Baik buruknya sistem meritokrasi dalam pendidikan

Oleh DR. HASSAN AHMAD

Berita penting untuk orang Melayu: Pelajar bumiputera merupakan kumpulan terbesar yang
iterima masuk ke lima !akulti kritikal" iaitu !akulti perubatan" !akulti pergigian" !akulti
kejuruteraan elektronik" !akulti kejuruteraan kimia an perakaunan alam pengambilan sesi
#$$%&#$$' i (P)A" berasarkan sistem meritokrasi. Seramai %*+ pelajar atau ',.% peratus
berjaya memasuki biang perubatan berbaning *%$ pelajar bukan bumiputera" biang
pergigian -#' orang atau '..+ peratus" kejuruteraan elektronik -"--* orang atau /#..
peratus" kejuruteraan kimia %.+ orang atau ,*.% peratus an perakaunan .%' orang atau '/.'
peratus.
Menurut Pengarah 0abatan Peniikan )inggi" 1ementerian Pengajian )inggi" seramai /+$
orang aripaa pelajar itu yang mengikuti aliran sains memperoleh Purata Nilai 2re
1eseluruhan 3PN214 %.$" yang merupakan mata nilai gre yang tertinggi.
Maklumat yang isampaikan oleh Pengarah 0abatan Peniikan )inggi" 1ementerian Pengajian
)inggi itu selanjutnya ialah: Daripaa *.".+# pelajar yang berjaya memasuki (P)A kali ini"
#*",,# aalah alam aliran sains" manakala -'"#*$ pula alam aliran sastera. Pelajar
bumiputera yang ita5arkan melanjutkan pelajaran alam aliran sains ialah seramai -%"%+/
orang manakala pelajar 6ina ."$%/ an -"--. pelajar (nia.
Berita keua" yang tiak kurang pentingnya bagi orang Melayu: Sistem meritokrasi
ilaksanakan buat pertama kalinya paa tahun #$$# bagi menggantikan sistem kuota yang
menetapkan sebanyak '' peratus pelajar bumiputera an %' peratus untuk 3pelajar4 bukan
bumiputera bagi kemasukan i (P)A 3ipetik ari 7tusan Malaysia" #/ Mei #$$%4.
)entang berita pertama" statistik yang itunjukkan itu tentang ke8emerlangan pelajar Melayu
berasarkan meritokrasi mungkin memeranjatkan banyak orang. Orang tiak menyangka"
malah mungkin terkejut" menengar berita baha5a" berasarkan sistem meritokrasi" pelajar
Melayu 3atau bumiputera4 tiba9tiba apat melebihi jumlah pelajar bukan bumiputera alam
biang yang ikatakan kritikal itu. Rasa tiak sangka atau terkejut ini timbul ari mitos lama
yang mengatakan baha5a pelajar Melayu tiak panai an tiak 8erik an mereka pasti tiak
akan apat menyaingi pelajar bukan bumiputera kalau persaingan itu iasarkan atas sistem
meritokrasi. Mitos ini juga mengatakan baha5a pelajar bukan bumiputera panai an 8erik"
terutama alam biang sains. Saya tiak tahu sama aa mitos yang keua ini benar atau
tiak" tetapi paa suatu hari" tiak berapa lama ahulu" seorang rakan saya" pakar atau
sarjana pengajian 6ina memberitahu saya kira9kira begini: )iak semua anak 6ina panai
matematik atau sains. Anak 6ina yang ikatakan panai matematik atau sains itu bukan
kerana mereka sejak lahir panai atau 8erik atau geliga" tetapi kerana mereka kuat bekerja
an mengha!al. Anak Melayu" kata rakan saya ini seterusnya" lebih panai ber!ikir an lebih
kreati!. )api anak Melayu malas" kan: Saya bertanya rakan saya ini. Dia menja5ab" itu saya
tiak tahu. Orang yang malas aa paa semua bangsa. Orang yang rajin pun aa paa semua
bangsa. )erima kasih" saya memberitahu rakan saya" bekas sarjana pengajian 6ina i
7ni;ersiti Malaya.
)etapi alam berita lain yang tersiar beberapa hari yang lepas" Menteri Pengajian )inggi
memberitahu 1etua Pembangkang" <im 1it Siang i Parlimen" baha5a pelajar bumiputera
yang gagal memasuki aliran sains i (P)A bagi sesi #$$%&#$$' lebih tinggi berbaning
peratusan 8alon bukan bumiputera. Menurut statistiknya" seramai #%",/. orang pelajar
bumiputera memohon masuk ke aliran sains tetapi hanya -%"%+/ orang atau ,../ peratus
sahaja yang berjaya" bererti %-.* peratus gagal= ini peratusan yang 8ukup besar. )entang
pelajar 6ina pula" aripaa +"'// orang yang memohon masuk ke aliran sains" ."$%/ orang
atau .% peratus berjaya. Peratus gagalnya hanya -, peratus. 0ai" kalau berasarkan kaar
jumlah pelajar bumiputera9bukan bumiputera" nampaklah baha5a kejayaan pelajar 6ina
masih jauh lebih tinggi aripaa kaar kejayaan pelajar bumiputera.
Beberapa soal lain perlu juga iambil ingatan oleh kerajaan" oleh orang Melayu an bukan
Melayu. Pertama" mengapakah" aripaa '#/ pelajar yang menapat markah PN21 %.$"
hanya seorang sahaja pelajar bumiputera= yang lain ialah pelajar 6ina 3'$* orang4 an pelajar
(nia 3#* orang4. Apakah ini sistem perkauman: Aa pihak yang berkata baha5a sebabnya
ialah kebanyakan pelajar Melayu yang 8emerlang suah ihantar ke luar negara selepas SPM
atau kebanyakan mereka memasuki kelas matrikulasi. Di peringkat matrikulasi" aripaa
-"#%/ orang pelajar yang menapat PN21 %.$" seramai /.+ orang pelajar bumiputera= %-+
pelajar 6ina" an *+ orang pelajar (nia. (ni menunjukkan baha5a pelajar bukan bumiputera
mempunyai ua peluang yang baik untuk masuk ke (P)A engan menapat PN21 %.$" iaitu
melalui S)PM an juga melalui kelas matrikulasi. Dulu kelas matrikulasi hanya ikhaskan
kepaa pelajar bumiputera" tetapi setelah kelas ini ibuka juga kepaa pelajar bukan
bumiputera" kira9kira #"$$$ orang pelajar bukan bumiputera 3aripaa jumlah lebih kurang
#$"$$$ orang pelajar4 iterima masuk ke kelas matrikulasi.
Soal keua ialah soal jumlah pelajar bumiputera an bukan bumiputera yang menuntut i
institusi pengajian tinggi s5asta 3(P)S4. 7mum iketahui baha5a jumlah pelajar bumiputera i
(P)S sangat renah" tiak melebihi -' peratus= yang lain ialah pelajar bukan bumiputera an
pelajar ari luar negara. 1alau kita melihat jumlah pelajar bumiputera9bukan bumiputera i
(P) 3(P)A an (P)S4 se8ara keseluruhannya" iaitu i peringkat nasional" akan ternyata baha5a
jumlah pelajar bumiputera jauh lebih ke8il aripaa jumlah pelajar bukan bumiputera" se8ara
kasarnya nisbahnya ialah *$:/$" yakni *$ peratus pelajar bumiputera an /$ peratus pelajar
bukan bumiputera.
0ai" kalau aa orang yang masih menganggap baha5a sistem peniikan i negara ini berbau
perkauman" hakikat yang tersebut itu perlu iambil ingatan oleh semua kaum i negara ini.
Menteri Pengajian )inggi aa berkata alam Parlimen baha5a pengambilan pelajar i biang
berkenaan tiak mempunyai sebarang unsur perkauman" sebaliknya 3sistem itu4 menjurus
kepaa soal perpauan 3ipetik ari laporan muka epan" 7tusan Malaysia" # 0un #$$%4. 1alau
aa pelajar bukan bumiputera yang layak tetapi tiak berjaya ipilih masuk ke (P)A" banyak
juga pelajar bumiputera yang layak tetapi tiak berjaya masuk ke (P)A.
Menurut laporan" jumlah permohonan yang iterima paa tahun ini untuk masuk ke (P)A ialah
sebanyak .'"+,, orang" aripaa jumlah ini *+"/#% permohonan untuk aliran sains an
%,"#%# untuk jurusan sastera. >ang berjaya iterima masuk hanya *.".+# orang. (ni bererti
sebanyak %/" #%# pemohon terpaksa itolak" 5alaupun ini tiak bererti mereka tiak layak
ari segi kelayakan akaemiknya untuk mengikuti pengajian i peringkat uni;ersiti alam
biang apa pun" termasuk perubatan" sains" kejuruteraan an sebagainya. )iakkah apat
masalah ini iselesaikan" misalnya engan mengaakan peruntukan bajet negara yang lebih
besar untuk membiayai ran8angan peniikan yang lebih ekstensi!: Saya tahu banyak juga
pelajar kita yang tiak mempunyai kelulusan S)PM atau matrikulasi berjaya iterima masuk
ke (P) i luar negara 3misalnya i Australia an i Amerika ataupun Britain4 an pulang ke
tanah air memba5a ija?ah alam pelbagai biang. )etapi ini pelajar yang ibu bapa mereka
mampu membiayai peniikan mereka ke peringkat pengajian tinggi i luar negara" tetapi
bagaimana nasib pelajar yang tiak mampu ari segi ke5angannya untuk meneruskan
pelajaran mereka" baik ke luar negara mahupun ke (P)S" setelah mereka gagal masuk ke (P)A
i negara ini: 0umlahnya bukan seikit.
Dalam negara berbilang kaum an etnik seperti i Malaysia" meritokrasi bukanlah satu9satu
sahaja !ormula untuk memastikan baha5a hanya pelajar yang layak sahaja yang boleh
iterima masuk ke (P)A tanpa mengira kaum kerana akhirnya nanti masalah yang akan timbul
bukan soal mutu peniikan semata9mata tetapi juga masalah sosial" politik" buaya" ekonomi
an masalah perkauman. 0ai" ari segi matlamat perpauan ini" kerajaan henaklah
memastikan baha5a asar an sistem peniikan i Malaysia tiak ibiarkan menimbulkan
keaaan yang boleh meme8ahbelahkan kaum berasarkan tara! peniikan" sosial" ekonomi
an buaya masing9masing. Meritokrasi memang penting untuk menjamin mutu peniikan i
peringkat (P)A asalkan sahaja sistem ini tiak menimbulkan masalah lain yang lebih serius
lagi. Sistem kuota tiak seharusnya ihapuskan sama sekali" 5alaupun ia harus iimbangi
engan sistem meritokrasi se8ara ail 9 ail kepaa semua kaum. Di Malaysia" penuuk
majoriti ialah orang Melayu atau kaum bumiputera 3kira9kira alam nisbah ,$ peratus
Melayu&bumiputera an %$ peratus bukan bumiputera4. )entunya ail kalau kaum majoriti ini
tiak ibiarkan terus ikuasai oleh kaum minoriti alam segala biang. Malah" keaaan ini"
kalau ibiarkan terus" boleh menimbulkan pelbagai masalah lain" seperti yang isebutkan tai.
1elayakan masuk
Sistem meritokrasi itu seniri suah merupakan sejenis sistem kuota juga. Mengapa tiak:
Pelajar ipilih menurut kuota tempat yang aa i (P)A" menurut matlamat untuk men8apai
kaar ,$ peratus aliran sains an %$ peratus aliran sastera an berasarkan kelayakan masuk
yang telah itetapkan oleh pihak berkuasa se8ara mutlak. Pilihan pelajar mulai makin terha.
Peluang mereka untuk melanjutkan pelajaran ke peringkat tinggi mulai makin terha. Maka
akibatnya banyaklah pelajar yang layak tiak berjaya masuk ke (P)A" an ini tentu lama9
kelamaan akan menimbulkan masalah lain lagi" misalnya masalah sosial. 1ita menyeari
baha5a masalah yang ihaapi oleh pihak uni;ersiti atau kerajaan ialah" tempat i (P)A
terha. Memang penting kita menjaga mutu pengajian tinggi i negara ini" tetapi mutu ini
tiak hanya perlu ijaga i pintu masuk (P)A engan mengenakan syarat kemasukan yang
ketat atau berasarkan sistem meritokrasi itu. <ebih penting lagi ialah" mutu pengajian yang
isampaikan i bilik kuliah" mutu tenaga pengajarnya" an mutu buaya ilmu an interaksi
intelektual yang igalakkan an ikembangkan i kampus (P)A. )iak kurang penting ialah"
memastikan baha5a pelajar Melayu i sekolah menengah kebangsaan mempunyai kemuahan
yang 8ukup untuk membolehkan mereka menjai pelajar yang 8emerlang alam biang sains.
Soal mengapa hanya seorang sahaja pelajar Melayu yang menapat PN21 %.$ i peringkat
S)PM perlu ikaji bukan berasarkan !aktor sama aa pelajar Melayu tiak bekerja kuat atau
malas belajar bersungguh9sungguh" tetapi juga berasarkan !aktor kemuahan i sekolah"
terutama i sekolah i luar banar yang kebanyakan pelajarnya ialah pelajar Melayu. 7ntuk
membolehkan pelajar Melayu berjaya masuk ke (P)A engan kelayakan masuk yang
8emerlang" perseiaannya perlu imulai i sekolah menengah" malah mulai peringkat sekolah
renah lagi.
@alhasil" alam menghaapi masalah peniikan i negara berbilang kaum ini" kita tiak
boleh berkata" peuli apa kalau akhirnya nanti hanya *$ peratus sahaja pelajar bumiputera
yang mengisi kampus (P)A" atau peuli apa kalau hanya -$ peratus sahaja pelajar bumiputera
yang menuntut i (P)S" kerana masalah yang harus kita tangani bukan hanya soal meritokrasi
alam peniikan tetapi lebih ari itu ialah soal bagaimanakah asar an sistem peniikan
negara apat membentuk masyarakat yang bersatu pau" masyarakat yang tiak hanya terus9
menerus memikirkan tentang kepentingan kaum masing9masing tanpa mempeulikan
kepentingan negara atau kepentingan bersama. Saya teringat kata9kata seorang ahli !alsa!ah
atau pemikir peniikan i Barat. Dia berkata baha5a )he purpose o! eu8ation is not to
in!orm but to !orm" maksunya" tujuan atau matlamat peniikan bukan untuk menyampaikan
maklumat tetapi untuk membentuk. Membentuk tentunya bererti" membentuk buaya ilmu"
akhlak" akal bui an bui pekerti yang mulia" an sebagainya. Dapatkah meritokrasi yang
hanya berasarkan ke8emerlangan otak atau ke8emerlangan Auanti!iable intelligen8e" seperti
yang ianjurkan oleh Mi8hael >oung alam bukunya" )he Rise o! Merito8ra8y 3-+'.4"
membentuk manusia atau pelajar seperti itu: )ujuan Mi8hael ialah melalui meritokrasi" satu
kumpulan manusia elit yang kira9kira robotik si!atnya ari segi meritokrasi otaknya" apat
ibina untuk memerintah atau mentabirkan negara berasarkan merit atau kelayakan otak
mereka" menggantikan sistem aristokrasi. 1alau ini maksu atau tujuan meritokrasi" maka
tiak aa kerajaan atau pemimpin negara i unia yang layak ikatakan meritorious ari segi
teori intelligen8e otak itu. >ang tiak iambil kira ialah meritokrasi buaya atau 8ultural
intelligen8e" meritokrasi moral an emotional intelligen8e.
0ai" kita jangan terlalu ghairah untuk menggunakan apa9apa sistem yang mutlak kerana tiak
aa bena atau sistem yang mutlak i unia. >ang aa an yang baik ialah sistem
pertengahan" yang mengambil kira semua !aktor alam usaha untuk membina manusia
melalui peniikan.
Dari segi ini" sesuai engan keaaan i Malaysia" sistem meritokrasi" sistem kuota" sistem
perpauan" harus isatukan se8ara berimbang. Begitu juga" penumpuan yang terlalu ghairah
terhaap aliran sains engan mengurangkan penumpuan terhaap aliran sastera" juga tiak
baik bagi pembangunan negara. 1eua9ua aliran ini seharusnya ianggap sama pentingnya
untuk membentuk manusia berakal bui mulia itu" manusia yang menyeluruh" manusia yang
apat ber!ikir se8ara bijaksana an kreati!. Maka pentinglah keua9ua aliran itu
iseimbangkan atau isatukan atau igabungkan alam sistem peniikan kita untuk
membentuk manusia seperti itu. )iakkah ini matlamat Balsa!ah Peniikan Negara: