Volume 15, Issue 04
Our Words
Weekly Issue
“ N E W
SPECIAL
Scanderbeg - një hero dhe për Frankët (Luan Rama) (Botuar ne revisten "Illz"
POINTS OF Scanderbeg - një hero dhe për Frankët
INTEREST: (Luan Rama)
(Botuar ne revisten "Illz"----
 Scanderbeg a hero
Gjergj Kastrioti Skënderbeu, ky hero i madh
for all in Europe. shqiptar, nuk i përket vetëm Shqipërisë e
shqiptarëve të të gjithë trevave. Skënderbeu
 No Sided articles është një hero që hyri plot lavdi në historinë
and no restriction europiane dhe mbeti i tillë jo vetëm në librat
historikë për trimërinë, forcën dhe si burrë
for our members, shteti por dhe si një referencë e mbrojtjes së
our guest and our Europës, atëherë kur qytetërimi i saj mijra
vjeçar vihej në pikëpyetje nga dyndjet
friends. osmane. Francezët, ashtu si popujt e Italisë
në fillim por dhe gjermanët pas francezëve,
 Latest needs for our ishin nga të parët që e kthyen këtë hero në
një referencë të tyre historike. Dhe jo vetëm.
community and the Në listën e gjatë të botimeve historike për
latest resolutions Skënderbeun në Francë, studjuesi i njohur
Emile Legrand ka renditur një sërë librash
 Our Free Voice kushtuar heroit. Një pjesë të tyre ai i gjeti në
bibliotekat e vjetra të Francës, të tjera i
through our words. kishte gjetur në bibliotekën e mikut të tij
Aleandro Kastriota, i cili në fillimet e she-
kullit XX banonte në Paris dhe kishte një
bibliotekë të famshme, e cila më pas humbi
pa gjurmë. Por sidoqoftë, veç librave histori-
I N S I D E T H I S kë, në shekujt XVI-XVII letrarë të shumtë iu
I S S U E : drejtuan figurës së Skënderbeut duke e
trajtuar atë herë në mënyrë historike,
Faqe
PETRAQ RISTO Gjergj Kastrioti ose busullat u shpikën pas Yllit Polar-“Kryqtari
Scanderbeg 1
PETRAQ RISTO
Gjergj Kastrioti ose busullat u shpikën pas
Faqe Yllit Polar-“Kryqtari i fundit” i Virgjil
Petraq 1 Kules-
——
Gjergj Kastrioti Skënderbeu i Virgjil Kules
është tepër real dhe i prekshëm: burrë shteti,
luftëtar, diplomat, i mençur, largpamës, dinak,
Faqe stresant, i kthjellët, nuhatës, tinzar dhe mbase
Andi 5-7 me shumë epitete të tjera të përshtatshme e të
9, 12 natyrshme për bashkëkohësinë. Ishte një kohë
kur ai u kthye në simbol dhe falë këtij simboli
populli ynë u frymëzua dhe arriti të mbijetoi...
Faqe Edhe sikur Skënderbeu të ishte shpikur nga
ndonjë shkrimtar anonim, për ne do të kishte
6-7
Raimonda moisiu 7,-9,
vlerë të jashtëzakonshme, por kur ai është i
vërtetë dhe tepër ndikues në historinë shqip-
10-14 tare, ballkanike dhe europiane, vlerat e Kryqta-
rit të Fundit e kapërcejnë forcën e simbolit.
Busullat u shpikën pas Yllit Polar.
Declasified, Agim Në librin e Virgjil Kules, me një strukturë
Hamiti, Janulla kronologjike, të krijohet ideja e një skele të
madhe ngritur nga skulptori, brenda së cilës
rrapi qëndron dhe blloku gjigant i mermerit nga ku
gradualisht, daltë pas dalte, goditje pas goditje-
je do të hiqet lëvozhga e mitit e do të zbulohet
Adresa Faqe figura reale e një personaliteti historik, që diti
ta përballojë historinë me mjetet dhe ligjet e
Anetaresimi 36 kohës. Marrëdhëniet e tij me Papën, Venedi-
kun, Napolin, Portën e Lartë, Romën, Hu-
niadin, Raguzën, Milanin, natyrisht edhe me
fqinjët; betejat e tij, fitoret dhe humbjet,
“rrëshqitjet” politike e diplomatike, sherret dhe
L I F E ” J E T A E
mbështetur në librin e Marin Barletit, e
herë në mënyrë të lirë, një lloj mpleksje e
historisë me krijimin letrar, ku shpesh janë
letraret gra që i referohen kësaj figure me
një përkushtim të çuditshëm. Një nga ato
ishte dhe Anne de la Roche-Guilhem
(1644-1707), një protestane nga Rouen që
jetonte në Paris, e cila botoi në Amster-
dam librin Le Grand Scanderbeg (I madhi
Skënderbe) si një romancë historike, ku
personazhet rreth Skënderbeut janë Araniti
dhe vajza e tij, Topiajt, Kont Urani, etj.
Një tjetër
Skanderbeg
shkrimtare është dhe Marie-Catherine
Desjardins e mbiquajtur Madame de
January 22 , 2023
R E
Villedieu (1640-1683), një vajzë fisnikësh,
poete dhe dramaturge, e cila e ka Skën-
derbeun si personazh të librit “Historia e
sarajeve të Muratit II”, botuar ne vitin 1670.
E padyshim lexuesi i sotëm çuditet që femrat
letrare franceze e kanë shfrytëzuar figurën e
Skënderbeut nisur jo vetëm nga origjinaliteti i
figurës dhe prurja e tij historike, por dhe
viriliteti i tij mashkullor, si një kalorës që u
kujtonte heronjtë e legjendave kalorsiake të
“Chanson de Roland”, etj.
Shumë libra të tjerë historikë janë shkruar nga
kronistë e historianë francezë, nga letrarë,
libretistë e dramaturgë. Në fondet e Bibli-
otekës Nacionale të Parisit, gjenden një mori
librash mbi Skënderbeun, që u përkasin gati
pesë shekujve qytetërim europian. Në studi-
min e tij Bibliographie albanaise, Emil
Legrand shkruan dhe për një sërë librash me
vlerë mbi Skënderbeun si Historia de vita et
gestis Scanderbegi Epirotarum principis, De
vita moribus as praencipue adversus Turcas,
gestis Georgi Castrioti, Scanderbeg, i G.
Gaulteron de Cenquois, 1544; Historie de
Scanderbeg, Roy d'Albanie, i R.P. Duponcet
dhe mjaft botime të viteve të ndryshme të
librit të J. de Lavardin, i cili padyshim eshtë
nga librat më me vlerë pas historisë së Bar-
letit. Ky «atlet i Krishterimit» hyri jo vetëm
në historinë shqiptare por dhe atë të popujve
flirtet me fqinjët, rëniet dhe ngritjet, aleancat
dhe krushqitë, e bëjnë atë tepër njerëzor dhe
të vërtetë.
Autori i këtij libri është një hulumtues serioz,
ai arrin të analizojë faktet historike nëpërmjet
prerjeve vertikale dhe horizontale, së
brendshmi dhe së jashtmi, pa rënë në
përshkrim emocional, poetik e patetik, që siç
shprehet ai mund të gjenden të përshkruara
mrekullisht në vepra të tjera si te Barleti,
Dhimitër Frangu, Noli, etj. Virgjil Kule na
krijon një mit duke hequr lëvozhgën e mitit,
thënë më drejtpërdrejtë: krijon figurën e
Gjergj Kastriotit jo duke patur parasysh
modelin e Barletit për heroin etj., jo duke
patur parasysh veprat e shumta letrare, muzi-
kore, artistike, etj., por modelin e ftohtë të
dokumenteve historike, të analeve, traktateve,
letërkëmbimeve, etj. Skënderbeu ishte
udhëheqës vizionar, burrë shteti, diplomat
dhe ushtarak. Ai si njohës në thelb i synimeve
të Perandorisë Osmane, nuk ishte një “i
ngujuar në kështjellë”, por politikan e strateg
tepër i lëvizshëm, manovrues e përfitues i
situatave europiane, veçanërisht i
marrëdhënieve me vendet italike; Gjergj
Kastrioti ishte një njohës i mirë i situatës së
brendshme, ai e dinte që Porta e Lartë do ta
luftonte me një mijë mënyra, me armë dhe
presion, me gjeneralë dhe tradhtarë, të huaj
apo të brendshëm dhe si rrjedhojë Heroi do të
dinte të orientohej, të reagonte, në shumicën e
herëve të fitonte e natyrisht edhe të gabonte e
 P a g e 2 O u r W o r d s

Scanderbeg - një hero dhe për Frankët (Luan Rama) (Botuar ne revisten "Illz"
evropianë, duke lënë pas një sërë
gojëdhënash, legjendash, rapsodi e këngë
epike, që në kohrat më të errta të sundimit
otoman do të ndrisnin kujtesën kombëtare
dhe ndërkombëtare si flakadanë të
pashuar.
I.
Skënderbeu dhe “Duka i Madh” i
Perëndimit
Rënia e Konstantinopojës në vitin 1453
dhe fundi tragjik i “basileusit” të fundit të
dinastisë së Paleologëve, ishte një nga
gjëmat e mëdha që përjetoi Perëndimi në
mesin e shekullit XV. Me pushtimin e
Konstantinopojës, turqit hapnin “portën” e
madhe për të hyrë në thellësi të Europës,
edhe pse në Ballkan, hordhitë e tyre i
kishin shkretuar tokat e Greqisë,
Maqedonisë, apo Shqipërisë. Ndërkohë që
Venediku mendonte veç për aleancat me
turqit, për të patur të lirë tregëtinë detare
dhe ruajtur sa më shumë zotërimet e saj
detare në Peloponez, Greqi, apo në ishujt
grekë, kur Skënderbeu dhe Huniadi luf-
tonin trimërisht kundër ushtrive të sulltan-
it, “Duka i Madh” i Perëndimit, (1396-
1467), apo i quajtur ndryshe Philippe-le-
Bon, (Filipi i Mirë), i Bourgonjë-s, men-
donte për të frenuar vrullin e turqve dhe
nismën e një kryqëzate të re. Philippe-le-
Bon, duk jo vetëm i Bourgonjë-s, por dhe
zot i Hollandës, Luksemburgut, Brabantit
apo i Hainot, etj, ishte biri i kalorësit të
famshëm Jean de Nevers (i quajtur nga
historianët dhe bashkëkohësit e vet Jean-
sans-Peur, (“Zhani i pafrikshëm”), i cili
ishte dalluar ne luftrat e zhvilluara kundër
turqve në vitin 1399. Që më parë, duka
Philippe-le-Bon kishte dërguar drejt
Orientit, në vëndet e pushtuara nga
Sulltani, por dhe në vet perandorinë turke,
disa kalorës e besnikë të tij që të mund të
informohej rreth situatës së re të krijuar në
portat e Perëndimit. Midis tyre ishte
kalorësi gaskonas dhe shambellan i tij
Bertrand de la Broquière, shambellani
tjetër Ghillebert de Lannoy, apo kronisti
Mielot, i dërguar nga duka gjer larg në
Jeruzalem, i cili na ka lënë dorëshkrimin
Traktat nga Toka e Shenjtë (Traité de la
Terre Sainte). mori rrugën drejt Danubit, duke kaluar nëpër Serbi, madje duke shkelur
Kronisti De la dhe një zonë minerare të njohur historikisht jo larg Prishtinës dhe të
Broquière quajtur Novo Brodo apo Neyeuberge në kohën bizantine, sipas studjuesit
(apo më saktë Schenfer. Qëllimi i tij ishte të vëzhgonte Orientin dhe gjëndjen e ushtrisë
Labroquère, osmane, duke përparuar gjithnjë drejt Konstantinopojës. Në raportin e tij
siç pohon Udhëtim përtej Detit (Le Voyage d’Outremer de Bertrandon de la
historiani Broquière), ai shkruan edhe për shqiptarët dhe pjesmarrjen e tyre në
Jean Calmette luftën anti-osmane. I ndaluar në Nicodem, ku ishte kështjella e despotit
në librin e tij serb Gjergj Brankoviçi, siç na informon dhe studjuesi Ch. Schenfer, De la
Dukët e Bronquière shkruan se “aty m’u tha se ushtria që Turku kishte përgatitur
mëdhenj të për të dërguar në Shqipëri ishte shpartalluar”,(Et me fu dist aussi que
Bourgonjë-s), ceste armée que le Turc faisoit estoit pour aller en Albanie pour ce que
nuk e ka les x qu’il y avoit envoyé, luy estant à Lesseres, avoient esté desconfis, ce
shkelur vetë disoit on…). Kronisti frëng shkruan gjithashtu në raportin e tij se “jam
Arbërinë, por informuar se në ushtrinë e tyre, turqit kanë angazhuar me forcë shumë
e ka anash- kristianë grekë, bullgarë, maqedonas, shqiptarë (Albanois), sllavë nga
kaluar atë në Rasha dhe Serbia, të depotit të Rashës dhe Vllakisë, të cilët, nëse shohin
veri. Nga që vijnë këndej ushtritë kristiane dhe veçanërisht frankët e fuqishëm,
Franca, ai pikërisht ata do t’i dëmtojnë më shumë turqit, të cilëve do t’u kthejnë
zbriti në krahët, meqë ata i mbajnë shumë të shtypur”, (Il y a aussi, comme j’ay dit
brigjet e par avant, beaucoup de Crestiens qui par force servent le Turc comme
Mesdheut e Grecz, Vulgares, Macedoniens, Albanois, Esclavons, Rasciens et de
më pas në Servie subjectz au dispot de Rascie et Wallaques, lesquelz, comme il m’a
Venedik, ku esté dit, s’ilz veoyent les Crestiens et par especial les François en grant
kohë më vonë puissance contre le Turc, ce seroient ceulx qui luy porteroient plus de

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...
Festim Lato martyr for Cha-
meria...what have you done
lately?

What if sponsored by locals and Showed the world not be

build for future connection and Time to start and employ large parts of
With America
the right 2024...
support everything is scared to speak about Cha-
economy to both southern lands in meria genocide through
possible in America….True common
Europe American fighters... many generations out loud

A generational built
in Albania and world-
wide can experience
the best climate while
Shembull per rinine te trokasin daullet bonding strong ties
se historia e 1912 po troket ne trevat What if all US ferries modernized for with their homeland...
shqiptare si kurr me... good, more money less waste...2024

Sojourner Truth, gruaja e parë me ngjyrë që paditi me sukses dhe fitoi çështjen kundër një burri të bardhë
Sojourner Truth, gruaja
e parë me ngjyrë që
paditi me sukses dhe
fitoi çështjen kundër një
burri të bardhë
për heqjen e skllavërisë.
Ajo vetë kishte lindur në
skllavëri dhe më vonë u
martua me forcë me një
skllav tjetër. Ajo u bë
nënë e pesë fëmijëve, dy
prej të cilëve mundi t’i
shpëtonte nga skllavëria;
fëmijët e saj të tjerë
megjithatë nuk mundën të
shpëtoheshin para se të
liroheshin ligjërisht.
Ajo ishte një nga fëmijët e
shumtë – historianët e
përmendin këtë shifër sjellshëm me skllevërit e tij, por gjysmë më parë nga një zhdimisht dhe tek e Konica ka këtë përcaktim :
ose 10 ose 12 – të lindur gruaja e tij i keqtrajtoi ata dhe ua studiues studiiues gjerman cila anarkia dhe “Qëkur s’mbahet mend situata në
nga skllevërit James bëri jetën e mjerë. jepet ky përcaktim : mungesa e ligjit në Shqipëri është po ajo, një
Baumfree dhe Elizabeth. një farë mase janë rrumpallë e krijuar nga një tufë e
Prindërit e saj ishin në Ajo më vonë iu bashkua Shoqatës “... Duket se shqiptarët, shpirti dhe fryma paorientuar këmbësorësh, të cilët
pronësi të kolonelit së Arsimit dhe Industrisë North- përveç horizontit të ngush- jetësore ...” lindin, vdesin dhe prapë lindin pa
Hardenbergh. ampton në Northampton, Massa- të të familjes dhe të klanit, Nga Jacob Philip u lodhur në një qorrsokak; hipin e
chusetts, e cila ishte themeluar nga të përfitimit dhe të in- Fallmerayer (1790– zbresin Vargmalet e gënjeshtrës,
Pas vdekjes së pronarëve abolicionistët kryesorë të atyre teresit vetjak, të mëllëfit 1861) – Elementi notojnë nëpër lumenjtë e frikës,
të saj, ajo u shit në një kohërave. Këtu ajo u njoh me dhe të hakmarrjes, nuk e shqiptar në ghreqi. zdërhallen nëpër lëndinat e
ankand së bashku me një William Lloyd Garrison, Frederick kanë ndjerë nevojën që të (Tiranë 2003, faqe mashtrimit reciprok, dremisin
tufë delesh më 1806. Ajo Douglass dhe David Ruggles. Pas shpërthejnë jashtë kësaj 38) nëpër frëngjitë e hakmarrjes,
ishte vetëm nëntë vjeç shpërbërjes së grupit, ajo u bashkua bote. Shqipëria është (Das Albanische azdisen nëpër pyjet e marrëzisë,
atëherë. Pronari i saj i ri me abolicionistin George Benson atdheu i mendimeve të Elementi Gricchland fluturojnë me presh nëpër retë
John Neely ishte një dhe së bashku me të filloi të marrë shkurtra, depo e rezervave – 1857 – 1861) imagjinare të heroizmit, përzhiten
njeri shumë mizor. pjesë në konventa dhe të mbajë të të forcës fizike, vendi *** nëpër qyngjet e injorancës,
fjalime mbi çështjet kundër që me vullnetin e vet nuk Po ashtu, si në një llokoçiten nëpër baltën e nënshtri-
Ajo u shit disa herë të skllavërisë, të drejtat e grave, refor- pranon t’i bindet as të sinkron me studiuesin mit, gremisen nëpër honet e dësh-
tjera përpara se të bëhej mat e burgjeve, etj. veprat e saj. dëgjojë as vetveten, as të gjerman, nga filozofi përimit për t’u rishfaqur befas
pronë e John Dumont në tjerët. Sdhqipëria është ynë i nderuar dhe majë nullarëve të entuziazmit pa
1810. Dumont ishte i Përgatiti: Albert VatajNjë shekull e elementi që mohon va- mendimtari Faik arsye, e kësisoj vegjetojnë në
 V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

Where did the Russian 200 mil go and Albanian 30 mil go? Is anyone tracing who MCgonigal worked with and
their lifestyle? Anyone is tracing the money and people he worked with? Time will tell if more US intelligence was
being sold overseas...Trebicka Cia employee federal employee dead on a flat surface with a flipped car...did it
involve an Helicopter? Another Can/passenger?

Sojourner Truth, gruaja e parë me ngjyrë që paditi me sukses dhe fitoi çështjen kundër një burri të bardhë
lumenjtë e frikës, zdërh- thjeshtë – ne jemi një
zemër të kontinentit të vjetër si dora e fundit që i Sdhqipëria është elementi që mohon allen nëpër lëndinat e popull fasadë, kemi
mbijetoi prurjes së civilizimit”. vazhdimisht dhe tek e cila anarkia mashtrimit reciprok, dashuri sportive për
Pse ndodh kështu do thoni ju miqtë e mi. dhe mungesa e ligjit në një farë dremisin nëpër frëngjitë e kombin, por bëhemi
Është një përgjigje e thjeshtë – ne jemi një popull mase janë shpirti dhe fryma hakmarrjes, azdisen nëpër shumë lehtë merce-
fasadë, kemi dashuri sportive për kombin, por bëhemi jetësore ...” pyjet e marrëzisë, fluturo- narë dhe lejojmë të
shumë lehtë mercenarë dhe lejojmë të na shtypin me Nga Jacob Philip Fallmerayer (1790 jnë me presh nëpër retë na shtypin me këmbë
këmbë ata që duan preivilegje pa djersë dhe pa merita. –1861) – Elementi shqiptar në imagjinare të heroizmit, ata që duan preivi-
Pikërisht sot po ndodh e njejta gjë. ghreqi. (Tiranë 2003, faqe 38) përzhiten nëpër qyngjet e legje pa djersë dhe pa
Karakteri i shqiptarëve (Das Albanische Elementi Gric- injorancës, llokoçiten merita.
Herë pas here për shqiptarët në Shqipëri apo në Greqi e chland – 1857 – 1861) nëpër baltën e nënshtrimit, Pikërisht sot po
kudo ka përcaktime që, me gjithë keqardhjen që thuhen *** gremisen nëpër honet e ndodh e njejta gjë.
cilësi të padëshirueshme, duhet thënë që janë të vërteta. Po ashtu, si në një sinkron me dëshpërimit për t’u rishfa-
*** studiuesin gjerman, nga filozofi ynë qur befas majë nullarëve
Një shekull e gjysmë më parë nga një studiues studii- i nderuar dhe mendimtari Faik të entuziazmit pa arsye, e
ues gjerman jepet ky përcaktim : Konica ka këtë përcaktim : kësisoj vegjetojnë në
“... Duket se shqiptarët, përveç horizontit të ngushtë të “Qëkur s’mbahet mend situata në zemër të kontinentit të
familjes dhe të klanit, të përfitimit dhe të interesit Shqipëri është po ajo, një rrumpallë vjetër si dora e fundit që i
vetjak, të mëllëfit dhe të hakmarrjes, nuk e kanë ndjerë e krijuar nga një tufë e paorientuar mbijetoi prurjes së civiliz-
nevojën që të shpërthejnë jashtë kësaj bote. Shqipëria këmbësorësh, të cilët lindin, vdesin imit”.
është atdheu i mendimeve të shkurtra, depo e rezervave dhe prapë lindin pa u lodhur në një Pse ndodh kështu do thoni
të të forcës fizike, vendi që me vullnetin e vet nuk qorrsokak; hipin e zbresin Varg- ju miqtë e mi.
pranon t’i bindet as të dëgjojë as vetveten, as të tjerët. malet e gënjeshtrës, notojnë nëpër Është një përgjigje e
 P a g e 4 O u r
PETRAQ RISTO Gjergj Kastrioti ose busullat u shpikën pas Yllit Polar-“Kryqtari i fundit” i Virgjil Kules-
të humbëte. Autori i përshkruan qartë
marrëdhëniet e brendshme të Gjergj
Kastriotit me të vetët si Muzakë Topinë,
Moisi Golemin, Aranitin, Hamza Kastri-
otin, etj., marrëdhënie këto tepër kom-
plekse të lidhura me baticë-zbaticat e
kohës në një vend të vogël si Shqipëria,
një nyje e rëndësishme midis Lindjes
dhe Perëndimit, ku mplekseshin interesa
të shumta të fuqive të mëdha në she-
kullin e XV. Personaliteti i Kastriotit në
Ballkan, veçanërisht pas vdekjes së
Huniadit, merr një përmasë tjetër, për-
masë që dalta e skulptorit e jep me
“goditje” të sigurta duke na dhënë një
Kastriot me autoritar në rrafsh ndërk-
ombëtar e natyrisht edhe në marrëdhënie
me princërit arbër, të cilët jo rrallë herë
UKSHIN MORINA E dashur mike, me lejo të falenderoj për gjithçka ke shkruar në adresën time të
UKSHIN MORINA
E dashur mike, me lejo të falenderoj
për gjithçka ke shkruar në adresën
time të mesenxherit!
Por nuk e di se si mund të duket kjo në
sytë e atyre që do mund të më lexojnë?
Gjithsesi të jam mirënjohës për gjithë
dashurinë e mirësinë që buron nga drita
jote shpirtërore!
Unë nuk kam menduar kurrë se çfarë
flasin të tjerët në lidhje me shkrimet e
mia, por çka mund të bëj unë në dobi të
tyre. Detyra ime si shkrimtar është
përmbushur deri diku në një serë
veprash të botuara dhe këtë do e bëj
deri në ditën kur të shuhen sytë e mi.
Lexuesit të ndershëm nuk i intereson se
kush jeni dhe kujt i shkruan letër, por
atij i intereson ana artistike e përmba-
jtjes dhe vlera njerëzore. Ai gjithnjë di
t’i çmoj dhe t’i vlerësoj shkrimtarët dhe
artistët, pa i gjykuar ata në jetën e tyre
përsonale.
Duke i falenderuar më gjithë zëmër që
më janë për dekada pranë, po i jap edhe
atyre kënaqësinë e kësaj letre për të
cilën e çmoj dhe e vlerësoj pa fund
Mirësi!
I dashur....
Sot në këtë natë të ftohtë dimri ndjeva
serish nevojën për të shprehur ndjenjat
e mia më të thella e më te pastra ndaj
teje.
Nuk e di e mbase nuk i gjej dot fjalët e
duhura që të mund ta përshkruaj sak-
tësisht ndjesinë time për ty, ndaj që nga
thellësia e zemrës të falenderoj që je
pjesë e kesaj botë të vogël, e cila sillet
rreth meje si toka rreth diellit.
Kur të mendoj jeta më bëhet më e
pasur e më kuptimplotë, si një valë e
ngrohtë që më rrethon me dashuri e
mirësi.
Ti je shpresa dhe drita ime në errësirën
e jetës sime, e cila me ndriçon si një
diell që mbushë gjithësinë.
Ti je vetë koha pa të cilen unë s’di të
rroj!
kishin një frikë se me absolutizmin e vet
“atleti i krishtërimit” do “ti gëlltiste”
principatat e tyre. Gjergj Kastrioti ishte
një figurë komplekse, i kthjellët në
qëllimet e tij, bashkëveprues, gjë që autori
Virgjil Kule e jep me ngjyra të gjalla
dokumentare duke iu referuar bash-
këkohësve të heroit dhe duke bërë
deduksionet e duhura në arritjen e
përfundimeve të tij.
Libri “Kryqtari i fundit” i Virgjil Kules
është një kontribut me vlerë për pasqy-
rimin e figurës së Heroit tonë Kombëtar,
për të cilin në kohën e sotme disa përpiqen
të hedhin një baltë të vjetër apo të re, por
balta nuk mund të përlyej një simbol të
madh gdhendur në mermerin e kohës.
Balta nuk ngjit në mermer. Busulla u
Biggest Heist on private land continues to
happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??
Je shtysa që po vazhdoj në sukseset e mia,
je gëzimi dhe arsyeja e kësaj jete, e cila po
merr gjithnjë e më shumë kuptim! Në jemi
dhe do të jemi përgjithmonë bashkë në atë
udhë të veshtirë ku jeta do na dhuroj gëzim
a dhembje, hare e buzëqeshje!
I dashur, unë ndihem e përmbushur nga
gjithë dashuria jota dhe gëzimet e mia më
janë flutura që sillen rreth zemrës sime si
mirazhe të shenjta!
Nuk ka asgjë më të çmuar për mua sa kur
shoh buzëqeshjen tënde të hareshme të
rrezatoj si dritë mirësie për sytë e mi, kur
zëri yt hyjnor gjëmon brenda meje si
muzikë valsi e gjithçka e jotja më kthehet
në burim energjie!
Malli për ty u krijua si një pikë loti, e rënë
nga nga bluja e qiellit të syve tu dhe u bē
burim jetësor për shpirtin tim.
Ditët kalojnë dhe unë ndiej se ndriçimi në
shpirt më shtohet duke shpërfaqur
thellësinë e ndjenjave që kam për ty.
Kam lexuar komente nga njerëz me kulturë
e të shkolluar, dhe rrallë ndonjë komentues,
i nisur nga smira dhe xhelozia thotë se këto
shkrime i bënë ti. Por s'ka gjë ata e dinë më
së miri se kush dhe cili je ti në botën e
madhe të mjeshtërisë artistike.
Nejse, mos të humbas kohë më gjëra kaq të
vogla se me duket sikur u shkëputa prej
zemrës tënde të dhembsur.
Kujtoj dhe sjell në mendje të parën ditë që
u ndesha përballë me sytë e tu blu. Ata
ishin kaq të dashur, të qeshur si dy yje që
më udhëhiqnin drejt një qielli të pafund e të
paanë.
Çmoj gjithçka të bukur me ty, kohën dhe
emocionet e mrekullueshme që më falje!
Ti më je kaq i mirë i dashur, jo vetëm për
mua që të dua e të adhuroj me zemrën në
duar, por për të gjithë ata që të njohin dhe
çmojnë diturinë tënde!
Dashuria ime për ty është si një det i gjerë
dhe i thellë, është e paimagjinueshme dhe e
pashtershme gjer në frymën e fundit.
Me dashuri deri në harrim për ty!
Faleminderit që je pjesë e vyer e jetës sime!
W o r d s
shpik duke patur parasysh Yllin Polar dhe
në shekullin XV Gjergj Kastriot Skën-
derbeu ishte një Yll Polar: zot i busullave,
për të cilën Europa Perëndimore i ishte
dhe i mbeti mirënjohës.
Reçak, ra dëshmor Ahmet Kaçiku, Komandant
SKENDER PETRO LUARASI i Brigadës 161 të Zonës Operative të
ELIDA JORGONI Nerodimes së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.
Serbia nuk mjaftohej vetëm që po i masakronte
124 vite më parë, më 19 janar 1900 lindi civilët e paarmatosur shqiptarë, ajo i donte
intelektuali idealist Skënder Petro Luarasi edhe kufomat e tyre që t’ua bënte ‘autopsinë’
dhe njëri ndër personalitetet më përfaqësues para ekipit të forenzikës nga Bashkimi Evropi-
të inteligjencës shqiptare në shekullin e XX an që asokohe udhëhiqej nga finlandezja Dr.
-të. Helena Ranta.
Skënderi ishte djali i Martirit Petro Nini Ahmet Kaçiku kishte lindur në fshatin Biti e
Luarasi. Epërme në vitin 1964, pikërisht më 15 janar,
Mirënjohje për birin e paepur të Kolonjës! datën që do të kryhej masakra e Reçakut, me të
Skënder Luarasi - Njeriu i Fjalës së Lirë cilën do të lidhet emri i tij përgjithmonë. Pas
Shqipe. rënies së komandantit të saj, Brigada 161 u
Nga: Petro Skënder Luarasi quajt Brigada “Ahmet Kaçiku”. Ahmet Kaçiku
"...Në kushte të vështira ai (Skënderi) kreu ishte angazhuar për mbrojtjen e civilëve të asaj
veprimtarinë madhore të atdhetarit demo- zone që nga 15 janari dhe derisa u vra më 19
krat-antifashist, si mësues edukator e peda- janar. Po atë ditë, ra dëshmor edhe ushtari i
gog, publicist, biograf, përkthyes, drama- UÇK-së, Vezir Jashari nga fshati Gradish i
turg, historian, linguist poliglot (gjuhëtar i Gjilanit.
shumë gjuhëve), me shumëllojshmëri Atë ditë, pra më 19 janar 1999, në fshatin
arritjesh cilësore. Për bindjet republikane e Mollopolc të Shtimes, po varroseshin nëntë
antifashiste ai u burgos nga rregjimi dëshmorë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, që
monarkist dhe vuajti kampet e përqëndrimit ishin vrarë ditën e masakrës në Reçak më 15
fashist. Në sistemin diktatorial u përndoq si janar: Ali Beqa, Shaqir Berisha, Ismail Luma,
intelektual demokrat jokonformist ndaj Kadri Syla, Sadik Mujota, Mehmet Mustafa,
kultit të individit dhe tezave të ide- Skënder Qarri, Enver Rashiti dhe Nazim Ko-
ologjizuara që i imponoheshin letërsisë dhe kollari. Dy ditë më pas, më 21 janar, në varre-
historiografisë shqiptare. E përjashtuan për zat e dëshmorëve në Mollopolc u varros edhe
disa vjet nga Lidhja e Shkrimtarëve, e Ahmet Kaçiku.
akuzuan për veprimtari armiqësore, si Ushtria Çlirimtare e Kosovës ishte një ushtri e
"historian borgjez’" e "oportunist" dhe ngritur nga luftëtarë vullnetarë në luftën e
rrekeshin ta izolonin, censuronin dhe pen- drejtë për çlirimin e atdheut dhe si një ushtri
gonin në botimin e veprave, i sajonin dhe e popullore, mes detyrave të saj më të vështira
përgojonin me historiçka e shantazhe, por për UÇK-në, ishte mbrojtja e banorëve civilë
nuk e mposhtën dot Njeriun e Fjalës së nga vrasjet, masakrat, torturat, plaçkitjet dhe
Lirë..." djegjet prej forcave policore, ushtarake dhe
paraushtarake të Serbisë.
ALBIN KURTI KM I KOSOVES Lavdi Ahmet Kaçikut, mes kujtimeve për
Në kujtim të Ahmet Kaçikut dhe dësh- dëshmorët e UÇK-së të rënë në Reçak dhe të
morëve të Reçakut gjithë dëshmorëve të lirisë së Kosovës.
Që nga e premtja e 15 janarit të vitit 1999,
kur forcat speciale policore të Serbisë kryen
masakër në Reçak dhe deri më 11 shkurt
kur u varrosën të vrarët, në Reçak dhe në
disa fshatra të tjera përreth të Shtimes, nisi
një betejë për mbrojtjen e kufomave të të
vrarëve. Më 19 janar, te Guri i Bagdashit në
 V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 5

DIANA ZIU ARTI NE DITET TONA

Në TV ministria “X” flet me zhurmë e bujë se janë Progresioni i shkallëve profesionale varion Serbi, shkruan Klankosova.tv.
DIANA ZIU
realizuar ëndrrat e të rinjëve, po me superlativa dhe nga pozicionet e joshura dhe të majmura me
ARTI NE DITET TONA
realizime planesh si dikur, por realiteti është talent paraje… Në mesin e nënshkruesve të kësaj thirrjeje, siç
ndryshe. Sot në shkollat tona vendosen lëndët si: Ministreshat e kulturës janë për ngordhjen e ka raportuar “Politico”, që BE-ja të nisë një
Nën trysninë e mendimeve shpesh
muzikë, teatër, balet, këngë, por a ka premisa dhe ideve pa ide…, ato janë si një ujë që nuk hetim për zgjedhjet në Serbi, ishte edhe Alicia
më stis pyetja: A bëhet fjalë për art
vullnet që të kenë arritje dhe, nëse bëhen mbase lëvis, por që mbart në aparencën e tyre Kearns, një deputete konservatore e Par-
dhe artistin në një shoqëri me
largohemi paksa nga ky pisllëk energjisht parazitare vetëm një "shatrivan" në perfomancë. lamentit Britanik dhe kryetare e Komitetit të
“harmoni sociale”, në legjendat e
dhe depresive. Më lind pyetja çfarë të reja ka sjellë për Punëve të Jashtme të Parlamentit Britanik.
thinjura, në "Simfonitë e planeve",
Mendoj si Diana që: “Ne si shoqëri e kemi fajin kaq e kaq vite në ministritë tona dhe,
apo në " fitoret " e teknikave të të
vetë nëse degradon sot kjo rini në vitet dhe në kryesisht për artin, për kulturën dhe për Në një bisedë për “Zërin e Amerikës”, shërbimi
bërit art?!…
kohët sot.” rininë tonë?… Ku jemi me artin dhe kul- për Gjeorgjinë në Uashington, deputetja britan-
Nën trysninë e mendimeve shpesh
A duhet menduar për art të vërtetë, për një art turën sot?… Artistët janë pa mbështetje, pa ike ka thënë se “kolegët që vëzhguan zgjedhjet
më stis pyetja: A bëhet fjalë për art
estetikisht bukur në tërësinë e vetë?… përkrahje në projektet madhore si dhe në ato thanë se nuk kishin parë kurrë abuzime të tilla
dhe artistin në një shoqëri me
Estetika është trungu më lashtë i pemës së madhe të mikro etj etj… të tmerrshme të procesit zgjedhor”.
“harmoni sociale”, në legjendat e
dijes dhe e njeriut mbi botën dhe jetën. Në TV ministria “X” flet me zhurmë e bujë
thinjura, në "Simfonitë e planeve",
Fjala estetikë vjen nga greqishtja e vjetër se janë realizuar ëndrrat e të rinjëve, po me Kearns ishte edhe ndër nënshkrueset e apelit që
apo në " fitoret " e teknikave të të
"aisthetikos", që do të thotë njohje shqisore, ose superlativa dhe realizime planesh si dikur, parlamentarët evropianë dhe amerikanë i
bërit art?!…
perceptim dhe riprodhim shqisor. por realiteti është ndryshe. Sot në shkollat dërguan administratave në Uashington dhe
Të duket sikur janë paguar me
Ato janë tre shfaqje kryesore të ndërgjegjes njerzore tona vendosen lëndët si: muzikë, teatër, Bruksel verën e kaluar, me të cilin kërkohej që
çmimin e dekadencës morale dhe
1) Arsyeja me studimin e së cilës merrej llogjika balet, këngë, por a ka premisa dhe vullnet të shtrëngojnë politikën ndaj Serbisë dhe ta
katapulta e “suksesit" anonimon
mbi të vërtetën. që të kenë arritje dhe, nëse bëhen mbase zbusin atë ndaj Kosovës. Ajo gjithashtu akuzoi
pafajësisht dhe grykësisht vetëm për
2) Vullneti me studimin e së cilës merrej etika, largohemi paksa nga ky pisllëk energjisht Beogradin për kontrabandë armësh në Kosovë
para…, nejse…, mbase…
teoria e moralit dhe, parazitare dhe depresive. përmes Kishës Ortodokse Serbe, të cilën
Mediokriteti i thellë provincial po e
3) Disiplina e cila merrej me studimin e njohjes së Mendoj si Diana që: “Ne si shoqëri e kemi KFOR-i më vonë e mohoi.
çon artin dhe kulturën drejt kotësisë
shqisave emocionale dhe që ka të bëjë me të fajin vetë nëse degradon sot kjo rini në
dhe është shumë predominate për
bukurën dhe artin. vitet dhe në kohët sot.” Kearns tani ka bërë thirrje përsëri për një
kohën sot. Çdo gjë është e mbarsur
Harmonia si shprehje e bukurisë, nuk është vetëm A duhet menduar për art të vërtetë, për një ndryshim në politikën e ShBA-së dhe BE-së
me të kundërtën e saj. Kur njerëzimi
një gjëndje statike, por paraqet edhe si moment i art estetikisht bukur në tërësinë e vetë?… ndaj Beogradit dhe pretendon se “Serbia po
nënshtron natyrën, aq më shumë
lëvizjes, është jetë e gjallë e objekteve. p. sh, Estetika është trungu më lashtë i pemës së qesh përballë Bashkimit Evropian”.
njeriu i nënshtrohet skllavërimit të
dhe na kënaq, jo vetëm bukuria e një luleje në madhe të dijes dhe e njeriut mbi botën dhe
vetvetes deri në poshtrimin e tij
gjëndjen statike por dhe lëvizja harmonike e jetën. “Ata pretendojnë se po shkojnë drejt së
pamëshirshëm...
zëvëndësimit të stinëve që përsërit pa ndëprerje Fjala estetikë vjen nga greqishtja e vjetër ardhmes euroatlantike, por në fakt janë të
Sot as drita e shkencës nuk mundet
bukuritë e natyrës dhe analiza e llojeve të "aisthetikos", që do të thotë njohje lidhur me Rusinë, me Iranin, kanë zgjedhur
të ndriçojë ndryshe përveç sfondit të
ndryshme të së bukurës nuk mundet të fillojnë ne shqisore, ose perceptim dhe riprodhim aleatët e tyre. Ata aktualisht po i qeshin BE-së
errët të paditurisë. Dhe pikërisht
të bukurën natyrë sepse ajo ka exzistuar para se të shqisor. në fytyrë, po i marrë paratë e tyre dhe nuk po
këtu spikat kontrasti me një pakicë
lind njeriu, shoqëria njerzore. Ato janë tre shfaqje kryesore të ndërgjegjes ecin përpara në çështjen e reformave. Duhet që
të vogël shfrytëzuese monopoliste
Ne duhet të trasmetojmë dijet për artin dhe muzikën njerzore 1) Arsyeja me studimin e së cilës qasja e BE-së dhe ShBA-së të jetë e drejtë dhe
të artit, dhe të shumicës dërrmuese
në shkollat e përgjithëshme dhe jo vetëm në ato merrej llogjika mbi të vërtetën. e balancuar. Qasja aktuale ndaj Kosovës është
të popullit të lënë në padije, që
profesionale. Madje çdo shkollë të ketë dhe orkestër 2) Vullneti me studimin e së cilës merrej e padrejtë, e pabalancuar dhe e gabuar, dhe ata
mbahet larg artit të vërtetë dhe
apo bandën e vetë dhe pra të këtë këndvështrim etika, teoria e moralit dhe, duhet të paralajmërojnë se Serbia do t’i bartë
konsumon vetëm "art masiv surru-
tjetër "nesër" 3) Disiplina e cila merrej me studimin e pasojat dhe t’i jepet fund këtij iluzioni që kanë
gat".
Për aktivitetet dhe gjithshka mbase do ketë më pak njohjes së shqisave emocionale dhe që ka të – se Serbia po punon për një të ardhme euroat-
Me spetakle e këngë me shumicë,
tallavara dhe nuk do ketë më ato dyndje për tu bërë bëjë me të bukurën dhe artin. lantike”, tha deputetja britanike.
me programe ditore pa shije e tituj
kompozitor anonim në festivale, por do të ketë Harmonia si shprehje e bukurisë, nuk është
paradoksalë, me emisione për shije
hapësira për të dhënë shfaqje midis shkollave dhe vetëm një gjëndje statike, por paraqet edhe 24 nënshkruesit e letrës, duke përfshirë Mi-
shtëpije pa asgjënë në thënjen e
grupeve të ndryshme, nga ku mundet të dalin dhe si moment i lëvizjes, është jetë e gjallë e chael Roth, kryetar i Komitetit të Punëve të
mosthënjes… Ato janë të njollosura
talente. d.ziu… objekteve. p. sh, Jashtme të parlamentit gjerman dhe homologu i
me ngyra verbuese me të cilat
dhe na kënaq, jo vetëm bukuria e një tij francez Jean-Louis Bourlanges, i kërkuan
mbulohen defektet dhe gjithçka e
Të duket sikur janë paguar me çmimin e dekadencës luleje në gjëndjen statike por dhe lëvizja BE-së të hetojë në mënyrë të pavarur akuzat e
që vret njerzimin. Kjo është bukuri
morale dhe katapulta e “suksesit" anonimon pafa- harmonike e zëvëndësimit të stinëve që mashtrimit dhe të bëjë rekomandime për të
vetvrastare që vret vetëm me mollën
jësisht dhe grykësisht vetëm për para…, nejse…, përsërit pa ndëprerje bukuritë e natyrës dhe siguruar zgjedhje të lira dhe të drejta në Serbi,
e ndaluar, është kohë Migjeniane,
mbase… analiza e llojeve të ndryshme të së shkruan “Politico”, transmeton Klankosova.tv.
mbase jemi në kohë moderne… Pra
Mediokriteti i thellë provincial po e çon artin dhe bukurës nuk mundet të fillojnë ne të
kjo sot po më tingëllon ndryshe…,
kulturën drejt kotësisë dhe është shumë predominate bukurën natyrë sepse ajo ka exzistuar para Nënshkruesit kryesojnë kryesisht komitetet e
është si dikur në çdo skaj vigan të
për kohën sot. Çdo gjë është e mbarsur me të se të lind njeriu, shoqëria njerzore. punëve të jashtme ose evropiane në parlamen-
fortë dhe proletar?!…
kundërtën e saj. Kur njerëzimi nënshtron natyrën, Ne duhet të trasmetojmë dijet për artin dhe tet e tyre kombëtare dhe vijnë nga e gjithë BE-
E lajmet, kronikat, opinionet poli-
aq më shumë njeriu i nënshtrohet skllavërimit të muzikën në shkollat e përgjithëshme dhe jo ja – duke përfshirë nga Franca, Italia, Danimar-
tike, kronikat e hirta dhe me të zezën
vetvetes deri në poshtrimin e tij pamëshirshëm... vetëm në ato profesionale. Madje çdo ka dhe Luksemburgu – si dhe nga Ukraina,
e tyre janë makabritet, janë horror,
Sot as drita e shkencës nuk mundet të ndriçojë shkollë të ketë dhe orkestër apo bandën e Moldavia dhe Britania e Madhe.
tashmë janë ngjarje?!…, mbase
ndryshe përveç sfondit të errët të paditurisë. Dhe vetë dhe pra të këtë këndvështrim tjetër
arritje idesh?...
pikërisht këtu spikat kontrasti me një pakicë të "nesër" “Në varësi të gjetjeve të hetimit”, thonë ata,
Tashmë është modë të jesh miss, më
vogël shfrytëzuese monopoliste të artit, dhe të Për aktivitetet dhe gjithshka mbase do ketë “mund të kërkohen zgjedhje të reja në Serbi”.
pas moderatore, më pas gazetare, më
shumicës dërrmuese të popullit të lënë në padije, që më pak tallavara dhe nuk do ketë më ato
pas politikane, më pas big bradhër,
mbahet larg artit të vërtetë dhe konsumon vetëm dyndje për tu bërë kompozitor anonim në “Qëllimi ynë i përbashkët është ta shohim
më pas vjen si Festival-ist, pre-
"art masiv surrugat". festivale, por do të ketë hapësira për të Serbinë si anëtare të Bashkimit Evropian
zantues/e në drejtimin e të madhit
Me spetakle e këngë me shumicë, me programe dhënë shfaqje midis shkollave dhe grupeve brenda kësaj dekade”, shtojnë ata. Kërkesa për
gjigand Festival karnaval.
ditore pa shije e tituj paradoksalë, me emisione për të ndryshme, nga ku mundet të dalin dhe hetim vjen pasi von der Leyen po përgatit
Çfarë bëhet me fakte të tilla sot?…
shije shtëpije pa asgjënë në thënjen e mosthënjes… talente. d.ziu… planet për një BE me më shumë se 30 anëtarë.
A kanë përgjegjësi institucionet?!…
Ato janë të njollosura me ngyra verbuese me të cilat
A janë njerëzit e duhur
mbulohen defektet dhe gjithçka e që vret njerzi- Deputetja Kearns: Serbia po i qesh në Blloku aktualisht ka 27 vende anëtare, por në
në institucione drejtuese?… A ka
min. Kjo është bukuri vetvrastare që vret vetëm me fytyrë BE-së – qasja e Perëndimit ndaj dhjetor hapi negociatat e pranimit me Ukrainën
ide, krijime, mendime të përvitshme
mollën e ndaluar, është kohë Migjeniane, mbase Kosovës, e padrejtë dhe Moldavinë. Vende të tjera, si Kosova,
dhe diverse në këto institucione?…
jemi në kohë moderne… Pra kjo sot po më Gjeorgjia dhe disa tjera të Ballkanit Perëndi-
Progresioni i shkallëve profesionale
tingëllon ndryshe…, është si dikur në çdo skaj Në Parlamentin Evropian, të mërkurën është mor, janë në faza të ndryshme të procesit të
varion nga pozicionet e joshura dhe
vigan të fortë dhe proletar?!… diskutuar mbi parregullsitë në zgjedhjet e anëtarësimit.
të majmura me talent paraje… përgjithshme dhe ato lokale në Serbi.
E lajmet, kronikat, opinionet politike, kronikat e
Ministreshat e kulturës janë për
hirta dhe me të zezën e tyre janë makabritet, janë
ngordhjen e ideve pa ide…, ato janë
horror, tashmë janë ngjarje?!…, mbase arritje Eurodeputetët patën kritika të ashpra për
si një ujë që nuk lëvis, por që mbart
idesh?... vendin fqinj, duke kërkuar nga udhëheqësit
në aparencën e tyre vetëm një
Tashmë është modë të jesh miss, më pas modera- e shtetit që t’i hetojnë gjetjet e monitoruesve
"shatrivan" në perfomancë.
tore, më pas gazetare, më pas politikane, më pas big ndërkombëtarë.
Më lind pyetja çfarë të reja ka
bradhër, më pas vjen si Festival-ist, prezantues/e në
sjellë për kaq e kaq vite në ministritë
drejtimin e të madhit gjigand Festival karnaval. Pas votimeve nga Parlamenti Evropian, të
tona dhe, kryesisht për artin, për
Çfarë bëhet me fakte të tilla sot?… A kanë enjten, presidentja e Komisionit Evropian,
kulturën dhe për rininë tonë?… Ku
përgjegjësi institucionet?!… A janë njerëzit e duhur Ursula von der Leyen, ka marrë një letër të
jemi me artin dhe kulturën sot?…
në institucione drejtuese?… A ka ide, krijime, mbështetur nga 24 politikanë të lartë evropi-
Artistët janë pa mbështetje, pa
mendime të përvitshme dhe diverse në këto institu- anë, duke i kërkuar asaj që të hetojë akuzat
përkrahje në projektet madhore si
cione?… për parregullsi në zgjedhjet e fundit në
dhe në ato mikro etj etj…
 P a g e 6 O u r W o r d s

Kush ishin shpirti i Kongresit të Lushnjës? – LETËRKËMBIM MUSTAFA MERLIKA KRUJA – ATË
PAULIN MARGJOKAJ
Kush ishin shpirti i MARGJOKAJ me T’i pergjegjë. shndoshë prej së jam kah nisem en. Neser mbrama të zhvillohet rreth ksaj jave
Kongresit të Lushnjës? – Graz, me 4 Gusht I dashtuni mik, ligës, qi të paska per Salzburg. Aty çilet e para âsht ky: “Der Mensch vor der
LETËRKËMBIM MUS- 1951 Mâ parë e mâ pasë kapë në ket janë, si per gjith Hochschulwoche Geschichte”. Âsht e dijtun se
TAFA MERLIKA Njetash e mora dalë po gzohem kohë. vjetë, die e ksaj vjete. kjo vor ktu nuk don me thânë
KRUJA – ATË PAULIN letren tande e pa se paske kenë Hochschulwoch- Argumenti qi do para por kundrejt. Pra: “Njeri
tjeter po vehem Neser nade po

KONGRES’ I LUSHNJES. Kapitulli mâ i vështiri i kujtimeve të mija! – LETËRKËMBIM – MUSTAFA

KONGRES’ I LUSH-
NJES. Kapitulli mâ i menjiherë me dalë marrë mêndja kuj! qeverís shqiptare e mbrapshtive të brohorí të Shqipní të asaj qi më ka urdhnue
vështiri i kujtimeve të përfushë edhe provat Mâ të rijt, mosh’e e të zyrtarve të konferencës së përgjithshme Mesme, me nji ndërgjegja, karakteri e morali
mija! – qi s’kishim qênë ime po i thomi, saj. Siç e kam Parisit mbi moral- kudo në Shqipní, emën të njohun dhe patrijotizma; nji sinqeritet
LETËRKËMBIM – ende të pjekun e të përgjithsisht thânë, Roma as qi in e popullit t’onë veç partís në të tanë Shqip- brutal faqe kujdo për ça kam
MUSTAFA MERLIKA denjë për tê, e jo veç qëndruen edhe do e pat dashun fare dhe mendo se çë esadiste. Kjo nín e me cilsít dijtun për të drejtë, për të
KRUJA – ATË PAULIN popull’i thjeshtë, jo kohë në thjeshtín nji qeverí shqip- shesh i volitshëm turbullinë s’do t’u intelektuale qi s’i vërtetë e për dobí t’atdheut;
MARGJOKAJ veç turma e padijsh- e përparshme. tare, e mbasi ishte krijue në kthjellonte pa flí. rrijshin mbas më ka mëngue elasticiteti
me, por edhe, e Kapën pushkën kongresi e krijoi vênt për propa- Flija do t’ishte pa asnji politikani politik, më ka bâmë natyra me
KONGRES’ I LUSH- sidomos, intel- kundra komitave atë qeverí kundra gandën e ambic- tjetër qeverij’e tjetër të vêndit u thye, jo me u përkulë. E u
NJES. Kapitulli mâ i ektualët! Faktet qi i epirote e ushtarvet deshirit e vullnetit jozve t’untuem përkohshme. Të t’onë, kishte theva.
vështiri i kujtimeve të përkasin turmës, nuk grekë të të saj, tash ofice- për poltrona kishem mbetun shumë gjasë me
mija! I vështirë, sepse na interesojnë ; shëndrruem në rat e ndihmsat ministrore. Nji në Paris, pjesa qi më qitun në krye; Si erdhën në Paris edhe dy
askund mâ tepër se këtu gjithashtu ambicj’e komita, e kundra civilë italjanë frymë e tërbueme do të më përkitte përkundrazi, misa të qeverís, Mufid
s’më bie me folë për veten nji Esad Toptani rebelve të Shqip- bâjshin ç’u vinte po vinte tue u mue në këtë flí do shumë faktorë Libohova e Mehdi Frashëri, qi
t’eme, askund mâ fort se kuptohet lehtë. Por nís së Mesme. për dore për t’a përgatitun kundra të kishte qênë kensorë ndiheshin ndër mâ të zott për
n’atë rasë s’â shque rol’i qi do t’u çonte nji Qênë këta, qi, paralyzue çdo qeverís s’onë. baras me atê të (esencjalë) për kulturë e për proví, u pa me
im politik, s’âsht mbulue Mitat Frashër, nji mbas luftet, në veprim adminis- Fajin e gjithë të gjithë shokve sukcesin e nji udhë qi un t’u kthejshem në
me shpifje aqë të padenja Faik Konicë, nji kongresin e trativ t’onin. Se zezave e tjerë, në mos mâ e politikani më Shqipní. Mora me vete kopjet
e të pameritueme, asnji Mehdi Frashër, nji Durrsit zgjodhën sa administratorë paskeshim na, të lehtë edhe se e mëngojshin, e kjo e akteve në të cilat pasqyrohej
fasë e jetës s’eme politike Abdyl Yp e nji nji prej tyne e e e psykologë të pazott me i dhânë shumkuj prej sish. mëngesë më veprimtarij’e dokumentueme e
s’ka pasun pasoja mâ të Dervish Himë me i futën ministër në këqij janë atdheut au- Më kishte pasë rrenoi atëherë, jona sa kohë qi kishem qênë
rânda për mue e për kthye shpinën Ismail qeverín e mbandej italjanët tonomín e vet, me pritun nji tjetër vazhdon me më un në Paris, u ndala në Romë
familjen t’eme. Brez’i Kemalit për atë Esat përkohshme të përjashta vêndit i sigurue kufijt e fat, mue mâ të rín salvue deri sod e me to, i përktheva shqip dhe
parë i intelektualizmës qi pak para i kishte Turkhan Pashës, të tyne, po âsht vet. Na, deshtas e e mâ t’afrin me ka për të më botova të parin libër të kuq. U
shqiptare qi i shërbeu, dorzue Shkodrën dmth. mue. nji gjâ e dijtun padeshtas qênk- protagonistat e salvue deri te shpërdanë kudo në Shqipní
secili me atë peshën e vet, Malit të Zi, mbas prej gjithkuj. shim bâmë vegla lëvizjes qi po vorri. Anmik i këta dokumenta. Por sa pare
lirís së kombit, deri në gjithë gjasave për ar Pushtetarët italja- Kështu qi në krejt t’Italís pushtuese, përgatitej, nji fat oportunizmës, i bân? Frika – sigurisht kishte
sendërtimin e ksaj, pat e për me u bâmë në në Shqipní, vêndin imperialiste! qi për shumë tituj hypokrizís, edhe edhe ksish -, mënija kundra
qênë krejt i bashkuem, se princ, jo këtê, deri ushtarakë e civila, mbretnonte nji T’asaj Italije qi të jetës s’eme të politike, s’kam Italís, qi, sikur të kishte dijtun
s’kishte gjâ ende për të qi s’ishin pamë s’kishin lanë anarqí e plotë. vetëm pak muej kalueme, të njohun tjetër me punue n’ato rrethana
damë. Por duel a s’duel punët me sŷ të kurrfarë fuqije Shto mbandej parandej ishte bashkuem me taktikë në vepri- ndoshta do të kishte fitue
Shqipnija mbë vete, nisën habitun, s’i a kishte efektive në dorë të edhe reperkutimet pritun me gzim e pozitën t’eme në met e mija, posë mirnjohjen e shumicës së
 V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 7

Scanderbeg - një hero dhe për Frankët (Luan Rama) (Botuar ne revisten "Illz"
dommaige et luy tourneroient le
dos, car il les tient en grant servi-
tude…).
Me qëllim që të krijonte rreth vetes
një aleancë kalorësish të sprovuar
dhe me emër, në vitin 1454, duka
Philippe-le-Bon krijoi urdhërin
kalorsiak “Toison d’Or” (“Lëkura e
Artë”) në vazhdën e urdhërave
kalorësiak që formoheshin ato kohë
nëpër Perëndim. Ky urdhër u krijua
gjatë një banketi të jashtëza-
konshëm në zotërimet e tij, në Lille,
në veri të Francës së sotme, ku u
organizua dhe festa e madhe që do
të mbetej në histori si “festë e
shekullit”. Rreth tij erdhën
dhe u grumbulluan dukë e
kontë të shquar si duka i
Cleves, konti i Etampes,
zotëria (Sire) i Ravenstein,
biri i vetë dukës, konti i
Charolais dhe të tjerë
kalorës që vinin nga
zotërimet e tij në Lim-
bourg, Zelande, Lothier,
Brabant, Frise, etj. Histo-
riani francez Emmanuel
Bourassin, në biografinë e
tij mbi Philippe-le-Bon, e
përshkruan gjatë këtë
banket, i cilësuar “Banketi
i fazanit”, i cili ishte solli një elefant mbi të cilin ishte dhe premtim: «Eshtë dëshi- dhe për t’i rezistuar marsh-
gjithashtu dhe një vendosur një maket “fortese” ra e Philippe-le-Bon për të imit të të pabesëve të Turkut
spektakël i madh i nde- dhe në këtë “fortesë”, dukej një ndërmarrë kryqëzatën». të Madh.” Në fakt, asnjë
shjeve kalorsiake grua në zi. Olivier de la Marche, «Kisha» e falenderon dhe figurë tjetër në Perëndim nuk
(tournois). Duka ishte me etiketën “Kisha”, i kërkon gjigandi ikën bashkë me mund ta merrte rolin e një
gjithashtu dhe një mecen ndihmë dukës. Atëherë kreu i elefantin. Kalorësit ftohen udhëheqësi, apo prijësi lufta-
i madh, pasi ai mbante «Toison d’Or» afrohet duke atëherë të ndjekin rak perëndimor. Frederiku III
afër piktorët flamandë si mbajtur në dorë një fazan, i shëmbullin e dukës, si ata i Habsbourg-ëve s’kishte as
Van Eyck, Van der shoqëruar nga dy vajza dhe dy që janë të pranishëm në fuqi, as paratë dhe as pres-
Weyden apo Hans kalorës. Ai i kujton dukës banket, ashtu dhe fisniku tigjin e duhur; spanjollët ishin
Memling. Skribë të traditën, sipas së cilës duhet d’Artois, de Hainaut dhe i zënë me luftrat e tyre kundër
shumtë shkrojtën paraqitur një shpend, një zog, Flandre-s. Duke marrë “morëve”; arragonasit në
«bëmat» e tij në libra pallua apo fazan, mbi të cilin do fjalën në këtë banket, Napoli dhe markezët italianë
lluksozë që mbetën në të thuhet dëshira. Duka i jep një Philippe-le-Bon u betua se të Milanit, Ferrarres, Man-
historinë e shkrimit. Atë pusullë përfaqësuesit të «Toison “do të merrte Kryqin për tovës, etj, grindeshin dhe
ditë, një njeri gjigand d’Or», i cili e lexon këtë dëshirë mbrojtjen e fesë kristiane luftonin mes tyre për çështje

Dead in kavaja Albania

Erion Veliaj responsible for the death of Ar-

dit gjoklajt

What has been done in 2022 for them?

Scanderbeg - një hero dhe për Frankët (Luan Rama) (Botuar ne revisten "Illz"
territoresh; mbreti i Francës Charles VII,
ishte atë kohë i zënë në luftrat kundra
Anglisë, në një kohë që dhe vetë Anglia
përgjakej nga luftrat e dy “trëndafilëve”, e
“Trëndafilit të Bardhë” të York-ut dhe
“Trëndafilit të Kuq” të Lancaster-it, (Lufta
që shpërtheu midis partizanëve të dukës
Richard të York-ut, të cilët si shenjë kishin
një trëndafil të bardhë dhe partizanëve të
Henri VI të Lancaster, që kishin shenjën e
trëndafilit të kuq. Kjo luftë solli gati një
million viktima.) Pra ndër personalitetet e
vetme që shquheshin në skenën e asaj kohe
ishin Philippe-le-Bon dhe Papa i Vatikanit.
Historiani Bourassin shkruan se
“Rezistenca në Ballkan, kundra turqve,
mishërohej vetëm nga dy njerëz: nga Skën-
derbeu dhe Huniadi”. Madje, siç shkruan
dhe Barleti në librin e tij Historia e
Skënbderbeut, pas luftës së Dibrës dhe
fitores së tij, Skënderbeu u ndihmua me një
sasi të madhe parash nga «Papa i Romës,
Vladislavi i Hungarisë dhe Duka i Bur-
gonjës, të cilët të vënë në sedër i dërguan
një sasi të madhe ari e arghëndi. Alfonsi veç
parave, u shtoi dhe 300 mijë shinikë gruri
dhe 100 shinikë elbi»…
Profesor Aurel Plasari, i referohet kronikës
së Mathieu d’Escouchy, rreth ardhjes në
Lille në vitin 1455, të gjashtë turqve të
kapur robër, që “duka i Arbërisë i kishte
zënë robër mes turqve dhe ia dërgonte
dhuratë Dukës së Burgundi-it”, pra dukës së
Bourgonjë-s. Madje ai na informon se një
vit më vonë “në oborrin e Philippe-le-Bon
regjistrohet të jetë ndodhur një nga am-
basadorët më të besuar të Skënderbeut, Pal
Gazulli (Paulus Gasulus). Kur më 18
korrik të atij viti, Skënderbeu do t’i shkru-
ante Francesco Sforza-s për pritjen që i
kishte bërë Pal Gazullit, e përmëndte këtë
si “ambasadori ynë në kthim e sipër nga
Burgundi - domini Pauli personam nostril
tunc oratoris ad Illustrissimum Burgundie
Ducem”. Fakti i dërgimit të gjashtë
robërve turq (padyshim të rëndësishëm) në
kampin e Dukës së Madh të Perëndimit
është një fakt domethënës, çka tregon për
marrëdhëniet e afërta të Skënderbeut me
Dukën. Duka ka nevojë që të informohet
drejtpërdrejtë për gjëndjen e ushtrisë së
sulltanit, përbërjen, vendosjen e trupave,
vëndet strategjike, etj. Papa Kaliksti
(Calixte) III, caktoi një pikëtakim për
kryqtarët e kryqëzatës në mars të vitit
1456, ku me forcat kristiane, pra dhe të
Dukës së Madh, do të bashkoheshin dhe
forcat e Skënderbeut. Në atë kohë në
Shqipëri erdhën për të luftuar trupat e
Alfonsit të Aragonës, por njëkohësisht, siç
i referohet Aurel Plasari historianit
Marinescu, ka ardhur në Arbëri dhe një
mesazher i Dukës së Bourgonjë-s, Sire
Montreali, për të luftuar gjatë një viti në
Arbëri bashkë me 50 kalorësit e tij. “Duke
përmëndur pikërisht këtë kalorës, në një
letër të vetën, legati papnor Juan Carvajal
shprehte besimin që “tanimë edhe më
shumë kryqtarë të tjerë do të dynden për të
luftuar në Arbëri”, “(Credendum est, quod
propter moram nostrum hic in Guerra
incipienda, quod maximus confluxus
crucesignatorum in Albaniam concurrat.
A. Plasari.) Papa Calixte i shkruante dukës
së Bourgonjë-s, në maj të vitit 1459, se
“Skënderbeu është si një mburojë e Zotit
dhe e fesë katolike” (Acta Albaniae Vati-
cana). Në atë kohë, sulltani Mehmeti II
kishte pushtuar Serbinë dhe i propozoi
Skënderbeut një paqe tri vjeçare, që ta
shkëpuste atë nga aleanca e Perëndimit. I
lodhur nga luftrat e gjata, mendoi se kjo
paqe ishte e vlefshme dhe i kërkoi Papës
leje që ta nënshkruante këtë marrëveshje,
por Papa nuk pranoi dhe Skënderbeu u
zemërua, çka e tregoi dhe mes mosmarrjen
pjesë në Kuvendin (Dietën) e Mantovës të
udhëhequr nga Papa. Por shpejt papa vdiq
dhe në vend të tij u zgjodh kardinali i
Pavisë, Silvius Piccolomini, apo Piu II.
Nisma e kryqëzatës u shty për më vonë.
Tri vjet më vonë, siç pohohet dhe në
hulumtimin e bërë nga historiani Olivier
Schmitt të arkivit të dukës milanez Fran-
cesco Sforza, i cili kishte marrëdhënie të
afërta me dukën e Bourgonjë-s, në nëntor
të vitit 1461, “duka Philippe, përmes
përfaqësuesit të tij pranë Kurisë, diskutoi
me Papën për mundësinë e zbarkimit të
trupave të tij në Peloponez e Arbëri, sepse
në Arbëri janë territoret e Skënderbeut”.
(Archivio Visconteo-Sforzesco - shih
Historia e Skënderbeut, O. Schmitt.) Piu II, i cili në
fillim të vitit 1463, njoftonte se “vëndi i Arbërisë
është i fortë dhe se aty mund të zgjidheshin pozicione
të sigurta”, pak kohë më vonë do të shtonte në letrat e
tij se “Duka i Bourgonjë-s është betuar që do të hyjë
në luftë lundër Turkut të Madh”. Ndërsa Philippe-le-
Bon i përgjigjej: ”Nëse një princ kristian vihet në
krye të kryqëzatës, unë do të nisem”. Dhe “Duka i
Madh” do ta mbante fjalën, veçse ai nuk do të nisej
vetë, meqë e ndjente veten plak, por nisi bijtë e vet
bastardë dhe kalorës të sprovuar.
Në librin e tij Historia e dukëve të Burgonjës, histori-
ani Prosper Bruguière Barante, shkruan për angazhi-
min e Philippe-le-Bon në ndërmarrjen e një kryqëzate
kundër ushtrisë osmane. Shumë nga kalorësit e
“Toison d’Or” u nisën me anije nga Ecluse, me në
krye birin e tij bastard, Antoine le Batard de Bour-
gogne, si dhe birin tjetër po bastard, Baudoin de
Bourgogne, të cilët ishin në krye të një trupe prej
2000 ushtarësh. Më 1464-1465, të tjerë ishin nisur
nga Saint-Jean. Ndër kalorësit e njohur të kësaj kohe
ishin dhe Sire Simon de Lalaing, Sire de Bossut, Sire
de Cohen, etj, të ndjekur nga turma të shumta
njerëzish që i ndiqnin drejt Italisë për tu vënë pas
flamurit të Papës dhe për të marshuar drejt Konstan-
tinopojës. Papa e falenderoi Philippe-n që e kishte
dërguar flotën e tij me të birin Antoine, por kryqëzata
ndërkohë do të vonohej. Njerëzit e shumtë të ardhur
nga veriu drejt Italisë prisnin me padurim dhe shumë
nga ta filluan të vuajnë nga uria e sëmundjet. Antoine
i shkroi me urgjencë të atit Philippe që t’i dërgonte
para dhe se ushtria e tij po vuante urie. Shumë
këshilltarë i kërkonin Philippe-it të tërhiqej nga kjo
ndërmarrje, por gjëndja e vështirë nuk e tronditi
 P a g e 8 O u r W o r d s

Kush ishin shpirti i Kongresit të Lushnjës? – LETËRKËMBIM MUSTAFA MERLIKA KRUJA – ATË
kundrejt ase perball historís”. kso dore. Së dytit, mandej, herë do të vehem shpejt e kut nuk kam pa kurrkend fjalë: questo congresso të jenë
Janë gati 20 Vorträge e nuk po dij se çë titull me i shpejt me I shkrue, tue I u deri më tash. kenë kta të tre, a por âsht
Vorlesungen qi mbrenda nji dhânë në zarf perjashta. Kte falë nderës. “Contro il volere d’ Italia, il kenë ndoj tjeter?
jave do të siellen rreth ktij keni me pasë mirsín me m’a Sot po Të bâj ndoj pyetje 21 gennaio 1920 fu tenuto il
argumentit. diftue në letren e ardhshme. Në Salzburg do të ndalem të vogel, pse ndryshej po congresso di Lushnje, dove si Më keni pasë kallxue
Shkruenje Ju në gjuhën nja dý javë. Aty gjinden dalin letrat teper të shkur- pose il fondamento dello njiherë punen e Gani
Mjerisht vetë nuk po mundem frengishte e vetë kam me e Nush Bushati e Ndue Palu- ta. stato albanese con governo Toptanit qi jet i vramë në
sot me i shkrue Mbretit per shkrue si të më thoni ju. ca e me ande shkoj me i pá proprio, indipendente e coi Stamollë e se si mandej
shum arsye. Mâ parë e mâ dalë Mandej po më kandet me e me bisedue me ta. Në nji liber me titull confini assegnati a Londra nji lalë i tij shkon e i merr
pse sot nuk po kam kurrsesi pritë nji fije per me pá se si “Come si è fatto re d’Al- nel 1913. L’anima d’esso fu gjakun tue vrá dorasin.
kohë, mbasi letren per Te duhet ka me reague Mbreti para Ingjenjer Hajdar Kerçikun bania Ahmet Zogu”, të padre Giorgio Fishta con Dr. M’ intereson me dijtë se
me e shkrue ashtu me të matun, letres seme qi ju po thoni se jam kenë me e pá. Dr. publikuem në vj. 1940 Luigi Gurakuqi e Mons. si shkoi me marue ky lala
si i perket Personës së Tij. E keni me i a lexue. Mbasi t’a Kiene do të shkoj me e pá prej nji fratit italjan qi ka Bumçi.” i Ganiut? A e pat gjetë gjâ
sot po më mungon koha fizike dij pergjegjen e Mbretit mbasi të kthehem prej kenë 40 vjet misjonar në per ket vrasë, apor jo?
me u vû e me pleqnue nji leter neper pergjegje t’ Uejen, at Salzburgut. Posë dr. Kerçi- Shqypni, lexohen kto A âsht e vertetë qi l’anima di Shka don me thânë fjala

Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
Veglat e mafies ne Shqiperi

Scanderbeg - një hero dhe për Frankët (Luan Rama) (Botuar ne revisten "Illz"
malet e tyre. Të tjerë fisnikë Sipas zakonit të l'encontre des Turcs pour herë me të. Abati, sapo
aspak vendimin që ai kishte marrë. Papa i kishte kërkuar shqiptarë ishin shpërndarë në stërgjyshërve të tij, varrimi la Foy de Jésus-Christ kishte përkthyer librin e
të nisej në luftë dhe ai i kishte nisur forcat e tij. Nderi dhe Pulje e Napoli, madje dhe gjer në u bë me një ceremoni plot zi recueillie, dressée et kardinalit polak Hosius
feja kristiane nuk ia lejonin që të kthehej mbrapsht, apo t’i Peloponez. Më 1478 komandanti dhe dhimbje të pamatë nga poursuisie jusques à la Confession Catholique,
bënte bisht kësaj ndeshjeje historike. Gati tri shekuj më venecian Leonardu Baldu dhe kapidanët dhe ushtarët e mort de Mohamet II… kur u takua me Ronsard
vonë, duke shkruar rreth ngjarjeve të asaj kohe dhe Francesco Cantarini nxituan drejt princave fisnikë, aleatë të Franche-Ville» (« Historia në fshatin Saint
heronjve më në zë të Evropës përballë perandorisë Oto- Arbërisë që të ndihmonin të tij. Askush nuk e kish e Gjergj Kastriotit, të Guingalois, ku ai ishte
mane, Voltaire-i do të shkruante: “Duka i Burgonjës, rrethuarit e Krujës. Po kështu dhe menduar se në Shqipëri, në mbiquajtur Scanderbeg, tërhequr për të kaluar vitet
Philippe le Bon ishte një princ i fuqishëm, por ai ishte 300 stratiotë ishin nisur nga Moréa ato vënde të krishtërimit, do mbret i Shqipërisë dhe i e fundit të jetës së tij.
plak për të kryesuar një Kryqëzatë. Princat italianë ishin me në krye Pjeter Bua Shpata. Por të derdheshin aq shumë fesë së Jezu Krishtit, i Ronsardi kishte provuar
në luftë me njëri tjetrin. Aragona dhe Kastija ende nuk një vit më vonë, pas rënies së lotë. Kockat e tij të futura përgatitur gjer në vdekjen shumë zhgënjime e
ishin bashkuar dhe muslimanët mbanin të pushtuar një kështjellës heroike të Krujës ra nën dhe u prehen në paqe e Muhametit të II-të »). trishtime gjatë jetës së tij.
pjesë të Spanjës. Në Evropë kishte veçse dy princa që dhe ajo e Shkodrës, të cilën na e gjer ditën kur në Epir erdhi Ô vaillant Albanais ! Libri i tij i parë Premier
mund të sulmonin Mehmetin e II. Njëri ishte Huniadi, ka lënë të shkruar Marin Barleti në Muhameti i II-të. Katër vite "L'Epire seulement n'est livre d'Amour, i kushtohej
princi i Transilvanisë, por që ai vetëm mund të mbrohej, veprën e tij Rrethimi i Shkodrës. më pas, turqit, të cilët en chevaux fertille Kasandrës, me të cilën ra
ndërsa tjetri ishte i famshmi Skënderbe, i cili mund ta Me rënien e kështjellës së fundit pushtuan qytetin e Lezhës, Bons à ravir le prix au në dashuri sapo e pa atë
përballonte atë në malet e Epirit…” shqiptare, në gjithë Arbërinë ra një kërkuan të etur trupin e cours Olimpien, në Blois. Ajo ishte vajza e
Tre vjet kishin kaluar me ngjarje tronditëse në Europë. zi e madhe dhe e gjatë. Venediku Skënderbeut, duke ja shku- Mais en hommes guerri- një tregëtari fjorentinas
Përmes një qarkore, «bulle», Piu II proklamoi më së fundi e kuptoi se s’mund tu bënte më lur skeletit kockat e tij. ers, dont le sang ancien dhe historia e tyre ishte
në mënyrë solemne «Luftën e Shenjtë». Por ndërkohë, ballë osmanëve dhe nënshkroi një Kockat e atij njeriut, që Se vante d'estre yssu du mjaftë e shkurtër, pasi
osmanët përparonin. Më 15 gusht të vitit 1464, Piu II traktat paqeje me sulltan Mehmet dikur me ti dëgjuar emrin valeureux Achille..." Kasandra shpejt u largua.
mbërriti në Ankona për të nisur kryqëzatën, por nga II, (Më 25 shkurt të vitit 1479, merrnin arratinë, tani i Kur poeti i madh Pierre Më 1555, në Anzhu
lodhja e madhe ai vdiq. Kjo ngjarje bëri që Venediku dhe senati i shkruante komandantit rrëmbenin si diçka të shen- Ronsard (1524-1585 ) (Anjou), ai takohet me
fuqitë e tjera të tërhiqeshin. Ideja e kryqëzatës mbaroi. venedikas të kështjellës së jtë. Ata vërsuleshin drejt shkruante këto vargje për Marie du Pin, të cilës i
Sidoqoftë, as “Duka i Madh” dhe as Skënderbeu nuk u Shkodrës Da Lezze, se duhej t’ua skeletit dhe i lumtur ish ai Skënderbeun, ai ishte në thurri qindra e qindra
takuan që të udhëhiqnin këtë kryqëzatë ashtu siç dhe ishte linte Shkodrën osmanëve.) Më 24 që i prekte e akoma më muzgun e jetës së tij. Ai e vargje. Ajo ishte një
parashikuar. Që të dy këta prijësa të mëdhenj të janar të vitit 1479, venedikasit e shumë ai që i varte ato si njihte dhe e çmonte abatin pesëmbëdhjetë vjeçare
Perëndimit, tek të cilët mbante sytë Evropa, vdiqën kishin lënë Negroponten (Eubea), hajmali, pra si diçka prral- Jacques de Lavardin, të ndërsa ai ishte tridhjetë.
pothuaj në të njëjtën kohë, Duka, (ai kishte ndërkohë dhe Lemnosin dhe shumë zotërime të lore..." cilit i dedikon dhe këtë Dashuria e tij e tretë ishte
titujt e tjerë si «Duc de Bourgogne, de Lotrich, de Bra- tjera në Greqi, të cilat ranë në Jacques de Lavardin, Sei- sonetë, abatin që vite më Helena, me të cilën u njoh
bant, de Lembourg et de Luxembourg, comte de Flandre, duart e osmanëve. Po kështu dhe gneur de Plessis, siç shënon parë kishte botuar në kur ishte në moshën
d’Artois et de Bourgogne, palatin de Hollande, de Zélande kështjella e Argos. Osmanët ai në krye të librit të tij, nuk Francë Historia e Sken- pesëdhjetë vjeçare. Por në
et de Namour, marquis de Sainct Empire, seigneur de përparuan drejt Venedikut, deri në e ka përjetuar kohën kur derbeut, nisur nga vepra e vënd që ta lumturonte, kjo
Frise, de Salins et de Malines), rivali i mbretit të Francës, Friuli, i cili u shkatërrua nga ta. jetoi dhe trimëroi "atleti i Marin Barletit. Eshtë dashuri e shkatërroi, duke
në mesin e vitit 1467 dhe Skënderbeu në 17 janar të vitit Vetëm Durrësi mbeti nën Krishterimit", heroi shqiptar pikërisht koha kur pas e lënë të helmuar e plot
1468. Pas vdekjes së Skënderbeut dhe hutimit të madh pushtetin dhe mbrojtjen e venedi- Gjergj Kastrioti Sken- sonetave dhe poemave të dhimbje. Kështu, ai nuk
popullor e emigracionit të madh, papa Paul II (Pali II), i kasve. Një pjesë e familjes së derbeut. Ehoja e famës dhe mrekullueshme për do të shkruajë më për
kishte shkruar atë kohë dukës së Bourgogne-s, Philippe-le Dukagjinajve u shpërngulën në e legjendës së këtij heroi dashurinë, dhe pas odeve dashurinë dhe vargjet e tij
-Bon: «Qytetet që deri tashmë i kishin rezistuar furisë së Francë, në kohën kur mbreti shkuan shumë larg. Marin në librin Hymnes për bëhen moralizuese dhe
turqve, më së fundi kanë rënë. Gjithë njerëzit që banojnë francez Charles VIII kishte zbritur Barleti, bashkëkohësi i tij, princa të oborrit dhe të filozofike. Në sonetet e tij
në brigjet e Adriatikut, po dridhen nga rreziku i afërt. në Napoli me idenë se mund të ishte kronikani i parë i jetës krahinave me emër të janë hymnet për Henrin e
Ngado shihet veç tmerr, zi, robëri dhe vdekje. Me lot në nisej drejt Jeruzalemit. Pasi iu së Skënderbeut, vepra e të Francës, ai nis ciklin II-të dhe dashnoren e tij,
sy mund të shohësh anijet që nisen nga brigjet shqiptare, bashkuan ushtrisë franceze, ata e cilit, Historia e Skën- "Figures et proctraits de për Henrin e III-të, dukën
me refugjatët drejt porteve të Italisë, ato familje të mjera ndoqën mbretin në Francë, ku dhe derbeut, u bë burim i tërë septs aages de l'homme, e Orleanit etj. Gjatë kohës
që të xhveshura, janë ulur në brigjet e detit, duke zgjatur u vendosën përfundimisht. historive të shkruara në në të cilën rradhitet dhe së luftrave të Francës, më
duart drejt qiellit dhe duke mbushur atmosferën me vajet e II. Perëndim për jetën e këtij kjo sonetë kushtuar J. de 1562, ai shkroi një libër
tyre në një gjuhë që nuk e kemi dëgjuar”, (Annales Eccle- George Castriote, dit Scanderbeg heroi. Në hyrjen e librit të Lavardin. Siç e dëshmon me pamflete të rimuara të
siast, 1468). "Trupi i tij u varros në Lezhë Lavardin shkruhet: dhe një ndër biografët e quajtur Discours des
Pas pushtimit të Shqipërisë nga hordhitë osmane dhe (Lysse), në katedralen e Shën "Histoire de Georges Castri- tij, Michel Simonin, ne Miseres de ce temps. Ishin
largimit të shumë familjeve shqiptare, duke filluar nga biri Nikollës, - shkruan më 1575 në ot, surnommé Scanderbeg, librin e tij Pierre Ronsard, vargje politike e patetike
i Skënderbeut dhe nëna e tij, Donika Kastrioti, shqiptarët librin Histoire de Georges Castri- Roy d'Albanie, contenant të botuar nga "Fayard", ai për këtë poet, që në rini
e mbetur filluan të kërkojnë aleatë në luftën e tyre dhe ot, surnommé Scanderbeg, roy de ses illustres faicts d'armes et njihej mirë me Lavardin kishte qënë në shërbim të
shpresën që një ditë t’i detyronin osmanët që t’i braktisnin l'Albanie, Jacques de Lavardin. - mémorables victoires à dhe është takuar shumë dukës së Orleanit e pastaj
 V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4
Sulejman Mato
-”Ti që po vjen, mirse ke ardhë! historinë e Shqipërisë
Shkruajnë me gryk të belxhikut.
Kur unë isha i vogël sa ti
Me një fije bari në buzë
Kur unë isha i vogël sa ti
nuk dija çfarë ishte drita elektrike. Nesër është dita që pritet t vijë,
Njihja vetëm dritën e zbehtë të kandilit është dita që presim të shkojmë
dhe fenerët e stanreve që hapniun shtigje. ne,
shih pikën e djersës qëbie si vesë
Kur unë isha i vogël sa ti, dhe e ndriçon me dritë të re.
qumështin nuk e blenim si tani, me shishe,
qumështin e milnim nga sisët e dhive. E nesërmja ikën prej meje si zog,
dhe e varnim në një kusi në kremastar të zi. si dallandyshe me një fije bari në
buzë,
Në një tas të drunjtë vërtiteshin 4 lugë drur që të kthehet përsëri në çerdhen
të shuanin të fëminisë uri. e ngrohtë,
si dallandyshe krahëshkruar, te
Kur unë isha i vogël sa ti unë.
kishim shumë uri e shumë ëndrra në sy
-U ngopët!? Thoshte gjyshja.-Tani vrap te Portokalle nga vendlindja
porta!.
Urinë tonë harronim nëpër lodra.. Një pako e thjeshtë e lidhur me
spango
”Ishte koha e tillë”, thotë nëna shpesh. me kujdes, me merakun e
Gjyshja s’rron më , të na bënte prëshesh. njerëzve të jugut.
Iku e varfra bashkë me hallet e rënda,
holluar nga brenga, krrusur nga avlimënda. Në lëkurën e portokalleve ka erë
jodi,
Drita e ekranit tami fërgëllin si kandili pikëzim dielli dhe yjesh,
dhe unë për një çast shtegtoj në kujtime. ngrohtësi pranvere, kaltërsi
kur drite e kandil;it projektonte në mur jonike.
si ekran kinemaje fëmijerinë time.
Aty kanë mbetur gjurmët e
Shtëpia ime gishtave që e këputën
dhe gjurmët e gishtave të
Shtëpia ime fëminisë sime...
nën strehë cicërimash. Ndritin si brilante diejt e verës
në lëkurën e tyre të trashë.
Unë rri si degë
e gjelbëruar e pyllit, Portokalle nga vendlindja.
në mes të marsit
në mes të prillit. Ka disa netë
Vijnë zogjtë, ikin, Ka disa netë që më duket se
harlisen nga gëzimi. dëgjoj
hingëllimën prekëse të një kali,
Mbi degën e poezisë në mesnatë,
uluni zogj, cicërini! zgjohem nga gjumi dhe nis
mendoj:
* * * i kujt është ky kal që ka mbetur
jashtë?
Ç’më zuri një mall
i bukur për ty, Mos është kali i Akilit?
pëllumbi i dashurisë Mos është kali i Rrapo Hekalit?
tek koka më rri. Mos është kali i Sulejman Vok-
shit
Çatitë e dëborës, apo Kali i Rrapo Hekalit?!
të pëllumbave krahë,
presin të fluturojnë
nga çasti në çast. Ky qenka një kal lavdiplotë
Shqipërie,
Në këtë qytet të ftohtë , që vjen i plagosur nga lufta e
të largët jugor, madhe,
dashuria rri ndezur të na sjellë gjer te pragu kokën e
si zjarr mbi dëborë prerë
të një luftëtari të rënë midis
Korçë. malesh...
Kuvëndet e Shqipërisë Do të ngrihem ta kërkoj këtë kal
nëpër natë,
Burrat me gjokse stërralli t'i bie në gjunjë e ta puth m'u në
me pushkë dhe jataganë ballë...
te një rrap ,nën një qafë mali Në ballin që çau mespërmes
kuvëndojnë për vatanë. historisë,
mes heshtash e plumbash kurrë
Kur dikush na prek kufijtë nuk u ndal.
s’duhen fjalë të mëdha.
mjafton vetëm një martinë Gjysmëerrësirë mëngjesi
një belxhik a një dogra 1.
Trak-trak! Këmbëtrokitje në
Këmbëkryq në sheshe burrash, rrugë.
gjokszbërthyer në tufane, pulisin qerpikët dritaret evku-
ndizet flak baruti i pushkës zhinave.
djeg traktate dhe fermane. Dritat e pallateve ndizen në
qetësi.
Ballin lidhur me shami Trokitje shapkash në shkallë...
kokën gjer te retë ngritur,
Jemi ne që hapim
mëngjesin
me shishe qumështi në
duar.
Mirëmëngjes qytet!
Mirëmëngjes ditë e re!
U nisën taket për
”ndihmë”
U nisën tanket për
”ndihmë”
kësaj here për Avgan
krikëllin rrotë e celikut
nën një drapër e cekan.
Vallë c’sjell karvani
prapa?
gjyle, topa dhe zinxhirë,
si ato që njohu Praga
një ditë vere, ndaj të
gdhirë.
Thonë e paska fajin nafta
nënë tokën e Afganit,
ndaj Ivani s’kthehet prapa,
lëviz krifën e luanit.
Tani tubat do të zgjaten
nga Kabuli në Kirkiz...
C’kohë! C’naftë që spër-
katet
me gjak popujsh dhe
lirish.
1980
Mbrëmja e parë e lirisë
Kushtuar 63 dëshmorëve
të fshatit Kuc
Ishte e hidhur,
shume e hidhur
misernikjae në natën e
pare pa ju.
Të ulur rreth sofrës shi-
konin me pikëllim
lugën tuaj, pjatën tuaj,
paguren tuaj...
Ah! Ajo natë e parë e
lirisë!
e gëzuar dhe e hutuar,
duke bërë llogaritë e
humbjes dhe fitores.
Kaq shume gjak...Kaq
djelmosha të vrarë
per të mbritur gjer te
portat e gurta Kuciote.
Shaho Lucia, lëviz
dhomave e hutuar.
Burrat te rrapi këndonin
labce nën zë.,
C’ qenka kjo mbrëmje
kështu, pa Jasharin?
C’.qenka kjo mbrëmje
lirie pa të?
63 djem nga një fshat i
varfër
është shumë. Pa mendo-
jeni të gjithë...
Ishte shumë.Pa dyshim
shumë.
ky cmim gjaku që i dhamë
lirisë.
Ja erdha prap te kjo shtëpi
Ja erdha prap tek kjo
shtëpi
ku unë jetova fëmininë,
degët e fikut mbi avlli
krahët me mall drej meje
shtrijnë.
Ja vatra ku u rrita unë
dhe ëndërrova gjithësinë.
Pas malesh gjëmon det i gjerë,
ende bucet në veshin tim
E shuante kandilin nëna
dhe nëpër dhëmbë pëshpëriste
”Kul have allahu ehad..
Allahu samed”
Zotit i fliste në arabishte.
Ne shihnim yjet nga dritarja,
shkëlqenin si vishnja të kuqe.
Gjumi na zinte ndër mendime
për botën që përhumbte tutje.
* * *
Eh! Vite mbushur me uri,
me errësirë, paragjykime..
Nuk ndjej për ty më nostalgji.
malli më merr për strehën time
Si ikën vitet? Unë u rrita..
dhe ja, u ktheva si poet,
dhe ti me dhimbsuri më prite
si atëherë, në ato vjet.
_Si je mor bir!- më the ngadalë,
(Të pashë si t’u përlotën sytë)
E di që malli të kish marrë,
për strehëzën ku ti ke lindë.
Pa hë...Si shkon atij qyteti?
Ta kemi ndjerë zërin shpesh.
në radjo dhe nëpër gazeta,
ke nisur vjesha të kërresh.
Se doemos, je djali ynë
rritur me hime te kjo vatër
dhe të takon të shkruash mirë,
për vitet që pak këngë patën.
Për gratë që niseshin me yje
dhe shtegtonin nëpër male
të mblidhnin lakra në Gjishtire,
sopatën lidhur në litare.
Të shkruash doemos edhe
për djemtë e xhare Fatimesë.
Ishin dy yje që s’ju kthyen.
Kthehen në këngë në cdo festë.
Të shkruash.ke plot material
nga puna, nga kooperativa,
Jo, jeta jone kurrë s’u ndal
synon drejt ditësh më të mira.
Ja erdha prap te kjo shtëpi
ku unë jetova fëmininë...
Më shohin trarët me cudi...
i shoh dhe bie në mendime.
1974
Vjen koha dhe ikin veteranët
Vjen koha dhe ikin baballarët
Ata që u rritën rripave me kecër
dhe dyerve të botës, hizmeqarë,
ata që në u prleshen fyt a fyt me
armikun,
ata që shollët i grisën në grykat e
Barmashit
dhe në Shurin e Kuçe.
Ata që ecën zbathur nëpër
baltë ,nën shiun e hollë,
ata q; gjak u pikonin këmbët në
dëborë,
ata që luftuan me urinë, me morrat
dhe të ftohtit,
shokët e Selam Musait dhe Cerçiz
Topullit.
P a g e 9
Vjen koha dhe na ikin veteranët.
Pezullohet trafiku nga lumi i
veturave,
i përcjellin nipërut e mbesat,
djemtë e vajzat,
nuset e dhëndurët.
I përcjellin shokët e luftës dhe të
punës.
i përcjellin shokët e tyre të
armëve,
shokët e rinisë dhe të idealeve.
Ata që kokën lart e mbanin
kur gjaku u rridhte plagëve,
kokën përkulin tani dhe një
mjegull loti
U mblidhet në kapakët e syve
dhe kërkon t’i mposhti.
Ikin.dhe marrin me vete ngjarje
dhe data
që asnjeri s’i di dhe s’i hodhi në
fletore,
se gishtat i mbanin tek këmbëza
e dyfekut,
kur kishin moshën për libra dhe
fletore.
Ata dhe abeteten e mësuan midis
dy betejave, në male,
te shullëri me erë , në një stan
bagëtish,
atje ata shkruan me gërma të arta
poemën e kuqe të lirisë.
Zhurma të kohës
Zhurmërime trenash …Trok i
çuditshëm,
i hekurt, që s'e njohën kurrë
shekujt që shkuan,
zhurmërime avjonësh plot rezo-
nancë, ngjiten e ngjiten va-
zhdimisht
lartësive,
zhurmërime traktorësh, kalda-
jash, që vjellin ditë e natë tym,
gjëmime uzinash, tezgjahesh,
zhurmërime erërash dhe shirash,
zëra të vetmuar çobanësh,
blegërima të largëta, të gëzuara,
zëra kalamajsh në çdo rrugë;
zëra të tokës sime,
shpejtojnë çdo ditë me një ritëm
të veçantë..
Për ku shkojnë kështu…
"Për në komunizëm?!"
Ja zhurma që bën lapsi në letër,
(kënaqësi e veshit tim)
që tregon se unë punoj, se mua
më shqetson diçka,
se unë diçka dua të them,
se unë jetoj!
Zhurma të kohës…Tinguj, zëra,
sinjale elektronike,
zhurmërojnë ditët që ikin…
Një botë në lulëzim
dhe një botë në rënie.
Unë kokën mbështes
mbi zhurmat e kohës sime.
Pas dëborës
Dëbora shkrin
midis fijeve të barit
dhe degëve të mimozave .
Kullojnë strehët, shkëlqejnë.
(Pikat bien duke lëshuar tinguj
gazmorë)
Kullon i gjithë qyteti,
në prag të
pranverës,
dimrin.
 P a g e 1 0 O u r W o r d s

Scanderbeg - një hero dhe për Frankët (Luan Rama) (Botuar ne revisten "Illz"
"pazh" pranë mbretit të Skocisë dhe Charles d'Angouleme e laisser les vers et les Hygoit kujtuan se po l'effroy de leurs murailles, (Ti pamata. Përgjatë këtij lumi,
më vonë "aumonier" (prift i regjimentit) i mbretërve të amours/ Et de prendre zbulonin një mjeshtër të ishe tmerri i kampit dhe mbretërit dhe princat
Francës: Henri II-të, Saint François I-rë, Charles IX-të dhe congé des plus beau de mes panjohur, duke botuar mburojave të tyre) mesjetare franceze kanë
Henri III-të. jours". («Pena ime po ikën veprat e Ronsardit, e në Tu fusses mort pourtant, ngritur mjaftë kështjella
Soneti për Skënderbeun është ndoshta nga sonetët e fundit në qiell që të mbetet një veçanti L'Oraison funebre, englouty de Destin, hijerënda e madhështore, që
të tij për kalorësit legjendarë: shenjë/ Eshtë koha të brak- por në fakt ai kishte qëne (Megjithatë ti do vdisje, sot janë krenari e Francës, si
"Pyrrhe m'en tesmoin, qui, razant mainte ville, tis vargjet dhe dashurinë/ Të ndër më të njohurit në përpirë nga ajo e Chambord, Chinon,
Eut en fin pour tombeau le vieil mur Argien, marr leje e të ikë nga ditët e epokën e vet, krahas Fati )... Amboise, Chamon, etj.
Et Scanderbeg, haineux du peuple Scythien, mia më të bukura».) Joachim de Bellay. Kësh- Si le docte labeur du sçavant Kështjellën e Chambord-it,
Qui de toute l'Asie a chassé l'évangille..." Ai vdiq natën e 28 dhjetorit tu, kjo gjeneratë si dhe Lavardin/ (Nëse puna e Shatobriani,
Në këtë kohë, Ronsard, nuk ka me dëshirë të jetojë në të vitit 1585 dhe u varros në gjeneratat e mevonëshme mënçur e të urtit Lavardin) (Chateaubriand) i mahnitur
Paris, Versajë apo në Fontenblo. Jeta e oborrit, shkelqimi i kishën e Saint Cosme pa e quajtën atë "Princi i N'eust, en forçant ta mort, nga ajo, e ka cilësuar "si një
pasqyrave, mbrëmjet festive nuk e joshnin aspak."E urrej asnjë mbishkrim në varrin e poetëve" ("Prince des regaigné tes batailles." /(S'do grua që era i merr flokët."
oborrin, ashtu siç urrej vdekjen", - thoshte ai. Duke iu tij. Eshtrat e tij janë të Poetes"). Ishte pikërisht ta mposhtëte vdekjen tënde e Ndërsa akoma më në
larguar Parisit, ai e ndjen vehten më të lirë. Ai shkon në vetmet, ndër njerëzit e ky "princ" i poezisë të bënte të rijetonin betejat) thellësi, kështjella e Bore-
Angers, Conflans, ku ka miq të ngushtë apo në Villeroy, ku shquar të kësaj epoke të klasike franceze që na la III. gard-it, e cila ruan koloritin
ishte një bibliotekë gjigande. Rilindjes, që janë gjetur vargjet e bukura për Një portret i Skënderbeut në e Renesancës, nuk e ka
Eshte koha kur në poezinë e tij ai ka filluar dialogun me para luftës së dytë botërore. heroin shqiptar : Boregard pasurinë dhe madhështinë e
vdekjen. Pas vdekjes së tij, për gati "O très-grand Epirote! Ô Portreti i Skënderbeut në tyre. Ajo është fshehur mes
"Ja du prochain hyver je prevoy la tempeste (Me afrimin e dy shekuj, vepra e Ron- vaillant Albanois! (O keshtjellën e Boregard-it pyjeve të Chambord-it ( një
dimrit parashikoj stuhine) sardit u harrua, pasi epirot i madh! O trimi (Beauregard) në Francë është rezervat sot për gjuetinë
Ja cinquante et six ans ont neigé sur ma teste..."(Pesëdhjetë pasardhësit e tij nuk i donin shqiptar! ) një e papritur e bukur për ata presidenciale) dhe ashtu e
e gjashtë vjet e kanë zbardhur kokën time...) poetët që i referoheshin Dont la main a desfait les pak shqiptarë që mund të fjetur ruan në vetvehte
Megjithëse i ri në moshë, pesëdhjetë e gjashtë vjeçar, poeti mitologjisë greko-romake Turcs vingt et deux fois, vijnë gjer këtu në thellësi të ngjarje e histori nga jeta e
e ndjen vehten të mplakur. Disa ditë para se të vdiste ai do dhe që të kujtonin Homerin, (Që dora tënde i theu Francës, duke ndjekur mbretërve të Francës.
të shkruante, duke i diktuar abatit që i rrinte tek koka: "Ma Virgjilin apo Ovidin. turqit njëzet e dy herë) rrjedhën e Luarës që çan Pikërisht këtu mblidheshin
plume vole au ciel pur estre quelque signe/Il est temps de Gjenerata e Stendalit dhe e La terreur de leur camp, përmes fushave dhe pyjeve të "mosketieret" e lavdishem,

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

KONGRES’ I LUSHNJES. Kapitulli mâ i vështiri i kujtimeve të mija! – LETËRKËMBIM – MUSTAFA

popullit shqiptar, ambicja e
elementit intelektual, kishin
marrë nji hov tepër të fortë për
të qênë e mundun me u majtun
në kambë qeverij’e
përkohshme. Un ishem tit-
ullar’i ministrís së poste-
legrafave. Kur u ktheva në
Durrës mora edhe zvêndsín e
Mehdi Frashërit në punët e
mbrêndshme. Por mâ fort se
me administratën, i a hyna me
u marrë me nji vepër persua-
sive në kontakte individuale
me intelektualë qi m’a merrte
mêndja se ishin shum’a pak
frymzuesa të lëvizjes.
Elementi mâ kryesori e aktivi i
agjitatës ishte nji komitet i
fshehët revolucjonar e terrorist
qi kishte pjellë ajo situatë me
emnin Krahu Kombtar e qi mâ
vonë pat marrë famë me ofiqin
Klika qi i patën ngjitun
kundrështarët. Kishte për
kryetar Ingj. Eshref Frashërin,
mâ vonë kryetar parlamenti.
Demagog i zgjuet, intrigant
aktiv, anmik i betuem i çdo
elementi gegë shum’a pak
të shquem në politikë e
sidomos i kishtarís
katholike. Urrente e dronte
mbi të gjithë Luigj Gura-
kuqin. Atê nji herë të vetme
pata pasun fatin me e afrue
për nji bisedim. Madje, për
me folë të drejtën, pat
ardhun tek un vetvetiu. Nuk
mund t’a dij se me
ç’mendim. E prita me gzim
e shumë mirë, si nji patrijot
të vërtetë qi besojshem se
ishte. Nuk dijshem kurrgjâ
ende për komitetin e tij, qi i
kishte antarët 90% jugorë.
As qi i a njihshem mirë deri
atëherë karakterin, idét e
ndiesít. I dhashë spjegime
gjân’ e gjatë mbi situatën e
jashtme të çashtjes s’onë e i
shfaqa nevojën e nji bash-
kimi të gjithë atdhetarvet
rreth qeverís, dërgata e së
cilës në Paris ishte tue
punue me gjithë shpirt për
me shpëtue pavarsín e
tansín toksore t’ Atdheut,
sikurse e provonte vetë
Libr’ i kuq. Duel e s’u pa
mâ kurrë ke un. S’i kishte
hŷmë asnji fjalë e ime në
vesh. Vazhdoi në veprën e
tij agjitatore. Edhe un
vijova në rrugën t’eme, tue
bisedue herë me nji herë me
nji tjetër, gjithmonë në të
njajtin drejtim qi kishem
caktue. Këtu duhet të shënoj
nji agjent të Intelligence
Service-it, i njohun mirë
prej intelektualvet shqip-
tarë, i shtimë gjithmonë si
mik i Shqipnís, e qi ndoshta
edhe ishte kshtu personal-
isht : e quejshin Eden, edhe
atê, si ministrin e jashtëm të
sodshëm edhe kishte gradën
e nji konsulli pa konsullatë
as në Shqipní as gjetí. Më
duket se ka qênë në nji
automobil me Prengë Bibë-
Dodën kur e vranë këtê
Cokajt në rrugë të Leshës
e n’atë rasë qe plague
edhe ai. Shetitte paiadamë
posht’ e përpjetë gjithë
Shqipnís. Pat ardhun edhe
tek un, tinëz, nji mbramje
në shtëpí. Fjalë të bukura
sympatije për Shqipnín e
frikë për fatin e saj, kritika
prudente diplomatís
italjane nga pikpamja
shqiptare. As un s’mbajta
asnji reservë faqe tij, fola
mâ qartas se ai kundra
Italís për politikën e
damshme për vêndin t’onë
qi ishte tue ndjekun. Rol’ i
Edenit më bânte me
mendue fort, se s’e kishem
harrue qi agjenti mâ i
gjallë ndër të huejt qi
kishte nxitun rebelët e
Shqipnís së Mesme kun-
dra Princ Wiedit kishte
qênë Gjeneral Philipsi,
komandanti ingliz i tru-
pave ndërkombtare në
Shkodër. Por aso kohe, mâ
tepër se politika inglize, ishte
kundra nesh ajo e Italís. Deri
Pashiqi qe bâmë atëherë
projës i pamvarsís e i tansís
toksore të Shqipnís, veç për
mos me lânë Italín me
mbetun në ndonji skânj të
Balkanvet.
Prej të gjithë kontakteve qi
pata gjatë nja dy muejsh
ndoshta, m’u mbush mêndja
qi qeverís s’onë s’i kishte
mbetun mâ pikë prestigji
kurrkund. Nji ndrrim ishte
bâmë i domosdoshëm.
Ndoshta nji ndrrim qeverije
me njerëz pa ngjyrë politike
të shqueme pak a shum’si
italofila, siç u quejshin aso
kohe disa si Mufid Libohova
e Luigj Gurakuqi – un s’e
kishem fitue ende këtë titull-,
e, po t’ ishte e mundun, edhe
mâ mirë me ndonji farë
ngjyre antiitaljane, mund të
bânte edhe nji ndëkim të
favorshem për ne ndër qarqet
ndërkombëtare të konfer-
encës së paqës. Mue m’u
mbush mêndja, po, për nji
opurtunitet, madje për nji
nevojë të këtilë. Mirpo për
t’a vûmë në zbatim idén,
kishte vështirsí gati të
pakapërcyeshme. Qeverij’e
Turkhanit ishte zgjedhun
prej nji kongresi me nji
mandat qi vetëm përpara nji
kongresi tjetër mund të
shkarkohej. Gjyms’e min-
istrave ishin në Paris, ku
ishte tue u luejtun fat’i
Atdheut, s’mund t’u
thirrshin në Durrës. Këtu,
zvëndës i kryetarit të
qeverís ishte Mufid Beu, i
kthyem nga Parisi, njeri
kryeneç, qi i përbuzte
agjitatorët, të cilët i quente
tyrqisht hezelë-bezelë =
rrugaça, e s’i mbushej
mêndja se mund të kishte
Shqipnija nji qeverí mâ
përfaqsimtare e mâ të
zonjën se atê qi përbâjshim
 V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 1 1

KONGRES’ I LUSHNJES. Kapitulli mâ i vështiri i kujtimeve të mija! – LETËRKËMBIM – MUSTAFA

na. Fejzi Beu, në mos kryeneçn-
ín, kishte krejt mendsín e tij.
Petër Poga ishte kryekëput nën
ndikimin e Mufidit. Vetëm Sami
Vrionin mund të bâjshem un
ndoshta për vete. E dalim tash në
Paris. Atje ndeshemi në
shkambin mâ të fortin : te krye-
tari, Turkhan Pasha. Atje i vetmi
qi do t’më besonte mue gati me
sigurí ishte Gurakuqi ; me tê
bashkë s’do të hiqshim keq me e
bindun Bumçin, këtë prelat
atdhetar e pa ambicje personale.
Të tre, ndoshta-ndoshta mund të
tërhiqshim edhe Mehdi Begun.
Pra me nji probabilitet shum’a
pak optimist, qeverija, me të
Durrsit e të Parisit, do t’u dante
në dý mendime të kundërta,
njana lagje për me mbledhun nji
kongres të ri e me dorzue man-
datin, tjetra me qëndrue në fuqí
dersa të merrte fund çâshtja
shqiptare në konferencën e
paqës. E n’anën e kundërt ishte
kryetari. I ngilte anës s’onë nji
rrugë : me i dhânë kryetarit
dorhjeken e me shkue në
shtëpí. Por t’u paraqitmen
puna kështu, pale a do
t’ishim edhe na të gjithë
për dorhjeke në dorë të
kryetarit atëherë! Se
menjiherë do t’na dilte
përpara objekcjoni i damit
të nji krise shum’a pak të
pahijshme e kushdi
ç’tjetër mâ. Edhe un vetë
ndaj prospektiva kso dore
ngurrojshem. Do të
kishem bâ sigurisht punë
të mirë, nemose për
shkrupull ndërgjegjeje, të
kishem shkue deri në Paris
për me va shtrue çâshtjen
përpara shokve t’atjeshëm.
Nuk e bâna. Arsyeja?
Ishem zvêndës ministr’i
mbrêndshëm e gjendja
ishte tepër e turbull, siç do
t’a shohim tash vrik; për
me u largue duhej
vêndim’ i shokve të
Durrsit qi do t’ishte pa
tjetër i kundërt ; tekem-
bramja ishem edhe i parali-
zuem prej mendimit qi kurrsesi
italjanët s’do t’a lejojshin
mbledhjen e nji kongresi të ri
legal, tue e dijtun mirfilli se
s’do të dilte mirë për ta. E për
kongres revolucjonar mue
s’m’ishte mbushun mêndja
ende. Mbeta. Dhe ndoshta
gabova. Ndoshta me çdo kusht
m’ishte dashun t’a bâjshem
at’udhtim. Ndër shkaqet e ksaj
pezullís (incertezza) s’eme
duhet të shtoj nji qi âsht thjesht
psykologjik : ishem mâ i riu i
tanë shokvet, t’asi shokësh qi
gati të gjithë kishin të ngulun
në shpirtin e mendsín e tyne
prestigjin e krenín e vlerës së
moshës e të provís politike të
tyne, në krahasim me mue. Sa
ishin myslimanë, mbandej,
ishin të gjithë edhe beglerë.
Mufid Be Libohova qe
përpjekun mjaft me intrigue në
kongresin e Durrsit kundra
zgjedhjes s’eme, sepse “tue
qênë i biri i nji qehaje,
s’gëzojshem nji prestigj të
mjaftueshem në vênt për me
u bâmë ministër”. Në Paris,
notën t’onë qi protestonte
në konferencën e paqës
kundra zotnimit t’Italís mbi
Vlonën, më kishin ngarkue
shokët me i a çue un Tur-
khan Pashës për nënshkrim,
se asnji tjetër s’donte të
prishej me atê, i cili
s’ndëgjonte me nënshkrue
kurrgjâ qi i biente ndesh
drejtpërdrejt Italís. Në këtë
rasë, m’u desht me i bâ
Pashës nji kërcnim të
tërthortë, por mjaft të qartë,
tue i thânë se ajo notë do t’i
paraqitej me doemos atë
ditë konferencës, e po mos
t’a nënshkruente ai vetë do
t’a nënshkruente nji tjetër.
Tekembramja, u shtrëngue
me e nënshkrue notën, por
mue s’më foli mâ me gojë
për nja nji muej e me shokë
tjerë as emnin s’m’a për-
mente, por më quente “ce
gamin-là”. Me gjithë 32 vjet Ishin të tanë Kosovarë: Hysni
qi kishem, për kolegët e mij Curri (i nipi i Bajramit, i cili
beglerë, 20-40 vjet mâ të vetë ishte ende në Vjenë),
motshëm, un ishem nji Rexhep Mitrovica a Bedri Peja
“gamin”, nji kalamâ ende, e ase të dy, s’e mbaj mênd mirë,
për të zezën t’eme mâ të Halim Gostivari (Drejtuer i
madhe, edhe bir qehaje e jo përgjithshëm i Policís nën
beg. Me gjithë këto të qeverín t’onë), Salih Vuçitërni
mêta… themelore, me u çue e s’dij kush mâ. Këta të gjithë,
un tash e me u mbushun direkt a indirekt, ishin të lidhun
mênden atyne se kishte me Krahun Kombtar t’Eshref
ardhun koha me i lëshue Frashërit. Currin e Vuçitërnin i
selít e ministrivet, më dukej kishem personalisht miq të
nji gjest tepër vjetër. Me Kosovarët
“impertinent”[1] e pa përgjithsisht kam pasë shkue
shpresë sukcesi. mirë. Këta, tue theksue se
kishin ardhun me folë me
M’u paraqit tekembramja Mustafa Krujën e jo me nji
nji fasë e re, fasa vêndimta- ministër, mbasi më pyetën nëse
re e situatës. M’u proponue mund të më flitshin lirisht me
prej nji grupi agjitatorësh cilësín t’eme thjesht personale
(kështu jam tue i quejtun e patën përgjegje positive, më
përgjithsisht ata qi i fryjshin muerën besën qi bisedim’i ynë,
zjarmit, prej çdo kategorije edhe sikur mos të kishte asnji
qi të kenë qênë e çdo farë përfundim positiv, do të mbetej
qëllimi qi të kenë pasun) nji sekret absolut ndërmjet
për me fitue bashkpunimin nesh ; m’u çelën: atdheu po
t’em në veprën e tyne. ishte në buzë të greminës,

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

LUAN RAMA
LUAN RAMA Toka për ne ishte një portokall i merr frymë me mushkëritë e mia, si në një tablo të Georges de la Tour “Dua të qaj si lulet…”
“Dhe ashtu i lagur kuq dhe blu shtriqesh e drithëron nga gjaku im dhe letra të bie nga duart Pablo Nerdua
më dukej se hyja në shikuar nga universe të tjera fëshfërin me flladin që më preh gjoksin pa mundur ta kapësh sërish ----
detin tënd si një kalorës i blu si sytë e tu nën vështrimin e hënës që shkon, pasi ti e ke lëshuar veten, Të thashë, mos m’i afro gishtërinjtë
plagosur… ” dhe ne endeshim në rrotullimin e e diellit që vjen, këmbët, gjinjtë, llërët e paputhur do të digjen,
---- saj marramendës dhe bëhesh akoma më okër, lëshuar mbi lumin e dëshirës mos m’i afro buzët
Toka, një portokall blu rrëmbyer nga flladet e një bote sy gështenjë, të të çojë në brigje të tjerë, do të bëhen plagë,
-------- tjetër trup gështenje të nxehtë, «cramoisi», vetëm shikomë dhe puthmë me sy,
“Ajo ka formën e duarve tej kufijve të njohur nga ne. tek shkund floķët pas në muzg në ujëra që të mbajnë lart pa u ndjerë me sytë e tu të trembur e habitur,
të mia / ajo ka ngjyrën e Ishte bluja e kubesë qiellore lagur nga shiu i vakët, nga mijëra puthje, ti po ikën dhe s’do të kthehesh më,
syve të mia” e engjëjve blu të Chagall, e një çast, në ajër, nga një frymë mistike, shko, nxito, se mjegulla po vjen të të
Paul Eluard bluja e fustanit tënd të pranverës gjethet qëndrojnë pezull sikur bota të pasi ne i jemi dorëzuar shpirtit, rrëmbejë
-------- përmbytur në aromë deti ketë ndalur fjalës së dhënë, dhe fshehë nga unë,
humbur në magjinë e blusë. enden kuturu e më së fundi bien pa ditur asnjëherë se çdo të ndodhë edhe pse tani të kam në sy
Toka një portokall blu, Po e dashur, e unë dëgjoj dihatjen tënde nesër, se puthja e syrit është ajo që ngjizet
shkruante Eluard është bukur që Toka t’i përngjajë në buzët e rreshkura ku pulson ende se ku do të ndodhen trupat tanë … ajo që nuk shuhet
edhe pse astronautët nuk një portokalli kuq e blu gjaku Ti po përgjumesh nën dritën okër që lë një plagë të ëmbël përgjithnjë
kishin mbërritur ende në pa tymra luftrash, në pragun e një dimri të gjatë. diçka belbëzon në gjuhë murgjish, shko, shpirti im i vrarë
hënë, t’i përngjajë një zogu endur në Kaq shumë dëshira të fjetura shenjtësh, ne s’do takohemi më…
ishin ditë vjeshte dhe pa dehjen e tij, e dritare të hapura dy sy të ëmbël të përgjojnë këtë Dëgjova shiun…
ditur një karafili në cepat e buzëve pështjellë fort nga një mijë rrënjë. mesnatë ------------
çdo mëngjes dilja e të tanë Bie borë tani, pa mundur ta kuptojnë Fjalën Mbrëmë dëgjova shiun
prisja ty bota siç do ta donim… por ti s'ke ftohtë edhe pse zhveshur, të parën Fjalë binte i paqtë nga qiej hyjnorë
me një portokall që më Rrënjët e tua rrënjët e tua kanë mbetur gjithnjë tek unë të fundmen Fjalë, ngadalë si në tastierat e një sonate të Bah
digjte duart --------- mpleksur e zgjatur në humbëtirat e mia... pëshpërimat kanë mbetur brenda duke më njomur gjoksin, duart, sytë
pastaj ti shkoje me zemrën Gjethe okër kam mbi sy Ti përgjumesh… buzëve të tua dhe pushtuar të gjithin.
tënde të portokalltë, e ti si një pemë e madhe harl- -------------- dhe duhet t’i puthësh ato Dymbëdhjetë violina, ç’koncert i bukur
dielli e zjarri isesh, Ti përgjumesh që Fjala të shfaqet hirëplotë… rrëkezash
pa guxuar ta hapë atë frut. ke hapur krahët e rritesh mbi tutje, në cepin tjetër të botës, Ti po ikën… violonçel me tinguj shiu dhe malli
Po e dashur, mua, nën dritën e zbehtë që luhatet ------- harqe që më merrnin dhe më ngrinin lart
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

Kurti në panairin ‘Swissbau’ në Cyrih: Jemi popull që e duam shtëpinë tonë

Kurti në panairin ‘Swissbau’ në
Cyrih: Jemi popull që e duam
shtëpinë tonë
Kryeministri Albin Kurti në fjali-
min e tij në hapjen e `showroom`-it
të kompanive kosovare në panairin
ndërkombëtar të produkteve të
përpunimit të drurit ‘Swisbau’ në
Cyrih, ka thënë se shqiptarët janë
popull të vatrës dhe që e duan
shumë shtëpinë e tyre.
Në këtë panair po marrin pjesë edhe
12 kompani nga Kosova me prodhi-
met e tyre, e për të cilat Ministria e
Industrisë, Ndërmarrësisë dhe
Tregtisë, përkatësisht Agjencia për
Investime dhe Përkrahjen e
Ndërmarrjeve në Kosovë, në bash-
këpunim me Shoqatën e
Përpunuesve të Drurit në Kosovë e
ka siguruar hapësirën ekspozue-
se në këtë panair për këto kom-
pani vendore.
“Sot paradite ishim në Reçak ku
kujtuam 25 vjetorin e masakrës
atje, e cila tronditi opinionin
ndërkombëtar dhe diplomacinë
botërore dhe lëvizi NATO-n për
ta ndërprerë gjenocidin e Ser-
bisë në Kosovë. Pra, një çerek
shekulli më herët ishim nën
kthetrat e Serbisë gjenocidale
dhe tash 25 vjet më vonë, ne,
jemi këtu në Cyrih, duke treguar
se Kosova është storie suksesi e
intervenimit të NATO-s, e
kombinimit mes zhvillimit
ekonomik me progres demo-
kratik dhe njëkohësisht e një
sektori privat i cili po lulëzon jo
vetëm në Kosovë, por edhe në
Zvicër, në Skandinavi,
SHBA, e kudo në Evropë, e
gjithnjë pa harruar e duke e
kujtuar Kosovën, prej nga
vijmë të gjithë ne”, ka thek-
suar Kurti gjatë adresimit
para të pranishmëve.
Ai tutje ka thënë se mbase
nuk është e rastësishme që
një ndër organizatat kryesore
të rilindjes kombëtare është
quajtur ‘Vatra’. “Ne si
popull, jemi popull të
shtëpisë tonë, që e duam
shumë. Jemi popull të vatrës,
të vatrës që na e sjell
ngrohjen e këndshme në
shtëpitë tona. Dhe është
shumë interesante pikërisht
në sektorin e mobileve, në
sektorin e shtëpive dhe atë të
përpunimit të drurit eksporti
është duke u zhvilluar në
mënyrë marramendëse. E kjo
ka të bëjë edhe me vet kul-
turën, historinë dhe traditën e
popullit tonë. Prandaj, para
një çerek shekulli pati dësh-
tuar plani i Serbisë, që duke
na vrarë, dëbuar, burgosur e
duke na djegur 120 mijë
shtëpi ta bëjë Kosovën ta
pabanueshme”, ka shtuar
Kurti.
Por, ai theksoi se populli i
Kosovës dëshmoi se sa
shumë e donë vatrën e vet,
kur në qershor të vitit 1999 të
gjithë refugjatët u rikthyen
dhe të gjitha shtëpitë u
rindërtuan. “Madje u
rindërtuan shumë më tepër
shtëpi se sa ishin shkatërruar. Kjo tregon sa e
rëndësishme është shtëpia dhe vatra për
popullin tonë, ndërtimi dhe mirëmbajtja e saj.
Mbase ky ‘showroom’ është një shprehje
moderne e kësaj tradite dhe kulture të popullit
tonë”, ka nënvizuar i pari i ekzekutivit koso-
var.
Ai ka thënë se prezantimi i prodhimeve koso-
vare në këtë panair është një mundësi e mirë që
ato të depërtojnë në tregun ndërkombëtar.
“Në Kosovë ekziston një kompani, e cila e
merr drurin si lëndë të parë nga Austria dhe
eksporton kuzhina në Zvicër. E Austria e
Zvicra janë vende fqinje. Pra, hallka e mesme e
industrisë, ku lënda e parë është në Austri e
tregu është në Zvicrës, ndodhet në Kosovë.
Kjo tregon çfarë shpirti sipërmarrës kemi ne,
por edhe për kushtet e favorshme që mund të
krijohen në Kosovë për të bërë prodhimtari e
për të bërë përpunim”, ka thënë Kurti.

si blatim për qiellin dhe të dashurit e mi.
Përgjova shiun
në një mijë pëshpërima e fjalë të heshtura
aty nën kubenë e botës,
vinte të më merrte në mbretërinë e tij,
aty ku janë të vdekurit e mi,
të vdekurit e gjallë ringritur nga varri
si në një këngë të lashtë homerike.
Ngrija sytë dhe krahët
e gjoks-hapur pija ujin e bekuar
pija i etur në shpirtrat e mi të munguar
që s’mund t’u prekja dot as buzët, as sytë.
Dëgjova shiun,
mërmërima të ëmbla zemrash e vitesh
fjalë të pathëna mbetur fillikate ndër
buzë,
të qeshura, thirrje, zëra të një kohe,
gjithçka binte e lagësht për t’u ngjizur
sërish tek unë
thellë lumenjve të mi të gjakut.
Dhe ju duhet ta keni dëgjuar shiun tuaj
të keni ndjerë përqafimin e tij në etjen e
madhe
me dëshirën për t’u ngjizur diku
atje në kopshtin e dashurive të munguara
që të lenë pa gjumë dhe të zgjojnë në
LUAN RAMA/
botra të tjera Buzënxehtën, flladi im.
ku rrjedhin përrenj të shndritshëm qiellorë, Pastaj krahët kthe ngadalë,
dëshira, premtime, pengje Kur të shkoj gjumit pa
në shiun që ju lag gjer në kockë. zgjim.
Bini ju shira dhe puthmini sytë sërish Do të shkoj pa lamtumirë,
në këtë shkreti shpirti Nuk ta them, nuk ta jap
ku endem prej vitesh si një murg i harruar… dot.
Shpirt e trup jam veç
ZHORZH SAND dëshirë,
GJITHKUND FLLAD BLU Zhytur në oazin plot.
Shtyhet vjeshta pa kuptuar, Kur të zgjohem kopshtit
Dimri portën hap kanat’, tim,
Struket ëndrra e mërdhirë, Luleve, kur t’u marr erë,
Zverdhur ethesh, e pafat. Në aromën kundërmuese,
Vërma dorën përmbi zemër. Ji ti, flladi im pranverë!
E dëgjon si rreh nga pak? Do shijoj freski parajse,
Regëtin në muzg të mbrëmjes, Do prek dorën ledhatare,
Përpëlitet mbushur gjak. Do nuhas blu – flladin
Hidhmi duart përmbi supe. tënd,
A i ndien? Janë bosh. Që më kthen në yll të
Boshësi në muzg të mbrëmjes, zjarrtë.
Do të tretet tokës s’ftohtë. Do pres natën kur të
Hidhmi sytë përmbi flokë. zbresë,
I shikon? Argjend janë. Kur të fshihen yjtë reve,
Fijezat në muzg të mbrëmjes, Do kërkoj dritaren tënde,
Do të treten më ngadalë. Sytë e tu blu të thellë.
Lërma puthjen përmbi ballë, Do nxjerr zemrën kra-
harorit, Me pelqeu shumë dhe nëse
Zjarrin të ta hedh në deje,
pranon do ta kisha bërë një
Kur t’mbështjell me dritën
këngë dikur në verë ose në
time, Tiranë ose Prishtinë me
Në sup hëne do fle qetë. ndonjë orkestrim të mirë.
Nata do të jetë e imja, Mundem edhe me sharki me
Do lundroj tek ti pa fund,
e kenduar dhe pothuaj e
Si dikur në blunë e thellë,
kendova sot disa here
Që shoh sot, që ësht’ gjithnji duke te falenderuar
gjithkund. per nje perle te jashtza-
Kur të zgjohesh në mëngjes,
konshme.
Sytë kur të hapësh fort, Shendet e suksese!
Do ta ndiesh puthjen time,
13vite
Po nuk do më shohësh dot.Seveme Fetiqi
E hënë 10 janar 2011 ora Motra ime ,engjelli im,kete
20:30 here keto vargje mu duken
VIKTORIA XHAKO se nje bilbil mbi dege i
(ZHORZH SAND) kendon.U misherova me
“ZEMËR E NGRIRË” botuar keto vargje dhe melodine e
në prill 2011 tyre e komponova vet sepse
vet melodia me vinte ne
KOMENTET e atëhershme të buze.Ajo me merrte per
miqve: dore dhe me sillte ne nje
Agim Gashi bote magjike.Shume shume
vargje te bukura.Pajtohem
13vite me pare me Agimin se do te ishte
Agim Gashi nje kenge per mrekulli.
 V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 1 3

KONGRES’ I LUSHNJES. Kapitulli mâ i vështiri i kujtimeve të mija! – LETËRKËMBIM – MUSTAFA

vetëm patrijotët e vjetër e të vêndosun për çdo sakrificë rreziku i Atdheut qi ishte ap dorhjeken prej qeverís e bash- pozitë tejet delikate e me shokë,
mund t’a shpëtojshin, qeverija qi ishte në fuqí kishte humbun nji realitet për t’a pamë kpunoj me jue!” Por shokët e rij për të cilët “qëllimi ligjon nënshkrueme prej të
çdo pushtet moral si përmbrênda si përjashta, prandej e edhe i verbti; më preku m’u përgjegjën se ata ishin t’ mjetet”. Un s’mund të bash- gjithve (mjerisht
vetmja rrugë shpëtimi ishte ndërrim’i ksaj me elementa tjerë tepër edhe besimi qi po auktorizuem me bisedue e vêndue kpunojshem me nji palë shokë s’mbaj mênd se kush
të pakomprometuem me anë të nji kongresi, legal në na tregohej ndaj mue, apeli qi me mue edhe gjithë planin e në qeverít e me nji palë tjerë për ka qênë mâ tjetër veç
lashin italjanët, të fshehët ku të mujshim me u mbledhun, në po më bâhej për t’ecun në veprimit deri në mbledhjen e me rrëzue këtë qeverí, qoftë katër personave të
rasë të kundërt, Atdheu kishte nevojë për mue, aderim’i im e nji rrugë sakrifice të kongresit. Kërkuen pikë së pari qi edhe për nji qëllim të shênjtë. sipërshënueme e nëse
ndihma e ime për sendërtimin e ksaj vepre, shihej e do- njohun prej meje qyshë un mos të dilshem prej qeverije, Mbas nji shoshitjeje të gjatë të ka qênë apo jo
mosdoshme. Kjo qe synthes’e bisedës së grupit. Të them të djalë i ri. U mallëngjeva qëndrim’i im n’atë vênd, sidomos ksaj probleme incidentale, por tjetërkush, por më
drejtën, edhe tash qi jam tue e kujtue atë skenë, edhe tash, aqë, sa mos me qênë i zoti tue pasun në dorë edhe ministrín e qi për mue kishte nji randsí duket se po). Sido
mbas 31 vjeç, jam tue e ndie mallëngjimin qi më pat kapun me u përgjegjun me fjalë, mbrêndshme, do t’i shërbente esencjale moraliteti, mbërrîme qoftë, para se me
në fund t’asaj bisede. S’ishte kuvëntarija, s’ishin fjalët e por me lot rrëké! Qamë të çâshtjes shumë mâ tepër. Ky tekembramja në nji marrveshtje tregue se ç’ishin
thekshme, qi më mallëgjyen, por vetë objekti i asaj bisede, gjithë. Thashë po: “Nesër proponim më vênte mue në nji të plotë, të shkrueme e të termet e ksaj

Tani qyteti i pasqyruar
në xhama,
në
asfalte, në vitrina,
(që të verbojnë)
shkëlqen
si reflektor
i dëborës dhe diellit.
Mesnatë
Klithma e lokomotivës
trokiti në portat e qytetit
në mesnatë.
Vinte nga qyteti i largët,
ishte i lodhur,
shkrofëtinte pareshtur
nëpër binarë;
sikur kërkonte të hidhte
spirancën
në bregdetin e heshtjes.
Qyteti flinte.
Lajmet si pasaxherë të
vonuar kërkonin nëpër
natë
Agjensinë Telegrafike të
Lajmeve.
Tipografët lidhnin gër-
mat e fundit pranë bo-
cave të klisheve.
Qyteti flinte.
Dhe ishte një mesnatë që
nuk kishte asnjë ndry-
shim nga mesnatat e
tjera,
një mesnatë me shumë
diej të vegjël,
varur në udhëkryqe
trotuarësh,
sipër hoteleve dhe
restoranteve.
Qyteti flinte.
Fshesarët shkundnin
udhët
nga pluhuri dhe gjethet e
purpurta të pemëve,
turnet e treta zbraznin
urbanet
duke matur me hapa
pulsin e qytetit.
Dritat e pallateve ndizen
në qetësi.
Trak-truk! Këmbëtrokitje
në rrugë.
Pulisin qerpikët xhamat e
guzhinave,
Trokitje shapkash nëpër
shkallë…
Jemi ne që hapim
mëngjezin çdo ditë
me ca shishe qumështi në
duar.
Po fillon të agojë.
Mirëmëngjez qytet!
Mirëmëngjez ,ditë e re!
Rrënjët
Vera rrënjët i ka në diell,
shirat rrënjët i kanë në re,
jeta rrënjët i ka shtrirë në tokë
drunjtë rrënjët i kanë në dhe.
Kjo kohë rrënjët i ka shtrirë në
luftra
dhe frutet e saj të lulëzojnë në
liri,
trustet këmbët i kanë të zhytura
në naftë,
në bakër,
qymyrguri,
argjend e flori.
Endrra rrënjët e saj i ka shtrirë
në zëmrat e popujve që zgjohen
çdo ditë,
hap guva shprese dhe mbjell në
to
parcela të vogla, plot ajër dhe
drtië.
Nëpër gryka malesh
lëkundet një mushkë
(Dëshmorit T. Mato)
Nëpër gryka malesh
lëkundet
mbi një mushkë,
përmbys,
komisari i plgosur.
Tutje hapen shtigje ajrore…
Lëkunden qiejt lart.
Yjet pika gjaku pikojnë,
pikë-pikë.
Ç'lëkundje e ëmbël është
kjo?
Nuk lëkundet as toka as qielli
as toka,
as mali,
po lëkundet kështu komisari
si dikur,
në djepin e drunjtë të fëminisë.
Oji!Oji!
Patkonjtë e mushkës si
tingëllojnë kështu?!
Pika gjaku pikojnë mbi dhe.
Kasollja mbuluar me kashtë të
kaltër ,
gardhi i drunjtë
dhe shtegu që të çon në nome.
Oji! Oji! Trim, O bir...!
O lule zambaku…!
Një krismë pushke në brinjë,
një klithmë nëne te pragu:
-"Ç'm'u këpute si yll more
bir..
në brinjën me borë t'u derdh
gjaku.
Sulejman Mato
"Vanë kaqë kohë që s'je
dukur ty,Komisar…''
Të gjitha plagët u
mbyllën. Vetëm plaga jote
e hapur mbeti,
rrjedh në përjetësi…pikon
pikë-pikë,
bie i ngrohtë në këngët
tona.
Membrana e këngës
dridhet duke të kujtuar ty.
Pikëllohemi për
ty ,komisar,
që mbete i varur
nën gjelbërimin e yjeve.
Po ti nuk doje lot.(E
dimë.)
Ndaj mbi plagën tënde
hedhim lule.
Lule të pavdekësisë,
me fletët e njomura
nga vesa e yjeve,
e ar
lotëve
dhe dashurisë sonë.
Klithma e sazeve
"Mori vajza që çel në
saksii e…"
Po ku është ajo vajza me
fustan basme tani,
dhe përse unë e braktisa
atë mbrëmje të vonë?
Që të dëgjoj akoma këtë
trokitje të gjëlbër
të shapkave të saj, dhe
violinën e trishtuar
që tingëllon akoma, nga
brigjet e largëta të ndar-
jes?
Unë isha ushtar.Kisha
nevojë për sytë e saj,
për buzët e saj, për
buzëqeshjen e saj,
për fjalët e saj…)Frynte
erë,disku i Hënës lëkundej
mbi det…
45 ditë me buzeqeshjen e
saj në ëndërra,
45 ditë me flokët e saj ,
varur mbi sy,
me shqetsimin se dikush
më kërkon në postëroje.
Në një mbrëmje të ngrohtë
vere.(Unë e mora vesh
vonë)
Vajzën durrsake po e
çonin në tjetër shtëpi.
-'' Të këputa dhe s'të mora
e-e-rë..!"
Kithnin sazet te porta. Në pragun e
portës paskishte qarë.
Ndoshta për mua…ndoshta për
rininë e saj?
Preka me dorë këngën e lashtë.
Klithën sërish sa
zet: "Mori goca…"
Po unë pse e lashë atë vajzë, atë
pasdite vere?
Që të dëgjoj akoma këtë trokitje të
gjelbërt
të shapkave të saj, dhe këtë vjolinë
të trishtuar
që më shqetson herë pas here
nga brigjet e largëta të ndarjes…
Fryu veriu në mal të Thatë
Të ndarë kaq kohë prej perdeve të
shirave
Ç'ndodhi kështu ?
Sa vite borërat ranë dhe u shkrinë
midis maleve?
Sa vjet ranë shirat dhe formuan
rrugëve pellgje
me rrathë të mëdhenj e të shqetsu-
si shqetsimi për ty…?
"Fryn veriu në Mal të Thatë…"
fryu veriu dhe ne kaqë kohë,
ndarjen gojëkyçur duaruam
bashkë,
si duroi mali borën e kristaltë…
O buzët e tua !
O valët e trishtimit të thellë!
Kjo natë është shpuar tejpërtej
nga drita e dashuruar e syve të tu.
O! Nata pa pikëllimin e dashuruar
të syve të tu,
Nata, që zvarritet rrugëve
duke dëgjuar kambanën e larmuar
të zëmrës sime.
Dëgjon!
Eshtë e pikëlluar violina e
dashurisë sonë.
Dëgjoj nëpër natë
tingujt
e takave
të këpucëve
të tua
të mbetura
aty-këtu
midis gurëve
të kalldrëmeve.
Lamtumirë!
Për gjithshka ndodhi fajtore je ti.
Mbi gërmadhat e ndarjes s'mund
të mbijë
lulja e shqetsimit të ri.
E di.
Asgjë s'mund të përsëritet.
Vesën e syve të tu e tretën vitet.
Tani një mjegull e hollë
trishtimi
shetit nëpër fenerët
që ndizen dhe shuhen
në dy brigje të huaja.
Koha
Në fshat shtëpinë e bleu shteti
dhe ne blemë një televizor.
Qau nëna.Babai heshti.
Natyrisht u trishtova dhe unë.
Shtëpia na lidhte me arën,
ekrani me gjithësinë.
Thonë se në dhomën time të
bardhë
hyjnë e dali tani fëmijë.
Po fëminia ime nuk del,
po fëminia ime nuk hyn,
ajo i ka çorapët të grisur
dhe bluzën të arnuar në bërryl.
E bukur jeta në qytet,
i hip urbanit shkon në uzinë.
Vërtet nga fshati ndahej shpejt
por s'ndahesh dot me nostal-
gjinë.
Lëviz një çelës dhe në ekran
më shfaqet muzgu i fëminisë…
Po në të drurët s'lëkunden,
bota e madhe aty lëviz.
Fryn er' e viteve
Dëshmorëve të luftës
Tani dhe moshatarët tuaj u
plakën
Vetëm ju mbetet të rinj, 20
vjeçarë.
Fryn era e viteve nga plagët
dhe na trazohet kujtimi.
Sa herë që ngremë anës rrugëve
lapidarë
na ngjan se ngremë trupat tuaj
në këmbë.
Që ju më mirë të shihni
Lorkës
Natë e gjelbër.
Hëna si gjaku,
qiell i mbushur me yje gushti… " Po ky më duket,
Fashistë të zinj te pragu,
gjaku i Lorkës Grandadën skuqi. nët…"
Ata ngritën pushkët,
ti ngrite zërin:
"Përse më vrisni këtë
natë me hënë?.."
nëntë kilometra larg
Granadës
Spanja mbeti pa
këngë.
Lorka Hënën nuk e
sheh më.
Violinat akoma qajnë
për të.
Shtylla e tensionit
Mbi fusha, mbi kodra
varen flokët e reve,
të qulluar nga avujt e
verës, krejt,
Po vjeshta si një
vajzë që i dalin
thashetheme
me lotë i mbush
fushat që blerimi iu
zverdh.
U kthyen erërat dhe
kërkonin mbi kodra
bariun me dhëntë që
përtypnin blerimin.
Po dhëntë kishin
ikur.
Një shtyllë tensioni
mbi kodër bisedon e
grindet me dimrin.
Flokët e metalta ia
tund thëllimi,
dëbora ia
zbardh.Breshëri mbi
tela kërcet.
Shtylla e tensionit rri
mbi kodër
si njeriu elektronik i
shekullit të XX-të.
"Ç'është ky kështu ,
mo?" - pyet fusha me
baltë,
-As lëviz, as
përgjigjet, as flet me
njeri…
nuk qenka nga ta-
- thotë mali duke
çakarritur të cikloptin
 P a g e 1 4 O u r W o r d s

VASIL TABAKU BALETI I DRERIT TE PLAGOSUR

VASIL TABAKU
BALETI I DRERIT TE
PLAGOSUR
Dosjet e zeza
- është dhe një nga adresat e
-Baj, baj, baj, tundën duart ameri-
kanët.
Dhe në po atë mënyrë na
përshëndeti edhe i zoti i Hanit të
Jutbinës, i cili mbase nga emocioni
kishte ngatërruar Gjeto Basho
Mujin me Gjergj Elez Alinë., njërin
prej kreshnikëve të Eposit Shqip-
tar.Ngatërresë kjo, e cila mund të
fuste në një lëmsh të vërtetë, jo
vetëm këngët por edhe epokat.
Pasi kishim ecur një copë rrugë,
ktheva kokën pas.Atje tej dukej
Jutbina, hani i vetmuar dhe ca
murrana…Thua se aty ishin ndeshur
pikërisht superfuqitë?!…
Mbase.Asgjë nuk mund të ana-
lizohej nisur vetëm nga emocio-
ni.Jutbina është një nga trevat
më të njohura të EPOSIT të
KRESHNIKEVE.Pa dyshim ajo
njohura ku ZANAT,apo
SHTOJZAVALLET, vinin për
të takuar Gjeto Basho Mujin dhe
i mëkonin qumështin e gjirit të
tyre të shenjtë ku Muji
fuqizohej dhe ngrinte shkëm-
benjtë peshë duke cuditur
gjindjen…
Mbrëmë aty kaluan natën edhe
dy zana apo shtojzavalla mo-
derne Saranda dhe Helena…
Vallë si ishin ndjerë ato dy
femra në tempullin e Zanave?
Unë i vëreja me cep të syrit.Të
dyja e përjetonin në mënyrën e
vet këtë ndijesi gati
magjike.Vonë Saranda më tha
se kishte ndjerë rrenqethje të
trupit dhe shpirtit, ndërsa
Helena e Prishtinës, kur e
pyeta, më tha se kishte parë
ëndërr me zana…
...ishin si ajëri por unë i
shikoja, ato më morën
përdore dhe më shëtitën
nëpër bjeshkë,më kënduan
këngë znash dhe më thanë se
nuk do të pësoja më asnjë
fatkeqësi nëse do t’i takoja
më shpesh Zanat.Unë
premtova se do të vija më
shpesh tek Rrapi i
Jutbinës...më rrëfente gjithë
pasion ëndërrën e vet vajza e
cila ishte ndoshta vet një
zanë...Unë po e vështroja me
vëmëndje teksa ajo rrëfente
qndërrën e bukur.Nuk mud të
jem i sigurt por vajza dukej si
e mafjepsur dhe plot më
shpresa.Ishte një lulëzim
femëror i jashtëzakonshëm...
Ne po udhetonim tashmë
përmes aromës së bjesh-
këve.Nëpër hone të thepisura
drejt Honeve të Diellit.
Në horitont shpalpsej një
qiell blu i thellë si det.Ishte e
vështirë të dallohej ndarja e
tokës më qiellin.Shoesh ne
kishim ndiesinë e të udhëtua-
rit në avion.Ishte një lartësi
marramendëse dhe tepër e
bukur.Këtë unë nuk e kisha
përjetuar asnjëherë.këtë gjë
vëreja edhe tek bash-
këudhëtarët e mi të shtren-
jtë.Secili më shumë medi-
tonte se sa fliste.
… -Ke të drejtë zanë, por ti vetëm sa do të më
Endërra tjetër e Helenës
Flokët e mi ishin bërë ujvarë.Unë dëgjova
trokthin e një kali.Dikush u hodh nga kali dhe
iu afrua flokëve të mi, fal ujvarës
tashmë.Ktheva kokën.Ishte Milloshi, por pa
kokë.Ai zgjati duart drejt ujvarës dhe i mbushi
duart me flokët e mi.Nuk fliste,vetëm herë pas
here unë dëgjoja regëtimët e njohura të zërit të
tij.
-Jam unë moj zanë, pëshpëriti njëriu pa
kokë.mos u tremb, kokën ma kanë rrëmbyer,
ndaj dhe kam ardhur këtu të mëkohem me
qumështin e gjirit tëndë dhe të nisem me
doriun tim të shpejt si era për të rifituar kokën
time, të rifitoj buzët, për puthjen, të rifitoj sytë
për të të parë, veshët për të dëgjuar zërin tëndë
dhe të këndoj këngën tonë.
-Dakort , i thash por ty të mungojnë buzët me
se do ta thithësh gjirin tim?

VASIL TABAKU BALETI I DRERIT TE PLAGOSUR

spërkatësh mua me qumështin e gjirit
tëndë dhe pastaj unë do të marrë njëqin-
tëfish forcë dhe do të bëhem erë, ashtu si
emri yt…
-Unë nxorra njërin gji dhe nisa ta spërkat
trupin e djaloshit, pastaj nxorra gjirin
tjetër dhe nisa t’a spërkas me qumështin e
bardhë si bora..
.Ndërkaq Milloshi më tha se kishte marrë
aq forcë sa të fitonte vetveten.Unë i
thashë se kisha përsëri qumësht, por ai më
tha se mjaftonte edhe aq qumësht sa i
kisha dhuruar,por unë këmbëngula dhe
nisa ta spërkat përsëri, por ndërkohë vjen
një shkie, pastaj një tjetër, një tjetër dhe
pastaj dhjetra të tjera.Ata u vërsulën mbi
mua dhe me thika mi prenë të dy gjinjtë,
ndërsa Milloshit, i thanë se qumështi që
une kisha dhënë ishtë i pavlefshëm,.Ata e
spërkatën djaloshin me gjak dhe iu vër-
sulën për ta coptuar, unë ulërita.Ndërkohë
isha zgjuar dhe po rrija e përlotur mbi
shtrat…
Honet e Diellit
Rruga përmes Leqeve të Djallit, ishte një Pash si ishin përlotur sytë më të vështirat, tha ndonjë rast të rrembenin
rrugë e vështirë,apo sikundër e quajti miku im e Helenës së Prisht- udhërrëfyesi.Djalli ashtu si jetën.Por ja që në mes të
nordik, një tmerr i vërtetë.Ajo ishte një rrip i inës.Dëgjoheshin vetëm Bajlozi i zi merrë çdo vitë vdekjes dhe jetës, populli
ngushtë, ku kalimi duhej të bëhej një e nga disa dënesa të lehta të nga një jetë…nuk ngopet me kishte vendosur puthjen.Pra
një.Ashtu ecëm, gjithë kujdes dhe frikë.Dikur vajzës.Kishim shtan- jetë dhe gjak.Kalimi këtu ms vallë ajo më e bukura,
na rrëshkiste këmba dhe mbaheshim nëpër gur.Amundsen iu afrua është dhe një provë burrërie më njerzorja, ajo që sjelle
shkëmbenjë apo shkurret e fora e të ashpëra... Helenës dhe e përqafoi dhe qëndrese… jetën,puthja, ishte gjetur si
Një prej kuajve rrëshqiti dhe na ra në ngadalë.Vajza mbështeti Unë vështrova rreth e një fjalë magjike…
grreminë rreth njëqintë metra e thellë, gjithçka kokën në kraharorin e rrotull.Vërtetë, ishte një -Vendi ku puthet qielli me
u thërrmua sikur të ishte prej qelqi.Ne e nordikut shpirtmadh.Asnjë lartësi marramendëse. Dukej tokën, mërmërita unë nëpër
vështruam gjatë skenën me zemër të fjalë,asnjë koment.Nuk sikur ishe në krahët e një dhëmbë…
ngrirë.Thellë brenda zemrës ndjeva ishte e nevojshme të avioni dhe vështroje -Po , tha udhërrëfyesi, këtë
dhimbje.Rënia tragjike e atij kali të mjerë më flisnim.Fjalët në raste të poshtë.Por ajo që më la pa emërtim e gjen edhe tek
kishte shokuar.Për disa çaste unë dëgjova tilla vetëm sa e shum- mend edhe pse njerzit e Eposi i Kreshnikëve, por
rrënkimet e kafshës fisnike dhe pastaj vetëem fishonin trishtimin dhe kishin pësuar me mijëra herë edhe në mjaft këngë të tjera
rrapëllimën fatale,asnjë zë apo rënkim tjetër dhimbjen…Askush nuk dhe e kishiun paguar me jetë apo balada…
jetik.Disa copëra metali, pjesë të kamërës lëvizte nga vendi,dukej këtë udhëtim nëpër shekuj Mendova, se një herë duhet
televizive,më sakt stativi i shpërbërë nga rënia sikur gjymtyrët na ishin përmes Leqeve të të ndalem tek kjo toponimi
nëpër shkëmbinjë tingëlliu gjer ne fund kur mpirë dhe lëvizja ishte Djallit,përsëri nuk ishin të e mrekullueshme dhe e
gjithçka u shua.Ishte një qetësi mortale,asnjë gjëja më e rëndë dhe e zemruar me natyrën.Ata e rrallë.Kështu mendo-
lëvizje.Kafsha e mjerë e shpërbërë tashmë në paarritëshme.Vetëm quanin me krenari dhe në va,ndërsa po linim këtë
copëra mishi të përgjakur, nuk pipëtiu udhërrëfyesi na e bëri me mënyrë të figurshme “Vendi vend ku puthjet e tokës me
më.Koka madhështore dhe fisnike e kalit me dorë, sikur të donte të ku puthet qielli me tokën”.Sa qiellin ishin evidente çdo
krifën e madhe ishte mbështetur mbi një copë thoshte, ikim , nuk kemi gjetje e bukur dhe mahnitëse çast të ditës.Ne kishim
të madhe shkëmbi, i rajvizuar tashmë nga çfarë të shpëtojmë më …. për të spjeguar lartësinë kaluar përmes kësaj puthje-
cërkat e ngrohta të gjakut të freskët.Dukej, -Nuk janë quajtur kot marramendëse të këtyre je dhe padyshim që ishim
sikur kali po flinte… leqet e Djallit, janë nga rrugëve, të cilat edhe në ndjerë ndryshe,krejt
 V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 1 5

VASIL TABAKU BALETI I DRERIT TE PLAGOSUR

ndryshe.Ashtu siç mund të ndjehet njeriu kur kalon pranë një udhëtimet e rralla, më të
puthjeje.Puthja, kjo mbretëreshë e bukurisë shpirtërore dhe vëçanta dhe të jashtëza-
magji jo thjeshtë e buzëve, por e një gjendjeje inkan- konshëm…
deshente,hyjnore dhe e papërcaktuar, tashmë na kishte hequr Po i afroheshim Honeve të
si me dorë frikën.Fjala e bukur “puthje” bënte vërtetë një Diellit.Desha të them se
efekt të habitëshëm, mahnitës duke e qetësuar shpirtin ishte një pamje be-
njerëzor në mënyrë krejt të natyrshme...Si ndodh kështu, sa fasuese.Nuk mund ta
me mjeshtëri dhe zgjuarsi populli di t’i balancoj gjërat, përshkruaj dotë më bukur
dhimbjen me dashurinë.Ato basjkëjetojnë me njëratjetrën, dhe më sakt se poezia e
plotësojnë njëratjetrën dhe janë pjesë e njëratjetrës... cila më vetiu në kokë në
çastin që atje larg në
Ishte një udhëtim tejet i vështirë,por, njëherësh një nga horizont u shfaqën Honet
udhëtimet që do të mbetet në kujtesën time si një nga e famshme të Diellit:
Gurët Kali i tërbuar
Rrokullisen nga mali I etjes sime… -Magjike, më foli
Nëpër relievin e thyer ngadalë piktori, i cili
Të heshtjes… Ishte vërtetë një heshtje kishte mbetur i
Kisha vetëm sytë madhështore.Një heshtje, të mrekulluar nga tërë
Një rrëke lotësh cilën rrallë e takojmë në jetë në kjo befasi e nat-
E tharë gji të natyrës.Kosova më ka yrës…
Dhe një grusht psherëtimash… befasuar me të papritura të tilla Unë vetëm sa pohova
plot mister dhe madhështi, me kokë.Ishte vërtetë
Dëshirat e mia njësoj si njërzit e saj të mre- një harmoni magjike
Digjnin barin e tharë kullueshëm dhe njëherësh të midis natyrës dhe
Mbi të cilin natyrshëm,të qetë dhe të veprës së saj.Kosova,
Shkumon egërsisht prekshëm si një dashuri. padyshim që është

VASIL TABAKU BALETI I DRERIT TE PLAGOSUR

një nga perlat e mre- nordik uar;------Fshati!Thirja e -Heu, po ju mirse vini në Honet e rrallë të shekullit, Homerin plotë energji dhe
kullueshme të natyrës Kishim ecur dhe fshati ende nuk saj dukej më tepër si një Diellit bre burra! Jeni të Shqiptar, njeriun me sy dhe jetë.Zëri i tij ishte i
shqiptare.Një befasi për po dukej.Dikur nga padurimi iu klithmë gëzimi që më në mirëpritur!- njëherësh të verbër, por që kumbueshëm dhe
cilindo.Po vëreja se miku ktheva shoqeruesit tonë: fund arritëm në desti- -E Mira të gjetët o At i Madh!-u shikonte me zemër sikundër dallohej qartë se
im nordik, ishte gati në -Ku është fshati? nacion pas gjitha saj përgjegj udhërrëfyesi. shpreheshin të tjerët për të. kishe të bëje me ca
gjendje sugjes- -Bëni dhe pak durim profesor, lodhjeje dhe rruge tejet të -Shka bani jasht derer, miku e ka Pas pyetjeve të rastit, shoqeruesi korda zanore të
tioni.Amundsen, nuk tha ai,pas pak, do të jemi brenda vështirë, ndonse nga më të vendin tek vatra, ju prift e mba- ynë bëri njohjen, mysafirët e mrekullueshme, të
fliste.Rrinte në krah të në fshat.Mos prisni ndonjë fshat bukurat që kishim ra… kullës Bac, janë nga Tirana, nga cilat nuk mund të
Helenës së Prishtinës si kushedi se çfarë, të madh.Eshtë udhëtuar ndonjëherë në -Ejani, na ftoj udhërrëfyesi.Ai më Prishtina dhe njëri nga shumë gjemim asnjë lloj
një demiurg i lasht me një nga fshatrat më të vegjël por jetë... bëri shenjë të kaloja i pari, duke shumë larg njëqintë male dhe emërtimi në
kokën të rënduar nga me peshë nga më të mëdhatë, Ne të gjithë hodhëm dashur kështu ti prija në hyrje të lumenjë kaptuar.Kanë marrë regjistërat e studi-
mendimet… gjithmonë përsa i përket vlerave vështrimin andej nga u shtëpisë.Pra kishim ardhur atje ku mundimin vetëm me ju takue uesëve dhe ek-
-Përse ti kenë quajtur për Eposin, domenet e Bardit të shfaq papritur fshati.Tej unë kisha kohë që ëndërroja të juve Bac, të kuvendojnë e të spertëve të muzikës...
pikërisht kështu: “Honet Verbër... dukeshin çatitë e gurta të shkelja.Ishim pikërishtë përballë lypin ndihmën tënde. .Nuk e di pse kjo
e Diellit”?,pyeti Saranda Ishim duke kaluar rrëzë ca shtëpive.Bëhej fjalë për aq njëriut te rrallë, të cilin jo gjithkujt Pas fjalëve të shoqeruesit, u zbehtësia i jep atij një
gjithë interesim. murranave të lashta.Ishin tejet të pak shtëpi sa vështirë se i bije rasti dhe fati ta takoj… krijua një hon heshtje- ngjyrë mermeri, i
Unë ngrita supet duke lashta. Edhe gurët e vënë në krye mund të quhej një fshat, Me dorën që më dridhej nga je...Ndjehej vetëm frymëmarrja thash nënë zë
mos patur asnjë argu- dhe në fund të varreve ishin të një lagje apo një emërtim emocioni shtyva derën e drunjtë, njerzore... Sarandës, e cila më
ment.Pavetëdije ktheva mveshur nga lashtësia.Një tjetër i toponimisë shqip- bërë më dërrasa pishe të egër ose -Janë të mirpritur dhe mirse kan dha të drejtë.
kokën nga udhërrëfyesi i myshk i hollë si kadife ngjyrë tare.Gjithësesi, atje tej sikundër e quanin rëndomë ardhë, ju lumshin kambët, foli Ndërkohë, miku im
cili u ndje ngusht dhe jeshile. Koha kishte bërë të ishin disa shtëpi dhe jeta dërrasë arrnie.Ishte një derë e Bardi i Verbër, shtëpia dhe nordik Amundsen
mërmëriti: vetën.Aty këtu gurët e varreve që gëlonte brenda tyre… lëmuar nga përdorimi, e gëdhën- zemra jane të mikut… kishte nxjerrë apa-
-Po ja kështu i ka ishin të goditur dhe të thyer.Ishte -Më në fund,mbrritëm, dur në mënyrë tradicionale me Pastaj ai na priu ngadalë dhe me ratin fotografik dhe e
mbetur… një pamje që të të detyronte të fola me zë, Honet e Diel- motive floreale, të cilat ishin një një gjst të mrekullueshëm shkrepi disa herë për
-Janë quajtur “Honet e heshtje. lit… vepër arti më vëehte.Papritur u bujarie të bërë me dorë na ftoj të të fiksuar këtë çast të
Diellit”, se po të vëresh -Janë murranat e fshatit, tha gjenda brenda.Nga lart, pra prej uleshim.Ne u rehatuam rrallë.
me kujdes nëpër të hyrat udhërrëfyesi. Mysafirë tek legjendat tavani varej një tufë drite e cila qetësisht, ndonëse ndjeheshim si Fytyra fisnike dhe e
dhe të dalat e honeve Ne heshtnim dhe vetvetiu kishim ndriçonte gjithçka, duke i dhënë në ëndërr apo përtej ëndërrës, mermertë e Bardit të
gjigante, loja e dritës së ndaluar.Aty këtu, kishte ndonjë Përshkrimi im tashmë për ngrohtësi dhe dimensione reale me në legjendë... Verbër, nuk pësoj
diellit, është një mre- mbishkrim apo edhe datë Honet e Diellit është i ndriçim natyral.Ishte kështu Ndërkohë kishin ardhur djemtë ndonjë ndryshim të
kulli,spjegoj i qet lindjeje dhe vdekjeje.Shumica e varfër.Së pari, ju kërkoj paradhoma, e cila të çonte pastaj e Bardit të Verbër. Ata na madh veçse ai foli
Alajdini,akademiku ynë shkrimeve ishin me gërma ndjes, pasi nuk jam i aftë në një dhomë disa herë më të takuan gjithë përzemërtsi dhe ngadalë dhe shtruar.
kosovar. gotike, por edhe turqisht.Nje të përshkruaj me fjalë atë madhe me oxhak madhështor në dashuri njerzore.Kuptohet, unë -Për çdo punë që do
Ne të gjithë u afruam radhë ishin më gjysmë hënë,por mrekulli të natyrës, në krye.Anash mbi një poltoron të ndjehesha tejet i emocionuar, të bëni është mirë të
rreth tij. radha tjetër pak si më e spostuar harmoni me punën njer- madh druri të gdhendur mbi lëkurë Saranda më tha se nuk i besohej bisedojmë dhe të
-Ja vëreni me vëmëndje, ishte me kryqe të krishterësh. zore që quhet jetë, apo dashi ishte i ulur Bardi i që ne kishim takuar Bardin e biem dakort më
ndonse jemi tepër -Një përzierje krisheromysly- thjesht fshat.Ishte një Verbër,pra i zoti i shtëpisë. Verbër dhe ishim bërë tashmë përpara,pastaj nëse
larg,mbase duhet të mane, tha dikush. harmoni e vet elementeve dëshmitarët e një mrekullie biem dakort apo jo,
afrohemi dhe disa kilo- -Jo, nuk, është tamam ashtu, të natyrës me ato që mund Unë ndjeva këmbët të më epike. kjo është tjetër
metra,dhe të presim uljen ndërhyri akademiku të bejë dora e njeriut.Ishin ngurtësoheshin dhe duar të më Përballë kisha vërtetë një njeri gjë.Kur nisesh për
e diellit në vijë horizon- Alajdin.Jemi në të njëjtin fshat, shfrytëzuar mrekullisht të mpiheshin.Ai ka mundësi kaq legjendë, me fytyrën e rreshkur, tek miku ke pyetur
tale.Pra pozicioni hori- të njëjtit banorë, veçse kane gjitha mundësitë për të papritur e pakujtuar ne ndodhesh- flokët e bardhë të derdhur veten,por kur ke
zontal i diellit në jetuar në kohë të ndryshme.Pra sajuar rru- im pikërisht përballë njeriut më të supeve dhe vështrimin e bujtur tek miku nuk
mëngjes dhe në afërsi të edhe pas pushtimit otoman, gjë e gët,kryqëzimet,hapsirat rrallë në botë,mbase të vetmit, të përhumbur.Verbëria ishte pyetesh më ti, pyetet
perëndimit.Eshtë një nga cila pasqyrohet pastaj edhe tek të përpara shtëpive për të pakrahasueshmit dhe njëherësh i njësuar me të tëren tek ky njeri i i zoti i shtëpisë…
mrekullitë e vërteta të gjallët.Nuk ke se çfarë ti bëshë, lejuar hapsirat e dritës, të mahnitëshëm.Ai i praruar nga mrekullueshëm.Mungesa e Plaku bëri një lëvizje
lojës së dritës së diellit fate dhe histori të ngatërruara… depërtonte në dritaren dhe drita, dukej si një shtatore trans- shikimit i kishte shkathtësuar të papërcaktuar me
me trillet e honeve, me -Mirë varrezat, qeshi Saranda, po oborrin e tjetrit.Gjelbërimi parente e parbërë nga rrezett e atij duart dhe dëgjimin. Dëgjimi dore pastaj urdhëroj
harqet, me të hyrat e të fshati ku është? ishte i mre- diellit.M’u duk i cuditëshëm, gati i tij edhe pse plaku i kishte të shtrohej rakia.
dalat, me kulmet që -Po thuajse kemi mbrritur,tha kullueshëm,ndonse tejet i etërik dhe i pakapshëm., por jo, kaluar të njëqintat ishte tejet i Besoj se i mirprisni
ngrihen drejt qiellit si udhërrëfyesi me një gjakftohtësi pakët,pasi ishte një lartësi nuk ishte kështu... mprehtë, po ashtu edhe të preku- rregullat tona,
klithma…por edhe honet tipike, të cilën ja kisha zili.Ai e pabesueshme, e cila rit me mollëzat e gishtave, ndërhyri djali i madh
që zhyten thelle si nuk ngutej.Udhërrëfyesi kishte mund të banohej.Sidoqoft Ishim brenda një shtëpie të madhe kishte fituar një ndjeshmëri të i Bardit të Verbër.
psherëtima… një pamje karakteristike të ajo që binte më tepër në sy me shumë hapsirë dhe dyerë, të pabesueshme.Kjo gjë e kishte -Po, i thash unë
Ne kishim shtangur të malësorit, me një hundë ishte shfrytëzimi i cilat nënkuptonin shumë bërë Bardin e Verbër, mbase shpejt e shpejt, keni
gjithë, spjegimi që bëri krrute.Shtatëlartë,supegjërë, me mundësive të dritës në tërë dhoma.Godina ishte e tipit të dhe instrumentistin më të shquar plotësishtë të drejtë,
shkrimtari dhe akade- gishat e duarëve të gjata, me dimensionet e saj par ti kullës klasike veriore veçse disa të gjithë malësisë, një nga ishte vetëm një
miku Alajdin ishte vështrim zhbirues dhe sy të shërbyer njeriut.Pra thënë elementë me harqe dhe kolonada lahutarët më të rrallë… pakujdesi e vogël
magjepës, njëherësh real zgjuar.Ishte rreth të dyzetë më qartë drita dhe dielli druri e benin këtë godinë pak Vështrimi im ishte ndalur nga ana e mikut tim
dhe bindës.Të gjithë i viteve, por tregonte për më i ri bëheshin të tëra njëqin- ndryshe nga të tjerat, duke i dhene pikërisht tek duart e tij të bardha të largët nordik…
kishim mbërthyer sytë dhe ishte simpatik. tëpërqintë të njeriut.Asgjë fizionominë e një minikështjelle. si prej drite, tejet të lëmuara dhe -Ai është i huaji dhe
pikërisht tek ajo që po Ne ecëm pastaj përgjatë një trage nuk humbiste nga drita Dhe ja mbririti casti i shumpritur, me gishtat e gjatë e të hol- nuk i njeh mirë
spjegonte Alajdini dhe të shtruar, e cila të kujtonte një dhe ngrohtësia diellore. Bardi i Verbër qëndronte përballë lë....dhe të mëndosh, prej atyre rregullat tona,
për habinë e të gjithëve trotuar qyteti, por me një për- Kuptohet, ne ende nuk nesh, tepër i ciltër, me një gishtave kanë buruar aq e aq ndërhyri piktori, por
ishte plotësishtë e vër- jashtim.Jo me asfalt, por me ishim shkëputur nga buzëqeshje hënore, i ngrohtë dhe tinguj që kanë magjepsur gjithë ju garantoj që është
tetë.Një e vërtetë pluhur shkëmbinjësh të befasia e arkitekturës dhe rrezëllitës... një shëkull... më i miri ndër ne dhe
mahnitëse e cila të linte gurëzuar.Ishte vërtetë një mre- mënyrës së ndërtimit të Ne u takuam me plakun e Mua shpesh më dukej sikur më i dëgjuari...
pa gojë. kulli e dorës njerzore.Ndërsa ne shtëpive, kur së brendësh- legjendës, Bardin e Verbër dhe përpara kisha Homërin e Iliadës Dukej sikur Buroni
-My God! Thirri me po vështronim pikërisht këtë mi u dëgjua një zë, i cili padyshim, u ndjemë të privilegjuar dhe Odisesë, por plaku, ndryshe po bënte të gjitha
gjithë shpirt gazetari tragë, Helena shpërtheu e befas- na uronte mirseardhjen: që po takonim një nga njerëzit e nga statuja ,kishte lëvizjen, ishte përpjekjet për t’u
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 1 7

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 8 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 1 9

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 2 1

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 2 3

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 2 5

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

MIHAL DEDJA

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen
Berisha!!! e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne
kulm te larte te Europes...

Kryengritje
nga njerez Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne
me arme per Shqiperi , kur krimi dhe rrembimi ishte 1
parate e mij perqind lart
vjedhura ne kohen piramidale
& ate qe vijoi me pas me fatosin
 P a g e 2 6 O u r W o r d s

Media, korrupsioni ne Shqiperi nga Berisha tek basha tek rama nuk ndeshkojn asnje ne RAPISCAN Scandal
A do e ndoshkoj njeri Rapis-
can dhe njerezit e tyre ne
shqiperi ne burgjet Ameri-
kane? A jane institucionet
Amerikane ok me korrup-
Sold billions of shares of con- sionin? SEC?
tract of Rapiscan for 50 cents
USD.

Vrasesi ne 21 janar tani ne krah te Edi Rames, vrasesit bashk ne zgjedhje, ai qe I nxorri dhe ai qe I qelloi...
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 2 7

Te perziet mafia e naftes dhe tere diplomatet pjese e tyre...

Dritan prifti u Aktivizua per te prishur leket e naftes qe Meta do jepte me

urdher nga kompanite e naftes offshore qe moren urdher nga Berisha.

Urdheri jepet dhe prifti helmoet dhe vdes me pas….kush ka helmin dhe ku
po mbaet qe po vdesin shume me Lukemia...po perdoret stili Putin ne 20
vjetet e fundit ne Shqiperi per te helmuar njerezit…
Patozi pjese e droges me Edi Ramen...

Minatoret e shtypur dhe perse nuk investoet ne fabika ne shqiperi...

Minatoret ne MIHAL DEDJA

Shqiperi vdesin
se Saimir Mane
do te shkeli mbi
kafka njerezisht Droga qe filloi biznesin e pastrimit
per te pastruar te parave ne Shqiperi...perse nuk
parate e mafias... investoet ne fabrika por ne droge?

\
Lavatricja e parave te balkanit…
Escobar 2021
 P a g e 2 8 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 2 9

Kosovo Border giving land to Montenegro, why?

Ghost salaries with foreign corp. in Albania… How EDVIN Rama launders money for the world in 2022
P a g e 3 0 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 3 1

Declassified pg2
P a g e 3 2 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 3 3

Declassified 4
 P a g e 3 4 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?

Sokol Olldashi the opposition inside the GOP in Albania gets assassinated and no one investigates...Suspect one ?
V o l u m e 1 5 , Is s u e 0 4 P a g e 3 5

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)

Vjollca Mece & Dritan Shtylla kidnapping/killing children in communism era in Albania now heading NGO!!!
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

KONGRES’ I LUSHNJES. Kapitulli mâ i vështiri i kujtimeve të mija! – LETËRKËMBIM – MUSTAFA MER-

marrveshtjeje, më duhet me kthye edhe
nji herë te gjêndj’e mbrêndshme e
vêndit.
Element i ri në këtë gjêndje, veç sa
kam thânë deri këtu, ishte veprimtarija
e partizanve t’Esat Toptanit. Në të tânë
Shqipnín e Mesme, fushë e male; kjo
veprimtarí n’ato dit qi na, 5-6 patrijotë
po nënshkruejshim nji beslidhje për
shpëtimin e pamvarsís e të tânsís
s’Atdheut t’onë, kishte marrë nji rrymë
aqë të fortë qi me e bâmë edhe shumë
mâ të madh rrezikun qi dojshim me
përballue. Propaganda esadiste vlonte
edhe mâ para, e përzieme me atê të
nacjonalizmës, të cilën ajo e kishte për
maskë, mû si komunizma e soçme. Por
mbandej filloi me u shfaqun edhe mbë
vete e me çeta t’armatisuna. Qe mâ fort
nevoja e përballimit të këtij rreziku të ri
qi i bânte shokët e rij të mij me ngulë
kâmbë qi un të mos u largojshem prej
qeverijet. Besojshin këta se n’at anarqí,
veç un mund të bâjshem gjâ kundra
esadistavet.
Tash pra marrveshtja qi u nënshkrue
përfshinte këto pika: 1) Do të mblidhej
nji kongres, para të cilit qeverij’e
përkohshme do të paraqitej me spjegue
veprimtarín e saj të deriatëhershme; 2)
Kjo qeverí, tue pasë humbun çdo kredit
si para popullit ashtu edhe ndër qarqet
e hueja, do të zvëndsohej prej nji tjetre;
3) Për kryetár i qeverís së re do t’i
paraqitej kongresit kandidatura e
Nexhib Dragës; 4) Mustafa Kruja do të
rrinte në qeverí të përkohshme sa kohë
qi shërbim’i tij në tê do të shihej i
nevojshëm për çâshtjen kombtare, do të
përpiqej me mjetet e qeverís qi t’a
shrrânjoste veprimtarín esadiste në
Shqipní të Mesme dhe t’i bindte
pushtetet italjane, kur do t’i vinte koha,
për moskundrështimin e
mbledhjes së kongresit; 6)
Mustafa Kruja, kur të jetë
koha e pjekun për
mbledhjen e kongresit, do
të përpiqet me i bindun
shokët e qeverís së
përkohshme qi t’a pro-
ponojë vetë mbledhjen e
kongresit e të dorzojë
mandatin e saj para tij, po
s’e ndëgjuen, ka për të
dhânë dorhjekjen.
Kjo qe, ad sensum,[2]
marrveshtja e nënshkrueme
ndoshta nja dy muej para
kongresit të Lushnjes. Ç’u
bâ mbandej e si u zbatue
kjo marrveshtje?
Un, zvêndës ministri i
mbrêndshëm, u vûna me
mish e me shpirt me veprue
kundra esadizmës me
propagandë e me anë
t’administratës. Nji ditë
prej ditsh mbërrîn në Dur-
rës nji lajm i tëmershëm :
çetat esadiste kanë pushtue
Krujën. Vetëm tre ministra
gjinden në vêndet e tyne :
Fejzi Alizoti, ministër i
financavet, Petro Poga,
ministër i drejtsís, e un!
Mufid Libohova ka shkue
në shtëpí të vet, Libohovë,
për punë private e Sami
Vrioni – qi ishte i dhândrri i
Esatit – âsht në Fier, edhe
ai në shtëpí të vet. Mbli-
dhemi na tre qyqarët krye
mbë krye, hajsmi në kshill
ministruer! Ç’me bâmë?
Rexhep Shalën e kemi
prefekt në Durrës, ishte
oficer karrjere, kishte famë
për trim. E thërresim, i
spjegojmë gjêndjen e i
apim urdhën qi mbrênda 24
orësh të mbledhë krejt
gjindarmërín e prefekturës
e të marshojë kundra
rebelavet për me shlirue
Krujën. “Gati, Shkëlqesa!”,
nji përshëndetje ushtarake
dhe del. Mbas 24 orësh
paraqitet tek un. “Të lumtë,
Z. Prefekt, gati?”. Përgjegja
âsht mâ e rreptë se lajmi qi
patëm marrë nji ditë para:
“Shkëlqesë, mjerisht në të
tânë prefekturën asnji
gjindarmë s’âsht i saktë,
krejt t’infektuem prej
esadizmet!” E kongjedoj e
rrij e mendohem me krye
në grusht vetë me vete.
Mbrênda pak minutash
planet e mija qênë të vên-
dosuna. Thërres menjiherë
dy shokët tjerë. Këta gjêjnë
përpara nji njeri të kthiellt
qi i ka hjedhun zarët për
veti, e gzohen. Por kur u
kallzoj lajmin, u bâhet
fytyra si futa. “Atbotë
paskemi mbarue!” thotë
Fejzi Beu. “Jo, ende!” i
përgjigjem un qetsisht.
Poga kishte dekun. Më
shikojnë të dy të çuditun,
tue kujtue se ishem tue u
tallë. E pyes Alizotin: –
Ç’pare ke në kasët? – 9.
000 lireta gjithsej! – vetëm
9. 000? – Vetëm! – A mund
të m’i apsh mue ato të
gjitha? – Gati, kur t’i duesh,
por ç’do me bâmë me to? –
Në më firmofshi të dy fuqí
të plotë për me veprue si të
shoh e si të dij n’emën të
qeverís, me kët’ akt e me
ato pak pare due me shkue
në Krujë. – Të qênka
mbushun mêndja me u
bashkue me Esadistat edhe
ti! – Do të përpiqem me i
shpartallue, e po s’munda,
do të vij këtu te ju, thërres-
im edhe dy shokët tjerë e
vëndosim së bashku se
ç’me bâmë mbandej. Pogës
i erdh shpirti: – N’i a
mbërrîfsh ti me bâmë këtë
mrekullí, tha, “do të të
shkruhet emri në historí me
shkronja t’arta”! Qesha. –
Të shkruejmë na nji herë
at’akt që më duhet e të vejë
Fejzi Beu e të na sjellë ato
pak lireta të shkreta, e
mbandej historija le t’a bâjë
punën e vet si t’a meri-
tojmë, u përgjegja un, dhe
kapa kartë e pêndë e e
redaktova vetë aktin.
Pare e akt në çantë,
ngrêhem e shkoj te koman-
danti italjan për t’i kërkue
nji auto. I tfillova situatën,
por me përbuzje për tê e
krejt qeverín e tij. Krejt
ishin punët e tyne. M’a dha
auton. Kur mbërrîna në
Vorë me nji djalë të vetëm
qi mbajshem gjithmonë me
vete, ishte tue u errun. E qe
ke na ra edhe makina në
pan. Te roja italjane gjeta
nji mekanik për me m’a
ndrequn. Por nuk shihte
mâ. U shtrëngova me e
kalue natën atje, në
makinën e prishun. Nesret
mëngjes mbërrîna në shtëpí
t’eme, mâ drejt me thânë te
kushrîjt e mij, se bash
familjen e kishem në Dur-
rës.
E këtu po hjek dorë prej
hollsísh romaneske. Po
kallzoj vetëm ç’âsht ken-
sore. Komandant i përgjith-
shëm i çetave esadiste ishte
nji Krutan, oficer i Esatit,
kushrî i Abaz Kupit, Osman
Aga. Çetat e tija ishin krejt
prej rrethit të Krujës e
Thkellas. Osman Aga
qêndrën e kishte bâmë në
shtëpí të vet. Lokalet e
qeverís ishin mbyllun,
nëpunsit ishin ndrŷmë me
urdhën, nëpër shtëpít e
tyne. Porsa mbërrîna në
qytet, çova e i thirra, i mora
me vete e vojtsh e i vûna
secilin në vênd të vet.
Rrugës hasa në nji patrullë
t’Osman Agës. Shefi ishte
Krutan, edhe ai në fis të
Kupajvet. Patrulla, tue më
njohun, u rreshtue anës
s’udhës e më nderoi! Qysh
at’ças e pashë se beteja qe e
fitueme. Qita menjiherë
kasnecin kândekând pazarit
për me lajmue popullin se
zyrat e qeverís ishin çelë e
se kush do të guxonte me i
u sjellë për punë zyrtare
Osman Agës do të quhej
rebel e do të çohej në gjyq
si i tilë.
Mbrênda nji jave, Osman
Agës i mbetën pranë miqt
mâ t’afrit e tjerët i a hoqa e
i a nisa për shtëpijat e tyne.
N’ato dit m’a mbërrîn në
Krujë Hysni Curri e
Zef Ndoc’i Spaçit
me Ndue Palucën e
do krenë tjerë mirdi-
tas. S’i kishem thërri-
tun, por qe nji
koinçidencë e bukur,
se më rritën prestigjin
ndër sŷ të pak rebelve
t’isoluem qi kishin
mbetun. Këta, bashkë
me Abaz Kupin, hŷnë
fjalmirë tek un qi të
gjêjshem nji rrugë
pajtimi me Osman
Agën. Ishte shi kjo
rrugë qi kishem ndër
mênd edhe vetë. Nji
darkë te Abaz Aga e
me Osman Agën u
rregullue puna mâ së
miri: u nënshkrue nji
protokoll prej të
gjithve me këto baza:
1) Të gjithë Krutanët,
qytet e katunde, janë
vëllazën të padamë e
do të lidhin nji besë
për motmot si âsht
zakon’i malevet. 2)
Çâshtja e mbretit të
Shqipnís âsht punë
për Pushtetet e
Mëdhá me e vên-
dosun, e në qoftë se
ato do të dërgojnë
Esat Pashën, na do t’a
presim me gzim; 3)
Besa e Krujës do të
shtrihet deri në breg
të Shkumbînit e ka
me qênë e hapët për
të gjitha krahinat e
Veriut që do të de-
shrojnë me marrë
pjesë.