/..ll. .!...

~t. ~ll~:.
:a :al
.a .l-l .-l...
a. ::.
~la ~~ . -l.a. l..
, ta ~ . , :~a ~
A
Ada
Do hebreo hagar, fuga, fuxitiva.
dega
Do grego agath, boa.
Variante: gueda.
Adela
Forma reducida de Adelaida/Adelaira, creadas sobre a raz xermnica atha-
la-, nobre.
Alborada
Derivado de albor e este do latn alborem. Signifca mencer.
Aldara
Antigo nome galego de orixe xermnica, guerreiro sabio.
Variante: Ilduara.
Aloia
Monte do mesmo nome en Tui.
Ana
Do hebreo Hannah, (Deus) axudou ou Deus tivo misericordia.
Anaia
Do vasco Anai(a), irmn, que no medioevo chegou a signifcar seor.
Antela
Nome procedente dun topnimo de orixe latina, probablemente co signi-
fcado deanta pequena.
Anta
Do grego Antha, forida, extrada das fores. Referase ao primeiro panal de
mel que fabricaban as abellas, tamn chamado en galego entena.
Anxos
Advocacin mariana: Nosa Seora dos Anxos. A advocacin xurdiu a raz
dun fenmeno atmosfrico inslito producido un vern de moita seca que
os feis interpretaron como unha nevada en pleno mes de agosto.
Variante: nxeles.
Aranza
Nome de lugar convertido en nome de persoa. Posiblemente estea rela-
cionado co vasco Arantzazu, serra de moitos picoutos ou lugar cheo de
espios.
strida
Do xermnico nrdico strid, posiblemente composto de astr-, estrela, e
(f )ridh, belo, amado. Tamn pode proceder de asa e trud, co signifcado
deDeus fel.
Variante: stride.
B
Baia
Do grego Eulalia, que fala ben.
Variantes: Alla, Balla, Oballa e o cultismo de introducin recente Eulalia.
Barca
Palabra de orixe hispnica incorporada ao latn serodio. Orixinalmente pui-
do signifcar caixn, artesa e de al derivaran os actuais barco e barca.
Beatriz
Do latn Beatrix, derivado de beare, facer feliz.
Beln
Do hebreo Beth-lehem, casa do pan, nome dunha vila palestina.
Benvida
Nome medieval de bo agoiro para unha flla esperada.
Bernalda
Do xermnico Bernhard, co signifcado de guerreiro forte e audaz, ou Ber-
nald, guerreiro vello, ilustre.
Variante: Bernarda.
Bieita
Do latn Benedictus, bendito.
Variantes: Benta, Benita e Benedita.
Branca
Do xermnico blank, branco, claro, brillante.
C
Calista
Do grego Kallistos, belsimo, fermossimo.
Variante: Calistra.
Candea
Do latn candela. Como nome propio procede de Festum Candelorium, festa
das candeas.
Variantes: Candeloria, Candela.
Caridade
Do latn charitatem, amor.
Carme
Procede dun topnimo, o dun monte situado entre a fronteira de Galilea e
Samara. Do hebreo Karmel, xardn, a travs do latn Carmelus.
Variantes: Carmo, Carmela.
Carolina
Do xermnico Karl, latinizado como Carolus. Nun principio era nome co-
mn que signifcaba un home libre, pero sen bens de seu; logo pasou a de-
signar o cargo demestre ou mordomo do pazo entre os reis francos. Cando
o poder destes mordomos medrou, karl pasou a ser un ttulo e, fnalmente,
chegou a ser nome propio.
Variantes: Carlota, Carla.
Catarina
Relacionado co adxectivo grego kathars, puro.
Variantes: Catuxa (tamn diminutivo), Catelia, Catalia, Catalina.
Cebreiro
Procedente dun topnimo, sase como nome composto: Mara do Ce-
breiro.
Celtia
Derivado do nome comn celta, o nome potico que Eduardo Pondal
aplica a Galicia, na sa frme crenza de que o noso pas , entre as da penn-
sula Ibrica, a terra dos celtas por excelencia.
Chorima
Nome da for do toxo, procedente do latn for. Xess Ferro Ruibal, no seu
Diccionario dos nomes galegos, quen propn usalo como antropnimo.
Clara
Nome latino que signifca brillante, ilustre, famosa.
Comba
Antigo nome galego procedente do latn columba, pomba. A pomba ani-
mal sagrado de Venus, smbolo da paz no Antigo Testamento e do Esprito
Santo no Novo.
D
Danila
Antigo nome galego de orixe xermnica, composto de dans, dans, e do
sufxo ila.
Delaira
Do xermnico Adelheid, signifca de condicin, aspecto ou familia nobre.
Variantes: Adelaira, Adelaida.
Doce
Do latn Dulcis, doce. Refrese a unha advocacin mariana: o Doce Nome
de Mara.
Variante: Dulce.
Dores
Deriva do latn Dolores, plural de dolor e este de doleo, sufrir. Nome de
advocacin mariana.
Variante: Dolores.
Dubra
Nome cltico que antes era topnimo e que agora xa nome de muller. O
nome deste afuente do ro Tambre signifca augas.
E
Eins
Do nome grego (H)agn, pura, casta.
Variantes: Inesa, Ins.
Elisa
Nome fenicio de signifcado descoecido.
Estrela
Do latn stellula, diminutivo de stella, estrela.
Exeria
Nome latino procedente, se cadra, do grego egerio, mover. Levou este
nome a nobre viaxeira galega que, no sculo IV ou V, deixou constancia da
sa peregrinacin a Xerusaln no seu Itinerario.
F
Ftima
Topnimo portugus derivado do rabe Ftima, nome da irm de Maho-
ma. Signifca doncela ou ben a que desteta os menios.
Faro
nome de monte desde que a illa grega de Pharos designou o faro que nela
haba. Posiblemente, Faro chegase a ser nome de monte porque os montes
eran, en tempos, mediante sinais de fume ou lume, un medio de transmitir
diversos avisos, maiormente ante invasins martimas.
Felicidade
Nome latino que expresa alegra polo nacemento dunha flla.
Variante: Felcitas.
Flavia
Nome de muller procedente do apelido dunha familia que chegou a dar
tres emperadores a Roma. Deriva do adxectivo favus, dourado, que se lles
aplicaba s persoas de cabelo louro.
Franqueira
Posiblemente relacionado con francos, quizais como resultado dunha an-
tiga colonizacin, o nome do santuario de Santa Mara da Franqueira (A
Caiza-Pontevedra).
G
Grial
De orixe descoecida, anda que o seu signifcado si se coece: cunca, c-
liz, mis concretamente refrese copa que Xess usou na ltima cea e
que foi obxecto de singular culto relixioso e literario durante toda a Idade
Media.
Guadalupe
Do topnimo rabe Wadi al-lub, que signifcaro agochado ouro do lobo.
Gua
Advocacin mariana procedente do substantivo comn gua, do xermni-
co witan, guiar.
Guiomar
Nome antigo derivado do xermnico wig, combate, e mar, clebre.
H
Helena
Do nome latino Helena ou Helene, tomado do grego Helene. A sa etimo-
loxa dubidosa. posible que proceda da unin das palabras gregas hela-
ne, facho, tea e hele, heile, fulgor ou calor do sol, luz brillante.
I
Ica
Do adxectivo latino caecus, cego. Dada a acentuacin primitiva na primeira
slaba (Cacilius), relacinase tamn con algns nomes propios etruscos,
como Cacina.
Variantes: Ceca, Cilla, Cecilia.
.
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

-
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

Iolanda
De etimoloxa incerta, atribeselle o signifcado decor da violeta.
Irea
Deriva do nome grego Eirene (paz, deusa da paz), latinizado como Irene.
Variantes: Irena, Ira, Erea.
Iria
Probablemente, do topnimo Iria Flavia.
Irimia
Nome tomado dun topnimo, o Pedregal de Irimia (Meira, Lugo), e de eti-
moloxa incerta. un antigo glaciar que dar orixe s primeiras augas do
ro Mio.
Iris
Do grego Eiro, anunciar, daba nome a unha deusa mensaxeira doutros
deuses. Personifcase no arco da vella, por dar a impresin de que une a
terra e o ceo. Tamn nome de for e, na relixin cristi, unha advocacin
mariana.
Irma
Doxermnicoirmin, grande, poderoso, eptetododeus xermanoTiwaz ouZiu.
L
Laura
Do nome latino Laurea, posiblemente co signifcado coroa de loureiro. Se
cadra, o nome latino traducin do grego Dafne, loureiro.
Ldea
Do nome grego Lydia, muller orinda da Lidia, rexin de Asia menor, xa
existente entre gregos e romanos.
Variante: Lidia.
Ledicia
Derivado do nome latino Laetitia, ledicia.
Variante: Leticia.
La
Do hebreo Leah, adaptado ao grego como Leia e ao latn como La. Pola tra-
dicin popular signifcabafatigada, cansa, pero na actualidade pnsase que
o seu signifcado eravaca, en alusin aos rabaos do pai da La bblica.
Variante: Lea.
Liberdade
Da palabra latina libertatem, de transparente signifcado. Nome ideolxico
recente, de carcter democrtico ou libertario, para lle render culto idea
que encerra a palabra.
Lionor
De orixe discutida, pode proceder do rabe (co signifcado Deus a mia
luz), do provenzal Alienor (posiblemente relacionado co gtico alan, me-
drar) ou do glico Leonorius, quizais aglutinacin de Len e Honorio.
Variantes: Lianora, Leonora, Leonor, Eleonor.
Locaia
Do nome latino Leocadia, que pode ser adaptacin do grego Leukadia, a
branca, a resplandencente.
Variantes: Lucaia, Leocadia.
La
Nome afectivo e augural dado a unha menia co desexo de que sexa tan
luminosa, bela ou influente coma a la (do latn luna).
Lusa
Latinizacin medieval dun nome orixinalmente xermnico que signifcaba
glorioso na batalla.
Lupa
Do alcume latino Lupus, lobo. Augura a quen leva tal nome as calidades
positivas deste animal.
M
Mara
Posible nome de orixe bblica. Signifca afita, infeliz. sase tamn como
variante de Mara, Amara e Mar e mais como diminutivo de Anxos.
Mara
Do nome persoal hebreo Maryam, anda que a sa orixe non est en Israel,
senn no Exipto dos farans: mrj(t), amada.
Variante: Maruxa.
Maria
Donome latinoMarina, benderivadode Marius, benprocedente doadxecti-
vo marina, co signifcado demaria, que vn do mar ouque vive no mar.
Martia
Nome latino que signifca de Marte, dedicado ao Deus Marte.
Maxina
Pode proceder do nome latino Maginus, e daquela ter o signifcado demei-
ga, feiticieira, ou ben ser unha deformacin de Maxima, que en orixe signi-
fcaba a flla mis vella. o nome da protagonista da primeira novela escrita
en galego: Maxina ou a flla esprea, de Marcial Valladares.
Menca
Hoxe por hoxe unha incgnita a orixe e signifcado deste antigo nome
galego.
Merc
Nome da Virxe desta advocacin, patroa de Barcelona. A palabra merc
signifcou inicialmente mercadora, prezo e posteriormente misericordia,
perdn.
Variantes: Mercs, Mercedes.
Minia
De orixe incerta, quizais etrusca. Tamn evoca o nome latino do ro Mio
(Minius) que, mis dunha vez, se relacionou co minium, cinabrio, minio,
xido de ferro ou de chumbo, mercurio ou arsnico.
Mor
Se cadra, este nome procede dunha advocacin da Virxe: a da baslica de
Santa Mara a Maior de Roma.
Variante: Maior.
Muma
Quizais unantigonomelatinoMummia, enrelacinconmamma, naicia, seo
da muller, termo do vocabulario infantil existente en case todas as linguas.
N
Nataxa
Adaptacin do ruso Nataxa, diminutivo de Natalija (Natalia), que sa vez
procede do latn natalis e signifca natal, relativo ao nacemento.
Variante: Natalia.
Natividade
Do latn Nativitatem, nacemento, nadal.
Navia
Procede dun topnimo. A sa orixe parece levarnos a unha raz nav-, em-
barcacin, nave e pode aludir a paisaxes en forma de nave (nava).
Nazar
Do grego Nazarth, a travs do latn Nzareth, adaptacins do antigo nome
hebreo para esta cidade de Palestina, Nasrat, que signifcaba a gardi, a
gardadora.
Neves
Plural do nome comn neve, do latn nix, nivis.
Noa
Probablemente se trate do feminino de No ou quizais provea do latn
Noa, antiga cidade da Etiopa. Podera tamn proceder do hebreo Noah,
relacionado con Noam, delicia, e con niham, aliviar.
Noela
Topnimo que algns investigadores consideran que corresponde ao
nome medieval da actual vila de Noia.
Variante: Noega.
Noemia
Do nome persoal hebreo Noomi, derivado do substantivo noam alegra,
ledicia, que probablemente signifcaba a mia ledicia ou Deus ledicia,
Deus amor.
Variante: Noem.
Norma
Probablemente se trate da forma feminina de Norman, nome ingls co-
mn antes da conquista normanda, procedente do anglosaxn Northman,
home do norte, noruegus.
O
Olga
Nome ruso de orixe escandinava, posiblemente do antigo noruegus Hel-
ga. Parece derivar dunha abreviacin de nomes que teen por primeiro
elemento heil, sade, que orixinariamente signifcaba invulnerable.
Oliva
Posiblemente do latn Oliva, oliva, usado como nome persoal. A pla da
oliveira o smbolo da paz na Biblia e da sabedora e da gloria en Grecia.
Variante: Olivia.
P
Paderna
Forma feminina e evolucionada de Paterno, do latn Paternus. Signifca pa-
terno, pertencente ao pai, mais cmpre saber que o pater latino non indica
tanto paternidade fsica como a funcin social do xefe da familia.
Palmira
Nome dunha cidade do deserto rabe-sirio. Tamn se considera derivado
de palma, nome que se d na celebracin do Domingo de Ramos.
Paula
Do latn Paulus, pequeno.
Paz
Do latn pax, pacis, paz.
Piedade
Do latn pietas, pietatis, respecto aos pais e deuses, compaixn dos desvalidos.
Pomba
Do latn palumba, pomba. Esta ave animal sagrado de Venus, smbolo da
paz no Antigo Testamento e do Esprito Santo no Novo.
Pompea
Do latn Pompeius, nome dunha gens romana. Probablemente tea relacin
co numeral sabino pompe, cinco.
Portal
Derivado do latn porta. nome dunha advocacin mariana do convento
de Belvs (Santiago de Compostela).
Preciosa
Nome augural ou afectivo dado a unha flla que se desexa que sexa precio-
sa. Vn do latn pretiosus, xa usado como apelido en Roma.
Pura
Feminino de purus, palabra latina que signifca puro, limpo, inmaculado.
Tamn pode usarse como forma abreviada de Purifcacin.
Q
Quitera
Do latn eclesistico Quiteria, talvez latinizacin dun nome celtbero, ou de
*Kyteria, Kythereia en grego, epteto de Venus Afrodita que signifcaba da
cidade de Citeres, en Creta.
Variantes: Quiteria, Quitrea.
R
Raquel
Do hebreo Rhl, ao, ovella.
Reis
Do latn reges, reis.
Rexina
Do latn regina, raa.

~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

:
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

Rita
Nome familiar italiano de Margherita, que se espallou en Occidente pola
popularidade da santa medieval que levou este nome.
Rosa
Do latn rosa, rosa, for da roseira, ou tamn abreviatura de Rosala.
Rosala
Non est clara a sa orixe, anda que o mis probable que se trate do
nome xermnico Ruozelin, formado sobre a raz hroth-, fama, sona.
Rosario
Do latn rosarium, roseira, xardn de rosas, alude a unha advocacin mariana.
Rute
DohebreoRuth, interpretadocomobelezaoubenprocedentedeReut,amizade.
Variante: Ruth (variante grfca).
S
Sabela
Procedente do nome hebraico Elixeba, que podera signifcar Deus xura-
mento ou Deus perfeccin.
Variante: Isabel.
Saleta
Nome derivado dunha advocacin mariana, como homenaxe virxe apa-
recida na Salette (Francia).
Sara
Do hebreo sarah, princesa.
Sarela
Forma diminutiva de Sar, que deriva do cltico ou precltico sar, corrente
de auga.
Sade
Do latn salute, sade. Exista unha deusa Salus, que era a que asegura
a curacin, pero o nome adquire novo signifcado co cristianismo: sal-
vacin.
Silvia
Do latn Silvius, que signifca do bosque, boscoso.
Sira
Derivado do latn sirius, habitante de Siria.
Socorro
Do latn sucurro, correr en auxilio, socorrer. advocacin mariana.
Soidade
Do latn solitatem, fai referencia soidade en que se achou a Virxe Mara
tras a morte de Xess.
Suevia
Do latn Suevia, a patria dos suevos, xermanos que invadiron a pennsula Ib-
rica e que se estableceron en Galicia, onde reinaron por cerca dun sculo.
Susana
Do hebreo xuxn, lirio. Nome persoal semtico transmitido a travs do gre-
go Susanna e Susann.
T
Tas
Do grego Thas, antropnimo feminino de orixe escura, a travs do latn
Thais, posible afrese de Pithais, ptica, de Delfos.
Tmara
un nome de ro convertido en antropnimo, pois evoca a Tamaris, forma
latina do actual ro Tambre. de orixe prerromana escura, quizais celta.
Tamara
Vello nome da Europa oriental relacionado co hebreo thamar, palmeira.
Tareixa
Nome hispano frecuente na Idade Media que tia como forma primitiva
Tarasia, de orixe escura.
Variantes: Tereixa, Teresa.
Tasia
Orixinalmente era un diminutivo de Anastasia (nome grego formado so-
bre anastasis, resurreccin), pero independizouse e adquiriu categora de
nome ofcial.
Variante: Anastasia.
Tegra
Do latn eclesistico Thecla, formado sobre o grego Thekla, que ten fama
por causa dos deuses.
Variantes: Tecra, Tecla, Tcola, Tiexa.
U
Ulla
un nome de ro de orixe descoecida que recentemente se introduciu
como nome de muller.
Uxa
Deriva do grego Eughneia, poeticamente eugenia, nobreza de nacemento.
Variantes: Euxenia, Euxea, Oxea.
V
Vanda
Do xermnico vand, esprito, alento.
Vera
Do ruso Vra, fe, procedente do latn verus, vera, verdadeiro. Nalgunhas
linguas funciona como diminutivo de Vernica.
Vitoria
Do nome persoal latino Victorius, relacionado popularmente con Vtor, pero
procedente dun nome persoal mis antigo, Vitorius, Viturius, de orixe etrus-
ca. A forma feminina unha advocacin da Virxe Mara.
Virxilia
Do latn Vergilius ou Virgilius, nome dunha gens romana.
Virxinia
Do latn Virginius, quizais derivacin de virgo, virxe; nome dunha gens ro-
mana plebea, posiblemente de orixe non latina.
X
Xandra
Enparalelocoa recenteexpansinpolomundododiminutivoitalianoSandra,
produciuse en Galicia idntico proceso con este diminutivo de Alexandra.
Xela
Esta unha das posibles formas femininas do nome masculino Anxo, do
latn eclesistico Angelus e, este, do grego ggelos, mensaxeiro.
Variantes: Anxa, Anxela.
Xelora
Nome hispano que podera ter orixe visigtica e signifcar amiga da lanza
ou alegre e amistosa, ou ben ser de orixe vasca e signifcar vila nova.
Variantes: Xelvira, Elvira.
Xenevra
Do francs Genivre, da forma anglonormanda Guennivre e, pola sa vez, do
gals Gwenhwyvar, esprito, elfo luminoso ouque brilla no medio dos elfos.
Xesusa
Forma feminina de Xess, nome procedente do hebreo Yeshua, a travs do
grego Iesos e do latn Iesus. Signifca Deus salva, Deus salvacin.
Xiana
Algns topnimos galegos (Xin, Xi) teen orixe nun nome xermnico
Egila, Egilanus ou Egeo usado en Galicia na Idade Media e que signifcaba
pual. Tamn pode ter relacin co latn Iulianus, da gens Iulia, que per-
tenceron Csar e Augusto.
Variante: Xui.
Xoana
Procede do hebreo Yohanan ou Yehonan, Deus misericordioso.
Xosefa
Do hebreo Yoseph, que Deus engada, multiplique.
Variante: Xosefna.
Xudite
Do hebreo Yehudit, xuda, hebrea, adaptado ao grego e ao latn como Ju-
dith ou Iudith.
Variante: Xudit.
Xulia
Do latn Iulius, orixinario da gens Iulia, que pertenceron Csar e Augusto.
Este nome signifcaba de Xpiter e relacionaba a familia coa mxima divin-
dade do Olimpo.
Z
Zaida
Nome rabe derivado do verbo Zaada, co signifcado dea que medrou, ou
ben feminino de Zaid, antropnimo masculino.
~la ~~ l..
, :~a ~
A
Ademar
Nome xermnico cuxo signifcado nobre ilustre.
Adrn
Do latn Hadrianus, sobrenome dunha estirpe romana da cidade de Hadria
(Italia). A orixe parece ser etrusca. Podera estar tamn ligada a un Ariainn
das linguas clticas (divindade relacionada co pastoreo e a agricultura).
Variantes: Adrao, Adrin, Adriano, Hadrin, Hadriano.
Afonso
un nome formado en Galicia pola confuencia de catro nomes xermnicos
moi prximos: Aldefunsus, Hildefunsus, Hathunfus e Alafunsus. O elemento
funs signifca rpido, valente.
Variante: Alfonso.
Airas
Antigo nome galego, frecuente na poca medieval, pero de orixe escura.
Para uns deriva dun topnimo Airas (procedente de areas, currais das ca-
sas, ou de agras); para outros, est relacionado coa raz prelatina ar-, val,
ou con anas, ro.
Variante: Arias.
Alberte
Pnsase que procede da confuencia de varios nomes preexistentes co ele-
mento comn berth, claro, ilustre.
Variante: Albertos.
Aldo
Procede do longobardo ald, adulto, crecido, vello.
Aldn
Probablemente deriva de Aldo (vxase). Hoxe un topnimo que se con-
verteu en nome persoal galego que non ten equivalente noutras linguas.
Alexandre
Do grego Alksandros, defensor dos homes ou protexido, a travs do latn
Alxander, Alexandri.
Variantes: Aleixandro, Alexandro, Lisandro.
Amede
De etimoloxa escura, talvez relacionada coa palabra grega mamm, nai.
Por etimoloxa popular asociouse ao vocbulo latino mamma (mama,
teta), de a que Santo Amede se convertese en avogado das amas de cra.
Variante: Amedio, Mamedio, Mamede.
Andeca
Antigo nome galego de orixe prerromana descoecida. Foi nome dun dos
reis suevos de Galicia no sculo VI.
t
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

z
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

Andr
Do grego Andras. Algns dervano de andria, virilidade, valor.
Variantes: Andreu, Andel, Arandel, Andrs.
Ansur
Antigo nome galego co signifcado deuro (especie de bvido xa extingui-
da) de Deus, quizais en referencia a un animal sagrado. Tamn hai quen o
considera un nome indxena relacionado con Suario e de onde derivaron
Sueiro e Surez.
Antn
Do latn Antonius, nome dunha gens romana. De orixe posiblemente etrus-
ca, ten signifcado escuro.
Variante: Antoo.
Anxo
Do latn eclesistico Angelus e, este, do grego ggelos, mensaxeiro.
Variante: nxelo, Xelo.
Artai
Na historia mtica galega (popularizada por historiadores decimonnicos
coma Benito Vicetto) foi o fllo mis vello do primeiro poboador de Galicia,
Brigo. Disque el foi o proxenitor do pobo dos rtabros, que se espallou po-
las marias betanceiras cara ao cabo de Fisterra, e que lle deu nome vila
de Arteixo. Tivo unha flla chamada Celt, proxenitora da raza celta.
Variantes: Artei, Arteigo.
Artur
De orixe moi discutida, relacionouse con palabras celtas como artos, oso,
ou art, pedra; outros estudosos apuntan a unha orixe latina no nome dun-
ha gens chamada Artorios, Arctorius ou Arcturius.
Variante: Arturo.
B
Bertrn
Do xermnico Berhtram ou Berahthraben, de berht, brillo, e hramn ou hra-
ben, corvo, latinizado despois en Bertranus. Na mitoloxa xermnica, os cor-
vos acompaaban a Odn e simbolizaban a memoria e a intelixencia.
Variante: Beltrn.
Bieito
Do latn Benedictus, bendito.
Variantes: Bento, Benito.
Brais
Do latn Blasius, alcume romano de orixe escura, posiblemente procedente
do latn blaesus, tatexo.
Variante: Bras.
Brandn
Do celta Brenainn, nome dun santo irlands do sculo VI, latinizado como
Brendanus e Brandanus.
Variante: Barandn.
Brate
Pai de Breogn (vxase), segundo as sagas clticas. El foi quen logrou esta-
blecerse no territorio galego, despois de loitar coas tribos existentes no pas.
Variante: Brath.
Breixo
Probablemente provea do nome latino Verissimus, superlativo de uerus,
persoa que sempre di a verdade.
Variante: Brixome.
Breogn
Este nome celta signifca xefe dunha briga. Briga ten o signifcado dunha
elevacin, monte e, por ampliacin, comunidade que vive nunha altura,
nun castro. Segundo a mitoloxa histrica galega, patriarca fundador da
nacin galaica nos tempos prehistricos.
C
Carlos
Do xermnico Karl, latinizado como Carolus. Nun principio era nome co-
mn que signifcaba un home libre, pero sen bens de seu; logo pasou a de-
signar o cargo demestre ou mordomo do pazo entre os reis francos. Cando
o poder destes mordomos medrou, karl pasou a ser un ttulo e, fnalmente,
chegou a ser nome propio.
Cibrn
Do latn Cyprianus, nome tnico procedente do adxectivo cypeius, de Chi-
pre. Tamn relativo a Cipris ou Ciprina, sobrenome de Venus, que reciba
culto nesta illa.
Variantes: Cibrao, Ciprin.
Cidre
Derivacin do nome grego Isdoros, don da deusa Isis.
Variantes: Sidre, Sidro, Isidro.
Covade
De Cucuphate, nome de orixe escura, quizais derivado de Cucufa, cofa, co
signifcado deque leva cofa, encapuchado.
Cristin
Do latn Christianus e, este, do grego Christians, seguidor de Cristo.
Cristovo
Nome cristin-romano de orixe grega, Christophoros, que signifca porta-
dor de Cristo, o que leva a Cristo.
D
Dagaredo
Antigo nome galego de orixe xermnica, de dags, da, e reths, consello.
Daniel
Nome hebreo que signifca Deus o meu xuz ou Deus xulgou.
Dauti
Forma antiga, infuda polo rabe, da mis frecuente Davide. Ten orixe no
hebreo Dawidh, que uns interpretan como o amado e outros relacionan co
antigo asirio dwidum, comandante.
Variantes: Davide, David.
Dens
Nome procedente do francs Denis, apstolo da Galia, e este do latn Diony-
sius, relativo a Dionisos ou fllo de Deus.
Variantes: Dins, Dionisio.
Domingos
Do latn Dominicus, do seor. Chegou a Galicia por va culta e por iso con-
seva o s do nominativo latino.
Diego
Ten orixe na forma Didacus, de procedencia dubidosa. Talvez sexa a mascu-
linizacin do nome feminino Didaca, doutrina, instrucin.
Duarte
Do anglosaxn Eadweard, que vixa as riquezas, gardin dos bens.
Variante: Eduardo.
E
Ecequiel
Nome hebreo dun dos profetas maiores do Antigo Testamento, Yhezqel
Deus d forzas, a travs do latn Ezechiel.
Eliseu
Nome hebreo que signifca Deus salvador.
Ernesto
Nome xermnico de introducin recente cuxo signifcado podera relacio-
narse con batalla, combate, guerra.
Ero
Procedente do xermnico hairu, espada, puido infur na sa difusin a con-
fuencia co nome Eros, procedente do grego Eros, amor, paixn.
Estevo
Do latn Stephanus, que reproduce pola sa vez o grego Stphanos, nome
persoal moi antigo e tamn nome comn que signifca coroa.
Variante: Esteve.
Eutelo
Do grego Eleutherios, que procede como home libre, liberal, xeneroso, ou
libertador.
Variantes: Outel, Toutel, Tutel, Leuter, Eleuterio.
F
Ferreol
Do latn ferreolus, diminutivo de ferrum, ferro.
Filipe
Do grego Philippos, que ama os cabalos.
Fiz
Do latn felix, felicis, frutfero, frtil, fecundo e despois favorito dos deuses,
de onde se derivou o signifcado defeliz.
Variantes: Fins, Flix.
Francisco
Do latn serodio franciscus, adxectivo adaptado do xermnico *frankisk, que
signifcabafranco, propiodos francos. Tras a fusintnica entre a poboacin
galo-romana e os francos conquistadores, pasou a signifcar francs.
Variante: Franco.
Frederico
Do xermnico Frithurik, signifca que domina a sa posesin ou que do-
mina pola paz.
Variante: Federico.
G
Galvn
Do nome cltico bretn Gwualchmei, adaptado ao francs antigo como Gau-
vain. Aforma primitiva deste nome era irlandesa, Coemgen, nacemento feliz.
Goter
Do xermnico walthari, que manda no exrcito.
Variantes: Goterre, Gualterio.
Guillerme
Nome xermnico cuxa forma orixinal era Willehelm e cuxo signifcado
helmo de vontade, vontade que protexe ou o que quere o helmo.
Variantes: Guillelme, Guillermo, Guilln.
Guimar
Nome medieval xermnico procedente de Wimara, de signifcado pouco
claro, quizais cabalo de batalla.
Variantes: Gumara, Vmara, Vimar, Vimarasio.
Gundar
Probablemente do antigo nome xermnico Guntard, composto do verbo
*gunthi, loitar,
Variante: Gondar.
H
Heitor
Do grego Hktor, que, tradicionalmente, se interpreta como rexedor (do
pobo). Tamn podera signifcar persoa formada.
Henrique
Nome de orixe xermnica. O segundo elemento que o forma rik, podero-
so, seor, pero sobre o primeiro hai das hipteses: podera ser haim(casa,
terra) e daquela signifcara dominador da sa terra, ou ben ein (nico
ou sempre) e daquela signifcara seor nico ou que sempre seor. A
primeira hiptese xustifca as formas con hache inicial que atopamos en
diferentes linguas, en tanto que a segunda xustifca as formas sen hache.
Variante: Enrique.
I
Iago
Podera derivar do medieval Diago/Diego, pero parece mis verosmil que
sexa unha das evolucins galegas de Iacob, cuxo signifcado mis probable
Deus protexeu.
Ite
Nome celta tomado da mitoloxa irlandesa e aceptado na historia mtica de
Galicia. un dos fllos de Breogn (vxase), que divisou Irlanda desde o mis
altodofarode Brigantia (ACorua) e embarcoucara a ela. Os habitantes da illa
matrono e Breogn mandou unha nova expedicin de vinganza e conquista.
Variante: Ith.
e
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

v
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

Ivo
Adaptacin latina dun nome de orixe cltica formada por ivos, madeira de
teixo (rbore sacra), ou ben de orixe xermnica ihwa-, co mesmo signifcado.
L
Lancelote
Adaptacin do francs Lancelot, da forma xermnica lanzo, derivado da raz
landa, pas.
Variante: Lanzarote.
Lois
Latinizacin do nome xermnico Hlodwig, ou Hlodowig que signifcaba glo-
rioso na batalla.
Variante: non est claro se Lois e Lus son o mesmo nome, mais o uso con-
sgraos como sinnimos.
Lopo
Do alcume latino Lupus, lobo. Augura a quen leva tal nome as calidades
positivas deste animal.
Variante: Lupo.
Lourenzo
Do xentilicio latino Laurentius, da cidade de Laurentum.
M
Maeloc
Nome celta que talvez signifcasegrande.
Maniln
De orixe descoecida, quizais do latn Manilius, nome relacionado con ma-
nes (nimas, almas dos mortos), ou do xermnico Manila, diminutivo do
gtico Manna (home).
Variante: Mnila.
Manuel
Do hebreo Immanuel (Deus connosco, Deus est connosco), que pasou
ao latn como Emmanuel.
Variante: Manoel.
Marco
Do latn Marcus, de Marte, dedicado ao deus Marte.
Variante: Marcos.
Martio
Do nome romano Martinus, derivado de Mars, Martis (Marte, deus da gue-
rra). Signifca de Marte, dedicado ao deus Marte.
Variante: Martn.
Mateu
Do nome hebreo Matithyah, don de Iav, que tamn lle d orixe ao nome
Matas.
Variante: Mateo.
Maxn
Pode proceder do nome latino Maginus, e daquela ter o signifcado de
meigo, feiticieiro, ou ben ser unha deformacin de Maximus, que en orixe
signifcaba o fllo mis vello.
Miguel
Do hebreo Mikhael, quen coma Deus?, que pasou ao grego e ao latn como
Michael.
Miro
Nome de orixe xermnica, do gtico Mereis, o que mis grande, famoso,
poderoso.
Variante: Mirn.
N
Nadal
Do nome latino Natalis, tomado de dies natalis, da do nacemento.
Nereu
Do nome grego Nerus, derivado de nars, que escorrega.
Variane: Nereo.
Nstor
Do nome persoal grego Nstor, probablemente forma abreviada de Euns-
tor, que regresa felizmente.
Nicanor
Do grego Nicnor, home vitorioso.
Nicolao
Do grego Nikolos, vencedor entre o pobo, que pasou ao latn como Ni-
colaus.
Variantes: Nicolau, Nicols, Cols.
No
Do nome persoal hebreo Noah, que posiblemente signifcaba apracible,
manso. Tamn podera signifcar de longa vida.
Noel
Do latn Natale, da de Nadal ou da do nacemento, a travs do francs
Nol.
Nuno
De orixe incerta, se cadra do latn nonnus, monxe, ou, mis probablemente,
voz da linguaxe infantil para designar o marido da ama de cra (e, de a, o
actual italiano nonno, av). De aqu chegara, co tempo, a ser unha forma
respectuosa para designaren os frades novos aos vellos.
O
Odilo
Do xermnico Odilo, diminutivo de Odo, procedente da voz *aud-, pose-
sin, riqueza.
Variante: Odiln.
Olavo
Do noruegus antigo Anleifr, legado dos antepasados.
Variante: Olaf.
Oliver
Do latn Olivarius, oliveira. un nome simblico, xa que a oliveira repre-
senta a paz.
Variante: Oliveiros, Oliverio.
Onofre
Parece ser un dos poucos nomes exipcios que chegou nosa antroponi-
mia. Podera ser o epteto do deus Osiris resucitado, que signifcara o que
sempre feliz.
Ordoo
Do latn medieval Ordonius, de orixe escura, probablemente vasca, que po-
dera estar relacionado con urde, xabaril. En Galicia foi un nome relativa-
mente frecuente na Idade Media.
Orente
No latn houbo un nome Orientius de signifcado oriental, procedente do
leste. Unha variante moi prxima deste nome debeu de ser na Galia *Oriens,
Orientis. Do primeirio deriva Orencio e do segundo, Orente (e, quizais por
confusin con ouro, Ourente).
Variantes: Ourente, Orencio.
Oscar
Nome de orixe xermnica cuxo signifcado lanza de Deus. A forma galega
leva o acento na ltima slaba, como corresponde etimoloxa, pero re-
centemente, por infuxo do cine, estendeuse a forma con acento na slaba
inicial.
Variante: scar.
Osin
De orixe escura. Para algns procede do galico oisin, cervio. Tamn
posible que tea que ver coa exclamacin hebrea Hoxianna! (latinizada
Hosanna).
Otn
Do xermnico Oto ou Otho, procedente de *aud-, posesin, riqueza.
Variante: Odn.
P
Paio
Do latn Pelagius e este do grego Pelagios, mario, home de mar.
Variante: Pai.
Paulios
Procede de Paulinus, forma latina derivada de Paulo (vxase).
Variante: Paulino.
Paulo
Do latn Paulus, pequeno, talvez derivado dalgn alcume que un membro
da gens Aemilia mereceu pola sa baixa estatura.
Variante: Paulos.
Pedro
Do latn Petrus, forma masculina de petra, pedra, rocha.
Variante: Pero.
Q
Quitin
Do latn Caietanus, xentilicio que designa a un habitante da Caieta (hoxe
Gaeta, en Italia) e que se volveu cognome latino, da familia de Caio.
Variantes: Quitn, Quiatn, Caitn, Caetn, Caetano.
R
Rainerio
Do xermnico Raganhar ou Raginhar, co signifcado de exrcito divino,
consagrado aos deuses; exrcito forte.
Ramn
Do xermnico Raginmund, quizais a travs do cataln Raimn. Signifca a
proteccin do consello divino.
Ral
De Raoul, forma francesa do xermnico Radulf, formado con rad (consello,
conselleiro) e (w)ulf (lobo).
Rexinaldo
Do xermnico Raginald, o que goberna co consello dos deuses ou o que
goberna con poder (de deuses).
Variante: Reinaldo.
Ricardo
Do xermnico Richard, o seor valeroso, forte.
Roberto
Do xermnico Hrothberht, o que brilla pola sa fama.
Roi
Do godo Hrthrkes, latinizado en Rodericus. Signifca rico en gloria. Segun-
do o lingista Ramn Lorenzo, debe levar acentuacin aguda: Ro.
Variante: Rui.
Romn
Do xentilicio latino Romanus, romano. Tia, sobre todo, valor poltico: ci-
dadn de Roma.
Romeu
Do baixo latn romaeus, que pasou a signifcar na Idade Media romeiro, pe-
regrino que vai a Roma.
Roque
De etimoloxa moi discutida, probablemente a forma medieval Rochus
latinizacin dunha raz xermnica. Podera ter relacin con hruc/hroks (cor-
vo), co baixo alemn rke (coidado, atencin) ou co antigo nrdico hrkr
(home grande e forte).
Rubn
Nome hebreo que se asocia tradicionalmente coa exclamacin da bblica
La cando naceu o primeiro fllo que tivo con Xacob: Ra beony, Deus viu a
mia aficin. Tamn pode ser unha derivacin de Ri-bal, len ou lobo.
S
Sadurnio
Do latn Saturninus, pertencente a Saturnus, o rei mis antigo do Lacio, pos-
teriormente identifcado co deus Kronos grego.
Samuel
Do hebreo Xemel. O seu signifcado podera ser pedido a Deus, ou ben
descendencia de Deus ou o que leva o nome de Deus.
v
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

Sebaschn
Do latn Sebastianus, derivado do grego sebasts, digno de respecto, vene-
rable. Sebasts era, como Augustus, ttulo que se lles daba ao emperador e
aos membros da sa familia.
Variantes: Sebastin, Bastin.
Serxio
Do latn Sergius, antiqusimo nome dunha familia romana, probablemente
de orixe etrusca.
Siro
Derivado do latn sirius, habitante de Siria, e este do grego Syros, proceden-
te de seiros (queimante) en alusin ao caloroso do pas.
Sueiro
Algns entendidos afrman que ten que ver con Osorio e, daquela, a sa
orixe estara no vasco otso, lobo, ou no latn ursus, oso. Outros relacinano
coas formas medievais Sugerius/Sudarius/Suarius que dirixen a nosa aten-
cin cara ao latn sus, porco.
T
Tadeu
Do latn Thaddeus, adaptacin aramea do grego Theodoto ou Theodoro, co
signifcado deagasallo de Deus.
Telmo
O nome grego rasmos, amado, desexado, transformouse en Italia en ra-
mo/Ermo/Elmo. Despois, Sant Elmo segmentouse erroneamente como San
Telmo.
Tiso
Do latn Thyrsus, procedente do grego Thirsos. Este era o emblema de Dioni-
sio, que consista nunha vara adornada con follas de parra coa fgura do deus
como un cetro e que se usaba nas bacanais cun carcter mxico-relixioso.
Variante: Tirso.
Tom
Do latn eclesistico Thomas, -ae, que reproduce o grego neotestamentario
Thoms e este, pola sa vez, transliteracin do arameo tam.m, xemelgos,
e do rabe tauam, tum, xemelgo. A terminacin en da forma tradicio-
nal galega posiblemente vn dun antigo xenitivo.
Variante: Toms.
Trocado
Do latn Torquatus, adornado cun torque.
Variantes: Tocrado, Torcato, Torcado, Torgado.
U
Urbn
Do latn Urbanus, cidadn, pertencente cidade (particularmente a Roma)
e despois educado, pulido.
Uxo
Do grego Eughenios a travs do latn Eugenius. Signifca ben nacido, de boa
caste.
Variantes: Euxenio, Euxeo.
V
Valdo
Do xermnico Wald, palabra de mltiples signifcados: bosque, exrcito,
pobo e, especialmente, gobernante.
Valente
Do latn Valentem, forte, san.
Valentio
Do latn Valentinus, derivado de valens, que ten forza, sade.
Variante: Valentn.
Vasco
De orixe escura, talvez ibrica, ou relacionada co vasco bela, corvo. Tamn
se ten interpretado como procedente do uscaro Belasko (do prado na la-
deira baixa dun monte).
Venceslau
Do antigo checo veeslav, moi glorioso, a travs do latn eclesistico Ven-
ceslaus.
Vicenzo
Signifca o vencedor, o vitorioso. Procede do latn vencentem, participio
presente do verbo uinco, vencer.
Variantes: Vicencio, Vicente.
Vintil
Do xermnico wini, amigo, en latinizacin diminutiva Wintilus.
Variantes: Vintile, Vintila.
Vivin
Do latn Vivianus, derivado do xentilicio Vibius, correspondente ao etrusco
Vipi. Por etimoloxa popular, foi relacionado co verbo vivere, vivir, e inter-
pretado como nome augural cristin.
Variante: Bibin.
X
Xacobe
Nome de moi antiga tradicin no hebreo. O timo remoto Yaacbh, nome
do fllo de Isaac e Rebeca. O mis probable que se trate dun nome teofri-
co que contn a raz qb, protexer, co signifcado deDeus protexeu.
Variante: Xacob, Xaime, Xcome.
Xandre
Nome creado sobre o feminino Xandra (vxase).
Xavier
Topnimo uscaro co signifcado decasa nova.
Variante: Xabier.
Xenaro
Nome que se lles aplicaba aos nenos nacidos no mes de xaneiro. Procede
do italiano Gennaro e este, pola sa vez, do latn Ianuarius, xaneiro.
Variante: Xaneiro.
Xenxo
Do latn Genesius, nome da poca cristi, procedente pola sa vez do grego
Genesios. Orixinariamente, era un adxectivo que signifcaba natalicio, pero
s se aplicaba s divindades.
Variantes: Xes, Xens.
Xeraldo
Nome xermnico. Signifca que domina, poderoso.
Variantes: Xerardo, Xiraldo.
Xerome
Do latn Hieronymus, que procede do grego Hyernymos, nome sagrado.
Variante: Xeromo.
Xess
Do hebreo Yeshua, a travs do grego Iesos e do latn Iesus. Signifca Deus
salva, Deus salvacin.
Xin
Procede nuns casos do latn Iulianus, pero neste nome confe tamn un
nome xermnico, frecuente no galego medieval, nas formas Egila e Egila-
nus, e que signifcaba pual.
Variantes: Xiao, Xillao, Xulln, Xulin, Xuiao.
Xil
A travs do francs Gilles, que procede do latn tardo Aegidius, e segura-
mente de orixe grega, anda que non moi clara: podera ter que ver con
aigidion (cabuxo), aigis (tempestade) ou aigidos (escudo). Outra hiptese
faino proceder de Aigidion co signifcado defllo do Exeo.
Variante: Exidio.
Xon
Procede do hebreo Yohanan ou Yehonan, Deus misericordioso.
Variante: Xan.
Xaqun
Do hebreo Yohaquim, Deus endereita, pon no bo camio.
Variante: Xoaqun.
Xob
Do hebreo Iyyobh (o perseguido, o afixido), que pasou ao grego como Iob
e ao latn como Iob.
Xoel
Nome hebreo co signifcado deIav (o nico) Deus.
Xos
Do hebreo Yoseph, que Deus engada, multiplique.
Xurxo
Do grego Georgios, labrego, agricultor.
Variante: Xorxe.
Xusto
Do latn Iustus, dereito. Para os cristins tia o sentido engadido de que
est na fe xusta, que se axusta rectitude cristi.
Z
Zann
De orixe escura, quizais relacionado co grego Zen, acusativo de Zeus.
Variantes: Senn, Senn.
... . . a ~.. a. -l.a.
Igual que podes poerlles aos teus fllos e fllas nomes de pa galegos, po-
des inscribilos no rexistro coa forma galega correcta dos vosos apelidos.
Tamn est permitido, logo de acordo dos pais, decidir a orde dos apelidos.
Deste xeito, procrase que non se perdan algns pouco frecuentes, pois os
nomes e apelidos dunha lingua son unha riqueza que se busca preservar.
Velaqu unha pequena mostra de apelidos galegos coas sas orixes e sig-
nifcados. Se cadra, o teu pequeno ou pequena levar un dos desta breve
escolma. A carn da forma que se considera correcta de acordo coa eti-
moloxa e regras de evolucin do galego sitanse s veces, precedidas de
asterisco, alteracins dela que poden ser corrixidas, se as o desexas, hora
de inscribires o teu beb no rexistro civil (artigo 55 da Lei de Rexistro Civil e
artigo 198 do Regulamento do Rexistro Civil).
A
Andrade
Apelido toponmico; dicir, que inicialmente distinguira a quen o levase
por proceder dun lugar chamado Andrade ou Andreade. Este topnimo,
pola sa vez, podera ter a sa orixe nun (Villa) Andreati (do xermnico An-
dreatus), que indicara o nome do seor daquela terra.
Anes (*Yez e *Ibez)
O nome de pa Jon/John produciu uns raros apelidos patronmicos que
hoxe difcil recoecer: Anes, Ianes, Eanes, Ennes, Enes ou Oanes. Todos
eles signifcan fllo de Jon.
B
Baamonde(*Bahamonde, *Vaamonde, *Vahamonde)
Designaba a algun procedente dunha localidade as chamada. Os lugares
Baamonde, na sa fundacin, recibiron ese nome debido ao do seu pose-
sor ou seor: Badamundus.
Biitez (Viitez, *Vieites)
Signifca fllo de Bieito (vxase).
Variante: Bieites.
Branco(*Blanco)
Alcume que se lle daba a quen tia o cabelo desta cor.
C
Caamao
Poderater asaorixenuntopnimoouben, dadoqueengalegomedieval sig-
nifcabagrande, nunalcume aplicadoa unindividuode corpogrande e forte.
Variante: Camao.
Cal
Con este apelido distinguirase, ao principio, a algun que procedese dun
lugar chamado Cal. A orixe do topnimo encontrmola no nome comn cal
(do latn canale), que signifca corrente de auga conducida artifcialmente.
Variantes: Dacal, Docal.
.
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

-
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

Cao
De cabelo branco.
Costoia(*Costoya)
Aplicarase inicialmente a quen procedese dun lugar chamado Costoia. O
timo de Costoia pode ser o nome latino custodia, garda, prisin e, daque-
la, estes seran sitios onde se gardaban ou custodiaban propiedades ou se
tian presas persoas. Por outra banda, en galego medieval aparece custoia
e costoia co signifcado deterreo encosto, encosta.
D
Davila(*Dvila, *Villa)
Cun signifcado que pode ir desde unha casa coas sas terras ata unha
cidade pequena, moitas poboacins galegas foron chamadas vila e delas
procede o apelido Davila, inicilamente Da Vila.
Variantes: Da Vila, Vila, Vilas.
Devesa
Apelido de orixe toponmica. Todos os etimoloxistas o remiten a un nome co-
mndevesa, procedentededefensa:terra oupropiedadedefendida por unha
cerca ou valado e, posteriormente, terra onde medran rbores en abundan-
cia, pechada ou aberta. Orixinariamente levara a preposicin de: Da Devesa.
E
Ervello (*Herbello)
Ten a sa orixe nun alcume polo que se lle atribuan a unha persoa as ca-
ractersticas dun ervello ou chcharo, quer pola sa baixa estatura, quer por
algunha protuberancia rechamante da sa face.
Estvez
Fillo de Estevo (vxase).
F
Faria
Alcume dado a moitos muieiros de maqua por andaren sempre empoei-
rados de branco.
Fernndez
o segundo apelido mis numeroso de Galicia. Signifcou nos inicios fllo
de Fernando.
Figueiroa(*Figueroa)
Ten a sa orixe nun topnimo. O timo de Figueiroa fcariola, diminutivo
de fcaria, fgueira.
G
Gago
Procedente dun alcume. Signifca tatexo.
Gndara
De orixe toponmica. O substantivo comn gndara d nome a unha terra
ch e erma con vexetacin baixa.
Golpe
Intelixente, astuto coma un golpe ou raposo.
I
nsua
Orixinalmente debeu de ser Da nsua e referirse a unha persoa que via
dun lugar con ese nome. nsua procede do latn insula e, como nome co-
mn, designa unha terra rodeada de auga, especialmente dun ro ou lago.
Ledo
Alcumemeliorativoparaunindividuodecarcter alegreoudeaspectosaudable.
Lousada(*Losada)
(Casa ou Ponte) Lousada, dicir, cuberta de lousas, sera o topnimo que
estara na orixe deste apelido.
M
Martns (*Martnez)
Fillo de Martio (vxase).
Variantes: Marts, Martiz.
Miguez (*Mguez, *Migulez)
Fillo de Miguel (vxase).
Variante: Miguns.
N
Nobs (*Novs, *Novas)
Ten a sa orixe nun topnimo que se relaciona co plural do substantivo
nabal, leira botada a nabos.
Variante: Nobais.
Nnez (*Nez)
Fillo de Nuno (vxase).
O
Outeiro(*Otero)
Acompaara inicialmente o nome de algun procedente dun lugar cha-
mado Outeiro precisamente por estar nunha lomba.
Preto (*Prieto)
Con orixe nun alcume aplicado a algun de pel escura ou moura.
Q
Quint(*Quintana)
Apelidoprocedenteduntopnimocuxoprimeirosignifcadofoi odeterrapola
que olabregodebe pagarlle aoseor unha quinta parte dos froitos obtidos.
Variante: Quintn.
R
Rodrguez
o apelido mis usado en Galicia. Signifca fllo de Rodrigo.
Romeu(*Romero)
Pode proceder do latn romaeus e aplicarse a aquel que semella peregrino
ou estranxeiro ou ben do latn ros marinus e aludir a aquel que arrecende
igual ca a planta chamada romeu.
Rouco
De fala fonda e spera.
Roxo (*Rojo)
Aplicado a algun co pelo de cor roxa; dicir, entre vermella e amarela, pero
tirando a castaa, ou entre castaa e amarela, pero tirando mis a esta.
S
Sixirei (*Gigirey)
Inicialmente referase a unha persoa procedente dun lugar chamado Sixirei
ou Xixirei, cuxo timo (Villa) Segeredi ou Sigeredi, dicir, pertencente a un
seor chamado Segeredus.
Souto(*Soto)
Inicialmente Do Souto, apelido formado a partir do nome de lugar de
onde proceda o seu primeiro usuario. O nome comn souto, do que vn o
topnimo, signifca hoxeconxunto de rbores froiteiras, especialmente de
castieiros e deriva do latn vulgar saltu, pasto de montaa.
Soutelo(*Sotelo)
Apelido de orixe toponmica. Diminutivo de souto (vxase).
T
Tato
Tatexo.
V
Valboa(*Balboa, *Balbuena)
Indicaba o lugar de procedencia do seu primeiro usuario. Valboa est for-
mado sobre val ou vale, que poda ser feminino no pasado, e boa.
Valcarce(*Valcrcel)
Apelido de orixe toponmica que nada ten que ver cun crcere (crcel en cas-
teln). Mis ben podera ter a sa orixe no latn vulgar vale, val, e o nome de
persoa Caricus. Valle Carici, en xenitivo, indicara o nome do seor do val.
Varela
De orixe escura, podera ser un apelido toponmico procedente do nome
comn valela, diminutivo de val, do latn vallis. Tamn podera ter os seus
inicios nun alcume relacionado con varus, zambo, trenco, cambeiro.
Veloso
Aplicado a un varn con moito velo ou pelo corporal.
X
Xamardo(*Jamardo)
Pode signifcar xabaril ourudo, tosco, aplicado a unha persoa forte e ruda.
Fontes:
Ferro Ruibal, X. (coord.): Diccionariodos nomes galegos.
Vigo, Ir Indo Edicins.
Mndez Ferrn, X. L.: Consultoriodos nomes e dos apelidos galegos.
Vigo, Edicins Xerais de Galicia.
Edita:
Xunta de Galicia.
Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria.
Secretara Xeral de Poltica Lingstica.
Colabora:
Consellera de Sanidade.
Depsito legal: C-135-2011

~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a

:
~
l

~

.

-
l
.
a
.

l
.

t
a

.

,

:
~
a