5 A/£^Tztvov7tt>v jlSJj 7ik^<^-y J^iiCCig Q ou cfjJov-
'TSaV. TStO Jil 7^, TTCip CvicOV T CV ^lq 'lir^«A/r£«$ TVri ytVOjL^QV 5 CJ/ TliTVig cLmcdjiSpo^

^s^^y^Ty]; 87W 'tyi(nv. " O/ 7rrtpo|u>oovr?$ (^ d^ov cv '^lg 7\Qy>iq v/x^- ;^ iiTmT^, cv y. n. •

invi va^co^iwct/u^ uinvv, 6v t^' Xiy(v v/^g-y img ttcicSv 7roVv\^-i y^T^v ovooTnov kuqJlsj
^' ov WJToig auuTvg nuJbmo^' jC, tth '^v o 3^05 t^ JnfOJiomjiyi;; ,, 'AAAfit y^ «<=^ iKeivlut

i/U^ TTci^nazd T daijSactVj l^' ^ttjp gJs a')/ai'a;c7Ji'c77j' ;^'3'' gayTtirK Kivouvng (^ ^ok 8;c

tticuavgidi' Tv yd, y^ ilTiwn Ci/ 'nvt ^apco^ujuct/^ olutov -, yJiV{gZ^ 'bin n^ Sf^^^^cag

cimcd/jB^j©-' Aiyii wg iiJl t dcnlSiav 'fm %iiiToig cti^naiv 'i^vng' ti ^'^ Iw to aicpi^n/j^
JnAc^v-, (p%vi -^«a;v oti 'ioiK/iv dpicrKi^cuj ^lg Tct }(c/Ly^ Sf^<m^i\o/^otg o ^og' ^ iQio p. 55».

</>7A.ov qJ^ cbv o-^ ^icturcug T^nfJL/A^Xacug ov JiJoctaiv av-^^Tfoi Jnccu;' koxtzi q^ et ug
^yog T JiiccuH Tt^ -S^^, ^Zt^cniKOVTwg ctv dinolg }ic?\gt,aiv iTTuyi^vn t i^ctrlw. T< hv,

KEd). r'.

" 'lcTi 25,0) cJ^ct7rzgi\c^ (^ ayfi^^v jjlh-, y^ 'fm^^Ji^^irdui oJhv 'zs^ '^s^awTni fjLH' r. r.

(^ (y^cucpviig n^i ilg (^ vctQV isLuiQ KueJ-Q^ ov v/mg (^nran-, r^ ctyfiXQ^ 7^ Sf^^^y/^g
cv l/UAig ^iXiTi. ,, ''ETreiJii %'ivwj %\ctuTct (pctvi-i ^t ^nfk)' td Ji}(^ov b^^tuAeictif ^
^ TifJLCJexct^ ^/jmTTg TTop^ if/LH-,
"^^g-^ /J^^ ctyfi^sv v7r/ipiTY\jo/^ov %lg i/j^i JhicSai'

IV ^ IfhiSAi-^ircti oJlv fceT^ 'Zs^awTTii ij,ov ^ ThTo Xiyl' ctvTi 7^,0$ ojJOuJlw dna^raLf
<aa2Jia 7j; ^^s^^Jf^oiL^^-i Sj^-tD-^s^^ct^cui tol i/{pi ^ JoyjivuuTzt' TrapiToy.aJi Ji d^^ov cv

tantummodo sed impietatem. Multi enim iiomines peccata sua spectare nolunt, sed

nec quicquam ob haec patiendum sibi putant. Contra potius, aegre ferunt si quid
molestum eis accidat meritum saepe sit. Verum ad alios
, etiamsi id infra ipsorum

quod Deo, quod

attinet, irascuntur facile ii plurimum peccent, nec poenas luant.
Quod quum apud nonnullos quoque Israhelitas tunc contingeret hoc reprehen- ,

dens propheta sic ait. " Qui provocatis Deum in sermonibus vestris. Et dixistis:
in quo provocavimus eum? In eo nempe quod vos dicitis omnis qui male facit :

bonum est coram Domino et in his ipse complacuit. Et ubinam est Deus iusti-
,

tiae? ,, Sed ne illam quldem praetermittam impietatem vestram qua vos nescitis ,

quantopere Deum exasperetis. Nam verbis " et dixistis, in quo eum provocavimus ,,

heic pariter illorum animum accusat, ceu qui sic loquendo , impios se esse non
sentirent. Et quaenam esset impietas, declarans; dicitis , inquit, videri Deum de-
lectari male agentibus; idquc inde apparere ,
quod ob taha peccata poenas homi-
nes non persolvant. Quod si Deus iuris rationem haberet, merito ilJis supremum
supplicium decerneret. Quid ergo?

CAP. III.

" Ecce ego mitto angelura meum et inspiciet viam ante faciein meam, et sta- ,

tim veniet ad templum suum Dominus quem vos quaeritis, et testamenti angelus
quem vos vultis. ,, Quia igitur haec dicitis, et iustitiae curam ut punitio liat, a
me exquiritis , mittam angeium tjui placitis meis subserviat. Nam Verba , inspiciet
anle facicm mcam, hoc dicunt; id est iste dabit operam, ceu quidam praecursor,
 ,:

5S0 TUEODORl MOPSUESTEM

Qp(t) di^ i] iS^ VTTki^yiot, voet^Tctf t OLy^iAm-, ^cx; q 6 cj/ ajUTvlg layx^o /lS^oc, c/)' m 'fh~ '

Tax\i yyvii^ctj' 87w t t /jfcf.vva, ^oi^fw ay^i^MV ju^j o); \j7n\oirA<Ta.fj^m Xiyi' a.oivv
(^

yi^ (pnm d,y(iAm i^as^ clv^^tt'^' 3^S 3, ooc, w&Kiva-civr^ cfh-^lciicLj' cv^Tei AgLTo y6
F9.LXXVU.23. Ys^iAcug \iZ^ctvcodiv j r^ dvpct^ k^oMH dvico^iy (^ 'i^pi^iv oJDToiq /ui^vvct (pctyTtv *. To ^
«^'/5 (Hjuu^dzog Xiy<l a>g ctv cv %lg VTrspylci rS ay^iAn ytyvo/Spoig ^ov Sf^f^cuvo/J^ov t
».560.
Ps. XVII.
^ "^imvtKa/^m alTm' olov K^ (^ 'ZD^^i TZiT /-(pt;^ejew L^a.v}cP ih *, 'ikhiviv ^pcwkg t^
>CptW/S«, ^fpj)
p^o<p©^ Tjzzyr) GStr TJxx^ctg djtm!- 'Ivct iiTrvi oti 'Z&^^^jpvot©-» gi? (^ori-^eiav

y\/UTepctV-> C/H. Tp ipycaV i?\gLlio/SfJ Cti^YiCnV' odlV ilymv OTI V]Z,i ih T VCtOV iCtVlS KVQjLOg
ov v/ji£ig i^yfTetTi:, l-mjycff^ ^^
;(^ a)/[gA©^ ^ S/3'^^9 ov v/jmg diAin.' j, AetKVvg
OTi cv %lg vTrapyct t5 a.y(iKov yyvo//S^oig r TrapovcncJiv Ci/Ai^iTOLj r oln/iictv '^05* lyoo

7? ouZ (^Y\aiv iKivoDf/.ctj^i ov TifJLCo^v '^-^Ti^nTeiTZ rp 7iky]fJL(juiXii/Mijm' Tra^i^ ^*^ ° '^y'

^Ao5 r awj^y^g v7nipiiy]cm/j^og ctlg 7n7n)'iy]}(g!. 'z&^g v/j(ag TfoKXgLMg' ov ^^«tSvte^

6

iUoyiaiTi rp 'ctf^; l/AJi aujudTiftdv v/a^ 7i[ji.copii/j^ov r <:s^^(Bctcnv. TctVTct /j^ S^ %lg
'Zt^ppyi^lcnv a.)coAiida>g i\^y\n/iv '?X)^(^Y,TV\g' tc q 'fki 7^ t /t^;(pt6^« ^loocLvva t (^ctTrfkf^^i

• Maith. XI. 10. Trapacnotg r (pmluj il^^ojf 'Qtvrlev *, ov duv/j^s^v^ coc t ^i^y /jfc/LTtov iiTaXY\^ dj-G(jY\g
Vi^27. -^rp^ v^mpirLu r/T o)ej.tr/^m t
I. 17. T^ (^myig, Tcf <z^^^yivi<^cLi /j^ 'Zir^Jpo/Jipv }(^ //s^-^t^-

QjLOV ^lcooLVVUJj , a./^ Q ou/m Tra^ovTOL (^avluJcti ^^ (^ vtt carr^ /^TVpi/j^ov <hcm6rluj
Xezg^y, cv S>7np yi inivTtov etv-^^Tmv yi/tiXKiv oljtovofJLet^ctj crcoTY\e}ct.

V. 2. ^AjcoXndtvv /j^j {91 yio '3i>^(^yiTY\g ia.vizJ':, iTmyi' " icTa 'ip^roj, Kiy^ Kv^iog Trav-
TDK^TCop' (^ Tig '\}m/j^jei Y\/jUepav iiaoJ^n cwnl'; y\ rig vzin)<pimraji cv tyi OTJfctmct. cujri', ,,

ij. 561. 'Ejt^J^' a.v "^ <Z£^^yiVY\Tctj (^yiaiv d^hg ufjLcoopg ''Qnl^cuv 6/B^og t ov chovTtog yivo/^mi

ut voluntatem meam exsequatur. llepente aulem adero illi ego quoque , operibus
memet manifestans in templo : quandoquidem in cunctis quae Dei decreto fiunt

ministerium quidem angelorum intelligitur , sed Deus in ipsis operans per ea quae
fieri praecipit. Sic etiam manna cibum angelorum ceu rainislrorum dicit: panera
inquit, angelorum manducavit liomo; Dei autem ceu dari iubentis: mandavit enim
;. nubibus desuper, et ianuas caeli aperuit et pluit illis manna ad manducandum, ,

Porro verbum " veniet ,, consuete dicit tamquam in rebus angeli ministerio actis,
Deo facto conspicuo qui negotii peracti causa est. Veluti est apud beatum Davi-
dem: inclinavit caelos, et descendit; et caligo sub pedibus eius. Id est ipsius ad

auxilium nostrum venientis , ex operibus sensum capimus. Quare postquam dixit

veniet in templum suum Dominus quem. quaeritis , addidit " et testamenti an-
gelus quem vos vultis: ,, demonstrans ,
quod in rebus mini&terio angeli effectis,
praesentiam suam Deus ostendet. Ego igitur veniam, inquit, quem peccatorum vin-

dicem exquiritis. Aderit simul angelus foederibus inserviens ,

quae saepe voblscum
pepigi;quem quaerentes, ultorem comperietls transgressionis illorum. Haec consen-
tanea prioribus dixit propheta. Hanc autem de beati lobannis baptistae adventu
pronunciatam fuisse locutionem, non est mirandum ,
quia ex rebus verum tunc
evasit effatum, postea quam praecursor atque minister decretorum Deiadvenit bea-
tus lohannes cum eoque apparuit
; etiam ille , cui testimonium dabat , Christus do-
minus , in quo omnium hominum perficienda salus erat.
Mox sibi consentaneus propheta prosequltur. " Ecce venit, ait Dominus oni'-

nlpotens. Et quis sustinebit diem introltiis elus? Aut quis ferre poterit aspectum
 IX MALACHIAM CAP. III. 381

t/t ^v c</ liiOK; la ""Qh Tp Mu,}C}(^l3cucov awnuq y,lu>vcdv )(cf.}(gi, -i

aTnp 7^ ictvTzSv 'ivivjiv

"[jZcDjUi/^AfigLcn }(cf,}cicu;- &>; o ^ aijrluj r (pmhv a^,t<cTlav OiO^A^w©^ TZiT ehcmorvi Xpi5"<J^

€<); av 'Zcfei cttrn/ (^ «p^ m'^« t p«3B7(rai/ ^l), \oiWiV ayvoetv tv Sf^(po^v r ai^ydtt li

yi^aij,/Jlpcov-i (t Tyj ^ T^ Trctpacrict^ o-.ftovofA^ndivmv t ehemoTh! X£/<r«5 05 a ;i^ jcqj-tS

<PikIu> <fiiKej.viv cv 'lnc^cuoig carr (po-uTiet? "^^ro t ^c^fiT^ovct)»', Gfftr /^"^ jV ofTsv tz^/tj-

<r<^}ihra^ ^bih iv ^cpeTflov /(u^<pia-oi4:> G^ Y]7n<piyj:)rcig q 'S^^^tcT^^ 7jjM.a)p/2C, clv^' ijJ\j?\gv

CTi TaT xo/voT 7^&) oTfo-^TOV T^ oljoiicLg i%v\}U6 7rotpovcnct4 , ov 6 fA^v^V-'^ lcoctvviig /«J^-
AcomV HTTWV, idi Ct/UUI/Oi; TH ^OV CLl^^V T Ct/JUpTlCtA> T }iO(r[A,0V* )l^ TCt gCpg^MJ c/f «77

/^$.A?gV ePuKVVCn Ty^ l-fi/JlJf.lt6V (^ OXO^TOV l/Taj^ yl^.

" A/071 oA^TCJ^ ilcmopiiiroLi w; "^TzJfl ;^vd67Jie/8 , (^ dtf; Tnct TikwiiOVTtdV' }(^ /(^^ieircLi y. 3.

^viucov yjjj }(cf.^Sj.^cov a>g 70 oipyueAOV <^ td ^vcnov joj ;^-Sa£/t7 gtu' ^ou? A5C;, ^
<yK^ei ojjiig «; tz) ^vcnov y^ a»5 70 ap^g/ov ^ ijvvrctj ir^ Kvej-(f> "^s^azty^^VTig dv-

C7cu> cjj Ji}(^07UJbri' yJ, oipi<7i-T?^ Kvejict) dvcnoc laJ^a cv ' li^eicraMft ^ '^^btog o^ rif/.ipoLf t V. 4.

cclJvQ^i (^ ;^Sw5 T» 27J1 7a g^^zj^^c&^v. „ 'AA7\p^ y5 g^ 71 (pMoi y^ipJ^^ c/k t^ i7m- p- 582.

^ATOfj^jng 707? Tiftcoe}ctg v/juv ^'ikIw /jSjj "yh TTuesi ^''^V ^ ='§/^£^0'' ^2 ^Cpj-^a/^VTO;

x^ ^VOTOV, Ji ;f$tjf ^Tc^r^ <5^ T TikuJuovTwv }(cf^cupHcmg gcu«7a, r avfA^pooctig r rLcn}(^vTZ£,

irnx-p/jdviug v/juv ^(cf.dueAei iruvroA Cr^r rluj lie^jmjlw %K/^rcu; 6/><.riKe\v a.JoKiu.(i)g'

o)<yi ouuTdi %lg Ifhyivo/i^voig azi)(pes>vi(Bivrctg ^^gcyjfig z^foau.yl ?\9i7jhv tl^ d^c^ dvoio^, d)g

elus? ,, Cum venerit , inquit , Deus publicus liaud recte factorum vmdex, nemo
vestrum qui haec dicere nunc audet ,
punitionis gravitatem sustinebit. Evidenter
autem liis verbis praedicit illis ea quae sub Maccabaeis eventura mala erant, quae
scilicet ob suam populus nequitiam pertulit. Ideo qui banc dictionem convenire
exislimat Christo domino , nec de alio quam de eo pronunciatam , videtur ignorare
,rerum heic scriptarum differentiam ab illis quae in Christi domini adventu per
dispensationeiti actae sunt: qui quamvis officio iudicls dlscrevit ludaeorum impro-
bos a mehoribus, credentes sibl ad meliorem frugem traducens, incredulos poena
adficiens; attamen exploratum est ,
quod generali ratlone scopum liabuerit adven-
tus sui illum quem beatus lohannes declaravlt dlcens: ecce agnus Del qui tolllt

peccatum mundi. Tum in sequentibus propheta magis adhuc aperlt verborum suo-
rum scopum. iVddit enim.
" Qula ipse Ingredltur quasi ignis conflatorli , et quasl lierba fullonum. Et se-

deblt conflans et purgans slcut aurum et slcut argentum. Et erunt Domlno addu-
centes sacrificium in iustitia. Et placebit Domino sacrlficium ludae in Hlerusalem

sicut dles saeculi et sicut anfii pristini. ,, Verumtamen aliquld vobis emolumenti
continget ex Impacta poena. Namque Ignls Instar in conflatorio argentum purganlls
et aurum , vel herbae etlam quae fullonum opera vestem emundat , calamltatlbus
tunc vobis inflictls purgablt Deus illos qul sacerdotlum Improbe traclare audenl:
ut hi incumbentibus malls emendati, Deo poslhinc offerant sacrificia, prout Deum
(I) Rectius oninino in commentariis Hieronymus, Cyrillus ac Tlieodoretus Malachiae verba de lo-

hannis tantum praedicatione Cliristique adventu explioant. IVosler autem more suo reni illam polius xar
IxfSao-iv id est secundum eventum pleniorem, mavult intelligere, et huic quoque lcco maccabaica tem-
,

pora importune admiscere et accommodare nititur. Notae propterea sunt contra Mopsuestenum, quasi lou-
Saioifgovflt, veterum crimlnationes. Cum praedictorum autem aliorumque patrum christiana magis prae-
sentis loci iaterpretatione recentiores eliam critici uno ore consouant.
 '

'382 TIIEODORI MOPSUESTEXI

\ojuu/Jj>v •zsipooTxyl^" dico TXffOiyCoTi T cf)iKcuii, S J^ jui^ ttbAAS t cfiag r Kiinpytajv t&fOT'
yizov c^^nobv, &); il<Jh7i ^ 77,aa)pefc8"ct/ G^ ^(^'^/u^Xetv idi?\gvr(£^ am^' tvt^ J^ (pyjoiv

"IhJ^cuoi ''Qh T^ ""hpouaztAyift dpigug ^ZD^mta^oucn TtS ^c^ ^aictg' a.vcL?^y>v r^ 'ci^^iv
^ovcd-y cv aiTn^ ^lg yi^pvocn n^ li^^v J)i}i-ouoig '^fMMcntitMvoig r 'Zt^cniHCVTQ^ ^ nxg
ictuTzSv 'Zi^any^v dvaictg vojja^v Iw' aii q ttj f(^duexei cfjir ij»^ AdO/, «te to dpiiTi

TZif KUejtCt) dvaiCt ^loUcPti CV '"li^OUaTLKhfJt^-i A^/^^oit €i TCtf chcOUOTYI Xe/5"<?f ""5 'Z5^(jy])CCiV

oiom Tcc Xiy^ju^ct' hJI y^ vioi iS AdO/ ^Jvoi (^ }(gL^eip/4>v iJi^avTn totb, cka Tmvvig
* I. cor. V. 7. av-S-g^oTror oiozj-gp oxw ap^^-rl^crot ji t /t<^;^6/« flctJA^ <p«>'« *, oic^du^-n t TmAcudv
/u[A,lio, 'Ivct y]Ti viov (^v^/^y ^dtog igi ct^\j/{$i' 6^ iiJk « ^YnJhL bvcha. cv 'lipntrctXiif^

Jiivm TDTg yc-pvi Tc^ ^4' T^vcLVTiov /^ ouv TrtTntv/^jvyi aL7ma7]g vo/jumg ^aiocg ov
V- fi63. 'lipHonAyif^ yvo/j^jyig-, an (^ avyfc^^^X^^/^u/^yig rvi r totth <Ze)^^7Vipiia^ dviJet^yf dvcrtct ,

"^ppviT©^ Ti n^\ T^ym {i)-» lu/ ^

/JMy\/^Tjuucd r 7? 7m.^ig r JiaxroTiKH 7^ oxadiv -t^

dvcL<^cnu)g-, OJK cy '\i^i;croLAy]fA,:> dv^d. ttclvQc^ov y^g 01 TriTn^djKarig ^TgA^/M^ o/Jip'ic>)g'

TiiT^j^ y^p /Loi (pyiaiv yjjua^ on ip^ra^ co^. otz «te o/ 'li^aoAv/^ig 8Tg cv tc^ TtTrci
* loh. IV. 21. Tkru) -ssfocmvvyiaiTi TZeT vm^^i' * J^ 'T^ ctmav Xiycov > Trviu/Jigi. ^og^ (^ g^ '^oaytvvw'
rctg oJUTvv, cv Trviu/JistTi f(^ d.Xyidiioc cfet 'ZD^cmwjciv (^ ;^ tthtwp ^iovTOtg ^yiret g^
^z^^^cmuvouvrctg cujtov au(pcog cfetKVug on c/Ketvag /jXv d7n7n.\t'^Tr) .^ g^ rrj 'lipaauKyiu,

}(cf^ rri l.a/^cia, tz^y^d(povrctjg t 'Zij^cnaujvia^v r!w d^ictVy ^t^ ttoAKs q TTCieTrctf tj^tdc^

G^ iP^gug T^ d\y\^icu;, of TramgcyH yig o/j(picog 'TSr^attyncn t ^oiav tcj^ ^ dimvTidV

TTOiyiryi imv^^yn ^* Tm^vn o/jj}icog.
^c^-, j^

'Ap/JiPTlovTCt}; cPi 'QtZTct TcJ' np (j^ MctTCf^gtlBcuovg tipyircLf y^pc^y ot^ 7ikei<pig oitt?;,

(lecet lustitiae vintlicejn, cui certe inulto cum timore sacrum rainisterium persolven-
dum est, ceu vaienticonteinptores suos punire. TuncTudaei, inquit, in urbem Hie-
rusalem grata Deo adducent sacrificia, superioris aetatis more , in qua a iustis per
tempora existentibus recti officii studiosis, sacrificia propria offerri legitimum erat.
,

Nam neque verba " purgabit filios Levi ,, neque item illa " placebit Domino sa-
crificium* ludae in Hierusalem ,, convenienter dicta fuerint, si quis ea Christo do-
mino congruere iudicet. Neque enim filii Levi tantummodo tunc purgationein ex-
perti sunt, sed oranes homines: quibus idcirco congruit beati Pauli locutio: expur-
gate vetus ferraentum , ut sitis nova conspersio , sicut estis azymi. Sed neque ludae
sacrificium in urbe Hierusalem tunc acceptabile Deo fuit; immo contra, cessante
omni secundum legem apud Hierusalem sacrificio, quia simul cum loci possessione
desivit, extitit posthinc sacrificium inauditum atque rationale, quod ob memoriam
passionis dominicae ac resurrectionis , non in urbe Hierusalem , sed ubique terra-
rum quotquot credidimus pariter offerimus. Crede enim mihi, inquit , o muher',
quia venit hora quando neque Hierosolyrais neque in loco isto adorabitis patrem.
Reique causam dicens: spiritus, inquit, eum, in spi- Deus est, et eos qui adorant

ritu ac veritate oportet adorare: nam pater tales quaerit qui adorent eum: manifeste
ostendens, se illos quidem repudiasse, qui intra Hierusalem ac Samariam Dei ado-
rationem circurascribebant; plurimi autem facere hos veritatis amatores, qui ubique
terrarum perinde offerunt sacrificium creatori omnium Deo ubique pariter praesenti.
Verumtamen convenienter haec Maccabaeorum tempori dicta fuerunt; quo cum

(I) Rationale sacrificium, id est absque raateriali victima, Confer tamen quae no^ adnotavimus
T. VI. ad Theodori audidensis de ss. missa tractatum p. 558.
 IS MALACIIIAM CAI». lU. 383"

iefit)}i/i /UiV OJUThg ^Og TZeT THihifXCd T'p C/H. -7* jU^iticPdVty^y^g ^dLlTlXdjivTUV (^cTop^^, L/Ji'

tdv J^ TiXet^ig fU^i(^KY]^(rav y^nmg' t/j q 'zz%t

(^ /i(^K}(^(2axov 'idJ^etv r voi^a 'Z&^-
gzt.vmv tQ diia-, ^ (^ VTiip djur^ 'mKi^v dvacti^ctjukvcov 'Ze^g Gm' tdts QcKnMvovTct^

r/j MoLK/iJ^bvcov , TizAXh "ng c^i 70 xpavov ju^^l^oXn Ct%i oLTrcw ^«^vg to \-^y(^' 'niv-

^xh^nq yt> -7* ^icL? poTiiig 01 h{ax,>(_c/L^cuoi Tng ts j3oLcnMctg /^TW^v/o^vro , (^ c^ ttoj^

ojjimg ^p Jf^P^yi^V TifJi^Oimcra.juBfOi , cv iv<px.^ici ts ^^ ijyjjcrjuua. to £-3"v©^ a,7rciv Trcip- p. 564.

goTfguctfl-cM' if)' ci)<yi (^ G?tr yo/t<pt5 G^ .diing K^Tetv Trctp' ouuTcig^ 's^J^vofJucjuj ik imcrcjm

d^ ourmfv oLWi^^liZcjuf 'ZS^Ti^v x^tSctw yji^ J^ y^ t U^tuLiw 7m.<rav ts tIuj ^utjj

y^^^^Kncrctv XeiTH^ytctJV ju^ r <Z(^Ciy]KOVTog 6ktiKc[^cjui' 07np owu (^ juigcyjLPjL^ l.cLyt-

ejLOiq cv %lg iOLVTii chJ^iiAcoy^ ^hy^ig' tQto %ivvuu ^(^v^vdzt (P^ctV, oti iTreiJ^h t JiKoucm
(^JiTfm •A.eicnv-, "i(;uf y^^g hTrlwiy^ TiiJtcopr]my.cju^ fjjtv vfjf)^ Tcig 7Jk}ifi/UiAeici^, anxp^vi-
<pi^ig '^ t'/<a5 Sji- T/^ 'fhyivo/^jcov ^^^ct^juju^©^ ng.Kci)V -, yjj{ ujcoji^ Tiv\ /Cdveiot r 7m-
Kcuc^v OK}(^-d-/ipctg 7^y]^/u^Xy\ju(JiTrxv -i
^^(r,tdjctazi> /yt uavTCdv tz o^^AacS^ctf r/' ^(S
SoyjowuTtdv , <t J^ y^ t r dvcTJC^v fZx^cnLO fju^^luu aqicniQVTOjg 7ioiei&aj\ -S^aT- o\g aftoAa^g
iyreiJ^ 7^ iTm^^mao itS^jmg ouwmg totb Ti[J>Ci)ej.ctg to yuiaJ^(B^ i(pr], chg a.v cvTiXi<pipcxjf tv^^T-
ayay^i %ig aLKnovcn r J)6p^(nv, 8Tr» 051(7? k.

.
" Kct/ 'Z*>^(n\iJ(7QfJLaJj 'Zfr^g VjLigcg CV KQACJ^' 55 CJLVTJ T COJVH^OUf a/ V/UUV IVTi KOjLVCdV V. 5.

%"ig 'Tra^' vju^ (Or^Tio/ud^oig. " Kct/ i(jOfJLdUj fJigL^Tic, Tct^g 'f)h cTSi'" (pap/u^KOvg, f(^ '^Tn

Ta^ juioi^^hiJ^cLq j (t ^ ch^ bjuvvovTctg tzS hvoju(c/LTi f^n 'fm. '\iv<Ji^ ;^ r^ G^ "^jto-

^^g^itiJTaf fju^ov fJA^ODTQ-i }(^ ^(^'QccJ^uvoL^TivovTctg ^pctg, (^ JtovJhAi/^ovTCtg b^petviig, y^

<7^ o^^fAivovTO^ KeJ(7iv 'ZS^(m?\VTii }(aj G^tr -, /-^Ji (po/Bsf^jovg ^, Ai>^ KueJt-Q^ ttojjto- p. r,c5.

X^TWp. 53 AaXVUg TaTUV VTZip OliOCJrJOV ^ m ^'ja.qs^TioVTaJ^ TOTI J(^}Cclv JtOTHCJ J^lKCtg'

plurima essent tum eorum qui sacerdotio fungi videbantur , tum etiam populi pec-
cata , obiecit eos Deus
regum macedonicae successionis
bello , a quibus plurimis
impliciti fuerunt aerunmis. Sed luda maccabaeo tutelam divinae legis gerente , bel-

lumque pro ea adversus macedonicos reges suscipiente , multa ia melius conver-

sio universae gentis facta est. Nam Dei auxilium nacti Maccabaei , et reges de-

bellaverunt , et improbis illorum ministris punitis, ordini ac prosperitati gentem to-

tam restituerunt: ita ut et divinae leges apud eam praevalerent , et omnis antea
late grassans iniquitas expelleretur: sacerdotium denique et omne buius proprium
ministerium debito ritu tractaretur.Quod item beatus Zacbarias in suis significavit
sermonibus. Hoc itaque nunc etiam dicit nempe quoniam iudicium poslulatis ,
,

tempus aderit cum vestra peccata puniam vosque modestiores mala infligendo effi- ,

ciam et quasi conflatorio a pristinis peccalis purgans comparabo vos ad omnium

, ,

Deo gratorum officiorum observantiam et quidem eliam ad placita Deo sacrificia ,

offerenda. Quibus subnectens, quoniam infllgendae iis poenae utilitatem narrave-

rat, perfectiorem se iis curaturum emendationem ila dicit.
" Et accedam ad vos in iudicio. ,, Id est vobis apparebo vestra opera iudi-
caturus. Et ero testis velox super veneCcos , et super adulteras, et super iurantes

in nomine meo cum mendacio, et super fraudantes mercedem mercenarii, et vidua-

rum oppressores, et orpbanorum verberatores, et qui pervertunt iudicium advenae,
et qui me non timent, dicit Dominus omnipotens. ,, Ilis verbis nimirum ostendit
quot quantarumque patratarum iniquilatum poenas daturi sint. lam locutionem
 381 TIIEODORI MOPSUESTENI

'fhgrt^^' ''fki imvrcLQ Jy, TOTOt? (pwaiv, ^ }(^^u7ra^ Ji i(p^ aTretvrctg otdi tk <po/3ov

^S./W-^AeuiiTSS T§ l|U,5 'S/S ;^/^Oiy a.Ac^q 'ZD^iyiTllfC^at %lcl\Jrlw l7m.^Cd TlfJt,CdejLCW JTBt
V. 6. hmyi. " AiOTi g^^oi xip/©-' 6 ^05 v/u^^ ju «;c y]X7^iodfA,ajf ^ t;jW.«V ^o' ^ldza^l^ inc ain'-
V. 7. ;;(5i&^ "^:^ 'r^ a.^-nm r TniTc^v v^^-^ cJ^mAivctn vo/jujlcJ^ /^«5 ^ «x i:pu^^a,ri. „
'E^/i /mJ^ ^ OA/TO? g<ytM TIZlVTVTi iJL^VTzf^ ;(^ dvi^lf^giKei^V OTg 'Zlf^aiiK^V gJc/)»?, (^ TJA^-W-

p/c;^ ^^v ^6^^/j^og' vmiq q dz^i^ag I9B /uu^yirctj t Tm^^cpcov d/u^Trt/nciTwv-, ^as^-
Tiknchodc, OK^voic,^ Tp T£ vof^cov ooc^aTiivriq r i/^^ ^ 7^ (puj\5t;wi5 cteWi' ovcfiva, ttoiov-

/ud^joi ?<9y>v-i VTii^ oav Jii (^ r iifji^cdQjLctv cfi^iS^ (hiuuctv.

Mi^i^rcti J'i TmXiv 'ZD^Q^Ymq i(p iTipcty TiXnf^jU^hactPy !w m^ Tg izig dTrctp^^Ag
i-nkny^fMT^yuo }(^ rdq J^y^raL^-, ^ura^ x^ r t« v6^8 <^^^<k 8;c iS^T^VTg;.
"^cTrJcOc/JjVo/

" 'ETn^^i-^an '^s^g /u^t ;^ i^gpa(pn(70fx.ttj ^zs^q ^M^^-i kiyi ytve^^ TrctvTOK^TWo. „
NiV(ra.ri 3 'e«^$ ,a^ ipnaiv-, ai; av dttoXadu vfMv vTmp^mv ;^ vx. Trajp ifjLOu. " KaJj ii-
;). r.G6. Trarg c* 'nvi l^qii-^/L^; ,, 'AAAfit o/g^ (p«ffi c/l^ ^
JuSrauf iivoq 'fh^o(png' ovruq jU.Ji

V. 8. dvou^nrvv Tivd dw gpS tt^^/m^ rluj OK^OTrlw. " Ei Tifipv^iFi av^^Tr©^ 3?6y; c/)o7J
U/M*?? "jffi^vil^ivi tu; ), Kctj '^vTtt (pn(nv ovrtd vo/Lu^in, d7mra,v /uji olo/u^or omo ouZ
ifh^pei^v dv&^^mng ^t^ d^ov > 7^ g%c6Trj$ l^iv ivnd^ia^ t^ f(^ fjLOfictg. " K«J ilTmn,
Ci> Tivi i^nfipvicKt/L^ o? ; ,, clAA iiJ% rQrv ^iSvrg^, a'/£S"na7V 2;^Tg 7^ aTOTna^ t t^^o-»
y. 9, //$^«* iiTDt TO d/^pTfi/n^ XiyjQV " OTi TK '^J^^TO ;(^ ct) dTrcJLp^yoA /M v/I^ ilcrr Jtj

"^bTrD^KiTFovnq viuiig ''^(iAiTnn iig dinv' ^ v/ifig l/d Tifipvi^in. ,, Ta$ 'y) J^it^gnid';

}0) idg dTrctp^g ou )(^ to ViVO/M(T/^ov 'zo^crttyin ^lg lipivcnv-, '6^ 'i^Ti Trctp' iavvTig'
iiTOL 71 jdpcP^og iavjoig cvnvd^v tzf^^ivm vo/M^ovng, (^ oog ^ nva /uyt<^!w od^iKetcw
d(poQ^vng-, ilg ^jm Jii a 'srcnp^ v/^S '^cT/c/bcua/ 'ZQ^ariKOV LZ , iQro /^ iiKnL^vc^g

" testis velox ,, dicit pro , celerem poenam adducam, quippe qui vestra omnia ac-
curate scio: et adversus omnino cunctos quotquot libere, omisso timore meo, ne-
,

quitiae adhaerent , lianc poenam indicam. Mox addit. " Ouia ego dominus Deus
vester , et non immutor. Et vos filii lacob non receditis a peccatis patrum vestro-
rum , declinastis a legitimis raeis , nec ea custodistis. ,, Ego , inquit, semper mihi
consto, etquandonam patienter ferendum sit scio, et puniendi pariter tempus novi,
Vos vero summi estis imitatores paternorum peccatorum, aeque ac illi legum mea-
rum praevaricatores , nec de earum observantia soUiciti; quam ob rem iustam pa-
tiemini punitionem. ,
.

Transit denuo propheta ad aliud peccatum ,

quod circa primitias decimasque
commiserant, nolentes eas iuxta legis constitutum persolvere. " Revertimini ad me,
et ego revertar ad vos , dicit Dominus omnipotens. Respicite ad me , inquit , ut
consentanea vobis a me eveniant. " Et dixistis: in quo revertemur? ,, Quippe exi-

stimatis , inquit, nulla reversione indigere : adeo insensatum a me discessum feci-

stis! " Num supplantabit homo Deum, quia vos supplantastis me? ,, Quod profecto
homines adversus Deum audere , extremae stultitiae insaniaeque est. " Et dixistis:

in quo supplantavimus te ? Sed neque , dum ita ageretis sensum vestrae absurdi-
,

tatis habuistis, Mox peccatum recitans, ait: " quoniam decimae primitiaeque apud
vos sunt. Et vos respicientes respicitis in id ipsum. Et vos me supplantastis. ,, Nam
decimas atque primitias nequaquam prout legitimum est sacerdotibus offerlis , sed
ipsi retinetis. Attamen quasi aliquod emolumentura capere existimantes , et quasi
 IN MALACUIASI CAP. III. 385

VTZteiV 0'Jic IdiMri' /So^^cov efi tivcov i(^ iVTtAav 'ZQ^cpxyjiryn ^ td \'ofJUjms>v "^vjvcfjcfoyctj

'Z&^aiTOietSi' oTnp 0'juj iJiv grj^v ^v, d^ ti aTmrav fM vo/U4(^ovti»v' cl7ra7>i; y6 iin

av 70 tm iikiKe^vc^q to v'o/uu/uiQV ^i^ ''^TiKn^uJu , TrctVHpyeiv q clunl ^z^. r "^bTroTikY^'

^aiv Tret^^^^dui' Yjtcl iimyi. " To \to<; amnT^id^iv (t iia-!wcy}(c(.Ti imvTx tu. ox^poQjLct v 10.
567.

iU C^ dnortvpiii, (t « a.^7m.y*f r lifoiy^ cv '{gig o^iKOig v/u^. ,, To /Mjj yd iTog ilMi^i

7ripai4y ^ oLf tS gTOt^ '^OTrauf K^ t li^luu S/^^Tzt^iv t aiCoXa^eiv 7n7iky\^figL(n t QiyAcw'
a.(p m ri T Kop-Tmv '^i^vi (Doojt' ilizt Vf/,ag Ci^TgAeTg g^ *^^ "^ >^5 kjo jLUatL /L^ot KOf'
TT^g^ Jiov vmp TiiTU)V ^^STroTKraji tzS did t iv^eA^<^ Sf^ t* 'fp aTrap^v '^ t Ji'^-
Ttm 'Stf^cmo/uiJtig, t^to /j^ ov 7n7rDtrt>(sii.Ti' ^e^^ct Ji Tivct /{^vovovyt 'Z<;^(rejL-^VTis

Igiq hpiZaiv-, iig d^ ^aravpHg oLTrctVTO. Tkig oJKemg it(rlujiyy^Te' ii<h c/Ketvo T^ytfrcu/^jot,
OTj iiJlv aTTtotHAV t5to, t Tug t 7nvyiTtt)V ^OTm^iv '^o^pag, V7n^ onv [g.vTU JiJb^ iCifd-

AiV^ TTetp' v/^' (t wg av oi Ti to^ dvaia<^iptCf) KctTnpySvTic,, o/ Tg (^ Tnvtav TZif vae^

-zirf^ocnJpivovTig tt/ iy.(^ (\\ Tag avayKcuctg KO/M^otvTV ^^ctg' oig aKoXh^ceg l^n^yjc^u.
" 'E7n$p2\[ctT^ Jy\ cv ThTCt)y Xiyi x.v£/(^ 7rctVTVK^Tti>p' lav fJLY) avot^co V/A4V Gsir

f^gL^hpaKTO^ tS ipcws-i (^ c/k^c^ v/mv t ivT^ytauv f^ov lcog t iKCLvco^LZajf , ^ Sfa<pik(jd

v/uv iig ^e^cnv, y^ ov pth 8p}-t^^eiesp ^/^^ (^ Kop-Tov t^ yi]g (^ ov ju-w a^vi/\(ry\ v/a^^ V. II.

H ctfJiTnX^ cv TcS a')^^^ > ^iyi KVtiQ^ TravTVK^iTwp' y^ /j(_^.y^QjLHaiv v/jjig jmvTzt tu, \. 12.

2-&VM, JtOTJ 'ioiSi vfJLetg y^ •SsAnTy/, A«^ KvptQ^ -^rcLVTOKesf-^^P- " 'A\/\sl yC) <p>iffi /li'^-

^aT^/j^ot., Jicpdtaaiv t^twk Jii 7roti]cru<B\ TmvTUV 0'\i<B<i y> %7ra>g /^ v/Civ Tnkoi/aiov

Trapi^od T ^iTOV ) OTrwg Q v/ilv T KOpT^v '^ctpi^co T a^dzyiitv iig yjoe$\' tSto y() Myl,

niaximara allquam utllifatem spectanles , nempe si quod opus est redJatls, nequa-
quam integre id vultis facere , sed exiguorum aliquot atque viliura oblatione, quod
legitimum est praestare simulatls. Quod sane nlliil aliud est, quam hominum me
decipere putantlum facinus. ISam fraus est, deLItum legltimum inlegre non persol-
vere , sed malltiose cura Deo clrca hanc solutionera se gerere. Tum perglt dicere.
" Annus completus est. Et pauperum
intullstis omnes fruclus in horrea, et rapiua

in domibus Anni certe exitus est, et anni conversiones iuxta meam

vestrls est. ,,

ordlnationem periodum suam compleverunt unde fructuum confectio fit. At vos ,

niaturis de tellure sublatis fructibus cura pro hls gratlas referre Deo debulssetis, ,

primitias decimasque adferendo nlhll hulusmodi eglstis; sed exigua quaedam sa-
,

cerdotibus proiicienles, omnia in horrea vestra intulistis: ne hoc quldem putantes,

perinde id esse ac si allmenta pauperum diripiatls, quorum gratia haec a vobis sup-
])editari iussum est: nempe ut et qui altari deserviunt, ct qui egestatis causa tem-

plo meo adsident necessarla vitae subsidla hinc referant. Ouibus subnectit.
,

" Revertlmini ergo in hoc dlcit Dominus omnlpotens. Nisi aperuero vobis ,

cataractas caeli, et effundam in vos benedlctionem meam donec sufficiat. Et di-

stribuain vobls in cibum , et non corrumpam vestras terrae fruges, et vltls vestra
in agro non infirmabitur, alt Domlnus omnipotens. Et bealos vos dicent omnes
gentes; quia deslderablhs ait Doinlnus omnipotcns. ,, Agesis inquit,
eritis terra , ,

conversl haec omnla emendate, \idebltls enim, quomodo vobis ego coplosum im-
brem praebebo , et quomodo fruguin copiara ad salletatem suppeditabo. Id enim

(i; Vides sub lege etiani mosaica morem pauperibus templo adsideutibus largiendi eleemosynam prae-
sertim ex sacrls opibus. Sic et i!!e claudus apud portam templi speciosam eleemosynam a Petro apostolo
petebat. Act. lil. 3.

49
 386 '
TIIEODORI MOPSUESTENf '

p. 5C8. T iu}^}iC!^ fA,OU iCa; tS IzctVCd^lwclJI ^ 0)<^ TJ^hiaiCtV £^V V/J^i T cJ^ CU/IzIv ^^XTV^vaJV TO
^^ K^) (^sn6A<« V/A4V ilg ^^aiv -, Thno (jiifjicuv^' Sj3^(!>v?^^i]aovTcij te u/^ dSfjitpdz^i
wuvng ol KOpTnii-i TJkdcnav vfMV x^ t^ dfj^Tn^i^ r o/x.e«W "'^TTO/^gLvaiv Trapi-^iiayig' 6k
cd<^
^
^q THiKn^iojLS^m cv v/Mv iv^Iwictg^ oLimvTctg J^ G^ OTCTvg M^KS^-^J-^^v vm^g^ on
ovmx; vfMV tol i[cf.KKigtL ^iQaKnTaj d^og:, a>^ y^ tj7 yyi t^ vu^'^Q(t 7ikei<flw 'Zt^ha d^
T^QiTTHq Trapi^^V r CtC^^VlOLV Tp KopTmv.
E/TK ^ dhir 'S^oS^y OLVct^i'^ ?^^ig, «5 ctv cfuojijSeig (^ /<pp^)ip«$ J^iVTipctg ol^ic^v

V. 13. vn^aiaj;^ <t (pvicriv. " "Ej^apvvctTZ itt iwe Tsg Kgyag v/u^ , My^ Kvpiog TrctpTOK^TUo' „
^AiTTCug (pYia% /\9icfbpicug i^^^CFit^ ;^t i\i>Z. " Ka/ iimiTi^ Iv Tivi ^j^tT^jo-AwW/^^ 0-«; „
iivz ovJl cti^ncnv r^ %aztvTng ?ff.i/y(ictviTi <h)<T<pv\yLou;' <h'oXov ^ 6 '2«?^(p«7ii$ ^k to ii-
TJTiTg T^^ciWiVy coauio oveteJ^i^cdV ajJToig a.V(U^Y\a%civ TmKKluj, /M y]g 'itsr^iloy ttx oLTVTm^

hJ\ /uuojv iTT ojjToig ^^gLfjLfictvovTcg ct/cS^jiOTV, cJ^' 0U7W5 'fm %ig a/^TA/j(c/^ai Sf^^Tibi/jSfjoi

V. 14. %ig iavTzSv t oig //-H 3 a/vpTavm iiyei^^aj' iivx, Kiycav 70 a/^oTy]/^ " iiimTi (pnoiy o)?

aVOXpsAg? 7r«r ^ftf e^HKiVeiV „ «cT^ ^ W/uJy 'SD^fTg^^gTO 71 G^gAo5 ^/tt^AH-S-do? c^' (Pl/-

?\gLK^g 7^ Trap ojjv^ '^(^'^'^y/j^cov aAA' sJl J)eyi-^etaiy diml' miKP^stKtg, iJlv VTnip^i

p. 569. TTKiov ^^'i^Wi Q i]g 7«T0 Tct (UT^y /j(^TaL , a)g^ yj/^g /S^ tf) cv dvctyngi^g (t ^Ki'\iaiy
//jc^pi(^etv 3 iTi^tg-> iiJiva /r cwW JhitOfJiUTCdv TnTiDm/jS^iig ^h^^pv , o\g 'Qh td Koei^^oy
i^fo€cdv<l Tu (Ss^y/iff-TOL , dv^ignKoat /J^ dirm TmvTovi, ^P^gLTifo/J^oig q iiJiv ix, TiiTii.

V. iG. «« TctUTBt y^TtKgLK-Ao-av ol (po^a/j^oi t Kve^ov , %fc^<rog 'zs^g t TJKncnov dml'. ,, TavTcz
Ji] (pY\(n 'zs^g cU^wAet^ Kiy{v ovk coKVOUJUy ol 'ZD^aiToiov /j^oi 'u>^5^ TmvTotg cjtr (k^^o^iag
T (poQov 'i^^y T i/jj>v olg '^tr^aip^nfcag d^og, cv ^acp^ t /AJvn^tw cumSv %ig mviTriTzt
ii^L^KiKQimv /^v Jtoaovai J^iKog ol ^lg %tQVTOig Jti^n/A^vot ?h^ig, t(^ '^t^g
-,
Q7rla/if(£t

<
denotant verba " benediclionem raeam donec sufficiat ut ex his pingue vos Iiabea- ,

tis nulrimentuin. Nam verba *' distribuam vobis in cibum ,, id significant. Con-
servabuntur autem vobis incolumes fructus omnes, largum vobis vite etiam vestra
potum praebente: ita ut ob generalem apud vos copiarn , cuncti etiam exteri vos
beatos dicturi sint, et quod vere vobis Deus optima quaeque decernit, dum terrae

vestrae plurimam prae ceteris frugum abundantiam concedit.

Deinde ad priores redit sermones, quasi nova admonitione dignans improbos
illos ac impios, aitque: " adgravavistis super me sermones vestros, dicit Dominus
omnipotens. ,, Asperis, inquit , conviciis me appetivistis. " Et dixistis: in quo tibi

oblocuti sumus. ,, Siccine ergo ne sensum quidem tantae blaspbemiae babetis?

IJbique eiiim hic propheta verbum " dixistis ,, ponit, quasi ipsis exprobrans gra-
vem stupiditatem ,
qua iraprobe agebant , nullum rei sensum capientes, sed ita in

suis peccatis versantes ceu si non peccasse existimarent. Mox quale fuerit pecca-
tum edisserens " dixistis , inquit, inutile esse Deo servire. ,, Neque enim nobis ali-

qua utilitas accidit mandata servantibus : neque Deum saepe deprecantibus boni
quicquam accessit. E6 demura res nostrae cesserunt, ut nos in angustiis pressu-
risque languentes , beatos alios dicamus qui nullam divinae voluntatis rationem ha-

, bent ,
quibus in melius res procedunt ,
quamquara Deo semper adversantibus a ,

v quo tamen nihil detrimenti patiuntur. " Haec oblocuti sunt, qui timebant Domi-
' num , unusquisque ad proximum suum. ,, Haec quidem, inquit, inter se invicem

loqui non dubitarunt qui simulabant se prae omnibus alienigenis timorem meura
,

retinere. Ouihus Deus altendens memoriam eorum scriptam posteris reliquit, pro ,
 IN MALACIIIAM CAP. III. 387

Tray uJ^oq '^is^vojuua.^ ictvrii c/K<AJ)i))iQ7ig' ^n^ii^ 3 tiuv n dytdzv %'iq ovTtnq o^-
jUUiT^JWJiVOiq l^ VOfJt^CdV T S/t^, «5 TTi^ iiV CV OfcaVCt) TZiT f(^p(ji >^-^' OV TlfXCOO^SD^cJUI (j^
(pci\j?^t4t T^ K/y)ef)iju(j>via^ d^icotjto t^ if^riq' «7W5 aiiTiig cv '675 olx.^foTu-mg g^y ctlpHju^jog,

y^ TTuv OTi /(^tAA/goy ^z^i kumg cfbKi/uigt^cov TivieTv' cog ctv ei ng ^z^ tjov icuvTh Sj^^n-

diU, TwXXlio T ivyvco/uiOTWulw (^eDeJayjuiiVOV TravTVTi ^t^ olutvv UTtt iiray^.

'' Kc4 'fhqtcKproiSi-i y^ o^^^ oLvai jutkanv (JiKoua-y (t clvcl jidmv dvof^ou-i }(^ avai v. s.

/Mtrov tS J^ouXiuovrQ^ dfoT, yj^ oiva, fAsov iS JouMvovtQ^ cwW.

[a,yi ,, Torg (^avi^gt,

'^uiiaiToui « «^'x£/ajg ry^ rs J))ccucov-, j^ t <7s^vo[/,cov ^ (^ t J^aXiueiV •ve. icaraJkKOTmv

d^^^i (t T JJ.YlJiVOL T^Th TWiatSrcLj ^'pV i^T^VTWV T^ Ti '67$ ^CS''^^? gTTZl^/e^VwS 7J|M.«- -i p. 570.

€,^a<5 >f} T %lg ivyvcoju[j)cn ^i^yvojuJivcov dyt^v., ^ rfo ovtwv ifj.yj^v cm(^ri 7roia/(uvcov

T Sf^.KejLcrtv , T/j n ovTcov d,yidwv f(^ t ovtC()V f(gi,}ccov' Kiyi q (^ ^Cto oiicoxLBwg mg
"Et^Siv 'Mjei Y^ (^ iPp^^ MoLz;(ct^cucov /f^^x, org c/^ ju(pt,Ai^ (^apvTctTtw
'i^i' gaz)/^gi'(ftjy

fJiXv 01 j(gi}toi iS ^ov

T TifjLCOQj.civ iJi^ctvTOj ju^ysvg Jl cv uTmai i^ di'utg i-vjyov poTnjg
01 tS KP^tIoyQ^ i^qUj' 'o^V ilg j2i€cUC0CnV T/J iipniJLiVCOV iTmyl.

KEO. A'.

" '^Oti IJii yiftioct 'ip^^TcL] }(^oiJLivr\ cog ^dAi/Scwog, v^ (f'A?^</ duTiig' (^ ioovTOLj TnivTig v. i.

0/ (AMo^eTg (^ TravTig ol TroiovuuTig OLVO/U(s/L,y }(cf,^fjir]' }(cfjj d,voL"J^<l ouuT^g w hfJLi^ w ^?/?'

p^SVM, Ag}/^/ '^vejt©^ TTCLVTOiCec/LTCOp' ^ OU p^ l^AO^-U^j CwWv p/^5t «c/^ Vj3\fJISt,. ,, 'Ev
c/)ce{vco ^ (p«OT TZir y^p(« o)g vzot m/e/ (pAi^riOovTaLf 6i n dv.cZioi TrcLVTig^ (^ oi t^ ai^o-

/>Ja^ ipyiTOLf }(gL?\cf.fJL}]g J'ikIuj •uzzt) t^ ^stfe^aui^^oijcnig dwmg d(^oLVit^oiu8^joi TifJLcoejLctg' y^

•cj%i fjiiv 0'jju gSit i(^KOug 'QtvTct <^ncn' '67$ c/i6 (^o^HfjJivoig tj'; " Ka) clvargAe? u//t7^' '67$ V. 2.

eo tempore quo poenas persolvent hi qui huiusmodi utuntur .serinonihus , seque

omni generi nequltiae addicunt. Secus vero nihil honi non eveniet iis, qui meas ,

vere leges ohservahunt quos equidem tempore illo quo malos puniam providentia
; ,

mea dignabor: sic nimirum declarans, se hos liahere in suorum necessariorum nu-
mero , et omnia optima illis retrihuturum: quemadmodum aliquis erga proprium
filium adficeretur, qui multum sihi amorem omni tempore ostendisset. Deinde addit.
" Et convertemini , et cernetis inter iustum et iniustum ; et inter famulan-
tem Deo, et non famulantem eidem. ,, Tunc inanifesta fiet distinctio iustorum ah
iniquis, et eorum qui servire Deo sluduerunt ab illis qui niliil pensi id hahue-
runt: item inter infliclam improbis poenam, et inter hona prohis impertita: om-
iiino discretio ,erit inter malos, et inter honos. Ait autein liaec consentanee dictis
antea de rehus aelate Maccahaeorum futuris, quo tempore quotquot fuere mali
in populo gravissimum passi sunt suppliclum; maximumque vicissim nacti sunt a
Deo auxihum qui virtutis sectatores fuerunt. Quare oh dlctorum confirmationem
sic prosequitur.

CAP IV.

" Quia ecce dles venlt ardens sicut cllb^nus, et comburet eos. Eruntque om-
iies allenigenae omnesque agentes iniqua, sicut stlpula. Et succendet eos dies ve-
niens, diclt Dominus omnipotens; et non supererlt illorum radix aut ramus. ,,
Illo , inquit, tempore tamquam ah igne comhurentur alienlgenae omnes et nequi- ;

tiae operatores stipulae instar a corripicnte eos poena destruentur. Et de improhls

 ,, ,

588 ,
THEODORI MOPSri-STKNI

(po(SiiiA.ivoi; TD cVQ^^ fZH iiAi^ cht(^07uLyig ,

yj^f
lctaig ct/ r Trfipif^iv currJ'. ,, 'Tjutv Jl
TfoKXn i^iv 'S%/,gfw/ P^gLfA.^uf^Ti^g chzcucog vfMV ^^ T '&i'5 yoor^yii^ivn vmp t^ iU oUnxjy
iuvo'ict4' aLTmh?\9L^i q v/i^g TreofTvg )(^}cov, axmip Ticri "Trf^^v^i t'^ fvnchjuipvioi, (miTmv t^
p. 571. o^iKeioL' (^ c/jfO/a?Tg (^Yicnv hdlv /mp^ctpim '^(tivXv^vtmv t« 6k <h(r/u^ rCj ju^ T^oXXvig cTiii^-

TtdVTtitv T^ y\(hvy\g' ic^Ti\cnT2 ^ (^ ir^ ti^^vojitpwvTttiv ^ o'i (mo<^s J^Ulcu vsro ^ig Tizxnv

'iovvTOb} ^lg viUATiQpig, v^ r it^^v dtcavov ^A juicig '6^/Ui\^ct4 m Tivog a^<«yM^oi Jioo-
dwcncog \ti' Aiyl 3 St^Ta, d)g 7n)A/\sL>cig l^plev, If^ tQ ^p^ ^jpvoTa t MctK}(^^aujcov ^

07rLui)(^ sT ictvTh

iu^ur^yict >($t,Ti<Piai crJu"

^i>^^%m ^qttLv
«r^ cunl'
^05
vojutf/^cov
iTiyyOopYiaztTv juS^j

AVTi^^jL^ng' 0'}
g^ >(^}coug,

(^ iTii^Mpn^rcwTV
ci/ dvioi Ji
yJ, j^^Tin^-
^
TY\!rctv 7[-avvtK(^g t\(> o/ovticov, ov r ^^ 'Jgig ocAKgZioig juj>vov , c^a ^ (^ r^S olKeicov
a(p oov J^ }(^ JyiKgv aTrzKnv l^fjjiTo osuv K^ td ju^tvl^v rp Ti J^HKdjovTtov ^(jT, (^ ^S
TOLVOLvnct (p^vowuTWv -i
a(p' a)V 01 jt^v ^oLpvTotTlcu iJi^cLvro TifjLcoejLcLv , ol Jl cv iv-dLjuici,

'Ti f(^ ivrOT^yiCL }(cf.Ti<^<rctv TiXeig-ri. 'H fSf ch 'uj^g (^ KgLov ^zt^^piiTaoL tS jnc)L}(^e}ov

'AyyfiKa t^tbv i^i T '^cTrvVj lu/ <:^ r ojjTvig 'Zi^(ni)iovTtt>v }(cf.TaL n r }(^^v c^mvqv -y

^TCt Ti (^ TTp ]siaL}(,}(gi,l^ouci>v iTwmcruTV.

^ETretcPil Q TiXdjTCU©^ 8TW$ i^UiTO 'Z&igp^ilTTJ? OLTmVTtOV T ^CL(p^ Tag iOLVTZifv 'Zt^^^t-

JiJ)x)}U)Tt6V '^f^(p'ATCiOLi;-i }(cf,Kc^g i^^v hyncTCLTv 7\gi7ivv ef^a^cLf jlSsJj tH voftov r }(gLTuKvcnvj
V. 6. J^eT^OLj J\ Ttt jui^ ThTO iOOJU^JOL' J^O (PWC77. "
MVMc&JITg VOp« Mft)CW T» J^OvKh fJt,H, y^^Ti
p. 572. Ci/iTet^f^luj ctvm cv r \<r^Y,K ^s^guy jLfse.Tci (^ J)}(^coji4c/ltol' )(^
Xft)p^/3 'Z<>£P5 TmvTct
IJ^s iyco ^$m^Kce vjlHav ^HKiav r d^crjBiTlw, 'z^iv n iK-&ei'v r yiju^pcty kvq^h r fM^ytKluj

)(^ 'fh(pcwY\3 05 "^^TO/ytTa^T^cT^ }ccLpJtcw Tizi^og 'Zt)^g ijov, y^ x,OLpJicuf aLV^^Tra 'Zi^g (^
7^Y\cnov cluitl, fjL)] Ia3wv inxTa^co r ylw apJ^luj. ,, "KKKsf- y^ 1?' aTraai To;e ilonfjS^oig

quidem ait haec. De timoratis vero quiJ? " Et orlelur vobis limentibus nomen
meum sol iustitiae, et sanitas in pennis eius. ,, Vobis quidem multa , ut par est
gloria erit , a Deo propter vestram erga eum benivolentiam concessa. Tum et omni
nialo expediet , alis veluti providentia sua tegens. Niliilque differetis a vitulis qui

viuculis soluti muita cum voluptate exsiliunt. Dominabimini etiam iniquis, qui quasi
cinis pedibus vestris suberunt, quia illo tempore cura mea nulla vel levamento
digni habebuntur. Haec autem ait ut saepe dixi, de rebus quae Maccabaeorum
,

tempore contigerunt, cum suum praebens auxilium Deus, malos poena implicuit,
in^ solatio autem et prosperitate eos constituit qui leges ipsius protegebant : qui
certe puniverunt atque domuerunt omnino' adversarios suos non , ex alienigenis tan-
tum verum etiam ex popularibus suis. Ex quo cutictis iniiotuit quid interesset inter
Deo servientes et inter contrarium agentes; qua de causa }ii gravissimam poenam
,

'
pertulerunt illi autem prosperos successus felicitatemque plurimam nacti sunt. Et
,

prophetia quidem beali Angeli ita se liabuit, quam de rebus tum aetate illa tum ,

sub Maccabaeis , ad Israhelitas pertinentibus fecit.

/ " Quia vero postremus hic omnium prophetarum fuit, qui suas scripto prophe-

tias mandarunt , recte se facere iudicavit demonstrando deinde legis cessationem

et quae postea essent consecutura. " Mementote legis Moysis servi mei, sicut ei

praecepi in Choreb ad universum Israhelem raandata et iustificationes. Et ecce ego

mittam vobis Eliam thesbitem, ante quam veniat dies Domini magna et illustris

qui reconciliabit cor patris erga liHum , et cor hominis erga proximum suum, ne
ego veniens funditus omnia percutiam. ,, Verumtamen praeter omnia quae dicta
 ,

I\ MALACUIAM CAP. IV. 389

X^^ctrluu tvjtIuj vfJLiV '3>^9t(/<c/)y^ t cvnxlu/ -i

W i^m t voj(^y iv /uvlifjiri r Ij^pv , cv

<J^ T Meaaicog Ttfo^ aTrctVTtt JiJ^CtiJigL t 'Io-^mA, oljivcl ts^iieiv aiiTitg i(p ii(^^cd ^r\-i

Gwpc^q iJpnfco)^' waui^ oiwv 'B^'nv-, iQ Trei^^oJi Tra^iiiTi yvodojLTfjf^i to (^ <Piau'oT!w

'^^'}*y>yo'PX, Ji^cnQ-ctf Xe/giv, VTTip t^ oltizlvtuv a.v^^ymv <^cuiov/A[jqv cmTy\e}.a^-, og

TTuvai /u&iJ T vojuioVy OTcd^a^ei 3 t 'nA^/oTHTa t oiKactv' OTn^ sv }{gL>Ac, jiSp il^^v v/u(^q

il^ y^ Y^ ^ar^TCL^ (^OAiivn 7n<^vartfj <^ yvc^vctj ih-rvv ovtxl dxeivov ov Mcoayig n y^ 7my-
nq ifcliVVOV ol 'Zt^^pyiTCtl , llXog jUAiY ^^^ODVTO TZiT v'of4,(t), T TtOlvlw Ji OLTJUVmV C^}(Cf.-

Kv-^ovTit (mTV^QjLcw co<^ ^(^iccivo cf^?\9v oLTnxaiv ^go9^5 07J J\i tQtq Tmmig t^ k^ t v6ju(s>v

ciKoyojuia^ ^ td t? wi^cLXcuov (^ 7x> /Aytsvv ciyt^Vy tv TmvTctg av^Q^Trou; tz^ J^ojtotv]

'ZD^anytyiiv Xpi<r'^ ^ to7$ Toa-inviq d^^/tdzug y^ t lic^^v (^ctva fi^v (»> t olKeiov iTretJtj

Q ;^ if^ T^ ooceiVH cTa^gft)? t d.yvu>ju(p7WjIw 'fhJti^iit t olKactv, HAict^ ^«TZJ^AMcrgrct/ p. 573.

•cz»^5 vjL(Qi,g /Jicf-K^ti^^ i '^t^ '^ Ji£/Tipctc T JiauoTii Xe/r« Trapaaict^, lu/ d.7r koavctiv

TizincTiTcti' «96 GYU' S/:}- r ivail^aav '^*r^g civ^JiApt? JiYi^njUAViig awja-^aj, (c Jij y^ iniri-

pa4 S/J^ T^ K^ T iva^i2eia.v 'fhy/uta^cdg iU t t^p tckvcov oLytyiiv o^vQictVi JiYipnfiivovg

•oU^TiQ^v ox. '^ Y^ T ivoifietctv oiTict^' TrctvTcu; Ti d.v%^7rotj; aujurofjLcag iiTretv iJg jUActv

y^ T oujtIco .f(^Tu<piaztf aujua^^eicLV T^J cv dcTi/Beia, TVTi }(c/iTU?\gLfA,&avQfjLivcdV ., Ji^fjiivcov

fjciv TTO^ tZW T T^ dX'A%eta!; '^ycoa^Vj l^fjcivcov q ^ t c^/TgO-^iv <u^g Cffcr iva^l^etg

yjOivcovlav TttVTct q 7tci'l\a^Tc)jf 7^ aTrcivTCov dv^^nmv (^^vtk^cov awTy^QjLctg ^og' cog av

fjcY\ fJuivovTig 'Qh '^ dcn^eiaj;^ <po(3i^g djunf 7^ -oiroLpoucpct^ Trci^^^atv ., 'Qh dzavi^Y'^
TmvTiAei Tp jviO/^yi^v yvof^ivng-

TEA 2.

fuerunt, lioc vobls postremum mandatum traJo, ut legis meae memores sitis, quam
per Moysem universo Israheli imposui, quaecumque ab eo fieri oporteret, mani-
feste edicens, Sic ergo in primis obedientiae dabitis indicium si dominum venien-
tem exceperitis Christum, qui propter omnium hominum salutem apparebit; quique
legl finem imponet, et perfectionem propriam demonstral)It, Profecto bene fuisset

vos statim , et in primo eius adventu credere , atque hunc agnoscere illum esse
quem Mojses cunctlque prophetae innuerant Cnem legi impositurum, et commu- ,

nem omnium palam effecturum salutem: ex quo illud quoque omnibus innotuisset
hoc esse oeconomiae totius legis caput maximumque bonum, nempe ut omnes ho-
mines ad Christum dominum adducerentur qui tanti boni gratia lempore suo ad- ,

venturus erat. Sed quia praesenti illi malivolentiam vestram ostendetis, beatus ad
vos mittelur Elias , ante secundum Chrlstl domlni adventum qui de caelo futurus
est, ut eos qul religionis causa inter se dissident copulet, nec non ut parentes

per ipsius religionis notltlam ad concordiam cum llberls pertrahat, dlssidentes antea
eiusdem religionis causa: in summa , ut omnes homines , uno eodemque vinculo
constrlngat: ita ut qul tunc inventi fuerint irrellgiosi , ab eo notltiam veritatis su-
sclplant, et curh rellgiosls deinceps conspirent, Ilaec faciet qui omnlum hominum
salulls curam gerlt Deus; ne forte in impietate perseveranles, tremendum adven-
lum eius experiantur, qul ad supremum improborum exilium fiet.

THEODORI ANTIOCHENI MOPSUESTIAE EPISCOPI

LUCULENTUS ET INTEGERRIMUS IN -XII- PP.OPHETAS COMMENTARIUS

EXPLICIT.
 390

EK THN 0EOAaPOY ANTIOXEflS

rnOMNHMATQN EI2 T0Y2 ¥AAM0Y2 (1).

cod. B. f. 5. \_yioJ^pou dwo^cog. Oi3 Aiyl m g-^yw yt^ t^ ap-S-pofj 'ivu, Tmvrctc ^t^?[s^f^[Bdvi^oLf
aAA' g-S^vji, l^ ^ctggz^v
vo/tAA(rvig, 7i ct^v rlu/ ivvoictv' iTreiJ^ ^ o/ ^laj^cuoi ?[gL(^6vTig

(^T Xe/9oy ) ^lg 'i-&vicnv ounvv c^gc/^y^oi/, J^ tStv ^ura, (pMoiv, 7/5 w 'Sctoutti ct/77ct,

w 77' To yt^vog, ag ^ c^ A5t«5 (JvyK.m^li^aJl f(9^r djuTh^ (^ ilg ^Hpct^ ouutvv 'U^^^<h-
^luUdJl T/J i-dvav, TV Q i(ppVCt^CtV, dvn T Vl^l^OViUOVTO.

Cod. A.. t.
V. 9.
39.
Ov^ ft>96 "^TZJAscTct/ (^ dvctXacmi cnjuij^'i^i •i
ciw' oj^ib dv obTikctavm' ^zs^g tQtv ^ ano-
7X05 7» Jti^f^^ ) aufj^ipeiv TtL 0\}vnct cntim orctv pji u^ji (c; a.;t«pcwoy ory^-fJ t" K^^^ju^cog
T ^Tfkctmv , iiJ^Tm Twex 'Zi^crojuuXyjKOTTx.' ThiTvig Q /j^rupei tf^ juist}(Jt€J-©^ 'li^ijuiou;

Hier. i8. 6. 6 'Z£r^(p^i7ns Agj/tfv toj d« 3bou* * J) /^Sttfe 6 KA^juivg c^ ou J^wuricjo ftojj tSto TTomcmj
vjuuv oiicQ^ 'lcr^wA, Aiyi kv^iQ^; 'HiTigi, bSToig ^ ^Tnaovrcu; dv ct7iKctaxju\ ^ j^ ttuKw
V. 12. ilq Tx> oLp^yaiov '^imj^gLQL^piarti. — 'A-zb/'/^ vf/A^g "i^^am r^ tQ KVQjiii cfticf)zaTiaXict4 /SaAs-

ju^Q^-y iiKCTwg r^ T J)ict^ct<Bi (^covri Kk^v\rcij.

V. II. 'Ex«c/)iv ^
t ehemorluj ^ tu. 'Zct^cri^KOVTct $f^(Sr^^cdju^^^ 7^ei<rluj cac
c^oj^Tn^vTig

T fSf^^ivmv YijtMV i^ju^ T ivC^^awjluj iy^ivofd^luj-i T azuueief)ir©-' oiytS^H ju^ TVy-

')avovr(^, juiyt^luj q l/<$»i t«7» t ^^v 7roLpi^ji^'ii. 'Ev Zoftcd^ q 7«T8S7V c</ ;^^vv-
^</, jM,W :TO7? M TH •JIH ^^
iig T T iiOrftii /Ui(gc7rt(ryi ^^v.

"^ocA/jJg y.
V. 2. TStD CpctVi^T^QpV ehiKVVCnV ^ tQ Actvlcf Xiyi^OLf JYlV (^ •vJctA/tCoV. To ^ iTTCtl/U

gzt^ KveAcag XiytrcLj ''Qh Tp 'zu^Ti^v juS^ cv VTntKocov Ttt^i }(^digzi)Ta)v -, ju^ q ^UTa
TToAiJLipV a^ju^cov.
"^obKjuisig i.
V. 9. To oJ^^avv fJCA )(^ Tv'i(c/LTiv^vu)ov cvcoTnov a-ov T oJ})v jM-ou, To ouuTo Myi dvTl 7»'

i7retva,yoLyi' to '^ cvco7nov a^iij dvn tQ 'Zt^g cn fta T^gLnv^vuuov t oJlvy 'ivol iTromiX^
'Z&^g cTi Y^ T iHehtiiclju iJzroAjj-vJiv, a)g cv tt^ 2i^v "opi t <9^S ^y>vr^' to ovuu %vn(gL
'
'^ i^^v [ta Sjsf. juka-H '(Xj^g dftc^OTi^ 'i^v t dv^^TruJhciv iTrctfdyoLy^ ydo jui-, cfM-

CTK, &^ dmiX7\gJtm '^ K^Ti-^VTotv l^^^^v -i ^ iTreiJ^ it7nv cv r^ cftfc^oauLVi a-n, Tnr-

igtv >(gLda>g g-S"©^ aoi "Q^v KQjtveiv cfiKCUcag, chiKVvaiv ivdvg ^Tmg ouutvv d7niX?^yluicfjf

J^\}(ffJ\OV T^ i^Q^V *^770 7« OK^VCp ^OTTH T ''^cPet^lV 7I0liijU^Q^.

"^oLX/Jjig $-'.

V. 2. 'E^o/JipX9yetrcti TtS -3?^ o /t{^;^'e/(^ Actvicf ^Zt^ t^ icfictc d/^pTictg-, lu> ii^ydamx)
avy)(gL^djS)ria-ctg rri Bgpcra/3gs* Agp^ q '^vtx cv avfjLCpopcug mv-, ct/ oLtg ^ cJ^t]Tu.^iTv ^.
T d/I^TiaA>. '\

(1) Speravi quidem maiores me partes editurum commentariorum Tlieodori mopsuesteni ad psalmos;

,
verumtamen non semel comperi reliquias eius in catenis obvias, modo esse Theodori incerti, modo etiam
Theodoreti praeter multas a Corderio praeoccupatas. Itaque ne quid ambiguum ederem
;
illa tantum ,

mihi segmenta vindicavi, quae Theodori nominatim antiocheni nomen gerebant, quo titulo semper in-
telligi Theodorum illum, qui fuit Mopsuestiae episcopus, exploratum est. Edita item ab aliis, recudenda

non iudicavi; et cum otio minime abundem, duos tantum evolvi codices, nempe praestantem ac veterem
vat. 754. (A), et recentiorem sed multo copiosiorem vat. 1682. (B. Latinam denique brevium horum
)

, excerptorum translationem aliis si volent faciendam permisi. Mihi integrum in prophetas commentarium
de graeco latinum fecisse satis est.
 TnEODORI MOPSUESTEXI IN PSALMOS, 391

Jo ouUTv fjua^oYCDg iimv tv jiSfj ^ iTct^^n Tu ogu jM.85 Tv IXu^QV T awJ^ifMf^a i^ V.

B.
i:j.

f. -23. b.

fJUfi TO <j€)fJ(^ (hicfil A^«;|j^'$ clcTris T^ '^^^i ^ '^€^/^' E' \7wir\(TU TdTV YuZ TTa^O) , v. 4
B. f. 20.
TOTJSjy t-j hJiKA^cpx' "o^Y (^avi^T^^Y iTTwyl Aiycov' a igiv acfiKia cv ^p(n fca^ oLvh t
c\ ivp»iA,aj TX a,<fi)tov l^yiiTzi/uSp^-, « avTi7ik<hti)ic/!, ^lg dv^^c/icTacn /^oi <pt;fpt' cea 70

[Jl^a^OV ehvTi^V TWtI^/ tS l/\5tTloy©^' fJU£i^QV %ivWtJ bv 7« aehitO^JUUTOLg •UJOTjpefletV, TD jM-M

ctp^ay oiJiKia^j cPiUTi^v /.'iy{. — Ou^ oti ax;T05 ty-vj.STtf/, ou ^ 'Ze^a-JViTO^ u^wcncog, V. 7.
B. t. 27
cIAA' otj Ci/ r ^vcliojLc, m/^ ^iOAJ-m v^iviTOif ivvota, ^z^ diml' iTreieftLV 7j 7roiii(rri (po-

/3g^<?K cmfJLeiQV' S^ TdTV Xiyit CV ^lq Tli^Cn l^/J i^^Y fJl^ii, T»t457 TmVTCtq <r^?\ff.^CCY
Til] Tifxct>ejLct G^ e/^P«?5 ^«p/yccov oLimcJiv ro u^iAev (T» ;^ to ]%vq$v' tQtv yo /<aAi$Tt
,iyycop'i^iTv c/K tQ TmvTctg TifJicooY^^liZajf.

ETraJii Jiripi^ 'c<?€P5 ioturiw ^t ^ hfiiosctXcdfjL « ^aaiXeiay t /><^j tceT Aau/cT, v. s.

T)t/ Q TCty" 'A/SgoyaAtl^ f^s^cmi/^oav -i

czKoAov^g ilmv ot» t i7ra^a,^VTwv /msi (J^ivJjLV

J^iJhtiX^Tttiv >^ TO 'cs^gztyjn^ TO avv , oLTmart /ujiv Iw vt/Z ^Tiq /\pto75 c*«cn» . . . imv^-
criTctfj aufja-^YicroYTciuf q imXiv ilg iv 7a? f^^^Kaa-cLg avi iv^QjL^^ ''STTvJiJbvTig' Sj!a. yb
tQtd t''\|.wA95 J^ei^'n(r)i. — 'A^^cW q «ts t a,7ih'oTy)Tct-, (^a to fJLYiJlv Ip^actcS^ y^:tO)Y v. 9.

Agp/^' waz7gp %'i\vv (p«07y, Ip^ x^yM)^ /Av auiiiq ov Jl^i^y^, 7m%u> q vvv vtt cjncivcov
,

}(gL)tCt>q^ HTCO /JiQl KOjivOV a,J/KS/AvCt) /<^T^t/ y^ fJLYi J^JKCUCOg Tm^OVTl. 'AvTI T aWJT^l- V. 10.

fS^wTw, aTrapyi^-i^Tu o 1vfi//jt'^Q(; Ti-d-etK/iv, « /L(^Tcua,j ^w^v, J^ei^ein t }(c/iKict ov^coy-

rc^Y ti TroYrejLci cwiiJ^cuoTiopi -ri dpiTYig %'o<l>i/Jioi t 'Zjr^p^cefAt^v/tt/ aJUTvlg Trvpeictv TJvmavvTctf.

TavTu /j^i JbKex pyjTZtfg ^ y^ Ki^iV TnTikA^^ ^ t^ 'A_;^To'|!gA. rJ^ ^ t t X«cn v. 17.

crjf>Lj2ii?\ictv OKTTiawv auToq iQ cmoTri, coq av Troip^^iJhKtuyj-d^eigy (^ f^Y\ oiog n (^'ipeiv

(^
(p<^'vov, ^f^i/ 'Zt^ofj^v oLTi J^etvog cdv y^gL^c^v^^iSroJi to /jl^XT^qy od; ^TT^JiJbTctf tol tS
A^icsaKcofA tzir^y /JtstTOL -i
/AJiKXi n oavv (t ojurog '(iTrw 'vjzro iQ Actv^J^ ctimK>\gJ^i&ajf',
'^'o/j^/joc, cjv TY\ oiKe.ct dunf dy^rri iavTOv ^cZ^^J^iJhciv -, (^ TmvTct oczt ^lg iavTQ A9-
'}i(r//jflig c^J^ivtioiv , avvayav y^ avKKff-fJL(^ctvcov cv tIj ictuTQ 7nivy\°jLct cocmip /j(j} 7fDvr,Qjta^

7{y Td AavtJ" ^uTct i^ur^ oXi-^pco tc^ iavTi ct^riTiJtiV . — BadvTioctv , (pnojv, iipyiaztTV

T o^lBaKYW, OTC fJLi^(^Q^q TO JbKi^v (t (ia^ 7^ /SaAJ?5 ^sP^^PKrctq. — 'Ep^a q %aztv- v. 13.

TY\g 'u^^ tS ^ov 'ZD^VQictg TV^t)Y-, v/JUv-Aoza

(^ iuip^y^.rlw JilxviKCoc, T> Kpiaicog to J^i-
y^j^OY JmyH/d^^.
"^aX/^^g 'A .

Ka/ Ci/ TbTft) Ta r^ (^ XeZ^DV Y\/KiV 'ZS^^pilTivi fJ(^}^Oi'^ LaviJ" -zi^^ctYa^^coYei V. 30.
B. f. 30. b.
07C Y\ T TTViv/j^^TOc, cjvi^ia (hg ctv V /Juv'Y\axji)a\v OJUTOV cv Tref lioc^ oi TTztiJig 0/ Ti oi "{JZ^-

fjjt^iOi (z oi %Ti^i Yi\7noi' (^acri Ji Ting y^j^ iig

(^ yuOivov iloyj^cti av-&^7ivv cv ty\ rp
crjilu>o7n\ycov iopr^ tQtov KiK'i^y\ (^ •^\aK/jJ;v vzjv tQ /(pj;^gi« /^aviJ^, y^d^' h TjJ

KcLpTTciv avyyx/JuJh yiviTajf' ^ ^ t6td ^^^^otTjT^o/

-&'.
cd^^ Tyj xIwcSy.
' *

-^(jbK/JSf,

MsTzz. y) T J^my/^fnv T^ orov ^v/j(stcricov ^zs^cric^ /jjji y^ tv iv<ppadvi^ctii "fm aoi v. 2.

a.va/JA/JjjY\(nLO/^(jO «t^ cnic, iuipyicnaj^. — IvfJt^/Jt^-^oq "iJ^acrt KQjiai t ^^vov (urrU-, t»t-
B. f. £1. b.

257 (3i€cuav T KejLOJV 'QlvtIw i7n)iy:aztTV , (^ /jji^fioKlw tdl vtt dunf Kejt^VTot iSK 'fkiJi-

y^Tttf (l). — 'Avtj t (^ '^YOiTOf ^f^S^yj^* T^TD y6 y\ oLKcKiicka (B-dKiTctf iVY\K?\gLKTaJi v. 10.

b °
?SJ^^^^'
— 'Evi{^poq ^ y\ (2>0ii-deia y^ t '^ -^K^i-^icog '^o/j^yi yai^^v. — KavSy^ b f*^^ ^.

TraAiv vimK?\g.y\ ^ovd, dvTi t, riKmaiv ;^ iK'iyi7vv d^naiv «rw^ d 'AxjAo^ (pwcnv ec/i*;-

(1) Grammaticalem temporum enallagen saepe adnotavit apud proplietas noster Tlieodorus, qui et
in sua psalmorum explanatione ut nunc et postliinc fit, de eadem
, se lectores admonuisse narrat.
 . ,

392 THEODORI MOPSUESTEXI

^Y\(JZtlO fJ^i' KUeXOg ilehv i{ff.^M')(t(lV f^H' ThlTO Q "^ M dilOAiidjCt ^iiAiTCt^. TStd , (pYim,
^ 70 TTsA©^ ^ dyL^wv-y M T^ (pdo^g a7TaA/\giyyi :, ^ t^ '3'ayaT« ;^7aAuOT5, m$ "^-
XvovTii; ih cfcc-i TW5 «TO$ gC^gp^cna^ v/uuir\cmjL^.

B f 36 ^b
riuAa^ dcu/ctTH (^ x.ivcrtM;oy /^Aef" t oi^vvx, ''0n,
(^ 3avaTt;v. — 2<a)y ^^AeT r
gVou^nov TToMv, a)g 6 /u(stKd^^ nauA©^ iJ^iJk^iV TrvAcLg q ck£iy«$ 7^5 ct;rai/^;;^0'J

^5 c^}iM(Jictg -y tfi &v ilg c/Ketv!w imctcnv 0/ Tn^euovTigs* cy^u^a To^rttti, (pnoiv, oLytX-
7\9/uSpoi (t ^psuovT^s, ^r iKmcnv ^ a,vctgixc72cog , (^ tWtwv ^zt^^iYQv dvu/uvyicnx/j^j-
B. r 30. ffc^ iTreiS^ -t^ t 3ava.7%r figi^Kvcnoog i/uJi/ii//j>V(^(nv , ilitOTixg iTnjyf^. — A/a t \£z^^q-
hlw-i (PJIOIV, T^ 'CfS^JJ^ce.V/O^ toW, ^fO^ T 3VjM/S T K^ "T^ TnvilTtOV , QVK OK^Y\T^ T cPiCmO-
t!u/, iiJl voei OTi dTrctpioTtov cwm 7t) j^vo/^ov. — 'EvaAA^tp^ fc^v^Qtudzt ^ova, oivn t
. .,
ilS^X.Vplivi' TO ;^ J^VO/^OV TJZro T oiJ]l)COuJuTQg chY\yCiTCl\, CtVTI T e^ T«7D TTa^^^TOV H^-
re/, (^ TraVTCtg d,(potJ^g etchKa' cm<^i<7i^v q l^v^fJiciLyQg ilvnv, TtdvTCLg g^ 2p;0p85 cuW
c/K(pv(ra.. — 'Ect(pi^^v tSto l^v^/Jisty^ y\g\th djotv , ov (u^jL^ctmjcroiJLc^ iig ypikv y^
^gav, «Ti ioofxuui cv i(ctKO)(r\' ^ ^vV>j aJ^yiTOLj tj^ ^^oiiTnTi-i ^ i]yetrctj ^r\cfiv e^eivov,

'\}m<pi(Pi^c)ui-, TmvTct /uuiTicav t^ }(gt,Kiajg nx iiJ\].

Ps. hebr. v. 4. ^Ev ThTO) yb /(pfAija (lojai Trapco^vvi t ehauQrlw h d,cn(3ng cv tc^ ToAjttJiawy a/voiW/

B f 40 *b"
'^*^ ^"'^ '^^ C^JimOlV Tp dchKOV/U^JCdV OV TJOieirc^. Yl^^^Pc^V ^ TCt py\/ut^Tzt'

dvTi ^ tQ ^Qii ^XiTretg, Kci^Tctf ^XiTreig' otj tSto q "^jWo t^ Ipf^uutfactg yi.^v\Tc^ t ijSpou-

Kou' iTreicf^ yb <zi%z 'i^j dcfiKovuuTuv iiynv, tv iiTnv y6 cv KopJ^ia, ouurJ ouk c/Kl^v\TV\(ji

iw^yf^pjij To ^KiTretg, otj (jv tiovqv <t dvju(}>v i^^^voeig, t5td ^HT^/LSpog oog ^oD^; t -^ov

iiTrm OTi '?ir£py\^y\ J\ OKexvog o ctchKOg '^vto, ?^yicrct^, otj //.m /uLiki aoi ^Zt^i t dJ/Kn-
, /u^vcov, fjLnJi C4c^y\r^g to, yvo/uSpct, iTreiJ^ o^v cUmfv t opylw (t. t Trovv^pictv, hk ivdvg
cJ^ipXV ''^^^ yvo/uJivoig, d\?^ tig^voeig, T^iksi /u^etg, 'icag civ cx r Tikiidttg rp iJio^v

i(gLiUi)V ictVThg OKCtvoi r cfujg ^ss^^J&cnv ^pcriv, tv ^^tAmOo? t^ ojK^cig dJiKia^ ''fkicmcicrrx-

/udpOi ;^9' iOLVTZ^V T TliXCOoiobV T«TO Q Ag^

OK jUi^^pO^g T /«i^/? A^V SV05 (^ JiVTi^H
HgLKH fjuy\ i^/uuvcev, to 3 TjAJi-S"^^ t ytVQ/udvcov ictvTtig dy>VTC6v ilg id J)ii(gL<;^ejLct to tYj
V. 17. dJiKHjuLivcdv TTkriS^og' /SaAgrtf^ q J^ei^cui t -^S t /^K^dv/uua,v. — 'E^Ti^VyM^fltv 0/^0.^»
avTi T§ T f^x^^crdjyjjjtj Aiyi' iTretJh ctTnp 7io^ii/S{j yyvi^, 'Qlvtcc y^ ^^^^ (p/AS/M^.
— Mctrcua, dvTi t5 JhKi^'
aoivag q /{gtTcuct iiJiv diravTct i(g.Keiv tcj. ctTOira, Cdg inm
B. f. 44. ^L^^ T 'ES^tIcvtwv '^v'o/B{}cl. —
MgTcl c/dA» (pnoiv c^«Ap/5 '?*}^(rSj^kiy>VTcif, (^ sTCog

Tolg ^iXicn ^co/j^jog iig r t« TnXctg KopJioLV tcl '^(^iJii ^u^ajTnfJUTri' i(g,K£iVQg TraAiv

h/nsicdg dv^TiifjLTri tcl o/{pict' cvnv^v ^SiTiov a/jTolg dTreiXei TifjLcoQjLav

"^aX/ipg ict.

•»•5. tiiyacnv ycto, (pncnv , o-n iTr" (^ovcnac y\/^ <^v d, /SoyAS/t^^a (pdi-yfi^cti' "nva yb
i^/J^ JiauoTlw, Qv ngj\ Jeicrctf J^ei ; tSto q (^^^ ^S TravTCog Kiy>VTtdv OKetvcov (pY\(7iv,

c^m' (^g 7Zif cs^y/^Ti JetKViwTixv 70 sTtog dJlc^g a.7ravTct ^ZD^veiv, cog hk ovTog KejLTh^.

^ V. 8. — 'ETretJti cStr vzso Tyu dcrt(icSv KvitXcodivrctg ovk \vi^v iike^g t t^twv d7m,X?\^yluj
iv^&duf fjuYi TnJ' -S^aT j3oy\-d(^ ^co/j^j'^.
"^ctK/isig i/S'.

V. «. EinJog luj dtrni tht» /<pvov (pQpvTK^ovTU Thiov diov \'^, <t iigLT\i\Xj\gLy/^ov iiigLgoTi
B. f. 45.
«J^^Apj^^gcS^ (Doliii/jSpQV iv fri '\v)(Vi' d^ )(gLTY\X?^KTctJi /Jisi 3?c'$; d^ TnTiav^ -^ iig.T

iftH ooyHg; y\ opyi^iTctf iTi; v^ ocrct TOictvTct' tQto qwu (^ticnv %cog Tfovi Tct TOictuTa cv^-
ff^^^acoftojf, (t. ^nKivcjziOfiLajf /uuipi^i "^STrogpi^^yig to 'zs-^cjzotiov , (p«(7iv, t«t?5?v opyQvi ng.T
IjttS; dvdyKJVj /^ cujTct '\jzeo'7rfiuety <t '^uttx A9><fg<^* av^' ou lufJL/jfgc^g ii^Yi /ti^/Mox
cv rri KctpJ^ict f/^a tig,^" Yi/ApoLV' "^VTCt q iy^d(pY\ '^tf^g va^cjiav y\/a^, Tmg Jet tmgivoeii
l(p' d/t^TTi/jigLcnv CJKJiJ^oKQVTct Toig 'TrcLpHcn pi) /jfgccnv > olct ^ (pap/JigiMig ^co/^Oig.
 IN PSALMOS. 393

crzcAcau, 7ii:Xs[x,Hvrig ojuivv' ThTV hv (pvcnv M^^t ^T5 ol l^^^ t"\}/«A9i >cgt.T ifjt,H 'iJUVTetj',

•i^ctAytcps ly.
Utco^^ov tQ 'E^iyJa cv^^udzt Myl J)^ 70 oA/^t^ 2;;)4f dhj- vtt auuTvv' jSriAlw q la/
r. 6.

(mui^iiXkjcnv td7^ 'lacTcwoi? A€^v ^^^^cp^veTv //Jyv c^eTKOV, ^:7c;5^j'a/ 3 ^t ehaxfo-

B. f. 47. b.

rlw' vy.^q f^v ., (pMOTV, lyi^Ti T (3iiXlw a/mi^ Q jcye/o; eATTi^ ca7« ^v. — '£?r^J^ V. 7.
B. t. 4ft. Ik

;^ TO$ dv(j2a4 cv tt^ 'ooi 'Eim oLvcL(^ioiv 'Zdfo^riQty/^Jvot Yitrctv-, ^ Tct<; Tsfo>T<pop^q yj^ 7ra-

CYW amt^v T ?\gL^cictv c/>cei 'fhrzKetv Y\(rctv vivoy^d^-mfMvoi-i ii^v t5 Jb^av d)g c/nei (t t
•SiS TVy-^VOVTOg' ^ tSto (PM57V, 71$ cf}i)(Ti (^K IkOV TO (JWTYlQjLOV tS \(T^aK\ ThTigiV T^

*^>C73 T '2.1C0V 0^14 Trctpi^i T (7Ci)Ty\^ctv }(^ T ^OYi^ictv t]jiuv; iV g/Vji, 6 -^OS K^' ^^iTHiCnUh

TJTTiv-i a)g ojnpKsyii/j^jov cmiA.Yiva4 tv [ji^Tjjy %TiQpv if) cv tcS 2<wv (^ (ra^eiv "^^IO ;CiV<:A/-

V«V, « "S^OV fJSVOV.

"^ctKjLisq II .

«3'y'05 /cT/Ay V. «.
^ETretJii %oiv'ioii aei /uui^ei^aij Tnd^vitiv r\ yij -, cocmip q g^^ptgov gl;^ ^)/^

Id/ i(gLTCj)Ki^ ovTzy ;^ W As^oT 'ip^j' 'lo-^^tyjAiTZifv, wozrgp icT/W Tivct yliZ a7nitKY]^cr%v t
B. f. .-.3.

^ iTm-yfiKia^ j tStu (BovMrctJi Kiylv , on wcmip y^ J^^/^^^^moiv c^Aji£^37j /^pi tv aQjLgov

jttgp©-» T^ 5/^5* To yi) \7ncnv avTi tS cyzKyi^dTi 6k f/A^d^oo^q Tf ;iA^£^v, d^g f(^ cv r
inr^^i(n (p«c7iv, (^ «^T^crgv tiKrpog '6m Mctr^av. — Ovk^v iv^^giKm) croi vmp aTJuv- Bi f. 53. b

7WV, 07J OV fjJiVOV yluJ fJSi JiJ^KOA d^atpiTVV g/g KTYiTiV, C^jt^' 077 (^ OwXgiTIV TTtf^g^g; K^

(jO^pictV T '23^'T^eJV a J^ VOJLiO^TnTa^ /ZZ%/. T T «aJ^^CTB^WV (^ T jM-W ^liiTCOV. Aia 7^70 f. 5i.

77i7oy; iTraJii 'Zt)^co^fA,la/ kJjqjlov bnOdTnov jU.« ^^.TraA/rtgj yjjf

iiK a7n(T(^aX!/ju ^ (pnoiiv, t
iK7nJh)V' cIm' i7raJy\ dei t 'Z?^^^ (tS '^*^(TiJ\^y.lw /So:i-3"e;c£.v gTf^v <5v d^i^TVUJu, (^ c^'

i'j(p^7Ujiyi }(^Ti<r^ TTvAK^. — Kclv&uOa ttzlKiv "^^ t^ '^''^^^ t^ ©^P^' ^CStAeT* ^^b7ro?\gLV(TCd

Q 7^T<i)v, (pwcnv, iTriJi) juci aoTvg (^vKgJ^oav hk lag iva7n>Ki^ vfig KivJbvoig, hiJl 'ZZ)^^-'

J)i)(jig /uti Sfcf,(D-d'aplwaJi vtxt curTzfv-, ocnov /(giv^^udzt (^ /\g.hv i(^K(£v 't^g dvTX^-^^K^jl)
^Ketvcov (og «^vtw t -uia t ^&'ot!'. — Avtj t c^ -ZtrpQazdTrn (th-, Tnn^ iK T' b7n(^av£iCL4 f. 54. b.

(Ta (t '^ 'Zi>h^ (TH (Bond^ixg TiK-A^fJLajf rj(^^njujy\g. — 'ETncrfi^ccmov q i^giv^QLvdTt on Tvig

TiKdjTOioig T -vlatAjLt-S 6 jLigL}(^piog 'IbTrogoKog n«^(^ ci' r ^^s^^icn co; ^^} t ^cyg^» iioyi^

fJLiVOtg i^VKTCLTV' ]<piOV TviviW 077 y^V^^vdu l^ T ksjrlw 'iVVOlCLV (^eiKYiwfciUf 7Z/ /U(Cf.i(gt.oict)

"^iTO^oAft), i7reiJii c^^^u-Sa f/Jv -zsfo^iTrfifi/itJTi^v iiQi\rctj' Kvpico; q (^" K^ t cIA;i9-/j gvvoi^
T '2<>^5 7a pH7ZX AS^ T iKfiaOiV «^ O';?! T KVQjLOV, i(p OV t^guf rVI /UJpTVejLCl ip^YiCmTO*

<w; -7^ T fcs^y fj^roiv <y)c^dcnciog iir djjvd KvejLcoTioay t f^rv°j.av "^(^(^cuvhCTiic.

JbvaAA^t^*) ^ov8 yiyp-Arcii^-) avn th a^v t otj iTmKOje\g /jsi-i on i^njy.acmg y.ov. b. f. sg.

— TnTisiv dvdi<piyj3rcov tyi ^oy\^eicL (TH' iTfeiJy] yb iiTnv, 6 cn^t^oav (^- kKTn^ovrag o^
coi' Tolg '^ IA737^807V I^' di/TrS uiiTvg i7nif/.wvi t^c/jf /Bon-d^ci , G^~ dvdi<pi)ccra4 rolg iK7n-
^ovcnv iTT ojUTvv TYi duT\i ^oy]^eict i(gLKovg \(pr,cnv. — Ouro), ^?ia7v, ilcnv iU7Tzi'&et'g , d>g f. r,8. b.

pw hj^JvjuaJi dmtdv (^ KnnKT/Jsv iTretJii yi) tv cwywettKeiTi^ivov cv d(T(paKei(t '^et<^Yf

i(gL5i<pi}tiv , riiTv Kiy{ tv cTuuuiKKi<TctVj 'dvTi T T iu^ywiav cumJ^v cv 7Jhet<rYl 'iyjicnv dT^^a,'-

Ketei, 0); [j,y\Jl 'W^^TJhKav cumSv Sj^^Tn^Tm , /V €iV»j 077 hk dTTifiaKgv t /3/a t iutm^-
ytav. — Up)g tStd d^po^cnv, ;^ 'Ze)'^g ThTV 1;)^«a7 ttutov t coJovJhjj-, &<^ \jud r^ yi\g i. 57.

OK^aKetv -t^ hM^vo/mcu;, Thngiv 7^ yHg 7^ inzLyfiKictg. — Tivg^ pOfJ.(paloL crs dvayivco- f. 57. b.

oKHCTiv ^f)n -T^ JbTiioyig Trfodcnoig Kiy>VTig' iSJV q ov^ ovTceg, civ(cfc po^JLi^cuaj; 0-« tyi ^/xJ;
'Mcoai Kiy>/A/jov' ^tTtog ^ 'AKvKctg ii-pn /Js/^yai^ctA cm' q (^'nKi'^ iiTretv , %iItov ^v
pt>£7Ct/ T 4^/^^ i"'^' 7»76S7y {«« "^ Ti^TSeJV 'iP^" dcJi^cSv , ^ "^ -T^ pOjJL^^OJCtg T i^^V
 .

39 i THEOBORI MOPSrESTEM

7)1$
X^^^''
'^^' p^W''?^^ i^ /^Ac? r/t^ ;(^r' at/n/ ytvojiJ^lw vtt currdv fj{Cf,ydLvlli TmaV(;
fjic/c-^^^cu; i(ciLT duni TiA,Y\ii}ta)ikpcLv 4 '^-^^n^lw ipyil^ouivccf i^p^g 3 -t^ ^£P5 "^ -3^01/
^A^" (j^ 2;^P«S CT^ cttTO, iTretJii r vtt aubri^ ^tSivTit ilg ^ctcnXict \\etv icnxncfhivo-

T25j C«W J^?^l YlCrCLV i^pcUVOVTig IZS ^^j }U vTig VTT cluTif ^O/fAfJOK; OLV^gtt^ iCmH'
efhtitOTzg. — To ju^v Ofjui ^^ttdXXvcov "^xttt) -t^ yvig iiTrt 'ar^g t ^ov cog civ djuvl r t -Sa-

. vctTfer ^^7iv<pctaiv v^ r^p dv^^Tmv QJ^iViyf(^VT<^' 'iv itTryj oit av b TmVTctg ^'^vTO-d^vyKTKeiv

Tjvim' 70 ^'itAAptaov oLVTi T Sf^oTtopTnyov y '^TiT) r To oTcop-ml^Of/Sfjov TmvTCeig TYjeh }(^xei(n.

/U^eAQoJCtj' 70 Q T ftiKeAf^jttiVOOV OtVTl T T Tll^OdQjLOdV «r« O)»' J^g Ci' ^770;Cflt;^ft), CS-S 072
f. 58. b. ^eAa? cyK(pipYig TifJioaplijudpog d^^a-cfbmTwg Cffir ctvOg^oTTiit^ (^ u>g inc 'lauaiv. — la^ngiv
Ofcei^vot /Av %t %tctVTzt Sf^^m^^djuS^jot ^utji? ^'it(^0l Ttftcaejia^ '^7roP\gLVcrzq' l^ Jl ^ '

ehi(^t0(mxjv\g ao), (pctveig, ihvigiv iiJlv ctcfiitov ilg oUDTtig ^^^Gr^^ctfjSfi^ .^ TfkAP^^A^^y^t^
^ cmg (Boyid^ict? > y^ "^mTsghata i^ c^|«s <r« -u^^^t o"S.

'^ctX/jf^g if
V. 69. b. To Q '2S^2!p3aartv /^ 'S/^TOV 71 xiy^v (^ovAiTcti' %axtvTaj(-i (^naiv-i }(ci^ ^tctVTctj yjtT

lyJi 'ry^ i^e^v '^l^iihaj yiy>vct(nv -i

oog 'Ztf^a^pduaztf ft.s 7u t T^Qyio-/j^v (^ •, pwc/e ^£pv
Ciidhvuuajf fj^t f(^ f(aL^v'oyiaiv ^ '^e^? 70 oi^picfav iivi 3 %'o7rcd t (pvylw t c^ cuumiv 7n)Qji-
f. 60. ffWcS^. — nu£^5 ;^ c^ :roAu ^O/t^sK», oLv^eS^ftctg ^ 770 Ay T^scS^ avfjtl^cuvi' c/)' oAwv
(BaXndiig iiTreiv •, oti oijt(^ 7? maa^v iv^oLjLuva-i ^ c/Ktvn^ Ky 'fp l;:^£5»v, fc^ gt;'S^'S /t^sv

aTravTK lcraAgL/STO' t;^(pa^vg70 c/| cwW K^ /^^^(^ f(ajj Sia: <tltj fsy^y /^JtTttiV y\ opyyj:, vuo
/uikv oip^jttivbi Ttfj.copatQ^cti G^ •mjMjuing' 'Ztj^jibvTog q (^ a-^ocfpCTZ^v auuThg yto?\ff.^ovTog^
itTCJL -^ 'Z<>^^/>t5VM$ yjj\ im\TiKr^g ajJTV.g a(pav/(^ovr(^' tdt? y5 g-3-©^ ^y '^7roT?AefcS'ct/

cf^ av-d^es^KCtg , iTreicf^v 70 -^Tvp '^ ^^TAefov 7ivo'/^ov 72x5 \}z«;o;c£i/ttiva^ vKct^ t(^^(pK!i^ri

f. 61. «iH^ '^vXcov. — 'AAA' otkv "^^ tQ ^y\/u($LTia-fjLH iiefyi Ttva OL-zi^iTreiaLV \^<pouvo/^vlcu, n
'^7reiv'cTy]7zt rri Trapivdiai 7]ti cv /Aa-cd-y TmKtv cLv^i t A9;^v, o'tov iiTnv oti ;^TB/Sfi c«
T «^vftTv (^ ii^v yvo(pov iJsra g§u' Troefca; ajurl' iyretcfii Totvuuo igLTretvv^ Tig cvnvd^v vyn-
(pcuviTO y\ Trapovcnctj Trapiv^fUiv to i7n^y\ l^ Xipovf^tfx,, cfeiscvvg ojutvv cog ^oLoihioL u(p'

oip/^T©-' OXyi/SfJOV-i ^ iiTCi) 'ZS^^yivb/j^OV ilTtt T^ £tX-8A«-S?«^ ?\Ctj2b/J^0g TTUAtV ilTTkV

70, ;i^ 'gd^70 cntOTog ''^dTroicpv^plw con/, cifioXiidzv cv 70 (^ yi/o(pQ^ ijzro (j^ TToefctg ojut^'

cAm' iTretJh TTvXfjtv ti%} tS cr/JoTOig iVTVtyjaztTO (^ As^^v, 015 ovtQ^ vzsh cjjtr TPScfccg dunf
(^ '^iTTOKpu^nfovT^ ojuTHg-i icfbfci Q 7/5 oL-^iTreioL i^yfiviiO^ctf tz/ %y\/J(^Tia-f^(^ ., oia-(poLXt(^b-

/J^OC 70 'VZJOTTl^foV KVflKCt) OJUT^y (pnCTlV > YJ OTtlujh OJUrJ'' C^^a 70 /^V C774oV©-', (pJICTV, K^
T i^P^V 'Z!T^(3iCXy]TV '^StTO fCpVTjfCOV OJUTOV , ^ »Jl Oo^i^ %lg Ci/OLVTiOtg TTOtHV 'Zt^^ ttW^OV
* I. Tim. Yi. 16.
Q w cntlujk dtrnf lcu^ iV giV)^ 70 (P(»5 5 «5^0 /<^K9^€J-og TlotuAog * ^Zt^i £tt/7« (p«(7?v, (pd^

diftajv a<c<j^CT70V th? 7^ cuuTAg cvvoictg i^TOJf a.y.(p'oTie^' acwip 'yi) (poS; oifcetv KiyiTotf,
87W ^ y\ oftlujv] T 3?« Ag^p/TO av xygi^ys 70 (p*»? ofiOTeivbv vJ^xp cv vi(p'iAcug ct?£^v yrcLp-

ivd^VTt'yJt)g 70 fcvfiXca dur^ y\ cmlwyi dunf TraXtv dftoKiidteg %ig 'ZS^nyHjuJvotg 70 ^ 'g;c^70

CTt6r(^ "^OT^cpt;^!^ caW, l;7?;^;)^o axOTetvbv vcfbop cv vipiKoug cLie^v dftoKHbov ^ lu>

TO yv'o(pog <t. aytOTog' aivA^iv yctp-, (py\aiv, otTmvTzt ytvo/jJvn %y\/{gLTia-ou; t ^h t bpylu!'
« ^ T ctgp©^ avgpoph iravTwg t^Q(pov iloydaztTO' %tHTO if) (t tv vcftop cv t vipiAcug /ut-
Kctt/d^iaztfg tyi tS d'ip(^ avgpo(p^.

AbJiinc usque ad psalmum XXXII. nihil est Theodori antiochcni in koc co-
dice IG82 ( B. )
Quamohrem puto defuisse Catenae auctori quaterniones aliquot co-
dicis Theodori , unde excerpta sumebat.
'^a.K/^g fCT'
cod. A. f. 82. b. 'Hv'if(^ ouu 7fky\criov «70< yi^votaiv^ 6)g f(^ '^Smydjazt/jS^joi fjcH Tp ca^ftojv-i tQtv "^
jBaMroLj UTreiv 70 7^ (pctyeiY 7^5 anoLp-Kct^ fiks-, co<n JTi^ajf cu/rrSv t co/J^^mTay (^ r hpyltv
 . ,,

IX PSALMOS. 395

juS ttg a>oiA,HV iTT cUDTnc,' 70 Q iy]iC,ciV-, avTi T wttcgi. nTZd TfAiiaiov ')i^vctjjv, cifg fii^Jav

^.etTreiv 'Zi^g r CA<.7fkY\Q^(nv -t^ •zo^^tpioixi aimdv' /fptAol^ 'j kun^c, y^yiZvTou; C4cclKi(7^v ^

«lt;TDr oTi K/<^; ,>"^ hJlivy^irctA^ «Jlfey, gTnz-^v 3 ^utw atiW, a^r^^ W/t(^$ ^/^^^avctf srpor-

iJbttav iiA,(^cm7i)CCtiVi^v 3 7t) i\^VY\crcLV <t iTiiJov, clvTi T 8j;^^ iJzjjr) iroXifMOdv a,vyipiQtj(rctir

>iJi nJzd» oiv-^^Tmv "iTmdvv 71 cTavoK, c^a -s^^ctc^o^o); ctv<<6 7ra(7W5 a.v-d^^Tnict^
/S^^^y
c/Pou(pvvii ih oiSiv<lctv TYi T ^H f(^Tlcui^n<raM Tif^capioL. — "^Oti ""iTroJet^iv 'i^v ounvkoxA)

la ^«^FOTO T^ T» ^5« /Son-^etctg, TrotfifA^lBoKyig oXng Kivn^icr/ig ^ TtoXijjun^ JiJoi)(gi, ov-

Jivct-i '^VTVf TnTwi^g TVi tQ ^oZ (rufx,/trgc^(t'.Tv ^ a/ '^iiTYi ThVigi Tri (Soyidiix ;(^ tyi

ovu^/ngt^a, tQ JicmoTii, — "CLaniQ tivi oTtlivri r^ oJftaot, c7Ki7ra(rctg f3ond^ict, ju^ TnsKKn^; f s».

/t/ji T^ a.(r(pct\eiaj; i(pv?\gL^iV' emlujn yb tQ ^S ;^Ae» r ^on-detavj «5 oxiTnicmrcur aiJivv

'cTTO '$1' Hff.H£ov' TO Q g>c^u4^y, dvTi T i(pu?[g!.^iv , *^ T^ ^(giTCtKpVTTfeiV OLei (^m" ^ov7\9-
jtuvovg Ti (pfAstTieiv c* A/^^pa </^ i^gLKcov fjcov, cv n^ K^p^ tws <JV[M(po^g-, on 7*vXXcSv
"

^'Zir^atJbHjyiazt Tret^^ioi^cjui ^^kcov.

'^aX/uCog zn.
Uie} TavTYig 'tng oi^vojov 'T^ T^yi^r/t^ vJdltuv (!^n(hv Aau/c/j,* (p«VM -ttvejLOv ''Qii a. r. sc. b.

r>o vJttTwv.
'irotAjiisig »G'.

'Avtj t ^ura \My>v ictv "ibm^oLvoi), 77 ttj ocp^jos; *^7rv^avcav y) Sfg^^p^et^fJLobi, Tiscp^ a. f. 89.

><V0/m5^&5 (^ caJoJig. — 'O oztKicog ^(gc.yciav ^ dyvcixriav crnftalv<i, iTretJi] j^ auj '^i^g "rF
ipt(pa>v YKTouif T l<px,>j^jcov s^ ivoovvfJLWV (^ T "^TroTiofA^Trctjii ^auya. — LlTnxv « jttw t^cf^TOivvya, i. »9. b,

avTi T« ou /mATztyvcdtTOftaJi 'Qh tyi -^^KfxodJict •, iviii^^a,'^ ilg t odctlva, i^oju^T^gyn^yofjLciui-i t

^vr^ ^'VcTKicrauj ovi a,7nzv^g iv^ctejL^v a,]oova i(^itO)V t t* o/;c«a^ ^(i)«5 ;|;^o^oJ''

-^aX^u^g A'.
'ETT-ef /U.i7 (p3uv<l n hjUiiTie^ X^U^ 'Se^S TO (70 V U^^^j xXiVOV TO oS^ 0"« 'Ze?£$l5 1/^ A^- f- S»*-

«^ oT/^^^^iSoivejv ,46«. — Ucf^Jctg oKaMcTi r ou^^j^stXaxriaAf lip yi (TWjetXnTrfo, wcwi^

iig Tiva, 'AtvJuuuov ^z!>ep(pam\' to ng iKpv-^v jnpi, aaoXov^g iiTnv tt/ Ti^^^LJiiyji^gfn

iTraJn TrayiJtt t ar^iuisf.Kod(kav ojcaKioiv 'iJiov 3 7^ irayiJ^^ to ^^v-d^avovraig ud^iS^

Kov^oju^ltu, 8TTO 7i ct^^jf^o^T^a); KgLu^l^ctvetv G^ byie^/u^ng. — Aia t^to yo^Pt <pn(nv-,

rjii^g J)iKoucog otTniKKgL^ctg, iTretJ^ c^eivovg ijLttovcrctg y^ a,7riqia,(pngj cr^rir /^ TroKKng

'fkijunKeta^ Tct ctToiva t^'zre^'7'o/>t$^«5* ov yj ^tio (JWjcLpTrayng ^J^^^nTe^^ovTa^ to i^gLitov

a,KK oicojip 71 avctyKouov, tS }(cf,KH (pv?\g,^Hcn r 'Zjj^^iv to q «^ wivng-, otj 8<Av &'^2-

?^uZTttJj c/K T^ 'Zt^/ TO }(gLKOv (tffes^jleiv '6^jutfKeta^y $i^. to juuu^iiv ouiThg }(^ TtfA^co^atQ^otf,

;^ fA-n lav ilg 71 Trkgcug ayiv ouuT^g to cmHJct^o jtjS^ov

Exiii usque ad finem huius codicis 754. (A) nihil Mopsucs(eni reperieham.
'^aKysg A/3'.

KaAM n iTiaycoy/i iS pmS, y^ /j(a:,Kigtt t/j i^ng 'ivativ iTxreiJh yd tIJj iv(p^jujuuju b. f. 'ji.

cujToig ivnyfiK'i<m.To , njutKKiv q ^^ tIw vjuwcaJlcuj ^t V7np 'rp yi^voTcov iv^exsjcttf

'Z(f(^'^i7retv , i^ng l^'<i?hju^^ ojuihg ift(p'o^ovg ^s^ to f^D-e^yjtigc }(gL(g!.^(ra.j, a><^ fJ^ 'ing

*s>e^cmK'6(jY\g ^nOTOTnrv^ a,va7i{fA.'^a,f t vjuuvodJ'ia.v }(g^ t iv^QA-iicu' tz^ ^cd , z^o?\ff.^m

^lg ivdi<ji (pn<Jiv t otivicjiv ^iTretv, '/v' aKiia-cttfng 071 ftn iravTtdv ^v vfjuietv (^ 3?ov,
civ^a fAjgvov Tp ftAT gD^Tnr©^ ^sQytrf^ tQtv TroiafA^vcov , olg (^ -ZtffiTioy '^v to VfAJvm
Ifhi (gig Trapovaiv ayt^ig- iTniTn^ }(^ tQ tv^Iv JirrtSv a^ioi }(c/L^^}(gL(nv , fA^ TioKKng
iv?\gL^eicu; 'Z!^(riKdwai Tn tQ 3?8 vfAAicoJtoL.

Psalmorum 34. et 54. prooemia sive argumenta Mopsuesteni nostri iam nos
edidimus in hac bibliotheca T. 111. p. 453-456.
 TOY AYTOY OEOAflPOY ANTIOXEHS
M0M^0YE2TiAz EniiKonor

EK THI EI2 TO KATA IQANJ^HN EPMHNEIA2 (l).

cap. 1. 4. MO'^^. JL iv25 0U7W5 uviyvcixrctv , yi^vzv a/ axmS^ avii tQ J/' caml Xi^viic,'
Cod.tat.reg.lX
f.li- b! Tmq Q «>c evYid^g «' tQto g^gAAei' Aej/^K o ivayfiAisviy
iv^v
cog u cficPctaTicdv ri/^; f(^vov ^
^ig av^^Tfcig ccyvcogDV, o }(^v o iWeiv he^vuuv]^ y^ ^z^ Td TV^vrQ-> ^6«» ,

ttfTi/ l^gTD ovJl h T^ c/)' currJ yc^voTwv Tvaq ^ 0575 ouZ }(^ <a%< TrctvTvg tQto iQet'

iTreiTrip cl^?\gv a>q 'Qh TrctPTvg t t« tizit^ ^(ur^^o/S^m 8;c kv uttox 7J5 iVepcog r on

l^^^gTO bcTfe gy g/Ta, yi^viv cv eurrri^y ^ooh IZ' (t tStti q ivnd^g inc 'i/\gLr\ov tQ 'zi^-
'npov ov yd €i 71 yt^jfiViv c/i cot», t^to ^&)^ liZ' TnK^ ^ djU^gTT!':^ <^<i)>i$ ^s «5 />T

;(5tf op«* igiv hv Ti^om ^ ^iQcticdijig t «Zt^TB^a* g/Ta ;f^ « (m(^lwetcf iiTmv ^ otj TravTa
c/>' £«W l^t/gTO, l;7>i^7^* ;f$t/ ^QAi «-«W l;^'gTO «/g Iv 'y^y^-vi' ihijigj ^ cnuiTVfjioog

iiTreiv-, oveflv 'T^J' yiy>v'oTwv ctv(£> ojjtJ ')/i'^y\raj\-y /j^va iQ TniZog vTn^riptijL^ov 7^ cttW
womcncdg avdi toJ ojyiCii 7rvivfj(^i\' iire^^^TPio ctej aiwtdv cuunJj ilzoTttig f((^ K^ r <r Iacov
J\)/uu>ipytajv dtmS jviitQivmywji.

f.
V. 12
II. b
Ovic oLWipJkg iv m^yfj^ i^^iin (gig J\.^ctju^oig awnv to ^ gt^tov f(^ fuyi^^v
oLwmg oLyx^v iyoLoiawTo t ^z&^g Iclvtov iaoTijuta.y, //WxpS ePi^jtaig ;^8' 'oaov LZ cv d^a-
uxci g^v -7^ tjOTJir©-» T ""iiTro^^VGW cwToig '^QjLazi/u^^' rig a77?/A^uov ov k^ tIu/ oliceictv

(PVOJV TTClAlV, Sj^^^efb^VI TJV/ OWJt^TliUog TiKTOJU^Ol, d^O, ^icL e^VUUOLfJii <^ T^ 'Z«^5 ttfTOV
o/L{piOTy\Tog TE ;fptf aujuct^petcu; r '^ioiv ^Siyo/^oi TsV d/iKam^^Tr^ ')^ cov dsog (t
iUipyijixhgj jZici /J^ «Jl ava^;c»?j Tretdvl q ;^ TZiT ^roiffv iv g^ j3s?\g/Mfjiig aTTctyret^

"iXici 'ZS^g ia.VTVV' r^ SJ3L t5tO iAdvVlSC UJUTVV ol /J^ 'i/\gL(i0V-i ol Q OVK iJi^CWTD' OLV-

^^Tnii /J^ ^}^ a.Ti a/ ^^cL ^(gLdigwTig 7^ t olwiTtSv Sfsf-zovlcu; t <t ^nT^Q /J^jng TwAAiig
Tt^ T^ JicuToreictg f^^T^-^nai vofJLCO' 3 ^og acvivJ^Yig cov, 7* q ti/MTipcti \vi%tiv azoTYiQjLcu;

/{Sivov oLTrctvTit (sr^Tlcov-, y\/4^g auThg Tioiei TdTH KveJag' ti ouju }to?[cl(^<l, (p«OT, g^ ix
^i^vrcLg viJUKHeiV amdi\ otj j^ ^m '^eidv/^ctiv rj/JI^ Aiav JvijJirctij a(p'oJpA oov ct^ytdvg,

Xj "^TTOTniJiiVTcav f(^ (^djyjVTWV ovx. d(pi(px,raji' cIAA' iTretJh ^z^y^Tcpav t^ ivip^yickctj^ oJhv
oLTma^/^a^u-, r Sjcf, t^ Trei^sg j^ r Tm-d^et^v gu, t iTtpoA/ v\/juv iTretaliyjLyi r SJ!$l t^ x^/\gL-

cncog n^ 'T^ Tj fjLcoejLC^v -i

r %tiiTUV /^gL/Bei^Vj Kj oLKOVTig azi)(p^vc}^/j^'
'oTitog Jivi fJLti mt^ctv
iTTei ^o< vo/ipodiraLf yioAAg^g r^ ^AiTTug 7(p r Yi/JfpiYiKhTUv ti^oloj Tjucopict^' (^ ofjLcog

cLVThg iiic ""^Trvgpiipo/u^dtt' S/Jl ^vjvt '^ /{^AASV Tif^c^/j^ r }to?[gL<nct)V yJsJt-V «' q Th7vt4

^v/JigL^o/j^ iVTct^ictv iJau^vrctg cv tcJ fiic»), ov tjoAAi^ /<$fcAA9V (^ ^ov OKTihnTii^a^

(1) Quantopere vel unus interdum codex sacris litteris prosit, demonstrat inter ceteros etiam reginae
svecae codex IX. qui in catena patrum ad loliannis evangelium nobiles has atque copiosas commentario-
rum Mopsuesteni reliquias suppeditat. Immo et paulo piures inerant, quas cum ex aliis codicibus seu
Corderius seu uuperus anglus Cramerusediderint, nos praetermisimus ; nisi forte ubi pars inedita con-
tinuabatur interdum cum aliqua edita , itaut loci sententia abrumpenda non fuerit. Habeant igitur sacri
philologi novum lioc a IMopsuesteno (sic enim semper in codice MOt. ) exegeseos subsidium, quod nos
ud aliu properantes graece tantum exhibemus.
(2) Hactenus fragmentum est etiam apud Corderium in catena. Pergit vere multo ulterius codex uoster.
 .

THEODORI MOPS. IN EVANG, lOH, 397

«Tti y^^ ayiTraiv -t^ ^ffuiny]; Ky]J\,fj{$vicL; hiK^v; Qdv/ui^crcq cT' clv ti; t jU^BhtQ jm-ji olI-

%iw'o/u8(j^ 'Qh TY] tQ ehcDx.cmiiAou aTjjUiO,-, (^a. fx^ Tmpprmct^ t «/5 odtov '^'^mf^Avluj
v^tJ^v avcL^ac/fovTQ^' n^ tSto q qu /uuk^v to (^i^M^q am&v '^ottou ti TiKfjt,r\^ov' y^

aAA&); 3 (^ (ti%xjjJO ju^ov vm^ t^ v(3eA>C07WV ii^ '^^^ '^ Txroipoivyf^VTQ^ cLl^wui^ctf
X«' ^"^? !;^ ^UTTI jb(^\7^v gAof^M-^sv 5 ;^ ^t^^ r ^5e/y %cra.vTlw r^J vjSeAyJiTCeiv ttciov-
jcdlfj^ is^^voicw' OKCivoi Q oiyvco/^ovii 7^ jUAoce^l -uX^^* Trucnv \(^ctvY\(raAf
(^ '^ '6fl"«'Jwv

<3^5t^O/t«$^ov elyx.Bcev d); l^^^v d.7tW(m,ju^oi }(^ TToXifJUoy Oi) 'Qlvtvi fjsvov \^?\g.Kv\-

cajf -i
c^Mct }{afj^ 7r«r p.« TO;:yj7v (wv iTv^v ol P\s(,l2ovT^g ojjtov.

To OTnazo "ifj^^^&^S^Vj kJ) t cf^^ctv Kiyi yjj\ r <7s^^ oiv^eS°7rcig iWa^-vJ/v* ei 'j ^- V.
f.
15.
16,

ppygv ii-mv oivn tS '^ninTOJj:, ov ^au^^sv 'z&^q "^b TZef "/j^^Ilv ivejLffv.iS!aj\ 'QlvtIuj cp

TVi -det^et ^^a<pyi r (7wuYf-^<laf , sn ;^ t iuoLyfiAi<rlu> cv 'J^i; av&)TS£^ «7ws ilpYirtOTtt lefii-

zafj^j, TO ou >(gi,Tc?^^iV cnxfpdc, iiTrovwc-i avn tQ nyjiji A^i-vJ.g-ra/.

Mmc/^v v(poe^fj^Q-> fi^ T^ -sr^pffTjjcfeffff^ iKdj^ieJiCLi; Tct e^^ tQ Xp/5"S TTaCTv avawA- V. 27.
f. 22. b.

cvtI'/ fJf^H^tf-^ "lcooLvvni;' S/3- >^ tSto ;(9t)

(^ tcttcv IfhcrrfJ^cLiviTM 6 iuoLyfi?a<ptg, 'ivol

TtJ' 7jKy\-&<I 'ssrapovTicv cLimvTuv Tp VTT ajurd ^ctTrfi^ofjS^iJOdv -i

^cfnfi^ovTi y6 i7n<piiTcuf ol
'laJ^cuoi, T duuf^^Lv c/Keivlcv VppYt^i d^cavlw' ovk ilf/A iKctvog XvcrcLf t If^VTOL iQ vztb-

J^f^T©^ aiml. TaZvx, q iQ^gTO sk cv tyi '^n^cLvict , cM^' cv tyi Bw^afla, d); tol ayce^&Yi

^Ze%/.g'^ Tio avTjn^a(pdyv w ;^ Bji3av/c£- «^k vne^v 'lopc/)zv8, bc/s o^ t^ lp»i^« Iw-i ctAA'
l)/[i^$ 7r« <;?/; 'liep^AvfA,cov' (Jctr q To^tc 'fhcmiAajLViTOUj ag tdl <:&^ fjjKo^ cTVfJLJBoLVTct t
^ova J^mySl^ajf fJL&KKodv -, %^ G^ Tra^ovTct^ ;^ ^cajuS^nq f{g^oTVo(ii; Trsiii/^Q^ t^ aA«-
•S^/a^ ^ Kiyt fjS^jodv
EipY\KO); cvQcvBzt jScLTrfi^; 07i outoi; ^v 6 dlo^v t a/JupTictv tQ y/xrfj^a-i sk iiTnv
f. 25. b.

fJipvo^^Yig xjog, ^Ji 6 «v cv ^Hg yJjKinng tQ Tm^ogj oJol (pouviTOLf cv ^lg avoiTiesP £'P>1-

yMg' 'KcLf %i iJh^iv av vwu aLTtoKn^T^eS^ djtjih to fuyi^og Kiylv t^ (^vcncog ilg '6he^eipiv
7' iTn.fyfiKia^ r ef/ cwnf -Jh^^JOfjd^cov cW<i tSto fAv hk fejpn, afAJVOv 3 a«;Tcv OKocKiaiv
tQ 3i3' 'o^^.p Iw ovofj^- T ira^ijg mfJSf-VTifmv' iinivTip cv rc^ im.^i t af.^Tiav y^TiKv-
oiv ^VTY\g yd cv TYi ^vy\toty\ti t '^Tctmv cf\^oLfjJvrig, tQ Js ^vctr^ TvaKiv utt OKeivaug
^a-S"' Y\f^ (T^^i^iVTog, iKY\Kvdwg Kven©^ Y\fj^ (jrjiTnp 'lYia-Zg Xe/505> c^Kei^vov rn ofjiAi

T aL/MiY\giav iJhiqYicmTX), y^ (^ ^vaTDV SJ!^ tS oiKein Kvastg buvctTi^, acveiKi fJikv f cv

TY] (pJa^ T^ -S-VMTCTJiT©^ Vppi^o fjkvluj oLfl^TiaLV , ddztvoLTtig Ji Y\<h\ fJUiv TYi iTniyfiKicjL, iig

v<rcesv ^ Tz^f f^esf-y fJiff-Ti ioytcrttfdf^ rd Jtnpco t^ ddavatTio^, (^ t OLf^Tiav }(ctT-

iKvenv aKoKadzTctTVV %'iviuj cv(^vdzt t^ t dfAva fzo^ar,y)^icL i^YicruTO. (^cuviTOLf fiivTVi

yjfj\ To \ch oL/AJi/og tQ 3i« As^v ojg olv y\J\\ fj^v ouutov 'zs^a-iJoKcofj^ov , TraLpovTtt q vjlHj

%fig C£5co7v '[jzuvJeiKvvg, yj^ tQto hk Y\K7nyJiT(^' iTreiJn ^ y^ t 'Hcm'/« (^covliju t!w o);
•^e^f^oLTCv ^ a^ayluj y^y\, (^ o)g tifivog a(pci)v(^ 'ivocvTi tQ Kei^VT©^ ojjtov s^^ocrc/b-
Kciv avTov TYi fZif^(pY\TiKri >(^^}ccKiidzuJuTctg y\Jyi (^cov^, co; iKiucriTaui Tig 0$ VTnp iruvTtov
Tra^v AfcT!} m5 aiuxvTt^v afJUpTiou; nKOTZog. To q /c/g a/AJvog t -j?», tot55JV G«;r OKei-
vog <z^ ou 'Z^ei^Y\iViV 'Hcruictg' }(^Kavci) fjkv %i 7tfocn.KTiov 07m; i'J0LyfiAi<pi; to fjciv

CTi "oij^; ajJTov lAwAydBV, ii7nv' otj q l/Sa^T^/c&Ji , ovk iTi' 8TW Ji oKa (pauviraj\ tu ftiv

'S^^K^ifj.f^va, cmiiJ)a'<^odv iiTreiv, ru q il^Y\ftiV0L JiVTtpHV , ^c^T\ov-vo/JLi^oov (i). Aw>5v

J\ CVTiZ^V OJ; CV iiJ^i ^t^<7i^g '^OfJJiVYl Y\ tQ 'SrViUf^T^B^ }((idvJ(B^, 0'J jmojv oxti^^l

(gig Trapscnv, c^a ;^Ta 77va TrviUfi^TiKlu/ dicopiav fjjivcd u^pdTi T&f 'iwavvj^, }(^^; Wog
Iw %lg <zir^<pY\TOug cv fj.i(TCp tjoKKc^v tu Tmenv adico^Tu. I^KiTrav. Eum5^$tx7cv afi^ y^-

(1) Postbinc usque ad ts faivo^cyoy legitur apud Corderium.

 398 THEODORI MOPSUESTENI

x«Vo TO 'S:s^ Tjvm Xi^ju^ov-i oo; \?^t\ov a/Tzudiv t»' Xe/roO ehiicvvrc^ ro 'ixrviuji^y

iTretJiiTnip <G%/??(£$t i^^^cov dv-^^Tmv OTrlcLaict 'y) lcZ ov (puaig ro (^cuvo^v^ov ei q j^

f/,YI iimv ^VOy/JY\q V^Oq-i Y\ O COV liC,
(g) TtOXTWV T 770.^05, iTTei TO Ctl^CiV AJUUpnCt; 'JipVH

•^?», (^ t5 dywS T o/^coi^o/^av ISiiXcdo^v ^ J^ t '^(pi^fxiva ro 'iJ^wv t^ ^o't>jt(^,

o^p 5ip^crg TZif aufji^d S^ r a.<p^gov %vcoaiv-y n^ <J^ ro %v (^ ro ojuro dcrjy^Tt^g Tiiiv
Ti j(J.x.ei'vo,

V. 47.
/. 20. 1>.
'H Nd^apir imvv S^f^iCAtircLi <2^^ ^lg ^lHcfbtioig a,vcodiv J\\7\9voti wq "^jzsh i^viTtcov,

oIkovjl^ov tv ;^e/0V5 ^ dyidvv Iviyiceiv ouJt^mri ti c/k '^ TctKiXcuctg ovx, iytiyt^retf
owu 'zs^g '^^' ^"^^J^
^(ptAfiJ? )(cf^ O<A/77z«r05 (^ NcL-dctvari^.:,
^PX^ ^J y^P MJ^h ^^'^ '^

TmXtuoLV 'Ztx^^kXKi/^ Ji^ctv-, lya co\ la (U^yfA^^m, e^eiKVWuoci i7myfiA?\9fxct}' ilicc a>g

' "lyKTH Tivppcodvv d^ctcna.f^H (^ Nct-S-cwawA , ;^ il7}ivrQ->j 'ieh oiAndTig iV^MA/ivi; a> 6>

c/^A©-" 8« i^i' K^^ T Na'S"ai/a>iA gi^OTvr©^, ^ro^^^v /O* yvcocmetgi aTmcejL^ 'lw(rS$* «2??^

T o? O/A/77Z3"0V (pcovriaTtf, ^ g^Jis' o^iv ?f^ 6 Nct-dcwcttiK. 'if>y>ig ojuivig r ''^cTVcPet^iv ^^cov
(pn(n' av ^ uiog t -&£« 6 ^ctcnKiug th Ic^nX. Tctujzt J\}?\9voti <t«%< t Xoig-i "S^oaiJ^'

jtcov d>g olKeicajUiva <z^^ vnivrcti di^-, oog (3ctcnAicog t 'lir^JiA, « ^ afjcvJpon^v avm,
^ azjd fJi^niVMTc^v "VcCjog ^zs^aiJhHMV ovn yj OTjzog IZ \.\og ^ou ^louJ^aloug rovi, iiJivojf

J^vuuarvv Iw-i 6m hJI OTmg (BocaiAiug' cIAA' iiJi leZ Th Na-O^cwctwA iudvg ojceTvo '6^yvoo-

ictf, jn^Kpo^ ^°*'^ K^ "^TugcAst^ v^^v iyvooKjorcu;G^ iumv iTsreiTno l^wp^ ^v

juuiV OLV^^Trov la Ji ij^ae. tS KveJiH Xi^iVTct '2e^5 auTvv-i i^m) {gictvia leZy «95 rleZ
^vaiv c/!ceivlui ift(pcuvetv iTrei y^^ 'Zs^^^nTcSv 'io^pv Thio lcZ' acfjtJiXi <t "EAickyouog i^iy^
(^ oiKaov /uigc^rlcZ t ^vcnov ?^^'ovTtt 'Zis^ t Nhjlc^V:, icalrtn y. 7ikei(^co n^ ^-^-
fJiSf-Tt Twppcod^v c^' cfxcag (^ to (Us-^yfigi C7mg i^^iro \!t?d;^7w t^ avwiig Tng^iueig; fji^et-

^OVCt ThTtdV o4v ^ «"^? ^Jei^iV 072 fcfc/ifey /W«^ 70 TTtfp' ctCTi/ Xi^iV y ftnJi »7W l'KCtVOV

co<^ a>Keji(^o^g ojUTvv ogig iln 'Zts^^^auf,

cap, 11.^3.
A^tov ^nviattf Tivdiv i7in?\.d^v rri fjiyi^i f/Ayct 71 d^avTct^hZaJi <zt%i t TntfJbg' enifji>etov

yi> hJ\v lcv TTiTiDtn^^tOig' '^urluj ykq '^naiv upyjw Tyj avfA^eicov iTwinaiv cv Kava, 7^ Tct?j-
AouqL^' ei Q Xiy{ ng fjcn if) t^tv ^mcfjcne.iov Ikovov Tbi '^'jrtw aqylli if) '^ anfx^cov ly-

^eS'^ ^^ 'E«jt£$otdj', fjih jukvTvi TmvTcog 'sr^espTov zlxhg ^ ojutvv aAA§t%oD vi^Tivintcdvctf

%Tze^' c^eivo 'zs^g auThg Ifl5/.t5^, on Icoctvvng (^ncnv oti lyco hk riJeiv ojutov -i
aKK 'ivct

' '
(^a^ie^^v) Tzf 'Io-^hA, c^ 7^70 nKr^v ^airCt^oov et y6 ^fpt-O"' nKt>ciav i^ufj^m^yl,,
iiic civ iJin^crctv ol ^I^r^nKlrctj rQ cujtov d^avie^cravr'^' Ta 75 ^ yv^oiiS^jct 'za^^Jo^c-
Ti^ aV 'iJb^iV if)j OLTi 'S^^ ftei^ic'tii 'fpOf^JCt' %V Q fK^VOV iftfpTVpnOiV ctUTZiJ Aov-
Kgig-i OTi c^ocdi^iTO JboJ^iiigLiTng cov r^ JlJua%ctKoov aK{^cofj^©->-, £' '^ io^inaioog ^
icfhici ojjTo^ig ^vfjigcaiog u)' itiVOTcog Ji (^ Ky ?\9y>v ouic 'n^^aro t/j anuiicov c/k fsres^Tng
nKiKiccg, 'ivoc fJLn Ji^coai (pavTcta-f^ if). T['o^v ovuu iTnjKd^v r^ f^n^l fdyt Q^aMTct^hZa^
4Z%i cttTs/, a^naiv •) 'ijTWi^gKuTid^aJf ?9i7rov np^rv (t c^ 'lcoa.vvii )(ctJixJhK©^ Lu ^ c/,c r
Ts^g G^U" fJisi^^ATVLg ilqnyJvcov ojjm' tfgj 'Ztf^ THih q imviajv-y cujty\ h avKKn-^ig-i i^ Tct
<t4%/ T cruKKn^^iV '^'ofj^ja^ fi^yt<^lw ajurri 'Z^, tQ TrctfJhg cv'i^i}t&v ruZ (^Jb^uv^ y^ Iw
avfjc^aKKouau^ cpMcn, TmvTct cv r^ KctpJtct ativig' ot6 cjZ oiJiv otj Icoavvng Ji ojjtvv

«A^r '^ if^Tvpi dmrl-i '^ 077 fJigc^ATug. "i%iv •> TOTi ?9i7ii>v dupp^iau rsra^iiig.Ki' l(3ov-
KiTV ^ iavrlau ^^gLfJL^zs^Tiqajv Tioinauf oaetvoig ts ^ejtv }(g.Tudi^' © Tra^ y) av^e^-
Tnvov Tt "iim%i-, }(gdu7i^q (^ 01 aJ\K(po} cwtJ K'iy>VTig' JVi'^ov oiuutvv 7z«r iiocrf/.a>' /3^-

T^fju^ot T o>c "TYJ duuf/^TWvJh^ctv 'KOpTIZOaU^OCj.

.f;;34.'b.
'A^^^^iaKtvov Kiyi (^ o^aq^-^VTU r^ VTm^iaia^ (^ t^ ih "t yufj^v 'zs^^aniung' iinhg
Jl Iw (^ vvftt^iov iyi(g,Kiif>Sf)OV ;^ u-Kiia-a/JTct ^Tropnattf iiJbTu oog «;c !w
yjjf
-, ^ amZiJ

o/v©-» mpi^j ieg^TYiaztf fjuiv ©•div 6 oiv^-, fJic/L^iv Ji Tv yiy^vog' uKK

}(gj{ Ofj^oog nJlit
 IN EVANGELICM I0HA5N!S. 399

oivov uiT^7ivi>]<nv , OM^a. y5 ;(^ iJg ^v/^tstT^ Tivot, (pucnv o)vov' tu /aav %i T^ma ag yn-
^Tia, fMYtJlv TVi ^«V oz^f^/SatAAp/^a 7rcipyny]aztTv.

'^O^ '^via «zj^TE^ ^^pvom t^ iQ ^cL7rfi<r^ ;(^d^/ip^ia)g t^ ?\gi7rLvv iuctyfiM^v , cap. m. 2*,

ivdv /j(p T§ Kvej-^ /Sa777<V/<5« , yjj\ dm' ^'^'oKh Trei^a-f^Lgy MctT-Srcuov /jjiv iiTrovT©^^
diCiicra^ OTi 'laxtvvtig TrapiJd^ •> livi^fyjcnY ^)^ t^ 'lovJ^cuctg ilg r TctXiXauctv iv-fh^^gv

/MV %i C77 (^ A«;j$t$ T cujT^Juj 6/Keivoig olkoXh^cw i^nXcacnv t^ <fi<ht(mctk'ioL;^ wg (tauvi-

ixauj CTI Js/ )(y,'Ta,\et7iov'mv <ix.etva>v la ^sir^ t^ Icoctvva ^(gLdnp^icog tJzztd t^' kvqJh yiy)-
VOTO, ^tTW /j(<)LKigtt oJUTvg i(^^VTicnv' « «A' T15 Ag^iP/, ;^ |M</6y 6 M:i,T'&cuQ^ iiTmv /3g-

QctTTfi^ou! (^ 'iMOOui}, ;(pi]f ti» 'oirviv/Ji^ l^oir olotov f(giTztlBi€y};tivctf, ^^^yi/(^ 'fkvpipi^

TOTi C^l3a,?^A<l TO 'ZS-ViV/^ OULITOV ilg tLu ipy\/JJ>V-i XiKTioV Cog n-i T0T5, Ag^l5 OVK det IV

<!^cf,^yi/{^ o7i|t/-a«'vs' } cIm' «c^'' otb ^^ Tci TroXivu /Jtj) p^ovov cji)y^(iy]Cfo/j8^cf cog td, tdte

01 cti TYi 'IhJ^cuci (^dj^^ATtecTctv -i

cocnJip y^ to iu^g.

EiTniv 077 OV J^UJUCtTOLI 6 tjo$ a(p' gAUT« TTOierv iiJiV-i T Ct^TidV iTTnyf^-, iOLV fJt,yi 77 Cap- V. 19.

jS>Ai7ryi, (^yicri , t thxtz^ TTOiovuuTzt' ol ^^ ctv c^.etvog ^roiei-, ^vvx, ^ 6 tjoj o/jjiicog ^joiet'

0;^ ^ m^ /U^ Ta ^ctp' D^favy ^vo/./£^<;a, 'iTi^ q tk ^rtf' ljW.oD* ;^-3"' o/cp/OTJiTa "^"

^rt^ c«e<v8 '^o/j^coVj cAm' (a^^p ojceivog TTOiei ^ "^Otw ^f^t^^ ^ro/a, ;eo/vii$ «o»?? -t^ Ip^-
CTfO^, TW OOTa ifJLOU T5 }(^itilVii 'fklVi?\9lJUUT©^' (t OVK ilTfiV d^jXCtlg 'oTi '^VTOt i(^ {|0$

7T0iet , cofpi fJLy\ JoyMv \^iT^ /j^ov cv auTvig ipyt^i^^, cAw^ ^^ti^cndTiK^v tv o/Jio'icog, (o^
cfii^oLj u)g ov /jjvov xaiva, Tti \pyi-i c^a ;^ -t^ ^yirnaj; 6 ^ott'^ , r^ t^ c^u/JcLiUAOdgj ^
t6 ^ovKyi/JtsLT©^ y] {gLVTDTy^g' co<pi }(gLXo)g 'i(pncn tv ftv] J^ujucl^ouj a(p' ioLVTd ftyiJlv Troieiv'

«v3a yb •Aoivct ts Ttc yyc/jdpct, (t -7* ipytijicu; b ZqttQ^ , Twog ctv J^vvoltov ^'CmaSr^jui t
(^aXlw 7U T '2!>£9v^OTv t5' ^vo,tt^'«; To Ji, 6 THiTyio (^iAel (^ i^ov, ^ja/ TiUvToc, JliKVvcnv

ourTZilj iiTwg ipfjLlwdjTiov' i7reiJ)^7rcp KVQjL©^ w/^ ;i$tf oTOTiip 'iMroD^ Xe/f^os, ^og cov

(^ avd^^TTogj (^ TcS /j^ ^(jJ 7rd\Tct <zo^a-ldi IfjL^VTwg, tz^ q aLV%^7r(jo imvTct ^Zi^cr-
iy.ViTV v<picav, SfJ^ '^ '2S^5 i)ccivo (RtLaQ^eiCL^ -, ilyjQTtog o)g 'av-d^^Tr^^ Traf ca/mv iy>(gL-

Aii/jS^jog 071 <s^c/(icuv<( Tv (jZL^^oLTvv •> ^^7TV T^ T d^H ?,9y:i (z^iOTn^tccg , Tv fth <u:^^aLl2cu-

vc.v "^iiTroJVDiVuuiv -i
dJ^eTvoLj q cwra 7m.vT0L 7rci£iv o) ctv iBovAiirouj' '/^ Sj^ TdTv t^ (pvcncog
c/y.etVTig Kiy( to oi^ico/,(^' r lovJ^oucov //^ft^^v aL(popf.ulw ?\ff,^ci/v iig to ^^J^iizaif t oi-

•niiaj) a^vdiv t }(^^^ ojov cvluj, oioL Tig t^v SJ^l tQtv dKoAovdag K^ to dv-S^^^nvov cv-

Tiv^v /AB'i<^roLi j iTreiJViTnp (^ ^tcAli aTrctJhvTct tQ (tcuvo/^H Ttt Xiy^/^jct.

Vidg «;c a.vcL^cuvi ^U t ioprltu, cJ^a TmvTteiv \7riy>/J^{j(/iv itc, tol ' liopcro ?.v /j^ -i
oJUTvg pP; "^- *•

iig T YaLKiK.aLioLV ip^raLi; ApjTrov V7n'^iAV(n (^ vo/tpv, d^popftltu ?^fj,^(Lvcov "^Wd t^ \ov-

Jtiiftyig viovyiQjotg' ^fkKjyiftaiviraJi q 6 ivay^iKi<;Y\g ;^-9"' ov i/uiKKiv ro (niyjiiov TTOieTv-y cog

kv (^auviSst^ "Qlvtol 'Ze)^ oKiya -t^ iopTi^g y^yi^ajf ti (t hpa^cLj a c/)m^7^ /^KK^. Kctf

a.va^Ki-\ctg %lg b^pduK/Jiftg hpa. oy^KQv ttoKuJj' J^iKVVcnv cTi i<Ji7roTi aTrKoiig iKOL^TV /j(^

T /Jis-^ATzSv -i
c^ 'icroog ax,e^Q>o?9yii/j8{j og ti' 'ZD^g ajUTbg-i ii^ o7h<^i^cov '^^^g iOLvrov -, o

/jjLKigct ojurii r yjyiJ^yi/j^pvictv cvJliicvvroLi, Ttj ro '^Travov y^ ro (7vy}(^Tctl3a,Ti}iOV ro 'Zi>^g

iKetvng' auLi}(^^yivTV ^ zsjfog cky/iKstg h^vTig' iiTct avaCKi^^aj; hpa, t o;>;^A9i', (^ to, i^iig.

Avo yti QtVTzt a/ (gig avcoTiocp "i(py\., 07i tQ Tn^ucrctf Trdvrcc^ 'Zt^cniitiv i7r ajjrd, (^ *• *i-
f. -a. b.

0T7 (i>i$ 7n<piU(m,(n t* aicovia njx^^^ivog b^i C,co;ig' ^^Koog ouu a.>x(poTi<^ cji^v.pTVicri t -yiAH-

/J^r©^ T» TmZiK^j OJJT^ ^Kyi/j(^ ihauf (pyKrctg, (^ rh 7n^u(Tttj Tmvroug i\g aiiroVt yju ro
7n^'j(rctyrctg t J)' iIut^ y/j/Mcm^aJf Jkopiav co^ (poumvaui <Si a.tt(poTi^v aifTb:g Tzf diKr,-

/{ctTi tQ THi^og /jjt^/J^ii<;.

1}iKyi^g Iw liKndtog h ?\9y(B^ h vo/A4^6/j^j^ (rapKC^pa^oig Tivaig (t ai/JsjBo^tg G^ V. 61,

f. S3. b.

ai'KiiOVTCtg ^"STTOT^efv (gig <h y* ^rviv/jfSLTirtag tol wyiv/j^v^c^ iKKgLftCaydazv iiJlv lOcuyiTO
 ,

40O TIIEODORI MOPSUESTENI

<mXyi^v^ (^oL ^r]^m ivai^eicLg vTrap^VTXr^ r oclcdviov auT6'iq TsfVTeu/iuovvx ^colcv (i\.

EicAas c^ 'iwtroCic otj ^yfll^ovaiv ov ictvi^iq-, (^ yd :(^ tQto t^ij cuml ^c.irjr©-', td tk
"^x^TOppjim (pi^eiv ih M^cRiV , gAs^j* 7«to vjLt^g (mctvJkXi^i -^ lav oiw 'iJlTi (^ i]ov t clv-

-^Q^TTii dvctlSoUVOVTCt W« Zt^ TT» '2e?^'n^J'; 7^70 Q '^^ T NaSaVCtMA i7rv'iy)(TiV XiyaVr, OTJ
'
g;77CV CTO/ 07J gicA)V <Tg 'CZSD^fptTiM (JVKmg-, ^ TU i^q' T\ «V '^TTVpicUg ''STrVpici^ TUUDCtTrfiq', ii^,
ju,w ^o/TB* d^^ 7r«r fw^^-d^i T JhyjL(piTre)v ti^ 7r«r TJkri^i lnwyaLye^cu, auuTkig jSiiXiTcti' o

jL^ ;^ g/TTwv a^T^ag otj o« t »pai'S ;^7a/3£^Ji;t5' s "^ /^wc^^v ^sov '2??i05;cd^/$ , /^^AA9v av
lantavchLXKJtv' /n^K?\gv 3 g/TTWV 07j 70 cm/i^^ ijm ^m tQ zcxrftov ^ ilymv OTi ;^3rw$
aTT^r^Ag /M« ^a)v 7Tmy\Pj ^yco (w SJ3- (g) TiaTi^' f(c^ HTTtvv oti ok r apctvii i(^(sc--

(SiiCnf(^i '^ "^sjroe/^W XvetV f^ ^ %V 77 /LViyi ^ZZ^ lctU^»' (p3?}/o//9jO©J3 X^ VTTDTrf©^

ytviTctf oog T^cjJ^m' q ^vtol ii^v -, i<pi'^yig 7[u.crcLv oLVou^ei r '^lziPD-^onf TruvTa Ji Troiet

)(^ Xiyi cd<^ auLiT^g oLTmytyCiv tQ vojLu^av cwth tjitte^ (^ 'laoiicp' ov %ivujj 70 oTtav-

I JkT^v 'fkiTmoui ^Xcav t57T) sAg;)^, c^a Xverttf /u(^X7\9V' /Mp y6 "^Stiv tQ "la^cjTKp ojutvv

if) VOjULl^CdV , 8JC OLV TTCipiJi^CtTO TOL Kiy)jU^Ct' Q TTetS^ilg 071 OK T iipctVH ;(Ct(sL(BiCyiK^V

^^ 6"/cei avcLl^yicnTaLj , iVxaXc^i^^v olv ^ds^cn^i %lg My>iu^oig.

Cap. VII. 19. ^E7reiJ))7np Ct/ TVI ^Ze^TiOOL iOOTri YjiTCLV iyKAHXviitOTig CWnS 'Qh tQ 'Zi^^^XVTH tIw t
vo^a (Sp^^oLcnv t T JhiCHTctv ^^mT^^^lcw r^ a^n^icug ojjtuv avsAwv, t 'S%i cacgivov 7^y>v
dvoL?^i>Ll3oLvi TraAiV, f(^ (p«07* ov Mcocmg JiJhwtV vjuiv t v'o/^v; ^ sJiig cf^ v/u^ TTDiei
(^ vojuipVi 071 fJLi ^yiTiiTi '^7rvKTei'vcLj' OKeTvog /j^ "^ y0yt<.(?3B7Jirv5 /AAcucpoviccg a.'m^&ctj
f JtiXivi' vfJLiig Jl y\Jh Ji cLK^TY\Ttt 7rovy\QjLoLj; <tt%« t^ ifjLY\g a.vcupicn.cdg (^sAiUiS^. \H ;(c^

«Twr c^o, (^ Mco&icog-, (^hotiv, OKJiKiivi vo/Jiov J^i^oLTZ ^ivuju 'Qh Tp 'ipycoy tQ vofxov

T (PvP^SLkIw, }(^ ilTnXTi T CtiTlCLV t\g %Vil(gL a.ViXe\V /U ^iiAiSl, TmVTMV OLVQCnOTCLTVV TZaT

VOfJLCd ViVO/JU^' 01 Q 'ctJ^^g v/BeXV "^PTOX.e/^EVT^S il7I0V' JcU/J^VlOV i^g' Tig CTZ (^>m7 ^^TTO-

x,TefveLj;,6p^g tv pvi/^ i(^ dvfJLOv <t '^'^^i OLVouSrnTiicmg '^ ttj^ ^^Jh^^oag iXy\\i^ctf.

EiTzt a^pvKTVv (3ii?s/J^oi ipyaazt^cmi (^ S^^/SaAdCo/wJ^ov, Si^- "^ apvncnctig^ tQto 7rzi5cnv
ouuTvg Q d(peig iAiy^ctj tStd, w?? fA,y\
dvcu^vvTOTip-dg Troiviaztf -, ttzxA/v t^ "^TToT^yoLg aTifi^
V7np tQ oa/S^aTy, *^>^ 7« vo^ou avKT^y.Zo/^^ a,uTiig' y^ o^ Tmg cn/jjiTx;' ovJtv
duv/^gvv j (p^cnv, ei IfJLov ^s^^paKOVin ^ ottov yi. ovJ% duni tQ vofxov y\yL0ucrztn' iTrciJh

"^h 'iXiy>v 071 Mco(ryi Ki?^KY[mv 6 3^oj, tStov q ovv. oiJa/^ Tto^v ^v, Jl-zxvuc^v otj

;^ iig OKavov v^ti^^ov.

\ ^^;
To cOz-vj^Ass -T^ "^^aejLT^ aivv^o/^^., OTnp dv^a^ov <py\ai, 7niy\ vJttT^ (^o^^vo^j
iig ^cdluu alcoviovj THVesi TroKKbl) %^i ^ej.v-, (^a^^H /jd^ ^coluu aicoviov Kiyi-, ci/(sLvdzt

Q vJ}i)p ^oTv, THTi^v ci/ipy)wu de/- a ^ T Trviv /JigcT^^ ^£^5' i7r£\J)/\ iig ^f^^K^v Sj^-
voioLv "iK%v/, i(^ bmJpuLfj^y/ ., Tmcmg 7n\yf\g /{^KT^v ava^Kvl^ij (^ ov Sf^KetftTravi , ovJi

'igaTctf iiJl mvZtoli' }(^ 'iJbtg av tv Kiy>/^ov au(pObg cv %lg "STJvgo/^Qig , Tiwg iiJ\v auTiig

i(pol^y\d7i ovJ\ v(^i<^LTO-, ov J^fjLcov buy^g-> ov TVpgLVVCov iTTOfac^aig:, aKK d>; '^Tct/jjg

TTDKKC^ TCtS" poit^Cd (pg^/^©^3 iiTU) TTaVTtt ^^J^^^CTU ^S^Tig dmiiTCLV.

cap. Mii. 20.
UoKKsL 'i^^v v/^g 7JvKK9ig ^ al7id^cui-> Jiy.ctj.cdg av ovJl t^ ii^Hg -y^icoazt (pcovTn-

iiJl y6 Tnfju^cug (jue oji^i^naiv iiTretv ti '\djJ%g 'Zir^g v/^ag^ dKy\d7ig cov }(^ TravTa, (^

TVi dKn^eta /j^vvi iravTon ^i^^v ovTi Jl lyco Ite^ 'us^ tvl OKeivco JbKouxJTct (p^hy-

^fjLOUj' cd<n JjKcucog v/juv aTn^^aiv iyi^g^Ketv Jvuud/j^ot-, cog ^zs^g t dKy\-detciv "^hjv/^-

^/1^©-", JiKcucog av y^gj tQ KgiKeTv ^zs^g v/j^g d.7n<p!w.

V. 35.
'^ilauip Jlcaj'oTy\g OK^aKKi '^ oWiccg (^ J^Kgv i^^ytoyvoo/j^vouMTct ots ^ (^HKiTOi ,

(^ Ti{ji^ct>pioug ouuTvv '\j:m^0LKKi r Jh-^ciiaztjg djuTZ^' 6 q v^og cog Jian'QTy\g «;c g;^ t c^gSv7a-

(1) Hactenus fragmentuni apud Corderium sub nomine Theodori heracleotae. At in vat. cod. sul>

Mo4'. ut semper. Et prosequitur.

 ,

IN EVANGELIUM lOIIANMS. ^'jOf

TY\ <filwix.ei Tifjt,coploL ^sc^^cf^icfbTctJi' 6 q t^ lX(£)die^ct4 "^Tystucro^ ;^ c</ tjS to^^ ;^7a-

TStO ^'nKiT.aJl ilTniV' OLX^C ilTm^ (pMoiv, VytWJ' 7jy(^ €VgX«V OU C77tL»/W 7a ^rctp' ifJUOV }[•*''

Kiy>iu(>(j(t\ cLvn la HTniv-y *sf^g to ^i^v pimTi' (pivycov r iKiy^ to '^j^^cpacg?, c/koo-

Kvcn (^ K9y>v-i iwetfht cpwcnv, ov J^uxjct^t' iiia co^ <A7^tf/ t(^ n oo cP^ioja,^' ojcavov

y) 'ct^g Tv -\'ivctoq ^'imvToq 'omy 'i^TZ r ^zi>^g oufivv oiicetomitt •^ ^aztvTUi/ i^^ v/ng^c,

civayicyi 'Z&^g t aLXi\^e\cm t '(^0^'icoaiv' 'otclv ^ P\5tA?j avT» tQ o <J^/3oA©^ 6 t •vj.gucT»?

TjrziTyip, 0$ iis-eiJ^Tno ojjtv yjj^ ^'^VY\mv' <tene^r©^ ojjto fC^^ctKcav h tyi 'Zif^g kJkfJc
OCOVYI 'iTi^ Ti 'Zt^g OJJTVV O-V-S"' ili^V ilTnHv TC^ lcftCt) y^^YlTCLj ipyCt)' TV OuZ 071 •\|/gU-

<^gV^ H^o 7miy]p cturJ', hoc itTni otj (^ '^ivcfbtg tir^TQ^ ojuivg ^y\(jn/tA{j^^ cog ^ou-
ViTOjl TD OL^^^V 'TXrA^iyMitfd^OV :, kJ T^ C</ TY\ bitOL ^CtCpri 7>5? (pp^CJiCOg CtSf^<poe}<W Sf^
7^70 %ivvmj OiWiicog 'i^yovng ^os^g to •^iucf^og^ r ^rap' IjOiS Ki^/M/jlaj a.Xmactf iixxfmg ov
'Zij^(jii^' T§70 Q auTn^hATO 'Zd^g 70, J^ 71 TMj a.Xn-^actv T ljW-64A' Oi; ytvcojxm; oti ou

if^wua.<&i liKHetv (^ A9;;^v p«-"T '^i) a.lTiav iiynv cfi' lu) ov <^VLiJomTa]^ co^ (pocvlujaji ov tyi

aimt^v '?s>^oup'i(Ti <^ sx. cv tyi (puo^, t t (S^yM^cTog a.cf^wua./iiictt' icet/^ui/ Ci/ tyi 'c^i^g

TK ^'i^^ hoTTYI t(^ (piX'tCt' OU 'Zt^Cni/U^OOV TYJ Xi^p/iS^COY tLv 0LKv\^etCU)' Sf^ 7^7T3 OVcfl
cmjuiivmv vx. Ki^pfj^ac, a)cm'io ti avK7\9yi<TfJcov aviJLTne^crjui^ tQto dvncftoTO 70, C7j tloj

oiKii-^etcLv Ag^, ov 7n96U£T2 /uf.gt.

EvKd^v /u^ aATicuv if) 7» avfji^ctVT^ ^r^ov, i{^ hk ctv oLTikc^g ojjnj) avfjLjSltuoui
f^^^^\
10 7ra-9"05, T dis 70 d.v-d'e^7nvov 'fhiuKn/u^ht as^yjLfJcTzav' np q t dv-^e^Tnvlw oicBi-

vetcLv-i 6v<Av TJ^iov '[}ztJ0/\gil3eTv cfwuy^dkvng , t tS avfJc^ctVT©^ aAitcLV 'trm ol/^ticlv /uiovlw

avscpg^v, Irnoi yivioov y\ }(^ cwnl' TnTrovdvTQ^- ov^ cog tv ^ a,jL^TYijttf thi^vvt^^, vmg
^ OIQV 7? !w OL/J^Tiiv T pjjJ^TTTO '^Vn^VTTX', C^' COg oiv Sj^ 70 fJJiKKetV OL/Iff^TttVetV -i
T
'&5S y!^ <u}^yvcoaiv oujtov n^ irL^i ^^^^olKqvt^.
Ei^v ;va <J^aMiecp^Y\ y\ Jo^cl t -^^8, ^Zt^/ gat;7« (pnoiv oO 0:%/. t tth^^o?, o^eiva ^ w jf-j^^jg
^
Jb^oL (pctvi^^ Iw' iTretJh ^ Idkovov otj 6 -^05 I^towo^ (^ av-O^g^OTV pi5)xtl Apt/Siwv *^ot t*

>*?$, (J)6^ 7S70 ^(pijf ojJTog i7ni'tY\aiv to ,/M^ci ^ ilvnliv oti lyco il/ju (^ tot2 7jKct<pii^yi]rct; t
ctv-d^^^s^v, 'otf^a-cLVTig icf'ox,i %lg a.}CiiOvat' tT^ q t go^b tsto ef^eiKVv/u^ov , iotkTi 7^i7Jov

'Zu^aiga.TO' Jio Jy\ '4^ ouuTCg }\gL(2cov ^wu *^J70 7^ yfjg, (^ (pv^^v tzS 'nf'va-/j(gt,i:x^ ou7re); t
yAK^VfJU/J^plw CUml cfh^CLV i(pctv'io^ai' OV /MiCec/L y^ cfo^OL TO J)\/JUHp^V OJJTOV vo/JLt^lfZaui

T- -ATiaicog' a ^ ^Z2%1 t /ui<^ov(^ y\ KTtaig-, ^gjf to iKg^ilov i(2i€a!iii' aitaicog ^ ctTrao»;

n/ucoT^e^v 0LV&eS^7r^, y^ ryu cv Y\/CiV /AJiKcov Tt/ucoTiepv 6 o(pdztK/jJjg' «^ vKy\g Ji

^iTi^g. (^ TJT/tKQV ?\g:.fj^l^a,v<l , c^' ioLVTOV if) chJctoKOiV Jy\ /iwdpyjv '
^ vt^^a.; ')b7joKvarti' <^

OTJ 'Z<%« ioLviQ, (py\aiv , 'iva, (^ctve^-^ri >i Jb^a, Td ^oZ-i i7J7\yct^' l^ttk cfii g^p^Vgc&ce/

ThTi^ cfel /Ve (pctvi^aof i/j(gL\jTOv }[gj, 7Jotv\aaji to, c^wuoL/jSpoL' Jet^ouj /j^ to, ojutol tc^
TJO^i TJDioujuTX-i /lii^ovQ-' ^v a,^^KK9L^'ia^.
'^Oti /J^ Y\ «Zt%i T 7f(f)A9V ^^7n'lOL dtrjzS Ti KvaiTiKY\g V^iTO., T TTa^tJC, T OLimK- Ibidem.

?\g,y'jl> d^too^Li/ ?^qlj2i'ovti t^ lij /{gvo^f/jHg 'fhyvci)aicog.,

^gjf
iTi^i J^i tjoKKq) t gV owtov
TngiV CLnaVTUV 'Zd^Tl /JigiiV iTJCtfefivdTKTCtV-, ivJhKgv 077 Q T^TO ''iCrZ^aUI <t 'W^g '^UTO. Kv-
<JiT^y\ it) T TJYi^atv duTii awJi^ouviv -i
aLTToufTCLg cTsif aLV^^Trag -srpo t^ 69cj3a,aicog oLyvoetv

Iw oLvctyim' 'wjtog vwu '^yTJo tQ 7roLp'ovT(^ 'fhgzouctTo tk Kqitjo.' iTietJh Sfsf.(p'o^g cv %1;
'^uo/S^(^ da.v/>(gaiv t oljvitav auyvoo/>^7utx>lw i7ncfi'i:cvwuTV ^lajouoi oog ooc ^ Z!>^?\g,-

fiovTm iyvoo/j^' /^JtKtgtt 3 o/ t^ t§ an(iQctTii d^^TnveiV h/A^ct, i(^ chooKetv olutov oog

dcnliii TtVOL (t 'u^^VO/JSV iTTCtO^VlO' Ou/BCoLTOV Q Iw }(gt.T OK^vlw T y\/UpCW OTCLV 3^^-
vn^^etv ituKKiv (^ dr^ q^wtiis TV(p?^v o^iv }(^ oi (poiptcrtjot oivnKiylv ^Sf^g 70 ^v/tg.
 ,

i-02 THEODORI MOPSUESTENI

•zjr©^ toiJjc 857 <7:P^ ^ov-y OTi Tv (m.^CoLTOv ov i7\pei' iigLKc^q 'ZiT^^^^m (pnaiv i^ J^ei

ip^^^t^ctf TO gpyt t5 Tnf/^avwq fM' oiJk^ cpnOTV, ot» juigL^yovTctj (poLpicrztfoi rz^ 7)?$

W/wi^af, ^
;^ fs^^^yoinsv «5 ro arti^^ctroy XuoyTct
aa?/3w ^^Trvjf^/jea-ouaiv cIAA' 0/ /<i^
'^UTa ^ Ai^yiTwarctv ^^ TnneiTaxrav ijtd q t Tnf/^-^^^ctvr©^ -, 'ioyt Trcieiv ^St^cniK^I , '^VTot

Sj^^fsr^^rlo/u^OY aTno ipyt ;(^digfiKiv Ofceivn^ Iolv h^ (^ 7^ 'ipyn n^^v Tra^etvouj cwfjL-

^ouvi' 'i<pxj ^ JiSH^i 07r!u>'ii(ciL Tmvcju^ajf J^et /aa t gpp/ay tj^twj'* wcmip y^i ^lg a-S-g^o-

^5 v]jtA^ Ti S^f^KeiViTcti iigjf vv^y (^ '^ //%) gp^OTO^ ^TJicTejoj'^epv g^ vO/oifoucr»,

T^ Q avcfcTra JcTgwe , ^-O"' ^^ «Js ipySicm^ajf tj cPwuctTOv , «tw ;^/(p/ K^^i '^ •Saf- W
fJlciLitov ioyx^oictg ju^p^i t^ Tni^tC, o/ c5 tt/; ^Ztx^Ketf^onv 'i^^cti 'Zif^cjV]Ki TraVTzt ^-
/uui7\9wuTOL -i
OL ovf/.(pct)vct fM^ bqi rri yvcoftvi t Tra^og' yvct)^i(^<i q t ifxUt/ cut^ictv, m T15 gg^*

yt^ c/lfe TO TizL-^Q^ OLVOLym TWiV<jvt^aj{ /ui^ ThTT»v oLTTavmv ^ ^^SmKifJUTnxvovTOL Tug 'fki yiiq

Sfcf^i^oLq. ''Otoui> cv tt/ Jtha-fjLCd a>, ^noi, (^c^q iijuu t itoo-fjLH' oLvn t5, a)az7gp 6 «Ai©-» t
hjUUipCLV *^J?73lTeA^V , Ty gOQ/8 T aL(p0^fA,!w TTOLpi'^ ^lg OLV^eS^miq-i K^ TOVeh T jS/OK gZ/Mi

cdcaxip hjuuipouv "^opjTiXcov $0. (^ oifciictg Trapnaictg ^ roLg «a^epcm^cKira^ ^^tt^/o^ ^TeA&F.
lOLVTOL fZ&^ T duVjm^LTQ^ i]pY\)tCi}g ^ (^ chi^Ctg 077 TE OLycCVOLKTO^JUUTCUg g/c/^?, «;c cl(p/5T:tTa/

«i^ ^v/j(c^TC6Vi if^ 077 JhicoujuTot (^ Tzif TTZi'^/ yiviToLf Tu yyo/u^oL, ;^ 077 ftyiJev o(pgAo$

Gi!i£tvo/$ (:>« 7» cDcoaetv olutov yiViTctf, nvt Tra^eiv 77 -2«^ t^ chovTog n^p^ JvuuoLjudpVii^
o'vvi oL^i r^ 'Zt^d^ia-juuocg c/}cetVY\g "^o^^aoju^Q^ 7^ 7^ dztujL(p!.Tav ipyoLcnou;-, Itt ouutIw

opfxa, 7\9i7F0V Tii duvfH^TQ^ r ipytaiciv.

f.
17.
106.
'^Ofxcdg "^^70 T^ ilg d^v]?\9tg (piT^veticicu;-, ^t 7f(pA9v iraKiv jMlgztVTajj j coaznp Ji)(gL-
cod, heic
^^ ^tov t^ oJzdctg oLtpiiju^ot ^(^o^g-, Y^ (poLoi 'zs^g OJUTOV' aii 77 ?\!iyig fu^ cwnf *
077 nvot'^i a^ov cfsir 6(p3zt?\.f^ovg; k^ ^e^Tnajv J% i7rcLvoLyvo)^oy , '^-hjujua.-^ctVTctg to oi/ 77

Ag^5 'tt^ tttr?/, i(ctj 077 /a/o/|g 0"» G^ b(pdzLAfjLbig -,

ov fjulw chi?hvTctg ojuto' ou y6 tQto
T TV(p?9v ytQ^Tti)Y.y ei G^ 6(p3aAjW.«5 atW 'moi'^iV' 'Z^Tloy y6 Iw ThTO jSXiTroyTctg Ig^-
rav, c^rt, 77 'Zt^ coT?/ Xiyig-, vmp S>v Iwoi^i a-a G§tr 6(p;^A|M.«$, 077 duujn^gog Sfoc to
yt^j^uvtjL^ov -i
"h 'u^^^vofjL^ S^ t 7^ azt^QctTH Avaiv, odiv ^^TaAAwAoJS ;f5^ 6 TfcpAP^

d7nx,eJLVoLT0, ov 'Zt^(prtTng ^V* dv77 t5j '^vtIw 'i^ /ts^i amJ r Jo^olv.
cap, X. 6. Tat/77 ju^ 'Zd^^^jSoAnec^TzeSY ii7reiv, 6 KvejiQ^ ichKOUtcdaiv > co<^ fty\ cfhiCAiv cpopTiitov

if), ^ioLVTOL /uu6yt?[ff.u^ifjuT0L 'u^g OLUTtig' i(ctf Aiy>VTCtg (payg£^5 077 ot;;:/ vjuuv, (^' ijuis>l

'Z&^oisi /-(^AAflv Tv chcfttaKoLAncav d^icojn^ c/K T fS^e^y juistTwv ajJTuy opT^tjdiy Q A9/^v
/Zt%« iOLVTQ JUlpYa chnyiiJU^Q^' OV 'pb «7W (P0P77;WV ^S^i gaUT^ Aiyiv TIVOL, (^ K^ 'uS^-
/UigLXlga. OKetVCOV 'Ze^^g OVg cDiXiyiTO-
jBoLCnY iVieSPV \a^(^ie$yTOL iOLVTOY JetKVUUUOUf , i^gtjj
^
^i;7a Ctpylw TOTi dOiCOWUTtaV TH A9t« oaCpgSlg^pV OLp^TOLj \iy{V , 077 'Zt^ag^^V co/Tzy W T
Trot/u^Q^ oL^iaL.

V. 7,
QvpaV iOLVTOV COv'ojU(^cnV i OVK CVCUVTIOL ?!iyCOV ^iCeiVOtg' Sf^L TYig ^pctg iOLVTOV iiaiiVOLf
f. 113.

(pnaiv i^retJ^ y) '2e?^S (papiaztfiig cOfgAg^7o k^ voju^v otp^VTctg t /\5tS, «5 av ov chKOUcog

(^ TTOTg TV(p?9v c^^cix?9YTCu;i iinoTceg ioLvihv avyKejtYcov ouuToig TLp r vojuukIcu oLycaylw'

cog OLV ju(gL?.?dv aUDTog -t^ aKeA^eicu; "fhju^Knaruju^^o tS voftou, ;^ SJ^ tSto Kue^corze^v
'ap^yTOL 'rp 'ZCreS^OLTOlV iOLVTVV S^ O^ dvpct^ iiaiiVOUf 'i(pY\i COg OLV i(^ OJJTOg V7ZV (^ YQJA^V

'^QjuSp©^-, i(^ TVi vo/uuKri ^Yiazt/u^^ iiaoc^cd' cai^v^ cfi iOLUTOv (pyfoi t/j «s^ep^^ct^wv

If) r dvpav' d>g civ ouuTog Traazt dp^ -t^ iig r dLKn^etajv iiaocfa i(^di<^/LSfQ^' cO' g|a.oD,
(pjKJi, ei Tig g/irgA-S"»; aze^cnroLf ;^ ^ 0/ 'ZB^aiovTig IfJisi-, ^ t <Ji ifts 'ZEreP^ytvof^iuj

dLXn^etav ch^fjSpoi-, (t azoTVieAct? "^Tiv^^ua-iiaiv dAn-^^g-, ^t cjvS]^iTa^aj/ ty\ dXn^tct

7roX?.!w 'iX^f^ '^ acfetotVy Jk^^^^o^g ^ 7^ voftyig "<k7V?\gLU0VTig 't^ JiJotyfigiTcoy , i(^ TY\g

chlwiKiig ^cong' tSto y6 Aiyl, 1yol (Z^osoTiesv 'i^at, r dvd<^aiY a/v/T^o/i^©^' Jei^^aj
 ;

I.\ EVANGELIUM lOHANMS. 403

3 07» XA27j7«$ M ?^yi^i K9^T C/KeiVHq iiK igi' jBnMTCtf (^et^OJf P^lTjiv , OTt f^yiefi TWlfAlw fJU-

^0)705 ^J', u>q 01 'Ss^ Tivcov ilq TO TTDifMUveiV >^fiu^aA)'o fj^oi , 6t^ u><i J)i<m'oT;y\g j^ 'iJici.

TWi/udpodV' tQto q (^ k^ <;s^diaiv '^ 7? (papiaztfcov (^ t ^ctfjujLcstT^av cfiiKvvai Jt^ 'oAca^

l^ J^ v'ojU>pV oio-^V cfhKOWUTWV , of ^^'iTTfoUf jL^ t(Ctj XYI<^ ^*iJi<^TK^0VT^gj OViC Y\<fvUi(JUPTD

ditoXiidyiaztf tjk/, JbttouvTig t (ipx^ iy^exl^i^ocf t ?^h' u); JicjiOTajf 3 «;c i7fzif,tcuvov,
cIm' &); fM^coTm 'Zj?^^ tQ <hcaj'oTH "ct^g y^^v AjKp^BKTer cd<Pe, %\vvlu cfVi^oif, otj fJiv\J\

)(p,T auuTiig TTVifjilw ^t ^zcr^^obTwv , (^Yiaiv oti ju^ juu^ooTOg, ov ax, iicn tdc 'u^^oLTa
'i(hct-i aiv iJ^Yi (^ XvKOV ip^jU^ov, T 'Zs^^cLTWV Att^xlnrctg , f{S>VY\g T^ olwiiou; (p^vTi^r/

ffWTV^exctg' jiAA^cdTog y6 cav-y V7np 6^oZia>v x,ivJwuiveiv inc oivi^TOLf.

Ad V. 22. fragmentum est apud Cordcrium, secl deest ihi clausula: i\

KSH "^"^ fi'i"5 b
^W^tIw (pY\aiV iOOTlw,) /^•3"' lui iTiAiCn TO, lyKCLfVlCt XolXOJU^.
''O Myi-i tQto ^* ej 01 ^QjLTi tQtv ?\gL^0VT2g iiic iy>(^?[9itvT0Lf ^«5 ictvTbg ovo/u(L- ^-
35-

^ovTig, (^ ^Otk ?\gyii 'vJ/AS '^^O/tAva-, ov y^^.ilg (^vaiv dza y^Te^^a-cLv, <^ol 4«A»; ^Sztj
T (pcovlcu iJi^CtVTV T dlH- tQtO Q OV tV^ T xeATzSv ii^Y\TCtf f/JlVOdV y <^/^Ct (^ rU^jL TTUVTWV
't^/j zQ dia Ji^oL/tS^cov Apjpv.
^^7n(n\f^cuviT0Lf OTi 'MJTn Yi Mctfiict hZ aAet-^cra, r Kvpiov fjuvpco' cm.(pcog ci/JtiKVVjt^og J^^P;
xi. 2.

07J C{/ 'urap^ipyco 'Tp yjuuoujtav il^sreiv /BovAiroLf t dpiTlcu, (jrjujT^Aovcrcti/ iig TrttfJ^ictv %ig
cvTvyyGLvacn' to ju^ ovv (ure^yjuigL yi^viv vg^ep^ %lg lip t Koi^ctesv' r^ 'TbTO JiiKvvcnv

ivayfiM^g. v^eS^ ojuto Kiyjov i7reiJ\} q ijuL^XXiv juiiY\juiQVivav (^ 7^7« 7(^ r dxoA^-
^ioi' ^g ^jpvoro?, 'Zi^/\sLl2cav a>g t /uikKT^VTog cnt^plwicroLq , Tig y\ yvuuY\ VTnp Y\g cv^vdu
?^'iyi-i tfhcJVftOUViTOUf OTJ OUUTh Y\ )(^K€tVO iO^^JCLCnt /U^Y\ ^ }(^ VVUJ ^T hct^OL^d. To Q, '/c/V v. a.

cv (piXei^g dS^vel j 7ro?.XY\g ^n^Ciog '^iTToJii^iv iyj' ovtco y6 yiJeta-etv TroKXluu ^z^ava^ TZtF

'KvejLCp Juuuajuuv , cog duvju(gi^etv oti >(^diK^Tv d^vetav dvJpog (piXov^u^ov 'zxrap' civTZei.
'ExeTFO Q dzivjLi^ghv, ei t Aal^ctpa rgAdGTJicratvr©-' , 6 KveAog ov '^j^V ^varov if) (p^joi v. 4.

T dSivetav ov '^ ItZ cwm 3avotr©^ jU^ l^€S^^ /ul^X?Qvti TravTCdg dvigzt^of , OTnp (pa-
Viesv Tjomai juuKesv ugig^K, vTrvov ^^AoTk (t ov duvaTvv. TaTVig ^zo^^^.cnv ivayfiXi- v. &.

^5, 077 Y\ycL7ia ^Yia-ovg tIw Mdp-d'aif i(^ r MaQjLctv (^ (^ Adl^apov iig to Jet^ocf 't/j

dv-S^eS^Tiav T dpirlw, avft^pcovov i^VTWV 'jyj ^zafgi 757tj t yvcofjLiw.

Ad V. 6. fragmentum est apud Corderium; sed deest ibi clausula haec: 71$ q j-^'^-^
^
«X. aiv d>(pi?^Y\^i;i dcntcdv if) ^lnaa ju(st^TV\g., c>Jic>a^ ^petv ^lg KivJujuoig VTno acoTYie^ctg

y^ %ig TjJ 'Zi^^TY\oY\aiv dv^e^Tivig d7nyvci)o-/u^cov

IwuiTug <T(p'oJpa (t Tv ?\g.^^ c/KaXiai t dJi?\.(p!cu, ^ tv '^apm^oLf G^ir ^laJcuag, ^^-
'^^^

«5 yiJ<l KSH '2S'£P$ jm^vlw T dKoluj (po^TiKOig Sj3^KetjU^Hg' oxeivYi y>wi>-> cpjioi, jU^ 7n>XXY\g
iyn^irctf ^ {^p^Tyjr©--, oi><^ 'u^epi (w) Koejtov gA^^Tv ov ^ iXliKvd^ '^f^g t JcojfJLlw

lY\aHgj cAv^' Ci/ o«av(i) Iw zrJ' TVTrct), cv a>7rip f(ctf t Map-d^cty VTrctVTYiattf 7uju'i/3i\' ot ju^
o^juu TrapovTig \aJauoi }(ctf 'Zi^^fjcv-^a/j^ot Sfcj. to ^v-S-©-», //^ TroKXing dva^^crav d^a-
adju^ot 7* o^V7Y\r<^, y^ om^vTzg d-mivojf 5^' tv Khavatti (^ viKesv-, YixoAovdvwu a>g

}(gLdi'^0VTig ftY\ 7ra Ti ^ d-zsfiTng "^jzsv 7m.^tg ^JZiravtf 'SD^a^^' a))tov'ofty\TV q tQto ilg tv

ajto\Tcug '2t)^^A;)^go&^, <t juupTu^Yiaauf tt^ jukXKQvTi

'^P/j'^^ dn'jju(stTi. 'H juSpTVi y Mapia
'^^^ojLdpYi •2<^5 (^ Kvej-ov-, iv^g ^TTia^v ilg d^ 7rcJaj; cZW, rd. cuuTd ?.'iyovart
rri Map-S^oL' ovk u^nv otj ^ig 7rocn ^ei^criTnaiv , dX?C otj v^uS-lwTY^aiv jufovov ovJl OTi

'^^co; (£ araJouoog 'Zs^akJpa^t^' tyi ^ Mapicx, }(^ t^td J'iJti)}tiv i'jayfiKi<pig ''Qri tv
Map-d^oL '^i^tipy\>cdg '^Ac^g tv, otj V7rL'JTy\(nv cttrTtS' tQ 3 IX^lv ro VTravnianji '\}mJ\'i-

^eP^' oog (pcuvi^auf Sj^ 7n>XXcdv t Mapictv T^etova r d-^aTrlcv /22%/ (^ 'lf\(7vwij 'i^aazf^.

TovTV Ji 'i^v dTn^vavg' aujui(BaAAiTV Ji 'Ee^5 "'STrvJei^iv ra ^v/^tQ^' oaCff yb ^- ^^ ^^

l(P'MnTO Avd^}g TO aza/Jisf,, yjtf '^ (pvaiv r jutA^^^oKlw ^6^Jet^d/j^©-> , ^aarvv /j(^X?^v
 404 TIIEODORI MOPSUESTENI

lcJViKVViv To 'Ztfei^ OJUTOV yvoju^ov <ho <t icvejL©^ bvaJ^i^cov ojUTj^ (^ncrtv iiK iiTTov aoi^

OTt loLV m^iKrvig 0'^<l r c^wua/tMv tQ -d^S; ^7$ /u8p ju^^Tcuq g(pw 'ivcL Jh^ct^vi cv anTn
-uog iS -3^» <zjfe« T TraZog lcpji* oooig otj m oicdiveia, r/J ajcaovTUiv t^ ^(^o^g r Asjp-
ju^cav atTict Iw', dKKwc, J^ m t "i]« c/b^a t» im^og ^* /Uict^ q «oTie </^^w5 3 t <S?S ^v
M c/d^of aLvcLfMfJUii^Ytcnii Jl m cfitiKi^n «z&i^pj ouutIw, %gc/bV ^TJ^t^ (W^ a./umnjuts)Viia7^c,' oo

cap. xn.^3. TctuTz* thnyii/u^^ o iuctyfiM^pig MaTOoT^^, <r^oJ)ict cDii^oJizoJg t juu/yiiA,[ev ojut^

iTJvmcTUio' 8T? ^ T dAei^j/tfTflM' tbeT jU.t;pa) MT»5 ^v' «^pi, cAm' aTJktxg (^ dvcovvf^cog yuvou;(^

oscAMoiv 8TB (^ oUTioLCTciju^ov-i OTi 'liicJ^ctC' c^' a.7jXcdg Ttoivluu oJUTa 'i(pn T^ jm^^TzSv
^i^cLii a^mlui-, ojuxvTtdv ^tptinjppJiCTW/ /3«Ap/^©^* c^' ct77A8cr?^v 'sfet T chn^^imv hofjt^n-

a-ctg ju^Toi jm^K^eA©^ ^lcoavvng }(giv TiSTCp t^ ^3%i t Xejtsov dyctTmg r "fkiguicnaji; \7n-
yvuuouyhg Iwi^iTVj tQ 'zo^JhTH
^(^
ehi^aTO' HVi >^ a,ju(Mv\/Jj)VY\(7tui T^ }(c^ ZoTTOv (^ojtae^g

cJ^if^gLKv^^iv K9^7Viivo q 'fkiaT^i^aMTiov -y

otj MoLT-^cuog /^ ilvnv uug t^ K^<pcfcA»i5 c^s-
;^gy TO [LvepVj ^lcooLVvng efl ot» G§tr TWePct; nKef^iv ;(^ <^i/j(s^osi r ^ex^iv cag JhKsv
tf/ ovTcV^v OTi aLfj.(^'oTieSf- '}^^ViV c?AA' /^ /ipvUv i(^Y\ T m.'^ctKlw dfS^ipycaTiesv

Q G^ TfoJ^ctg , TO fn^^Kei(^^v <yKe\vo iiTro^v o /jigiKKsv <t. mKKluj it^ t "^otcT^^/v t^

/S(%i (^ Xp/gov d,ya.7nig' il^mctif q ci' ^/5 ilg to j^ McfcT-S^ctTov '\jziro /JUDn /u(Sf-cn (i^ 'oTmg ol

cJ^nyyiau/j^oi tk ivcty^iKia Sj^f-^poeptg (pocaiv iJ) Tae yvuucuf^gLg, ov t duTLv ^aP^ Molt-
dcucf) (^ Mcfcfl;c<>) /f^tf ^lcoctvvyi' jCj (iovKQ/^^-i c/Ke\vob c^nvy^ViTW -i -^ yvcoaiTOj Tttg

<G%i 7«TTOV Sj3-^oesLg.

V. 13. '^Oodg OT» TOTO /JiJtKigtt ouuThig OL^mTrviyi tq •^et^^ltJuoLj iravTwg otj 8;c gg^v dvTt^^'
}(^ ThTO /^Kigtt Jipp^ T cTHyttpv TO Agj/^f duTvv 'ZJ>^^ T Tra^^os «;ce<v Sj3^ t5tc- ^ a>t;TC;

if^OCOVr, ivKgytl/j^Q^ 6 gp;^yM$^©^ Cl/ OVO/fc(piTJ KVeAOV, THTigi fJL,V\ CpOjSoD dvyctTiO ^ICOV
iTreiJ^ TKLVTig dunlv 01 fiocaiKeig cog 'Qh to iroKv ctcPiKoi TiVig ncrctt' 7iKiovi}CTa.j , }(^ Trojp-
iJh)Kav duTolg %^ig i^ei^ig-> H^ to 7^y\^©^ chigpi(pov (^ V7r(£i^vuuovg Itioiowu %lg TtoKi-

/juoig' ^app'/, (pnoiv, <^g ov ^iht^j ckct 'srfd©^ ^^ '(yhetwiig' ^ JiiKVVTa^ "^tiv ovh' qv

^ gpocTOTnJhv '^avep/J^Q^ uojiKdiVj c^ ovov iyuv /jjjvqv.

V. ic. 'Opa5 oTi T» 7ikeiovoc dyvo^^VTzg iTrotovuu^ 7^ duTog sk d^m^^ctKv-^iv (t ;^ ot? il^nv
KvauTi (^ vctov tStov , }(^ cv %icnv t\/j^poug iytpy ojjtov •> nJi tQio yjJetcrctv' c^ct tSto

pd^ il}COTwg c/KpvTrfiTo^ cog /m^ov ov Ji }(gLT djuThg' cho (t ST^p©^ iva,yfiKi<pig Kiy^y otj

}(gud'' %}(gL<yov y\Ky)vuu }(^ Y\aoLv cv }(gLTV\(p^ ol- tQto Jt i7m.%ov 6x tQ ftYi ilchvoci (^ ^s^
dvocgctaicog 7^y>v.

f 13« ^b
^^7retJ\\ ^T i}(g,goT^ ytvo/J^cov <z«fe« G?tr ^laJcuag dttv/^.TCov a^poJpot, }(gj r vocov

duTOv otTifov if) avuiij^oLjviV -, TroKKQi }(gjj 'tp iKKlwcov, y\ <i: fth TTuvTig-, /UTft^v r vo/ju-

[jLcov dviia-cLv ')pvutj TtJ' ^c^ 'Ztjes^ryLVJunaovTig,) }(gjj t^ gopiiis ^-3'' oaov oiov t« /Idi^QVTig'

ly^vg oj^T^s K91710V tQ ^?D^a7\KvT0i '^i^ouj' t^ (pYiftY\g ovuu '^TrocfbdiiaTig-, outoi ^ss^aHKdov
(^iKiTnircp }(^ Yie^TCOv ojjtov AgjpvT^e, KveM ^K9/j8p (^ 'ly\aowu iJfiv J\ ^biKtuny©^
'S^^^^pei TZef 'hvJpio, oLTc ^s&es ^"^ 'ovTt-i ^ TO <7!^e^y /Jiff' dum ^toivHTOJi' <^ sJi ^^
ojjTog du^VTei' nKna^v ^ ot» ilg oJhv i^vc^v fj^h d^nKdvTi' Sjg. tQto /jI^ r /jigc^rQ }toi-

va)azt/j^@^-i TZSsT chJa.a%dKco dvoL^pipaai' dfjL(t>6Tie9^ i^ iiTrov thjvd' 6 J\, 'ln(r2e d^nv.ej--

voLTo dujolg Kiycov iKY\Kvd^v y\ coe^' }(g^es^ ^ (^na) '^\ to Tm-^og iKditv, ivavTtcv m-
7ikneSP/-^cov' iTrei ouZ 'i/xiKKiv d^pnaiv crstr /j^gc^Tdg 'Qh rd "i^vn Kqitjov \'iva\
/^ (^
gttvesv -y
opd "j duTiig ^zires^mJcdVTau; -, (pnaiv }(guiesi ^v '67n
(^ gztvesv iKdftv ov «cs^g^-

T^esv i^ djuThg iioLOiVt /v' m iig /J^TveAOV duTolg- %cog ^ ^ r)^ 'ipycov cuutov JHk^ou-

(]) Citat ergo suos iu Matthaeum commentarios Mopsuestenus, qui pariter iamdiu vixerunt.
 .

IN EVANGELICM lOHANMS. 405

i-dvdv pM aTiiX^-n' iTrei ^ Iguii^GUV avTOv^ toti T^QiTiQV a,<^tiK^v axjiiq. Tt Ji l^v o >. 2..

xhKKog T otto; 'G%i r gztvos ^.iyi' ivct pw ^pv^avTaj\ cvvoQvTig, oti ot? ^ gAA^s; ^
<:«?^07iiA-&cv, TOTE av>jp€d77 Ag^* dlwTO /M^ owu ThTO jL(j/,Xi(:zt ojuThg TTDirai 'cf^aiK^iv

<t. aii^tiattf Toi/uiov yJipvy/L[gL- ilju iTretJ^ *^>ctd P^yev hx, iTreidiv-, ^^ctv t^ r/> (UT^yfj^gL-

Tt6v auTO 7nlp(i4 /Mochvi Mycov' iTrei (^ c* 7r«r criTCd ihTO ytviTOJf^ /^aAAsv cpsp^ aapTJvv
OTOV "^TTvduvri' ^ Ji a/ ^lg coTip/n^aiv TbTO, TroXXa ju(^X7\9v cv i/ui^r ^ ^k riJ^ei^retv

ol /u(^^Tajj la Kiyjf^a' cho awji^g ojuto 'n^cn ivay^iXi^g ^^7n)?^ov/j^(B^ vmp

'^ /<y 'QtvTct (^vyiig.

Y[^%'i7ri dnoXadilv /Uifjm/u^Hg r ^iov (^ t TiDXnetav cwni ^v\7^'MJTCt4 ^t t aoiTlu)' ^.

26.

yjjl iiTnn/uu <f av Tm.vnt (^ OTvmTOvtZ t^ 7hy>v <3ioD m^^^ovTct ^woveiv rd 7<9y(id ^
iiTmpiTeiv TZif \\c^ T -S^S, }(Jji
aitoXH-^eiv amtl \m<^v a7^yu>g 'Zjj^tIovto' ov ^ airkdg
^s^TmTvijuni ^Tn^oJi ^s^^aKAKivi' ttoKT^) y6 yitrcuf r/^ dcnl^av cnjix^z^TniToujuTig cajTtS

j(^ azoKndtiujTig, iva ri ^hycp TmycTivazexnv , m pii/^Ti clunl^ ?\g.^i^aj{ cf^iuiiidztJai' %lg q
/^dTiTcug }(^T i^Q^ (un^ T^ dpiTvig (^ t^ cvdia TFoKiTeict^ ajioKH-d^QaJV' ouuTodiv iimy-
yiKKiTctj T f(giT Hpcti/ov oiiwaiv OTm 7^'p, (fncnv, lyoo ij/ju-, THTisiv cv tz^ QpctvcS-, OKet

^ 6 Sj^^zov©^ i/j}g \qz)Cj' idv Tig lyji ^vjjv^-, uftriai ojjtov imrnp.
TavTct (^'<iaiv ctlTt^j a TroKKrig ctmct yviTOUi cfo^ng' d)g ovtw ^d^ariwiv n^ v/{gi.g ftr\ v. 27.

-zjJiep? T ^vaTov t^e\Ki£v-i c^' iyc&^vct <j3^'t!«v a, it^ ^d apiga. }(a,di^KJif. Taviot iipn- >. 28.

aoT^ T xt;6«8, g;)y;gTO (pdwvM ok. th ovpctva ug /^i^ova Tngwaiv t ^cs^g osxr /^^Tocg
il^-ji/^ucov J^Ksv J\ OTi aaVi/JSTi^ r\ (pa)v« I^j^sto, vJj^ ^ tSto %^i^iTcuf to ^itO'©^,
Igig /^ a^yfiKgv , ^lg J% (B^vtIuj vo/M^^ovrav, ri^o) /^KKqv gJu" Tra^ovTOLq 7jK.ii^aaoL'
%ig Q /^dTjToug '/owg, 'Z<j^'$ ag }(^ b 7\9yQ^ l^^uiTO, tQ xufeia }(g:Ta.(pcLv\g to iiprt/j^ov
^ 'S7iO}(g.7^V'^ia)g }(g.Ti<pi.

Ua^gJ^eiy/Jist. sAi^sv oti Ts-ei^-d^Lwctj cf^ei tS ^ovoiTii-, ;^ otj ov /^ji "^xotSwvwv, J- j^^g j^

Ociig ietvTov ovo/{cta-(ig' cocwip ^ to y\Kia:tcv tSto cpa'5, <pncnVj "^bro^oSK '5^'?
«% c^aij
iJi u) cfoiceij ov fj,laj '^STrocr^ivvvTctif Travm (t ^S^KKvtcui^ /j&pi 3 cv td^ oi-KCd (pvai 7?
'v^cf^ VTm^^i j (^ K^ HSH^v ava(^auvo/j^ov (^ '3D^a7?;covTO , «tw J/; tj y^ 'Zt%i IjttS voyWi-

^gTtf/. ^itOTiav Q (^VLvaTOV 7^iyiv <t t cv tz^ /AkTqvti aicon t aaij^c^v }(g.TaKPj.atv
Ui^H o/wS^VT©^ "^^ 7* (p^avMS cv ^a7rf'i(r /j(ctT@^ ?^^^ v'i7rfi^auf., }(gj\ Sf3- t5t5 Tid/) Cap. XI. I. lu.
4^.
'^sx^g (g) KvejLov cwnd JtoivcovicLv ylviSFOJj-, }(^ (ptKravTQ^ oA9v ^ Kovtov ei '^Dto outw;
g;;^, c/>o^-3-8,«^©^ £0/15/ T a^o/ifcc, (pjioiv aco-mpj KiKov/j^vQ^ ov ^eictv g^ w G^
TToJ^Ctg Vi-v^fltcS-tf/.

TO 277 AW>C£pV ;^OVOV /aS^ V/I^ il/Uj (pMOT (^ .'^^/(^^ TTCLdltg }(gj^V' %lg /M/J 'lOV- V. 33_

J^aioig iiTrcov ^niricmi ^, iTHnyw^ <t. ^y^ ivp^ainj i^^eiJr} fj.^Y\

'i/i^KKQv ojutoy op3,v "iTi'

3 /^^Tcug., ^mT^aztTi /uui (pnai'

{gig y^ "^^ i^yiTowu oag iix})g.y 70 /j^ '^^tiv t^ Sj^-diaicog

Kivn/^joij 70 Ji %a-0VTii J^ichtoTiJi.Kii }(gj\ ^vncf^i/J^v^^ h^vT^g iavThg i<^m/d^JOvg' ctAA'

«ozrg^, (pwo?, %ig 'I^cTcuok g/77cv, 077 ftr\ f^wuajvrajf Ia^^Tv OTrov vTmyi, outw y^ v/juv
Kiye apTi' }(g.Kctig efi 70 aoTi ^z&^<^^e\}tceg' to /j^ yb fjch ef^uuia&oLj d^nKdiiv OTra 7np
VTrii'^, Kiy\ 70 ftin (pipetv auuThc o/Jicicog ojjrtS y^TctToK/j^gv th ^ajjaTH' a/jjiKi TmvTig
/^j i(pvy>v.i Yli^^Q^ J\ /t^g-S-' 'opycov r\pvr\attTO' ^Zt^aidvfti q tv ao77, cf^aKVvg 077 u^Bgpv
a(poJpa tQ ^cLVctT^ y^ rp KtvJ\j(Jucov ^(gTZidztppynrct^' /J^ r T 'urviv/j^gT^ '/gi^Jhv ^ .,

277 }(gj lyju^v im%0VTig vm^ Xe/gtJV, (iiQoLcctv aim^ (Z^ t mKTQVTttjv t 7n<;iv Jg^ct-
/^oi' <w9e, (p«(n, ;^v iJzro 7^ hj^^a^oijg kivs/j^oi t^yireiT^., olJtc ^^ 077 7»7o v/jt^v -z^oa--
i^ '^ fZ^ i/iue ayaL7n\g., c^' HTrcd (Jiiua^ vitt» \pytd t Sfa.bia%v ^cA/^aojcw, t^ cpyca-

^i/i?; a.c&%V£ia5 "^S^Pioef^etKioiv v/j(^g 'ss^ajtdjal^isayi; t^g (^ OavaTov.

 \0G THEODORI MOPSUESTEIVI

cap. XIV. 1. Taym 'Zg^g (^ KOpv^pcuov tQ KvejLH gJ^M^d^r©^, afju(^i^cb\Xety ouk i^vreq -s^i 'p^fj'

ilpnjL^cov 01 ?\9i7jv} juii^ova. me}- ictvTtSv (g) OLyavoL \%v\Z0Tct-, ovwtii ;^«5t»v iiJkv \\7n-

^eiv hehuJctvTO-i oUjl^oi Tizivmq <3^ ^ oipvri(ncog -, 'i^co ttuvtixv OjM.S t ^XTn^oiiBpm oLyi-
^v f^gLTU^pKn^cLi' tQto Avoov oLVTvHg To Ji(^, "^OT T Yli^ii TmXiv '^TTi Tmvrcu; (^ ?^y>v
/uBi^ai^ }(^ (^ncn- y^Yi '^e^osi^co vjul^ ji Kctpef^tcf dvn 7», ^vtzv rp iJpy^jij^cov iig "^Wo-
yvcocnv iiMmcfovT^g ^^orwiO^ t '^v^lw' t^ ^otmt©-' cwnf r i^vuoctfjuv cJvc^etKVvju^^y
071 a K^ T '\v')(ltJi il^v OTcetvoi-, 'QcuTSL olehv ilg juioov oLytyCiv.

V. 2. Movluj iimv rlu/ chuviwn rp oiyt^v ^^!^?\silv(jiv , "^jto iQ a/ ouicug vi/n^g Trua-eur

oLVicnv H^ '^bm?\gLVC7iv 'i^v ^ inxretJ^ g-3-(^ ^ ^lg dv-d^e^Tivig , 'ivda, /^Xtgrt 7roh\!w
ilvoLf 'p^ 'voimv (rj\JL^ctLvi rlw ^vcoenv 'ZD^KTzt?\gLf^^clvi^cti d^ TVTrotg, cviivd^v yijBov-

Kv\^ il^osretv on Tzt^ av v/mv j^^k^vo to *s^^^ ^lg dv-&e^7ioig x^TDt/iJ gmjy, ei fjLYi

'ZiroAAw 775 Ji '^m?\gLv<ng %lg [zn (^ov?s/^oig-y orcvf jM-m o« Trocf&v T^ '^zr^a-cfhtcajL^cdv

dytdwv j(gLTa^ri.

V. «. Ov p^etoL 7rvvcov V/A4V, cpncnv , 'Ztt^g to yfC^voLf t oc/bV* -t^ ifJLvig \^^ yfcofjLng, (^ c/i'

ifjLb! yvcoai^ /j^ T dAw-3'etflM', Tiv^a&i ^'^

K^ '^ olIcovih ^coHg, /ABi^in efi >(^wiivo)v t^
dytd^v , 'iaofjLctJ\ Jl v/juv cv ocTS Tzt^<i, cfi ifjLH '^ocf.yaya/j^oov v/tl^ "^ires^i t t 'zs^ir-

Jb}tco/j^ct>v "^^gLvtnv (^ 'in (r^piyfcov to. ilpn/j^ct (pn<nv' iiJeig 'ip^.rouj '5?^e t tot^^
er fjLri cf/ ifjLH' hJI ')Jd JujuoLroLf yvavcu (^ TraTis^, « '^r 'Ze>^g olvtov yvdcnv (^ o\iUitoocnv

iTiQcpg jlt^oL^OLf.

Y. 10. To i(rov -^ dvTJ$po(p«s e^c. w/ apud Corderium, cui tamen deest sequens clausula:
ilJ\g iy^VTV\r©^ 'Ciz^/SoA^, <t /Juaig ovcnccg "^jzdc^ety/j(st' %crctvr!w 'iy^v 'Z«^5 oLtnvv ov-

cnooJh T ifjL(pipetcu> , cog djvnl' tk? i/{^g if) (poovoig' ;^ oLTnp oiv JpcS iyo^ '^uvx. cwni 7n-
^viS^OLj if) ;(gLTOj>da>/j(^TZt.
V. so. ToT? dTT aumSv /^3^crg<=&* t m^^y /j(cf.TCdv OTt dAnd^ tcl 'tto^ iftn Kiy>/^cL, ott

iyio /uv cv TTuf 7m%) <^ T^ '^B^g auTov o/iptOTV^r©^ f(^ awjoL<p^ctg' VfjL&g q ov i/jj)i Sj^-

7* itg i/JL% 7ng^cog }(g^ oLyt^mg-, sti (c 7* t TrviV/igLrog dvuioLfticog r "ZiJ^g i/i% zoivcovictv

?\gLfjL^OLV0VTig' }(giyo J\ vvlv v/juv cog iiicog' w '^ auiuoL^peioL t^to 'Tp^aKdja.^i co<^ avct-
'^vn^VTcev v/^ TYi JuJUctfjLi T TTViV/j^gcrog , (^ cv Tct^i /J191 aza/j(gLrog 'fpo/MVOOv , Zi(poL-

Am5 ^pctv v/juv iTn^^v i/A' 7mg 3 6 oLyxTmv juui (^ <pv?\g.osoov tk? 'cvTo?\g.g, 'imv^^va^
/VcV T^ Tra^" ifJLii ipi }(^ T 7m%og dyLTnig, Tiv^iroLj Ji fjrn (t '^ v^ t l^^yvcoaiv 0'>\.icog'

fjLY\J%v i?\gLT\ii/j8pog ''Sm tQ fJLY\ ozo /j(^Ti}tc6g IJiiv' iTvet ^ ThTVig cv Tt^ K9^p(fi
'^ elva<fct-

cncog ^$7n>?\gLvai:> o^ 8pai'S ju^ 'S^^a.yvo/j^ov o-^a/j^og.

c^-xv. 4.
'^Q^auip r\ 'afjLTnX©^-, (pnaiv-y '6^ ^ y\g ^(^'^^Xn^etau oIhaicu/ g^ t l^coLl, lco
"^
T^ yig OTm^ iJk^arv, x?\.Y\/j(stTzt Jl dxJtJii^aiv , ava/pipi /aav (^ o\y.itov ycajp^Ttov A^;^'5
av cv vuf (pvTzJ' /Jfjivetv avfx,j3cuvy\y d(pcupidivTzt Ji-, hk/Iti (^ Kcip^ivv JtJhai-, ovTZt) }(c^

i(p v/^ vo/jugiov-i OTi dfjLTnXa /Av tvl^iv i^n^aaj- fur^r©^ Tmaav ov iavTzjJ r ^€AV
J\^d/^og Y^ T itQivcovicui' ;fAw/t(ptTa J\ VfJLetg rvt dva^^viiai tQ 7rviv/j(gLT(B^ i/^ot owj-
aiffo/^ot-i etc. Reliqua fragmenti pars legitur apud Corderium.
Cap. xyn.^i. BaAiroLi iiTretv on J^?\9v oi imaiv i^romazt ^lg dv^^^rotg-, sJhi (^aoTtriva^ t^ cficfk-

aaaXia^' ov ftLv TruvTig o/Jtpicog l^^ivcrcu/' dAA' m /a^v ifth (piA9T»yu/ct, imvra^ /{gcdiiv

i/SaAiTD' Y\ Jt 'Z&^cupiaig-i g^ oticetag chiyLtHViV' '^ttv ^ tQ yjxTfJLOV wavTog 01 aAY\dzog

'Zt>^ay\}iovTig rri 7^ yvcoftY\g cm o\}cetOTY\Ti t arvi ^lg l/j^ig ?hyig ^Qn<T<^ja-ou;' QxJTzt 3 -isfog

^iCcUCOatV g(pn 'T^ /JICf.^TtSv.

Cap. XVIII. 31. E/ /liv iavTvlg^ (p«OTV, '^M^i7nvi T xgioiv , ovTv] ^
T cJ^iTaaiv oog ^ovXi<Bi 7roiY\-
aztn' Jl jSaAiS^ iceA^lwoJi r v/j(gig itTretv dvayvMxov' t»
et Itt IfjLov (^ alTiav
avJpa-,
av 'lnef^ouoi; y\/juv ^k 'i^i?iv "STrv^crefvocf aJiva Sf^ r t 7rd%a Y\/vipav' co-; av tz^ -^j^flt-
 '

IN EVANGELIUM lOHANNlS. 407

Jbujuaj\ (^ 'itKTOuJu ilg dttvctTVV, ftv\ (^ovium ujutvv vo/Ui^ovm;' ti^ lyrciyf h iCityftXi^g,
'ivct b A9>©-* w
'lHff"« T^^tieS^-^yi ov ilTnv, kj la i^viq.

U^^r]XA\ ^ATipy IsJ li^iKorog jtAv ounv mog r (pi?^7n>YCi)v i^cod^v ilg ^s^^gttcnv , cap. xxr,

7«' Tikeiovct 'T^ ^'^^oLfju/uivm ti) vx. ')^'^fifji'fvct -os^ r xtveia dztv/^To.' v^ fj(,fpQ-> Jl f- »»7- «>•

v(p ivi^v ayvoio, tQ ^m^Tis TV^v iott) Tvdiv , }(^ ftip(^ '7«» Th iuctyfiAiou ^ct^pyjg yvo-
/uS^Q\r UTOt T ^OVH (^ T^ cnJUuy]^ t\ OtQ S0 TTCtVlUV kuTO T iUCtyfi^iOOV ^«pgfS^ '^J^^^aitdjCL-

<r(JUi>r^' hTw ^iQaucw \%Y\yj:tTOg -zzn^ 7roia-ou> t Jh^cu^ '67$ Tngoiq a>g ciM^g fjJio^^ %v

^ WA05 '3N^ 7« iVCtyfiK^iH ^Ct^^iVlWV (l).

(I) Scholion lioc recitat graece cum varietate etiani Frid. Matthaeius (N. T. Rigae 1786.) et ia aliis

aliquot compertuni codicibus fuit. Sed nunc regius vat.

nemo, quod sciam, dixerat esse Mopsuesteni , ut
codex affirmat. Ceterum id nullius esse ponderis, patet ex* ipsis auctoris verbis, qui mentis suae commeo-
tum esse fatetur. Evaugelistae quidem clausulam byperbolice scriptam intelligunt S. Cyrillus et Theophy-
Jactus; ipsam tamen Iiabent plerique omnes codices, quos inter vetustissimi duo vaticanus et alexandri-
nus, cunctaeque pariter agnoscunt priscae versiones.

Theodori mopsuesteni scholia uberrima in Pauli ad Romanos epistotam edidimus nos in Spicilegio
rom. T. IV. p. 499-57:?. fquadriennio ante angli Crameri catenamj ex catetia vaticana pulcherrima
cod. 762. Nunc ad eundcm codicem converso oculo, comperimus p. 4. b. ad cap. I. 8. praetermissuni
fuisse nescio quo casu a nobis Jragmentum hoc. QscSai^L:). U^oo-sxtsov di y.avTat/9a tm Sia. 'Lva-oC Xgjo-TotJ,

ottui o'Jx iTii £j«xov/«? xspfpijTaj wj * Soxsl ro7(; aiQSTiy.oH; aXX' uiTia;' oJ ysc^ 8i Sictxovu ru X^kitu xe^q^- * cod.
, ^ mendose
(tS«i «ttoVtoXoj IfJisXXsv Trjf slg tov Ssdv e'Jy^oi.fi<7Titx<;' Xsyei Se ort tu Sefu eup^agi(7T<y oVJg VfMuv , toC XpKTTOxi "^ ooxej.

TaKTjjj rj/xTv Tr.i; sx)'/^:t^i(rTia.; tjjv alTiav 'rra^au'/^o^svov. Nunc alia occurrehant in eodem codice vat. scholia
Theodori in epistolas ad Corinthios. T'erumtamen illa in priorem comperimus edita anno 1841. in Cra-
vieri catena , ideoque omittimus. Illa tamen pauciora in posteriorem non habet Cramerus , qui ab se
editorum ad hanc scholiorum nullum auctorem appellat. Itaque ea 7ios infra exponimus.

TOT ArrOT 0EOAQPOT EI2 THN AETTEPAN HPOS KOPIN0IOT2.

'EvuuiTOV TO ^^7iv iu^QjL^cbg y^ fjt.yi chmyyifJt^ctTiKCt/g ctp^ct^oji T/j (WftlSi^nJCOTav curm' Cap. I. 3.

0)96 jU-M Jhicm fMyL?\ff. (p^vei^v Itt' auuTvlg' t(^ iiJ\ ^)b7ih t^ ^Xi-^icag rip^otTOj c^' "^J^ t^
^cS^^HArcncag' cog^ (pcuvi^oLf ro ju^v 'Ztj^x.ei ju^ov curm r vtpip ^:^ 'S^^^nXincPiCog iu^pi-
gicur- 'uzjri Q r^ oLitoKii^obQ rQ T^gya Jhicm iig (^ 'zz^i Tp '^A*^^'^^ oJ^ivlwi-^cxJf ?s^v'
iu?\9yy\Tog o ^og' cv^vdzt vznv^yciiov -, 'ivct )] j(^r gAAtj-vj/v voetroLj y6 ro r/H^, oivn
tS guA9>^T0$ diog y\ju^.
'Avtj tQ aiXy\^ «zzfei vjt^ iATTK^ovng^ im^ew oclpH/uidzt.
J'-^-,
TQto iiTnv, iTreiS^ tfii^ot.XT^v oujtov ol ok ^i^TVf^Yig kiy^vngj ox» (^ auurog <^v^i\i f-g^^-

(^ v'o/tj(^v t ef i(^ vfMV ang ^ixnh i^vc^v "^cnv iTipceg S^^Xiyircti.

^Ev^^iTTfinajTctTvv TO }(^ '^vryi , Q)g «^ b/uistcag 'iji duppei^v ef^wuotju^©^., T^eT t««^%e- V. 15.
f. 3i5. b.
yXnSjOuf auDT^g (t «% hrTnjing iT) <s^ ouutov c/a r Kiy^juS^cav q J^Mv-, d)g TioKKlutj 'm^
ouuThg iiw^i T Sfd^cnv.
E57j (pjiCT, ro uf^lw (pa>vyi <juy;(^TulBctcjicog ^ iu^ej.<^'ctg t^ iig r dihv yvo/u^ngj V. 20.
f. ai8.
oig cv rn '?!^Ti^<t ouuTog (pnajv 6 dvuTiXyi^v r TCTrov to icfia)Tiij 7n£g ipei txj a,fjt,lcv t^
Tri trv} gv^e/gja;
^ kvicnv tS Trviu/Uistrog ;(gt,Kei tv efwun-^lcuoLj t» T^gc&tf/ )(^JVLAKy]/\9v t^ t TTvivjt^TOq pP;,"* '

cfb'cnct)g' ^uitt ''^ tw h in^v ajt^iKetoL' iiJl /^ ivigiv '\}s!r)?\gi.j2eTv oti UoLvAog av^^Tnvng
'iviKiV -^Ai^^icog TO cDcfhcaTtav -CiZ^idno , ivpyifiug <j^ to iuoLyfiKifCOV }t^pvy/L(^ 'U>^aj<^-
^OL^auj K^uuuoLiuSpiig.

OuK ii-mv M ^'KOviOL tS v'ofjLii, iTreicf^ ii^v a^iom^cuj tivol ^tpt-^-' ouirluu h tQ vofjLn {^"P;g"[;

<5?€PC^;iPe^£t3 cJm « T d'CWaTii' *^^ T "iTrDT^iT/Ll^rOg OUUTO /LfaKKSV iipyi}CaC.y 0)76 T 'Zt^
 f. 361.

Cap.
f.
 L

NOVAE PATRUM BIBLIOTHECAE

VOLU9IINIS SEPTIMI

IPiilB HJ (g W 15" i) ii«>

 laaa^^aas spiaiLSisii^aDc

I.Altera haec voluminis nostri pars quatuor compleclilur priscos Proverbioruni

Salomonis interpretes, Origenem satis uberem, Didymum, llippolylum, et Apollina-
rem: Apollinarem rursus et Polychronium Ezechielis explanatores: tertio adhuc eun-
dem ApoUinarem ad Esaiam, et denique copiosissimum omnium Didymum in cunctos
Psalmos. Et hi quidem omnes ex mss. vaticanis calenis non sine gravi labore ac stu-
dio dehbali fuerunt. Agmen ducit Origenes ex codice vat. 1802. sumptus, membra-
neo splendido et saiis prisco, unde iam Ghrysoslomum super iisdem Proverbiis scri- ,

bentem in quartum nostrum volumen derivavimus. Deperdilarum enim Origenis ad

,

divina Proverbia lucubrationum reliquiae paucae in Ruaei edilionis lomo tertio exta-

bant ; quarum etsi aliquot lemmata valicanus quoque codex tenebat , nos haec tamen
omisimus, quia parles tantummodo inedilas constitutum nobis erat vulgare ut futu- ;

ris ^idelicel magni Adamantii editoribus non paenitendam niantissam praepararemus.

Laudatissimum vero Origenem cur iam opus sit a nobis laudari? Ulique praeter lantae

gloriae tantique meriti nomen , sunt in his vaticanis Origenis paginis eximiae pietatis
semina, altae de Deo sententiae, dogmatum interdura contra haereses adfirmationes,
mystici passim sensus, suasiones virtutis, vitiorum detestationes: quibus aliisque hu-
iusmodi origenianis , cum opus erit , dogmaticae moralisque scientiae magistri uti

poterunt.
II. A Didymo quoque alexandrino Salomonis Proverbia commenlariis fuisse ex-
planata , evidenler testantur catenae , latina nempe Peltani , graecae autem codicum
-vaticanorum 1802. (A); vat. ottob. 117. (B); vat. reg. 77. (C), ne alia ab extranea-
rum bibliothecarum codicibus testimonia frustra accersam. liabere se Didymi hoc
opus , aiebat Cassiodorus inst. div. lilt. cap. V. « In quo libro ( Proverbiorum ) Di-
» dymum expositorem in graeca lingua reperimus, qui ab amico nostro, viro di-
» sertissimo Epiphanio, in latinum sermonem diligentissime translalus est.» Quum
iam nos volumine quarto Didymum in secundam ad Corinthios, et ad lohannis evan-
gehum, quantum licuit, collegerimus nunc haud invili reliquias eius ad divina Pro-
;

verbia corrasimus, quae quindecim ferme paginas nobis confecerunt.

III. Hippolylum (quantae anliquitatis meritique virum!) ad idem Salomonis opus
commentantem vaticanus codex 1802. iam nobis obtulerat; sed mox alia quoque mss.
exemplaria accesserunt, pridem spatio comprehendi nequiret Ilippo-
ita ut definito
lytus, nisi minoribus typorum formis uteremur. Et primum quidem allerumque frag-
mentum extabant sed latine lantum apud Peltani catenam
indeque apud Fabricium ,

opp. Hipp. T. 269. 270: nosque graece protuleraraus in Script. vet. ed. 1. T. I.
I. p.
part. 2. p. 223. Nunc vero baec quoque ceteris quae postea invenimus adiungenda
fuerunt: namque alia Hppolyti scholia ab aliis evulgata, ideoque a nobis praeter-
missa, enumeravimus in praedicto Scriptorum veterum tomo p. 161. et p. 221.
Porro
notissima est S. Hippolyti vetus statua in vaticana bibliolheca prostans, ubi
marmo-
rea in sella catalogus operum beati viri sculptus est ; et quidem in secundo versu
acephalo legitur . . . IA2, quod legendum esse et; ra^ Tiapotpla? { in proverbia ) nemo
dubitabit; siquidera in sequente sellae versiculo legitur e^- (^a/ucvs (in Psalmos); qui
reapse in publicis bibliis contigui libri sunt.
 »
,

IV EDITORIS

IV. Didymum in libro nostro subsequitur Apollinaris laodicensis , magnae famae

magnaeque doctrinae homo, cuius reliquiae etsi oppido paucae ad Proverbia, negli-
gendae non fuerunt. Denique ne minuta quidem luliani, Arethae, Olympiodori, Aqui-
lac, et Symmachi fragmenta contempsimus. Atque hos quidem Proverbiorum enarra-
tores lalina quoque in veste producendos curavimus. Reliquos omisimus nempe in ,

priore codice 1. Anonymum. Procopium. Celerum nos Procopii in Pro-

2. Basilium. 3.
verbia copiosissimam explanationem iam impressimus in class. AA. tomo nono. Fre-
quenlissimus demum occurrebat in codice interpres quidam , haud valde antiquus
cuius conslanler nomen hoc compendio scribitur lY^ quod post mullas dubitationes
et coniecturas legendum credebam liy.vd'izcv. Etenim Glycae Sicyditae catena in vetus
testamenlum Neapoli extat ut nos certe in codicum farnesianorum qui illic sunt
, ,

calalogo legimus. De hoc Sicydita, id est Michaele Glyca, sermo item est in edi-
tione Damasceni T. I. p. 653.
V. lam quia prophetis illuminandis tantam huius voluminis partem
impenderam ^
duos quoque Ezechielis interpretes subiungendos putavi quorum primum eundem ,

Apollinarem ex ingenti codice vat. ottob. 452., unde olim longam quoque in Dani-
lielem Patrum calenam traximus. Sed enim ad Ezechielem quod attinet multo cete—
ris uberior in eodem codice adfuit Polychronius et illam suam ad Danihelem lu- ,

cubrationem non exaequans solum sed superans. Polychronii genus inlerpretandi

valde simile illi est Theodori fratris , historici nempe sensus tenax , perspicuum ,

liberum, el ab allegoricis commentatoribus (contra quos Theodorus quinque libros

scripserat) longe recedens. Itaque et locum eius insignem ex pagina nostra graeca
/ 111, huc latine transferimus. Scilicet ad Ezechielis capitulum, 28. ubi de Tyri prin-
/,
cipe sermo est ita Polychronius severe acriterque scribit. «Volunt nonnulli, haec
,

» non de homine dici sed de diabolo nimirum sponle satagentes quominus divi-
;

« narum scriplurarum mentem sectenlur sed ut ad propriam phantasiam verba ,

» pertrahant. Verumtamen ex ipsis verbis coarguenlur illorum sermones. Huius ve-

» ro allegoriae princeps fuit Origenes, quem secuti sunt quidam, qui ceteroquin
» in suis commentariis tamquam ab ipsa veritate coacli, de homine verba prophe-
,

» tam facere confessi sunt sed tamen de diabolo quoque intelligendum esse tex-
:

» tum contendunt. Quod dum agunt, non pudet eos et simul veritatem proponere,

» el eandem oppugnare cum perspicue tota veritas demonstret Tyriorum regis am-
; ,

» bilionem a propheta obiurgari, qui ob rerum gestarum magnitudinem opuraque ,

» copiam, Deo se parem imaginabatur.» Ita Polychronius quem cum fratre Mopsue- ;

steno, genuinum antiochenae scholae alumnum agnoscimus, quae tamquam alexan-

drinae adversaria, lilteralem ss. bibliorum sensum adamavit et sectata est. Sic ni~
mirum magnus Chrysostomus et ipse antiochenus, sic Diodorus larsensis episcopus,
de eadem schola praestantes interpretes. Elenim vice versa, alexandrina schola
et alii

quantopere myslico sensui indulserit, demonstrat etiam Macarii aegyptii sermo, qui
mihi prae manibus est , hoc titulo. Ue^\ zcZ TMq dfi i:aacci; xag ypa^a? izvevu.ccziy.^^i avoc-

>.a//|35cv5tv Trps TTiv w-peXetav rris ^vx^^ -«fJ^wy, di r,v 7ic/.vzx syfiocfn, xaj nndtv oapKiy.ov n icv-
daUov ivvofiv, Quod oporteat cunctas scripturas intelligere ad animae nostrae uti^
litatem, cuius gratia omnia scripta sunt, et nihil carnale aut iudaicum cogitare.
Postremo codicis egregii memor, quem tomo sexto part. 2. p. 213. satis descripsi,
ApoIIinaris quaedam ad Esaiam «7roan«ff^aTta , quantum nempe illic inerat decerper^ ,

non detrectavi.
 ,

PRABFATIO. V
Venio nunc ad Didymi in psalraos perquam copiosam et piam lucubralionem.
VL
Namque hunc non partem sed integrum psalmorum corpus explanavisse, cerlissimo
teslimonio docet Hieronymus de vir. ill. cap. 109, et in epistola CXII. 20., idque

passim calenae tum mss. lum edilae oculis reapse subiiciunt. lam etsi multae Didymi
partes in corderianae catenae voluminibus sunt attamen longe plures in vaticanis ,

codicibus erant, quos inler praetuli duos, nempe vat. 1789. perveterem, ubi Didymi
auctoritates prolixae et luculentae sunt , sed non ultra quinquagesimum psalmum
Reliquas vero Psalterii partes duas, sive Didymi in eas commentarium , beneficio
codicis recentioris vat. 1682, cui connectitur 1683, conlinuavi. Corderii calenam ini-
tio contuli , deinde hac omissa, Didymum prout in praedictis codicibus erat , mul-
tum atque praeclarum , secure transcripsi. Modo enim in corderiano libro nihil erat

Didymi, veluti in psalmis 2. i. 5. 12. 14. 19. 20. 22. 25. 26. 28. 29. 30. 41. 42. 43.
4-0. 46. 48. 61. 62. 63. 91. 115. 119. Modo prae nostris oppido pauca , veluti in

psalmis 3. 10. 13. 23. 2k 27. 31. 34. 36. 37. 38. 40. 47. 66. 94. 96. 114. Alicubi
tamen Corderius nova habebat et plura ; sed nos hoc institutum tenuimus , saltem
post psalmum 23, ut ex corderiano libro nihil , ex codicibus omnia, ut in margini-
bus diclum est , exscriberemus sive nota Corderio sive secus , nam et lectionum va-
tas utilis est. Ille est apud Corderium defectus maximus, quod post 120. psalmum
nihil Didymi habetur, nostri vero codices usque in finem psalterii Didymum exhi-
bent. Didymi autem quae mens fuerit et institutum in psalmis explicandis, cogno-
scimus ex eius prooemio, ubi laudatis novi teslamenli verbis', quae psalmorum va-
ticiniaad Chrislum referunt, ait hanc sacrae scripturae parlem spiritali praesertim
sensu esse intelligendam. Ceterum citatis a Didymo testimoniis addendum est aliud
maximum ore ipsius Christi prolatum Luc. XXIV. 44: quae scripta sunt in psalmis
de me. Et priorum quidem quindecim psalmorum explanalionem Didymi nostra la-
tinilate donavimus reliquum opus graece tantum impressimus cuius rei causam
; ,

^um iuslis etiam erga Didymum laudibus , p. 178. narravimus.

VII. Verumlamen ut ad Origenem revertar, lector mihi concedat. Dixi enim infe-
rius p. 91. exlare in eodem cum ApoIIinari ad Ezechielem codice, certum fragmento-
rum Origenis numerum quae Ruaeus in editione non habet. Reapse enim dicta editio
,

T. III. p. 437. non ultra capitulum XXX. v. 6. procedit eiusque ullimum fragmen- ;

tum May(3coXa effTtv oL^y)\ tyi? AtyuTTTcu, legitur in codice nostro f. 220. b. Ecce autem ,

praeter quam quod in praecedentibus quoque foliis partes aliquot erant Ruaeo in-
cognitae , id est editis ab eo intermixtae ;
post illam certe codicis paginam usque ad
prophetae finem , fragmenta omnia , etsi perexigua , inedita sunt ; quae heic tran-
scribere , ne diutius lateant aut pereant , non piget.
Cod. f. 221. a. Cap. XXX. 25. Bpa;^tcves t\<si ^xpaoa -h y.xxitx ev r.pa^si xuixpxiag , yM
ev ooyy.uaiv aoi^iKxg to cfpovnyoc Tvis aapxos* otq ^pxy^iovoii o Oeoi avvzpi^ei w; dyxQoq' o ^ocpau
zcv 6tu^olc'j ejTt (jvu^olov tcu a.p^oyxog Tr5; Iv av5pw-0£5 (XpLupzix;. — Ivvrpi^ti o avptog tcv
^pa-^iovoc. Twv ayapmlbiV , tva pL-n (3i;vcvTat ^ im^ka^iaOocL ^ayaipaq. ' »*« c<"^- ** Pf*

Cod. f. 222. a. XXXII. 6. Kat toutc ev tc7; paXtuTa Tr.v aXknyopiav dtixvvat tas ypa' ***•

^yis* ycvv $apaw (r(oiJ.azuag cvx av dno twv itpoyoipYip.axorv avzov rcoucf^i x^v y^v , aXX' >i

cxuj3aXco(3/is ey:/.piaii; xdv avTcxstuevcu TroTtCe» t« yniva.

Cod. f. 222. b. XXXIII. 22. *0 eppa7o; ev f/wcet lciy.y.ov exef to yap \ap^-^ 'xazd ty5v

*£|3patwv cfmnv (Jaaeco; Trpo^pepjaevcv, xat (xmpoVf x«t ^mci cmualver to ds avvrig iiph t^v ovva"
 —

VI EDITORIS PRAEFATIO.

ywyriv e/f.t rr.v im^CGiM' Xaxxjv oxjV y.alfi. r-ns Tatyvis to |3a9o5- jji^y.cs dl, zHi ra^xis rriV eV.Tafftv,

Cod. f. 232. b. XLIV. 1. IloXXa; TiuXa? diaypxcfei o viog tctj av^jiojTrou le^ey.iriX xat
zsipi exaar/is ^myma.xo tc vuv (3e di-nyiizoct xolq iycvai coTa , Trejil tyis TruXyjs twv a'ytwv t^s
^liTZOvam "/aTa a'vaTcXas* Trept vis yeypaTTTai oti -h TruXsn avzn mylucjixivn 'iazai xal Ta V^ric,
—Ov ^.ovcv ozt xuptcs 5eos tcu 'Ispa-nk ^upyzzai dia zm TruXvis, xexXetatat ,
.,

a}X ozi xat o

•fiyov[xevoi yaBmai ev exetvri Tri TruXri tou (^ayelv tvavzi xupicu xaTa ttiv odov AlXau, oTrep ec-

ft/iveueTat TtpoQvpoV 7ruX'fls« IIuXyo es"t xexXeto-ftevrj , Ta puo-Tripta tcu 6ecu tcc ctzaTcty.XcKjTa. *H
yvwats y^ti^a e;^et, ws o xuptos Xeyet to7s vo^iy.oic," apa TruX/) eaTt tc7s /Jiev av5pw7rcts xejcXeta-

fjievn» Ta yap tvbov Tris TruXris eaTiv o o ccfBali^oq cux e't^ev y.ai ovq cw. v]xcuae , xat Ta e^-Hs.
— -O(j.oicv 8e Tris TruXns Taur/is e;^ct vcuv yai zo yeypapi^evcv ev tw 'Haaia |3£|3Xtcv ea^paytape-
vov To auTo TouTO |3(jSXicv XeuxoTepMs eupy)acts y.ai ev Trj a7roxaXu(^et 'Iwavvcu, xat Ta Trepl au-
Tou yeypaptj^eva' xat ttws rivot|ev o ex (puXris 'Icu^a tcuto xat povcs" pexp' "^ riXScv o xuptcs
y^^P
•npiwv 'Ir)acus o Xpiazog, exexXetaTo o vo/:aos, o Xoycs o :rpocp-/iTtxcs* xat yalvii^a rjv eTti tcutwv
XtSos Tris TTwpwaews, ov «^elXev o 'Iaxw|3 ex tcu (fpeaTOs" ev cyoXXc7s y«p Tocyots tov voCv tov

Trept Tris TruXr^s TauTns 'f\ ypac^-n rivci^sv,

Quoniam in Origene adhuc versamur ,

particulam quoque commentariorum eius
in quinquagesimum psalmum, qua Ruaei editio, nec non ipsa Corderii in psalmos
calena caret , ex alio codice vaticano subiungam.
V. 7. 'I<?ou yap ev avopiiats auveXn(p5yiv. Oux ev Tn yacxpi {j.ovcv , aXX' e7ret(5n cjapeXa-
j3ov p.e Ta epya Tvis a'vopitas, Ta tou (fovo-j, yat xa Tns a!XXoTptas xoiTns riv Trapavopiws icvk-nQX»

V. 8. 'I(5ou yap ak-n^eiav hyanncaq, 'O vous outcs" cv, (fnutj xupte aX-nQm wv ya\ ahn-
Biiav ayaTTWV ,
|3cuXcptevos nptas ev ak-n^tia diaytiv , acTcxa5aptc7s npias Tns «p^^atas ap.ap-

Ttas* yat cutws cfnoyaOapKjiii ws uTrep )(^iova Xeuxav^nvaf r .dt aTicyaOapotc, nuiv ^c' uaawncu ys-
vwtzat' uaaw7r(j) n tou aycu zvtvixazoq tvtpytia a^cpictouTat 6tpy.aivovaa xai izavxa xov tv
—
(Se ,

npuv pu7rov aTroapn^cuaa* t(5cu yap ar^oxa^apitvov [xov zc^ aazava, 'Hyaanaas . 2c(f'ia [xlv xcv

Tiaxpoi (3nXcvoTi o Xoycs* (zJ/iXa dt y.at xpucpta tcu Xcyou , o Tns evav5pw7rnaews Xoyos* yai cTrt

TOuTots Jraatv a/zcXnTas (iili(j6rt(ja v.at xaTCTreaov. Outw (3e, (s^r\(st,^ xptve7s* y.ai tcus piev xcXaacts ,

Tous 3e aT£(favwacts, e7ret(Jn Tnv akr$!ttav axtpytiq' xnv dt aXn^^ctav aTepywv , xat Tns ^uacws

cl^ws, Tnv aoScvctav, ptCTa^os avyyv(/i[f.r\v tc7s atxcvat xa ^apptaxa* oTt acipiaTixws e|et yeyvixva-

a[j.tvoi ini Qtoipia. Tns aXnOeias" to pieycQcs auTns yvous , aya-nnv Trpos eauTnv tayj xtleiav oi

ptYl yap xclq ^ev^tatv lyyvixvaaautvci , ^topaTtxwTcpct ytyevnixtvoi xaQcpwat Tns «XnSetas to a^ict-

yaaxcv xaXXos* otcs eaTt M&)uans »5«' AavtnX^ ptera yap xo Trctpa^nvat ac(i)taTt/wv Xoywv , eit

auTnv Tnv ok-nB^y) ao(Diav ava^avzeq, u7ro tcu 5ecu [xapzvpiav taycv , ws ovtcs xtketct accpct* 5n-

XwaavTos au,To7s tcu S^ecu Ta <i'(3nXa xat xpuifta Tns a:cpias auTcu , ws pini3cv auTols aaaa^eq vj

dmaytaaixivcv etvaf TauTns Tns e|cws xat o Aaut(5 Tuy;)^avetv . . dia xcv r.pcyetuevcv axciycv cu

yap f/ovcv pie to7s /3iwTtxo7s evt^puaas ^coxots , a'XXa y.at upccpnTixris n^twaas yaptzoq , xai t«

[xiypov iao[xeva 7:pc3e(5nXwxas , xat Ta tc^s aXXcts aTrcppnTa eptct (3nXa TrcTrctnxac , Tr,v Te tcu

ptovoyevcus aov evavS^pw^rnatv , xat r/is cjxouuevns IxelScv Tnv awrrjptav.

 ,, ,

TilN nPirENOYI
EK
EIZ IIAPOIMIAZ S0A0M0NT02
ESHrHXEQN.

EX ORIGENIS

C M M E N T A R I I S.

-^m--
C A P. I.

A roverbium
manifestum
est sermo arcanus qui per alium
significatur.
, n'
» '•j
ot.^jCiy.i(x

OYiAcu (rnuarjo^evcq.
' \ -s
'
ea~i Aoyo^ avsQ-/.pv(fcq Oi
' ,
> ' -i' < I

ezipcv Trpc-
Cort.
v. i.
Cod.
vat.

f. I.
I80-2.

a.

Propterea in Israhele regnavit , ut cogno- Tcvzcv e^ccGilevaev ev 'Icrjc-nl , rcv cod. f. i. b.

x^^p'^
sceret sapientiam ac disciplinam. Sapientia est yvoivoci (jcc^iocv Y.oti T:ccioeiciV' yj ccaix e^t ,
yvo)-

scieatia spiritalis ,
quae de Deo , incorporeis, otQ TrvEup.aTtz-/), zcv^ rufi oecu, y.oci acojuaTwv,
iudicio , et providentia continet doctrinam , y.ocL y.ciaeu)^ , y.ocl mpcvoixg xstpif/cvaoc Acycvc ,

quaeque rei ethicae ,

physicae ac theologicae 75 zrrJ r.Epi n^jx-/]; y.oci ovpty.-/ii y.cci ^iclcyiy.rii^

theoriam revelat. Vel , sapientia est cognitio otTicy.oclvr.vcvaoc ^eoipiocv. 'H -h ocoioc eaxi yvw-
' \ j' I \ ~ > /
corporahum incorporahum nec non iudi-
et ,
<7£S auixoczoiv y.ui octjoiy.axoiV , y.oct. r/i? ev xcvzm
'
Q. ' ^ ' 3 ' '*
cii ac providentiae quae in his spectatur. Di-
' . '
r^ecopoyfxev/is y.pt7io)g xoci "npcvctocg' r.v.iozta. z<sxi

sciphna est moderatio cupiditatum quae in , {j.tzptCKocBeioc r.ocOoiv zstpt zo TtocBnziycv yi oilo-

parte animae patibiH et irrationaU considera- ycv TYi; ^ux"^* p-Ep^S Oeoipcvuevn' y.oct 6ec}.cyo^v
5' ' ' »' '
'
tur. Quin etiam si quis enixe theologiae vacet oe Tt; e7:JTeT3cu.ev&); , eyvw (jcoiocv.

is sapientiam cognoverit.
Nempe ut sit rectum et invertibile criterium. Tcvzet^^tv cpOov y.oci ocdioc7Zpc(D:v etvat zo y.rji- V. 3.
Cod. f. 3. a.
Qui enim imperitus aequi iuris fuerit, con- Z'r\pccv' a.ve'!:tazt\\mv yap zig wv Oty.cnicawng., cw.

troversias haud recte discernet. Nam neque ocv dtelci zocg aucpt^iSoryicret; coBu>^' cvdi 2cac*
Saloraon rectam sententiam meretricibus tu- p.&)V yocp eypfjev cp^o)c zocig r.cpvoctg, p.n aw^wv
hsset , nisi accuratam aequi iuris doctrinam ocy.pt^Cig zcv diy.cctcv zcvg lcycvg' cpBug 8e y.oci

observasset. Recte autem, etnon obhque, iudi- ocdtocazpccf o^g y.pivovuev , et iieiB^cp.eOcc uev o^peTvi
/ «\ / / »» ' / 5
cabimus , si virtuti obseqnemur, et nequitiam yoczocytvoi>Gy.cp.ev oe y.ocy.iocg' zpioc oe yptzYipix ev

damnabimus. Tria porro nostra criteria sunt •hiuv , a.t(;^n(jtg , Xoycs , y.oci vcvg' y.v.t yi yev
sensus, oratio, mens. Et sensus quidem, sensibi- uiaBnaig ., twv aioSnzcav' o de }.oycg., twv pr,-
/ \ ~ / c «\ ~ r '

ha respicit: oratio , verba et cogitationes: mens fj.oczoiv y.oct TcoV v.yiptaTGov o oe vcvg , ^eoaptoc

denique, iu intellectuahbus rebus versatur. TWV vcr.Twv.

Sicut mens ad sensibiHa intenditur , ita etiam "Qaiiep dioi toov citcjB-ncebiV o vcvg er.iiioiWet
Cod. f. 6. a.

per virtutes intellectuaha observat. Quamob- zctg aiaQriTcT?, cutw y.oct dtoc twv apeTwv eTrc"-

rem mentem quoque continere

sensus ratio- zevst zoc vcnzx' OLcrep y.oci aKj&vicecos ccvzcv Ao-

nem sapiens Salomon nos docet. yov er.eyeiv o ao(fog Zc^cpiwv ^pS^ didccay.ei.
,

Qui nequitiam Iiabent, quatenus improbi 0\ y.zoiy.evct y.ocy.iocv , tw y.ocy.oi e\voct , e^cy(3e- v. 7.

sunt , sapientiam aspernantur : et quia timore vcvGi acc^tccj' y.ai ptvj e^cvTeg apo(3cv tcv Trctcev-

carent qui sensus initium facit , idcirco fa- Ta ctpy^nv ocla^riaeoag , avocia^-nzcvat y.at e\cv-
,

tui sunt ct sapientiae contemptores. Quid ita? hevcvat crc<piav tt&i;; tw \m r.paxzetv p:n ^e ue-

l
 ,

ORIGENIS

zievocf Tsag yocp o zu (po.uXa cjprTwv ,

ptcjet quia neque agunt, neque intelligunl. Quisqiiis
zo <jpws* dlX cv vjocpoc TYiv cly,e'iav (^vaiv art- eiiim male agit, lucem odit. Neque eos pi'opria
IxaKczoct ^ akloc ixocpoc zw Izetvcov ayvciccv alX naturadehonestat,sedipsorurainscitia. Verum-
cl evae^fcg alpcvvzoct t/iv cjai^etav , 'tva Tr.v tamen pii homines disciphnam amplectuntur
^v)(riu y.a^ap^evzec^ elade^avzai r/iv tig y.ay,0' ut mundato animo, excipiant illam quae in ,

ze)(ycv ^vyjciv (j-n eloicZaav acc^iav* cl de ^n niahvolam animam noningreditur sapientiam. ,

eyncvzeq (^c^cv Becv , tov vscicvvza dpy^nv ala- Secus , qui Dei timore carent qui sensus ini- ,

Bnaeodi , dvaia^mcvai accpta? jtat maideiag ,

tium lacit , neque jsapientiani neque disciph-
y.al e'^cv9evcvaiv ocpi^fozepa 1 )• Cfo; cl tw Tialatav nam sapiunt , sed utramque aspernantur : ve-
^•n dey(op.evci , xat Tov dny-cvpycv u; w//ov dta- lut iUi qui vetus testamentum non admittunt
^dllcvzeg. et creatorem crudehtatis insimulant.
V. 9.
cod. f. 7. a. "Q.aTxep r\ zopucpyi y.a\ o zpdy^nlcq dnlcl evzav- Sicut vertex ct coUum heic denotat men-
6a zcv vcvv , cuTw y.u\ o ^e^avc; y.at o y.lcioz, tem, ita ctiam corona et torques significant hoc
evzavda a-nyatvn zw yvwaiv avzn yap -h avvn- loco scientiam. Solet enim Spiritus sanctus
Qeioc zcv TvVevu.azcz, zcv dyicv^ r.ollcii cvo[}.aatv muUis norainibus indigitare Deum et angelos
covo/jtao-e rov ^eov ze y.at zcvg dyyelcvg avzov, eius mentem ac virtutem
, scientiam et insi- ,

y,a\ zov vcvv, y.a\ zfiv dpeznv^ xat znv yvoiaiv ^ pientiam mahtiam ipsumque diabolum cum
, ,

xat TYiv dyvbmav , x«t zw y.ocy.iav , xat auTov angehs eius. Haud vero temere nomina im-
Tov did^clcv y.at zcvq dyyelovg avzcv' ovy^ a^TrXwg ponit ut quidam existimant
, sed ea diver- ,

(Je Tt3y;a-i ra cvoiJ.axa^ w; Ttves ctcvTaf ^tacpo- sarum operationum sunt indicia Deo qui- :

pwv evtpyetwv eWt yvc^piaiJ.aza' Oecv de dia twv dera per angeios in nobis operante ; et no-
dyye)Mv riftv evepycvvzcg ^ y.at Yiucov ev auTw, bis in eo vicissim pariterque diabolo erga
;

dociuovctiv ze Ttpcg nuac. nos agente.

V. n. twv avTf/ei//evwv
cod. f. 8. b.
OuTct avyy.lnpcvcp.ct etcrtv, Hisuntadversariorumcoheredes,quieandem
ct zng avzng avzctg y.ay.tag ^ezalaij^avcvzeg' cum ipsis participant improbitatem. Commune
y,civov de ecrriv , o y.n zov evog kazi zcZ Becv^ porro est, quod Ron est unius Dei. Animadver-
opa de c^ovctixv 7:ovnpav y,at ole^pcv. te autem concordiam improbam et exitiosam.
AixTuov i<^t y.olaaig aiwvtcg, y,ai 7rcXu(7xt<3r-s Rete est aeterna poena , et varia puuitio quae
Ttwwpia T.apd zcv 8txatcu xptrcu zal.g dyiaOapzotc g iusto iudice impuris animabus irapouitur,
vspcaaycij.ivn ^vxcuc, ecr' acjw/eia tcov xaxco? ^^t; male natae alae perdantur. lam vero pen-
excpuvrwv TiTepcov Trrepwra fl^c^; cl dvOpoiT.ct quia volandi vi-
(5e,
j^^^ ^q^ homines dicimur ,

ct ^uvapctv eav ^eXwpev. ex^VTe^ tcu avaTrr/ivat. rijjus , siquidera velimus praediti sumus.
,

V. 20.
"E^c^cv vuv ovcpa^ct Tviv eiel^cZaav '^vxfiv Exitura nunc appeUat egredientera a malitia
cod. f. 9. a.

a;TO xaxtas xai ayvwuias* Tctauryi de t^cdcg twv ^^ insipientia animam. Hle autem est fihorum
utwv 'lapank , n ^ezd znv ex zng^ xptaews rcu israhelis exitus qui fit post genesira ex iudi-
,

eeou xal dt^aaxaXia; -/eveaiv^ yeycvvioc^ znv avznv ^ipj^ j)gi ^^ magisterio. lara ipsara animam
dl ^vxnv xat cTXaretav leyer rsldzvvcv ydp , plateam dilata enim iuquit scriptu-
^j-^i^ : ,

fnai ,^
To aropa ocu , y,at 7i>.-/)pc^aco auro* y,a\
^.^ ^^ ^^^^ ^ ^^ implebo iUud. Et vos quo-
^

TiXaTuv^yiTe ,jna\ xat uue7s ev ryi^Trpo; ^Kc-

,
g^g dUatamini , ait in secunda ad Corinthios
ptvOlovg UaZlcg' y.a\JjT.o uev zni ourw? e^ep- paulus. Et ab anima quidem , quae ita eva- ,

Xcp.evng ^v^ng , vavCtzat n ac(^'ia'^ ev de^ yn ^j^ celebratur sapientia , et in terra virtuti-
^

vslazvvcy.evn atar wv ape rwv, nappmtav ayet'

j^^^ gpatiosa confidenter degit. Summos au-
"Axpwv de zetpc^v aZzng, znv axpav dnd^etav gummara a cupidita-
^^^ ^^^^^ ^jj^j^ .pgj^g
Xeyet- etTrep ct dyanl^vzeg zovjo^ov, T.apa^dl- quandoquidem qui le-
^^^^^ tranquiUitatera :

Xcuotv eauTcT? TeTxos- u-ep cu zetxcvg ^evx^zat

gemdiligunt, murum sibi circumdant. Cuius-
y.a\ Aavtd liym' clycdown^nzi^^ zd zeixn 'le-
modi muri gratid precatur David dicens: ae-
pcvaalny. Tcureo-rt zng zctdg^e^^vpg zd y,ay,a-
id est huius meae
,
(jificentur muri Hierusalem :

TveTrTwxcTa, ^nlcvczt h, zng zcv Ovptcv Tipcjaaews.

^^.^^^ prostrati muri propter Uriae negotium.
cod. f.
V. 2G.
10. a.
Hw; cuv e>7r7Tpo(75ev fna\v h SoXo^c^v, o h Quomodo ergo dixit antea Salomon : qui

1) Haec parlim repetuntur ex superioribus. j sed tamen ita se habet codex.

 ,,

IX PROVERBIA.

pereuntc gaudet , non erit innocens? Vel fiTitj^aifwv dtscHv!j.iv(xi cw. aOmiSr,aizai; y» t«-
igitur ita gaudet sapientia ,
prout dc pereun- yjx cuTO); y^oci^ii f\ aoc^icc^ w; iycifin tr.i Tri aTjw-

te publicano Matthaeo gavisa est , nec non Xsia MaTS^accu rov zzIojvcv , xal tr.l zri tcu
de pereunte latrone qui Christo credidit? IrtGzcv <XT:(j0.tix crtoTeucavTC? tw XpaTw; zcZ
Certe heic latronem sapientia , illic vero pu- y.vj yci^-, Tcv ^•/iJT-flV n cr;G£a* -iu (3c, tcv te-

bhcanum pessumdedit. Xwvr)v a7:w/.£(j£ 1).

Y. 27.
Obsessio est morahs doctrina ,
quae ma- Ilc/tcpx.ia e!7Tt oiocQv.ciUy. r,Qiy.r, , T/iV zaxw? cod. f. 10. b.

le aedificatam animam subiugat obsidenti ctxidcuT.&ctaaV ^ivyvj y.oczx^Xfi^cvGoc zr.i vn -cv

Deo. ^tcv TToXicpx.ia.

Sicut infantcs medii sunt inter iustos et i2o--£p Ta vmcc f/£Ta;u otx.atcov zat cf.ov/.wj
l'^^^ j,

iniustos , sic etiam cuncti homines medii in- Efaiv , cuTW y.xt 7:avT£? ct aw^oir.ci ^f:cf.t,v ccy-

ter angelos daemonesque sunt ,

quia neque yi/Mv T£ xat oo(.iaov(i)V etat ,
jtjtr,:£ OoniJ.cviq ov-

angeU sunt neque daemones ante saeculi con- T£? ur,T£ oiyyilci j^pYjuaTi^cvTer, p-£XP "^'^' °'^'''"

summationem. Iniuriam autem iuferebant 7iliLCCi TCV OLiWJCV -h^iy.CVV di Vrir.LCVC., ilToi ,

inquit ,
parvuhs , de quibus Christus dixit : ca- 7:£pi wv XpoTc? icpr,* uri cy.avdoL/AcriZi eva twv

vete nequem ex his parvuhs scandahzetis. f/tXfWV TCUTWV.

Cupiditatibus homo hber nullam pravam 'O aT^aSn; 'hcvyaCv. acpcjSws arc zocvzci; xa- V. 33.

cogitationem experitur , et paulo post in re- xcu Acyi(jucv , y.xL piz c/.iycv y.xzocGy.r,v(d(jii iv

gno Dei habitabit : quippe qui mandata eius zri |3a(jt/.£ta tcu ^icv' w; axcuaa; xai (pu/a|a;

custodiverit ,
quia speravit in eum. Ta r.fjcaza.yij.oLZoc olvzcv , c:t ri/ztstV £?:' auTcv.

C A P. II.

Oic Dei praeceptum abscondit ,

qui illud V_/u"^'J? xpu7:T£t £VT:).r,v tcu Oicv o rciwJ av~ V. 1.
cod. f. II. b.
observat , vel qui haud ob vanam gloriam zvj^ r, fx'n £C3t x£vcoc|ta cjctwv o^ev xat c\

observat. Quare et daemones, dum nos non oaiij.cvig ex zcv p.n cruyj<wp£tv av~r,v r.cinv r.uac,^

sinunt illud observare , rapere dicuntur. a^T^a^^tv Aiycvzai.

Tunc intelhges quomodo timor Domini ini- Tl0T£ avvri(jnq
l

TTws
~ C
o
l^
(fCpcq
~
zcv xuptcu afi-
I ,
V. 3.
cod. f. 112.
tium sapientiae quomodo agnitionis sit , et yr, ac<^iag laziv , Y.a(. 7:w; Tvi; tcu S-^cu yvw-
Dei dator sit quotiescumque cum fide et de-, ffew; ytv£Tat Tip^evci; , cTav £v r.Lazv. /.ai 7:0-

siderio fies Deo supplex. Sed anteire debet 5(i) avzo) vr.acyr,^ r.f.ca^ir,i' r.pcvzap(at di del
sapi(aitia et intelhgentia prius quam Domini ,
acc^iav Y.at auvcfftv , acoq zo ovvr^r,vai avvn-
timorem comprehendere mente queas. Haec vai (J30j3cv xuptcu* 7:|SC7a;wp.£v ^e TauTa Tc7{ Tr,v.
iis inculcamus qui sapientiam et intelhgentiam CTC^piav Y.ai cwiatv i^cv^ivcvcL' Y.azac^ivyiiv Os

aspernantur ; et tamen ad Dei timorem acce- |3cuAc/jt£vctg £7:t TO rfc^iicBat zcv 5£cv, ws £7:t
> ~ \

dere volunt, tamquam ad facile negotium. ivyiftg r.cayixa.

Nisi Christus nos liberet , mala via quasi Xpiazcv yap py) pucfjte'vcu, w^ ocya^r,v c'hv-
J^J-j j.^ jj

bona pergemus. Sancti certe fidehter omnia c;c|:.iev tyiv Y.a/.r)v' aytci uvj yac r.avza liycvcL r.i-
I \ .\ •/ c «\ /^ »
^ >,\ \ , \
dicunt , quae sunt secus. Diabolus vero
et CTa* Ta oi ov Oi Oiapc/.cq cudcv 7:taTcv, avTt
nihil fideliter , id efet fide dignum. iNamque hic Tcu r.t(^i(>ii actcv' avdfia yap vuv tcv diaQc}.cv

diabolum viri nomine denotat, ut

in evan- Xey£t, w; ev euayyeXtct;* e'f ye av^jiwrc? rcvr,pcq

gehis , siquidem ilhc malus horao zizania se- tCTZiipi za ll,tll,avta'' (j.iyiczn di w; iciy.iv irt-

vit. Maximarura certe insidiarum instar est jScu/r; , Tc rtci-vyilv ^cvl^n xax-Z , Y.at avdpaat
cum ahquis in pravum consilium incidit, at- cf.ictq Y.at uT-cu/ct; xai rcvr.pCK;.

que in homines dolosos, faUaces , et improbos.

Si cuicuimodi consilium contritum , id est Et r, 7rcta j3;u/v) avvzizpiuiJ.ivr, nycvv eaxc- ll^-f ,„ k

obscuratum , mentis commotio est , cur ado- Tttjpevy;, vou Y.tvnatg ec-Ttv, r.(7iq avzn arAhntv
lescentiae disciphnam deseruit ; cur divini di^aay.ahav vtoznzcq ; ttw^ dl xa.i ^ilai tr.t-

foederis oblita est? Nam veluti cuni rationali /ct9-£TC dLaBny.r,i ; w; yap r.tpt K(>^cv loyiY.cv ,

1) Locutus de variis cro<pia; generibns Origenes, heic quidem pravafn serpentis , seu diaboli , sapientiam indigitat.
 ,

4 ORIGfiNlS

rrii x«r/i{ jBouXyis to//7v dKxkiynrau ''H vuv /SouX^v animali de pravo consilio nobiscum loquitur.
xocmv Tov (J««]3o>.ov Xeyet* cStcs yap xaxws e/Sou- Vel nunc malum consilium dicit diabolum. Hic
"kivoocTo , etTToav etravw twv «(tt|5wv 5ww tov enim improbe secum deliberavit dicens super , :

Bpovcv [iQv , x.at eaoixoci oiAoiog tw ui|/iaTw* £7:e- astra ponam thronum meum eroque similis ,

Xa5eT3 de Tns S-etaj yvcatjmq , xaTaXtTiwv r/iv Altissimo. Sed oblitus est divinae agnitionis,
didocaxahocv zrig vgoT/iTos' y1t<s veoTyis Trjv T:po~ abiecta adolescentiae disciplina. Adolescentia
xipuv avzcv y.ocrcx7Taatv (5r]Xc7, y-ocQ' ry xat l^n- autem intelligitur prior eius status, quo felix
XwTo? Yiv* £f !3e veovq dvvocToci cjvvtzi^eiv evS^a erat. Quod si adolescentes disciplina erudire
TToXu To dvanvicVf (x-n Ttocpovarii 1 tioXXw paXXov valet, quae aetas absque disciplina valde contu-
Tipea^vxYi to^eXt^o?. max est; utique multo erit utilior homini seni.
V. 19. "0(7^ xaTaXa/:/|3avovTai
cod. f. 14. a.
utto evtauTwv ^wris ^ Quicumque apprehenduntur ab annis vitae,
^ta T(Sv epywy t^; fjteXXouff/i? aet^wou ^mq , per opera futurae aeternae vitae , hi rectas
cuTct xaTaXa;!/j3avcu(7t Tpt|3ous euS^etag t^s aTa- semitas invenient imperturbatae quietaeque
payov v.ai aSiaataxcv ^wyis* ov xaxalapL^avcv- vitae. (
Qui secus ) misericordia Dei non com-
Tat UTTO Twv ocKztipiJMV auTOu et; xaq xpipovq pelluntur in vias rectas aeiernae vitae. —Nam
T. 19. TY)? evOeiag aet^wtas.
, ~ / \ ,
— AtojxovTas yccp (3txatcauv/]v
\ « /r, . \
sectatores iustitiae diligit neque eos Dominus ,

ayaz^a xuptos voci cv [xn avyv.axaKapr\xai avxcvg capiet consilium malum. Qui autem non ap-
•/} Toi; xsovnpcv |3ouXyi* ou xaTaXapPavouort (5e Tjst' prehendunt rectas vitae vias , non conver-
|3(7us eu0etas CwY5s*cu(5e |iAYi <zvTt(7Tpec^cucrtv ets TTiv tentur ad regnum Dei ,
quia sciiicet diabolo
|3aatXetav tcu ^ecv^ ci tw (5ta|3oX(a TreTTOtS^oTes. conlidunt.

G A p. m.

cod. f.
V. I.
H. h. y_/vxoi em^kavOavexai xov vo^iov, o ^-n vopt^w; llle obliviscitur legis, qui legitime non vi-
/Stcus' cuTO? de pe/jtv/iiat Toii vopioVy 6 ?wv xaT vit: meminit vero legis, qui ex eius norma
auTcV xat cuTOs xnpel xoc p-np^axa zov ^ecv ,
vitam componit. Ille item verba Dei custodit,

ixn [i.ovov Tiotwv auTa , aWa yi.ac alXcig qui non ea tantummodo exsequitur, sed et
avii^cvXevoiievcc. ovxcg de anoXkvaiv avxa , o aliis idem facere suadet. Is autem verba Dei
p.Yi j3ouXopevcs Trpa-Tety aura, v.ac exepcvq xw- pessumdat ,
qui nec ipse ea exsequi vult , et

Xuwv cu yap c\ a-^poaxac xcv vo^iav (?ixatw5-/i- alios insuper impedit. Non enim auditores le-

orovTat. gis iustificabuntur.

T. 8.
"laat? ecjTtv % e% apexr^g vyieca xn nohxeta Sanitas, quam virtus praebet , medela est vi-
cod. f. 15. b.

Gov ri de xcv Becv '^'^' etjt/xeXeta toTs tae tuae : sic etiam Dei gratia et cura cogitatio-
X'^?^^
'koytau.oiq aov xat (3tavcYifxaatV ct«v at ^uvapetg nibus tuis et consiliis. Cum animae vires , id

TYis i|^u;^Yis , Yiyouv at apexat , exst\}.ehetaz xv- est virtutes , divinam curam sortitae fuerint
p^w(7t, To TnvtxaiiTa epcuat TraVTa t« oaTa \icv' tunc omnia ossa mea dicent: Domine quis
v.vpte xupte, Ttg o^otog act; eTrtpeXetas yap xv- similis est tibi? Nam divino praesidio impe-
yovaa -h y.vni^cvevxix-n dvva\j.tq x-ng ^vyrHj r.av" trato , memorialis facultas animae ,
prorsus
Twg epe7 to, e/jivw^yiv Toi> 5eou xai evcfpavBnv dicet : memor fui Dei , et laetata sum. Simili-

cptotwc de xat ri OTrTtxYi Xe^et to, v.axevo-noa xa ter contemplativa facultas dicet : intellexi ope-
Ipya aov^ xat e|eaTYiV waauTw? de y.at n ent- ra tua et obstupui. Desiderativa aeque di-
J'
^•upiYlTtxYi'
I t

xupte ,
, /
evavTtov aou Traaa
~C.fl/ ri er;siUv[xia cet :
,

Domine , coram te omne desiderium

fxcv' epel de ya\ ri XoytXYi" 5teXoyta«/^tYiv n^xepaq meum. Denique rationalis facultas dicet :
co-
apyatag' xa^a TauTa auppnaeTat /at e^rt twv gitavi dies antiquos. Rehquae pariter facul-

aXXwv hvva^xewii. tates ita se gerent.

V.I6.
«od. f. 17. b.
TcuTEaTi To7s |3cuXc/:;ievots ou(5ev ^uaxoXov eyot^ Sapientiae studiosis nihil molestum erit , si-

yjx^ar,zp r\ twv j^pYipiaTwv eTrtS^upifa* vou? yaQa- cut eliam in pecuniae cupiditate usuvenit.
poq eyyu^et ac(^ia' ecyet^Jin to eu ytvwaxef o Si Mens pura propinquat sapientiae quia quod ,

ocmBapxoq f;.«xpuv3'YiaeT«t «Tr' «utyjs.- bonum est dignoscit. Verumtamen impura menn,
sapientia procul abepit.
 ,

IN PROVE&BIA. 5
Hoc lignum post transgressionem gustare Tourou tou ^vlcv ^xtra. tyiv napa^txfjiv o 'A^a^x
V.18.
cod. f. 18. a.
Adamus prohibetur quippe quia a ;
iustitiae peraXa/jt^avetv xwXveTaf limp ajio v.ocpTMV 5t-
fructibus nascitur arbor vitae. Arbor vero vi- Y.oiioairjni fJTEvitxi divdpcv ^wyi;* ro dl divdcov
tae, sapientia Dei est. Merito autem tangere C«^5, xov OecZ aocfla hu' (3txat'w; de «'/a-
/i

lignum hoc interdicitur iniquo cuivis. c^ai jtexuXuTat tcutcu tou ^vlov T.oig T:ocp<xvo(xsg,
Deus sapientia sua terram quoque fundavit, *0 0eos tyi y.lv ao^ia. y.ai t^v yr.v eQepeXtwffe*
et sensu cius eruperunt abyssi , et nubes rore ^ta 3e tyjs alaBmtoiq ccvrcv eppayYiaav ajSua-
mauarunt. Quam ergo heic Salomon terram di- act , xa dl ve(pr) ippmaav dpoacvg' r,v cvv ev-
xit, Paulus latitudinemappellavit: et qui hoc xav^a yw etue , IlauXs? o ayici 7:XaTc; (Lvo-
loco caeh dicuntur , altitudinem ille vocat in ftaae* y.ou xovg evzav^a cvpavcv; Xeyopevcus ,
epistola ad Ephesios : et quae tropice dicun- vf^ioi; kxfivcg tv xr^ upoc, 'E^peatcus xa?.e7* y.ou

tur abyssi , eas profunditatem dicit: rorife- Tas 'kzyc^.zvag xpomyM; ajSuffacu^, cvcy.ck,zi |3a-

ras denique nubes , longitudinem. Haec porro ^oq' xa 3idpca(>>y.tva ve^y), ^.r,y.oq /aXel* Tau-
omnia rationahum naturarum symbola sunt ta de navxa lcyiY.m taxt (jpuaeo)v au'f/|3cXa, ^iai^
quae ornatu et corpore differunt secundum povy.tvuv Y.oay.ci.c, y.ou a^^uocxi. y.axa avoCkcyiav
propriae constitutionis analogiam. Congruit t-^s y.aTa(7Ta(7ew;* aptxct^ti xcvxo y.al vvv xa> ulw
sapientiae nomen etiam Dei filio. Sed et anima "^o^ ^tcv* aAloi y.ou -h ^vyr\ r\ r.iaxri , yn taxiv
fidelis, terra est centuplicem fructum red- iy.axovxar:'kot.aicv xapzc^^cpcvaa' avxn di v/, r/jj

dens: quae quidem ex pinguedine , id est sa- raoxnxoq ^ r\xiq iaxi acx^ia ^ acfn' 6tu.thcvvxog
pientia , sapiens fit Deo sapientiam super ea
; auTviv ti: avx-n rcu Btcv' edpat,ti yap ocvxriv xr>v

fundante. Facit enim hanc animam doctrinae ovvayMynv xr,g dtdaay.aliag , y.oct nri^tv 0.7:0 ac-

cumulum sapientiae cinnum atque ex ea

, ;
^''^'^ cjctcu^evcs* y.ai att -npcY.o-nxcvang cvpocvov

semper proficiente, caelum efficit, purissi- «T^^pyal^txat ^ y.ocBocpoixaxov KTtapa, ayytlav xt

mam creaturam angelorum atque intelle-
,
^*"' ^'^^ vc/ipwv cuatwv cty.r,Tyiptcv , XajScuaav Te
ctualium substantiarum habitaculum , existen- «''0'^'natv tcu ovtcc , y.ai y.axavccvaav x-nv twv
tis Dei sensu praeditam , rerum intimae na- r.pay^.axm ay.pt^ttccv ^ ctcvet to t:o\v\}.vBcv twv
turae peritam , et varioruin Dei iudiciorum. '^'^" ^''^^ y.pifxaxoiv.

Sapientiae tantummodo praevalere nequeunt Hpog pi.ovnv xr,v accptav a(3uvaTcua£v ol daiixc~ V. 18.
cod. f. 17.

daemones qui pravas cogitationes in cor sa- vtg , \oytay.ovg tpL^aXlttv t'tg r/iv y.ocpdiav xcv
,

pientis non sinuntur iniicere. Nam mens sa- atao(fta[xtvcv [xn avyy^oipovy.tvct' yap vovg xcig
pientiae contemplationibus intenta , impuris xr\g aoa^iag aVTtT:oicv[>.tvog S'ewp-/ipaatv , ovsTrt-

cogitationibus fit impervia. — aiens pura ap ^ty.xog yivtxai loytaixoiv axaB-apxoiV. —Ncuj y.a- cod. f. 17. b.

propinquat sapientiae, quia quod rectum est ^^p°Q eyyt^et acc^ia^ intidri xo eu ytvwaxet* di

agnoscit. Secus vero impura raens a sapientia ocy.a^apxog fxay.pwO-natxat ar. avxng.
longe discedit.
V. 23.
Scandalum rationalis naturae est cogitatio Wpoay.o}x^.a lcyty-hg (fvatug iaxl lcytapiog
cod. 19. a.
f.

impura , vel falsa cognitio. Qui autem divi- (xy.aBapxoi , rj yvwatg t|/eu(3/is* 5e xr\ xov Otcv
na voluntate circummunitus est in ante dicta ,
l^ouX-^ 7:£ptaTct;)^etcu//evcs , ev Tcurctg cv r.poa-

non incurrit. xcTTTet.

Neque incursio inquit, malarum cogitatio-

,
^^'^^ 6^c(3c5, (jj/jai, 7Tcv/i/iiwv Xoytaftwv (pcjSyiaet V. 25

num sapieutem terrefacient ; neque iniDii ex-

"^^'^ ytyovoxa aodiov , cuTe aat^tig t'Eo)Qtv iixtov-

terius irruentes, vn-tutem eius infringent, dum ^^^ ^^^ auTou xawatp/iacuat dwap.tv , tpny.oiaai

eum naturahbus boiiis spoliare volunt. Nam- ^^^°vxtg twv (puaei y.aXwv tcv yap ocvocImxcv

quc inexpugnabilem quis expugnet? Quam- '^"'^etg dwnatxat Xa^eiv xat Tct , Tt tcu aat-

quam revera impio homine nihil est audacius. ^^^^ au3a(3eaTepcv ; aXloc y.ai avxcv fnat xcv
Quin adeo ipsam quoque immanissimam feram cfavTCoacjcu Bnptov cjeptyevyjoTi , vjpaog wv y.al

superabis , initis si fueris et benignus , Deo t7:ttty.r\g , tcu xuptsu cvtcs [xtxa aoV tvxtv^tv
Hinc inteHigimus oe (xavBavoiJ.tv w; iAtnucavvn r.tptatpti (pc-
tibi adsistente. , ab eleemo , yi

syna extingui malas cogitationes ,

quae noctu ^^P^» (favxaaiag , vuy.twp -hyxv avy.j^atvcvaag ,

nobis eveniunt , vel per phantasiam. Neque ^ *'•*' ^««pyiTtxw;' cu ycvcv di ,

(xUa y.ai twv
 ,,

ORIGENIS

ev rn ixeTocaraoii Tiomftm /«f/iycpiwv , xa) twv id tantummodo ; sed a malis in vitae transita
ev rri /cptaet (3Xa7rTty.a)V xcXacreMV izeptoupfi rovg accusationibus , et a raolestis iudicii poenis li-

cuTw cppcvcuvTczs' Tc ocxizo ds TzciCi xa) TjpaoTy)? berat eos qui hac mente sunt. Idem praestant
Y,a\ ac^yTiaiot. /.at ij.uy.pc^vi^ia ^ Y.a\ oaoi ueQpuKS mansuetudo , lenitas ,
patientia quaecum-
, et

xaTa<7T£neiv Tcv ^v^cv zocpa^aoiiivcv' etTrep ex que ad cohlbendas irae commotiones spectant:
zr>i xoipocyyiq zcv 5upcu Ta (j)oj3epa (^(xg^oczoc. siquidem ex irae perturbatione terribiles phan-
etcoS-e yivi(j^oci. tasiae fieri solent.

cod. f. 19. 1).

Ou IJ.OVOV Twv £(3oL)(3[pwv piYi a.T.oa-/^ eu 7:cte7v Non alimoniae tantummodo largus esto in-
£V(5e^ , aXXa y.ou yvwjmq Bicv xat aoc^iai x.ai digenti , verum etiam notitiae Dei sapientiae-

evTcXwv xat crav oTtjuv ^ioi cptXov xai nrpos que eius et praeceptorum. Et quicquid Deo
ocvzov ctxetcuv , ^ti ocnoGyri eu 7icte7v tm ivdeo~ gratum est , eique nos adpropinquans , ne tri-

fjtevw aov. buere abnuas ei qui ope tua indiget.

cod. f.
V.,30.
20. a.
AuTYi 71 Trpc^ Tov T^lriGicv e;^^p« «cjepya^e- Hacc adversus proximum inimicitia male ,

Tat ziva /ay.ov, cv {Jicvcv cr&jpiaTtxov, aXXa x«t facit hominis non corpori tantum sed etiam
^vy^Ly.cv. animae.
Y. 33. "Ayvota y.uptcu ev ct/.otg ocat^odv , yvwat; di Ignorantia Dei in domibus impiorum ; Dei
^ecu ev ^up^a^s Jt/atcov* eTrauXeig ^ixatcov evXc- contra notitia in animabus iustorum. Domiciha
ycuvTat, oTau o XptaTos ar.ove^ri Tci yepa hcc- iustorum benedicuntur ; cum scilicet Christus

cTw xaTa Tci epya auTwv tc7s (xas^iai (3e xaT- ipsorum operibus praemia retribuet verumta- ;

apav y.ai cvv. euXcyiav. men impiis maledictionem nonbenedictionem.

'H axpa /.ay.ia y.ai ei; TeXc? ETryipptevn , uTrep- Summa et consummata nequitia superbia ,

«(pavta xaXe^Taf avzizaoaizai. $i xupios rc~ii appellatur. Adversatur autem Deus iniustis
pev (X(3ixct; , wg ^ixatcauvn- rclq ^ivaraci, o'»;
quatenus iustitia est , mendacibus quatenus ve-
alr^Ocia- tc7? dl vr.spn(f(xvcii , to? TaTretvc^fpcouvy)- fitas , superbis quatenus modestia est. Pro-
dio yal zcli zotrMva ^pcvcufft (jptXcs erf tcutcu pterea et humihum amicus est. Ita enim sig-
yap e(7Tt to, (3t3wc7t yapiv zavsnvcli' tc7s 3e nificant verba : humihbus dat gratiam ; at su-
uCT£p'/)^avcts c<vTtTa!7(7eTat. perbis adversatur.
V. 35.
eod. f. 20. b.
Ac^av cupavtcv ylnpcvo^macvaiv o\ rnv tvQicv Caelestem gloriam hereditabunt ,
qui divi-
(jooptav ua3-ovTe<; Te xai 5t(3a|avTgs' u(jiwcrav bt ^am sapientiam didicerint et docuerint. Cu-
e'auTc7; (kzi^iav c\ aaz^Ciq , evwCTtov (xyyeXwv mulant vero sibi ignominiam impii, coram an-
xal c«v3p(0T:wv Trapct tcu XptaTcu. ggiis et hominibus , a Christo.

C A P. IV.

cod. f.
V. I.
20. b. JL J.ai(3etav , ttiv YiStx^v apizr\v Xeyet* tvvciav ,
D isciphnam dicit moralem virtutem intel- ;

zw B^iiav yvwcTtv uio? de «peTwv o xaT auT«5 lectum , divinam scientiam. Tihus autem vir-
TreTTCtwpievois oq cv/. allcv yocpiv dXk evexa tutum est, qui illis est informatus; quique haud
, .,

zr\i aptz'ni ra y.az avzw ivipyu. alterius rei gratia , sed propter ipsam virtu-
tem , in ea se exercet.

Autpov aya^cv (3wpcupiat upt7v , TTiV ecjoupa- Donum bonum do vobis caeleste regnum,

vtcv (SaaiXetav , eav tov vcij.cv fj.ov txn iyyaza- si legera meara non deserueritis. Heic porro

XtTTYiTe* ariij.iiMZicv di evTauSa, oTt (Jwpcv aya- animadvertendum est , donum bonum dici ab

6cv cvc^.ocCiti zov vouv, (3ta tov XaptjSavcvTa (3wpa eo mentem ,

propter illum qui dona in si-

ev xoXttco a(3txw; , xat pcn xaT£uc(5cupt£Vcv* exe7va num accipit iniuste nec prospero successu
, et

yap ^wpa a^^tza, Ta -Kpay^ara Xeyet tcu Trcvn- utitur. Nam iniqua illa dona dicit pro in-
pou aTrep o vcv^ btypnivoq , cv xaTeuc^cuTat probi hominis negotiis quae si raens exci-
, ,

ev Ta7s o^cii avzcv. piat, in viis suis non fortunatur.

cod f.
Y.
21. b.
9.
^Tecpavci; yapixutv a\ tvzcXai rcv ^tcv etatv, Corona gratiarum, raandata Domini sunt
alTtves Tcv ^6(pavcv rriq jSaatXeta; avTi7:ape)^ci>- quae regni coronam vicissim retribuunt ob-
at zclz r.cicvaiv avzaq' ^e^pavcs de Tpu^fr? ri servantibus ipsa. Corona vero dehciarum cog-
 ,,, ,

IN PROVERBIA.

nitio Dei ,
quae nos prolcgeus , omnem la-
scivam cogitationem, omnemque falsam scien- TTOVra lcyiauov iar.aOr,, xa) Tiao-av yvo)7iv (^su-
tiam repellit. dr, oc-nui^fixccu

Hae complurcs viae ad unam vergunt viam, Avxai al TToXXat odci etg f/lav ff.ycvaiv c^ov,
V. 10.
cod. f. 21. b.
quae dicit ego sum via. Multas autem vias
: xriv €£7rc0a«v ly&i iiui ri c^^oq' cTc/Xa; dl £t-
dixit \irtutes, quac ad Dei cognitionem dedu- pxEv odcvg , ra; ocpsxoc; xcc; cpcpcus-a; im x-hv
cunt. Multiplicabuntur autem anni vitae ho- yvcoatv xcv Becv, nir,^vvBmexai dl ixr, ^wHg
mini ,
qui in propbetarum voce audit caele- xcv ocy.cvovxci dioc twv TTpca-r\-.o)V xcv kT^cvpavicv
stem patrem, recipitque per unigenitum filium naxpog, y.cci (Js/cfjtevcu ^ta xcv uovcyvjcvg vlcv
verba illius ut in vitae iustae viis dirigatur
, rcvg )xycvg ocvxcv , et; xc y.axcv^vv^r,vai Iv
qu6 salvus fiat in aeterna vita. Tat? .o^ots T"fls diy.aiccwng xcv (3t;u, oCTwg ocr.c-

cctiBri tn; xnv aei^ojjv t(tir,v-

Horum castrorum statio est nequitia, et Tcuxcv xcv axpaxcv o xcr.c; eaxiv ri y.a/.ia V. 15.
cod. 22. b.
falsa scientia, ct quicquid Deo invisum est. y.at. r, <^£vd(avviJ.cg yvoiaig^ v.ai T.av oxicvv a^}zy.'

Hostes enim sunt impiac cogitationes ,

quae xcv xo) Osoy 7r;A£/Jit:t yap etaiv cl dasfiug t.cyi-

animas perimunt. aixcl ,

^vy^aq aiicy.Xii.vcvxzq.
Deus somnum at im-
Dilectis suis iargitur ; Ev xcig aya-,r,xciq avxcv ^i^o^aiv o y.vucg
non fruuntur, quibus cerle
pii dilectione eius ur.vjv* ci oe aatpug cvy. eiaiv avxcv c(.yaTaiXci'

somnum Dominus non concedit. Hinc credi- xccg aae^eaiv apa cv di^waiv vvsvcv o y.vpiCQ'

biliter ostendi potest , haud esse idoneam ca- evxevQev de eaxi y.ai TietQavo); del^ai, oxc cv y.a-

piendo somno dacmonum naturam. BevOeiv r.fjvyaai ^aiy.cve;.

Anteeunt nobis virtutes , nosque illiiminant np-cpeusvrat riimv ax apexai, y.ai coixiiicvatv \. 18.
cod. f. 23. a.
in praesente vita ;
quac si cum futura compa- •/iuag ev to) TrapcvTt jJtw, cg Tioog xov y.ekkcvxa.,

retur ,
quae dies est , nox dicetur ; donec ex- r,^.epav cvxa , vu^ "keyexai' Vxtg y.axcp^oiaei ri

surgat dies , in qua iustitiae sol orietur. Vel r,uepa ev -h o x-ng dr/.aioavvng rlhcg ocvaxellei.

dicit ,
quoad tuto in loco nos constituant H avxi Tcu, £0); -fiy-ag ev aa<:^aleia y.axaaxracv-
non reccdunt. Est enim diei proprium, ut atv, cvy. occ^iaxavxat' xcvxo yap rip.epaq iiJtcv, xo

tenebras dispellat. Quod sane Christus etiara ay.cxcg dtalveiv* oitep cvv xai Xpiaxoq eXeyev*
< ~ > ~ « / > / ,

aiebat : qui ambulat in die , non offendit. 7rect7raT&)V ev x-n rtuepa , cv nrjcay.oTixei' tcuv-
Contra fit in viis impiorum ;
qui cum neque aVTtcv ^e ca to)V aae^m' ir.et cvv cvy. eyvw-
sciant neque intelligant
, in tenebris ambulant aav cv^e avvr,y.av, ev ay.cxei dta-ncpevcvxaf T.pca-

et offendunt ; neque uUam veniam inveniunt xoTtTcuatv, aA/ cux ey^cvat avyyvwj.rrj w; ayvcicx.

quasi ignorantia prolapsi fuerint: ipsi enim rpca^rTatcVTC?* auT:t yap eavxctg xo ay.o-.cg etp-

sibi tenebras obduxerunt. Et videsis , quod yaaavxc cpa de w; r, uev apex-n , y.at ev ay.o-

virtus in mediis etiam tenebris lucem diffundit; xet ^w; eTrct^aev, •/] 3e y.azia y.at ev ^oiTi, ay.o-

nequitia autem , in luce quoque tenebrescit. Tcs. — Ou(33 Tcv xpo-KCV 710)5 ocy.apxavcvatv , cl

—Sed neque quomodo peccant impii sciunt aae^eig entaxavxat' cvde xr,v a'ixiav yivoiay.cvat .,

neque causam offensionum suarum uorunt de- :

TTcS^tv 7rpcay.c7:TCU(7tv* akX cvde avxo xcvxc \aa-
iiique ne ipsum quidem peccatum suuni animad- aiv.1 oxt T.apavoy.cvatv' c-ep eaxtv yvoipta[ia xng

vertunt ;
quod cxtremae nequitiae indicium est.
eayarcg y.a/.taq.

Fontes dicit virtutes, unde scatet aqua vi- Ilviya; "keytt xaq ocpexag , a^' &)•.' yevvccTat

vens divinorum verborum , id est Christi cog- xo v^oip xo ^cov TO)V ^etuyv p/itrarwv, C7:ep eaTtv

nitio. David quoque: apparuerunt, inquit, n yvwat; tcu 'Kpt^cv. Kat o Aavtd' oic^Qr.aav yao.,

fontes aquarura , et revelata sunt fundaraenta cpy:atv, ai Knyai twv uiJaTwv , y.xi avey.aAvo^n-
orbis terrarum , sub adventu videlicet serva- aav xa Oeixelioc xng ctxcupiev/iv; , r.apoc xr,v irAdn-
loris nostri lesu Christi. [j.iav dnlcvoxt xcv aoixr,pci npLoiv 'Ir,acv Xptaxcv.
V. 25.
Oculi tui, inquit, recta videant , id est ea 01 'c(f^alpLci acu, et^rev, c&Sa |5/.£7:iTO)aav, cod. f. •£?. b.

tantum quae Deo sunt placita nempe quae ;

TcuTeaTt Ta 3cm ptcva ^t/a, nycvv xa zxpa twv
a prophetis manifestata uobis fuerunt de solo Trpc^riTwv nutv aa^^nvta^evxa ^rept tcu XptaTcu
Christo discipulisque eius: quaecumque de- ptcvcv y.ai twv uaSyjTwv auT:u' xat caa T.apct
 8 ORIGENIS
l

rtvoi zpoi zov Xpicrov otxeccuvra XaXyi^eiyi xat nique abs quovis dicentur ad Christum tan-
ftcvcv. tummodo deducentia.
v* 27.
eod. f. S4. a.
lvix(f(av{i rcvzcig to, eav ixri xvpici cinodo' His consonant illa: nisi Dominus aedifica-
f^Yiffv] otKov, xa£ (fuXa|yj TToXtv TouredTtv eav /ui.in veritdomum, et custodiverit civitatem. Idest,
yvpioi (5&)/i yipv layyv rcv y.uziv^vvxt za Trpcs nisi Dominus nobis vim suppeditaverit diri-
auTov (3£a(3Yi,uaTa , uaTyiv ri[/.fig xcTTtwf/ev , ct gendi ad ipsum gressus nostros , frustra nos
(i-n ev TrapaxXwet auTov eTTtxaXcu/jtevct , a).X' ev laboramus ,
qui nequaquam eum precibus in-
au3-a5eiip eTTt^^etpouVTei. vocamus , sed cum audacia rem gerimus.

C A P. V.

V. I.
eo(i. f. 24. b. ^T6\MuXeuoVTat yocp alze. Tipo^rikct r.opvai, xat JJlaterant enim tum publicae meretrices ,

al Twv eT£p(3o'|a)V (3t(3a<7xaXtat , acyaTWfyat ^toi: tum heterodoxorum scholae ,

pulchro eloquio
TYis xp/iaToXoytas Ta; twv oiyMy(.(,iV xap(3ta{* fxe- ingenuorum corda decipientes. Est itaque tu-
yiazn cvv da^^aktia. zo y.r[ akmoct ztiV ocpyriV' tum maxime ne , initio decipiamur ; nam de-
ctXovTa yap., dvay.okov (^taopuyetv. ceptus , difficile evadit.
V. S.
U>id.
Me^pt pev Tvis ofncrig ocvzuiV , zo v.akov. o"fl- Auditionis tenus , delectatio. Piuguedo au-
ftatvet 5e to Tinoc zw ridovfiv , actf yJs TtxTe- tem voluptatem denotat , ex qua impuritas
Tat ri ocy.cc^ocpaici* rig eyycvcv , xaxia xat ay- gignitur : cuius progenies, nequitia et inscitia.
voioc' wv ovdiv kcjzi TrtxpfJTepov ev toIs ytycvoatv Atqui his vitiis nihil invenietur amarius in die
eupe7v ev viuepa xptaew;. iudicii.

cod. f. ^i, b 'EvTeu^ev ytv(l)ay.c[j.tv ozi zo Supttxov [xlpoq Hinc cognoscimus qualitatem iracundam in
iTcty.poczti iv zcli ^atptcaiv aveXe/p^wv ycxp^ ^- daemonibus praevalere. Immitis enim est in- ,

C7t, 0upio?, xai o|e7a opyri ocvzm' Q-nptvcvai yocp quit , furor eorum , et ira acuta. Venantur
eis a'7iwXetav tous 7tei3^ap;(;cuvTa; auTo7s* cutw quippe ad interitum eos qui sibi obtemperant.
yci.p zti^Mat zcvg rtpwvTas auTcus, Sic videlicet honorant eos, qui ipsos honorant.
V. II.
cod. f. 26. a.
Ata Twv xaxtwv ot Trovyipct xaTaTptjScucrt zocq Peccatis suis improbi homines Christi car-
aocpy.ccg zcv Xpiazcv , y.oci zo ca[i.oc xaTO£vaX't- nes conterunt , et sanguinem consumunt , rem
crxcufft, xctvov auTo riynaocy.tvci 1)* o Tpojywv yocp profanam existimantes. Attamen ait Christus:
ptou, opy;(7t, Trv aocpy.oc^ xai Trtvwv ucu to at[iocj qui manducat raeam carnem et bibit meura
ex^t CwY)v ctKxiVtcv , xayw avaffTYKJw aurov Iv sanguinem , habet vitam aeternam , et ego
ea-)(a.zri ^ij.tpa.' c $i cKva|twg e^j^twv zo awpcoc resuscitabo eum in novissimo die. lam vero
xat t7£vwv To aipta tou xuptou , xptpta eauTw qui indigne corpus manducat et sanguinem
^<y^i^t xat TTivet. j)ibitDomini iudicium sibi manducat et bibit.
,

V. II, 'Hv oTe cux.Yiv yjxKov , y,oct tazoct ozt oux Ohm non fuit malum et hoc ipsum ali- ,

etjTaf avelaXeiTTTa yocp zoc aT:zpjj.oczoc zrii ocpt- quando non erit sunt enim iudelebilia vir- :

TYir Tret^et ^i (xt xat cuto? rrap' oXtyov , y.a\ tutis semina. Hoc mihi propemodum suadet
cu TeXetw; ev TraVTt xaxw yeycvw; o 7rXcu«rtcs ev (Jives ille qui non omnino totus malus fuerat,
Tc.) ad-n dta y,ay.txv xpivcfxevos xal cixTetpwv tou? ecce
. , gtsiob nequitiam inferis adiudicatus :

a^eXipcu; 2)- to dt eXee7v, ar.ipua zvyyavtc zo enim ille misericordiam erga fratres retinebat.
xaXXtaTcv zra dptzr,q. Atquimisericordia,semenest virtutisoptimum.
V. 15
cod. 26. b ^
'H yvwo-ts xat cppeap iaz\ ya\ -nnyri' zciq ixtv 15. Scientia puteus simul est et fons: ete-
yap T.pcatlBcyat zcdq aptzcuq., ^aBv (opiap eT- qui ad virtutem primum accedunt,
^[^ []]{^
vat (5cx£7- zcli dt ana^tatmt xa0apc7?, Tryiyvi-
profundus puteus videtur : at imperturbatis
cuTw y.cclj (jwTTip UaBiKtzo wpa
t-nt Tvi Tinyri , gtque puris , fons. Sic etiam Salvator sedebat
viv waet Tnynv dt Btiav ymatv,^ g^p^a fontem hora circiter sexta. Tu vero
exTYi-^ vott zriv

xat^ cv zo (fpiap zov vdazcq' ^Stavep $t -n r.nyr\ fontem intellige divinam scientiam non aquae ,

Tipoy.tizat (zxoTTws, TouzeffTt to zpixov u3wp To7i puteum. Et sicuti fons prostat absque labore,

1) Aniniadverle calholicum doctissimi et antiquissimi Origenis testimonium de sacrosancta eucliaristia.

2) Heic innuit Origenes errorem illum suum de futura , post vitam , conversione impiorum , et poenarum line.
 IN PROVERBIA. 9
utpote aqua discurrens sitienlibus , ita puteus ^v^uctiv , cutw to ^psap ev /cttw tc7s 3^e).cu(jtv
laborem requirit volentium exantlare. Et si- avzlfiv xat waTrep :n TinyYi aTiauo-Tos eaTt tcu
cuti fons incessanter inanat , ita sensibilis scri- ^ti , cutco ^ alaBviziyi^ ypar^-n aivvxov ty^ii rov
ptura perennem habct fluxum , facilitcrque his 6poixcv^ xoci tvxolov zo7g dt<l/a>cti zcv Becv ytpai-
qui sitiunt Deum donat. lit sicuti puteus labo- petv* y.ai uacsip zo cppeao y.orscv x:ia.pv/ti zoi;,

rem creat exantlantibus , ita et scientia con- avxloZni-» , cutw xat -h ^ewp/iTixri' yvwffts to7s
templativa iis qui volunt virtutes recte exer- ^ilcvQi ^C «uTyi; xaq «ccTa; xaTcp^waat, ^}/u-

cere animae corporisque , et divina intelligere, •/rq T£ xat aoiuatcc, za zt Btla kwcfiv ^ v.ai

ct caelorum regnum adipisci. Tti; jSaatXeiots twv cupavwv avTt-cf/i^yivau

V. 18.
Heic mulieris vocabulo scientiam Dei deno- FuvaTxa svrau^a Tr,v tcu 0£cu yvSiaiv Qti^y.i-
cod. f. 27. a.

tat ;
quae nobis iam inde ab adolescentia tra- V£t* auT/) (5e £x vecrnTcs -/ipTv eocS'/;* y!v Tiva
dita fuit ; Salomon iuventutis
et quara superius avwTepo) 3i(3a(7xaAtav o 2cXc//cov vt'cz-r\zcc, Xeyet*

magisterium inquit, nete ca-

dixit. Fili enim , uie ,
yap fnai^ /avi cre xaTaXajS/i jScuXfl xax-fl

piat consilium malum (idest diabolus malo- (rcv dia^olov liyc^v, «c xaxS; (ScuXeuoaiJtevcv)
rum consiliorum moUtor) quo doctrina iuven- rt ar.ohr.cZaa didaay.aliav vioz-rizc; , y.ai diaQrr
tutis deseritur, et divinum foedus oblivioni tra- y.r,v Otlav kr.iW^r,aiJ.ivn' "kc^Q-a di y.ai ar.oltt^tq^

ditur. ObUvio autem et derelictio ,

possessu •/vwswi; xT/iaew; dtvztpat* wjcjEp xat uy£ta^
scicntiae deteriores sunt, veluti sanitate lon- voaog taxoczn , xat ^«n; SavaTc; dtvztpog* aaa
ge peior morbus , et infra vitam mors. Simul de y.ai zcvzct; te, cTt oTTeo yi «utvj yviuats, xat

tamen ipsa scientia et mater dicitur et uxor at- y.r,zrip htytzai xat yuv/i xat aot/.(^ri' iJ-'f,zr,p p.£v ,

que soror : mater ,

quia qui docuit me ,
per i-ntid-fi dida^aq fxe , di avz-n; y.t ytytvvnv.tv ,

scientiam me genuit , ut Paulus per evangehum w; HauXc; oia zov tvayytliov ra/.aza;' yvvri

Galatas : uxor ,
quia raihi copulata parit virtu- (5e, oTt awovaa ^101 zuzti za; aptzaq xat doy-
teset recta dogmata; siquidera reapse scientia /^«Ta op9a' ti yt r acc^icc dvdpi zt/.zti (^povcatv

parit viro prudentiam : soror, quia ego pariter ddtl^n, oTt iyoi zt y.ai avzr, ex tcu tvo; ytyo-

atque illa exuno geniti fuimus Deo patre. Dic vautv ijtov y.at r.azpo;' etTTOV yap , (fr.ai, tyiv

enira , inquit, sapientiac, ut soror tua sit. acaiav , ar,v aot/^(^nv etvat . •Prov. vn. 4.

V. 19.
Gratia et amicitia hberant. Virtus autera et 'H y^dpt; y.at 'h cpiXia tltv^tpcl' n 3e apETYi
cod. f. 27. h.

scientia, rationalem animam hberant. Nam gra- y.ai yvSidti, iltvBtpovai ^vyr,v /cytxw •h yo-pic

tia et amicitia , "virtus et scientia sunt. lara si yap y.ai ri cftlia^ dptz'h xat yvwatj effTtv et (3e

cervus ex amicitia, et pullus ex gratiis gignitur; tlacfog i'K zng cpiXtac, r.uikcg ex twv j^aptTwv
cervus quidem est contemplationis symbolum, ytwdzat' n ovv eXafpc; iazt z-nq S-ewptag avy.-

pullus autem quietis a cupiditatibus quorum jSr/cv (5e 7i(wXcs, z-n; ar^a^tia;' n piev yoi.p.,
;

alterura ex virtutibus
fieri comparatum est.
, alterum ex scientia con-
— Cervus est cpntem-
e|

(j)ux£V
—
ap£Twv n 0£,
'H pt£v tl.ac^o;
ex tyi;

iaziv
yvwjewc yi-vta^ai nt-
Qmpia; (7upt|3i/cv,

plationis symbolura circa corpora et incorpo- aoiuazoiv xat daoi^azoiv y.ai yvwaewc Qtcv' r, dt

rea et scientiara Dei : amicitia autem , dile- <fiyia , zn; iipoq B^tov '/.ai zov rJ.natcv dyar.n;'
ctionis erga Deura et homines : pullus deni- (3e roilo; zn; arsaB^tiaq* y.at •h pt£V ^tiapia

que, imperturbati animi. Et theoria quidem znq "Kpo; ^tov yvuiatoi; , %i (zpeTwv etw^^e yi-
scientiae Dei , ex animae virtutibus procreari '^'^a^'^'- '^v-/j.'/.o!iv' n ^t dydizri , ex t^s aooia;
solet : dilectio,ex sapientia: tranquillitas, ex yivta^at r.i(^v/.tv' n ^\ dr.oBtia .,
ex twv t:u
virtutibus corporis.Hortatur vero nos ut cum ooiu.azoq dptzbiV r.apatvti 6\ hud; za~t; zctav-

huiusmodi sempcr vcrsemur nam qui

gratiis :
^^'' X^P'''^ '^-' rpcaoixtlCiv dt zovzoi; iu-

cum iis consuescet, non ad Deura solum ac- ^tXc/wp^wv, cu fzcvcv tw S^ew 7:pcc7cut>.r,!7£t, cck-

cedet , sed cura illo etiara habitabit. —Propria ^'^- ^'•^' «Juvctxc? ytvnatzai avzoy — 'U\a zr,t

rationahs naturac est virtus quae araicitia ^-'/"'•^? (^vatoi; iaz\v n a-ptz-h , 'l ztq -/.altizat
,

tw
appellatur, et
qui se
Deo concihat, copulatque eos
sequuntur per scientiam Dei.--Nam qui
?'3!f
«iJ^?
'

ota
»<«' j7yf^(F'>£a?«
r?i; yvoWec»;
.Sew tcus

zjv ^^toZ.
— 'Ev
eTrc^evcu?

yap zn

virtutis scientiaeque amore ducitur, quotus- ^^' dptzn; cpt/ta y.al znzn; yvomw;, auu-

cumque mehorura est.

7T£pt(j.£po/j£vcc r.olloazo; iazt zZv o^cstlcvixiyuv.
 ' ,

10 0RI6ENIS
V. 20.
cod. f. 28. a.
Tives ftev TcuTo nef/t tyis e^M^ev (7:(]p£ac NonnuUi hoc de profana sapientia dici pu-
vcpt?cu<7t Xeyeo-S-ai , cj|dcs rSv %pcvj?etv cu xa- tant in qua diu versari non expedit
, pro- ,

^ov dia zxq ev auryi acraTas* rtves di crep pter haerentes in ea errores. AUi de impro-
TYii za/ia§ xat xo y.-r\ Ttolvv sivoci Trpos avxTtV^ hitate, quominus videlicet familiares ei simus,
epixnvevcvaiv cvzwg' o:i ocdvvoczov p.ev TravraTra- interpretantur sic : nempe quia etsi impossi-
otv (X7:£y^e<j9cct o(.v^p(^r:ov Trcvnpwv" Aoyi(jp.a)V' p.-{\ hile est hominem malis cogitationibus oranino
eyp^pcvt^etv pev Tct ev auTot?, ^uvaTcv cvq v.ou carere; attamen in iis non immorari, possihile;
ayxalag xa?.e7. quas auctor ulnas appellat.

C A P. VI.

cod. f.
V. 3.
•li). a.
XXag zov f/ilcv zcv XptaTcv eyyu&ipievcc , &'s 0,uicumque
T- sihi amicum Cbristum despon-

^txatcauvnv y.sci ocl-n^etav , r.ocpacdidoiat zr,v • eau- det tamquam iustitiam ac veritatem is ani-
, ,

Tcu ^vy^-nv zclg kyppcig^ zciq etwS^oat TTcXepte^v mam suam inimicis contradit qui homines ,

Tc7$ avdpoizcig^ dioc zr,v Txpog zov croizripoc cfiliacv oppugnare solent propter ipsorum erga Salva-
cptXta yocp iazi TrveuptaTtx-n ,
yvrZaig 5ecu, y.ccB- torem caritatem. Kam caritas spiritahs, est

Ytv y.oci cl ayici cptXct Secu j^pripiaTt^cuctv, wg o scientia Dei , cuius causa sancti viri Dei sunt
'Ictiuvvng /BaTiTtaTn; cptXcs rv zcv vuptcptou ,
amici , ut lohannes haptista amicus sponsi
MUffV)? Te y.Qci ci ocr^oazcAci cuxeTt yocp , <pr,- erat ,Moysesque , et apostoU iam enira in- : ,

ctv , v[J.ag y.albi dovlovg , aXXa tjtXcus. quit, non appellabo vos servos sed araicos.
V. 4.
cod. f. 29. a.
'Opa, aywva xat dypvr^viav ; uttvo; aev eaTt Viden' certamen et vigilantiam ? Auimae
^vyr\g ri y.xz ivipyeiav aptapTta* vvQzayp.og ^e, quippe somnus est peractum peccatura: dor-
ro TTpwTCV ev tri (^^X^ cruvto-Tap.evov axaS-apTcv mitatio autera conflatus in aniraa irapurus co-
vo-n[j.cc' ir.ivv(7zay[Jiog dt ri Tipog za yjipo) ponr' gitatus: denique indormitatio , dechnatio ad
xwXuet cuv ptev vopiog, tov uTtvov tcv de vv^ay- deteriora. Vetat somnura lex dormitationera ,

fj.cv zo ivayyehcv el ye o [xtv iiepiy.onzu zw evangehura : illa enim amputat peccati con-
v.az evepyetav atxapziav zo de , Tyjv xara ^ta- summationem , hoc suborientera menti nequi-
voiav TTpwTcv cvvi(jzaiJ.evr,v y.ay.iav kppeQn yap , tiam. rNani dictum fuit antiquis non occides; :

ffi/ifft, TCiig apyaictg., cv cp:veuaet$* eyo oe Aeyw ego autem dico vohis , non irascaris.
vyAV , cux cpytaS^viarj.
V. fi.
cod. f. 29. b.
2/iptetwTeov evTau3« , oTt tyiv tcu p.uppf/]xos Heic animadvertendura est , formicae na-
^uatxnv evapuovtcv xivnctv , accptav y.aAet' y.ai turalem concinnura raotura, vocari ah auctore
\ c I ~ '
•,

yocp (jo(D(t>zepcg (joc^cv , aocpwTeop? Keyezat' ttw^ .sapientiam. Nam' qui est sapiente sapientior
3e xat oux e<7Ttv ucro ^eacjoTnv, et ye za (jv[x- is dicitur sapientior. Quomodo autera formica
rsavza ^cvi}.a zov B^ecu ; -n y.n tscze o ^eog suh domino non est quandoquidem omnia
,

"keyezat ^eaxsozng ^'X^yg , ws dnu.tovpycg , xat Deo famulantur Z nisi quod Deus duphciter
Rom. VI. 22. w; yivwaxcp.evos ; oto y.at liauAcs yoaa^et ' avu-- dicitur dorainus, et quia creator, et quia co-
v£ de eXsu^epwBievTe; 0:7:0 zng a[/.apztag, dcv- gnitus. Quare et Paulus scri])it : « nunc vero
loi^evzeg de tw 5ew ( (3-/iAovciTt xaT* dpezr,v hherati a peccato , servi autera facli Deo (idest
xat yvwatv ) ey^eze zov y.apnov uptwv etg ayia- secundura virtutera ac scientiam ) hahetis fru-
a[j.0Vj zo de ze}.og ^wriv aloivtcv »* ei de zov zci- ctura vestrura in sanctificationem , finem vero
cuTou TeAcu; y.at zng yvcoaewg a[ictpog eaTtv vitara aeternam » . lam si finis huiusmodi atque
piupptyi^ aXoycs wv , JviXov ort xai zrig zotav-
scientiae expers est formica utpote irrationahs,
zng dovleiag elev^epog' xaXw; ,cuv XeyeTat huiuscemodi quoquc faraulatu
ptv)
constat eam esse
&tvat [xvpp.n^ ^T.o OcaTToznv , xara TauTnv hberam. Bene ergo dicitur forraica non esse
^eacTCTeiav e^tvat de vsaltv vr.o deatsc-
TViv
suh domino , secundum huiuscemodi doraina-
zeiav Aeye~at urrc tov Beov w; ucto dn[j.i-
, ,
tum. Attamen suh Dei dominatu vicissim di-
ovpyov.
citur, suh eo scilicet tamquam creatore.
V. s.
Aia p.ev zcv p.vpp.r,yog eoty.ev 2cXopiwv znv
cod. f. 30. b. rormicae siraihtudine videtur nohis Saloraon
rpaxTtxYiv o^ov n'MV u-oypaa>£tv (3ia 5e rvis p.e-
viam agendi descrihere ape autem theoriam :
 :

IN PROVERBIA. H
actarum rerum ipsiusquc actoris denotare /caarj;, T-/)V eewptav twv yeyovoTwv c/jf.atvei xat

quam theoriam seu doctrinam puri aeque at- cLMXcx) -(Ai TiciTiiix-j-cq^ vv Ttv« x«t x.aS-aoct xat
que impuri , sapientes ac fatui , ad suae ani- «xaSapTct, x«i aoc^oi xat avomct^ Trpcg xw Tvis

mae sanitatem adhibent. Et mihi videtur la- 'i^MyT,; vyitocv TTpoacPBpovzai.' x«t (^aivezoct (xiv ^.ci

Yus , ipsorum negotiorum locum tenere : hae- Y,npci , auTcov twv npay^.azm }.cycv e7:eY£iv'

rens autem ei mel , symbolum esse theoriae ro d' ev«7iox££pieV(5v «uTw /uieXt , (jupjSjXcv etv«t
ipsorum. Et favus quidem praeteribit; nam Tris 0£&)pia; «utwV xai o pt£v Y:r,poq uapeXeuaeTaf
caelum inquit et terra practeribunt
, , mel : cCpavog yccp , cpnat , xat v? yri 7:ocpelivatxoci'

tamen non praeteribit quia salvatoris nostri ,

TO de p.e).! cv TzapeXeuo-eTaf cvds yap cl "kcyci

lesu Christi verba non practeribunt. De qui- TZOCpzkiVQZVXOCl XOV ffWT^pCi; YiUGOV 'IncCV XptaTCU'
bus dicit Salomon : favi mellis, pulchri ser- Tiept wv Xeyet o 2cXcptwv •
xyjpta pteXtTCS, "koyci *Prov. XVI. 24.

mones et dulcedo horum animae medela.

; , YoclcL' ylvxocaixoc 5e auTccv , laat? ^^yj'i' xat
David etiam dulciora, inquit, faucibus meis
: Aaut(3 *, ws yXuxuTepa r^tiai xSt lixpvyyl ptcu, Ps.CXVlII.I0 3

oracula tua, plus quam mel ori meo. Etfectum Ta lcyioc acv vr.ip iiiU t&) axoiJ.c/.xi [xcv xo de
vero laboris virtutum atque scientiae , labo- ancxi/.ia^oc xov tiovcv xmv ocpsxm y.oci xr,i yvco-

rem nominavit. Reges porro et idiotas, non as(t)i , TTCVtv wvcptaae* (Bao-tXe^s (5e xai , tc?i&)-

dicit vel eos qui diademate ornantur , vel de Ta; , cu t:u; to diccdTt[J-oc iycvxag , •}]
tcus ev

sterquihnio pauperes; sed homines qui erga Y.cr.pia r.iv'nxai Xeyet, a/Xa tcu; Trpo; tov Qiov
Deum mentem bene eruditam atque in vir- Tov vcuy aiac^s^iay.ivov Y.aL eppoofjievcv xaiq apixaig
tutibus obfirmatam habent, hos reges dicit. e^^ovTas , ^aai^kuq /eyet.
V. 9.
Somnus hic rationali tantum animae obre- cod. f. 31. a.

pit. INamque heic significat insipientiam et in-

scitiam. Evigilatio quidem facit hominem tam-

quam struthionem solitarium iu dorao. i^^pcvQicv ^cvocCcv l-Ki. dc^[j.axci.
V. 13.
Heic attendendum est, ne forte ex huiusce- HpoaiY.xicv ivzavQa y.fi r.cxi apa ^ia twv Tot-
cod. f. 32. a.

modi corporis motibus cognoscant adversarii cuTwv xtv/ipiaTwv Tou crwpia TC5 ytvwaxcoatv ci av-
cogitationes intra nos versantes. Nam cor- Ttxeipievct TCU5 «utwv lcyia[jicvg Iv riuiv (^pimcpii-

dium quidem solum Deum cognitorem esse vcvi' i-nicd-fi xap^tcyvco^/iv uovcv xov 3-eov 7:£7rt-

credimus. ^euxauev eivat.

Quicumque Christi carnes manducat et Ilaq Tpooyoov Ta^ aapv.ac, xoZ X.pioxcv Y.ai
,

eius sanguinem bibit , sanguinem iustum pos- TTtvwv To a'ipia auTou 1), XTaTat atpta diY.aicv* cv

sidet quo si privetur rationaUs anima , ea axepcay.ou.ivri ^vyjn Xcytxvi, leyexai aTtcQvnaYH.v
;

mori dicitur. Nam anima quae peccat, ipsa ^vyrfi yap , cpyic-tv , (] aaapxavcvca , avxn aTic-

morietur. Quod si quis sanguis iustus est, ^aveixai' et de eaxiv a\u.a diy.aicv , eaxt dnlc-

utique erit et iniustus quem sibi attrahunt voxt v.at at}j.a aotxcv OTrep awaycvaiv ev eav-
,

qui comedunt datum in escam popuhs Ae- xo^iq ct KaTeaStcvTeg to dedciMivcv jSpwpta Xao7i;

thiopum (draconem) pane mendacii nutritum. zolq AiQtcpt ' y.at xpe^o[i.ivov x(a apxr^ xov tpeu- Ps. LXXIII.H.

Et sane qui diisalienissacrificant, iustum san- dcvq' xat ol [xiv ^ucvTe^ ^eciq akXcxpiciq x$
y c^i?-
oixatcv eauToav atpia xaTava/tffxouaiv*
^ I c^vc
,

guinem suum pessumdant qui autem semet :

ci oi eav-

sacrificium Deo soli offerunt ii sanguinem ,

xoilq B^vaiav tw [jlovm S^ew , to adiYCV diacf^et-

iniustum disperdunt. Subsequetur autem om- pcvaiv a\[j.a' aY.oXovBnazi dz zsavxoiq xri p.ev

nino iniusti sanguinis corruptio. Verumtamen cp3"cpa Tcu acJtxcu atptaTc?* aX/a tcutc [xev r.av-

id nonnisi praesente tempore accidit Toj; vuv Tretpuxe yiveaBat acj' apyrq 6i cv/
; sed ab ,

initio uon fuit sic. Non enim in morbi corru- cuT&j;' cv yap Y.axa m^cpav voacv , uyeta twv
ptione valetudo puerorum fuit cjaiowv, pteTa xnq vyeiag «ct <xpyrii TtxTo-
,
qui sani ini-
[j.evcv.
tio geniti fuerunt.

Eeprehendit mutua mendacia quae ipsos Aia^allm xo ^ivdcq allriAcig, avxcvq e'iq dia- V. l».
b
, cod. f. 32.
Y.ptang cpepet Y.ai o'vTt(3txta5* adelc^ci e'tatv oi
ad disceptationes conferunt atque iites. Vel r)

1) Rursus Origenis de ss. eucbaristia sententia catholica, quam et in aliis eiusdem scriptjs late exponit atque tuetur
Huetius in origenianis lib. II. dissert. XIV. 2.
 ,,,

12 ORIGENIS

To r^5 vlc2rEcioc<; k-/ovzei x'^pi(i}/.u, xat vno tcv fratres sunt ,

qui adoptionis gratiam habent
avzov cvTeg Tiaxtpa. Hpiaxov* cvq yoypil^tiv eni- et sub uno sunt patre Christo ;
quos invicem
^(etpe^ papTU? zrig admai;, zapa-^ag tv aurcts distrahere conatur testis iniquitatis, pertur-
ejuj3aXXo)V v.ai xptaetg* zo (5e ey-xatet, isig c\[j.ai ^ bationes ipsis immittens et iudicia. Verbum
TipoaziBtzai dia zcvg ept.r.aBiiq loyKjpLOvq, dvai:-' autem « accendit » apponitur , ut credo pro-
Tovras 6vy.ov /xev , Tipos cpynv xai puaog' eni- pter vitiosas cogitationes ,
quae animum ad
^vixiav (5e, iipoq aiay^paq kpyaaiaq' zcvzovg zovg iram odiumque inflammant cupiditatem au-
• Eph. VI. 10. 7iOyiay.ovq Y.ai o ayioq TlaZloq wvowaos zov no- tem adturpia opera. Huiusmodi cogitationes
vr,pov ^tln TreTTupwpeva, TtTpwc7X3VTa Tr,v t|/u- Paulus quoque appellavit maligni tela ignea
yriv^ xat ^avarov ejDya^Ojaeva. quae animam vulnerant mortemque adducunt.

«•,0(1.
V. 2(1.
33. a.
T^v [j.T.zepa ersocjiiaB^ai tspoazaaazi , r\ ziq Matrem secum habere.eumiubet, quae est
r.

etJTtv •{] acoia ytvvti^aa /] ntv y.aza Ueov '/.aizoi nempe illa secundum Deum.
sapientia generans,

eypw avzcv et;reiv tov TiaTepa* cutcs yap T:poq Atqui oportuisset patrem potius nominare
zo avviivai tw utw ^allcv evnzridtiozipoi' oXX namque liic ad filii existentiara plus confert.
eTret^-fl cv dwazov , auTov yvwvat tov ^eov vspo Sed quia fieri nequit , ut ipse Deum cognoscat
zriq Twv yeyovoTWV S^eoipiaq , toutcu X"'?'^ '"'"' ante factarum rerum notitiam , ideo matrem
y.Yizepa xat cu tov TraTepa TrpofyTacaet eTrayeffSaf potius quam patrem secum habere iubet ; ut
"iva Sia zi]q imzpoq o vioq i(5yi Tov itazepa' lav per matrem filius patrem cognoscat. Nam nisi
yap avzf] i^n y£vvr,(r/i , ou (SXeTcet to (po)? , ojrep ipsa eum pepererit , lucem non aspicit ,
quae
eaz\ yvu>atq avzcv zov Becv, videhcet ipsius Dei agnitio est.
"Ozi 'fi eVToXn tou vopiou Ivyvoq iazi xat Quia mandatum legis , lucerna est et lux. Et
cpwg* xa\ zaya Xu^vi/';, v' Tialaia diaQ-wn et^^iv fortasse lucerna testamentum vetus est : illud
ey.etvoq yap nv o Au^^vog o xatopievcs xat (patvwv enim erat quasi lucerna quae incendebatup
^(2$, n vea (3ta0rix'/i' e'yw yap, (p/iatv, etptt to et apparebat.Lux vero novum testamentum ,

ffiws Tou v.oa\j.cv' eXeyypq- pev twv xaxwv , Trat- est ; ego enim
, inquit lux sum mundi ; im- ,

3eta (3e T(wv ayaS^wV 5ta yap vo^ov ecrtyvwjts proborum redargutio bonorum eruditio.Nam ,

a^.apziaq. per legera cognitio peccati.

V. 26.
Toaavz-n y^p eaztv ri n^cvvi Tvis xaxta; , oan Tanta est enim nequitiae voluptas quanta
cod. f. 34. a. ,
\ c \ ./

y-at evoq apzcv. unici panis.

V. 30.
'Eav oXw UTTO yvw(7ewc aXr,9cu?, aTrc^n^reTat Si a vera scientia corripietur , scientiam
cod. f. 34. b.

Traaav yvcoaiv ^|/eu(3n, o rpozepcv xXeTrrwv, ^t ev- quamlibet falsam abiiciet qui antea furaba-
,

deiav yvwaewg, aTro Tns jJiwpavSetans utto tou aw- tur , ob scientiae indigentiam , ex infatuata
Tnpo5 nfJiwv yvwaewg y.ai ac(fiaq' aTtoziaetv oe Ae- a Servatore nostro scientia ac sapientia. Red-
yerat eTTTaTiXaatcva, to eTTTaxts Tns nptepas aive7v diturus autem septuplum dicitur quia septies
,

Tov Oeov yat uavza za VKapyovza auT^u ataSnrn- in die laudabit Deum : et cunctis sensibus
pta (Jcug Tw 0£w,puaeTat lavzov ex z(/iv r\zct[iaa^.e-
suis Deo traditis, liberabit ae a paratis dia-
vwv Tw ^tajSoXw xat tc7i; ayyeXciq avzovzi pLuptodV.
bolo et angeUs eius suppliciis.
JJaq xotvwvnaac Tn Y.av.ia^ IJ-oiyoq eazi zov moechus
Oranis qui iniquitati communicat ,

V. 32. (5ta(3oXou t:u TrpwTou ynJ^^avTOs Tnv xaxtav, xat

est, diaboii scilicet qui primus uxorem duxit
' ' > ~ / ' o '
. \ \ '

aTT apyr]q yeyovozoq avjpwTcoxTovou* xat avv au- nequitiam, et ab initio homicida fuit. Idem
Tw aTiwXetav Tn ^vyri dvzov Tceptnotftzai. cum illo animae propriae exitium infert.

C A P. VII.

*Xi.(5eXcpn nptwv aoota eart , 5toTt X30tr\aaq Ooror nostra sapientia est, quatenus ille
cod. f. 35' ' / / \ » '

qui incorpoream naturam fecit pater, hanc

1 \

rnv aaciiuazov (puotv TraTnp» xat TauTnv TreTTCt-

nxeV ao(ptav 6e ivzav^a Xeyet ou tov utov tou quoque fecit. Sapientiam autem hoc loco di-
5ecu, akla zriv S-ewptav twv awwaTwv y,ai daoi- citnon fihum Dei , sed corporalium et in-

ptaTwv , xat zrti ev aurri xptaewg xat T:pcvoiaq corporahum notionem insitique divini iudicii

eyxetp^eva. ac providentiae.
 :,

IN PROVERBIA. 13
Hominis carnein nuuc fenestram appellat Tw oapxa rox> av0pwTi:u 0upi5a ovcpia^st vuv V. 6,
cod. f, 36. a.
per hanc quippe malignus fucum homini- dix yocp xocvx^q o vsovnpoq ras acraTas xolg
bus facit ,
qui lata spatiosaque via incede- avSpwcjjts lpyai;,ixat , xui jScuXsptevrts oiJeuetv

re volunt ad perditionem ducente. Heic ve- r/iv cj^aretav c(3cv zat evpvyo^pcv , xai aTraycj-
ro animadvertenduni est quid dicat de ne- c;av eT;t xr,v drMleixv' hzocvBx dl cypcaexTe:v
quitia Saloraon , nempe quod non ipsa ho- zl (fnaiv o 2cl:iim crept rris y.ay.tas* o-t cv/.

minem initio in neque co-

plateara ducit, auTvi tov avS-pwTtcv ev ot.pyjx[q Itv. tw Tr/aTeiav
git pergere in vicos aediura suarum neque , ciyzc cv^l a.vo(.yy.oi.t,ii x3cpivzQ^oi.i dioduq cixwv
ad angulum propinquare, aut in vespertinis aur^s, 'h T.pcaeyyi^uv yuvicc^ ri locleiv ev ax.o-

tenebris colloqui: sed postquara horainem vi- ret eacjeptvw* oOX eav 'id-ri rtva eaurov ecjtoi-^

derit sponte se voluptatibus tradentem , tunc dovxoc xoug r,dcvoui , eu^uc auvavra aurw xo
ei fit obviam meretricia fornia adsumpta ,
ei(3cs Ijovaa. vcpvi-/.cv , -fi Ticiii ra^ vewv e^t'::-

quae iuvenum corda facit exilire. raaSat Y.ap^[ot.q.

V. 12.
Qui in plateis temere inambulant , de adulte- 01 ftev Iv xcuq tslaxztaiq pzpL^ouevoi., ^.ot-
cod. f. .30. h.

rio, scorlatione, furtoque,facile cogitant. Qui yji-^-q ''•«t TtcpviLocq xai Y.lcT.riq laiJ.^(x.vov(3i Xc-
vero exlra haec loca otiantur , contrarias na- ytapcus* c\ ^l elw tcutmv peptjSoptevct , ra^ Tra-
turae voluptates sectantur, masculorum con- pK ^ut^'''' ridova.q pcrepxsvrat, apaevcxctre^v eTri-

cubitus affectantes , et alia quaedara vetita ^riTcuvres , zat aXXwv rtvwv acyaycpeucf.evwv

opera meditantes. Cave autem nec haec crimi- Trpay/^.arwv cpavraata; >.apt|3avcvres* cpa (5e im
natio in sauctos quoque viros incidat : nam y^ocx-fiyop-nitcc et/i rcurc xat aytwv ov^pwv xai

nisi quis solitudinem adaraet, sed potius te- "^'5

F^ iQvya.i:,m cclla. pcpt|5opievc5 , xciq y.axn-

mere vagetur , is quidem inhonestae raulieris yopnaaaL y.oivmmn xr\c, art//cu yvvaiy.'oq,

infamiam participabit.
Cogitationes ahae purae siint , aliae impu- Twv Xcytapiwv , ct uev y.aBapci eiaiv , cl ^l V. t2.

rae. Lineae pariter aliae reclae sunt aliae in- «xa^aprcf y.ai rwv ypappiwv at pev eu9e7at xa-
flexae. Angulus autera est inflexa linea. Porro "^^^vT^ar al dl y.zy.laaiJ.ivai* ymia di ect yt-
intellectualiter angulus est impura cogitatio. x^aaptevn euSeia* yi ywvta vcrjrw? k^iv o dy.eicOap'

Igitur in oranibus anguhs venari iniquitatem "^

-« loyiai^oi' xo cuv cyapa cjaaav ywvtav eve-
perinde est ac omni irapurarura cogitationum ^p£y£'y rw y.a/.lav, dnlo^i xo ^ix Tavxm rwv a/.a-
genere animam propriara decipere. 6apxm loyia[>.m> avxw ilaT.axav tyiv ^vyrw.
Institis atque croco et aliis huiusmodi , fal- ^'^ "^^^^ zetplwv y.oa xcv ypcy.ov y.a] rwv hi- V. 16.
cod. f. 37. a.

laces imaginationes variasque perturbationes ^^'^ •» ^^ acjaTyiXa Beo^pri^axa , r, ra (3ta^cpa

signiflcat. -Specta nequitiam haud ex se ipsa a/ipaivet.— Opa tyiv xaziav, cux txcvaav
'^i^f'^
initiura suraentera, sed a virtutis primordiis. %' eaurri? «pxriV, alX ano rwv ryi; aperYis jrpc-

Namsodalem sacrificiiassuraere, bonares est. c'^ta?rpevwv rc yap y.civmov lcc^Civ Bvaiaq ^

Sed quumte expugnaverit tunc venenura tibi ,

^yot^Qov. ore 5e auTo7s xareTraXeaat , tots evty;ax

muUer inspirabit amatoria loquens quae om-

,
"^}'^ '^^^ ^^ "^"^s l^^aiv hiQvwnxa y.axaliycvaa^
,

nia decipiendo idonea sunt; haud equidem ex « 7r«VTa '''-ava y.araycviTeuaat, cv TtzpX xh ct-

propria natura , sed ob audientiura stultitiam. <?V5'V, alla repl rriy rwv a/cuovrwv aippc-
^•^'f^''-'

Intellectualiter vero , nequitia satagit faciem «yy^-flv xara (5e ^iccjciav -n y.ay.lcc ^nxii xo Ttpoa-

nostram iraplere ignorainia , institis , et cubiU, ^^°^ V^v xaraiaxuvat , §ta rwv xetptwv y.al xng

et tapetibus , et croco ac cinnaraomo : quae ^•^''^^' ^«'' ^®^ apcptraTiwy y.a\ xcZ /po/cu y.a\ xoZ

malas variasque voluptatura passiones signifi- 5J'vvapwaov- ayrep xaxa y.a\^$ia<fcpa TiaBn any.aivet

cant , a vitiorum inventoribus excogitata. ^'^^^^ ^^P« '''^s ecpeuperalg rwv y.ay.m yivoixevoc.

Verba haec: post diesmultos revertetur ad '^} ^t ri^tpm ttcXXwv eTiavyi^et eig rov ctxcv V. 20.
,

domum suam , spiritaUter omnino et ad oe- TTveupartKw; ivocxtviaai rj ckovo-

"'J^^"/ "«j;"
conomiam relata spectans Paulus postremum ^'? ^ navhg, 'iaxaxcv ix9pov Ityu y.axapyCt-
,

hostem ait evacuatum id est mortem quam ,

^,^'^' ^^^ fiavarcv' cv xal av^pa eTvat r?!; TiovTr
,

ceuhomineminiquitatis Salomon describit: qui P'^',

^oXcpwv 7rpo(3teypa^|/e- rcv w; ^cclavxiov ap-

crumenam velut argento plenam in manibus y^P"" ^«/3ovTa ev rrj xe'p ocvxoZ xh av0pw7rfl-
 ,

14 ORIGENIS

xtixu^ t\ y.oii ocvB-iq Iv rw oc^ocpxoiveLv ou r.otp- tenet , id est humanitatem ; si forte denuo dum
ei^t Tipo^lenei-J zov xcv B-ecv (^o^cv §toxi y:fi^e- peccat , divinum timorem omittere queat. Pro-
xoci avexo[J-ivog xcv yevovg twv avS^pwTrwv lrse\ plerea angitur dum genus humanum tolerare
el im xov xcv Becv (fo^ov 7rpc£|3>,£7re ,
pu^/jf^cv . cogitur. Nam nisi diabolus Dei timorem prae
-nocvxoci O.V anw.exo, oculis haheret , cunctos magno impetu pes-
sum daret.
V. 22.
cod. f. 87. b! T&)V eppwtJtwv xpisc yevfi etaiv , oxe xeptfpo?, Herodiorum tria genera sunt , ille qui cem-
Y.oct levy.oc, xat o at^eptoyxg y.a.lcvpievoq' xcv phus , et qui albus , et qui asteriscus appel-

twv xeptcpoig a>«p«TW5 eyj^v zspi xocq pit|ets, yoc- latur. Hos inter cemphus intemperante ad
Xecjcos evva^exat v.ai oyevet , y.pa^et xe , y.at coitum hbidine , dire concumbit et veneri in-

c^^euwv atfj.a acDfnciv ex twv o(pr7a/ptwv , xat dulget , clamatque dum libidinatur , sangui-
Ttxtet u/wc
cpauAw? xat covvwcxK'
covvripoic,' ecty.e oe Y) ypa cpv3 nem ocuHs emittens, generatqne aerumnose et
ocTio xtiq laxcpiag x:v ^co:u tcurcu , xovg netBo- non sine cruciatu. lam vero videtur ex huius
pievfluc x^ r.cvnpta. y.eix(:foiy.evcvg y.at ei;wpiciwpie- animahs historia dehneare istos cemphi imi-

vovg twv opveov di x/.oXaQtav eaxt de y.ocl allo tatores ac similes propter intemperantiam. Est
eidog xeptcpcus ev tyi ^alocaa-n y.ax' ayelag Itt- et aUud in mari cemphorum genus, gregatim
xauevov w3s y.ocy.fi<js' c cl TrXwtYipes TrcXuayxu- bac illac voUtans ;
quos nautae multa esca
crtpcv ^eXeaaavtc? oy/ivov , aypeucuat* y.at cv funi imposita venantur. Hi enim non modo
«cvov ov c^evyei jSXcTrwv ta S-/ip£u5evta , aXXa non fugiuntquos captos vident , sed aUus
si

v.at aklog aXXw rpoxpeyet aypevQwat' cutws eci- aUum praecedere festinat ad capturam. Sic
y.aatv ct xri xaxta 7rpc<7c/ntXcuv:£?, alloq alXov videntur, qui in vitio volutantur , aUus aUum
vixav <7C7eu!3cvt£s ^ta twv rnJovwv , enrcXe^pw superare voluptatibus gestientes, exitiaU mor-
atw eautcuj
^avoc T^eptr^etpzvai. te semet impUcare.

C A P. VIII.

V. 5.
cod. f. 38. b. J|\.ap(3tav evtau:^a xriv apezriv eipnxe , tyjv Vjor hoc loco dicit pro virtute, quae cordi
htavpi^aivcvaav tri xapdia^ ri xw v7:o Qzcv xti- accidit. Vel cor dicit illud creatum a Deo et

t,ou.evTiV xT,v Trveuptatixyiv. spiritale. »

V. II.
cod. f. 3»..a. Triv ac^av evxav^a cLg yevog e'Xa|3e t^§ 7ra/- Sapientiam heic pro quodam discipUnae et
deiccg y.ai xrig yvwasws* cjatt^etav yap y.at yvut- scientiae genere accipit. Nam discipUna scien-
<7tv cjpcra|ag , eTrayet* y.petaa(*)v yocp accoia /t- tiaque nominatis , addit: meUor est enim sa-
5wv TroXuteXwv, co; zrig xjxideiag y.at XTtg- yvu- pientia lapidibus pretiosis : quasi discipUna et
cy£w; 7r£pt7/cp.£vy)s £v t^ aocpta 1), -^Tr^p 3ia tcu scientia contineatur in sapientia, quae a spi-
7TV£upiatcg dldoxai^ loycg accfiag' xo 6' avxo xcv- ritu datur id est verbum
, sapientiae. Id ip-
to liyexat xat Trveupia utoS-eata?. sum vero dicitur etiam spiritus adoptionis.
2y)p!eiwt£ov ott d^iytav y.a\ v^ptv xal ucrep- Adnotandum est iniquitatem , et iniuriam
yj !pav tav , tov adty.cv v^ptaxw y.at vxsepr\<^a- et superbiam, dici heic pro horaine iniusto ,

vcv liyet , dvso XTig yeipiax-f\g l^ew; cvopLoci^oiv contumeUoso, et superbo ,

quem ex hoc pes-
autcv. simo animi habitu indigitat.
V. 14.
cod. f. 30. b. Toureutt Trap' £ucu to £u(3cuXcv xat aa^aXeV Id est a me rectum consiUum et tutum pro-
OTTCu yap tcuto , y.ay.e^ivc' cpag r.avxa.jpj rpo- cedit : ubi enim iUud , ibi hoc quoque est.

tt3-£pi£va ta daoiiJLaxa twv awpiattxcov xat y.pa- Viden' ubique anteposita et praestantia incor-
Tcuvta ; etta etTrcov xat auro to ^aaihveiv dt' porea corporalibus? Deinde postquam dixit,
avxrig ytvo^xevcv , ezsnyaye , y.ai o tsoXXw pte7- regnum ipsum a se conferri , addit quod mul-
Kov iaxt' xovxo ydp jSaatXeuetv , to dvvaaBat to maius est : nam hoc reapse regnare est, si

Jtxa/w5 xexp-flo-Sat tyi dpyr; ^

jSeXtiov evtct (Je quis dominatu iuste sciat uti. NonnulU inter-
^aatXe7s ^ev tcuj dyiovg y.a\ fj.eyiaxocvag' tu- pretes regum nomine heic intelUgunt sanctos

1) Apud Aiigiistiiium contra Acad. II. 16. extat famigerata definitio : sapientia est rerum Mmanarum divinarum'
quc scientia.
 ,

IN PROVERBIA. 15

et proceres ; tyrannos autem illos ,

qui adhuc pawcvg de^ xcvi hi 7rc>efx:uvTas tw a(xpy.ac,

cum carne decertant, et cupiditates suas vio- xaj twv ncc^uiv TupawcuvTa;.
lenta \i premunt.
Maiorem dilectione heic amorem introducit, Mef^o (ftXtas tlrnxyzL xw ayacj/iv evTau^c^ T. 17.
cod. f. ?.9. b.
quando eodem ordinc nou ponitur. Ecce enim invr/.apj xaTa tcu auTcu TaTTeTat* af/eXet tcu
Servatore dicente Petro , amas me? hic allo- aun^ipoq tw IleTpo) liycvzcc ayoLVia.:; * p.e tcv ij io!i. XIX. n
quentis bene gnarus ,
quod minus erat sibi T^porjdialtyo^ivov eiOws, to yittcv ^ttS&iajv lau-
tribuit dicens: dihgo te. Tertio autem audiens : tw, xo oxt cptXw oe' xo de xpixcv oc/.cvg(X(; , ll-
Simon lonae , diligis rae? aegro animo fuit, p.cov 'Iwva (^ilfig jue, ilvm^Q-n oxi xo rixxcv xpl-
quia tertia hac vice minoris significatus vo- tov ocvxm r.p:ciivzi[j.i 1).
cabuhmi secum adhibuisset.
V. 18.
Solus sapiens, dives illustrisque est: etenim Ot£ ixovcq cccfoi Tilcvaiog y.xi zvylvnc,- ejTt
ibid.
multiplex apud eum possessio est et sapien- , yocp ev auTw y.xtiGi; ticXXwv y.ai yevvn[j.axa ac-
tiae somiua quae iu spiritu sereus
;
vitam ,
(Diag' a y.ai avseipoiv ei; xo zsviv^.a , ^epil^ei

xnetit. Cum autem suas esse dicit divitias , di- ^Mr,v* ecv/.e de ^ia xcv eaur/ig liyeiv xcv tt/cu-
cere videtur, nihil opus tibi esse expensis, nec Tcv, Tctcurcv Tt 'keytiv , oTt cu X!^^'^ ^'^'- ^cciza-

re nova aliqua , ut amore meo potiaris ; tau- v/;;, cvde yaivcxcu.iai^ ei; 'Tcv r.po:; iae epwra,
tum diligas et redamaberis. Immo quod est «//' cipy.el xo a^a-naai y.ovcv., y.a\ avxayannOria-n'
,

mirabile nempe , in divitiis esse iustitiam , id cJ.Xa pnv , y.ai o Oavuaaxov eg-t, to ev ttXcutw

quoque apud me est , et aliud quodlibet bo- eivat dr/.aicavvr,v , zap 1^101 y.ai xcvxo iaxi^ y.a\

num. xc. c/.).\a T.ot-vxa aya^a.

Substantia cum sit Dei sapientia , ante sae- OvzLX cvaa ri xcv ^ecv ac(^ia , rp atwvwv V. 22.
cod. f. 41. a.
cula nata cst , et ante creaturas sempiterna. yeyivTiXai , y.ai zpo y.xiaeo); aidiog r,v' cxe de

Quum autem relationem erga creaturas admi- ayjaiv vspcq xa yewnxa edecaxo , tots ocox'0

sit , tunc initium viarum Dei facta est , crea- Twv coorj xcv ^ecv yeycve twv nycf/iTtJ-.wv y.xi

tionis videlicet et providenliae ; consociato ni- vsp:vcr,xty.o)V' avt^vycc, civ /] ocpyr, t:7; xTt-
mirum initio cum creaturis quibus dedit ini- a(xaaiv wv yeycvev a.pyr] , xcvzeaxiv r, tspoq
,

tium , id est relationem erga creaturas habere Ta yevvnxa a/jaig' n 61 ac(^ia aLQtcq , ou-

coepit. Attamen ipsa sapientia sempiterna est, (7tw3w; vspo aLOiVOiV Taoa tw '.rrew vvsapycvaa..

apud Deum existens.

substantialiter ante saecula
Impietas est adversus Deum peccatum. Im- 'Aae^eta y.ev iaxtv -h e\; Ozcv c/.iiapxLa' aae- V. 3«.
co;l. f. 4 2. a.

pie agit etiam contra animam suam, qui con- P^' ^^ >'-^' ^k r-riv iavxcZ ^vyjnv o atycsuwv y.c-

gerit animae suae punitionem , impiis praepa- '^-ccaiv xri eavxcv ^vyn, xr,v xcl: aae^eaiv mct-
ratam. Consentaueum quoque est , ut ii mor- y.aa[j.evriv' oaioAcv^cv de y.at xo aya-nav 3-a-
tem ament qui sapientiam oderunt; siquidem ^^'^"^ ^cug ac^otav p.tacvvxaq , eixsep -h acc^ia

sapientia vita est. ^"^-

C A P. IX.

i>3apientiam hoc loco dupliciter intelligi aio L rv ac<^tav ivxavBa dtaa<^; eTtla^eiv , Tr,v
V.
€od.
1.
f. i-2.

nempe illam quae a sancto Spiritu datur reli- e/, Tvev[jiaxcg aytcv (^r,tj:L ev loyctq y.ott ypa^fn
giosis hominibus per quam Dei quoque noti-
,
bc^^eiaav xclg ^ec(fpcaLV, di' r,c y.a\ -h eTTtvvw-
tia mundo inclaruit. Pari modo etiam enhy- atg xcv ^e^v tw xoVf/w eyvwptawvi' wc-auTw; oe
postaticum filium ac Verbum Dei a cuius sa- , y.at xov 'ewToaxaxcv v\ov y.al loycv xcv Becv ,

pientia omnia ex nihilo ad existendum educta tcv et, cw. cvxa elq xo v.vai T.amyaycvxa xx
iuerunt. avuTavxa xn ac(^ttx avxov.
Mctimas hoc loco dicit prophetas ,
quot- Qvuaxu evxavBa (^-nai xcvq cact vjpc^orixai \- ?•

quot Christi adhortatione signati et immolati xri T.apaiveaet Xpiaxcv aa^payia^evxeq y.a\ a(^a-
fuerunt , dum in scientiae cratcre propinarent yia(:Gu.evct , (Jta to y.tpvav alxcvz tw xr.q yvw-
1} Accuratani distincUonem facit graecus inter «ya-av et fAc?/ , qnod secus in lat. vuljjafo lit.
 ,; ,

16 ORIGENIS

(7£ws y.pazripi xw utg oivov ^(3iiv ecrtyVMfftv au- quasi dulce vinura bonae raentis hominibus
rov roig ly^i^fpctjL* liym , ^m djo^-fi^-hri ociso Christi notitiani , dicentis : ne timeatis eos qui
TMV a.uoy.rtvovroiv ro auty.oc , tvIv ds. ^vyrrJ y.-n occidunt corpus , animam autem non possunt
(3uvafjtevwy acjcxTetvar y.oci yocp ocxtroi «utcu; occidere. Certe ipse illos quodammodo immo-
eacpay tao-e, xat ffopayta^st, (5ia ro Tiapay.sJieuetv lavit, et adliuc imraolat , dum mandat iis qui
auTog rovQ etg auTiv csttjreujvTas vtsip uvrov, sibi credunt ita mori ,
prout ipse pro vobis
co; auTos unep u/7.ojv aTccBvmy.ei. mortuus est.
V. 3.
cod. f. 43. b.
Et ITauXc? anoorcloi; dovloi; Xpiarov , o Si Paulus apostolus servus Christi , Christus
di Xpiaroi aocfix e^t, ITauXos yap o (XTioaroloq autemsapientiaest,Paulusutiqueapostolusser-
dcvlcg TYi; ac^tag eo-Ttv* caaauTw? y.oci Itsi twv vussapientiaeest. Parimodoetdereliquisapo-
lciusStv (XTioarolm y.at r.pcfnroiv rcv loyov avv- stolis et de prophetis syllogismum conclude-
oi^ciJ.ev^ ^cvlcvq rrt aooiocg ocvrov oc-ncdu^ocvrtg, mus, servos eos sapientiae Christi adfirmantes.
T. 8.
cod. f. 44. b.
Ou dfi a^jiaprocvcvrocq zliy/tiv rovg y.ocy.cvi , Non oportet malos qui peccant arguere
oclloc cjspt Belov (^c(icv ocvrcv; uu(j//tp.vyi7x£tv , sed ipsos admonere potius divini timoris ,
qui
oari^ ctvrcvi oczocarmu rr\: w.yic(.q' yi xa/cus eos a nequitia retrahet. Vel malos dicit, qui
rcvi exTto <xiJ.ocp/iocc e-iarptjcvrocQ ^ y.a.i Belcv- tamen a nequitia iam resipiscunt et ad paeni- ,

rocg klBeiv upoq [Jirccvciocv a/.p.Yiv (5e /.ocy.ovg tentiam volunt accedere. Verumtamenillos qui
cvra; xat TU(jpXwTTcVTas uTTopeve* y.oa fArj xa5' summe mali sunt et caecutiunt , sustine ; ne-
ev acfc^ly.oc 'ilzy/z , "tvoc /7.yi ei? fiaog ex r.pcoc- que ad singula peccata argue , ne statim initio

liim tlBaaiv orocv dl yivoivrxt (jccpct, y.oci <rz- odium suscipiant: sed cum demum sapientes
pewS-watv, tleyyj. Kat o Xpiarog rovg p.uB-n- fient et firmiores, tunc argue. Nara ne Christus
rocq en ve.-u^ ovTa; , cu/ rXiyyi, dix ro ur, quidem discipulos adhuc receutes increpabat
Tcus 7ra>.a£cu5 aay.cvq evBercvq eivat Tipoq viov quja yeteres utres novo vino haud erant ido-
civov»'']! y.ccy.cvq liyzi rovq acppova? xai p.&)pcu;- nei. Vel malos dicit homines stultos et bardos,
Y) rcvq TiavT/i aXkcrpiovq zr\q Buocq didocay.allccq., yei jHos qui a divina doctrina prorsus alieni
cvq cvY. lliyytLv alla. vcvBtrfiv dtl y.a\ ^t^a- gynt quos non increpare sed admonere opor-
;

ay.tiv' et dl y.al 'hliyypvro ' kxaa<^ y.ai 'Hpw- tet ac docere. Quod si nihilominus obiurgati
onq ^ dlX Ur, iJtxtaycv tcu ^eicu^ vof/cu , ei
fuerunt Achaabus atque Herodes , hi quidem
xai Tjsapt^naav' (5to xat tcutou? ^ti iliyyuv, [^^ imbuti fuerant divina lege quam erant
,

'H 'icLy.£ ravra vspcq rcvq rcrt liytcv , T:ug transgressi. Quamobrem et hos redargui par
vnc5LO)dtaripovq' 'tTitt rlvoq evexev r\ltyyjv 'hiav- fuj^ Ye\ haec videtur dicere de sui temporis
vnq y.ai Ilavlcq; —Ou dtl. oc[j.ap-ocvcvraq iliy- rudioribushominibus. Cur enim lohannes quo-
yjLv rolq y.ay.vq' o yap tiq r.poaomcv thy/oc , qug Paulus reprehendebant?— Malos qui
g^
avat(7;^uvTcT£pcv ucLft rov aij.apravcvra' y^p-n (3e
pgccant non oportet obiurgare nam repre- ;

r\p.ocq eTci c7ccfwv xat (3txatwv tcuto 7rcte7v ava^/e- impudentiorera facit
hgnsio in faciem obiecta ,

Ta^^u TcS eXeyxcf/evcu y.a\ 'tliyycvroq, cvv. oportet sa-

f/ev ^^^ qui peccat. Arguere potius
errt ttcXAwv ^e. verumtamen, reprehenso ac
pientes ac iustos;
reprehendente, non autem raultis, praesentibus.
V. I"!.
'O TravTt aveuM rr\q 6idaay.a'kiaq r,tpL(ftpoiJ.t~
Qui omni vento doctrinae circumfertur , fi-
cod. f. 45. b.
vcq^ vavaynaaq zipt rr,v TrtaTiv, w; utt* avep.w
dei naufragium faciens , se procella veluti et
lauTov T£ y.ai aWzvq ncLuavaq^ anojltatv ar.t-
ahos quos regit perdet. Dereliquit enim vias
y.iTzt yap Twv evTcXwv Tac c^cvq., rov tLnovrcq. ego sum
mandatorum eius qui dicit : vitis
eyw elyt auziloq uue7s ra yl-hy.aza,^ y.ai o
agricola est. - Qui
-fl
, ^,^g palmites , et pater meus
46. a. TTar/ip^ p.cu y£wpyc'c.— p/i avvayc^v avv raTcq
^^^^ coacervat virtutibus divinara scien-
..•od. f.
gjj^-

aptraiq rlv Btiav yvmtv, ovrcq cv avvaytc rm ^j^,^^ ^ ^^^ ^^^ coacervat aeterni regni immor-
atwvicu ^aaLltlaq tw aSo^varov euxapTrlav av.ap-
^^^^^ fructum. Est autera sterihtas , nequitia
T.ta ^e ep /^xta y.aL '^yvoia.
^
..
et inscitia.
V. 17 ^

46. b Twv w,- aprwv ^wrtxwv , .Setwv Xcywv v^aew^ verba hbenter gu-
«•od. f.
^g^ p^^gg ^-^^^^^ ^ (ji^,jua
^aaBai, y.ai twv ev r^ y.pTiT? tcu vcO Sewpla divinorum sensuum
gtare, etin mentis pcnetrah
0etwv vc^paTwv.— ApTct elal r^q '\vyr\q al a^t-
contemplationem. -Panes animac sunt virtu-
 , ,

IN PROVERBIA. 17
tes ,
quas noster quoque Servator nobis im- rai, ouzivcq x«t ««pa t:u cwTr,^J5 rip.&jv Trpou-

peravit , ieiuuium scilicet , continentia , ora- tzoiyr,aixv iiap •fiixiv ytvsa^af toutsVi vyi(7Te!a,

tio, et similia. Clam .vero haec agenda , ne eyxpaTsta , ii^tioivyjh^ y.ai za oiiciu' xputpyi (3e

in conspectu hominum sint. Trpos to /i^tr, Btx^ryoci auTa toI? av^pwrrcts.

C A P. X.

\ irum dicit doctrina pauperem manus sa- Tov Tcu lcycv TTTwyeyo-avTa' xat yst-
pientiae actus.
; , XTL-v^.ca

pa$ ,
'

ro(i
^
,
^
Tn; accpta; rpaE^eig.
/1. ^*?-,^-'''-.
cod. f. 47. b

Vir cordalus , ah aerumnis et calamitatibus O vonuctiv vzo Twv 5).tiL£wv xat twv avuaor- ^- ^.
48. a.
non amburitur , et iustitiae germina pro- pwv |7.-/i avyxatijy.£vc5, yevvviptaTa oiy.xicawni cpe-

fept : at iniquus, ex re quoque bona damnum pct* di vsxpavcucq , xai vno twv jSeXTtcvwv
pdtitur. dix(fBiiciezoci.

Disciplinam increpatione carentem dicif ani- nxidetav a've|e}.eyy.Tov ovcy.ai^ii zt,v /.oc/.fiv zriq
V. 17.
cod. f. w. L.
mae malam agendi rationem ,
quae et erro- •^vyjn; Tr:).iT££av, -JiTt; x.at «'Trw/etac /.ocl rJ.a-
rem et exitium ei confert. Sed via vitae non , vr; auTvi ytveTfitt r^polivcq* ri dl odog t^; Kmq^
solum ah aeterna aerumna , verum etiam ahs cv (xovcv iy, zr^g aimicv , aXX« xai e'/ Trady,;

qualibet vitae molestia , eos qui inalitiae sunt xaxcTYiTc; zcv (3t2u ^U3;^£peta; tcu^ axoxcug cpu-

expertes , defendit. Mabtia vero carentes dicit Aacaaer c/.y.a.y,cvq oe /eyet zcvq xaxo); ex zuvoq

illos ,
qui male ah aliquo passi , innocentiam u7rop.£VflVTa$ , y.a.i ay.ay.i7.v ayy.cvvzaq ev ayairri.
tamen cum caritate retiuent. Vel disciplinam H cvrw;. Avi^iliyyzcq^ -fi TipcaxniJioc iJ.ev euae-
avt^slzytcv dicit illam ,
quae speciem quidem /3etas "i.ycvrsa , dyvuvaazcq b\ cvaa y.au avsle-
pietatis habet, sed tamencaret experimento et zaazcq' yap pr, iliyyoi}.tvcq , /.a.i opavepwv
exploratione. JNam qui non fuerit exploratus, y.ac tztpccc, za. opcvrtaaza y.ai zcvg oialcyiaucTjg
neque ahis mentem suam cogitationesque pa- avzcv , TrXavarat clr,G&i,

tefecerit is in vana praesumptione versatur.

,

Operiunt dicit pro , non sinunt apparere. Vel Tc xaXucTTcu(7tv , a'vTt zcv cvy. ewatv avaveu- y. is.

inimicitiam ait pro malitia , cuius causa invisi aac. ri lyppav tw y,ay.ca.v Aeyec , ot' rn syOfiol

evadimus Deo. At enim inimicitiam adversus ycvout^a zcv ^icv' zriV dl y.aza zcv ^ecv y,al

Deum et homines, nostris in cordibus a mali- avQpwTTWv iyBpav iyyivc[xivr,v riiuv eV ryi y.ap-

gno insitam , viri iusti expellunt , Deumque la-

oca vTiO zcv r.cvr,poZ , auryiv ptev aTrcaetovrat ct

biis celebrant, cum ita mahgnus eos tentave- (Ji/atct, Tc7; (3£ ytikiac zov $icv upivcu(7tv, orav
rit. Si enim cum inimici esseraus, inquit Paulus, cuTwg auTctg o Trcv/ipo; uKojSaXXy)* et yap vyQpci •
Rom. v. lo.

reconciliati sumus Deo per mortem filii eius. ovTe;, (j)/j(Ttv c Ylavlcq *, xaTyiX/ayry.ev tw 0£w
Quod si inimicitia vitium est , utique amicitia ^ca zov Oavazcv zcZ vlcv avzcv' il dl r, iyOpa.,
virtus et agnitio Dei , qua efficimur amici eius y.a/.ia iazcv , r, c^clca dpiz-n xat yvwat; Qicv.,

et sanctarum potestatum. lam qui tali ami- oc riq cptXct ycvc[/.iBa avzcv y,ac twv aytwv dv-
citiae genere Deo fiierint amici utique et in- ,
va[J-iO)V* itsc di Tvi? ocliaq zavZTiq , ct ovTeg
vicem amici erunt. auTJU (pt/ot, y.ac aXXrj/wv eiori (jpiXci.

Domine , ante te omne desiderium meum Kupte , ivavzccv acv rJaaa ri im^vpLca ij.cv , cod.^ f. 50. a

inquit David. Id est quicquid Deo gratum est, cp/i<T/v Aavcd • xcvziaziv caa tw Sew dpiaza., *Ps. xxxvn.io
et iustos decet id optandum est ut acce- , ,
xat dcy.acccq dpyci^tc, ir.cQviiicv yjpr, ., iva ^iy.zr
ptabilis sit oratio nostra coram Deo. At im- •n r^pcaivyjn r,u.m yivnzac ivavzccv zcv Oicv' o

pius perditione perpetua circumagitur , dum oe aai^rq , acrw/eta acwjia. vsipc^ipizac e'v tw
quae Deo miuime grata suut, cupit agitque. ir.cBvufcv y.ai Tipazznv za pyi 2-£(>) cti/a.

Si timor Dei addit dies , initium autem sa- Ei oc^cq//.vp'c:v rpcaz[^r,acv -hApaq, dpyr dj
Ij^l.o.b.
pientiae timor Domini , utique hi dies partes ao^cxq cpo/3o; xuptcu, al r,uipai uvzac, [j.ipn zr,q

sapientiae sunt a iustitiae sole concessae. Nam ao<^caq ecacv vro zcv •Ki.icv zr,q ^cy.accawrq ycvo-
vir proficieus , auget notiones et illuminatio- [Xivac CTpoxcCTTwv yap vipcazcbnac yvcoaet; xat

nes. Pro diebus autem huiusmodi orat David (fWTtaptcu^* uTTep cJe T^tcuTwv ru€c,(av tvyizac y.ai
 ,

18 ORIGENIS

Ps. ci. 25. Aocvld Izycov ,uri avayayvi; jy.£ ev vijUto-et •nij.epoiv dicens: ne revoces me in dimidio dierum meo-
«ow ravras (^e Ta; inaepa; '/«1 'AiSpaa^a tiX/!- rinn. Hisce diebus expletis , Abrahamus quo-
pu)7ocq «rt£~>av£ Tipeapurepc; Kai T.trp-ng -flpiepoov que obiit senex pleuusque dierum. Divinas
xaf 1«; JEias opOiQZiq co; n^.zpixq vspcnxi^TtGi. quoque visiones ,
quasi dies , addit Dominus
xuptcs Ti£<; t-J r.taztt cp:pcypiev;£5 auTOV ra oe cum fide timentibus se. At vero impiorum
Twv aaejSwv et/i , a.ic^cf. opoiBevzoi y.oct S-etac anni , insipientes comperti, et absque divina
•/jxjptzog avev , «Xtj^&l&viaav. gratia , breviati fuerunt.

V. 30. Atwva Tov «v^pooTTTCu |3t;v Xeyet, ws o Ilocvlcg' Saeculum dicit humanam vitam, ut Paulus :

cv un (focyoi y.ptoc ets tov atcova , tva pn tcv non manducabo carneni in .saeculum , ne forte
'i.cor. yni. 13. <x.del(fov (j.cv <jY.a.vdalta(>i '
zo yap av(j.T^ocpey.z£tvo- fratrem raeumscandalizem. Quippe deraensum
ixtvov Tvi (jVGzaoit zm ^w/ic «utcu, atwva wvo- vitae suae spatium saeculum nominavit. Non
'.55/ / c »' <
,

uocatv cvy. evooxjet yocp., a^-natv , dtxatog ccuap- delabetur , inquit , peccandum pro-
iustus ad
Z'f>aat zvoy}^:vu.iVcg vr.c zcv T.cvr,pcv. ci de aaz- pter illatas sibi a maligno molestias. At im-
f f. <,
I ) I ) ~ ~ /D
pctg. aixapzavcvzii cv [j.cvcv tv.r.tacvvzoct r/i; pa- pii peccantes non regno tantum excident
ctXeias, cx.Xka zo iivp y.at cv zw yw cty.-nacvatv. veruin ne terram quidem habitabunt.
V. 32. eaTtv eua£(3ju5
cod. f. 51. a.
'AvTt Tou, yfo^tzcc, av«7r/£&)s Pro eo ac si dicat ,
gratiae plenus est. Reli-
h\ azo\ia vvv zcv vcvv leyet y.a\ zw y.apdtav , giosi hominis os nunc pro raente dicit et cor-
co; dia Twy %etXecov uavcuo-av tov S-eov* to ^e de, quae quasi labiisDeum concelebrant. Quod
lalovv r.cvnpa azoija zm dae^Zv., ancazpi^pe- autem prava loquitur os impiorum , retorque-
Tat ar.o zcv ^icv et^ to eivat To) i:scvnpM- opa tur a Deo inipsum impium. Videsis autem quid
cie Tt aTr' ly.uvcv^ zi di 0:7:0 tcutou. ab illo , et quid ab hoc.

C A P. XT,

V. 7.
<:o(l. f. 51. b. jLjyoiV yap rspog za [xeD.ovza zov axcnov ,
^^ui scopum sibi proponit res futuras ,
pror-
zvyyfavit crotyTO); c«)v tarpoo'£C?ox.-/iae TeAeuTriaa? sus adquirit expectationem suam moriens
dtxatog. n itg r/iv avaazaatv nuag rapartfXTtsi' iustus. Vel ad resurrectionem nos amandat
y.vA., ecjt TcuTcu p.ev ,
ptevet Ta ovra xat cux auctor. Et iusto quidem manent quae habet,
a'^avt^£Taf eTi' £z£tv:u de y.at za ovza aj3evvu- nec pereunt : autem et quod habet ex-
iniusto ,

zat' ev yocp tco rrapcvTt iJ.o'.,cv atmt y.avyu^vzar tinguitur. Quippe eiusmodi homines praesenti
vsipt cov iipTtZat' wv -h do'^a ev zri alayyv-n tantum saeculo exultant ; de quibus dictum
•Phllip. III. 19. «UTcTv *, est : quorura gloria in ignorainia ipsorura.
cod. f. 52, a. Ovy co; uCTCxetpievou tcu eua£(3cu5 zr\ Jtxy) Non quia suppositus daranationi fuerit vir
o/iat To <xvz avzov zoapadtdczai aas^ng , alX pius, dicit: impius traditur pro eo ; sed quia
'
Inetd-n vi Trayt^ e^tv avso zcv r.cvnpcv y.aza. zov laqueum improbus iusto tetenderat ; hoc ere-
diy.a(ov , zcvzcv pvoy.tvcv TtpfntTxzit zavzn aai- pto, incidit inillum improbus. Eripitur a Deo
|3yi5' k^apr.aZ^zz at tvai^nq vno 0£cC, (?£ aat- pius ; impius vero derelictus laqpieum incurrit.
i3yi5 eyxaTaAeicpSet; , cyeptcjtTrTef y.aza to, ev luxta illud : in operibus manuum suarum cora-
. To7i; ipyciq Twv //tpoov auTcu avvelri(f6-n aij.ap- prehensus est peccator. Vel : quia iustus ob-
* Pg. IX. 17. TC10X05 . 'H eT:eiSn dty.atcq vnoKetzai ztatv cj^ noxius est , utpote horao ,
quibusdara pecca-
avQp^xinoQ auapz-nixaaiv , cXQcov CKae^nc y.ai y.a- tis, superveniens irapius et affligens iustum , a
»
'
\ «f ~ \ C n. \

y.ozsotnaaq zov dty.aicv , twv piev aptapTtcov y.at peccatis et futuris poenis hunc liberat , in se

t«v y.ola(7e(iiv twv pteXXouawv eppvaazo., e'i(; eav- autem poenas illas attrahit. Proditur nimirum
zov de zag Ttptwptag aveiJelaTc. mapadtdozai de a sua ipsius malitia ,
postquam se in improbam
u<p* eauTcu utto zvg tdiag y.aytac,^ coc rrapacJcu; mentem coniecit.
eavzov etq <xdoy.tij.cv vouv. Nimirura rerum agendarum aut non agen-
V. 14.
cod. f. 52. b. Jizct diay.ptatc n nepi twv TrpaxTewv, vi piin'
daruni discretio vel propriae vitae admini-
;

Yi waTe Tov saurwv (6tcv ciy.ovoiJ.etv' y.lvdcMiov stratio quae certe magna procella est et in-
,
/ ) / \ > / C ~ \

yap eazt [x.eyx y.ai a^yopnzov ct TciouTit yap tolerabilis Hi enim omni vento circuraferun-
\ > ( / ~ \ \

cravTt avepw 'csepf^epou.evct vxvayovat wepi zov tur in vitae aut fidei naufragio , et tamquam
 IN PROVERBIA. l^
arboris folia decutiuntur a Dco, quibus Dei sa- (3iiV Ti TTiV TTtartv , xat w; cpuAAa dvjOry.v t.it:-

pieutia non inest. Qiicd si salus in consilio ver- rovciv xujc ,rcv ^ecZ , cts u.yi vtsxpy^n <;c<^i(Z

titur , nequc in consilio siinpliciter sed in eius ^zoZ' t\ dc Yi cwT/ipa eaTtv ev ^cvl-h , v.yA

copia,uon igitur corpuribus divitiisve innititur: cvy^ a7:),w; ^cvWn , a)./a x«i r.cHr^ , cv/. afia

ncque ab indole propria quis salvatur; quod £V CdMCCjl-i Yi y^pTiUCiCtV , cvSi xaTa (fVCtV xii
aio contra eos qui indolis baeresim invehunt. octy^c.rccf xa-a zcvg ta; (j^uaet; etaayiVTa;,
V. 17.
Heic evidenter vocabuUini anima pro cor- "Ev-xvBx f/iv (j^uXT'^ avT£>^pu; zrjcilr.vj aoi- cod. f. ."j3. a.

pore posuit. Et quidem Cbristus in evangebis [J.X' y.xL c Xpiaro; dc ev rclq euayyeXui;, aa);y.a

corpus dieit pro anima: kicerna, inquit , cor- T/iv ^vy^w ovcMa^ex* c Avyyc; /eywv rcv (roY*a-
poris est oculus ; Uicernam nempe diccns pro rc^ k^i.v cf^SuAuCi '
Ivyycv ij.ev zir.i tcv vJvv Matlh. VI. 22.

mente ,
quae scientiae capax est. Corpus au- avrcq yoip eativ yvcoaea)? OiHrr/.cg' abyj.oc oe rc

tem concupiscibilein esse animi partem quam , BviJ.iy.cv yy.i ir.iBxj^.f]~iy.cv (J.ipcq r-n; ^vyrn;' om^
quidam irrationalem abi autem patheticam , Ttve; pev , o!.t.cyov' rivi; oi , r^c^or Ly.ov y.i.p:;

appellant. Homo autem ex iis quae lecit do- ,

yoclcvciv. 6i ec, wv e-;t=t y.cci didof.ay.ti ayaSwv,
cetque bonis nuuc quidem cognitionem cor-
, , £VT6u5ev uzv yv(t)aiv aM^azovj y.c.i ac70i)iy.aTwv , ev

poraliuni et incorporabum, in posterum autem Tw fxe^XcvTt di ^aaCkiiy.v cvpavo^v , nipir.cielrai

regnum caelorum adquirit sibi discipubsque lauTw zat rci; y.ccBrtri.(^aiv' i^cAlvii di cv ^o-

suis. Pessumdat vero non suum tantum cor- v:v T3 iccvrcv aoiua , «XXa yjxi rr.v ^vy^nv , avv
pus sed etiam animam cum iis qui ei obau-
; ,
rcl; 7:et3":y.evc£c avroi^ tw t.vpi avvar.oXkvaiv.
V. 21.
diunt , igui exitiaU contradit. Oiirc; yiipi yilpcr.; tu^au.n a^txcog , a y.x- cod. 53. I).

manui manus inserit iniuste , qui pra-

lile y.biv yt.voy.ivo; rpocyij.a-utv' y.ai ocyuard^v 6tda~
vorum fit operum dogmatumque magister. a/.aAc;' cvrc; oi arnpn oiy.ai:avvT,v , o r.epi ape-

IUe autem iustitiam serit qui de virtiitibus et ,

Tcov y.xL iJicv yvoiatot; r.cciiy.ivc; Koycv;.
V. 2i.
Dei scientia profert sermones. Tc7; ei; Ta \qix acyeipiuat , xat 7:Act;va r.cL- cod. f. 54. b.

lis qui iu propriis serunt , et plura efficiunt, cvacj ., avrv/.iLvro.i cl a-uvaycvri; /.ai i/^arrcvyt-
c \ \ >; « ,
' , \ c . \

opponuntur iUi qui minora coUigunt. Qui v:i* CL yap ra tc)ta aTreipiVTe;, ilvlv ci iL; tc

ergo in propriis serunt , ii sunt qui in spiritu cjve-jya aretp^vTe^ , y.UL 'C,wr,v Bipit^ovrz;' ci 6i
>
\ > ^ / , \ c » \

serunt , et vitam metunt. Qui autem minora a-jvayivTcg y.aL iAarrcv^ivcL , etaiv cl h; rr,v

coUigunt, ii sunt qui in carne serunt, et cor- aapy.y. ar.nccvri; , y.aL o^cpav avvaycvn; eau-
ruptionem sibi coacervant. TC^tC.

rrumentum est divinum verbum quod lu- llrc; Bilc; lcyo; , cv y.aray.pv^avri; cl

daei occuUantes ,
gentibus derebquerunt. Si-
,

IcvoccicL, y.arz/.ircv avrcv rci; iOvzaiv, — Otj.ci-

inile est huic etiam illud a Servatore nostro ov saTt TCUT&) xat ro vro rcv awrrtpo; nfj.oiv ev

in evangebis dictuni: rcl; ivayyilLCL; *' to cu^et; Ivyvcv * Matth. V.

nenio lucernam accen- '/.zyoiJ.£vcv , 15.

dens ,
ponit eam sub modio , sed super can- a'\ia; , riBnaLV xvrcv vr.o rcv uoOLiV., a/X vr.o

delabrum, ut luceat omnibus qui in domo TTiV Auyvtav, tc-j ccatvctv Ttaat rci; ev rr, ciy.ia

sunt. Sicut enini frumentuin aUmonia est cor- oiar.ep yap o oLrc; rpccfri eartv tc») acov-art, cv-

poris ; ita Dei cognitio, est animae. Qui vero Tcj; n Biia yvoioL; rri ^vyrt' o oe rnv twv ay.-

utrunique abmentum babet , nec tamen prae- cpcTepwv rpc(^r,v tyoiv y.xL [in csapiyj>iv, all
bet , sed mercedem pro his exigU ab iis qui vrszp rcvroiv [j.iaBcv atsairfi rcl; cvv. iycvai

dare non habent , totum id daemonibus re- OcvvocL , u-c/tT::tTC auTcv t:i5 Oaiucaiv. ypa(fn
Unquet. Dicit eum fore etiam populi execra- di y.ai d-nucy.araparcv , CTt vro rov dr,pLCV twv
tionem ,
quia ei ab angelorum cunctorumque ar/yiXoiV /.«t r.avrorj twv dL/.aLOiv Iv rri r,uipa

iustorum populo
Fabrica secundum spiritum
bonarum virtutum excrcitium. Qui Deo debita
in die iudicii maledicetur.

, est practicum
rr,;

T\ ypiazM;

ayxBotv apiroiv
cx.TiVtxri
,
,
iriy.arapccrc;

iari y.ara -veup.a

\

icyaaLX'
\

c
~
zarai.

dz
r,

rx Seo)
c

r.pay.rLy.o rorj

ecjc^et-
\ ~ V. 27.
cod. f. 53. a.

exsequitur quaerit alios Deo gratos homines, "^cuiva nparrorj , <^r,ru Bixptazcv; avdpa;, de-
,

qui aeque Deo debita peragenda suscipiant, youivcv; ra; 3-£w tTictiiC/jx; , "iva oiar.ep avrcq

ut sicut ipse , ita et illi se gerant, Secus ve-

y.aL xvrci ip^rcpsvoivrai' rcv; de ^/n Ta y.a\a ,
... \ \
'
\
'^ /
y
ro eos qui pro bonis mala agunt xO.x ra y.v.y.x. L:r'cvvra; , -apyiacTat.
, , vitabit.
 ,

$0 ORIGENIS
V. 30.
Cfld i. hh. 1).
Tcvxo zo ds.vdp:v rni ^miq eazi zo (fvztvQlv Haec est vitae arhor in medio paradiso plan-
ev p.£a&) zov Tzapxdztaov., cZ a^xaBixi [j.izoc zrtV tata, cuius contactn interdictum fuit Adamo,
cf.ij.apziai.v i/.oilv^-n o 'Ada[j. , ra (j-ip^ioczoc r-^s qui post peccatum semina iustitiae abiecerat,
diyMCGvvr,g (xv:c^a.lb)v ,
«©' wv (^vizcci zo div- unde arbor vitae producitur,
Spov ffl; ^wYi?.

C A P. XII.

cod. f.
V. 2
50. a Mv YiTTCTe c7a|3a(7««7Tviari? acj eacu , cpy^atv o N<
^-''e quando taceas a me , ait David , et assi-
Ps. xxvu. I. AajSt^ * , xa) c^icm^racy.ai zug y.ocza^ocivovaiv milabor descendenlibus in lacum. Vir iniquus
eU ).axy.2v avfljD usccpa.vciJ.oi uapacrtOTinBriaezai tacebitur a Deo , id est odio habebitur , nec
vno -cv ^ecv , zovziazi y.iartBr,aizai , y.ai cuV, misericordia fruetur , cum praemia iis qui in-
eXEyi^YiaeTat, ozav za ye^a zoic zr^v yv.piv t'^; carnationis suae gratiam admiserunt Cliristus
l-naaj^-/.ov cly.cvo[xtaq avxcv ^elap.evcjc, ariov£tj.r,, distribuet ;
prout dicitur in evaagehis : et gra-
*ioii. I. iG. Y.aQoci^naivlv evayys.licic^y.aiyafiiv avzL y^aftizcg*, tiam pro gratia.

C A P. XIII.

ro<r 1'.
V. 22
02. a JLXXcuTcc ocat^taV y.ay.ia. ci dl diy.aici e^ava- D ivitiae impiorum nequitia, quos iusti de-
?'&)(7cuaiv auTcuc , (3yiXcvoTt ^ta ztq ocyaB-nc, dc- struent , reclo videlicet magisterio. Ea pro-
OaayaMai' Tctvuv xat ev xw [).ekKcvzi aio^vi nta- pter iu futuro saeculo quindecim civitatibus
v&) TTtvrey.aioexa T.o\i(dv yevoy.evcf t*/iv yocc y.).yj- praepositi erunt. Nam caelestem hereditatem
podcaiav r/iv cvpavicv rv YiueXXcv aTio^.aiSe^v ct quam capturi erant ii
,
qui nunc se impietati
aae|3cta auTcu; ez^oaavTec , TavTYiV y}.T,pcvoy.r,- addixerunt , iusti consequentur , sicut et Pau-
Roni. II aovai $iyaict , "/a^a y.ai Ylccvloq (p-/iatv
* y.aT^z de lus ait: secundum duritiara autem tuam et

TTiV avX-r\pozr,za acv y.o^i aiJ.ezavo-f\zov acv y.ac^cav inpaenitens cor , thesaurizas tibi iram in die
_ .i^yiaaupt^eig aiavzcti c^yr,v ev r,ueca opyr: y.at irae ct revelationis iusti iudicii Dei. Sed bo-
a7rcxa?.u'];eo); y.a.i 6ty.aicypiaia^ Occv' o de ayaOoc nus (Deus) heredes efficiet illos ,
qui , ut patri
y.Kmcoozmai rictmst zcvg ws iitcu; TraTpi rMuo- obtemperarunt, atque in regnum cae-
* ita cod.
I

p.evcug auTco,
,~
y.at
\ \>'itc./
tcu; ^ e/eivii) vio^dextiati zr\V
\
fihi, ei

lorum adoptabit.
Twv cupav&jv jSaatXetav,

C A P. XIV.

V. 7.
COd. r. 63 a- "IZfJTTCp a:(\zvnza eiai^ y.aB^anep zcc oizla. zr,v I ta sunt invicta quemadmodum arma prae-
,

oc(f(^aleiav jreptTrcteT* cvdev yap T.iVnpcv dvxiaz-r\- stant tutelam. NuUa quippe improbitas resi-
aeTat ty) accpta , otoTt ocjAcv eaTiv ay.axatJ.a- stet sapientiae, quac est inexpugnabilis ar-

j^riTcv* pcvrjV yap nrpoc Taur/iv aovvaxovatv ct matura. Huic uni non praevalent daemones.
daifjovei;' tw (5e acppcvi xa ze opaxa y.at oca^/Maxa Imprudenti autem visibiha aeque et incorpo-
' > ;

TiavTa evavTta. rea contraria sunt.

cod. f.
V. 9.
Gi. a.
0'ty.tac evTav.^a Ta aoopaTa Aeyet* o\y.tat yap Domos hoc loco corpora dicit, quae sunt
etat Twv '^vyjiiv' ctpetXovTat 3s cjapa xZ-iV xr\v animarum domicilia. Debent autem ab iis ,
qui
^eoae^eiav eidozc^v y.at tyiv 0ea)p-/iT£KYiv yva^atv ,
divini cultus et theoreticae scientiae sunt periti

ct T:apavo[j.ct tyiv jecyv^aatav [j.a:jeiv ov fxovcv ,

discere impii non solum Dei cognitionem sed ,

aXXa xat 7:aaav tcov ^ojCTrotcov evToAoov* tva y.a- et universara salutarium mandatorum ratio-
5apot yevc[J.evct , t(3roat Tov Oeov tc7; vcepc^ti; o^cp- nem ; ut emundati videant Deum intellectus

^a}.[j.ciq' xcvxo yap eaxt xo p.ayaptov xelog , oculis. Hic euim est beatus finis, qui omni
oTtep TiaaYi cpuaet J\cyty:n xexr\pr\xat' at oe ci/.toct rationali naturae reservatur. lustorum vero
Twv ^tHat&)v exoiv.ai eiatv etc ^oyjrw TiavToov 0)5 domus paratae sunt omiiium receptioni prout ,

xeXeuet y.vptcc. iubet Dominus.

 ,

IN PROVERBIA. 21

Cogltationes nunc dixit divinas visiones et Atavcfl/uaTa vuv iimv ras Btiag opdcsti; y.ou

habitus virtutum ,
quas viis hominis temera- ra; e^st; twv «fe-wv,a; irsp Ta7? c^st; vcu 0pa-
i'ii opponit. Aamque ex abundantia cordis \o- (7vy.apdi:v avrs^et/cv xno yxp rcv r^spiomvy.u-cq
qauntur labia, inquit Dominus. Haud enim vnq y.apdioci XaXsl toc yj.'df\^ zk-nvj o y.v^io^*' cJ 'Mattli.xn.3i-

male sed bene facere bonus vir meditatur. Te- yap xaxcTictraat a>?.' ayrxBo-umon o ayaBo^ av/lp

Hierarius vero imprudenter agens acloquens, JiavceTTot* o ^l Opxaw.ipdicq o'); acppwv TrpatTwv

replebitur flagelhs , et rei domesticae detri- xat Xeywv,epi7rX/;cr9ryO-£Tat pfa^iywv,xat rpayptaTwv

mentis, e4; denique «uimam suam perdet. a(patpe'aew;, v.at Te^cg r/iv (|^u;//iv auTffu aTicXefjei.

C A P. XV.

c oiTeptioTies dicit mandata; haec enim nos r!jXr/;(:u; vuv Ta; evTC/.as et-ev auTat yap
T.
ciKi.
t(>.

f. cc. h.

peccantes corripiunt. Qui vero illa oderunt, •nuScc ay.ocpravcvzaq ikiyjcvaiV ci dt y.i7:'vvrtg
ct peccatorum turpitudini commoriuntur cum , avrag , xat t?) alay^povnri. twv a/aapTtwv uuvaTic-
improbo illorum inventore tabescent. A prae- ^vcazcvTec, auv tw Trovyipw auTwv e'(p€up£trj Triv/;pw;

tereuntibus autem neqiritiam cognoscitur di- , Tax.yi7iVTafU7:c oe twv r.apiovrwJ Trv xaxtav, ^vcr)-
/^ ~ / 1} ~ •< I , (

scipbua inpeccantiac hominis insontis. pLL,£rxirrc o(.voc[j.oco~nc-io:i -n t.xiOhx r:v c./.a/.cv'

Quies est abstinentia a nequitia actuosa et ri(jvyj.a eaTtv ar.cy^n y.ay.cac, iuixpay.rcv /.ai eod. f. ct. a.

a spectaculis, qua boni quiete fruuntur. Men- opa7£&)V ^ YiV cl dya^ci •n'7vya'C,cv<3i.v' c\ di rcZ
tis autem et corporis ocuU improborum omni vcog y.ai crwy.aTcs 0'jir7a/^y.ci twv /axwv , itavrx
tempore meditantur prava. Tcv ypovcv er.tvccvvrai /aza.
*r\ i^ ' '
"J ~ ~ V.
Yir cordatus in inferno peccantium non ver- U o£ (7uv£Tcs cv/.
>/

ec-Ttv
'

£v aocv rcv twv cod.

24..
r. C7. b.

satur. Yiae vitae , meditationes sunt divinorum ay.ap-wXwy cdci ^wrc, diavcny.ara S^etwv loyuv
verborura ct operum, Vir cordatus semper yai epyoiV c oe avv^rcq ati ravra rscui -/.ai

haec agit et docet, ut cum discipuhs suis de- dtdaT/.ci , Tva a-ov rc7g p.a3-/iTtwafv iy/.Hva; k/.

cHnans ab inferis salvus sit. Tcu aocv aw^Ti.

0« \ . ' .> \ > ~ \ I >
V. 28.
Qui Dei mandatis non obtemperant , inimici t rac; tvrokac ocvrcv (xn T.patrcvrtq , z-y;- cod. f. os. a.

eius sunt ; sed eiusdem amici fiunt , cum ut jpct auTcu £tc7tv ttcAct ot auTcu ytvcvTat enj

malos actus suos confiteantur , ad iustos ho- av rcl.c dty.aictc, r.pcGdcauoiijiv , t^cucAcycvu.ivci

mines se conferunt ; a quibus deducti , sahita- Ta; T.pocltic, ouTwv ra; -ncvr.pa: 1)* e| wv tvny^-

res vias aeque ac ilU persequentur. Paulo dtvrtc W5 £/£7vct ra^ ^wc7:ct:u; ci^cv; ^rcoEuac:^-
"^ Rom. V. 10.
clamante: qui aUquando inimici erant, recon- Tat" nau?>cu y:npvc,avrcc , c\ zscrt cvrtg ty~ cJd" ,r. cs. h.

ciUati sunt Deo per mortem fiUi eius. Ani- 9pci , •/.arr^j.aynaav Tw BtrT) dia rcv Bavarcv
madvertendum quomodo omnes inimici, iu- Tcu utcu auTcu' C7pca£/Tccv CTt navTE; ci ty-
,

storum opcre fiant amici ; ut omnibus demum ^(jOt , dta Twv (Jtxatwv cptXct ytvcvrat" tva •/.ai

Taaiv Hpt^o; cmtrt uptS^ dcvlcvc, lob. XV.

dicat Christus : iam non arapUus vos servos ap- tiT.'n • y.akoi

peUo sed araicos. alka cptXcu;..

€ A P. XVI,

R ursus ibi quoque sapientia opus est, ut n

llaXtv /.a/.u T-2g txctfia; xptisc ^ *iva e|t}.a-
V. 14.
cod. f. 70. a.

clementiam impetret. Vel qui punitionis de- a-nroct- -n c tcw Trept zc/aj£w? tT.tGrap.tvcq lc-
cretum scit angclus, furor Dei dicitur. Pe- ycvq ayyzlcq , Bvy.o; rcv ^t:v Itytrat. o ^t
ritus autem divinorum verborum et operura gc<^cc iv ^t^Lciq tpycic y.a\ loyctq., w; iaccppwv
ceuipsimenteconformis, haudeumextimescet. autw wv , cu T..ron^ratrat avrcv.
>'idi sapientiae sunt ecclesiae , vel caelestia lScGQta\ cccptag eicrtv a\ iy.y.ln(ytoct , « a\ tv lCi.

habitacula. Sapientia vero Tesus Christus est tw cupavw a-/:nva[- GC(^ia (Je, 'InGcZq Xptarcct
Dei fiUus. jNidi autem prudentiae ,
praestantio- o rcZ BtcZ v\oq ZGrtv. vcggiocI dt <^povna toiq

1) Nihil evidentiiis videdir, quam liaec Origenis doctriiia de peccalorum apud sacerdotem facienda confessione,
eiusdemquc salutaribug monitis audiendis. Notent hoc hetcrodoxi tantopere a coufitendo abliorrentes.
 , ,:

22 ORIGEXIS

ai(itr(»)Xipoct ucjep ocpyvpicv , a\ tsoof/.zrmi ape- res argeiilo ,

practicae virlutes sunt , iustitfa

~ai. diy.aicawn ,
yu^Gic , acc^ia , (76>cppc(7uvo ,
scientia , sapientia , temperantia , fortitudo ,

cxvdpua ., tj.aypc^vixla ^ aviziy..ay.[a ^ a:pyYi(7ia ,

longanimitas ,
paticntia , lenitas , elecmosyna ,

tlziiicovYfi , mozii Qvv ilrAdi y.al ayd^rr di' fides cuin spe et caritate ;
per quas ceu sca-
a; (w; x>.tpaxc5 |3a£rp.ii3a; , ug za^ tyi; cc(^[aq larum gradus in sapientiac habitacula ingredi,

ay.TiVag ttouvai ciy.o^lv-cv Tclq dviivat y.aiciy.r,- nihil vetat eos qui illuc conscendere et habi-
aai ^cvlcy.ivov;. tare voluerint.

co(l. L 70. b.
Uaidticcv y.kyiL (^c^cv ^tcZ , vnazelav , ly- Disciplinam dicit timorem Dei , ieiunium ,

y.pazeiav , dypvnviav ^ vuvcv , y.at tyiv ev vo- continentiam, vigilias, hymnologiam eam , et

ccL^ r.pcg dcy.Lu-riv ^ecv inepy^cij.evnv -cimv nat- quam nobis Deus experimenti causa morbo-
OeLav. 'Eleyy^cvq liyiL zdg evzcldc z.v Oecu' av- rum inducit castigationem. Reprehensiones di-
zaL ydp c[j.dc eleyyjvtjLV duapzdvcvzaq. 'Odcv; cit mandata Dei haec enim peccantes nos re- ;

evzavB-a zd; alaB-a^cLg cp/iatv o de c^vlaaowj prehendunt. Yias hoc loco dicit sensus ,
quos
autas , Tf.pCL e/. Bavazcv zrw eavzcv ^vyrrJ r.poq qui custodit , morte ereptam servat animam
?&)rjV 'Covn -yap Iozlv -h ziavza £jw:uffa, y.ai e^ suam ad vitam. Porro vita est quae omnia vi-
cvy. cvzodv £t; zo ehac r.cf.payaycvoa Tpiac ayia' vificat , et ex nihilo ad existentiam adduxit Tri-
c de dya-n^)v z-nv i^cor.v , y.a\ dii ^viv avzri nitas sancta. Qui autem vitam diligit , semper-
e(j,ta/7£vcc , 'jiiaezai azcuazcc avzcv e/. tcov p.r\ que vivere optat , os suum contmebit quomi- ,

^ecZ loyu)V y.ai epyoiv , y.ai zr\ yvmei zcv ^ecZ nus nonnisi de Deo verbis et operibus loqua-
xspcaeEtL, tur , et Dei cognitioni studium impeudet.
V. 22..
ZwYi c Becc iazL- zTii de zpLaac(^a:Zi av- Yita Deus est. Fons autem vitae triphciter
rod. f. 71. a.
TJ^oua; fl cjr,yyi , r, accpia y.ai -n yvo)aLc y.ai per se existentis, sapientia , scientia , et vir-
a\ dpezaL eLacj' e\ r,c r^nyriC, c\ rjvcvze;, dOa- tutes sunt quo ex fonte qui bibunt immor- ,
;

vaaiag uezeycvaL y.aL act^coVa;' Ta; de y.ey.zn- talitatem sempiternamque vitam participant.
lj.evcLg zw zcia.vzw tsnynv , evvaa lcyuiv ^oim lam qui dicto fonte potili sunt , ii verba vi-
lazL' ri de vsaL^da dc^pcvoiv , r, y.ay.La eazLv' tae meditautur. At vero insanorum disciplina,
h de dvzieleyy.zcg Trat^eta , r' d<^pcavvn eaziv. improbitas est : tum et quae dicitur sine cor-
V. 23. TrjV yvmLV eTiLyvoiixca-Jvnv etTie, Tiapd zc zd reptione disciplina , stultitia est.
navza avz-nv eruyLvoiay.eiv zd xspdyy.aza' -h de Scientiam appellavit cognitionem, quia haec
y.apdLa twv accpcov vcel zd drJ zcZ \dUvazc(j.a- omnia negotia cognoscit. Cor sapicntium co-
zcc ev ze y.platL ao)v.dzoiV y.a\ dao)ndz(^v ., y.a\
gitat quae ab ore proprio, in iudicio de cor-
drep avzcL rcLtiv dL^^xoy.cvaL ya\ TtpazzcvaLv. poreis et incorporeis: et quod ipsi facere do-
V.2S.
tO(1. f. 71. J).
Acycvg ci datucvec Ttapa zcv dLa^clcv y.uvOa- ggjjt nariter a^^unt.
vcv-c-:, eT.LyjtpcZaL zclc dyicLc , y.a\ -netpdaQai yo)- Diaboli doctriua eruditi daemones, sauctos
pL^eiv avzclc erAvoovvzaL di:o zr.g yvcoaeco?, zl; scientia Dei arcere co-
ri
oppugnant, eosque a
7:e;pu>4£ auvaTr-etv avzcvc Tipog (^tALav zalg er.cv-
nautur, quae solet ipsos copulare amicitia cum
pavLCLc (Juvapeat- zo 5' aZzo zcZzo lclc[j.f2v
caelestibus potestatibus. Hoc ipsum Salomon
Y.at o

j)g^c\[jaL didzavz-nqzricr.apcLu'iackdr}My.e' ay.c- hoc siguificat

quoque , ut arbitror , effato
/tcv pev dvdpa leyo)v zov aazavdv^ Ticpevct/evcvg
perversum quidem hominem dicens Satauam
(Je /aa-T%ag dc/.cv zcvg dLdaay.c[j^evcvc^ r.ap aZ-
transeuntes doli faces eruditos ab illo malos ,

tcu y.ay.cvc^da'L[j.cvai (py]at- (^lhvq (3e,Tcu,' dylcvc, qui scientia sua

daeinones : amicos ,^
sanctos
zcvg did zic yvo)aeo)q dnzc[jivcvc zo) Oeo) y.a\ dl- attingunt et inter se.
j^^^,,^^
''"'^^^'';
Yir iniquus , diabolus est ,
qui Dei amicos
^ ^ , ^ ^
V. 29.
'Avnp X3apdvc[j.cq did^clcg eazLv'^ dzscvstL-
cod. f. 72. a. ^ ^ ^^^^^^^ ^ iuducitque in vias perditiouis et nou
pdzaL de^Llcvi BecZ, dndytL aZzcZc zaLq
y.aL
j^^^^g Postquam vero sanctorum aHquem de-
r.pog dnc^lELav =3.1? y.a\ cZy. dyaBalc'^ tzav ^e
ceperit , obfirmat sibi prae ocuhs machiuatio-
Ttva Tc^v^ ayt^ov aT-aTro-/), avnpiltL vcri[j.aza zc\g
^^^ ^ ^^^^^^^ perversa, ne forte paenitens sal-
o(!^^al[iCLc aZzcZ, y.aL^ lcyll.ezaL ^^Leazpa[j.txeva Inspirat autem au-
^^ ^^^^^ j^ ^^^^^ venatus cst.
[j-n^ rMq^a(>m[J.ezavcr\aac cv kBrpevae- xv/Cet ^e de-
^,^^^^ ^-^^ ^^^^^,^^ quashbet cogitationes ,

zoLi yuleaLV aZzcZ ev zc^tg (^j\v h.etvcv r.dvza omniraodam intempcrantiae

sperationem et
 — ,

IN PROVERBIA. 23

voluptatem. Haec est omnis nequitiae fornax, xa. xaxa iv^vp.rMxz-cc.' acjoyvwatv re y.cd noiGctv

in qua comburuntur animae eorum qui illuc ridcvnv ocxclaGixi' cvTcq y.oiijiivcq eVt zio-nq y.oc-

labuntur. Sod enim huius quoque fornacis di- yjocq' y.cc\ (^liytt iv auTvi ra; ^vya; rwv ohaO-fi-
scutit llammam divinus Spiritus, insibilans sa- <sci).zvwv' aAXa taiiTTns tyi? xauivsu ezTwaaffet rnv

pientiam roris. Adhuc vero niulti hoc pacto ^lcya. "nviv^a ^elcv, ^icnov^i^-.v acr^'iav dpcacv
improbi Iiomines , patrem suum diabolum so- -ncl^kci 5e ert twv xaT aur/iv ttcv/icci «v^pwrct ,

lent imitari. etw^aCTt y.iixfi(s9ai xcv r.axspa avxcl; Gia^clcv,

Sinus heic corda dixit iniquorum. Puto au- KoXncv; evTau0a tk; y.apdixc urjry.z -.oiv adl- ^^^^^ ^., ^
tem sinum ubique significare aut mentem aut >fwv* ct^.at dc oxi y.ai 7ravTa;(cu o y.oljicq n xcv
scientiam. Et improbos quidera gestat in sinu vcvv^-n xw yvSxjiv o"/;/jtatv£f y.at xcvq ixtv zcvnpcvq

diabolus, iustos Dominus. o dia^cloq eyxo>.;:t5£Tat, tcu; 5e diy.aicvqo y.vpicq. ^

G A P. XVII.

S i omnis qui facit peccatum , servus cst i_ji r.aq c r.ciwj ~r\V aazpxiav dcvlcq e^Tt ,
V. 2.
cod. f. 72. b.
omnis vicissim qui a nequitia recedit propter 7:a; a.-KCQxaq vnq y.a/.iaq oia xr.q apeTvi;, TcoV

virtutem , daemouibus vesanis dominis prae- dat.uovwv acppcvwv cvtwv (JeorTrcrwv expa--/ja£V hq
valet. Hic etiam mysteriorum Dei domicilium y.at ciy.cq i).vcxr,Qi(xrj ^ecv yzvnaixai , xaTa ava~
liet ,
pro status conditione singulis fratribus lcyiav rr,q y.axaoraascoq , exaatw twv a^ehjoyv
spiritalem scientiam dislribUens. Sic etiam Pau- didcvq yvuiGiv TiviviJ.a.xiynv' cutm y.ai IlauXc; tc-j;

lus Corinlhios lacte, Ephesios solidiore cibo ^.£v £V Kcpiv5a) yaXaTTcTi^wv, xcvq Ss £v 'Ecc^aw
pascebat , de longitudine , latitudine et pro -
TpcCucov aT£p£MTepa TCCiffivii "KZpi v^cvq y.ai ^j.r.y.cvq

fuuditate loquens , spatiis Iiis siguificans ra~ y.ai 7r?>aTcu; y.ai ^a.Bcvq dialeyoy.vjcq' y.ai dia
lioualis naturae diversitatem ,
quae Dei de iu- Tcur<av T&)v oia^r,tJ.ax(£>v , ttjV tvi; /cytxv]? cu-
dicio ac providentia sermones comprehendit, acwg a'/;,aatvfi)V oiaitiiatv ., -nxiq xcvq Trepi y.pioidiq

profundos equidem , et humanam conditionem y.ai T.pcvciaq xcv ~/£cu Aoycvq £p.7r£Cte;)/£t , ttccvu

excedentibus. jSa^-utarcu? vTzapyciixaq , y.ai v/.iievycvxaq xw

av.!:/pw7itv/iv xaTaaTaatv,
Fornaccs sunt teutationes. Etenim postquam Kauivct c\ r.npaauci' dia yap xoyj r.itpcccy.osv V. 3.
cocl. f. 73. -a.

per. tcntationes corda purgavit, tum demuni, xaAi/apa; y.ai ayrnf^iooixcvq xa: y.apotaq tcov £x/.£-

immaculata sibi eligit Deus. XTwV, 6ioq iy.liyexxc.

Homo baereticus irreligiosorum dogmatum *0 atp£Ttxo; uTraxcu£t ylcoaanq .r'nq t&Iv a'5£oov v. 4.

linguam obaudit; at ecclesiae fideles nulla hauc ^cyuarcjv* cl di xnq exx)."/;atac, cvdz rpctjiycv- ^

/.. t / \ c '
^ /
attentione dignantur. Dum autem haerelicus A\
la xcv uTraxcueiv, to iy.cv<jtcv cJetxvuatv ,

auscultat, voluntatem suara demonstrat con- o)q i\q xriv xcv ^icv accpYiV dioirnatv E^aptap-
tra Dei sapientem providentiajn peccandi. Tcov — UuTCi; uTraxcuci xaiq y/.oiaaatq Tcov 7:a-

Illc improborum linguas audit ,

qui iniquas pavoucov , xcvq aoty.cvq oiy^cu.vjcq r.ap avxoiV

ab eis suscipit meditaliones , et paria bis agere /.cytaucvq , y.at ac7£uowv ivipyitv y.ax arjzcvq'

.satagit. Quibus homo iustus dicitur non atten- c\q (5txatc5 XeyeTat |y.-/i T.pcat/ttv ., cfiaxoyv -£

dere , seu visibilibus , seu invisibilibns ; id est xat acpaTwv, TcureaTt ur, tr.t r.t.izv Tp£cp£ty tv

illorum cousilia diutius mente nou alere. tavxco. ^

Fidelis ioquit homo videbit rationes mundi *0 Trtatc;, (Ernatv., cditxat xcvq lcycvq xcv y.c- ^
, ^
huius ,
quas auctor tropice divitias appellavit. a\J.cv TcuTcu, cu; Ttva? yp-nua.xa xpcr.ty.oiz xcv vcv
' c .\ ,/ » o t
/^ r

Incredulus autem ne minimae quidem rei ra- "KpocrnyopivaiV' oz ar.taxcq cvot xcv xuyovxcq
' '
' '
•> '
3 ^ ^ ' />. '

tionem cognoscet proptcF animae suae impu- rpayijaxcq yvoiatxat Acycv , otx r-/iv ay.aoapatxv

ritatem. Quod vero divitiae aniinae , agnitio xriq '^vynq avxcv' oxt ^e ttXoutoc ^vyrtq -h yvcoaiq

Dei sit , Paulus docet dicendo : in omnibus iaxi xcv Bicv., IIocuXci; dtdaay.ii /.eywv tc, £y

rravTt £7;/cuTta.&/iTe ev TraaYi yjoiazt y.at r.aa-n

divites facli estis in omni scieutia et omni sa- ,

accsfta • £t di xtq ^cvy.cixo dtlEat ur, xav:r,v xr,v . j.

pientia. Quod si quis ostendere velit non hunc cor. 1. r..

esse huius effati sensum , dicat sane quomodo vjvciav tivat xavxnq X'nq racciutaq., Myzxo) t.cv
 ,:

24 ORIGENIS

evuofirKJocv •/Ji>rijj.a.zm oi osfKeXS-oyres ev pyi)iw- divitiis ahundaverint iili ,

qui circuierunt in
T«l melotis , in pellibus caprinis , afflicti ,
pressi j

Hcbr. IX. S7. |3(j/:x£Va , sTEVc^^Mpcuuevct ; Tiws di Y.OCI amt^^cc angustiati ? Quomodo item homo incredulus.
cvy^ ele: o^clcv, ttc/Xwv «TrtcrTwv 7:£pt|3£j3Xy)pe- obolum non possidebit ,
quum reapse multi
vwv TricUiOV KcXuv, i^eyw 0£ ^xtjikmv y.oci ap- increduli lautis divitiis affluant , reges inquam
j(0VTwv Tou yoa^cv xcvrcv ;
et principes mundi huius?
cod f 73 b.
Xet//} cj£(7ra tcu; xyocBcvg ^cytffpcu? ©•/]- Labia fideha dicit bonas cogitationes. Ve-
ctv acppcvt 3e ^e/Tct ejcvTat Trov/ipct Xcyirs^ci' sano tamen placebunt cogitationes malae. Nam
Ti; yap [/.ercyjn Siy.ocLC(jvvri Tipos a(5txtav; ei pt-n quae participatio iustitiae cuminiquitate? aut
tjcu pierc.vcviaa; ^el/irat cppovr,atv Te xat njt- quae communio hicis cum tenehris? nisi forte
ffTtV. ille paenitens prudentiam fidemque receperit.
V. 9. Ata p.ev T-H; 8txatc(7uvvi?, ttiV atJtxtav xpuTr- lustitid iniquitatem ohruimus; temperantia
Tcptev (3ta (Je t-ag crwcppctjuvfls, tyiv <ixc^a(7tav* luxuriam ,
pariterque amore odium , et lihe-

xat 7:aXtv ^ta zrii (xyaTi-ni , To f/t(70s* xat 5ta raUtate avaritiam. Obruimus item humilitate
Tvis a(Bt).apyuptas , tyjv 7iXeove|tav* xpU7rTop.ev (3e superhiam, et mansuetudine ferociam ,
quae-
xat (3ta xr,i Ta7:etvccppcauv/35 TViV U7rep'/i(yavtav , rentes spiritalem amicitiam ,
quae sanctam
xat dia rriV Trpauxyira, Tr,v OcocavzrtZa.' ^riTcuvTei; Dei agnitionem significat. Et quidem apud
Tnv TTveupiaTtxnv (ptAtav, viTtg Trjv aytav yvwatv Paulum quidam dicuntur eives sanctorum fa-
'
Ephes. 11. 19. ff-/;ptatv£f xat 7:apa tw IlauXcj» de. av^nclizai cti , et hahitatores supernae Hierusalem , su-
Ttveg Twv ayttov Xeycvrai yeycvtvat, xat ciy.uci peraedificati super fundaraentum apostolorum
Tr,5 avw *Ieccu(7aX-/)pt* e^Trctxc^JcpinS^evTes eTrt tw et prophetarum.
S^epteXiw Twv a7:c(7To}.wv xat twv 7rpoa)r,'wv. Domum aninaae dicit heic corpus ; vicissim-
K 13,
mai awa'
cwl. f. 74. a.
Or/cv evTauOa Trlg p.ev «l^uj^ris , to que animam mentis domum. Itera ipsa mens,
Tr,v 01 ^vyw TiaMV , cucv zcv vcv' o o avzoc, dicitur animae oculus. lam qui divinam scien-
Tiahv vcvg , Tr,s ^vyTi; o^p^aXpos XeyeTaf o de tiam ac sapientiam didicerit , et nihilorai-
z-fiv evSecv yvw(7tv xai QC^xav pta5wv, eauTov 3e nus se improbitati tradiderit , et pro bonis
iy.^cvc, Tr, yaysa..^ y.ai avzi aya^m Ticvr^pcvg loyovq iniquos sermones protulerit , nec resipiscere
ex(pepwv, 7:pc5 de zo e7rt5-pe(|;at y.at. aoi^TtVai. [/.n et salvari voluerit , €x eius quidem corparali
jSouXopievcs , Tcu cwijiaTtxcu ctxcu cuV. ocvayMpnau domo iniquitas improbitasque non discedet
f\ xaxta xai n Ticvnpia' akla ptevcuatv e'3patw? sed in ea firmiter manent, ut suprema mala
ev auTw , tva ra reXeta ya/.a eTreX^yi , ev aurw eveniant, quae illi imraobiliter haerehunt usque
axtvrjTa pevovTa ev nptepa opyrii y,vptcv. — -To ex ad diem irae Domini. —Fabricatum a Domino
Tri, y/i; 7:apa xuptcu 7rXaa0£V •fiinv auiy.a., c\y.cv
nohis corpus , domum heic appeilat. Non mo-
tvzavQa (^T,ar zo de cv xtvr,0-/](7eTat , avTt tcu cvy.
vehitur autem dioit pro : non ahscedet a do-
,

avayoipmei. ex tcu ci.y.ov avzov opyn xat 0Xtt|/ts, bia mo eius ira et trihulatio ,
quae per homines
ze avQpwTTwv y.at datixovoiV exTreptTrcpteva 7rapa xu^ daemonesque a Deo iraraittuntur adversus ,

picu* xaTa Tcu avrt dya6o)V y.ay.a a7rc(3w7avTO$ tw illura qui mala pro honis reddidit henefico
aya0c:rciw auTcu avSpwTrw. —-E't o y.ay.a avzt xa- sibi homini, —
Si qui mala pro malis retrihuit,
xwv auc^i^zvq r.acavcu.oq^ r.cat^ y.ak\cv o xaxa peccat quanto magis qui mala pro bonis re-
;

avTt dyaOS>v dr.cdid:vq 7:apavoptwTCpC5; zotcZzcq ds muneratur, peccator est? Talis fuit in deserto
iyevezo y.aza z%v 'IcpariX* ov o
ep'/iptcv o 7rpos Israhel ; cui Moyses in deuteronomio aiehat
' cod.
•InaoO^. Mwu(7vi5 * ev Tw (JcUTepcvcwtw (^r,at' yevea ay-^^ioc
generatio prava atque perversa , haeccine Do-
'Deut.XXXlI. 5. y.ai (Jte^paupev/: , Taura xuctt») avTa7rc(5i(3cT£;
mino redditis ?
V. l'l.
cod. f. 7i. b.
EvTaC^a dpyriV., zr,v yvwatv cprj(7f (5txatcffuvn
Hoc loco initiura dicit scientiara. lustitia
0£ eTreTat zr. yvwaef ex yap ZTig yvwaewg n dt- naraque ex scien-
autem subsequitur scientiam ;

v.atcavvn ziy.zezat' evdeta de eazt dyvoia' cza- Egestas, cst ignorantia:

tia gignitur iustitia.
(jiq 3e y.ai y-ay^n , rsdaa y.a/.ta' vspcr,yCizai de
omuis iniquitas. Anteit igno-
seditio et rixa ,

zT,i dyvctac y.a/.ia' zivoq evexev Tkaltv twv

, r,
rantiae iniquitas. Cur vero pauperes rursus vi-
TrevriTwv xaTvjycpei ; atsaym ny.aq apytaq' ovy.
tuperat? Scihcet ut ab otiositate nos abducat.
eS,cvata'
gipa d.T.G /eipozcvtac, -r, wffTe et j3ou).£t
Non oritur ex electione potestas. Quod si ve^
 ;

IN PROVERBIA. 25
lis cum fidiicia incedore, iustus esto. Prae-
ccdit egestatem seditio et rixa ; nempe iuiustis Txi de ryi; ivdeixg aTacij xat fiaj^yj , rizci tc7s
praecedit virtutis inopia. ddiy.cZGiv tvdeix aperrjc.

Similis est huic qui dicit amarum esse dulce, Oucioi iazi Tcurw o Xeywv to Trtxpv yXuxu,
ct dulce amarum; et qui luccm appellat te- '/.xi '0 yXuxu Tiixpcv* Y.«i xo ftev (fo);, cvcy.atwj

nebras, vicissiiiique tenebras lucem, ay.czcq. zo ds GY.cxcg , ^ws.

Opes nunc dicit sapientiani et Dei scientiam Xf>'noci~cc evTau3"a tyiv cccpiav y.ai ttiV yvc^xsiv

dicit. Vesano autem cur fiat sapientiae et di- ^r,cfiv' occfpovi 6e , tva ti vnx^iiv r\ x-r\i acjiocq

vinae scientiae magisterium? Nam sicut fieri /.ai yv&xrews paQriCrt?; tos yap afATreXcv «^uvaTcv
nequit ut in mari sit vitis, ita in stultis sa- ev Qx).a.<jG-n yivtaOy.i , ciixo)q iv azpcotv -fi ac(^ta

pientia fructum virtutis proferre nequit. Sunt apzxvj Y.ap-KOioaGOar yp-nu.axa yap aopcvcs li^t,

enim vesani hominis opes , in singulis nego- a'i Tizpi Y.a6' lYat^a avxcZ T.pay\}.axa dapcavvar
Oia xavxag yap
tiis

excors
eius stoliditates.

,
Per has quippe factus
possidere sapientiam nequit. — Tn om- ac^ia.)) dduvaxii'
— y.ai ay.acOicq yeycvo);, Y.XTtaaa^at

'Ev TravTt r^payuaxi , 7ra; c V. IG.

cod. f. 75. a. ^

ni negotio quisquis se extollit, humiliabitur v'jiS>v lavxcv xarMV(ti9-naixai' cxt y.vptcg uTrepTiCpa-

quia Deus superbis resistit. Qui oblique quae- vci^ dvxixaaatxat' o oi (7x.cXta^o)V xcv ^aQiiv xa
rit res divinas discere , malo iudicio prola- T^payaaxa xcv y-:u, euTrecetTat eti; v.aY.a-ntpt xnv
betur. Y.fjiaiv.

Amicum heic dicit Christum, qui propter EvTauB^a ffij/.cv tcv Xptc7Tcv ^-/ictv , c; ^ia

suam erga hominem amicitiam factus est ho- XTiV TTCc; dv^poir.cv (^i}.tav , avSpwcrc; yiycviv.
mo. Non iam servos vos dico, ait discipuhs, cv/.txt yap }.£yoj uaa; ^cuXcuc, etTiev xcii^ ua-
sed amicos. Omni certe tempore Christus tibi 0-/;Tai$, dlla (ftlcvq • ev raVTt dz xatpw o Xpi- loh. XV. 15.

amicus sit. Fihi vero Christi, invicem sunt axoq avvvrapyix(t) a:t cpiy^s* et ^e ct xcv Xpt-
amici : angeh scihcet et iusti homines , mu- ^cv ut:i, aXlr,/MV tiai cstXct , ct ayyCkct v.ai ct

tuo sunt fratres , Spiritu adoptionis geniti. df/.atct dv^poi-ct , au.-nf.(jiv ttalv dhl^^ct , toj

Hanc enim ob causam angeli ex sapientia TTi; utcJeata; yevvo^uevct cjveuaaTt* tcutcu yap
gignuntur , ut sint horainibus duces a vitio ycf.ptv /.at ytvvmxat vro r/i; ac(^taq^ Iva av9poi-
ad virtutem, et ab iuscitia ad Dei cogni- CTcu; cd-nyr,a(oatv dtso Y.a/.tai ei; dptxr,v , xai

tionem. ano ayvdiaiac, tiq tr.tyvuiatv iJtcv.

V. 20.
nie est volubihs ,
qui facile a virtute ad vi- Oiixcg tg-iv tviitxa^clcq, b pa(3to); drc dpt- cod. f. 75. b.

tium dechnat, mahs cogitationibus abstractus. T-/15 iTit Y.aY.iav ixtxapaAAcutvcq, xctq r.cvYipctq /c-
ytauciq avvar.aypttq,

Patrem nunc dicitDeum; matrem, benig- Uaxtpa ivxav6a xov Qtcv (^af pLr,xtpa^ xr,v

nitatem eius erga homines quae et iUi in- ,

(itlavB^poir.iav auTcu* r, xat rtT^ctny.tv avxov aap-
carnationera suasit , et pro nobis pati. Noster Y.(>yOr,vai., y.at r.aQn vr.cuttvat Ot r\udq' o ^e Otoq

autem pater Deus, non laetatur adoptivo fi- Y.at r.axnp r,y.(^v , cux £u(ppaiveTat eTit ut&J vlc-

lio qui Dei sapientiam atque notitiam non Otxr,Otvxt pev, {/.n TtTzatdtvy.ivcd 8e r/)v tcu Otcv
,

sit edoctus, sed nequitiae et improbitati de- ac^tav Y.ai yvwjtv, a/.Xa xaxta xat Trcvrjoia eau-

ditus. Prudens fihus laetificat matrem suam Tcv ex(5cvrt* utcs ^e (^povtucq tv(fpatvtt xr,v y.-nxtpa
,

id est Dei benignitatem. Vel etiam adducit auTcu, T-/1V Tcu Otcv (^ilavOpomiav n x«i r.pcaaytt

nos ad Deum patrem, ut fihos iam ablacta- •/ijUac auTO) tw Ot(^ v.at Trarpt, o); ut:u5 a.r^cyaf.a-

tos , et spiritahs sohdioris cibi cupidos. Ut Y.xta^tvxaq., Y.at xr,q r.Vtvy.axiY.rq ^tptdq xpc(^r,q

ob similitudinem frater noster effectus, fihus t'x,ituivcvq' "tv 0); xaS"' ouctoxnxot cioeXcpcs rptlv

ytycvojq c
\ C C \ > ~ >^ r. \ ^ \ „
eius lesus Christus, ita et nos actu et sermo- vtsq uvxcv Inacvq A.pt^cq^ cuTO); y.at
r,u-tq r.pac.ti y.at f.cyui r.:,/AXtvo)^tOci' e^t ot ur,xnp
mone vivamus. Est mater nostra etiam eccle-
c~ \Ci^/ iV/.. ) r^ ( /

sia quam per Spiritum sanctum Deus pater rtu.oiv , y.at r exx/.r,(7ta, y,v to) r.veupart xcu ayid^
,

sibisponsam copulavit. Gignit enim sibi per eaurw o Qtcq v.at raxr,p r,p^caaxc ttq yvvoTty.a'

ipsam semper fihos fihasque et de edoctis :

xty.xti yap dtt di avxnq eauToi utcus Y.at Qvya-

Dei notitiam atque sapientiam hberis laetatur xtpaq' Y.at eTTt p.ev rcl; re:rat5euuevct; ttov tcu
Otcv yvcaaiv yjxi irc^tav, eua>patV£Tat Y.at o r.avnp
pater noster Deus matcrque ecclesia. Et de
 ,

26 ORrGENIS

yi^Zv 0605, xat VI /^-nt^p ri e/xX/jo-ia' zzs\ ds rciq ineruditis tristatHT magnopere ac dolet, quia
«Tiaidivzcig, ttovu [xlv Y.-ndezcci y.ou "Xvtxuzou, o*s nolumus converti ac salvari, sed in nequitia

]ifi 6elovz(tiV niiwj irdaz^i^oct x«t aw^Yivof, ciKkcc perseverare.

z^h' v.a.v.ia. Ttpca[xeviiv.
V. 24. Upoac^Tzov kvzocvOoi z-fiv Sewptav (pyjo-t* 0£wpta Vultum hoc loco dicit meditationem. Nara
cod. f. 76. a.
yap vonixazuv avvizcv av^po;, acijpta xat yvutcti; meditatio cogitationum cordati viri, sapien-
xat diY.atcavvn' ol (Js voepct oop9"aX/jici zcv acppc- tia est , atque scientia, et iustitia Intellectua-
voq , xai ev aca^iazi ev axpa xo»<tas xat tso- les vero oculi viri msani , m corpore quoque
^nptac. summam habent nequitiam et improbitatem.
V. 25. 'Opy-h Tw afs^pcvt i/tw Trapa zov Bzov xat r.a- Jra in fihum imprudentem a Deo patre ef-
cod. f. 76. b.
zpoi ky.TiiiJ.mzat iv tyi Yjpepa zric, xptaewg' t^ funditur rn die iudicii. Ecclesiae autem quae
'(3e exxXy](7ta Tti yevvmaixzyri tw rrveufiaTt ,
ycci Spiritu peperit , et sanctorum coetui , dolor
ZT Twv dyMV x^P^"?» odvvn
zoze Tiav-w; e^at prorsus erit propter fiUi imprudentis perditio-
ent zri dnoikeicf. zcv da^pcvcq vtov' Y.at ozt o y.ev nem. Et animadverte, quomodo prudens fi-
(fpovtncg vtoi Y.a\ ziY.cvaav eyet xat ii-nzepa' o ijus et parentem habet et matrem imprudens ;

dl acppwv ^cvnv Texouaav -h ydp [xm-np xai t£- autem solam parentem. Nam mater, utique et
xcucra- -fi de zeY.cvaa , ov tcccvtws euTat xat pn- parens est ; sed non vicissim parens, raater
z-np\ iav ydp dxsaBavn zo^ zeyBlv ev Y.aY.'i^
quoque est. Nara si qui partus fuit filius mo-
^

Y.a\ dyvo)a'ia, zeY.cvaa pev eazi, ^[i-nzr^p de qvy.

^idXwc in nequitia et inscitia, illa quidem pa-
icTt- atoTt [i-n^e zcv zr\c, vio^eatai y.ezeax^:/^ rens est, iion mater. Quamobrem ne Spiritus
T.veliiazoc, zo zex^iv waaurws ^e xoi eu\ twv quidem adoptionem participat is qui partus
aia^-nzuiV unzepoav vcriBr^aezat , xat e7:t tcu 0a- fuit. Simihter et de materiahbus dicetur ma-
vaTCu Tou atc^yiTcu* rflv yap [j.nzepa epcupev tribus , et de morte materiahs fihi : nam ma-
xat zv/.cZaav ovY.ezt de [tnzepa zcv T.atdoq ar.c- treraquidem dicemus etiam parentem, ne-
Bavovzoi;. quaquam tamen matrem pueri mortui.
V. 26. Uln^xpielei Tt?, tcu ^txatou to (5txatcv a(fat- Dehnquit aliquis, cum iustitiam iusto eri-
pwv, 71 ^ta^pecpwv auTcu T.poi a(3txtav tcu^ pa- pit ; et cum eius discipulos ad iniquitatem di-
rjnzaq , aptapTCsvet xTnatv yap avzcvq eyo^v , storquet, peccat. Nam cum hos quasi posses-
e^ntxlmarcv ydp ^nzcZat^ zd mwv, dlX sionem haberet, damuo adficitur. Non enim
ydi' dvvdazag de leyet zovg ev XptaTw /3aat-
^^^^^^ quaerunt , sed nos. Dynastas denique
Xeuc VTac.
dicit, qui in Christo regnant.

C A P. XVIII.

cod. f.
V. 2.
77. a.
dyo[j.evog z^n twv (Jatfiovwv a<ppoffuvyi , cu \Jm daemonura insania agitur, sapientiam
"/jpeicev eyet ac^s^tag 6ecv r\ yvwaew;* '^toTt yiya- Dei scientiamque non requirit : quia tenebras
Ttnae }j.dXkcv zo aY.czcg r\ zo (^w?* xav at^pcavvn magis dilexit quam lucem : et stultitia sua
yatpu., o"iezat [m xP^'-°^''^ ^X^''''
o'-'?''''^' gaudens, putat se sapientiae ope non indigere,
V. 4.
"Q.ar.tp zo u^wp ^Mcycvet za cpuTa , cutw; Sicut aqua vivificat plantas , ita hominis
cod. f. 77. 1).

zoctg dpezoug dvdpog eaTopwpevcu loycg dva'^v- virtutibus roborati sermo recreat, atque ad
yet , xat Trpo? Beov r.zepci zcvg e.&e}.cvTa<s ac- Deum extohit eos qui fieri sapieules volunt.
<pta5y;vat* cycTapov (3e avacyy}3wvTa cpy)at , tyiv Fluvium scaturientera dicit inenarrabilera gra-
avex(5ty)y/]TCV twv y^apizo^v aoc^iav zov Ttavaytov tiarum sapientiam sanctissimi Spiritus ,
peren-
Ttvevpiazog , tyiv aeippuTov acc^tav zrig zptaao- nem sapientiam tripliciter fulgentis unicae Tri-
cpacu, evtaias ^eoTyiTc?. nitatis.
'O TrjV vnapycvaoiv tw (3taj3oX(« xaxtav duc- Qui propriara diaboh nequitiam in se admit-
^eyo\i.evog , Y.at v.az avznv evepym B^ewpta xat tit et ex eius norma agit cogitando et ser;no-
,

Xoyw, cuTcs Sauua^et ro TtpoawTrcv tcu dae^cvg' cinando hic miratur impn personam. Porro iu-
zo biY.atcv (5e ev v.ptaei , ev Xoyw Te awy.a-wv stitiam in iudicio, et corporahum ration^?,
cu xaXov £xx).tva£ catcv. non decet a viro sancto deseri.
 : ,

IN PROVERBIA. 27
Ferox audacia a mansttetudiue abstrahens H S-pacuT»!;, «ro rcZ r.(>ixov xwf-i^-uco^ triV V. Oi

auimam, morti tradit. ^v/Tiv , ro) 5«vatw (3t'3wc-tv.

Pigros ad paenitentiam non Dei timor im- 0\vnp:)j; el? (jLtxwciav y.ura^silCl cv (pojS:?
V. 8.
cod. f. 78. a.
pellit scd daemonum ,
qui illos ad desperatio- S^Eou, al}. zwj dociucvoiV div.yuocvai yxp a.v-
nem incitant. A'el timor Domini abstrahit eos zcv; iig dTicyvoiaiv' V) o t:u •/.v^lcv \aopoqL j^w-
ab ignava mora, suscitatque ex vitio ad bona pCwv ocvicvq Tcv oy.Yf,pov^ y.Gci duyiiooiv avTcv; ex
opera ac paenitentiam. Seniivir est enim animo TYis yocxixi dt epyoyj ayocOryw e\q p.£rav:tav av-
et corpore, horao dissolutus et molhs ,
qui ne- dpoyvva; ds. ei^t ^vyrw v.oli. (joiuci, o exxej^Duevo;
que se ipsum docere valet , neque ab ahis vult paiaxc; , c iJ.TiXt didaay.uv dvvcx^evc; ioivrov
erudiri. Yel desides ad virtutem timor impen- UYITS pav^-avetv iiocp' hiooyj ^cvAoutvci;- •« zcv;
dentium malorum impelht ,
quia de futuro fi- oy.vcvvroc; r.po; ocpivtiV o tcov >;a-/.cov (^o^o; rpo-
duciam non habent. Vir qui habitu est femina ,
y.aTa|3aXX£i , ro r.ocpoc^appZvcv rpo; zo peXXcv
nutricem virtutem non habebit. Esurient po- cvy. e;i^cvTa5' avrlp dt zh zspoaipiGiv Br,lv<; ,.-

tius, cum ex adverso regnum conspicient, in cvy^ llic z-fiv zptr^cvGav apizry znvaocvcj^ di ,

cruciatibus excruciati. 3T£ i'i ivavzca; 'cdun7i zw (Saat/etav , ev tyj

/Baoavo) (3aaaV£^c'pev:t.

Divitias scientiae Domini, et efficaciam verbi Tov r/.juTov zri; yvojjew; zcv y.vpccv^ y.al zo V. 10.

fortitudinem dicit. Deus enim solus scit prae- evipyr,zcy.cv zcv Idycv , ccjyvv artcjcv ccuzo; yocp

terita, praesentia, ac futura. Ipse praecepit \>.cvc; ycvoicy.ic za iipomv^ y.ac za eveffTWTa, y.ac

dicens: fiat lux. Moxque caelum, et terra, et za [xtllcvza' avzo; y.a\ tvtzickazo ilmtv , yewj-
quidquid in eis est , ex nihilo ad existentiam 6r,zoi ^W5* cvpavoq^ xat yn, xat ra ev auTct;, e|
deducta sunt. Haec ipsum dominum Deumque cvy.'cvzoiV tl; zo etvat tsapriy^Bnoav avza di
esse solum ostendunt. Ad hunc per rectam Oity.vvacv avzcv yvpccv y.ac ^eov y.ovcv ^cvac xat'
vitam iusti accurrunt, et contemplatione at- oca y.iv zcv cp2/cv §)icv rspccjzpiyjvctv avzoi cc

tolluntur. Vel quia , ex crealis rebus earum- dcy.atct^ dta oi zri; ^ioipia; v'.^cvvzat' r\ Szc i/.

que magnificentia Deus cognoscitur esse om- Tcov y.rtcTfiaTwv , n zr\; (j.iyaAcavv/}; aurwv, opa-

nipotens. vtpcv taztv czc 0- Jto; izavzcOvvaiic;.

Utendum est hoc dicto adversus illos, qui Xpnazf.v TcuTW tw p-nzM r.po; zcv; ^-n /a- V. 13.
cod. f. 78. h.

cum a Deo scientiam non acceperint , aUos iSovra; |:<iev yvoiatv tsapo: S-ecu, dc6c^y.icv dl aX-
"**
docere adgrediuntur. Nam David ait : ut au- lcv; ir.tytcpovvza;' o yap Aaut^ oyifft tou «V.5u- *
Ps. XXV. 7.

diam vocem laudis tuae , et tunc ahis enar- aac y.iv cpwvvi; atveoew; acv., y.occ zozt ^cr\yr\oa-
rem mirabiha Salomon quoque dicit
tua. Q^ac aXkoc; za ^av^.aata oov /ac o 'LcXcy.w
quae videruut oculi tui dic. Multi enim non- , fnat' a tcdcv cl ccpS-aXpct ccv , "ktyt *' rollcl Pj?ov. XXV. 7.

dum virtutis coepto cursu , alios recte agere yap y.ac c^pizrt; pK-n ar.apiaaivcc ^ allcv; y.azcp-
non modo hortantur , verum etiam cogunt et 3w(7at cu Movcv r.apaivcvatv , a/.la xat ^ca^cv-
imperant. rat y.ac r.apay.ikivcvatv,

Hominis nomine nunc dicitDeum. Namque AvOpa tvzav^a zov Secv onGi' zov yap Ov- V. 14.
cod. f. 79. a.

ilhus in iudicio furorem lenit sibi qui mandatis [lov avzcv zov iv zr\ y.ptatc y.azar.pavvec e'^' lau-
eiusdem obsequitur. Sic fit etiam in materia- Tov SepaTieuaag aurcv ev zou; ivzclac; aiizcv'

libus.Et sicut Dominus noster panthera ca- oiaavzoii dt y.occ eru twv «t(70yjtwv oiantp (3e o xu-
tuhs orba fieri dicitur contra peccatores, et ptc; Tiuotv r.apdalt; arcpcup.evyi Itytzac ycvtaOat

petra scandah increduhs , sic pusillanimis er- r.po; zov; rXyijn/y.eXcuvras, xat Titzpa av.avoockcv

ga peccantes. Vel pusillanimem dicit pro im- Tzpo; zcv; aviiazcvvza; , curo) xat o/.cyo'.i^vyc;

probo, et pro omni daemone qui a virtute ecjt rct; auapzavcvat' dvvazat ot ohyc^vycv /e-

scientiaque exciderit. yiiv y.ac zcv T:cvt,pcv , y.at r.avza (Jatpcva aoe-
zr,; ey.r.tr.ZMY.oza y.at yvoiaio-)z.

Rectam itaque vitam dicit hominis donum, Tov |3tcv Tov c|:;3-ov zocvvv e\xstv dofxa av- V. 10.

quantum quisque id amphat, et cum pleni- ^poinov , offTt^ auTcv TT/aruvet xat Ttapiyet zcv
tudine offert digna Deo T:Anpoi[j.azc; a^tcv rcv ^ecZ' cntp ya^idpav dv-
: idque etiam cathe-
dram dynastarum nominat , id est sanctarum
vaarwv cvcu.a^it , -lyc^v rwv aytoiv ^uvctp.ewv
 ;,

28 ORIGENIS

vcu ya/5 •/.uBidpx iaztv tiig xpirjzr, , ^uuxt- potestatum. Mentis enim cathedra est , opti-
v/iTcv 71 ocy/mzcv diocrnpcvax tov xaS^e^o/Me- ma consuetudo qiiae firmum immobilemque
vcv. tenet sedentem in illa.

cod. f.
V. 18.
79. b.
"Avciocv nj«u£t yvwat;' avz-n yo^p loziv c '/.Iri' Amentiam extinguit scieutia ; Iiaec enim est

pog zr,i; ^uaeoo; zrig ).cyiY.r,q' vm ev ^uvaarais rationalis naturae dos. Ipsa dynastis quoque
cp^ei ytvea^at rt, v.ai TTCicucrr tw yap yvwatv definit quid agant ; et hi faciuut. Nam ei

e;^cvr£ ^^etav , vMvc-^Jzoli xsot.vztg' vi MzCkoyioLg qui divinam scientiam habet , cuncti obsequun-
vizcp^^BoL TCU5 ex Twv dociixcvMV y.aS'' mwv e'y£i- tur. A^el contradictioneshoc loco dicit con-
pop.evovg lcyiapLclg fnai , rcu; z-n apez-n avzi- citatas adversus nos a daemonibus cogitatio-

xsixlcvg , Y.OU zcu Becv yodpiaai -fiptag atstvdcv- nes, virtutis inimicas nosque a Deo separare ,

zcig- Trautt (5e Taura? a^' -^uwv o z^g yv(aa£Mg satagentes. Has vero in nobis extinguit scien-

ylr,pcg , y.ou zcvg dwocazocg ^atpova; cpi^et dvx- tiae dos , dynastasque daemones fugere iubet
/wce7v , (Lg 7.£Y.l-npoi[J-tvcg tw S^ew , e^ auTcu tamquam Deo addicti simus, ab eoque aUa-
re Y.OU aXXwv w; ^etav yvwatv iyoiV. rum quoque rerum scientiam quasi divinam
habeamus.
V. 21.
''H zr,v 'livy^nv Itytt , t^oarig y.at Qa.vot.zcv (5ex.rt- Vel animam dicit vitae mortisque capa- ,
cod. f. 80. a.

v:r,v , acp' wv tc aurelcufftov (3etxvurat twv vuv cem unde hberum eius arbitrium monstratur ,
,

T£ Y.OU Twv peXXovrwv rcu; jcapTrcu; uvzrig dr.o- ad carpendos tum praesentis tum futuri status
7.aZacu Y.oilZv re vi xaxwv. fructus, bonorum scihcet vel malorum operum.
*0; eupe ayocBw Qui sapientiam bonam invenit gratias Dei
V. 22.
— 'O xare^wv xaxtav
accpiav

,
, eupe yocptzocg Qecv'

a^ppwv xat a(7£(3yi$ , w; invenit. — Qui nequitiam retinet, vesanus est

,

ccpeupervi; aurris ^tajSci^c;. et impius , ut inventor ilhus diabolus.

G A P. XIX.

V. 4.
J.xXcuTcs yvcoaews xat ao(f[ocg T.pc^tO-natv 'hfiv JL/ivitiae scientiae ac sapientiae addunt no-
cod. f. 80. a.
ayytlcvg Ttcllcvg' o (3e dy.ocBapzcg ., ov 'nivnzx bis angelos complures. At impurus, quem au-
; ma\, Y^ai ocTic zcv dc9ivzcg aurw ex iicudog dyyi- ctor pauperem nominat ef im dato sibi ex ,

>cu yu^ptQtzac r, yap 7:vev[j.azcY.-n (^tlla, dptz-h e^i- pueritia angelo privatur. Nam spiritahs ami-

xat yvoiaig Oecv., ^t' wv (7uvanTO|t/.e0a npog cptXtav citia , virtus est ac scientia , a quibus amice
Ta7; dytcug duvdij.eatr ei ye o\ \}.zzavccvvzeg av- copulamur cum potestatibus sanctis quando- :

Opc^Tcci., yapdg ocizict yivcvzat zc^tg dyyelotg' curw quidem paenitentes homines gaudii causa fmnt
xa) ffWTvi|0 (piXcu^ xaXe7, rcu; dcvlcvg TTcre, rrig angehs. Sic etiam Dominus amicos vocat, qui
ixetl^ovog aurcu S^ewpta? xara^fwfjas* curw y.at antea servi erant , maiore sui cognitione dig-

*A|3paafjt TrXcurtaas ev yvcouet, rinv /:zuffTtxy)v exei- nans. Sic item Abrahamus scientia abundans
vinv r,apaziB-nat zparel^av zctg y.axa zr\v ^eaeu.- mysticam illam apponit mensam , apparenti-
|3p£av'cpave7fft (ptXct; aurcu* l^acv^k ^e y.a\dr.o zcv bus sub meridicm amicis suis. Saul contra
vra^ypvzcg cptXcu htd tyiv yaY.ia.v yv^ptX,izat' ye- ab inhaerente sibi amico ob nequitiam divi-
I. Reg. XVI. 14. ypartrat yap*" v.ai dre^n Tiveup.a y.vptov dr^c 2a- ditur. Scriptum est enim : et discessit spiritus
cuX' v.oct rvevucc -Kcvr^pov r.apa y.vpicv erivtye zcv Domini a Saule ; et spiritus malus a Domino
2acuX" Kat Tiveufia xuptcu Xeywv rcv dyyelov o Saulem soffocabat. Et Spiritum Domini dicens
7roi(wv ,
ydp , cpvifft, rcu? ayyeXcus aurcu rivev[j.a'a, angelum qui facit , ait , angelos suos spiritus
,

"^-
•Pi.cm. 7. y.al zovg letzovpycvg avzcv rvp afkeyov ozi de et ministros suos ignem urentem. lam quod
dyyelot zovg dvBp(,mcvg euTreTrtreuvrat , dtdaav.et angehs homines sint commendati , docet in
*^MaUh. xvin. opare, Xeywv *,
ev To7s euayyeXtot? o xuptc;- [j.ri evangehis Dominus dicens: cavete ne contem-
xara(j)pov^re Ivog zc^v [ity.pm rcurwv, ort ct dyyt- uatis unum ex his pusihis quia angeh eorum
,

loi auTwv ^ia TiavTos (SXeTrcufft ro :rpoffw:rcv rcu semper vident faciem patris inei qui in caehs
•Gen.XLVni.l6. vsazpog u.ov rcv ev cvpav{ig' y.a\ rahv o 'lax&^* o egt xtem lacob : angelus tuus ,
qui eruit me
ayyeXcg acv c pvoij.evog pe aTro Travrwv rwv v.aY.m. ^^ cunctis mahs.
i) Vioes doetrinam ,de custodibus hominum angelis heic et iufra.
 IN PROVERBIA. 29
Quotquot de iudicio et provideiitia ignoran- "Oaoi rcvi Trept xpto-ew; xat Tipcvoicii «yvacuvres
cod. f. 80. b.
tes doctrinam , creatorem hlasphemant , tcstes loycvg ^ Tcv dnu.icvpyov (3Xa(j(j)Y)acu5t , fx«pn;p5
sunt mendaces neque impunes erunt in die
; £i(7t ^ivdfig' cv/. «TtpwpriTct (3c ^tapievcuffiv ev
iudicii. Quotquot item a suis cupiditatihus ir- 'nusca Kptaew;* xat oaci Tiochv vt:o twv t^ifyi-j r.x-
retiti , existimaut impossihilem esse virtutem ,
^•wv ivcylcv^£Vci vcut^cuiriv axaTop^WTCV etvat
Iii legis latorem iniuste accusant. TTjv ocpeTr,v , cuTct tco oeowxcTt tov vopicv eyx«-
lcvaiv ocdiyMg.
Vulgares homines non quia dignitatem lio- Oi yydoaci cv zo a^twpLa TtptwvTe; a-nc^ido-' V. «.

norent , reverentiam exhibent , sed assentantes ocat Tov (j)cj3;v, od.lx •/.cXoi.y.zg ovnc T.pcaoir.c/xr.-

respectum personae hahent. At enim vir verax rcvGiv de ixlr,^r,c xvnp cv xcXaxeuaei to xa-

haud adulahitur rei malae ,

- sed reprehendet. xov , ocl/.' llty^ti'

Quicumque inopem fratrem hic iuxta

odit , Tixg ci (J.iafi Tov i7Tw;i^cv a3e)w(fov, xaTa ro V. •?.

illud heati pauperes spiritu

: quoniam ipso- ,
y.cty.oLpici ci ztMyci tw TTViUpaTt, OTt aurwv eV'V
rum est regoum caelorum a Dci et angelo- , n ^xaO^eicc twv lupavwv , xai ayocTing Bicv y.oci

rum amore procul erit. Vel quicumque fra- ,

CLyyi^MV p.ccy.p7.v tarai' yi iiag oq ddtAz>cv ace-
trem virtutis inopem odit ah affectu quo- rig uzo^yov ovxa [J.ia{l , xai zrig r.pog ra r,.a-

—
,

que amicitiae procul erit in vita, —Bonam ^Ti (^iliag [xay.pvve-ai rcv ^tcv 'AyaB-nv ev- cod. f. 81. a.

cogitationem appellavit Dei agnitionem qui, vciav TW Tcu Secu yvcoaiv iJovcp.aat' xat T:7$

eam hahentihus corde puro , solet appropin- etdcatv aurflv Tctg yaBapclc rr, Y.ap^ia , etw-
quare. Qui ergo hanc disciphnam dociUs su- 5c TcuTct; zyyLftV o dt TretS-cfjtevci; Tcurct; £15

scipit, prudens est, et inveniet eam. — Qui

—
y.a^r.aiv •, (ppcviptcs eo-rt , xai zvpr.an avrrv.
multa mala facit verho et opere , is mahtiani 'O TicHa xaxo;TCt(UV 6t soywv y.at /.cyoiV ,

consummat, quae omne genus peccati com- rcleaicvpyel y.a/.iav , ti eariv r.aaa au.aprta' cg

plectitur. Qui vero adversus homines sermo- Oc rzht^jtcvpytt y.aza avypw-wv /.oycvg ttg ar.oi-

nes exitiosos sine hmite cffundit, et in Deum Atiav , xat (3Xaaa)r,piia; y.xza 3-ecv, cu aoi^nat-

blasphemias , hic non salvahitur. rai cvrcc.

ISeque animae neque corporis deUciae ve- Oure n xara ^v/yiv Tpu(iiY) , cvzt n xaza V. 10.

sano ijrosunt. Nam spiritales , cum sit sus aSiya oupKpepet tw arfpovf vnv ptev yap y.ara-
voluptarius ,
pedihus conculcahit : a sensuum Tiarriau rcig Ticai '/jclpcg (Sjt'krdcv:g wv utto bz

autcm voluptate caro eius ad cupiditates com- TTiC aia^r,rr,q zpvf^ric •/) oap| aurcu cjpcc xsa-
movebitur, et in Demn hlasphemias iactahit. ^fi y.tvT.Brtatrat , '/.at /.ara ^tcv ^laa<fr,aiag

Etiamsi e servo nuper sit hbertinus , ita se pf^tt' ti y.at ctr.c (5cuXo)v {'ktvBtpcg , tcuto r.ct-

geret. •natt.
V. II.
Si qui recte gloriatur , in Domino gloria- Et •/.avyoiutvcq cp^MC , ev xuptw y,avya-
cod. 81. b.
f.

tur ; Dominus autem noster sapientia est ; se-

rai , dt xuptrs y)a(2v oc(pta eortv, xau^w-
quitur ut qui recte gloriatur , in sapientia glo- [j.tvcq cpBu); , ev o-cffita y.avyarai' ro •/.avyr,ua

rietur. Gloriatio igitur longanimis Tctvuv Tcu (j.a^/.pcr^vtj.cv '/.at tAtr,y.cvcc eortv vi
et miseri- ,

cordis , sapientia est et agnitio Dei. Superve- ac(^ia y.ai n yvodai; uvrcv' 'txstpytrat 6t rcig

nitautem peccatorihus al)sterrftns eos a malo, rapavopLCtg araXXaTTWV «utcu; xaxta;, vuv ptev

nunc quidem, quoad fieri potest ; in futuro £VtJ£;)<cuevw; , ev dt rw p.eXXcvrt atoivi oCJay-
•/.aioig.
autem saeculo , necessario.
Dominus noster ignis consumens est, et ira- y.vptcq nptwv TTup ptev xaravaXt(jKov x.«t

tus leo. la peccatoribus amburit consumit- Xewv cpyti^o^xtvci' r.pog di rcvc aaapravcvrag y.a-

que , foenum aut stipulam , mihtan-

ut hgna ray.sacv y.ai civaXtoxcv , (^g |uXa X^prwv xaXauyjv,

tem adversus spiritum carnem. Lux vero et Tr,v arpaztvcutvriV aapy.a •/.ocza zcv cyveuptaTc;'
(j)w? dt y.ai dpoaog r.poq rcvg xetrcpQovvrag., ^ctxvu;
ros recte agentibus , monstrans ilhs actarum
aurc7; T(>)V ysycvoTwv rcu; TiOycvg xaraa^tv-
rerum rationes , et extinguens ignita tela ma- , •/.al

vuwv Ta 7:£7rupo)piev« pc/-/! tcu r.cctpcv, xai 7r£ptyu-

hgni , refrigeransque ilium qui ab agendo con-
yoiv rov ex vng iipagtoig ouu|3atv;vr« xauawvot.
tingit ardorem.
Impuram animam scortum appellavit; et hu-
Tnv «x«5«pT0V ^vyjiV .,
kroupav (kicaaav x«{ V. 13.
cod. f. 82. a.
 ,, :

3a ORMEinS

zuvvfii To /^iaS^w/y.a , rriv v.ct.xxnxcLcvi efp/ixev iusmercedem, dixit eiusdem substantiam, ex

«•jr/Js , atjp' Yis cu xaS^a^ai yivcvrat 7rpoT£u;(;a£. qua non purae fiunt oblationes.
V. 14. To pev ^i(5a(TX£tv tcu; utcus 7:£pi a|S£T^.5 zat Docere bberos virtutem et notitiam Dei
yvwafiw, TcO 56ou , twv r.oczepodv iaziv lo (3e parentum officium est. Sed sapientiam pueris
crctfiav ^ivvuL xoiq T.oiiai^ Tcu xupou e^r yvvcav.ot. indere , Domini est. Nam mulierem heic dicit
ycf.p hzoivQx zw Gcmxv leytr ipaaOrixi yocp (^mt sapientiam. Ama , inquit, sapientiam, et con-
xriq GccfiuQ, /at TmpYiaet ae' XLnnaov avxw i
tva servabit te: bonora eam , ut te complectatur.
*
^.'i Cr£ TZZpl^^U^-t).

V. 16. Ai evToXat , oj; Tipoq pev tov evTeiXa/:-t£Vov Praeceptaquatenus sunta praecipiente Deo,
JS-eov, /aXciivTat £VTc/a£* ws (3e Trpoe tov o^euov- ita appeUantur : quatenus vero mentis iter
Ta vouv ev auTa7g, xaXouvTat o(5ot* y.ai o pev cpu- dirigunt, \iae dicuntur. Qui illa custodit
'ka.aaasv^ xripu h Bavaxcv r.poq ^r/iv Tr,v ^vyriV servatanimam suam de morte ad vitam: qui
eauTcu* di xaTa^pcvwv , tov aiiepavxcv Oava- contemnit, aeternam mortem incurret.
Tcv B^avfixai.
V. 17. 'Ez\ iilv Twv a/V^viTiwv cuTwg iyzc oacv in rebus quidem sensibilibus ita fit. Quanto
dl rihog r/i; atkrmq urrep^uYis , xoacvzov o sol luna praestantior , tanto praestat ille qui
eXewv Tcu; ev nxoiyjia apsTwv y.a\ avay.Tw//evos virtutibus inopes miseratur , recreans eos di-
auTcu; ev Tiaj^eja y.a\ vovBeaia y.vpicv doiJ.a ds. sciplina et monitis Domini. Donum autem
6idovaL Tw 5e&) , Triv y.a3-«poT^Ta xrig yapdtaq Deo oblatum , dicit cordis munditiem. Nam
mop.aav yaxa avaloyiav yap xrq aiiaQiiaq m.S>v pro rata parte innocentiae nostrae , scientia
xaTa^tcuye^a yvwaews utco tcu S^ecu. donamur a Deo.
V. 19.
"O Alyet xcicZxov iaxi Titp) Twv ev tw |3iw- Quod dicit ita reapse in mundi rebus con-
,
cod. f. 8U. b.
lyo) dl vcpt^w, xriv ^lv iicllriv ^-niJ.iav ^ axi- tingit. Ego vero existimo grave quidem dam- ,

pnaiv T.tpiiyiiv tvis ^mpiaq twv ytycvoxwj' xw hij,„^ intelligi privationein notiouis eorum
(5e Tipca^-knv x^g ^vxr.g , ac^avtaijov twv cpuat- quae liunt r animae vero traditionera , obscu-
xwv rept ^eou evvctwv , TraVTaTraatv auT?,? el? rationem esse naturalium de Deo notionum ,

aXoyiav xaTaTreacuari?- y.al o am-rip dl ev xcig gu^ anima oranimodam vesaniam incidit.
in
Mauh.xvi.26. euayyeXtcj? ffiai*' xi d^rs^A-dQmixai av0pw7:c$, eav Salvator quoque in evangeliis ait quid pro- :

Tcv ycaij.cv Jolcv xepovja-^ , tt^v ^e <^vxh avxcv derit homini , si universum mundum lucre-
ar.oUa-ri xat ?n^tw5ri ; evTau5a -/i anfAua xm tur , animae vero suae exitiale detrimentura
ccyvciav a^w.aocTwv^ y.a\ aawf;.aTwy £y.(^alvei' -h dz patiatur? Hoc loeo perditio ignorantiam cor-
?r]pt'a ,
Trv eax<iTyiv akcylav Treplar/iatv. porahum incorporaHumque rerum denotat
detrimentum , extremam vesaniam significat.
V.23. Et xuplcu
!fc;3og et's ?wriv av(5pt^ ,
j)0(3c? 8; gi timor Domini ad vitam viro est; timor
cod. f. 83. a.
xuplcu accpta xal Tiataera, Cavyi tcu avapos ot.pa
-h^
autem Domini sapientia et discipUna ; sequitur
accpla laTt xat TraK^eta' to ouv yvwvat act^iav sapientia ac disciphna. £rgo
^t ^ita viri sit
xal Trataetav, yvSvai^ iaxl xov Xpiaxov xat xw ^^^^^ sapientiam ac disciphnam idem est ae ,

auTcu dL^aay.aliav ^o cvv a^fc^cg, taxaL ev xa- jjQgge christum eiusque doctrinam. Qui ergo
xta xal ayvwfjia ,
ev ais ow laTtv o XpLaxoq' sine Dei timore est, in nequitia et ignorantia
cl cvv ev xaxta xa| ayywat^ ?wvt£? cux e7r»-
, ^ersabitur, in quibus certe Christus non com-
axeTTTcvTat ev auTc7s tov cp.o|3:v tcu ^ecv , yai
moratur. Igitur qui in nequitia et ignorantia
xo kliOi zt: zavxoiq f/vi eATrt^cvTe;- cvdt Xpi- vivunt , non animadvertunt in se timorem Dei,
axoq iaxiv ev avxclg 7rapa to pc-fl BIIzlv av- ne-
,
neque misericordiam eius sibi sperant ;

xovg.
que Christus in eis est, quia ipsi nolunt.
V. 24. O ptyj opS^ws |3tous, xpuTTTet ev x-n ^v)(ri av-
Qui recte uon vivit , raanus in propria ani-
xcv xaq a^txws tyiv eauTcu yriv ipya-
x^'-?'^'^ ,
ma abscondit iniuste , terram suam nolens ex-
aaaBaL p.vj PcuXoptevc;, TcuTeaTt to aoiij.a' ptn
colere , id est corpus , neque spiritahbus satu-
^e iiXT:lr,aB-nvaL apxoiv c|/uj^txwv al yap Tpav.-
rari panibus. Nam practicae virtutes manuura
Ttxat opeTat, yj.ipm \ycvaL "kcycv , at tov apTcv
tenent rationem , eaeque panem ori nostro ad-
T» aToaaTt rjadov cjpca^epcuaat tov aTrc twv
,
movent ,
paneqa inquam qiii de caelo descen-
 ,

rsr PROVERBIA, 31
dit, vitamqae mundo dat per divinara sapien- cu/savwv /ara/3avT«, y.a\ ?co/iv biboMxcn tw xoff//&)

tiam 4}t scientiam. 5t* evS^esu orc^ptas xac ^vwffew;.

C A P. XX,

Oi furor draconum -,vinam eorum est au- ; JLj{' B'j^.oq (Jpax.cvrrov o civo:; autwv, axa?.^-
cod. f. 83. b.
tem res intemperans vinum ergo intemperans
; CTtcv 0£ CLVoq , CK.y.cAot.(jxci apa o Jvuoq, ocy.o-

furor , intemperantes seu effrenes faciens ho- "^ocarcvq ttciwv rcus av^poir.chq' yaci v^piaziy.ov
mines. Est item contumeliosa ira ,
quae fit ex "n cpyn' yiverai ya.p txiio ^ecvrc^ Bvfj.cv' d di
ardente furore. Quod si vino Nazaraei iuxta civcv ci vaQtpocici xara rcv vcy.cv a.-i'/cvrot.i ,

Jegem abstinent extra furorem , esse Nazaraeos ijvy.cv ocpx rcvg voc(^'.pocicvi exroc nvai vzvou.c-
lege statutum est. ^ivnroci.
Hoc loco Christum evidenter appellavit re- '^vraZ^a. rcv Xpiarcv avriypvc zipry.t ^aci- V. 2.
84. a.
<;od. f.

gis nomine. Nam qui Christum peccatis irri- /ea yap rcurcy oia r&)v auocprMV Trafc^uvwv,
tat , adversus animam suam peccat. auapravei elg tyiv eaurcu '^vy^nv.

Sicut stultus cxprobratus non erubescit ita , "Oavyep o ocmpcM ro cvzi^oq cvy. aifjyyvirat , v.' 4.

qui foenore accipit frumentum adserendum iu curwg davetaap.svoq clrcv crzftpat iv aynroy
messe. Certe ex eius agro reddetur sors foe- vi^y) ort eV. rcu yeoipyLov ocLrcv acTiodcB^msrat r6)

neranti , etiamsi interim mori contigerit ei qui ^avetaavrt, xav rvyjn a-cB^avfiv rcv davuaQsvra.
cum foenore acceperat. — lani triticuui cum — Et iariv ev a.ur,rS> aircv dccvitaocfj^at r.apx
foenore accipi messis tempore ab , iis qui agrum rwv kpyaaay.iv(>iv iv rctq e^ erec-t rr.v eaurwv
suum sex annis erant operati , hoc significat yriv , rcure^rt T:apa rwv r^s r.po rcv XptarcZ
illorum ante Christi adventuni sex aetatibus r.apcvatag iv rctq e^ atwci Xa|7.;|/avrwv ^txatwv
clarorum iustorum atque prophetarum vir- Kat rpicpvjrwv rag Jcpzrag ytiiriOaa^ai^ rwv y.at

tutes imitari oportere ,

qui etiam septimo anno rpecfovrwv ev rw l^^ou(i> eret X^'9^-^ '^^' cp^j^a-

nutrierunt viduas et orplianos ; ut sibi redde- vcv: , et; ro avrarrc^^c^yivat aurc7; ev rvi jSaat-

retur in regno caelorum merces exertae vir- Xeta rwv cvoavMV rcv y.ta^ov rrii ev'Jet|cw? rwv
tutis ,
qui immo fuerunt virtutum primitiae. aperwv , ws anapyr) ytycvoreg rwv aperwv.
Quos secundum virtutem quis genuit eos , Ou; xar' tzperyiv ^•nkcvort yzytvvny.t rt;, et- v. i.

imaginem et laudationem relinquet posteris vir y.ova y.oci [layaptaucv varaXec!|/ct rc7g ptersTretra

immaculatus, et ad iustitiae nutrimentum us- offxcM^uog^ y.at dty.atoawnv avarpcc^-ng tw; reXcuc.
que akXay^cZ rov yaKcloycvv- ^^^n^
in finem. TeXeurav yocp e^-ntv
^ ^
Mori akla XrAaroq*' /at vnv iy.ylnatav xa- Matth. xviu.
dixit et ahbi maledicum. Sed et Chri- ra' y.at o *

stus : qui ecclesiae male dicit ,

priva])itur fide, y.doyMV , ffrepYi^yicrerat ryi; Tuarto^q , Yjrt? r,v

quae lux ei erat ante obtrectationem. Dicit aurw (pw? TTpo rrig dta^oXrii' Xeyet d av y.ai r.t- .

fortasse etiam de tenebris exterioribus : ideo pt rcv e|wrepcu ay.orovg' dto '/.ai ir.i ytXkcvrcq
et de futuro dicitur. Et ipse Christus pater tlp-nraC zat o Xptarog dt , 7rarr,p -/.at urirnp
,

materqae dici potest : pater quidem haben- dvvocrat 'ktytaOai' r.arrip piev rwv ty^cvrMV ttVcu-

tium spiritum adoptionis ; mater indigeutium [xa vtc^taiac' y.rivnp di twv (Je^pevwv yaXay.rcg

lacte et non solidiore cibo. Namquc et in Pau- y.at cv arzptaq rpoariq' xat y^p xat o ev liauAw
lo loquens Christus pater Ephesiorum fiebat, AaXwv Xptarog , r.arnp ptev rwv Effiec-twv .iyi-
,

sapientiae ipsis revelans mysteria : mater 'vero verj, (jcfpta; aurctc aTTCxaAuTrrwv puatinpta fwj-

Corinthiorum quibus lac praebebat. vnp KcpivS^twv ,

ya}.a7roriJ^wv aur;uc.

Excogitatam nobis a mahgno voluptatem Tviy ex r:u r.cvr,pcv trstvptB^ftaav riftv r\^o- v.21.

quara partem in primis appellat , brevi qui- vnv , viv pLtptoa (Dr,atv ev Trpwtcts , rpoa'/.octpov
\ ^ t \ I r/ I

dem guttur inungere senties , mox taraen felle

[j.tv AtTiaivtt aov cpapuyya, vartpcv txtv rci Tit-

amariorem. xpcrtpcv X-^^5 eup-flaetc.

Cave dicas superbia comraotus , ego solus Mn ttTi-ijq xa3"' vr.tpri(fccviav y.ivovyzvog' tyu) y. 22.

«um hostibus pugnam conseram ; sed Domi- y.cvog roig i^Bpolg cj5Xei7.Y;CTw , JcXa. Mvsoustvov
 :

32 ORIGENIS

Tov Y.v^iov y.<x.l £rAy-o(.lcv , "ivx aci ^o-n^-har: /y.-^ num expecta et invoca , ut tibi auxilietur. jNTc

^appst aauTO) coj x^f'* y.v^lov (Jjvapevog* hi tibi conridas quasi absque Domino aliquid va-

yap X'V'^ auTcC cu/ eaTt ^c/i5cs liyti Aavid leas ;

quia praeterillum non est auxiliator. Ait
Ps. XLiir. 7. cv yap e-ni Tw tc^m //cu sXTrt&l
"^.
David: non enim in arcu meo spcrabo.
V. 10.
'Ett) p.£V T&Iv al(7S-/iTwv, (7t(x9fxLcv y.zya. y.ou In rebus quidem sensibilibus stateram mag-
cod. f. 65. a.

litypcv (fa^.zv eivoct , ev aq xpvaoq , upyvpcq , nam ac parvam esse dicimus , in quibus au-
yjxkAoq^ uira^oc. 1), y.otl oaa allx (^aQ/ii^cvvai' rum, argentum , aes , sericum , et alia quae-
p£T]3a 3e Ta e'v ayyuctq |:ji£Tpoup.eva , ctTcg, c£- vis ponderantur. Alia vero vasis metimur ,

vcCf tlaicv, y.oLi cQT.pta- aXXws Te 5s tov Tia- frumentum vinum, oleum, legumina. Aliter
,

pa xtat BpaavdiiAcv 'keyo^.ivcv ,

p.iya y.a\ p- vero etiamhomo quem appellantSpaau^etXov,
,

y.pov eivai aza^i^iov vcp.tCw y.a^oXcv (5e cja- audacem simul et timidum stateram raagnam ,

aav vzsep^olrw y.al 'illzi^^iv xcZxo axa^utcv pe- ctparvam esse puto. Omnino quicquid est hy-
ya y.a\ [j.ty.pcv zaxtv i/.a-epa yap xa/tat , y.at .
perbohcum et diminutivum, statera niagna par-

lj.expa diaaa' al/M; t£, y.a\ o ev wev ua- vaque est. Utraque mala est , nempe mensu-
ayjtv v'f exep(,)v ^ovAop.evoi; , auTo^ ^s o//ctMs rae duphces. Ahter denique , et qui beneficio

a/Jcvg (xvazsavitv p.T. cyp2atp3u/7.evo? ,

fjieTpa e)(et adfici ab ahis vult , uec ipse vicissim ahos so-
^taaa' p/l tjetBop.evoc xri evxclri xri leycva-i) , lari mensuram habet duphcem nec
dehberat , :

TraVTa oaa Qilext "tva vuCic cp.ct(tig Ttciuxe av- praecepto obtemperat dicenti quaecumque :

Luc. VI. 31. fa; *. > que vultis vobis fieri ab hominibus ,
haec vos
'
simihter illis facite.
V. 12. Ovy} xo y.ay.wq ay.cvov cvg , tpycv iaxi xcv Nequaquam est opus Domini auris male au-
cod. f. 85. b.
y.vptov , akla xo i-nt y.alcl; r.pcaeyiv v.ai cvyt diens , sed iha quae bonas res auscultat. Item
xa/.co5 opcov ccpS-aXpto^, epycv eaxi xov y.vptcv , nequaquam male videns oculus , opus Domini
(X.1X cpwv y.at (^avxa'Cop.evog xa ^Cta' o yap est , sed qui videt et sibi repraeseutat res divi-
(xy.owiv xcv xupicu, y.at jSXencov Tas evTcXa; au- nas. Nam quae auris Dominum audit , et qui
/ Tou, epycv laxi xcv y.vptov y.at lcrt twv aX- oculus spectat mandata eius, haec opera Domi-
).wv piepwv Tcu acoptaTos co<7auT&)s \ey.xecv' yjpr\' ni sunt. Et de ceteris corporis partibus simih-
a-i\ (3e Tw pyiT(i) toutw Trpos xcvq y.a-rrycpcvv- ter estdicendum. Hoc autem uteris dicto ad-
Tas -^picoy TcuTo to auip.a , y.at xcv ^eov evv- versus eos qui nostrum hoc corpus vituperant,
(SpiCcvTac. et Deo conviciantur.
V. 13. TcuTecTTt p.-fi y.aBivoe vsclla , a)X aypvxs- jd est ne diu dormias , sed esto , vigilans.
vo^ eac "tva pc/) e^ap5/i; ets ttjV yeevvav , pcn ]Xe in infernum proiiciaris , noh obtrectari
xaTaXaXet* xat dta y.ev xm ap£T(iv, avctye xcv; ^i pgj. virtutes aperi oculos animae tuae. De-
c(p^aXpicu5 xra ^vyr^; aov dta 6i xr,i acc^ia;^ nique per sapientiam intellectuahbus saturafe
vc/iTwv 6a7iX-/)(73'-/iTt apTcov. panibus.
V. 23. To axa^i^telv eavxov xlq int xc^tg xcv y.v- Alternatio inter Domini et diaboh opera ,

picu xat Tcu dia^clcv epyctq ,

^delvyp.oc y.v- abominatio Domino. Dolosam stateram dicit
p/co- ^uyov de dohcv hyu xov vcvv , tov Tifiipu-
mentem quae cum natura comparata sit ad
,

yoxa. ptev (^tx.a.w; y.ptveiv xa -npay^iaxa, csapex- j.g^.|.g de rebus iudicandum , dechnat tamen h-
y.ltvcvxa de xri xcv avxe^ovaicv por.ri dta (filcvq jjgpj arbitrii pondere propter affectiones aut
,

r- xpV-aTa. , pecuniam.
, , , , , ,

V. 25. M-/i Tax£ws, cpYiatv; hru zh e-nayyeMav -rpoq

^q festines, iuquit ,
promittere Domino ; ne
Tov 5eov xtvcu, Iva ptvi xrq xpela; ae r.cllay.tq, f^^jg ^g ^g^ rerum ahquo , ut fit , vel maiore
r\ x^nq xoZ Tzletovoq^ emBvuiag elcla-ng , ap^y cupiditate trahente paenitere incipias , Deoque
p.£Tavc£7y , y.at v^pia-ng ^eov , TrpoTtp/Jcras au- jniuriam facias , praelato aho. Ceterum bonis
Tcu £T£pcv -n ent xciq aya^Ctg de [xexavcta , viris paenitentia non accidit , sed potuis non
cu diy.at.ci; avu^aivet , akla adtyct;' a.diy.ot 6e
iustis. Iniusti itaque caveant ne quid inconsi-
5\ ' ' t I ~ /1 ~ ^

p:notv ar.erAay.eTzxt^; vntayyet-oiaav tw £/£(*)• pi£Ta

derate ne quid inconsiderate promittant nam
—To , ;

yap xo ev^aa^ai., p.exavoetv ytvexat. Ta^^u

votum paenitentia subsequitur. — Subito vo-

1) Notemus y.sT-y^v. apuci GrigeReiti ,

quod immeiito nonnulU vocabulum barbaricum existimarunt.
 ,,
, , ,,

IN PROVERBIA. 33
Yere Deo , id est ei aliquid suorum conse- avjzix^aa^ai tw xupiw , o-ntp kcrrt zo ayia^jac
crare , et mox celeriter rei paenitere , laqueus zi twv «utcu , x,a\ im tcutm Baxzcv peTaueXr,-
\iro fit. ^rivai , T.ayn; ejTt tw avdci.
Vcntilator impiorum Christus est;isqueini- Ar/.p.rjTwp aTejBwv o Xpioxcx; taziv E7ii|3a/e7
pios iusequitur, ut leo feras. Rota inareapa- ^e rclq aae^iciv uanep Xewv Or,^a<;- xpoy^oq 3e

leas a tritico secernens. Vel rotam immittet «Xmvjs yj^pi^^ov xa ayypa driO xcZ aixcv -n rpc-
id est poenam irrevocabilem. yov eiii^alii x-nv avaT:odi.axcv xiuoi^Aav.

Ventris receptacula intellige mentem , cor TauiCiu xctXta? eaxiv o voZ^, ri zapdta, y.al V. 2T.,

scienliam , ubi omues simul divinae et impiae f) yvuai; , evBa r^avxa xa Bela xe v.ai a.ae^tri

doctrinae reponuntur. Ac veluti aliquis lucer- £va:;oTt.vevtai Oi.Oay^,axa'

dtcJa' diaiiio 5i
6e Tt; Xvyjcv
iiam accendit, reperire aliquid in receptaculis a^aq , tcov ev xcii xa>j.ieiciq >c£tuev&)V eupeTv zt

positura volens ; ita Dorainus scienliae suae lu- ^c-SkizaL , oy-.utc, o y.\>^ioq T&i cpwTt Tri; yvwaews
mine scrutatur receptacula humanorum verbo- auTCu ejseuva Ta Tay-teta twv ev hoyaz, y.at Tipa-

ruraet operum. Attamen habentibus scientiam l,eat.v av3-pwTiwy xci^ de x-nv yvuaiv xcxj xvptcu

Domini hominibus, lux inde oborilur. Si ergo CTtiaTaftevcts av^pooTrct; , ^m; eaTtv auTcTs' ei

lux Domini scientia Domini est, lux autem

, cvv zct ^co^ Tcu xv^icv , Q yvoiaiq xcv xvpicv

Doraini aspiratio vitae est hominibus , utique ejTi , TC oe ^wg tcu y.vpiov 'fl tivcti t&»v avdcoi-

scientia Domini aspiratio vitahs hominibus est. r.w , apa -ri yvo)aiq xcv y.vucv r.vct] twv dvOcoi-
At vero diabolum, qui in inscitia apparere vi- noyj eazi' zov de ev ayvcia dia^cXcv aaiveiv do-

detur , luceruam appellavit quae mentem bo- zcuvra , Avyycv ojvcy.aaev ey.y.evcwza zov vcvv

nis notionibus evacuat, nec non transfiguratum tcov aya^oiV yvaxje&iv , y.ai fj.ezaa)(r]y.aziL,0(j.evcv

in angelum lucis. Quia vero lucera Domini no- etq dyyelov (p&)toc* eTiet de xo ^w^ tcu xuptcu,

luerunt agnoscere , neque in ea ambulare , in cvy^ et/avTc yvmai cvde cjcpeuecS-at ev auT&J

scitiam lucis instar aestimaverunt impii. Quod ^w dyvciav w; cp£s klcyil^cvzo c\ dae^dq- et de

si inscitiam lucis loco habueruut , utique et "'jj;

^T^ciav (^ cpw; etxcv, dnlcvozi y.a\ xd epya
opera eius, qui inventor inscitiae est diaboh fa- '^^^ '^^^ dyvoiag ecpeupeTcu dia^olov hpaxxov
ciebant. Reliquumergoest, ut qui cura inscitia J^j ^? dyvcia avzcv avfxncpevBevzeg, avv av-
"'
iUius iter fecerunt , cum eodem sint per saecnla -^ eff^vTat ei; atwvas atcov&)v ci (Je trj yvcooet

saeculorum : qui vero cum scientia Domini ^^" xuptcu ,

auv tw xuptw.

cum Domino sint. ,

c A p. xxr.

E icludit effatum hoc irrationalium anima- fuiy.^aXkn zo pr.xov xcvxo x-nv Sid twv «>;?- cod. f. 80. ly.

hum sacrifichmi. Nam sacrificium Deo spiri- ywv ^wwv S^uotuv* S^uata yap tw 3"ew nVeupta
tus contritus. (7i)vt£Tptptf;.evcv.

Si sancta et recta sunt opera Domini ; unum Et ayva xat cpBa epya xuptcu, ev de twv
V.
cod.
8.
f. 87. a-
vero ex operibus eius est etiam roens ; ergo epy&)V auTcu e^jTt xat o vcvc. , cpQcq dpa i/.xi-

recta creata est et sancta a Deo mens ,

quam (jB-n y.ai ayvoq napa. zcv becv o vcu; , y.ai op~
nos rectam conservare debemus erga ipsum ^ov c!j>£tX:/7.ev (5tacpuXaTTetv «utcv cypo; auTCV
contra ingruentia nobis a diabolo raala. ex Twv e-nepy^cy.evoiv riiuv xiapa tcu Kcvnpcv xaxwv.
Domura calce litam et communem corapa- Tcv CLy.:v zov y.ey.ovixy.evcv y.at y.otvov , zr\ v. »,

ravit angulo subdiah. lam si domus calce hta u-at^ptj) yoivLa avzi^eiy.zv ei 3e o cly.oq o y.e-

et commuuis, ncquitia intelhgitur; utique an- y.cviy.yevoq xat y.civoq , rl xaxta eaTtv , -h vr.ai-
gulus subdiaiis virtus est. Angulus subdialis
, Bpcq yoivix ri dptvn eaztv ywjtoc zclvvv vrcaL-
igitur est actus meditatione accensus , et a Bpoq eaziv , crpa^ts Beoipia:; i<s^avszcy.evn , xori

sole iustitiae illurainatus. Egregie vero etiam ^wTt^cpievfl vno zov zr,q 6iy.atoavvr,q rXtcv /.a-

Paulus pontificcm ludaeorum parretem calce h- y.UiC, (Je y.at IlauXcc tcv dpyierAx twv 'Icu!Jai'&)V, '
Act. XXIII. 3.
tum seu dealbatum appellavit , et a Deo per- Tc7;^cv eirre xexivtauevcv Tu^5r,(7cp/.evcv * viio zov ' *^*^; Tt;rTij-

eutiendum. Et Dorainus in evangeliis pharisaeos c^ecu* xat a ouxrjp ev euayye/tcig tcuc (j»act(?at-
'
 :

34 ORIGEMS
^_Maiih. xxiii. *•
jy^^ T«(j)cu5 ttzt xexcvta/jievcus eu sJe xal tc dixit sepulchra dealbata. Bene etiam super an-
'Matth.xxt.'.2. £714 ywv/as elTrev *, ev0a o ViBoq '/.uxon o ol-ko- gulo dixit, ubi lapis ponitur ab aedificantibus
^oy.i\j.oLQ^i\<; v-Ko twv ctzo5o'/uwv , zat y£vc(xivoi reprobatus, qui tamen factus est caput anguli,
xe^aXr) ycovla;, os eart XporToc,- xctvov 5e' e^tv, qui est Christus dorainus. Porro illud est com-
[x-n Tiu evog eaTt 5e:u. mune quod unice Dei non est.
,

V. 14
cod. f. 87. b Acaii la^piog koi\v , o r.citi ri delioc , u-n Munus occultum illud est quod dat dextera,
ytvwax.et (3e ri apiaxepoc ^v^ov iyeipn y.oc-' av- et a sinistra ignoratur. Furorem contra se ve-
Tov la/ypov e'v Tvi •n[xipa. rrjg xptaew^ , 6 twv hementem in die iudicii concitat, qui tri-

Tspoi; rcvg ivdeftq (3wf;wv (p£t(?opevo?. buere egentibus munera parcit.

rod. f.
V.
88. a.
Ifi.
H avvocyctiyf) T(iov ytyavTwv , ri aexyua >coci yj Congregatio gigantum est nequitia et in-
ayvoicioi zqxiv yiyavxec, de cl daitxoveq' TouTe- scitia. Gigantes vero sunt daemones. Id est
<7rtv ev [xeyxlan; a[j.apxiaii ava-Kavaexai o 7r?.a- magnis in peccatis iacebit ,
qui de via iusti-
VM[xevog e'| cd.Z diy.aicavvr,g. tiae aberrat.

(•0(1. f.
V. 19.
88. b.
Ayvvaicv eivai Y.peixxc.v, v] TctauTri ffuveivac* Sine coniuge praestat esse ,
quam taU con-
Aavld cfmiv *'
Ps. LXii. 3. xat ev yvi epvlaco xat oc^xxm xat \ivere. David quoque ait : in terra deserta et
avu(J|0(« , cCt&)s ev t(» aytco &)iy3"/iv <7Ct* epny-og invia et inaquosa , sic in sancto apparui tibi.

Tctvuv yyi eaTtv -/i apeTYiv eycvaa '^'oyr\^ yM [xri Deserta igitur terra, anima est virtute prae-
ly^cvaa xcv; r.alatcvq av^poiiTiovq evctxcuvrag , dita , et quae priscos homlnes non habet ha-
xcvq cf^eipc[j.zvcvq xaxa xag ixalaiai ei:i9b[j.ia<; bitatores qui corrupti erant in antiquis cu-
,

T/i; ocTiax-ng' dio cvde evpiay.ei e'v auTvi dvoc-aavaiv piditatibus erroris. Quare ne diabolus qui-
(3ta|3cXcs. s'/ ye dvax^pS); di dvvdparj xovsoiv dem requiem in ea invenit; siquidem aegre
C/5Taly dvanavaiv., xai cvy^ evptay.ei' avxog ydp per aridos locos quaerens requiera , non in-
^aailevg e^t ttc^vtwv xmv ev xclg vdaai^ rcvx •
venit. Ipse quippe rex est omnium in aquis
eaxc Twv ev avaTrauffet y.au dnoAavaei aapy.iVMV degentium , id est hominura qui in otio et de-
•h^ovm. Kat TiaXtv. Triq accptas (^eyvai a\ dia- lectione carnaliura voluptatum versantur. Itera
xpi^ai clyMv avxr,q' et 6i xcvxo , cvy.cvv y.al vi Sapientiae aediura tectae sunt mansiones. Quod
yvvri -h ^.dji[xcq xat yXwaaw(5y)g zat opyilog, r\ si ita est , ergo muiier rixosa dicax et ira-
xaxta eaTtv, r\ xig xov avl^mxa avx-n ucte7 «a- cunda nequitia est quae contubernalem suum
,
,

;(^£p.cv y.ai yXwaaw^n xat opyikcv. facit rixosum et dicacem et iracundum.

^ccpta xupcu dvaj^savaexai ev y.apdia dtxaicv Sapientia Domiui requiescet in corde iusti
accfcv' acfpcveg de avdoig dia^al^kovaiv auTYiv tcu ac sapientis ; vesani autem homines calumnian-
(oBeipat.
tur eam ut pessumdent.
H ac(j)ta eart ttcXjs oyypa , e*v r\ oi acoot Sapientia est urbs raunita , in qua sapientes
xaTotxcwt , loyta[xQvg y.aBatpovvxeg , xal izav habitant mentes suas purgantes ab omni
,

utfw/xa lT:atpo[j.evcv y.axa xr\g yvwaew? Toei 0ecO. elatione quae contra Dei scientiam extolli-
-HcXets hyypdg ^nalv xdg oxvp(>i^e[aag y.al
^ tur.—Munitas urbes dicit animas circuravalla-
yaxay.pavTiB^etaag ^vy^ag vtxo twv c«ae(3wv datu.o-
tas et subiugatas ab impiis daeraonibus sce-
vwv y.at cjcvYicwv avi^pwcrwv twv ecratpc/xevwv
,
lestisque horainibus qui adversus Dei scientiam
xaTa xr\g yvwae&);,Tcu yecv wv to oyyp()i[j.a er.t-
extolluntur : quorum circumvallationes supe-
|3a; accpog^ y.at xr\v dcy.ovaav daoa).etav av- apparentem illorum securitatem,
rans sapiens ,

xSiV , Tvi cuTwg accpta iiepfjpay^^etg xaB^etlev.

tali sapientia munitus difflat.
V. 23.
2xoy.a y.at ylciaaav y.at vcvv , ^vfxov y.at
eod. f. 89. a. Os , linguam , raentem , iram , et cupidi-
e7rt5u^tav og cfvlaaaet, ^taxT,pel. ex rnc ev xp- j^^g^ qui cohibet , is animam suam a futuri
aei Bhjet^g xw d>vyr,v avxcZ.
^
-^^^^^:^^ tribulatione custodit.
V. 24. AuTos eart 6iac^cpo:>g emvoov[xevog' ^paavg audax qui
^^^^ est diverse consideratus :

^ev yap, o r.av oxtoZv a(pc'|3ws iTitTeXwv avOd-

quodlibet intrepide adgreditur : ferox qui in-
(Jns, aveTttxptTw,' eUv9eptd.Ketv ^cvlo[xevcg' dla-
considerate liberi hominis conditionera usur-
Koiv, pet^oatv eauTov -nizep exet ae//vuvwv- >ct-
^^^ .
superbus qui maiora veris merita iactat
[j.og, r.pog tw eauTcv xaTa^XaTiTStv xai eTe-
,
pegtilens ,
qui non sibi ipsi tantummodo sed
potg [xexadtdcvg- xcacvxzv ydp eaxt (SXaoTtxos ,
^^ ^j.jg j^^^j^g ^^^ Tantopere enim est exitio-
 ,,

IN PROV ERBIA. 35
sus , ut aliis quoque labem propriam imperlia- &>; xat aXX;<s (itzadidovai xayiiai' o^ de ^vnai-
tur. Qui denique iniuriarum est memor, peccat. y.axet , itocpoivcfioc.

Est etiam bona cupiditas : quippe angelo- Eaxt yocp y.ai ocyy.B-n eui^uuta* ayvtXwv juev . 25.

rum est nihil umquam pravum cupere ; dae- fxev cvv To f/n tnt-^vy.eiv Trcte eTitJup.tas y.a/.iuq'

monum , seniper male concupiscere; homiuum dxiixovoiV (Je T<3 ocsi y.ocY.ai tT:i6viJ.{iv' av0pco7iwv,

deniquc , modo concupiscere, modo secus. lam zo zscxt [j.tv ecyt^b^etv , croTe de ^-(^- xo oe

Ycrba , tota die ,

ponuntur pro tota vita. Sic oAnv xfiV yi//epav , ocvxi $t c^kcv xcv (Sicu* tci-

est illud : in limore Domiui esto tota die , id cvxov iaxi xoci xo , ev cpojSw xv(>tcv laBt oItiV

est tota vita. TYiv -niJiepocv , avti Xiv oi c/.cv xcv picv. •ProT. XXIII. 17.

Equum dicit mentem , a diabolo oppugna- Ittttcv y.iytt xcv vcuv, tcv TTcAepcypevcv vno V.
cod.
.ll.
f. 89. b.
tara , cui tamen ipsa repugnat. Ascendes enim, xcv dtoc^olov, xact ocvxtncletxcvvxw int^mtt yap,

inquit, super equos tuos; et equilatus tuus, ywiv, evsi xcvg Wnrcu; acv xoct n itJCTaata
salvatio. Et de Paulo Dominus: ut portet, in- CTOu, ao)XT,pi% '
xat ent xcv Ilccvlcv o y.vpicq' xcv •
Bab. m. ».

quit , nomen meum. ^ocgcf.'aoLi xo ovcucf. p:v acai •

Act. IX. 15.

C A P. XXII.

Oignificatara a proprio nomine virtutem, no- X viv anuatvc«evy]V apeT-nv vno cty.iicv cvoua- ^•i-,
90. a.
men bonum. jVam illud bonum est no-
dixit Tog, ovcy.a etne y.ahcv' xcvxo yap zaxi xat xa-
men ,
quod habet bonum ex suo bono opere Aov -0 ovcixa , cnzp tyit xo a-nuaivoutvov aya-
significatum. Sic iieque iniustara mulierem , si Bov cvxoig oidt xnv a$iy.:v yvva\y.a diy.atcavvTiV
forte lustitia appelletur, laudabimns ; sed il- Y.alcvfjievnv eTratveacpev, akla xTiV tycvaav xty
lam potius quae iustitiam habeat , etiamsi ei hty.atcavJnv , xav a^cyia vcpni^nxai' vntp de ao-
Iniustitia nomen sit. Supra argentum porro yvpicv y.ai y^pvaicv , acoia 5e*iV.r).

est et supra aurum, divina sapientia. 2i/VavT&)atv aXAnXct^ , o «ev zslcvaici dta r. 2.

Obviant sibi, dives quidem eleemosynis iram Ta>v eAe-/iptoat;vwv za^atpwv tcv 6vij.cv^ yat xtw-
extinguens , et amorem sibi concilians ;
pauper [jLevcq TYjv ayazsW (3e , ^ia fn; cievtas xo
autem , a conditione sua humilitatem edoctus. xatseivcapcvdv didaay.opievci' xcv p.ev yop, ^e-
Hunc vult erudiri ; illum largiri ; ut alter sit Aei 7rat(3euea5af tcv 5e, ^txa^t^ovac' wjTe tov
gratus , alter misericors. pev tvyapiaxcv tivat , tcv ^e eXenptcva,
Yitam et gloriam et divitias caelestes con- Tiomv y.at 6c^av y.ai tjIcvxov cvpccvicv y,).n- T. 4.

sequetur qui sapientiam timorenique Dei ha- pcvcpL-nati accptav xst (fc|3cv y.vptcv tyoiv* na-
bet. Cuncta enim haec genera habuit Noe; ea- aag yap xag ytvtaeig tayt Nwe* Tautas 'A-
dera Abrahamus ; eadem illi etiam qui a Pe- ^paapL' xavxaq xat cl r.apa IleTpcu paS^flTeu-
tro fuerunt eruditi. ^evTes.
In futuro saeculo V. 7.
,
qui omnimoda scientia '£v Tw aiwvt TM juieXXovTt c\ ev TiavTt tt/cu-
cod. f. 90.
ac sapientia divites fuerint , dorainabuntur im- T«a.Jev-e5, ev naa-n yvooaet v.at ao^ta. , ap^cvat
puris et iis omnibus qui iUis divitiis caruerint. Twv cxy.aBapro}V y.at e^epnpievwv xovxcv xcv ttXcv-
Quinam vero sint famuli et quinam domini Tcu" Ttve; oe ci ctyexat xat Ttveg oi oearcoxat ,

non est necesse vulgare quia de hac re sermo ,

cvy. avayy.aiov dnpi.catevBiv , dta xo etvat tov TTfpt

mysticus est et altior. Et ipsis verbis beic de- auTwv Aoycv pLvaxiy.cv y.oci ^aSvxepcv' xat rtpoq

monstratur humanae vitae inconstantia. Sed pnxcv de dety.vvat xcv dvBpoinivcv jStcu to at^-a-

etiam in oligarchiis divites inopibus dominan- xcv aXka y.at iv xociq oktyapyjtatq c\ xskcvalci

tur : atque insuper ,

qui scientia sunt praediti, XOYJ nxo^yuiv apy^cvatv y.ai aX/wg ct yvwjtv eycv-
in eos qui aliter se habent, imperium exer- -£5, Twv uT\ xctcvxo)V apycvaiv y.ai ci ano twv
eent. Denique qui ex gentibus crediderunt e| eS-vwv TTtaTct , xciq e| 'Iapa-«X , ciq hcelevcv

Israhelitis qui antea imperabant , magisterium Trpoa^e, 3<(3aay.aXtav (3avei?cuat* y.ai xot npoze-
foenerantur : quamquam illi antea gentibus foe- pcv tSveaiv edaveill,cv ey.etvct ncllciq , xat tcu-

nerabanturmultis, iisque dorainabantur. Nunc Twv rjp^^cv* vuv de xtiq jSaatXeta; an auTwv ap-
viro erepto iis regno contrarium fit.
Beianq , euTiaXtv ytycvt.
,
 , :;

36 ORIGENlS

Tov ey xcu^ ivzolouq [Xapv xvdpoc , xat ev Hilarem in exsequendis mandatis virum et ,
eod. f. 01. a.

elfn[XGvvciii doTW , ayocno: o 5eog' Y.a^uiQ xat elecmosynis indulgentem , diligit Deus. Sicut
* Rom. xn. 8. Uavlog (frifftv *, o eXewv ev tXapoT/iTf tw (5£ etiam Paulus ait : qui miseretur cum liilaritate.

lioLtouoznxa zwj tpyc^v dia z^q apctvis o y.vf.icq Vanitatem autem operum per virtutem ac ,

xat Tvis yvwuews, ouvre/eT. scientiam consummat Dominus.

Ao)px zcv av^pwTiiu Tag zriq ^v/riq aoeza.q Doua hominis virtutes aniraae appellat
,

ovoiKOit^zi , ^i wv vtxwv zoy dtc/^olcv, z'iixicv kocvzcv quibus diabolum vincens honorabilem se Deo ,

7raj3e';(et to) S^ew, /at acpaepe^Tat tviv iocvzcv ^v- exhibet suamque animam ab occupantibus
;

jC/iv CX.T.0 Twv xzTiGoc^Ivoiv avzw dociuovm. eam daemonibus eripit.

10. T-Tii x^cfiazTtq e|eo>; tcv avBpomov ex|3a//e- Hominem per spiritalem doctrinam extrahi
cB^oci ^cvltzocc bipc T.vtviiocziv.r\q ^i^aaY.oc')'iQcq peS' vult de pessimo animi habitn, cumeius comite
Ttq ziyt cptXcvety.tas* v.occ loc^.cv dt zcv dia^clcv rixa. Diabolum quoque , animae pestem, opor-
ovza zriq ^vyriq iy3idi-/.taBai dei' iocv yap ev tet effugare: nam siilhcresideat, rectas omnes
auT^ xa^icrrj , dioc zriq ocy.aBocpaiocq T:oc\)zaq zovq cogitationesimpuritatecontaminaresolel.Nam-
opBcvq lcycapLcvq uziixaiH^ti' avvtdptov yap zw que et apostolustribunal ostendit esse animam,
- Rora. II. 15. ^vyjiV v.oLi ducK^cloq dtty.vvat "^, dt «v Xcyt- quatenus cogitationes accusanles, simulque de-
auovq y.azrtycpcvvzaq , y) y.at aT.o\oycvp.tvcvq ita- fendentes inducit. Interim , inquit, invicem ac-
a-^ic \}.zza!iv yap ., (fYiaiv , aX/nXwv rwv Xo- cusantibus cogitationibus et defendentibus. Ubi
'/tauatv y.az-nycpcvvzcov ri y.at ocnclcyov ^.tvodv ctov autem accusatio atque defensio , ibi tribunal.

$t y.azr)ycpia nai ocTcloyia , exe7 zat avvt^piov Sed et diabolus pestilens cunctos vituperat ut-
aXXa Y.a\ o lct^oq ocziiJ.a'C,ti iiavzaq aq v^pi<;-nq- pote contumeliosus ; vel quia propria com-
71 ws ra Idta ovazriaat [:jcvloiJ.tvcq , Ta twv aX- mendare volens , aliena contemptim deprimit
^wv oczt(j.(x)q e'xj3aXXef ov ex(3aXe iy. avaxr][xarcq quem tu de spiritali conventu fac eicias : ne-
Tvtvnaziy-cv- y.ai ov ^ovcv avzoq ex|3Xr(0Yia£Tat, que ille tantummodo expelletur , sed et comi-
aXXa xat ta quvovTa auTw, ept^ej, (filovetYsai, tatus eius , iurgia, contentiones , rixae, et
liocyai , Y.at oaa lcip.ov ocToztXii. quaecumque exitium inferunt.
V. 12. *0 ^taTyipwv zaq ^v^aq r!«wv Y.vpioq , cvzcq Qui animas nostras conservat Dominus, idem
COd. f. 01. 1).
xat (Jta znq nvtvp.azty.riq -qxaq yvwaewg Ticjfiataet pariter spiritaU scientia nos pascit coude- ,

loh. XI. 14. auyxata|3a(vwv v.ui. Xeywv • eyw etftt a Tci^nv o scendens dicensque: ego sum pastor boiius
Y.aAoq, ov azii}.aC,tt o Tzapavoucq- et (5i |3aatXeu? quem tamen homo iniquus aspernatur. Quod
fxev eaTt twv (3aatXeucp.evwv o Xptazoq, Tictf/w si rex quidem subditorum Christus est ;
pastor
dt crpcjSaTwv, eaTat TiCTe [/.cvoq ^aatltvq twv yero ovium; erit aliquando solus ovium rex,
Trpo|3aTwv, eis to (3aatXtxov p.eTa|3avTwv a^iM^a. ^d regalem dignitatem translatarum.
T. 13.
'O ix^poq r\{J-Siv dia^clcq wg Xewv Tieptepye- Adversarius noster diabolus tamquam leo
cod. f. 92. a.

Xezai ^riTwv Ttva xaraTTtri* ov rtva flpo/3cu^cvos

circuit quaerens quem devoret; quem timens
oy.vnpoq, Ttpoq zh ipyaaiav twv apcTwv ava- piger , ad virtutum exercitium se comparat.
dvtzat' t't dt Xe'wv ev Tats odo^iq zriq ^tzatcau- Quippe leo in viis iustitiae quaerit ahquem
vri5 ^riTel ^r;peuaat ziva, oq iaztv o dta^oloq- venari id est ut diximus diabolus , et in pla-
,

Iv ^e Ta75 TrXareiats za^iq Tpoq zr\v andikttav (jjc-

^gjg ^„^6 ad perniciem deferunt, praeter quam
povaatq, iitzoc zw (foclayya xmv ^at^ovwv au- quod daemonum phalangem circumfert , ipse
Tou, auTOs 9cveuei zcvq auTw ntt^cij.ivcvq, quoque sibi obnoxios iuterficit.
V. 14.
cod. f. 92. b.
BoBpoq ^a^vq o^dicx^oloq iaziv o bz [xta-n-
Fovea profunda diabolus est. Invisus autem
Beiq napoc y.vpicv
,^
o [xr\ eauTw Trpoaexwv aac^a- j^omino est, qui propriae securitati non con-
Xwr dt'I(^^ cv {xtcjriBtU vcso xvpiov , aXXa g^jj^ ^^^^^ quidem non erat invisus Domino ,

T cod. TreKUKs do^t[x^q yocpiv tlqzo zcZ T:apocvo[xov TreirTwxe^c^-

^^^ experimeuti causa, in os maligni diaboli
[xa- dt [j.ia'nBttq vno xuplcu,^ tlq tcXcs xaTa-
incurrit. Verumtamen qui Domino invisus est,
Xt^7r(ZveTat^ ev tw (3<i^p(}), (ptXviaovos ^v ev yvw.
perpetuo deseritur in fovea quia voluptarius
,

att a[xapziaq.
^ ^ ^
^ ^ ^ ^
est et peccati sui conscius.
15. Maxpav cxT.o^ zj^ y.apd'taq zov acfpovoq e^iv r\
j^^^^gg ^ ^ega^i hominis corde est virga de
pa(3aos r, iy. z^q pi^y^s 'leaae o Xptco;, 'oq rcot-
qui pascet populum
^.^^^^^ i^^^^ Christus ,.
 ,
: ,

IN 1»R0VE»5IA. 37
^aum noviim Israhelem in pascuis oviuni navil xcv locov ocvroZ xov vUv 'l^pocrl iv tyi

suarum.
Sicut diabolus calumniatur nos apud Deum, "Qijnep disc^clcq GVy.ccfocvzfi 71,0«? r^pog zov
V. 18.
cod. f. 93, a.
toUens a nobis virtutes quas ipse non dede- Bzov , locu^ac:/(,)V nocp rjjuwv zoc; ocpezocq , a; [xt,

rat; ita et nos calumniamur illum cum tol- (3e3(ax.£v inpv, cvzu» y.occ riij.fii avy.ccfocvzcvuev ocv-
limus ab eo iniquitates quas ei non dedimus. zcv loc^^ccvcvze; nccp avzoZ ta; y.a/.iaq a^ f/Yj

Et quateuus quidem accipimus ab eo iniqui- didw/.aixiv avzM' y.a\ y.aBo uev '/.aij.^avcuev r.ocp

tates , tamquani ab iuope virtutum accipimus. avzcv za^ v.ay^cci.;, , co; napk rJvnzc; iv ocpezaiq
Quatenus vero virtutes ei cedimus , nostro cum la[)^avc^ev' y.aBo $e zoc; apezoc; r,ij.ovj didcauev
detriuiento tamquam diviti iniquitate cedimus. ocvzco eTz iloczzf^oei viuwv, oig T:lcvai(ti ev y.ay.ia

Ne forte , tamquam exigua dans prin-

inquit, ^ibooc^ev pLmcze cJs, fr.aiv, wc cllya dcdcv; ap-
cipi , apud quem calumniatur plura lucrans ,
)(cvzi' vocp' w ovy.c^^avzel zoc r.uica xep^atvwv
gravius animae deti'iraentum patiatur. T.lecv y.ai ^lazzezoci znv ^vyr^i.
Qui sapientissimis Dei verbis attendit , et O zci; T.ocvao^ci; \oyci; r.pcrseycxiV zcv 6ecVj V. 1?.

«ius observat mandata, bic cor confirmat, et y.ai r.cLc^v zcc r.pCGZocaacueva vr. ocv-.cv , cvzo;
bona esse cognoscit. lUe audit Dei verba ,
qui er.ioz-fioe zrtv y.apoiav, y.ai eyvoi oxi y.aAci eiaiV
quae mandantur ab iliis exsequitur. Non euim c-^zc; cc/.cvic toov xcv 'bzcv "kcywj , tsocwj xx
auditores legis iusti apud Deuni, sed factores ixpc^aaacueva vr avzoov cv yap d dypcocral xcv
... „„
legis iustificabuutur. Quod si confirmaveris vof/.:u ocy.ociot Tiocpoc xm ^eoi., «// ci pcirixocc xcv
cor tuum ad sciendum aeque et agendura ;
vo^cv dcy.ocioi^-ncicvzcci . eav de eru^rtor,; ar,v y.ap- lac. I. a-2

manifestabit tibi Deus viam suam quae dicit diccv Tiu yvoivai y.ai -KciraaCj yvo^pcaei aci zr,v cdov

^o sum via et veritas. avxov rnv eli: cva xv* • ey oi el[J-i vi cdo; y.ai rt dhr&eioc, •loh. XIV. «.

Qui dilatat puritate cor suum , Dei doctri- O Kkcf.zvva; dioc zn; y.cc^acpoxr.xo; xw y.ap-
V. 20.
cod. f. 9i. a.

nas intelliget, practicas, eruditas , theologi- diajv avxcZ , vcraei xcv; xoZ ^ecv loycvi;., xcvj;
\ \ \ \ \ \
cas. Namque omnis salomonicae scripturae re rpxy.xiy.cv; , y.ai xcv; aoiytcrTtxcys ., y.ac xovg
materia , trifariam dividitur , iu ethicam ,
phy- ^ecloyiy.cv;' 'nxaoc yocp n y.axoc xnv ypa<fnv roay-
sicam et theologicam. Pertinent vero ad pri //aTeta, xe[xvexo.c Tp^wg, ei; n^iy.nv y.ai cDvai-

mam proverbia , ad secundam ecclesiastes ^'"'^ ''•«' Oeclcyiy.nv yjxi ay.chvOei xn i^ev npc^xn^

ad tertiam canticum canticorum : quae intel- '^' npcauiac- xn <5e devxspcx., ky.ylnaioc<;-nc' xn
cta per puritatem cordi inscribuntur; ut re- ^^ 7,^'7{i •» '^oy.a aauaxoiV av^ep vcn^evxx dix
spondere possis, te esse paratum ad satisfa- xaS-acct/iT:? ivancypa^^^ezoa xn y.acpdiaj xcv oc-c-

ctionem omni poscenti rationem de ea quae y-pi-vy.a^ai ai , t^ ixci[xov eivai npo; azsclcyiav
in te est spe; sive discendum sit sive con- ~^vxi tw .ezepc^xoivxi ce lcycv i:ep\ xn; iv aci
tradicendum. "Vicissim tu quoque eos inter- e^7rios<g • elxe dcoc xo uaSelv., etxs dca-o dvzizi- I. Petr. III. ia.

roga , qui possunt interrogari ; neque tamen ^s«'-'«'' ocvzepoiza U xal av zcv; dwauevcv; epw-

vim facias ei qui scientiae est inops. Idcir- '^^<^Oaf [xn [mIv xoi^iai^ov zov ev yvo)aen:evc[ievcv y. 22.

co addit : neque inhonores infirmum in portis. ^^° ir.ayw ya\ [j.n dziiJ.dan; daQevn ev r.vlacq.
V. 26
Qui pravas admiserint cogitationes atque ^\ "^^^' (^avlcv; dvx^tyoiJ.evct lcyiaixcv;., y.ai
, , cod. f. 9a. a.

ita maligno diabolo houorem detulerint, hi ^'''

"^^;"!^ Tt^wvTes tcv r.cvnpov, aTicvdai;,.exoiaav

pro viribus curent bonis meditationibus de- °°'^ dvvau.i; did twv dyaBoiv lcyiauosv dncdidc-
teriores commutare. Msi enim id agere value- ''^^^ '^'"^^ yupcvac; iav yap y.n tayyaoict xcZxo

rint, auferetur eis stratum desub costis ani- '^-''5^«' 7 l-h^ovxat.xo axpu>ua xo v-o xd; -nlev-

mae , id est virtus. P<^s xn; '^vyn;, zcvziazi xnv dpexnv.

Qui transfert religionis terminos , is super- ^ «eTaTt^et^ xa opta xn; ^ecae^eia;, 6et- v.sfi.

stitionem vel ipsam impietatem prae se fert. ocdatixcviav n dae^etav avxnv d-ncdeUvvaf y.ai

Et qui fortitudinis transfert terminos is au- ,

P^a^'"^"? ^a opta xni dvdpela; , Bpaavxnxa n
daciam vel timiditatem substituit. Simifiter de ^'^'^•^''^ ar^ep/a?eTar oiaavxo); de y.a\ int
'^1'^'^J
virtutibus aliis, et de dogmatibus, et de ip- ^^,^ dlloiv dpexm, y.al ir.\ twv ocyudzovj, y.a\

sa fide existimandum est. Praecipuc vero hoc ^^ o^^J-n; xn; ^TtffTew; v^YiTecv [j.dh<:a (3e tcGto

«bservandum est circa sanctam Trinitatem. ^'"P'^^"'"' ^t:! rni dyia; xptdoo;- h ydp jxn Bto-
 ,
,

35 ORIGENIS

"kcytM xo nveufjta xo ayicv , ^ialUi. 10 jSaTTTt- Nam qui Deum non dicit sanctum Spiritum I),

ai).a.' 3e xac aklc-oc rtvag hKi}.cfJi:^m Bicxjq ,

baptisma destruit: qui vero alios quosdam no-
dri[iov aaayn 3e&)V in xat ta; Trefit T:pixyiJ.azoc minat deos, is deorura populum introducit,
tv.atjxcv vsuxpiy.a.i; diaxa^nq x«t tcutcj ^*-^"^ ^^ rebus singulis patrum constitutioncs
,
x^f"
/^eveiv o(fsiXci/aas , p.-n //eTaxtvsTv ^eT. (
quae propterea perseverare debent) nequa-
quam oportet commovere.

C A P. XXIII.

«od. f.
V, I.
95. b. iAyva<7T'/iv ivzavBa xov diafickov n^mlv x^a- D,'ynastam nunc diabolum dicit: raensae au-
TZt^ai di auTcvi tini (^evdoiJ.apzv^Aai , lcidcpiai, tem eius sunt falsa testimonia , convicia, obtre-
xaTaXaXtat , avuft.vkiai yay.ai., icjiBv^iai aiQ- ctationes, coniurationes malae, turpes cupidi-

YJpai , xat Tiav ozicvv aazavLy.cv e-csiznotvua' tates , et omne quodlibet satanicum opus. Haec
TauTa 06 naoazipt^tva aci vno xcv tscvnpcv ,
omnia tibi apposita a maligno , spiritaliter in-

vcnxoii voti , xat tTii^akt z'f,v dtavciav acv , teliige , et mentem tuara intende ,
quae heic
y. 2. iaxtv f) ytip' eitJo^ o:l Tcjauta at dtl napa- dicitur manus , sciens a te talia esse qpparanda,
axfjaaaif c\a v.ai aviiT.aotaxa.vai act ocpetAcuatv quae tibi patrocinari possint in die Domini
,
ev •njj.tpa v.vpicv , ozt a-novt(j.ti ty.aaxa» v.aza xa cum is remunefabitur singulos secundum opera
spya auTcu* ei dt dnk-naxortpoi; et , y.ai optyri eorum. Quod si insatiabilior es, cupisque alta
TcoV u(^yiXwv xat TrXetcvcov xat pet^cvMV , « Ttva et plura atque raaiora ,
quae sunt caelestia ac
etat S^eTa /.ai 5eiu , y.n iiiiBviJLii twv tcu ncvn- divina , cave ligurias circa maligni edulia : haec
pcv tdta piaxodV' xavza yap t-/tzai ^wvis Ttpcaxat- enim brevi vita fruuntur, id est fallaci. Opor-
pcv , iazL (|/eui3cu;* ^ti ^t zw S"etay ypa<^r,v tet autem divinam scripturara intellectualiter
voy)TW5 vctLa:iaL v.ai uveu|7.aTtxw;* vj yap xaTa ac spiritaliter intelligi: nam quae secundum
TYjv \gcpLav aiaOnx-n yvwfftig, cux t^iv ak-n6nq 2). historiam est materialis notio , vera non est.
eed. r. 96. b. 'Eav eXxuaai tov ^e7ov vcuv npog xo pnxcv Si trahere divinum sensum , iuxta Utteram
Y.axa XYiV e'|w y.ovcv opaaLv eS^eJ.TOCT); , aavaxa- ad externum tantummodo conspectum vohie-
xcq <wv ets Tov ^8tcv cixcv aTTCcpciTa, 05 ei^t to ris, is fundamento carens ad proprium do-
xaTaXX/iXcv «utou Btu^prtua' nztpvya; exwv Tag micihum revertetur quae est conveniens iili ,

U7I0 Tcu npctaxmozcc, avzcv ayicv nvtv^azcq y.a- theoria. Sed alas habens a dirigente ipsam san-
-aay.tvaa^tiaa!; auTw, at Tiep tLai xa 7iveu^.aTt- cto Spirilu fabricatas quae sunt spiritaha
,

y.a y^apiapiaza' antLaiv oiiv v^tikoi vntp avzov charismata , abit subhmis super ipsum ut ita

ws ei7:e7v tov ai^epa* to ouv pn unepavw yot- dicam aetherem. Ergo nolle conscendere su-
ptiv xcv p-nxcv., ak}' dnk-ni^^cti; e^etv npo; auTa, pra htteram , sed mordicus huic inhaerere,
?WY)S £'aTt (ptvdcv;. falsae vitae proprium est.
^ V. «
cod. f. 97. a Ei |3a<jxavos «Ttfa aaejSeias ea^iet , xat Si invidus triticum impietatis comedat , et
ctvw Trapavoptw |:/eSuaxeTat , cu dti dt atvdtir.- vino illegitimo ebrietur , non oportet cum hoc
veiv TcuTW* ou xp'fl of.pa tivai aatpr\ xat napa- convivari ; ueque enini expedit fieri impium
vcy.cv' avxat yap ai yayiai Actfj.aivcvxat yvwaLV ac peccatorem: nani huiusmodi iniquitates spi-
TLVtv(j.axiyriV. ritalem scientiam pessumdant.
MritJev Ityt auveTOV, c^nai , xcjztazt |3a5u Nihil dicas prudens , id* est grave ac my-

1) Amimadverte festimonium Origenis de Spiritus sancti divinitate.

2) Vides Origenis dictum insigne pro mystico s. scripturae sensu ,

qui tantopere ipsi in deliciis fuit ,
jeoque interdum

abusus, ut scimus; quae cansa fuit Theodoro mopsuesteno opus condendi contra allegoricos ,
praeserfimque Origenem.
Et quidem consule sis , (inquit S.
Hieronymus in prologo
Iluetium in origenianis quaest. XIII. p. 240. seqq. Origenes
ad lib. V. in aUegoriae spaliis evagatur, et interpretatis nominibus singulorum, ingenium suum
Esaiam ) liberlf
/acit ecclesiae sacramenta. Recta item eidem Origeni contradicere videtur S. Gregorius PP. qui etsi plurimum allego-
rico anagogicoque sensui indulsit , attamen in calce primi libri raoralium in lobum , ita sapienter conciudit. Hoc mag-
nopere petimus , ut qui act spiritalem intelUgentiam mentem subleval, a venerutione historiae non recedat. Ni-
hilominus in libris Origenis infinitus ac pretiosissinius est mysticarum moraliumque inferprefationum thcsaurus ;
el ip«t

Chry.sosto-mus in Pioverbiorum a nobis edita explanationc spiritaies sensus libenter «equitur.

 , ,

IxN' PROVERBIA. >

39
sticum ; noii enim te oportet margaritas pro- x«c (xvariyJv cv 3e7 yocp at jSaXstv tcu; M«p-
iicere aiite porcos. ycc^lxocg e(/7xpcaS-ev tcov x^'pv.
Termiuos aeternos religionis ne transferas; "Optx alodvicx ^ecoB^iiacg p^ uUoctpv tig dt v. lo.

neque ad regionem accedas eorum qui se a yrv t&Iv arripcpaviaavTo^v eauTJy; «7:3 tciJ ^eiu,
Deo seiunxeruut , et possessionem daemonum y.T-^pa ^e (3aty.ovwv tyiv xaxtav e/cvTac, jtxti eta-
malitiam retinent, cuius cau.sa caelesti patre elBn; , dt' rlv i^^-tprlBr.^jav tcZ eocupav^tcu na-
orbati sunt. Qui enini eos viudicavit ex tene- Tpcc* ydp }.vTpcv[j.tvc<; avzcvi xvpioc ex xcZ
bris in splendidissimam lucem , fortis est. vr.tpAauzpcv c^onog ajro axorcu; , 'laxvpoq eVtv.
Filius bene moratus labia sua in sapientia exer- YUg opBc; ivdiarpl^u -a y^tiln avrcZ accia, V. 16.
cod. 97. b.
cebit ; \icissimque sapientia cum eo colleque- y.at i ccc^la r-poi avzov au/XaX/jjet xat diapLt-
turacpermanebit. At perversus illam amitlet. vsT* c Je Grpt^log 'tKTitafirai an ^avzriq.
Si timore Domini declinat aliquis a malo , Et -w ^c/3w v.vpUv e;tx).ivct Tt; ar.o xaxcu
pulcbre hortatur , ut per omnem vitam ab om- y.aloi; zoapa.vtl dtx tjaayis r?,; ^wv5; eV.x/iv£tv

ni malo declinemus. . rj//a; «7:0 TiavTc; '/.a/.cu.

V. 2i.
Quisquis malitia est ebrius , et ex sapientia ad Ux; ev xa/ta [j.tBvGcc , xat c ex ac^ta; cod. f. 98. a.

inscitiam quasi moechus transilit, diviuae gra- "r.po: ayvoioiocv y.ccrar.cpvtvoyj, r.ro^ytvaii eV. Otiaz
tiae erit inops: neque veste nuptiali induetur X^p''^?? ''o-' ^Zy. tvo-jatrat tvdvua r^v ycfucv
quisquis in daemoniaca nocte dormitans , car- T.^g iv ~n (3atu:v£co']ct vjkti vr.voyhc , al/.a
nem suam detriti iustar panniciili vulneratam '/i''' ^s paxcc TerpaupaTtaptevyiy Gxpy.x dia9l'i^o)v
atterens, facit incendium gehennae. ynvync, (^loya.
Ait senior quidam , animam esse matrem '
Efn m twv ycpovtwv, ttiv ^|^u/riV tivat un-
V. 24.
cod. f. 98. b.

nientis ; animae vocabulo denotans patheticas "^p^ 7-" ^cv , •^vyjnv Ityo^v ro T.a^nrr/.cv Tvi;
animae qualitates,impetumet cupiditatem: ete- ^'-"Z"^' ? ^vucv rt y.at i-nt^vutav dia yap twv
nim virtutum exercitio in lucem mentem edu- Tipa/.TtxGov a&cTwv ttg ^w; r.pcaytt rov vcw- oia
cit: siquidem fortitudine ac temperantia sapien- 7«p «vf^pcta; xat a&jq)pcauv/i? xTooy.e^a accfiav
tiam adipiscimur et scientiam Dei ,
quae sunt '''-^' yvoiitv 5jcu, al-atp ttatv aptrat ^v^xcZ xat
virtutes , impetus et cupiditatis. Fortasse ali- i7it^vpi.tai- Ityti d' av 'taoig [i-nripa xai Tr,v ra-
quis dicet matrem esse testamentum vetus quod ^«««v ^ia^ry.riv cv y.ara^^pcvnrcv.
suae contemni nequit.
V. 31,
Homiues boc loco dicit magistrorura scri- 'AvSpw-cu; 'tvravda , twv didaay.aloyv ra; cod. f. 09. a.

pta volumina. Qui vero operati simul sunt et avyypa'^ac y^gc rcv; ct r^otmavrac, y.a\ dtdcc-

docuerunt , iterque in caelum fecerunt , am- ^ocwai, v.at tyiv ncptiav Trpos cvpavcvq izctnaoc-

bulationes nominavit. Mulli enim doctorcs ne- i^-zvovq, ntpi-.arcvq olvcpLaat' Tiollct yap dida^av-
quaquam ad caelum iter feceruot, quia dicta ^'' ? '^^ ^ps cvpavcv rriv r.cptiav eTrcf/laaVTc ,

propria non observarunt. Nam qui disserit in ^'' ^^^- ecpuXa|av yap cui)mv ev TrsptTiaTcts,

ambulationibus (boc est enimfacereetdocere) TcuTeaTt -rctetv te xat dtddcav.ttv .,

a^ioi; r.tpina-

digneambulat vocationequaaDeo vocatusfuit. "^'^ ^"^* y.lnatoig -hg 'ty.l-nB^n uttc tcu OtcZ.
3[entis peccatum siraile phialae , operae pec- '^ '^^^ v.oc-.a diavctxv a[jiap-ta ecixe cptaXrr cod. f. ta. b.

catura poculo.^TTiepcv Yero est quod a coquis ^ ^^ '^'^~- e^^py-^av ,

r.crr.ptoy v-tpcv dt iart ,

rpt^tvg appellatur. Multa enira pulsat ucrepcv '^ ^^^p^ ^-^^ [J.xytipctg Itycixtvcv rpi^tvg- ttcX-

(pistiilus) neque tamen aperit locum quem ''^

y^P y.povtt -cvro ro v-Ktpcv., y.a\ cxAf. avctyu
pulsat. At vero discipulis aiebat Servator :
Tov TOTTCV ov y.pcvtt' rctQ oe [la^nraig y.vpiog

pulsate, et aperietur vobis. <fr,at' y.pcvtrt y.ai avctynatroct viuv*. •Matth.VU.7,

Mens quae alienum consiiiura aut discipli- Ncus dt^ouxtvcg oc).Acrpicv vor.[j.a r> [j.aOr,atv V. 34.

uam suscipit , malas cogitationes fovebit. Qui [j.tlt:natt lcytaptcvg y.ay.cvg- ol rnp'haag tavrcv,

autem cautum yXr\pcva[ir,att ^wviv.

se geret , is vitae compos fiet.
V. 35.
Mala res socordia indolens. Nam postea di- Aetvcv Y] avaXyyiata* eiTa epe^; TUTiTouevos cod. f. 100. a.

tuam pulsans TYiv cuv£tor,c£v cvy. ir.ovtaa (fpcvnaoct twv

ces conscientiam , non laboravi , fitv

uon fui sollicitus praemia adipiscendi , et cru- '/^P^^ rvyuv ^ pva^wai oe twv ^aaavm' 'tve-

ciatus vitandi. Illuscruut mihi , id est mihi ^^^*^^"'*' /^-' ' '^^^i^^-^^ npcaomtdiaav ucr e'yo> oe
 40 ORIGEm
5eXwv cw :p3etv Tioze opBpoi ^vyri: , xoc\ tm- conviciati sunt. Ego vero sponte nescivi quan-
yvwatc a^aprtae. donam diluculum animae , et peccati cognitio.

C A P. XXIV.

V. 3.
•6(1. f. 110. b. ciy.oi Toev apercov p.era Seioc^ GC<^iaq ct- Oapientiae domus cum divina sapientia ae-
y.cdouCiroci , xoct u.e-coc avveazctig (do^ov Becv kocI dificatur ; et cum intellectu timoris Dei atque
yvwCTSws ocyop^cvzocL. eius agnitione erigitur.
V, 6.
•od. f. TOi. a. O 7r£p£ TYiV Ttt^tV , Yl TtV« TWV aperwV VOCVOC' Qui fidei vel cuiuslibet virtutis naufragium
ywv, ocy.v^ipvTiTcg Ttpog r^ohz^cv twv avTtx££//£vwv patitur , sine duce pugnat cum adversariis po-
dvvocpctm ^ TY) T£ 5£oXcyta /at raTs aperoag' o testatibus , id est sine tbeologia et virtutibus:
dt (lezoc xuj3£pvn(7£&)$ TicXEf/wv , ectxcv 67:t yvi; qui vero sub regiuiihe pugnat , videtur men-
vcCv £;)^£tv Txpc-nyiizoLi de Trii zcv Qeov ^cr,Oeiocg^ tem in hoc mundo habere. Praeit autem di-
Tcapdioc ^cvlsvziy.-fi., -n iiavxoc wEra ^cvlr^g r.ctov- vino auxilio cor debberans, quod nihil sine
ca* dwazov de y.ac e-ai Tiaarig ccpezrtg zo avzo eonsilio agit. Idque adeo de qualibet virtute
TcuTo £t7r£tv £att yap v.ai Ttepi GOi(^pcavvr,v vx- dici potest. Est etiam circa temperantiam nau-
vayicv , y.ai r.ipc ayarr/iv, xat cpt?.apyuptav , xat fragium , et circa caritatem , et propter pe-
cjept £v.affTcv de doyy.a opctwg zrig xa5cXtxYi; cuniae aniorem , et circa singula pariter dog-
xoci aTxcazoliv.r]g ey.y.}.-naiag aup-|3atvet vavayicv mata catholicae et apostolicae ecclesiae con-
£t de iieza y.v^epvnaec^g r:cleuftv Sei zolg avrt- tingit naufragium. Si ergo non sine regimine
'y.et[Aevctg , vav^.a^ia rapazsT.mtog ripuv eaziv o pugnare oportet cum adversariis , vita nostra
^tcg eTTt rrig yns* eav yap 5eXw/ji£V viaeTs, ttcv- in terra pugnae "navali similis est. Nam si nos
Tt?cpt£V auTcu; ev r:pcaev)(ri yapdiag , xat ^ta- noluerimus, demergemus adversarios oratione
voia -npog Qeov zezpa[j.y.evn' iav de pty) Oelody.ev ^ cordis, et inente ad Deum conversa. Si vero
7rcvTt^c/7.£5a* kav de y.ai r.o\e^cv\i.e'^a vr ey.et- noluerimus , nos utique demergemur. Et si ab
vwv , £t y.a.i ticXvg xat aQcdpog o roley.og av- iliis oppugnemur, quantumlibet diuturna acris-
Tcov , ov^ev eazt' vriazeia .
picvcv xat eyzpaTeta que pugna sit, nihil interest. leiunio tantum et
7r£ptcppa?cOja£V EauTCU; , xat ()>g apayynv avzcvg oratione nosmet communiamus, et tamquam
T£ xat Ta oTiXa auTwv auyxc^j/cpisv eav §e y.a- aranei telam ipsos et eorum arma concidemus.
•
MatUi. XVIII.
20. za znv zov y.vpicv mmiV *, ottcu eiat dvo -n zpCtg, Quod secundum Domini dictum,
si alicubi
Yi y.apoia , vcug , xat vi ^l^ux^ , aupt^pwvnacuat sint duo vel tres cor nimirum, mens,
, et ani-
^e ev ivzsloag avzov •neptey^ea^ai, y.vptog pt?0' ma, si raodo consenserint intra ilhus praece-
71UWV. ptorum fines consistere,Dominus nobiscum est.
V. 7.
ood. f. 101. b. IlaVTa yap oaa .Tipazzet Beog vccvvzeg^ y.at
Qui cuncta quae Deus facit cogitant, et quae
oaa dtdaa^et rpazzovzeg , xar' cvdev r.apa^at- docet faciunt, nullatenus doctrinam eius trans-
vcuat Tov Aoyov.avzov r.vAat oe accpwv at rpav.-
grediuntur. Portae vero sapientium sunt pra-
ztxai etaiv apezai, xat r\ zcv vcv S^ewpta , dt
clicae virtutes, et mentis contemplatio per
,

wv^ eiaepyezat accpia ^ecv cvy. eY.y.Aivovat oe , quas ingreditur sapientia Dei. Haud porro de-
cure dt^ta cvze^dptazepa, ozi "kcyiKcvzat ev auv- quia
clinant sive dextrorsum sive sinistrorsum ,

edptctg etvat y.alov xat xaxcu* xat tcu ptev xa- se reputant velut in tribunahbus versari , ubi de
lov avTtrjctcuvTat ro ^e y.ay.ov tjrpoaaxcvrou- contenditur. Et rectum qui-
, ,
recto et pravo
atv.
dem tuentur, pravum autem repellunt.
T. 8. Toig [i-n ^e).cvatv vtto zr,v zov Becv accptav lis qui nolunt sub Dei sapicntia scientiaque
xat yvwatv 7:ai(5eu0-^vat , dta zov eveazmog Ba- erudiri per ingruentem mortem obviam fit
,
vazcv avvavza atwvtos* acppwv de iaztv yXu- qui gustata sapien-
aeternus Deus. Excors est ,

xav^ets //ev ev accpta Becv eiTa xaTaXtTiwv adhae-

,
tia Dei, deinde hac omissa, stultitiae
auTYiv di acppoauv/1 auva^ef xat avva-
, TY) 5to
ret: quare et in peccatis moritur. Quod si
TreS^avev Ta7; ap'.apTiat$* et dt acez-nv v.ay.ia
ri
virtutem nequitia deminiiit, profecto nequi-
\i.etc{^ y.at zriv xaxiav 3nXcvoTt ri apezn (5tacp0eipef Hoc
tiam quoque vice versa virtus dissipat.
T-yto oe y£vy,a£Tat £v tw pteXXcvTt aiwvt ewg quo nequitiae
,
autem fiet in futuro saeculo,
 IN PROVERBIA. 41
finis imponetur. Namquc inquinabitur dixit av exXmyj ii xax.i«- to yap e/^poXuvSnVerat, avt)
pro dissipabitur. Dissipatiir vero immunditia rcv dict<^'eocpmtzocr atatpQsipstat ^e oataeapGlx,
yi

vel practica virtute , vel acerba punitione. -flzoc wo Trpaxttxn? , vi ucto dpiu^laq xrXacews.
Utendum est hoc dicto adversus eos, qui sunt Xp/iateiv tcutw tw j5»5tw ttcc; tcus y.aTa- V. II.
cod. f. 102. a.
adepti divinae scientiae beneficium ,
quomi- |tw5e'vta« ^eta? yvmmg, ha u-ri dutkmi tri;
nus susceptara doctrinam negligant ,
quoniam dtdaay.aliaq , rcX/wv anaycuewv irJ tfls xa-
multi a malitia in mortem pertracti fuerunt. At yiai et; .^avatcv tcu; dl xretvc/jieviu; e| oxa-
illosquiinsontesadnecemducuntur,nerenuas x/as tU ^avatcv ,
juy) ^et^/i r.piatj^ai tw tfJcM

proprio sanguine redimere :

redime saltcm data alfxaTi' Ur.puv ^e , ai3cu; »1 Xoycv
xp'"."^^»
pecunia, vel utili verborum patrocinio. Quod di^ihfj.cv eav (3s tiTxq
etTTv:? cu/.
cvY. cioa
a(3a tcCtcv
tcutcv , eXey-
sidixeris: nonnovibunc, argu^ris mendacii; |et (xe (^cufJofievcv , /.ai ean ev^^c; cSvalv ,

erisque dupliciter reus et de falso et de bo- riycuv (|^eu(3et xat cpovM* o yap TrXaaa? TrvcrjV
,

micidio. ]\am quifecit spiritum , is novit sin- auTos c't(5e 7:avta oaa aTcc^idoxjtv Ixaazoi xa-
gula quae singulis dedit ,
pro cuiusque quali- ta tc Trciov* aya^cv ayaBSt , y.at zscvnp^^ r30~
tate , bonum bono , malo mala. Nam quod v/ipa* ott yap cu xata tc ucocv , ^viXcv cu
non secundum quantitatem cuiusque det pa- ,
yap a^ia xa. vsaBfiixaza tcu vuv xatccu crpc?
tet: nou enim sunt condignae passiones buius zr\v peXXcucav (Jc|av** et (3e xat ert tzccjcu ti; •
Rom. vill. w.
temporis ad futuram gioriam. Quodsi quis se- exXa|3e7v eS^eXct , xat' avaloyiav irii IxaazctJ
cundum quantitatem intelligere malit, pro por- dvvaiJLtoiq tnv dv-aTiodcaiv cUaBroi' co; y.at zd
tione virium cuiusque retributionem fieri exi- Tcu nyveuy.aTcs yjxpi<3\i.a-a y.az dvaXoytav tyi?

stimet: sicut etiam Spiritus charismata pro TTtfftewc *6i^ozat.

fidei rataparte dantur.

Mel comedit ,
qui a divinis scripluris iuva- Eff5tet f/eXt atjo tiSv S-etooV ypat^OiV &'>(i)£-
V. 13.
cod. f. 102. b.
tur. Qui autem ab ipsis extundit factis doctri- Xcuuevos" ^e at:* aut(wv e/|3a/X&)V t^wv 7-pay-
nas , uude bauserunt sancti prophetae et apo- pctrwv tcu; Xoycu;, d^ wv ztlrt^i^aatv uytoi •Rpc
stoli, agendi et docendi rationem, hic favum ^riZat y.at ct dzot^doi ^ Iv tw Trotetv re xat 5t-

comedit. £t mel quidem comedere cuique vo- ^aaxetv, tpcayct x/iptov y.at zo ptev weXt (paye7v,
lenti prostat; sed favum nonnisi mundus , homo '^^'^ (ScuXcpievou TravTo s* to (Je xflptcv ,
^iovcv tcu

potest. Vel mel dicendum est allegoriam esse; y-ct^apcZ' yi v.oLt y.'tlt p-nztcv triv dllnycpiav xn-
favum autem, eam quam dicimus speculatio- ptcv ^e , Trlv p/iTviv e^iay.t^tv xat t«7Tcptav ,

nem et indagationera ,
quae habent abstrusio- Trpo; to ky^stv zcv dT.cy.iy.pvtxij.svcM vcuv xai j3a-

rem sensuni et profundiorem : inest enim favo S^uTepcv evea-t yap -u> y-ApiM weXt* (fapvyya ds

inel. Guttur dicit alimentariam animae facul- zr,v 3pe7rTtxnv trl; '^yx^^ dwaixiv dt' ns at tpo-
tatem , vi cuiuscibiin ventrem mittuntur. Si ^at 7rapa-e/ji7r;vrat els tr,v xctXtav eav cvv zav
ergo haec recte constitueris , et quae ad men- '« xatcpS^wan; , Ta te xata dtavctav , xal zd

tem pertinent et quae ad indagationem , erunt "''-«^ tatcpiav, effovtat act ata^-fiau zr,g (jc^taj

tibi ex sapientiae sensu sapientia ipsa dogmata. «'^Ta ta aoipa dcy(xaza' kav ydp eupns tov nveu-
Nam si inveneris spiritalem scripturae sensum ,
paTtxov tn; ypayri<; vcuv, e^rtat xalri n TsXeu-

mors ut dicas pretiosa iu

l)ona tibi continget , :
"^f^ ccy j ^g liyPrivott' tiptcs ivavzicv y.vptov

conspectu Domini mors sanctorum eius. Nec ^avaTog twv oatoyv avzcZ *• cw. dT.c^aluq (3e tnv * Ps. CXV. 13

vero de futuris spem abicies. £'? to pieXXcv llntda.

Ne praeferas diabolum iustitiae Dei, qua Mn cjpcttptnr/i? tcv dta^clcv tns tcu Secu V. 15.

«ancti pascuntur. Neque kidiliceris , ut stultis ^ty.atoavvnq ^ nv ct ^txatct vcpeuovTat* [xndi dna-
mortiferisque doctrinis cor tuum quod ven- TnS?S [j.oipcloytatq Savatncpcpcts ycpzdaai <7cv

tris instar est, satures. —

,

Ne voluptatis causa Tnv y.apdtav aov , e^Tt y.ctT.ta. —Mn evexev

Deum prodideris : bic enim iustos pascit , ne- n<3cvns rpc(3ws tov Qtov cvzo; ydp v:p.n 6t/.aicv,
y.at cv [xn eyxaTaXct(|^n <j6'
-que te derelinquet.
Avertit Deus iram suam ab eo qui cadit, A7rcffTp£!j>et pev ^sog tcv 0upiov auTcu dzo V. 18.
co(l. f. 103. a.
zcv r.iaovzcz ky.tnaai; avzoV opyt^tzai 3e zo^
misertus eius irascitur autem ei qui extoUi-
:
,

tur ob lapsum iuimici sui. Quisquis enim de

e7rap5evtt eTTt tw TrTwuaTt tcu tyBpcv avzoZ'
 ,

ORIGENIS

7r«? y&p l::ixaip(^v hi «TrcXXu/aevYi ^vxfi, o[Mctoq pereunte anima gaudet , similis diabolo est ,

e^-t ZfT) 5ta/3oXcp Tw p.yl 0elovTi Travra; av0fW7rcus qui non vult omnes homines salvos fieri , ne-
a(^ehoci xa\ dg iTiiymarj ocUOiiai el9ei\i'YMyap que ad agnitionem veritatis venire. Nam et

• Matth. V 44. xvpioq Iv Tc7s evayyelicic*vi^cy.c9trfiy.tv zvyzfs9a.i Dominus in evangeliis mandavit, ut oremus pro
uTTep Twv ly(9pm «//wv , -f ycuv twv (xvepoaiiMv. iniraicis nostris , utpote hominibus.
'H ijaxocipoc 1 ) dl rcv TivcupaTo?, -n k^ p^pa Gladius spiritus ,
quod est verbum Dei , non
eod. f. 104. a. 5ecu , cv Gocpnvn , ocvx\ rov cvx. ocia^nrh' og carnalis , id est non materialis. Qui victus ei

d' av TiocpocdcB^ri TTTatcxas auTw, avvvpt^mtzoct tradetur, conterentur eius ossa pistillo con-
ocjzS. urro uTrepcu TU7rTo/y.£v«* xat a^avto-^yicjerat tusa , et igne combusta evanescent. Vel, qui
cazoc vno nvpci y.ocvaovp.ivoc' r\ oc, d' ocv Tiocpoc- tradetur eiad paenitentiara , conteretur verbo
dc9ri auTw eJg peTavctav, auvTptj3y)g£Tat tw Xcyw sapientiae illius quasi triticura , ut dulcis ex
zriq accfiocg' ccvzov w; oitcs , dg ro yzvia9oci ocv- eo panis fiat. — Corruptos et veterascentes in

Tov -fi^vv ocpxcv. — Tci); (^9iLocp.ivcvi y,cc\ -noclat- desideriis erroris homines consumit Dei gla-
M^ivroci ocv^p^r.cvc, yocroc rocg ivst^vinocq r-nq dius exitio internecivo. Vel , venientes ex ini-
«Trar/is, dvoCkiay~.ii -n [j.dy^octpoc rov 9s.ov et? acpa- quitate ad Dei agnitionem horaines , usque ad
vtafjtov TravTeX/i. ''H tcus ex Y.ocy\ocq ei; Qecyvcoaiav nervos consuraendo purgat pravis actibus ; ut
eX3cvTag av3pco7rcus , cuv vivpctq d.vocXiaY.n iy. deponentes veterem horainera , induant novum
Twv 7T|sa|ecov tcov 'novnpSiV "iva ocnoBi^nvci rov creatum secundum Deum : qui quidem non
Tra^atcv av^pcojrcv , ev^uccovTat tov vecv tov xa- erit esca daeraonibus , utpote a Doraino pur-
Ta 9iov xrta^ivroc, oq y.cci a^parcq li^f doci^^c- gatus,et orani nequitia alienus. Addit enim,
fftv u;ro t:u xupiou Tcoc^apiaBitq y.oct a.r,iyoiiivcq ita ut aquilinorum pullorum esui non sit ap-
7ra<7ins Y.oc^niaq' inayn yap , &^i a|3pcoTa etvat tus. Vel quia combustus et in cinerem reda-
vioaaciq aeTwv* yi yat ort avyy.aivra xai T£(ppco- ctus, iam non sit aquihs comedendus. Peri-
.4
6evTa XctTrDv a^pcara ytvirat rclq oarciq' Tiipt- phrasi enim dilatavit sermonem. Quis con- —
«od. f. 104. b. Tre^pacyS-at yocp Toug eptous Xoyou? x. t. X. — Ttg gregavit in sinu ventos? Velociorem vento
avvhyayiv avi^xovq ev xoXttw; Tov raxvrepcv ave- mentera fides congregavit ex oriente et oc-
(J.OV vcvv -n Trt<ri; C7uvnyayev aTic avaTcAwv ycai casu , ex aquilone ac mari , ad Dei agnitio-
dvai^m y.at ^cppa y.at ^alaaa-nq ev tyI yvcocyei nera , deditque eis spiritalem theorlam collo-
Tcu 3-eou, xat didcMiv avro^tq 0ecoptav T.viv}j.a- carein virtutibus. INam Dei agnitio , sinus Dei
TixY)V eva^cS-eTvat rcnq dpzrcuq' r\ yap yvwats r\
ggt , in quo insinuat continetque omnes ho-
Tou 5ecu, xoXircs tcu 5ecu eVtv, ev w eyxcXTri- mines ; velut ahquis aurura in sinu gestat.—

cod. f. 105. a.
?STat xat TreptxpaTel TiavTas rovq 9iO(fpcvaq,
Ttg
xP^°°^ ^^ xcXTrw.
— *0 aTio avaTcXwv xac dv-
cTjaTiep
q^j ^b oriente
congregavit terrigenas gentes
et occasu , ab aquilone
, et virtutibus
et raari

(jpcwv xat ^cppa xa\ 9alocaanq avvayaym %avxa densavit in fide erga ipsura , hic Christus Deus
Ta yr]yivr\ 'i^vn , y^a\ Truxvcoaas auTa xcuq dpe- ggj q^j q^ caelestein aquara apposuit , de vi-
^

Ta^ts ev eiq avxov maxit, Xpiaxcq o 3eo?, est scientiam atque

xri tae fonte raanantem , id
xat To eTTcupavicv u^wp evaTrc^epievc;* to pecv ex sapientiam, sicut ipse Christus ait : qui bi-
Tyjs Tirtyriq tyis ^wris , TouTeVt xriv yvZatv y.a\ vnv jjj^- g^ ^^^^ ^qua , non sitiet in aeternum. Et
*' o irtvwv
• loh. IV. u. aodjiiav^ Y.a9<jiq avxoq o XpL<;-oq fna\v q^j credunt in rae, fluraina fluent de ventre
sx Toil vdaroq rcvrov, ov piv) di^r\art i\q xcv octwva*
gj^g aquae viventis. —Furatur scientiara , non
• loh. YII. 38. xat
xai * TTtreuwv ilq epe, r.ora[j.o\ pivajvaiv eV. xrq sed qui a pseu-
^^^ ^ praecedente accipit
—
,

cod. f. 106. a xctXtag auTou u^aTc? ^wvTog. OuTc^ xAeraTei

^ojiyma scientia sibi sumit. P]cce enim om-
yvwotv, cvxo Tcu TrpcXa|3o'vT3? Xaa|3avwv, aXX' crediderunt, a sanctis pro-
^^^ q^- christo
ex xr\q «j/eu^wvuacu ucpatpouf/evcs yv&iaewc. y.ai
apostolis doctrinas qUum acce-
^^^^^^^ ^^ ^j^
ydp TiavTes c\ Tiintarivxoxiq Xptar^, aTro twv
^q^^^i ^ non idcirco fures dicuntur ahenarura
dymv Trpo^yiTwv xat aTicccXwv Xapi|3avcvTes 0ew-
doctrinarum. Furatur ahquis alienas doctri-
pylpaTa, cu XeycvTat xXeirTat dlloxpLv 0£wc/i-
^^^ ^^ famelicam mentera expleat. Verura-

Sequuntur pertnrbati ut in editionibus bibliorum versiculi et capitula. Hac autem super re consule sis celebriora
1) , ,

biblia, romana in primis, tum etiam Breitingeri, Bossii , lageri etc. cum editorum observationibus. Keque enim heic spar-

tam hanc adornare vacat.

 ,:

IN PROVERBIA. 43
tatnen hoc ante Servatoris adventum fiebat. [xtxzuv xXeTtTSt yocp n; aUorpa ^ewp^f/ara ,
'

Nunc vero Paulus dicit qui furabatur iani : , tva vcvv i.u.-Kkfitrt) Treivwvra' aXka. xoZxo plv ttoo
non furetur sed operetur potius iustitiam
,
Tris trudriixitxg tcu oMT^pa? eyeveTo' vuvt dl UocZ-
ut adeptus scientiam , commuiiicet etiam ne- hg (fnctiv ' xXeviTwv, juyixeTt xXsnTeTw, (/.51- *
Ephes. iv. 29.
cessitatem habenti. Quid enim est, quod no- Xov (5e epya^eff^M diy.ocioai>vnv ^ tva yvutatv y.zn-
strura non sit, ut furariopus sit nobis qui in capev;i;, [XizadStxoci tw yj[)eiocv ky^ovzi' zi yap v.ou

Christo credidimus? Omnia enim nostra sunt, e^tv, fxYi e^-tv xfxeTepcv, tva xXei]/wwev c\ TieTrt-
'

nos autem Christi, per quem omniasuntfa- f^-evyozii Xpi^at; -nocvzoc yocp vipiwv eg-tv riae'ts oe
cta. Chrislus autem , Dei est. — Mentem a ne- Xp:ccu, di cv zx Tiocvzoc iyevtzc' Xpi^oq 3e, 0ecu*
quitia profugam , ne denuo nequitiae tradas — ^vyovzoc vcZv zr.v y.ocy.iocv^ [x-r\ r^ocltv TiocpocdSi^

siquidem omnis qui facit peccatum , servus est T-fl y.ccyioc' etmp 7ra; TTOtwv tyiv dixocpzlocv, dcvlct;

nuuc appellatur, is qui

peccati. Peccatura vero eV« T-Hs apapTta;* <x[j.ocpzioi dt vvv ovcpta^eTat
peccatum operatur diabolus. FiUus malusetc. — evepywv Tnv ocnocpziocv dioc^clcq' — ''Eyyovcv y.ay.ov
Biasphemia menti, quae ipsam depromit, ma- X. T, X. H |3Xaa(p-/iptta tov avz-nv ex^epcVTa vcvv
ledicit et raentis raatri id est animae non xazxpazai'
benedicit.
;

—Vana
,

gloria possessura a se sub-

,

y^TtV, cvy. ivloyei,

tYjV dt
— tcutcu [xnzepa
'H yevcdc'^ia zov
, Ttycvv ttiV

avznv eyovza
^v-
cod. f. lee. b.

vertitludificatque, ut iustum semet existimet, u7rc(3aAXct x.at y^t.ivaC^tt^ htv.atcv tavzov \oytXtt-
neque mala sua consideret
lum bene agere existimet.
, sed saepe se so-
— Superbia eum ,
G^ai
y.ala
,
[xri

TTCtetv.
—
evvcMV Ta xaxa* ak}>a TtoHayig
'H uTrepynpavta tov xexTnpievcv
[/.ovcv

av-
cui inest , facit ut amicos inopes despiciat ,
znv noitt Ttapcpav (s^ikovq TiZfjiycvq , ycvtiq oocyau-
parentes ut molesta edulia abigat, iustos et To); jSpwptaTa ciy.zpa a-^cotitoBat zcvc, (Jtxaicug

pios abominetur subditos suos subvertat tvot^tiq ^dtXvzrtaOat^ tovg vno x^^^p^ ^ttc-
ipse semet superaltet. Ira
,

omnem quem ,
,

ipsa
et y.at

(7xeXtaat, y.ai avzoq v-ntpava^rivat. — 'O Bvtxoq

corripuit , nihil aliud quam aUos adfligere et ridvza zov ty^ovza auTcv, ovdlv dllc, r. ozt yay.c-

castigare cogit: obtrectandi quoque et con- noiftv y.at TrctvaXt^etv (Sta^erat, xaTaXaAe7v--Te
viciandi caluraniandique nullum finem facit. y.ai vpptQtiv , y.ai avy.c(favzttv cv navtTai'
Qui hominem praxi et theoria raale medi- U zov npai^tt y.at jewpta xaxwg evvoouVTa ,
V. 24. cap. 30.
cod. f. 107. a.
tantem , et mentem suam ia opus conferen- xai TeXeutcupycuvTa vovv eauTcu, ri dXhcv ztvd
tem admiratur , raaledictus erit ab angelorura
, Twv av9pw7rwv eipcpwptcvcs, eTrtxaTapaTOg eVat Tta-
popuUs , et iis qui ex ethnicis ad salutem ac- pa zolq Twv d.yytKm "kaciq^ v.at napa zolq twv e|

cesserunt invisus quando omnes unus grex

,
eSvwv ataua[xtvcig [xiarizoq , oTav TravTC? piia ttoi-

fient et unus pastor. Qui autem vituperant et (j.yn ytv-fiatzai y.at tig nctp.r\v ci 5e eXey;^ovTes

in medium deferunt per confessionem actus yat (fpazpicZvztq di t^aycptvatodg zaq eauTwv
suos, et meUoris iam raentis deUberationes, npa^etg 1), yoct zaq zcv ^tlztov vcZ tv9v[xriatic ,

excelsi videbuntur Domino , et prae omnibus cpavouvTat ut//-/)Xot Trapa xuptcu , CTrt ndaiv dva-
commendati. Supervenietque ipsis in praesenti y.npvzzo[j.tvct' tn avzcvg de r^et, ev piev tw vuv
quidem saeculo bona benedictio actuum atque aiovc n aya^n tvkoyca twv npa^ectiv twv epywv,
laborum , et intellectuaUs theoria sapientiae :
y.ai n vcntn zng aoc^iag ^ewpia" ev dt tw [xil-

in futuro autem, a Domino praemiura. XovTt , Yi rcapa roZ xvptcv dtavo[xn.

Qui arabulat post Dei mandata , instauratur O nopevoixevcq hniaOev twv tou 6eoZ npcazay- V. 27.
cod. f . 107. b.
ad iustitiam et sanctificationem. Etenim cum [j.az(tiv^ avot'/.odc[xftzat eiq dty.atcavvnv vat dytaa-

sapientia aedificatur domus, quae ex anima et

[xcv [xtza yap ao(ftaq ctxcooptetTai ciycq , ev

corpore constat , ad Dei habitaculum. In maU- ^vyn y.ai au^cxazt elq y.azoiy.naiv ^eov' elq dt

tiosam autera animam nonintroibit sapientia. y.ayozey^jcv ^pv/nv cvy. ttatltvatzat ac(sfia,

Tum spinae tum pecora pessumdant agrum Et TC 'ydp axav5at, tX Te XTviv/i, a7r(jX?.uffJv v. 30,

nisi illas aUquis purget , haec vero custodiat. Ita auTo , eav [xn ttn nepiy.aQaipoiiv xat «puXaTTwv

et inhomine bardo accidit nequitia extimulat :

wffauTws xat a^ppwv yi y.axta e^^tv vuoffwv av-

eum ad illa ambienda quibus regnum obtinetur. Tov , ets Ta TYiv jSaatXctav 7rpc|cVcuvTa.

Sepes est tranquilUtas animae rationaUs ex ^pcty[j.oqi(^iv dnaQtia ilivynq XcytxyJs, l/. twv
1) Adhuc laudatur ab Origene peccatorum confessio.
 )

44 ORIGENIS

TrpaxTtKwv ajserwv awi^mx' y.azixaYMitrzzoa dl virtutum exercitio proveniens, Haec vero ever-
x«£ ocrfocvtKixut Tyi xov acppcvo? n^ooct^ziti. titur et extinguitur a stulti hominis arbitrio.

(C A P. XXX. vulg. lat.)

V. 15.
cod. f. 109. b. 11 ^^opa raura uyoii:a. xa. Trpaypara, aiJriV, l^orruptio res huiusmodi adamat: infernum,
epwTa , y,oi.\ yvvouvM xsopviy.w' cvdi. yap xocv- amorem, mulierem fornicariam: haec enim nul-
Ta cyepag ou^s y.opov exef zpia di ianv oi lum habent fmem aut satietatem. Tria tamen
xat Tilnc^wexoii' yoci yi TeTapTn , oOx ^pe- sunt quae aUquando satiantur; attamen quar-
cBn etoeTv zxavov a(3n? , xat epw; yuvai- tum , numquam se contentum dicere valet.
xos , y.o!.\ yri ovx tixx3tiJ.T:slaixzvn vdazoi- xa\ Inferuus , et amor mulieris , et terra numquam
v(3w|5, xat cjyp , cux etTrcv apeV aei .xa. aquis saturata , et aqua , et ignis , numquam
Qtsip[j.aza ^iytxai ^ ola eav xaTa(3aX/i? , eipte- dicunt sufficit. Semper terra semina recipit;

Tat* ouTw y.a\ o ^avaxog xat to vsvp , k(f quantaUbetinieceris, adhucdesiderat.Sicetiam

ciatsip tr^Uxai , (5tacp.^£tpef xoiovxdv xi yal -ri mors et ignis quotquot corripuerint corrum-
cjevia* avaloixiya xavxa xa Tipay[i.axa- xciov- punt. Ita etiam paupertas. Hae quippe res vim
Tov Tt y.a\ cy.voq y.a\ -h apyia' itsti^-h yap consumendihabent.Ita sehahent etiampigritia
J&aupta^et taws Ttg , ^ia. xi v.opcv cw. tytt o et otium.Namquiafortasse aUquismiratur, cur
«^vis , xatTot ^acjavwv tov av^pwTicv , 6ia xov- insatiabiUs sit infernus ,
quamquam hominem
To ^yicrtv cu(3e Tauta yopov t-yti , ovh i(Trav- consumat, idcirco ait, satie-ne haec quidem
Tat tjcu* cpa oe Ttva tjapejSaXe ttiV cyopveiav tatem habere , neque consistere. Videsis autem
Tw a(5y]. quomodo comparaverit scortationem inferno.
*in.Reg.XVII.6, OuTct ct xopaxe?, Tou; p.ev biy.aicv<; xptc^ovai* Corvi hi iustos alunt mystice , et iniustos
T. 17.
cod. f. no. a. piuCTTtxws , Tcu; dt a^txou? y.oXai^cvai , tous xr,g puniunt , nequitiae oculos effodientes ,
quia
ad'iy.ia(; cip^aXuous e^opuTTovTes* dcoxi xov Trav- patrem universalem ac Deum , et irriserunt

Twv TiaTpos xat Btov y.axtyilaaav., xat ttqv yev- ipsorum genitricem antiquam scientiam asper-
vw<7av auTcu; apyaiav yvZiQiv riximaav 'c^Qal- uati sunt. Oculus vero patris est , data nobis
pog <5e Tou TiaTpoi; eVtv, o ev (Jtxatcauvri ^e^cpe- ab eo cum iustitia lex. Et eos quidem qui

vcs r\[nv Tiap avxcv voptcs" y.ai xovg piev tiopva- impii oculos effodiunt, dixit corvos: qui vero
ffovTag Tcu; ocpGaXpicus t:u affejSou;, Y.opaY.ac, et- totum hominem voraut, aquilas vocavit: ideo
Tiev TCU5 3e oAcv avxov y.axtaQtovxat;^ oivofxaatv scilicet, quia aliis partem, aliis omnimodam
«eTous , (5ta To TCU5 pcv Tfiv i^eptxTov , Tous ^e purgationem commisit. Vult enim Deus etiam
TYiv xaS^oXcu xa^ap^Ttv TreTTtceuS-at* 0eXet yap o impios salvari.
5eos xat xcvq aat^ttq <7w^£(T3ai.

'O aXexTwp To opvtov 7:ap n^iiv aXexTa Xe- GaUus (aXexrwp) avis a nobis (Alexandri-
V. 31.
coa, f.* H5. b. yeTat. nyapa dt Ta7s cruvcu^rats aurw ^eXetatg nis ) «XexTa 1) dicitur ; si vero referatur ad co-
yvoipi^a.' tsupfnovxai dt auTw at twv opvt3wv euntes cum illo feminas ,
yvwptara ( cognitor.
ayeXat, dca xo vsaaac, tffwg TieptycaTe^v t^ r.t- gequuntur hunc aUiUum greges , quia omnes
pt avxQv r\hovr\' tv^vxog ^t kaxt r.aaatc, avxog ambiunt capere ex eo voluptatem qui alacri ,

tiq dyatsw cvxoiq tw cyavTwv S-ew ai rwv erga omnes amoreest. SicuniversaU Deo ange-
dyyi}MV -d^ttg ov (jcvcv tpoj^w dlld y.a\ dyd- lorum ordines non metu tantum sed ex amore
Cod. offetxsj crn ucyeijcoufftv * , ot£ SeXet autos voftv avxdg ^^^^^j^ obsequuntur , cum ab eis ipse cognosci
\'
» > ~ \ ~ c f 5\
To cypocrraypa aurcu xai cjotetv oaaavxoig ot
vult mandata sua et operi compleri. Sic etiam
y.ai cyept Ta7; twv ^ixatwv ^vyaig zstovy.tv circa iustorum animas fieri comparatum est.
oaat yap ucyoxeivrat tw rspoaxay^iaxt avxcv , Nam quotquot mandatis eius obtemperant, non
cv [J.OVOV xa ev rais ypaa^atg tvavioxttiitva pu- in scripturis proposita sunt my-
modo quae
(jTYipta xat f3a2-/i tvboY.tt ytvwcrxetv , dXka y.at
steria et res abstrusae, placet ei ut cogno-

casus nonnisi
locus grammaticis, praeseitiiircwm Sturzius de dialect. alex p. 134. seq. primi
1) Adnotaiidtis est hic
sumus olim in adn. ad Ciceronis pro rege ale-
tcrminationem aj memoret eius dialecti. Et quidem nos de hac re locuti

xandrino fragmenta, quae edidimus, quem regem priscus interpres pro Alexandro dicit Alexam.
 ,;
,
:

IN PROVERBIA. 45
scant, sed quaecumque etiain in mundo fieri o^a ev tw |3iw n;e(fuxe yive<jBect zoig «v5p(»-
solent hominibus, vel ab hominibus ipsis vel a -ncii , jiocpet. av^pomuv te xal 5aifji<3vwv , ti di

daemonibus , vel mentis illuminatione per divi* opaaew; vco^ , x^P'^'

S-etcu Trvcuparob Ttapexet

ni Spiritus gratiam horum inquam praevisio- , Tipcyvuatv , r> (5i* uyyikov ^.vnciv , vi 3t' opx^oc-

nem iis impertitur vel per angeloruin moni- , tc; anoxaXu^^tv.

tionem , \'el per visionis alicuius revelationem.

(C A P. XXXI. vulg. lat.

J-/ynaBtas heic dicit iustos homines ,

qui ad- Lxvvocozai; evrauJa xcv^ oiy.xtcvq (p/iatv, cf cod. f. ii7. b.

versus daemones et cupiditates viribus pol- Ttve; xata twv 6at,y.ovwv xa: rwv cjaS^wv ttjV

lent, quas vocabulo iracundiae denotavit. Ne $vvociiiv e^cVTes , -nv zivoc hv^.ov e/aXejs* p.-/]

bibant , inquit , ex eo quod mentem ebriat , ct Titve-waav ex xcv zcv vcZv wcSuaxcvTc;, y.ai Ta;
cerebrum turbat , acido vino haereticorum cppevas 3cXiuVT0$ o^&j^cus civcv twv aiperixwv ,

quod Dei sapientiae et agnitioni contrarium Tcu xa-a T-fls Tcu utcv (jc(^io(g yvwaew; Tt. ^y^cv

est : ne forte eo epoto , obhviscantur sapien- To;* iva ptrj CTtovTe;, einloBmzoci r/is zov decu

tiae Dei ; et recte diiudicare atque intelligere QC(SiC(y.t , v.a.1 op^x xptvetv xat v:£iv tTiV ^ew-
haud valenles deinceps iani
scientiae theoriam , oiav z-fii yvw(7ew;, cuxcTt cu p.-/] ovva.vzoci eau-

non possint suae et aUorum infirraiorum ani- TCU5 Te y.oci zcvi oca^eviczipcvi o)^s).fiv y.oczx

rnabus prodesse. ^vy^W'

lis qui peccatis anguntur et desperatione, Tc75 ev ocuocpziociq c^uvwpievotg xat aTicyvwaet, 1^^'^ j,g ^

date de vinea Domini bibere ad ebrietatem , id ooTe ex Tcu ap.re/wvos tcu xuptcu Titstv eig «e-

€st ieiunium, orationem, continentiam , con- Bw , TcuTeaTtv vmzuocu , tjpcaeux^v j eyxpa-

fessionem , et quaecumque animam exhilarant. TEiav, ei;cptcAcy/)atv, y.oci r.o-vzoc caoc et; £u<ppo-

At iis qui sunt in principatibus date pecca- avvTtV ^vyrii' zcl; dt ev cxpy^ou!; , cdvvocq zriq
,

ti dolores bibere ad satietatem , ut his epo- ocfjLocpzioci cjte^v et; yopiV , 'Ivx ^icvzsg ecyt/a-

obUviscantur diabohcae inopiae. Nam qui ^wvTat Tvi? (3atuovtw(3cus Tievtas* o yocp pteSuaSets
tis
,\~
«;:c
/' ~,/
yvwaewg tcu xuptcu, eTitAav^aveTat
'^rv' \

ebrius est agnitione Domini , obhviscitur do- T'/is tyiv

lorum praxim. CTpa|tv fwv c(3uvwv.

Inopem dicit hominem scientia carentera Uevnzoc leyei zov eaTepyiptevov z-ng yvwaews , ^^^- ^ j^g j^

infirmum, peccatis inquinatum. oca^evri (3e tcv axaS^aprcv Ta7s apiapTtai;.

C A P. XXV.

\^.ui spiritali verbo veterem hominem occi- yjf loyo) cTveupiaTtxw Tcv cja^atov (zvS-pwcjcv V. 5.
cod. f. 119. b.
dit, corruptum illum sciiicet secundum er- aTToxTevvwv , tov c^Oeipouevcv y.oczoc zocg er.iOvpLiaq

roris cupiditates, restaurat ad iustitiam raen- T^5 aTtaTns, jjaTcpS^ot ev (Jtxatoauvri tcv auTcu
tem eius ,
quae dicitur thronus esse Dei vcvVj cg leytzat 9pcv:g etvat Stou' cv^a^icv yap
nusquam enira solet ahbi sedere sapientia et Tretpuxev aXAa^cu xa^e^eaB^at ac(j)ta xat yvwats
sqjentia atque iustitia , nisi in rationaU natura. xat otxatcauvy) , et pty) ev (puaet /cytx-/i' TauTa
Haec autera orania Christus est. ^e TravTa e'aTtv o 'Xpiazoi,
QuaUs es, taUs appareas, neque te iacles Oioq et, TCtcuTO^ ipatvou, y.ai pc/i aXa^ovevcv ^

sed corara sapientibus sile, et inter seniores akK eTit accpwv oiya., v.ac eut Trpeaputepwv (x/.po-

esto auscultator. Ke dicas : super astra ponam cv [x.-f\ eivsT,g , ecyavw twv aaTpwv jviaw tcv
thronum meura , et ero siraiUs Altissinio. Ne ijpovcv pt:u, y.ai eac[j.aL oucicg tw u^l^taT^j) ptn

affectes priraam cathedram, sed extremura epa Twv TrpwTetwv zT\g r.pcxaBedpiag , ctXXa tov

locum specta. MeUus est enim ut tibi dicatur : 'ea/azov zoi:ov ar.o^leiii' xpe7aacv yap pnQrivai

ascende ad rae ,
quara ut in postremura locum aot , ava]3y]3-i zspog pte , •/) crpcs tov eayazov
reiiciaris cum ignominia in conspectu dyna- TOTTCV oc-Kcdc^TiVai ae pteT* atay^uvyjs ev Tipoao»-

stae. Neque te prudentem praedices , neque te 0(1) ^uvaffTou* ptviTS yap cfpovtucv lavzov xyi-
 ,

46 ORIGENIS

currs ,
]t>tyire (Jtxaicv Xoyt^cu* y.p{ioacv yixp pin- iustum existimes. Melius est enim ut de te

5^vat Tiept (j;u' 5<c /a: o ^eog avrov ucrepu- dicatur : propterea illum Deus superexaltavit
t|/&)(7e , xoct e^^aptffaro aurw ovc[xot. zo uTtep T:av et donavit illi ei nomen quod est super om-
* Pbil. n. 9. ovcpta *. ne nomen.
'OTTtffco Xeyet ra r.pcytyovoxoi.' a^iKcq di -«pwv Betro dicit , res quae fuerunt. Amicus vero
•
d f i2o' a'

es"tv 060? , os (3ta f/iv T:pcg -«ptas cptXtav, ocvOp(>y- noster Deus ,
qui propter suam erga nos ca-

TTC? ytycVBV e(p"/ixcv yap auros Tipcs tcu; aay/i- ritatem factus est homo. Ait enim ipse disci-
*ioh. XV. 15. ztxq *• cuxert Xeyco upia? (ScuXoug, aXXa (ptXous* •pulis: iam non dico vos servos , sed amicos.
invtxa av <je ovct^t?-/) <3 (ftXcs, <? Xpti^o? Xeyet, (3ta Et cum te increpabit amicus, Christus inquit,
I \ c / '' ' ' ^ ',
/1
xr,v aixapzioiv^ zocvzrig ocKeyjaUai ,
ptY] Karacppovet, ut a peccato absistas, noli contemnere; sed
alX avayofet y.ocl uTrorpe^pe 7:p<jc rTQV TipcoTnv aco- cede, atque ad priorem modestiam revertere,
cppo(7uvy)v, Tcurert Tipo; TYiv Tou 0ecu cpt)^av0pco7rtav. id est ad Dei benignitatem.
V. 10. Xaptv, ra; tcu Btcv kvxoAoa; cpnct* cptXiav 8e, Gratiam dicit Dei praecepta ; amicitiam ve-
xr,v njpog xov ^tcv y.cct vslnaicv ocyavsW' o dt ro, amorem erga Deum, et proximum. Qui
dyocnuiV xov 5eov xripmocxoi cclxocc, Iv eauT&), iva. vero Deum amat , observet ea apud se , ne de-
(Ji-n kncvtidig^og ytVTixai Tiap' aurw, cre ra vcar spectissimus coram illo sit , cum unumquem-
diiav IxaffTM cx.novt[i-n' vmi o coixrtp ev tvay- que pro meritis suis remunerabitur. Et in evan-
ytlicig npoq Tcu; TTert^Treuxoras auToi 'lou^atous geliis Salvator iis ,
qui sibi crediderant , lu-
"^*
*Ioh.VIlI.3r. opnatv tav ly.tlg [j.tivnxt tv rw loya xat ea&), daeis ait : si vos in verbo meo manseritis , vere
akr,9(^i [xaQnxai. ptcu effre* xai ri alnOtia iltv- discipuli mei estis, et veritas liberavit de le-
BtpMotv iy. xng y.axapag xcv vopccv tt cvv n gis maledictione. Si ergo caritas liberat, Sal-
(Ciilia tltvBtpcl , Y.at o aotxnp tktv^tpci' Xpt- vator quoque liberat : Christus autem est ve-
cxog dt taxiv n dXnBttoc Y.at n cptXta. o5ev ritas et caritas : unde omnes qui habent Christi
xat Travres ot ty^cvxtg yvooatv Xpiffrou , cpi/ot notitiam, amici invicem sunt. Et sancti om-
(iXXviXoov tiaiv cuTw Y.at itsi xavxng iiovov xng nes amici eius sunt : atque ita ob hanc unice
(^tXtaq ct xoZ avzcv cptXct, xat ak\m ttat (piXot, caritatem , amici Dei , amici invicem sunt.
V. 11.
'O §iday^tti tstpi rcov aperwv, Y.ai xavxag Qui edoctus fuit virtutes , easque opere exer-
cod. f. 120. b.
evepywv, xa aavxcv c^vXaaati eutjuvaXXaxrcoc, cet , res suas facile custodit.
"Ept.|3aXe aapdtcv nclvxtktg ttg evcortov /pu- Pone lapidem sardinum pretiosum in au-
c;cuv, xat accftav xuptcu t'tg vcvv anaOn v.at tvn- rea inaure et sapientiam Domini in mente cu-
,

Y.CCV XUptW. piditatibus libera et obsequente Deo.

"Qantp xo ez yjLCvog tv.ptov v^(iip tv ajj:r\X(>i
Sicut ex nive fluens aqua in messis calore
Y.axa y.av[xa cotpeXeT , xat ava^vy^€i xau(7wva , prodest , et aestum refrigerat ; sic est Deus
curw5 Biog in\ xctg ^tycy.vjctg xnv xt yvooaiv erga illos qui susceperunt sapientiam atque
xat ac(Diav , xat xa tspcaxay^axa avxcv v.at
scientiam itemque praecepta eius. Et sicut ni-
u>antp ytcva ryixet xauffwv , curoj xaxtav 'ifv-jing ,
vem liquefacit aestus, ita animae nequitiam
3:xatou 7iapatVe(Tts* iusti viri admonitio.
V. U. "QaTrep aVcMCt Y.at veopYi crXwT^ptTtv ecjt^ave-
cod. f. 121. a. Sicut venti et nubes nautis evidenti indicio
axaxct xcv [i.n vavaynaat , curco xotg tv accpta
sunt quominus naufragium incurrant ; ita
,

5ecu n "^tvhng yvo^atg , tcu ptin avv xctg xau- habentibus Dei sapientiam, falsa scientia ne
y(i\[itvotg ev avxn anolta^at. cum gloriantibus in ea pereant.
"Qantp T(5 acxiuaxi xa caxa 'tay^vg y.at a.a(fa-
Sicut corpori ossa fortitudinem roburque
ktta pwu/ig , curw xn '^vyn ai aptxat cjespu-
conferunt , ita se habent erga animam virtu-
xaai' ffuvrptjSet dt xavxa xa oaxa [in xsapa- quae peccata
tes. Conterit autem ossa haec ,

cfvlaaac[j.tvn xocig a[j.apxiatg' xivtg $z xr.v 5u-

non praecavet anima. Nonnulli partem animae
ptw(3y) '^vynv (I^vo\j.aaav p.aXaxYiv, r\xtg avvxpi^ti
iracundam , mollem appellaverunt quae sua ,

ra tavxng npog Jtov nvtv[j.axtv.a oaxa., xa nt-

frangit erga Deum spiritalia ossa ,
quae dicere
(puxora Xeyetv xupte y.vptt rt; o[j.oiog act
, ;
deberent: Domine, Domine, quis similis tibi?
•Pg. XXXIV. 10 Kaxcu odog , n y.ay.ta iaxt' y.at novg napa-
Hominis nequam via , nequitia est : et pes

cod f. m.'b:
^'^'"' '^
"«P^^F'« ktr anoUtxat dt iv n[j.t-
improbi , improbitas est.' Peribit autera in die
 ,
:

IN PROVERBIA. M
iudicii. Consuetudo hominis iu vocabulo viae , px T^5 xp(7ew;' e|ts dioc rr,q o(5ou, xat evepyeia
opera in vocabulo pedis intelligetur. dioc xcv Ticdog vonBweTai.
Sicut acetum vulneri , quod iam putrescere "Qar.tp TQ c^sq ev eXxet rov (xpy/^v Q-n^fj v. 20.

coepit, inutile est, quamquaoi cibis confert e;(0VTcc aautJKpjpcv, xoct zoi ppo^ixuzcq ovzcq ttq ^ '^

iucunditatem ; ita mnlieris conspectus et col- ndvzrizot , cvzon yvvotiY.og S^ewpta y.su oy.t}/tot

quium cor dilacerat viri ,

qui se virtuti addi- Y.ocpdiav arsocpocdczt zcv T^spoq ctpizr.y eauTov
cere coeperat. iXam quae incidit in cor com- e/fJovrog Y.ot.t ocpyrw e.ycvzoi;. zo yap npcQvstn^
motio , nequitia est; qua qui carent , dicun- zcv TYi Y.a.p(itcL tsa^cg , r\ yxzY.tot ejTiv ng ytot-'

tur imperturbabiles.
ducae voluptatis privatio
—Moeror est cuduca ca- za azipridtv ztvzq azsot^tiq ovoif.a.t^cvzoii. —Au-
: sed ille est lauda- T:t\ lazi (^Bupzn ^tp-natg (fB^apzr,g r,dcvrii' Xu-
bilis moeror, qui ob privationem virtutum CTYI (3e eaTtv itsatvszn <^epr,ati «peTwv za/ yvo-
scientiaeque Dei contingit. atojg B^ecv.

Panem hoc loco solidam mandatorura Dei '

Apzcv evTau5a z-nv azepeav toov eVTcXwv zr,q cod. "f. 12». a.

escam animae dicit. Potus vero divinam scien- ^vyriq zpOQnv fnai' TTopa ^e, ttiV Qeixv yvwatv
tiam significat. Carboiies ignis appellat sacro- driXcl* avOpotxaq de nvpoq zac zcv iiavaytcv j:vei>-

sancti Spiritus dona ,

quae amburunt purgant- ^azoq doipeaq, zaq (flcyit,cvaaq xat Y.aOatpcvaaq

que hominum vitia. Etenim ignito carbone zaq zm d-j9iJU)TMV pvztSaq' dvBpaY.t yccp usvpoq

tetigit aliquando seraphinus Isaiaelabia: qui Twv 'Haat:u aepa^Dzia ^iyet /ileo>v Ttcze' dz
purificatus , cunctis postea , discite iustitiam , xa^Yipa^evcs , otY.utcavvnv piadeze, Tocatv expau-

clamabat. Hac itaque vitae bonitate ac recti- ya^e* ota yocp zavznq znq xpn^cznzcq y.oci evTciiaq
fudine purgans mentem tuam igneas sancti , x.a3-apt^Mv ccvzcv zo nyeucvtY.cv , Ta^ T.vp(fcpcvq

Spiritus gratias coges eam non solum reci- yaptzaq zcv ayicv 7iv£uy.aTC5 "KCtnaetq ocvzov pta-
pere sed studiosum tui eundem Spiritum ef-
, cOnvat, cv (xcvcv TipcaXa^eaBoci, dlla /.ai ll,r,}Mznv

ficies ad omne beneficii genus quippe qui : acv avzcv ecyaan iv Taar, ayaScepyia, o); Tipo-

omnia quae sunt Deo placita tibi impertitur. ievcv acv yeycvozcq avzcv ev T.dat tw Gsw (pt).ct;.

Diabolum dixit faciem impudentem quip- ,

Tov (?ta|3oXcv eiTie TrpoacoTTCV dvai^eq , epeSt- v. -26.

pe qui animam ad vitiura irritat excitatque, , Qovza znv ^vynv Tipoc xa/.tav, xat eyetpjvTa 005

veluti nubes aquilonares ,

pravas in anima ^cppdq vean lcytapicvq zn ^^XV Ticv/ipcus* Trav-

Ubique vero Salomon linguam

cogitationes. zayjv (Je Zo^kcrj.oiv ylStaaav zov vcvv ).e-

pro mente dicit. Huiuscemodi ergo faciem in yei' zcvzo cvv zo TipoaiaTrcv atdftaBat ev Y.ptaet

iudicio revereri non decet. cv Y.aAcv.

Heic ergo dicitur mens iusta cadere coram EvTauSa cuv TifTiTet ^ixatcs vcus evwrrtcv tcu ^q^\ (^.^, 1,.

satana , dum impuram cogitationem , aut fal- aazavd , XcyiaiJ.ov dYoB^apzcv , n ^evdeq dcy^.a
sum dogma suscipit. Fontem sapientiae is ob- vncde^auevoq' znv de Knynv znq ac(fiaq (^paaact

struit qui eius notitiam respuit, et fluxun* Ttg, dr.cazperfc ^evcq zw yvwatv avzrq, Y.at znv
'^' * co&. dvopfiin-
scientiae Dei sordidat. lam mentis cogitatio- dte^cdcv znq yvwaewg tcu Oecv dixcppvnm zd
nes , modo lapsus dicuntur , modo surrectio- oe vcYipaTa tcu vcu, Ta pi.iv T^zoiU.aza t.eycvzat^

nes, raodo scdes, modo status, ahae arabu- za de eyepaetq., za de Y.aOedpa, za de azaatq^

latio , aliae offcndicula vocitantur ; aliae du- Y.at akha r.eptTazcq , xat Ttva auTwV zpcaYxpL-

rae , aliae molles , et odoriferae et putentes , et liaza ovc[j.a^ezat , xat aXka axknpx xat uala-
dulces atque amarae , et planae atque erectae Y.a , xat evoidn yjxt dvaoi^n , y-at ykvxela xat

et salebrosae. Et insuper. Res eiusdem (raentis)

TTtxpa, Y.at kCtot Y.oct opS^a, Y.at ayclta' xat ra-

partira vocantur spinae ac triboli, nec

non lux ).tv , Ta ^ev auTcu xaXe^tTat UY.avB^at nai zpi-

tenebrae, vita, mors. Aliae morbus, sanitas. jScXct, Ta (3h cpws Y.at axoTc? Y.ai ^w/i, Y.ai 6a-

AUae praeterea dicuntur mendacium veritas ,

vazcq* zd ^e, voacq Y.at uyeta, Y.at dXka naliv
€t plura aha nomina imponit scriptura aniraae ovcuai^ezat., i^evdcq Y.at dlndeta, xat TrcXXa cTepa

rebus et cogitationibns eius. Sed pauca e mul- cvouazx zi^naiv ypacpri, xaTa Te znq 'pvynq y.at

tis dicere placet ; nerape raentera , animam Twv vcn[j.xzojv auTvi?. cltya de ix ttcXXwv e'aTtv

cor honiinem virum muherem etTTcTv eaTt ^e TauTa' vcuv ^vynv., xap(3t«v
, , , , servum ,
, ,

domesticura patrem fihum , spiritum , ocu- avQpoiT.ov^ dvdpa, yvvouYM., dcvkcv., cixer/iv, 7r«-
, ,
 ;

48 OAIGENIS

repa ulov, Trveupa, o^fdockijiov^ co/^a, ^"™» ®^» labia linguam , guttur, ventrem,
,
X"^"» ,

yXw(7(7«y, locpvyyx^ yctliav, xoXttcv, ^pocylcva, sinum , brachium , digitura , nares , lignum ,
(JoxTuXcv, puxTflpa, TTfoiSaTcv, epopcv, •noiiiivot.^ ovem , haedum ,
pastorem , et alia plura no-
xat alla -nkiicvoe. ovoiiocxx rm ^vyrii i
« cu mina animae quae nunc singillatim proferri
,

^uvaTov vbv 7rapa5eor3-ai zaT' uSoi. nequeunt.

V. 28.
cod. r. 123. a.
Bovlfiv etTTcV evTauS-a tyiv eTrt zo y.pCtrzov Consilium nunc dicit cordis ad virtutem mo-
ponriv T^s xajo^ta?' cTav rti; cux kr.iy.(xXcv^ivcg tum. GUm aliquis D^i auxilium sibi non invo-
rnv ^cndetocv rcv ^ecv ev eauTw, tU ^cvl-hv t:ci- caverit quasi ad consilium, ut boni aliquid
wn T£ ocyoc^ov [xzzae. (7xet|/£W5 , alloc ocv^adoig considerate faciat; sed audacter atque superbe
y.aci ukaJ^cvzvoixzvot; ocpt,i]roi.f sv rikeaO-fi^eroct de^ initium rei fecerit; ad exitum non deducet,
aXXa aupT:Tw5nc76Tat o kTztyttpfi, ozi cv Trepe- sed cum re sua suscepta corruet: quia non
rifj(totv lauTov tJ |3oyi0eta rov ^tov ets ^ovlw. se communivit Dei auxilio ad consilium.

C A P. XXVI.

V. 3
cod. 1.7r7:cv IvrauS-a (pncrt, Tflv Ta;^uv et? ^a^n- -l-iquum nunc dicit celerem ad sapientiae
f. 123. b ,

ctv <7C(^iocg , xat 3txatcffuv/i? ^exTtxcv avQpOir.sv perceptionem , et iustitiae capacem hominem.
5t octvtyiiacz(M)V ds f/.aaTt?£f ovw (3e xevTOcV tcv Aenigmatibus autera flagellat : asino stimulus

|3pa^vv ev TcuTcts rsiq loyctg ayT.npolg xevTav tardum duris verbis compunge, incusso ti-
,

^cjScv e^TrctcuVTai;* e3-v£t di ocf^pcvt pot^dco tutt- more. Genti vesanae virgae percussionem , nec
Tec^at, Tcu; avat^jSyiTcu? otxeTas rj uTrc^etpicu; non stupidis famulis subditisque decernit. Nam
opi^cTaf VI poc^dcg yocp ctuwJScXov e^-t xcXa^aew;. virga punitionis symbolum est.

^
V. 6. 'Ex T(Sv T.c^SiV auTcux.T.).. Ilo^a; evTauQa Ex pedibus suis etc. Pedes nunc dicit fa-
7ro8<uy pro ' ^ " ~
\ >
i »v < 5 '
qui ver-
mulos. Opprobrium sibl conciUat
'
js^
o5wv. 'f^"? otxETag (^ntyiv ovetoo; oe s^ auTwv o oeaTTO- ,

T«s eauTw TTCte^Tat , o aTTCiTTeXXwv Xcycv Ji' ay- bum per stultum nuncium mittit sive con- ,

yelcv occ^pcvcg, y) |3cuXvi; , yi «jcfpia; , y) cjpeff- silii, sive sapientiae, sive legalionis, sive bel-
/Setas » VI ov^iiocyjLOcg , yi Xcywv cru/ixnaSeta?. o licae societatis , vel consolandi causa. Nam
yap a^pwv -^TTaTat ev ravTf xat yocp o yvpicg stultus , in omni re imbecillus. Quare et Do-
Matth. VII. 6. ev euayyE^tcts ojrifjtv** cu ^el tc7; xuat ^t^ovoct rx minus in evangeliis ait: non oportet sancta
ocytoc, ovds. ^ocXkttv tcu; pLocpyocptzocg epiTrpcjSev dare canibus, neque margaritas ante porcos
Twv y^ctpov. proiicere.
V. 7,
rjepte^E occfpcvcg odov Yoc/.nv,, xai yvolatv (|/eu- Fac vites stulti viam malam , et falsam scien-
cod. f. 124. a
dri fj.ccy.pccv izcvnacv dn auTcu. tiam a te procul amove.
V. 8. O /:/£Ta^t(5cu5 oc(sjpcvt yvwcjfV, cfi.oiog lart tw Qui irapertitur vesano scientiara, similis est
y.tQcv ccztucv ev (T(p£V(5cvy] xpucjYi cypcffCTY)|avTt* n ci qui vilera lapidera in aureo anulo coUocat;
XtS-cv evTtp-ov ev acfevdovn It^b^olova-n hBoc- vel lapidem pretiosum in funda quae lapidem
accvrt. lapidanti reraittit.
V. 10.
Eocv avvrpt^-n yi exaTa^jt; twv a^povwv, xaQ' Si dissipetur quo
imprudentium stupor ,
cod. f. 124. b.
Yiv z^&arTtaocv ^ecu , nraXtv y.7.B^ocpo\ yzvoiitvct a Deo recesserunt, denuo mundi facti ad
'Kpoaipycvrocc tw Gew" Traaa yc(.p aocp^ oij^eTat to Deum accedent : omnis enim caro videbit sa-
*Luc. III. 6. ffwrrptcv rcu Oecv*' ITpoaexTecv dl ivrocvBoc, ozi lutare Dei. Heic est animadvertendum , quod
rocg Tiocyjjv^eiaocg ^vy^ocg ocr>o zng y.OLY.tocg , accp- incrassatas peccato animas , carnes stultorum
**
•Gen.Vl. 3. '''^5 oc(fpov(^v (ovoiiocatv cutw xat o y.vptog cp/iatv nominavit. Sic etiam Dominus dixit : non per-
cu ^.Yi xaTaptetVYi to Trveupia ptou ev to7s ocvOp(>y manebit spiritus meus in hominibus ,
quia
ta To uvai ocvzovg aocpy.ocg. carnes sunt.
V. II. O a:rcpaXwv, (fnatj y.ocy.lav auTCu, xat Trpog Qui postquam peccatum suum abiecit , de-
auTYiv TraXtv e:rtcpe(j/a; , oiJ.ctog l^iv y.vvi eaOicv- nuo ad illud revertitur , simihs est cani vo-
rt rov \^tov gpeTov c\a yiv vi tcu Awt vuvyi, xat mitura suum resumenti. Sic fuit Loti uxor,
Trpos ov To axa^apTcv Tiveupta e7:eaTpe(|^£V. et ilie ad quem iniraundus spiritus
rediit.
V. 17.
eod. f. 125. a.
XpYiaTecv TcuTw Tw p-flTw Trpog Tflu; (|/Yicpi?cp(e- Utendum est hoc effato adversus eos qui
 ,

IN PROVERBIA. 49

suffragiis nonnullos indignos eligunt ad sacer- vcu; xtvoig xow avix^i(^v kv ufwayv/j , -n ev xX-^pw*

dotium, clerove adscribunt. Neque enim quis- cv yao l/, twv x«S-* rpSi -ziq t^v ^{xatixptcrtav
quam ex nobis iiisti iudicii ius ac libertatem xat eXauSeptav t^? sxxX/iaias eTrotYiffaTs* -/i riuz-

in ecclcsia constituit: neque baec praeroga- Tep e^/v , aXXa Xp^cu, (5t' ^v exptve (3txato^

tiva nostra est , sed Christi ,

qua iudicavit, se- cra^ eauTov ffcpayri ^o^wai , xai yy^wot.i to

met iustificans tradere neci , et sanguinem pro c/Uua. axjxcZ ucjep avxri^' cutw; xat o zsac Tiq

illa fundere. Sic etiani quisquis ecclesiae cla- cxxX/iaias ctaxa; eyxep^etp^S^at iiti^vum^ ofpet-

vum OGCupare optat , debet semet ipsum tra- h.i locvzoj ex(3cuvat, xai tyJs xep.cu rcv iicv-npcZ

dere , et mabgni caudam tenere , et eos qui xpaT-^aat , }iOct zovi uiro r/iv avrcv xaxtav eXea-

sub nequitia iacent liberare, et ad Gliristi agni- ^epwaat , xat et$ tw rov XptaTcy ecrtyvcoo-tv

tionem adducere. c;pc(7ayaye7v.

V. 20.
Sicut in bgnis flamma , ita in pravis cogi- ''Qa-tp ev ^vkc 70 Tiup, cuTO); ev TTOvripct? cod. f. 125. b.

tationibus gliscit et urit mentis ad passiones lcyiG^cit B-a.llu y.ai y.xiei cjpc? Ta zsaBn
ardor. Ubi autem non sit duplex commotio, zcv vcv ^vuoc' oticv 5e cvy. ecTt ^tS^uucg, zcv-

id est animi ambiguitas , sed vel Dei vel raa- xtaxi ^vi^v/cq^ akV yi tw •^'ew, 'f\ tm papt&)va,'

monae amor, cessabit in homine alteruter. mv/^cta^TiGixut e'| auTCu to ev tcu eTepcu* yi to

Kam si vincat Dei mandatum , illud mabgni T;u 3"e:u rir^O(jxocyp.cc vtxriaav , to tcu nycv/]pcu

evanescet , et a mabtia otiabitur homo. Sin TaxYiffCTat, yai x-n xaxta TrpccetprjVeuaet' e'av (3e

ambo retinere voluerit, vita excidet, et tem- Ta (3uc eX:tTc , xat tyj; ^corjig excyeaoi, xat twv

poralibus etiam spoliabitur. -npcay.aipoiv aTeprj^weTat.

V. 24.
Labia hoc loco cogitatioues dicit. Qui au- Xei/'/i e'yTau3a tcu^ layi(jy.cvg (j>/iatv* dt cod. f. 120. a.

tem mentis labia non aperit contra malignum, xoL ytilTi xcv voZ i^-fi avoiyMV xaTa tcu ncvwoZ,

Deo confitens vitia sua quotquot ei iile inse- TTpos Tov 5icv e|cp-.c).oycuptevc5 Ta xaxa, caa ev-
,

ruit adversus Deum sed potius celat hic moe , ,

aneipetev auTw xata tcu ^zcv , a/Aa xpujiTet ,

rore obruit cor suum, stulte existimans se ^"^{J xaXucjTet eauTcu y.apdiav , e| aopcavvr.q

non habere peccatum neque interim agnoscit P^ vcf/t'Cwv j/jtv a^apx-n^a ev tcutci;- cux-eiac^?
,

Dei clementiam: quia potius, nempe bis ita "^}^ "^^'^ ^"'^ £ua7:Xaxviav oTt ^allcvjc^q cutw

sperantibus et haec ei confitentibus, coronas tri- ^'Trof^^viuat x«l kUyyillcvrsiv auTw jauToc, cecpa-

buit, ceu quotidie propter eum dimicantibus. ^-"'^s aT.ov'iii.ti oi; y,a6' ka<:nv aQloZ^si 3t' «utov.

C A P. XXVIl.

llludit ,
pro gaudet, intellexit. Nam pura ani- JCjp».7raiCet avTt tcu ypc[pu ila^V ^vyr\ yap lod.'f. 127. a.
ma , dum deliciatur in scienliascripturarum, xa9apa, xaTaTpu^^pcoaa xfig yvwaecos tc«)V ypa(|)cov ,

gaudet bene satura. At impura anima falsam ^atpet i^.zmlaixivn' ^vy^^n <5a axa2"apTcc, y.ai tyiv

quoque scientiam putat omnino esse veram. t^£U(5covuptcv yvoidiv , ak-riBri rravTco; vcuil^ei.
Vel cordis locus , est virtus ac scientia ; a 'H TOTTcs xap3tas, aptx-fi xat yvwat^, ai^' cov v. 8.

quibus alienatus homo , incidit in nequitiam a^CTO^evwS-ets av^pwcics CTtcjTet et^ xaxtav xat
atque iuscitiam , fitque servus peccati quod a'yvwatav, y.ai yivixai dcvlcq Tvi; a^apxiaq TTCtwv
patrat. Nam quatenus bomo rationaUs est , lo- auTW y.aBo yap 'kcyiy.oq eaTiv, Tcrc; auTcu n
cus eius virtus est. apsxn.
3Iens cupiditatibus hbera multimodis dele- Nou; dzsaB-rii TrctxtXot; TepTceTat, actpta , cod.' f. 127. b.

ctatur , sapientia , et scientia , atque hymnodia. xat yvwa«t , y.ai uptvw^tcf vcu; ds IpinraSin?
> > / \ ; > c ' \ >
Mens contra passionibus obnoxia , ignorantia ev ayvwata xat xa/ta xaTappr,yvuTat , xat et?

et iniquitate proscinditur , fitque magna ruina T.xoipia Ipytxai dvaiaxcv y.ai uiya.
et paene irreparabilis.
Amicus no.ster et antiquorum patrum et po- ^ikoi rjpiwv xat twv 7:po7;aXat TraTepwv, y.on ^- '^-

sterorum nostrorum , Deus est. Ipse enim di- Twv pteS naa;, 5ecs eaTtv" auToc yap etjrev
me derehquerunt fontem aquae ^mxoq
xit :

et effoderunt sibi cisternas dissipatas.

viventis
—Hoc
, .
epie

wpu|av
eyxaTeXtncv
eauTclc
o/iynv
'kaY.-KCv^
u(3aT0;

avvxtxpt^[Jievcvc.
— ,

'Ev-
xai
* Hier. n 13.

7
 , —

50 ORIGENIS

rxv^oc «tJtX^os Xpiaxog tuti y.oczx x«P'V' eig loco frater , Christus est per gratiam. Sed in
$£ xov o\y.ov xov a.^il<^cv acu, aveu twv evTo/wv, domum fratris tui , absque praeceptis quae de-
wv -flf/.^v (j£(3&)y.£v, £15 i^svaiocv xcv uaeT.B-ilv elq dit nobis , ut copia esset ingrediendi in domum
Tov o\xov ocvxov, zovxeaxtv tU x-riv xm cvpxvoyv eius, id estin caelorum regnum , ne introeas si

^aaihtxv, i^-n £iaeXB-n<; aTu^wv tcutwv xcicvxcg his inquam careas. ]\am talis crat, qui ad nu-
yocp riv y.oci o £fa£XSwv £{; tcv yocy.cv , p.yi £;^wv ptias introiit absque Ycste nuptiali ,
qui ligatis

tvdvixoc yociJLCv* deBug dl yfipocg 7ro<^ac £|£- manibus ac pedibus deilloloco pulsus fuit.
—
y.oc\

^l-n^f] xov ya.it.ov. 'kdtlcs^og r'wwv evTau^a o Vel , frater noster hoc loco est angelorum
Twv oyygXwv x^P^? ^°"'^'* ^"''^^ y^? "^'^^ "^^^ '^/'~ chorus. Nam pro sua angelica natura ante
ye^wv ^uatv Tipo r/i; 7rapaj3aa£ws Y.a\ TTTwa^wg transgressionem et lapsum diabolus et ange-
dia^clog , Twv ayy£Xwv x«£ r,[>.m vn-npyj' (pc- loruni et nostri frater erat. Sed amicus no-
"kcg (3e w.(wv ec7T£V o ^zcg' y.pziaacv de tw iy- ster Deus est. lam vero melius est, proxi-
yvxipM Y.a.i aXr.BtvM 5ew riuwv y.ai cpi^e.) iyyvg miori veroque Deo nostro atque amico ,
pro-
xal 7:lr,ai£<^ipMc cr/.fiv , •/) xm [iay.pav cct:' av- pe et proximius habitare ,
quam ei qui ab
Tou eauTcv TrotyiaaVTt (3ra|3oAw, (»g adel^^M v-e'i- illo procul se submovit, obsequi tamquam
«•0(1. f. 1-28. a. •/££V , slg xo avvar.oleaOat avxu>. — KpEtacwv o fratri , id est diabolo , ut cum eodem perea-
avvaT:xcp.ivog y.ci dta x-rg oclnB-cvg yvwaewg mus. —Melior est qui cohaeret mihi per veram
uTref Tov avvaT.xoy.zvov yci. yovov dia xr\g (fu- scientiam quam qui mihi cohaeret solius vi
,

<7e«b. naturae.
^
V. 15. Tcu av^fwTOu oiY.og , r\ aptxrr eav ovv u.r\ Hominis domus , est virtus. Nisi ergo hu-
aTTcu^atws TauTYis htyel-nxai ^
iv y.aipo) r.sipa- ius dihgentem curam gerat, tentationum tem-
ay.(>)V ty.TnirkXH avxr,c, pore ab ea excidet.
V. 18.
2vy.r) evxavba -h dty.atcavvn n xcv ^tcv e^iv , Ficus hoc loco iustitia Dei est, quam in
^od. L I2&. a.
•/)V o\ (fvxtvcvxtg £v ^auTct^ , Y.at ixepcig ytxa- se. ipsis plantantes , aliisque surculos trans-
(Dvxa didovxtg , tcv v.apTrov auT^s opaycVTat ex plantandos cedentes , fructum eius comedunt
yttpog Y.vpiov xcv y.ovcv ^txatcu, Y.ai xr\v dixai- de manu Domini qui solus iustus est, et iu-
,

oavvnv ^pa^tvaavxog' y.ai xclg xr,v bty.aicavvrw stitiam muneratur. Et iis qui iustitiam custo-
avxov (puXa|aat auv eauTw auvTCtTTwv, a;rcvey.£t
diunt apud se positis, concedit iustitiam il-
,

dtY.aioavvnvj xm y.ai ayyilovg diy.atoZaav^, ev tyi

la^ quae angelos ipsos iustificat aeterna iu-
aTpTTTw vng diy.atcavvr\g lay.r.poxmi' U ^£ 'i^vlaa- ^titiae claritate. Quisquis Domini verbuni cu-
ati xov loyov^ xcZ Kvpiov.xov y.vptcv ^vlaaaet £v tyj
gtodit in corde suo Dominum ipsum custo-
,

Y.apd'i<^ avxcZ ki^t^ov itvai aii avxoZ' xiur,9rae- (jit , ne longe fiat ab eo. Porro honorabitur
Tat dt ovyovov £VT£u96v vro twv ayyb.(^v,alla y.a\
non modo nunc ab angelis sed etiam in fu-
,

ev T^^eUovrtuTro xoZ x m ayy zl(^v ^r\yiovpycv.

xmo saeculo ab angelorum creatore.
V. 22. OTcv , cux axty.aK(^v tcv acppcva^ a;roarflaet; j^ est, non per illatum dedecus stultum re-
^
xng ac^poavvng ,
alla ^taaaxwv auToy oTrclag
vocabis a stultitia sua , sed potius eum do-
anp'tac n a<^pcavvr\ ytvixat r.polivog' h ykp ttg
cendo quanti dedecoris stultitia sit causa. Nam
wpcawCTcv t\eyyj>g , c^yataxuvTorepcv TrctcT tov reprehensio in faciem obiecta impudentiorem
(x^apTavovTa.
^ ^ ^ ^
facit peccatorem.
V. 27.
.«m1, f. 130. a.
Twv Tcu 3£cD p«p,aTwv, Ta ^ev el? utwv
Dei verba partim ad fihorum partim ad fa-
,

?wTnv, Ta he elg ^epaucvTO)v yeypairTat.

mulorum regendam vitam scripta fuerunt.

C A P. XXVIIL

T. 3. Jlit eaTtv ocv^puog ev aai^ttatg , eaTtv av- ^i est fortis in impietatibus , est etiam for-
^piiog y.ai ev aptxaig- xat £t o dvdpfiog Iv aae- tis in virtutibus. Et si fortis in impietatibus

jBetat; auxccpavT£7 tttw/cu; , o avdpfiog iv aps- calumniatur pauperes ,

qui fortis est in vir-
TaTc -napay.alfi r.xcxsycvg' cuxouv Tra^ o r.apay.a- tutibus confortat pauperes. Ergo qui paupe-
Xo)v r.x(dyjivg ev dae^ztatg avyr.paxxeiv , auxo(f av- res confortat ad participandas impietates ,
 IN PROVERDIA. &j[

calumniatur eos apud Deum; id est \icissim re^ auTcuc Tzpcs tcv Seov, rcuzi^n avTtO(a|3aX-
criminatur, ut una pereant. J.et oTtw; abva7::)leo5wjtv «utm.
Vehcmens pluvia uon solum fruges pessum- 'O IxZpsg vuroi ou yiovov tcu? y,ocpT:cvi ar.oX- cod. f. 130. b.

dat verum etiam lerrae facicm , quae fru-

, X« , alloi y.cu to -npodoiTic^j xrig yriq , t<? tcus
ges profert , devastat. iist etiam mitis pluvia, yapizovq (5:3ouv , ey.^a^pt^ec eatt ol v.a\ vuxoc,
quae floridain facit terraefaciera, nutriens ac tiprriViv^ii ^ T,cmv zvballc, xo crcoffWCTiv tyic
vivificans fruges eius. Et vehemeus qnidem, yri; , y.a\ Tpetj/wv xal ^wcycvwv tcu; ev av-
pessumdatisfrugibus, homiuessimulextinguit; T/i y.apcscv;- y.cu o ulv laZpcq , dia txv aTrw-
at mitis alendo fruges , hominum vitain con- Xetav twv yap-nu>v acrcxrevvct tcu; dv^puvscvq ,,

servat. o de eipnviy.o; , dia tcov xa|i7;cov ijoocycveu

Est lex iniusta, et item lex iusta. Iniusta ''Es-t y.a\ vopLog r.apdvouoq, y.al vo^.oi; diy.aicc-

obtemperantes sibi perdit ; iusta non modo y.ai o pev tsapdvc-^.cq rcv; avxb) tsu^opilvcv;
longitudinem dieruni tribuit , sed etiam reg- dr.ollei' o de diyaic; cv p.lvov y.aypoxma ripLe-

ni caelorum fit donatrix obtemperantibus sibi, pu>v doipzlxai , dXld y.a\ ^xailzia; cvpavcov r^po-
quia lex Dei est. Quisquis vero Deum amat, levc^ yiveTat toTs ckutw u7:eiy.ouffty , oTt tcu 0£cu
legem quoque eiusdem amat ; et'quae lex man- eaTf Tsd; dl o dyavsuiv xcv 5ecv , dyot.na xcv
dat, operatur. lani quisquis legi morem ge- vc^acv auTcu , y.vA nciil xd xcv vcucv Tidg dl
rit ,
perturbationum quietem consequitur et o Trctcov tov vouov, d-nd^uav y.xdxuL y.al yvumv
Dei agnitionem. Quod si legis amatores muro 3-eou* el di o\ dyar.Zvxt; xcv vo^ov , TrapalSaX-
se communiunt, nunc murus quietem a pertur- Xcuatv eauTo7s Te7;^os, vvv xii-/(o; xriv dr.dOuav
bationibus significat, et Dei scientiam; quae o-npLaivei y.ai xr,v yvoiaiv xcZ 5ecu , dnep ^dva
solae rationalem naturam custodire queunt. 7re(j)'j/.c ipuXaaaetv tyjv (fuatv xw lcyuiiv.
Si divitiae sunt impiorum nequitia , viri Et ttXcutcs c^aejSwv y.ay.ia , avopec dl ac^pct
V. 8.
cod. f. 131. a.
autem sapientes eas abiiciunt ,
patet nequi- «cjcXeacuatv aurcv , drilcv to^ y.a/.iav dtscHv-
tiain pessumdari a iustis atque sapientibus cuatv cl diy.atci y.ai ac(^ci., 6ia xr.c, zsvevuaxi-
,

dum per spiritalem doctrinara impuros ad vir- ''-^; (3t(5aaxaXta; tcus dya^apxcvc r.po; dpexriv

tutem reducunt. eTiavaycvTej.

Nequaquam lex preces cuiusquam aversa- Ov)(^ o voy.o; ^hlvaaexai xivo; xrw Tipcuev-

tur sed qui tuht legem Deus aversatur eius ^^^' ^ <5c(3ooy.ws tov voftcv S^eos tou ex-
, X^^ •»
,

preces qui aurem suam avertit ,

quominus y.AivcvTos to cvq avxcv , xat f/yi etaaxcuetv Tict-

audiat legis auctorem. Et Paulus ait CUVT05 Tou vopLCV y.ai IlauXcs *'
: praescia ariGi Tipo- Gal. m.8.
autem scriptura futuri : pro eo ac dicat , qui etJcuaa (5e vi ypa(^r\ xo jueXXcv, avTt tcu xw
scripturam dedit, praesciebat futurum. ypar^rw dedcoy.od; tspcrid-i xo ueVhcv.
V. 13.
Qui sata in eius corde a maliguo mala non 'O Ta evar.iipcy.eva ev Tr) xa.pOia aurou uttc
cod. f. 131. h.

confitetur Deo
Deo grato homini non
, aut ,
:cv r.cvr,pcv y.ay.a , prj e^ayyeXXoov auTa xup((a tm

consequetur felicem de maUgno victoriam. ^^'i*

'^ 5£:<ptXc7 dvdpc^Tioi 1), cvy. cvcdodOmexai Iv
Qui autem confitetur diligetur a Deo et ab , ^(^ '^'^^'^ ^'^ Tzovr^pcv vtxy;- (5e elayyeXXcov dya-
angeUs eius. Et lacobus ait : confitemini alte- ^n^riaexat vrso xcv 5ecu y.a\ tcov dyyeloiv av-

rutrum peccata vestra ut sanemini. Psahnista ,

^^p* ^^^ ° 'l«>«w^5$ (p/jatv*- ctXXyiXots e^ayyeXXeTe lac. V. iG

quoque ait confitebor adversus me iniusti-

:
'<^ TcapaTrTco/xaTa uu(Sv,07:(V); ta^Tare^xat i|/aXfi&)-

tiam meam Domino , et tu remisisti impieta- 0? etirev * ;.?,

e^aycpeuaco xat eacv xrv avoytav fxcv "Ps. xxxi.5.

tem cordis mei. yvpi(iii^y.ai av a^pyjxac xr^v aaejSetav xr,g y.apdtag uov.

Iniqui regis proventus , iniquitates sunt et

At rfoaodci xcv TicvnpcZ jSaatXscog, e'ta\v al V. Iff.

cod. f. 132. a.

falsa dogmata. Haec enim eidem pendunt sub- y.ay.tat y.ai xa ^tv^ri ^cyuaxa: xacvza ydp avxun
eius. Calumniantnr autem Deum r.poacoevcvatv cl ^aai/.evofxevoi v-' avxcv' avy.c
diti
,
qui ma-
hgno obediunt; quia non Deo (favxcvvxai oe xca Beu) ot xu) 7TCv/;c(y TTet^ac^cuv-
, sed inimico
eius diabolo subiecti sunt. Quia vero Deus odit Tcs* oTt cu Xb) 0c<jp d).la Tw £X^P? auTcu Tw dta-
/SoXw UTToV.etvTar e^et de Oeo; utaCt xov did^clov
diabolum ob perversa opera eius , hic vicis-
sim caluraniatur homines apud Deum. Qui odit ^"^ ^" ^Py* '^'^''^" ^" T:ovr,pd, avxo; r.dhv dtd xuv

1) Videmus Origenis auctoritatejn pro confitendo religiosia viris peccata. Item infra p.
 ,, ,

52 ORIGENIS

epywv (xvzcZ avy.c<fstvru rovi av0pM7:cus -npoq rov laedere animam suam, longum infmiti saeculi

5ecv de ptaroov a^tKyiaat ZTiV ^vyriV aurcu, tov tempus vivet.

ixocy.pcv zoZ ixmpoivzov atwvc; xp"'^-'-'

|3(w«7£Taj. Virum lieic homicidam dicit diabolum. Qui
"Avdpoc ivzocvBoc cpcvea tcv ^ia^olov ffiGiV spondet pro iniustitia, spondet pro satana qui ,

dl eyyuw^gvos tyiv ocdiy.iuv , eyyuOizoci. zov <jcc- promittit ei vicissim , fructusiniquitatis se da-

V. 17, Tava vx;3ic;-)(ycv^.tvo(; ocvzm ky.ftvcg tcuc tyis turum. — Gens iniqua doginata daemonum
—
, , ,

a^Ktas oc-ncdctiauv y.ocpncvg, ^'E5vc? r.ocpavciJ.c-u sunt, quibus non attendit bene institutus fi-

Ta doyiJ.oczci twv butuovm euTtv, clq ovy^ U7ra- lius. Porro filium dicit pro mente. Qui vero
^cvii iruidevOelq viog' vicv de zov vcvv (jj/iatv menti impedimentum ponit ,
quominus ad pra-
dl eiicy^fiv TLcmv zcv vcv zov (x-o 'KocpupmzeaBui "vae gentis nequitiam semet abiiciat , is tam-
ev T^ zcv Tiovnpcv edvov; y.uy.ioc, co; T.epizpcf.y^n- quam colli immortalem ornatum parat animac
licv Y.oGiicv Tzpcievfi lu^Civ TYi 'ibio. "^vyiii acp- suac de manu Domini recipiendum.
^
^apTcv e/. xeipoc, y.vpicv. Qui se purgat animi perturbationibus , et
'O y.uB-utpoiv euvzov ey. twv 7:a5a>v, y.ui ep- Dei mandata exsequitur , nutritore animarura
yuKouevcg zh evzcla<; zcv Becv , tcu 'livyozpo- pane , sapientia nimirum et agnitione Dei
V. 19. «p^^ «p^<^'^ oo(f'ia!; xui yv(,yje«)g ^ecv e^cjXr.aS^Yi- saturabitur. Qui vero otium sectatur, quomi-
creTaf o de tJtwxcov ayclm zcv [x-n zscieiv zug nus Dei mandata exsequatur, is quidem inopia
evzolug zov ^ecv., Tr^na^viaeTat Trevtag. obruetur.
Oi vuv eh-nnovei , ev tw «twvt tw weX>vCVTt Qui nunc sunt misericordes , in futuro sae-
elen^evzei vrJ zov Beov, y.ui yevo^evoi uyyelct, culo misericordiam a Deo nacti, factique an-
^fi^^'^^ ^^^ Paaxavwv x«t vsIovcmv uae^m' geli , imperabunt invidis et impiis divitibus.
cotl. f.
f. i38.^a.
TotcuTcv dl u(miau y.u\ zuq ixuB-nzuig uvzcZ Hanc dignitatem daturum se spondebat disci-
vneox^ro ciwaetv zuptc^ , tc y.uuiaui uvzcvc, er,i
Dominus, nempe sessuros eos super duo-
pulis
a&^aexa 5povwv , xpivcvTae dc^dey.u (puXa? tcO *Ia- decim thronos, iudicantes duodecim tribus Is-

•Luc. xxn. 30. pccnl' Bpovoq de e^tv ev w o vovq xuBei^ezui, nl-n- rahelis. Thronus autem est in quo mens sedet,
png yvc^aew;7:veuaaTtx^c, Tou; 7rXavn0£VTac aTTO pigna scientiae spiritahs quae a religione
,

Tri? ^eoae^eiu; eriavvuyovau' zo dl y.pivecv ev -

(jevios reducit. ludicare autcm hoc loco , do-
*Prov.xxxi.9. Tau5a, To diduay.eiv ajo/^atvcf coc v.ocl zo -^, avoiye cere significat. Ut illud: aperi os tuum verbo
acv aTcy.a Xoyw 0eou , y.ul ypive ruvzu lymg, Y)e\, et integre de omnibus iudica, id est do-
avTt Tcu aiaaax.e- aua -mi zcZzo \<^ecv , hc ^e. Simul et hoc sciendum est, quod si mi-
^J,
eXerl/^wv y.puzmui tcu ^ccay.uvov ,
«utc? //ev
ggricors vincat invidum ipse quidem non fiet
,

/ cv yevmezuc ^uay.uvog , eler.iJ.cvu de p.S/Xcv

invidus , sed illum misericordem potius faciet
Trotviaei tov |3aV/.avcv.
qui erat invidus.
^
^ ^ ^ ^ ^
'Eav aTTO^wvTat ot uae^elg zo etvat aaejSe^s gj impietatem suam deponent impii , iusti
yevYiaovTat atxatcf -n yupundileiu vDv tviv avat-
fignt^ ^^^^^ perditio hoc loco, iniquitatis ex-
eod.
1. f. m^i. P£^'v zrg uae^eluq anixuivn' cStw xat MaT0a7cv tinctionem significat.
ignificat. Sic Matthaeum de telo-
Tcu TeXwv£<ou aTtcXeaas o xuptog, (3txat2auvriV au-
nio exterminatum Doninus iustitia donavit.
TW ey^upiauxc 7:XY)0uvovTat yup cl dr/.uici, ozuv
Multiphcantur enim iusti , cum impii impieta-
cl uae^fig y.uzuAei^oiai tt,v aae|3eiav y.ui avv
,
tem omiserint , et cum iustis iusti fient. In-
Toti; diy.uicig yevnacvzui ov/.uiol' ^evcvai oe y.ui ci
terim gemunt dolentque iusti, quamdiu im-
diy.uioi y.uc o3uvwvTat, opojvzeq zovg uac^fi.'c ev zo-
pios vident in impietatis loco consistere , et
Trw Tvis ctae|3eta; iirapevous, y.ui (j.t, fj.ezavocvvzuc.
nondum resipiscere.

C A P. XXIX.

3\.peiaaodv yocp uvnp iv 'KociBeiu y.oci vcv^e- IVleliorestenim cum disciplina etmo-
vir qui

ata y.vpicv eleyyav , rl ev axX/ipS y.updiu rup- nitis Doniini reprehendit quam qui duro cor- ,

V. I.
aivwv y.x\ ucyta%vouu£vo; auvacjcXauaat aurw de auimos peccatori addit ,
promitteus insuper
cod. r. 134. a.

Twv ev y.uy.lu- eluruvni yocp (pXeycaevcu auTcu se fore ei sodalem gaudii mali. Eepente enim ,
ev Tvi ope^ei twv TraS-wv, ejrt 7:avT«5 ^«va- dum ille in passionum appetitu exaestuat , de-
 ;
,

IX PhOVERBIA. 53
ci^la omnibus morte , ingrUehte eilis complici- tc; , ezsX^wv izl tcvg xar* ocvtojV ouy.7rp«/.T5-
bus , medela non supererit animae ipsorum, pag cw earty "ixdiq
, -ryi ^v)(ri avxuv oxr/. ti-
Nou autem dixit : ccssante flamma haud fore mv dl hi r:sot.vaot.iJ.ivnq tfl; "^Xcyc? cw, i<jza.i

medelam; sed ipsi exaestuanti non fore me- taat;, vlla. cpXeycp.svcu aurcu cj/. eaTai taat;,
delam, habenti cupiditatum incentiva, ligna, dv; iyj:.vxoc, dnlcvori rx twv 7ra0a)v UTrexxauf/aTa,

foenum, stipulam. iVam et ambustis post cau- |uAa, xcVtcv, y.aXaunv* e^tTrep xat rcu; y.at:/jtev:is

terem solet sanitas redire pera tov -/aur^fa Trecpuxev -^ vyiioc npcQyivtaOoci.
Laudatis a Domino iustis in iudicii die ,
qui 'Ey/.wy.ta?:uevwv rwv Jt/.aiwv vt:o z:v y.vpicv V. 2.

sunt in illorum factione populi laetabuntur. ev Tvi rrii zpto-ews vi/utepa, cl tyi; aurwv [xtpidog

Quotquot autem sunt sub principatibus et po- ^^uu ev^^fpotvBrs^cvroci' otjci di etatv vr.o zxq a.p-

testatibus ac rectoribus buius mundi , hi om- yag zat ra; e;cu7ta; zat tcu; y.:Guc-/.poczcpxq z:v
iiino tunc ingemiscent. Y.caiJ.:v rcvzcv , cuTct Travrwc rcre (^ivcvaiv.

Patrem beic dicit Deum. Deus autem et pa- ITarepa vjzavBcf. zcv Btov r^T.alv o ol ^icq V. 3.

ter domini nostri Icsu Christi , illos ijui a Cbri- y-ai r.oizr,p zcv Y.vpi:v /i/^.wv 'Iy:o-:u Xpi^cu, t;u;
sto sunt denominati , et verbo atque opere ac ycczoe. Xpi(;-cv iTzcvciJ.oci^cuivcv; ., ev epyw zat Xcyw
sapientia illum subsequuntur et imitantur y-^i ac^fia. eTTjptevou; re y.ou y.tu:vpi£vcv; uvzcv
, ,

aspiciens laetatur in ipsis. Pastor vero bouus, ~/£wpojv aurcu;, eu<ppaiverat e;: aurctc* Trctar.v

est mens , imperturbatas cogitationes babens. 5e ec^v oiyci^c; vcuc, ur.ccBu; loyiaiJ.cv; xe/.r/i-
Quod si ita est , ergo haedus est cogitatio vi- lj.zvcq' ei di Tcurc, ci>y.cvv ept^c; eg^iv , Acyiatj.og

tiosa; ovis autem , cogitatio ingenua. Propte- euroc^ric' y.at TrpCjSai eart lcyiauoq <xv:ocBT,i'

rea Dominus haedos collocat in siuistra parte ho y.ai z:vc epf^cuc c '/.uptcc t^icatv e; apt^ep&)V,

oves in dextra : haedos dicens eos qui ba- '^ ^^ iipo^cczoc iy. ^e^twv eptfpcu? Xeywv tcu; y.iy-
,

bent cogitationes vitiosas. Sic etiam haben- zrjj.evcvg lcyiancvg iy.T.ccQilg- curw y.ocl zcv; 'iycv-
tes zizania , vocabulo zizaniorum appellavit "«» "^a cjt^avta , ^t^avta r.pcatycpivae' y.oci zcvg
et habentes triticum , dixit triticam ; nempe ^°^ <"'^''''
^X-^'^'^»? atrcv, 0:7:0 r-^; yjipi^n; y.oc\

a pessima vel optima qualitate eos deuominans, «pTfl? ^^^<>^i ovc[jocaoc; ocvrcvg' z:i:v-cv iazi y.xl

Tale est et Pauli dictum: caritas non inflatur. "^^ '^'^p'^- '^*? IlauXw liyoy.ivcv*' -h ayixr.ri cv Treo- I. Cor. xni.4

id est qui caritatem habet. Trepeuerat •, avrt rcu zywj zr,v ayocT:r,v.

Christus quidem erigit rationalem naturam ^ F-^^

^pi<^og ocvi<rriai rr,v cpuo-tv t^v lcyr/.-nv
V. 4.
cod. f. 134. b.

mandatis suis ; scelestus vero Antichristus ad dioc Twv e'vrc}.wv auTcu*o di rocparjcycg avrl^^pt^c;,
perniciem concitat humanum genus. r.pog anctiliixv ipiSitl^ii zo yzvcg rwv av9pw7rwv.

Ubique verbum iudicare dicitur pro docere 'Ev Travrt to -/.pivnv, di^aT/.nv Xeyeraf xaf cod.*f. m. a.

Nara et qui inter duos vel plures de aliquo V^P ° p£~a|y ^u^ '/i y<x-i. tjleicvoiv , crep: evo

negotio iudicat, is aequitatem docet, et ab 7rfa;/."arc; xptvwv, ^t^aazet rc di/.ai:v, -/a) a:re-

iniquitate absterret. SimiUter et iu virtutibus X^^-^^' aiJtzta;- w^aurwc zat eri aperwv , xz)
et in quavis re bona, iadicare pro docere di- ' ^~' ^^^ oruvv aya^cv, rc zptvetv di^ocaxiLv Xe-

citur.Virum autem heic iudicantem gentes '/"^''

^^^P^ ivravOx y.plvnv tevn, zcv ITe-
, f
Petrum dicit qui mundum universum docuit
,
"f
'^ f^=^j ' 7''^ ^'^''\ ^-iy-^y-^'^-r>v oioz^avza zw
Christi fidem ac rehgionem. Paulura itera et "'" ^ptrcv ^rtVtv zal euaepetav 1)- zat Ilau/.cv,
rehquos per tcmpora magistros. At virum pra- '
^^'^' XctTrcu; ^.ere-etra dtdaay.cclcvg' av^px
'^f
vum Theudam et ludam et Samosa-
dicit , ,
di (^avlcv , rcu; zara ©euiJav zai 'hvdxv zat
tensem et eorum sententiae homines. De Zx[j.caxzix 2), zat tcu; rcurwv cptcsfpcva;' e^rl
,

pravo quidem homine ait David super eum di rcv (pauXcv * (pr/atv Axvtd *• zat e::' aurcv * cod. srauXov.
:
• Ps. LI. 8.

ridebunt et dicent homo yeXajcvrat xat e'pcu!7tv* t^cu av^-ow-c; cg cuz

, : ecce qui non po- , ,

suit Deum adiutorem suum. e^erc rcv 3-ecv ^cn^cv xvzcii.

Viri sanguinum daemones sunt Avdpig atparwv ct dxiucvig ilaiv ct rcu;

,
qui homi- ,

nes in Christo viventes sanguinis effusione oc- ev Xptarw ^oovra; ez^uoet alyxzcg xr.:'/.rti.vxv-

.
Animadverte quomodo Origenes dicat Petnim fidei ac rcligionis oxtitisse mundo magistriim.
1)

2) Quo
pacto Samosatensein (si Paulum intelligit) nominat Origejies qui aliquanto senior ilio fuit, quamquain intra idem ,

tertium Cluisti saeculum? Saue in codice nomeii Origenis iiuic quoque fragmento ap[»ingitur quominus,
; sed niliii vetat

vel ainaaueusis ineudum sit , ut in catcuis facile usuvcnit , vel quaelil)et interpolatio. ,
 ,,;

54 ORIGENIS

V. 10. Ts;' a 6i &v.^fii e>t?rir/i<7ou(Tt ^vxrr^ «zu?cu' cvzoi cidunt. Recti autem exquirent animam eius.

cl ra ocvzuiv npocKzU xai vtvcw.evoc izcimxi y.at Hi sunt qui illorum acta et cogitata ,
mente
vo^aoct ^cvlo^.zvci. et opere imitari volunt.
"OvT&)? a(p(io)v (xy.poiznzcv 'iyjt zov 5u/jtcv Bevera insanus iracundiam suam continere
avzcv' cvzoq dl zoc[i.Levizoci y,oczoi ^iocq^ yiycuv nequit. Hic (sapiens) autem dispensat per par-
V. II.
inl Tct? diy.aiott; o^'^iZ,ojj.iVcq Trpayp-aat. xat Tifoi tes , id est in rebiis iustis irascitur. Et ad
cod. f. 135. b.

yXv zcvc, avXcvazi^ovc, hiy.xkov zcvzc Tipo; dl simpliciores quidem dicendum est hoc. Ad
zovi anov^aLcvc, , o ota. r^i [j.ocy.pc9vixiocc y.otz- doctiores autem : qui cum longanimitate con-
avaXtaxwv tov 3^u/;tcv xaTa ^ipoc. sumit iracundiam per partes.
Toli ulv (fvla.^ocat zov vc^iov vndp^it ilnynzm Observantibus legem enarrator erit Domi-
y.vrjtoq ev t^ jSaatXeta- zclg de -Ka^ot.vo^-naoLatv ,
nus iu regno : transgressoribus non erit enar-
V. 18.
e^/))7]T^^ liiv cvy^ vnoc^itt^ HcXacvi5 <5c waplet. rator sed punitor.
cod. [. I3e. b.
"Oti cvhU Y.XZOC cpi!i7tv ff/.Xnpos , nocptazTtat INeminem suapte natura durum esse demon-
*,Prov.xxix.i9. T<3, eav yap y.oc\ vc-fian cvy^ vnuy.cva£zaL * o yap strat dictum illud: nam etsi intellexerit nou ,

V. 19. zaTa c^vatv aylrtpcc , cvy. av cpBov zi vcmct obediet. Qui enim suapte natura durus est

Tiozv zcvzo de. Xe-/co dta zov 4>apaw aylr,pvv- nihil rectum inteUiget. Hoc autem aio pro-
Qivza ini zov 'laparil, y.a\ ov loycii ahla ^d- pter Pharaonem induratum contra Israhelem
(7Tt|t cyat(3eu5evTa. et non verbis sed castigationibus eruditura..
Ei To KaTaa7:aTa/av, «piapTavetv 7icte7, 7:a5 Si luxui indulgere ,
peccare facit ;
quis-
b\ T.ctwi zr\v au.apztav , dcvlcg i<^t zr,; aixap- quis vero facit peccatum , servus est jpeccati
V. 21. Ttac , Tia; apa o anazaloiV , ^cvkcq kazi zr\c profecto omnis luxuriosus servus est peccati.
au.apztac; Iv ^l zn iayj^-zri riu-ipa cv/. ohya i(f Extrema vero die haud leviter sui causa do-
eauTM odvvn^naezai. lebit.
T|3p£aT<z; TaT^etvol yvucc, zanuvcli di dt- Contumeh*ososhumiUatDominus,humihbu8
(3ooatv do^av, — ^'T(3piy Triv y.ay.tav c^natv ii^ptv autemgioriamtribuit.— Contumehamheicdicit
V. 23.
cod. f. 136. b.
(3e y.ai Tacjetvcoatv acjcoXetas cjpc|eve7 ri yay.ta i^^o nequitia ,
quia reapse contumeham et rui-
zcLi zspoczzcvatv avzr^v , ev t'^ riptepa t^; y.pt- nae depressionem nequitia auctoribus suis con-
aefos' zcvi; dl zanetvocfpcvai r\ do^a , /iv e^o- At humiles ipsa gloria qua
feret in die iudicii. ,

lat,cv zov Qecv ev upivct; x.at znpnatt twv ev- Deum glorificarunt hymnis, et maudatorum
zclciyj auTcu, ^ciaait avzcv;' do'ia yap Qicv zo observantia,extollet. Gloria enimDei est prac-
7:cte7v za; evz:lai avzcv- xaSco; auTo; cp/)atv ceptis eius obedire. Quemadmodum ipse dicit
*
I. leg. II. 30. y.vptci * alX r, zcv; dc^aCcvza; pie (5<:|aac.)* Dominus: honorantes me honorabo. iNequitia
Yl de y.ay.ia u|2piv loyi/.m '^vyrii npc^evit. vero contumeliam rationali animae infert.

K/.e7:Tr,v cvy. alAcv Ttva, ei ptvi tov dta^clcv Furem haud alium dicit quam diabolum.
leyet' o de pispt^optevoc , viyouv ^.epcg pev twv Qui vero in partes sciuditur, id est partim
V. 24. Tou 5ecu npoazayjxaz()iV znpcav ,
[lipci )e zov nc- quidem mandata Dei exsequitur partim vero ,

vnpcv
'••(- TTOtwv, cuTcs' pitae7
r •>
eauTcu ^vyriU'
tviv
j-A.- i-ptt-
raaligni hic animam propriam odit. Sed hunc
,

Y.pov yocp oacv y.at Zeletcv avzcv yle^ai o 3ta- propediem totum suffurans diabolus sibi im- ,

^ohi , ^uaet iavzSi' h y.lenzm yap , cpr.atv , molabit. Fur enim inquit Christus non ve- , ,

cux. epxsTat, el \}.r\ "iva y.le<^n y.a\ Qvan y.oc^i ano- ^^^^ ^jgi ^^ furetur et mactet et perdat.— Tus-
• loh. X. 10.

cod. f. 137. a.
Xco/i *.— Opxcv eke Tov v(3y.cv- coa7:£p yap Sp-
iurandum dixit legem. Sicut enim iusiuran-
Ko? Ti9/iat Tov Qiov kv <l>vx^, cutco xaj o vopcos in anima ponit sic etiam lex
^^^^ jy^^j^ ,

etaayct 0EOV etc 'livpv' xat ov TpoTycv TrctXtv avat- Et quemadmodum

j^g^jj^ i^^ animam inducit.
pe7 e7:tcpxta Giov ex outco xatjn na-
VI (|;ux5i;,
periurium Deum ex anima delet, ita legis vio-
pavop/« eK|3a//£t ^eov an avzn;^ Vav clv, cp/j-
ergo stante le-
j^^i^ jy^^^ ^^ -^YXdi abigit. Si
atv, VO//CU TeSevTos c^.ouaavTes //Vl e^aycpeuatwatv metu
^^ ^
peccata sua confiteri noluerint ,

lauTwv zai y.apziai (pc(3/30evTes xat ataxuv-

,
^^ pudore hominum exitialiter subverten- ,

eevTes av5pc^rouc, u7:caxe>.ta0-flaovTat Tipos aT^c^i- ^^^, ^^^ ^^^ ^^ D^vid confitebor adversus me :

'&.XXXK5.
^P& XetaV ouTCo cpr^at xat o Aaut^ ** ei7:a, i'E,aycpivaoi
iniustitiam meam Domino, et tu remisisti im-
y.az eucv znv avcy.iav u.cv tc.) y.vptcf).^ xat au a(i>n-
pletatem cordis mei. Et: dic tu prior pec-
 ::;

IN PROVERBIA. 55

cala tua , ut iustlficeris. Item Salomon ait /.a^ rnv aai^uixv tri? xapota; fj.cv' y.ou Xeye av
qui operit iniquitatem suam , non prospera- Tipwrcs ra; «aapTtas CTCu,Tva (5r/ata)0^;*- xat 7r«- Ts. xliii. 26.

bitur: qui autem enarrat et vituperat, hic di- hv o lolcy.MV cpnc7(v

*•
o enr/aXuTtrMv aai^siocv * Prov. xxvim

ligetur. aurcC, cuh ivoSoiOmtroct' o dt el/iycujjtevcc hat

eXeyx^iv , ayaTiyi^^flaerat.

Qiiicumque iiiandata Dei observamus , an- "Oact y.axcpBcZiJSv ras evrc/a;, (5£paTr£ucp.£v

gelos demeremur. Ipsi duces nostri suut , su- zcv: ctyyikcv^- ocvrci ya^ tlctv ct^ycv\xivci •mm\\ v. 20.

scepta ab initio tutela nostra, cum dividebat an «px^^ >.a|3ovT£: -/ly.ai , ot£ (Jtswepi^ev v^t^cc,

Altissimus gentes , statuebatque fines populo- eSv/i , jcat eV/iaev o^cl i^(M xa-a. dpt^uov ay-

rum secundum numerum angelorum Age Dei. yeXwv aurou" £V dl rw 5£pa7i£U£tv riuag rcu;

vero demerendo duces nostros augelos Do- , nycv^evcvq wj.mv ayyilcvc , ev tw ^ur.uuTi zcv
minique voluntate adimplenda iustum a Do- , y.vptcv , ev z-n y.ptaet dty.aicv U7:ap|et na7v rrapa

mino praemium iila die consequemur, qua rcv y.vptcv ev exetv/i tyi -naeca, o-£ y.otvft rw ot-

mundum iudicabit cum iustitia : quandoqui- y.cvy.evnv iv dty.atcawn' et ye r.aaav r/iv y.rjiat^.,

dem omne iudicium pater fijio tradidit. nazr.p dedor/.e rw utw.

C A P. XXXI.

F<ortitudo est optiina qualitas animae ratio- A-..v^peta ecTTtv e?t; aptarfl lcyiy.rti; ^vyyiC ,

nalis ,
qua adversantes sibi inimicos anima su- za3"' r,v Twv avTtx6tptev6)v aurn /exparn/.ev e/- V. 10.
cod. f. U". h.
perat. 5pwv.
Superata adversaria poteutia, raanubias in- Nixnaavre; rrjv avrtxetptevnv dvvauiv, ay.vltvc-
de capimus , litteraturam eius discendo : ut fi.iv auTTiV, Tcy; Trepi avrni ^oycvg p.av&avcvre;
vitia eius palam facientes , non modo caveant iva xa y.ax avvnv cpauXa (5-fl),a 7:ctv;aavT£;, arrayt-

a laqueis simpliciores , sed etiara quotquot osuTct f;i£vwat, p.r) [j.ovcv ct ankcvgtpci^ aAAa y.at ct

irretiti fuerant facile effugiant. (7uXXaywyy]5£VT£; padtoig l/^euywo-tv a7r' avzric.

Lanam linumque net aniraa , cum anima- Mnpvzrat xo kptcv xot Xivov ^vyjn., rovg r.ept V. 13.

tarum et inanimatarum doctrinas meditatur £U(|/u)^wv y.ai a^v/MV Koyovc, yvuvoQcvaa' -n xcvq

vel cum practicae et physicae scrutatur me- Trept Ttpay.xty.rtg y.at cpuaf/vis e^eTa^outra t.oycvc;
i\ \ \ / \ ^ I
« ' ^ ^

thodos: vel cum incorporeorum theoriam pra- •/) xr,v Trept cwy.aTwv zat aawwarwv &£wptav Qta
ctica ad se trahit corisuetudine. XTiC, 7:pay.xty.r,; tly.cvaa rpog avxrv e|£wc.

Noctu exsurgentem animara, vigilem inve- 'H xat TYiv £•/ vuzTc^ jxvtaxanevr,v ^vyjnv ,
V. 15.
cod. f. 138. a.
nit sponsus iustitiae sol, nec non enixe oran- yp'/iycpcu(Tav £upt<T'/£i x-ng dty.atcavvn<; riAicg

tem ut ne in tentalionem incidat , dicentem- vv[j.rjtog' 7iavT&)S de y.at wpcaevy^cfj.evnv xcv ptYj

que : vigilavi et facta sum velut passer soli- ipLreaftv e'tg 7:£tpaffpt(jv , X^ycucjav rc, •hypvr.vr.aa

autem cibus aniraae, meditatio di-

tarius. Est y.xt eyevo[j.nv (ag ^pcvBtov iicva^cv eTrt «Jwuarc;** 'Ps. ci. 8.

vinorum eloquiorum opera sunt virtutes : ,

(ypod(j.a de e^t ^vyrig, r\ [j.elexn rwv Setwv Aoywv
ancillae , sensus. Haec ergo confert domicilio epya oe^ at apexaf ^apazatvtoeg oe, at aiau-n~

suo corporali aeslimabilior pretiosis lapidibus aetg' raur' cuv rotpeyji r, xtatc^xepa ItOoiV ^rclv-

anima. T£A&)V 'fvy^-n Tw o"Wfjiart*/w auTYi? ctxw.

Animam viri frugi dicit ecclesiam, ligimm T-/1V Tcu a7rcu3a£cu f^v/rv cpr,(7tv e^cuaov ex.-
yi^
scientiae et bgnum vitae habentem ; scientiae y.lnatav '^vlov yvwoewi,*, y.at |uXcv Cw^5" yvwo-ew;

ut legis , vitae ut verbi. Ipsa enim est ec- piev ws vcptcu , Cm^S ^£ w; ).oycu* aur/i yap er^tv

clesia quae de lat^e Christi processit , eius- Y) £K TrX^upa? Xpt(7rcu TrpceX^cuaa , xat vu«a/-/i

que sponsa inventa est pudica et fortis mu- Tcurcu evpzBeiaa , yi o&)(j?pwv y.at av^peia yvvr, ,
,

her , fidem huic servans , eumque spousum n TYiv Trt^-tv rcurcu xnpnaaaa., y.at xovzov vv[j.rftov

de caelis iterum expectans. dn cupavwv TraAiv Trpco^cxwoa.

Fusus est pura mens , virtutem virtuti ag- ArpaxTc? eaxtv vcvg y.a^acog , ouiucj^.exwy v. 19.
,

^lomerans , et dogma dogmati : vel sermo apexm exi aperri , y.at ooy[).axt ooyp.a: q Aoyo.g

J) Observa Orijjeiiis tesfimonium de custodibus liominura ansclis.

 ,,, :

56 ORIGENIS IN PROVERBIA.

7:pc(foftiy.oq, eXxcov «tto zov vcv TTVeu^artxnv Sew- externe prolatus ,

qiii ex mente deducit spiri-
piOLV. talem tiieoriam.

cod. f.
V. 21.
139. a.
Om ocv nypceX5c: v:u; , ovd& Iv ^eMpa ye- Mens non proficiet neque theoriam incor- ,

vciro Tcov ao'w//aTMV, pr/ ra ev^cv ^topS^waape- poreorum adsequetur nisi interiora sua recte ,

vcg' •/] yap rccpocyii tcov cr/etcov e7r«aTp£cpeiv au- composuerit. Nam proprii status perturbatio
Tov eicoSe vspog zoc tk(f cov ele^yiXuSev* atja- solet mentem eo revocare , unde di.scesserat.

^•ejav de. y.x-nccc^ivoq , -^povKsti xz ev r^ Sefo- Sed tranquillitatem cupiditatum adepta, demo-
f£a , Kai cu cppovTtaet twv ev axcp' ev(3£0uvTat rabitur in contemplatione, et domesticarum
yap TiavTSs ci Tiap auTvis' o pcev irup.C(;, 7:pac- rerum curam seponet : sunt enim omnes vestiti
T-/!Ta xat Ta7reivca)pcauvr,v n 5e e7i:tSupi(a, croo- familiares eius : furor , lenitate et humilitate
(ppcauvflv /at eyxpaTetav. cupiditas , temperantia atque continentia.
V. 27.
2tTa oy.v/ipa, Ta oy.vcncioZvrot rvy^fiv rra (3a- Otiosas escaset quae pigros ad regnum ,
cotl. 1. 138. b.

otXetas Tcus a7i).cu^£pcus y.ai aipeXeaTepcu? , n consequendum reddunt homines simpliciores

euyvcopto^v y.at S'ec(j)tX-/i5 (^uj^n cu/ eaStet , cute aut ineptiores fidelis ac rehgiosa anima non
,

ptYiv TcuTMV yeueTat, et tocx"' f^X"' "''^^"V eiri- comedit ; et ne gustat quidem , si forte illo-
iJvij:fioocL' rocq y.ocyAcci yo.p cp/iat atTa OY.vrtpoc. rum cupiditas ei accidat. Porro iniquitates
dicit escas otiosas.
V. 30.
cod. f. 140. •v
^euiJeTg apz(jv.ua.i , xat txocrocicv y.ocXkog. *H Fallaces gratiae sunt et vana pulchritudo.
acppcveaTaTV] yuj^^-/) cu povcv evvcet xat (favTa- Stultissima quaeque anima non modo cogitat
?£Tat TO auT^ apeaTov , aXXa xat epy^a zyy^u- et imaginatur ,
quod sibi est Hbitum sed etiam ,

pzi Til-npoiaoci tyiv ^ecoptav et (5e «pj^ia ac^piag in opus conferre adgreditur meditatum suum.
cpopo^ xuptcu , oixatcos •/) Tuj^cuaa acota?
*
'fuj^-zi Quod si initium sapientiae est timor Domini
, ~ \ //j ~ / / i\ ~ ,

«tvet Tov (popiv Tcu xuptcu , og yzycvzv aur/i merito anima sapientiam adepta , timorem Do-
T^s TctauTvis yvwaeco; Tipo^&vcg. mini commendat ,
qui ei talis scientiae con-
ciliator fuit.

ADDITAMENTUM.
Cap. I. 13. cod.
ottob. 117. p. 16.
"laaat yci:p oTt r^v piev jrepi t<x r.pocycria. xex- Norunt enim , eum agendarum rerum scien-

rnron yvwaiv , «peTvi; pev alpeotv , cpuj^nv 5e xa- tiam possidere , et in propria potestate habere
xtas, y.at cTt XTviatv 'i'/zi rcvg didocay.cixevcvg alumnos suos. Aiunt itaque , tamquam eo
u::' auTcu- cpaalv cuv oo; auTov eXovTe; , y.oc\ capto , hisce dominamur. Alioqui vero pos-
TcuToi; ^(etpcupteSa* aX/cog 3e y.rr>oii rcv (3t/.atou, sessio iusti viri est sapientia, prudentia, in-
(70(j)ta y.oc\ (^povnaig^ auveats Te xat apeTYi* xaTa- telhgentia atque virtus. Occupant autem eius-
>.«pij3avcvTat dz xnv y.rmiv rocvvnv ol ocGe^Cig , modi possessionem improbi si quando iusto ,

TreiScvTe? tov ^txatcv 7totyiaat Tt twv oc-K-riycpiv- suadent ut ahquid a Deo vetitum perpetret
pevwv 5£»* ^ivoc TU(j»Xw5et? a^ro T/i? ccixocpriocg o nempe ut mens peccato excaecata a sancta ,

vovg ex7r£a/i twv aytwv tcutwv xT/]uaTwv. huiusmodi possessione excidat.

Cap, X. cod.
8.
rcs. 77. p. 310.
. To ptev auveTc^l ^txatw, xa\ ta ^v(j-/j.p-(\ twv Sapienti iusto difficiha quoque negotia fiunt

7rp«ypt«Tc»)V euxcXa ytveTat' tw (3e ETepwg 'zyov~ faciha. At ei qui ahter se habet , faciha etiam
Ti , xat Ta euxoAa y.oci <zvat|;u|tv Ttva s;^cvt« , et solatium quoddam habentia, difficiha eva-
bva-/zpr xaStaTaTat. dunt.
V. 21.
Aoyov yxp e^cuai S-ewpvipfaTwv etTtaT-/)ptcva , Theoreticam doctrinam habent , sed excel-
cod. p. 318.
u-fidtv e^^cvTe? v^-r\^ov. sum nihil.

FIWIS ORIGEWIS.
 ,

EK THN AIAYMOY
EII nAPOIMlAS ZOAOMONTOS
ESHrHrEQN.

EX DIDYMI

COMMENTARIIS.
-€§)i=B—

C A P. I.

Jl roverbium est veluti si dicas : dulce est n/,\ apciiJ.ioc taziv ,

9«
cicv ,
.\j/
y/.uxuj «Tretpw tto/s-
/.
Co(\
iso-i
A '
f I vat

gutta perpetua cavat ^' '^^

inexperto bellum. Et , Izuci' y.ou pacvtc kvdilex^vaoc Ycilaiivii z't- p."
k ^'

Cat. latin. Pelt.

lapidem. rcxv.
rpav p. G.

Proverbii denominatio inde orta est,quod cum *H 'aocpciiJLix ,ztpT.rai' ev <xp-/ri yap ert twv
olim viae nuUis signis interstinctae essent , illa vpl^biv cuffolv dc;r>[j.(Miv , ra vSv Txpcirnycpevo^.eva

nunc a Romanis appellata miliaria, antea vero uihx Ttapoc 'Pwpiatri; , TCTe anixficc xaXcupeva,
dicta signa prisci homines quibusdam in locis
, ct Trakocici. '/jx-.oc Ttva; Tvi; o^cZ TOTtou; e-tSecjav,
statuerunt , hisque inscripserunt ahquas quae- v.ixi. TJUTCt; eue^^patpcv Ttva J^Yir/iuaTa" xoZxc yap
stiones. Id porro dupHci de causa factitabant kncicvv $vciv tvey.zv , xcv t£ yvMpi^nv xov c

tum ut viae quantitatem viatori indicarent, tum (Jeu-VTa xo vscaov XTt; cdcv, yocL xcv ccvocyivo)-

ut dum is legeret iuscriptionem , et dum in hu- <Ty.ovxoc Tc e-typocuiJ.oc , xat vrept Tr,v xcvxcv aac-

ius inteUigentia occuparetur,laborelevaretur. (pYiVctav y.voutvcv., xcv y.ocuocxcv eTTt/oycpt^ea^at.-

Kamque clnoq (hinc T:acpciij.ix) ^ia dicitur. Ot,«c5 yap Itye-cci n oOoq,
Cognoscere verba prudentiae, officium prae- Tc yvc^voci loycvg cpp;v/)!7ew5 , xuptM; eaTt b. ot. f. 7.
" > ~ ^ ' " ^ < 1 ^ C. D 117. 42.
cipue virtutis est quod et ceteri interpretes
, XT,; o^ex-ng
•N

m^cvoxi^ u^amp y.oLi ci Kcizoi epiif,- '

satis declarant ,
qui non scripserunt prudentiae veu-at ffa(p-/ivi^cuatv , e/.c)ea&)-/.oTe; w; cu cppcv/i-

sed inteUigentiae. Vel verba prudentiae dicit CTcG.); ocD.x cuveaeM? }.cycu5.'H ^cycus ^pcvriirews
illa quae sunt sophistica et caUide elaborata. (^T,ai Tou; acoiauocxctioitq xat Travcupyeuptevcu^.
Reprehendens sacer sermo illos qui iustitiam 'EXey^i^wv "kcycq xcv; e-uixoptfocl^opLivcv!; tyiv X'. f. 2. b.

simulant , et eara prout oportet se habere di- acy.octoavvfiv ., y.oci Izycvxocc e;^eiv auTnv co; dit

cunt, ait: si vere utique iustitiam loquimini, (^Tiatv et aXriS-w; oipoc dty.cctcavJTiv XaXe^Te , eu-

recta iudicate , filii hominum. Betocq y.ptvocxe utot twv avS^pojcywv.

Audio Theodotionis interpretationem, quam 'Axcuw Tcu 0ec(JcTtwvc; zpu-nveiocv , riv e^e- g \ ^.^ y^

in editione sua posuit etiam Symmachus ; hi doiY.s y.oci IvuiJ.ocycq^ oxt Tipo^lniJ.oc iy.dedujy.ocaiv' pi^; lat'. p. 3«.

enim problema scripserunt. Quid est igitur Tt cvv iaxtv ay.oxitvoi }.oyo!;; avyy.iyy^iVoq

tenebrosus sermo? coufusus sciUcet sensu et -/aT« Te \oyov y.oct otocvctocv y.oci (fpocatV cicv xo

phrasi ; velut ille apud Isaiam prophetam. « Vae Txocpoi Tw rpccpv^Tyi 'HaaYa "". <» cuat y-ni 7rXct&)V, »is. xvni. i

» terrae na\ium , trans flumina Aethiopiae! » e;rc/.£tva TroTapiwv hl^ic-ntoci' ccKcaxO^X(^v

» Qui mittit in mare obsides ct epistolas » ev ^oc^ocaari o[t.T\poc , xat eTrtuTcAa; jStjSXtvcus
,

» papyraceas super aquas. » Nihil enim ho- » eTTOvw Tcu uiJaTo;* » cuoev yoLp tcutwv cuTe

rum sive in ratione parabolae dictionem per- ev r.ocpoc^cXoci^i xT\v Xe|iv aoc(^T[ e;(it , cuTe p.ev

laxopiaq diT]ynatv (jjavepav xat tcu ptev atvty-

.•jpicuam habet , sive alicuius historiae ma-
uocxoq iaxt vceTv to pnxcv tcu de ffXJTetvcu
nifestam narrationem. lam vero aenigmatis ,

8
 — — ,

58 DIDYiMI

c.'p!78.' ^"V'" '^'^^ "^^' p/iTov. Iy.iTiivoi; y.ev Xoyc;, ye- quidem saltera dictum intelligi potest , tene-
Pdt. lat. p. 38.
y^j,^ ^(j^j (jpwvYi- VI (3e TrapajSsX-n, i^txvi* crxsTet- trosi vero sermonis ne dictum quidem.— Te-
vos de cv zov Kctru arepnatv (pwrcg , a».o: tov nebrosus sermo, est generalis vox ;
parabola,
xr/.&f juuevov , m; ay,cz'ZirjOui xov ayvcQvvza. 'pri- peculiaris, Tenebrosus baud ob kicis defectum ,

o-sts (5e Ta xa//t£7:Yi aTrccp^ey/uiaTa' cciviyi).a dl sed quia abtrusus est , ita ut tenebrae igno-
Xoycc, ^j.tz' ktsivt^v^iMq cnixoclvoiv zo a.ln^li' ranti oboriantur. Effata sunt \eniista apophthe-
o~c~icv eaTt zo\ dia.voiicv o A(|3avos zat; itvkaq gmata. Aenigma, oratio occulte significansrem
<7cu, y.ai yaza^ayzizdi r.vp zaz y.idpcvq acv, veram; velut illud : aperi , Libane portas suas, ,

.^ et devoret ignis cedros tuas.

V. 7.
A. f. 5. b.
'AXyjS-TiS ya^ oc^cg ^ -h y.aza ac|3a«7/;tov iv~ Verus timor est in reiigionc revorentia. Intel-

la^iia' avvicnq dl ayaQ-n. Et; Tc^e iJTrcaTizTecv lectus autem bonus. Heic interpungendum est.

cux apzet yap tlq pay.a^ioznza zo eldrivai zo Non enim suflicit ad beatitudinem cognoscere
ayc/.Bcv , ei y.yi xcci TrpaTTct ti; auTo* euaeSeta bonum nisi quisque id etiam opere exerceat.
,

^e et; 5ecv , afjy^-n auveaew;. Pielas vero in Deum, initium intelligentiae

Byf. 14. b.
Uaznp fev diy.amrj o Beog' r.a;, yap o rttwv Pateriustorum Deus. Quisquis enimiustitiam
^"^'^ (?txatcauvr,v , ex. zcv Btcv yz-^ivnzac y.-nznp excrcet , ex Deo natns est. Mater nostra ec-
Peit iat'p.'46!
dc Tfj.Mv Ti iy.xlnoia.., ng vvy.c^icq o y.vtacc -nuoiv clesia, cuius sponsus dominus noster lesus Cbri-
'InacvQ XptaTo?. Qzc!u.c\ ds. a\ ancQZoliy.aX dia- stus. Leges , sunt apostolicae constitutiones.
A. f. 0. b. Talets 1 )• — Et y.ai avayc^ynv \yu za Ttpoy.ity.tva ^ Etsi autem anagogen quoque habent supradicta,
aAl ir^y.pyot,ovzai xai tcu x.aTa (fuatv ycveuatv, attamen accommodantur etiam naturalibus ge-
o-av Secae^e^s ovTe; ava-petpwat t<x TeHva* cv- nitoribus cum pro sua in Deum pietate libe-
,

T05 (3e avcipos zcv didaGy.alcv zov yiwnGavzog ros educant. lam quum sit vir fnagister ille ,

dta zcv ivayyilicv zcv; Tiaidcvcyivcvc , Gvt^vyog qui gignit per evangelium alumnos suos , con-
TcuTCf) y.a'. yhznp zwj ziy(pivzo),v eaTiv -h iy.y.ln- iux huius , et natorura raater , ecclesia est
ata ,
yaXkcv ^e -h iy/lmiaaziyn yvoiyn y.ai r.c- jmmo potius ecclesiastica doctrina et vivendi
>.tTeta' v,v Totvuv e^uiu , (vr.at , tcu xsapciyia- ratio. Si ergome , inquit proverbiorum au-
,

aTcu , vuv o)q y.a^nynzDv y.al r.cczph , vuv oe ctorem , modo ut patris enarratorem , modo
accfiag y.ai aptxT\g avTt p/5Tpc; x.aTaxcuar,? , ^ecp- ut sapientiae et virtutis , id est matris , au-
Svjay) yapizcxiv aTei^avw, xai tcv Tpax/iX.TV y.o(;- dies , ciugeris gratiarum corona , et colium
yn^wn ylcm , 1/. vcnzcv y^px^acv y.al y.caycv tuum torque ornabitur , ex intellectuali auro
xarea/euaau£V(>)- vkn.yap ^ecpavcu ov avacfe^rat gt ornamentis confecto Materia enim coro-
'h zcv eao) avepcon.u y.i(sal-h, v3 zoiv aperwv Tre- j,ae qua intcrioris hominis caput cingitur ,
,

f^''X'^ 7 x«p'"£' /''-f'^^'^.^^-^^'

Tuyp^avcuaf aua- ggt virtutum circulus , quae gratiae appellan-
cjoivwc Tw arecpavo) vcnzS* ovzi , iy.lnnzicv y.ui tur. Itaque consonanter coronae inttjllectuali
Tov xpyt^^y*-' *''->^c'^v ert^aXAcpevcv z(i tyJ; ^vyjni iHtelligendus est etiara torques aureus animae
zpaxhlM, zcvziGzi zo) vnczccy.ziy.f^ avxrg- ^ collo iniectus, id est obedientiae eius.
B. f.ilia.' Kcpucp/iv ^e y.al zpaxn^kcv Atyn zov vcvv Verticem collumque dicit mentem: torquem
p. lat. p. 47. J'-^'''^'' di ypuaecv, tyiv yvoiaiv y.ai zov vc-n-.cv
yero aureum scientiara et intellectualera araniae
ZT^ 6vx^gyoGycv- -h -^-^^^^ XP^^^^^i « -^-cza-
ornatura. Vei torques aureus , est subiectio
yh Tcu ^ecu, y.ai i zorj^^iiovj hyLv r.ipicyT^.
j)eo divinorum eloquiorum rauniraentura.
, et
10- Kai To auv alliig ylv ^ayapzaviiv, yclaGiv
Peccare quoque cr.ra abis non caret poe- ,

ecTicpepet- avape? yt ytv aac[3e7; o\ ev y.axia consura-

,
^^ Y\n Hnipii sunt , in nequitia
TeXetct.
mati.
V. II.
l\.punyTcuatv tig ynv cvg av vjtfGOiGt za tnt- quibus suaserint
B. f. 15. b. .,
Obruunt eos sub terra ,

ytia (fpcviiv avdpa dt dtyaicv voT,Gtig zov cv-

terrena cogitare. Virura iuslura illura reputa-
pavtcv ey_oVTa a^povnya' dvvazat dt zavza val,-
bis ,
qui caelestera habet animi sensum. Pos-
7^ai y.ai itg 'Ys.ptGZov y.a\ ttg zov rwv 'Icu-
,
sunt liaec etiam de Chrislo et de iudaico
^amv Xaov.
populo intelbgi.
V. 12.
B', S. 16. a.
Tc \y.avov r, ypac^n 3-/iXcT ^ta tcu xaTarte^v,
Quod multum est, scriptura vocabulo de-

1) Animadverte testimoniura Didymi de apostolicis constitutionibus.

 — .

IN PROVERBIA. S9
gluticiidi dcnotat ; ut iilic : ne abundantiore w; ev tw- Tva u-n tyi TtepKjacrepa Xutoi xaTaTrc-
tristitia dtglutiatur qui huiusmodi est. Aiunt Ori rotcZxoi' cpaiytv ciiv, hi rov oCpoivtcv ex^vra
itaque : homiuein hunc caelesti aninii scnsu (ppcv/ipa xa^sXovTei xal vtzvlfjavTee, et? eaurcus
praeditum , devictura comprehendentes ad nos jUeTa(7Tric7w//ev , wj-e ra eTir/eta (fC5ve7v ?(2v

trausfcronius, ut terroiia cogitet. Yivens au- dl •/.oczunurc^i , o (5c|av tywj op^-nv cjept roiv

tem degkilitur, qui rectam habens circa res 7i:|;axTewv , xat Tautr.v a7rc|3a/wv.
agendas seutentiam , hanc abiicit.

C A P. II.

vuonsilium dicit , animi propositum ,

quo vXrr^ (Je /eyet tw Trpcatpeatv , y.xQ' rrj ou- B^.^job
constituimus facere quae debemus, vel secus. pcvus^a xot. npoi.Y.xta r.ctCiv , yi y.ai y.rr evvctav
Cogitationem vero dicit quae est circa visibi- ^e Tr,v Tiept Ttz ^ewp-ziTa , uxsxt xaTa).t_w7ravetv
lia , ut haec oinittamus , et ad Deum acceda- aura , '/.y.t ^ew C7pc(7; txetcua^at , rac evTC^a?
mus , et mandata eius pro viribus observemus. aur;u o(7'/5 3uvav.tc G>u/aTTia.9'at.

'
C A P. III.

>^ui virtutum consuetudinem habet, nec faci- J-Jv elet Txq (xptxix; ex&)v , ij.ri ecjtnrc/atw; c.^p. isc.

le ad illarum exercitium torpet , hic habet eas xar«ppa.vu,yoiv aurwv, curcc eyji a.-u~occ yiypajj.-'

inscriptas in tabula cordis sui , in penetraii vi- p.cva; e7:t r.j.a/.Ci ~ri; ea-j-cZy.apdta;, Izt rcu |3a-
delicet animae suiae seu perpetui adfeclus, ne 6cvc driladc tvJs eauTcu '-/''^/flc, yjTct xtig <3trjvexcuc

umquam adversarius te subvertat. ir.tdvuTiGidi; , fja e| evavrta? pn v.apaxpzr.'/) o£.

Corpus esse aio , animae virium congeriem. I.a:(J.a xc aOpctoua r(Sv &ovay.tMv xr\; ^vyri;
Ossa , sunt firmae vires eius : onniia enim ossa Xeyw ccxa., at axeptai ovva^jtic au-vic" navxa \ \ jg j,

nostra dicent: Domine Domine. yap xa caxa hp.wj tpcZot^ xupte '/.vptz.

Dextera eius , est divinarum rerum scientia, Ae^ta aurri; , ri rwv S-etiwv tTrtaxriun , e|
V. 16.
unde aeterna vita. Siuistra , est rerum huma- cov n dioivicc ^wri* apt^tpa dt ri xrZv avSrparri-
C. p. 146. J

narum cognitio. vwv yvwat^.

V. 18.
Heic rursus vitae lignum appellat crucem. EvrauS"a cjaXtV |uXcv ^wric , tcv cxavpov B. f. 24. b.

Nam iis qui sincere Ghristo adhaerent , mul- cvcuaCtt rctc yap eiAtxptvwc £?/-ipTrj/L/evcic ev x(,)

tiplex ex ligno manat vita : et innitentibus basi Xpt7Tw , n ^iacpcpcs ex rcu ^uAcu acTctrra^ei

eius, munita firmitas stat indeciinabihter , ve- i^GYfi' x:ii (3e ec7ep£t(5cjy.evct; roTtg '/pr.tstctv av-
lut iis qui in Domino tute sunt fundati. xcv |3£^atW7ts o/ypa vjtts-nytv ax/tviic cta
Quod si vitae lignum sapientia Dei est , me- Or,
,

'/.ai tnt '/vpicv aorfa/.u>; idpvutvctg. — ,

E\ ^t

rito prohibitns est eam Adamus participare. ^vAcv ^wris rj accfia rcu 5ccu, di/atug xexwXu-

Etenim in malitiosam animam sapientia non rat pteraXalSeTv aur-^c o Aday.' h; yap xaxo-
introibit , quoniam ex iustitiae fructibus pul- Xf/vcv ^vyjtV acoia cuvs eto-eXcuo-craf iueiatp
lulat arbor vitae. Non inveniens autem cui ano xapcywv ^tzatc(7uvr;c (puerat divdpcv C.on.q'

comparet sperantem in Dominum , in se con- urt euprixw; Oi xivt cuciovjtt xcv tkT:iL,cvxa ecrt

vertit sermonem quasi loquatur de Domino :

xuptcv , ets eauTov /jt£Ta!7Tpe?pet tov lcycv , /e-
naro qui in eam ineumbit tamquafn in Do- ,
ywv tyg ivA )ivptcv yapi i-KtpttBouivcq ir: av-
miniim , securus est. TYi , are oe ttq ijtov tAraCwj , eartv aooa^r^q.
V 20.
Congruit hoc nunc quoque fiho Dei qui ApptCTTet TCUTC Xat VUV TW UiW TCU .cTeCU, .

, B.f. 25.C.p. 150.

sapientia et prudentia Dei est. Sed et fidelis oc(f(a '/.ai (opcjr.ott ovxt OtiZ' aXla y.at fi ^vyri
aniraa , terra est fructum centuplicem reddeus. r) niaxn , yn taxtv v/axcvxatiAaoiova xaoTrc^pc-

lUa vero ex pinguedine sapientiae fit sapiens pcZaa' auTV) dt i/. xrg racx-nxcg xng ccc^iag yi-
,

stabiliente eam in hac Deo patre. Fundat enim vtxat ac<^-n , 5£p(£?.tcuVTc$ avx-nv iix' avxri xcZ

in ea doctrinae magisterium , eamque sapien- Qecv y.at naxpcg' tdpa'Cti y%p avx^ii rriv ticayoiynv

tia coagmentat , atque in melius semper pro- Tris 5t(Ja(7xaXtac , 7rri;ty arrc oc^^tag rscicvj.tvcg
 ,

60 DIDYMI

iv ocvrri- xui aet Tipoxonxovtrav ocvrw avsodsiy.- vehens , caelum veluti efficit , creaturam pu-
VU5* ovpuvov de ipyal^erat xaBocpmoczov xTiap/^a, rissimam, angelorum et intellectualium sub-
ayyOMv xoci twv vcepo^v cvaioiv ctxyjTYiptov loc- stautiarum habitaculum. JUa autem sensu re-
^oZcoc de ocia^miv xcv ovxoq ^ y.oci Y.oczavcovaoc rum existentiumpercepto, etillarumaccuratam
TTjv Twv i:pocy^.oLxm axp/jSeiav , cicv xo iroXu^u- rationem considerans ,
quasi abyssum mul-
^ov Twv Tou Oicv apiuoczoiiV , vecjpn TauTa iipca- tam iudiciorum Dei , nubes ea nominavit. Vel
e^Trev yi vifn xcvg npcfn^cocg eycocleae ^ dpoaov nubes , prophetas appellavit; rorem , doctri-
TTjV didocayiochocv. nam.
V. 21.
A. f. 18. b. Mri zy.ro q yevn xov TroTtpu tyis ?wyis u<5aTcs- Ne longe abeas a potabili vitae aqua. Con-
|3;uXyiv (3e liyei ttiv Trept rLpocy.xeoc xivnaiv ev- siUum autem dicit, erga res agendas motum;
votav , Tr,v cjept Ta ^mpnxi.y.a' xpayrikov xw meditationem , eam quae fit circa theoretica.
auTYiv tj/ux^v eiTre, xh [ia.axa^aaav xov ^vycv xcv Collum dicit ipsam animam , quae iugum Do-
Y,vpi.cv u^a-ntp dl o TpaxflXcg tcu; ^nBc^eaiicvq r.e.- mini portat. Sicut autem coUuni pectoraUbus
pt^y.etTat, CUTW5 •/!
^piJX^ 7a Tcu 0e;u yepa xcp.i£7Ta£ praecingitur , sic anima dona Dei in regno
ev TYi ^xaileicx, uq xai ev xridi xaq evxoloci; ocvxov. gestfibit , sicut heic mandata eius.
V. 33.
A. f. 20. a.
Twv a(7e(3ajv y.ai. xa exsihc\a Y.ey.ax-nparar Impiorum res etiam splendidae maledictio-
Twv ^e dr/.aMV y.al x(z evxeleaxepa nvlcynxai- ne feriuntur; at iustorum ctiam viles benedi-
ch.cv d-e leyei, xr\q lcycxric, '^vyjhc, xaq dvvaueig- cuntur. Domum dicit, rationaUs animae facul-
enavleig (5e, Ta; tcu ^v(j.iy.cv Y.a\ rcv kvyiQvurtri- tates: tuguria, partem iracundam et concupisci-
Y.cZ' ev avxalg yap xa aloya dtaxpi^cvoi -KaOr]. bilem: ibienim irrationales habitantpassiones.

C A P. IV.

rii
V. 8,
A. f. 21.1). X jp/1 acc^iaq^ n x'ncfnati twv eVTcAwv* cccpta llonor sapientiae, mandatorum observan-
de Xpiaxog , cu vva(fn 'h ^ca twv apeTwv ti- tia. Sapientia Christus , cuius sponsa est ,
quae
pwaa auTcv ^vy^n , 'nng vn avxcv Kepilnc^Qn- eum virtutibus honorat anima ,
quam iUe am-
aexoi. plexabitur.
V. 20,
A. f. 23. ;i. KaS-arrep v«7r£W T£vt 7rat(3tw eTraQXa aei xoclg SimpUci veluti puerulo praemia semper pro-
Kpcacyaiq ri9r,ai , '/.ai oieyeipei ei^w ttcu Sien- ponit attentionibus eius , erigitque extra aU-
xcr,uevcv' nnyai oe Qom; ai apexac^ ac^ wv tc quaudo prolapsum. Vitae fontes, virtutes; un-
?wv vdoip , VI ywat; 'n xcv Xpiaxcv. Tw xaTa de aqua vivens, Christi agnitio. Proficienti
ac(Dtav Txpc/.OTzxcvxi , 'nokhaL -Knyai Y.ai cv y.ia sapieutid multi fontes , non uuus , sed pro
yivexai , aVka '/.axa ro tshr,^cq twv apexotiv virtutum numero. lis qui observant has mo-
Tct,; Ta; Trapatveaetc, (^nai (^vAaxxcvai TauTac, nitiones , vita fiunt. Item praemia sunt.
^&)n yivcvTar auTat tc a^lcv.
V. 26.
A. f. 23. b. T'hv Y.axa xov ^icv zscpeiav opBo)C (Sa^t^e Vitae iter recte persequere, inquit. Pedes
<j>n<7t* Kodeg elat xrtg ^vyng ac y.exa^azi'/.aL rav- sunt , tralaticii huius motus ; nam virtus me-
vng oppcaL' [j.eacrng yap iaxLv r\ apern. dium tenet.

C A P.

V. 2.
A. f. 24. b. iVlr^ Txpcaexe aTrar/iXri dcdaaY.alLa , dta rfi; Vjave adtendas fraudulentae doctrinae, quae

y^pnarcloytag ^eleat,cvar, , xcvreaxLV alpiaei y.oli per dulces sermones inescat, id est haeresi et

-Sn el(3w).cXaTpta xat uaTatct; pnuaai. idololatriae et vauiloquiis.

V. 3.
A. f, 24. b. Me/pt T^; a/.cr,g ocutwv ro Y.alov roiavxn Auditus tenus, harum rerum bonitas. TaUs
yao azarn' xo [xlv cleBptov Y.pvKrnv etw3e est erroris natura, perniciem celare solet , iu-
'h ,

npc^a/lexat de ro -hdv , otare eXe^v n yocp av cunditatem prae se ferre , ut decipiat ; aUter

eu^ewg ajr£7rYi«5/j(7av o de Beog cvy^ cuTwg, dlla enim,statimhomines recederent. NonitaDeus,

Tc 'h^v aTtcY.pvr.xet , xo dl eniTicvov npoxiBnat' qui dulce celat, laboriosum proponit. JNeque
xat ovy. eiTrev arrcppe^, aXXa izTrco-Tct^et , wg p-/i dixit defluit, sed destiUat , ne satiatura vi-
 , :

IN PROVKRBIA. 61

deatur amaritudo; nam postea felle amarior Trpcoxcpri yiveaBoci tyIv Trtxplav votepcv pev xoi
sentietur. i\on quanta est ( vitii ) dulcedo , Ttiy.pozepov x^^Xyis* cv^ oacv zo -ndv , rcacvrcv
tanta etiam amaritudo , sed multo raaior. ro Trwpov , aXXa ttoXXw r.llov.
V. 8;
Viae nomiue mentem quae ad virtutem ten- *Odov cmev kvrav^oc , rov kni ttqv oifitr-nv A. t. 3». b. •

dit , heic denotavit. Vel fortasse mandat vir- odevovroc vovv' y\ rocy^x ryiv apsTYiv iipoaroujcei

tiiti ut nos a nequitia separet. yodoil^eiv ri^aag aTio Tiocy.iocq.

T. II.
Id est iu senectute. Vel carnium contritio- Tcvreonv ev yrtpa' ri dioc rov y.ararpi^riVat A. f. SS. a.

ne denotat intemperantiam quae est quaedam rocq Qupy.ocq, , vt\v cc/.o^aai.uv drikol (f^opav rcva

corruptio. ovaav. »

V. 12.
Introducit hominem corruptum ,
qui semet Eiaays: tcv ^iac^^apevxa v.av.0^ovra eavrov ibid.

vituperat quia disciplinam oderit , aitque w? fxianaavra Tiai^ciav , xat ffiaiv dtsoloi^nv

perii et contabui contereudo carnes meas in av y.al diic^BaprrJ , v.ararpi^aq rac, aapy.aq ^cv

luxuriis , et vitam propemodum proieci. Ideo ev dao^riacg , xat ttt.v ^&iTiV avrr.v ptxpu delv

palam facta est punitio mea in medio eccle- r.pcny.a^nv. dio (^avepov eyevero ro truriij.Lov ^xcv

siae ac synagogae, Est enim haec poeniten- ev p.£aco e/xXyiCTta^ /.ai awayoyrii;' ixeravevcr,y.o-

tis vox ,
qui nondum est in ea extremitate ^c; ydp n ^wvvi, y.a\ un yeycvorcg ev w r.ap

cui proximus fuit. Par illud est : paene ef- cXtycv yeyevnraf o^ouv y.al tc , Tiap' hliycv

fusi sunt gressus mei. Namque evigilans, sen- kb)(y^n rd dia^ma-d {xcv dvavn^ac. ydp y.c^c

tiensque, ubinam inquit prope fui? Quomodo ataS/i^etc , ttcu eaxi.^ Xeyet , tc r.apa ^iy.pcv

igitur possumus ex natura orienti insaniae me- "^^^i cuv evt tyiv e/. rm ^vaeoii y.aviav tsapa-

(jgpi
[iv^naaaB-ai ;
V. 15.

Scientia , simul est puteus ac fons: his qui ^

*H yvc^aii , y.a\ (ppeap eaTt xat myn' rc^ig A. f. 26. b.
B. f. 31. b.

ad virtutes accedunt, puteus illis qui in eis :

CTpcaepx^wevct; Ta7s ap£Ta7c cppeap iarc C. p. 160.
f^^J^

sunt perfecti, fons. Scientiadicituretiamma- tc7c 3g y.ar avrdz reltMBelai, nr^fl- XeyeTat

ter, uxor, soror: mater quia per eam a ,

^^"^ yv^aig y.a\ y.nrr.p, y.a\ yvvn, xa\ ddelcfn'

magistro gignimur iixor quia copulata parit

: y-j^'^'P
oTt 6i uv-ng uro tcu didaay.dlcv yzyev-^

-virtutes et recta dogmata : soror ,

quia ex vrlpe^a- ywn , ori auvcuaa Tt'>cTet apera- y.a\

uno Deo existimus. Et dixi sapientiae: soror h^^ doyuara' ddi^n, on iE, evc; Becv yey^-

mea es ' vaij.ev' y.ai eir.a tyiv ac^tav aoeXcpYiy.

V. 16.
quomodo non modo abundantia fa- "^?"- w; ov ^ovov rn d(fBov'ia rnv evy.cllav
Videsis ^
A. f. 27. a.

cilitatera ostendit, neminem habendo

sed et
evt^etKvuTat, dlld y.a\ royrMva xctvwvcv e^etv

gaudii participem. DupUcat autem eam rem, et ^^s artcXauaeo);- G^TrXaatcJCet de avro ,
xal yrn-

possessionem appellat : novit enim eiusdem rei ^"^ aTicxaXe^- ct^e ydp rh rcv ^ipdy^azci n^c-

voluptatem. vnv.

C A P. VI.

I psam brutorum naturalem operam iinitare. av rnv (fvaiy.nv tcov aAoywv epyaaiav pti^.n- Y* ^
•

, ^
Vel , vade dictum est pro scias. Multi enim aaf n ia9i. rovreart Tcopevov iroXXot yap dya- B- f- ^3. b.

C,
- >^ ',\\ V . \ ^ ^ .^ / , ^- 9- 214.
theoriae tenus et auditus bene agunt , non au- .^cepycvaiv a-.o ^ewciag n ccy.cng , xat cuz e^

tem usque ad discipliuara. —Apes dicit pro- eniarniJLnq. — MeXtaaa? Xeyet Trpc^VjTas y.ai dno-
phetas atque apostolos ,
quoruni labores utiles aroAcvg , 6)v oi Ttovct y^pnaifj.ot rcig ~e [j.iyaActq
sunt tum alta conditioue praeditis tum etiara mv e|tv y.ai rc~tg ^payzat* v,npov [jev cvv leyei
humihbus. Favum dicit negotia; mei horum , ra j:spayp.ara' }j.ekt oe , tviv tcutov ^eo^ptav.
fcheoriam. Sicut ducit capellas cicur animal Q.atsep cdnyft rag cityag o y.zthcg , cutw? q

ita rex apes. Pulchra res itaque in omni vita eaanv rag y.ehtaaag' y.ahov cvv zsapa r.avra
_ ^ /0' t ' /y
ordo est. Tcv ptcv n ragtg.
Insipiens est atheus ,
qui theoreticam abo- Acppwv
" a3-ccs, ro Beoipnriy.ov dr.oleaag' y- j2. ^
, ,\ c X /
'
A. f. 31.b.
let; iniquus, qui practicam. napavo^j.og ae, o to Trpaxnxov.
 > ,

62 DIDYMI

C A P. VII.

A. f.
V.
35. a.
I.
JVaTa y.sivcv (puAa^y, W yi aot, (f/KJt, zal L ato sensu dicitur custodi; ut tibi coutiu-
|3iwvat ^wnv atwvtcv , j^ai dicpazr/M yevKj^oci' gat , inquit , vita aetcrna Irui , et esse spe-
tSCUM ytx^ XCV T&>V 0[J.y.O(.XUiV (P&3TCC ku^lT^S^CZl- culativo. Ceterum multo oculorum iuce splen-
pcv oci Twv Setcov evTsXoov r/ip/iaet^ nuiv avaAay.- didius divinorum mandatorum observautia ful-

7:rt;aiv. get.

C. p. ii7-
V. 3.
XeTp -fl oXcayt^-fiq vypoi^ii ^ docytzvlcc, (3e -/i Manus est tota actio ; digitus ,
pars eius.
/i/spxoTepa' nyetS^cp.evci; (5e p.ct , cjXaTetav li^etg Si mihi obediveris , latum cor habebis ad vir-
T"«v /apdiav ef; U7::(3;;(;r,v T(WV apeTtov. tutum receptionem.
V. 19. 2uv;ty.£7v ocvdpi tzcicgxsuuzoll w; xaTa vc^cv Habitare cum marito simulat quasi ad le-
A, f. 7. a. ,

^icvaw y.oci e^vccipfi nav-.oc roc cp;|3£pa y.at xwAu- gis normam vivens: omnesque timores et im-
Ttxa , TYiv txvscdrtfj.iav cjp:|3aXXcy.ev/i Tcy cyvct- pedimenta aufert ,
peregrinationem praeten-
xcSvTcc. dens coniugis sui.
V. 27. (J yap ot/.cg a-uT'flc ooct (ZCJ.u et? zaixtia Domus ehis viae inferni, quae ad mortis con-
C. p. 304.
^avazcv xazaycvaai' ci yap u£i^O[xevci avz-n , claviaducunt. Nam qui huiusraodi muUerimo-
yoiy.oi yivo[j.vJct Trap avz-fii; y.ai yncvci cutco^ rem gesserint lutei ab ipsa facti et lerreni sic
>«~ \5\>\/ t/^
aocv^
,
c^ \
, ,

«TK/.ci-vTat* To oe 7i£Taup;v ecjt ci Acmci peribunt. Quod autem heic dicitur « ad petau-
ev jSaS^ectv et7;cv. rum inferni » ceteri interpretes scribunt pro-
funditatem.

G A P. VIII.

A. f.
V. 22.
40. b.
A-«-;XXa ari[,.aivcvaa, ya^ar.ip etTrcpiev, t, ocp^ V^uum initiura multa , ut diximus , signifi-
B. f. 40.
C. p. 271. y^[\ , vvv zo aioicv or,Act , xat zo atzicv, xai cet , nunc aeternum significat , et causale , et

zo TTctriTixov* Yi (3e «pX"/i, Ttvwv eVTtv apy-c y.ai creativum. lam initium , aUcuius rei est ini-
ari[j.aLvei ayzacv , ahA ovy. cvaiMaiv za yao tium ; et relationem demonstrat, non substan-
r.pog zt 7 TctauTa* oj? to di'iicv y.ai ocptazepov tiam. Haec enim ratio est eorum quae sunt
, I
f -5- c ~ - ~ ' >, > \

ovata zctvvv cvaa r, zcv Hecv ac^ata^ cvy. apyrn ad abquid ut dextrum atque sinistrum. Sub-
,
~ > \ \ ; \ >/ \ '5'

Ttvcov eazi' y.at npo y.ztaeoic yap eytt zo eiva.t stantia itaque cum sit Dei sapientia, non est
/ 4 % < '
i^ ' V \ \ \ >/
\y ayeatv zw za yevnza alicuius rei initium nam et ante creationera
ac<sta
•-

i;eTat , TOTe
I
Tivtxa
>\(
ocpyjn
cJe
~c»~ tcu'^(\~
^icv ytvexat tcov
Tif^og

ocJwv
oe-

sapientia erat. Sed

;

postquam relationem er-

~ " ~
\ > \ >( A \

cycf/^Ttxcov xat 7:pcvr/;Tf/.c»)V , et; Ta epya a tT(V ga res creatas habere coepit , tunc initium fa-
vTzap\tv £•/ Tcu hr[).i:-o[.ycv eyet ,
[xn^ev avzri cta est viarum Dei , agendi ac providendi , ad
'/
' \ '\ -,-
'11' ' '*
cuvcveyxovTa Trpc^ to etvat ac^tav a// vj aye~ opera quae existentiam a creatore habent
ci;, y.a^ yiv ccpyjn yat &nu.tcvpyo;, heyezat , to- quae tamen nihil ei conferunt ut sit sapientia:
Tc vntazn oze v.ai za yivcp.eva' apx^ y^cp ^y sed relatio , ob quara initium dicitur et crea-
r.povnapyet cov eaztv apy^n' ovze zavza p.iz trix tunc subsistentiam habuit quando etiam
>l c/ ..> ^>\ >l v'
,

ey.etvnv VTzapyetv kiyezat^ et X'nv cvatav eycv- res creatae. Namque initium non existit ante
<7tv £V xpovct) za y.zta[j.aza' cvaa yap atotci illa quorum est initium : neque illa post hoc
T, acjta , cvy_ vuscy.etzai ^pcvw" avQoycc. cvv -n dicuntiir esse ; etsi creaturae substantiam in
\ r^ I > ( ~ '

apy^-n zctc Y.zia[>.aai' r.pcv-apyMV zti<; yttaecjog , tempore accipiunt. lam sempiterna cum sit sa-
' >\ c c \ ~ --.,"> \ . / (

C7ccpta cov, vtog zcv ^ecv eav keyet ., y.vptcq pientia , tempori non subest. Socium est itaque
,1 I \ > ( \ I )/ , » »
ey.Ttae //e ,
pt-n cvaioiatv zr,v vcnatv ey^-n
'
, a/A initium creaturis. Sed enim qui ante creaturas
> / V \ \ ' > >/ \

etg ayeatv Z'n'J rpoz, zu yzia[j.aza' et; spya yap existit, utpote sapientia, filius Dei, etiainsi di-
/ f.
\ > \ ~ > \ }
ey.ztarjat ^ratv , Ejit tw apyri eivat tcov Tict/)-
cit Dominus creavit me , id non de substantia
TiXCOV Xat CTpCVC/lttKCoV COCOV TCV ^tCV , TCUT- intelligendum est , sed de relatione erga crea-
£GT£y atTta elcaycK^yv/.odc ye [}.r,v ezt etcje^tv" c
turas. Ad opera enim se conditam dicit, ut sit

1) Valent baec contra rcdivivos pantbeistas.

 ,,
,,

IN PROVERBIA. 63
initiuin activarum et providentialium \iarum viog zcZ BtoZ avBpoizsoi ytycvtv avaXajSoov zlv
Dei , id est causa , ut scholastico more loqua- rcZ doulcu fxc^c^w xat i:po aloivm wv xa( a.i-

miir. Dei fiiius factus esthomo,adsumpta servi dicc, y.aS-' ^toi Ir/cc, toxiv , ty~io^ai Xeve-
forma ; isque licet sit aute saecula aeternus Ta£ oxi yiwnoiv xi\v ex Mapa; tQ-/j. yz-
qnatenus Dei Verbura est, nihilominus creatus vc(x£vcq aocfj^- w; av ci Btlovrti xara ^eov
dicitur postquam nativitatem de Maria habuit odiuetv y.oci tsf^cc bicv , y^^Zw-ai SidaGy.akcd ,

factus caro : ut qui voluerint secundum Deum uxzcy^aiJ.iJ.ov apiaxcu ^iou y.ai (3i(5aaxaXiay zcig
ambulare, et ad Deum, hoc utantur magistro tucuevcic vsacey^cvxa' cxi di xc ty.ztfjvj cu
exemplari oplimae vitae, et doctrinam adseclis on/.cl zsavTOi; cvatoioiv , drtAcl Xeywv o Aa-
tradenti.Denique quod vocabulum « creavit » itd' y.apdiav v.a^apav y.ztaov tv t[j.ct o Beci'
non ubique siguificet facere substantiajn testis ,
anti yap cuy^ atg y.'n tywiv , 'ka^ttv , aXX*
Davidqui ait: cormundumcreainmeDeus.Po- co; pir.ovyaq auxTiV , avala^tlv auBtg y.iy.a-

stulat enim, non quasi cor non habeat scd quia , ^apiivjTCJ' y.at UoluKcc (3e Xtyuw xcuq duc y.xt-

id inquinaverat , recuperare mundatum cupit. K^aBat ttc eva y.atvcv avvf«cTcv , cv/. cuatcti-

Paulus quoque dum ait duos creare in unum

,
atv avBpoi-oiV, a/.X evoiaiv e| opLCVcia: d-r\-

novum hominem , non substautiam collatam }.c1' car^stp ci tpur^viuaavxeg , ty.xiaaxo y.e e'c,e-

hominibus, sed unitatem ex, concordia osten- dor/.av 1).

dit. Quod interpretes , creavit me ediderunt.

Dicithoc pro, causam protulit et fundamen- AvTt xcv y.axs^alev alxtav xe y.at y.pr.tsida V. 23.
B. f. 42. a.

tum creaturarum. Secundum illud : omniain se TCi>y y.xiaiJ.axcov' v.a-.a to, Tiavra ev aurco cuv-
constituit , et ipse est ante omnia. Et ipse Do- tax-i\ae , y.at auzoc eaxt iipo TiavTWv* y.at auxog
ntinus dicit: ego sum principium creaturae Dei. dt (^mtv y.uptcg , eyw ttpit n apyri ttis y.xiaeoig loh. VIII. 25

j\am sicut fundamentum ecclesiae volens esse xcu ^tcZ' co? yap Beathcg ^culopitvog ehat Tyjs

homo fieri sustinuit , ut ea in ipso stabiliretur ty.y.lnatag , av^poi-cg vTieueve yevtaOai , "tv eV
immobilis ; ita etiam creaturae volens existen- auTw Idpvv^Ti u'r\ aaltvciJtvn' cuxoi y.at xri y.xt-

tiam dare , ad eius uormam se accommodavit aet -apaayiiv xo e\vat ^cvlop.evcg., -/.ax a'jXT,v

praedictam relationem iuducens , factus futu- yty^vtv , x-fiv T.pceipri^tvnv ayeatv ttaay^v ,
yt-

ris rebus iuitium et causa. Attamen quamvis vcfj.ivcg xcig iacuevctg apyjn /at atxia' dlX ti

secundum haec fui creatus, ante omnia me •/.at '/.axa xo^jxa fraiv exTtcSyiv, dXla r.po t.ccj-

Deus genuit qui videlicet est "^

Twv yevva p.e B^tcg , o-tp taxtv viov»
, filius.

Throuum pro suo regno ventos autem pro Qpovcv TTiv layT;u ^aailttxv, ocjtucvg 6z xa V. 27.
,
A. f. H. b.
intellectualibus spiritibus dicit. Vel quomodo vctpa nvtvuaxa htytf t\ xaS-w; y.ai Aavt^, o r.e-

David: qui ambulat super pennas ventorum; ptT3ax(iiV tzsL TrtXtpvywiV aveuoiV' xo y.cvooxezcv

quibus verbis levem atque incorpoream sub- avxcv x'fig cuatag xat aaoiuaxcv tsapw^-r.aat

stantiam Dei vult denotare. ^cvloiJ.evcg.

Specta distribuentes inter se opera sapien- Opa dtatpcvuevs-j; xa epya , TrjV ac(ftav V. 29.
, A. f. 41. jb
tiam atque Deum. llle faciebat, inquit y.at xov ^ecv o (j.tv laciet , (fnaiv eyco ^e
ego ;

disponebam. Cur autem valida? quia nullo npuc}:^cv' tayupa dt , ttw; ; cv decueva xtvog

fundamento egent, uam sola Dei voluntate VT^ycpa^pag' pcuA-riaet yap piovrt '/.axtyj-at xcv

consistunt. ^ecv,

Vel ,
quia statim ac appareo , vitam prae-
H oxt a[j.a xS> cpavflvat Traoe^w ^co-ziv , y) V. 35.
A. I. 42. a.
beo. Vel, quia per revclationem condoscen- c .t oxi aujC'/.a/iV^et xtvt avyy.axa^atvorj nypcg

dens infirmitati eius , tunc egreditur. XTiV ty.tivcv da^tvtiav,'xcxt t^epyexat' ^wr, vao
Nam
cum c<)v , y.at e^w yivoiJ.evcg xcig o-jvauevcig lOeiv av-
vita sit, et extra hominum conspectum,
vitam praebet. Voluntatem vel pro amore xov , ^wr,v didoiat' BeAriatv di yi dya-r,v a-natv,
di-
r) oxt ev.ctT,aev 'nuag avxe^cvatcvg et; xo txct-
cit ; vel quia fecit nos liberi
arbitrii compo-
ucvg tivat r.pdxxetv d del.
tes, ut ad agenda quae oportet parati simus.

'""' "" '° "~"''"° " "-

usu:LZ'tzJ:s^,:T,TT •' ""• ^- "• "'""' ^^- «" -""' <"•"*
 :,,

64 DIDYMI

C A P. IX.

X. 4.
J-ixx5ltvarw , Iva (ppoVYiatv XajSri* pwvvuT«t yocp Ueclinet , inquam , ut prudentiam discat
A. f. 43. b.
ocxikfig VKO Twv rris crccptas /oycav xat pu- nam robopatur imperfectus a sapientiae ver-
aznptm. bis atque mysteriis.

A. f.
V.5.
44. a.
*H aUTY) TpOffiYl Xat Y.p£(X OVO[i.C^iXOCl v.a.1 Eadem esca nominatur et caro , et panis

apTO? xat yaAa y.at otvas. TrAnv ot ac>povtc, et lac , et viuum. Verumtamen insipientes
&J5 apTcu auTwv [i.zxaka.p.^a.vtiv Itycvxoii xat tamquam p^nem se sumere dicunt et yinura
005 otvou xexepa^pevcu' et oe tcuto , zscog vcn- mistum. Quod si ita se haberet, quomodo
ao^xtv , apTov ayyeXwv etpayev avS"p&)7ros ; ap-- verba illa intelligemus panem angelorum :

xov St ftct voet xocg axsptxg ivzo7.ag xcv 6eou, manducavit homo? Nunc panem mecum In-
xat o\vcv , Tinv Ix (xtltxrig twv S^eiwv ypa^wv tellige solida Dei mandata; et vinum , agni-
e:rtyvwatv auTou* wffauTWs de xat xo Oticv ffw/ixa tionem Dei ex divinarum scripturarum medi-
xat Ttfttcv at/i/a auTOu. tatione. Simihter divinum quoque corpus et
pretiosum sanguinem eius.

C A P. X.

C. p. 310.
V. 5.
jn.x5ugt
Y*^'^^^-^^
vcn{j.o)V , nytpag riMcg iVudit cordatus physicus :' per diem sol. non
ou cuyxauffet tre , ou^e y> atlwn tyiv vuxTa* uret te neque luna per noctem. Mundanas
,

Tas jStwTtxa; (^povxidaq xauua xaXet* tous U7t curas aestum vocat; et qui ab eo exuruntur,
auTcu (5e |r,patvcpcevcus , xaXe7 j^opTCv* dt dicit foenura. At Salvator in parabola tribu-

<j(t)x'-np ^ioc xnq 7:a.pa^cl-ng Ta; Qli^tiz dfikoi' xa.g latioues esse ostendit ; et illas contra sacram
xaTcc Tcu loycv dt y.ai xovg dioiypLcvg exaXeae doctrinam , nec non persecutiones , appellavit
xaupta. aestum.
V. 13. *0 <70(fog e7rtTt/7.'/iTtxw Xoyw tig aiaQmiv ocyti Sapiens increpatorio sermone ad sensum
A. f. 40. a.

xov j3apu)fap3tcv. revocat horainera excordem.

C A P. XI.,

A. f. 54. a.
KJpag oxi cv xo iTnBvy.Civ Trovmpov, aXka xo V:iden' quod non desiderium malum sit , sed
xoiaigdt tTiiB^vy.fiv , Tcovmpov ; .
twv dt aat^utv quod taU modo desiderare , malum ? Sed ta-
iiat iknidtg xzcvnpat' itav yap eXTrtaet, ccTrw- men impiorum spes ipsae improbae sunt. Nam
"ktta. quidquid impius optat, perditio est.
V. 8.
C. p. 330.
£0 avx avxcv , cvy^ (x)g vr.cy.ttpLtvov xcv eu- Verba « pro iusto » non ita dicuntur quasi
ct^cvg XTi (JtXY] , alX tTitidn r\ xiaytg tamytv hic damnationi sit obnoxius ; sed quia cum la-

ano xcv Ticvnpcv yaxa xcv (3txatcu, c juev eucje- queus positus fuerit ab improbo adversus iu-
jSyj^ pu£Tat t^ a-JXT,g Ttapa xcv Otcv., dt aat- stum, pius quidem inde eripitur a Deo , impius
^r,g iyy.axakti(fBt\g r.apa. xng B^eiag zspcvciag , vero a divina providentia derelictus in illum
TTtTrTZt ev avxn' r, oxt tKtid-n 6iy.atog vr.oyMxat cidit. Vel quia cum etiam iustus peccatis aU-
xtaiv (^g av^p(,mog ayapxtatg^ eA0cov 0e aot- quibus, utpote bomo-, obnoxius sit; si impius
^ag yat y.ay.cT:otn(iotg xov dty.atov., twv ptev ap.ap~ superveniens adfligat iustura , a peccatis eum
Ttwv xat xSiV p.tXkcvaa)V xcXaaewv tppvaaxo «utov, et futuris supphciis eruit , sed in se poenas
t'ig tavxcv dt xag Ttr/wpias u7re(3e|aTC, ixapadtdo- illas derivat. Traditur autem non ab alio
xai dt cvy^ vt:q xtvog aklcv .^ cdX UTro T^g Ibtag quam a sua propria malitia ,
quoniam antea
y.ay.tag., wg Tipo-Kaoadcvg tavxov tig cci^cxtptcv vcuv. iam se tradiderat in mentem reprobam.
V. 24.
A. f. m. b.
Oi avvayovxtg cpQcpav, eXatTcuvrat twv aps- Qui corruptelam augent minuuntur virtu- ,

Twv Yi ci Aoycvg avvaycvxtg , xat un pteTot^t- tibus. Vel intelligunturii qui litteraturara suam
(JcVTg?. augentes, ahis non communicant.
 IN PROVERBIA. 65
V. 29.
Qui ad singulos familiae suae defectus sto- 'O e^ exacTTw rwv eXaTTW,uaTcav tcu \^iov A. f. 55.

iTiachatur , sine farailia erit. Serviet autem cr/.ov dvayjpuimv , awAcq tcizat' 32u).£ucr£t 5e

insipiens prudenti.
Irapius ille est, qui Deum odit; peccator, 'AacjSyi; rctvuv , (jj/iffcv , o tcv S^ecv pKjuv 31.
p. 348.

qui actibus nequam est. lustura hoc loco di- auapT&jXcc (Je, o r.tpi xxi r.poc^iiQ TTOvyipos' duoiicv

cit virum actuosum tum verbis tura scientia. dl IvzccvQx tov TrpazT£x.cy peTa lcyov y.ou eTA<^riu.n<;

Multus enim est iustitiae rigor. "keyu' tioXX-/) yap e^tv -h zr,i duocicGwm ay.pi^ticc,

C A P. XII.

~
H.Leic melior non est comparativum sed pro *- y.piiaacv cv avyy.cizi'/.cv , a n. OVTt
, \

TCU
V. 2
C p. 3i8.

borio dicitur. ayxBov ]y

Vir actuosus , etsi idiota , honorabihor est O TOax.Tt/.os y.xt loioizr,: , zcv ev /oy&) xaj a. f. 57.

eo qui verbo pompaticus est Ct iuers. y.cu^cv y.oci oizpocy.zcv , Tt/^/twtepjg 2).
V. 12.
Id est radices iustorum non extirpabuntur, At pi^ui Twv duocKtiV cvy, (x^ocpSriGcvzai , xovz A. f. 56. a.

bonae scilicet consuetudines. £(7Ttv ocl ayocBoci i^eiq.

V V. 17.
Quidquid dixerit , operibus teslatur , et si- O £av Xey/], onai ^ "Kiazcvzoci zciq tpyciq' A. f. 58. b.

quid opere credibiljus est. Vel ita dicit ,

pro ,
y.oci ££ ipycv iazi zsiazcztpov fi dvzl zcv Cfz-
perspicuam ,
probatam , irreprehensibilem ,
vepav, |3c(3a(7avt(7pi6VT0v, aveXeyxTcv, ixavYiv uv~

idoneam denique ipsam demoustrare. Rei vero rnv i-EidCilocr adiy.tav de ptapTus , o avviazav
iniquae testera dicit eum ,
qui etiamsi iniusta ir.iyticwj a av c/.^iy.oc r.poLzz-iy ^c^icq (3e, oj; cu-

faciat , ea defendit ; dolosum autem ,

qui nihil 8ev tyjsiv' tvBtq,

rectum habet.
Sermo de punitionibus terret eum qui nu-
per ad practicam vitam accessit ; recreat autem
promissionum nuncius. Nam perfectus quidem
iustusnon timebit ab auditione raala Domini . ^rtB-natzai occso ocy.crig zscvrpaq, (po/3cv e;^wv xu-

timorem habens qui omnibus superior est. ptcu Tcv uTiepatpcvTa Travra.

lustus humanae conscius infirmitatis igno- O piev or/.ocioq tida; znv ocv^pur.ivnv oca^t- jbid"

scit, etiamsi araicus peccaverit. Vel quia sciens vtiocv., avyyivoiay.ti., y.onj oc^ocpznpioc ri zo ziocpoc zcv

factum esse amicum ad imaginera Dei, con- oCkcv V) cTt £7:tytya)(7xwv oTt xat' tiy.ovoc 6tcv

sonat sibi modeste sentiens, seque cohibeus; i^iv (oikcq , aupt(jiwvc; e'auTcu eaTt pitzpicc^pc-

et nihil hostihs malitiae retinens , tranquillas Vfwv, xat c^vlocaactiv eauTcv , y.oci pt/i^ev zriq\y9pocq

fovet cogitationes. xocy.iocq e;^wv, aaTa7ta(7TCu; t'/ti rcvq lcyiaiicvq'

C A P. XIII.

lustus fiuera virtutis suae consequetur, sed

«il\
\J p.ev yap
\«>. \'»
zo ztAcq
~.|^.
ocptznq,
c«>
tqti znq oi oe ^-^-
iniusti fructum non carpent maturum. Ter- y.ctpr.ov cvy ti^cvaiv wptptcv* TTTCYicret o eauTOV,
rebit se ipsura iniquus , non inveniens defen- cu;^ euptaxwv ffuorTYivat t^ eauTcu a^apzicc.
sionem peccato suo.
Lex naturahs , ex qua pullulat vitae causa. 'Noy.cq cpuo-txoc, ar^' cv ^pvti zo znq ?wrt? Y. 14.
A. f. 61.
lusto enim lex non est posita ;
poena ad mor- ai-ccV ^txatw yxp vopicg cu x£?Taf ziy.c/ipia 6z iiii

tem , irretito peccatis. Fons vitae , mandato- ^avazcv tw Tiayt^^euS^cVTt y.axciq' r\ Tcyiyy) ^wric,
rum exsecutio. lustis genUlibus circuracisorum Ta tpya tiSv evTcXwv. ^v/.aioiq zciq t^vtaiv o
opes obtingent. zcM ex rtptzcunq ttXcutcs Tipcaytvnatzai 3).

1) Sic fere etiam sanctus Cyrillus in commentario epistolae ad Hebr. I. 4, cuius nos commentarii deperditi reliqnias
edidimus in hac PP. nova bibliotheca T. III

2) luxta vetus illud: odi hominem ignava opera, philosopha sentenlia.

3) Sicuti Iob« incircumciso ( non taraen idolorum cultori ) siia naturalis iustitia profuit.
 66 DIDYMI

C A P. XIV.

iTlens peccati conscia dolere facit animam.

[^j-^-fiv oXy.iai de twv aaojSwv , e.'E,eig Y.cti 6ia- Doraus impiorum, animi habitus et consue-
A. f. 64. b. Bi(jeig' amvai de elaiv di iipoaipeaeiq' iazi (5e tudines: tabernacula, sunt auimi proposita.
odoq , Yi ^cxg^ cpS-in eivat , -n twv ovrwv t« Est via quae Yidetur recta, ea quae videntur
ooyxZvra r.poy.pivcvaa. Kaprepr/.ui; ro u^av.xeov existere, existentibus anteponens. Constanter
lcyi^erai. Mepida a^^riacvaiv^ •}) Gvi>.i>.epiaovrai' o quod agendum est deliberat. Partem tenebunt,
Bpccavq yap cvz av er/] deikoq. Tel inter se partientur. Nam ferox, non erit
timidus.
V. 20.
A. f. Gi. b.
Tcvro iy.ci doy.el c); cvy. ev ra^ei iiapaiveaeMi; Hoc mihi videtur non adhortationis gratia
xeBreiYev , aXXa xa avy.^avra anayyeXkei' eixa dicere , sed quod contingere solet narrare. ,

dicp9u>riy.M; ro eT:ayo^.evcv' to, o aTtpa^oov Tte- Deinde correctionis rationem habent seqnen-
v/iTa , aiJ.o'.pravei' Ta yap auTo5: (JviXa xaxa" tia : qui despicit paupcrem, pcccat: mala enim
cu de dicpQcvxai t£5, cux- av Yarayvorn twv TCi- hinc consequentia patent. Nisi aliquis corri-

A. f.
V.
g:>.
2;:.

a.
cuTwv* T£c (3' av Tcus aXXcu^ eTiatve^ctev ; O gat ,
quemnam horum poeniteat ? Quis alios
v-ep apevfic, (^pcvriQoiv , TTCptTTeuet vspac^u y.ai laudaverit? Qui virtutis studiosus est, abun-
yv(Aaei' Y.ai yap o rcepi twv itpaKTewv aei axo- dat opere et scientia. Nam de officio semper
TiMV, e|ct Tt Tr/ecv* o (3e -/1(305 xat avalynrog , cogitans , raagis proficiet.. At moUis et indo-
vjycuv Tou; TTOVcus e"/<Tp£7rcp.cvc5 , ev evoeia lens , id est laborum fugitans , virtutum ege-
earai xS>v (Xpexoiv. state laborabit.

C A P. XVI.

B.
C. p. 444.
V. 10.
f. 64.
T
^\\>
a voaaia ttctc
'
tcv
v~.'*-n
tcticv
'
ar\pi.aivei
c/ tjcTS
~
, i^ idus raodo significat locum , modo ipsa

•Pelt. p. 233. 0£ "^(^ evcaaevcvra Qcox rcivvv o tottcs rrig quae sunt in nido animaha. Vel igitur locus
aooiaq, xa ^eoip-nixara ev o\q C£xe7, aipero^repa sapientiae, id est theoremata in quibus di-
CffTt XTiq ^evdo)VV'JLcv yvoiaeo^q' r\ Ta y.vnuara versatur ,
praeferenda sunt falsae scientiae ; vel

rriq accftaq' oyaitep yap -^^jpvaoq apyvpcv Y.peia- sapientiae foeturae intelliguntur. Nam sicut au-
\ '
I c \ V ,
rf
(7&)V, cuTw Y.aL acMa <x>pcvriaeoiq' v) (j.ev yap ev rum est argento melins , ita sapientia praestat
~ / >( c'^\3~C /
Ta
\
prudentiae enim in cognoscendo versatur,
TM ytvwaxcjv eaTtv , oe ev
•/) epwyiveuctv T(>i : illa

'j'tva)a-/.opeva* -/i voaaiaq ao(^iaq , raq ey.Y.lrtaLaq, haec incognita interpretando. Vel nidos sa-
•/1 Tas T&)v aytoov e/.eijev p>.ovaq' ,ac(^ia c?e o pientiae intellige ecclesias, vel sanctorum in su-
Xpiarcq. pernis mansiooes. Sapientia autem Christus est.
V. 17.
A. f. 70. a. To yap adiaarurcv tcov vspd^eoiv e-^ovaat , Actuum perpetuam seriem tenentes , con-
To T^s t,(i>r\q rr\q y.ardXknkcv \j.rY,oq ey^pvaLV , sentaneae vitae diuturnitatem habent , a malis
aTTo xaxcov ev.y.kLvcvaa.L , TcuTeaTt .iravarcu. declinantes, id est a raorte.
V. 29.
C. p. 452. 'EvTauS-a av^pa. xsa.pavc\j.cv ^La^.jc\cv Y.aAei , Heic virum iniquum dicit pro diabolo ,

oq ar.cneipaxaL rS>v av.S-pcocjwv ,

yvcovat S^eXcov qui homines tentat, scire volens quinara ei
\ > \ ,> > ~ f/ >
Cl'-i ~ ^

xiveq eLaLV eq, avro)V opLcici auTM xat jehcvreq sint similes et peccare volentes ; atque hos
T.apavo[j.eLV' v.aL aTiayoiV 9.vrovq e\q odcvq •/iTot in vias id est ad acta non bona impellit. Idera
eiq 7rpa|etc cvy. ayaOaq' o avroq de i^iv o cn- est, qui oculos obfirraat super unumquem-
pt^oov rcvq o^f^a^Xpicvq e(f ty.aarov twv dv^p(^- que hominem , sedulo observans cuinam cu-
71WV, xat vcwv axptjSws r.poq iioicv Tca^oq eitip- piditati sit proclivis ;
quod ubi ex commo-
pcTrws Ttg ey^eL' y.aL yvcvq ex twv y.tv/ip.aTwv , tionibus novit, laqueos suos intendit ; illum-
taTa avrcZ rcayidaq' yUl avlla^oiv artayti au- que captum ad quaevis raala transfert. De-
Tov elq Tiavra ra xaxa" opii^eLV de rclq x^'^^"" finire autem labiis dicit quia pravis suis sug- ,

aiv etTiCV, (3toTt Ta7s Ticvnpdiq avrov viio^cloaq, gestionibus opere corapleri curat per ho-
epyoiq TcXetwaai acycu(3aCet (3ta twv avSpoucywv mines, quidquid ei libitum fuerit. Haec est
 ,;
:,

IN PROVERBIA. 67

aiitein nequitiae fornax ,

quae captum ine- TiavTa ra «utw y.aTa5uf;tta* cStos 3e eaTtv -^

seationibus suis ad quamlibet iniquitatem in- y.ocaivoi t^; xaxia; , ^ cpXsycucra tov vr.cdt^^d-
flammat. psvcv tc7; (StAeaauaaiv auToii ets Ttaaav /.(xy.iot.v.

T. 30.
Oculus pulchra speclans , id est quaenam 'O^pSaX/uio; ^ewpwv zaXa , YiTct 3taxe/ptppx'- C. d.432.

pulchra siut discernens. Quaenam vero siiit .vcg' xiw. de za xa/ia, t,nzriZi:v' you iJ.r,6toi-

bona ,
quaerendiim cst. Aurum non cernens, (:wv ^pvacv., IvndrxL' etie aojy.a layL-acov, 7ra-

maeret : aut venustum corpus spectans , eneca- /tv xaTaTYixc-af at.loc. xvjcf. loxX xoc. y.otj.o:., ay.cv-

tur. Atqui audi ,

quaenam sint pulchra: cae- acv tcv cvpavov., x-nv yviv , Tr^v Bakacaccv y.a\

lum, terra, mare, Haec et universa possessio. xr,v y.xritjiv r.a^av' waTe Ta TctauTa |3Xe7:£T£ ,

spectate quae auimam iucundant. Quid enim

,
c'icv r/iv ^vy-nv ev^paivef inzi xi ccpcXcc t£|0-

prodest delectari oculum nihil vero capere , cpS-r,vat //ev tcv c(p^a/acv , u:ndzv di ytvia^ai

utihtatis, immo animae pcruiciem pati? r.lecv , alla. x-r\v ^vyr.v dLao^apr^vai ;

V. 3r.
Quum iam multas diaboli nequitias retro Ta TrcXXa xm '/.ay.iaz av-.cv avwTepw etTrcv- C p. 454.

dixerimus, praedictis reliquas addemus. Prae- t£; , to7; eipr.uevoi^ xa lenxcvxa r.poa^r.aciiev'

ter omnes suas hyperbolas , ita quoque suis fteTa twv uTrepjSc/wv aurcu TravTwv* Xeyet zat

adseclis loquitur : res haec uecessaria est Taura tcTj TictS-oucyit; auTM' tcuto to r.payau

(
phantasiam ad malum acuens) ergo ea uten- yc(-x avayzyiv e^t [ tc (5tcpaTtxov ay.ov(\aac, e\z

dum. Voluptas naturahs est: fruendum illa. tc /jaxcv] yjp-fiaxtcv avx(f -h h^:.vn (?vaiy/i Irt,

A Deo sunt opes gaudendum illis. Quae :

ypnaxecv avxrr eV. ^eov xa ypr\[J.axa, ar.clav-

quum omnia adseclae suo persuaserit tunc , r^cv auTfSv oTTorav oe eig Travra xa-aTretffvi tov

facit illum in mente gloriari quasi maguas uTt/ixocv aurcu, tcts rciii avrov ey/.avyaa6ai
,

iustitias operetur , et in senectutis honorihus yccra tJtavotav, &'»; (3tzatc(7uva; [j.cya/.a; r.ciw .,

cTt ev tc7; yrpatc^ii xavra .^.- Crr^.

vi
id reponit. >'-^t

C A P. XVII.

V. G.
-T idelis homo ,
qui sensibihbus non studet TitaTo? [J:n aTievooiiV T:ept ra. aia^ma., &); C. p. 40i.

cuncta habere videtur. Seeus ,

qui illis stu- TravTa eym eariv de r.zpi ravra arev^tav ,

det , nihil videtur hahere. Nam qui amat pe- w; unoev ey(>)V eaxLV ayar.(>yj yap apyvpicv ., cv

cuniam , non satiahitur ea. Vel , fidelis spe- ri):na^riaeraL apyvptcv' -n /aL , TrtJTC? o^j^eTat
\ r / ^ I I c <

ctahit quaecumque de hoc mundo dieuntur Tcu; /.oycvi rcv y.oa[J.cv xcvrcv , w? yprtuaxa
tamquam mentis divitias tropice narratas. At Tiu v;u TjSc-tzoL); etpriv-evcu;* Oe aruarcg., cvoe
infidelis nullius rei doctrinam attinget ob ani- xcv Tuj^cvTC^ a'^exai tspccyuarcg t&jV "i.oyoiv (5t

mae impuritatem. ay.a^apoLav 'IvyriC.

V. 28.
Eveo^ videtur , vel qui silentio ignorantiam 'Eveoi , c TYi ot&)T:"{i Tr.v eauTcu ay.a^lav., A. f. 77. a.

suara silentio tegit, vel qui animi perturha- ri xo uaOcc, zpUTTTWV r.a.rl eauTw •/! tc7s TreXa?,

tionem aut apud se ahdit , aut proximos celat. ^oxe7.

Cap. XIX. 7.
Non omnem perficit nequitiam , impossihile Ou cjaaav e/.xekei rrv y.axLav , (xSwarcv C. p. 498.

enim est, sed ea patrat quae consistere queunt yap , (xlla zpaxxeL xa avvvr.apyjtv dvvay.e-

sed a male faciendo non desinit. Vel cogita- va' exL de y.ay.cr.cLO)V cv/. enavqaxc. '
H ewotav
tionem bonam dicit Christum ; ipse enim eara ayaBnv rov Xpiaxov "keyef avxog yap avrr\v

praestat. Et quisquis hene agit, inveniet eum. eyyva.' y.ai r^oii de dya^a TrpaTTcov , £upr,<7ei

jVara prudentem ,
quicumque opus honum fa- auTov* (^povipLcv yap, tov rrav ipyov dyaOov r.ct-

cit , appellat. cvvra Xsyet.

V. 24.
Qui non recte vivit, abscondit in anima U ptv] opjw; ptcug, zpuTrTct ev tyi ^vy^n t»; C. p. 510.

sua manus iniusta. Agrum suum nolens ex- X^Lpag a^ixw^* tyjv eauTcu yviv eoyaaaa^at u.ri

colere ,
quomodo saturahitur panibus ? INam ^cv}.o[j.evcq , Trws epi7rXr)(T3-/)a£Tat apTwv; ai yap
practicae virtutes manuum locum tenent, pa- vspay.riy.aL apexai yj-ipd^v evseycvat koycv , tcv

nem nostrum ori admoventes panem qui de apTov r\'j.uyj T:poa(<^epcvaai tw axopiaxL xcv an cv-
,

caelo descendit. Nequit igitur, qui eiusmodi pavcv y.axa^dcvxa' cv (SuvaTat TCtvuv cutc? cvde

est, neab initio quidem iuvari, quia piger est. xriV apyjiV &3^eXn5rivai , c'xv/;po; wv.
 , ,,

68 DIDYIUI

Cap. XXI. 21.

Id est iudicium obruit impiorum defensio-
Ji. f. 76. b.
"Hycvv -n xptats xaXuTrrei x-riv (xnohyiocv twv
V. 28.
A. f. 83. b.
a(7£|3&lv. 'Ymp^oclhi yap o ^eoq xovg eu vsci- nem. Superat enim Deiis bene agentes remune-
cwzoig xouq d(j,ci^ouq. rationibus suis.
Cap. XXn. 26.
We tradas te ad differendam poeniteijtiam,
B. f. 80. Mr) didcv (jeocvxov elc, xo vv^epxiBea^oct iJ.e-

Tavogiv, aiax^voiievoq xivoc' lav yup ancBav-rn, reverentia cuiuslibet. jNam si moriaris , neque
xa) cvy. e-/i\<; y.xipov xcv ^exavc-ndoci, cv/.ixi Ueiq tempus poeuitendi habueris , numquam re-
avar:aiiajv. quiem invenies.
Cap. XXIII. 0.
A. f. 96. b. Eiijayei de Tcao eauTw tcv ^aoKavcv dia- Introducit ad se invidum diabolum , come-
jS^Xcv, YM xpMyei xov t|>&)/jtov avxcZ p.ex' avxcZ, ditque bucellam suam cum eo , is qui vanae
y.exa y.evcdcliaq ^ yi avS^pwTiOTiapEaxsias •jiciwv gloriae causa , vel ut hominibus placeat , bo-
xi Twv orya^oiv epym' o yap xcicvxcq ane^ei xov uorum quidquam operum facit. Nam homo
y.ta^ov avxcv' y.ai yap o dia^clcg (^avepcl av- huiusmodi habet mercedem suam. Nimirum
Ta xclg dvOpc^Ticig, Iva did xcZ euaivcv xcZ npcg diabolus talia opera homiiiibus facienda pro-
Tov dvBpciitsdpeay.cv }.:ip.avTiXai y.ai dtscaxep-fi- ponit , ut laudibus humanae adprobationis
an Twv a£&)vta)v dya^m. pessunidet , et aetcruis bonis spoUet.
Cap. XXIV. 20.
A. f. 103. a.
Ou yevvr'(7£i;a£ ncvt.pdi dpexdg y.al doy^axa Haud gignent virtutes improbi neque recta
cpBa ( Taura ydp eaxi yevvnuaxa xrig ^ivx^i) dogmata (sunt enira hae generationes animae)
did xo (j.-h (ic^el.a^ai avxcvg xov yvpicv cl de quia Dominum non timcnt. Qui autem in ti-

cvTc; ev (pcj3&) y.vplcv , oXviv ttjv rip.ipav e'E,cv- rnore Domini luanent ,
progeniem quotidie
aiv \yjycva\ y.ai -h elTit.g auiwv cvy. d-Kcaxfiaexai'' ex se reddent , et spes eorum nou recedet.
dyclcv^ei ^e xaZxa xug elp-nuevcig' c\ [lev yap Praedictis hacc subsequuntur. Inimici, inquit,
e/5pct , cpy)(7t , T.cYr>pc\ cvxeg^ eTepwv e-eyaipov improbi cum essent, aliorum lapsibus laetabau-
7iTco^.a(7tv oe ptp.xpr, av., p.r i^yiXcxjris* To yap quodtu vituperas, cave imiteris. Nam
tur: sed
'ka^T.pov driOev avxcov y.a\ d-axnhv ,
pi.ey^pt. xov- mundanus eorum splendor atque illusio, hac
xov xcv ^Lcv, ya\ a^evvvxaL xelevzrr TtcllayAg ^ita tenus , et morte extinguitur : saepe etiam
de yai Ixc ^wvtgov (5t£>.ey;^5evTcov ea^^ea^-n. viventibus adhuc reis , evanescit.
VulR. XXX. 7.
A. f. 105. b. O crccpos TauTa x-(\ accfia c^riaiv , •/] o Tcu Haec vel sapiens ipsi sapientiae dicit vel ,

B. f. 80. a.
XptaTcu dcZlog xo) y.vpici)' dvo de c^-naag., tsept Christi servus Domino. At duo dicens plura ,

zsleiovov alxfr dlla xo dcy.cZv zspcoxcv tspo- petit. Sed quae videtur prima postulatio ea ,

aixnxiy.ov eaxi xcv xvyeiv ctiv aixei heycvxcg , exordiura potius postulandi est; orat euim
pt-/] ptcu 7rapaxcua'(ic, aX/a ^i^cv rnv yctpiv .,
ec^ impetrare quod petit, dicens ne meis precibus :

w To TTpwTov eraiyayev dcvn^xa' pcaxaicv lcycv aures obstruas, sed gratiam largire. Post quae,
Trv t|;£u(56ovi;pv p.aypav p.cv iicinacv , 'iva [t.-n
primum subdit postulatum : vanum sermonem
T5lr,a^e\g , ^ev^rig yevc^ixai' o ycpcg uaep/)(j;a- falsaraque sententiam procul me pelle , ne his

vtav Trcte7 ,. >taf'To dcy.eiv vizep eleyycv etvaf satur , mendax fiam . Saturitas superbiam creat
lcyci) y.a\ epyc) , co? avapt^zprrjTcv tc yap , xig facitque ut homo superiorem se reprehensio-
lie opd , dvxi xcv eleyyei fnaiv., Iva pn TiXyi-
nibus putet , verbo et opere insontem. Nam
aBeig acoiag , dxaxalriTixcg elvai So^co xclg verba ,
quis me videt? dicit pro ,
quis me re-
d)J.cig , VI xat '.\ievaxng dc^cti xa vnep xcvzcvg prehendet ? Ne forte sapientia plenus ,
in-
/aXwv. coraprehensibilis aliis videar: vel etiam menda.v:
appaream , superiora horum captui loquens.
Vuif;. XXX. 15.
B. f. 87.b. 'H jSiSeX^a Ttv.Terat piev ev xcl.g ylvy.eai T(WV
Hirudo in dulcibus aquis nascitur , de specie
C. p. 617.
j(3aTcov cuaa Tt i^cpoV leioxax'n de lacvissima tactui, quae iis
, a'/w);yiv.cet(3£s vermium animal ,

yavdov xcZ vdaxcg qui aquam ore patulo ebibunt, latenter ob

eaxc TY) aa^-n , 'nxig xcig pie-

TaXaptjSavouat , "kel-n^oxodg vxseiaepyexai xr\ "kei-

suam laevitatem subit deiude parti ahcui :

oxmt.'' elxa Kepinlay.elaa evdcv xivL xm (xopMV.,

interiori .
haud ante dirumpitur
insinuata ', ,

eag dv hr.oaei
q,jgjj^ sanguinem ebibendo hominem
cu r.pcxepcv d-Kcpp-nyvvxac , xr\ intere-
Tou aliiaxcg dncy.xetvn xcv dvBpctnxov aluczoxr.g y^QYxX^ Y.?,t enim sanguisuga et inde ahtur ,

yip eaTt y.a\ evxeZB^ev xpec^exxi y.ai av^exar nuuc diabolum comparat
,
ataue crescit. Huic
TauTn vuv eocaae xcv dia^olov oaxtg ^ia :&)V hominibus potin tri-
,
qui quum vi neque?it ,
 ,,,

IN PROVERBIA. 69
bus potissiraum utitur adversus eos incursio- av^pwTiwv xparetv cb 6vvau€voi;' rpi(ji yoip xexprj-

nibus , voluptate , delenimento , dolo ; atque zai iJ.akiaxx /.xz' ccvtZv of^ij:r,xr,pi:ig , riSodv ,

ita pedetemptim latenterque ipsos perimens 3eXywv , «TraToov , xat dia. zcvro y.uza. ptxpov
primo quidem per falsi dogmatis vias ducit XeX/i^ctco; avzcv; avocipoiv' r.^utzcv (x\v yap av-
ad perditionem ,
quam inferuum vocat : ipso tcu; rcciq zrig ^evdcdo^laig cdo^ig ivayei rspoq
vindictae finc , raagnitudinem peccati demon- aTrwXetav, o-nep dri y.al adrw /.alCi' tw teXet zr\q
trans. Deindeluxuriae dulcedineobruit, quem ^tV.yis 3etxvus zr\q a(jLapztag zo pityt^cg' 'i-nuza
mulierum amorem appcUat. Postea pecuniae 7:e(5t,3a/Xwv t^ z-ng dyclaatag ridvTa^eia^ o 8-n

amorc seu avaritia quam etiam terram aqua ,

y.at epwTa xa/e7 yuvatxwv. ecri zcvzctg cptXap-
numquam saturatam dicit ; namque arenosa y^pta rizct 7:?>£cve|ja , or.ep dri xat ynv cux Ip-
certe, iusatiabilis est.Hae igitur passiones sunt, r.n:la[jivriv S^aTcs tfn' zctavzr\ yap ri ^an^iay
quas malignus ad homiuum peruiciem exco- ^ng azlnozcg' zavza zctvvv etat za r.a^n, a
gitavit ;
quasque ipse haud secus diligit fo- Ttva e^eupTat tw r.cvnp^'» Tipog zw twv avOpu-
vetque quam proprias filias. Quartum dicit -wv a7TW?ietav , aTiep cStw; a3t/e7 yat czipyet ,

horum actuum frequentiam et consuetudinem. w; av Bvyazzpag \Btag' -o zizapzcv ^e y.alti

Neque enim qui semel pravam sententiam su- Tr,v tcutwv zpi^nv y.at Gvvr,^tiav cvde yap o

scepit, aut scortatus est , aut plura concu- Trpos a-.a^ (|;£U(3:!5;|rI(7a;, yj 7:cpV£v(7ag, ri iitt-

pivit , subito incidit in has passioues . sed B^vfj.riaag zcv T:hicvcg, ivBvg vr.ir.eot zclg na-

consuetudine potius et sensu victus. Tales Br.uac^iv , all o zr\ ownBitx lcmcv y.at z-nv

comperies qui falsis opiniouibus sunt obruti atu^notv r\~~ri^itg' zctcvzcvg yap av evpctg

numquam scihcet satietate earum capi , sed zcvg zaTtg ^evbc6cc,tatg evTcSaufzevcug, cv^ixsozs.

passiones suas latius semper proferre , in tan- y.cpzv la[j.[iavcvzag , a/X aet zspcer^tzeivcvzag

tum ut alios quoque ad easdem hortentur. Ta xsa:::n , ws y.ai izeocvg etu tauTa xspczoe-
Velut aqua et ignis suppeditata niateria con- r.eaBai' daTiep cvv xat u^wp y.ai iivp z-n yjpn-
grua non desinunt, neque dicunt sufficit, sed yia T&)V cjpcacpcpwv cu craueTat , ci^e /.eyet

incrementum potius accipiuut ; itemque aqua "'p^* » «^^a: (j.allcv e-navcv ytvizaf zcze tdoyp

influxu aquae , non subsidet sedaugetur. Quae >? eotppc-n zcv vdazcg , cu Ir.yet aAA aviezac
tu cognoscens , o puer , ab his abstine , ne a yat (ju, aridtv , o) Trat ytv&xjxwv , aTre^cu tcutcov,

inscius paulatim tamquam molhssimae hiru- tva piy] laB'ng y.aza ^payy., y.a^azep ^ieXkn

dini, voluptati praeda fias. .

XetcTary], z-n r,^cv-n zov ^tcv dnoavlo)ij.cVcg.
Vulg. XXX. 19.
Vestigia aquilae volautis, sapientis est ani- Ixyn dezcv TieTcptevcu , -n zcv ccc^cv ^v^-n , A. f. III. a.

raa quae etsi sapiens , attamen haud potis est r, ac^og cvaa., aovva-(t>g eyet npcg zo yvcovat ao
,

cognoscendis per se ipsam iutellectuahs aqui- eavz-ng za zcv vcnzcv dezcv rsezaauaza' r.ept

lae volatibus. De qua scriptum est : aquila ^''^ yeypa-nzat' aezog o \j.eyag y.at o p>.axpog zr\

magna et praelonga , plena unguibus , non exTa!7£t y.ai r.lripng ovup^wv, cux e;^wv 'tyycg z-ng

habens vestigiura praesentiae diaboli, utrum Tiapcuatas tcu (atapcAcu, et Y.at 'Kpce-n.vn }J.ct tzo-

ad me alicunde advolaverit , iiescio. IXam de- ^ev cvy. c\da' v/.y.ltvcJzog yap a- e.ucu tcu rc-

cUnante a me maligno , non sensi quia iml- vnpcv., cux £j/ivo)axcv, tw pm tyttv fxe -npog av-
,
20.
lum eius mihi desiderium inest. Talis est via zcv TioB^cv. Tctavzn odog pLCf/alidoc ., r\ vevcBrev-
Ibid.

adulterae , nempe spuria doctrina. ixevn dtdaay.alia.

Populus nimirum ethnicus , qui antea pec- O e^ £3"vwv }.ao?, dcvkog wv t"^; auapziag Vulg. XXX.
A. f. Il;j. a,
2:2.

cati et diaboU servus erat. Sic illud in gente :

'''^' '^^^ 6ta^olcv zo npozepov cutw?, It: eOvei

insipiente irritabo vos. Et stolidus saturabi- ««^^^^tw napcpytoi vu.ag' •ml a<^potv nlna^-n ai-

tur escis vitae. Et , odibilis mulier , id est ^'"^ '^^''^ ^"^* ^^' w"3~/"'f"^ y^'-''^ > ^ eo"^'
'^^''^f
meretrix.QuaeenimnuncexgentibusesteccIe- ^^'P^^* '^^P^'^ 7°^P
'^"^
'^ ^^ ^^^^'^ tyxAnala, l-nt-

sia,ea fuit olim meretrix, deorum alienorum '^" ^^^^ «^^=^p'«''' Trcpeucptsvyi* xal cty.eztg ex-

sectatrix. Et ancilla eiiciet dominam suam 'z^^'^r\g j.vptav -n twv eS-vwv exx).n-
;
i^f^? f^''-'
,

gentiura ecclesia, synagogam quae domina avvayoiyrw claav y.vplav zavzng ydp
f''^^'^^'^
erat; huic enim obnoxii sunt.lex et prophe- ° 7rp5(fvjTat dlcvzau—Trg dtavcrr
^°^°f ''"V'
tae.— InteUectualis doctrinae serva erat illa
''''"^' emay.i^e^aig d:vlr\ n y.azd zo ypauixa, r.v
 ,, ,:

70 DIDYMI

'lovdouoi [jh w; dUmoivav ts(.otuy.m' zx di quae secundura litteram est ,

quamque ludaei
eB-vn [j.e-:a}.ocix^avcvzoc , ro fmov ets zo mtv- ut dominam antea reverebantur. At ethnici
[luziy.ov^ x-f\v ug deaTCUvocv r^ocp iy.tivoig t^e^oc- materiale verburn in spiritale convertentes
/ov , TV)v (7w/;.aTi*/riV t:u voucv iza^ocvnp-rioi.v. illam quae apud ipsos domiua erat expule-
runt , nempe corporalem legis observantiam.
V. 85.
k. f. 114. a.
oc t^vTi (^nat.v , cig cvy. taxcv i.a-/yc, , xat Gentes di^it ,
quibus non sunt vires , et

Bnaocvpi^^ovaiv tavxcii bc tpyGvj ayaB(i>v tyiv ai- tamen sibi tbesaurizant bonis suis opcribus
oivicv ^wYiv. Kai 01 y[oipoypvWici' ti^cc, i-^Qvoq^ vitam aeternam. Et choerogryllii. Piscis ge-
YiXOL CL AayoiCL ci y.akcv[j.ivci ocaxpCL, xa Tiooynv nus , vel lepores qui appellantur histrices
da^rtvri tBvn , v-axars^vyQVxa Trpos tov XpcrTov id est ethnici prius infirmi ad Christum po-,

TiETpa yap xaxac^vyn xc}g •/^cipcypvllLcig , ci stea confugientes. Petra enim choerogylhis
ir.ci-naavxo tv ntxpaiq' Kat av xuv,- Q^nai^ v.av confugium est, in quibus degunt. Tu quo-
da^tvtg -hi ?w:v, trula^cv x-nq iitxpaq tyis dXn- que igitur , inquit ,
quamquam infirmum es
Bovq Ttiaxtoig , y.au r.ph ocvxw xov /3i<jv cc-.tl- animal , confuge ad petram v^rae fidei , ibi-

5uvi. que vitam enienda.

V. 25.
Ibid.
Upd^taiv tptidoatvoq t\g x-fiv ^aacltiav tla- Operibus fretus in regnum ingreditur. Ita-
tpyjxai' cvy.ovv xat av, fnai ^ iLf^ dca xo daOt- que et tu , inquit , ne propter fidei infirmi-

vtg x-ng Tiiaxtctig dr.cax-na-ng xri twv cvpavoSv (3a- tatem , de caelorum reguo desperes ; sed cou-
atltia , dlld r.iaxtvoiv xTi Trept aur^; vrcajt- fidens promissionibus , opera aggredere quae
c£t, Ta xavx-ng^ r.cvnxv/.a ij.ixtpycv rpcaxayp.axa. illud promerentur. Leo Christus: cuncta enim
Ibid. b. Aewv XpLaxog' navxa yap xd lcyL/.a rtpog av- rationaha prae illo , iumenta sunt. Moyses
Tov , y.x-nvn t\oL' M(.ivarig yap ca-naLv , tyoi dt enim ait: ego autem infans sum. — Propter
A. f. 15. a. dlcyog 1 ) t'L[j.'i, —To t/)v (^vaiy.-nv tvipytiav, dvtixr naturalem alacritatem , hbere incedere di-
7:oo'iaxo)g dca^aLvtLV ItytxaL. citur.
V. 31.
Ibld.
'O vntp d[j.apxLO)v r.pcatvf/ptLg., zat ev v^tL Nempe ille pro peccatis hostia oblatus ,

(3a/vwv, iyu ^trcii.ivnv avx(id xTiV dytltiV oxav et alte incedcns , habet sequacem gregem.
'. yap uj|;&j5a) , cpnat, Tiavxag iXxuaw v.pog tp.av- Cum exaltatus fuero , inquit , omnes ad me
Ibid, b. xov 'O aXe/.Tptwv dLdaay.dlcv z5poao)zscv (ftptL, traham. Gallus magistri personam gerit, qui
hg xov loycv aretpwv ev Ta7s c|;u;<^aT?, \ayy^u)g doctrinam in animabus serens , voce valida
effTt -KpcaayytXkoiV xo ow;* utxavctixt, ''nyyiy.t diurnam lucem annunciat. Poenitentiam agile,
ydp -n |3aatA£ta twv cupavwv ovxcg y,v d dr' appropinquavit euim rcgnum caelorum. Hic
dpyrig (3iu7ivt^wv toc; y.ap^[ag twv av0pwjro)V, y.d^c
ab initio corda hominum e Bomno suscitabat
xh hy.ipav xr,g tvadpy.cv avxcv izapcvaiag ^id qi adventus sui in carne diem multis indiciis
TioXXwv crpop/ivuwv y.a\ av.oxog ty.Bh^oiv , y.a\ portehdebat ; teuebras pellebat , et aeternam
To ^ws atwvtov Tidai (favtpwg uT:o(3etxvuwv. 'Eft- lucem cunctis aperte ostendebat. Ambulans
TreptTraTwv ev Bnlt'iaLg t^v/^oig , TouTeaTtv ev [^iqj. feminas alacriter , id est in ecclesiis ala-
cv Ta7s iY.y.lnaiaLg , euij/uxw; zal yevvatwg, w; ^,^1^^^ fortiterque , ut ipse ait: ecce ego vo-
(f-naLV Idov eyw p-eQ' u^wv tip.\ r.aaag xdg •hui, biscum sum omnibus diebus usque ad saeculi
pas ew; xrtg ffuvTeXetas tcu aiwvog. consummationem.
V. 32.
A. f. iia. b.
''H y.a\ tdv tlg xov vcvv twv '/pa(pwv y.aOLrig Yei si te in sensum scripturarum immit-
,

creauTov •/) tav pv) ty^ng fxa^nxiy.ov cvg , ahk tas. Yel nisi habueris docilem aurem , sed
,

avxL^koynxLY.og ei, axou(7Y); et dt xig (piXovety.os num audies? Si quis autem

contumax fueris ,

et , hiJ.tLg xcLavx'nv avvriBtiav cvy. ty^cutv.

nos talem consue-
videtur contentiosus esse ,

tudinem non habemus.

Vulg XXXI. 3.
'Hdcvocig n dL^ay^cug dllcxpLaig xov aov t:Xcu-
A, f. 117. b. Voluptatibus aut doctrinis ahenis cave des
xcv doi<7tLg. Msxa ^cvlng oivcTtoxtL. Tov opes tuas.Prudenter vinum bibe ; nempe ve-
p.ri ty);

dlriQivng dy.rtlcv 7;tvwv ctvcv, xw twv ypaojwv Ip-

rae vinum pota scripturarum scilicet
vitis ,

[j.rivtLaVj y.ai xriV twv ovtwv S^ewpiav, p.txa uoXX-Zs

interpretationem et rerum contemplationem ,

Txpcatpyov diay.pLatoig xri xrig diavcLag e7itaxei|/e{.

multa cum discretione mentem exerce.
l) Exod. VI. 1'. aAoyof infans, Sed minc a Didyrao intelligitur iumentum.
 ,
: ,

IN PROVERBIA. 71

Nunc moerorem dicit pro labore. Qui ergo w /uTTiQV eiTre rov ttovcv ci cvv oia iJiov V. 6.
A. f. IIS-. a.

propter Deum laborant et dolent ,

postquam y.cr.iuivzti; y.ai o3uvwjuievc£, ei: kv peQjofiwot xrii

pinguedine domAs Domiui inebriati fuerint, Trpg Tcu ctzcu xuptcu T.iomxcq , Twv o'5uvwv ir.i-
*
dolorum obliviscentur. ^av5avcvTat.

Propositum tuum ad verborum meorum Tw Ttpcaipeatv acu t^e ets to Trpoaep^etv tcvj V. 8.
ILid. b.
Xcycus y.cv ^tcZ.
observantiam obfirma, quae Dei ipsius sunt. , etjoyijijtevcus utto

Ventus boreas diabolus est ,

qui incitat at- Avepcs jScpeas , o (5ta|3oXcs , duyupm xa» Grapc. cap. XX.
V. 23.

Tretpa^wv tcu5 ayiovg v^rikcvg avxcvg ovTas, xat A. 122. a.

que tentat sanctos in excelsitate positos , quos
1.

nollet operari. Vel, verba commovens contra (xin S^eXwv epya^eaS^ai* rj eyetpwv Xoycug xaTa

sua dogmata. Twv lauTou (3cypocTwy.

Gr. cap. XXVI.
Ergo sicuti haec ad officium animalia im- "Qanep cvv Txvza fjietacpepet p.aklov £i:i xo V. 3.
A. f. 123. b.
pellunt , ita virga , id est obiurgatio ,
gentem ey t/^ov xoc ?wa , cuTwg -fi pa^doq , TcuTeuTtv

iniquam corrigit. eTitTt/i/ta, To Trapavcpcv eBvog pv^i/.il^et.

V. 7.
Horum, inquit, extingue potius principa- Twv TctcuTwv, (f/iffi, Treptatpet (xallov tyiv A. f. I2i. a.

tum, et neque practicum neque theoricum ^uva^eiav, xat pvjTe TrpaxTty.yjv ap;^Yiv [xtixe Xo-

regimen iis concede. ytxYiv TcuTct; ey^erpt^e.

V. 15.
Si ex iustitiae fructibus nascitur arbor vi- Et ano y.apncM duaictjvvfig (fvtxai dtvdpcv ?wyjg,
A. f. 125. a.

tae quisquis obruit iniquitate iustitiam quae ttSs xpuTrTwv TYiv 8txatcffuvyiv t^ a(5txta,"«Tts Xe-
,
,

manus non comedet de vitae arbore.

dicitur ,
ysTat X^V» *^ l^pwffeTat ex tcu tyI? ^miq dtvdpov,
Twv pia3-/iTwv ccv Iva cjpos Tnv 2|tv Gr. cap. XXVn.
Discipnlorum tuorum , ne ex consuetudine , pyi V. 23.
A. f. 129. b.
tantum magisterium exerceas. inayng xnv didaoxaliav.
Vulg.cap.XXXI.
Actarum rerum meditationem , nec non san- TriV Qeodpiav twv yeyovoTWV, nai xr,v Sewptav V. 22.
A. f. 139. a.
ctae Trinitatis theoriam , indumentum esse ait xrig ayiag xpia^og, tvdvixa etvat Ityti vcv /,a-

hominis puri, ex bysso et purpura. Bapovj iy. jSuaaou xat Tropoupas.

EX TQIS AriOr mnOAYTOT EI2 TA2 nAPOIMIAI.

rlippoLYTi. Proverbia igitur sermones exhortatorii AnnOATTOY. Tlaipoiaixt TO»yt>v sts-t Xovo» TrpoTpiTTTizoi Ex catena vat.
sunt, qui universae vitae raoderandae conferunt nam .., ^S^. \ 5 ^ , , , . ms. Cap. I. 1.
:
T!ugx Ttaioi.v oaoy tou poo ^prjcriusoovTJj roiq '^a.^ stti

iis qui iter ad Deum instituunt, duces quidam fiunt TOV Ssov TTJV 6S6v 1T0l0lJlJl.SV0l^^ o'5jjy©'j TJf ylvSTUl TTOtpOi-
ac veluti indices ,
qui laborantes a viae longitudine ir\y)VKi}i Tw CvoSsty[jMTi TOtJf xd^vovTuq 5ia to tvjj o5o«
,

recreant. Porro liaec proverbia Salomonis sunt pa-

,
l/.riy.o^ dvxxTuiJi.sv7)' slclv ouv aurai a.1 ira^oijMa.i SoXo/i/wv-
cifici nimirum , sive Christi servatoris. Quia vero Do- Toj, icrriv sigijyixoC, ^itoi toJ cuTr,^oq XgKTTOtJ" si:si-
mini sermones, propterea quod Domini sunt, idcirco ruyy^dvovTaq
S-n Ss Totjf TOtJ xKgiot^ kdyoui , oIts Stj y.u^iou
eos sine offendiculo cognoscimus; nequis forte nos
dzTaicTug sjn(TToi^s$a , 'ivx [ji.v tij sx t:^; o(jiuvu[Aiaq
nominis paritate falleret, addit quis haec scripserit
vy.ag d(paqird(77) ,
^tjiti t/j o' ygavf/aj TaUTa , xat rivuv
et cuius gentis rex fuerit. Sic enim dicentis aucto-
TjV ^aCiXsuq' iva -n TOtJ XeyovTOj d^iOTtiCjTia suTraqdclsxTov
ritas commendatiorem sermouem attentioresque au-
Tov \6yov xaraCTfiar) y.ai jrgotrs^sij toiij axot/ovTaj. 2o-
ditores faciet. Verbaenim Salomonis illius sunt , cui
XofjLuvToi ydp «iViv sxsivov , ffgoj ov slirsv o xt/gioj' Zcicu III.Reg.III. 12.
dixit Dominus dabo tibi cor prudens atque sapiens
:

croi xagS/av ^fovi/xijv xai o"of>jV uq (txj ou ysyovsv srl

nemo tui par in orbe fuit , neque postero tempore
"rvi yni xai y.sTd ai o\tx dvaoTiicsTai ojixoioj o-oi' xai
existet; et reliqua de eo scripta. lam is sapiens a ,

sapiente genitus fuit : quare adtexitur Davidis no- Ta Xonrd nsgi aitToiJ ysyQa[Ji.[/,sva' 7)V Ss o"o<pdj sx O"oipot/'

men unde , Saloraon procreatus fuit : idem a puero Sit) ffgocrxsiTai rd Aa^iS , l^ oo 2oXojia&'v ysyovs, ix (3gj-

sacris litteris eruditus; neque sorte vel vi aliqua reg- (fovi Ta isqd yqd[Ji.[ji.aTa iraiSsuoftsvof , xai otJ xXrjgw Tijy

num obtinuit, sed iudicio Spiritus et decreto Dei. dq^/7)v \a^6[i.svoq ouSi ^ioc, aXXa xgiVsi tou jrv=t//xaToj

^d sciendam sapientiam et disciplinam. Qui Dei xai ^fj^fU SjotJ.

sapientiam novit , is ab eodem quoque eruditur , ita rviyai (Toifiav x«i TruiSsixv. "O yvotJf T»jy (Toifiav TOtJ T. 2.

ut intelligat sermonum mysteria. lam qui veram cae- SsotJ Xa[L^dvsi Traq at/TotJ xai rraiSsiav , sx[/(.avddvuv Si'

lestemque sapientiam tenent, ii mysteriorum sen- aunfj T06 TOtJ Xdyot; [iii(TTi)^ia' xai oi yv6vTsg Trjv aA?j-
tentiam facile percipiunt. Idcirco ait ad capiendas
:
3:? xai sjrot/gaviov O"o^i'av , sCx6Xu; voi)(Toxi<Tt to'j; vrr
sermonum strophas. Nam quae praeposteris veluti a'jTuv Xa\ov[jLsvou; Koyoog' 8id (^^(Ti , Ss^acQat cr^o^dq
verbis a sancto Spiritu dicta fuerunt, ea illis, qui Xoyuv' rd yd^ avTiorgdfwj Ciro too ayiou Trvs6[iaToq Xj-
fideli erga Deum corde sunt praediti, expedite inno- XaK-n^isvx, raiJTa toTj iriO"T7jv xapSixv syotj(7i ffgdj 3sd»
tescunt.
suyvu<TTa yivsTai.
 , ,
:

72 S. UIPPOLYTI
Cod. vat. 1802. Tat/Ta elg tov ruv 'looSa/av S/J/xov xai tvjv KaToi Xgi- Haec de ludaeorum populo
sive A. f. 7. b. , et de Christi caede
Cup. I. II. (7T0U /^tiaj^ovjav i^si\v)^sv' uovto yag auTov sTri y/ji; jxo- Putabant euim illum
intelliglt. in terra tantummodo
vov ep^siv To iroXirsviJLa. habere conversationem.
Cap. III. 35. Oup^ dffXw; Xi^-^/ovTai , aXXa xXyi^ovo(jt.-n(Totjcnv' ol Si Non accipient tantum , sed etiam hereditabunt.
A. f. 20. b.
aaE^sli; , sl xai ^JvpouvTat , dXX wctts /xs/^ova ysvsVSa» Impii vero etiamsi extoUuntur, id ad maiorem ip-
T»jv dri[/.ia* aCruv' ug ydq tjj tov Su(r£»5>j xai Bis<Tr^a[A- sorum ignominiam redundat. Veluti si quis homi-
y-ivov , £1 t3\}/w'crej£v , ouv. sSo^aa-s , aX\' i^ri^A.acs nXsov ,
nem deformem atque distortum in alto collocet, non
xaTaSvjXov aurou to ai<rp^of jrksioai y.araarrtfTa^' oyVw honorat sed magis dehoaestat, manifestam consti-
tuens pluribus turpitudinera eius. Sic item Deus
xai Ssdj t5iJ/or Toui otcrsjSsTf , «va s[i.<^avri xaracrr^a-p
extolllt impios,ut puhlicum faciat dedecus illorum.
T»jv sKsivuv dcy^fiiJi.o(Tuvnv' u^^u^v xai ^apao), oAX' «cttc

T77V olxou[/.svv)V v.aTrjyogov episiv.

Exaltatus fuit etiam Pharao , sed ut mundum accu-
satorem haheret.
Cap. IV. 2. ^•/l[/.siuriQV ori SwgOv ayaSov ovojxa^si tov vo'jixoy , S(«
A. f. 20. b. Animadvertendum est, donum bonum dici ab eo
Tov Ka^/.^dvovra Scuga «v xoXrroij aSixwj' oJtoj Ss syx.ura-
pro lege , propter illum qui dona in sinum iniuste
9^i[i,Ttdvsi v6[JiOV , 6 iraqa^aivuv aoToV vq/xov Se 19T01 ov
accipit. Ille legem deserit, qui eam transgreditur.
Xsysi 5 ri ov xai ai3ro'f i<pu\a^sv.
Legem porro vel quam diserte nominat, vel quam
idem observavit.
V. 8. Kal s(Tri jTs^iyaqdxuaov KoyKTy.oui auTvj xu-
TTui ;
A. f. 21. a. Quid est circumda ? Sanctas ei circumiice cogita-
xXu fffgiSej isgoJj" jToXXi^j yog (Toi Ssl t^{ da^^ahsiai,
tiones. Multo enim tibi opus est munimine , quoniam
inai xai TCoWd rd STti^ouXsuovra tij roiaurri xrriasi'
multa sunt tali possessioui insidiantia. Quod si iu
sl Se i^ ij/LAiv icTTi ro irsqtyaqaxouv aurrlv , al Se ags- nostra potestale est, eam circumvallare , munimina
Tai £<p' ii[juv ,
ydqaxsi dpa eisv , al u^^owai ttjv yvuaiv quidem nobis erunt virtutes quae Dei scientiam ex-
,

rou vsou' otov , dcxrtcriq ,

jLCfXeTij , xai aXXoj twv d^S' tollunt, veluti ascetica, el meditatio, et roliquus vir-
ruv ogjixaSo'?" «$ (5 Tfi^uv , t/jv ao(fiav ri[ji.a' jXicrSd? Ss, tutum chorus ; quas qui tenet sapientiam honorat ,

TO TTgd? aJTTjv |Lt£TS6;§io"Si9Vai xai «•£giX7j<pSi7vai oV au- merces vero est, ad ipsam e.xtolli et cum ea deli^ ,

Twj £V rZ u7TSQXoa[xiu itaaru. ciari in caelesti thalamo.

V. 14.
'AcTfi^fiTj [Lsv 01 £T£go'So|ot , TTago/vo/AOi Sfi 01 TTapa^drai Impii sunt heterodoxi peccatores autem legis trans- :
A. f. 22. b.
Tou v6[Jt.ou' uv rdq oSouq, riToi Tot; npd^sti, [Xii iTTsX^slv (fviai. gressores ; quorum vias et actus sectari vetat.
V. 25.
'OpSa dpa, d 'KoyKTyi.ouq ey(uv aTraScT;' xai S6y[/.ara Recta videt qui cogitationes habet perturbatione li-
A. f. 23. b.
dXnBrj, 6 [Jt.'n 'ts^i rdq e^u (favraaiaq izrovtyi.ivot;' orav beras : et vera dogmata , is qui exterioribus phan-
Xiyv] oTi 01 6<p^aX[jiQi aou dgSa ^Xsiriruaav , rriv oqaaiv tasiis non percellitur. Cum dicit : oculi mei videant

SvXol rrji "^*' °''*'' ''^/'«'viij» <paye /asXi, fi£,

aequitatem , de visione animae loquitur. Et cum hor-
^^X^^'
iva yXuxavSij 6 (pa'goy| o-ou, [asXi rpoTrixug Trjv Seiav
tatur : comede mel , fili , ut sit dulcedo gutturi tuo

SiSaaxaXiav , tjjv ttvsU[/.artxriV xarapri^si ryjq

mel tropice dicit divinam doctrinani , quae spirita-
Xs'y£i riri<;
lem animae scientiam. Sed et animam tangit
conficit
i\iuyrji yvuaiv' dXXd xai dTtrsrai "ifiuyriq 07 CQ(fia' ipd-
sapientia. Ama enim eam , ut amplexetur te. lam
cSijTi ydq (firiaiv aurrji , «va crs jtsqtXd^ri' ^po^*j Ss Sia
anima per complexum virtuti copulata , sanctitate
iTsqtTtXoxvi <To<fia ivu^sHaa, dyia<T[xou itXrtpourat xai xa-
repletur et puritate. Insuper Christi unguentorum
SagOTTjTos' £Ti ye ^rjv twv XgKTTOu [LU^uv ri Tiij; "^w/riq
anima affectat odoratum.
dvriXa[/.^dvsrai Q<T!pQri<Ttg.

V. 27.
Virtus medium Quare etiam fortitudinem
tenet.
'il dqsr-n yisa^rriq' Sid xai t>jv dvSpsiav [/.sra^u riig
A. f. 21. a. dicit esse mediam audaciam et timorem. Nunc
inter
SgacriiTrjTo? xai T>jf SsiXiag ehai ^ri<Ti' vuv Se 6vo[jul^st
vero dlcit dextera,non quae sunt naturaliter dexte-
Ss^id' ou rd ifJcrfi Sfil^ic» scTTtv ai dgsrai, aXXoe Ta <pai-
ra, cuiusmodi sunt virtutes, sed quae dextera pro-
v6[/.eva <Toi Ss^id Sid rdq rtSovdt;' rjSovai Ss si<Tiv 00 [/.6-
,
pter voluptates tibi videntur. Voluptates autem sunt
VQV a<pgoSicria, dXXd xai itXouroq xai Tgtxfrj'* dqi<Trspd
non solum venereae, verum etiam divitiae ac ddi-
Ss , <pSo'yoj, agjrayai, xai tos tootoij 6/xoia' (Sogsa; ya^ ciae. Sinistra vero , caedes , rapinae , et his similia.
<fri<Ti, crxXrjgdj dve[/.oq , Qv6[iart Si eTttSi^toq xoiXe~irat' Nam boreas rigidus ventus , dexter appellatur. Quip-
^opiav ydq (TU[/i,^oXtxuq ToV itovripov xaXsl /iroi rov Std- pe boream symbolice, malignum diabolum vocitat»
^oXov, d<^ ou i^exau^r} irdvra rd xaxd iiri rnq yvi' a quo mala omnia incenduntur in orbe. Eidem no-
6v6[/.ari Ss ovroq eTttSi^toq , dVi <i'yy£Xoj xaXeTTai Se- men est dexter ,
quia angelus vocatur dextro id est
^iu 6v6[Ji.art,~lu «prjcriv JxxXivov ccTrd xaxocJ, xai ru Qsu fausto nomine. —Tu , inquit , declina a malo , et Deo
[ji.sXri(Tsi rou riXou;' Ttpoito^susrai yag croo' xaraXuuv cura erit finis tui. Anteibit enim te, hostes profli-

Toug TtoXs[/.iouq , uq £v £ig*jy»j crs (SaSicrai. gans, ut pacifice gradiaris.

Cap. V. 19. AeixvucTt ydp xai Std rou ^uou , Td Trjj »j'Sovr7J xaQa- Nempe per cervam denotat voluptatis in coniugio
A. f. 27. b.
qov' xai Std rou ituXou , to rriq yovaixdj itagi<Trr)<Tt yau- innocentiara ; et per pullum , alacritatem mulieris

rd exprimit et amabilitatem. Et quia multa cernit ad

^ov xai woSsivo^V xai sTtsiS-fi TtoXXd oTSs ita^o^uvov-
vitium incitantia, caute consulit, et indissolubile
Ta, d<T(faXi^st'' dppayri Tdv T17; (fiXia; auro^tq Ss<T[Jt.6v

coniugibus vinculum iniicit, constantiam illis con-

eitiTi^n<Tt , To dStdppnxrov aOToTf j;*»jp^av&)'/A£VOs' dXXMq Ss
cilians, Alioqui sapientia , cervi instar , heterodoxo-
"n croifia, rjToiotJy eXa^foq , roug ruv erepoS6^uv dipiwSsif
rum serpentinas doctrinas repellere valet et extin-
Xoyovq iti(puxsv iXauvsiv x«i avaigETv' auVj^ oov, <p>3(ri',
 IN PROVERBIA. 73

isitur, inquit, tecum sit quasi puUus, cuvcCTTW aoi nuXci a.na.caM «gar/jv' xa»
oucra. rcj vsci^itv
guere. Haec
ut omnem virtutem innovet. Et quia non est mu- sVei fXTj OjAOiov •ytivn y.aX <To:^ici, oajto towa.vf[ov r,yir

lieri similis sapientia , liaec potius sit tibi dux. Sic (rSo; Toi' oijru yd^ an^oxuvjViij XoyKT/xGtJj «yaSoyV.
enim bonas procreabis cogitationes.

Ne forte dicas : cur noceant oculi , cum plane non "Iva ixtj Ksyrti' r[ yaf ^Xa^oj toTj ocf SaX/zoIf ,
yir,
Cap. VI. 27.

sit necesse eum perverti qui cernit? ostendit tibi ndvTu^ oo<nj; avotyxijj fov svogwvTa tfan-nvai -, Ssixvuai
concupiscentiam esse ignem ; carnem , vestimentum ; 0"o» , wf >j jJisv «?r»St>/jna, TriJg sariv' tj 5s capf, »aa-
hanc quidem facile capi; illam vero esse tyranni- T«ov* To [Jisv , stjdKurov' 17 £s TOgavv«x»j* orav 8s oo^
cam. Quod vero non modo est inclusum , verum etiam affXw? syxsjWyoy vj, dkKd xac dnoSsisjJt,svov , 00 jrgoTs-
colligatum , haud ante egredietur quam sibi exitum
qov s^sXstJcsTut , ewj savru noi-n<jsi Sis^oSoV 6 ydq ISuv
fecerit. lam qui spectat mulierem , etiamsi diffugiat,
yuvaTxa , sl xa« Sisfvysv , dXK oCx sni^iiyiiaq x«3«gd;
nou tamen purus concupiscentia discedet. Cur au- dvsyupT,<TS' ri Je Ss» nqayfMcruv , na^ov dn^ayi/.6vu<i (Tu-
tem opus est negotia habere si absque ipsis possu- ,
(fpovsh ; oga TJ (p7j(T»y 0'
'Iw|3' StaSTjxijv Sis^sjxtjv ToTf 6f-
inus esse pudici ? Observa quid dicat lobus foedus :

SaX/xoTf [Jt.ov , To5 fJiy) xaravoriuai yuvoHxa dXXoT^/ay' ou-

pepigi cum oculis meis, ne de muliere aliena co-
T«; oTSs Tvjv Ti7f snri^sia; layjjv' xal o IlaOXoj Ss toJ-
gitarem. Hic nimirum illusionis vim agnoscebat.
rou evsxsv Cnsnisl^s to cu^a xai iSouXayuysi' xard Ss
Paulus etiam hanc ob causam castigabat corpus et
^suqiav, dnoSs<7i/.sust ntip iv xoXnu 6 (TUy^u^uv dxd^aq-
in servitutem redigebat. Spiritali autem sensu , iile
rov XoyKTiJLOV sy^qovi^siv r-n xagSiV ns^inarsl Se indvu
alligat in sinu igiiem qui impuram cogitationem im-
,

dv^qdy.uv 8id tvjj xaT ivsqysiav dfj.a^riag rov ISiav

morari in corde sinit : iucedit autem super carbones ,

is qui peccatum operando propriam animani perdit. dnoKkuuv •v|/tjp^»j'y.

"'*
Cemphus est lari species : qui tam effrenis ad vo- KsjjL^^oi sdrlv sTSof Xdgoo , 05 ourui; dxgaTWf l^-i ^''P* Yi .

luptatem est, ut oculos sanguine implere in coeun- nqoi vjSovvjv, w; ai^Toj TrXvjgouo^Sa» SoxaTv Totij otfOaX-

do videatur ; et incautus saepe in laqueos aut ho- y.ou^ sv ru 6^;usiv' xai XavSdvsi dva«o"Sv?T«y ^po^oig
minum manus Huic ergo virum meretrici
incidit. TToXXdxi? ^'
X^?"^'
nspininruv dvB^unuv' rouru ouv tov
deditum coniparat ob libidinem. Vel ob eius avis stul- n^o(TrtBs[Ji.svov Tij nopvn , S«' dxoXao"«av aTTcixatrsv' ij Sid
titiam , etenim et tamquam stolida quemque
iiaec TOt> ^uou stJrjSs?' x«i ydp xai ouroi ug d^^uv snr)xoXou-
sectatur. Aiunt etiam cemphum tantopere spuma de- Sius' <pa<Ti Ss aurov ro<Tourov ^ai^siv dfpu, u<tts 5« t«5
lectari, ut si quis navigans spumam mauu teneat, nXsuv d<^pQV ini x^i^o^ ^?-', ETrixdSvjTa^ ttj pjsip'' rixrst
ille manui insideat. Parit etiam cum dolore. Si xai iv oStivij.

Kovisti eius damnum ; cave itaque ne concupi- EISsj auTn? Tjjy pXd|3ijy' /i*»j dvafJLsivni; Ss^atr^at rnv
V. 26.
A. f. 38. a.
scentiam admittas; mors enim eius immortalis est.
ydg dXXuf
snt^uy.iav" dSdvaroj atJTijj 19 TsXst^Tvj'" Ss ri-
Ceteroqui vulnerat quidem sermonibus, occidit vero
rpuaxsi fjisv Xoyotq , nrot XoyKTfJLoli ,
^ovsust Si t«T;
peccatis eos qui sibi indulgent. Nam multa nequi-
d[jt.a^riaii roug jrsiSo|xsyot>j* noXXd ydg siSij xaxiaq
tiae genera stultos ad inferna deducunt. Conclavia
rou; dvo-nrou; s«'? aSoo xardyovra' rafJi.sla Ss ^avdrou,
inortjs , vel profunditas , vel divitiae. Quis ergo ef-
rf To (3dSo{ a nXouroi; aurou' araj otJv s<TTt SiaCfu-
fugiet?
yslv ;

dyiav cdqxa' <ttuXou; inrd, ^ap. ^X. T.

T/jv vsav 'IsgoooPaXvj/x xai
Kovam Hierusalem sanctam carnem dicit. Co-
,
T»iy 6'^80/xdSa Too dyiou ffvau/xaTOj sn auTTJ dvanauoiis-
lumnas septem , septenarium sancti Spiritus in ea
vou, i<rniJ(.avs' xaSwf 'A<Tataq /xagTtypaT" Xsyuv' scnfa^s rd
quiescentis. Veluti testatur Esaias dicens: immola-
vit victimas suas. iauTT}; St/uaTa.

Auimadverte, oportere sapientem multis esse uti- ^ni^siutTai ort rov <to^6v jtoXXoTj a7ya« y^ricTHJ.ov avay- Cap. IX. 12.

Jem ; adeo ut qui utilis sibi soli est , non sit sapiens. xaTov* wf ys sauru pjgvj'o"«/xo; [jlovov , oux f«'v? o"o<po?*

Valde enim improbatur sapientia , si vim suam ad TToXXrj ydq T/jf <TO(pix<; xarnyo^ia, si ['.sy^qt rou xsxrn-

unum sui possidentem redigat. Sicut venenum non l/.ivou T*jv Suva^Ktv s^st' ucrnsp Ss i'o{ otJx dv sir) ifiXa^s-

est noxium alteri corpori , sed recipienti tantummo- p6; STSQU (TUjxari , dXXd ru S-y^O[t.svu [aoviiJ' ourui xai
do; ita qui fit improbus , se ipsum laedit, non alium. d?ro(3df xaxc;, saurov ^XaYai , ot/x dXXov* ot/Saif ydg
Kemoquippe virtute praeditus, ab improbo laeditur. svoiqsroq napd xaxou ^Xdnrsrat.
Fructus iustitiae et arbor vitae Christus est ; qui , Kapno; Sixaioo-Dvvjj xa« SsvSpov turjg, 6 Xpktto; s<TTtv' C^P* XI. 30.
quatenus homo tantummodo, omnem iustitiam im- o lAovoj dv^^univuq ndcav StxatotjUvrjv aXijgwVaj' xa«' «f
plevit; et tamquam suapte vita, scientiae et virtu- aurotu-n rou; rni yvuasuf xai aganjf xa^nou^; oj; Ssv-
tis fructus quasi arbor protulit, unde comedentes Sgoy e^Xdo^Tvjo-sy , s^ 00 0«' s'S«'oyTsg dsi^uiav X-n^ovrai ,

vitam aeternam adquirent , et vitalem paradisi ar-

xa« TotJ na^(xSsi(TOU rou SivS^ou rrjg ^wn; dnoXauaovrat ,

borem gustabunt , cum Adamo et omnibus iustis.

<Tuv 'ASdfji. xai ndat ToTf S«xa«'o«5* ««' Si ruv naQavojJMV
At animae peccatorum abripiuntur immaturae a fa-
i^uyai d(patpouvrai {Ji.iv uu^ot ix nqoaunou rou Ssoo,
cie Dei , qui eas derelicturus est in tormenti igne.
jragd t6 naqopav at/TOf aurouq iv r^n ^Xoyi r/ji ^aadvou.
Non^hominum sed Dei potius gratiam inveniat. Cap. XII. '•
OtJ jragd dvSgwffwv , dXXd irapd ru 5su Suvafjnv su^ri.
Hic interrogat sapientiam ,
qui voluntatem Dei
OOTOj egftiTa ao^iav , yvuvat ^riruv ri ro SsXrjft» tou Cap. XVil. 2(
 ,,

74 S. niPPOLYTI

Ssot/' gvsdv Ss sayrov Tron^crcc^ , ffjgj oo //aSstv iJXSsy, explorat. Rudem se eius rei praebcns , quam discere
ouTOf Jol^sj (pgovif/tof aiVKi' si oinoq i^turx Tzspi coip/af, venit , videbitur prudens. S! quis interrogat de sa-
d /3ct;Xo'/!Z£voj t/ TTsgt aoifloiq fjLctdsHv' oJtoj Ss triwffa aTrd pientia , scire volens partem eius ; alter vero silet

co(fiocg , 6 1^1) [jI.6vov otJSs SsXwv yvuvcci Trsgi (Totpiu;, aXX* non solum a sapientia niliil discere volens, sed et

(XTTOiravuv y.aci touj ^K'/)criov' Sio xcti (fgoviji/WTsfoj Xsys- ceteros ab eius studio deterrere;
procul dubio prior
To* slvai d ffgoTsgo? TotJ SsuTspou, prudentior posteriore aestimabitur.

XXX. Hirudini. Tres erant peccato dilectae admodum fi-

Vulg. cap. Ti? (35sXA>j rpsif SnyaTsgsf ijo-a» uyuTru- ^ij d[AotqTioc

A.
V. 15.
109. a. et
'

/Mjrai ocyocnvi(Tc(
, ',

, -r)
,
mpvsia,
, .,«',,„',
xai siowXoAaTpsia'
o <povof ,
liae, scortatio,
homicidium, idololatria. Neque tamen

90
f.
cod. vat. 432. f.
sive B.
«
**' '§*'?
.
°t'
5 .
svsTTiTTA.vcocv
. , >'.''-''
ou yag iiMTnrAocrut tiu
uurriv
^ . y ' hae tres saturant illud , quoniam est insatiabile. Per
hos quippe semper actus perimens hominem pecca-
* cod. fSdvof. «tJliTftjv Twv irqoi^suv vsx^oOcru ri (i[/.uqTi» rov uv^^uttov ,

tum, numquam mutatur, sed augetur perpetuo. Quar-

fAriSsTrors %XKoiu[ji.svrj , uXXct iruvrort siruil^oixru' »J yag ts-
ta enim, inquit, numquam ait: satis est; quar-
roiqr-n , (pyia-iv, oCx ijgxsVST? siVsTv ixuvov, >j xaToi irccvru
tam esse significans universalem concupiscentiam. Si-
irovriqd. sTri^V[Aiu' rsrctqrriv \syuv, t»jv //.SToi Troivruv nriOu-
cut enim unum
est corpus, multa vero membra ha-
[/.iuv scrr^fj.uvsv' u<r7rsq yag «v ^sv sVti to <tu[xu, [MsXri Ss
bet ; peccatum multas ac varias concupiscen-
sic et
iroWu syjt , 0OT<w xui »j ayxaf Tia /ixia ot;o"a , TroXAaj xai
tias in se habet , quibus insidias homini struit. Quod
Troiy.iXu^ sTriBvijdui; iv suvr^n s^si , Si' uv eiri^ovXo^ ruv
volens demonstrare, utitur exemptis inferni, et amo-
dvSquTruv yivsrui' o^sv touto SiSoi^ui PouXd//:Voj, Sia ra* ris mulierura , tartari , et terrae numquam imbre re-
QuSsty[j(.ccruv 5»7 (p^jo^iv a5r?j xai «gwj yvvuiy.6q xui ru^-
, ,
pletae. Et aqua , et ignis numquam dicent sufQcit. ,

ragof , xai •yi? otJx s [ji,iriirXu[A,s'vr) vSuroq' y.ui vSup , y.ui Nullatenus etiam infernus desinit a recipiendis affli-
TTUg , 00 /L*73 si7ru<7iv agxsi" otJSsva yag TgoVov o' aSrj^, gendisque improborum hominum animabus. Neque
co SiuXsinst 5sp^o'/>csvof 'v|/t^pj(a; aiv6[tuv uv^qutruv' ot/Si d peccati amor , id est erga mulierem , cessat a scor-
sgwf T-,?^ d[i.upriu^ uq yvvuiy.oi Truvsrut sy.Trofvsvuv , ir^o- tando, factus animae propriae proditor. Sicut vero
Sorrji; ryjg uvrov ••^JV^rJi ocmq ysv6[/.svo;' ug rc/.^ru^o; Si, tartarus in tristi ac tenebroso loco reconditus , radios
dsi iv XvyquSsi xui l^ufuSst rojru vrruoyuv , ov y.uru\u[L- non recipit; ita etiam omnis qui in qualibet carnis
fioivsrut vrro uxrlvoq (furo;, ovruq Ss iru; 6 sv Truvri iru- passione servit peccato. Sicut terra numquam aquis
Osi (Tuqxog TTJ d[j(.upriu SovXsvuv , dq yrj ovx s[/.irtnXuiJ.svr) repleta , ita hic ad confessionem et lavacrum regene-
CSdruv ,
[/nSsTrors si; i^o[coX6yrj(rtv xxi Xovr^ov truXtvys- rationis venire non valens , aquae instar et ignis

ts^riuq sXhslv Svvci[/.svog, wj tJSuq xui niiq /xyj Xsyovru apzsi. numquam dicit, sufficit,
Vulg. XXX. 19. *0v yag TgoJTOv oipij sTri irsrquq iy^voirofnrrui oC Sv-
Quemadmodum serpens in petra vestigium facere
A f. III. a. nequit, sic neque diabolus in Christi corpore inve-
vurui, ovru/; ovSs 6 Sicc^oXoi; ini (tuiiu \qtcrrov u[jcuq-
nire peccatum potuit. Dicit enim Dominus ecce ve-
riuv '/jSuvjjSrj sCqslv' Xsyst ydq 6 y.vqtoq' iSov sqyjrut 6 :

apyuv Tou x6cr[A0V rovrov, xui iv s^/.oi svpriorst ooSsv.—

nit princeps liuius mundi , et in me nihil inveniet.

KaSwf ydq vatJj Stu7rXsov(Ta iv ru irsXuysi , ipjv/j xai

—Sicut enim navis mare tranans , vestigium viasque
post se non relinquit sic neque ecclesia in munda
;
dSot)j otj y.aruXsinsi , ovru; ovSs *? ixxXrKria iv xocr^/.ta
tamquam in pelago versans, spem suam in mundo
TroXtr svo[/.svr] <c; iv TTsXdysi, xaruXsivsi rv)v tSiuv iXrriSu
relinquit quia vitam suam in caelis reposuit at-
, :

irri rn; yn; , s)(pv<Tu t/Jv ^«/jv uTroy.st[Asvriv sv toTj otJ-

que interim brevi tempore transiens , vestigia tran-
fjavorj" -0; i^ri (Sgap^t/ iraqsX^ovtTri; ovx scrTiv iyvriXx-
non imprimit. Quum ecclesia spem suam
,
situs in via
rrjcrut Tvjv SioSov.—Tvjj ixxX-ocriy.; [ir) y.ur<y.Xt[/.Tra-jovcrr);
non dimittat, quam habeterga omnis boni fontem,
sv x6cr[j(.u T>jy sXrriScc, r-n; rd nuvru f^sqovcrri; Xqt<Trov
Christi incamationem semitam mortis in inferno ,

(Tupx(c<Tsu; , rqi^ov vsxpciicrsu; sv uSo'j oux virsXiTrsro.-^

—
non facit. Cuiusnam nisi nati de Spiritu sancto ,

T/vof aXX' TOtJ sx irvsvixaro; dr^iov xui Truq^svov ys-

, •:?
et virgine? qui perfectum hominem in mundo re-
ysvv*j//svotS(i o; Tdv tsXsiov avSgwTrov «vavsiwo-af «v y.6cr[A(a
novans prodigia edidit , capto initio a lohannis ba-
sCTTsXsT rd; Svvupcst; , dq^u[jt.svoi diro rov ^uTrri<T[Aaro; ptismate , sicut evangelista testatur. Erat autem le-
'ludvvov , ti; xui 6 svuyysXtcrrri; [Auqrvqsl' r^v Ss d T/j- sus incipiens quasi annorum triginta. In hac igitur
cot/j upy6[/.svo; i; srHv rptotxovru Tot/r&t/ ovv ro vsov xut iuvenili et florente aetate, circumiens civitates et re-

dx[J(,u1ov T77J -nXixicc; , u; StoSsvuv y.uru ttoXsi; xui yfu- giones, hominum morbos et infirmitates sanabat.

pu; , laTO ru; v6(tov; y.ui rd; «ffSsvs/a; ruv uv^quTTUv. Oculus qui subsanant patrem, et qui despicit se-

B. f. 90, '0(p9aXwdf xaTaysXwv Ta nurqo; xui drt[iu^ovru yrj- nectuteni matris. Nempe oculum blasphemantis^
cu; [/.vrqo;. TiXu(r^ri[j!.oiivru rov $s6v , xui [/.rirsqu i;ov- Deum, et Christi matrem sapientiam Dei, effodiant
hsvovvru Xpicrroii t-zjv roij (isov ero^iuv , sxx^-^^/ucrav uv- eum corvi de vallibus; impuri seilicet malique spi-
Tov xdgaxsj sx tcJv ^cupuyyuv , rd dxu%uqru xui irovriqd ritus visualem laetitiae oculum eumque comedant
,

jrvsv[curu, ro Stoqurixov rrj; s(j(pqQ(TVvri; o[A[au' xai xu- pulli aquilarum : nempe qui sunt eiusmodi, concul-
lufuyoisv uurov vsocrcroi dsruv' xui xura7rit.rriiJ.svu s(Tov centur pedibus sanctorum.

rui ro~t; TTOcri ruv dyiuv.

y. 19. Tg/a itrriv dSvvurd y.ot vorjtTut , xxi T(> rsruprov ot/x;,
Tria ego intelligere nequeo, el quartum penitus

usrov ignoro: vestigium aquilae volantis; nempe Christi

eTTtyivucrxu' ^yyri 7rsro[Jtsvov, rov Xgio-Tou tvjv dvd-
ascensum. Viam serpentis in petra ; nempe diabolus
Xtj^J/iv. Kai oSov; otpsu; i^ri Trsrqu; , 6 Sid^oXo; ovy^ sv-
non invenit peccati vestigium in corpore Christi. El
gsv 'iyyo; d[JLuqriui iv ru <Tia[Aurt rov Xpi<Troij. Kai rqi-
 ' — ,

IN PROVERniA. 75
semitatn navis mare decurrentis; nempe ecclesiae in (SoKj vvjd? TrovToiro^ovTrii, roi r/.xXYiTiai; u; h irsXdyst
huius unmdi pelago fluctuantis , et ob spem suam in ra (ilu TooTw, rp sl; Xgio-rov sXviSt Six toO <rTa.vpoii

Christum a cruce quasi gubernaculo rectae. Deni- xufisqvufMsvYi;. K«i o'5ot;f avS^o^- iv vsorrjTi , tou sx »»su-
que vias viri in adolescentia ; nimirum Spiritus san- l^aTo; uyiov xui tijj irccpS/hob ysyivvjj^fvoo' ISou yuQ
cti qui virgini supervenit. Ecce enim , inquit scri- (frjCTiY ciyoQ , av«ToX>j ovo[JLoe. xutu,
,

ptura, vir cui nomen oriens. ToKxUTij ofo; /*oi;i(a X/So?, t) orccv Jrpti^r) a7royi\J/a/*ff'vTy,

Talis est via mulieris adulterae quae ubi rem pa- otJSsv ns7r^ct'/hi)vcti aTOfrov' towotv) sVtjv
, <fna-st vj ava-
travit abstergens se , nihil ait se mali egisse. Vi- o-Tgofii rri; SKy.Xy)aix; Tria-Tsuavar);
,
XfKTTw, 17 />csTa t»
delicet ita se gessit ecclesia, quae postquam cum iroqvs5<roci rol; si^uXoi; uiroTu^a.^svn
, rouroiq xau ra
idolis fornicata fuerat, his abrenuncians atque dia-
SiocfioXu, xcti oi7roXoU(7ct[A.S:yr) rcc; a.[iot.pTiot<; , '/.ui Xa^ouffa
peccato eluto veniaque impetrata nulli
bolo , et , ,
a-f c(7iv , ouSsv (fr)(Ti irsir^uy^evui uToirov,
iam obnoxiam aflirmat.
pravitati se Aiu T^iwv (jsisTui. ri y^, Sioi irur^o; , t/ioi^, xai uyiou
Per tria movetur terra nempe per Patrem Filium
; ,
Trnuy.uro;' xui ro rsTuqrov ou Svvuroci (fspsiy T>jv icryd-
et Spirituin sanclum. Et quartum non potest
sustine-
rr)v sTrKfioivstuy tou Xgio-ToO.— Eotv oixsr-n; ^cur(Xs6<rr).'0
re , id est postremum Christi adventum.— Si servus
la^ocTtX sy At-yvTrru SovXo; ysv6[/.svo; , xai sv rrj, yrj rrj;
regnaverit. Israliel In Aegypto servus, iu regione pro-
srruyysXiu; ^uTiXstlaa;. Kai a(fpuv 7rXr]crSsl; (Tiriwv. Tijv
niUsa regnator.—Stultus dapilms plenus. Hic scili-
Y»3V r| sToifjLOO Xu^uv,xai (^ayuv xui sfA7rXr)(r^si; uirsXd,-
cet facile regionem adeptus et comedeus atque re-
, ,
XTKTi.—'Kai jraiS/erxrj soiv sx^oiXX-n tvjv suurr); xupiuv. 'H
pletus , recalcitravit.— Et ancilla si expulerit heram
y.v^ioxrovo; auvuyuyri (Travqu<ru(ra tvjv adpxu rou Xpkttou.
suam. Domini iuterfectrix synagoga, Christi carnem
T£(T(7aga siffiv sXol^KTTu STri T>j; T^Jf, Taura Ss ruv
cruci suffixit.
co^uv crofccrs^u' 01' [jitjpy.r)xs; ol; oJx scttiv tcy^u;, sroi- ':

Tria sunt minimain terra, et haec sunt sapientiora

i

[^oH^oyrai S/gouf tvjv Tgofvjv. Kai Ta J'Sv>j rrj;

sapientibus: formicae , gens infirma, quae parant sibi
Sice. s'i;

XfiCTov Tricrrsu; sroi[/.dl^oV(Tiv fauroi; Trjv uiuviov ^uvv

in messe cibura. Gentes similiter per fidem in Chri-
Si SQyuv uyu$uv. Kai ^oigoy^tiAXioi s5vo; ovx lcryu'
stum parant sibi vitam aeternam operibus bonis. Choe-
01'

rogryllii, popuUis aeque iuvalidus, curant sibi in petra

pov s7roiri<Tav sv Trsr^ui; rov; suvtuv oixou;. Ta sSvvj siri

cubilia. Gentes super spiritali lapide Christo aedi- T1J irvsvijiurixrj irsrpu XgKTTw uxoS(i[/cr)vrui , r)Ti; sysvv^rj

si; xs<potXr)yi yuviu;.' kcTxaXu^corr); p^fpcTiv spsiS6[jcsvo(

ficatae sunt, qui factus est in caput anguli. Stel- xai
lio manibus innititur, et facile capitur, hic mo-
qui stjdXuro; uv' outoj oixsi sv o-'/u^U[JiU(Ti ^u(TtXsuv. 'O Xr)-

ratur in regum castellis. Latro extensis in cruce ma- (Trr); sv t»j sxroiffsi riv ^siguv ru (Trau^u rou Xpkttou

nibus Christoque innixus , in paradiso habitat quae , sirspsiS6[/.svo; , otxsi sv tw iruguSsl(Tu, ra oyupuucart twv
est arx trium regum Patris, Filii, et Spiritus sancti. r^fjv ^ucriXsuv , irarqo; xui uiou xai uyiou Trvstjuuro;.

Regem locusta non habet , et tamen tamquara ad ' k^acriXsUTOv rj' axgiV , x«i sx(TT^aTst)si u^ svo; xsXstj- B, f. 9I.
unius iussum in aciem procedit. Sine rege eraut C[iaro; stjrdxru;. 'A^u(riXsura r)(Tuv ru iSvvj , uTro rn;
gentes , quia peccato erant subiectae : nunc autem (X[jLu^ria; yup s^u(TiXstjovTo' vtJv Ss 7ri(TrsV(TuvTg; ru Osu,
Deo eredentes caelestem militiam exercent. —Tria (TTQxTSUovTou T/jv sTrov^dviov (TT^arsiuv .-^Tqia scTTiy a su-
sunt quae bene gradiuntur , et quartum quod in- oSu; iroqsvsrai , xai' to TjVagTOV xocXu; Sia^uivsi. "Ay-
cedit feliciter. Angeli nimirum in caelis , sancti in ysXoi sv otjqxvol; dyioi sni rij; yv;, 4'0i^«i Sixociuv U7r6
,

terra animae iustorum sub terra. Quartum, nempe

,
xui t6 rsruqrov Bso; Xoyo;
yr)v' , 6 cagxwSsif, Sis^v
Dei verbum incarnatum pertransiit feliciter per vir-
,
xuXu; [iriTQuv iruqSsvov' uvdTrXuaiv rou 'ASdpi, 7roiotj[ji.s-
ginis vulvam ; reforraatoque Adamo , pertransit cae-
vo; , Sispr) TTuXa; ovpxvuv, d^raq/r) dva(TTd(Tsu; xui dva-
loi-um iauuam , primitiae resurrectionis itemque
Xi^^su; 7rd(Tt ysvofxsvo;.
ascensionis factus.
^xvfivo; XsovTo; iVj^t/goTcgof xtijvwv. "XqKTro; sv ru
Leonis catulus bestiarum fortissimus. Christus in
luda a lacob praedictus. Gallus inter feminas in- — 'lovSa UTTO 'Iax«(3 irqo!pr)rsu6[A.svo;.—^AXixruq irsftvareSv
sv Br)Xsiui; stj^v/^u;. JluvXo; sv rui; sxxXr)aiai; TrpoOu-
cedens alacriter. Paulus in ecdesiis intrepide prae-
dicans doctrinara Christi Dei. —Hircus caprarum dux. [jLu; x.r)gv(TCUv rov Xoyov XgiCTQO TOtJ ©sotJ.-^Tpayo? nyov-

[/.svo; unroXiov. '0 virsq ruv d[^aqTiuv tou x6ct[a.ou uyt-

Idem Christus propler mundi peccata immolatus.
Et concionans iu populo. Christus super gentes reg- atrSsij.— !Cai ^utriXsv; S»j/A»jyog«v ev eSvai* XqKrro; ^at-

nans , praedicat per prophetas atque apostolos do- (TiXsu(Tu; siri rd s^vri , 5>j/xijyof el Sid. irqo^^nruv xui diro-

crinam veritatis. (Tt6Xuv rov X6yov rri; uXrj^six;.

Stabilituin in nequitia. Apostolus autem , peccan- To'y irsiroiu[/Lsvov sv rr) xaexix 6 Ss dir6(TToXo; , rov; Gr. cap. XXVII.
tes , inquil , coram omuibus argue. Vel facile per- d[JLapTdvovra; fijcriv svuiriov irdvruv iXsy/s' T(>y exT^a-

—
versum. Quinam snut choerogryllii , ;nisi nos qui , nsvra irqo; oA/yov.—Tivsf qI ^oiqoyuqiKXiot , uXX ri V' v. 2C.

olim similes suibus eramus et in omni huius mundi , [jLs^i; ; 01 eoixa[Asv irorl ypiqoi; , sv irdcrr) pvirapia, rov
spurcitia volutabamur? sed nunc postquam Christo x6(T[/.0U dvu(TTqSl^6[/.SVOI , VVVl Ss TTKTrsVCTaVTS; XgKTTjS,
credidimus, aedificamus domos nostras super san- sirtxoSoi/.ov[/.sv rov; suuriv oXxou; siri rrjv dyiuv crdqxa
ctam Christi carnem*, tamquam super petrain. Xpkttou, «Jf tTri irirpav. * s.communioin
Terrae motus significat rerum in nmndo conver- O cstC[/o; or)Xoi rr)v siri yv; irqay[taruv [/srupoXv)v' \, 3l
fiionera. Peccatum itaque, quod suapte uatura ser-
7) uyLuqria roivvv- SovXr) ovcx fvcsi , s^uciXsucsv sv ru
 ,

76 S. HIPPOLYTI

SvyjTw TUf «vS^wJTWv (7i)/:xaTi, aVa| |i>iiy sVi" tou y.acroe,- vile est, regnavit in corpore hominum raortali , se-
x\u(T[Ji.ov' SsxjTsqov iizi Twv 2o5o/*(Twv, /Aij svsyy.dvTuv ttjv mel quidem diluvii tempore : iterum apud Sodo-
ev<{io^tctv r-rji y/J?, «XXa xa» to!>5 ^svoui ^iacra.[/.svuv' mitas qui terrae fertilitate non contenti , hospitibas
TgjTOV sart Tijj [AKTvtryjq kiyvitTOU T-ni \ce.'/ou<jy)q avSga quoque vim faciebant tertio denique in exosa Ae- :

To'v 'IwiJYjip , crtTO[xsTgoOyTa iroicrtv , '/va /7-7; Sia^Sagwo'» gypto , quae nacta virum losephum cunctis tri- ,

Xi/AW' «XX' ot>x rfvsyy.s ttjv EUTop^/av, sij Tot)? Kiouf '1(7- ticum distribuentem ne fame perirent, non tulit sa-
gavJX i^u^^iaocaa.' Qlx.sTtq 5J 6x(3aXot]io"a tvjv saOT*;; 5s-
pienter felicitatem suam , filios Israhelis iniuria ad-

crjroiyav, 19 £5 s^vuv sy.y.Kyicta , vj 5ouX')j ovcra xai l^evyj

iiciens. Ancilla vero expellens dominam , ecclesia ex

Twv svayysXtuv , t»jv sJysvi'5a xai xuqiav auvayuynv sk-

gentibus est, quae ancilla cum esset et extranea pro-

^aXovda, ysyovs xu^ia xai Xgio"TotJ.— Aia ffa-

missionibus , nobilem et dominam synagogam eii-
vv[/.(^'n

Tgdf, x«i t/ioiJ, x«i dyiou iTvsu[f.aToq (xsisTai Ttouja -n

ciens , facta est domina et sponsa Christi. —A Patre
et Filio et sancto Spiritu terra universa concutitur.
yn' To TSTapTov 01; SuvccTat «psgsiv* ijXSs <y«^ to //.sv jrgw-
Quartum ferre non potest. Venit primo per legisla-
Tov 5ia vo//.o5i5a<rxaX«v' SsoTsgov £s" 5i« ffgoipvjTwv' Tgi-
tores secundo per prophetas tertio per evangelium
: :

Tov 5ia TO'J suayys\iou saUTOv ^avsQuq s7TtSsiit.vuq' ts'-

ipse semet palam ostendens. Quarto iudex vivorum
TagTov xpiTvjj ^iyvTwv xai vsxgwv s^j^dj^Asvof' ot; tvj^v 5d-
et mortuorum veniet, cuius gloriam universa crea-
|av <ru[*.Tra(ja xti'(7i? ot3 /:^>j (3a(rTa|'i7.
..ira ferre non poterit.

EK im AnOAINAPIOT EI2 TA2 nAPOIMIAI.

Or). I.
A. f. 4. a.
Pelt. lat. p. 91.
i.
XXnoAlNAPIOT. Tous fxev a.hti.q cpyjffl v.ou rflv A poLLiivARis. Incautos, inquit, et improvida
dim/oionf aTtpolmtovg , (fpovi^ovg irotyiffete* vuv yocp mente homines faciet prudentes : namque astu-
TYiv ffipcvy](7tv Travoupyiav ovopta^ef zcvq di kxt tiam hoc loco dicit pro prudentia. Adhuc autem
vsoug xat dix xoZxo Trat^euaews p^pvi^ovTas, ao- adolescentulos, ideoque institutione egentes

(fovq xaTaoTYiffetev , Taury) tyi |3t(3Xw vspoa- sapientes reddet , si quis huic libro mentem ut
iyyyj tov vouv xa3"' o (5e7" ^ioi. yap touto tviv par est intendet. Ideo enim sensum cogitatio-
atff^fftv irpo Tris kvvoloci eralev, Im v.oii tov ni praeroisit , ut convenientiorem locum osten-
appio^twTepov TpoTrov uTro5et|yi Tris twv vewv di- deret adolescentulorum institutionis : quia a
dota-Kodioci;' ort Trep octto twv atcrS-yiTwv eTri ra sensilibus ad intellectuaUa mentem provehen-
voyiT« TYiv dtavoiocv avaj^SevTe? , eaovrat aoapot tes, ipsi quoque fient sapientes. Sed quia in-
xa\ «UTOi* aXk' e7ret!3yi7rep «'xa/wv xat vewv epi- nocentium et adolescentium fecit mentionem,
vvicrSyi , tva pnQ Trapa twv ev axpt^ tcu Te (ppo- cavet ne ab iis ,
qui in prudentiae atque aeta-
vCiv -/.at Tyis 'KkiY.iaq >caTa<ppovyi3"yi, w? vewv e^t tis flore sunt , hber hic spernatur , tamquam
xat ptetpaxiwv 7rai<5euTyiptov in^t -h ^i^loq. adolescentium ac puerorum magisterium.
V. 10.
Ilat^euTyis o cyapotfjttaoTYis , v.at T-zis twv Puerorum institutor , hic proverbiorum au-
A. f. 7, a.
Pelt. lat. p. 49.
vewv crTo;(a?opievos I'|ew5 , ev «Traycpeuffet Tyis ctor, et adolescentium divinans indolem, dum
piat(|)OVtas , cu TrpoTepa xt^mt xa ^cxouvTa e| a caede deterret , haud prima statim ponit quae
«U7^S TreptytveaS^at x£p(3/i , ws av piy) Xa^Ti ^i illinc videntur confieri lucra, ne incautus dum
wv «TroTpeTret tcv cpovov, ^ahXov t^poxpfKo^itvoc; dehortatur, ad caedem potius impellat: sed
aXka TTO^^cc Ta eV. 4"^^S Tyis Trpoayiyoptas aTto- multis praemissis quae vel solo nomine audieu-
TpeTToVTa Tov «xcucvTa 7rpc0ets, o^^z 7.0x1 ena- tem deterrere possunt , sero demum addit ea
yet T« a7ro twv Tctourwv Tot? Totcurct? Treptye- quae improbis ab eiusmodi criminibus lucra
vo[>.zva xep^n* piyi UTrocr^^yis ovv Tyjv axcyiv «(7e|3wv accedunt. Ne praebeas itaque aurem impiorum
dida^/ixautv axo7r/iacv yap TrpoTepov. ey oiav ae magisterio : immo in primis expende ad quam-
xctvwvtav 7rpcTpe7rovT«t , x«t Ttvwv epyaxYiV yeve- nam te sodalitatem invitent , et quae agere
a3"at ^rapaXvaXciiaiv cu yap km Ttcpetav ovyiat- suggerant. Non enim ad utilem vitae rationem
fjiov «ycuatv, cux eTr' epyatjtav llevOspciq ^rpcayi- trahunt, nec ad opus liberis hominibus dig-
xouaav, akX exj^uatv caixaxoq , xat toutcu 5t- num, sed ad sanguinis effusionem, et quidem
xatou, oux atpcppiyiv ^e^wxoTog, cu XuTryis atriav iusti , nec occasionem facinori praebentis , nec
Trapeaj^vixoTos , w; xat auTot auvopioXoycuat v.ai
molestiam ahcui creantis; ut et ipsi confitentur,
Xeycuotv eXSe (xeB inpiwv, xotvwvnaov ouy.axog,
dum aiunt: veni nobiscum; particeps esto san-
xpu^^wptev e'is y^v av'}pa ^ixatov. guinis; obruamus sub terra hominem iustum.
Cap. VI. c. "QaTe 7rpo(paatv e^eiv xov oxv/ipov etg
A. f. 3I.a.
piyi
Ne piger praetextum obtendat infirmitatem
aaSevetav xaTa^euyetv 7r«p6X«|3e ?wov «aS-e-
, suam, sumit exemplum de infirmo animali,
 , ,,

IN PROVERBIA. 77
et taraen ob operae sedulitatem laudato et cu- : vtg (3ta Tvii« epyapta; eTratvcupgvcv cv yao 5vi

ius nou solum utile est opus sed mirabile ac , to •/^^Tionicv [xcvcv tyii auryis to e/iycv, aXXa
sapiens : emendat enim naturae defectum , ar- xat xo ^a.Tj^ot.<jxcv xa« ac^ov dioic^odaoczo yap
tis sollertia , seque fortioribus anteponit. Vel, to Tris ipwewfi e/Xtne^ tyi r/is Tex.v/i? ac^ia
per formicam quidera practicam \idetur in- xai twv [(jyy^uiv vspcziBttzoii' rt diix [xlv tcu
nuere vitae rationem ;
per apem vero rerum [xvpy.YiY.og , x-lv iipouumv ecty.e 5/)Xcvv cdov dtd
contemplationem, quam puriacque ac irapuri, (3e rrt; /ue>.iTT«s , Trlv twv cvtwv Bmptocv ^ w
sapientes et iusipieutes, ad animae sanitatem Tiva y.ccBocpol x«t a^aBocpxct, ffo^ct xou aas(foi
refernnt. rcpcg vnv zTig ^l/vyiig vynccv i:pca<fzpcvzoit.
Opus naturalenostrum, veritas atque virtus. 'Hp.wv yap epycv y.otzot tpuatv vi ocAri^ttot y.al
^^i^^J^
Sicut ergo qui relictis agriculturae laboribus fl apez-n' tos cvv o zcvg vscvsvg zrig ye(^pyiag
vagatur, ita etiam hic doctrinam vitaeque rc- a^^pet^ jrXavaTat, cutws ya\ cvzcg xaraXtTrwv Tr.v

gulam omittens , et vias ad rectitudinem du- didccay.alLav y.a\ r^chzelav , xat zag eTT evOeiav
centes vanum laborem exantiat.
, (^epcvaag odovg ,
pazatsv rJvsv avz/.Ct. v

Quoniam qui iustitiam operatur, ex Deo est; 'E-net o r.otutv z-nv dty.a'.cavvT,v, i/. Becv yeycvev, ^^( ?.j- ^-
Deus autem vita est impius vero tendit ad ; ° <3s Qeog ^w/i e^tv, o Je aae^-ng 6i(^.ezat e'ig Qa-
niortem , quae vitae contraria est. Vel quia om- vaTcv tov tvi; ?wyis evav-Uv n oTt •naaa -h ar.cvd-h

ni studio impius ad propriam mortem decurrit. 7w aae^el y.ai o dpopLsg npog Oavazcv eayrcu eg-tv.

Nonnullorum dissipatio , fit redituum ac- T&iv uev o ay.cpr.ta[j.cg , -Kpsacdsv v-no^eatg ^* 'j\^ ^
cessio , Deo illis addente ceu fidelibus oeco- y^veTat , tcO Besv r.pcazi^evzcg avzcl^ ddg ru-
nomis alias opes. Aliorum autem cocervatio, cTctg c\y.cvc[jLctg tzepa yp-n^/.aza" twv oe /5 avv-
fit causa deminutionis. Neque id tamen iu cun- «ywy/i, eXaTTwaews' ov av[i^atvet de evrt T:av-
'"'•' >
ctis accidit , ne virtus fiat coacta Ceterum «'•'« y-'fi avayy.aazov yevnxat r\ apezr' y.ai

qui iu corpus congregat , corruptionem parat. allu^g oe , [xev e\g zo ccof/a , (^Bcpav.
"'
Pati iniuriam mavult ,
quam inferre. Domi- A^tz/iSrivat yap cva adty.riaat a\pCizat' 6e
^^'fs'^'^
nus gloriatio eius est , vindexque eius fit ,
pu- ^'^p^^g y.avy;rtp.a ocvzcv wv , ex(5txyiTns aurcu yt-
niens qui illum inique laedunt. vezat
1/ii.if.i. , zt[x(^psvp.evsg
zi.[icxicjcvp.evsg zsvg
xsvg aoty.swzag
cxrjiy.cvvzag avzou.
avzov.
Affectiones eius atpote absurdas,
las, desideria ^/-f^S «^^'S «y^-i^ w? alcysvg ovaag , er.iBv-
a^?;^]^^/^
non voluntates appellavit, quas inertes dicit; P"^* '-^ ^cvl-naeig ey.aleaev , ag cxy.tvrtzcvg eivat

ne si forte voluptaria optaret, etiam ad ho- f^'^'^-*

f'«7rcTe de twv n(3ewv eVtBuftwv, y.al itpcg

nesta torpens , necaretur. 'J"^ y.alcv cxvwv cxvaipeizat.

-«•
Ne temere testimonium dicas apud magi- ^^"^ [/.apzvpet Ttpc-nezMg bt^aav.cxkstg r.ept Ttvwv ^^p^- ^^^^-

stratus qui aliquid rescire volunt : nam si res ^^u/.c^evwv p.aBeiv aklstsv yap ey.eivsv cpavev-
,

aliter apparuerit , ad te debitum recidet quod -'^ » ^^' ^^ tc xP^^? "^'^^'

F'^
^vvap.evsv avss-

non poteris solvere. Nemo enim pro alio bo- '^'<3'«'' svdet; yap vmp aXksv aya^og' eavxM
nus, sed sibi soli vix sufficiet. Exigent certe ^^9^ l^°7^^ apy.eaef cxratzrtacvat de ctg evTtyyvnaoi
,

quae tu spoponderis , magistratus. In mora- ^^'«^«{y-xaAcf ev [Av n^txc^t^, r:[^a^etg- ev de yvw-

libus, opera exigitur: in intellectuahbus recte ^S'''*-'» cpOu>g Tiept 0ecu xai y.oa[>.cv vcetv tov [i.r\

de Deo et mundo opinandum

est. Quae nisi
«^c(3t5cu£v&)V, Xr,(j/cvTat to ay.ir.sv y.ai biavar.aZsv

fiant, auferentoperimentum tuum et spiri- '^'^' ^vyty.ag asv dwa^ietg' a\ yap ixlevpat^.dv.
,

talium virium tuarum solamen. Nam latera ^^^^<^i eucpavTtxai* w^ y.a) ev tw 'Iw^ rept zcv
vires significaut. Sicut apud lobum de "^'«f^cXcu ai rJ.evpa\ avzsv, izlevpat y^aly.eiat'
dia- ,

bolo : latera eius aenea , id est vires vocis mi- '^^'^^^<3"7t ^wa^ieig cpwvris ^taycvst. opn Itwv Ta
nistrae. Montes Sionis latera aquilonis. Sancti ^^'^P rcu (Scppa- ci aytot cpn eto\ xr\g Ik^v ,

montes sunt Sionis et latera eius , sive vir- '''^' TiXeupat avxrig' 'hxot dvvotpcetg avTtxej/zevat

tutes , oppositae boreae. Vel sic : qui olim erant ^^^ l^4P?' ^ outws* ct TiaXai cvTe; TrXeupat tcu

latera boreae, uunc Sionis montes sunt. ^-^h-) '^^y e^ct z^g 2twy opn'
Invidum dicit hominem illiberalem, et di-
Baayavsv zov [xiy.por.per.Ti y.a\ ztv Qeiav ypa- cap^. xxiii. 5.

vinae scripturae contemptorem. Cave igitur ^"^'^ e|euTeXt?:vTa (s^nat' [ir\ avayenxov cvv jrepi

ne cum hoc raediteris de sacrae scripturae •^£wp/!p'«7wv yoa^fn; tw TctcuTM, ««(5e aTrcxaXu-
 78 APOLLINARIS

^rii avzo) rx (xvaziy.a rra ypacpfi?* tw yocp ize- sensibus , neque ei reveles scripturae arcana.
fioSd^oi Kxl y.ixY.cdidocdy.ockai cure ^&zocdtddvoci dfi Namque heterodoxo et malo magistro haud
Twv (xyU)v Xoycov, cvzs. ixtziy^^et-j twv avzcv. Ata communieare oportet sanctas Htteras, neque
dl zov T:oc^cidiiy(j.azcq zri^ ncaeuig zrii rptyoq ,
partera cum eo habere. Exemplo autem potati
zcvg Twv iztpcdd^av loycvi; dnlci , drfk-nz-ripioc pih , lieterodoxorum sermones denotat, qui
[xoillcv ovzocc •/) Tpccpas" lltyiiazt ydcp ocvzov y.ocl venena sunt potius quara alimenta : namque
loiixocvfizoci' ivztvOtv $tty.vvzoct ozi cv r.tpt alQQrr his vomere potius facieut, et cor-
vescentem ,

zcv dtmvcv zoc Itlty^tvoc , vstpl bt idyav rumpent. Hinc patet non de materiali con- ,

xaXwv. vivio dici haec , sed de sermonibus bonis.

Cnp. XXIII. 32.
A. f. 99. b. Koc^dc-ntp ydcp utto ocpewg $-/ix^^^i •» e^S^ew; Sicut enim a serpente percussus haud iUco
p.ev cvy. tyti zr\v ocia^n(jiv zriq ddvvng , vaztpcv sensum doloris cxperitur ; ita heic etiam. Ce-
dt dcnolttzoci , cSto)? xat evTaC^a* d (5e y.tpa^jznq rastes autem animal improbissimuiu , totum
'C,ri^:v T.ovnpozoczcv.,div:cy.pviiZ(>)v ^tv ocizov zo aui!J.oc suuni abscondit in arenis corpus, cornibus
Tray ev Ta7? ^(i.i).[icic,., ocv(x) 6i vtvcvzoc yazoch[j.- tantum superextantibus ,
quae vermium instar
TraVMV Ta ytpoczoc, ocntp w? tTit c/coAvixciiv aa/.cuwv commovens, animalia quae ad pastum veluti
Ta zovzctg 005 Tpccp-^ T.pcctyj:vzv. dtocr^^tiptc t^(i>oc. accedunt, invadens perimit.
V. 34. *0 TravTt avepw dtdocay.oclcocg T.tpt(^tpoutvog , Qui omni vento doctrinae circumfertur
ibid. ,

vauayyiffe: Iv tw peXXcvTt atwvr x^peT yocp tlg naufragium in futuro saeculo patietur. Ruit
/3u5ov zctovzci;' cvy. tx^scvnytzoci yj^ptg claxwv, enim heic in abyssum , nec innatat carens gu-
Tpc^olctq xzpcoocpoczz(>iv y.ocl x^stzpoctg doynocoiv bernaculo , in extantes petras impingens dog-
cfXkczpicig' yoci y.oczouttatzoci evvcwv y.ut ItyuiV' matum extraneorum. Deinde iacebit meditans
^iyocia. V) y.pic!iq zcv ^tcZ' ozc zr\v y.aXktoznv dicensque : iustum iudicium Dei, quia cum op-
bt^aoy.ocltocv pia3wv , cv itpoGttycv ^ cckloc zr^q timam didicissem doctrinam, in ea non substiti,
et; aTiwXetav cpepoucrri? ecppovTtaa. sed eius quae ad interitura ducit fui studiosus.
V. 35-
B, f. 100.
MeTavcouvTcs ecp' c\q 'hat^notv uTTixetTat Trpoa- Poeuitentis eorum quae peccavit proponi- ,

wcTcv cuTw; ttpm^<x.t vcp.t^w xat to , ya.p tur persona. Hoc sensu dictum quoque illud
v.y.ztpyaC,Q^ai , cu ytvdi(jy.(i) , dcvat(jBnzm cspcg fuisse puto : quod operor, non cognosco ; ob-
zovg atxt(7fy.ous auTwv hyvdcvv ., (pwiVi a(7e|3wv (Juratus ad illorum flagella. Dum impie age-
oTt u.n (j(k,tiv d^tv a.(jt^ita' znv ^e accptav crw- rem , inquit , nesciebam, ab impietate non
^ttv pta^Gov , eyvwv* 005 Tipo; twv a5ewv <if.vat-
conferri salutem. Attamen sapientiam esse sa-
(jS^YiTws eTUTTTopc/iv (JcyfxaTwv dc-rilyrrmg cvv , lutiferam non ignorabam. Interim irrehgiosis
7:cTe ytve-at opBpoq nyvcovv , avaTeXXovTc? iJ.ci
dogmatibus sine sensu pulsabar. Ergo stupore
Tcu znq dty.atc(jvvnq -/oX/ou, ha t,nzn(j(>i [j-tza Tt- oppressus, quandonam mane fieret nesciebara,
vwv auveXeueyc^evos. et sol mihi iustitiae oriretur , ut quaererem

qua in societate deinceps essem futurus.

Cap. XXIV. 3. *0 av^pwCTo? auwcjXflpouTat xat
A. f. 100. b.
ac(fdq Y.ca-
Homo sapiens perficitur atque exornatur
(xtHzai 5ewpyiTtxw xat TtpaxTtxw ^tV ao(^ioc, zn theoretica simul et practica vita: sapientia,
yvcoaef auveaei , Trl eT:taTy!ptcvtx9i e|ef a\a9r.aii , ^i Dei agnitione : prudentia , ut exercitato
z^ Tipa^ti. animi habitu: sensu , ut praxi.
Vul«. XXX. 21.
MeTaTtSeTat Ta i^vn' motum nunc
A. f. 1 12. a.
attaixov ydcp vvv cv Transfert gerites. Nam terrae
Tov xldvcv (py^at t^; yvis , cclldc znv dcvazpcT.w nequaquam concussionem dicit terrae, sed prae-
t^; xaSeaTcoa/Js TrcXiteias* to dt ztzapzcv , at
gentis vitae eversionem. Quartum autem , ni-
papwapuyai Tcu cpwTos Twv e| e5vwv ^apcvai mirum splendores lucis laedunt gentilium in-
zovg ocaBtvCiQ zwj tTj. zng yr\q c^SaX^cus, cv £1.^05 terrigenarum oculos, qui in illos in-
auvapevcus evaTev/^etv auiri. ^
tendere aciem nequeunt.
V. 24. 'Elaytaza t-Ki znj, yng ct^ T.pcatl^cvztq Xpi-^ Minimi in terra. sunt qui ad Christura ac-
A. f. 113. b.
aTw* zdc ydcp^ doBtvn tcu xoaacu y.a\^ zdc pwpa cedunt ( namque infirma mundi et stulta ele-
t^tXi^azc ct aoipcttTepot eiai twv acipwv xai pe- gj|.) ^^^ sapientibus sapientiores sunt
et ma-
yiarci ev cupavc7r cu? didocay.tt xuptc? epya- monet Dominus operari
^^^^^ ^^ caehs; quos
CeaSat ew; hu.ipa iazi xal Xeuxal ttalv al xw- quamdiu dies est. Et , albae sunt regiones ad
 ,

IN PROVERBIA. 79
messem. Et parate alimoniam ante venturam
, pj Tipog Sgpffpv. xal lictixa^ta^e rriv rpo^^v
irae hiemem. Symbolum vero sunt choero- Ttpo zov (j.eXlcvTo<; T/is opYnq xcv y^eiixoivoi- au/x-

gryliii fidelium in vitae petra Christo habi- |3;Xcv dl c't xctpcypuXXtct twv y.arctYxvvTo^j -ni^m
tantium. Quae autem intellectuahs Pharaonis ev r^ tyIs Cf-^-^s 7:erpa tw XpjTw* •« (3e rrjv tcu
regnum destruxit ecclesia cx ge^tibns con- vcmoZ <Poipaoi aBixwaaa [^iaaihiav, i'( e^vwv
flata , locustae propter hominum contemptum syj/lnata, ay.ptdt dta to r.pog t&)V av5pwcjcov pev

comparata , ducatu eius contra artificia dia- y.azai^povua^at uapa^allcij.iv/i, tw auTcii xeXeu-
boh mihtat, et Aegyptiorum lahores difflat. a/«aTt zaTa twv p.e9c(3e£wv aTpaTeuei tcu 5ta|3o'X5y,
Idem vero ex ethnicis populus , voce absonus, y.al tcu^ twv AiyucjTtwv acpavt^et Tiovovg' o auTos
veluti stellio , id est mentem confusam gerens, de e| e^vwv laog (pwvnv da-ni^-cv^ tdarap aaxa).a|3w-
barbarum idioma loquens ,
quia tamcn vir- tas, TcuTe<7Tt auyy.e^^upievriV vor.aiv, y.ai aypoiy.cv

tutibus innititur , in caelorum regno incola- '^oycv "npou^izvoq^ orav dpzvoiv r.f^a^eatv Ir.spetde-

tum tenebit. rat, ev zr, twv ovpavMv ^aatliix xriv cty:natv ay^natt,
V. 17.
Absque rege est locusta; nam ne haec qni- 'Afiaat/eurcs r\ dyptg' cv yap lycvat tov r\yov- A. f. 114. a.

dem , aeque atque apes , ducem habet sed ; pevcv oj; at peXtTTat, akk ty.aaxn iavtr r\yCt-

uuaquaeque sibi dux : quia sponte quisque 7af r.pog zo aau//(j<wvw; xtvelij^ai ci r.poaipeaei

sua moventur, qui supra terrena se extollentes xcu^pt^cuevct twv yriivMv , y.at elg zezayuevr,v
ad propositam iter faciunt vitam. cSevcvzei zrrJ ^wvjv.

Cum accedis ad virtutem Deique agnitio- npcaepy^cpievog dpez^ xai yvmei , tcv etaa- ^- ^^'j,,
^
nem , isagogicnm magisterium quaere. Nam yoy/r/.cv t,r,zei kcycv Tzc^itq yap ws yaXa, xat
postquam lacte potatus fueris , idque satis di- cre^^et; , eaTat aci azeped zpcfn' eav de zd
gesseris cibus solidus. Sin elemen-
, erit tibi azotyjiodr, vr.ep^ag zclg ze^Xeiozepotg npca^taari,

tis ad perfectiora violenter irruperis

omissis , .^avatcv ^vyTig dvzi zpcfng evp-naetc.
animae mortem pro esca invenies.
^-
Scito , quod qui committit gloriam
inquit ,
Ftvway.e ydp fnatv ozt o eyyziptWJ dclav J^^; f^^l'
stulto, principatum, aut dynastiam, idem fa- «cpp:vt, dpyw y.a\ ovvaazelav , o^otog iazt tw
cit ei qui hgans in funda lapidem , et in al- dr.c^eaiJ.evcvzt hB-cv ev ac^evdovn, avzcv ze hcu-
tum iactans , sibi et aliis hac vana ostentatione (ft^wv, zat ezepcvg dt avzcv xa/07rct(wv zr\ zov-
male facit. twv aXa^cve/a.
22-
Fraudulenti heterodoxorum sermones sua- Ot dr.azrilcl zoiv eTepc5o|wv loyct 3ta r^etBavo- ^-
^^^ ^
soria vi penetrant in simpliciorum animas. ^"^'^? eto(3uvcuatv e\g zdg twv «x^eXeaTepwv ^vydjg»
V. 23.
Rogat nos Satanas modo impuris cogitatio- Aeerat ^npiwv aazavdg r.cze ptev Zta twv
A. f. 126. a.

nibus nos titillans, et voluptatis mollitie at- axa^apTwv Xoyta\J.Z-)V yapyali'Codv h[J.dg xai tw
trahens : modo etiam articulatam si victus fue- ^"''V "^"^^ ridyjvig Ir.taTiwevcg- noze de y.at (j>wvr.v

ritvocem emittens: cui resistendum est bel- ,

cvz(>ig evap^pcv, w; nzzn^elg rpcieuevcg* co avrt-
lum inexpiabile contra nos habenti. azazeov darcvdov rov Tcpog lopias ex^vTt r.oleixcv.

Auima munda divinac scientiae confidens, , ^^X^ yaOapd, Beiag yvdiaewg y.azazoltj.S>aa ^1*^^; J^^,^"-
'•

aut ea fruens non ut alimo , externas litteras /] y.azazpv(fS>aa, zovg twv e|w loycvg, cvy^ wg Tpc-
niam sed ut Impura autem ani
bellaria sumit. Q-nv^ dlX w; yaptevzag yovov iipoaiezat' dy.aQap-
ma falsam etiam scientiam , veram existimat
,
zog (3e, y.at Tr,v t^eu^wvuwcv yvtoatv dlnQri vcp.i^ei.

Hypocrisim eius, qui in indumentis ovium '^'TTCxptatv Tcu ev ev^v^aat rpc^axwiv ).u/.cu \ l--

lupus est, reprehende. Nam contumehosus ^^W Vpp^Jfris ydp wv Tris aX/)5eta;, Ta aX-

adversus veritatem , alienis ovibus nocet. Vei ^oTpia XuptatveT«t vspo^aza' h za zdv dpezm
reliquias virtutum ac scientiae ab iis toUe, qui '^^^'i'^o!.'^«-
•,
xa'« '^i; yvcoaews twv y.ay^g avzcig
male eisdem utuntur. XP^/^^^'"'^
Idy-^ave.

Qai peccatum suum '^ xpuTrrwv Trlv eaurcu d^apztav cvy. eiit tw '^-
non ut poeni- celat , f^^Pf^^,^],"-

teat, sed ut clam peragat, hic bono non ute- P^^ayvwvat , dlX ent rw Xav^ctvcvra Trparretv,

tur successu sed male semper vitam deget.

, "^^'^ ^"''- s^^-^w^werat , dVk de\ xaxw; okv-
At ille qui ad poenitentiam confessionemque <^", ^^ ^''''•'* ° ^^ ^'«^ iiezdymatv epxpu.evci
venerit , misericordiam consequetur. "'''^^ e|cp.oXcycu^evc5 1 ) cixTetpfl^ylaerai.

1) Aniinadverte testimonium pro peccatorum confessione.

 ,,

80 APOLLINARIS ET VARIORUM
Cap. XXIX. I. '0 pev y«p lyzyyMV laTar o 3e avl-npcxpa- Qui reprehendit, sanat: atvero qni dure in-
A. f. 133. b.
j^yjXos u|3pi?wv , flux taT«i , aXXa y.uxa.iax^r\iuiv crepat , non sanat , sed impositA ignominiA
exasperat.
V. 3.
134. b.
Os TrctfJtaiVst i^Tia^Cic, Xcytffpou^, aTroXXufft Qui vitiosas fovet cogitationes , spiritales
A. t.

Tov TTveyf/aTtyov 7:/c;;T5V, opes pessumdat.

V. 19.
A. f. 136.
JfeTTWV yap cypo^ y.axtav , ouj^ utjaxcuoreTat Qui ad nequitiara declinat , verbis non ce-
Xoyots aXX •/) Tt^wpiwv &>? ^apaoo. det, sed punitionibus ut Pharao.
V. 21- *0 ffTraTaXwv duapxccvtt, v.ai ^cvloq eaxi rris Qui luxu peccat , et peccati servus est, po-
ibM.
«^apTta? , uffTepcv 3e e'v atfj^yicet yevouevos ,
stea sensum rei capiens , in quantum malorum
ct >caxwv effTiv, 0(3uvyiSTncreTat. devenerit , deplorabit.
Vulg. XXXI. 10. rvvYi ev 'KapoiiiKX^ r, crccpta, xat r ex-/X-/i(7ta Muher in hac parabola , sapientia est , vel
A. f. 37. b.
v.a.1 Yi xaT aptxTtV ^uyri* av(5peta ^e, •« twv av- ecclesia , vel dedita virtuti anima. Fortitudo
Ttxet^evwv xpaTcuaa. autem illa est, quae adversarios superat.
V. 14.
Ot yap vno xrii ffo^tas xaTaffTa^evTe^ (3i5a- Qui sunt a sapientia constituti magistri , pre-
B. f. 3S. a.

ffxaXct, Tcus TToXuTtficus e/jt;rcpeucvTai uapyafii- tiosas mercantur margaritas non ex commu-
Tas, cvn ex /i/ovwv twv xctvwv evvotwv, ak},ix xax nibus solum notionibus, verum etiam ex con-
Twv evavTJWv. trariis.

FIKIS APOLUNARIS.

lOYAIANOT AlAKONOr. lULIANI DIACOWI.

Cap.
A. f.
3.'
b', Ilat^tw de vew (jp/ifftv , cu tou e|w avSpwTtcu Puero novello , inquit , non exterioris sed
B. 10. b.
f.
akXa Tcu eVTCg , ffw//aTtxyiV (3t(3wfftv atff^yjfftv* interioris hominis, corporalem dat sensum,
est Ottob. f,7^
ffuvecftyevvwvTat yap vif/iv ai ffw/zaTtxat atffSyi- Sunt enim nobis congeniti corporales sensus.
ffets' eTret^yi dt (JtTrXous o avQpoancq y.axa Ilau- Sed quia duplex est homo , iuxta Paulum , et

Xov, y.ai 7rat(3txy) Tts effTt xaTaffTafftg xrii <j>u- est etiam quidam puerihs status animae, nec

yrii , xat ax/jtocTtffTyi , xat TrpeffjSuTtxyi* ci yovv non iuvenescens , et denique senihs ; ideo Co-
ev KcjOtvSw c'ta vyiTrtct eii eJecvTo yaXaxTo? r^g rinthii quasi infantes adhuc lacte egebant ele-

eiffaywytxyi; tcu eCayyeXtou (3t(3affxaXta;, Nea- mentaris doctrinae evangehi. Adolelescens au-
vtd^oi 3£, Tc7s eidtcl Tyis aptx-nq zpog xo ts- tem ,
qui virtutis formis perfecte instructus
}.eiov a;ty3pTtff//.evcc,' ^Tct o C^wv tw rveuptaTt, est , sive fervens spiritu , et ad omne pietatis

co; fftppuywv vrpos ttSv epycv xnq eiiae^tiag. ITpeff- opus alacer. Senex animo ,
qui perfectam ha-
^vxepoq vaxa xw ^vy^nv, o TeXeto^ T^iV qjpcvyi- bet prudentiam , sicuti Daniel. Et nunc qui-
vyjfftv vaxa AavtyiX" xat vuv apa 7rat3tcv veov dem forte dicit recentem puellum, scihcet
^rifft , Tov dia xcv Xcurpcu ryi; craXtyyevefftas per regenerationis lavacrum, factum veluti
w; 7rat3tcv vecv yevcf/evov, YMi ev^exov eig xw puerum , et regno caelorum idoneum. Huius-
|3«ffiXetav Twv cupavwv 1)* tw de cutw; apxiyevel modi autem nuper genito infanti rationale
7rat8t(a to lcyuov y.ai a^-rikov Tt yaXa r\ T(uy quoddam et absconsum lac suppeditat hber
7:apciiJ.i^v dtdctiai |3i|3Xcs, 3t' auffls yeyviJ.vaciJ.e- proverbiorum , (si modo in ipso exerceatur)
vw , atff^/ifftv Te Twv 7rapoVTwv , vai evvoiav sensumque praesentium rerum , et futurarum
Twv peXXcvTOJV, W5 pty) e7rt7rTceTff3-at ^rpo? yi^c- intelhgentiam , ne voluptatibus vitaeque va-
vaj , (] xov picv XQ ixaxaicv. Llg oe tcu effw nitatisuccumbat. Sicut autem interioris homi-
avS-pwTrcu Tuyj^avoufftv viXtxtat , cutw xat at~ nis sunt aetates , ita etiam animae sensus ac
, ff0yiff£ts Tyis ^vyriq yai Bvva^etq' (uffTe Xeywv , vires. Quare cum dicit : sermonibus meis au-
gpic7? Xoyct? tsapa^ale aov ovQ , tc euYixoov
rem tuam praebe, animae attentionem in-
UTreptipatvet xrig ^vy^^g- oxav leyet , ot o^p^aX- nuit. Cum vero dicit: ocuU tui videant ae-
pict ffcu jSXeneTWffav opB^a , tviv opaatv 3ir)Xo7
quitatem, animae visum denotat. Postremo
Tvis ^vyrii' ^at oxav napatvri Xeywv, cpays pieXt
cum hortatur , dicens comede mel , o fiU , :

ute, Iva yXuxav0-^ acv o (papuyl, TpoTrtxw^ pteX, ut dulcorentur fauces tuae, tropice melUs vo-

(iicuntur etiam iilqui adulta iam aetate bapti«mum

1) Sic in l)omiliis patrum latinorum, v. gr. S. Augustini, Wantes
suscipiebant , taraquam vitae spiritalis initium.
 , ,

IN PROVERBIA. 81

cabulo appellat divinam doctriDam. Sed enim (^nalv zw ^tiocv (Jt^ao-xaXiav. 'AXXa y.ai uTizt-
aniniam quoque sapientia attingit; dilige enim, rat tyjs ^I^ux^? "« ac(fix' ejsaj^/irt .yap autri;
inquit, illam ut te complectatur. Insuper et (pr,a\v ?va as zse^ilo^n' tzi ye ^yiv o(j(^^naiv

animae odoratum, Christi scilicet unguento- xT,q ^i>x^ii twv XpicrcZ wupwv , (kyxilcxy.^oc-

rum, sectatur : in odorem quippe unguenti vEtaf els co-«yiv yap, cp/5ot, pupcu a:u, r vvy.-

tui, inquit, ego Christi sponsa curro.*Licet (pn Xptarcu dp(X[j.cviiai. "Ean dl zsoudoi vicv
ctiam in vocabulo novelli pueri , humanum uTrcvietv , xal tojv av5pco-wv Tr/V /tvtaiv r,a-
genus iutelligere ; inveteratum autem , Deum, laiov de zcv ^ecv , w; ev zuj Axvirik' TtaXaicv
uti apud Danielem. Namque inveteratus dici- yap zo «pj^a7cv.
tur qui antiquus est,
ARETHAE. APE0A.
Cap. 20.
Id medium progressa ac dilaiata bo-
est in 'AvTi Tcu du^:GevciJ.evn y.ai Txlazvvofj^evn Tvi A. f.
1.
9. a.

norum operum exhibitione fiduciam sumens , s.-nidzL^ii z-r,i ayaBctpyiag' ev rw cv!/dpc[jov cpci-

ex concordia scientiae cum moribus. Quan- (jBai zri yv(mu Tcv (3/cv, Tc r.tT.a'prjnota(jy.tvcv
tum enim dilatantur bona et diffunduntur ,
eupta/cuaa* oo(,) yap rJ.aruveTat Ta yonoza zat
tanto maiorem conlidentiam capit fore ut non , ei;aTrXcuTat , TcacuTM v.ai t&i ax.aTata;^uvT(>3 tvjv

confundatur qua spe freta in altitudinem

: , T.ap^noiav y.aza.rXcvzv.' cv avu^xzci , cxipezat.

insuperabilem attolhtur , incrementorum ac- r.pc; t-^cq <xij.-nyavcv zri zmv eTrt^t^cvrov avajSaaet
cessionibus amphficata. Atque inde cuuctis ur- cjupycuuevr) , /.ai ey.ti^tv y.npv(7acy.tvn zsoAeaiv

bibus inclamat, et illarum dynastas subiugat. claig, y.at zcvj ev avzoaq /etpcuptevYi dvva^ac.
OLYMPIODORI. OAT^miOAopoT.
Cap. I. 6.
Parabola apud scripturam dicitur non mo- napapcXn etpriTat cjapa ypaoFn cv ]j.'cvcv o A. 1. 6.

do sermo per similitudinem inductus , sed y.aQ cptctooatv tl(7aycij.tvcq 'kcycq^ a/./a y.a\ r.a;

etiam quilibet sapientia conditus sermo. Nam- loyo(; ac^c;* y.ai Balaaa yap ava}.a^(t)V zrtv

que et Balaamus assumpta p^rabola loquebatur. r.apa^cl-nv tltyt. Kat o Aavi^' avct|o) yap ev,
Et David : aperiam , inquit , in parabolis os Tiapa^clcuq zo azofj.a p.cu' cu;^ oixoi(Ji{j.azo( dit-

raeum. Quo loco non similitudines exponit |t&)v , aHx loyov; ao(Dcvq.

sed sapientes sermones.

Cap. V. 15.
Hauri doctrinas ex divinis scripturis , et po- Iltve dtdayixoczoc otT.o twv ^£t&)v ypa(mv ^ v.at A. f. 26. b.

tum ex Tons nimirum appel-

puteis pietatis. r.oaaza tvati^tia; ar.o cppsaT&)v' tas auvctxt-
latur copulata nobis a Deo iam inde ab ini- o^eiar,g r,[uv (x-n' (ip%ri?, Trapa rcu S-ecu yvod-

tio scientia, unde potus scaturit mentem lae- o"^"? Tr,yr,; TpcaaycptvciJtvnq , atp* -hi; ccvaff/.v-

tificaus ,
qui et iu plateas diffunditur , in qui- ^^' r.oixaza t^paivcvza vcZv, antp Tzcptvtzai ev

bus sapientia confidenter versatur. Non sinit "f*'? TrXaTetats, ev a\c, -h aca^ia xsappnatav ayti*

autem nostri fontis aquas extra effundi , ut ^^ ecjtTperret dt vdara zr,; riut-tpaq vs-nyr,q

in alienos deriventur ; sed res augustas , iu- 7rpcex;i(^ua.&at , waTe et? aXXcTptcu; ^j^fope^iv,' (z^Xa
bet clam habere hominibus suinam vitam agen- xpuTrretv Ta atp^va., ar.o twv yctpd^n |3tcv ty^ov-

tibus. TCOV.

AQUILAE ET THEODOTIONIS. AKTAA KAI OEOAOTiaNOS.

Cap. XXIV.
An qui corda ponderat non , ipse intelli- Mn T£ azaB\j.it,(tYj xap(3ta;, auTc$ cu avv- A. f. 102. a.
get? Significant autem ponderatam alicui a riaet ; e«^atv;uat (5e Tr,v yivopLtvnv aTa3-pi&), etTe

Deo sive misericordiam sive punitionem. Id sXeef^cauv/jv airo xuptcu Ttvt, etTe y.ck^xatiq- cic-

est ponderante .Deo cogitationes et consilia ^" aTa5pti^:VTc? tcu; dtaloytaixcv; y.ai za; (3:u-

cordium toto illorum vitae tempore. Flatum ^"'S ^"^ xap^icov , olcv zcv yjpovcv zr\; t,(m;

vero dicit animam. auT&")V Trvcnv (3e 'ktytt zr,v '^vyrw.

SYMMACHI. 2TMMAX0T.
Cap. XXVII. 22,
Ne publica quidem reprehensio insipientem "^'V ^"<^^ (Jnpicata tnr.zt^riat; aooa)p;vt?et tcv A. f. 129.

emeudat. aa^pova.

FI5IS COMMENTARIORUM IK PROVERBIA.

11
 82
AnOAINAPIOY
EK TON EI2 TON lEZEKIHA ESHrHIEQN.

EX APOLLINARIS
IN EZECHIELEM C MM ENTAR I I S.

C A P I.

vA eraeinep ex t«v ua«TMV IxaTepcov tcC-

cod.oitob.vat.
452.
i52. f.
t. I92.a.
192. a.
fl r
'
2^^. rzozau.t:v
r
ivcca 'le^extYiX
,.
xal o-ni>.avjti,
> / \ n < <n ~ -.^-
V. I.
, .

uaaTt zo
»

twv yeyevflTar /at i^ar.t^ a Vo^iiaici Ta,

Aavi^X onTaata; cv ^.ax-nv ir.u v.at (fijori;

eWv«? ypa^cvTe?, tcus Te d^^o-

TTveDpa To 'ayicv arax.^^eTat.— Owretva yap ti (3a(7£?uxas

nrap^Twat xai t« e^v/3 u^r^T.^reTay.aeva

Ta; Tiaaxouaiv evtJre pcu?
Tcu 5e.S xpIp-aTa, x|v •? ,

xal /o- TraoSa: tov 'iaaov ^oisov YAvxccZBa,^ ivstidn

axu5pw7:a- Ta yap evacSev twv cpo^epwv ,

axv^./xaTi^e* tcv
laaz^, oa^apa xal Tspr.va- xp-/iaTCT^s ^e avrn «S [3«..Xea a.^ r^; JTiTaatas
auf/^epJvTa,; 0eov eTil 0pov.u hx^W'^'^ '^«^^"^ /«'"^
xai acoTrlp.!; r^i^ TravTCS Trpcvaa ,
c^,? '
'^J
7^5 ^ti^-^^^^^ t^C ^'^'•^''«^ . ^^ ^^ ^X^/^^^' ^^'
val Ta; e7i.Tm-/iae.c IxTTeVTr^uaa.

Tip/Trov arMck. xal ti^v xara^TiaVTa Tcu^0e:u

V. 7 'AxaJxTi^S •/! aT^.a:;, /«! p.eTecop., cux.eTrcye..?,
cod f. 192. b
'aeaTTCTelav— AviXcT ^e^ TiaX.v xa: Tc
va\ {iok ^ 7^-^^^^^*^ ^«' ^••"^P^"
^"^^ ^'* ^'*^'^^''"'
X^'^-^
xal tc cax^p^y, xa.^ t^ eU
fnv ev^pye.av «ya- Xcy.x^; ev zoCzu.
T-^v Tiep^ avSp^Hcu; x«l Tiepl

T^aSg e07:c.nTu^v i^st^ zoZ x«T«yea5a. i^m

^cvcycv.—^i^tdp^ 7«p Ta cupavta xal aaxcT^ara. , ,^

—Kal Iv TCu-« r:a).£v t^ lcyty.ov tSv auvap^eov T«7retv:Ca0at

Xcv eTva. xa) cupav.cv.-Al

Tri to>V T«7ietv^v 7ipcvci«, «XX' v^/i-

yc^p rrpcs 5ecv «va- v. u.

p.ae7acv, p^. t«s
u.v.vcuxl Xeycov- vce. ev Ta;
raae., xal ^ ev auTa~«g e7r.cfatvcf.ev. xcu^ct^.
cupavlcu^, pccvcv auvc^p^e., , aXXc^ xal T^ cp«f.ev« ,

yvy.vac v,, cvpcvtov

^r.vro^' eTrel xal et. Ta~v anavTov ^n^tcvpyh cvpavor.cpc,- oldoc^oZ y^
cfpcv^iaso); cpalvcVTa. ,
cu^^ aTrpeTrac dtu yvi^vo-
zcZzo y.al ev T^Trc., zS>v cpcopcevcov cpa'.-
a.^ yk z^ ^ecv evex-
z.a vcr.oat z;za .aB^nep «^V^c. 7rpcs^
vcvzut, ovx ^oze rua; zep.zii.cp^i
,

aT«aet p.e7aXuv^f.eva z^ y.ocz avzcv, ev 7rpa_fea.

«XX' cSaTe z',v ze vsfo, ,

zk ayyzltv^k <^^ou, ,

pa^e^v Ta~v acp«Tcov auvapetov, Ta^retvcuvrat.

rptas aupicfwviav
ar^- v.^is.^
T^v rcSv 7rp«7.^«Tcov 7rep£^cp«v
aea7rcTe[aV au- ev -xuxXco
ya\ T^v xaTa TravTcov tcu OecO
^^^_

^-«i er..ac'aec x«l TeXe^r

all^ x«l ««Ive: tiov ev «px?
ziya ovy. «Xcycov pccvcv i.cp^^^5 ofa, ,

zk ilh t« Trapa^ 3ecu •/.uxXcuv

avSpc^TrcoV ^al zavza, ov dt„^va, aXX^ auv- y.a\ yfaec yo:\

Hul^zzcvatv y.lvnaet, ^e' tdta zcv zpc-

y.ccl tSa^ z'o 6ta^:pcv ^i^Zv zt dca^cyjnv
r.^pceva;- ec y^.p

ziva y.:,ymiav r.pci pev Ta :^nzt y^uza -K.p.^y^r^'^ '^r^ ^^^

'^ -/" •

loyixag ^vvaaeii ,

,.aTc; (ScuX.ua- x.«l n.«X.v ka za, ev ucXXc.,

a.^ tcu ac^paTc,, 7:p^; ^e^ Ta, avco
cpacvcVeva
cjcpjaycavas rcov
l , .V ~ ,...-. v^\ ,..fl' %^cr.» Kr.) -^kcm y.a\ -/oovcic eyxuxXtcus
V. 10. auv

ata

de zcv leovzoq v.ai zov fxoaxc--, -- -. -

~
i
^ n ^

^-e^ ta; ,
^^r.my.k- tJ « t^i 'H Spc,- i^:3»v„a. t» .u=xe,.a.. „„, ,..
tJ iu,.teX.Sv e$ ifx^^
^uvme.c w« apf<« e«,J5.us tfe-
T<Sv vfl»tJv /.ai c!ete.v£v ,fw.v ).e.t£.-f-/'»> ,
«et.:, il^ov t«v
 APOLLINABIS IN EZECHIELEM.
g3
Xcv vTio dicr.oxYi (xvev nvioyj- rov dl ^eov Ir.dvu „li\,<:^,. ;> < i^ . ^ ,

TiOicTTit; ejvat o-uvaueoj^ ajjpuoroc oc/urTi ytoa- - «

TcuVTa xat
V , , .
y.oct

,
^ , ^ ^"^' . .5 .s
dtaacrxopevcs Stj
'

rafwv
\

c
c v

:&£,J,' xac
.

emc-
vvsaccycvzoc vtsicovcocvtcv yai vrsla ,~ ^ \ ct . / < T

ccr.ocv vmi.
•
. \ ,u
«yrcus a^twaete Trpcvsta?,
/ (.,"-/
a/X coffrep rtvt ret-

C A P. II. Xe'V «?"J-^p&3 ^izipyoiitvoq , cuTe cfSv (3c|£t ra

^ yivoiitvtx cuTe r&jv txeTeuavTwv axcu^eTat.
V. I. ,p \ c . , , ,
,

COd. f. 193. b.
±-0T&»Tc;

TOOCUUiVCV.
^
yocc,
' '^
T, 3-eta ocy.ccacic
' -
.
^
cv/.
'^
«^«-e
avocre-
.
tX
/
".,

-.
~

,
^

^ V
a'
fo IV TTOtet xcet; auc. r.» v »
Et; evaet^v
.
-« twv
4W^ — •

""•
}h
«)d.f. I9.5.b.
effJ/^.ey&)v auTct; ev Tct? e^vectv
ptaafiaT&iv. Kat

^
IP
C A P. III. P«^'

?P7«^"V
^^7«-
Ev<3e'av,
S-/;f/at'vwv (Je

otaTcpn-Jev
x«£ rr.v twv |u'Xwv xal

,.4
Aw^i^opev:;
, V .. ., ^ iTretffaxTcv exetv.
cod. f. 194". a.' yccp ocvxm ir.t TiCTapcu zy.a^t-
?eTo, ^ta Tc ^-n (xpeay.caBat avxcl;' tu(^atvii
C A P. V.
de dta tcutwv ttIv twv e^vwv yl^^aiv euxc/wTe- '
'An^hv^r!^->
Acr./tvaptcu v^) ftc.n^
WecdwitTcv.
, 'a
V ./ . , .
/.at Avayxn yao V. 7.

V. 15
cod. f. I9i. b

«TaTat aUTCtC.
(JtatTaTat auTct; a/A
«// riffuxt yaflrr/».
riffuvt xa^yjTat euuw
fi, .,.,?. „>«.,.
xaT-
'•!'. . »> \ >
-- .^, ,
,
^ '^'*' aVAa 7r-//a;
a//a Tr-U^- l-.
> ?•' . < ,

V. 18. eyoutvcq
, ^
ex
.

tcu TrveuuaToc
,

— .Stwr&iv
4

van
.

-.^ '
e/.

^
zr,;
r. '
er.iuitia; a^.pcpuac eic
^~ >
y r.a~

CUX. aytvOvvcv ecei Vnv Yi/JUVfav -ranryr.n,r,rr.„:„.. _ .A */ -,.... .... cod. f. 196. a.

^e „v e,. rv,,- a,o>Kr,; e.^e„ye. r.p,p.v, x.! .iv ..

„>.,f,|,, y,„^,.,, ^,,^.^.. ^.^^ ^^ ^.^^^ ^,

cjr.-/.-; icar».a.oj,ev:v
<3e /.e-/e. o»5OTej5sc. r« ,.ea;'v„v (pSe.«'«ev-.

'" ^-".—'-« " -«'-;

T"!: rf°'' . npc..^.lve, V..! ri; per:! r» ez:;...&v er" v. .
r.. .ieSp.. ro,v .«.K..,.e.;„v
^«5W .Sr« 'Avr.^. r=S e..y.v:S,- yev=„ev«,- „«e„- 3,='
"' ''

v-3. y«proep7«.— Avr.

, , ......
rs;,, «an eurpewseW™
,
ri r«<7s
* w-W,,. i.,,;,,^,.
fJfia.,
~
e,!e<vo«; irep^eTtejav nai!,(:pxic- „ ' ,
3<c<-
fc..rr.f<.v.-A«« ae r.v .f..,^.r.v «ie.e< „ep=Vr«.- Si .f..«,.peJe, riv
...ri r-.i S.oni.c.
>.eve..« rr.v xp=^«re<av ..< ^pc3«).„:Sv.. .V
, Xpc.cS ^=,v;.v , .ai r.,;v f.er:! riv .r.uoi.
..v
. .p»y.r..; ,rc.e.v e«>,e,.r. riv r-X; lef.-..

-.-. a^Xr;^ o»X<=p...<«.— 0.4ev

ye...-,i..v .Criv „...;.e9f;.v , «!el; .sL
r,.«ef=v a'«,/,e;,ercx< rviv £ix=<,f,iv«v o-,„,:.f<^v.

V. 2.5.
^od. f. is>.5. a.

..„,,.«« _r.v afc^.r«v a/e<9e.- afaey» f,ev f.i„ ,,', ,J, ^^^,, ^, ^. ,^ ^,
_
«r,. ra ea.f<ev.
«UT6>
..„f« .., ra e.«xS^/,.=V-a e'r<.|e rS ..fl ^.^^.ScBf.ar .',; ..! r.Jr=/x«.
;rap-

V. 2n.
CWl.f. 19.-,. ;>.

^uvstv eTrtTr.aeucvTas- euxaTa^pcv.Tct yap cl r.a- hcuiva dtaar.cp^,,

pavciidi.

C A P. VII.
C A P. IV.

)df. 195.3: 0ccawptT.u

......... xat
v^^toowptTcy xa/ ....tv« tcu. TcZ
Ac;cAtvaptcu.
'AooAtva/:tcu. Tcu
icu 5ecu
^-,.j- 50^,^7^.
....
^ecZ
.^ecu rnu
tJv
Tov ,„'~.
via. r.,„
:
Iva htroirrl
/ ' ,. , ^'- ^''

tc7, ,V...'
,
v'ta' Tva e7rtTp'..Tat .^7. ^.....oJvct, .
y7:e|SY;(pavct5 n .^J^
r. xptytc
y.ct.tc
rvncv eneyjtv 7:pc^rzni y.eXevexaf dto y.a\ tt^ ya) -7- ->.L '?
^' ^-'* -./ecvexrats e|cuc7ta ffta xara
>
xata rwv
~ ,? '

.,^^,,
/avcv
^
ciOTpcvv
-^

uexalv
M , .. ,
7 twv a|t6.v
c«|t6)V*
avxcv xal t^c
^ ev^? rri T^S
*" «?i'>'--:v
/y^,r,.v- ~ ~
TYi,- opyr,c
,
aetxvurat, r.avxaylQtv
> /

v. 1.5.

V* cod. f. 198. a.
 84 APOLLINARIS

TMV Bsivwv mfiU(JT(>no)v' xo ya.p maCiv vno yriv, zoc «no xptffew^ S^eou* oxt prj Tiinov^t ti^

V. 16. ovde ocvzocipetv ea ras eyOpoig,

— '0(5upop,evo: yap vitJy) ra auta ,
cu(5'

^ta touto voim^ziV ort. Trpc/expi-

x.at S-pnvouvTes ne.pi^repoug f/eXeTcoffats a'7:et>ta- Tat tcu 7re7:cv0oTOs* — Teoos ^uev yap aurcus cpn- t. le.

ff5yi(7cvTat* aTevcuct yap eoiY.e tmv cjeptaTepwv atv ai;)|^ptaA&)Tous Xvat pieTotxcug xat .oTicpadxg Tie-

Y) ^wVY)' —Uux aotzws e7:ay« ty)V Ttptwptav,

— aAAa Trct/ixa* a/A o/^.ws ev tYi pieTctxta z-i) Trpoffdcxta

V. 20. Tag 0(^10«; £Y,ocGzov aT^ocizmoi 5txa?. 'Opwv yap zrig twv cupi^opwv pteTa(3cXyi? , xat e^Xcjt^t twv
ovo/iTOV Tcu apyvpicv xa"i tcu ^([puaicu tyiv xrH- ocya^atv , CTapa(pu;)^yiv auTol^ tsape^ouai' zcvzo

Qtv , cyeptoi|/ovTat auTa epptpipieva , cuxeTt tviv yap Trapei^yiXwaev etTrwv , e(jcy.at auTc7s ets a-
T.pczepav r^oicvuevci (DVAa>cr,v. yiacj^a pitxpov.

Oec^wctTou xat 'ATToXtvactcu, Ilotav yap auTc7s

cvy^atv
^,
7rape;6t ;^pu(7os
...,/,/
v) apyupog; /tpiou Tro/.eptouv-
G A P. XII.

Twv, xat T-fls (77ravewg Twv avayxatw ve-t/.etuevY)?, 2r,u.fiov ty)s ZeiJexicu TucpAw(7£w;* TauTa 5e v. 7.

^t' Y)V xevat piev Tpc(]pY)s ai yaazepti;, ai oe.^iv- r^poq zo e^ayyel^rivai zclq ev 'lepcuaaJvVia Y.ai

yai zoiV Gizm e<^ievzai. —To yap y^pvoicv Y.ai zcv tw lie^exta.

apyvpcv xat Tcus Ttutcus XtQcu; u/Yiv

^ I

^cvias optcu
i ^
Y.ai
\ ,
n f
aaepetag'
..~\, a\a-
njcAuTeAY)
e(7;;^cv

p.ev Y0(7pi.cv
CiAi. Xlll.

v/.fiQev xaTac7xeua^ovT£s , elg £i(3wXwv 5« e'pya- Ou yap a.[t.apz(tikoi ev jScuXyi 3LY,al(t)v. ^. 7,

V. 27. atav Ta TrXelffTa ^aTTavwvTe?. — TauTa? auTOuc KaTa yap zag zcv 'lepcpitcu (pwvas o j3a|3u- y- 9-

cpy;(7iv, eicfTrpa^cp.at Ta; cjtxa?, u^rsp wv er.Ae^- /wvtcs w? Ttpc-fnzevcvzcg y.az avzcv eTt//.wpriO'aTo'

y:(\kr\Qav ar.aiZKiV zaq ev^vvaq. iQVtxa J/iXcvoTt xat Tvis eauTwv aT:az-f\q erayvcti-

pcves yeyJvaatv.

Avw(i>eA-/i 'KCifKjai cpy)at tyjv "'^^' ^"^5

Xp^*^'"-^? cod.T 202.

v-4- Oux ex7rXY)aaeTat vuv 7rpc(py)r/]S, cu(3e 7rt7rT£t, eip-nvYig y)V 7rpce(j3y)T6uaaT£, auVTpt(3etv xaTayaywv
guvriS^tapievos yi(5-/) tw S"et(a Beafxazi, cog xaTa TOt;(cu tyiv ^ta XeXaTios. — Tpccytxws v. 20.

cod. f. 19^! s. ^^X '^TrXw; (5e etTrev avc(j.iag , aXXa ueya- dia tcut&)V tcu; a^raXwTspcus Y.ai. ;)(;pyiaTCT£pcus

Xa;" xat cux ^elva y) dfiva , akXa vsavzeg miiazo'koycvg'za zeyap vnavjeviaY.ai zavTzay-
xaTa TauTcv £7ratv£Tyi C3e y.at. y) tcu wcle Trpca- xwvta avaravkav ziva y.ai ^epaTieiav 7rpca(pepet

Gyixy) , »avTt Tcu ev tw vaw. to7s pteXeatv cig vroziQezai' y.ai ci yjpriazozepci
vr« -tr rs
'
Ka0a7T£p yap avzci cv za
^ )\>\~)i3/,v'
euaepetag zr,g et,s-
./
koyci Y.ai ^ievoeig
\,«~>/ovzeg , cypo?
\

xatpov
\ \
piev znv
\

cod. f 199 b!

zeikav Y.knuaza , Y.ai znv twv yetTovwv eTreTet- axcyiv yapyaXt^cuat , (3taaTpccpas de r.avzcdanag

vav jSXajSyiv , outw? oc(pet^ws eyw tyiv taTptxYiv r.pcac^epovcfi zoug ^l/u^^aTs* outw y.ai al ^evdcr.pc-

e-jia^oi Topty)V. arizideg^ tw pcev Xaw tyiv- xaTa ^v/nv |3Xaj3riV,

C A P. IX. eauTa7s yfjpr\i>.aziY.ov njeptenyctcuvTc y.epdcg , Ta

cod f 'M^a'
IloXu^^povtcu xat 'ATToXtvapicu. Oux cJvYiaepcs, doy.cvvza yonaza 7rpc(j/)Teucuaat* — ^'Iva etrn ozi

^
akX tos 3txatcs p.eTa tc3 cptXav^poOTCu* to ptev tc7s cjeptaTrTct? y.eyjpnxai , xat xaTa xecpaXyis

yap diyaicv £v zn ziuoipia yivezai' zo de (pt- xat xaTa |3pap^tovos eTt xat vuv Trapa Ttatv
*
.^ -l'o
AovjpwTrcv ,
,

>~.>avaazaaei.
ev tyi
/
y.ai
\~ zr\
></
Trpopprjaet
j

eaTtv
,»~ .
tc3£tv TrcAtTeuoptevcv*
/
,
A«/)l\.,\
a cJtxatws eTrt ro ttoAu

zu>v deivoiV yvwpt?£Taf dtczsep aE,ia cov ecypa|av vvso yvvaiYMV etwS^e y.ai ypat(5twv ytvea^^at.

aTreXa|3ov ocyep eaTt ^txatoauvy)? Texptyiptcv to TauTa, (jpyiat , cyotcuaat, TravTeXws a^petXxov v. S2.

3e eTTopevcv , (2)tXav3-pwcjias a7ro^et|tc. toov B^eiwv vopitp.wv. —Tou xepdcvg zo euTeXe;

A
leyzt. — liJ.ty.pov yap gvexev i^pdovg , Tcug piev
C P. XI. , ^ ( V .v..~ <5^
zcvg oe Ttptwpta;
'

ernvetze y.azr,v ezt zcv..Aacv^

cod f "^oi^a'
^" xaXov Totvuv To eTrtpatveiv Tctg r.a.QycvQi nvat at,tovg ekeyeze, zr\ zov kacv v.cv^ozmi. yai
 IN EZECHIELEM. 85

tvT<o},'ta. xaxws <xr.c)(j^oiiJ.vjci. — TcUTeffT» itoxt pev eloacetXas, ovy^ eva epafftriV oude $vo 5e;(ouevy),

eTTt awT/iCt« eauTwv atrcufft ytveaSat 7:apa twv aXkot. r.avroc rov 3ta tjcu 7rape)i6e7v eSeXvKjaVTa.

Ta Tctaura TrctciAiT&JV* TioTe (5e Trpos S"avaTcv t&jv 'ATTcXtvaptcu xat ©eo^oopiTcu. TauT/) twv xa- v. i5.

e^^S^Gwv* To yup a7roxTe7vat ^l^up^a? ag oujt edei xwv y) ap^Yi, to xaTaXtTieTv ^ev tw S^etav eX-

anc^xvfiv , avrt tou avatTfcug* ws ttoXXwv xaT 7rt(3a, tc7s ds. ctxetots ivoc^fiWeaQoct xaTcp^wuaatv.

rauras aiTcuVTWv yeve- auTwv •20.

iyP^oiV

a^ai
-zccc,

T.pog
u.oc.yya.via.i

aixvvav twv ej^S^pwV

— Twv et^
Bow/iAa (Jat^cvwv, ct Tipos iniJcvriV 0uo/y.evct.

• irj
aaepetav
)v./
e^oxet/avTwv xOtt
,\~~
raura twv
*£is

7rpaTT0/:/e-
t
LAl. XVll.

vwv, xaTa ^ev tov vojutov u7reuSuvwv ovtwv tw 0ec(3wptTou xat 'ATroXtvaptcu. Tov iSa^cvy^c- ^q^' ^ ,^7 ,

^avaTw* c7;(/;,uaTi$opievwv de tcutwv {3^9ev Tipos dovoacp diot touto irivtlaTO, ^tyav fiev ovo[t.aQa<i ,

awTnptav Twv U7reu3"uvwv Ttptwpta. 5ta' to 7:oXu0puXXnTcv yivzoBai' ueyalc-Kxepvycv t

5e, w5 7rX£7aTCv TrjV Yiye/^/cviav exTetvavTa* pia-

C A P. XIV. X ,x ~ c , . , V .^ ;

xpov de TYi ey.xaGEt , w; \t.tyaho<s^pcva. y.ai aka-

V. 3. Kjv xv^iyavcvQt oe acFoxptaews tsept wv ecjt- L,cva' Tztftpn oe avxcv ovvym exa/eaev, ws 7rcA-
cod. f. 2(»3. a.

^/ITCuatv, oTt py) ev v.apbia ^viTcuat S^ecv, a/X' Xnv cTpaTtav lyzvxa ., v.at zo o|u xat to dvva-

ev 7rpcaw7rw xa^arrep av^pwTrov. Tov elc, xo Tikrixxtiv S"-/jptcu (3ix-/iv tcus avrtXe-
V. 14.
cod. f. 203. b.
A^Xcv (5e oTt ot pieravciai vuapycvxi<; ep-/i- ystv e7rt;(etpcuvTa?.

pct, cvdeutav oo^peXetav eV, rwv (Jtxatwv xapTrouv- 'EvTauS^a aatjpwg edtda^zv cxt cvy. avxcuaxoq v. 4.

Tat* cTt yap axcXcuS^e^ tyi [xexavcia -n awTy;pia, eiq t-/iV 'IspcuaaXvia eX*/iXuS'ey , a/X acpaxco^

iiocpxvq TQ ^e^a ypajti navxaycv xovxc ^t^aoxcu- tcu S"£cu TrapaxiVYiaaVTog t£ y.at ayayovxcq. At-
aa* Ntvcu^Tat yap cure tov Nfwe cuTc tcv 'Ioo|3 |3avov yap tt^v 'IcpouaaXYipi TTpoayiyopeuacv , cu;^ i

CUT6 Tov AavtYiX iy^cvxeg., akla xov 'Iwvav cvy w; imtrny-ov ixovcv, aXka v.at w$ xcp.waav T/jVt-

ucyepeup^owevcv aXX' aX-/]S-£ucvTa ,

jScuXcpievct (3ta xauTa xal ctxYiTopwv TrXViQet, /.at rwv xara voptov

fxtxavctac Yipav r/iv awTriptav ^t^aaxet rcivuv (j lepewv y.ai crpccyiTwv Tct S^E^a {TrpcSeacji^ovTwv.

Trpo^riTixos "koycq w; cvdeuiav tiovat auyyvooptrjv Tov 'le^cvtav (5ia tcutwv Yivi^axo' eTrtXexra f.^^ i .207. a.

ct -Kapavcpita. au^wvTes , '/.at tyi y.zxavcia xpYi- ^e £<:;•/] r/i? x£(^pcu ^ta tyiv jSaatXetav ay.pcv di

aacBat uf\ QovXouevot , dty.atctg avvciy.fiv atix- tyi? a7raXoT"/)Tos cu ptovcv ^ta xo u-^^rjXcv, «XXa
vvvoiiivci. Y.a\ 5ta to veov ty)? inXtxtac" veoq yap wv eTt ,

xai TriV (SaatXetav E^e^aTc , v.at Trv a^y^alta-

C A P. Xvl. , . I . ./ ,\ \ \ , / /

atav u7r£p'.£tV£V apucoioiq oe y.at xo aTtey.viae xe-

b' Y(5aTt, T(M vopiw* To a'tpta to e'v Ovaiatq dae- 5etx£v, eTrett^yi aeTcv auTov iipoa-nyopevaev 7rXet-
204'

j3eat, xat to7s aapy.cq xat ai[ixxcq TrXyiptpieXyipia- aTcts cvv^t Y.eypnpievcv — Tyiv Ba(3uX(Sva Oia xo-v- v. 4.

V. 10. aiv. — Twv £v To7s apycvat TiveviJ.axoq. twv £a7)ptave* 7raXiv $e avxw Xavaav eafuave
—
V. II. Tr,v TiCpetav acv y.axevcauriaa y.ai etoai^pv- 6ta xr,v toov rpoTrwv auyyevetav. 'ETtt tw «t- v, 7.'

cod. f. 205. a. va. —npc? eptrjv diay.cviav rtvxpentaa 00; et^^ev yu^rTtta, cpyjat, TriV Idiav av^naiv eSerc ,- Y.ai

e-Ki Twv tepewv. — To eurrpeTre? dia ^ravrwv xa6' 7rap' exetvcu ^rpcae^cx/iaev apdetav av^rixhnv xa-

Yiv eaycv do^av , xat xaq vty.aq eu^atvwv. TwSev e'z pt^wv dvayeiv avxcv elq v^oq dvva(j.i~

Ov yap ev i\dcq tyis Y.oaucvar]q avxnv Xa- v/iv. — ©appe^v ^e aurov yat ty) /''¥''? ^^O'*"» ^^

Tp£tas 3"eou , aXXa (3ta njoXXtiov xat cyctxtXwv e;^£t cycog av^naiv auTw aupt/3aXXopevyiv. —Ou
Twv T.ept aui[ia. xr\ eaurcu ^uvaptet TauTa (5ta7rpo:|£Tat , a'XX' e'yw

V. 14. 'AcTcXtvap/cu Y.ai 0£O{3wptTcu. 'Ovcy.aaxax-n ae dty.aq eiar.pa^cuat , cvy aTiXws ae xiucjipwa-
cod. f. 205. a.

mat yevouevn^ y.at pLeyx .dta xcvzo a^pcvraaaa^ ptevcs, dXka y.at ty)? ^aaileiaq axr,aac xriV dia-

eucv ptev a^rear/is , etg lap^aTYiv de dy.olaatav doynv.

 86 APOLLINARIS

ood. f.
^- '•
207. a.
'Anohvocpiov xoii TloXvy^povicv. 'Avn roZ juyi vYt^rivat )ivpicv elcrocyayCiv ocvTovg eli; tyiv yrw ,

(XTxc^xkcvaoc TYiv a^iccv nv eXajSsv ro cvv n ff.[x- nv eTinyyulazo zcig zoczpaaiv «utcov, y.oczavoi-

\ vselog avrri vsep1t3liy.op1.evn eavxfiv , ev to) oci- Xwaev ocvzcvg ev tyJ epyiuw. — Tcu^ yap ncipocvo-

yuTTTtw <py)(7tv eTrej^etptffev ^o zeoextag eauTov ^yi- poue exeivoug dtacpopct; T.apococvg Tipwptats , Ta
aat , Tov j3a|3uX&)vtov acjoXetcjwv , cu jScuXwet Tex.va auTwv cuiJev a^etvo* exetvwv ^taTe^Yiaeo^at

Tnv pii^oi(7tv eayj.v u.©' ov yiu|aveTo pteye^et p.i- ixe\lovru (5ia(puXa|ev , xoci eig znv ir.nyys.lixtvnv

xpw Tw pteS' uTTaxoyis. -. To7s Tzpoyovciq el(j-nyocye yrtv.

_ ,„, Aeyet de dtoc tcutwv tcu; (3exa loycvg zcv vo- v. n,

A
,

C P. XIX. ^ , ^.
/jicu* cjapep/iaav cJe TauTa, y.at Tiazovvzec aoews

cod. f.
209." a."
S/iptatvet (5e Ta pteTa tov 'Iwatav aopt|3avTa* (5teTeXeaav* 'Enetdn za 8c0evTa, (^na-lv ., rtdn v. 2&.

Teaaapa? yap, (jJT/at, (3aatXe7s ev oXtyw XP''^'{^ Xf''^''^'^'^

zspcazayp.aza cux etjpuAot^avTC , eTepct;

ryi? 'IspcuaaXYipr. riyyiaaVTC, 'I(^a-)(ag, 'Iwaxetp., auTcu; T:pcazayp.aat Tipccjednoa v.at r.pcanlo^aa

'leycviag., ledeytag, —T ov ' ioyay^ag Xeyet, 05 'Iw- ^wrlv auTots cvdiy.Lav dwap.evcig 'itape-/etv' zn
,

<3e

atav zov T.azepa otaoe^a/jtevos, y.at nept zo Uetcv Trept auTa (pu/axYi Te xat aayokta. znv avayxatwv

,
eyeveTO 5uaae|3-n$, yat Ttept tcuj Uiiyixocus Tiapa- vopiwv 7:apa|3aatv TraucvTaf atviTTeTai ^e 8ta tcu-

vo[xoq' alla zovzov <^apa(i) Nep^aw twv Atyucr- twv Ta; cyept XeTrpa; , xat ojTecu vexpcu, xat
'

ztitiV zrig Tiapavopteas zaq 6ty.ag e^eztae' y.at zcv- ,Qvn<^tuatcv^ xat ycvcppciag , xat twv aXXwv twv

TO earipiavev elpYixws , auveXy]cpS/i e'v tyi 'tdta dtar^ TctcuTwv evTcXag , xat Ta avyva zavza Tieptpav-

. Bcpa avzov, zr\pta , y.at zag vT.ep tcutwv Trpcatpepcpieva? 6v-

cod. f.
209. 'b! AyiXcv de ozt za crpo zng 'evsavcdcv Xeyet*- aiag' Kat p.ez' oltya' Ovze yap xay.iav eht~

Tyixtxaura yap u;ro twv otxeiwv 'e^pnveizC zcig .haayev , cuTe apeTYi; auTa xaS"' auTa cjotYiTtxa

he aklozpictg Tiapomia eyevezo ^pnvcV etwQaat ovTa 'ezvyyavev , aXXa avyySig a^ctzav etg zov

yap cl av^pwTTCt 'eni twv y.eytazatg avy.(fcpatg ^eicv vewv, xat tw 7rpcae(3peuetv invayxa^ev* au-

TreptTrfTiTovTwv keyeiv ,
p.n T^a^ot[i.t cta detva za zoivvv xa^' auTa cu xaXa* cu yap tw Betcd

i:enov9e' zcvzo zctvvv napa^clnv 'ey.akeae Qpnvcv. avve^atvz axcTrw, aWa zn twv vcptcS^eTcuf/evwv

Ylpf/OTTev aa^evela.
r K T) YY
Ttves pev cuv Taura et? znv twv etoci)-

Ovzct Tzovnpta au^wvTe?, y.at tw Tris pteTa- Xwv eXa(3cv ^epaTretaV e(3wxa , aVTt tcu avv-
A f "09 l'

peXeias (fapixay.o) ta^rnvat p.7i |3cuXy]^evTes epw- eyy^naa vevcn'*.ozeg' ^nkct de e'i(jtv cvda[ioig

tSv e7retpaS-/iaav tov deanoznv ^ cvy iva Trctvrws t^v twv etpyi/:jiev&)V xaTetX-zicpOTe? dtavctav* znv

za y.elevo^ieva 7rpa|wa£V , aXX' tva [j.aBoictv , et yap zng aaejSeta? twv ei(5wXwv ^pyjaxetav cu-

koyta^.oig ct Betct ov eu (fpcvwv cu xaX-/]v aXX« Xtav

—
aupi|3atvcuat tc7s xpn- ^etg etTrct
'
- o'ty.etcig ,

V. 3. apiot. 'AvTt Tcu p.n n^povziang auTwv ota xyi(3e- xaxyiv. — 2uve;^wpir)aa yap avzcig [xtatvetjBat zcig

pcov auTWV vnapyoiV ur, ^e^n avznv znv inepoizn- a^oiv auTwv ecjtT/](5eUjuaatv , ev tw ^ia vsvpog

(jtv. — TcuTct? , (^natv , o) npodfhza , tc7s Trpog napayayetv za natdta y.at za V5p(ozozoy.a twv

oe Tzapayevou.evctg y.at zag epiag vnodei^cv elep- Texvwv ^rpcacpepetv tc7$ dai[j.catv. — Aoy[xaza ptev

—
.y

ysatag , xat zag twv TraTepwv uuwv a[t.apztag cvv Xeyet Ta Trapa 'Icu^aiwv OTiwaouv dtdo[xeva.

V. c. anpi^txnaat. — OuTwg npoaaycpevaag za zcv pteXt- Atavciycv de [inzpav Xeyet twv 7:pwTCT0xwv znv v. 20

To; TreTrXyipwpieva xripta* 'eyei de optws exapn Xe^tc tjpcaxoptt^YiV nycv[xai zctvvv evzavBa cv v.aza

TroXXyiv tyiv 'i[j.(^aatv zng zcv Oecv ayaBoznzog. — twv XctTrwv piovov aTro^atveaS^at tov ^eov, aXXa

COUI t
!•
-.« ^'
210. A*
Kott TauTa (3e Bear.eatog dtdcxaitet Mwuayi; , m\ y.az' auTwv twv XeutTwv* 'ecsetdn yctp twv

Xeywv Trpos tov 5eov, oTt eav zaTa^yiS auTcus, Xot^iwv a[xetvovg evcptt^ovTo , xat 0)5 ^-ew ava-

dy.cvcjezai Alyvr.zog^ y.at epe7' r.apa zo piY) dv- xeitxevct., dneikft y.az' avzutv tcutwv eveyxat tyjv
 IN EZECHIELEM. 87

Ttuwptav* wffTG xri aosdpoz^nrL twv "Xoyonv dvaa- cofyo/i/evov , rnv Tiep to y.a/cv auTwv iipoBvmav

Trn^-flvat rcu^ ayvwpcvas* ro cuv ev to^s dcyu.a- l|:/^aivet* to 5e a^Tta^cvxtq d^T^ay^aza^ iva tiw]

atv avrStv, avrt tcu ev tc7s Tiap* auroov (5c0e7- a7:ep av voiiiafiiGi v.aXkiaza. 'Ept^atvet (w; xat

otv, tva etTrn tc7s Xeutrats. Trepi Tcyg (^ovovq wx^Xcyvro rwv piYi Tipoxetpwc

V. 28. Ovv. •/ipxe'(7i&/l?av ,

^/ijt, r^ ev AtyyTrrw avrt- ra eayrwv Trpctepie^vwv. —Twv yap av^pwv ave-

'kcyia^ y.a\ zaii ev rr, epTOptw Trapavcpiat; , aXXa Xcp/.evwv , ^-rikcvoxi n X^-f"" X^^P"^ eXap^avev*

et; rriv tTtayyilOilaav avzclq etffeXQcvres yviv, evrey^ev 67rt Tcy; tepeag tov xaTnycptxov piera-

y.ai TicXX^S auTviv dae^tiag iveiiAnaav^ ev ariaai (^tfiti Xoyov.

rcig ^cvvoig detpiapievct , xai eidoila t^puaapevoi,

r a t» vvttt
xat ffTTCv^as auTc7s '/.ai Bvaiag oia(fcpcvq Trpcce-

V. 29. veyxcvrec. — Tocjc; curcs ecyt(7-/ipics ex zri<; crept Tc ptvi ixovov tcIc e|wS-ev Trpc^jrtJeo-S-at ae-
Iq^\ .^^ g.

V. 3r.
'^°'' £'<^w^^ ouaffejSetas yeyevinpevcs. — Tcurc eX- ^aauaoiv , aXXa y.ai el? Tini/ y[(icipav Izayayz-

CTtCere, (j;/)c;t , TTne rarp^jias Trapavcptta; xat r/is aS^at aura. — Kc/w; xat Xtav aptxc^iu^g zo rwv

5uaae|3eta(g ev up(7v CTcXtreuoptev/]^' xat r:urwv eiiJwXwv adpaveg exwj7.w(3yiaev, dida^aq cv^ev ere-

ctTiavrwv oov 8iei^7iX0cv vcf uptwv rcXpiwftevwv' aTrc- pcv hvza •/) y^oiaaza y.ai ayriaaza y.ai ztyvTtq

xpioEwj Tuxcv Tiap' lucv ruxe^y, pn elaTrarare ajTCTeXeapiara.

c/>/_
upta; aurcu;' rwv yap advvazoiV

upterepa; ar.oy.piveaUai, Tieuaets, zn^ aaepeiaq ert

;
-.
epte
,
Tipcs
Q '
ra;
yl CAl.
,
XXIV.

V. 33. Tiap' up((wv TcXpwuevns* Ov ^r.v dn cvde exe7vcs A/:Xc7 crt cvdetc zag Izsevey^^eiaaq duc^vye ^- ,"•

uptwv loyiauog Tiepaq Xyi^l^erat, crt 7:aat r.apa- aupt^cpas, cu(5e exXnpwSyiaav cl (xev elq cXeSpcv,

TrX/iatws To7i; e0veat ra |uXa xat rcus Xi0cu5 6ec- ct de e\q awr"/iptav- xaSaTrep ev Ta7s r^din iipozi'

Trctjuvres, Tw 0ew Trperrcv aurc^g r.pcaciaeze y&pac. p^v yeyev/ipevats TicXtcpxtats oyvejS/]' alla ttov-

'AcjcXtvaptcu xat 9ec(Jwptrcu. Mr\ excpeu^e- -jg; aTralajiX^u^ ci .uev ).tuw, oi (3e Xctpiw Tra-

a0e, "koyog a7retXe7 aurc7?, tcu /3ap|3apcu rag pe(3c3-/]aav c\ de zaZza ^ta^jjuyovrec, ^ TrcXeptcuv-

yjxpaq' ky.fiOev re aurcu; X/KpS-evras tTjV eax^- reg dvripeOnaav , vi TrcXtcpxyiOevres e|rjV(5pa7ro(5t-

Tmv uipe^etv — Anohvapicv Qecdoipizov. At^aoxet de rwv xax(Sv alrtav, xat

p_ 35
T-rfi» / ^
diy.nv.
'
'

Jva.ja-ep yap^ cpnot, rcu; Trpoyovcu; tcus uptere-

y.ai
^','
c^Ticav.

aT,ai'
/~t zavza
,^-~,;
ujrcpievcuat, ryi; ayav
tyiv

inai<^oviaq rei-
' /

pou5 TrcXXas ra; tZ7ro(5ct|eti; zr\c eur,; ouvapew; vovre; ^i-/.ac,' eTrt 'Xpiazov (3e o Xoyc? epxopievoc,

Xa|3ovra; , y.ai y.aza rr,v eprri(j.ov yevcp.ivcvq, ay- ctxetw; exet ro ev a\(xa^ y.ai zr:it dew.vnazcv kr.i

vwptcvw; ^tareSevra; ky.ckaaa , rov o^xcicv zpo- rcvzo diy.nv dinyei yap ri Trpc^yjreta xat ets za
TTCV xat upia; (^iaSnaw. —Twv aurwv. Tov dta ^oze y.a\ e\q zd vazepcv.
rwv r.payixazuiV tleyycv raoadrikoi. Kat 7:aXtv.
,^ \ \ \ c , / , C A P. XXVII.
iioTrep Totvuv Trpog rcu; upterepcus Trarepa; ev

Tr epr,fjtw diay.pt^etq cleBpa avzcvc roevziliji Aid zo ivdhov e t vat ryiv Tupcv oie'^tiaiv av-
.,
l^^' ^ ^n a

7rapa(Je(Jwxa, cyrws xat u//7v e7ra|w rrv Ttp.w- t?,; ^a Xaptjrpa, ws eTrt vtcazcty^cvq ze Ityi^v

piav. —Twv aurwv. Tcu; dtapiBy.od ac,tcvg y.ai xat \azov xat y.eoaq y.at dppLtvcv y.al ayeraazpcv .,

cod. f. 211. a. T^; iurii a^twaw npovoiaq' ean^iave dia rcurwv exaorcv aurwv e7:iX-xrcv r^ xaXXcvr. "Iva etxr/i

Tov re aTrooToXfxov x^?^'^-»

^"' '^-"' ^^ exetvwv trrkvbaq tayeq zcvq dyav ev avviati (3ta|3;wpt6-

Tw S-etw TreTrtoreuxoTas xyipuyptart. vcus, ware ymi znq TroXews xnv dicty.nqtv ty/^ttpt'

_ aBnvat' y.ai za ^vaytpn ptev (5tw9cuptevct, ryiv

A XXll.
•od f^-Ms'
ti V. «\ > /

euTrpeTretav au^cvre;.
v-
— Kat
\ )

ex
-.

r^iov
c
vrripezcvv-
/

Tw (3e rwv Xeovrwv r.apa^tty^iazt zo dvvazcv rwv (3ef<tvuat ro atfxvov xat rtpttcv avzng, ciovu
zoiv Xrjt^cuevwv rcyc 7:evr,rac zapeoT/iOcV' ro de vew; vaurwv ovrwv y.a\ xu|3ecvr,rwv.
 88 APOLLINARIS
V. 14.
cod. f. 217. b.
"Ivcc etTTy) ''Icovas , Kunnadoy.aq , xat 'l^npocq xat outw? ev rcig eTTcypavwt? tivixi leyexoii' co?

xc/:/t?e£V avdpocr.odcc. Trpoe ttjV -fi^exepav o^mciv u7Tap%oVTes cw oL-

G A P. XXVIII. ; . V , V . . - , /
Twv cypavcov ouvapiecov xaTatcr;^uvo-

cod 218 a'

B^eXupa fiev aTravTa tyIs apLocpziocq xa. udn'
Aot Tov eTTt

y-tvov diac ttqv eTiapatv.

— 'E/ tyis T:eptepyou ctticu-
f

|3(5eXupcoTaT/! ^e TiavTcov -n uTfepricpavta. rav yap ^ris ocm^ocAei to t^tcv xaXXo?. — AiTtcv yap tcov

ui^nXov , cpYifft ,
|3(3eXuypia kvacvtiov xup/ou* xat xoXaoeoiv to ev lopuv Y.axov' co: Trpos av^pconou?

Bfioq ocnoQxoloc, , ptYi veocpuTov cpyjat , iva piio XeyeTat , nopivicjOoci xn c^loy-n ri exauaaTe.

tou diu^olo-j' zocv-

TU<})w5ets
,!
etg
\
xptpia
t
eptTreaYi
(
'< ~ rr' " C
r-
A \ -d
P. wrv
XXIX.
TiQV ea^/^e znv voaov xat o xng Ivpcv ccpyoiv , ,

oxe opcopf.evos o Te aopaTOg* xat yocp nuCic, ol Atvtypta ^e TraXtv ecTtv ets tov aopaTcv $a- ^-i-j 219. a.

eujejSe^is |3cft7tXeuop;eS"a uev yvpiodg y.oci oXy^^ms paw ^ecTTOtouvTa lauTov , xai ocyewnxov etvat

UTTS TOUTCov oXcov -S^eou* y.occ Tupo; toivuv r.ocpoc- 'keyovxoc , xat cu;( utco S^ecu TreTrofflaS^at.

TrX/iatcoig nw.v y.ac xo.v S^eov eyet jSaatXea xat ^ _ ,.,.,,^

Tous
V c
UTT
.",..,
auTou pacrtAeuetv
, /• J
Ta^-i/eVTa,
.'-
,

avjpoo-
,
C A P.
.

XXXI. .
'

7T0US* TraXat de ocyDoiav vooovaav ^eov ., y.ai xn 'Avetatv eTtt TriV czvTtxetpievflV. ^uvapttv o loyoc, ^^^-^ 221. a.

ace^eia dovXivovaav , apyovxa iiye yat (3a(7i- co$ UTrep|3aXXou(7av Ta? aXXas rag ev apyn xiixiac.

•
. Xea Tov TYis xaxtag xat acre|3e£a5 eupeTvjv optou Tou 0eou C/]Xcot'/iv Ta7s cjuvTeTayptevats ^uvapce- cod.'f. 221. l>,

y.ai 3t(3a(7xaXcv dta^c^Kov 'i^X^ ^^ ^'^'- opcopcevcv ci dn^ci xavxw yeveu^ai di uTrep|3oXriV xaXXou;

apyovxa , tcv utto toutou xaxco; evepycupievcv ,

y.occ yvtoaews , aTiep ecfTtv au^yjats cTveuwaTtxn.

v.ac TY) (5uCTffe|3eia 3e^ouXwptevov* Trpog ap«poTepous IlTwcriv ^eyaknv xov 'Avxiypcaxov y.ac xnz v. 12.

Toivuv 'koyoc; aXX' ouTe tcutw oute exetvw ouv auTw ^uvaptew; xni TrcXXyig uTrccpatvet. to tou

TravTa appioTTet , tvia de apKpcTeprtg , Ttva ^e Na.Souj(C(3ovo(7cp owotwpia, wg (Jev^pcu Ttvos ujrep-

N S"aT£pw , Ta ^e vuv avayy.aa^evxa exaTepw* (pucu? c7uvTpt|3Y]V , xat r.avxayov ay.edaauov' al-

xe yap ^tajSoXog et? exetvy}v xw ptaviav e^wxet- viaaexai (5e xat Tvis aopaxcv dvva!j.e(nq xnv etg

Xev, xat Ivxxnaai S-eov auTov ocvnyopevaev ., xai a^cu /.axayuynv 7iapa^o|cv xat ev ocxzaac xclc,

zovxo Txpcaeaepev eauTw to o-ejSaig, tcus av0pw- xaTW dca^ontov y.ai et3t(fiavri' SavaTcg xat (5at-

Trous ocvaTretSwv xat opcopievcg twv Tupiwv ap- piovwv r elg yng ^aQog raxayctiyn'

/wv, TouTov vowas Tov Tu(j)cv, xat ets r/iv ot-

*
~ ^
r
ti Aa -d
P. vvvtv
XXXIV.
r , , / c O '1 /, '
xetav acpcpcov euyipteptav , uTreAapev etvat &eos'

^to TTpog auTov S^eos, ^yiat, au de e\ av5pw- Ta p.ev irept twv UTrcXeXetpifjtevwv ev xolq le- 1^^' ^ 304 a.

TTCS xat ou Beog. pouaaXnpc eptTrtois Iv y.aipSt crpoe^cjev* vjvtxa yi

'^'''
^P" "^^^ exTpoTrvis Twv ^uvaptewv tcutwv TroXtg rpYiptwS^/j* xai Ta ye Trept twv at;^ptaXwTwv
cod f '>i^8 ^b'

cod. f. 219. a. §inyeixai, To evTog auTou yevo^evov e'xxaXu7rTet T(wv ev Ba|3uXwvt , oTt cux a^cci xng enavodov

aay.ov , TYiv uTrepnipavtav , n to y.aXlog Iv^xal- dca xnv aypi vuv ar.eiQeiav' &axe cvdexepoi Tms

veTat Twv loyi)cS)V , aT£ dn x'^P^'^^^'^'^ "^^S tou yng ocqcoi' ev xatpw de xat Trept twv rcijj.evm ,

xaXXtovo? ctxetwaews , (3ta to vo^01iei.v 7reTrXy]pw- ^t' oug xaxwg TrctwevcvTag n aXoiacg yeycvev o'ig

<70at, cbv To, yi(5-/] xexopeaptevci e^e. — IloXXa yt^p eyxaXe^ tc p.vi (ppovTt^etv tiwv TrpojSatwv et? to

yiv «fxa yi nrpo; 3-eov txvotxeiOT'/is, rjpog zcvg ocyaBov , aXX' eauTwv etg tyiv xpvc^nv.

y.aXktGvag cp3"ovog n Trpogtov optctov av0pw7rov

' o -s \
,
' /' vv ~ >
C A P. vvvv
XXXV.
. js
eTrtpouAeuTixY) Trovnpta* oia rep cvxexc a^iog twv

xaSapwv nv twv cupavtwv xaXcuptevwv ov ixovov xnv anknoxcav w.^

otxYiaewv Touto tJe v.at TrXeo- ^^ ^^, ^
Yl ets yw cuv TTTwats tov v:eplyecav aipa' enel Vi^'ipcv ikey/ei , ocXka y.ac xnv tyis aac|3£tas
 IN EZECBIELEM. 89

diiy.v^jdiv uct£p(3(?Xt^v /.«( xoi; tcu 2evaxepet/jt cp^cZBoci oapaffzeua^et zoc elpmpeva 1). Kai v. m
aXa^ovtxojs ecHce "koyoti' y.ai yocp ey.eTvo? eXeyev TiaXtv eTit to xatvov eTiayei tov Xoycv, nat avso

ozi ov u-fl puaetat xuptc; tyiv 'lepcuoraXTopi ex tojv oveuuaTtxwv eut Ta a(ay.a.xiY.oi. [xtxacfipei tcv

;<etflos «cu* yia\ 'Wcvfj.oaci wuauTM? eXeycv 9pa- loycv. — Ot^a jwev cuv oTt crveufxartxws tcutwv t. 30.

auvopevct , oti av yi -/.vpioi iv 'lepcuaaXy)// ,

ty.aazov exXa|3£tv ^uvaTov , aXX' o/ucog hycv[xai

zaq dvo y.a^ilo[>.iv '/j^pai' xat |ur,v Twv oXcov tov cypc(fnT<xov loycv , Ta (jMpaTtxa vuv tci?

5eos e^ AlyuTTTCu tov 'IffpaviX ei^ayaycov , cxi/. 'Icu^aict? vxziayyCtaBaL' ecjsi^ri yap epnata croX-

etaaev auTov noXew^aat to^; 'I(3ouptatct5* cu tt:- Xyi xaTeT^ev T/iVtxauTa Tr.v yw , ucncj^^ve^Tat

Itur^aeic, y<xp , eapyi , 7:pos auTcuc , oTt a^eXcpoj auTclg twv cjavrciJanycov xapt^cov tyiv atp^ovtav^

acv et<7(V dio Aai vrii o<3ou xcoXu^svres, to cpc? v.ai Trjv evTeu3-ev de kao^ivccq c>Kj)eXetav vspoa.-

exuxXcaaav , xat Tr^v epr,p.cv , co; nrpcaera^i^^r,- ycpeuet Tcutcov (pYic7tv anoXauovre; twv aya^cov, y.M
cav* xat nyep^t xr\i ym exeivyi; azsaar;^ espy) t^> xat ptav0avcvT6s rjXtxcui; yi oiY.aicavvri cpepei xap-

'I(7paviX Secc, cv (5coc7Cd (jct auTriV xSiq yap r.cv;,.^ xri;, "Rpoxcpaq avaiivf^aBrataQi i:cvnpiaq.^ y.ai

viciq 'Haau (^e^oaxa avx-r\v iv xXyiptu* otXX optco; Trg (5t ex£tvr,v upuv Ttucjpta^ eTreve^^S^eTaav* y.ai

cv/. ocpxea6evT£S 'ldcv[/.orici tcT? fieca^cJTois aya- p.tar,a£T£ a(fo3pa xr,v r.pcxtpav T:apavo[xiav' xo

^oli YiXTriaav xai tyiv 'IcuiJaicov ylr,pcvoi/.riaai yap npoaoy^^ilre, avxi xcv ^delv^aaBe xeBrixe.i —
yriv' cBev eixoTco; tcov cXoov Oeog aneilei xag rvoo^ov eaTOi), ciy.cq 'laparjl' cvy^ upte^c, tpr,- v. 32,

Ttuo)pt«s , xat cpxw j3cpatc7 tyiv d:fO(^aatv. aiv , d^ici toov e-.nyyi'kp^ev(j)v ayaBm , aXX eyoo

Kav xuptc; exe'"^ yj, dae^eiag rt y.olaaic' r,Ea xa xr, epc^ ^uaet nrpecjcvTa crctw. Myi dval-

di ir.t Touc diaSo-)(^:vi dTCoycvcvq ovxai xrii au- y/iTo.); , (fnai ,

pr,(3£ a^vaia^YiToo; (pep£T£ Tag

TY15 yvoouYjs* 00? y.ai ezi xcv iapariA y) xiy.(tipia., ravxooaixaj; vu.(>iv xifJLOiptai' akK o^e yovv r.oxe eiq

dia xcvg zspcxepcv etsi xcvq vaxepcv cvxoi ycvv vcZv la^vxeq twv upi£Tep(«>y e-tTr^^^upiaTcov xr,v

y.ai Y) Tou 'AvTtxptaTcu y.ax' avx(ov d-axn., ^ia rcvrpiav , ent xcig TeToXp(yip.£vcts epuSptaa^T^. . 36.
Tou; YjCTtaTyixcTag XptaTw, £i'cycVTas* ro a'tpta "Orav, (fT,aiv., dc^eaiv vuiv tojv a(iapx-niJ.a-

avxov £cp riadq y.ai ini xa xey.va ny.oiv. toov yaptaoy.a.i , y.a\ y.a^apovq upiS^ acyc(Drivco

VYYVT '^' 3'yyx'^P*'''' ••

fflvtxaura xat Ta^s TtoX^at Tag
tiAP. aaaVI. ,*
. i \ ^ - \ / v
•
i;i/.coouiai , y.at tyi yYi Ta; (puTcupytag rapeqc-
Ou Ta cpn yv&jaovTat , <x}.X ci ev to7s ope- fjai' xat avTt xnq npcxepaq Epnptta;, y)v <3C7ravT£5

aiv otxouvT£s* Taura (?£ 7r£pa5 eXajSev /jteTa tyiv ecopoov ol napiovxeq, ciy.etaBai r.apaay.evaaoi, —
ex BajSuXwvcs eTiavc^cv xat [xapxvpft xa npay- "Q.anep ydp., cpyjatv, dravteq r.alat xr,v ar,v eprj-

(jaxa' TrXripgtg yap tyic ITaXaiaTivyic ai tsoletf pitav ev to?^ axouaai r.epiea^epcv ^ cutoo vuv tari

T(av evotxcuvTcov d:)j(ModoiJ.nvxat Tiaaat, xai Xapi- 7rcX'u5puXXr,TC? , xa/ BaviJ.a rape^etq Ticcatv tyis

rpoTYiTt (5ta7rp£7:ouatv. piev epr,iJ.cv acv yr,z tw TrapaiJelaco Tr,; Tpu(pY)s

"To(up ^e y.aBapov xo xrq na'ktyyeviataq c^vo- iiy.at,o[j.evnq' rwv de dciy.-nxu)V Ttoleoiv xai dva-
liaaev u(3wp , ev w |3aortaS£VT£5 Tr,y d^eaiv axaz(,iv yiyevmivoiv .,
oyypotq rept^olciq T£t;^:^c-

xoiv Ttcipanxoiuax(>iV 'ela^cuev xai xd ent(Depo- y.vjoiv. — MaS-Yiacvrai de xd ex y£tTo'vo)v e^vr, v. ss.

V. 26. [xeva jSejSatct ra eipn/neva. — At0/vr,v 6\ y.apdtav oxi eyo) y.a\ xd av.vBpoi-d 7:poT£pcv, xat vuv t<z

y.aXet ty)V avTiTUTrcv xat aTretSri* aapxtv/iv (3e 5up(Y)pn napiyoi. — AeaTroTn; yctp cov xai 7:ctnaat

TYiv euTret^Y) xat eu-/]xccv, xat twv Seiwv ypapi- Svvd[jevcq oTs eiTrcv eTtt^Yiaw to nepay — IlpfJS

fxaTwv dt^aa^ai dvva[j.evr,v xovq tucjcuc. — Ta7c npoxepatq , (pnatv , svepytaiatq y.at rauTnv
. 27. TcuTo (5e xr\q xcv nvtv[j.axoq
x«f"73? idtcv av- npoaBnaoi , xai tyi; avaxXiiaews avxcvq d^t(,'i-

m yap ffuvepycuaa Tw Tn/:*eTepw auT€|ouai'w, x«T- aoi' — 'Entidr, ydp ^txrjv aurcu? xspo^axMV vvsa

i) AnimadTerte ApoUinaris testimonium de diTinae gratiae ausiliis et humani arbitrii Ubertate.

13
 90 APOLLINARIS

7YiV Ijaviv oi^oipiaa. x/i^ep-cvtav , TSoi(j.«iviv.riq «u- tm Ttapccyivzzai , cv -/.xlov^ivov alX €X7re//7ro-

rois STiiiJitleiocg (jsr adoiao). juevov crajoa 5£m yap vi voepa cuata tw Setw
TTveupaTt 7rep£xop.ev/i.
r A D YYYvir
(Jpa(7t; e(TTt xat tuttos avaf acrew;* 7iveu/7.aTt cod, f. 227. b.

^'
^^f" "^^^ eu5us avaaTaaeoo; e^CTeTpecTe S^ew ouv evi (patvovTat ?woycvou//ev:£ TravTe? wff7:ep
f "27'
,
(J

ytVMa/etv , •«v cuz cldvj eaopevyiv* cu Trept tyis ^-at evt TrveupaTt tm ^wTtxw TtavTes e}« (3ta(3;;^^;

etg uaTepov trig v.ocBclcv vi cyavrw; 'iazoci' trept av3p(i)7rct ?0)cuVTat* t(5tcv f/ev tw vsuxzpoL ena-

\ TOUTWV cvv Tcov opwpievwv w To epwTwpievov, cv qtcV o-fi e7rt Tr.c a/yjjous avaaTaaew^ eTrt-

V. 4. Tiept 7tavTwv.— ^YipietwTeov , o)? zav TauTa Trpo- arpe^pyi Trpo? to i3tcv awpta* w; e'v xoy euayye-

ffireia^ Xeyet tyiv upos Ta caTa oiiikiav^ btoc. Xtw yeypctTrrat , £T:eaTpe'>j/e to Trveupta auryib.

Tt ecyei(5yi ptr) larrpta yp-nzoct , a^X' cJnro twv -laTeov (3e co; xat 'ATrcXtvaptc; raur/j e%pYi- ^'^^^*^
^27 b
'
r opwptevwv Ttpc}\eyii xcn p.eXXovTa; aaTO tyi epfjinveta' (3g no)iu;(pcvtC5 Ta pteTa xw
V. 5. 'ETretaicuaa (^e riv -/i ?w/) tcu (ZvS^pwTrcu aw- '^'^o t^; atj^f/aXoiatag Ecravc^cv twv 'Icu(3aioiv

tcutwv (Tma.tvea^ai lcu^atxw; aura

ptart
I

7rv£up(aTos*
Trapa S^ecu ir.mey-ncixzyi)
.\«\\>
(3-/1 xat tnziaayti
/
dioc
A,./
xctq oaTeot;
zcv y.caiJny.ov

\'*i/2'
xaTa
^^oc

e>tAap.pavwv , xat
\<\/ &>;
(^-natv ,

ra r.poxepa xa tcuto)v
1/ 7ra-

r/jV cpaatv cv yap xc vcyirov epj^erai, xa9 av- pa^rAYiata.

*
To, (zXX' e'v TOUTCp yai ojg xcvxo ov cv^ co; eTe-
c \ , \ ~ j .>, ,
X L A P. aXXVIU.
pov , wg xai cc7t Tr]? aXrjS^cu? av5po)cycCT0ttai;

XeyeTat Tiveuwa ^0)^5 £//7recpua£a(5at xc^ra puxTY]- 'Qa/ie xat Io)YiX xat Mt-^ata; , xai aXXci ^^^j''^ .^^g

—
j,

pwv avS^pom^j)* or^sp eaxt zo alaBmctJ. 0£ou Ttpo^f-nroct Trept tcutwv twv eS^vwv ^rpoeSeaTrtaav*

de iipoazayp.a , zat aetzzat yi xTtat; pteTaara- Q-ant [liv yap "Ktyet. «Kat (3ta3riacuat awTcTs * os. ii. is.

aewg ytvcaevni twv 7ipay(j.azoiV eig (xv:cy.azaaza- » diaB-ny:nv ev r/i nuepa exetv/i pieTa twv B-n-

atv Twv (5taXeXup(evo)V* tcuto (5e xat eTri tyis tcu » ptwv tcu aypcv, xat p.6Ta twv ^reretv^yv tou

Xaou aoiz-nptxq , y.ivnaig y.oa(xty.T. TTpog tyiv e^Trt- » ovpavcv, y.at [i.eza twv ep^reTwv ty5? y^hg' v.ai

V. 6. auvaywj/Yiv tcu \aov.

— 'AxcXcuS^el r^ xspozepa » to|cv y.at popicpatav xat tsdeixov , auvrpttpw

dniJ-tovpyia y.at ri Sevxepa avay.ztatg' w tct ep yap » aTro t^s 7"«^ , xat y.azcty.etaiaat kn eXTCt^t.»

Tcu TrpoTraTopcs 'Ada^. r.pczepcv zo aoi[j.a ^terCka- Kat IwyiX (5e* « I^cu , cpnatv , eyo) ev Ta7s * lohei. ill. i

aSyj , y.ai zoze dtemeva^-n avzo) ki ^vyri , cu- » •nu.epatc, exetvatg y.ai ev zo) y.aip(o 6xetv(j) , oTav

TO>s xai evTauSa auvYiXS-e p(£v Ta c'aTa crpo^ » etrtaTpei^w tyiv al^r^p-aAoiatav lcv^a Y.ai 'l£-

^
'
ctxetav ap(j.oviccv ^ eavae ds aapy.ag y.at veupa » pcuaaX-/)[y. , xat auva|w r.avza za e.Svy} , y.at

xat exaXu<pSy] tw dep^xazt^ ey.etzo de anvoa ziva » xaTa^o) aura etg tyiv xotXa(5a 'loiaar^az' y.at

xat (ixtVYiTa* aXXcc Tuyp^ctyet 7rocXtv y.a\ ^wTtxYJs » 8taxpt5-/)aop.at 7rpo; auTOu? exe7 urrep tou Aacv

alaB-naeoig dia zov ^etcv ^cvlnp.azog. » [j.cv /.at zrig yA-npovc(jiai fj.cv 'lapanA' » Mt-
Nexp^wv (zva|3twats 'edetyd-n, '^npo)V oazeoyj ?wc- /^^iocg * (3£ cuto) cpYiatv « 'QStve y.at av(3pt?ou 9v- * Micli.-IV. 1

TrctyjSe^VTwv ev TU7rw Xaou (XvajSXaaTYiaavTcg e| » yaTco 2twv o); TtxTcuaa, dtozi vuv e^eAeva-n

aiyjxaloiaiai y.at ddc'E,tac. — AetxvuTat ro zng » ex 7roX£wg, y.at y,azaay.nvo)aeti ev zsedta .,

y.at

avag^aaeoig ., ozi ov (Dvaet awpaTcg, dXla dvva^Jit » nietg eo)g Baj3uX(i>vc5' exE^Sev puaeTat ae',

^eou ytveTat Trept to lei^avcv twv awwaTwv » xuptcc ^eog aov ex ysipog iy^pcv acv v.at

hiepycvan , Tt Trep <av £'tyi tcutc Xetrroptevov , et » vuv £7rtauvY);(3y) eTri ae 'e^vn TroXXa , ct X?-

xai p'.-/i (jaTa dXka yovg co; l^ apj^-ns. Kat 7ra- » ycvT£; , er.tyapcvixeB^a., y.ai 'er.o^cvzai er.t

Xtv. Tou vsvevp.azog dpa zcv depiov yivezat e\a- » ^twv ci c<D^al[j.ct -/luwv y.at avzct ovy. eyvw-

TTveuat? ets to awua, Y.at zovzo zo ^wTtxcv to » aav tov }.cyta[j.ov xuptcu, y.ai cv auvYixav tyjv

, , de vcepov cux a7r<? y.oau.cv aXX' (ZVwSev du.a zov- » ]3ouXyiv auTou* oTt avvryayev avzcvg w^ ^pacy-
 IN EZECHIELEM. 191

» ^ara «Xwvs;' avaatr,3"£, xat aloa. ocvxcvg 5u- cvv w^ n ^eyaXyi xat ev3c|o; aut/i xaradxenT.

» yot.rrtp 2twV ort ta xepara acu S^wof/ai ai3in- oux effnv utto Zcpc(3of|3£X , -^ ujro twv Aen|<ctvwv

» pa, xai ruq cTrXa; acu ^Yiffopat p^aXxa;, xai xrn a.i-^^ak(tioicfii euTcXoSs 7rc:y(6e7aa' ^ia xc v.Tt^i.

» xaTartilet; £V axtxoii e6vy), xai XetiTuveli; Xacu^ tyyvq vixetv auioui TriS Aa(3t(5 xat SoXcpwvTos
» rrXXouc, xai avab-i\oii.q tm xuptw ro TtXriQo; ^uvapew;* ^io )tai •Kkav^jxoq ivsi x-h cr/o3oi7.ri

» auTwv , Y.a\ Tviv iV^uv auTwv tw xupiw i:aaT\i Tou vacu p.£t?wv Tris oaX/ityywv |3:^s , are (3e

' ZacU. IV. G. » TYJj yy)5 » Kat Za^^apta; de ^r,(7tv,- « OuTO? ovTwv ert 7:p£(7|3uTepwv , w; yeypaviTat , ot ew-

» Xoycg Tcu xuwcu Trpo; Zcpcj3a|3eX Xeywv cux pay.svai (faai tov crpo tcutou ctxov Tipos ttjV

» e'v 5uvc«pi£t pteyaX/i , aXX' ev TiveupiaTt (/cu , t:utcu ctxc^ojuyiv a'vavTtpp/jTcv (3e Tiept rwv Trpo-

» Xeyet xuptc^ TravTcxparwp* Tt; e't cu to opc; etpnptevwv errt Tyi xaTaaxeuyi tcu vaou , ort oux

» To p-eya, to rrpo opcawTrcu ZcpcjSaj^sX y.at' riv rauTa, ryi^ e-t Zopc|3a|3£X avaveworeo); , otcv

» cpi^wofat ; » 'E| 6)V drU^cv w; pera TriV eTiav- r, rwv t£p£wv xat Xeutrwv diay.pKjig rwv re et-

cacv ereffTpareuffe T«-e.Jvy3 taura, xat xare- dwAo/arpyiffavrwv y.cci [xn eig ~o piyi xspoauvai

/.h^n ^cia yacni. xr\ XetToupyta rcu, pi-fl ffUve|auapTwvTas tw Xaw*

dXka xo 2a(5(3cux ytvcc, xo p.n exTreffov et; affe-

C A P. XXXIX. |3£tav xai o ar^cpiaixog xrii x^^S rrii Trept ty,v

TToXtv eis t:£vt£ xat ny.oai yjliadaq Tryj/ewv piyi-

tcu cpcu; xat xcc xat £up:? dty.x y^ihadccc tepeufftv, xat
cod f. 229. b. 0^'x «TrXw; ei-ev £7:t , Ttep , xcl.q

yvwp/pLCu ovTcs ecp' cu 7roXt§* aXX e:: opcus u'>|*r,- Xfiutratc, xat rw aqjrjycupiEvw* xat a;rXwc etTreTv,

kni G(Dodpa' v^di^nczxai yap auro, cpyjfftv, uTtep cu (SouXerat ra £/p-/;pt£va tw Ttpocp-nry} 7r£pt r^;

Ta opT,. Miy^aiag y.ai 'Haaiaq' ar.o tcu votou t7.avohcv twv utwv 'IffpayiX ryi; eTrt Zopo^a/3eX

3e yi ci/.odcpin (^aivtxai xc^ aiio |3cppa Trpcfftovrt. exXaj3e7v , aXka Trept tyis tcu XpiffToO eTrtyetou

V. 3. — TyiV p(£v yap Twv cixc(5cpLrj_aaTwv ^taypacpyjv 1(3 £7v ^aailtiac,' w aurw o y.av.O(i 'A^oXtvaptcs eauTw

5ef Tyjy 5e Ty;s X^trcupyias ^taraliv oxcuffat, aveTrXaffaro, ev Tyi ^euTepa cpaffxwv aurcu Ttapcu-

y.at. xaq ^iaipzatic, xnq y,''^p^'^' ^i^yi^w^cv f.ev ffta Taura eTrtreXeTffS^at 1).

J) Clausula haec non Apollinaris est , sed nescio cuius Apollinarem ceu millenarium reprehendentis. Abhinc autem
nihil subsequi Apollinaris in codice videbatur , usque ad prophetae finem.

M N I T U 31.

I . Ex ineditis graecis Ezechielis prophetae explanatoribus tres prae ceteris sunt copiosi
Origenes , ApoUinaris , et Polychronius ;
quae res antea constabat ex opere Pradi ac Villal-

pandi in hunc prophetam , ubi laiine tantum permulta praedictorum patrum graecorum frag-
menta , et quidem ex vaticana ut aiuut catena , recitantur. Nos vero graeca ubique origi-

nalia quaeritantes , Apollinarem iam supra scripsimus nunc autem ad Polychronium ma-
;

gis adhuc uberem pergimus ; Origenem postea , si otium fuerit daturi quamquam reapse
,
;

Origenis graeca etiam selecta fragmenta multa in eius editione sunt. Utique Polychronio mihi
semet revelare non semel libuit ; etenim peramplum eiusdem in Danihelem commentarium alio
tempore divulgavi , et nunc contemporalem huic prophetam a se explanatum , idem nobis
Polychronius in manus tradit.
 92

nOAYXPONIOY
EK TON EIl lEZEKIHA ESHFHSEQIV.

-<€i)^®»-

EX POLYGHRONII
IN EZECHIELEM C MMEN TA R I I s!

P R L G U S 1).

npc^riTCii , XKfX-oiyzeg rcv lacv , cvy. ev t-^ 'lcu- (Xr.EilcZvzoc tw r.lri9£t' ev rctav:-/] dl /.v.ipwj (?u-

(Jjcta pcvcv a}vA« v.ai Iv Ba|3zj>wv£* o (Si Aao; ^yj-p<-<^ yzy.vu^c, o ixaY.apicq l£^r/.tr,X , i^r,liy^.i

perrwv STit tyiv ao-ejSeiav , ij.allcv enoiidcrpL^izo vcc, ayi^ov ., Y.a\ tw u>hi. tyi; 7rpjcpT,Tsia:; )^p-^-

TY] TooV tl^eu^CTTpccpYiTWV aTTaTY]' xat TravTsXw; £Vo- Tar ct ^.£V yap l:ir.c\ crpccp-nTat ota /cy6)v ^c-
at^cv i|;£;;(3ri Ta Trapa twv Trpcr^/iTooV /eycaeva* vcv (patvcvTat T-flv npoppnfJiv fng oc)M(jE.o)g cjci-

y)(7av cuv cu p.cvcv eTct rric, 'Icvdxiag c\ diaaxpe- cvaevci' TiX-flv £i u-fl ttou xaTa to aTravtcv tc^;

(jpetv Tcv lacv ^cvlopavcr y) yap av Yipxeaev 'Is- allcn; Tporcig r-ng xspcfnztiag lyo-naavzc' o dl

pe[j.iag r.pcg zrcJ tcutwv TrapatVcctv alla v.ai 'Ie£j£-/.f/i). ov r.apar^l-naiMg' o\cv 'Ho-aia? , o'

£V BajSuXwvt riaav 'litv^or.pc(s^riZ ai zavza leycv- 'Q,arie , o 'A^dicZ , y.ai cgci Y.az' 'zv.zivcvg lyt-

zzg zoig Iv zr\ yr\ zr\g i-Kayyzkiag' rpog cvg av- vcv.zo zcvg y^povcvg aTretXcuVTe; y.ovcv /ai rap-
Biaza^j.ivcg tiarrjtixo xcig ev Ba(3uXwvt v.ai o aivcvvzeg wpcvleycv za deiva' o cvv 'Ii'(,e/An/.

'le^extTjX Ta TTpiariXOVTa' eTret^o yap di aXXviXwv Ta TrcXXa TUTrw y.ai zaQei x-nv rpoppnoiv nsciel-

c"i xe xnv 'Icvbaiav ctxcuVTes , ct te eis aTrctxtav Tat* tuttw wev yap 'eaxi r.po<^-nxeia., xo eTri Tr;

.aTreXScvTcs Trpo; y.xy.iav eaxpecocvxo , a-jayy.aio)g r.livBcv diaypadtai rioliv y.ai dcvvai xszpicy^nv ,

'
'

/ ev ey.aTepiz yr\ 'e^eijPnaav ujpcc^-nzat , twv T£ y.at ayrnuaztadt zspoiJ.ajSiVag , y.ai zsept^aletv

^, ' aTrcvTwv eX£y;;^cVT£5 TrjV •/a;aav , y.at zo rlriQcg ^apaxa , y.at ^Ct^at Trapep.jScXai;* i^sa^et oe xo

e\g evaifistuv yjipayo)ycvvzeg' cvze yap ev xn er.t zcZ ixkevpcv y.cipr.-n^rivai 'evevny.cvza -/.at v/.a-

aKouta -nyvocvv za vr.o ifpep.tou /.eyo(j.eva' yat zov riUZpag , x.at y.piJag y.o^t Y.vaij.cv /.at (^ay.ov

ot eTTt icvOaiag -n^cstazavzo xa vr.o Is^^xtriA y.ai v.ey/jpcv xat o/.vpa.v apxcr.cteiajat., v.ai ij.-nv

y^p-naaxtQoiieva' cutw ycvv oaivcvzai y.ai dt eru- v.ai (3cXj3tTctc y.OTrpou apTcv yxzaaY.e-jaaat' xcv

aroXwv aXXrjXots c/i/tXouVTe;' Xeyet ycvv 'lepe- auT:u e\dcvg v.at zo '^vpaa^at t-ai/ /.etyaXrjV , yat
f ?" ' l^ ~ "/2'/2', ^ ' ' > -i " ~ ^ ^ ~ ^ ^ .S^
pitas* ouTct ct kcyct zng ptpAcu , rg ar.eazttkz twv zpf/oyj zag y.ev /.azav.avaat rvpt , Ta^ ot
"
'lepe^j.tag o r.por^nz-ng 'ec, 'lepcvaaA-ny. crpcc Toug y.azaze[xel.v \j.ayatpa. , Ta^ ^e e-/.^:vvat Tn xcZ

jTpfapuTepou; TYJS «Trotxtas v.ui Tipog xovg lepetg avey.cv ''fcpa' et v.ai utYXOv cjw^ etvat ocvei' ra-

•mi "Kpog xcvg ^evdonpodinxag v.at cspog rsavxa. ^cvg de 'eaxt xat Tnv yvvaXv.a ar.o^aketv' xat

Tov kaov , £;rt!7TcXvnv e'tg Ba(3uXwva. At^di^jzet ^e [j-nv v.at zo y.peixxova npcaxa-yOrwat xov kcytay.ov

«uTog r:po(s^-r\xr\g ozt le^xetag o ekauizrig ar.o dCt^at x-ng . avu.(ocpag , v.at iJ.-n~e dav.pvaat , ur\-

xrig Ba(3uXwvo5 ypat^et xcl.g ev x-n Icvaata , tw t£ Tt T(5v VcVcptttraEVwv CTX-^pwaat , v.ai oaa
pev Xaw adetav twv a^TretXcupevwv p.-/ivuwv , t(m zotavxa' 'er.etd-n ycf.p 'ev.zcg zponcv aw(3>p3vnaat

(3e Zocfovta p^eptcpop.evc; , oTt ptn rrv is&ew: zd- ^ecg zcv kacv nj3cuXeTC, tc7^ raQeat twv Trpo-

1) Prologus hic editus olim fuit ab Hoeschelio qui tanieu repeteadus a iiobis fuit , ne acephalum
comoijentarium efficeremus.

I
 POLYCIIRONII IN EZECIIIELEM. 93

myiTwv ST.ioxcvTO zov<; "koycv.-' ^(povcu [j.ev yocp jSyo-avTwv Tri ocGt^six zoc. ojta, avo(.y/.cticq cvrci

•jarepcv e^jopevwv , ylpxet xai o Xoyo^- e'v£(7Tw- t-«5 5t8aay.a).tas o TpoTiJ;, ava|:ji(j>t(7|3-flr/)Tcv Trap-

Tojv 5e Twv xaxMV , y.cd twv (ix.cuaavTwv crpc- ex"'*' "^^^ irpo^eycf/evwv tw aX-/i5etav.

E S H r H 2 12
C A P I.

v/u;;(' airXw? e7:s7-/i//waT5 tcv tottcv , aXj^oc ciovec ttiV auToy z-vipyeiav» Kai peT* (jXtya. Aet-

(j£iy.vu(7t T-/1V y.cf.xa.Qi:a.oiV Twv £?:£ ty)? ai/f/aXw- zvu; oTt 0£ce v.ai r.ocvza ;jrepte;^£i, /«at eVTO^ laTt

CTia; Tuyj^avovTwv* oj; aev yap -enjt^wptct , cu 7ravT6>v , cv v.axa xiva. r.ipiypa^-fw , ahXa v.axa

avvavcu.iyvvvxo xclg 'EfBpaict;* e'7:et7rep y.at o); aGOiuaxcv dvvaixiv — 2a(p£aT£pcv de c e^paloq

T.poq ci/.txaq anfiqicvv T'flv ttco; tcutcuc avv.v- kzyzi' (^-riai y^-p-, £V ^.eao) avxov w; cpaatq ipi-

aiav. dog' y.ai av-.n dtiid-(]i; yiv ev pteaw auTwv av-i

tcv eaTt Tc xcv AavtrJ., ev ctq itOz ~u 'Jr,- xcv riAv/.xpcv iptv a-ny.ava;' tva etT-ri to, c Ucc;

pta* cu T-/); (puacw; TcuTc e7rtO£xcpi£V-/]c , rr,q oe cpojc o)V T.zpiztyt xt xr,v veiyEATjV , £v inTrcp ey-

ctjyew; TravTa u)c a/.r.^rt oety.vvcvar,q xcv o[j.ctcv vwot?£~o v.ai ivztyn ev auT^.

rpcTrcv jcavTau^a lx3i xriq ozsxaaiaq .,

cplcv xi Zwcv xaXe^Tat }.cyty.cv v.at o (iv5po)7rc? , xai v. «.

jSJ.eTret tcu; :upavcu; avEwypievou; , */at TYiV ve- o ayyzkoi' czXX' o p.ev, lcytv.ov Bvnxov o 8e

xaTtcuaav- TraXtv «Tro tcu jScpeicu pt- ^' av aaapw; ep-

(peX-z^v v.ai Xcvtxov aBa.vaxov' xtq (Juv/iS^^t/i

pcu; apy^cuevnv. ^jnvtvaai xryj acrc/.aAu'J;tv , auTcu Tcu^cypcfjJTiTou

..1-.
Ar.o x-nq T.axpcavvpitac,
/
, yat
\,.v,>v'
xrq a;ta;
-^
tcu Trsf-t
\\^'
tv.v ot-nynatv
>i
axovraavxcq ;
j\e..-.
cv yap ar.hbiq

tepeo); iyapay.X'npii^t xo ^rpcawTrcv to oe , xat gcf/j xz::iaajat xiaaaf^a Cwa, cute p.ev oy.ctwpta

iyivixo Aoycg y.vpiov , avTt Tcu xsipnyit cvv. xiaaapov ^oioiv w; etvat i3t,/.jv , OTt cux auTa;

OTTTaaia; p.cvcv to (3t|3Xtcv, (zXXa xat eXeyj^cu; e3-£0)pcuv T(>)V acpaTwv Ta; cpwet? ot Biar.iaict

xcv Tpcomcv , ou; oux ixto r/ig ctxcta; auS^ev- Trpccp^Tat , aXX' itv.aa^.axa xiva y.ai exTUTrwptaTa

rta; eTrcf/iaarc , aXX' eV. 5£tcu crpcaraypf.aTcc, ££; yjjnav ly.aaxnv vto xcv ueyaXc^wpcu o£tx-
TrcXXa ota xcvxmv r.apaor^MV cjp(5rcv ptev ori vupeva* Autcu t:u S^ecu aatpw; XeycvTO;* eyoj

To S^e^cv a7r£ptypa;rTcv , xat cv/. ev uov.tg 'le- cpaaztq Ixskr.^vva , v.at Iv iv X,ipatv CTpc(firiTwv

pcacXupict; '^'/y>v r/iv eccuatav, cutJe p.cvwv 'Icu- o)ucto\2rnv' cutw xacjt Tri; zsaccva^nc ovtxaaiaq

:3aiwv ^eacyo^wv , aXXa cjavTWV vfi.aoy(x>v xat cJ Tapaociov xtva ^vatv laxtv vor\aat ic, aT.coj- cod. f. i92. b.

TrotnTYig xat ^eaTrorr,? y.at r.pvzavtc. twv twv eTrt ynq ^omv auyxetf/.ev/iv , all evtp-

AifKVvQ Tw 7:pc(i)Y)T-/i (3ta Tvi; CTTTaata; t-/)v yetav B^ctav Trpc; T:atdayoiyiav to)V avcriT63V.
\

y.otxa 7ravT0)v
/ '

rc«cvctav,
\

x^rt
c

w; cu
.

xoi
~
vaw
^ .

7r£pt-
micvxiaxtv ' '

a[j.ixapAnxcv
IC \
tv)v £7:t
> \

r/i
~ ^
/eiTcupytiz
/

v. 9.

ypa!p£Tat'

v£Tat
~fN/
Yi

xr,q iJnaq
Toivuv vecpeXv) waTrep ayriP.a xt (sai-

cpuaew;*
' \,\~
tc iivivuu
oe
c\ cicvit
yvoiiiriV

p.evov T^Acuvrec.
iy.iy.xnvxo
.~
—
, Traayi
rn'
lcuTEaTiv
dvvaun
aupt(5wvw
/~/
xo r.pcaxaxxo-

ty) yvwy.vi,

dopv(^opo)v xa^tv iTii'/jt' T<j (3e (f

eyyc; to xuxXw, ereXcuv iZTravTa. —MeyaXat yap ai xcv $icv (3uv-
^oJ*f_ jg^^ ,^

Tr,v' Tcu 2ri:v jrapcuatav (5t(3aax£t- to Oe auS^t; ay.itq v.ai ut^YjXai vai (pc(3£pai. 07r£p iijrivvi xcv 15.

ii:ayoptevcv Tivp ec,aGxpotT:xov , 7rpos xaTa7rA'/;?tv /pcvcu xw 7r£ptcocv , y.at twv evtaurojv tcu? xu-
—^lva
arjVuay)
/~/
dedii'/.xai xi

Tr,;
vai

ojuaew;,
eipnxai.
'

(pwto; Ttvc;
tc
./
aTrpcatTcu xu-
a^tocjtaTov xXcu;'

p£v twv
~
t'va u.-n "•/)

(j).atvcp.£vo)V
(\«'
rwv ayyilo)V iqovaia

TriV (3tctx-/)atv ,
.)-'
£7rt'ypa(^w-

£!;y)y/)aapt£Vo;

xXcuvTc; Tov Seov , xat (fw; auTov ovTa vcnao)- /.axa ay.pt{inav xa Tpcla^ovxa •hpxnatv xr^g yvw-

uev, —KavrauQa TO wev rrup xat to (peyyo; p.r)- pty); tou' xaS-/)y.evcu to cjav tva «aSw|t/£V oTt

vutt Tcu Secu TW cjapcu<7iav* to (3i -/iXextpcv wacjsp rtvt |3aatX£7 ^cpu^pcpct , cuiw; ayyikct
 94 . POLYCHRONII

vTraxoviVTec zot. Ttpcaraxzop.ivoc "noiovaiv. — -Ivo: rwv /oywv avzov y.ovov ^ovlezoci Tioi^nOocpauvoct,

eiTiri -Koczoc zw twv ccyyiXm kniazuaictv anocvzoc d/.loc y.oci ociso twv epywV cv yocp oc(a locvzcv,

evepyfizoci ini ytiQ. Bcvlezoci yocp dfi^oci ivxocv- fnai (^Beyyea^oct peXXst;, a/i/a zra Tiyp ep.;v

Bx z-fiv ev zri y.ziaet evzoc^tccv. ,

X^P'^''^
oc^ib)^e\z , xat ^apaoclewepcq ocr.o zri;

p £."•«? «^vepyeiac yivcftevs?.

^ . ,^

V. r.
C A P. III
cod. f. 193. h.
Tovzeazt^ {x-n cpcjScu" ov yocp ent ztixodpioc riH(>i,

(xlX iru Toi <7e zcv lotov yeipczovriaoct npc^^-hzry KccpaXt^a (3e xaXe7 ta etXyiT« (3tl3A('a* cutw;
waTe /ixy) weXXe T^tg ey.ciq dtocy~.oveta^oci Xoyctg. yap ct TraXatct tyiv twv avyypocyLpLOCzoiv eopuXaTTOv

V. 2. ^c^epov rpcctuicv \cycv zo ocvsc^octvetv ocvzcvg [xvriimv' 'lovdocl.ct dl y.at /^-fXF' '^'^^ Ttapovzog kv

zstcvzcvc y.at zo dvt^ty.ay.cv ^ ozt dr.cazeXket -npoq zoicvzcti; ellriy.aaiv ly^cvat zaq ypaadg — TowTe-
To;;^ dva^tovg ayyelcvg B^eov' dtscarelT.et de r«v yj twv Xeyo^evwv aXviS-eta TtXetffTriV act nap-
cvK etc Tocjcv ey. zor.cv , aXX' e/. ^etcy v^cvg eiet napp-natav' dn(»aaiJ.evcq cvv r.daav (SetXiav,

r.pog zcvg yaro) xei^evcuc. fjteTa Tiapp-natag (fBeyycv , [xtypa cppcVTt^&JV zrig

V. 3. TcuteaTtv, cvk ayvcw t-^v yay.iav twv peX- e/.etvwv xaxtag.

XcVTwv rapa acv dtdaaxeaB^at* y.at yap dvata- Mn^etg Se alaO-nzrtV y.at cw^atty.-flv ucToXa|3yi

yvvzct etat r.pog zcvg eheyycvg y.at dae^itg zr^v Tyic xetpaXt^cs tvjv ^pcHatv' o^azsep yap exetv/iv

yvoiu-nv ay.Xnpcnpcaoincvg yap eyaleae zcvg (in znv Beo^ptav tsvevixazixSig iBeaaazo , cuTwg xai
epuS^ptwvTas eip ctg r\i^eyjcvzo aae^-npi.aat, — Taurns nyveuptaTtxw; pieTaXapt|3avet zrii yevaeoyg*

\. i. To de ddoivai yat avzo zo y.vptcg a-np.atvet' ey^et Kat piet' cXtya* cSffCjep- de ci piavTet? eig rsa-

yap y.ai ai^typav ztva ezepav ept(pa<jtv' zadi yocp., pa(fpsavvnv ywpcvatv^ zov datpiovog dvataB-naiav

(^r,ai , Xeyet xuptc; o y.vptog jj.cv' zo de e^poucv avzoig l^uctovvzsc , cutw y.at zotg cjpcopyiTats

eyet a(3wvat e'Xwc. ata^yKJt^ Tts ytveTat TyJs ^wTt^cpLevyjs

,
^^X^^
V. 6. lIpoXaj3wv be Xeyei Ta ^etva , xat twv 'Icu- ex. zr\g zcv Tsveviiazog evepyetag. — *Q.c yXv/.Cta

(Jatwv Tviv ayvwu:auvyiv. w7Te y.r, dr.psa^cy.rzctg yocp ^ a^-natv o Betcg Aa^id , za loyta acv tw
T:tg oeivctg rseptvseaovzag ancyvmat' cu tw xat Kapvyyt [).ov' vr.ep p.e/t y:nptcv ti» azop.azt [xcv

snt Twv acTc<TToXwv ci deazsozng vsotft X.ptazcg' yXuxu; (5e y.at Xtav ri^vg y.at zoiv a[i.apzni'-azoa,v

vspcla^oiv leyet zcvg (^twyptcu;, Ta? <7Upi(j)cpa; c Spyivo?.

. Tag nlnyag , Ta ^txatJTyipta* tv op.cu te cjpo? 'AXXa y.at NtveutTat e'(Ju<7W7Triaav znv vno zov

za ezsayBnao^ieva detva usapaay.evaaoivzaf y.at 'Iwva y.-/ipux3'e7ffav auTc7i; (3t3aoxaXtav.

Tyis exj3a<7ew; yevofxevng , e^xcrXaywat Tyi; cjpop- Mn tcuto, cpr.ai, Xoyiay), e'i vovcis Trpcs ttoX- y. 7.

pnaeo)g zo dlnOeg. —-TouteaTt p.y]T6 Ta^ dtd twv Xcus ptsXXetg (JtaXeyeaSaf aXX' evvoyiacv /.petTTw.

Xoywv lctdcptag (fuy/i^, p.yiTe auTcu? o^xoae ^w- 'AvTt tou peTewpy]'aev acp cvnep nptnv zonov.

psvvzag tspog (^cvcv (JetXtaayi?. — Aoyyjaat ydp Tovzeartv vuVcv; dverepcnsv Tcp Oecf), exTiXyjx-

ug y.at y.az e^icv zcv ^eaxsozcv zcicvzct neanva- zo^ievat zcv Becv znv dyaBcznza, czt y.at Trpog

atv , oux ev oliyo) ypovoi <zXX' ecji cjcXXw' y.a\ tzTretSiiivTa? cutw (ptXavSpw/rc?, — ."ATravTa eTe-

cpoov xnv tspog epce xctvwvtav , dpxovaav diycv "kfno ov 3t' opyyiv znv y.aza zov npo(^nzcv , aXka
tsapay.vBtav. npcg w(peXetav, xat cSaTe «utov ^uawTr/ifiyivat pe-

TcuTsaTt , TietSapxet* un ixty.naat znv tcutwv Ta vsappnatag cfweylaaSai cjpo^ to cjXyiScc.

xay.tav fj.n de dae^uiv e\g epie, xaTa ye zcvzo *0 ptev ^waet (Jtxnv, «Te e| autwv twv npay-
,

C(jpSet? auTc7? TrapaTrXyiatc^* y.at inetdn dn^ z:v- picctwv eXey^^pievos , ws ova dyvotoc tcv xpetT-

Twv z(ov Xoywv oy.vnpozepog eazi , yiv ;rpo5 tou? tcvo? tc yjipcv yezipxezat' ay de cux avevQv-

V. 8. eT.eyycvg enayet , yave zo azo[xa. —Oux acjo vcg ean , Trpctipnnaai znv zov (Batvoptevcu a^to-
 IN EZECU1ELE3I» 9o

WffTtav rri<; ep-n; avBtwiai' — 'Entid-n ert eft£t- xat ra £x, to;;tcu cvix^-nijouvjsc ^tiva: lzip(,)g

vzv anei^rii y^at •havyjiav riytv^ 6ia zcvzo av- tovzo pyivug&v, o xaxEtvou; c&xppvt^et xat gcv

9ig avzcv elg zo Tre^tov, evOa nep r^poztpcv zr\c, ^etxvuct zr\V ecjietxetav. — E7rtyeypa(p5&) ^e tr.q

onTaa^aq ^nlfco^T), eXitvai. xeXeuet u^amp sr.i di- TToXewc r, Ttpoa-nycpia^ wffTe yvwpt^£o-0at TauTYiv

•/.as-/i|5tou rpo ^fiy.azcq r.aliv fieXXcvTos tcu ap- ouaav tviv 'hpcvaal-ny.. — "Iva e't7i*/i aTpaTOTie- v. 2.

ycvzcq y.aBeX,e<jBai., v.ai ev.v. z-{\v y.piatv twv za- dcv zlri^oq' al 6e dvva{j.eii v.aza zaciv T:cAepLi-

pa^aivovzMv zcvc voucvq TtcifiaOai. — Tcvzc erici- y.w zspciezataav' zcvzc yap }.eyti zsapep.^clag ,

naev ezciix(og' cv yap oic dva-nziBm cux yixouc7£v, avTt tcu zay^aza aTjsaTtMTixa' 7rape(7T6)(7av (3e

ak\a ^nt/cva twv 7rpo^aTTC|:i6vwv tov cpojSov e^^wv. cuTCt toT; XctTras \}:n \iovcv tsepiT:e<^payatvot

aAiv auTnv arifj.atvei zriv yj^ptv zcv xsviv\j.a- 0T:kcig , ahka v.ai. za ^fnyccvntxaza eTrttpepcxjtevct

Toc. — TcureaTiv cv j3a(3t^wv , aXXa 3i aepcg ctc y.a9aipri<jcvai za zt zeiyr,' Taura yap unvvei
V. 15. (atpo^xevcc.
—'EvrauSa, a;y;(7tv , -nyayt zcv r.viv- za.g ^ekcazaaeic' S^auy.aaiwraTa (3i piovcv ., z'nv

[xazcg ri xc.piq., otzcv r.ep r.pczep.v T.pcoza)(9ei: r.epi zriV r.chv er.iazaaiav zcv r.l-n^cvg p.-/jvuet,

tlB^elv cux Yij3cuXY)2"r,v , y.at detaag r.epteiriV zosv Iva r.po twv 0£tvwv tw cpcjSfd y.aTa7rXr.|ag , aTzo-

7:pcaTa;^3-€VTWv Xcywv ap^aaBat ^.vlop.vJcc. azria-n avzcvg rr; r.apavcuiac —Tc z-nyavov , v. 3.

Et yap ot deapi-ci r.apa avBpctinoiiv eytvcvzc, c^nai, npiavnacv zr\ T.cktt, o)aze tivai y.rrjvua

cvv, av avzcg er^n aowviav avzcv y.azadr/.all^eiv' zriQ ^apvz-nzcg zmv njcXeatwv , zai w; -rr/.taza

£u8/!X:v Tctvuv w; acjavra Taura zara ^eiav ^iameu^cvTat , el zclg auapznixaatv eau.ivctev.

eyevezc avyyaipnatv ., 'tva pi.aQ-n oj; ay.etvcv. iJ.eza 'Avzt zoZ waze \vn ocY.ttv dvsc^Aeneiv tspog

rappnaiag leycvza, za r.apa tcu 7rXr,0cus urrc- tyiv TrcXtV 7v' vi \x-nvvua zcv f/-/i aTro -KpQaipe- v. 3.

uevetv., v) er. ctxcu y.a9et,opLtvcv r.apa^atvetv zcvg aeoog za 3ttva e^ayye'Kttv. — TcuTcj-tv , w; et-

^ttcvg voixcvc. priY.a, aynpiazi 7r£p(fpa^cv, w^e (^ivtaBat , w;

TcuTe(TTtv, enet^-n Tiap -navytav /ScuXyi ayeiv dvanoopaazcg avzcig. — Tcvzeazt didaay.a}.ia zcig

ex cTcXXyis act tstpicvatag , ra Tri; tvst^vutag d/.cvcvat za ytvcy.tva etjTat.

(ZTroTrXrpwTW t^cu ycuv a^wvta at xaTa(Jtxa^w ,

Auo ^£'a(5txtag X eyet U7r£p exaTepa^ (BaatXeta:, ^^^-j ^g^ j

w(TTe y:ndi ficvlc^xtvcv d-jvaa^at (^Bty^aa^at , TcurecTt xai uTrep twv ^uc. A^Xcv crt ev Ta7s

07rw? uY) dedemg zvyyavriZ. exarov TreVTYixovTa ruepat? , oLtg 7rpcXa|3wv et7rev

V. 27. EvTauSa uzv cvv az or.atv ^ dta9^na(>y e^ret- ei ra p v/)fjtcveu£t xai twv TecuapaxcvTa t3ta. — Av-
dav de ex twv 7ipxytj.az(>yj •/.a\j.(^9rig rv)v'yvw/jir,v rt zcv u:nvv\t.a zr\g aJrwv ^rapavcf^.ta? e^-w tc ytvc-

/.ai zt) otavcia txcTeu^rii; , y.at pta^r; w; Auo"t- (xtvcv. —Ov nept rwv Tetjaapazcvra •np.epurj p.cvcv
V. 5.

zeleg zo vray.cvetv Ziig euclg rpoazayuaat , tots leyet , (xXXa xat 7r£pi rwv Ixarcv TrevTrjxcvra.
a(P£taw at rwv dtaixZiV. — Tcurcartv dlla |3cu- 'H dz zctavzn jSpwats tvdttag y.at atzodttag

koij.ai at r^BtyytaBat^ zr,v iu^nv ^rpcjSizXXcptEvov a-nuetcv y.ai c azaS^fxog 6e vsaltv rrv ffcjavtv v.

(3£«77roT£tav. TcureaTtv ra rrapa atavzcv 7rct/i- a^nixatvzt' /. yap atylct 7rcicuat y cvy'/.tag xat

acV tuacv de £X£tvcus rrv ctxstav £7rt(5£t|aa9at p.txpov rt rspcg , w; cpaatv ct ra azaB^xa y.at

yvdiu^nv trt zr avi dtoaayalia. —Ov yap at dnat- p.tzpa riXpt|3wptevct. — Trv tcu aiy.lcv tspcar,yc-
*
TW TYiv Twv axouovrwv eu^reiS^itav , dlla piovcv ptav e|3patx-/)y (paai rives pf/)vu£tv cvyy.iag e

otdaay.aliav. ct dt dpay^xag /. , ciTrep etat ^pa/^juat 7: *

ro ^e

a7ro y.aipov ew; y.atpcv. dno ezcvg ew; ercus

C AP. IV. '..'/='. n.
Ar.oktvaptog pcvAezat. llckvypovtcg
' y
ot
' -
ar.c eaTCi-
'

V. I. $c|3£pov , cpr.at , vevcpttarat tw t^tvavztag pag ttg tartpav.

Til-fi^tt dialeyzaBat , v.cct r.poleyetv zr,g crcXews To 'tv (p/iatv ejSpatxcv ov, arptaivet tcu learci»

Ty,v Trop^Yiatv , •/jxt zcv vacv tyjv xaraaxacpr,v ,

to oydscv.
 % POLYCHRONII

C A P. V. C A P. VI.

coj. r.
V.
100. a.
1.
Ta ^e £x zr,i r.ohofiyAuq c!vix^r,ao^.iVu v.cc/.a. TouTec' Tipos e/e^va aTropXe^^cv wcrTisp y«p o V. 3.
cod. f. 197. b.

T.^o]xT\vvQa.z , 5t(3a(7Ket rriV e/. tcu Ttoliy.ov av- Aavir,! rs^oatvyo^tvoq i-Ki za. 'lepcccXup.a x^.ipa

Tous xaTaXyjil^opev/iv av^c^cpav. aJ:cjSXe7:Mv Tyi cpavTao-ta, e^oxet ev auTri iivai

Anolivapicv y.ai liolv/^povicv. TauTa auzc7s Tyi vsoln , cuto); exeXcuae nat rov cTpc^-/iTyiv

ep^yiveuet peTa ppay^ea , xa« xa/et Trup tcv /t- Trpc? e/etva acprpav , xat Tyjv 7Tpccpy,Teiav 7:c££t-

ppv xat Tov 0avaTcv (5to Ta dvo zerapza Trpoa- (j^at, co(7Te evapyt<^tpov tov Xoyov yivio^aL. —
eTale tw tjupi nyapa^o3yivat , coc xat toutcu Tcu-ejTtv ct e-xe^ Tyiv S^epaTietav x30icv[i.ivoi ,

y.ay.eivcv oty.nv iivpog eirtvepicuevcu Tcug avjpco- etTcuv ev Tot? opeMTeoot? Tccyots otxcuvTe;.

pcui;' dia de zrig popt(pata? Tnv twv cjcXepttcov 'AvTt tcu r.aaa Inivcia et(3coXcov ocTiwXe^Tar -^Tct V. 6.

e(j30^cv eavipcave , xat Ta; vr. exetvcr^v yevouevas cog auTwv xaTac7X£ua?&VTCov tcc et(3oo}>a ri Triv

ocpayas, tcv biaav.cpT.iaiJ.ov., Tnv ai;(;f/aXwatav 7:ept ^oava ytvcjjisvyiv S-epaTret-av a/)uaivcov.

x«f T-/1V iacaevnv diaazscpav.—Kat yap fj.£za 'laze zciwv cp-/ic7tv, C05 cu;^ (ZTtXws y.aTa nav-

To yeveo-S^at (3cpua).(oT0U5 ,
p.upta S^avaTcu u7;e- t6)V dT:ejr,vatJ.TiV ., dlld vaza twv dviaza vcaovv-
^zivav et(5/i. Twv* auTixa ycuv cu;^ aTiavTas aTrcXeaw , «XX*

V.4.
'EvTauS-a ^etxvuatv om; cw. ev opyri eTrt to- ecovTat Tive^ c\ diaacoBnao^ivct , xai apietviu^

ffcurcv mr,yayiv za^ auy.cpcpas , a/J.a cp£t(5of ex twv. oup(Cpcp(5v yivr,ao[Xivci.

cuTO) 7CUV vai zcvc dcLcvq eXecu czvaac«)£^e(j5at

,
xeAeuet.
/ G A P. VII.

T. 5. ''iva zr,v ivizr,piav 6idc('^n Z'ni rroXecos, iay^r,- TcuTeaTtv cux i'^ dndzni zr\v dai^nav etp- V. 9.
eod. f. 197. a.

^aziaiv 6i co; eTrt iivovcc, zov Xoyov Tnv pev ydaavzo , aX/ eTriueXws zaq Tapavc^iaq Ixspa-
coanip Tpcy.aB^n^iVTtV (Jetla?, zaq di lciTcaq §0- |av , vai o^Xci rrpos ivAvcvq etat TeTauevot.

pucpopouaas" — TouTeaTiv eTret(5-/i7iep exetvcus etj-/]- Affiyyiaauevo; auTwv Ta xaxa, cux eaTVj f/e-

Xcoaare. — TouTeaTtv cux ecpuXa^aTe Ta Trpo; aX- ^pt tcov etp/ipievcov, dlla v.ai e7rtauv-fl^£ _t« Vuv

X-flXcui; divaia. — TcuTeaTtv cux yiae,3naaT£ iig pn^ivza' TcureaTiv cux ri7r£(Xy,aa [j.cvcv , dlla
epte. — TcuTer^v cvdi T(uv ctaejSwv Tnvr.ept Ta £i- yat &)pto)//cxa* ojaTe 7:Xnpc(j)cpnSevTa? Trept rtov

(3wXa 0p-nax£iav i^ipi.naaa6i Tvi etg epte £uae|3£ta' eacpevwv xaxwv jaeTajSaXXfaS^at tov zpo-nov' ccXX

01 ptev yap k^iLvav zn acjaTn , ae|3cvTe; Toug o^o); cvdi cutw; d[j.iivovq yiyovaai Tnv yvwp.nv.

ciY.iiovq Bicvg , xat cuTe n toutwv aVSeveia , TcuTeaTtv eTrt TcuTCti; aTeva|cv , vai cdvpzi- V. II.

cvzi rns vT^rn zo eureXes cuTe ro Trapa dv- xnv dcfiQ (pwvnv izXywv eTrt to7s zsaa-^^^ovaiv

^pwTTWv yeyivmBai ,
,

cvdi zo p/)3eptiav av^iiia- kra zo avy.cfopdq

,

y.syiBci.
— 'AvTt rcu Xur.n^n-

y^iav T.apiyiiv avzciq , n xtv(5uvwv f.n a^raXXar- Tf et; rcadtuTnv yap Trapavopitav eXnXaxaatv ws"£

retv, arrefnaev avzcvq rng auToiv Trpoaxuvnaews* xat eTTtarraajat rpOTrov rtva tt,v 7:apa rou fdicv

u^ueT; hi zdvavzia navza eT^pa^are. divnv. — TouTeaTtv oaci (Stacpeu^cvrai rwv 7rcX£-
V. 9. 'Qg eldivai navzaq ozi ex rns epn? opyriq p-twv rnv ^eltav , cj:vwpt£v:t dia(^Bapnacvzai ,
i: «od. f 196. )l.

e7rsvej(Sn aot n Ttptwpta ixaidivaaaa ae £''^' cic cvdi[j.iav d^^opixnv aoiznpiag e|cVT£s* (3 5e rXn-
Tcpoztpov ov/. ipiaBiq za Ttpoamcvza, rwv aya- aiov Xn^jpSei; , Tnv (Jta Itiycug (3o)a£t ^txnv.

^wv Trap' ipLov dxsoXavovaa,

— 'Ixavn yap n tou "Oact 5e , ^^nai , xara rnv croXtv eupeSwatv ,

tspoawnyou (JnXwai? rnv ocXnSetav bii^ai. —Kat curot ev Ivdiicc Bavazcvvzai. — TouTeaTt npaq
iiia^oi viuv za dnvd' cz' dv d^i.izayiimza 7:aiY) ecitS-naw tc7; Xoycis rnv xaT' auTo^v iviyvaq
—
,

Tts, "iv i\ auTwv zSiV TTpaypcaTWV yvctnre wg cvv. zty.oipiav. 'Ecret^av et^nre (^nai piev acraa:

clxiia dvvaixii ^dp^apoq znq ^roXeug Treptytve-, tc7s roirots rots 7:ap* vptwv 7rpogxuvcuj:xevct; rcu;

rat , aXX' ex Tns ipinq dno^fdaioiq. vivpovq upiwv epptpipievous , TOTe yvu^aiaBi znq
 IN EZECmELEM. 97
"• in ^|pc- l|LJtyi; i5uva(7T£i«? To fteyeS:? Tkiv Ae|S>a9a )>£- "E5s5 oe tw .7£w ev Ta7s peyaXat; iicxki<s-oL v. 15.

ycjoiv iivai Aa(fv/iv tyiv cjpos 'AvTtox^'*^ *^' aTrcfpaffectv , ets xptatv eXxetv to nX^^cg, ut^e

Ixjuxi' i(iVfi[j.ovivG£ 3e auTtij vuv ws xaTOt jii*- 5e7|at w; cu/. «y.^i~ov excpepei tyiv <|/yiycv xaTa-

xcc T/is ytis 'lou^atas a;^p TauTYis exTeTa/ixevn?* twv a/ycapTavovTwv , xat {xn^ovGig YOiBix^a<j^ai

xara TravTwv tw twv xetpevwv ws to, xptvaTs

Ivx
a/Xw;
3et|T) oTr

Te xat cpatveTat
e|y)veyxe

jSyjSuXwvtcs eTii
(|/Yi(pcv*

TauTr,; ev
utio

epct
Triv

v.ai
TtjixMpjav

avxinacv t»u apcTeXwvc;.

— 'AvTt v. 17.

/.a^ei^ofxevci ava^ivuv zcZ nT0/ep:u tc tbXc;* tcu cv^' elq X^'-P^''

elcuut tw |3ap|3apw.

ivjav^a ycvv y.ai I.idiy.iai alcvi r\yQn i:pcg ndvy^pcvicv /.ai ©ecdwptTcu. 'Q.g vzo dnMag cod. f. los. a.

Tcv Na(3ou;;(c(3cvo(7cp, xai Tvi? Twv auvSyixwv za- zrtg (fU(Ttx-rt? auTc7? exxptgew; aSpcwg e«7-fluavev*

pajSaijew; etVecrpaj^S-yi ^txriV. Kat p(£T' o/.tya* eudyiAcv ^s &>; tcv u7:6p(3aXXcvTa eiJetle (jpo/3cv.

To ^e a'7Tc Tn? epyipicu emev, ws yi(5/j aTrwxtapte- "OTav yap , (friGiv , 't^wat twv eTZiffiepcptevwv t. is.

vwv z(ov avzo^i TrpOTepcv xaTctxouVT6)v, xaxwv to vi(fog , xat cu^epttav ou5ap(o2"ev (pat-

vcpievyjv |3cy)J&etav , tct£ acjaycpeucvT£5 pttl/wct

pifv Ta 7:c/£atxa ciiAa, zo oe Tiev^tptcv ava/yi-

cod f.
197' b' ^^'''' ^=^'cpxiav xat TW zeptcppa^tv y^v Trepte- '^cvzxi Gyriixa , ccrep iia zcv Gacy.xcv y.ai zrig

^alov zrt'hpcvaalr.u cl Ba|3uXwvtct, ttXcx-av 0:7:0- e^upt^yptevn; xecpaXyJs e'p(cpa(veTaf TauTa yap etw-

Y.a}.ii' ey^ii 3e Ttva epi^ao-tv to Xeyeiv tov xa- ^aotv ct znviY.ade TrevS^cuVTe; eTrtTyj^euetv.

TctxouvTa Tyiv yw , y)v cu:3£CTCTe cprxxtv aXwvat 'H eTret^y) cux eXarTous jfp'/;ptaTwv ejcvTat ot v. 19.

yiXTrtcas , yi tja5e7v Tt xay.cv azso twv e^^S^pwv 7:cXey.tct , ovoi 7:ept znv tcutwv dpnaynv dayc-

dia zct zo ev avzr\ zov ^iicv eazavai vaov. \-n^ivzig , uavaovzai rns acpayyic twv aXwvTOJV.
V.7. TcuTecTtv cv ^enQiaizai oovwv, aXX' apv.Ci ITapaffxeuaao) , «yyjort , tcu; 7:cXepncu5 T^epti- . 21.

uQVov ETreXJvwv aTrwXetjat tcu; evotxcuvTa;. ^eTv auTa* w; yap j^pyipiaTa In^i^ovzat , xat cuj^

*• 9- 'E^ravaXapil^aVEt 5e cuve^^ws Ta auTa , tcv w; ^ecu; S-epaT^eu^xcucjtv.

xaTa Toiv auapzavcvzw epi(paivwv Bvixcv lOtov 'E7:et5-/l7rep , (^noiv , ilc 7:avTeXyi r.oLpavouiav ^- p-.

yap T(ov cpyi^cpevwv avviy^ft zn ait).oyia xep^p-H- ^t e'vctxcuvTcs elexXtvav , cu^e tcu cixcu r^ctnao-

o^at , Tyis p.v-/iptr,s twv e7:Taiapievo)v , au^cucjryjs ptat r^pavotav. — Ovy^ arrX(ws ypaznocvaiv , aXXa
Tyis ^tavcias Tr,v 7:upo)c7iv , Ix twv Xoywv znv TeXeiw; (3e(77:offcu(7tv. — TcuTe^jTtv a^j^evyi 3ef|o)

(JcUTepwotv epyaC-ptevy}?. i:avza s^' cij e^povouv [xeyala.

'H pa|3(5cs nv^noe , TcuTeaTtv tcu NajScu^^c-

c A p, vm.
dcvoocp n ^xoilita' avS^cs <3e xaXel Tyjv auTyis

£U7:pe7:etav. Tcvzioztv n Yjaza zcv ^ecv aka- 'Q.z TeXeia; a7:wXetas xaTa(|//i^£a3'et(7yis zng

^cvta anrcXe^Tat , n ze xsept za £i(5wXa Bepa- cjoXews , avvepptcv crpos otvzov., [xavBdvetv zi

T:ita ^ y.ai xara twv 5eiwv voptwv vtsepo^ia. — 7:Xeov ff7:cu(3ci^cVTes' (filei yocp zo ze a^Xcv ptet-

TcuTo avTi Tcu cuxeTt eaoet zaq y.aza vo[xcv ze- ^cva znv zapayjflv epi7rcie7v, Y.a\ n oVwcouv ocTfo-

Xe^t^T^at XaTpEias , xai TauTas aS"opu|3ws 7:cte7- y.ptatg (pepet tcIs ev av[X(^opoug 7:apapiu5tav. .

aOai (fnot y.at d^cynzt, Ov di dyfeloiv piev tcus Xcycus CTCte7Tai , v. 2.

T. 13. To cuxeTt fiV Cwyj to ^yiv auTwv , avTt t:u oXXa dt eavzcv cjX/ipc^pcptav ptei^cva e^VTtS^ets

ou ffuvyj-et xpnacvzai aywy^ , ev yi7rep eu3c|cuv- tw rpcc^nzn^ xat (j>o|3cv £p.CTciwv tc7s iiapavoixctz.

Tes xai Tpu^BwvTes 5iyiy:v, aXX' ctVTi5-po(j)cv e|ou<7t Et'5wXcv nv exel 7rapavopf.tas 'idpvixevcv ?^-' v. 3.

Tcu (3i5U Tyjv xaTacac7iv. — TcuTe^tv cuxeTt e$cu- /.cv de avzo xaXe7 ex pieTacpcpas tiuv ^xotytvc-

ai ywpav Trepi twv auTwv 5taXeye(7^at aXXr,Xcic. ptevwv yuvatxwv , xai tous p-ev oivdpag Y.azahij.-

Tcvzeaztv cu^eis Treptec^Tat Tyis e^ievej^Setffr.s TiavovooiV , eTepcts ^e «iyvuu£v&)v , y.al ets ?r,-

oupi^cpas' 7ravTes ^e tw Xivw aayyiveuS^yKjcvTai. XcTUTrtav tcus av3pas dycvaoiv.

18
 tjg POLYCmiONII

cv Traatv «(pavr xaTaarriaat rrv aaepitav etcict

V. II. dw.cKi dz 'Ir/cvtav uvai xcv vlhj lac^ocv ,
cocl. f. 199. a.

lcmviav liyiC aurc? -/ap ^-n Ic(j)o- <5' «v Tt; xat x«t' OTiraatav cu txovcv yeyevrr
'l£^£|Uia;
gB^oci xavxa Tipos ^o'l3cv Twv aa£(3wv x«t
'lepEjUttCU CpwV/lV l£p£U5 TiV TCU , , -/i

VJ«? J<«T« T-/1V ,

Zauea? aae- £T:t Ttvwv 'taw? ex(3ej3/-/ixev«t* njcXX«c , w; enrt

£V lepoac/.yfxoi? vacu , Trpo? ov o

*. 12, c7TetXe, ^t«5e7va£ xara tov lepep.tav.

— ^'Iva et- t:o},v f
Twv TToXepiwv e;(0VTwv Tag eTrtTaaet;.

200.
e(3pwv auTa aXXa xat TOffauTy) Oux aTtXws dl aTro twv av(Jpwv ocXX' ex xoiv cod. r. a,

TtTi cu povcv ,

TTpeapuTepwv TouTeaTt twv Yiyou/^evwv ct xat

To xaxov e;(pMVTo (s^ilcxmioc ,
waTe pyi(3£ , ,
Tvept

xaTa Tcug otv.cu; ax^stx^a^^^i Tri; twv ei(3wA6>v eTepcus eTrai5oTpi|3cuv et; xaxiav. — TcuTeiTi f^vi- • •

3e{j.iav v.ciwa(j^ai cpet^co* cu y«p ert ep.ov ).o-

S-p/lCTxeta;.

aXXa Tn; yii^oy.ai toutcv , ev wTrep To ts^kri^cq rwv ej(3w-

199. b. Ou yctp ^yiTw Tri? cp&)vyi; rcv tovcv
cod. f.

Xwv eaTYia^V to ^e pitocvaTe Ifn y.ocxa r/iv tcu-

yvuiix-ng xriv ^txc/.^olriV.
dociAv uTToXr(|/tv , £7ret(5r axaQapxcg evcpi^eTO
C A P. IX.
«(j/aaevos vexpou.

noXu;^pcvicu xat 'ATroXtvaptcu. TcureaTtv cux

V. 2. Ou ptovcv enet^r exe7 Trpwrcv et^ev ttv aue-
(xoy.fi TYi «tjfptaX&iata rwv cjpcTepwv , a//a xai
|3£tav , alk "tva y.a.i Ba(3uXwvtwv Ivhiinxcci xr\v

effic^ov. — AeixvuCTt TrpwTov ws cu^ vi^eTat tw 5a- TCUTCU5 «rravTa?

ac^avit^eiq xo yevoc,
ei? aTrotxiav TreptTrets ,
uaXXcv

Tov a/^.apTavovTwv o' ^eo? xat oTt peTa (3e

votTw ,

Kai ets jStcv ^e auTcus (3ta(3(xXXet, y.al elg xo v. 9.

dvoL^cVhq xw xaT« Twv U7reu0uvwv Ttawptav eira-

TYiv Tioovciav xcv Becv "kctdopeiv.

yovaiv (XI dopxxoi 3uvap.etr ^ta tcuto cpmatv oTt
IloXuxpovtisu xai 'ATToXtvaptou. @avjj.aaxov de v. 10.
eWeXS-ovTes , iaxmocv iyj^evci rcZ ^vaiocvxnplov
£t ev Tois xaTOTTtv cpYiaa? Ttv« aeairipetwa.jat e^rt

Tc Tra^elv, vuv TrocvTa? «TrcXwXevat eipmev

aTr-/iX£c rt yvA<s9cti T.zp\
pc/i
Tw Tocyc.) 7Tapap.6Vovtcc,
xo pev yap y,v rr; aXr,5eiac tcu cjpayp^.aToc ,
xov va.ov.
To di xcv Troc^cu; tcu Ttpcfnxcv etw^orwv ttwc
'Haav yap xscXKci d'Ly.ocia , ok o 'lepepjtxs ,
V. 4.

Oupra,', xat o<70t tw Yiawv ev Tals iJ.eyiaxaii aupKfcpa^^ pet^cva twv

W5 utcl "' °
ct

aur/iv yvwptflv
'P-/1X«P

tw
»

TrpccpYiTYi exexrr.VTc* et de r.otpa opwptevwv (j)avT(zi;ea9at. — Et de y.al ivxavOa iOea-

xiva xaQ-nu.evcv , «'XX' eu(3yiXcv w; tcutc

i3£pteX3-are eT Ta7s o^ct; (jocxo
TM 'lepepta xe^tTat ,

^iy.cKtov ev ccv- p.-/ivuef ucjcptvraews yap evexev twv e/xcjpca^ev

lepouaaXri.y-, xat 'tiJeTe eav eupnTe

6ocv- Xe^^evrwv TauT« Trpoae^nxe.

"deoq eaopat liyu xupt;^ ev au-yi, cv
,
TYJ ,

leyu, aXXa IloXuxpovicv x«t 'ATToXtvapicu. Oux «v/ipepcc

^octjxov ov yocp nyept twv Siy.ocMV

(3ix«tc; p.eT<z tcu (ptXav5p&)CJ.u' to uev

7iapavc//tav aXX' c^s
Tiept TravTwv twv xrt Qeioi (j^yi^Cf) ets

Ttpcwpia y/vETai t<3 (3e cpt-

yap ^\y.aicv ev xr\ ,
sxxXtvavTwv. .

avaaxaaet xai rr, cjpcppYiaet

«v- Xav^pwcjcv £v TYi
V. 6. Aeixvuat twv acparwv duvaaewv tyiv Trept

yvwpi^CTaf (^iOTrep alia oiv ecjpa|av

yap oxvouvTa? Trpos tov Tcwv ^etv(wv
Spcouou? xn(3epicvtav o>5

ocjep eaT^t 3txatcauvyig xey.p.'npicv xo

tcus (povcu; aTre'Xa(3cv
ocvcv JTpcTpsVeTat tw Xoyco a(pet3w; ,

lpyik,eQBo>.i. — Ao^et ^e liocv axcnoUccxov xo v.ctxa. de e-KOiJ.iVOV ,

^tXav^pwTrtas

xaS-Tiaevc;- cd?
aTro5ei|ts.

yap apxea^ets tyi

-(Sv pt«3ecyw A-/iXiV5Tt
rwv VY)T:twv ipepeaSat tyiv ^r\(^ov ,

uTrcptvraet auvuGpyivai xat ro cjapaXet^S-ev (3ta

apr.apT'/iaavTwv" aXX £;)^£t auvTcacv tyiv /uatv*
xo TiapaXet^^ev ^yiXcv yap
exxXivavTwv watc TouTC cuv eve'j^y.tve
TTcivTwv yao eirt to y^eipcv ,

xat et? TYiV «uirlv aaePeeav xat Ta vriTita X^'~

oTt Yiv Tt; x«5raevcs, U etr.e r.poq xlv av^pa.

avayxatw? tcu? pev aae(3cuVTac

pocyo^yeia^oii , G A P. X.
iy.oloc(jev, twv Be 'npoocveiki xrv «^txtav ,
wuTe
'Iva To da^tlU <3ei|yi tyis Ttuwpias, K«i ?T£ v. i.

p».Yi eni TToXu xu0eta«v tw Tiapavcp.iav , Tiavra-

 IN EieCUIELEM.
gg
y.oc-a Ttaff/i? ouoZ r^; TTcXewg areccpa/vcTat rav- t-^'; i^j^j^eioc; UoiJ.ivcc roy BavazoM zov iui
'ocyotjt ypafritrvj^ ws (Jtao-Tretpuv zo rup, 'hvztdycx).
^^"'^X^

p Travra; c^:0 rvi ffy.t^T^P? TreptXapf^avwv. "Eazi Je tcStc to i>c? t£v klmv , o'5,,
£V Yl
, V. 23.

•c«a.f. 200.1'; ^
'-^^"^^ ovxoHov rsw rcZ BzcZ tvdcv ovzc^,
^ xaTa aapy.a avaXnt^ts toG awTnpo/ eyeveTa
1« ac/cGvTc; yeve75a/ T. Treoi to^v va^v rpaxu xaTa
, yrip z^g 'hpcvauUix rw 4/^(pcv'e^^ev£yxl'.v
ffXviuaTl^e: 6ia tf; ooTaa^a; tov ^s^v uyuvstp aU ro opoq roZro yo^pu, -KocyMevj r.cie-i z-riv elg
eltjapevcv zcZ cUov zo clv uazmu h it^iwJ cZpocvcZz avodcv [xezx y^p t^v ^avp'ov xa^ t^v
roZ otxov, hxnfJuriKiv w; «v ei rcva dpyt^cpc'- 5^/«t.'v , xai t^v x.aTa t^? 'lepouoaXv^.^^
r.aXrj
V. 4. vcu xal eTr.TaTTcvT.s T^iv xaTaacpayrjv.— Ou xa- ^.^cpov e|cveyxaiv , Su oi ju^i ^e/vv, (S^e Xl5.g
Tfii
« z,apiv,roZro yeytvT^.Bocc liyu dW hc in\ llScv h cZ «•/! xaT«Xu5ri ,
'

u, rl opo,
otrcij^ apxv^S ^<f6-n ^ detxe{iau ^cg r.Xr.pcZao: iy.Ccvo ^era t«v y.a^nr^v avelkv
, vr.o voepi^v
rov o\y.ov 6ci rm ve^iln;- cTxcv di Uyec r'ov xocl a=p<irc.v «pepc^^ev., dvv6[f,em eU oZpocvoZ,
y.,. evocrizcojzcv z^.v ayio^vza^yca.—Miycazcv, aveln^^rr zvzc; zclvvv rm iaop.ivm y.ocr^ r^
©nfftv Tixpq azcrelii ro twv 7rTep;^wv x<V5u-
, Trpc^pnTn decx^evrx occa^nra.
pe'va,v^T«v xepcu|3V, ^g ^JrrcXap^avetv |3pcvT-^v '£7:^^^^ yup ^c, y,cc\ a^o^ pJvn twv Trpay- , ,,
ecvocc T, ^ecccv ,pa>vnv t^ yip «,- 90,^^ accdda^c /.aTwv aexeTa. znv t^apaiveacv
, ^ ydcp op^vre,
cy^vcv BecZ ^pcvr^j ^ I^uuayc; y.al Secdorio.v iv eripcc; ra; av^c^cp^, , ac.cfpoviazepoc ycviy^e-
yij-nvevaav- zcvzeazcv ecy.iaccaav zov nycv zcZ Oa' -n ^cvcvze, twv ^e^cov vcp^wv , azovdacize^
cy.avcv x«l dV.aT.O ^e.v, ^wvri xaT^i
Tti ^eiav pcc r.erX z^v apezh y.aBcazaueBa' alXr, di ai-
evepyecav ar.orelcvi^evn ^pcvz-^^v.
^Br.acc cZy. eazcv chyoZaa ec, eZai^ecav.

C A P. XI.
c. A V. XII.

T. I.

evS« T=w ..«,, oeWc a-vap«; ;S»<,«„ ,£ ,;^/v™v ^t^S, cea.Tiv fcEr««<..i?a,v.
Yi/iw Trpoffx-jvcCvTac. ~
^^'^ .^^^y 7^v
^-
'a,..-) ^ ^ ' 1 -
' '^
,
f^ev ^wtv fxwvacv to. Tcixty y jj
V.7. Eo.auvan.Tet^ eTepv eyxXnpa w; cZ p.'-
, 8*^5:^, /.n^ p^v aZzo, aeavzo. zcZrc n:.r;.et,
',
vcv cv r.ecOapy:vvzc.v a^^v Tc7g ,r«p.i rm npo- aXX u^' iTepcu <pepo>evcs , c^^ a. ;in<i eecllu,
^r-rcov /eyc.uevct; «/Xi
, y.al ylevaKivrcv— «^npnpcevc,, x«l t-.^v irc r^ ^adli^ecv a^vaptv ei
Ma.c.Ta ^ev ^TcuTeVnv cZd' cZr., ^ci^evazac y^p aZrl, aloZv c^eZyecv rpcaerc^zezc , ciy. av
n T.poppnacr Ae^nza yap r:encc-Uaze zh r.chv , iy.al^avzc oVre pcn(J^ opav zi t«v ev r.oaiv'
y.azaar^aKcvze, ev avz-n zcZ, rUza,, y.a\ avz\ r.o., dl ezc y.al ar.cdcdpda.ecv ndwazo , «cpnpr-
r.vpo; avz-n yeyovoze,- \aze dl y.a\ 0. n y.aza ^ivo, zcZ ^Unecv; rov pcev cCv rciycv dccpZz^
rr,, rc/ew; ^n^c; «uT^xa ^a^a er.ay^naerac
, Tetv ir o^ea.v aZz^v exeXeveT.- irt fjezecJ^cv
y-ac yecpcva Twv n^txnue v.v reiaea^e. 61 ivza ec, ^vy^v zpazhac^ y.alv4>c^,evcv r.av
.;^.- Qavuaaac 6e eazcv, Sr., tva ea>p«xci; Te-
:oJ ^ Ta^c^ev , Tv« 5.« ^^v Tn. .pc^nzeia, p.ndiva
reXeuTnxoTa, ..eprt.«VTc.v d,cZ Scaliyezac
cZ >.ai^ tc^ ..pc^nTeucVeva- Scdc di rcZ ayn^azo,
yap cJncTcu ev tc,. Savc^Tc.) tcu Iv^ ol
lccvscl zh av^^cpdcv ^c^ayB^ac.
avvaziyivvzac- aUi zcZzc^ zn; r.ep\ laov ^ca- TcZzo 3i c^nacv cZy hc y.a-.dc zlv .docvza , .,
^eo-eo; Tcu r.pcfnzcv zw a-ncdei^tv eye«. xazcov ev 0,.-« ; ^, ^
^
~ ^ '
'
'

j^, , ,
, X , * ^^'P " ^P^?^'7ns TauT« Xeyec, Trepa?
Ec yap y.ac zcve, ^.era rw e.avcdcv Hiylc^ e\yj t« x«tc^ 'lcvdalcv,
, eZddcv ydco c^, x«Ta
vav, «// cvv yeyovaa.v 6t.atcc, c.'^ MaTe;«c tc^ 2xtcv Tn, ^acchia; ledeytcv zaZza r.oo^^-
y.at lc^ac ,a:^a^atc, xaV aa'vTe, cl Ivrlp
, zr,c liyec, avvi^ di y.azdc zl evdi.azcv e-o, Tn;
 100 TOLYCHRONll

zcv'c-j |3fl;(7tXwa-c T-/1V ia/^xrrrJ aXwo-ty v~cf.fi-uat Tcurw eTret^YjTreo ei; zo /.aKov e^exXtvav, xai

TriV r.oliv a.)X o ^ovktzon. ilniiv zcvx^ igxiv ano xap(3ta; TrXaTTeuSct ri(5ouAri5)r)(7av , ei^ avay-

£-ffTe ws «ur-txa paXa e7Ta;(3"na£Tat t-o (Setvov ,

x/); ea;^cv ^at/jiovas evctxcuvtag, zcZ Ouv aXXo-
'
iJux.eTt erepou iSaatXew^ ^ta^^^auevcu rov ^e^e- rptou; e'auTou5 x«T«ay-euaaavTe§* eTrt^-a/Jievoi yap
iii.xv ini yccp TCUT5U TCoV ij:ficpfm£(dv iy.^mtzaL ruv ;rpo(jpyiTwv rvav otX-/)5etav, eKi rou; evavrtouj

teXcg» e^upflffav "koyovi.

'^^' Trpayf/arcov ^o^^oKTt <fnm,

^^! ^^"^ , l;^^\ ^^^^
G A P. XIII. "^f
»,

(^eu5e7; ra^ u]ueT£pa$ Trpcppnaetg , /at cToXepicy

ETret^Y) y) ypa(^f\ zso^Xka^cZ «'ptcyeXcova y.aXe7 >tat (x^yyiv xai at^^fjtaXcoatav avrt r^; eXcjt-
%od. f. 202. a.
tov Xaov* apiTreXcv y«p (pyjatv e| Atyunrcu a0etayj$ tipwr.c cux epcuatv upi7v ttou cl
, , , ,
xp«-
weryipas* y.ai TraXtv «pt^eXwv xuptou aa^actiB' xat orct ufKwv Xoyot, xai ryis £/pr,vo? at eTrayyeXiat

TraXtv upie7$ de JcuenvpKjazt zov apTreXwva ptou* Kat aet oXtya. 'Evstidvi $t co; errt rot^cu xai

Tov oi/.otov Tpocjcv xat vuv T&i nyapa^etyptart otxc3op;n? eXajSev avzSnv zfiv aasjSetav , oape-
TMV aXwTrexcov e]3cuXy)0y) ro otXoxep^eg rwv ^tV" Xa^e tou 5eou ty^v ctTroyaatv, xot tyjv CTraycpe-

5c7Tpccpir)t(My , «at fflv e^ autoiv >tar<a: rcu Xacu vyjv auTC^^ ttwtoptav xataxXuauw.

ay)ptav«t 'Xuu'/)V waTrep yap cpy)atv ctXwTrexej Xav- To xaxotexvcv aiitwv r/is yvwpy); nraptarwv. v, is.

Oavcvtjt Tcu; cpuXaxa? rwv apiTreXwvwv, x«t eta- — MepKjperat yap cv iiovov xoig ;^py)opi.w5£7v Trtt-

tovtes xep(3ov cutJev niotcuaf twv ^e yyjcrovwv pwptevot^, akla xat to7$ xe^y)fjt€Vcts r.tpiamxaat

zov xapjrcv a^patpcuvrat, 7rapa7rXy)atw5 xai cutct ^cci tnccidcui; tiatv.

(3cXep(i) tw axyipiatt ttoXXcus XavSavovtes 6)5 eVt Et? to Trwtaafiat, touteatt 5t« to TreptoTrtwv
ttvt cocpeXeta XaXcuvte;, Tipos zo eautwv (SXeTrcv- upta^ xejQSyJaS^at nrpos at3azr,v zcv lacv xat
—
.,

tes xep(3:s, ta Trpc; -ndcvnv diaktycvzai. 'Av- avapptTrt^ea^at autcuj aae|3etav tri xa3" uuwv
tt t^u, cvdtv okrtB^ti eipS^eylavto, coSt Yi^vfi' ^pyx^ Xpr\csoiJ.ac Tspcaxt^falaia yap tvzavBa xa
aav tY)v utt' epicu dia twv nypc(p/)twv yivcutvr,v r.tpianza etjpr, , 015 ^vjcJy) etpyjtaf to 5e e(i) «
aTco(^aaiv avav.aktaaa^ai. — -"Ef^etlev aur(wv xal ufze7s eTrtarpecpere exe^ ^vyai , avrt tcu £(» •«

ty)v aXa^cvtav xai ty)v aaOtvtiav -w; ptev yap upte7i; auvayete tcu? TrcXXcu; elr.iSi xpettrcvt.

Trctpieves , ipf,at , xat xyj^fpioves xwv rpo|3arwv Toureattv aurc^; v[xaq zotq 'tpycn; 3:et(7«>), w; v. 21.

^njScuXv^^nactv auyxpcte7v tov laoVy TiltyyOnaav avoYiZog v[i.iv vi crepi ta tctauta euvret^eta" dia
dt vno twv jrpayptarwv rcu yap r.oktiiicv tru- utv yap rwv eu7rpca5ev Trpo; zag KCtovaag cpy)-

aravro; , ou twvov etp|at rcu BajSuXwvtou zriv aiv, ivzccvBa 6t r.poi; zcvg Y.ey^pnpitvcvg aTre^jp-/)-

icfodov cvv. rt^vvf]Bnaav .,

aXka xat opwvrej ttoX- verc. — Tcureart ra X3tptau.ij.aza (Jeti^w xev« ,

kayc^tv diaatstipcutvcv zo TrX^o;, xat u7ro X<- (ware up^a; aurcu; r.pog zo avortzcv «(pcpMVTa? ,

juou y.ai ^u(j)cuc xat Trupos (Jta^rctvwpievcv , eywpa- yvictvai zuiv tctourwv zo [xazatcv.

^naav znv twv aXXotptwv, xat cv znv twv not- Toureartv aTi' aurwv rwv epywv cretaw «u-
—
cod.^^f. 203.;

pievwv, e^^cvTes za^af. zcv(; mc, cvbtvty(ovat r.tp^oi aro zoa^v ytvop.tvm,

Ot ucyaXau^cuptevot rtatv onat r.po r«s Tret- 'Att tcu aveXeiv enej^etpe^te rcu; aveuS^uvcug.

p«S twv ^etvwy xat tov tcu Qtov ypno^-cv vjpo- Kat tavta Travta, cpr,at , crctcuvre;, e7r' epte

jSaXXoptevct , dtilct y.at azo'k[/.ct r.poq zo xaxov ava^pepete rwv ytvcpievwv rr,v alr tav, /.at [xt-

7re(j>y)vaatv ro cuv to; e'v TroXeptco , ovj(^\ y.aza ytaznv yjjL-.nycptco lytt zrii yvcopwQS. — Avrt
napa^cknv xe^rat, aXX' 00? e;:' aur'^; t^s akn- zcv ta; rpccisxq zcv c«ae(3cu; jSsjSatcut* Oia twv

Btia<; —Tw ovouazi , (^nat , tw eptw nazty^pn- ctxetwv Xoywv nycXXy)v aurc^s zspcaixapzvpcvaat

tjBat ^tvdfti [/.avztiaq rw Xaw TrpcacpepovTe;' znv laxvv xuxt ovdtv ccvaztBtvztg B^tSt tw twv
eyto (3e ouj^ upttv tcut^iv e^e^rveuoa. 5^wv dtar.oz-n.
,

— 'Evrau^a , cpy)atv , et x«t rt^

 JN EZECHIELEM. lOl

vpLVJ eXot; OMTinpja; , xat raur/iv acpatpeiTe* Tcutwv (Je twv oc'j^^(^v eu.vnuo'jtuce Nwe, t;7;

"•itaeod. oXcuc aaiiTwv Tictouaat * (Jta tyj? uTrco-xeo-eco; twv etpyifjtevcts twv xaTa tcu; /povcus auTwv yevcae-

ytvcprevo>v. — TauTr.s ivexev T-n; atTta; , (p/]ff(y, vwv Xtav auf/jSatvcvTwv o ve yap N(we ev ace-
cuxeTt ev -aTretXyi az-ncoi xo deivcv a/X enocyoc- |5(i)v eupe^etj yevia, cux tsj^u^je Ttis tcu xaTa-

ywv Tcu; |3ap/3apcu5, ttctxiXas 7:ap' ujuwv etcrTTpa- xXuaucu TravcXeQpta?, aTra/^alat tcu; peTavcia

|opiat Ttuwpta?. — TouTeig-tv a7:aXXa|w to 7r?.vL xp'''^*''®"^^''" P-''^

jScuXyiSevTa;* xaj o AavtriX waau-
3"05 iri; upie-epa^ dr.ax-n;. tw; x.a-a tov tyis atx/^a).watas yevowevcs xat-

pov , TCU5 uev aXXcu; (3ta rflv TroXXyjv daeQeiocif

C A P. XIV. ^ ',, ., . -, ~ . > ,

oux eA£ujepw(7e tcjv eTrevej^JevTwv xaxwv «utcs

T. r. TouTeaT* xar' ctitcv (juv-^XS-cv crpcc pte , xa de /.ai (3cpuaXwTcs yevofxevog twv TroXepitwv txpa-

6)5 (jJtXct exaS-.€5cvTC< — npe(7]3uTepcu5 , tcu; tcu z-noev xat touj av(3pacjeoYiaavTas eXajSev ucjy]-

Xacu e'|ap;^cu; xaXe7. y.ocvq' cu5e ct tcu 'Igo(3 (5e 7ra7(3e? t-^s tcu Tra-

V. 2. 'AyvocuvTt piot, ^nat, ttIs Trapcuatas TTiV ai- Tpc^ (3txa£0(7uvyi; acjwvavTc* uovcg de xpetTTwv

Tiav , d7Texct).ui|;ev o Seo^ Ta •ev a^rcppyiTw TyJs Tyi5 t:u cjcXeptyjcxavTc; eCTtPcuXyis anye(j)av5y].

3t«vota5v Tuy/avovTa. Nwe yap tjetB^cpevcu; ecy^e zcv; ty); clxtas

TcuT€7Ttv co^ «TrcyvwVTe; ocTTavTa 8ta7rpaTT£V- ajravTa;* xat 'Iw|3 ^rpcaeXSovT&iv twv (ftXwv, Tr,v

xai, uiypoi ^pcvTi^cvTes Tyis aTretXyi^etayjs Tt- urep avT^uv inci-fidoiTo ly.eciav xat AavtyiX uTrep

fjtwptac. aiaiJciievftiV rov i:zai<7fJ.azog tTtsietzo znv Trpeo--

i y. 8. 'Ecjet^ yap yitcuv p.ev exe7vct acjcxpifftv tcv ^nav kvjeid-n zoivvv /.ai evzav^a o CTpc(pr,Tyis

;rpccpyiTy2V , 7TavT«;jou de o di^atcg avaptevwv tcu Trept tou "kacv txeTeuev, |3ouXopieyo5 auTOV Trapa-

5ecu Tyiv atsoy.alv^iv , r/iv crpc; to cyXyi^cs [xv^-naaa^at uvrep wv cu Trpcj^ex.Tea ytve-at «u-

eTTOte^Tc ^iale^tv ^ avayy.atwg ev a7rcpp-/i-w TyJs tcu yj T:^o<jevyri^ deixvvaiv (xev auTw to «pieT«-
3t«vota? Tw cjpctpyjTyi yvwpt^et xat tviv exetvwy jSXyjTcv Tvis yvwptyis tcu }>acv' ayet di etg Tra-

yvoiixn'^^ padttyjxa zcv ytyvoiievov av^paz aytcvg y.at eva-

od f 203! b'
'AXX' cux effTtv 'idicv zcv 6ty.a'icv y.ptzcv xat peTcuj , tcv N(we , tov 'Ico-S , tov Aavf/jX.

crXavav tcv cipc(pr,r/iv , xat crXavyiS^evTa xcX«- Oux eTtet^yi itavTe; et; to X"P-^ elexXcav , cod. f.

K^iV, Ov zcivvv y.az evepyetav Xeyet rcv Trpo^n- v.at tcu; ayai-tou; ucrayw tvi ^txrj* cutw ycuv
Tr,v TrXavav, ccXXa xaTa avyyuynaiv, —Ou pia- et x.at ct ^ty.aici e't; acjctxtav cccjyiXS^cv , oi; ci

Tnv cpyi<7t T«UTriv ecyetvct; e^a^w Tfiy ztixwptav ,

7r£pt tov AavtnX , xat 'ECextyiX, xat 'lepepitav*.

aXXa dta zcv exetvwv oXe5p:u euepyeT(>>v , y.at aXX' cvv ovde l^la^-naav ano zr\i; «Tictxta;* eTrt-

T^ ixetvwv eu(7e|3£tas IXeuS-ep^uv |3cuXcpiat ydp (faveazepci ycvv exft yeyovaav,

oeuTov e^x^etv Xaov^ y.ai eivat outwv SeXw Beoi t
Oec(3wp<Tcu xat IToXu;i^pcvtcu. OovaTOV de y.a-

TiSiaav avzMV y.T,defiovtav notovuevsg. — Trv toyiv Xe7 r/iv al(fvt6i:v TeXeuTyiv* ponaatav de zw
Ttpiwptav a7retXe7 xat tw xaxiy; eowTwvTt , xai acfaynv Atfxov (5/iXcvcTt tviv evdeiaV 5/ipta rc-

T<M xaxw; aTrcxptvouevco. vr^pa, tcu; topiw; e|av^panC(3r,CTaVTaig.

V. 20^ Eav a^apz-naocv eS-vc; y.olaaet jScuXyiSw xat rvcu; auTwv to apt£Ta|3XyiTcv tcu zpor.cv , 7ra- v. 23,

Xtpiw crapa^cuvat , ixezavcta <3e /^pnaaa^at ^yi paoetyjxazi lctxscv ^cvlezat deilai xat Tr,y au-
(ScuX-ziSwijtv ct xoXo^o^aevct , cvdeutdg zev^ovzai zov Trept to 7rXyi3o; xyi(3eptovtav , x<ixeivwv xara
ffuyyvfop-/is, cwe et Nwe xat Ico^ yat AavtrjX <7uyxptotv t«v Treptotxwv ^repi^aveaTepav Tyiv Trept

eupeSetyi ev auTC^;* aXX cvTOt piev zr.g o^titetag zo xaxcv STrtuiXetav.

(3txatC7uvyi; zpvyrtaciiat zcvg xap^rcuc, yat zrig aw-

/ , . . , / ,v ^ , , C A P. XV.
T/ipia; a7rcAau(7cyTat , exet^vcu; oe Tr,; ejraycpte-

Mf^S cux «TraXXa^wff^ Ttawpta^, Zvlx (Je dpvuou leyn za oiypta , cTcv xu7r«- w. 2.
 102 POLYCHRONII

|Dt(7(7cv, y.edfiov ^ nixuv^ xat ogoi Tctauta' za. pey pouq, — "Iva envri , r.pccjztct^x , y.ai e^ oXiyuv v. 7,

yap 7:po; T£ cjxcocfjiriv , y.at ev e-epctc cj/etcatv 7:/.etous yeyovaTe* xat TauTa tyis xaxcuj^tas xw-

effttv eTitTn^eta , yi tSe Trpci; tc xap-cfipcpsTv ptc- ^/jcuaics rrv cToXuycvtav , xat tcu vcucu ci.vxt-

vcv oTiep et piYi Tipcaetri , TravTaTratrtv oc-^p-n<jTcq pcvvzcq ra TiXTOpi.eva- ijv piovcv, cp/io"tv, zcoy-

€15 epyaotav xaQeo-Tnxev tva etKvl, tc7s piev e9- o-a , aXXa xat ei; -nAriQog eVi^cuvat , (5txy;v twv
vecrev uTreoTtv eXTTti; owTTnptas, (3t(3aoxaX&)v ecjt- «3:710 yra |3XaoTrjpiaTwv.
oTaoia , Tipo^iOTMV Aoyci , aTrcoToXwv Y.-f\^vy(j.oc , "Ivu 'nv Treptcuotav (3et|yi tcu tcXoutcu, Int . to.

ctxovcptia ri 8ta tcu X.pi<jzcv , ta eocpieva 9au- twv /3aatXt8&)v ^.uHaza yiveaB^ai «piXe7. — ^"Av-

piaTa* TouTcts oe oudev tcutwv eve/et^pe' xa/ yap ti tcu , anjYi/Aa^oc oe tcu ^opcu tcu etjyip- cod. f. 204. b

xat cypC(pYiTat xat craTptap^^at , xat crapaiJoi^wv zfitxevcv sx tcu vcptcu Tou ^ocpxoi* xat (3t' oXou

[xeyocXovpyioc, xoci twv (5e5optevwv acyocdav zv-a , o-x/ipiaTt^et tcv Xoycv w; eTri ocv$poq yvvouxoc.

V.0C1 etxove? , xat zspcpp-nani* cv [JL-nv ow^pcve- xaXXw7ri?cVT0s.

azepoi xazeaznaccv zov zpctscv. — TcureoTt , Tt "AXXo Tt tidcg iiepi tyiv xe^paXnv TtS-eptevov, cod. L 203. sv

Xeyw ; et^ Tt twv a.vocyy.ocioiV oux ecjtTn(5et:v to TroXuTiptcv p.ev ov , ey^cv de di-ny.cvzu (xocpyocpizYiv

^uTOv; alX cv6e etc Tnv Tuj^cuoav j^peiav* "ivoc p^exp ^^" ptwTripcs. -Ivoc eicjri |3aotXt(3t cjpe-

etTrri oTt cute tzXXots etat yp-naiuci, onep w^et- Trcuoav Ttp^nv (3e5wxa, woTe Trapa Travtwv B^au-

Xcv , ex Tcu vopicu 7rat(Jeucpievct* aXX' ovd eocv p.a^eo3at.

Tc7$ e7:tTn(3etot yeyovocai,

— 'H yocp r.poq y.ocpno- Tov yuvatxe7cv Y.oaiAcv,
— 'Exe7va piev ouv eTrt- . i.t.

^cpiocv XctTrcv ocyjp-nazoii, e\q cvdev ezepcv n et? xaTaoxeun twv el(3wXwv elpyocl^cv, TauTa §e er.i-

xauotv Tc75 yetitpyoiq 'eyxetTat. Bepocneioc twv ytvopievwv cu vcpit^cpievn w? ttcXXw

ve ccixeivctiV TieTrot/ixw; tcu 7rctn5evTos.
c A p XVI. '
.; , ., c . \ ~ .

Anozpomocaixog keyezoci n ecrt tw ptn Tt xa- 21.

cod. f.
Y. 3.
m. b.
OuTw cjXn^as auTcui; Tr, tcu Xavaav 6vaye- J^ov yevia^occ ^vaiu TeXcupievyi* oaep vo[j.o<;.

veioc , xuzu piepcs xat Tnv autwv xsupuvcixiuv ,

unononnouov exaXeoe , xeXeuoas tov zpuyov ws

xat Tnv t(5tav ^tnye^Tat euepyeotav. —Ou 6ioc r/iv «TrcTaTw unuyo^ievcv ucfiea^ac ycuzu zr,v epnptcv.

Tcu Tpo7rou ptcvcv optotwTnTa , uAau Giu zo zcv iLx.:7epia oe leyei , ctov Te npcuywyccv , ev- l}^^ \ 205. bj,

X^^'^^^ ^pyi<^^ov. — TcuTeoTtv eTt Tnv cf!cvcv zcv ^u zug nopvuq zpec^eiv ecoi^uat. — -"OTt cravTwv

xaTaXuoat e^S^pov xat ex(5tx/iTnv. -

twv eSvwv Tnv aoejSetav eij.t[i-nauvzo* zo yup iv
v. 4. '
TouTo ex ij.ezu(^cpuc, twv jSpecpwv , twv pieTiz «px^i nuani odov^ 'ivu etnn v.uzu zuq odovq zuq

zov Toxov Xcucpievwv xat a7rovt7rTcpievwv xat tcu er^uyovauq ecjt Ta e^vn* cooTe aTTO tocjou tous

pinTpwou oci[j.uzoq uz3ul0.uzzo[xevct)V' ou , (^Yiat ,

evctxcvvzu; anfjocvui. — TcuTeoTt, die(f9eipuc aov

TouTwv cux lacjnXXayns , aXX' ezt xat a-n[J.epov zw evnpenetuv^ y.ut zov y.oaixov czcrwffw, to7; et-

opepct; Tns pinTpwas vr.dvoq zu a'n[jeiu. — Oux (3wXcts 7rpc0e7oa. — Expn(7arc ptev cuv eTt t? Tng
€(3e|w , (^-nac , Ta Tn; ^t^aoxaXta; , cv^e zu nopvnq [xezu(fcpu' (SouXeTat de eicje7v oTt euxo-

T:pcoevexS"evTa aci dtu zcv vc[xcv anupyuvu' Ivu Xc? 7rpo§ ocTrocTnv eytvov.

€t Tt uv Twv pieAwv €v Tat? wotot acv euje&)s Lov vucv xov y.oa[xcv , zm puatletuq zr.v
cod f '06. a.

7rapaTpacjn btevbwrizut , to 7rpoonxcv unclu[x- luzuazuatv , ta XctTra ct; etw5e ^roXt; (s^ut^pv-

^uvet a/ri[xu. — BouXeTai ouv etcje7v , (^natv ,

veaBut — Fuptvnv [xev dtu zo txn e^eiv Tnv avw-

oTt ev TroXXn eTuy^aveg TaXatcjwpta , wg [xnde S^ev pounv ua)(;n[JOVovauv de , dtu zo eni tois

?rv ^uvaoS^at, Ivu y.ut zu vevo[xta[xevx eni tc7? et^wXctg 7:e7rctSevat.

TtxTopievots e7rt aotyivnzut. Ov zovzo de "keyet, ozt [xezu zo Xt^cjSoXn^n- v.40

y. 6. Ex3nXov w; atvtTTeTai xaT* exetvcu '/.utpov vut yuzuacouzzet , ecjet ptn ^uvaTcv nv , uXlu

xaTaXtTretv '£|3pafcus tov ^eov ev^ Ta7s av[j.(^c- zcv [xev vo[xc-j erxvn^xovevae zov ItBcig ^ulleaOui
 • IN EZECHIELEM. 103

UTTC zavTwv roc; ^ci/^cchdx; 7:apaxeX£U5/jt£vou , ptT:e7rTto/.a5 ocltjyyynv' vivaatjx al TTpo; aptrriV,

tva 7rapa<7Tn(7at to (Jixaicv. aTTjnXXayy]? /aev twv ^ua^^epwv, ajretXncpas dl to

>.44. 'ApfJicTTet act, ^nfftv, n Trepi^jpcpiev/i iiapci- oWttov a^twaa, — TcuTejTt Trape^w act wcxTe au-
uta , cTt Tn p./iTpt ectxev n S^uyaTnp* unTepa ^miv twv aya^uyj Xap.|3avetv , cux ex. r/is an;
3e auTns «vw tw p^CTTalav (Mcixaaiv. — Av- a'yvwuc(7uvnc, oaX a-no Tns epiYis opt/avSpwTrta?.

dpa $1 oturfls Xeyst tcv jSaatXea Texva (3e ty);

C A P.
TToXew; To 7rXfi5c?. — AtvtTTCptevoi; Ta; i cpuXa;*
XVII.

et yap Y.ai Xavavtcu^, cpnct, xat Ta "kuzot. eOvn Ufio^taiv hx^i, fnai^ /paTnffat twv 'lepco-c- V. 3.
cod. f. 207. a.

ayvciiv cxnpiaTKjyi , ovde^tav aci omc\cyiav iiac- Xupiwv. At|3avcv yap xaXeT Tn* y^s tyjv etjav-
e|ei Ta ral? t ^uXat; auplBatvcvTa* eTrei pir,(3e yeXtav , kzsit^n [it-^pt twv tcctwv exTe/veTai o

apyrata , aXX' e^' uptwv auTwv Ta xaT* !3i.vxov; At|3avcs. — -'H^/i yap , (jpyiatv , e7rt(3as twv 'le-
yeyevrjTat. pcac7.vu.0iv, ttSv et Tt XapiTrpcv xaTtz tyiv TrcXtv '

V. 48. 2npietci)T£cv w{ ouJi e^rt tyis ri^(t)piai wpwaev eTuy;^ave , tcutc XajSwv wy^tzc riVf/.a xat tov

avepieve yap Tnv pieTavctav , aXX' eTit twv eXey- 'Iwazetu aveXwv, aTa^ov eppttpe Trpo twv to<j^wv,

X«v* nv yap <;ptcX;ycupevcv (Ztto twv epy&iv. w; ^apxvpii 'Ispeaia;, xat AavinX e7r*anf/aive-

«od. f. 20C.b. Et xat eTtptwpnaapinv auTcus , cu xaTaXet(^w Tat* exXexTa (3e y.a'/.{i twv xetpinXiwv rcv xcaucv
TeXecv ev xdaq avucfopoui' "keyei di xa; Trepav y.edpov 6e avxov xcv ^aailtx, ax£ twv a^ravTwv

Tcu lcpdavcv (jpuXa^ , w, up-nxoii. — TcuTeaTtv xpaTcuvTa.

etjava|w xat ae u£t' auTwv* to ^e ev pteaw "Iva e'iT:n cTt cv tcutcv p.cvcv aTiexTetvev , aX- .•
auTwv , epnpatvetv, ciu.ai xo Tnv ctxetav a^iav la y.cd xcv Tsou6a xovxcv ai^^dlmcv eXajSev
Tnv jSaatXixnv e^etv (jpuXnv. — TauTa de , ^n- ay.pcv yap aTraXcTnTC? auTn? €!i;n 'n; xe3pcu ,

aiv , eaTat pteTa to dcvvat ae xiuuptav twv iva ei7rn auTOu tcu jSaatXew;* Xeyst (5e tcv 'le-

7TXnpip'.£Xnp.aTwv , eTret^nnep Tal? auu(3cuXa7$ 7reta- ycvtccv cvxcg yap fxixa xov ^avaxcv xcv 'Iwa-

S-yivat cux e/^cuXn^n?- — 2a^w; yap dia tcutwv xetp. y.axiaytv , cvy. ar.o xov Ba(3uXwvtcu axisc-

xoug dvo npu(7eKpuXa7; 67Ttauva7rTet ra; Xct7ra;. deiy^^etq^ aXX' ws e| ay.olcv9iac, Xa(3wv r/iv |3a-

''Oirep yap 7roXXa)(cu Trctei, 7ravTwv optcu Tnv e^rct- atXetav cu ptnv eyrt TrXe^aTcv expaTnciev, akld
-jcdcv TTpcXsywv tcutc xat evTau0a u7rtaj^ve7Tat. tcurcv ueTaaTnaac ej^etpcTCVnaev tov ZeOcXiav
V. 49. — Ei pn liJi£ua9r,y.ti<; ., ono-t, tcov 2c(3opiwv Tnv to cuv iXTrexvtaev , avTt tcu acy£Tcu.£v , ecjEt^n

Ttf/.wptav , xat cjept£(j)£p£Tc ev tc») aTcptaTt acu n fn y.axa xtiv -npoxtpav axcAcvuiav wc 7:atOa tcu
exetvwv Travo/eSpta, ov xpoiicv vuv n an TrcAtopxia lej^ovtcu xaT^aTnoE paat/£a, aU.a xov xcv r.a-

£V Ta7; Tns Zuptas y.a.t DaXataTtvns cjoXeaf rt Tpcs dbtX^oV ^elcg yap nv tcu 'Iej^cv/cu o 2e-

yap Tilecv dv etpyoaw y.ay.ov; cvde yap xo EX£t- dey.ta;. — TouT£aTtv ptereaTnaev auTcv waT£ et-

vwv oIivna£V a* cjapa(5£typia , liXX' £t(5u7a ta t£ vat £v aacpaX^ta' (^aivexat yap ev deapLci; xcv

utt' auTwv -cXptn^evTa, Ta Te e7revejr3"£vra au- aTravTa |3tcv tcu Na^Scu^i^ctJcvcacp diavciaac. —
Tc7s y.ay.d , cu^£v fiTTcv £7:eu£tvas Trapavcpcuaa. Aiy.Yiv^ cpnat, (puTcu dpdivc^evcv njScuXcTC auTCV

V.57. 'E-.eidn Tctvuv , cpn(7tv, cux eXarTOv exetvwv, B^alletv , xat Tns 7:ept aurcv y.cixoiv , tva re-

aXXa xat ueii^cv e\q aae^etav necfcpaaat , de- Tpaptp-.eva oWtv ct xXa<3ct auTcu cypcs aurcv.

|ai Twv awv epywv Tnv e7rtxap7:tav. Movcv yap tcuto acjriTnaev auTOv, xspo<; avxcv

T. ci. TcuTeaTt rn eu-fi ^tXav9pw7:ta epyaacfxat xav- |3Xe7retv yat eTrtytvwaxeiv tov evepyexnv. — "Oc^
Ta. —TauTa de , (pnat , rourcv ipyaac^at xcv yvtMtucv etvat r.oiaLV w? Trap' auTcu rnv e^cvatav

TpocTcv , Iva £x crapaXXnXcu lcyt^cuevn , 0)5 Xa(3wv ex^'* — Tcurertv 7rXecv tou ^eovTcs eTrex-

aaejScuaa ptev aTipiws t£ Tns e^vEyxcuans pt£Tav- T£7vat Tnv op^-flv nj3;uXn37]. — TcuTEaTtv
—
U7r£pe-

eaTns , y-ou eig eap^arnv ex rwv auu(j)cpwv cj£- |3n tcus cpouc ^rpo? A'tyu7rTtou; y(>)pr,ac<c. 'i2s
 104 POLYCHRONII

e/:vta ucj/ixocu; nXsiova; , cv iiriv rsp07t^ny.& tyiv (fv^av.nv twv e,uMV vout/jtwv , elexuXisTfl etf

/ xat [t.ay.^0:, tri e/.c^^fiTfit W5 eT:t tcu Ba|3uXfi)Vtou* a|:jtapTyif*aTa.

ecretOYi ,uv) Too-auTyiv xw a^ynv tcx^v ocrtV Kedf>cv xaXe7 to |3a(7tXt)tov yevos* eVtXexTcv t. 22-

exeTvog. 8e e(pyi e^etXey/uievov vrapa 5ew Trafia TravTas t;us

«!od. f. 207. a. TouTe<7Tt 7ra|ie|w , wjTe «IviypaTM^w; Tccvn- t^s «puX^S* to 5e eV. zc|:uyY5s , tva etTno ex. twv
(jau^aci auTw TriV 7rpc(j)yiTeiav ^taxeXeuetat , i'v' (3e3oxtu«ff/:jievwv ev apeTYi. —Tc cztto xeoaX^s «vt» cod. f. 208. a.

ayvocuvTes ot axcucvTes Ta Xeyopeva, <T7rcu3ato- tcu acro tyis apyrii' to de crapacpua^wv , "tvoc

tepoi jrepi Tinv toutwv yevwvTat ^YiTyjffiv , ycat em-ri tou yevcu; to cxtio xapiJtag , avTt tou to

di epwTTjO-ew; Tiapa Tcu 7rpC(j)yiTou 5e^6)VTat TTi,v do^iixov , ar.o t:u i:a.<jav Tyiv Irxyyv tou iitdpcv

ep(7.yivetav.
—"Iva ptn zpayyxepci ytvoixtvci tspog ev tw |3a0et xe7<T0at. —To de <z7roxveiw c«VTt tou

Tyiv a-Kpoaaiv , «7ro7ryi(5yicrwat t^§ ^i^away.tai;. Xyn|/cpaf tva et^rri oTt cvif. ex Ttvoc <zxoXou5ta$

TcuT«(7Ttv Tcu$ o(petXouevcu5 (fopovg rui Na- eaTat upuv Ta j^pyjcrTa, <zXX' dvio zTig e'ptyi$ du-

^ovyodcvoaop , tZTreaTetXe tw atyuTrTtco. vapiew;. — TouTetJTtv ev cjeptcpaveta auTov xata-

TouTecrTtv avayyetlcv zrtV Iptyjv aTrocpacrtv. arnooi. — Tcutsc^ jravTWV u(|/yiXoTepcv ipyacopiai'

V. 9. *Pt^av (XCTaXoTyiTos vuv Ityei zng ^aaikeiag xo tw (5e pteTeoopo), a'vTt tcu 7ra<Ttv e'tvat yvwptftcv.

yevcs, alvtTTopevcs wj cuxeTt xaTOt tou; T^a- 'AvTt tcu xaTa dta^oynv taovxat e7rt5o|ci , wg
^ovzag elq tztpcvg cTap6njep<t|/et tyjv dpynv. — cuxeTt ^iatpiyi^yKjopievcu tcu yevcug. — TouTeffTi

Tovztaxiv d-ROikuzat e^cuata , daaixMV zt et?- xaTcp^waet TrcXXa* Xeyet dt xa 7rept tcu Zopo-

,
' ^opat , yiXotTry) Tyig ^aai^ketai (^avzaata. — Tout- ^a^t\' y.ai yap eTiido^og dvnp yeyevnxai xn Qecv

euTtv ou^eis tou yevous ap|yi' ei yap xat pieTa |3oyi5eta, — TouTeaTtv cu xaTa tous vuv jSacrt-

Tyiv CTravc^cv tcu yevcvq i^^vkayOn n Ttptyi, dtd. leag (^avftxai, [xovcv eyuv tcv jSaatXewg to a|t«-

Tyjv Tou ^tcv evsayyeliav , ocXX' cuv to Tyjvt- pa, dXka 7iepi|3Xe7rTog auTou taxat n elcuata.-

xauTa Tewg n jSaatXixyi xaTaaTaatj Trapa 'Icu- "Iva e^tTryi, TToXXot xni avxcv dtn^nacvxai tipo-

Satcig tTiavaaxc. — -"Iva e'tr.n xo 'lou^atwv tOvog ^aaias* bpvta yap y.alfi tcuj ^rpaxTtxou? , 7:e-

u7roTa|at e|3:uXyi5yi tw atyuTTTtw. Tetva dt xcvi y.axa x:sc'key.cv c^ttq' xXa^ou; 5e

cod. f. 907/b'.
Ile^rctyixev eaurcv Tyis X'^9°^^ ^ ^jyiaiv , ap- Toug uTmxocus , etVcuv to jSaaiXtxov yevcs* oxiav

/cvTa auvJ&yixac pteT' auTCu ^euevoq' dpa ydp Sf- xnv y.axa twv u^ryixowv e|cuatav to dt dva-

V. 15.
,

xag ouv^yixa^, xai tov opxcv (jpyiat.

— 'AvTt tcu, TrauacvTat , avT» tou ria^yiaovTat «utcu Tyi ap-

auscaxag zcv Ba|3uXwvtcu, cypcaexXii5y) tw at- "^'"'^

^'^? cu5ets eoTat tjpos auTov diaaxa-
yvrsxtCfi. — AXX cv y.axtvBvvB-n(Ttxat cjciwv
X"?'

ata^wv.
— 'Avrt tcu ev 7rpoTepa eoTat xaTaaTa-

auapztav aXX' ct cyapa|3atvcvTes , (pyiat , tcu? att , e;^wv tou? u7r/ixocug pieTa c^acpaXeta? auTw
V. 17. opxcuj Tyi; ^ta^yixng, ou aw9y,aevTat. — ^lva 3ei- 3cuXeuovTac. — TcuTeaTt tcus evua^i^ovTas , y.at

|yi OTt auTOs yiv ouptua^^wv tw BajSuXwviw TravTwv znv d(f9oviav ej^cvTa?* tcutcu^ a(faipov^

(pyiatv ws Oapaw 7rcXepiyiaet tw Ba|3uXovt(}) cux ptevo; twv i:pcaovx(>iV.

eycvTt oyXcv 7roXuv dkla xat cCtwc auTou dia-

, , ,,,,., . ,, C A P. XVIII.
xetptevcu , TcuTeart pteT okiyovj ovtc? , eupe^yi-

aeTat cjcXu auTcu da^eveaxepog alyvtsxioq' wg Ovy^ a^rXw; dt znv ev opzat |3pwatv xwXuei.,
^^j^c ,„,j, .,

7roXtcpxyiaat auTOV BajSuXwvtcv yapav.a ^alkopit- dkld xnv zstpt xa et(5wXa Sepacretav ey.y.cts-

vcv, xat |3eXoaTaaetg otxc(3cpicuvTa* tccXu dt k-ni- twv.

xpaTeoTepci ci 7roXiopxcuvTes xoiv 7roXtcpxouptevwv. 2uvtouw; de , ^yjat , Xeyw' cutos (faviixat

w? eTTt 3txaar/iptcu e^pyj, 7va to tvkoycv Tyis tzjrc- ^ixatcs , og ovy. epnpinaaxo twv tspcyovoiv xnv
^aaewj oyiptatvyi, — TcuTeoTtv 5txas auTov eia- Trapavopitav xaXws dt xa evS^uptyiptaTa, iva 5et-

T:pa^oiJ.oct urrep airavTwv twv uTrep ci')V aTrc^euywv ^n 7rap' avTwv vcn^tvxa.
 15 EZECHIELEM. ,
105

Aut:; ItxvzcZ xtk; riaoifta; y.ai -cZ 2-avarcu doilx, y.(xi acn e/acXuvare ta ayta p.;u, xat e^u-
coil. f. 208. b.

evayc; eupeSr/). (Sptaa-re elc tov vjpcv* vuv ouv pieTayvwTe, a?.-

V. 10. ITaXtv ex rsu tvavruu y.aTa<r/.euaCet aveXellv //iv otavctav eKi tc7s TrpcTepot; Aa(3ovTes. — ^iia-

TravTeXws ttiv 7rapa|3:"XY,v e/.etvy;v (ScuXopevos" <fr)- nep r,(3/i 7ra/atw3ev-wv ert z:1q aaapTYipaatv.

fftv cuv, o^ Xctuos av^pomc; r.ciriGoic -Kou^a

r- * t> ytv
yuCiQZo-j , cu dt auTO to eivat a.vxcv zocrr.p at-

Ttcs autr?) yzvmt-ai Ttptoipta; et (5txatcc3p«yri 'Avrt tcu pyivuffcv auToi twv auw(pcpa)v to
—
•»
, co(l."f. 200. a.

a/X awGjo; pteveT, et xat TTpcyovcu? eVxe Trcvr;- (uytOot;. 'Avrt tcu, to (SafftXeo); eap^ev a|i&>-

poraTcu?" ouxouv uyeT; Ttuo)pe7c5e , cpnot , c{.jr pa. — TcuTe<7Ti rov Ttept au-cu eoe|avTO Xoycv,

oTi -nooycvcvq toxtzt rcvYipcu; , a/X OTt fj.iix/]- 005 creptipavou? dr\lcvori. — TcuTejTtv vuo tyjv

Tat Toiv TTpcyovtxwv ytyovxxt xazfSv. — Iva 3et- e^ouaiav auriwv ytvoiJ.tvoc r.^cv/.tixc Trpo^ to 7r«-

|ri oTt ex Tro/Avis a7rcu(3/)s auTc7c eopaTTeto tc ^e^v xat 3ta<jp3"ap^vai* ?.eyet (3e tcv 'i(tia.-/jxq. —
/.oi.y.ov. *Qs €7» cikoycv^ autov (5e rov 'I&)a;(as f^T,(siv' v. 2.

'E7repo)TVia€Te , OJriOt , (3ta' tt (5fnxe eic tcu; eX^o^v yap aiyvTixiGi, y.oci. dmccq avxov a^rct-

r.oudaq r, Ttu&)pta Tou •Kcvripcv 7rveupiato;; axcv- xcv ets atyuTTTtou; e).a(3e. —To dt atsoi).txo n
aeajs oTt cw. eutp-naato tYiV T.cvnptav exetvcu. uTroataats avrni to tcv l&)axeiu, tov utto tou

— Outo) ffi/jat dr/.auiii; cptto) Trpos ta; exaaT;u atyu-rtcu xataatavta aXolvat utto tcu BaSv)M-
TTpa^etc , 0)^ xat tct? auapxavcvci rclla^ /.ai vicv. — Avtt tcu etepcv eta^e paaiAta' /.eyti ot

ptetavcouatv e| oXr/C xap^ta? , auyyvo)p/;v ve7piat' tcv 'hycviav. — Kat 7ra/tv autc;, anoi ., to)

zat xclg ^ixatCTTpaynaaat Trcte, etra ptetaiSaXXc- auto) (])povTop.att exe/prjtc. Tcvxtaxi /.axa toSv

fj.zvcic , xat avtaTa a^iapxccjcvai, ~aq xip.(t>fiiai oac(fuX&)V ecjYipeTO. — -"Iva et^rvi y.ai [j.iy.pcv; y.ai

fnzytiv cvxt yap ypn zpc; c)Aycv tivai ypn- utya)cvq abc/.Zv ditxtXti., a-io xnq aKtiXnq xnc

fftcus, eita 7rcv«pcu;* (5cx:upcv yap /.ai xov ty- ^aau.r/.n;.

r.pca^iv y^pcvcv cux e-tpteJ.eia xat r.cB^a xo) r.tpi "Iva tir.n xcvc vncxtxayuivcvq to) BajJuXo)- .1^,9
p',j"f ],,

to y.alov avxo y.axtpya^t(jBrai., aXX* a^rXw; t&ti vtw. — To7; u-cTctayp.evrt; , (^riaiv , urrearpet^e

o^ipoucvcv. Kat ueT c)<iya. Mri TapaTTcT&> riua; 7:cXtcpxe7v. — Ttto Trjv e^ovaiav avxoZ yevopevcc,

To Xeyetv, Tiapa^rTwpiaTt autcu* to yap r.apar.Xdi' capoexetto et; to cja3e7v. -"Iva Triv ea;(aT/)v

ua tr.i xnq euuovou p£Ta(3cXri; TeSnxe, xat t^; euTeXetav TrapaaTrari, cxi cvy oj; Xeovta auve-
aptetajSXrittu 7rept to y.alov e|eo);. Xa(3ev , a.)X w; rt twv euteXeatatwv. — Ka/.w;

cod. f. '2W.'a.'
Kat' ep&)triatv avayvwatecv. 'Odov piev cvv dt xo ev xyipw Tipcanyoptvatv ., iva xnv tvxiktiav

).tyti xnv r.paliv &>; tc* cux e'7rcpeu9n e'v ^cvl-^ 'nticpciaxnan' invtxa yap to {ppov/ijua 7rapaaTwat
aae(3ijv xat ev o^w auaoTwXwv* (3cu).eTat 5e et- ^(ScuXeTo , Xecvtt TrapetxaacV ote oe tr;v aua-
apa xa Trap eucu yivcutva cux e^rat-
Tceiv,

vtxa; n
pri

xoc uptetepa, xatrjycpta; a;ta ;

— 'Eyw
<pcpav

tcu xpaT:uvTc;
Trapear/iaev

Tr,v
, eute/et

xa)an:(t>pixv
r.apaotiyuaxi
— Ov
touct

yap av-
yocp ., (fnai ., xov tvat^tiaq e^rtpeXcpevcv , eiTa dpftcq avnpiBr,., d)).' uq ivxtAnc diauicq nyzxc.

ptvaavxa 'tr.i xo yjlpov e^era^wv,. t^wv apaptrr —Autn , (jpyj at v , xctavxa craScuaa , cia xstf

piatwv a^ratTo» trjv ^ixriV kau^oojit 3e evTau5a 7rpo/a(3o)v koyoq etJei^ev , ou(5ev dte^jpepev ttuni-

xcv apitxcc^).r.xa tsxaicvxa' x.vxo yap cnuatvtt ).cv rc).v(^cpcv. — ^lva etTrri ex tris ^uXri; xata v. 10.

to zat evacJcSave7tat ev autw , avti tcu 5tx xcvq ^ttovq yuna\xcvq c\ i^aati.Ctq difnicv' aivix-

r.avxoq xcv (3tcu. —AuTa yap (3ca Ta T.pcr/fxaxa xtxat dt oxt a't ulv dty.a (vv)at , erret^ri piTi xata
utt al {xtv y.piattq cp^at nai diy.aiai^ n 3e vut~ ^tiav 'tr.ayyt)tav tty^cv xov xpaxcvvxa , a).)ci

xtpa T.pcaiptaiq r.apavcij.taq «^ai (xtoxn. — Tcut- tsap' a).).cv xnv (3aat>etav /ap^ofvwv , ou T'^;

e'ffTt eav ecr' auTcu tcu vaoZ ioxnaaxt xoc ti- diadcynq xov yivcvq aM^opsvr,;, tcu de (Juv«-

14
 106 POLYCHRONII

OTcvc-Jzsg xo dicixfrj •/«^turausviu* odX ware aurou

,

Aocvid ouy^
iti

tfureo; , aXX' auros re Aa/jccypo?

Itsi dt

(5t'
^.ixvai

xctv/iv
,

rwv TieTrct/iaevoov
ftvi rnv

etvat.
— j^ypcanycfiav

'ETcet p.T,d' e'r£-

«permv yeyevnrai , >{a{ rcT^ e| aurou r^s |3a!7i- p&>s (jjyxrtv cux ivzaxi Bt^am-oaat Beov yi rwv
Xna? TTOcpineu^oiXo yepoig. K«t 7:«/tv. To cvv dociixovoiv (^evycvxaif xat rxv vcvopiffpev/iv aurw

eyevero aurvi , iva eir^-n Tiapiay^e^-/] aurw riapa eKreXcuvrat SepaTretav ev r&i "fl^n acpcptffS^evrt

T. n. .&ecu ro alicopa. —To — 5e paj3(Jo? layycg , (zvrt roTiM. — Tour:v (f/iat ^er«j3Xn5evra? rov xpo-cv
xoZ (^aaOStg xparouvre;. 'Avrt rou 7r£pt|3Xiri7:- ctxetwo-cpiat. — Tcu? va^ipatcu? ?.eyet, xat et rt-

rc? yeyovev eyovaa xcvq ^aaiXevovxa;. — 'Avrt veg -haav rctcurot xar' tvynv «vaxetuevct xo) Qe&i.

rou anavztg eiJ.apxvpcvv xri TrepKjpaveta rric tto- — To ^e ayiaaO-oao^xai., «vrt rciJ doEaa6-nac[j.ai y. i\.

T. 13. Aewj. — TpcTitxws anavxa xat ;;apa|3oXixwg , w; re^wev opwvreg yap aTravretj xat rag epta; eu-

e;rt aptTreXou xat poac. — ^"Avrt rcu e^eXei^apiyiv epyeatag, nai xnv vuexepav euyvwfjiccruv/iv, ttcX-

roureartv cvy vueiq i^ci tspoael^axe., akX eyw X-nv diyeXetav xapTrwacvraf rwv pev xaXcup.evwv

vspctvoma oXcv xcv yevovq. — Tourecrrtv cu^Jev avxutv ^ewv |3Xe'7Tcvre; r/)v aaBivtiav , rrjV ^e

TiXfiaa vjofp' uwwv emyivwoxetv pcu rnv dtatsc- epviv c)ta rr^ Trept vpia; ivtpyeaiai; ^vvauiv Seo)-

retav. p:uvre;.

©aty.av rov r.pcfftxr,v, eyu, yl fnui, xara ro eod!'f. 211. a.

TTapov aurriv rrjV lepcuaa/-/ijw. lcv oapovu. oe /.e-

./ ".' Ta npcaxayij.y.xa -^pnat rrv 3ey.aXcycv e'tvaf yet ra ayta" rouro yap , wg (faaiv , ez rvi;

xa (3e (3txato)uara , rriv eTrt rYi Xarpeia rou 9eou 'E(3patwv yXwrrns peracpepcuevri -fl Xe^tg epfi-fl-

(5iara^tv , xat r«XXa r« xinq (JexaXoycu xojpti; veueraf ctovei xat xara rrlg TroXe&j^ xat xara
Trpoo-rap^fievra. — ^lva etrari, w(jre auroug ^vn^o- xcv vacu. — N«y£(3 xara pev ro xspc/tipov .,

" xoncv
vsuetv /you , xat acp3ovou rric crap' eptcu ocro- ovopta anuaLVei de Iv^-iiayog aa^eare-

Y. 12. Xauetv tvtpyeaiaq ^.vveyjitq de ^.ttxvnxat rri*; pcv t\pixT,vtvae xw Xsltv cpnat oe , et3t dpvy.cv

nep\ xoZ aaft^axcv evroX-fl^, erret^wep xolq fiaQv- xrii yoipaq xnq p.tat[j.^ptvri(i' /3;uXerai de etTretv,

[ioti odog x'ig riv eTri rriv ^tiav aycvaa yvwatv. oxt ptnvuacv w; cv y.ovov alwexat n TroXts , «XX«
Kat nahv. "Oxi iv e| nptepats eitcmaev Beo<; y^a^i >«ara: Traans rris yofaq n^et ro xaxov.
rov cvpavov xai rnv yriv* v.at Xeyetv xcvxo xcic, \pvfiov oitv \tyti rwv ctxnropwv ro auarnwa,

Traat napaivel.' w? dio. rnc (jvveyavg //eXer/ic ev xat ^u? evo^iatv 2e<3extag e^etv avit.^aycvq'

elet rtvt xaraar^iat rwv xpeirrovwv. Iva navxayo^tv aurwv rnv eXyrt^a T"fl; a&)rn-

cod. f. 2i9.b. rfpoaraypara xat 5txatwp:ara y.alti rwv ^u- ptaj VAy.o^T,.

utMt xcLq dtccxa^ttq' xo

- '
(Je, cv y.ala., eott u.t,

'
wc />
G A
1 r»
P.
wr
XXI.
.j j t
awfMua itpc<7txayf) , ota oe rnv rwv
j)
c/e^aptevwv

aa.^evetav wg «v pn dvaytpTiq avxoiq (pavetn « Tcuro cuv fnat, npoq exetvnv ajioj^Xenwv Trctcu v. 2.

eTTt rnv reXetomra a0poa ptera(3oXn' ro (3e, ou rcu^ Xiyovi' xat /ixn fjiovov Y.axa r^flS jroXc&)c ,

xaXa , ^auptaaiwi; evedet^aro, ort cv r^oir.cvaa aXXa y.ai xar' aurcu xcZ vacv e'veyxwv rnv ano-

J^ew n juata cjto y.at CJia rcu riaatou (jpnatw ,

maaiv, xat unv xat naxa navxotv rwv evctxcuv-

oXcxaurwpiara xpiiTjv xat areap apvwv xal ou.ua rwv rnv. yoipav.
raupwv xat rpaywv ou ^cvlo(j.at , xat ra e^lns' Ttve; etpnxaat rcuro pnvueiv rcu 7rcXep.ou rnv ooiK'f. .iif. i

ro ouv , upoaxayfxaxa ov xaAa ., cv xt\v vo[jo- |3ocpurnra , co^ rou TrXnS^ou^ rcu ai[j.axcq oia

^t<Tiav xov Btov (3ta|3aXXet , aXXa rnv nrpoi; ^ravroi; rou auiuaxoq' xivtq dt rnv eTrtraatv e(j;a-

Tjju^ cereXeTs auyxara|3aatv aurou ptnvuet. aav rns dtiXtaq wg i(3pwrt pecf^tevwv n rn? rcu

^^"^ ^^^ ytvovq rwv ei^u(3pt^ovrwv r(wv awuaroi; dvvafjtoiq AvoutvYiq y.ocxa xnv (yuatxnv
fod tn^i ^^^T'
— Ouy
f

Btiy. wg j3Xa|3nv tJuvapevou rou 9eoZ utcc- exxptatv aBpcMq ytvcutvnq.

 *
, IN EZtlCllIKLKM. 107

"Jva eiTrr, , otCTe iv^^epwi aitcxtlfty rc iav- Xeraf dCi^ai , ozt n j^po-f/ov e|3iuXtTU ^«(SeTy

tJji epycv zo yotp r.tft. xcv (jjovov axwXyfov Tvis 7i«pa t&Iv |oavwv , y.at ot< xai (7ua|3o'Xc^; xialv

uocyatCtaQ i:ocpocQxrifJoci ^cvloiievoq, tdei^e zo\ ayri- ey.ty^fimo irpo? tc Tipcxeipevov. Kat ptsT' oXtya.

^axt Tcu Xoycj ur. /Licvcv auTr.v r.aficvaav,, aXXa 'Avtj tcu pnj^at jSsXr/ T«uTri yap t^ Xe^et

y.at eiTiTr^etav rpc^ ^ovcv. Kai pieT' cXtya.^Iva e;^priOaTC xat c l^f,ouc<;.

et-T) £~iTri!3etav auTriV eTiotntev Tipoq te to xpa- IIpooYixet dt tidtvat , ort Toi^v etjc/aevwv cu^ev v. 25.

rtla^ai , xat pa^iMj to eauTYi; €XTeXe7« tftycv. ci daifxcvtg toaat , xaTatTTcj^a^opievot <3e twv
KcivwvYjaavTes yap tw Xaw Tri^ na^avoutai tspayixaroyv tspcltytiv ecrt^etpcuo-f y.at iaxt (xtv

ot tepe^s, exctv(ovy)aav xat t^; T<p-wptas" icvxcuq oxi nax' tvBv (ftficvxai , TicXAaxtc dt xat 3t«-

yap uivc[jiaat TraootxouvTas , «Te 5n cv(3c^ev ev ^apxavcvat' y.at xcvxo cv \xoV:v ano xm itfiay-

Tw va&i ^taycvTac, y.at xaq ttpaxty.ai Ittxcupyuxi ptaTwv tattv idCiv , oO^la y.at vxso xriq ^tta^

r.tr.iaxtvuivcv;. dtda)(_OriVoii ypa(friq' Txpcttitcvxtq yap $ta ItitKicv

Mta yotp yiycvtv , •fivt>i'a tov piev 'Iwaxetpt tcu npoffnxcv viy.nv tw 'A-^aa^ , xni aXn^ttag
aztxxttve , 7rXe7c7Ta dt twv xet(jir]Xtwv fcCTuXrjae- t^tmaav ci» yap (xovov nxxndri rapaxaiaij.tvo(;

divxtpa dt n tnt 'Ie;(cvtcu, ctc xat ets at;^pia- a.XXa xat avnpt^n' y.at evxavBa de y.at xov dt-

h'^aiav oivxov aixayayoiv , xaTeaTflae tov Itdt- doutvcv tw 'laparjX eTrtffraptevct voixcv , yjxt xnv
y.iav ^aaiAta' xptxn dt ev n xe ^tdey.iaq ar.o)- e^w twv tcutou dtaycptvaeoiv Tichxetav opwvTe^

xiff^r,, xat n TtoXtc eaXw, xat vaoi; IvtTipnaQn, y.at jievxct zat twv 7rpo(prjTtxwv npcppnaeo)v ., e^nal-

Tcuxeaxi xag ucyep«xovTtce 0VT65 cravTap^oS-ev ^eiav ayavay.xnatv e^t-

pia^.
— 'AvTt Tcu oux
Tipcxtpai;

apy.eacvatv civxtaxnvat
Ttpiw-

t(u aaay.cvxc xavxnv xotvvv xai

tyiv

dta twv piavTetwv

/3ap|3apw. — ^lva emn elg ea^aTcv ^o|3;v xaTa- tw dvaae^el TipotanpLxvcv j3a(7iXe7, oxt Jet Trpw-

cTTTiffcvTai. — Mnvuet evTau^a Trv r.po xn<; aXw- xcv xn ^lepcvaalnpi i-ntg-paxevaat, y.at yapay.oi-

cews auTwv Tris TroXew; TaXatTrwptav* o^atvcv-at [xaai xat y^u[xaai y^pnoaaBat y.at xctq allctg

yotp vr.o xcv li[xcv xa yetptaxa TreTrcv^oTes. 7rcXepitx;7s [xr,yavn[xaatv.

— ,

'AvTt tcu eTraXaXacat

Aia xo TTcXXcu; SeXetv cpuye7v XavGavcvTa^ tcuc To^g utTivaVTtot;* ol yap ex tcG xpei^Ttcv;? ev

xpaTcuvra^ e^tprjTat. — TcuTes-tv aXX' cv dtadvvn- xcig TtoXepttct; yivo[xtvot , pieTa Qcng y.axa twv

ccvxat Twv TrcAepttwv xag y^ttpaq. xpantvxoiv /wpetv eiw->acrtv. — AvTt tcu otaxa-
'AvTt Tcu Toc xeXeuff^^evTa tiq r.tpaq aytxt- iat rpoq 7roXep(cv to aTpoiTOTre^cv. — BeXc(7T0C(7et5

tva yap [t.n vctj.taoiaiv oxt ano xnq ntptnaOttaq [xtv Xeyet Ta i:oXe[xiaxnpta opyava , di oiv Xi-

cuxeTt eTTCtoet auTc7b Ta detva ^toq , avay- Bovg n Ittjpn , artva xotavxa y.axa twv Tetywv
zatw; aTic xoiV isaaycvxoyj irt xcv; tsoiovvxaq T(>Jv TrcXeptwv ptTrTouCTiv. — TourecyTt [j.avxtvtxat

{jtxayayuiv xov loycv , Gtdaay.ei xcv r.paxxcvxa; Baj3uXwvt05, y.at xcv [xeXkcvxcq ypfi^[xov ar.ai-

xnv tayyv., tva juet^cvw; (^c^nan xcv; c.y.cvcvxaq. xet •napa twv erJwXwv , ovTrep xpor.cv xai 'hv-
— AvTt Tcu , eav er^ayayyi Becg ir.v Jtxrv ^ocict nct.vatv' aratxcvvxat yap cvxct -ei^c(xevct

r.poaoir.cv de |i(fcus exaXeoev auTr,v Tnv ccxptrv. tc7s y.axa dat[xcvtxnv evepyetav xaXiCctv.

—TauTa , (B/jfft, T.ctnao) vr,o valaiair ayavax- Avxt tou, eXey;<wv auTcuj £7r' adixta' Iva ei-

xnaeoi;' cv yap rcvxo Xeyet, crt 'eT:iyaprGC[xat r.n xnv napaa-novdnatv.

oxt cvoe vvs auTwv twv (3ttvwv apetvcu; yt- To cvv 6» ya^ny.et (xnvvtt xcv ZcpcfioqSeX y.a\ v. 27.

ycvaat. xcv 'Inoivv r.ai xov 'Iwcye^ex , tov pcev ev |3a-

Tov Tpo'7::v Tn; TrXav/;? Xeyet* c^cv yap ev- atleot; xa^et er.o[t.evcv tw 7rXrj5ct , tcv de \e-

zxv^a xnv tspa^tv ecpn* lipy^atav dt Iva etor) pew;- to dt Iw; oii eXBn avrt tcu ay^ptg ov

rnv avvn^n'
— 'AvTt tcu , tcu:o dt
,

aacay.cuti o xni; tnavodcv y.y.ipo; ct^lxeTat.

,

— ''Ep^avTeuaaTo c>>'.l. f. 21^. b.

ita [xavxetag fxaBCtv, w; tdcc, ey^ei,- — Avo |3ou- cvy. n popc^pata , otXX' ci TawTri ycfr.aa^xtiot' i|/5v-
 \Vm POLYCHRONII

;i5ri dl tyiv {xavtnav y.oci \xc/lz 0.100) xrci opxaiv Oux £t7r£v di ti Viwwy, aXX' e| autwv Tiay- ood.f. 213. L

7:pc5nyop£uff£V, w? aXXoTptav (3ri tvI; aXeS^sia? teXw; dtopiQoti twv ^txatwv tou? ao-£|3£ii;* e7:£i-

UTrapj^cuaav* £t yap xat tote aAn^yi npctari^a- on Ticvnpws T:ept toi/? y.r^pvzxcvxaq ouyMVto. —
V£v , aA/a Twv S^etwv Tipc^nTwv TTpoyjyopeuxoTOiV 'AvTt tou peTa|3aXXc/xevov t^? TipoTepag xaztas.
\{v/>»
T-flv a:Tccpa(7tV
.i^eiav
c/

a;:£p
l.f
yap exeivwv
V
yiKouffav, —TZ^'>^'^
Jvat detxvu; tyis Tt/xwptas to
' ^^'
otxatcv ,
''
eTiyi-

i:poiJ.r,vvziv e5o|av Ticv/ipta yap cju^ojVTe; ct ali- yayev Ta; o^cu; auTwv , iic x£Cpa/a; auTwv
TYiptct ^atacve;, Tw wev Na|3cu;^i5cvoacp ^ta twv oe(3w/« , /'ey£t adwvat xuptc^.

ftaVTEtwv Ta cyapa twv njpccpiOTwv duacp^y.tvcv

. w . . \ ~ , , ~ , C A P. XXIII.
TCts ot louoatctg dta twv ^j/cucJOTTpocp/iTwv zavav-

Tta xsporiyoptvcv ^ etprivnv auTci? ucitff^^vcuptevct 0\ pt£v cuv , ^aai ^ rJpvaq vvai xavxaq Iv »• a.

xat Twv 7rcX£p.twv cpuyw tv- a7r£t0ouvT£5 tw 0£w, Aij/u^rTC.), xat 7;pc? u(3ptv 7:«pa|3aAX£tv e'xetva5

•A.ai avTiltycvzzqj v.ai yv]}.vci tv)? auvr.Sou? Trpc- zojq r.oXtiq,* eiX-/)cpevat (^e auTCus ctp.at TriV ev-

un^eta; yivoutvci, zsapadoiBcoai Tc7s nycXep.tct^ vciav , 0.7:0 tcu TrjV ev AtyuTiTC;) auTwv aaelSetav

UTTO z-ng dtKr,g , zat aknBfiq ar.od^av^^Staiv auTwv eXeyp^etv tov cypccpviTnv. — -"AXXct 6i laaaav zo
cl Yjpna^oi, — OuTc<); evT£tXa^£vcs Tvi pcpcpata ooXa y.(,may.ov anuaiviLV , zo (Je cXt(3a p^piwxt-

Tots zpayjr^kciq £7itT£^rjVat twv avo{j.(f)g xat Tra- a[j.zvnv , c'iiVu iJ.vy.zripiilcu.iva; y.ai euTeXeig Trapa

pavopiw; |3e|3twxoTwv, w; Tou TeXou; auTcv e(j/- TravTa?* eyw ^e e|3patco Ttvoig rjxcuaa XeycvTcg ,

3axoTw; ntapaxcXeu&Tat Xeywv , ajroaTpecpe to/ oTt tc wev ooXa, axrjvn anp.aivir zo (5e (;Xt|3a,

xoXeiv acv ^ y.ai p.-n xaTaXuayi; ev tw tcttw tou- axnvyi ptcu* xat a'/.nvriv [j.iv xaXeaat Ta? t fpuXac,

Tco (ij yiyevnaaf zv zri yn Tin lOta acv xptvw «re xat auTaig ev T-n yn znc itsayyeAiaq zvy-

ae' viJ.a; di a^r.ai w Ba|3uXo)vtot , cvq, p:p.(^aiav yjxvcvaaq' axnvrjv ')e \j.cv y.oD^taai zr\v 'lepcuaa-

ovc^.(x'(,(t)^ v.avza r.iv.cmy.ozaq a rapiyyvrnaa' aXX Xr,(ut , C05 auToSt tou vacu xa3eaTWTog.

oux ev Tvi clv.na y-n (3txag acjatrraw z-r\q aat- "Iva etTryi oraej3etav Xoyt2^opev'/i* ^reptaxcTtcuaa

^" (^-'^'* "^-^' TreptCtXCUC , ^rpCg TOV £X£tVWV iE,OlJClCVZO

rt f '^h' 7*''P

To euxoXcv zriq Biiaq dvvofiidiq (3ta toutwv rpoTrcv. "Iva zo uslriBcq vsapaazriori vnq aai-

eo-flXwaeV oianp yap, corjat , to e/j^uaraat pa- /Seta?* TroXXyi yap xrap' Atyu7rTfct; dvaidacp.cvia,

610V , cuTWi; euneTes; y.at Xtav eup.ape; r:apa^4u- .

—TouTeart TravTeXw; auTou; z-Tig ivdnac £;£-

vat ae 7ravTc3ar.^ rtpLWpia. — Tyjv Mr,(Jwv xat -xXtvav o^cu" Xeyet di Ba|3uXo)Vtcu5. — TcuTeaTtv

Ilepawv £7ravaaTaatv xara zr,q BalSuXcTjvc; dta e7:i[J.iiviv tw y.ay.M. — AtajSaXXetv de. avzovq kci- 1'q^^\f. 214.

TcuTwv vivti^aTC, o\ rav iidcq iJ.r,yavr.[J.az(>iv .zclq xev evTau3a cux errt ei(5&)XcXaTpeta [j.ovov .,
aX-

7r£pt,3oXctc 7:cXicpxouVT£5 7:pcayiv£yxav, xat vuJcTwp Xa y.a\ ecrt aaeXycta , avayy.at(t>q yap axcXcu-

£v Ecpryi £taw rcu aarfiO); y^ycvores , aTiaaav '^u zr, et^wXwv 3-£pa7:£ia , rcu |3tcu r (5ta(f-

[jzv i-^up(jiaavzo zr\v r.oXiV ivir.pnaav oe to '^c.pa' aaipearepcv ot avzo i^paicq ky^n' (pr,-

TtXEtaToV atuarwv de y.ai zxq olyiac xat t«; yap' a\ dteytpaitq auroiv o); t7r7:o;v

>\c/>^'
cij^vaq ar.aaac trt^npasaav.
(^l

zr,q
,.,.r.i\ tvsiijvutaq
'/.at

rriv «avtav
'

craptarwv.
~'A^
— Avrt
,

cod. f. 214

Tcu T(» [ityt^ei. zo\v oetvMV , y.at zcv (^pcvttv

C A P. XXII.
exaTyjayi , cvdaixcv cia re cuoa a'o-/j.tv , eip cic

<:o(l. f.
V. 12.
213. a.
To yap auvTfiXeao) , izvrt rcu ^ravra ETrpai^a; aya^ciq r^pvvov. — KaXXiara dt rw ayr,iJ.a.zi-

xa yav.a.' zo ht itq auvreXetav , avTt rcu p.er' auw iyj,-naazo' zo er.eXaS^cu [icv dsq ir.t avopoc

tviiz<aat(isq , aXX' cu cjapepy&is.— 'Ev evt yap TrcXXa euepyerriaavTo; xat tiq ''zt\xr,v ayayovzcc.

hyov[t.iv(id xat TrpccpyiTyi ro o\ov ao)?eTai, ti tv~ — '£iq iri yuvati<oc [j.ciyaXidoc arcazpsc^c^j.ivric

ptBtin TOtjDro;* ptvi £up£3£tair;; 6t o\ovti X,v[ir,q uev xov ihicv avdca ,
aarx'C:[j.tvr,q ot xsv pot-

xov ayx^cv, z-o r.av dix(^Btiptxai. /U)[itvcv,

 IX EZECHIELKM. 109
V.37. Hclvy^Cicvicv y.ou ©ec^wpTcu. nc/).o ^e « Tns G A P. XXIV.
aaej3et«s u7reo|3oXYi* TrpwTOV jtxev yap avxo zo c(fcc- 'Eueid-n yap v/icjtco^Jets yio-av tcv lcyi<:[xov ,
V. }.

ijeiv Tcvs uottJa; , cpc? zayjxxcq aaejSeia?' to xac Ta aura a/.cvovTes, yeXfiora evop.ti^cv , avay-
5e y.at to7; ^atpcfft Ta TctauTa Trpcaopefietv craa- /.aKjOi cyotx.tXet tgov Xoy&)V r/jv ^i-riyr,ai.v , ci|M$

yta , Tra.Xtv eTrtTaot^ tcD zay.cG* to (Je zat ev xaTa;TXr,^tv ttov catcuovTcov. -AejS-flTa Trpcaaycpeuet

cor/SjSaTW TauTa Tc/uav , e'v w zat •/] avayxata tTiV TroAtv , u(Jo)p (5e iY.yiou.ivcv zotg TiavTCcJaTiac

«7retp/]To IpyxGict , uetC::va 7r:XX&i (Jetxvuatv t-/iv auu^cpas , xoci diycxcu-nij.oc-cc. di y.oci axeA/i zat

aoe|3£tav to ^e xat ^jteTa Tctau:r,v ecyaatav ,

cVucug e^^ eTrtXexrwv xtavcov' tcu; dc ev euTrcpta

T&iv ^eicov €7rt(3aiV£tv 7:pc5upcov, 7:o7av a.(jt^tio(.q /.01.1 7rXcuT&) Kat (Juvauet, afiycvzai ts xat -/ycu-

UTrep|3:XriV xaTaXeiTcef ; 3ic xat teXeuTaTov auTO (jeycvg xat tepea; xaTa TauTov cjapa(5t(3cuevcu§

Te^r^y.e. Twv auT&iv. TauTr,v, (^r,(ji , TrjV aai,- rou^ auf/cpcpa^g* oa~y. Oe U7rcy.atcueva , tcu? 7re-

|3etav ev tw acpteccojjievc.) uci zzrolumaaiv ci- via. aut^coVTa; t.i^cxiocvc, tw Xfa6i Trapa^coQevTas"

xcj). — TcuTeaTiv T&iv ei^coXcov. — Eu(5pcauvr, yac Trup 5e tcv BajSuXcovtcv /at Trv tcutcu 7rapaTa|tv.

aiucv(t)v Ti Tcov avjpcocjCi)V an&)/eia. — It yap AvTt tcu r,'^a-c uev auTcov r, ava^^cpa., y.ai

ep/lfxoT£pcv rcov ta et^coXa cTpcay.uvcuvT6)v ; ec, a.yucaza T.C)og r.avza yzycvaaiv zo ya.p e|e^Y;aev

ey.etvcov cr.at z(isv epyiucov '^u^^&iv Ta Tvis aaelSeia? avtt tcu c«;t3£pptQp-/i , £)t peta^pcpas auTO Xa(3coV

ey.o|:;.t^eTo act (St^ayfjLara' xat e3e;^cu TauTa ev tcu avaTracpXa^cvtcig xat dtyc{jLivcv r.^oc aTrco-

/utou<7ixc7; opyavct^ avaxpcucptevy] TrjV r,(5et'av -/i/w. Xetav. — ^"Ef^t^Ja^ev :n/juv eVTauS^a ott xat ocvco

— Ou^e ya^ r.apa twv £t(3coXcov XapcjSavcuatv ct X£(3/]Ta TriV TroXtv (iXJciJ.aaiv' tcv ^e TciJ Xe|3yiTos

TouTct; XaT&£U£tv a'tpcvuivci' aXXa ta B^zcadcza zr,v a^aczioLV xaXtiiv* [jiyiazri ot y.aznycpiU^ oxt

doka zcvzci: n^ca^^t^cvai , Tr^zvtc^a-ov avzclq cv^s. tcacutov ttuo zS>v av}x(<^c^wj zcv zcv "ki^-n-

y.saucv reptTtoevTe;- tc; tov zQaT.avr,atv.

V. 17.
"EXsycv yocp., (^r,aiv ^ cpyavci;, yj,(t)y.tv:ii tc7; Tcuteatt Trevirc? eativ 'tyj^'J v-c6tiyi).a tcov
cod. f. 215. b.

rpc^r.Tat;, czi tv tcutcts tc7s a^i^vyctq r\ ju:i- ovatpoupevcov xata triV TroXtv. — Avti Tcu [3apu5

yj.ia viJXv zc}.aazai' y.at ucpviy.a uuwv Ta tc- xat aopopriTo; , cu dtycutvcc f/iv e| etepcov rra-

«auta £7ritr5euuata. — To dt diy.aict teS^r.xev ,

pay.l-naiv eXajSe dz avzo ex wetacpcpa; xwv tw

cu cJtxatcauvcv avzcig «aptup&iv acJtxcoratct yacj cjcV^txc.) ay-nuazi y.a^r,u.tvoyj , xai [xrtOtv t&)v

xat T.a^avcixoizazct , xat /tav vT.r,(jycv ovaat- awn^cjctv cJiaTrpattcpicVcov. — Iva y/xi T.poq xo T.a^

iSiatatct, aXX ex CTapa3"ja£&); t&iv autct.; cxae- padc^cv twv ytvcpc£v&)v IxcjXayevte?, ep&^tyjacoaf

|3/iuaT&»v, to ^txatct tjS^/ixev* avtt tcu cv uc/.- f/iV airtav* eiTa pcaSovte; a&)CppcvcaTepct ye-

pz^ezaZ,c[j.tv:i vvsapycvaiv. — Mfatcpcvta?, (i.r,ai v&)vtat

y.at [j.ciyiiac ziacvat otxac , tcug epaazoiv av- C A P. XXV.

V. 2.
zwj y.au^avcvaat Oty.ac^ac,' y.ut tauTa Tretacvtaj 'Avti tou pteTa 7:appnaiag Tpog exetvcus 3ta-
cod. f. 21(5. a.

arrep at uciytvzptxi yvvaty.tg y.ai dvdpccjc\ci.- — \iypr,zt. —TauTa dz /.zytt , cvy^ <ag exet
eti>&)v V. 3.

i. ai5. a. TcuTcov yap ., ©'/^(J' 1 tauta U7r;u£vcua(>iv , y.at a-/.cuovt&)V, (xlT-a a&)CEpcvi^&)v tcu; 'fcu(5at:u;' xa
j.t^acic y.at tir^-.at y.at t.vu (3tc3op(£V&)v, Traaa t.c- yap T.tot zcvzcv; ytvciJ.tva , xciv/i /iv acjavtcov

Xf$ &)f'eXetav xapT^coaetac ,

[j.a.^j^bavcvaa.i c\a vn; (3i(3aaxaXia* ^ta yap zcZzo y.a\ ZT.iOc^cvi avzcvg

aat^iiat za imyzipa' yvvaj.xaq TraXty evra^^a xata t-/)V Ba(3'jXcova ciecjct/ixe , y.at vsapa twv

V. 49, taj ^rcXetc (tivo'j.aatv. Tcu; z-hg (x.a9zvztac uucov y.pazcvvzoiv ztixn^riVai T.a^zaY.tvaazv iv' in tcu-

xapTrou;* cu yap tau- eu8o^ia Xctcjwv euaejSeta;

qp-/iat , y.oij.tfta^z

znv idz^aa^z ah\a yvwxn xat 7ro0(>)*

avayx-/]

ex ^e tris
t&)v

yzvnxat 7rai^ay&)yta.
, xciv/i
— t&iv z-ng

'Avay/(a£&); pieTa tyiv Trpc-

utu&)pt3(; «(psXetav f/.zytaznv zpvynazzt- zr>v zrc ayoptvatv T&iv xaTaX/nl/cptev&^v dttvoiv 'lcvdaicvg,

tur.g otaT.oztiv.c e7rtyv&)7tv. tpeTrei xata 'Au/;.avtT&iv tcv "koycv* o[j.cv 5e T0T5
 11() i , . POLYCHROMI , /

(xncvcv(xi (Jeixvui w; autyQiia tyi rpo{ tcu; opo- ocmy^^eia xe^^pyjijievcu; tcut» rcctelv , ciXXa avfj-

(fvXovi dtocleyizui , x«t 3i3a(y/wv auTcu? &>; 7r«v- T:«a;^cvTai x«i X-tav w^uvwpevcu;' xat yap av-

Twv (JeaTTOTyii; ejTt B^eos, tcu* Te clxetcuj etj- tos ev^txw; xat (xala (Jixatwg ^txa^wv, 6f.nvfiv

'npaTTOiJifJCi diy.aq vnep twv et; auTcv 7rX-/ipp.e- tw 7:pc^r,TY) tw x;Xa^c/:/£vr)v TrapaxeXeueTat tto-

Xr)/:/a-&iV Twv Te a/./cTftwv aXa^cveuopevwv xa- ).£V, 7rapa(3yiXwv zriv ^taB-ggtv, y; Yiyj^-fiyiWoc, Im-
xaaztXkm xo Q^aaoc, ets to pn (Joxelv tviv *Ie- Xa^ev.

|0cu(7aXyiiu , S^eccrejSetav , utto xra ev e^^vefft et- *H AtyuTiTo;, ^yi7t,' Tipcaifs^e aoi (7Tf>wpvas lioi.f.m.a
(SwXcXaTpias vevtXYi(7^af oTrejS av -n xotvy) |3Xa- TrctxfXac xat 7ravTC(3a7Tai* ^yjXoT (3e tcu; TaTryi-

ftn z;v xoa[J^cv — Ot aXloi ep/utyiveuTat uicu; ava- Tas y.ai zaXla xa i/.fiQtv y.cfxil^GPiiva' vi ot *EX-

ToXwv YipayiveuffaV et(jtv oe cuTct ct aTic 'lafia-rX Xac 7rept^oXata oci eTiep.Tre 7ravTC(Ja7ra, Ta pev
TO yevcg xaTayovTes* —Tcv c\y.ov xov '\aaiy.cvQ aXoupya Ta 5e uaxiv5tv/iv Trepxetpeva yjpoiav.
—
—
,

et(5wXcu 0UTW5 v.alovyitvcv, 'E7ret(5y3 yap cu pc- 'EXt^Taa yapicnv 'EXXa^a xaXe7. 'AvTt tcu Tinv

vov tjapacyXyKJtw; M(/)a^ixaiq v.ai 'A(ifiayixaic ar.avx(t)v avxdidiyfizvci (fpcvxida. — KwcyyjXaTas • »•

eopyiff5yi(7av , aXXa y.ai epyw tyiv ctxetav ejre^Jet- Xeyet evTauSa cux auTous e'v fiaXaTTyi epya^cpe-

lavTo Ttcvnpiav y.ai npoxepov exetvyiv y.riviv ^u- vcu; , alXa xovi ^iotxyiTas* eiiiidn yap , (^nai ,

Xa|aVTes' e^vexoTet yap , (^nai , tw 'Iax&)|3 Trept Tzapahog n Tvpog xat ejri Tri; ^aXaacri^ epTro-

xng ivloyiaq ni tvlcynavJ avxcv o tsaxnp av- pia^ k/.avyaxo , Tyi xutv xwcjyiXaTwv fiexa^fcpa

xov' xcvxov xapiv ovy^ txtpciq avxov nycXeuiot^ tcu; Tyi noltt szsiaxaxcvvxag eiJviXwffev. — ^lva

7ra|3a(3waw , aXX' auTw xm utt* avxosv in^Jtxyipevw tizn ex 5(a(j)cpwv toctwv iv .xocii iayaxan; ci-

Xa(il f.»3U' ciaxe $ia xni 7ravTeXou; epyi/uta? pa- xouvtwv |3;uXeTat cuv eiTretv OTt cutw ^yiXwr/j

5e7v «uTous xni e^pyis (3ea7rcT6tac tyiv dvvay.iv. -n •noXiq , waTe xat t^v ciY.naiv avxnq fxexadi(a-

xetv aTiavxac, — -"Ort c«7ro tJis npcaovani aa(fa-

/ C A P. XXVI. , , . ,, X . . . ,^,.c ,
/etas TTO 7ioAet , y.ai at a-ncjev eQappcvv ep^ro-

T. I*.
'AvTi Tcu iactje^ov auTr)v (3et|w XewCTeTjStav peuea^at w; err' aa^faln Xt//eva t^ TroXet y.axa-
Cod. f. 2l(i. b.

yap vvv "keyei xw e-A'xcv ypovcv xey.paxnyevnvynv. (fevycvxeg.

SavfKxaat [indei; loyii^:fj.tvoi w; ivxavOa c Bovhxai eirMv oxi ar.o xni 'EXXa^os alla ^^^j^y ^iT.b.

7rpo(pyiTy)5 ovde xnv e; vaxepov iycsi^a yaxehtse Te Ttva exo/ut^eTO /.ai yaly.o;' avxidcaiv dt xuv

xn 7roXef vuvt de ev yi^aepta xa0eaTr,xe- /jiaXts-a xo//.t^o//evwv eXaft/Savcv av^pwTicus ets dovhiav,

ixlv yap avay/.ai(t)q e(fn xavxa, lacppcncv xn xcv y.axaxtva 6vva<;tiav*xivaii eis ^cuXetav IXxcvTes' *f^,i»jTitav.

y.paxovvxcq akaC,ovict xnv atsca^y.atv tJCiov[jt.evoq- «5 «v pyi tw xpov(^ xw elev^tpitxv eXey|watv ,

BTretT» loyiaxicv gSs ^ravror^ou a7retXe7 fity^xla., £ti tayaxtiV TaXatirwptav xa^taTwvTe; acje^t-

oux ir.aytiv ^ovlopievoq , alla ^c^naat. dtdvsep ^-vxo '^tvoic' xovxo yap any.atvti xo iv ^vycu;

xnv av[xfj.txpcv xi[x(^piav eia7rp^ot/u£Vc§ tcu; evct- av9p&J7:wv. — Tou; Ka7r7ra(3cxtas , -«Tiiv FaXa-
xouvTas , cv/. l(f^ovtt ixexa xavxa xni ctxyiaewj xag. — -"Iva 6t7ryi aTro tcu ^rXyi^cuj twv avBpui-

xcv xoTicv' t-atmtp qv xnv ynv n{J.'^axo