cng lut quc t

Cc cu hi
Cu 1: Trnh by khi nim . c im v lch s pht trin ca cng php quc t
Cu 2: Ti sao ni cc nguyn tc c bn ca CPQT hin i l phng tin quan trng duy tr trt t php l QT
Cu 3: Nu ngha nguyn tc dn tc t quyt i vi phong
tro gii phng dn tc ca cc nc ph thuc v thuc a?
Cu 4: Ti sao ni bin c khng ph thuc vo ch quyn v
quyn ti pha1n ca bt k quc gia no?
Cu 5: Tnh by v c quan i din lnh s . im khc bit gi c quan i din
lnh s v c quan i din ngoi giao
Cu 6: Trnh by c s php l v c s thc t ca trch nhim php l quc t
Ti sao CPQT li t ra vn trch nhim php l quc t i vi quc gia ?
Cu 7: So snh quy ch php l ca ni thu v lnh hi
Cu 8: Chng minh S tin b ca CPQT hin i so vi CPQT ca
thi k trc
Cu9: Trnh by khi nim v quy ch php l ca lnh th quc gia
Cu 10: Trnh by ni dung v ngha nguyn tc khng s
dng sc mnh hoc e do sc mnh trong quan h quc t v
nguyn tc hai bnh gii quyt cc trach chp quc t?
Cu 11: Ti sao li t ra vn trch nhim php l quc t trong
CPQT hin i ?
Cu 12: Ti sao ni quc gia l ch th c bn v ch yu ca CPQT
Cu 13: Hy So snh nhng c im c bn ca CPQT v TPQT:
Cu 14: Trnh by khi nim v th tc k kt iu c quc t?
Vic thc hin cc iu c quc t c da trn nguyn tc no, ti
sao?
Cu 15: Trnh by KN, c im ca s cng nhn ch th CPQT.
vn cng nhn c quyt nh ti t cch ch th ca mt thnh vin
mi hay khng? ti sao?
Cu 16: Ti sao ni ni thu thuc ch quyn hon ton y v
ring bit, nhng lnh hi ch thuc ch quyn hon ton v y
ca quc gia ven bin.
Cu 17: So snh quy ch php l ni thu v lnh hi
Cu 18: Phn tch ni dung, ngha nguyn tc "dn tc t
quyt"
Cu 19: Hy trnh by cc phng thc hng quc tch theo php lut Vit Nam
hin hnh, php lut Vit Nam v vn quc tch c s dng phng thc hng
quc tch theo s la chn hay khng? Chng minh bng mi v d c th?
Cu 20: Trnh by quyn u i l min tr ngoi giao. V sao vin
chc ngoi giao li c hng nhng quyn ?
Cu 21:Trnh by vai tr ca Lin hp quc trong vic gn gi
ho bnh v an ninh quc t?
1

Cu 22: Trnh by quy ch php l ca thm lc a? ti sao

quc gia ven bin ch c quyn ch quyn i vi thm lc a?
Cu 23: Ti sao cng php quc t li t ra nguyn tc: cc quc gia khng c
vin dn vo php lut nc mnh t chi thc hin cc cam kt quc t?
Cu 24: Hy trnh by KN, nguyn nhn, cch gii quyt xung
t PL trong T php quc t?
Cu 25: Hy trnh by khi nim v c im T php quc t
Cu 26: Ti sao ni quc gia l ch th c bit trong TPQT?
Cu 27: Trnh by khi nim, nguyn nhn c bn ca hin tng
xung t PL . ti sao trong T Php QT t ra vn chn lut? vic
chn lut c da trn c s no?
Cu 28: Hy trnh by s cn thit v th thc p dng PL nc
ngoi trong TPQT
Cu 29: Nu Khi nim t tng quc t v vn xc nh thm
quyn ca TA trong vic gii quyt cc tranh chp mang tnh cht
DS c yu t nc ngoi trong TPQT.
Cu 30: Ti sao phi ra vn cng nhn v cho thi hnh
phn quyt ca to n nc ngoi trong TPQT? Trnh by nhng quy
nh c bn ca PLVN v vn ny?
Cu 31: Hy trnh by th thc p dng php lut nc ngoi trong
t php quc t? Ti sao khi p dng php lut nc ngoi, c quan
Nh nc c thm quyn ch p dng php lut v ni dung?
Cu 32: Trnh by th thc v hiu lc ca vic p dng PL nc
ngoi trong TPQT?
Cu 33: Ti sao t ra vn "bo lu trt t cng cng" trong
vic p dng PL nc ngoi trong TPQT? vic bo lu trt t cng
cng c t ra trong nhng trng hp no? .
Cu 34: Xung t PL trong TPQT c gii quyt nh th no? Theo
anh (ch) cch gii quyt no l u vit nht?
Cu 35: Ti sao li t ra vn ADPL nc ngoi trong TPQT?
Cu36: Phn tch s khc bit gia c cu quy phm xung t trong t php quc t
v c cu ca quy phm php lut ni chung v gii thch v sao li c s khc bit
?
Cu37:Ti sao li xut hin vn xung t php lut trong t php quc t? c
nhng cch gii quyt xung t php lut no?

Cu 1: Trnh by khi nim . c im v lch s pht trin ca cng php quc

t
#khai nim: Cng php quc t l h thng cc nguyn tc v quy phm
php lut do cc quc gia v cc ch th khc ca cng php quc t
tho thun xy dng nn v m bo thi hnh trn c s t nguyn,
binh ng iu chnh cc quan h gia cc ch th vi nhau
nhm duy tr s n nh v thc y s pht trin ca cc quan h
quc t lin quan n an ninh ho bnh QT v hp tc QT.
#c im
*i tng iu chnh: l cc quan h x hi pht sinh trong i sng quc t lin
quan n an ninh v ho bnh quc t v hp tc quc t trn tt c cc lnh vc i
sng x hi v ch th tham gia quan h x hi ny lun lun l cc ch th ca cng
php (php lut chung ca quc t)
*phng php iu chnh: l phng php bnh ng v tho thun nu c nhng
ngoi l nht nh th CPQT th phi dng bin php cng sn mang tnh cht mnh
lnh th n cng khng nm ngoi s tho thun gia cc ch th ca CPQT da trn
c s bnh ng v t nguyn
-Bnh ng tho thun c ngha l u c bnh ng th c s tho thun
-V phng php iu chnh c hai mt c bn l tho thun v quyn uy, n c
th hin hin chng lin hp quc
*ch th: ch th ca CPQT bao gm quc gia, t chc quc t lin chnh ph v dn
tc u tranh nhm thc hin quyn t quyt dn tc
*ngun ca cng php quc t
ni dung bn trong ca n l quy tc x s, l nhng quy phm bt buc chung v
hnh thc ca n l da trn VBQPPL, tp qun php, tin l php
ngun ca CPQT bao gm 2 loi c bn nh:
+iu c quc t
+Tp qun quc t: ch c coi l ngun ca CPQT khi ng thi hi cc iu
kin sau y:
-n c hnh thnh trong thc tin php l quc t,
-n c p dng lin tc lu di,
-c tt c cc quc gia trn th gii tha nhn l quy tc php l c tnh cht bt
buc chung
-phi ph hp vi nguyn tc c bn ca CPQT
*T nhng vn trn by trn th c th rt ra c im ca CPQT
-khng c bt k mt quc gia no hay bt k mt t chc no ng trn cc quc gia
thc hin vic lp php, hnh php v t php (tt c cc hot ng ni trn c
thc hin trn c s nguyn tc bnh ng, tho thun v t do ch ca cc ch th
CPQT
-vic thc hin cc nguyn tc v cc quy phm ca CPQT cng ch da trn c s t
nguyn m khng c bt k mt bin php cng ch no.
#CPQT l mt phm tr lch s
-Th hin iu kin xut hin cng php quc t:
+Cng php quc t xut hin khi hi t nhng iu kin c s xut
hin cc quc gia trn th gii, v c s hnh thnh cc mi quan h
gia cc quc gia vi nhau trong tng khu vc hoc trn phm vi ton th
3

gii , Nh vy c th thy y l 1 phm tr lch s ch khng phi 1 hin

tng nht thnh bt bin.
+Cng php quc t cn l 1 phm tr lch s khi n th hin kha cnh
n pht trin mnh v ngy cng hon thin thng qua cc thi k lch s
sau:
*Thi k chim hu n l: thi k ny u tranh xy ra lin min nn dn
n h qu lut quc t ch yu iu chnh cc quan h x hi pht
sinh t vn chin tranh v ho bnh, cc bn tham chin bit s
dng vic k kt cc ho c chm dt hoc tm dng cuc chin
tranh, cc tp qun v n tip, trao i s gi, k v thc hin cc
iu c quc t hnh thnh.
-Thi k ny cc quc gia xut hin cha nhiu nn lut quc t ch mang
tnh khu vc v tn mn.
*Thi k phong kin: thi k ny vua, cha, a ch phong kin c
coi l ch th ca cng php quc t. Cng vi s pht trin ca ch
phong kin, quan h gia cc quc gia ngy cng m rng nn cc quy
phm ca cng php quc t ngy cng m rng v pht trin thnh h
thng vi t cch l 1 khoa hc c lp.
*Thi k t bn ch ngha: thi k ny quan h gia cc quc gia ngy
cng c m rng nh cng php quc t c s pht trin vt bc v
c s lng v cht lng. Nhng n thi k t bn quc th cng php
quc t chuyn t dn ch tin b sang phn ng.
*Lut quc t hin i:
Qu trnh hnh thnh CPQT hin i din ra nh sau:
-1917 Cch mng thng 10 Nga p tan t tng phn ng ca cng
php quc t thi k quc v pht trin thnh cng php quc t
hin i. S tin b ny th hin ch cng php quc t c p dng
thng nht trn ton th gii,
-1939 chin tranh th gii ln th II n ra, t loi nhiu nguy c ca s dit vong
-1942 hnh thnh lin minh gm 26 quc gia khng phn bit th ch chnh tr KTXH, chng
li phe pht xt
-24/10/1945 lin hp quc ra i vi s tuyn b tt c cc quc gia trn th gii u bnh
ng, khng phn bit giu-ngho v u c quyn tn ti trong ho bnh dn n thc s
khng nh s ra i ca cng php quc t hin i
*S tin b ca cng php quc t hin i c th hin trn 2 bnh din sau y:
-ni dung ca CPQT hin i cha ng nhng cng tc tin b v mang tnh cht h thng
ho cao, c bit n l CPQT chung i mi cc thnh vin trong cng ng quc t (iu ny
khc mi CPQT dnh cho cc quc gia vn minh)
-Hnh thc: c s chuyn ho kh mnh m t cc quy phm tp qun sang cc quy phm
thnh vn . t 1945-2000 c 35000 vn kin php l quc t c ng k ti u ban th k ca
lin hp quc
Cng php quc t c s thay i v cht lng biu hin hnh
thc th hin, cc nguyn tc, c bit l nhiu ch nh quan trng
c php in ho cao.

Cu 2: Ti sao ni cc nguyn tc c bn ca CPQT hin i

l phng tin quan trng duy tr trt t php l QT.:
Trc khi ni v nguyn tc ca CPQT mnh phi hiu vn CPQT, CPQT n c
hiu lh thng cc nguyn tc, cc quy phm do cc ch th ca CPQT tho thun
xy dng ln v t nguyn thc hin trn c s bnh ng t do ch nhm iu
chnh cc quan h x hi pht sinh trong i sng quc t lin quan n an ninh ho
bnh quc t v hp tc quc t. CPQT n khng c c quan Lp php, Hin php, T
php siu quc gia m thc hin chc nng ny. Vic thc hin CPQT hon ton
da trn nguyn tc t nguyn
Cc nguyn tc c bn ca CPQT xut pht t cc nguyn tc ca
Php lut: l t tng ch o, nn tng c bn cho vic xy dng
v thi hnh PLQT.
PLQT c tt c l 9 nguyn tc c bn, nu m thiu hoc vi phm
mt trong s cc nguyn tc l php lut quc t kh c th c duy tr:
1.Cc nguyn tc
1.1. Nguyn tc tn trng ch quyn quc gia:
-Tn trng ch quyn quc gia khc l ngha v bt buc ca cc ch
th CPQT, khng ph thuc vo cc ch th quan h vi nhau hay
khng?
-Tn trng ch quyn quc gia l tn trng s ton vn lnh th
nn c lp, th ch chnh tr
-Cc quc gia c ch quyn hon ton v y trong vic iu
hnh cng vic ni b, c lp trong quan h i ngoi.
1.2. Nguyn tc bnh ng v ch quyn gia cc quc
gia:
-Tt c cc quc gia u bnh ng v mt php l khng phn
bit ln nh...
-Tt c cc quc gia u c nhng quyn v ngha v quc t c
bn nh nhau
-Khi gii quyt nhng vn trong phm vi cc tnh cht v hi
ngh quc t, mi quc gia u c s dng mt l phiu c gi t
php l ngang nhau.
-Cc quc gia k kt iu c quc t vi nhau phi trn c s t
nguyn v bnh ng.
1.3.Nguyn tc khng can thip vo ni b ca cc quc gia
khc
-Cm can thip v trang v cc hnh thc can thip khc nhm
chng li chnh quyn hoc nn tng chnh tr KT-XH ... ca quc
gia khc.
-Khng s dng cc bin php CT-KT-VH... buc quc gia khc
ph thuc vo mnh.
-Nghim cm vic t chc hoc gip t chc ph hoi hoc
khng b nhm lt chnh quyn quc gia khc.
-Khng can thip vo cuc u tranh ni b ca quc gia khc.
5

-Mi quc gia c quyn la chn cho mnh ch CT - KT ph hp

vi hnh chnh t nc.
1.4.Nguyn tc dn tc t quyt:
-Cc quc gia c quyn t do la chn cho mnh ch kinh tchnh tr ph hp vi hnh chnh c th m khng ph thuc vo bt
k mt quc gia no.
.Cm khng c thng tr bc lt dn tc khc, phi xo b ngay
lp tc ch thc dn.
Cc dn tc thuc a c guyn s dng mi bin php u tranh
cn thit ginh c lp.
1.5.Khng s dng sc mnh hoc e do s dng sc mnh
-Cm chin tranh xm lc
-Cm mi hot ng s dng sc mnh e do s dng sc mnh
chng li quc gia khc.
-Cm s dng sc mhh hoc e do s dng sc mnh gii
quyt cc tranh chp QT.
-Cc quc gia kim ch vic dng sc mnh tr a.
1.6.Nguyn tc gii quyt cc tranh chp QT bng phng
php ho bnh
-Cc quc gia c ngha v gii quyt cc tranh chp QT bng phng php ho bnh: thng qua m phn, iu tra, trung gian,
ho gii, trng ti, nhng bin php ho bnh khc.
-Cc quc gia gii quyt ho bnh cc tranh chp QT trn c s
bnh ng v chnh quyn v ph hp vi t do ch.
1.7.Nguyn tc cc quc gia c ngha v hp tc vi nhau
Cng nhau hp tc gii quyt vn ton cu v tng cng
ngha v ca cc quc gia vi nhau.
1.8. Nguyn tc tn trng quyn c bn ca con ngi:
Cc quc gia c nhim v tn trng, bo v v bnh ng cc quyn c
bn ca con ngi trn c s tt c cc lnh vc chnh tr, Dn s , kinh
t, VH-XH.
1.9. Nguyn tc thin ch thc hin cc cam kt QT
-Mi quc gia c ngha v thc hin mt cch thin ch nhng
nhim v ca mnh cam kt ph hp vi hin chng Lin hp quc
v cng php QT.
-Cc QG khng c vin dn vo Php lut quc gia mnh t
chi thc hin cc cam kt QT.
Trc tin ta hy gi nh rng nu khng c cc nguyn tc QT th
th gii s nh th no, s xy ra chuyn g gia cc quc gia v cc
t chc QT trn th gii.
Nh nguyn tc: Tn trng ch quyn quc gia. Nu nh khng c
nguyn tc ny th th gii s xy ra chuyn g, cc quc gia s tn
trng nhau v trong mi quan h quc gia no cng mun ko ci
li v phn mnh cho nn cc tranh chp s xy ra v nu khng tn
trng ch quyn quc gia khc th CT s xy ra trin min v loi
ngi s kh c th tn ti trn tri t v quc gia cng khng tn ti trn th
6

gii v nu khng c quc gia th cng khng c PLQT. Nu khng

c nguyn tc ny th s ton vn lnh th cc quc gia s khng
c m bo.
Do , vic tn trng nguyn tc ny l ngha v bt buc ca
cc quc gia. Nh nguyn tc: khng s dng sc mnh hoc e do
s dng sc mnh. Nu khng c nguyn tc ny th th gii s xy
ra cc xung t trin min v trn th gii cc nc ln thng mun
bnh chng sc mnh ca mnh v mun p t sc mnh ca
mnh nn nc khc khng ch cc nc nh ph thuc vo mnh.
Do vic cc nc tun th nghim chnh nguyn tc ny s dn
n s ho bnh hp tc gia cc nc v cng nhau pht trin
khng k nc ln hay nh, giu hay ngho.
Cu 3: Nu ngha nguyn tc dn tc t quyt:
Ni dung ch yu ca nguyn tc dn tc t quyt
-Trong tuyn b trao tr c lp cho cc nc v dn tc thuc a
ca 43 thnh vin trong i Hi ng LHQ khng nh dt
khot rng tt c cc dn tc u c quyn t quyt tc l c
quyn t do quyt nh cn tr quyn t quyt ca mnh.
-Phi xo b ch ngha thc dn.
-Nguyn tc ny c ngha php l quan trng i vi phong tro
gii phng dn tc. Cc dn tc ginh c c lp CT v
thnh lp quc gia c lp ca mnh. C c s php l vng chc
cng c nn c lp ca mnh, u tranh chng li s can
thip ca CNQ nhm ginh hon thon ch quyn trn ton b
lnh th ca mnh.
#Nguyn tc ny c ngha php l quan trng i vi phong tro
gii phng dn tc. Cc dn tc ginh c c lp CT v
thnh lp quc gia c lp ca mnh. C c s php l vng chc
cng c nn c lp ca mnh, u tranh chng li s can
thip ca CNQ nhm ginh hon ton ch quyn trn ton b lnh
th ca mnh.
#Lin h vi Vit Nam: Ch cc mc lch s quan trng 2/9/1945;
1954; 1965 - *
Cu 4: Ti sao ni bin c khng ph thuc vo ch quyn
v qun TP ca bt k quc gia no?
Tr li:
Tt c cc quc gia c bin u c ch quyn v quyn ti phn
ca mnh trn vng bin ca quc gia mnh
- Nh vng ni thu:
+ B/cht php l ni thu c gn lin vi lc a v c t di
ch quyn hon ton v y tuyt i ca quc gia ven bin.
+ Ch i li i vi tu thuyn nc ngoi:
i vi tu thuyn qun s nc ngoi: bt k tu thuyn nc ngoi
mun vo ni thu n phi xin php trc v phi c php ca
quc gia mi c vo.
7

Khi n Vit Nam vo ni thu tu qun s phi thc hin

qnh:
Tu ngm trng thi ni...
i vi tu dn s: Cng phi xin php trc v c s ng ca
quc gia.
- Lnh hi: B/c php l: cc quc gia c ch quyn y v hon
ton i vi lnh hi ca mnh cng nh * tri pha trn, y bin
v vng t di.
+ Tu thuyn nc ngoi c qua li v hi trong lnh hi.
+ Quyn ti phn
- Vng tip gip lnh ha: L vng nm pha ngoi v tip gip vi lnh
hi quc gia ven bin, c b rng khng qu 24 hi l tnh t ng
c s.
B/c php l:
- C c quyn nh c, khai thc ti nguyn
- C c quyn qun l * mi trng
- C c quyn thm d khai thc vng bin phc v kinh t v
nghin cu khoa hc
Vy t nhng ni dung trn ca cc vng bin thuc ch quyn
ca quc gia ven bin ta c th rt ra kt lun: Cng xa b th ch
quyn v quyn ti phn ca quc gia cng gim dn v khi n
vng bin quc t th khng c bt c quc gia no c quyn thc
hin ch quyn v quyn ti phn ca mnh trn . V y l
ti sn chung ca nhn loi, vic i li trn tun theo nguyn
tc "t do bin c", tt c ti sn ca vng bin ny thuc s hu
chung ca ton th nhn loi.
Cc quc gia c quyn t do bin c, t do hng khng, t do nh
c, t do t dy dn cp, ng dn ngm, xy dng cc cng
trnh, t do xy dng cc o nhn to, t do nghin cu khoa
hc. Tuy nhin khi thc hin cc quyn t do ca mnh, cc quc
gia cng phi c gii hn, phi ch ch mt cch hp l n li ch
ca quc gia khc ph hp vi nguyn tc CPQT.
T nhng nhn xt trn ta thy cng hi khng ph thuc ch
quyn v quyn ti phn ca bt k quc gia no.
Cu 5:
1/Trnh by v c quan i din lnh s
* Khi nim: c quan i din lnh s l c quan i ngoi ca quc
gia ny t trn lnh th quc gia khc nhm thc hin chc nng
lnh s trong mt khu vc lnh th * nh trn c s tho thun gia
2 quc gia hu quan.
+ Chc nng: C quan i din lnh su ch i din cho quc gia
v mt * nht nh v ti mt khu vc lnh th nht nh cc
nc c th t nhiu c quan i din lnh s trong mt nc ngoi.
8

C quan ny c t bn cnh chnh quyn a phng ca nc

ngoi.
Chc nng:
+ Bo v li ch ca quc gia mnh, ca cng dn v php nhn nc
mnh.
+ Khuyn khch v thc y pht trin thng mi, kinh t vn
ho, KH-KT gia nc mnh vi nc s ti.
+ Chc nng hnh chnh v cng chng i vi cng dn v php
nhn nc mnh.
+ Cp h chiu v giy t i ng cho cng dn nc mnh cng nh
cp th thc v cc ti liu thch hp cho nhng ngi n nc lnh s.
+ Thng bo tnh hnh kinh t, thng mi, vn ho, khoa hc k
thut ca nc tip nhn lnh s cho nc mnh.
* Cp bc cq v ngi ng u c quan:
- Tng lnh s qun
- Lnh s qun
- Ph lnh s qun
* Nhn vin c quan a din lnh s:
+ Vin chc lnh s: Nhng ngi thc hin chc nng lnh s, c hng quyn u i, min tr lnh s
+ Nhn vin HC KT
+ Nhn vin phc v
* B nhim i din lnh s
+ B trng ngoi giao da vo php lut nc mnh b nhim i
din lnh s, ngi ng u
+ Bng lnh s c gi ln chnh quyn nc tip nhn xin giy
chp nhn. Nc tip nhn c quyn t chi cp m khng phi
thng bo l do.
* Khu vc lnh s
* Quyn u i v min tr lnh s:
C bn ging ngoi giao, nhng hn ch hn.
- i vi c quan i din lnh s
+ Quyn bt kh xm phm v tr s
+ Quyn bt kh xm phm h s lu tr v ti liu bt c u
v bt c lc no.
+ Quyn bt kh xm phm v th tn lnh s
- i vi vin chc lnh s:
+ Khng phi chu ti phn ca c quan t php hoc HC c thm
quyn v cc hnh ng ca mnh trong khi thi hnh nhim v.
+ C th b bt hoc b tm gi ch xt x trong trng hp
phm trng ti v phi bo ngay ch ngi ng u c qun.
2/. im khc bit c quan i din lnh s l c quan i
din ngoi giao
* Khi nim: L cq i ngoi ca mt quc gia ng trn lnh th
quc gia khc thc hin quan h ngoi giao vi quc gia s ti v
vi cc quc gia i din ngoi giao ca quc gia khc.
9

* Cc im khc bit: Khc bit ch yu nht l cng ca 2 cq

ny
* Chc nng cq i din ngoi giao
- Thay mt cho Nh nc mnh ti nc s ti trn mi phng tin
- Bo v quyn li Nh nc v cng dn, php nhn nc mnh ti nc s ti ph hp vi CPQT
- Tm hiu: nhng phng tin hp tc v iu kin v s pht
trin ca nc s ti b bo co tnh hnh cho chnh ph nc mnh.
- y mnh quan h hu ngh hp tc 2 nc
* Ngoi cc chc nng trn cq i din ngoi giao cn thc hin
chc nng lnh s
* Ngoi ra cn khc quyn u i v min tr ngoi giao
Quyn u i v min tr ca cq i din ngoi giao rng hn
quyn min tr v u i cq idin lnh s.
VD: Nhng min thu; quyn c treo quc k v quc huy ti tr
s, nh ring.
- Quyn u i min tr ngoi giao ca vin chc ngoi giao cng
rng hn so vi vin chc i din lnh s
VD: Nh quyn Vin chc ngoi giao khng b bt, tm gi di bt
k hnh thc no, quyn min tr xt x hnh s, dn s, HC
Cu 6:
1/. Trnh by c s php l v c s thc t ca trch
nhim php l quc t
1.1/. C s php l: L tng th cc quy phm php lut quy nh
hnh vi no ca ch th c coi l hnh vi vi phm CPQT
C s php l ca TNPLQT c ghi trong cc iu c, tp qun,
quyt nh TAQT * v cc vn bn n phng ca quc gia.
1.2/. C s thc t
- Hnh vi vi phm CPQT l c s thc t truy cu trch nhim
php l i vi cc ch th ca CPQT.
- Hnh vi vi phm CPQT c nhng du hiu c th
+ L hnh vi tri php lut
+ Thit hi xy ra
+ NQH nhn qu gia hnh vi vi phm CPQT v thit hi xy ra.
+ Li ca hnh vi vi phm
2/. Ti sao?
V quc gia la ch th c bn nht ca CPQT, quc gia c y
hon ton quyn ti cao i vi cc hnh vi ca quc gia mnh.
Do , quc gia phi chu trch nhim * php l quc t.
V cc c quan ca Nh nc mnh, cc cng dn, t chc, y
l nhng c quan, t chc u thuc quc gia v quc gia
phi chu trch nhim quc t i vi cc t chc, cng dn, v
c quan HC ca mnh.
- Quc gia thc hin vi phm CPQT thng qua cc cq Nh nc: LP,
HP, TP
10

- Quc gia lin i chu trch nhim trong trng hp cng dn, php
nhn nc mnh vi phm CPQT nu nh quc gia khng can thip
nhng hnh vi vi phm .
- i vi hnh vi vi phm ca cc c quan, t chc nc ngoi, quc
gia chu trch nhim php l quc t i vi hnh vi vi phm ca
cc c quan, t chc nc ngoi ng trn lnh th nc mnh khi
m cc c quan, t chc xm phm n quc gia khc m
khng c bin php ngn chn hay thng bo quc t.
Cu 7: So snh quy ch php l ca ni thu v lnh hi
* Khi nim: Ni thy l vng nc bin nm pha trong ng c s
v gip vi b bin ti quc gia ven bin thc hin ch quyn
hon ton, y v tuyt i nh trn lnh th t lin.
* Khi nim: Lnh hi l vng nc nm tip lin vi ni thu v c
b rng khng qu 12 hi l tnh t ng c s.
+ Quy ch php l ca ni thu:
- Bn cht PL: Ni thu gn lin vi lc a v c t di ch
quyn hon ton, y v tuyt i ca quc gia ven bin.
- Ch i li i vi tu thuyn nc ngoi:
+ i vi tu qun s: V nguyn tc bt k thuyn no ca nc
ngoi mun vo ni thy ca mt nc ven bin u phi xin php
trc v phi c php mi c vo.
Khi n lnh hi vo ni thu tu qun s thc hin nhng quy
nh.
+ i vi tu dn s: Phi i n mt a im quy nh, ch
cc lc lng bin phng, y t lm cc th tc nhp cnh v dn ng vo cng
- Quyn ti phn:
+ Tu dn s
+ Tu qun s
+ Quy ch php l lnh hi: quc gia ven bin c ch quyn y
, hon ton i lnh hi ca mnh cng nh i vi vng tri
pha trn, vng y bin v lng t di y bin pha di lnh
hi.
+ Ch qua li: Tu thuyn nc ngoi c qua li v hi lnh hi
quc gia ven bin.
Qua li c 3 trng hp: i qua lnh hi m khng vo ni thu, i qua
lnh hi vo ni thu, i t ni thy qua lnh hi v ra bin .
- Qua li v hi: Tu thuyn i trong tnh trng bnh thng, lin
tc, khng dng li, khng th neo, khng c nhng hnh vi vi phm
php lut ca quc gia ven bin. Vic qua li phi nhanh chng lin
tc.
V ging nhau:
- Ni thu v lnh hi u l thuc ch quyn lnh th quc gia.
- u phi tun theo lut bin quc t
- u phi tun theo php lut quc gia
V khc nhau:
11

- Ni thu: C ch quyn hon ton y tuyt i tu thuyn

nc ngoi vo phi xin php trc.
- Lnh hi: C ch quyn hon ton y . Khi vo lnh hi khng
pha xin php trc. V c th i qua li v hi.
Cu 8: CM S tin b ca CPQT hin i so vi thi k trc
Tr li:
CPQT ca cc thi k trc cn c rt nhiu im hn ch so vi
CPQT hin i
* CPQT thi k chim hu n l:
Trong thi k ny cc nc gii quyt nhng mu thun ch yu
bng chin tranh, dng chin tranh th hin sc mnh. Trong
thi k ny cc bn tham chin cng s dng cc tm c
nh chin nhng hiu lc ca n thp. CPQT cn tn mn, mang
tnh cht khu vc. CPQT chung cho cc quc gia cha c *ch i vi
khu vc. Cc ch nh ch mang tnh tp qun cha th hin bng
cc ch php l.
* CPQT thi k phong kin: th k ny chin tranh xay ra lin
min.. cc vua cha v a ch l ch th ca CPQT, ch quyn
quc gia l ch quyn ca vua. Cc ch nh php l cng pht
trin hn so vi ch n l. ban hnh c cc lut v quy
nh mt s quyn c th trong chin tranh: quyn c quyn
s gi, tn trng cam kt quc t
Tuy nhin, trong thi kny CPQT cng ch l ca cc vua cha
quan h vi nhau, quyn ca quc gia l quyn ca vua, quan h
bnh ng gia vua vi vua.
* CPQT thi TBCN: cc nguyn tc v quy phm CPQT c quy nh
rng ri v khi u cho s ra i ca CPQT chung cho ton th
gii.
Tuy nhin n vn cn hn ch l quy nh ch c quc gia vn minh
mil ch th ca CPQT cn cc quc gia , Phi th b coi l cn phi
khai ph.
Trong thi k ny xut hin cc lut chin tranh, lut ngoi giao
v lnh s tip tc pht trin cao hn
CNQ xut hin CPQT b chuyn sang phn ng. p dng
chnh sch thuc a i vi cc quc gia khc vi phm nguyn
tc tn trng ch quyn ton vn lnh th quc gia. S dng cc
bip php qun s, v lc gii quyt cc mu thun. Mt hin
tng l CNQ thng can thip mt cch trng trn vo cng vic ni
b quc gia khc.
* Trong CPQT hin i c s tin b vt bc so vi cc thi k trc. CPQT hin i ra i t sau CM T10 Nga thnh cng. Hng lot
cc ch nh phn ng ca thi k trc b xo b. CPQT xut
hin nhng ch nh dn ch v tin b.
- Tin b v ni dung: CPQT hin i quy nh nhng nguyn
tc ht sc tin b v p dng chung cho c th gii. Nh nguyn
12

tc tn trng ch quyn quc gia, nguyn tc khng can thip vo

cng vic ni b quc gia khc
- Tin b v hnh thc: Thi k trc ngun ca CPQT ch yu l
tp qun php th trong CPQT hin i ngun ca n l iu c
quc t c p dng thng nht tren phm vi ton cu ch khng
mang tnh khu vc nh thi k trc.
Cu9: Trnh by khi nim v quy ch php l ca lnh th
quc gia
* KN: lnh th quc gia l b phn cu thnh ca quc gia, bao
gm vng t, vng nc, vng tri pha trn v lng t pha di
thuc ch quyn hon ton, y v tuyt i ca mt quc
gia nht nh.
Ngoi ra tt c cc tu bin my bay, tu v tr c mang c hay
du hiu c bit khc ca quc gia, cq i din ngoi giao, ng
ng dn cng trnh, thit b ca quc gia nm ngoi lnh th quc
gia nhng c Lut quc t.
* Quy ch php l ca lnh th quc gia
+ Quyn ti cao ca quc gia i vi lnh th. Mi quc gia c ch
quyn hon ton y v tuyt i vi lnh th ca mnh gi
l quyn ti cao ca quc gia i vi.
+ Nguyn tc bt kh xm phm ton vn lnh th: Bt kh xm
phm lnh th quc gia c ngha l khng c xm phm lnh th
ca mt quc gia di bt k hnh thc no. Cn ton vn lnh th
c ngha l nghim cm chia ct lnh th hoc xm chim mt
phnlnh th ca bt k quc gia no.
Ni dung nguyn tc bt kh xm phm v ton vn lnh th quc
gia:
- Nghim cm xm chim lnh th bng bt c cch ho
- Bin gioi quc gia l n nh v bt kh xm phm.
- Khng c s dng lnh th quc gia khi khn c s ng ca
quc gia ch nh
* Ni dung quy ch php l
- Quc gia c ton quyn trong vic nh ot v la chn mt ch
chnh tr, kinh t, vn ho, x hi trn phm vi ton lnh th
quc gia mnh.
- Quc gia c ton quyn trong vic xy dng php lut trn phm
vi ton lnh th quc gia.
- Quc gia c quyn SH hon ton v ring bit i vi tt c ti
nguyn thin nhin lnh th quc gia mnh.
- Quc gia c quyn ti phn i vi mi c nhn, php nhn vi
phm Php lut trn lnh th quc gia mnh, tr trng hp iu c
quc t m quc gia k kt hoc tham gia c quy nh khc.
- Quc gia c quyn p dng cc bin php cng ch cn thit
nhm x l hoc ngn nga cc vi phm PL iu c quc t m
quc gia k kt hoc tham gia c quy nh khc.
13

Cu 10: Trnh byni dung v ngha nguyn tc khng

s dng sc mnh hoc e do sc mnh trong quan h
quc t
Tr li:
* Ni dung:
- Cm mi hot ng s dng sc mnh hoc e do s dng sc
mnh chng li cc quc gia khc.
- Cm s dng sc mnh hoc e do s dng sc mnh gii
quyt cc tranh chp quc t.
- Cc quc gia kim ch vic dng sc mnh kim ch.
Lin Hp quc quynh tt c thnh vin LHQ t b e do bng v
lc hoc s dng v lc trong quan h quc t nhm chng li s
xm phm v lnh th hay nn c lp ca bt k quc gia no
cng nh bng cch khc tri vi mc ch LHQ
* ngha:
* Ni dung nguyn tc ho bnh gii quyt cc tranh chp
quc t.
iu 2 Khon 3 Hin chng LHQ quy nh: Tt c cc nc thnh
vin LHQ gii quyt cc tranh chp quc t ca h bng bin php
ho bnh, sao cho khng tn hi ho bnh, an ninh th gii v
cng l.
- Cc quc gia gii quyt ho bnh cc tranh chp quc t thng
qua mt trong cc bin php sau: m phn, iu tra, trung gian,
ho gii, trng ti, to n nhng phng php ho bnh khc m cc
bn la chn.
* ngha:
Cu 11: Ti sao t ra vn trch nhim php l quc t
trong CPQT?
Tr li:
- V l thuyt, mc ch cui cng ca s /c PL l thit lp mt
trt t chung trong ton b i sng x hi. Nhng trt t php lut
s ch c thit lp khi mi biu hin vi phm PL c x l kp thi
v nghim khc. Chnh v th CPQT phi t ra vn TNPL
quc t, nh mt bin php cng ch buc ch th vi phm phi
gnh chu cc hu qu bt li do hnh vi vi phm CPQT. V thng
qua trt t PL quc t mi c duy tr v cng c.
- Nu trong cng php quc t m khng t ra vn trch
nhim php l quc t CPQT s nh th no? CPQT c hnh thnh
trn c s cc ch th, cc bn tham gia k kt iu c quc t tr
c s bnh ng, t nguyn do cc bn c trch nhim thc
hin mt cch y v cht ch, do hnh thc x l l phi
gnh chu nhng hu qu m cc bn gy ra. Nhng quy nh
ch ti c cc bn tho thun v c ghi nhn trong nhng
iu c quc t m cc bn k kt.
- Ti sao phi t vn trch nhim quc t l bi v ni dung
ca n
14

+ Cc ch th CPQT c hnh vi vi phm CPQT hoc khng thc

hin cam kt quc t phi bi thng thit hi xy ra l thi hnh cc
bin php c hiu qu nhm bo m khng ti phm trong tng
lai.
+Bn b hi c quyn yu cu cc ch th vi phm nhim v phi
thc hin trch nhim php l quc t v phi bi thng thit hi
nu c * xy ra.
Cu 12: Ti sao ni quc gia l ch th c bn v ch yu ca
CPQT
Tr li:
- Trc ht ta phi khng nh vi nhau rng nu khng c quc gia
th cng khng c CPQT, s tn ti ca quc gia cng l s tn ti ca
CPQT.
- Trong sut chiu di lch s ca CPQT s lng ch th lun lun
thay i, nhng quc gia vn l ch th ca CPQT. Nh trong thi k
chim hu n l th bn cnh quc gia l ch th ca CPQT cn c
nh vua, mi quyt nh ca nh vua cng lm thay i nhng
quan h quc t. Sang thi k TBCN th nh vua, nh th, lnh
cha khng cn l ch th ca CPQt xut hin cc t chc quc t
lin chnh ph, ch th ny l s lin kt gia cc quc gia cng
nhau gii quyt nhng vn m mt quc gia khng th lm c . Sang thi k CPQTH, do phong tro u tranh gii phng dn
tc ca cc nc v dn tc thuc a ln cao, thm vo CPQT
cn c nguyn tc dn tc t quyt nn xut hin loi ch th
mi tn ti bn cnh quc gia, t chc lin chnh ph l dn tc
u tranh nhm thc hin quyn t quyt dn tc.
- Thng qua vic phn tch cc quyn v ngha v ca cc ch
th ta c th rt ra kt lun: DT u tranh ginh quyn t quyt
dn tc l ch th c bit ca CPQT, bi n cha phi l quc gia
m ch ang trong qu trnh hnh thnh quc gia, mi ng thi
can khi tham gia vo cc quan h quc t ch yu nhm mc
tiu y nhanh qu trnh hnh thnh quc gia. T/c QT lin chnh
ph l ch th hn ch bi n c chnh cc quc gia thnh lp, s
tn ti ca n ph thuc vo ch ca quc gia thnh vin, hn
na n ch tham gia quan h quc t trong cc lnh vc thuc
chc nng nhim v ca mnh. Trong khi cn c vo quyn v
nv ca quc gia th quc gia c y t cch tham gia vo mi
hot ng ca i sng quc t trn tt c cc lnh vc m khng
c bt k hn ch no.
Cu 13: So snh CPQT v TPQT:
- CPQT: L h thng cc nguyn tc v QPPL do cc quc gia v ch
th khc ca CPQT tho thun xy dng ln, bo m thi hnh
trn c s t nguyn v bnh ng /c cc quan h gia cc
quan h quc t.
- TPQT: L tng th cc nguyn tc pht trin cc quan h quc t
15

Xy dng nn hoc quc gia t ban hnh theo th tc, trnh t lut
nh cc quan h DS c yu t nc ngoi nhm n nh, duy tr,
giao lu quan h DS, quan h hn nhn gia nh, thng mi thc
y n pht trin
*Ging nhau:
- C CPQT v TPQT u iu chnh quan h x hi mang tnh
cht quc t. Trong sinh hot quc t, nhng nguyn tc c
bnca CPQT l nn tng, l c s cho s hp tc giao lu quan h
quc t cc ch th vi nhau. Cng chnh v th TPQT phi tun
theo nhng nguyn tc c bn ca CPQT.
* Khc bit:
- i tng iu chnh:
+ TPQT l cc quan h chnh tr, kinh t, vn ho, khoa hc k
thut gia cc ch th ca CPQT vi nhau.
+ CPQT l cc quan h dn s c yu t nc ngoi.
- Ch th ca CPQT l cc quc gia, dn tc ang u tranh ginh
quyn t quyt dn tc v t/c quc t Lin Chnh ph, trong
quc gia la ch th ch yu.
+ TPQT: l cc c nhn php nhn v cc quc gia, dn tc ang
u tranh ginh quyn t quyt dn tc, t chc quc t lin
Chnh ph v t chc phi Chnh ph, trong c nhn, php
nhn l ch th ch yu.
- Ngun:
+ CPQT: iu c quc t v cc tp qun quc t
+ TPQT: C iu c quc t, tp qun quc t v PL quc gia
CPQT iu c quc t l ngun ch yu.
TPQT VBPLQG l ngun ch yu.
- Phng php iu chnh:
+ CPQT: quyn bnh ng v ch quyn ca quc gia
+ TPQT: y l cc giao lu dn s c yu t nc ngoi
- Bin php cng ch:
+ CPQT khng q c th cc bin php cng ch v khng c cq
gii quyt ng tn cc quc gia. V n xut pht t nguyn tc
bnh ng, tho thun, t nguyn.
+ QPQT:
- Quy nh c th cc bin php cng ch
- S dng cc VBQPPL ca quc gia gii quyt.
Cu 14: Trnh by khi nim v th tc k kt i c quc
t? Vic thc hin cc iu c quc t c da trn nguyn
tc no, ti sao?
Tr li:
* Khi nim:
iu c quc t l vn bn php l quc t do cc quc gia v cc
ch th khc ca CPQT thit lp trn c s t nguyn, bnh
ng, tho thun gia cc ch th ca CPQT nhm xc lp, thay
i, hay chm dt cc quyn v ngha v php ch.
16

*Th tc k kt iu c quc t:
*KN k kt iu c quc t: L vic c quan Nh nc, ngi c thm
quyn thc hin * l t m phn, k kt, ph chun, ph duyt
hoc gia nhp cho n khi iu c quc t c hiu lc.
* Quy trnh:
- m phn:
+ L vic cc bn trao i, xut kin trn c s bnh ng
tho thun, nhm xy dng ln ni dung ca iu c quc t v
nhng vn c lin quan
+ nc ta thm quyn quyt nh m phn c quyt nh:
. Ch tch nc quyt nh m phn iu c quc t k kt vi
dnh ngha Nh nc.
. Chnh ph quyt nh m phn iu c quc t kkt vi danh
ngha Chnh ph.
. U ban Thng v Quc hi quyt nh vic TANDTC, VKDNDTC
m phn.
. Th trng B, ngnh quyt nh m phn vi danh ngha B,
ngnh - K iu c quc t.
+ K iu c quc t l vic i din ca cc bn k vo vn bn
iu c nhm xc nhn chnh thc vi nhau v ni dung ca i c
quc t.
+ K di nhiu hnh thc:
- K tt: L hnh thc xc nhn v ni dung mang tnh cht k
thut ca ngi i din cho nhm m phn
- K chnh thc: L hnh thc xc nhn v ni dung mang tnh
php l ca ngi c thm quyn.
+ nc ta vic k kt cng nh vic m phn
- Ph chun:
+ Ph chun l hnh vi ca c quan Nh nc cao nht t s ng ,
s chp nhn i vi hiu lc ca iu c quc t m trc
c i din ca Nh nc mnh k.
+ Nhng trng hp ph chun ca Vit Nam
+ Thm quyn ph chun thuc v ch tch nc, QH ph chun
trong nhng trng hp cn thit theo ngh ca Ch tch nc.
- Ph duyt:
+ L hnh vi php l c ngha tng t nh ph chun nhng c
t ra i vi iu c quc t k vi danh ngha Chnh ph hoc
danh ngha B, Ngnh.
+ Cc trng hp ph duyt.
+ Thm quyn ph duyt thuc v Chnh ph
- Gia nhp iu c quc t:
+ L vic mt ch th chp nhn s rng buc i vi mnh ca*
ca mt iu c quc t pht sinh hiu lc php lut m mnh
hin ti cha l thnh vin.
* iu kin gia nhp
+ Thm quyn gia nhp iu c quc t: Ch tch nc, Chnh ph
17

- Bo lu iu c quc t:
+ S cn thit: m bo s tham gia ng o ca cc quc gia
vo iu c quc t nhiu bn v li ch ho bnh, an ninh v hp tc
quc t.
+ Bo lu c quyn tuyn b n phng do mt bn tham gia iu c
thc hin khi k, ph duyt, ph chun hoc gia nhp iu c quc t
nhiu bn nhm loi tr hoc thay i h qu php lu ca mt s
iu khon nht nh ca iu c quc t
- ng k iu c quc t: c tin hnh bi Ban th k LHQ nhm cng
b rng ri ni dung iu c quc t v cc ch th khc c nhim v
tn trng
*Vic thc hin iu c quc t da trn nguyn tc: T nguyn thc
hin cc cam kt quc t l nguyn tc c bn. Bi v mi iu c
c hiu qu v c gi tr rng buc i vi tt c cc bn tham gia
iu c v cc bn phi nghim chnh thi hnh. ng thi cc quc
gia cng khng c vin dn. Vo PL trong nc t chi thc hin
cc iu c quc t m mnh tham gia k kt.
Cu 15: Trnh by KN, c im ca s cng nhn ch th
CPQT
*KN: L hnh vi php l chnh tr ca quc gia cng nhn da trn
nhng ng c nht nh m ch yu l nhng ng c v chnh
tr, kinh t nhm xc nhn s tn ti ca mt thnh vin mi trong
cng ng quc t ng thi thng qua hnh vi php l chnh tr
m quc gia cng nhn th hin nh hoc s mong mun c
thit lp, quan h hp tc v nhiu mt i vi quc gia c cng
nhn.
* c trng:
- S cng nhn l hnh vi php l chnh tr
- S cng nhn da trn nhng ng c nht nh m ch yu l
nhng ng c chnh tr.
- S cng nhn khng nh quan im ca quc gia cng nhn
mun thit lp quan h bnh thng v n nh trong * vi quc gia
c cng nhn.
* S cng nhn khng quyt nh n t cch ch th ca mt thnh
vin mi v:
- V chnh tr: Nu s cng nhn c li th h mi cng nhn.
- V php l: Da trn c s ca lut php QT
- S cng nhn: + Da trn nhng ng c nht nh
+ Nhm thit lp quan h hoc khng nh li quan h
+ Quyt nh t cch ch th l: + Dn s
+ Lnh th
+ Ch quyn quc gia
Cu 16: Ti sao ni ni thu thuc ch quyn hon ton y
v ring bit, nhng lnh hi ch thuc ch quyn hon
ton v y ca quc gia ven bin.
*Quy ch php l ca ni thu
18

* Ni thu l vng nc bin nm trong ng c s v tip lin vi b

bin
+ Quy ch php l:
- Ch i li: Ht sc nghim ngt d l tu qun s hay dn s
mun vo ni thu ca mt nc th phi xin php trc v ch c
vo ni thu ca mt nc khi c quc gia ven bin chp nhn.
Cc tu khi i vo ni thu phi theo hng dn ca hoa tiu.
- Quyn ti phn: Ch p dng i vi hnh vi biu hin ra bn
ngoi con tu, cn hnh vi xy ra trong tu th n s tun theo
php lut ca nc m tu mang c.
- Tu qun s c hng quyn min tr t php mt ch tuyt i
nu c vi phm PL th ch b trc xut ra khi ni thu.
- Bn cht php l ca ni thu: y l mt b phn cu thnh nn
lnh th quc gia thuc chnh quyn hon ton y v ring
bit ca quc gia ven bin.
* Quy ch php l lnh hi
+ lnh hi l ngun tip lin vi ni thy v c b rng khng qu
12 hi l tnh t ng c s.
+ Quy ch php l:
- Ch i li: trong lnh hi th tu chuyn nc ngoi c
quyn qua li v hi.
- Quyn ti phn: Ging ni thu
- Bo co php l: y l mt b phn cu thnh nn lnh th quc
gia thuc ch quyn hon ton v y ca quc gia ven bin,
n ch c mt ngoi l duy nht l mt i tnh ring bit l cng
qua li v hi
Vy lnh hi quc gia ven bin ch t/h ch quyn hon ton v
y ch khng tuyt i nh ni thu v lnh hi c
thit so vi ni thu l cng qua li v hi. Nu nh tu thuyn
nc ngoi mun vo ni thy phi xin php th vo lnh hi th tu
thuyn c php qua li v hi.
Qua li v hi bao gm: 2 ni dung
+ Qua li: i qua lnh hi m khng vo ni thu, i qua lnh hi
vo ni thu, i t ni thu qua lnh hi v ra bin.
+ Qua li khng gy hi: Tu thuyn i trong tnh trng bnh thng, lin tc khng dng li, khng th neo, khng c nhng hnh vi
vi phm php lut ca quc gia ven bin. Vic qua li phi nhanh
chng lin tc.
Cu 17: So snh quy ch PL ni thu v lnh hi (ging cu
7)
Cu 18: Phn tch ni dung, ngha nguyn tc "dn tc
t quyt"
Ti iu 1 Khon 2 ca Hin chng LHQ ghi r mc ch LHQ l
pht trin quan h hu ngh gia cc dn tc trn c s tn trng
nguyn tc bnh ng v quyn t quyt. Ngy 14/12/1960, i
H LHQ thng qua bn tuyn b trao tr c lp cho cc nc v
19

dn tc thuc a. Tuyn b khng nh mt cch dt khot, tt

c cc dn tc u c quyn t quyt, tc l t do quyt nh
vn mnh chnh tr, kinh t, vn ho, x hi ca mnh. Khng mt
th lc no di bt k l do no c quyn cn tr cc dn tc thc
hin quyn t quyt ca mnh. CN thc dn di mi hnh thc v
mi biu hin u tri vi mc ch, nguyn tc Hin chng LHQ.
Do , phi xo b mt cch khng chm tr v khng iu kin.
- ngha: c mt ngha chnh tr - Php l quan trng c
bit i vi gii phng dn tc. Cc dn tc ginh c
c lp chnh tr v thnh lp c quc gia c lp ca
mnh, c c s php l vng chc cng c nn c lp
chnh tr ca mnh v u tranh li s can thip ca CNQ
nhm ginh c chnh quyn hon ton l ring bit trn ton
b lnh th ca mnh.
Cu 19: Hy trnh by cc phng thc hng quc tch theo php lut Vit Nam
hin hnh, php lut Vit Nam v vn quc tch c s dng phng thc hng
quc tch theo s la chn hay khng? Chng minh bng mi v d c th?
*Cc phng thc hng quc tch: theo lut quc tch Vit Nam nm 98:
A.Hng quc tch theo s sinh :
+Theo nguyn tc huyt thng: th a tr sinh quc tch VN khi c cha v m l
ngi VN, bt lun c sinh u. V a tr sinh ra c quc tch VN, bt lun ni
sinh u nu thuc 1 trong 2 trng hp sau:
C cha hoc m l ngi VN cn ngi kia khng c quc tch.
C m l cng dn VN, cn ngi kia khng r l ai,
+Theo nguyn tc ni sinh: VN s dng nguyn tc ny 1 cch hn ch #cha m l
ngi khng quc tch nhng c ni thng tr VN. C m l ngi khng quc
tch nhng c ni thng tr ti VN, khng r cha l ai. Tr s sinh b b ri, tr em
c tm thy trn lnh th VN.
B.Theo s ra nhp:
+do xin vo quc tch VN: th phi tho mn cc iu kin sau y:
C nng lc hnh vi dn s y .
Tn trng php lut v truyn thng dn tc VN.
Bit ting vit ho nhp cng cng ng.
c tr VN t nht 5 nm.
C kh nng t m bo cuc sng VN.
+Do kt hn, do c nhn lm con nui, c li cho nh nc VN, c cng lao ng
gp xy dng v bo v t quc VN, th s c nhp quc tch VN khi tho mn
iu kin th nht v th 2 ca iu trc.
C.Theo s phc hi quc tch c p dng i vi nhng ngi trc y c quc
tch VN mt quc tch ny mun quay tr li thuc cc trng hp sau:
+Xin hi hng.
+C v, chng cha m l ngi VN.
+C cng lao, c li ch cho nh nc VN.
D.Theo s la chn, ch t ra khi cha hoc m l ngi VN cn ngi kia l ngi
nc ngoi.
20

-Php lut VN p dng vic hng quc tch theo s la chn, khi cha hoc m l
ngi VN, cn ngi kia l ngi nc ngoi.
Cu 20: Trnh by quyn u i l min tr ngoi giao
* Chnh quyn i din ngoi giao: L chnh quyn ca mt quc
gia trnlnh th quc gia khc thc hin quan h ngoi giao vi
quc gia s ti v vi cq i din ngoi giao ca cc quc gia khc
quc gia s ti/
* Quyn u i v min tr ngoi giao: y l cc quyn u i c
bit m nc tip nhn ginh cho c quan i din ngoi giao v cc
vin chc nhn vin ca c quan * ng ti nc mnh trn c s
ph hp vi CPQT.
+ Quyn i v min tr i vi c quan i din ngoi giao.
- Quyn bt kh xm phm v thn th.
- Quyn bt kh xm phm nh , ti liu th tn v phng tin i
li.
- Quyn t do i li trong phm vi nc s ti q
- Quyn min tr xt x v hnh s, dn s v x l HC ca nc s
ti
- Quyn min thu
- Quyn u i hi quan.
* Vin chc c hng cc quyn l v: Chc nng ca c quan
ngoi giao
- Thay mt cho nc c i din ti nc nhn c i din.
- Bo v nhng quyn li ca nc c i din v ca nhng ngi c
quc tch nc ti nc nhn i din.
- m phn vi Chnh ph nc nhn i din.
- Tm hiu bng nhng phng tin hp php v iu kin v s
tin trin ca tnh hnh nc nhn i din v bo co vi Chnh
ph nc mnh.
- y mnh quan h hu ngh v pht trin quan h kinh t....
T n chc nng trn ta c th thy cc chc nng c tm quan
trng rt ln i vi vic bo v quyn v li ch hp php ca Nh
nc, php nhn, cng dn nc mnh cng cng nh trong vic thc
y quan h hu ngh gia cc nc. Trong khi nhn vin ngoi
giao l ngi trc tip thc hin cc chc nng v hon
thnh nhng trng trch m mnh gnh vc CPQT ghi nhn cho
vin chc ngoi giao c quyn u i v min tr khng phil ngoi
l ca nc ny ginh cho nc khc m mnh c p dng chung cho
phm vi ton cu trn c s nguyn tc "c i c li".
Cu 21:Trnh by vai tr ca Lin hp quc trong vic gn
gi ho bnh v an ninh quc t?
LHQ l mt t chc quc t ln nht hin nayvi s gia tng ca
gn 200 quc gia to nn nhng mi lin h hu ngh gip
nhau cng pht trin c bit l tnh cht LHQ c vai tr rt ln
21

trong vic duy tr ho bnh v an ninh th gii. Vai tr ny dc th

hin qua cc kha cnh sau y:
1.Vai tr thc hin thng qua lch s hnh thnh ca LHQ
-u nm 1945 khi chin tranh th gii 2 sp kt thc hi ngh tam cng(Anh, M,
X) hp ti Yanta Min nam Lin x quyt nh thnh lp ra 1 t chc Lin hp
quc duy tr ho bnh v an ninh th gii.
- thc hin ngh quyt trn ngy 25/4-26/4 nm 1945 i biu 50 nc trn th gii
hp ti Xan phan xixc thng qua hin chng Lin hp quc v thnh lp t
chc lin hp quc.
-Ngy 24/10/45 quc hi ca 5 nc ln Lin X, M,Anh,Php, Trung quc,
thng qua ban hin chng v ngy 24/10 tr thnh ngy thnh lp Lin hp quc.
-Trong hin chng lin hp quc quy nh mc ch cao nht l nhm duy tr ho
bnh, an ninh th gii, thc y mi quan h hu ngh hp tc gia cc dn tc, cc
nc trn c s tn trng quyn bnh ng gia cc dn tc v nguyn tc dn tc t
quyt.
Nh vy lch s thnh lp ca lin hp quc cng phn no ni ln quy lut vn ng
tin b ca th gii trong vic hng ti 1 nn ho bnh v an ninh trn ton th gii.
+Mt l thuyt th lin hp quc cng c vai tr to ln trong vic gi gn v duy tri
ho bnh, an ninh trn th gii thng qua cc c quan v nguyn tc hot ng ca
mnh.
-Trong nguyn tc hot ng nu ln vai tr to ln ca lun hp quc.
+Nguyn tc ch quyn, bnh ng gia cc quc gia v quyn dn tc t quyt.
+Nguyn tc tn trng ton vn lnh th v c lp ch quyn ca tt c cc nc.
+nguyn tc gii quyt cc trnh chp quc t bng phng php ho bnh.
+Nguyn tc chung sng ho bnh v s nht tr gia 5 cng quc.
+Lin hp quc khng can thip vo cng vic ni v ca quc gia no.
2.Vai tr cu LHQ th hin thng qua nhng chc nng, nhim v,
mc ch hot ng cng nh hthng cc nguyn tc hot ng
ca t chc ny.
-C th ni mc ch ln nht ca LHQ trong qu trnh hot ng
l duy tr ho bnh v an ninh quc t trn phm vi ton th gii
tpth c hiu qu phng nga v loi tr mi e do ho
bnh, cm mi hnhvi xm lc v ph hoi ho bnh khc; iu
chnh hoc gii quyt cc v tranh chp hoc nhng tnh th c
tnh cht quc t. C th a n s ph hoi ho bnh bng phng php ho bnh theo ng nguyn tc cucng l v php lut
quc t.
-Vi mc ch ny LHQ tr thnh bc do ngn chn chin
tranh vo cc nc mt cch vng chc, n to nn sc mnh
on kt gia cc dntc u chung ho bnh trn th gii
chng li nhng mmu gychin c c hi thc hin thn
tnh ca mnh.
-T chc LHQ ra i thc y mi quan h hu ngh gia cc
dntc trn c s tn trng nguyn tc bnh ng v t quyt
cucc dn tc v p dng nhn g bin php ph hp khc cng
c ho bnh th gii.
22

-THc hin s hp tc quc t trong vic gii quyt cc vn

quc t v kinh t-x hi, vn ho v lnh o, khuyn khch **s
tn trng cc quyn ca con ngi.
-LHQ cn tr thnh trung tm phi hp hnh ng ca cc dntc,
nhm t c cc mc ch ni trn cbit l vn gn gi
ho bnh v an ninh th gii.
*Vai tr duy trr ho bnh v an ninh th gii ca LHQ c th
hin thng qua hot ng ca cc c quan cut chc LHQ c
bit l hot ng ca Hi ng bo an c vai tr trc tip trong
vic du t ho bnh v an ninh th gii, hi ng bo an lc u
s khuyn khch cc bn gii quyt xung t bng phng php ho
bnh khikhng cn mm do c na th s trng pht nh l ct
t quan h ngoigiao, baovy cm vn kinh t v mc nng l
trng pht bng qun s.
Cn c quan i Hi ng l c quan ln nht ca LHQ nhng l gin
tip thc hin vai tr gi gn ho bnh v an ninh th gii, nhng
nguyn tc chung v hp tc d duy tr ho bnh k c gii
tr qun s v cc vn khc.
-Vai tr ca lin hp quc c th hin c th tng c quan ca n trong quan
trng nht l hp ng bo an lin hp quc, y l c quan quan trng nht hot
ng thng xuyn chu trch nhim chnh v duy tr nn ho bnh, an ninh quc t
mi ngh quyt ca hi ng bo an phi c thng qua bi 5 thnh vin thng
trc.
-Bn cnh l i hi ng lien hp quc l hi ngh ca tt c cc hi vin hp 1
nm 1 ln tho lun v gii quyt cc vn d c lin quan n hin chng quy
nh.
+Ban th k l c quan hnh chnh ca lin hp quc ng u l tng th k do i
hi ng bu ra.
+Ngoi ra lin hp quc cn hng trm t chc thnh vin, cc t chc ny u c
vai tr quan trng trong vic duy tr ho bnh v an ninh quc t.
+V mt thc t qua 53 nm hot ng, th lin hp quc c trn 185 nc thnh
vin, y l t chc quc t ln nht c v tr quan trng nht, n ng gp quan
trng vo vic gi gn ho bnh v an ninh th gii, thc y gii quyt cc tranh
chp bng phng php ho bnh trong gii quyt c 85 xung t khu vc, 77
xung t gia cc quc gia, bin gii... lin hp quc cn pht trin cc mi quan h
giao lu hp tc v kinh t, chnh tr, vn ho v gip cc nc ang pht trin.

Cu 22: Trnh by quy ch ca thm lc a? Ti sao ni

thm lc a l quyn ch quyn ca quc gia ven bin.
* KN: Thm lc a l vng y v lng t di y bin ngoi
lnh hi ko di t nhin ca t lin ca quc gia ven bin n
mp ngoi ca ra lc i hoc n 200 hi l tnh t ng c
23

s o chiu rng lnh hi khi mp ngoi ra lc a khng

ko ra n chiu rng
* Quy ch php l:
- C quyn ch quyn v mt thm d v khai thc cc ngun li
thin nhin ca thm lc a.
- Quc gia ven bin c ton quyn trong vic cho php v iu
chnh vic thm d, khoan thm lc a...
- Quc gia ven bin c ton quyn trong vic tin hnh cc bin
php thch hp bo v mi trng,*
- Ngoi ra: quyn t do bay, t do t dy cp, ng dn ngm.
* Ti sao ni thm lc a l quyn ch quyn ca quc gia ven
bin.
- Mt trong nhng nguyn tclm nn tng xy dng lut bin
quc t "bin c l ti sn chung ca nhn loi, p dng cho c cc
nc c bin v khng c bin" Tt c cc quc gia trn th gii
u c quyn t do bin c. Xut pht t nguyn tc ny th bin
c khng th ch l thuc v quc gia ven bin, m trn li ch
ca cc quc gia khc cng c m bo.
- T nhng quy ch php l trn ta thy: y l vng bin lng cc,
c ngha l quc gia ven bin c quyn ch quyn trn mt s
lnh vc, nhng quc gia khc cng c quyn t do hng hi, t do
hng khng, t do t ng dy cp ... Chnh yu t ny lm cho
quc gia ven bin khng c cq hon ton y trong vng thm
lc a m ch c quyn ch quyn i vi vng ven bin .
Cu 23: (Bi kim tra)
Cu 24: Hy trnh by KN, nguyn nhn, cch gii quyt
xung t PL trong * v iu chnh quan h mang tnh
cht dn s c yu t nc ngoi.
* Nguyn nhn:
- C quanh h mang tnh cht dn s c yu t nc ngoi m
khng c iu chnh bng quy phm thc cht thng nht.
- C s khc nhau v ni dung c th gia PL ca cc nc cng nh
c s khc nhau trong vic gii thch v p dng nhng quy nh
ging nhau v hnh thc.
* Phng php gii quyt:
- Xy dng v p dng quy phm thc cht thng nht: Cc ch th
CP k kt cc iu c quc t nht nh trc tip xc nh quyn
v ngha v ca cc bn tham gia quan h x hi, cng nh cc bin
php ch ti km theo iu chnh cc quan h mang tnh cht
dn s c yu t nc ngoi.
Khi gii quyt cc tranh chp pht sinh t quan h DS c yu t nc
ngoi, cq c thm quyn cng nh cc bn ng s cn c ngay vo
gp thc cht thng nht c trong iu c quc t hoc tp qun
quc t p dng, khng cn phi gii quyt vn chn PL
ca nc ny hay PL nc khc p dng. y l phng php hiu qu
nht
24

- Xy dng v p dng xung t thng nht:

+ p dng phng php ny khi khng c phng php xy dng v
ADQP thc cht thng nht. Cc quc gia phi chn lut trn c s
s ch dn ca qp xung t thng nht xc nh quyn v
ngha v v cc bin php ch ti km theo.
+ Vic xy dng cc QP ny bng cch cc ch th CPQT k kt
cc iu c quc t a phng hoc song phng.
- Xy dng v p dng quy phm xung t quc gia
+ Cc cq c thm quyn cng nh cc bn tham gia quan h phi
tin hnh chn PL ca nc ny hoc PL ca nc khc p dng.
Trn c s mi xc nh quyn v ngha v v cc bin php
ch ti km theo.
+ Xy dng bng cch mi quc gia t xy dng v ban hnh
VBPL ca mnh theo th tc lut nh cho quc gia c quyt
nh
- p dng nguyn tc "Lut iu chnh cc mi quan h x hi tng t"
Trong nhng trng hp cc quan h dn s c yu t nc ngoi m
khng thuc phm vi iu chnh ca 3 loi trn th p dng loi
ny. Cq c thm quyn ca quc gia c trch nhim la chn mt
PL ca quc gia no hoc ca chnh mnh p dng.
Vic p dng nguyn tc ny phi m bo nguyn tc bo lu trt
t cng cng. Ngha l s khng p dng nguyn tc ny nu hu
qu ca vic p dng tri vi nguyn tc c bn ca PL
Cu 25: Trnh by khi nim v c im TPQT
* Khi nim: (Cu 13)
* c im iu chnh: Cc quan h mang tnh cht dn s c
yu t nc ngoi.
Bao gm:
- QHDS
- QH hn nhn gia nh
- QH lao ng
- QH KT, thng mi
- QH t tng c tnh cht DS
- Nhng trng hp sua c coi l yu t nc ngoi:
+ C ngi nc ngoi hoc php nhn ncngoi hoc Nh nc
nc ngoi tham gia
+ Khch th ca QHXH l TS tn ti nc ngoi
+ s kin php l l cn c xc lp, thay i hoc chm dt
quan h xy ra nc ngoi.
2. Ch th TPQT
- C nhn, php nhn
- Nh nc
- DT ang u tranh nhm ginh quyn t quyt.
- T/c quc t lin Chnh ph
- T/c quc t phi Chnh ph
25

3. Cc loi quy phm:

+ Quy phm xung t quc gia
- Quy phm xung t quc gia
- QP xung t thng nht.
+ QP thc cht
- QP thc cht thng nht.
- QP thc cht quc gia
+ QP t tng
4. Ngun TPQT:
+ iu c quc t
+ Tp qun quc t
+ VBPL quc gia
+ Tp qun, tin l php quc gia
5. Phng php iu chnh
+ Phng php thc cht
+ Phng php xung t
Cu 26: Ti sao ni quc gia l ch th c bit trong
TPQT?
* Ch th ca TPQT bao gm:
- C nhn, php nhn: V quan h dn s c yu t nc ngoi l
quan h ch yu gia cc c nhn, php nhn vi nhau cc nc
khc nhau.
- Dn tc ang u tranh nhm thc hin quyn t quyt dn
tc: Cc dn tc ang u tranh ginh quyn t quyt dn tc
cng c quan h mang tnh cht dn s vi c nhn, php nhn nc ngoi: k kt hp ng mua bn, thu mn TS ...
- T/c QT lin Chnh ph: y l ch th khng phi l v c ch
quyn tham gai vo quan h DS c yu t nc ngoi khng c
quyn min tr t php mt cch ng nhin v tuyt i nh quc
gia ch c hng trong vic thc hin chc nng nhim v ca
mnh.
- T/c QT phi Chnh ph: L cc hip hi c thnh lp v hot ng
trn c s PL mt nc v hng t cch php nhn theo php lut nc
. Khi tham gia vo qun l t/c ny khng c hng quyn min
tr TP v T/c ny khng mang ch quyn quc gia v cng khng
c cc quyn mang tnh ch quyn quc gia
C a v php l ngang hng vi php nhn, c nhn.
* Quc gia l ch th ca TPQT l v: Nh nc khng tham gia thng cuyn quan h TPQT /c, m khi tham gia quanh h x hi,
Nh nc vn gi cq ca mnh, khng phi bn ng s bnh
ng vi c nhn, php nhn.
- Trong thc t Nh nc tham gia cc quan h x hi nht nh
thuc phm vi iu chnh ca TPQT: Quan h mua bn, thu mn,
tha k TS...

26

- Khi tham gia, Nh nc c hng quy ch php l c bit. Nh nc

c hng quyn min tr TP tuyt i cm ng thng lng ngoi
giao gia cc Nh nc.
- Quyn min tr TP tuyt i cn th hin: Khi TA ca nc ngoi
c s ng ca mt nc khc xt x tranh cho, th TA nc
khng c p dng bin php cng ch bo m s b i vi n
kin hoc bo m thi hnh phn quyt ca TA TS ca Nh nc
c hng quyn bt kh xm phm.
* Xut pht tnh c th TPQT: xut hin xung t PL v gii
quyt xung t c nhiu phng php, trong c phng php
xy dng v p dng qp thc cht v QP xung t quc gia.
- QP xung t quc gia
- QP thc cht quc gia.
Cu 27: Trnh by khi nim, nguyn nhn c bn ca hin
tng xung t PL
* Khi nim, nguyn nhn (Cu 24)
* Ti sao ni trong TPQT t ra vn "Chn Lut"
S xut hin quan h mang tnh cht DS c yu t nc ngoi l
nguyn nhn trc tip dn n hin tng hai hay nhiu h thng
PL cng c kh nng nh nhau trong vic iu chnh quan h .
Nhng khng th ng thi cng p dng hai hay nhiu PL khc nhau
iu chnh quan h mang tnh cht DS c yu t nc ngoi.
y l hin tng m TPQT gi l xung t PL. Mt trong nhng phng php c bn gii quyt xung t PL l phng php xung
t, thc cht l xy dng v p dng QP xung t. Khc vi QPPL
thng thng, QP xung t khng trc tip quy nh quyn v
ngha v cho cc bn tham gia quan h m ch thc hin nhim
v chn ra h thng PL no s c p dng. y l l do ti sao
TPQT t ra vn "chn lut".
* Vic chn lut da trn s ch dn ca QP xung t, hoc nu Pl
cc bn cho php th cc bn c th tha thun chn lut p
dng i vi giao dch mang tnh cht DS c yu t nc ngoi.
Cu 28: Hy trnh by s cn thit v th thc p dng PL
nc ngoi trong TPQT
* S cn thit p dng PL nc ngoi.
- Thc tin TPQT cho thy bt k nc no khi gii quyt cc tranh
chp mang tnh cht DS c yu t nc ngoi l tt yu khng th
trnh khi. V khng c qp thc cht thng nht iu chnh
mi quan h mang tnh cht DS c yu t nc ngoi nn vic p
dng cc QP xung t gii quyt cc xung t PL l ng
nhin. Vic p dng cc QP xung t l s tha nhn PL nc ngoi
c th c p dng iu chnh quan h mang tnh cht DS c
yu t nc ngoi. p dng PL nc ngoi theo ch dn ca QP xung
t l c th ca TPQT
- Vic cho php ADPL nc ngoi trong nhng trng hp nht nh
iu chnh cc quan h c yu t nc ngoi m khng phi l
27

ngha v php l ca quc gia, m l mt quyt nh hon ton t

nguyn ca quc gia trn c s ch quyn quc gia nhm thc
hin yu cu khch quan phi bo v chnh quyn ca * quyn v
li ch hp php ca cng dn, php nhn nc mnh.
- TPQT cho thy nu TA ch p dng PL nc mnh iu chnh
cc quan h trn m khng tnh n trng hp c th phi p dng
php lut nc ngoi th vic x l tranh chp khng mang li kt
qu cng bng.
Trong nhng trng hp c th vic p dng php lut nc ngoi
iu chnh nhng mi quan h mang tnh cht DS c yu t
nc ngoi l cn thit khch quan. Tuy nhin vic p dng phi da
trn nguyn tc tn trng cq quc gia v bnh ng ch quyn
quc gia.
* Th thc p dng php lut nc ngoi:
+ p dng php lut nc ngoi theo s ch dn ca QP xung t.
y l nhim v ca cc cq c thm quyn v cc ng s.
Vic p dng php lut nc ngoi c th theo s ch dn ca QP
xung t quc gia hoc qp xung t thng nht.
Trong trng hp c QP xung t quc gia v qp xung t thng
nht m quc gia k kt hoc tham gia cng iu chnh mt
quan h x hi c th c yu t nc ngoi th ADQP xung t
thng nht. y l nguyn tc t nguyn thc hin cam kt QT
trong CPQT.
+ Khi ADQP xung t, nu QP xung t q XDPL ca nc do cc
bn ng s la chn th y l quyn ca cc bn ng s.
Cc cq c thm quyn phi ADPL ca nc m ng s la chn.
+ Khi ADPL nc ngoi c AD, cc cq c thm quyn phi ADPL nc
ngoi mt cch ng y . Ngha l AD tt c cc VBPL hin
hnh ca nc ngoi c lin quan n loi quan h ang cn iu
chnh cng nh AD c tp qun, tin l n ca nc ngoi.
+ Khi PL nc ngoi c AD, phi c b PL nc ngoi c gii thch
v AD nh c gii thch v AD nc, ni PL c ban hnh
+ Trong trng hp khng th AD c ni dung ca PL nc ngoi, cc
cq c thm quyn nn ADPL nc mnh gii quyt tranh chp
pht sinh gia cc ng s.
Cu 29: Khi nim t tng quc t v vn xc nh
thm quyn ca TA trong vic gii quyt cc tranh chp
mang tnh cht DS c yu t nc ngoi trong TPQT.
*Khi nim: T tng DS quc t l tng hp cc quy nh ca PL v
trnh t, th tc gii quyt tranh chp mang t/c DS c yu t ncngoi v vic bo m thi hnh cc bn n ca TA v cc tranh
chp .
* Vic xc nh thm quyn xt x cc tranh chp mang tnh cht
DS c yu t nc ngoi l mt hot ng t tng lun c thc hin
trc khi gii quyt cc xung t PL.
28

- Theo du hiu quc tch ca cc bn: Trong cc tranh chp m

mt hoc c hai bn ng s c cng quc tch, th TA phi xc
nh thm quyn xt x cc tranh chp .
- Theo du hiu lnh th: Vic xc nh thm quyn "xt x qu
trnh" da trn c s cc du hiu chung v vic phn nh
thm quyn xt x ca TA nc . Khi xc nh du hiu ny, trc
tin v quan trng l phi xc nh ni c tr ca b n.
- Theo ni hin din ca b n
Vn xc nh thm quyn TA trong vic gii quyt cc
tranh chp mang tnh cht DS quc t lun l mt vn phc
tp. Xu th l tin ti tho thun, k kt cc hip c a phng cng
nh song phng thng nht cc du hiu x thm quyn ca
TA trong vic "xt x quc t".
Vic x thm quyn TAVN cha c PL quyt nh c th v du
hiu chung. Vit Nam to n cp tnh, TP trc thuc TW l TA c
thm quyn xt x cc v n DS c yu t nc ngoi.
Trong mt s lnh vc c th cc du hiu x thm quyn xt x
quc t c ghi trong cc VBQPPL.
Cu 30: Ti sao phi ra vn cng nhn v cho thi
hnh phn quyt ca nc ngoi trong TPQT? Trnh by
nhng q c bn ca PLVN v vn ny?
* V nguyn tc bn n, quyt nh ca TA ch c hiu lc trn
phm vi ln th quc gia ni n c tuyn, do mun p dng
trn lnh th ca quc gia khc th phi c quc gia ny cng
nhn. Bn cnh y cng cn l gii nguyn nhn dn n hin tng tn ti trong TPQT: bn n c tuyn quc gia ny nhng li thc
hin trn lnh th ca quc gia khc.
- Nh trnh by i tng iu chnh ca TPQT l nhng quan
h DS, hn nhn v gia nh, lao ng, kinh t, thng mi v t
tng mang tnh cht DS c yu t nc ngoi.
- Do nhng yu t nc ngoi trong lm cho cc quan h do
TPQT iu chnh vt ra ngoi phm vi khng gian hiu lc PL ca
mt quc gia lin quan n t nht l 2 quc gia, n 2 h thng
PL. Nu cc QHXH khng c iu chnh bng QP thc cht
thng nht, th vn p dng QP hnh thc, bin php ch i
p dng i vi bn ng s, c hnh vi vi phm PL
Vy xung t Php lut l hin tng PL ca hai hay nhiu quc
gia cng c th c p dng iu chnh quan h mang tnh
cht DS c yu t nc ngoi.
- Vic xc nh thm quyn xt x cc tranh chp mang tnh cht
DS c yu t nc ngoi l mt hot ng t tng lun c thc hin
trc khi gii quyt xung t PL. Thng thng, vic xc nh thm
quyn ca TA trong gii quyt cc tranh chp mang tnh cht DS
quc t thc hin theo 3 hng:
- Theo du hiu quc tch
- Theo du hiu lnh th
29

- Theo ni hin din ca b n

* Vit Nam TA cp tnh, TP trc thuc TW l TA c thm quyn
xt x cc v n DS c yu t nc ngoi.
Khi xy ra tranh chp bn Vit Nam, bn nc ngoi c th tho
thun vi nhau v thm quyn xt x ca mt TA no .
Trong mt s v n c th th thm quyn xt x thuc TAVN.
Trong mt s trng hp mt hoc hai bn l t/c hoc c nhn nc
ngoi th tranh chp do TAND HN hoc TAND TPHCM xt x theo
yu cu ca nguyn n.
Vic xt x c thng qua cc iu c m cc bn k kt vi nc
ngoi, c bit trong cc hot ng tng tr TP. *, hn ch nng
lc hnh vi; cng nhn ngi mt tch hoc cht v xc nhn s
kin php l...
Cu 31: Trnh by hnh thc AD PL nc ngoi trong TPQT?
(Cu 28)
* Ti sao khi AD PL nc ngoi, cq Nh nc c thm quyn ch p
sng PL v ni dung?
Cu 32: Trnh by th thc v hiu lc ca vic p dng PL
nc ngoi trong TPQT?
* Trnh by th thc (cu 28)
*Hiu lc: Mt s vn nh hng, tc ng hiu lc ca vic
ADPL nc ngoi.
Vn bo lu trt t cngcng: l bo v nhng nguyn tc c
bn ca PL nc mt nc. Do s khng ADPL nc ngoi nu hu qu
ca vic ADPL nc ngoi tri vi nhng nguyn tc c bn ca PL nc .
- Vn ln trnh PL: L hin tng cc ng s dng cc th on
khc nhau nh thay i ni c tr, thay i quc tch ... ln
trnh khi s chi phi ca h thng PL m ngl ra phi c AD
iu chnh cc quan h ca h.
- Vn dn chiu ngc tr li v dn chiu ti PL ca nc th ba:
L vic QP xung t ca nc ny dn chiu n PL nc ngoi
AD, QP xung t ca nc ngoi li dn chiu ngc tr li AD.
Dn chiu ti nc th ba l vic QP xung t ca nc ny dn chiu
n PL nc ngoi i p dng, QP xung t ca nc ngoi li dn
chiu n PL ca nc th ba AD.
- Vn c i c li: Nguyn tc ny c p dng kh ph bin
trong quan h quc t, c bit trong quan h kinh t, chnh tr,
ngoi giao. N c ghi nhn trong Lut ca tng quc gia v c
trong cc iu c quc t. Trong TPQT hiu lc ca QP xung t
khng b hn ch hoc b nh hng bi nguyn tc ny v vic
AD PL nc ngoi khng phi l ngha v php l ca mi quc gia
m l yu cu ca chnh mi quc gia trong qu trnh bo v cc
quyn v li ch hp php ca mnh, ca cng dn, php nhn nc
mnh trong giao lu DS quc t.
30

Cu 33: Ti sao t ra vn "bo lu trt t cng cng"

bo v ADPL nc ngoi trong TPQT? Vic bo lu t ra
trong nhng trng hp no.
* gii quyt xung t PL nhm thc y giao lu kinh t - dn
s pht trin, TPQT tha nhn c nhng trng hp nht nh PL nc
ngoi s c AD gii quyt (theo ch dn ca QP xung t v
do cc bn la chn nu PL ca cc bn cho php). Tuy nhin v
nguyn tc PL ca quc gia no th ch c hiu lc trn lnh th
quc gia , mun AD trn lnh th quc gia khc phi c quc
gia ny chp thun. V vic chp thun c thc hin thng
qua nguyn tc bo lu trt t cng cng, tc l PL nc ngoi s c
p dng nu vic p dng v h qu ca vic p dng khng tri vi
nhng nguyn tc c bn ca PL ni n s c XD. ng thi mt
quc gia c hon ton quyn t chi vic ADPL nc ngoi nu vic
AD v h qu ca n xm hi n nhng nguyn tc c bn ca
PL nc .
* Vic ADPL nc ngoi "bo lu trt t cng cng" c AD trong 2 trng hp
- Mt l: theo s ch dn ca QP xung t
- Hai l: Do cc bn la chn nu PL cc bn cho php
Cu 34: Xung t PL trong TPQT c gii quyt nh th no?
Theo anh (ch) cch gii quyt no l u vit nht?
* Xung t PL trongTPQT c gii quyt ntn? (cu 24)
* Theo anh (ch) cch gii quyt no l u vit nht, ti sao?
Theo em th vic cch gii quyt AD quy phm thc cht thng
nht, l u vit nht, v:
- Nu xayra cc tranh chp mang t/c DS c yu t nc ngoi m AD
cch gii quyt XD v ADQP xung t thng nht th y l phng php c thc hin khi khng c qp thc cht thng nht. V
QP xung t thng nht khng qui nh quyn v ngha v v
cc bin php ch ti km theo i vi cc bn ng s vi phm PL.
Do lm cho vic AD v XDQP xung t thng nht l rt phc
tp v kh khn.
- Nu c cc hnh vi vi phm PL xy ra m ta AD bin php XD v
AD quy phm xung t quc gia, th y cng gn ging QP xung
t thng nht, chng khng quyt nh quyn v ngha v v
cc bin php ch ti km theo m ch quyt nh vic chn PL
ca nc ny hoc PL ca nc kia AD quan h mang t/c DS c
yu t nc ngoi. y cng l phng php gii quyt rt phc tp,
y l phng php phc tp nht. Cc cq c thm quyn cng nh
cc bn tham gia quan h phi tin hnh chn PL ca nc ny nc
kia theo s ch dn ca qp xung t. Trn c s mi xc
nh c quyn v ngha v ca cc bn ng s cng nh cc
bin php ch ti km theo.
- Nu AD nguyn tc "Lut /c cc mi quan h tng t" th y
l phng php gii quyt m khi khng c c 3 phng php trn mi
31

p dng. Nu p dng phng php ny th n khng chnh xc v

khng tho mn c cc yeu cu ca cc bn v y ch l AD
"Lut tng t". V mi quc gia c nn vn ho, x hi, kinh t,
chnh tr khc nhau nn cc qp PL cng khc nhau, do nu AD
lut tng t th cng khng ph hp vi nc n nc kia.
T nhng im trn ta thy phng php gii quyt AD v XD
quy phm thc cht thng nht l u vit nht cng bi chnh bn
cht, ni dung ca phng php ny. V vic XDQP ny l cc ch
th ca CPQT k kt cc iu c quc t nht nh trc tip quy
nh quyn v ngha v cc bn cng nh quyt nh cc bin
php ch ti km theo iu chnh cc quan h DS c yu t nc ngoi.
Khi gii quyt cc tranh chp pht inh t quan h mang tnh cht
DS c yu t nc ngoi, c quan c thm quyn cng nh cc bn ng s cn c ngay vo. QP ny c trong iu c quc t hoc tp
qun quc t AD, khng cn gii quyt vn chn Lut ca
nc ny hay Lut ca nc khc.
V vy vic gii quyt xung t bng phng php XD v AD qp
thc cht thng nht l hiu qu nht
Cu 35: Ti sao li t ra vn ADPL nc ngoi trong
TPQT?
*TPQT t ra vn ADPL nc ngoi l xut pht t hin tng
xung t PL. Nguyn nhn ch yu dn n hin tng xung t
PL l.
- C quan h mang t/c DS c yu t nc ngoi m khng c iu
chnh bng qp thc cht thng nht.
QH mang tch cht DS c yu t nc ngoi lm cho t nht PL ca 2
quc gia u c th AD /c quan h .
- C s khc nhau v ni dung c th gia PL ca cc nc cng nh
c s khc nhau trong cch gii thch v AD nhng qnh ging
nhau v hnh thc.
Nu ch c nguyn nhn th nht m khng c nguyn nhn ny
th cng khng xut hin hin tng xung t PL. V khi ni dung
c th ca PL cc nc u ging nhau v vic gii thch v AD
nhng quyt nh ging nhau v hnh thc cng ging nhau th
ADPL ca nc no cng u nh nhau nu khng c Nh nc ny
cng khng xut hin hin tng xung t PL.
Cch gii quyt xung t PL hiu qu l XD v AD qp xung t
thng nht, tc l chn ra h thng PL nc no s c AD, chnh v
th vic ADPL nc no l s ch dn ca QP xung t ch khng
phi theo ch ch quan ca cq c thm quyn th l v n v
khng phi lc no Lut cng c AD gii quyt l lut ca nc c
cq th n.

32

Cu36: Phn tch s khc bit gia c cu quy phm xung t trong t php
quc t v c cu ca quy phm php lut ni chung v gii thch v sao li c
s khc bit ?
*Quy phm xung t l loi quy phm c bit gm c 2 b phn: phn phm vi v
phn h thuc.
-Phn phm vi l phn quy nh quy phm xung t ny c p dng vi loi quy
phm t php no: Quan h s hu hay tha k ti sn, quan h tri v trong hp
ng hay quan h tri v ngoi hp ng, quan h gia cha m, con ci hay quan h
gia v v chng
-Phn h thuc: l phn quy nh php lut ca nc no c p dng iu chnh
loi lut ni s ti ca ti sn hay lut ni k hp ng, lut ni ng k kt hn hay
lut ni c tr ca v chng
Trong thc t php lut t php quc t cho thy cng 1 phm vi but c th s dng
nhiu h thuc khc nhau.
*Quy phm php lut ni chung c c cu:
-Quy phm php lut l nhng quy tc x s c tnh cht bt buc chung do Nh
nc ban hnh hoc tha nhn th hin ch ca Nh nc bo m thc hin nhm
mc ch iu chnh cc quan h x hi.
-C cu quy phm php lut 3 phn:
+Phn gi nh: c hiu l nhng tnh hung hon cnh, iu kin c th xy ra
trn thc t, c nh lm lut d kin trc trong quy phm php lut m nu cc
ch th ri vo hon cnh th phi x s nh phn nh.
+Quy nh l b phn chnh ca quy phm phpp lut m xc nh quy tc x s cho
nhng ch th m nm trong tnh hung, hon cnh c nu gi nh.
+Ch ti: l b phn quy phm php lut ch ra nhng bin php tc ng ca Nh
nc p dgn i vi cc ch th khng thc hin hoc thc hin khng ng yu
cu ca php lut.
Trong thc t c th khuyt 1 trong 3 ii kin ca quy phm php lut.
*S khc bit bi bn cht ca 2 c cu quy phm l khc nhau.
C cu quy phm php lut l c cu ch p dng trong phm vi lnh th quc gia v
cc thnh vin sng trn lnh th quc gia .
Cn c cu quy phm xung t p dng i vi cc ch th dn s c yu t nc
ngoi.
C cu ca quy phm php lut ni chung bao gm 3 b phn: quy nh, gi nh,
ch ti.
C cu quy phm xung t bao gm 2 b phn: phm vi v phn h thuc.
Cu37:Ti sao li xut hin vn xung t php lut trong t php quc t? c
nhng cch gii quyt xung t php lut?
Xung t php lut l hin tng c th ln nht v cng l vn c bn nht ca
t php quc t, hay ni cch khc nhim v trong tm ca t php quc t l tm ra
mi bin php gii quyt xung t php lut. Mun gii quyt xung t 1 cch hu
hiu nht, trc l ch ra nhng nguyn nhn dn n hin tng ny. C 2 nguyn
nhn chnh dn n hin tng xung t php lut.
1.C quan h mang tnh cht dn s c yu t nc ngoi m khng c iu chnh
bng quy phm thc cht thng nht.
33

Quan h mang tnh cht dn s c yu t nc ngoi lm cho php lut t nht nht 2
quc gia u c th c p dng iu chnh quan h . y l hin tng xung
t php lut. Nhng nu ch c kha cnh th cng khng pht sinh xung t php
lut nu nh quan h c iu chnh bng quy phm thc cht thng nht.
2.C s khc nhau v ni dung, c th gia php lut ca cc nc cng nh c s
khc nhau trong vic gii thch v p dng nhng quy nh ging nhau v hnh thc.
Nu ch c nguyn nhn th nht m khng c nguyn nhn ny th cng khng xut
hin xung t php lut. V khi ni dung c th ca php lut ca cc nc u ging
nhau v vic gii thch v p dng nhng quy nh ging nhau v v hnh thc cng
ging nhau th p dng php ca nc no cng u nh nhau.
Tm li t hay nguyn nhn lm pht sinh hin tng xung t php lut v 2 nguyn
nhn b sung cho nhau m khng th thiu 1 trong 2.
*Phng php gii quyt hin tng xung t php lut.
1.Xy dng v p dng quy phm thc cht thng nht.
Vic xy dng v p dng quy phm thc cht thng nht bng cch cc ch th ca
cng php quc t k kt cc iu c quc t nht nh, trc tip quy nh quyn v
ngha v cc bn tham gia, cng nh cc bin php ch ti km theo iu chnh
quan h mang tnh cht dn s c yu t nc ngoi.
Cc tip qun quc t c cha ng quy phm thc cht thng nht.
Khi gii quyt 1 tranh chp pht sinh, cc c quan c thm quyn, cc bn cn c
ngay vo quy phm thc cht thng nht c trong iu c quc t p dng, khng
cn vic phi chn php lut ca nc no p dng. y l cch gii quyt hiu
qu nht.
2.Xy dng v p dng quy phm xung t thng nht:
Cc quy nh c thm quyn, cng nh cc bn ng s phi chn lut trn c s s
ch dn ca quy phm xung t thng nht bng cch cc ch th cng php quc t
k kt cc iu c quc t song phng hoc a phng.
3.Xy dng v p dng quy phm xung t quc gia.
Quy phm ny cng khng trc tip quy nh quyn v ngha v v cc bin php ch
ti km theo m ch quy nh vic chn php lut ca nc ny hoc php lut ca
nc khc p dng, cc c quan c thm quyn, cng nh cc bn tham gia quan
h phi tin hnh chn php lut p dng trn c s s ch dn ca quy phm xung
t.
Hin nay y l cch gii quyt xung t php lut ch yu, v mi quc gia c 1 h
thng bao gm rt nhiu quy phm xng t ca mnh, chng c th nm trong 1o
lut ring hoc nm trong cc vn bn quy phm php lut khc.
4.p dng nguyn tc Lut iu chnh cc quan h tng t
Cc quan h mang tnh dn s c yu t nc ngoi ngy cacng pht trin a dng,
do c quan h m khng c quy phm iu chnh, m khng th bo v quyn v
li ch chnh ng ca cc ch th tham gia, do c quan c thm quyn ca quc
gia la chn 1 php lut ca nc no hoc ca chnh mnh p dng. Vic la
chn theo nguyn tc Lut iu chnh cc mi quan h tng t.
Khng nh ng sai:
1. Cng nhn trong LQT c ngha sng to ra ch th mi ca LQT
34

Sai: c 4 loi ch th ca LQT khng c loi ch th no hnh thnh t cng

nhn, d c cng nhn hay khng cng nhn th nu tha mn cc yu t
tr thnh ch th ca LQT s l ch th ca LQT.
2. Cc quc gia mi thnh lp th phi c cc quc gia khc cng nhn th mi
tr thnh ch th ca lut quc t
Sai, tng t cu 1
3. Cc quc gia c quyn bo lu cc iu khon ca iu c quc t ph hp
vi li ch ca quc gia mnh
ng, LQT hnh thnh trn c s t nguyn ca cc ch th tuy nhin bo lu
y c hiu l khng tham gia vo cc iu khon ca DUQT m quc gia
cho l khng ph hp.
4. Tn gi ca iu c quc t th hin gi tr ca iu c quc t
Sai, tn gi khng c nh hng g n DUQT
5. iu c quc t c hiu lc k t thi im cc quc gia tha thun
ng, DUQT do cc ch th ca LQT lp nn h c th tha thun v thi gian
ca DUQT tr cc tha thun v bn bin gii lnh th th tn ti vnh vin.
6. Thi hn c hiu lc ca iu c quc t di hay ngn do lut quc t quy
nh
Sai, tng t cu 5
7. Lut quc t l ngnh lut khng c hin php
8. Lut quc t l ngnh lut khng c c quan lp php
9. Lut quc t l ngnh lut khng c b my cng ch

35