Kemahiran Berfikir Kritis Kemahiran berfikir boleh dibahagikan kepada kemahiran berfikir kritis dan kreatif.

Kemahiran berfikir kritis ialah kebolehan untuk menilai kemunasabahan sesuatu idea dan bersifat evaluatif. Manakala kemahiran berfikir kreatif ialah kebolehan untuk mencerna dan menghasilkan idea asli dan bersifat generatif. Bagi kemahiran berfikir secara kritis, ia dapat dikelaskan kepada beberapa bahagian mengikut hierarki keutamaannya iaitu: 1. 2. . !. ". #. $. %. Mencirikan Membandingkan dan membezakan Mengumpul dan mengelaskan Membuat urutan Menyusun mengikut keutamaan Menganalisis Mengesan kecondongan Menilai

Berikut akan di&elaskan setiap kemahiran berfikir secara kritis beserta contohnya: 1. Mencirikan Mengenal pasti kriteria seperti ciri, sifat, kualiti dan unsur sesuatu konsep atau ob&ek. Kemahiran ini akan digunakan untuk mendefinisikan konsep atau item, dan mengenali antara konsep atau item yang hampir serupa. 'angkah(langkah yang terlibat:

'ukiskan satu bulatan. )uliskan ta&uk bagi konsep atau item dalam bulatan. 'ukiskan satu garisan yang memancar keluar daripada bulatan. )uliskan satu ciri yang ada pada konsep atau item pada hu&ung garisan. *langi dengan melukis garisan lain untuk ciri yang lain.

+ontoh: ,engan menyenaraikan ciri(ciri atau spesifikasi yang terdapat pada sesebuah komputer. Bagi membantu memudahkan proses mencirikan, satu gambara&ah yang berbentuk peta minda boleh dilakarkan dan digunakan supaya idea yang ingin ditun&ukkan dapat disampaikan.

2. Membanding dan Membezakan Mencari persamaan dan perbezaan berdasarkan kriteria seperti ciri, sifat, kualiti dan unsur sesuatu ob&ek atau peristi-a. Kemahiran ini digunakan apabila terdapatnya dua atau lebih ciri atau kemungkinan dan semasa membuat pilihan atau keputusan. 'angkah(langkah yang terlibat adalah seperti berikut:

.erhatikan dan berikan tumpuan kepada satu atau beberapa ob&ek. Kenal pasti satu daripada ciri ob&ek itu. )entukan sama ada ob&ek yang lain mempunyai ciri yang sama. /yatakan ciri itu sama atau berbeza.

+ontoh: ,engan membanding dan membezakan antara komputer riba 0labtop1 dan notebook. Kemudian senaraikan persamaan dan perbezaan antara kedua(dua &enis komputer &enis labtop dan notebook ini.

2eterusnya gunakan gambar ra&ah 3enn seperti yang ditun&ukkan dalam seperti diba-ah bagi membuat perbandingan dan perbezaan. 'angkah(langkah yang terlibat adalah seperti berikut:

'ukis dua bulatan yang bertindih. 4ekodkan ciri 'abtop dalam bulatan .ertama. 4ekodkan ciri /otebook dalam bulatan Kedua. 5ika ciri 'abtop sama dengan /otebook, rekod ciri dalam ka-asan bertindih antara dua bulatan.

3. Mengumpul dan mengelaskan Mengasingkan dan mengumpulkan ob&ek atau fenomena kepada kumpulan masing(masing adalah berdasarkan kriteria tertentu seperti ciri atau sifat. .engumpulan ini adalah berdasarkan ciri atau sifat sepunya. Kemahiran ini digunakan apabila terdapat banyak item atau maklumat dan item atau maklumat tersebut tidak tersusun. 'angkah(langkah yang terlibat adalah seperti berikut:

Kenal pasti ciri umum sekumpulan item. Beri nama kepada kumpulan item itu. Kenal pasti ciri lain. Masukkan item berciri sama ke dalam kumpulan yang lebih kecil. *langi langkah di atas sehingga semua item dapat dikumpulkan dalam suatu kumpulan.

+ontoh: ,engan diberikan item(item seperti berikut: papan kekunci (keyboard), Tetikus (Mouse), Mikrofon, Scanner, Speaker , Monitor, Printer, mesin Fax. Kemudian kelaskan item(item tersebut dengan menggunakan carta organisasi seperti berikut:

4. Membuat urutan Menyusun ob&ek atau maklumat mengikut tertib berdasarkan kualiti atau kuantiti ciri atau sifatnya seperti saiz, masa, bentuk atau bilangan. Kemahiran ini digunakan untuk menyusun item atau maklumat supaya mudah difahami dan item tertentu mudah dikesan. *ntuk langkah(langkah penggunaannya adalah seperti berikut:

)entukan &enis susunan untuk digunakan sama ada mengikut saiz, nilai, ab&ad, kronologi, corak atau masa. 6mbil satu item sebagai asas. 6mbil item yang lain dan susunkan secara menaik atau menurun berdasarkan &enis susunan yang ditentukan. 2emak semula susunan.

+ontoh: ,isenaraikan proses(proses atau langkah(langkah untuk pemasangan .erkongsian .encetak 02haring .rinter1. 4entetan ker&a hendaklah dilakukan daripada senarai ker&a tersebut. 6ntara langkah(langkah yang terlibat semasa proses membuat urutan ialah seperti berikut:

7mbas kembali semua langkah. .ilih satu langkah sebagai permulaan. 7mbas kembali langkah yang seterusnya. .ilih satu langkah yang lain. Bandingkan langkah yang dipilih dengan langkah pertama. 'etakkan langkah itu di hadapan &ika langkah itu lebih a-al atau di belakang &ika ia langkah yang terkemudian. *langi aktiviti di atas sehingga semua langkah telah disusun.

5. Menyusun mengikut keutamaan Menyusun ob&ek atau maklumat mengikut tertib berdasarkan kepentingan atau kesegeraan. Kemahiran ini digunakan untuk menon&olkan perkara yang mustahak atau penting dan menentukan tindakan yang perlu dilakukan terlebih dahulu. 'angkah(langkah pengunaannya adalah seperti berikut:

)entukan matlamat anda. 6mbil satu item sebagai asas. 6mbil item yang lain dan bandingkan dengan item asas sama ada lebih dekat atau lebih &auh kepada matlamat. 5ika lebih dekat kepada matlamat letakkan di atas item asas, &ika tidak letakkan di ba-ah. *langi langkah di atas bagi item yang lain, satu demi satu.

Kita boleh gunakan tangga hierarki seperti yang ditun&ukkan diba-ah untuk menyusun item mengikut keutamaan. a1 'ukiskan beberapa anak tangga. b1 )uliskan item yang paling penting pada anak tangga paling atas c1 )uliskan item lain yang kurang penting pada anak tangga di ba-ahnya. d1 *langi sehingga item yang paling tidak penting pada anak tangga yang paling ba-ah. +ontoh: ,iberikan senarai beberapa item: komputer, telefon bimbit, radio, perakam video, printer dan televisyen. 2usun item tersebut mengikut keutamaan penggunaan alat elektrik di rumah. 6. Menganalisis

Mengolah maklumat dengan menghuraikannya kepada bahagian yang lebih kecil bagi memahami sesuatu konsep atau peristi-a serta mencari makna yang tersirat. Kemahiran ini digunakan untuk mengenali bahagian(bahagian, memahami hubung kait antara bahagian dan mengenali prinsip yang terlibat. Menganalisis ialah suatu kemahiran yang kompleks menggunakan beberapa ciri kemahiran berfikir. 'angkah(langkah yang terlibat adalah seperti berikut:

)entukan pendapat atau kenyataan. +ari andaian yang tersirat, huraikannya kepada ciri yang lebih terperinci. 4enung semula pendapat atau andaian. Buat pernyataan yang telah diperbaiki dengan sokongan fakta. :

+ontoh

Buat 8Komputer *ntuk a1 Komputer

analisis bagi kenyataan berinternet adalah penting

yang kepada

berikut: kehidupan8. perlu: kenyataan: kehidupan.

menganalisis kita Menentukan pendapat atau berinternet adalah penting kepada

b1 9uraikan andaian yang tersirat 8penting kepada kehidupan8 dari segi komputer berinternet:

Menyampaikan maklumat. Berunsurkan pendidikan. Boleh mengisi masa lapang. Memberi hiburan.

c1 Membuat kenyataan yang telah diperbaiki : Komputer berinternet adalah penting Kepada kehidupan kerana komputer berinternet dapat menyampaikan maklumat umum yang berunsurkan pendidikan, boleh mengisi masa lapang dan memberi hiburan. . Mengesan kec!nd!ngan Mengesan pandangan atau pendapat yang berpihak kepada sesuatu atau menentang sesuatu. Kemahiran ini digunakan apabila terdapat sesuatu pernyataan yang cuba mempengaruhi keputusan atau pendapat seseorang, atau menimbangkan ketepatan sesuatu sumber maklumat atau pernyataan, atau mengenal pasti kecondongan pandangan seseorang. 'angkah(langkah yang terlibat adalah seperti matlamat. berikut:

a1 /yatakan b1 Kenal pasti &enis petun&uk kecondongan:

Kenyataan yang berbentuk emosi atau bermuslihat. .engitlakan yang keterlaluan. 2oalan retorik 0soalan yang bersifat mempengaruhi atau memukau dan bermuslihat1. .ersembahan atau penyampaian yang berat sebelah. Menyatakan pendapat sebagai fakta.

c1 6nalisis maklumat secara terperinci untuk mendapatkan petun&uk. d1 .adankan pernyataan yang berunsur kecondongan dalam petikan dengan &enis petun&uk. e1 Buat penilaian se&auh manakah kecondongan berlaku. "rasyarat# a1 b1 +ontoh: .etun&uk 7si .engetahuan atau kandungan kriteria pernyataan tentang: kepada yang kecondongan. dianalisis.

.ela&ar dikehendaki mengesan kecondongan dalam petikan iklan semasa promosi &ualan komputer, komputer riba 0labtop1, netbook dan perkakasan komputer lain semasa .+ :air sedang berlangsung. $. Menilai Membuat pertimbangan tentang sesuatu perkara daripada segi kebaikan dan keburukan berdasarkan bukti atau dalil yang sah. Kemahiran ini digunakan untuk membuat keputusan bagi memilih sesuatu, dan menerima atau menolak sesuatu idea. 'angkah(langkah yang terlibat adalah seperti berikut:

.erhatikan idea atau pilihan. 2enaraikan ciri positif 0kebaikan1. 2enaraikan ciri negatif 0kelemahan1. Beri -a&aran kepada setiap ciri. Bandingkan -a&aran secara keseluruhan.

+ontoh: 2emasa ingin membuat permohonan agar dipasangkan talian telefon tetap, mereka memberikan pilihan sama ada ingin menyambung talian internet atau talian telefon saha&a kerana promosi pada -aktu itu dilakukan secara besar(besaran. 6dakah ingin menerima atau menolak permintaan tersebut; Kita boleh menggunakan +arta ) untuk membantu kita menilai dan seterusnya membuat keputusan.