Nje permbledhje e shkurter e librit me te njejtin titull te Ismail Kadarese Nj gjeneral dhe nj prift kan ardhur n Shqipri rreth

njzet vite pas prfundimit t Lufts s Dyt Botrore n nj krkim arkeologjik. Misioni i tyre sht t zhvarrosin trupat e ushtarve t vendit t tyre, por ajo ka ata zbulojn jan kujtimet, gjysm t ndrydhura, t tmerreve t veanta shqiptare t asaj lufte. Subjekti i romanit t pare t Ismail Kadares, q pr here t par sht botuar n vitin 1963, i cili ishte fituesi prurues i mimit Man Booker International Prize, sht zhgnjyeshm i thjesht. Gjenerali dhe prifti, asnjher t emrtuar, nga nj vend n mnyr t ngjashme i paidentifikuar (megjithse kuptohet qart q sht Italia), rrugtojn npr Shqipri, n udhtimin e tyre t shnuar jo vetm nga eshtrat dhe dhmbt por gjithashtu edhe nga copzat dhe mbeturinat e ngjashme t fragmentarizuara t historis: me gunga, t lodhur dhe t pastreh. Gjenerali e sheh vetveten si nj mesi ushtarak, q lehtson therjen e vdekjes duke hequr t vdekurit nga shtpit e tyre t prkohshme: Gjeneralt e tjer kan udhhequr ato kolona t pafund t ushtarve n disfat dhe shkatrrim. Por ai, ai ka ardhur ti rinxjerr nga harresa dhe vdekja ata q kan mbetur. Zemrgur, kryelart n nj mnyr q vetm paturpsia ushtarake mund t jet, dhe i pavmendshm ndaj shqiptarve prreth tij, gjenerali beson se misioni i tij sht vetm paqsor, por takimet e papritura t tij provojn dhunn e mbledhur nga e kaluara, t varrosur apo e kundrta. do fjal, do fakt, do kock e shprbr merr nj kuptim t dyt, dhe pastaj nj t tret: Nj ushtri e tr sht shndrruar n disa ton fosfor dhe kalcium, grafitet e ashpra jan prkujtues t parullave fashiste t shkalafitura nj koh n trupat e shqiptarve, dhe secila medalje e lufts n kraharorin e nj shqiptari reflekton, sikurse t ishte pasqyr, fytyrn e nj ushtari t vrar q duhet zbuluar. E kaluara ka humbur pak nga fuqia e vet; nj puntor lokal, ndoshta i grvishtur nga nj kops e ndryshkur apo i grvishtur rastsisht nga kocka, fiton nj infeksion t shpejt dhe vdes. Gjenerali, gjithashtu, sht i infektuar, nga nj smundje e gjat jovdekjeprurse: ajo e mirkuptimit. Kadare ndan vetm coprat e prvojs s kohs s lufts, mbetjet e lna mbrapa: ditari i nj dezertori, nj monument i atyre q jan vrar nga gjakatart italian t batalionit Blu, nj histori e shkurtr e

treguar nga nj plak n nj dasm. Efekti i atyre copzave sht kthimi i gjeneralit mendjemadh t deritanishm n nj oficer t vdekjes, q mobilizon nj ushtri fantazmash. Sapo t shoh dik kushdo qoft ai automatikisht filloj t nxjerr flokt e tij, pastaj faqet e tij, pastaj syt e tij, sikur t ishin dika t panevojshme, dika q thjesht po m parandalon nga deprtimi n thelbin e tij, shnon gjenerali. A kupton? Ndihem sikur kam kaluar n nj mbretri eshtrash, t kalciumit t pastr. Ai nuk dshiron m t kompletoj punn e tij, dhe pr nj koh t gjat ua mbyll dern t gjitha historive t pjesshme, t pakompletuara q i ka dgjuar si pjes t misionit t tij. N vend t ksaj, ai personalisht duhet t mbaj n kurriz barrn e tmerreve t lufts: Pastaj ai veshi pallton e tij, mori edhe njher thesin, e ngriti ngadal deri t shpatullat e tij, dhe iku nga aty, i krrusur posht barrs s tij, i poshtruar, sikur t ishte duke e mbartur tr turpin dhe barrn e toks n shpinn e tij. Natyra dyfish e ndrruar e prkthimit, me versionin anglisht t prkthyer nga prkthimi n frngjisht i origjinalit n shqip, krijon diskutime pr prozn e Kadares, t holl n rastin m t mir, por t zhveshur, ngadal bots pak t shklqyer q Gjenerali i ushtris s vdekur cilsohet i krahasueshm me Kafkn dhe Borgesin. Kadare ka qen simbolikisht nj minimalist i friksuar, dhe veprat e m vona si Pallati i ndrrave dhe Prilli i thyer do t shqyrtonin totalitarizmin dhe grindjet tradicionale t gjakmarrjes n nj proz t ngjashme shpirtrore kalimtare. Emrat, vendet, ndjenjat jan hedhur t gjitha pamshirshm, duke ln prqendrimin t nxjerr perfekt t tmerreve t lufts. Mbetjet q grmojm prbjn krejt thelbin e lufts, mund t thuash, nj burr q hap varre i bn vrejtje gjeneralit. ka mbetet kur t prfundoj e tra; fundrrina pas reaksionit kimik. Libri i holl i Kadares gjithashtu e ka reduktuar luftn n kuintesencn e saj t vdekurit dhe ata t ln mbrapa me kujtimet e tyre. Kliko Ktu: http://www.lirenti.com/threads/3395-Gjenerali-i-ushtrise-sevdekur?s=e1fc9c71b4ced31e127aae17f5734be3#ixzz27HZVmxGv