UNIVERSITETI: ISMAIL QEMALI.

TEMA:ULERA GASTRO DEUDENALE .

PUNOI: ENEO ZIU.

PRANOI: MAJLINDA ZAHAJ

HYRJE
Kjo tem ka pr detyre q t kuptojm se sht apandesiti accut, dhe si t kujdesemi pr kta pacient.

Qllimi i tems: -njohja e shkaqeve q shkaktojn ulern gastro deudenale -njohja e shenjave klinike t smundjes -njohja e shnjave klinike -njohja e protokollit t mjekimit

Objektivat e tems Objektivi i ksaj teme sht q t kuptojm se sht ulera gastro deudenale faktort q e shkaktojn papandesitin accut, klasifikimi i tij, mjekimi , dhe kujdesja infermjerore

Ulera Gastroduodenale
"Ulera gastroduodenal sht nj plag e mureve t brendshme t stomakut(mukozn gastrike) dhe duodenum, pjesn e par t zorrve. Kjo uler sht e pranisheme midis moshes 30 dhe 70 vje. "Ulcera duodenale, m e shpesht (65% t rasteve), ndodh pr her t par n mes t moshes 30 vje dhe 50 vje dhe sht m e zakonshme n mesin e njerzve.

Shkaqet uler gastroduodenale

Stresi fizik dhe emocional, t ushqyerit e dobt, t lidhura me faktor t tjer q lidhen me mnyrn e jetess t tilla si pirja e duhanit, kafes, alkooli sht mbajtur pr vite si prgjegjs kryesor pr ulern gastroduodenale. Semundja gjithashtu lidhet me nje trashgimi autozomale dominate me hyperpepsinogjenemi. Forma familjare e hyoergastrinemise.Vetm koht e fundit sht treguar se shumica e rasteve uler jan shkaktuar nga nj infeksion i mukozs gastroduodenale shkaktuar nga nj bakter, "Helicobacter pylori, q do t luaj rolin kryesor n prodhimin e lezioneve ulcerative n krahasim me faktort e mjedisit.
Simptomat ulers Gastroduodenale

Simptomat m t zakonshme. sht nj uler me dhimbje t prhershme djegie n bark, n pjesn e mesme dhe at t lart ajo fillone2-3 ore pas ushqimit. Dhimbje shfaqet n mnyra t ndryshme n varsi t llojit t ulcers kjo per faktin se ulera gjendet rrall ne formen e saje klasike. Ulera duodenale jep m shum gjat nats, zhduket me futjen e ushqimit ose pas pirjes s qumeshtit, dhe vjen prsri dy ose tre or pas vaktit. Ulera e 'stomakut, mund te shfaqi , dhimbje gjat dits dhe pas marrjes s ushqimit mund edhe t prkeqsojn m tej situatn. Ne pergjthesi ushqimet dhe lendet alkalinme (soda e bukes) e qetesojne dhimbjen. Klinika klasike e UD eshte lokalizimi epigastrik reth 2/3 e lokalizojn dhimbjen ne kete pik dhimbja ka karaktere dieges ose ndonjhere mund te jete ne formen e nje diskoforti. Dhimbja ndodhe 2-3 ore pas ushqimit. Qetesohet nga antiacidet dhimbja ndodh gjate nates. Perjudha e dhimbjes vazhdone per t paken 1 jave duke u alternuar me perjudha.

Diagnoza e uler gastroduodenale

Ekzaminimi fizik dhe laburatorik ne rastet e pa komlikuara ne ekzaminimin fizik verehet nje ndjeshmeri e shtuar ne zonen epigastrike. Ne ekzaminimiet specifike jane prcaktimi i nje niveli t lart t gastrines apo pepsiongjenemia.dozimi i sekrecionit acid t stomakut sht thuajse i braktisur sepse ai nuk sht as specifik as i ndjeshm n UD. Vetm 30% e rasteve t smundjeve me UD mund t kene t rritur sekrecionin bazal n mengjes ose sekrecionin maksimal.Aktualisht kujdesi i ulers gastro duodenale ka pr qllim identifikimin dhe eliminimin e Helicobacter bakter pylori. Teknikat diagnostike jan efektive.N bashkpunim me terapin antibiotike (ku sht prania e bakterit). Gjithashtu duhet t veprojm n zakonet e pacientit duke u prpjekur pr t eliminuar faktort q ndihmojn n rndimin e smundjes:pirja e duhanit, alkoolit , cafes, stresi fizik dhe emocional. "Operacioni sht I nevojshmm vetm n rastet kur nuk ka tregues t nj hemoragjie spontane. iizjoni pr heqjen e duodenit / ose stomakut sht duke u zbatuar gjithnj e m shum rrall dhe n raste t rnda. Kirurgji endoscopike sht m preferuar tani: qasje n zonn e prekur duke prdorur hetimet e prezantuara nga goja dhe sht br me mjetet dhe substancat q ndihmojn vuln ulcerationin.

Epidemiologji

"Ulera duodenale sht 4-10 her m t shpesht sa ajo e ulcers s stomakut. Kjo mund t ndodh n do mosh, por kulmin e incidencn m t lart sht gjetur n mes t 30 dhe 40 vjeve. Kjo sht m e zakonshme n meshkuj, me nj raport mashkull / femr e 3:1. Sipas disa statistikave q mendojm se rreth 10% t popullsis t mund zhvilloj nj ulcer duodenale gjat jets s tyre. Ndryshe nga ulera e stomakut, ulera duodenale, nuk ka dallime n rastet q lidhen me statusin socio-ekonomike.

Shkaqet

Edhe pr ulern duodenale, nuk ka arsye t njohura t veanta t fillimit t smundjes. Faktort q supozohet q t jet prgjegjs m shum sht e prfaqsuar dhe nga "hypersecretion acid. Kjo duket t varet nga mumri i ndjeshm n rritjes t aciditsekretues n qelizat e stomakut (Mukoza) , prgjigjse pr ritjen e kapacitetit t stomakut e stimulimit sekretor dhe ndryshimi i frenimit e lirimit gastrins . Prve ksaj, pacientt me ulcer duodenale kan m t theksuar n lndt e shndetshme se bartsit e stimulimit stomakut nga gastrina , e cila mund t jet tregues i prgjegjshmris n rritje e qelizave parietale. Edhe nj nxitje t fort veanrisht nervit vagus mund t luaj nj rol t rndsishm n induksion e hypersekrecionit acid. Shum pacient me ulcer duodenale kan ndryshuar n mnyrn e zbrazjes s stomakut. N kto raste, nse acidi i stomakut kalon m shum n duoden.Kjo sht prkeqsuar nga fakti se n pacientt me ulcer duodenale sekretimi i bikarbonatit n mukusin, e ulers duodenale sht ulur ndjeshm mundesia buferike.Kafeja mund t lehtsoj fillimin e lezioneve ulcerative t duodenit, pr shkak t aftsis s saj pr t

rritur prodhimin acidit t stomakut . Induksioni i ulcers duodenale mund t luajn nj rol t rndsishm n NSAIDs dhe kortikosteroidet , me nj mekanizm q nuk sht i njohur plotsisht. Duhani sht e lidhur jo vetm me nj incidenc t lart t ulcers duodenale, por edhe pr nj prgjigje t reduktuar n terapi, n nj numr m t madh t prsritjeve t largta dhe nj norm m t lart e vdekshmris n rast t komplikimeve. Megjithat, ka dshmi t nj marrdhnie n mes t konsumit t alkoolit dhe paraqitjen e nje ulere duodenale. Rndsin e faktorit psikologjik sht ende e diskutueshme. Roli i predispozues pr trashgimnin familjare duket t jet veanrisht i rndsishm. Kjo ndodh shpesh n t shkalls s par t afrmit e deri ne t tret e subjekteve me uler se sa popullata e prgjithshme. Ka te dhena qe subjekte veanrisht t rrezikuara jane ata persona qe kane grupin i gjakut 0. Gastriti dhe duodeniti i infektuar me Helicobacter pylori gjendet n m shum se 85% e pacientve me ulcer duodenale. Ndryshimet inflamatore qe ka shkaktuar ky bakter mund t shkaktoj dhe demtimin e Mukozes duodenale ta bej m t ndjeshme ndaj acidit te stomakut duke i bere keta persona predispozuers per uler. Diametri mesatar i ulcerat duodenale sht rreth 1 cm. Morfologjia sht e ngjashme me at t stomakut me uler. Komplikimet jan ' gjakderdhje , vrim dhe ngushtim kanali (mbyllje), mundsia e evolucionit duhe t prjashtuar pa keqdashje. Duke pasur parasysh tonusin e murit duodenale, ulcerat e murit e prparme mund t psojn vrim ( perforacion)m me lehtsi. Ulcerat e murit te prapme t mund te tentojn t deprtojn n krye t pankreasit , pr tu mbyllur ne afrsi t dy organeve dhe mund t oj n zhvillimin e reaksioneve inflamatore t pankreasit njjt ( pancreatitis akute ). Ndrlikimet e gjakderdhjene ulern duodenale mund t jet fatale, sepse thell ne uler mund t oj n erozionin e degve kryesore arteriale.

Simptomat dhe Diagnostifikimi

Edhe pse disa pacient me ulcer duodenale aktive nuk kan simptoma, prania e nje ulere zakonisht karakterizohet nga dhimbje epigastrike, nganjher referuar si siklet ose t uris, por m shpesh prshkruhet si e prulur. N disa raste dhimbje sht lokalizuar n t djatht t vijs mesatare te barkut, dhe mund t rrezatoj pr kofshn e djatht ose

prapa pjesn e siprme dhe t mesit. Ky rrezatim sht shpesh nj shenj e thellimit te ulers duodenale n kok te pankreasit. Dhimbje zakonisht duket t jet 1 deri n 3 or pas ngrnies (pas darks n fund), dhe n m shum se gjysma e rasteve jan pr shkak t zgjimit natn e pacientit. Marrja e ushqimit dhe t drogs antiacids , prfshin qetesimin e dhimbjes n nj koh t shkurtr. Simtomat priren t jen episodike dhe t prsritura. Tipike sht rndim t tij sezonal n pranver dhe n vjesht. Periudha simptomatike q zgjasin disa dit apo jav t alternuara me qetesim q mund t zgjas disa muaj. Pacientt me uler gastrike dhe duodenale n t njjtn koh, simptomat zakonisht ndodhin kryesisht pr shkak t ulers duodenale.

TRAJTIMI I ULERS DEUDENALE.

Mjkimi medikamentoz i ulers deudenale ka prrparuar mjaft gjer dekadave t fundit.

Antiacidet mjkimi i uleres me preparate antiacide sht nj nga metodat m t hershmen trajtiomin e saj dhe q vayhdon t mbetet mjaft efektive. Veprimi kosistues i ketyre preparateve esht kryesisht n aftsin acido neutralizuse. Medikamentet q perdoren kryesisht kane prmajtje t karbonatit e t kalciumit ose maginezit. Kto preparate mund t shkaktojn efekte t pa dshirushme nse prdoren pr nj koh t gjat gjithashtu anti acidet duhet t mren n doza t shpeshta gjat dits. Antagonistzt e receptorve histiamik h2 keta jan cimetidina ratidina etj. Rregjimet terapeutike t ketyre preparateve sht 2 here ne dit. Keto preparate duhen perdorur pr nj koh t gjat per shrimin e ulerave pr ulerat me permasa t medha keto prparate duhen perdorur m shum se 8 jav. Antagonistt e receptorve h2 mbi siprfaqen bazolaterale t qelizave parietale n kt mnyr bllokjn formimin e mesazherit sekondar intraqelizor AMP-ciklike dhe pr pasoje bllokojn sekretimin e HCL prej qelizes. Kto preparate frenojn njsoj si sekretimin e acidit bazalashtu dhe at stimular nga agjent t ndryshm.

Frenusit e pomps protonike Prfaqsuesi kryesor i ktij grupi sht omeprazoli. Ky preparat mund t shroj ulrn deudenale dhe at gastrike pr n koh t shkurtr. sht vrtetuar se n dozat ditore prej 20-40mg t omeprazolit e shrojn ulrn me nj efikasit prej 80-100% brnda 4 javsh duke eleminuar gjithashtu edhe dhimbjen uleroze. Nj tjetr preparat i pomps potanike sht dhe lasoprazoli. Omeprazoli vepron duke u lidhur n mnzr ireversibile me pompn H+ /K++ATP t lokalizuara n siprfaqen luminale t qelizave parjetale t stomakut.omeprazoli mund t shakktoje efekte t rralla ansore si eternia kutane t perziera me diare t vjella kostipacion ose fenomene t tjera m t rralla.

Sukralfati

Sukralafti sht nj koponim i prbr sukroz sulfrate dhe hidroksid alumini. Kto elemente formojn nj supersion viskoz n stomak q ngjitet me mukoyn e uleruar duke formuar nj barjer xhelatinoze e cila krijon mundsi q ulera t shrohet. Mekanizmi i veprimit t sulfraktatit kosistone n veprimin neutralizues shumm t ngashme me antiacidet. Ulera deudenale pas 4-6 javsh trajtim me sulfraktat 4 her 1 gram n dit shrohet n menyr t krahasushme me antagonistt e receptorve istaminik.pr sa i prket ulers gastrike ajo nuk i prgjigjet shum mjkimit me sulfraktat

Prostaglandinat

Misprostoli sht aktualisht i vetmi prfaqsues i prostaglandinave t sintetizuara n planin farmaceutik. I vlefshem pr mjkimin e smundjes uleroze. N parim ky preparat me baz prostaglandinash vepron si n drejtim mbrojts mukozale asht dhe duke frenuar sekretimin acid. Prdorimi me doza t larta frenon sekretimin e acidit kohoridik. Pas 4 javsh mjkim kemi shrimin e ulers deudenal efekti sht vn re dhe n ulerrn gastrik.

Mjkimi kirurgjikal

Mjkimi kirugjikal kryhet athere kur trajtimi koservativ nuk jep efekt keshtu qe kshillohet kur. 1. 2. 3. 4. N stenozn e pylorit N hemoragjit e prsritura N t smurt me gastroagji masive N t smur me dyshime pr manjilzim t ulers.

Operacionet q prdoren sot pr trajtimin e ulers jan t shumta por kryesoret jan Gastrektomia sht heqja e 2/3 t stomakut dhe anastomoza me zorn Vagotomia sht prja e t dy nervave vagus e cila ul ndjeshm aciditetin e stomakut Selektive q kosiston n prerjen e degve q inervojn stomakun duke ln ato t inervojn heparin etj Supraselektive q kosistojn n prerjen e degve q inervojn trupin e stomakut.

N rastet e nje koplikacioni qe mund t kete pacienti si sht perforacioni ku i smuri ndjen nj dhimbje t fort e t menjhershme n epigaster.atehere trajtimi kirurgjikal duhet t jet i menjhershm q kosiston n qepjen e ulers ose n vagatomi me pyloropalstik.

Kujdesi infrmjeror n t smurt me uler deudenale.

N trajtimin jo kirurgjikal kujdesjet q duhet t kryej nje infermjer. Koservativ Porcione ushqimi t shpeshta dhe jo ngacmuse Preparate q ulin acidin gastrik Perparate qe mbrojn mukozn si ratidin omeprazol a Luxhet

N kudesjet preoperative
1) suporti psikologjik 2) konrrolli i ekzaminimeve laburatorike pr regullime metabolike 3) instruktimimi pr gjimnastikn respiratore post operatore 4) sigurimi i nj dite optimale 5) rregullimi i bilacit elektrolitik 6) manaxhimi i dhimbjes. 7) Beht trikotomia totale apdominale 8) adminiustrimi i preparateve antiemetike. 9) Infermjeri bene pergatitjen intestinale 10) Para operacionit nuk i jepet asgj pr t ngrn 11) Bhet prgatitja psikologjike e pacientit.

N kujdesjet postoperative.
Kujdesi pr hundn dhe gojn Jepen likmide pr zvendsimin e likideve t humbura Kontrollohet sasia edhe cilsia e materialit t drenuar. Nuk u jepet asgje nga goja pa u kthyer peristaltika Ushqimet e buta shtohen gradualisht deri sa pacienti te haje 6 vakte t vogla. Monitorimi i parametrave vital Pozicionimi i pacientit Manaxhimin e dhimbjes Shmang]ja e koplikacioneve Kontrolli i tubit nazogastrik Mobilizimi i pacientit Kujdesi pr plagn Shmangja e operacioneve post operatore Shoku Hemoragjia Problemet pulmonare

Kokluzionet

Shkaqet m t shpeshta q ojn n ulren deudenale jane helikobakter pylori i cili jep dmtim t mukozs t stomakut dhe sht shkaktari kryesor pr shfaqen e ulerave. Mjkimi ndaj tij behet me an t atibjotiku terapis. N rastet e nj hypersecretion acid bhet mjkimi prkates. Gjithashtu sht verjtur se ulera gastro deudenale ka dhe faktor trashgues q sht nj indikacion pr personat q n historin e familjare kan pasur probleme t tilla. Po ashtu sht vrejtur se sipase studimeve t bra personat me grup gjaku 0 jan predispozues pr kt komplikacion gjat jets s tyre. Indkacione t tjera jan alkoli, duhani, kafeja t cilet ndhmojn n shtimin e sekrecioneve acid t stomakut duke ber t mundur shfaqen e ulers. Gjithashtu keta faktor jan demtues n personat qe vuajn nga kjo smundje duke dhne komplikacione t rnda. Githashtu ushqimet pikante jan dmtes pr pacientt q vuajn nga ulera deudenale. Shkaqet e ksaj smundje akoma nuk dihen plotesisht megjithese ekzistojn keto teori (helikobakter pilory hiper sekretimi acid ).

Biblografia
Kirurgja e pergjithsheme 1,fq. 305, Gastroenterologjia fq. 194 , Kirurgjjia infermjerore, Matriale te mara ne anglisht n trajtimin mjkesor amerikan.