Ekonomistat

Banka dhe Afarizem Bankar

3. Qka kuptoni me likuiditetin optimal ?

Bankat e nivelit t dyt t ken n llogari t banks qndrore mjete t mjaftueshme t rezervave t
likuiditetit q do t mund t shfrytzohen n rast jo likuiditeti (rast jo harmonizimi t plasmaneve me
mjetet e banks).

4. Si e kryejn funksionin e tyre bankat federale reserve n shba ?

Bankat federale reserve kan funksione shum me rndsi :
emtojn paran letr dhe metalike
I heqin nga qarkullimi parat e dmtuara
bjn klering-un e qeqeve t lshuara
kontrollojn punn e bankave
japin leje pr bashkim(fuzionim) t bankave
jan n kontakt t afrt me ekonomin e territorit q e mbulojn
sqarojn masat q I merr pleqsia e guvernatorve , I prcjellin efektet e ktyre masave dhe
arsyeshmrin e tyre
prcaktimin e norms eskonte kto banka e bjn pasi e lejon pleqsia e guvernatorve

6. Qka kuptoni me parimin e eleasticitetit t deponimit t mjeteve ?

I obligon bankat q ti orientojn mjetet n ato deg q kan rndsi t veqant , n mnyr q deponimet e
tilla t japin rezultate optimal

7. Si formohet norma e kamats sipas teoris s fondeve kreditore ?

Niveli I kamats caktohet n baz t raportit t oferts dhe krkess s kredive. Oferta e fondeve kreditore
caktohet me vllimin e kursimit t shoqris , prqindjen e rritjes s mass monetare dhe vllimin e
rezervave t resurseve monetare

8. Si ndikojn rezervat e detyrueshme n formimin e potencialit kreditor ?

Ndrrimi I norms s rezervave t detyrueshme ndikon direkt n potencialin financiar t bankave
afariste.Kur banka qndrore bn rritjen e norms s reserves s detyrueshme , zvoglon potencialin e
bankave t nivelit t dyt dhe anasjelltas

9. Qka jan kredit konsumuese dhe cilat jan karakteristikat kryesore t tyre ?
Jan kredi q merren pr rritje t standardit pra pr blerje t : aparateve amvisnore , mobileve ,
automobilave etj. Karakteristikat kryesore t ktyre kredive jan :
banka I jep n baz t depozitave t kursimit t grumbulluara dhe mjeteve tjera t afatizuara dhe n disa
raste kto kredi I japin edhe organizatat tregtare
kt kredi mund ta marr qdo person q sht n marrdhnie t prhershme pune ose q ka t ardhura t
rregullta ( pensionist ose invalid)
kto kredi jipen pr blerje t : produkteve industriale , lndve djegse , rregullim t prishjeve n objektet
e banimit , blerje t automobilave
afati I kthimit t ktyre kredive sht deri 2.5 vjet , kurse pr automobile deri 3 vjet
banka zakonisht jep kredin n qeqe t kufizuara ose qeqe t udhtarve , kurse kredia sigurohet m
akceptin blanko n kambial me nnshkrimin e nj apo dy zhirantveq kan aftsi kreditore dhe me
ndalesn administrative t t ardhurave t rregullta
pas lejimit t kredis , para se t kryhet pagesa , shfrytzuesit deponojn 20% n para t gatshme ( pr
automobile 30%) nga shuma e lejuar

10. Cilat nene duhet t prfshij kontrata mes banks dhe huamarrsit ?
Prfshin kto nene :
lartsin e huas
lartsin e pjesmarrjes
afatin e kthimit t kredis
normn e kamats
qllimin pr t cilin lejohet kredia
mnyrat e sigurimit t kredis
t drejtat dhe obligimet e palve kontraktuese

11. Qka prshijn punt e qarkullimit t pagesave n afarizmin devisor t bankave ?

Prfshijn :

hapjen dhe likuidimin e akreditivit nostro dhe loro

pagimin e qeqeve , kambialeve si dhe pagesat pr liferantt e huaj
arktimin e qeqeve t pranura
punt n lidhje me nostro e loro garancit

12. Cilat pun prfshijn marrdhniet kreditore me botn e jashtme ?

Prfshijn kto pun :
marrja dhe dhnia e kredive n mallra ,dmth : marrja e kredive n botn e jashtme pr importimin e
mallrave dhe shrbimeve si dhe dhnia e kredive pr eksportin e mallrave dhe shrbimeve
marrja e kredive financiare
marrja e kredive t jashtme afatshkurta pr punt n botn e jashtme me an t linjave kreditore bankare
grumbullimi I mjeteve me emsisionin e obligacioneve n tregun e jashtm financiar
grumbullimi I mjeteve n tregun e jashtm financiar me rifinancimin e krkesave sipas kredive t lejuara
n botn e jashtme
marrja dhe dhnia e depozitave , marrja dhe dhnia e garancive , supergarancive dhe t formave t tjera t
garantimit n marrdhniet me botn e jashtme

13. Nga cilt faktor varet aftsia konkuruese e nj banke ndaj bankave tjera ?
Faktort jan :
organizimi I rrjetit t filialeve
organizimi I lokalit afarist dhe I punve brenda banks
zgjedhja e orarit t prshtatshm t puns
mjetet e informimit dhe shkalla e informimit mbi deponimet financiare
mjetet mekanografike
konkurrenca n mes t bankave n luftn pr grumbullimin e mjeteve t reja

14. Qka sht bilanci I gjendjes I banks ?

Prfshin t gjitha pozicionet dhe nnbilancet e aktives dhe pasives.T gjitha pozicionet e bilancit grupohen
n pjes homogjene, sipas kohs dhe funksionalitetit t mjeteve e t plasmaneve .Pjest e bilancit
paraqesin nnbilancet.

15. Qka kuptoni me kredin vinkulare ?

Ka t bj me dhnien e avansit blersit pr mallin I cili udhton n adresn e blersit , me qrast banka
gzon t drejtn e pronsis financiare mbi mallin dhe at pastaj ia bart blersit ,pasi ky t paguaj
shumn e avansit.

16. Si I mobilizon mjetet banka me emisionin e aksioneve ?

Me emisionin e aksioneve banka I rrit mjetet e saj pr lejimin e kredive dhe kshtu krijon kapitale t reja
q deri ather kan qen n duart e regjistruesve t aksioneve. Mjetet e krijuara n kt mnyr
paraqesin burimet m t sigurta e m stabile bankare , t cilat mund t shfrytzohen pr dhnien e t
gjitha llojeve t kredive afatgjat.

17. Qka kuptoni me kredin ramburse ? Ku shfryrtzohet m s shumti ?

sht pun bankare e cila shfrytzohet n tregtin tejdetare , si gjat importit ashtu edhe gjat
eksportit.Kredia ramburse sht kredi akceptuese , t ciln banka ia hap importuesit pr pagimin e
importit t mallit me mbulesn e dokumenteve t mallit, q jan bartur n t. Ramburs nga frengjishtja ka
kuptimin paguaj, sht kombinim I tri punve : kredis akceptuese , pengut t mallrave dhe akreditivi I
mallit. Shfrytzohet pr tregtin tejdetare dhe parat llojin m t shpesht dhe m t lire t kredis bankare
n kt veprimtari.

18. Qka sht kredia e konsorciumit ?

sht kredi me afat t gjat , q praktikohet kur nevojiten mjete t mdha financiare pr financim t t
objekteve t rndsishme. Konsorciumet bankare t mdha n tregun e kapitalit kryejn pun specifike
kreditore gjat emisionit t efekteve.Kto konsorciume vhen mes debitorit t efekteve dhe publikut t
gjr , ia paguajn atij vlern prkatse t letrave me vler t emtuara sipas nj kursi t caktuar vetm
pr ta , e pastaj ata u shesin ato efekte blersve me qmim t lart.

19. Qka paraqet dhnia e garancive si pun bankare neutrale ?

sht instrument I veqant I sigurimit t pagesave apo kryerjes s obligimeve t kontratuara n afat , me
t cilin banka I garanton shfrytzuesit t garancis bankare , se komitenti I tij do tI kryej me koh t
gjitha obligimet e marra , q theksohen n garancin bankare ndaj shfrytzuesit t garancive dhe nse ai
nuk I kryen ato, ather ato obligime do tI kryej banka.

20. Qka sht letra kreditore ?

Instrument I veqant I pagesave n qarkullimin e pagesave me botn e jashtme , me t ciln banka e
vendit , me letr t veqant , e autorizon korrespodentin e vet n botn e jashtme q : personit t shnuar
n letrn kreditore tI paguaj prnjher ose nj pjes t shums s shnuar n letrn kreditore.

Pytje dhe Pergjigje nga lenda Banka dhe Afarizem Bankar

Testi I
1. Cilat jan karakteristikat kryesore t bankave t vendeve t zhvilluara ?
dominon pronsia private
dominojn bankat universale
shumica e bankave mirren me financimin e tregtis s jashtme dhe qarkullimin e pagesave me botn e
jashtme
Qllim kryesor I ktyre bankave sht fitimi
2. Si sht I organizuar sistemi bankar I shba-ve ?
Ky system ka kto lloje bankash :
bankat federale reserve bjn emtimin e banknotave dhe kartmonedhave, ku pr 1 dollar q lshohet
n qarkullim duhet t ket mbules : 25 cent ari dhe 75 cent fletobligacione shtetrore ose t
ndrmarrjeve dhe mbulesa deponohet n arka shtetrore
bankat komerciale
jan rreth 13.000 dhe bjn mobililizimin e depozitave , dhnien e kredive afatshkurtr , qarkullimin e
pagesave. Kto banka ndahen n : a. bankat kombtare (t obliguara t jen antare t sistemit federal
reserve) dhe b. bankat shtetrore (t pa obliguara t jen antare t SFR)
bankat e bashkuara t kursimit
punt e tyre kryhen permes depozitave t afatizuara
bankat efektuese
jan banka afariste q mirren me financim(kreditim) t industries.
bankat truste
bjn ruajtjen dhe qeverisjen e pasuris s huaj . Jan krijuar nga kompanit e besimit (trust
kompanit) ,kan depozita t mdha dhe merren me t gjitha punt bankare.

banka pr eksport dhe import

sht nj bank shtetrore dhe sht themelu pas krizs botrore me qllim intervenimin e shtetit n
afarizmin bankar dhe ringjalljen e ekonomis amerikane.
Pas lufts II-t botrore kjo bank transformohet n bank federale dhe bn kreditimin e eksportit dhe
importit.

3. Cilat jan burimet kryesore t mjeteve t banks ?

burimet kryesore t mjeteve t bankave klasifikohen n dy grupe :
burimet depozitare t mjeteve
a. depozitat n t pare
b. depozitat e afatizuar
c. depozitat speciale
burimet jo depozitare t mjeteve
a. kredit bankare
b. burimet e tjera( t tregut)
c. kapitali I banks

4. Kur mund t arrij banka likuiditetin ideal ?

arrihet kur afatet jan sinkronizuar ,pra : kur mjetet afatshkurtr prdoren pr dhnien e kredive
afatshkurtra dhe mjetet afatgjate prdorn pr dhnien e kredive afatgjate.

5. Si ndikon banka qndrore me politikn monetare n lartsin e rezervave t likuiditetit ?

Ndikon permes mekanizmit t kredis q banka qndrore u jep bankave t nivelit t II-t pr plotsimin e
krkesave afatshkurtra pr kredi. Pr ta prcaktu shkalln e likuiditetit t qdo banke , bht grupimin e
aktivit t tyre n :
likuiditet primar
likuiditet sekondar
likuiditet terciar

7. Cilat elemente prfshin krkesa kreditore dhe si e bn vlersimin e saj banka ?

Krkesa kreditore prfshin kto elemente :
qllimin e shfrytzimit t kredis
mnyrn e shfrytzimit t kredis
shumn e kredis
kushtet e shfrytzimit
garancn q ofron
shpjegime plotsuese
dokumentacioni I nevojshm
kurse vlersimi dhe prpunimi I krkess kreditore nga banka bazohet n kt dokumentacion :
plan e prodhim/qarkullimit pr vitin vijues sipas sasis dhe vlers
llogarin prfundimtare pr vitin paraprak
llogarin periodike pr vitin vijues
llogarit mbi shumn minimale t mjeteve xhiruese
pasqyrn e krkesave nga blersit sipas afatit 20, 90 dhe mbi 90 dit.

8. Cilat jan llojet e kredive sipas destinimit ?

pr qarkullim t mallrave (gjat shit-blerjes s mallrave)
pr stoqe (stoqe sezonale t produkteve , stoqe pr eksport, stoqe t jashtzakonshme t produkteve t
gatshme ose edhe gjysmprodukteve)
pr pun t caktuara (prodhim bujqsor , ndrtim banesash , botim tekstesh )
pr pun specifike (shfrytzim m t mire t kapaciteteve ekzistuese)

9. Qka jan avanset ?

Jan mnyr e financimit q paraqiten kur kemi t bjm me kryerjen e investimeve n regji
personale.Avanset lejohen zakonisht deri n 20% t vlers s investimeve n llogarin rrjedhse t
investitorit, kurse kjo pastaj arsyetohet me situatat sukcesive. M s shpeshti avansi paguhet pas
prfundimit t punve .

10. Cilat jan karakteristikat e kredive ndrshtetrore ?

Jan kredi q nj shtet I jep shtetit tjetr n baz t kontrats ndrkombtare dhe praktikohen zakonisht
kur bht eksporti n vendet e pazhvilluara.Kto kredi jepen n dollar dhe jan afatgjate (zakonisht 10
vjeqare) dhe paraprakisht caktohen kamata dhe kstet.

11. Cilat kushte duhet plotsuar nj bank q t kryej qarkullimin e pagesave dhe punt kreditore n botn
e jashtme ?
Kushtet jan q banka duhet t jet e autorizuar dhe sht e obliguar t prcjell dhe t merr pjes n
punt e arktimit t krkesave t komitentve t vet. Ato duhet t ndrmarrin sanksione afariste ndaj
organizatave q nuk I arktojn me rregull krkesat e veta dhe kontratojn eksportin me arktim t
menjhershm nse ai arktim realizohet me mjete t pasigurta. Bankat e autorizuara duhet t hartojn
planet vjetore , gjashtmujore , tremujore t hyrje-daljeve t devizave n harmoni me planet dhe
programet e eksport-importit t organizatave ekonomike . Po ashtu ato duhet t prcjellin realizimin e
planeve t eksport-importit t tyre.

12. Qka prfshijn punt n tregun devisor ?

Prfshijn punt e shit-blerjes s devizave .Bankat e autorizuara duhet tI dorzojn banks qndrore kto
shnime :
planet vjetore,gjashtmujore,tremujore dhe njmujore t hyrje-daljes s devizave
pozicionet ditore devizore t tyre
pasqyrn e obligimeve t skaduara ndaj bots s jashtme
pasqyrn e pagesave m t mdha ndaj bots s jashtme

13. Cilt jan faktort intern q ndikojn n politikn e formimit t mjeteve ?

krijimi I institucioneve t tilla financiare q do tu prshtaten t gjitha kategorive t pronarve t
depozitave
sigurimi I shrbimeve adekuate komitentve t banks
kuadri professional(dituri , aftsi , organizim I kontakteve me komitentt)

14. Spjegoni aspektin mikro dhe makro ekonomik t harmonizimit t krkess dhe oferts s mjeteve
financiare ?
Apekti mikro-ekonomik :
pozita e nj organizate sht m e mire dhe aftsia e saj konkuruese sht m e mdhe nse ajo ka potencial
t madh dhe nse ky potencial I rritet vazhdimisht
pavarsia banks afariste sht m e madhe nse ajo me politikn e formimit t mjeteve orientohet n
mjetet bankare(mjetet e bashkuara,depozitat) sesa mjetet e huaja(kredit n vend dhe n botn e jashtme)
likuiditeti dhe siguria e banks sht m e theksuar nse struktura e afatit t burimeve t mjeteve sht sa
m afatgjat kurse plasmanet m afatshkurta

Aspekti makro-ekonomik :
duhet t bht harmonizimi I krkess me ofertn e mjeteve financiare
pa marrdhnie t barazpeshuara n tregun financiar , nuk mund t funksionoj me efikasitet as sistemi
bankar sidomos n aspektin e alokimit ekonomik t mjeteve
politika fiskale dhe monetare t nj vendi duhet t jen t harmonizuara

15. Si e krijojn bankat kapitalin e tyre ?

Prmes ktyre mjeteve ;
kapitalit themelues
rezervave t banks
rezervave t rivlersuara
fitimit t pashprndar t periudhave t mparshme
fitimi nga afarizmi vijues

16. Cilat jan pikat kryesore q duhet t prmbaj qdo kontrat pr kredi hipotekare ?
1. lartsia e kredis , e cila sillet nga 50-70 % t vlers qarkulluese t pasuris s ln peng
2. afati I kthimit I cili mund t jet 10-50 vjet e n disa raste deri 75 vjet
3. kamata zakonisht sht e njejt me kamatn e tregut afatgjat t kredive
4. ekzistojn dy mnyra t kthimit : 1. kthimi I kredis pas kalimit t afatit t kontratuar n shum t
plot(hipoteka fikse) dhe 2. kthimi I kredis n periudha t caktuara kohore(anuitete)

17. Qka sht kredia postare ?

Kjo kredi ose kredia revolving , sht kredi q u lejon bankave q punt n mes veti ti realizojn n
mnyr m t shpejt dhe m ekspeditive.
Kur dy banka gjenden vende t ndryshme dhe kan marrdhnie afariste n mes veti(banka
korrespodente) , shpesh paraqitet nevoja q ato t kreditojn njra tjetrn .Mirpo ky kreditim mund t
realizohet ngadal, pra mbulesa t vonohet dhe t shtyhet pagesa , prandaj kjo mbules realizohet me
post prkatsisht deri sa posta ta bart mbulesn. Karakteristik e ktyre kredive sht q nuk paguhet
kamat as shpenzime tjera .

18. Qka sht akreditivi ?

sht pun bankare neutrale dhe paraqet instrument t qarkullimit t pagesave brenda dhe jasht vendit .
Prdoret n rastet kur nevojitet nj shum e caktuar e parave nga ana : e urdhrdhnsit , tI lihet n
dispozicion perms banks shfrytzuesit ashtuq t marr kt shum n trsi apo pjesrisht sipas nevojs
s tij.Akreditivet ndahen sipas kritereve t ndryshme :
akreditivi I jashtm dhe brendshm
akreditivi I kushtzuar dhe pakushtzuar
akreditivi personal dhe I mallit
akreditivi I revokueshm dhe parevokueshm
akreditivi I vrtetuar dhe pavrtetuar
akreditivi nostro dhe loro

19. Qka sht kredia avaluese ?

sht kredi specifike e banks q lejohet n form avail. Avali paraqet garancin n kambial dhe kshtu
kreditori sigurohet q banka do tia paguaj shumn e kambialit po qe s debitori nuk e bn kt me koh.
Avali mund t jepet pr :
trasantin(lshuesin e kambialit)
trasatin(paguesin e kambialit)
indosantt(nnshkruesit e kambialit)

20. Qfar pun bankare sht qeverisja e pasuris s komitentve ?

Kt pune e kryejn bankat e mdha dhe me renome .Esht pun bankare neutrale afatgjate q sht
zhvillu von dhe njihet me emrin zherance(nga frengjishtja dmth : garanc).
Te kjo pun bankare , komitentt I autorizojn bankat q t : qeverisin depozitat e tyre , ti kshillojn n
punt e me bankat e tjera, t kujdesen pr pasurin e tyre .Klientt ose prdoruesit e ksaj pune bankare
jan : njerz t pasur , trashgimtar, persona t mitur.

Pyetje te TESTEVE te provimit

1.Cilat jane burimet kryesore informative kreditore per bankat?

Disa nga burimet kryesore kreditore per bankat jane, bisedimet me palen qe kerkon kredi (me qrast banka
njihet me histrine a afarizmit te tije, natyren e afarizmit, profitabilitetin e saj, konkurencen ne treg, etj),
dokumentacioni kreditore i bankes (dosia e qdo huamarresit), burimet eksterne (agjencionet e

specializuara kreditore siq eshte Dan and Bradstreet ne SHBA, e cila mbledh informata ne vend, ashtu
edhe jasht vendit per huamarresit e ndryshe dhe pastaj jep raporte kreditore te bankat per keta
huamarres, pastaj burimet e tjera eksterne mund te jene furnitoret dhe bleresit e huamarresit, publikimet,
revistat, etj) , si dhe dokumentacion financiare i kerkeuesit te kredise (raportet financiare siq jane bilanci i
gjendjes dhe ai i suksesit per 2-3 vitet e kaluara).

2.Si zbatohet kontrolli kualitativ i kredive t bankat komerciale?

Me kete kontroll B.Q e rregullon masen monetare dhe potencialin kreditore te bankave afariste. Kete e
ben duke percaktuar shumen maksimale te kredive, te cilen mund ta lejojne bankat per qellime te caktuar
ne nje periudhe te caktuar kohore, pastaj duke percaktuar kufirin e kredive afatshkurtera te bankave
afariste.

3.Banka Investive Evropiane (EIB)?

Kjo banke eshte themeluar ne vitin 1958 nga vendet antare te BEE-se me seli ne Bruksel. Qelimi i saj eshte
financimi i zhvillimit te regjionev ete pazhvilluara, ngritja e obljeteve industriale, apo financimi i
projekteve qe jane me interes te perbashket te BEE-se. Kapitali i bankes ishte 1mil njesi llogaritese, ku 1
njesi llogaritese eshte e barabarte me 1 dollar.

4.Kush e ben kontrollin e depozitave ne SHBA?

Kontrollin e afarizmit bankare ne pergjithesi ne SHBA e bejne keto organe: organet e administrates
shteterore, FED-i dhe FDIC. Nderkaq FDIC (federal deposit insurance corporation) ben sigurimin e
depozitave te kursimit dhe depozitave te tjera qe jane mbi 10.000$

5.Specifikat e kredive afatgjata?

Karakteristika kryesore e tyre qendron ne afatin e kthimit te tyre si dhe ne qellimin e shfrytezimit te tyre.
Deri sa te kredite afatshkurtera jipen per sigurimin e likuiditetit rrjedhes te komitentit, te kredite afatgjata
kemi te bejme me deponimin e mjeteve per financimin e investimeve, p.sh ne mjete themelore me te cilen
zhgerohet riprodhimi ekzistues dhe baza prodhuese. Specifike tjeter e kredive afatgjata eshte edhe norma
me e larte e kamates, mbulese tjeter per kredine e lejuar (hipotekat e ndryshme), rrezikun me te madh per
kredine e lejuar, qe rrjedh nga afati i gjate i kthimit, etj.

6.Qka perfshine bilanci i konsoliduar i sitemit bankar?

Perfshon perveq bilanceve te konsoliduara te bankave afariste, edhe bilancet e B.Q. Ky bilanc paraqet
shumen e bilanceve te te gjtiha bankave, prandaj paraqet kategorine me te rendesishme gjate analizes
monetare.

8.Qfare perparsie ka per banken blerja dhe shtija e letrave me vlere?

Blerja dhe shtija e letrave me vlere bejne pjese ne kuader te puneve bankare neutrale me afat te shkurter,
me qfars banka per komitentet e vet e ben blerjen dhe shitjen e letrave me vlere ne burse. Dhe bankat per
kryerjen e ketyre puneve realizojne nje komision te caktuar qe klientet e tyre ia paguajne, zakonisht me
keto pune mirren bankat investive. Dhe keto pune bankes i sjellin keto perparsi: jane shume likuide, nuk i
angazhojne mjetet e bankes, sjellin provizion te mire qe sillet prej 1-5 ne promile, mundesojne fitim ne
kurs, mundesojne plasmanin e lehte te efekteve te bankes, etj.

9.Banka boterore sot disponon keto burime te mjeteve?

Kapitalin e deponuar (paraqet kapitalin qe e paguan qdo antare 20%),
Kapitalin garantues (ky kapital paraqet pjesen tjteter prej 80% qe e paguajne antaret pjesmarres ne B.B).
Mjetet e mbledhura ne tregun e kapitalit (emitimi i letrave me vlere),
Mjetet e te hyrave te realizuara (mjetet qe i realizon banka me veprimtarine e vete),
Mjetet nga kryegjeja e huave te dhena me pare, etj.

10.Karakteristikat kryesore te bankave te vendeve te zhvilluara?

Dominim i pronesise private (sidomos te bankat komerciale ne forme te shoqerive aksionare), Dominon
tipi i bankave universale, Pothuajse te gjitha bankat e medha merren me financimin e tregtise se jashtme
dhe qarkullimin e pagesave me boten e jashtme, Qellimi kryesore i tyre eshte realizimi i fitimit.

11.Parimet e afarizmit bankare jane?

Parimet kryesore te afarizmit bankare jane: Parimi i likuiditetit, Parimi i solventitetit, i sigurimit dhe i
efikasitetit te deponimeve, dhe Parimi i rentabilitetit.

12.Parimi i solventitetit, i sigurimit, dhe i efikasitetit te deponimit te mjeteve?

Solveniteti nnkupton aftsin e bankave qe ti kryeje te gjitha obligimet e skeduara. Ndrsa josolventiteti
paraqet paaftsin e kryerjes se te gjitha obligimeve te skeduara. Josolvenitetin e bankave e shkaktojne:
1)jolikuiditeti, 2)joharmonizimi i struktures se afatit te plasmanve me afatin e burimeve te mjeteve
(depozitat dhe burimet tjera), 3)afarizmi me humbje, 4)prdorimi josolid i mjeteve, etj.
Sigurimi nga aspekti i afarizmit bankar, paraqet mundsin e pagess dhe te arktimit te te gjitha
obligimeve e krkesave me kohe sipas kontrats. Banka gjithmon duhet te kujdeset pr sigurin e
plasmanve te saj gjate lejimit te kredive, pra ket e bene duke siguruar garanci pr kthimin e kredis me
rregull nga borxhliu. Parimi i siguris duhet ti mbroje komitentt e banks nga rreziku i deshtimit te
bankes.
Efikasiteti i deponimeve nnkupton realizimin e rezultateve te suksesshme te bankes ne fushen e
kreditimit. Efikasiteti i deponimeve mund te vlersohet nga aspketi i operacioneve individuale te banks,

por edhe nga aspekti i subjektit ekonomik si shfrytzues i kredis, apo nga aspekti i bankes si teresi. Ky
parim i obligon bankat qe ti orientojne mjetet ne ato dege qe kane rndsi te veante, ne mnyre qe
deponimet e tilla te japin rezultate te optimale.

13.Politika e normes se kamates?

Norma e kamates paraqet qmimin e shfrytezimit te mjeteve financiare ne tregun financiare. Dhe norma e
kamates se shfrytezimit te mjeteve eshte gjithmone me e madhe me rastin e shfrytezimin te mjeteve
financiare ne kohen e tashme sesa ne te ardhmen (TVM). Kursimtaret ua japin mjetet e tyre investitoreve
duke kontraktuar kamaten adekuate dhe periudhen e shfrytezimit te mjeteve. Norma e kamtaes paraqet
instrumentin per baraspeshimin e vellimit te krusimit dhe te ofertes se kapitalit me kerkesen e mjeteve
financiare. Ne tregun financiare formohjet kamata e tregut, ne baze te ofertes dhe te kerkeses.

14.Kamata reale dhe tregu i kapitalit?

Kamata praqet qmimin per shfrytezimin e kapitalit te huazuar. Ne tregun financire paraqitet kamata
nominale dhe ajo i determinon raportet ne mes te ofertes dhe kerkeses per kapitalin hua, mirepo kemi
edhe kamaten reale e cila paraqet kamaten nominale te korrigjuar me perqindjen e inflacionit te pritur
dhe kjo shpie deri te teoria e Fisherit:
i = r + ie
Kamata reale varet nga disa faktore: norma e inflacionit, kamata noninale, raporti i politikes ekonomike
ndaj politikes se normes se kamates, GDP per capita, inflacioni i pritur, etj.

15.Format dhe instrumentet financiare te formimit te bazes se mjeteve?

Nje nder format e formimit te bazes se mjeteve pos depozitave te kursimit dhe depozitave te ndermarrjeve
jane edhe letrat me vlere siq jane: Fleteolbigacionet (ne baze te te cilit poseduesi i tij fiton te drejten e
kamates se caktuar dhe kthimin e kryegjese ne fund te maturimit te tij), Bonot e arkes (ato mund ti
emtiojne bankat qendrore dhe bankat afariste, dhe gjithashtu permes tyre bankat afariste i sigurojne
mjetet e tyre me afat te shkurter), Vertetimet mbi mjetet e deponuara (afati me i gjate i tyre eshte 1 vit).

16.Marrja hua te bankat tjera?

Bejne pjese ne kuader te puneve bankare pasive me afat te shkurter, dhe me kete banka i siguron mjetet e
nevojshme per lejimin e kredive. Ketu hyjne: Rieskonti (me qrast banka eskonton kambialet e veta te nje
banke tjeter p.sh te banka qendrore dhe i siguron mjetet per lejimin e kredive), Rilombardi (eshte i
ngajshem me rieskontimin, mirepo ketu ne vend te kambialit kemi te bejme me letra me vlere, me qrast
banka afariste letara me velre qe i ka peng, mund tia le peng B.Q nga e cila merr kredi), Kredite postare,
Kredite nderbankare (interbank loans).

18.Cilat jane karakteristikat e kartave kreditore?

Kartat kreditore jane nje forme specifike e kredive konsumuse dhe nje instrument specifik i pagesave.
Karta kreditore eshte instrument i pagesave, me te cilin mundesohet kreditimi afatshkurter i blerjes me
pakice (p.sh mallrave, sherbimeve, etj). Karta kreditore eshte instrument me i persosur se qeku. Karterten
kreditore mund ta marrin personat me aftesi afariste, dhe qdo pronar i karte kreditore e ka limitin
kreditore te caktuar ne kontrate, deri ne te cilin mund te bej pagesa, si dhe ka per obligim, qe zakonisht 1
her ne muaj te llogarise dhe te paguaj shumen e shpenzuar. Pra kartat kreditore paraqesin nje zevendesim
shume te pershtatshem te qeqeve dhe kjo e tregon edhe popullaritetin e tyre ne 30 vitet e fundit.
19.Cilat jane informatat ne afarizmin e bankave?
Informatat qe jane te nevojshme per afarizmin e sukseshem te nje banke afariste, mund te ndahen ne 7
grupe:
-Informatat mbi afarizmin e pergjithshem (paraqesin te dhenat mbi afarizmin dhe zhvillimet ekonomike
kombetarte dhe nderkombetare),
-Informatat financiare (paraqesin te dhenat mbi zhvillimet ne fushen e sherbimeve financiare),
-Informatat afariste lokale (paraqesin te dhenat mbi afarizmin e firmave te veqanta ne vendin ku vepron
banka),
-Informatat mbi komitentet (paraqesin te dhenat e detalizuara mbi transaksionet me secilin komitent te
bankes),
-Informatat mbi afarizmin e brendshem (te dhenat financiare statistikore mbi te gjtiha aspektet
operacionale te bankes),
-Informatat mbi konkurrentet (paraqesin te dhenat komparative mbi konkurentet tjere te bankes),
-Informatat per distribuim ekstern (autoritete rregullatore kerkojne qe te perdatitetn keto infomrata).

20.Teoria e fondeve kreditore?

Ne nder teorite e formimit te normes se kamates eshte edhe teoria e fondeve kreditore, e cila thot se niveli
i kamates cakltohet ne baze te raportit te ofertes e te kerkeses se kredive.
LFs = S + M RM (LFs-supply e fondeve kreditore, S-kursimi, M-masa monetare, RM-rezervat
monetare)
LFd = B + G + SG + H (LFd-demand e fondeve kreditore, B-kerkesa e ekonomise, G-kerkesa e shtetit, ,
SG-kerkesa e njesive lokale shteterore, H-kerkesa e popullsise).

21.Kredite nderbankare?
Me kredi nderbankare kuptojme lenien ne dispozicion te mjeteve financiare ne mes te bankave. P.sh
LIBOR eshte norma e kamates me te cilen bankat ne angli i lejojne huazime njera tjetres. Kredite
nderbankare kane elemente te tregut financiare klasik, ne te cilin banka udhhiqet me parimin e
shfrytezimit racional te mjeteve te saj (kamata), principin e likuiditetit (jep kredi por ne situata te

caktuara llogarite qe edhe ajo do te marr kredi) dhe me principin e afarizmit, ku perpiqet ne emer te vet,
kurse ne llogari te antareve dhe depozituesve tjere.

22.Pagesat nderkombetare permes akreditivit?

Njejt si te akreditivi dokumentare.

23.Punet e lizingut ne afarizmin bankar?

Shume banka te medha, bejne dhenien me qera (lizing) te pajimeve komitenteve te vet. Kjo ka te bej me
dhenien e mjeteve transportuese, te makinave te renda, kurse disa banka u japin komitenteve te vet me
lizing edhe vetura. Kjo eshte shume e dobishme si per banken ashtu edhe per partneret e tij afarist. Sepse
banka realizon nje kamate te caktuar per kryerjen e kesaj pune, nderkaq qiramarrsit do te kene rast qe te
paguajne norma me te ulta te kamates per shfrytrezimin e pajisjes sesa nese ate e blen duke marre kredi
ne banke.
24.Cilet faktore ndikojne ne kamaten reale?
Norma e inflacionit, kamata noninale, raporti i politikes ekonomike ndaj politikes se normes se kamates,
GDP per capita, inflacioni i pritur, etj.

26.Kambiali ne qarkullimin e brendeshem te pagesave?

Kambiali eshte leter specifike me vlere, e cila pronarit i jep te drejten qe nga debitori qe eshte i shenuar ne
te, ta arketoj nje shume te caktuar te parase. Ne qarkullimin bashkohore te pagesave, kambiali paraqitet si
mjet pagese, si mjet per sigurimin e kredive, dhe si mjet i veqante i sigurimit te pagesave. Dallojme 2 lloje
kambialesh:
a)Kambiali i trasuar eshte ai kambial te i cili leshuesi i jep urdher personit tjeter, qe ne afatin e skadimit,
tia paguaj personin te trete (remitentit, shfrytezuesit) nje shume te caktuar qe eshte e shenuar ne kambial.
b)Kambiali vetjak eshte ai kambial, te i cili veteleshuesi obligohet qe ne afat te caktuar tia paguaj
personit te shenuar ne kambial shumenn e shenuar ne kambial.

27.Faktoret e potencialit kreditore te bankave afariste?

Faktoret e formimit te potencialit kreditore jane:
a)Kredite e B.Q paraqesin njerin nga faktoret me te rendesishem te formimit te potencialit financiare,
sidomos per bankat e reja, etj,
b)Rezervat e detyrueshme ndrrimi i normave te rezervave te detyrueshme ndikon ne menyre direkte ne
potencialin financiare te bankave afariste, sepse rritja ke tyre normave ndikon ne zvolgimin e potencialit
kreditore te bankave afariste,
c)Shendrrimi i depozitave ne para te gatshme gjate shendrrimit te depozitave nga bankat ne para te
gatshme p.sh gjate pagimit te te ardhurave personale, atehere vie deri te zvoglimi i potencialit kreditore te

bankave,
d)Struktura e depozitave struktura e depozitave eshte e rendesishme sepse ne depozitat ne te pare
llogarite norme me e larte e rezerves se detyrueshme sesa per depozitat e kursimit dhe te afatizuara, dhe
kjo ka ndikimi ne vet potencialin kreditore te bankave, etj.

28.Ku mund te aplikohen sistemet eksperte ne afarizmin bankar investin dhe ate komercial?
Ne sferen e afarizmit bankare investiv, sistemet eksperte mund te aplikohen gjate blerjes se letrave me
vlere (ky sistem jep rekomandimet se a duhet blere letrat me vlere, duke u bazuar ne informatat e
ndryshme siq jane: norma e kamates, raporti P/E, etj).
Ne sferen e afarizmit bankare komercial, sistemet eksperte ndihmojne analizen dhe kontrollin e rreziqeve
bankare, keto sisteme mund te perdoren per analizen e rreziqeve kreditore, per analizen e rrjedhjes se
parase (cash flow) te ndermarrjeve, per qeverisjen e aktives dhe pasives, ku analizohet raporti midis
normave te ndjeshme dhe te pandjeshme te kamates ne strukturen e bilancit te bankes, etj.

30.Qka eshte rieskonti?

Rieskonti eshte pune bankare pasive, me te cilen banka eskonton kambialet nga portofoli i vet te nje
banke tjeter (B.Q) me qrast banka shendrron nje pune bankare aktive ne pune pasive dhe ia shet bankes
tjeter kambialet, te cilat me pare i ka blere me lejimin e kredise eskonte.

31.Bankat eksportuese-importuese?
Nje nder bankat qe i dallojme ne sistemin bankare ne SHBA jane edhe eksport-import bankat. Keto jane
banka shteterore, te cilat jane themeluar pas krizes boterore, me qellim te intervenimit te shtetit ne
afarizmin bankar dhe ringjalljen e ekonomise amerikane. Pas L.II.B ajo riorganizohet si banke federale
dhe merret me financimin e eksportit dhe importit. Banket e udheheqe Keshilli Drejtues prej 5 antaresh,
te cilet i emeron kryetari i SHBA-se.

32.Cilat jane insturmentet e formimit te mjeteve te bankes?

Instrumentet kryesore te formimit te mjeteve te bankes jane:
a)Depozitat e kursimit dhe mjetet tjera te popullsise
b)Depozitat e ndermarrjeve
c)Letrat me vlere

33.Qka eshte garancioni bankar?

Garanca bankare eshte instrument i veqante i sigurimit te pagesave apo kryerjes se obligimeve te
kontraktuara ne afat, me te cilin banka i garanton shfrytezuesit te garancise bankare, se komitenti i tij do

ti kryej me kohe te gjitha obligimet e marra, qe theksohen ne garancine bankare ndaj shfrytezuesit te
garacive dhe nese ai nuk i kryen ato, atehere ato obligime do ti kryej banka. Te garanca bankare paraqiten
3 persona: urdherdhenesi i garancise (debitori), banka qe e leshon garancine (garanti) dhe shfrytezuesi i
garancise (besoresi).

35.Aftesia konkurruese e nje banke ne krahasim me banken tjeter?

Aftesia konkuruese ne krahasim me banken tjetren, varet nga disa faktore:
1)Organizimi i rrjetit te filialeve banka tenton qe me organizimin sa me te mire te rrejtit te filialeve, tua
ofroje sportelet e veta sa me shume komitenteve te vet.,
2)Organizimi i lokalit afarist dhe i puneve brenda bankes,
3)Zgjedhja e orarit te pershtatshem te punes,
4)Mjetet e informimit dhe shkalla e informimit mbi deponimet financiare,
5)Konkurenca ne mes te bankave ne luften per grumbullimin e mjeteve te reja ketu duhet permendur
arsimimin dhe specializimin si faktore qe ndikojne ne kryerjen e operacioneve te nderlikuara te bankes.

37.Ku qendron rendesia e marketingut te bankave?

Marketingu ne afarizmin bankare ka te bej me hulumtimin e nevojave te komitenteve, me qellim qe te
mobilizohen ne menyre optimale mjetet e nevojshme dhe pastaj ato te plasohen. Marketingu ne afarizmin
bankare niset nga kater elemente te rendesishme:
-Produkti (ketu flitet per produktet e bankes, te cilat banka duhet ti krijoj ne menyre qe te plotesoj te
gjitha nevojat e komitenteve te tij),
-Vendi (ketu flitet per lokacionin e bankes, sepse bankat gjithmone duhet te likacionohen ne vende ku
frekuentimi i popullsise eshte me i madh, ne menyre qe te jete afer tyre qdo here),
-Qmimi (ketu flitete per normat e kamates qe bankat japin per produktet e tyre),
-Promocioni (kjo behet permes TV, shtyput, radios, reklamave te ndryshme, etj).
4.sistemet informatike analitike (rretho)
Sistemet qe mbeshtesin marrjen e vendimeve (DSS)
Sistemet eksperte (ES)
5.sistemet e pagesave me boten e jashtme (rretho)
a. Sistemet multilaterale te pagesave
b. sistemet bilaterale te pagesave
c. Sistemi i pagesave ne valut kombetare
6.Kredia Konzurciume Karakteristikat (me shkru )
7.Roli i bankes qendrore K, ne sistemin e pagesave (me shkru)
roli operacional mbikqyres dhe i katalizatorit.

8Kompanit Zvicerrane
9.Shoqata kreditore ne gjermani
10. Karakteristikat e kredive te konsimit
11.Dallimet e bankave zvicerrane me vendet e tjera
Eshte mungesa e institucionit kreditore te nacionizuar keshtu si pasoj e federalizimit,nuk egziston
institucioni bankar ne pronesi te Konfederates Zvicerrane.
12 Qfar rendesie ka Banka qendrore e kosoves
1.Aspekti matrial dhe formimi i pagesave ne boten e jashtme ?
2.Ndikimi i ecurive ekonomike ne politiken e mjeteve te bankes ?
3.Karakteristikat kryesore te kredive kombetare ?
4.Ndikimi i ecurive ekonomike ne politiken e mjeteve te bankes ?
5.Ku qendron rendesia e qarkullimit te pagesave pa para te gatshme ne zhvillimin ekonomik te vendit ?
alternativat
-kursimi ne kohe
-kursimi i shpenzimeve
-kursimi ne humbjet e kamates
-kursimi ne pun
-sigurimi nga humbja
-zvoglimi i qarkullimit te banknotave
-rritja e potencialit kreditor te bankave
-vzoglimi i nevojave per mbajtjen e rezervave te medha monetare
-mbrojtja nga rrezqet
-reduktimi i shpenzimeve tedepozitave
a)Kursimi I shpenzimeve
b)Kursimi ne kohe
c)..........ne humbjet e kamatave
d)........ne pune
e)Sigurimi nga humbja
f)Rritja e potencialit kreditor te bankave
g)Zvogelimi I nevojes per mbajtjen e rezervave te medha monetare.

7.Cilat jan teorit e normave te kamates ?

.teoria e prefernces se likuiditetit,
Teoria e fondeve kreditore
Teoria e inflacionit te pritur
8.Shoqatat bankare ne Gjermani ?
9.Cilat jan sistemet bankare ne boten e jashtme ?
10.Stimulimi ?

1 aplikimi i numrit te madh te instrumenteve te mobilizimit te akomulimit monetar te popullsis ,

2 organizimi bashkohor i sherbimit te kursimit ,
3shfrytezimi i politikes fiskale per orientimin selektiv te akomulimit tr popullsise .

2 .Ne cilat pjes nuk mund te dekomponohet potenciali financiar e kreditor?

3.Qfar karakteristika kan bankat qendrore dhe kush mund ti krijoj ato?
Karakteristike kryesore e Bankave Qendrore eshte se qellimi I veprimtarise se tyre nuk eshte fitimi,gje qe
I ben te dallohen nga inst.tjera
4.Qfar drejtimi duhet te ket konkurenca ne vendet ne zhvillim?
a)Organizimi me I mire
b)Rritja e inovacioneve
c)Zhvillimi I infrastruktures dhe informatikes
d)Financimi I projekteve te medha nga disa banka
e)Nderlidhja e prodhuesit dhe financuesit
f)Lidhshmeria e sferes se parase,kapitalit dhe sferes prodhuese
g)Harmonizimi I rregullatives bankare dhe unifikimi I afarizmit te tyre.
5.Qfar dokumentacioni duhet per kerkesat kreditore te bankave?
Perpunimi I kerkeses kreditore nga ana e bankes duhet te bazohet ne kete dokumentacion:
a)planin e prodhimit perkatesisht te qarkullimit per vitin vujues sipas sasise se vleres.
b)Llogarine perfundimtare per vitin paraprak
c)Llogarine periodike per vitin vijues
d)Llogarite mbi Shumen minimale te mjeteve xhiruese
e)Pasqyren e kerkesave nga bleresit sipas afatit(deri 20,90 dhe mbi 90 dite)
6.Drejtimet e kontrollit?
1)Cilat komponente te pavarura I permban funksioni I ndermjetsusve
a)grumbullimi I mjeteve disponuese ne kuader te nje ekonomie kombetare
b)transformimi I struktures se afatit te depozitave
c)formimi I mundesive sa me efikase e racionale te grumbullimit e te lejimit te mjeteve monetare
d)sigurimi I koncentrimit optimal te rrjedhave monetare me qellimte tejkalimit te kufizimeve territorial.
2)Prej cilave banka perbehet sistemi bankar I Italise?
a)Bankes qendrore
b)Bankat e se drejtes publike
c)Bankat e interesit kombetar
d)Bankat e kredise se zakonshme
e)Arkat e kusimit
f)Inst,speciale per kreditimin me afat te mesem dhe te gjate.
3)Cilat jane organet vendimmarrese te Bankes Qendrore te Ks?

a)Bordi I Bankes qendrore

b)bordi ekzekutiv
c)guvernatori
4)Cilat jane sistemet e pagesave ne boten e jashtme?
a)sistemi multilateral I pagesave
b).......bilatereal I pagesave
c).......I pagesave ne valute kombetare.
5)Cilat jane sistemet informative analitike?
a)Sistemet qe mbeshtesin marrjen e vendimeve
b)sistemet eksperte.
6)Cilat jane karakteristikat qe e dallojne sistemin bankar ne Angli?
a)Koncentrimi I larte I bankave
b)Efikasiteti I larte I punes se bankave
c)Spercializimi I larte I sistemit bankar.
7)Ne cilat pjese mund te dekomponohet potenciali financiar e kreditor?
a)Ne potencialin afatgjate
b)ne potencialin afatshkurter.

9)Sipas cilave elemente dallohen kompanite financiare nga banka?

a)dergimi I te dhenave ne inst.kompetente
b)kredite
c)limitet e likuiditetit
d)limitet kapitale
10)Cilat jane parimet e qeverisjes me rrezikun kreditor?
a)Selektimi
b)limitimi
c)diversifikimi

Si e zbaton politiken monetare kreditore Banka qendrore?

a) Duke e rregulluar sasine e parave varesisht nga qellimet dhe detyrat e politikes ekonomike
b)Rregullon stabilitetin monetar permes instrumenteve financiare te politikes monetarekreditore,politika diskonte,e tregut te hapur ,e rezerves se detyrueshme etj.
1) Cilat komponente nuk i permbajne funksionet e ndermjetesimit ( rretho )
2) Kontrolli kreditor me cila masa zbatohet ? ( me shkru )
3) Sistemi bankar i italise , nga cilat banka perbehet ? ( rretho )
4) Organet vendimarrese te BQK ? ( me shkru )
5) Ne cilat drejtime kryhet kontrolli bankar gjat shfrytzimit tkredive investive ? ( rretho)
6) CIlat banka nuk bejne pjese ne sistemin bankar te frances ?
7) Cilat nuk jane karakteristikat e obligacioneve ? (rretho )
8) Sistemin e pagesave me bote te jashtme? ( rretho)
9) Sistemet informatike analitike ? ( rretho )

10 ) Karakteristikat qe e dallojne sist bankar te anglise nga kohet e hershme deri sot ? ( me shkru )
qeky test mka ra , me 19 npr.
Ndikimi i ecurive ekonomike ne politiken e mjeteve te bankes. Faqe 176 kapitulli 5-te.
1.Pagesat e menjehershme dhe te pa pritura dallimi?
2. Cilat jane pagesat nderkombtare?
3.cilat masa i perdorin bankat per kreditoret?
4. Kontrolli bankar sipas destinimeve?
5. Cilat informata e karakterizojne tregun bankar te kredive?
6. Marzha e siguris?
7. Rreziku valutor si evitohet?
8. Funksionet e Bankes Qendrore?
9. Instrumentet jodepozitare?
10. Karakteristikat e vendeve te zhvilluara?
11. Kush ndikon ne politiken monetare te BQ?
12. Koncepcionet e teknologjis se shtrejte informative?
13. Banka internacionale?