Professional Documents
Culture Documents
Tun thla Chanchinbu kan chhiar theihna chhan hi Ilan Daniel-a trumah pek vang liau liau a ni a, a chungah kan lawm em em e !!
PARASHAT BAMIDBAR
Chenkual Samuel
Chairman
Va’ad Mekomi (Warfare) Commitee
Kiriat Arbah, Israel.
Kan Parashat shavua-ah chuan Aigupta ram ata an lo chhuah kum hnih kum, Yiar thla ni khat ni chuan Lalpa
P-thianin Moshe Rabeinu hnenah Israel fate zawng zawng kum 20 a chin chung lam chhiar nawn leh vek turin a
ti tih kan hmu a, Aigupta ram ata kan chhuah atangin kum khat a pum hlum chauh a ni si a, vawi hnih ngawt min chhiar tawh a,
vawikhatna chu Aigupta atanga an chhuah khan a ni a, avawi hnihna chu KHET HA EGEL (sebawng no lem biakna) zawhah khan
chhiar nawn leh anni a, tunah a vawi thumna a tan P-thian chuan Moshe Rabeinu hnenah Israel fate zawng zawng kum 20 achin
chung lam chhiar nawn leh turin a ti leh ta a, engatinge Lalpa P-thian hian Israel fate hi min chhiar tak tlut tlut mai ?tiin zawhna a
awm thei mai awm e. Ti hian hrilh fiah in tum dawn teh ang, mi pakhat hian rangkachak a nei teuh mai a, a ro neih hlu ber a nih
avang in a dah tha uluk hle mai a, zing tin leh tlai tin mai hian an kim leh kim loh a chhiar ziah thin a, hetiang hian keini Israel fate
ho pawh hi Lalpa P-thian rohlu kan ni a, chuvang chuan kan kim leh kim loh min chhiar thin a ni.
Lalpa P-thian thupek ang chuan Moshe chuan hnam tin atangin an hotu tur pakhat zel a ruat ta a, chung ho chuan an chhiar
pui ta a ni. (He lai a Israel fate kum 20 achin chung lam an chhiar hian ni 20 vel chauh a awh a ni tiin Midrash chuan min hrilh).
Mahse chhiar han tih hian pakhat, pahnih ti a chhiar hi phal a ni lova, an mahni aiah sekel chanve theuh Moshe, Aron-a leh hnam
tin hruai tute hma ah khan an rawn keng hlawm a, kei hi chu mi chu ka ni a (an mahni hming an sawi theuh) chumi ni chuan ka
piang a (pian ni leh thla) chu mi chhungkua a mi chu ka ni a (an chhung kaw hming) chu mi hnam a mi chu ka ni (hnam hming) tiin
an rawn in sawi thin a ni. Chutianga sekel chanve an rawn ken ho zawng zawng chu Moshe chuan hnam tin a hrang theuhin a lo
dah vek zel a, chutiang chuan Israel fate chu an chhiar a ni. Tin, Levi-a thlah te chu Israel fate an chhiar rual hian chhiar ve anni
lova, a hran in chhiar anni. Midrash chuan “Israel fate kum 20 chin chung lam zawng zawng chu sebawng no lem an biak na a
vang leh ram enthlakna a an bawh chhiatna a vang khan Israel ram pawh lut ve thei lovin, thlalerah a ti hlum vek dawn a, mahse
Levi hnamte chu he mi bawhchhiatna ah hian an tel ve lova, an tel ve loh a vangin kum 20 a chin chunglam chauh chhiar lovin,
thla khat a chin chung lam a chhiar phah a ni” tiin min hrilh fiah. Levi hnamte Moshe in a chhiar dawn khan thla khat a chin chung
lam tih a ni si a,an puan inah a va kal a, a va chhiar vek an ngai si a,”Eng tin nge an puan in zawng zawng ah ka luh theih ang?
An hnute pek lai te pawh a ni thei a” tiin P-thian hnenah a sawi a, P-thian chuan “I tih tur chin ti la, keiin ka tih tur chin ka ti ang”
tiin a chhang a ni. Moshe chu Levi hnam chhiar turin an puan in lam chu a pan ta a, an puan in chhungah lut lovin a kawng khar
bulah a lo nghak a, puan in atang chuan AW a lo chhuak a,”He puan inah hian mipa chuti zat chu an awm” tiin a rawn sawi zel a,
chutiang chuan a ni Moshe Rabeinu chuan Levi hnam te chu a chhiar ni. Bamidbar 3:16 “Lalpa thu ang chuan a chhiar hlawm a”
tih ziak ang khan. Tin, hnam tin te chuan chhungkaw chhin chhiahna leh awmna tur bik an nei theuh a ni tih kan hria a, chuti a
nih chuan khawi atangin nge chhungkaw chhin chhiahna te chu neih tur a ni tih an hriat a? Khawi hmunah nge an awm dawn a,
engatinge hnam thum zel inkawpin hmun li ah kher kher an in then? Midrash chuan “Lalpa P-thianin Israel fate Sinai tlang a Torah
a rawn pek khan zahngaihna thut thleng, kiltin atang a hual chungin vantirhkoh singhnih leh sanghnih inremfel thlap, pawl li a in
thenin, pawl tin chhin chhiahna (Phek leh lam keu rawh lem........)
Tunkar kan Chanchinbu hi kan thentak, kan ngaih em em, a hun lo tak a mual
min liam san tate Thlarau chawisan nan kan hlan e: Shabbath Luh hun te: Shabbath chhuah hun te:
1) Itzkhak Hnamte Ben Avraham Avinu (Alav Hashalom) Jerusalem: 6:53 8:15
2) Ruth Ilan Bat Sarah Imanu
3) Mirav Bat Malkah Hnamte A hlantu:Avidan Moris Ilan Tel-Aviv: 7:15 8:18
Vice Chairman Kiriat Arbah: 7:12 8:15
Irgun Or Le Bnei Menashe
Nitzan:- 7:14 8:17
1
PARASHAT: Bamidbar.Nasso.Beha-alotkha.Shelakh Lekha.Korakh.Khukat.Balak.Pinkhas.Matot-Masi
Menashe fate hi kan tanrual chuan kan lo chak deuh deuh ang
puan zar nen an rawn chhuk thla lem biakna a tel ve lo khan fatir )’סחah a ziak a. tin, Rambam-a
a, zahngaihna thut thleng hual aiah Lalpa P-thian rawng bawl Damdawi lam thil tih ziahna bu
chung a inrem fel tak mai a chhin hna chelh turin P-thianin a lo ah pawh hetiang hla lampang
chhiahna puan zar keng chunga thlang ta a ni. hi Thianglo hul hual tiin a ziak a
vantirhkoh singhnih leh sanghnih SHABAT SHALOM !!! ni. Tin, hetiang Kristian ten an
rawn chhuk thla Israel faten ------------------------------------------- P-thian biak na hla leh thil siam
an lo hmuh khan an awt ve a” ang reng reng hi puitling ten
chhinchhiahna puanzar an neih MUMANG HRILH FIAHNA ( על פיan tih loh na tura thehdarh leh
ang hian nei thei ve ila” an lo ti a, 2( )( )חז”לChhunzawmna) tlangzarh leh nau zawk nun zir
P-thian chuan Moshe hnenah “an rual tena an tih ve palh lohna tura
dilna ang chuan chhin chhiahna Moshe Ilan zirtir nana hrilhhriat chu Mitsvah
puan zar siam sak la,hnam tin ani. (25’)שו”ת הרב הראשי עמ
an awmna tur theuh ah awm Hetiang thil hi a mumanga a ei
bawk rawh se” a ti a, Moshea’n chuan - 2. Gmara Masekhet Shabat
chu thu a hriat chuan pawi a ti Mihring sa – Thil tha lo a haw ( )קמטchuan heti hian a sawi
a, ”Hnam tinin a hmasa ber leh dawn. a, ‘ An milim(milem) te chu en
hmun pawimawh lai ah awm Sakeibaknei pa/nu sa – Miin pawh en loh tur’, tiin, achhan
an duh theuh a nga, an inkarah amah an hlau dawn emaw, aman chu, ‘An P-thiante lam ah chuan
inhauh buaina a chhuak mai mai mi tuemaw a hlau dawn. hawi(peng) suh u’, tih a nih angin.
zawk ang” a ti a, Lalpa P-thian Sanghawngsei sa – a la hausa Chutiang a nih avang chuan,
chuan “pawiti mah ta che, an dawn. Sakhuana lama peng theihna an
awmna tur hmun i rem a ngai lo Savawm sa – a hun lokal turah sakhuana lam lehkhabu chhung
reng reng ang, an pa Yacova’n Sum(pawisa) thianglo a la thuziak te, an sakhuana lama
an awmna tur theuh a lo hrilh sa dawn. milem/thlalak te chu en leh keu
vek tawh a, an awmna tur chu Vawk sa – Hlimna leh thil tha a vel te chu halakha chuan a lo
hnam tinin an hre sa vek “tiin a chungah a lo thleng dawn. phal ta lova . (ביאור הלכה הלכות
chhang a,kan pa Yacov kha a Sabengtung sa – Retheihna in a 203 ’)שבת סי’ שז’ ) (שם עמ
thih dawn dar karah khan a faten tlakbuak dawn.
an din hual vek a (a ma rem ang Parva / Thuro sa – a vangneihna 3. Gmara Masekhet Sanhedrin
zelin) khawchhak lam ah: Juda, atha lam zawngin a inher dawn. ( )נט’ ע”אchuan heti hian a sawi
Ishaskar leh Jevulun te an ni a Mute sa – Thil tha in a hmuak. a,’Jentel mi Torah zir chu a thi ngei
,chhim lamah : Reuven, Shimon Mupui sa – a chunga midangte tur a ni ‘, tiin, tin, Hatosfot(חגיגה
leh Gad te an ni a, hmar lam ah thil tha tih sak a la mamawh )יג’ ע”אah chuan heti hian an
:Dan, Asher leh Naphtali te an ni dawn. ziak a,’Jentel miin Torah a zir
a,khawthlang lam ah :Benyamin, Sakawr sa – a Sum te chu ven thiang lo ang bawk in, Jentel
Efraim leh Menashe te’n an din tham an la tling dawn. mi chu Torah va zirtir thiang lo
hual a ni. Levi chu hun lo la kal Bawng sa – Hausakna in a a ni’, tiin , a chhan chu, ‘mitdel
turah P-thian rawng bawl tu tur hmuak. hmaah atlukna tur thil i dah tur a
a la ni dawn a ni tih a hriat lawk Sava sa – Thil tha in a hmuak. ni lo’, tih ziak a nih a vangin, tin,
avangin a unau te zingah a dah Sa rawh(al haesh) eiin – harsatna (‘ )תהילים קמזA thu chu Yakov
tel ve lova,a khum bulah a awm a chungah a thleng dawn. ho hnenah a lantir a, ………
tir a ni . Mihring lu sa – Thil tha lo tak a Ani chuan eng hnam chungah
thil neih zawng zawng eizawh mah chutiang chuan ati ngai
Chuvang chuan kan pa Yacov-a sak tu tur a rawn kal dawn. lo. A rorelte lah chu an hre hek
khan hnam tin awmna tur a lo ------------------------------------------- lo, Halelu-ah’, tih ziak ang bawk
buatsaih sak sa vek tawh avangin in. hetiang ang zul hian Hnam
inchuh buai lovin mahni awmna בין ישראל לעמים dang ( ( נוכריםte chu Juda thil
tur theuh kha an hre sa a ni” tiin (Israel te leh Hnam dangte inkar) zirna Course ang Tanakh(Bible)
min hrilh fiah. Moshe Ilan shiur ah te, Makheshevet Israel
leh Talmud zirna ah te chuan an
Sebawng no lem an biak hma מפסקי מרן הראשל”צ הרה”ג מרדכיzir ve chu phal sak tur a ni lova.
chuan Israel fatir (mipa) zawng אליהו שליט”א Amaherawh chu, Jentel chuan
zawng kha Lalpa P-thian rawng ama duhna avangin Judate Shiur
bawltu an ni thin a,mahse 1. Mi(Juda) chuan Kristian neihna hmunah te chuan a lo lut
sebawng no lem biakna sualah tawngtai na hla angte chu a sa ve a nih chuan kan hnawt chhuak
khan fatir ho pawh an tluk tel ve tur a ni lova, tiin Rambam chuan kher tur a ni lo a ni.(263 ’)שם עמ
a vangin Levi hnam sebawng no a lehkhabu ‘Peer Hador’ (’ סי4. Mi chu lo thi in anu chu Jentel
3 anih loh nan In thiarna hmunah keng lut lo hram ang che!!
Menashe fate kan ni a lawm kan hlim ang chu!!
a ni, … hetiang hi in ngaih pawimawh phawt chuan, mai a ni (Rashi). Kan Parasha ah hian inchhiar na
a lehpek ah chuan Manipur ah leh Mizorama kan hlir kan hmu a,Hashem in a fate zat a hre duh tih
luhna hmasa ber chungchang kan inhriattir leh a vangin an inchhiar kan ti a. A pakhat lehah chuan
ni ang chu. (Kan Rav Avichail-a hi a tar chak lo em an kalzelna tur an ram luah tur an thlen hma chuan
em tawh a, amah hmangaih in titu zawng zawngte kawnglak ah hmelmate an tam si a, chumia tan
hian tlawh chhuah nachang leh kan nachang kan chuan indo pawh lo ngaise an inchhiar a a zat an
hre hlawm meuh em aw!! Han tlawh chang te in hriat hi angai bawk a ni.
hian a lawm der ve thin teh a sin aw!! Cake leh in
tur engemaw hi han paipawn ila, a hmel hmuh a Chhungkaw puipa a tangin an chhiar a, kan
hlimawm thin ngei mai!! Kum khat ah vawikhat tal hmuh hmasak ber chu Elichur-a a ni a. A hming
te hi chu tlawh chhuah ve thin a tha viau ang!! Kan awmzia hi ‘Lalpa chu min vengtu’ tihn a ni. A hming
Rav Avichail-a kan nan chuan cheng zahnih khat hnuhnung ber chu Ahira Einan-a fapa a ni a. Einan
pawh kan seng ngam tur a lawm, a zarah liau liau tih hi mit nen hian a word a in thuhmun a, A vel
a ni Ramthianghlim kan thlen theih ni!! Ral khat awm chilhin a enkawl a, a mit naute angina a
atang chauh a kan hmangaih chuan kan hmangaih vawng tih Deuteronamy a kan hmu nen hian a in
tih a hrelo palh ang tih a hlauhawm deuh a lawm le thu hmun reng a ni. A awmzia chu Am Israelte chu
te ka ti mai mai!! khawi hmunah pawh awmse
--------------------------------------- DARGOT HAEMUNA Pa Hashem chuan a vengin
Bamidbar bihchianna: (Rinna Level hrang hrang te) a awm puiin, a mit naute in a
Avidan Moris Ilan Moshe Ilan mitmei reng a ni.
Vice Chairman
Irgun Or Le Bnei Menashe Emuna Rinna kawng hi a dik a kan hman thiam Lalpa Pathianin Levi hnamte
theih na tur leh a dan tur ang taka kan zir theih Ama chanpual a tan leh Ama
Thlaler a inchhiar na tur in kawng thum in a level then a ni a, rochun a tan a tih hran bik zia
pui nei tur a Moshe (1)Kawng (level) khatna (a mawl ber) - Thil reng leh biakbuk enkawltu a tan a
leh Arona Lalpa reng hi Pathianin mi mal tin te min enkawlna hmang thu kan hmu leh a. Levi
Pa-thian in a hrilh leh min ngaihsak na (Hashgakha pratit) a Ama ho chu chhiar pawh a phalve
thuin a intan a, Lalpa rawn thlen tir vek a ni tih rinna hi a ni , thil thleng lova. Levi hnam hi Hashem
P-thian hian Jews mipuite hi te ber thlengin. tan an hlu leh zual bik em em
a hmangaih em avangin a a, Israel hnam pum an hlu lo
chhiar thin in, chhiar hi tul a ti (2)Kawng (level) hnihna (a laihawl) - A pakhatna tihna nilovin, Khet Ha-egel
a ni. Miin rangkachak emaw kan rin bak ah , thil thleng reng reng hi nakina (Sebawngno lem) din a biakna
thil hlu tak emaw, sum tam ala that zawk na tur atana Pathian rawn thlen chung changah pawh khan
tak a nei a, a rilru a tihlimin tir a ni tih rinna hi a ni a. Levi hnam chu an fihlimin,
chhiar nuam a tiin, a chhiar (3)Kawng (level) thumna (asang ber) – a kawng tumah khan sebawngno kha
a chhiar nawn thin ang hian pakhatna leh pa hnihna kan rin bawk hnu a, thil an be ve eih lovin Hashem tan
Lalpa P-thian pawn ami Israel thleng reng reng hian thil tum(takhlit) a nei a khan an rinawm em em reng
fate hi a ngainat em avangin ni tih rinna hi a ani a, chu tiang hmang chuan mai a ni.
a chhiar in, a chhiar nawn leh Pathian hian lei mihring te hnenah Hrilh thawina
duh fo thin a ni. (remez) a pe thin a , chuvangin , engemaw kan Lalpan Israel fatir chhul
chungah thil a lo thlen vaih chuan , Enge Lalpa
Heng ah te hian a chhiar Pathianin ka lak atangin a duh leh a tum tih in keu hmasa ber aiiah pawh
tawh a (1) Aigupta atanga an en fiah nana hmana in zawn chhuah nan hman Levi hnam chu a tan ala in
chhuah khan (2) Sebawng no vat thin tur a ni. ‘Ka ta anni’ a ti a. Chutiang
lem dinna bawhchhiatna ah zelin Lalpa hmaah chuan
khan leh mi engzatchiah nge kha sualna ah khan thianghlim bikte, tling bikte a awm a. Temple a
boral hriat a duh a, a chhiar a. (3) Chuan an intih rawngbawl hna pawh Puithiam hnam tan tih a ni
thianghlim leh vek tawh hnu khan Hashem chu an a. Midang hnam dang tan chuan a hlauhawm a ni.
zingah rawn awm kir leh in engzatnge la awm a, la Engkim hi Lalpan ruat bik A nei a, thlei bik pawh A
dam tih a hre duh a ni. Beekhat lakhodesh lesheni nei a. Amaherawh chu Klal Israel-ah Israel fate a
Aigupta atanga an lo chhuah kum hnih kum, thla nawlpui ah chuan Amah hnai chak leh Amah tihtak
hnihna, Ni khatna niin Lalpa’n Mosia a bia a, heni zet a ring a, hmangaih a piang tan a in phal tih kha
hi Iyar nikhat niin alang a. A chhan chu thla hnihna kan hriat reng a. Keini pawh kan theih tawk a Amah
nikhatna tih a ni. Thla khatna chu Bible thla chhiar kan hnaih theih nan hian tihtak zetin Ama dan leh
chuan Nissan a ni a, Thla hnihna chu Iyar a ni. A dun leh hraite hi I zawm teh ang u. Kan tan a tha
chhungkua kua chhiar tur tih kan hmu a. Exodus dawn si a. Mihring duty pawimawh ber chu engtik
ah thung chuan a hnam pumin chhiar niin tumah laipawh a Pa-thian hnaih a pawh telh telh (pawh
chhiar hran bik an ni lo a ni. “Legulgelotam” a lu reng) leh Adam Chadik Gamur (mitha famkim) ni
nung a in chhiar ang chi kha Exodus ah khan a tha
lo tih kan hmu vek tawhin, hetah hian an inchhiar tur a beih hi a ni sia.
nan chuan shekel chanve hmangin an in chhiar SHABBATH SHALOM VEK U LE!!