Professional Documents
Culture Documents
Rohingya Journal Volume 1 Issue 3
Rohingya Journal Volume 1 Issue 3
'Dvzwfp&m
- *syefOya' p-2
- tar;tajz p-7
- tEkynmowif; p-8
- aqmif;yg; p-10
- A[kow
k p-17
- a0zefa&; p-18
- jrefrmjynfwGif;owif;
p-20
- umwGe;f p-24
H umowif;
- Ekid if w
p-27
- tm;upm; p-29
2
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
*syefpD;yGm;a&; pdefac:r_rsm;
ESi fh &i fqdki fae&qJjzpfa=umi f; T*sme,f xkwfa0jcif;.
b¾ma&;0ef}uD;ajym=um; &nf&G,fcsuf
þ&kd[if*sm *sme, f (The
Rohingya Journal) onf
rnf o nf h t zG J h t pnf ; tpk d ; &vuf
atmuf c H * sme,f r [k w f y g/ vG w f
urB m h ' k w d ,
t}uD;qk;H *syef
vyf a om &k d [ if * smowif ; *sme,f
pD;yGm;a&;onf j z pf y gonf / þ*sme,f u k d *syef E k d i f
jyefvnfO;D armh iH a &muf &k d [ if * smausmif ; om;rsm;
vmaeaomf
vnf; tvkyf OD ; aqmif j y D ; &d k [ if * smta&; j r ef r m
vufrjhJ rifrh m;r_ jynfolrsm;od&Sd&ef/ jrefrmjynf'Drkdu
Eêiahf ps;E_e;f rsm;usqif;jcif;wdk ah =umifh jyif;xefaompdeaf c:r_rsm;Eêihf
&ifqdkifae&qJjzpfa=umif; *syefb¾ma&;0ef}uD;u Zefe0g&D a&pD&&Sda&;ESifh *syefEkdifiHa&mufjref
18&ufaeŒwGif ajym=um;cJo h nf? rmjynfoljynfom;rsm;\ pD;yGm;a&;?
tm&êxdyfwef; *syefpD;yGm;a&;onf 2008 ckEêpfwGif us
qif;cJ+h yD;aemuf ,refEêpw f wd,ok;H vywfwiG f 1 'or 3 &mcdik Ef e_ ;f
vlrSKa&;ukd wzufwvrf;rS ulnDyHh
jyefvnfwdk;wufvmcJhonf? *syefb¾ma&;0ef}uD;opf emtdkwdk yk d ; Ek d i f & ef & nf & G , f í xk w f a 0jcif ;
uefu *syeftpdk;&onf aps;E_ef;rsm;usqif;aer_'%fudk &ifqdkif j z pf y gonf / *sme,f w G i f r nf o l r qk d
ajz&êi;f ae+yD; pD;yGm;a&;jyefvnfO;D armhru _ kd qufvufxed ;f odr;f oGm;
rnfjzpfa=umif; ajym=um;cJo h nf? *syeftpd;k &onf a':vm 274bD oma&;? ema&;? vlrSKa&;ESifhtvkyf
vsw H efz;kd &êd pD;yGm;a&;u,fq,fa&;pDru H ed ;f wpfpw
d wf pfyikd ;f tjzpf tuk d i f ? pD ; yG m ;a&;ajumf j imrsm;ES i f h
a':vm 79 'or 1 bDvsb H wf*suu f kd ,cifvu a=unmcJo h nf?
pD;yGm;a&; u,fq,fa&;pDrHudef;udk vkyfief;rsm;tm;ulnD&efEêifh td r f c ef ; yk d v QH yp
ypönfön f; rsm;tm; tcrJ h
tjcm;tok;H p&dwrf sm;twGuf a':vm 102 'or 6 bDvsw H efz;kd &êd aj u mf j i mEk d i f y gonf ? ? owif ; ? pmrl
aiGacs; pmcsKyfopfrsm; xkwfvkyfa&mif;csoGm;&ef pDpOfaea=umif;
uefu ajym=um;cJo h nf? 1990 jynfEh pê rf sm;u pD;yGm;a&;usqif;cJph Of
rsm;ES i f h a0zef p mrsm; ay;yk d h v k d o l
toH;k p&dwrf sm;jym;cJah oma=umifh *syeftpd;k &a=uG;+rDonf *s'D yD . D &Sdygu txl;yifzdwfac:tyfygonf??
180 &mcdik Ef e_ ;f cef h &êad eonf?
*syeftpdk;&a=uG;+rDopfonf ,ckb¾ma&;EêpfwGif ,ef;
53'or 5 x&Dvsx H ad &muf&êv d m+yD; 1946 ckEêpaf emufyikd ;f yxr
qk;H t}udrf tpd;k &0ifaiGukd ausmv f eG o
f mG ;rnfjzpfa=umif; tpd;k &u
ajym=um;xm;onf?
4
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
*syefrav;awGukd csb
D mc&kid f ceJ ch *D srD m;onf ek'd gt&yfae touf80ESp&f iS f uifZdk
tef;'kd. olemjyKtjzpfvkyfukdifaejyD; ol.b%fpm&if;rSvnf;
aiGxw k ,f cl o hJ nf? olrukd tcif;jzpfymG ;onfah e rh wkid rf D 1&uftxd
=uKduf&ifowdxm;yg xkdtdrfwGifawG h&Sd&ao;onf? tcif;jzpfyGm;&mae&mwGif rD;aoG;
rD;zkdwpfckawG h&Sd&jyD; tef;'kd .aoG;xJwGifvnf; pdwfjidrfaq;rsm;
yg0ifaeonf?
ceJ h cD*srD m;qko d nfh *syeftrsK;d orD;wpfO;D onf Online xyfraH wG &h &dS aom oJveG pf rsm;t& 2007ckEpS =f o*kwv f
ay:rS jrm;ewfarmif0ufbq f 'dk rf sm;ukd tok;H jyKI trsK;d om;4OD;tm; 6&ufae w h iG f csb
D mc&kid /f rwfq'k ;dk t&yf&adS etdrw f iG f uk, d v f ;Hk wD;ESihf
vyfxyfrnf[k vDq,fum ,ef; aoqk;H aeaom touf70t&G,&f dS ta[mif;qkid rf efae*sm qm'g
5³3oef;ukd &,lcJhjyD;aemuf 4if; tkd zlu, l mraoqk;H r_EiS v hf nf; olronf qufpyfv#u&f o dS nf? zlul
trsK;d om;rdwaf qGtm; owfjzwf ,mru olrtm;,ef; oef; 74oef;ay;cJo h nf?
r_jzifh azazmf0g&v D 1&ufae w h iG f cD*sDrm;vyfxyfrnfhcspfol[kqkdaom touf53ESpf&Sd
*syef&JwyfzGJ hrS pGJcsufwifvkduf wumtkd wJ&m'onfvnf; ,refEpS f azazmf0g&v D u wku d sKjd rKd /h
a=umif; od&&dS ygonf? tkad r&Sd ol.tdrx f w J iG f rD;ck;d epfreG ;f aoqk;H cJo
h nf?
ceJ h c D * sD r m; (Kane xkd hjyif cD*sDrm;onf cef;wkda'otwGif; aexkdifaom
Kijima)tm; vGecf o hJ nfh =o*kwf touf 40ESihf 60twGi;f tjcm;trsK;d om; 4OD;xHrv S nf; vufxyf
vwGif zl*srD mjrKd w h iG f towfccH &hJ rnf[k vDq,fv#uf ,ef; 5³3oef;ukd vdrv f nfco hJ nf? olronf
aom olrESifhvufxyfrnfhowkd; tqkyd gom;aumifrsm;ukd jrm;ewfarmif0ufbq f 'dk rf sm;rS &SmazGcjhJ cif;
om;avmif ; touf 41ES p f t Kane Kijima jzpfonf? pkaH xmufrsm;u cD*srD m;.uGejf yLwmtm; ar$aESmuf&mS
&G,&f dS ,k&d ,dS u
l t D idk 'f x
J rH mS aiGa=u; azG&m olrtifwmeufrrS mS ,laom rD;aoG;onf tkid 'f t J avmif;ESihf
vdrfvnfr_jzifh zrf;qD;xm;jcif;jzpfonf? xkd hjyif tkdif'Jtowf twlawG &h aom rD;aoG;ESiw hf q
H yd w
f o l nfudk pkpH rf;awG &h =dS uonf?
cH&r_ESifhywfowfI cD*sDrm;tm; &JwyfzGJ hrSoHo,&SdcJhonf?
okd ah omf olru tkid 'f t J m;rowfcahJ =umif; ppfcsuw f iG f jiif;qkx
d m;
onf?
tkid 'f .
J tavmif;ukd =o*kwf 6&ufae u h ,mOfem;pcef;&Sd
*syefEkdi fiHu ol&Jaumif;av;
um;wpfp;D twGi;f wGif awG &h cdS yhJ gonf? &Jrsm;. ppfaq;csut f &
um;xJwiG f avmifu|r;f xm;aomrD;aoG;wk;H rsm; awG &h &dS jyD; aor_ wkud sKjd rKd &h dS Koenji
aocif;ppfaq;csut f & cE<muk, d x f w J iG f tdyaf q;tmedoifrsm; blwmwGif azazmf0g&D 16&uf
&Sad eonf? rD;aoG;rSxu G v f maom rD;ck;d rsm;onf aoqk;H &jcif;. ae n h 9;15rd epfavmufwiG ;f
t"dut a=umif;t&if;jzpfonf? xkd jh yifum;xJwiG f um;aomh rd e f ; cav;wpf O D ; tm; &xm;
ukrd awG jh cif; a=umifh &Juvlowfr[ _ k rouFmjzpfI pkpH rf;ppfaq; wk d u f r _ j zpf y G m ;cJ h a omf v nf ;
&mrSm vlowform;ukd zrf;qD;rdcjhJ cif;jzpfygonf? Hiro Sato qkw d hJ *syefvil ,f
pkpH rf;csut f & cD*srD m;onf tkid 'f rJ aoqk;H rDumvu tif wpfa,muf&J h &J&ifw h phJ rG ;f aqmifra_ =umifh 4if;rde;f cav;onf t
wmeufrw S qifh rD;aoG;rD;zkrd sm;ESirhf ;D aoG;tajrmuftrsm;0,f,cl hJ oufab;rS oDou D av; vGwaf jrmufc&hJ ygonf?
a=umif; od&&dS onf? xkd t h jyif tkid 'f . J aoG;xJwiG f awG &h &dS aom JR Chou sobu line blwmrS Nakanookd h oGm;
tdyaf q;onf aq;&krH S cD*srD m;tm;aomuf&efay;aom tdyaf q;ESihf rnfh 9;12rdepf&xm;onf Koenji blwma&muf&ef rDwm 100
wlaeonf? cD*srD m;onf tkid 'f t J m;owfjyD; uk, d u hf , f dk owfao avmuomvkdtyfonfhtcsdefwGif &xm;yvufazmif;wGif vrf;
dk u
onfyh pHk jH zpfatmif pDpOfco hJ nf[k &JuoHo,&So d nf? av#mufaeaom touf20t&G,f rdef;cav;wpfOD;onf &xm;
=o*kwv f 5&ufae u h olrESihf tkid 'f w J dk n h pmtwlwpl m; oHvrf;okd h &kww f &ufusomG ;onfudk jrifvu dk &f ygonf? &xm;u
cJah =umif;/ 4if;aemufum;&yfem;pcef;okd h oGm;a=umif; cD*srD m;u&Judk vnf;vmaejyD; xkrd ed cf av;ukd u,fwif&efrnforl #r&Syd g? ta&;ay:
ajymonf? olronf tkid 'f t J m; aoa=umif;r=uHcahJ =umif;vnf; Ememgency cvkwfESdyfaomfvnf; tcsdefrDrnfr[kwfyg?
ajymonf? okd &h mwGif ,cktr_EiS t hf vm;wl rD;ck;d aiG jh zifh aoqk;H xkt d csed wf iG f Hiroki Satou &J0ifph mG &xm;vrf;ay:okd q h if;I
aom vlaor_ 6r_ESifhywfoufI olrtm;oHo,jzpfaeonf? pmrsufESm 12 okd h
6
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
odcsifwmav;awG vlemtm;rvkdtyfbJ
a_zay;vkdufw,f cGJpdyfukoI aoqkH;oGm;r_a=umifh
q&m0eftm;w&m;pGJ
ar;--- &k[d if*smvlrsK;d qkwd m Online vkid ;f rSmbJ&wdS ,fvdk xh if vGefcJhaom 2006ckESpft
aewm? wm0efcjH yD;xkwaf 0aewJh *sme,fawmif&adS ejyD;ud;k ´? wGif; touf 51ESpft&G,f&Sd trsKd;
ajz--- &k[d if*smvlrsK;d qkwd m a&S;tpOftqufuwnf;u jrefrm om;wpfO;D tm; aoapavmufaom
cJpG yd uf o k r_jzifh q&m0efwpfO;D ESihf aq;
H aemufbufjcrf;/ ,ck&ckid jf ynfe,fvdk ah c:wJh Arkan a'o
Ekid if t
&k'H g&u dk w f mwpfO;D tm; azazmf0g&v D
rSm aexkdifvmcJholrsm;jzpfayrJh ppftpkd;&vkdrormolwpfpku
6&ufae hu zrf;qD;vkdufonf[k &J
aysmufysuaf tmif=uKd;pm;aewmyg? jrefrmorkid ;f pmrsuEf mS ay:u
wyfzJG u h qko d nf?
jzKwfypfEidk cf ahJ yrJh ,ae x
h jd refrmhajray:rSmawmh oef;ESichf sjD yD;&Sad e
azazmf0g&D 6&ufae u h aq;
wke;f yg? *sme,f=u;D yJ r[kwyf gb;l ? &k[ d if*smvlrsK;d rsm;. oD;jcm;bm
&k'H g&u dk w f m zlrt d ,dk mrmrkw d dk 52ESpf
ompum;/ &k;d &m,Ofaus;r_"avhx;Hk pH/ uk;d uG,o f nfb h mom ponfh
ESihf a'guw f m ,mql[u D dk qlumrkw d dk
vlrsK;d pkwpfp. k t*F g&yfEiS jhf ynfph yHk gw,f?
54ESpfwkd htm;ynm&Sifusifh0wfapmifhxdrf;jcif;r&SdbJ cGJpdyfukor_
a=umifh vlemaoqkH;r_jzifh zrf;qD;vkdufonf? 4if;wkd hESpfOD;onf
ar;---*syefjynfwGif;owif;awGukd rsm;rsm;xJhay;apcsifw,f vGecf ahJ om2006ckEpS f ZGev f wGif touf 51ESpt f &G,v f el mtm;
AsKd ?h tonf;pGpJ yd u f o k &mY 4if;wkd h ESpOf ;D onf vkaH vmufaomt&nft
csi;f vnf;r&S/d tulaq;tzGJ v h nf;ryg0ifbJ cGpJ w d cf =hJ uonf? cGpJ w d f
ajz--- awmif;qkrd u_ dk jznfqh nf;ay;Ekid &f ef =uKd;pm;oGm;ygrnfcif pOftwGi;f tonf;aoG;jyefa=umaygux f u G o f mG ;jyD; aoG;xGuv f eG f
Asm? aemufvnf;a0zefpmrsm;rsm; ay;ykd hyg&ef arwWm&yfcHtyf um vlemaoqk;H oGm;&onf[k ,lq&onf?
ygonf? &Juppfaq;aomtcg ,mrmrkw d u dk pGypf cJG suuf jdk iif;qkcd hJ
aomfvnf; qlumrkw d u dk 0efccH o hJ nf? ESv;Hk twGi;f okd h jyGex f I hJ cGpJ yd f
ar;--- *syefrmS &k[d if*smtzGJ th pnf; &Swd mbJvm;? ´ ukoay;jcif;jzifh vlem.aq;ukor_cpH m;p&dwrf S ,ef;aiG 8³35oef;
ukd ,mrmrkw d dk &&Scd ahJ =umif;od&onf? Tukor_onf vlemtwGuf
ajz--- &Syd gAh sm? wpfzJG wh nf; r[kwyf gb;l ? ESpzf JG ah wmif&ydS gw,f rvkt d yfwchJ pJG yd u f ok r_jzpfaoma=umifh 4if;tm; axmif'%f 2ESpcf JG
cifAsm? emrnfav;awGyg ajymvku d yf gO;D r,f? *syefa&muf jrefrm csrw S cf cH &hJ onf? rlvzrf;qD;&onft h a=umif;t&if;rSm cGpJ yd u f o k r_
EkdifiHom; &kd[if*smrsm;tzGJ h(BRAJ)ESifh tm&fuef &kd[if*smt jyKvkyf[efaqmifum aq;ukop&dwf vdrf,lcJhonf[kxifaom
zGJ h (*syef) JAROvkd qh o dk wJAh sm? jy;D awmh t&rf;nDnw G =f uygw,f a=umifhjzpfonf?
cifAsm? *syefrSm&kd[if*smvlrsKd; 200avmuf&Sdwm tzGJ htpnf; xkd ah =umif4h if;wkd o h nf vlemtm;rvkt d yfaom cGpJ yd u f o k
ESpcf ak wmif jzpfaejyDqadk wmh pOf;pm;=unfah ygAh sm? r_rsm;vkyjf y;D tusK;d quftm;jzifh vlemtoufq;Hk yg;oGm;cJ&h onf[k
&Ju ,k=H unfco hJ nf? okd &h mwGif aoqk;H olvel mtm; rD;o+*Kdv d jf yD;
jzpfonft h wGuf w&m;ol=uD;twGuf oufaotaxmuftxm;
ar;--- &kd[if*smqkdwJhemrnfxuf wjcm;emrnfokH;&if ykdjyD; &SmazG&efc, J Of;v#u&f o dS nf? xkd ah =umif&h u J Ttr_udk q&m0efaygh
atmifjrifr,fxifw,f? avsmhr_a=umifh vlemaoqkH;&onfqkdjyD; pGJcsufajymif;wifcJhovkd
aq;0efxrf;rsm;ukv d nf; vkt d yfaomtwwfynmu|r;f usirf r_ &Sd
ajz--- *sme,f&J eh mrnfu t"dur[kwbf ;l xifygw,f cifAsm? bJcpJG yd rf u _ dk jyKvkycf o hJ nf[k pGcJ suw f ifcohJ nf?
*sme,fxrJ mS azmfjyyg&w
dS hJ owif;/ aqmif;yg;rsm;&J h tESpo
f m&u trsK;d om;&JwyfzJG h rSww f rf;rsm;t& 1997ckEpS rf pS I ,ck
ykdjyD;atmifjrifapygw,f? uJo h dk h tvm;wltr_ 4r_ww d jd zpfymG ;cJo h nf[q k odk nf?
7
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
G G
tEkynmowif;
MuKd ; wef ;
,ef; 100wefqkdi E
f i
S fh rsufESmcsi
csiff;qkdi f 2xyf
OD;atmifwif
pmrsufESm 25 pkdif;wifacsmif;rS
9
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
jynfaxmi fpkae@udk
em;vnf=unfhjci f;
tjym;aexdik zf @kd tdrw f aqmif jzpfvmapwmygy?J
Adv k cf sKyfatmifqef;eJ@ ud, k pf m;vS,t f zG@J jrefrmhvw G vf yf
a&;twGuf aphpyfnêdEd_if;zdk@ vef'efoGm;wkef;u awmifwef;a'o
awGu ud, k pf m;vS,af wG wa,mufrS ryg0ifcyhJ gb;l ? tpnf;t
a0;rSm +Adwo d sS 0ef}uD;csKyf uvD;rift h ufwvDu Adv k cf sKyfatmifqef;
udk awmifwef;a'o acgi;f aqmifawG&ŒJ qENrygbJ tJ'aD 'oawGudk
jynfaxmifpjk refrmEdik if x H J yg0ifvmzd@k tusyrf udik o f ifb h ;l vd@k 0ef}u;D
m
csKyfu ajymcJyh gw,f?
'gayr,fh Adv k cf sKyfatmifqef;u jrefrmjynfoal wG tuGu J JG
azazmf0g&D 12&uf ae@[m jrefrmEdkifiH&JŒ 63ESpfajrmuf tjym;jym; jzpfatmifvyk w f m +Adwo d sS tpd;k & jzpfw,fv@kd apm'u
jynfaxmifpak e@ jzpfcyhJ gw,f? vGecf w hJ hJ 1947ckEpS f 'Dtcsed rf mS &Sr;f / wufcyhJ gw,f? “usaemfw@kd wikd ;f jynf&ŒJ vuf&t dS ajctaeudk odwhJ
ucsif/ csif;a'oawGu udk,fpm;vS,f23OD;[mjynfaxmifpk twGuf 'Dae&mrSm usaemf &J&t J mrcHEikd w f mu vlrsKd ;wdik ;f vGwf
jrefrmEdkifiHudk xlaxmifzdk@twGuf jrefrm=um;jzwftpdk;&acgif; vGwfvyfvyf twlwuGawG@qHkEdkifwJh tcGifhtvrf;&Sdr,fhtjyif
aqmif Adv k cf sKyfatmifqef;eJ@ &Sr;f jynf/ e,fyifv+kH rdKŒrSm pmcsKyfvuf jyifypGufzufr_uif;wJh/ tvkyfvkyfEdkifcGifhawG&&Sdr,fh/ pkpnf;wJhjref
rSwfa&;xdk;cJh=uygw,f? rmEk d i f i H u d k xl a xmif a &;rS m rajz&S i f ; Ek d i f w h J tcuf t cJ a wG
vuf&dS jrefrmppftpdk;&u EdkifiH&JŒtrnfudk Burma usaemfw@kd qrD mS r&Sb d ;l qkw d mygy”J vd@k Adv k cf sKyfajymcJw h hJ pum;udk
uae Myanmarvkd@ 1989 ckESpfrSmajymif;cJhwmyg? 'gayr,fh 1947 ckESpf Zefe0g&D 14 &ufae@xkwf vef'efwdkif;rfowif;pm
jrefrmtwdu k tf cHtiftm;pkawGe@J taemufEikd if t H awmfrsm; rsm; }uD;xJrmS ud;k um;azmfjycJyh gw,f?
u Burmavdk@yJ qufoHk;ae=u+yD; urBmh ta&SŒEdkifiHtrsm;pkeJ@ tem*wfjynfaxmifpjk refrmEdik if rH mS wdik ;f &if;om;awGukd
ukvor*~wdk@uawmh Myanmarvdk@ ajymif;vJac:a0:=uyg rrSsrw jyKrlqufqaH vrvm;qdw k hJ +Adwo d sS tpd;k &&JŒ ylyefra_ wGukd
w,f? ajzodrw hf t hJ aeeJ@ Akv d cf sKyfu “ArmawGwusy&f &if cifAsm;wd@k wdik ;f
yifvHkpmcsKyf[m rsufarSmufacwf jrefrmEdkifiHordkif;rSm &if;om;awG wusyf&vdrfhr,f” vdk@vnf; ordkif;0ifpum;ajymcJh
tcsKd ;tauG@wck jzpfygw,f? a':atmifqef;pk=unf&ŒJ zcifjzpfol ygao;w,f?
Adv
k cf sKyfatmifqef;[m awmifwef;a'oawGu wdik ;f &if;om;acgi;f tJ'h v D kd Adv
k cf sKyfatmifqef;qDu tmrcHcsu&f +yD;wJah emuf
aqmifawG twlawG@qHk+yD; nêdE_dif;Ekdifatmif tcsuftcsmuswJh rSmawmh &Sr;f / ucsi/f csi;f acgi;f aqmifawG[m jrefrm=um;jzwftpd;k
tcef;u¾uae aqmif&u G cf w hJ myg? ol[m touf 32 ESpf t &eJ@ yl;aygi;f aqmif&u G zf @kd oabmwlc=hJ uygawmhw,f? =um;jzwf
&G,rf mS vky=f uHc&H ygw,f? tpd;k &eJ@ vufiif;yl;aygi;f aqmif&u G &f if vGwv f yfa&; yd+k yD;jrefjref
jynfaxmifpkae@[m jrefrmjynf +AdwdoSsudkvdkeD xrf;ydk; &vmEdik w f ,fv@kd yifvn kH v D mcHukd wufa&mufvm=uwJh wdik ;f &if;
atmufuae 1948 Zefe0g&v D rSm vGwv f yfa&;&r,fh a&SŒajy;edrw d f om;acgi;f aqmifawGu ,H=k unfc=hJ uwmyg?
jzpfcJhygw,f? 'ghtjyif EkdifiHwGif;u wdkif;&if;om;EdkifiHa&;udpPawG &Sr;f / ucsief @J csi;f awG[m ud, k yf ikd t f yk cf sKyfciG hf tjynft h 0eJ@
twGuv f nf; ordik ;f rSww
f ikd wf ck jzpfapcJyh gw,f? jynfaxmifpak e@ wdkif;jynf&JŒ csrf;om=uG,f0r_udk omwlnDrSscHpm;ap&r,fqdkwJh
&JŒ ta&;ygru _ awmh jrefrmEdik if u H kd wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pkawG trsm; uwdawGa=umifh jynfaxmifpk jrefrmEdik if aH wmftjzpf zG@J pnf;r_ukd
10
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
oabmwlc=hJ uwm jzpfygw,f? u&ifawGuawmh olw@kd ukd oD;jcm; wdik ;f &if;om;vlenf; pkk
vGwfvyfwJh wdkif;jynftjzpf +AdwdoSsutodtrSwfjyKvdrfhr,fvdk@ awGu wEdik if v H ;kH &JŒ ajr{&d
,Hk=unfcJh=uygw,f? ,moH;k yHw k yHrk mS aexkid +f yD;
yifvn kH v
D mcHrmS aqG;aEG;=uwJh txl;jcm;qH;k tcsuw f ck wEdkifiHvHk;vlOD;a&&JŒ 30
u wdkif;&if;om;vlrsdK;pkawGukd udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh tjynfht0 &mcdkifE_ef; ausmf&Sdygw,f?
ay;r,fqw kd hJ tcsujf zpfygw,f? 'gudk 'Dae@txdt aumiftxnf ol w d k @ [m 1994ck E S p f u
razmfEkdifao;ygbl;? yifvHkpmcsKyf&JŒtajccHu pkpnf;wJhEdkifiHwck wnf;u urBmu h v k or*~
wnfaxmifz@kd yg/ awmifwef;a'oawGrmS &Sad e+yD;jzpfwhJ rd&;kd zvm u twnfjyKxm;wJh ppf
vkyyf ikd cf iG hf 'grrS [kwf ud, k yf ikd t
f yk cf sKyfra_ wGukd tqH;k owfapzd@k &nf tpdk;&/ a':atmifqef;pk
&G,fwmr[kwfygbl;? =unfOD;aqmifwJh trsdK;
yifvHkpmcsKyfudk taumiftxnfrazmfEkdifchJvkd@ vlrsm; om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfeJ@
pkjzpfwhJ ArmawGO;D aqmifwAhJ [kt d pd;k &eJ@ wjcm;wkid ;f &if;om;vlrsK;d wkdif;&if;om;vlrsdK;pkawG
awG=um;rSm oHo,eJ@ em;vnfrv _ wJG mawG }uD;xGm;vmcJyh gawmh =um;rSmoH;k yGiq hf ikd af qG;aEG;
w,f? ud, k yf ikd t
f yk cf sKyfciG [
hf m 1947 ckEpS u f wnf;upvd@k vlenf;pk yGJ ay:aygufvmzdk@twGuf
umvtawmf=um pnf;&H;k
v_y&f mS ;aecJh =uwmjzpfygw,f?
Adv
k cf sKyfatmifqef;uom awmifwef;a'oawGukd Edik if H
m
a&;t& wef;wl&nfw&l rdS /_ ud, k yf ikd t
f yk cf sKyfciG hf qdw
k mawGe@J ywf
ouf+yD; uwdray;cJb h ;l qd&k if jynfaxmifpjk refrmEdik if q H w
kd mvnf;
ay:aygucf sirf aS y: ayguv f mEdik yf gvrd rhf ,f?
vlOD;a&tcsdK;tpm;u b,fvdkyJ&Sdaeygap wdkif;&if;om;
vlrsKd ;tm;vH;k &JŒ tcGit hf a&;awG wef;wl&rdS o S m jynfaxmifpk jrefrm
*syefEkdifiHwkdusKdjrKd hwGif 63=udrfajrmuf jynfaxmifpkae husif;yaeykH Edik if [H m aygi;f pnf;nDnw G +f yD; tm;rmefwuf=uGwhJ vl@tzG@J tpnf;
awG&ŒJ t"duawmif;qdck sujf zpfc+hJ yD; tckxv d nf; tc&muswu hJ pd P wck jzpfvmEdik rf mS yg? tjcm;tcGihf ta&;awGtjyif vlrsKd ;pkwikd ;f udk
wcktjzpf qufvuf&dS aeqJjzpfygw,f? olw@kd u, dk yf ikd f ,Ofaus;r_e@J pmayawG xGe;f um;jyef@ymG ;Edik zf @dk twGuf
vuf&jdS zpfymG ;aewJh vufeufuikd f qef@usirf a_ wG tygt tcGifhta&;ay;&rSmjzpfygw,f?
0if wdik ;f &if;om;Edik if aH &; yÉdyuQawG[m yifvpkH mcsKyfukd taumif b,fwdkif;&if;om; vlrsdK;pkudkrqdk tjrpfjzwfacsr_ef;zdk@
txnfazmfz@kd ysuu f u G cf whJ mawG&ŒJ t"duaemufqufwJG jy\ ppftpdk;&u ppfa&;t&jzpfap ,Ofaus;r_t&jzpfap wrif&nf
emawGjzpfygw,f? 'Dvlenf;pka&;&mudpPawGudk udkifwG,fajz&Sif; &G,}f uKd ;pm;w,fq&kd if tJ'h v D yk &f yf[m jynfaxmifpak e@ pdw"f mwfukd
r_r&So
d a&GŒawmh jrefrmjynfrmS 'Dru kd a&pD&&ifawmifryS J yÉdyuQawG qef@usiw f v Jh yk &f yfygy?J 63ESpf =umcJah yr,fh jrefrmjynfu wkid ;f &if;
qufvufwnf &SEd idk zf , G &f ydS gw,f? om;vlenf;pkawGuawmh jynfaxmifpak e@&ŒJ tESpo f m&udk tckxd
ud, k yf ikd t
f yk cf sKyfciG [hf m wcgu awmifwef;a'oawGv@kd jiif;y,fcHae&qJjzpfygw,f?
ac:a0:cJ=h uwJh a'oawG&ŒJ tusKd ;pD;yGm;twGuf Edik if aH &;t& tajz 'Djynfaxmifpkae htcrf;tem;ukd jynfwGif;jynfyrSm&SdwJh
wckyJ jzpfygw,f? 'gayr,fh ppftpd;k &uawmh tJ'h t D &mudk jynf 'D r k d u a&pD t a&; aqmif & G u f a eol r sm;u ok d u f o k d u f 0 ef ; 0ef ;
axmifpk}uD; tpdwfpdwftjr$mjr$m +ydKuGJzdk@ OD;wnfapwJht&mvdk@ usif;ycJh =uygw,f? 'gayrJh 0rf;enf;wmu jynfaxmifpkae ht
jrifygw,f? crf;tem;usif;yykHu 'Drkdua&pDenf;vrf;rus/ wkdif;&if;om;
EdkifiHa&;udk,fydkifvGwfvyfcGifh[m cJGxGufa&;vdk@oabm vlenf;pkrsm;. tcGifhta&;rsm;ukd xkwfazmfajymqkdjcif; r&Sdygbl;?
roufa&mufygb;l ? jrefrmjynfu wdik ;f &if;om;vlenf;pkawG[m t"d u vl r sm;pk jzpf w J h wk d i f ; &if ; om;rsm;uk d o m uk d , f p m;jyK
cGx
J u
G af &;orm;awG r[kw=f uovdk cGx J uG af &;udk vdv
k m;olawG azmfjyaejcif;yg?
vnf; r[kwf=uygbl;? udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh 'grSr[kwf udk,fydkifjy em*ifaygif upfyf*if. Understanding Burma's 'Union
Xmef;cGifh&SdrSom olwdk@&JŒ ,Ofaus;r_/ bmompum;eJ@ &dk;&m"avh Day' ud k qD a vsmf a tmif bmomjyef q d k azmf j yjcif ; jzpf o nf ? em*if a ygif
upfyf*ifonf tar&duefjynfaxmifpktajcpdkuf Kuki International
awGudk xdef;odrf;Edkifzdk@ tcGifhtvrf;&vmvdrfhr,fvdk@ olwdk@u
Forum tzGJ@. taxGaxGtwGif; a&;rª;jzpf+yD; rsufarSmufacwfjrefrmhEdkifiHa&;
,Hk=unfwmyg? yÉdyuQrsm;ukd okawoe jyKaeol wOD;jzpfonf?
11
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
12
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
om;tjzpf xyfw;dk owfrw S v f u dk af wmh/ trsKd ;aysmufrmS pk;d a=umuf
wwforl sm; uef@uu G o f H r=um;vku d &f ygb;l ? bma=umifyh gv?J
urefeJ@ yoSsL;vlrsdK;awGrSm wlnDr_wck&Sdaewmukdawmh
&kd[if*smqkdwm ajymzk@d vrdk ,fxifygw,f? olw@dk awG[m tpPvrfbmomudk ouf0if
,kH=unfolrsm; jzpf=uygw,f? ukd;uef@wkd@onf tpPvrfbmom
0ifrsm; r[kwyf g?
bmvJ EkdifiHom;wkdif;vGwfvyfpGm,kH=unfukd;uG,fcGifh&Sdonfukd
vufrcHEidk af o;olrsm;&Sad eygovm;? 'grrS [kwf Ekid if aH wmf zJŒG pnf;
tkycf sKyfyHk tajccHOya'rSm tpPvrfbmomrSvI JG tjcm;bmom
rsm;ukd vGwv f yfpmG ,k=H unfu;dk uG,cf iG &hf dS onfv@dk jyXmef;zk@d vt dk yf
aew,fv@dk xifygovm;? 'grrS [kwf usaemfw@dk onf tar&duef
orRw tkb d m;rm;ajymovkd 21 &mpktwGuf tqifoifrh jzpfao;
jrefrmjynf&hJ e,fpyfweHwvsm;rSm ESpEf idk if u H cdk jG yD; aexkid f olrsm;vm;?
ae=uwJh wkid ;f &if;om;awG&adS eygw,f? jrdK/ crD;/ vlcsKd if;/ r&rm}uD;/ 'Dae&mrSm pum;n‡yt f aeeJ@ xnfo h iG ;f ajym=um;vkw d mu
&ckid /f csi;f / em*/ rDZ/dk ucsi/f &Sr;f / 0/ ytk@d / yavmif/ vDq;l / ya'gi/f usaemfonf uk;d uef@qef@usiaf &;/ w&kwrf ek ;f wD;a&;orm; r[kwf
u&if/ rGe/f pojzifh wkid ;f &if;om;toD;oD;onf jrefrmEkid if b H ufrmS ovkd wkid ;f cspf jynfcspf jrefrmw&kwrf sm;ukd cspcf ifav;pm;olvnf;
aexkid =f uolrsm;&So d vkd wbufEidk if aH wGjzpfwhJ b*Fvm;a'h&/fS tdE, dN / jzpfygw,f? usaemfw@dk jrefrmrGwpf vifrsm;onf jrefrmw&kwrf sm;
eDayg/ w&kw/f vmtk/d ,k;d ',m;Ekid if w H @dk rmS aexkid =f uolrsm;vnf; uJo h @dk wkid ;f &if;om;aoG;ygorl sm;jzpfjyD; wkid ;f cspjf ynfcsprf sm;/ wkid ;f
&Sdygw,f? EkdifiHom;tcGifhta&;/ wkdif;&if;om;tcGifhta&;awGukd jynftwGuf toufpeG @f umuG,w f wforl sm; jzpf=uygw,f? jrefrm
rdrt d ajccsaexkid af omEkid if aH wGrmS &&Sad eygw,f? &vJ&oifyh gw,f? jynfudk jrefrmwkid ;f &if;om;awGuvJv G @dk w&kwyf jJ zpfjzpf/ b*F gvyD J
&ykid cf iG vhf J &Syd gw,f? jzpfjzpf v$r;f rk;d vmrSmukd jrefrmrGwpf vifaum/ jrefrmw&kwaf um
tJ'w D idk ;f &if;om;awGvydk J jrefrmeJ@ xkid ;f Ekid if H e,fpyfawGrmS vufrcHEkdifygbl;?
ESpfawG&maxmifcsDjyD; aexkdifcJh=uwJh yosSL;vlrsdK;rsm;&Sdaeygw,f? &k[d if*smudpu P dk prajymcif pmzwforl sm;ukd arwWm&yfcH
xkid ;f Ekid if b
H ufjcrf;rSmaexkid w f hJ yo#L;awGudk xkid ;f Ekid if u H wkid ;f &if; vkdwmu &kd[if*smukdb,fvkdjrifygovJqkdwmukd ukd,fhbmom
om;tjzpf todtrSwjf yKxm;aomfvnf;/ jrefrmEkid if b H ufrmS ae ar;jyD ; uk d , h f b momt&if p rf ; jyD ; ajz=unf h a y;apcsif y gw,f ?
xkid w f hJ yo#L;awGuadk wmh/ rlvwkid ;f &if;om;(143)rsKd ;rSm w&m;0if &k[ d if*smawGuv dk tl jzpf todtrSwjf yKEkid yf govm;?
todtrSwjf yKxm;cJah yr,fh rqvacwfupjyD; ,ae@widk pf pftpk;d & ar;cGe;f u ody&f ifo h ;D w,f/ tjypfwifvo dk rl sm;&Sv
d sif ,ae@
tqufqufu wkid ;f &if;om;tjzpfu y,fzsuyf pfvu dk yf gjyD? bm &k[ d if*smawGux dk idk ;f Ekid if rH mS avSysux f x J nfjh yD; yifv,fxaJ rSsmcs
a=umifhygvJ? wmukdawGŒEkdifygw,f? tJ'guxkdif;yJ? usKyfwkd@jrefrmjynfrSm 'g
&ckid jf ynfrmS aewJh urefvrl sKd ;awG[m orkid ;f taxmuf t avmufawmh rqkd;ao;ygbl;qkdvm&if qufzwf=unfhapcsifyg
xm;awGt& b,fvrdk jS iif;r&wJh wkid ;f &if;om;ppfppfawGyg? urefvl w,f?
rsKd ;awG[m urBmay:rSmjrefrmEkid if rH t S y wjcm;b,fEidk if rH mS rS ae usaemfw@dk Eidk if rH mS &k[ d if*smawGudk acG;qk;d / acG;&l;awGxuf
xkid o f rl sm;vnf; r[kw=f uygb;l ? rqvacwftxd wkid ;f &if;om; ykdqkd;wJh Akdif;&yfpfa&m*gykd;vkdoabmxm;wJh ynm&Sifrsm;/ acgif;
tjzpf towfrw S cf x
H m;&ayr,fh tck e0w/ etzvufxufusrS aqmifrsm; &Sdaeygao;w,f? olwdk@a&;jyD; vlod&Sif=um;a=unm
'Davmuforkid ;f pOfvmt& txifu& wkid ;f &if;om;awGjzpf=uwJh xkwaf 0wJh &k[ d if*smqef@usiaf &; Influx Virus qkw d phJ mtkyt f
urefvrl sKd ;awGudk wkid ;f &if;om;tjzpf todtrSwrf jyKawmhygb;l ? rnf[m &k[ d if*smawGudk &H&G mS rke;f wD;p&m aumif;wJ/h tifrwef tE W
olw@dk udk rSwyf w Hk if rxkwaf y;awmhb;l ? c&D;oGm;vmcGihf uef@owf &m,f}uD;wJh Akdif;&yfpfykd;awGtjzpf owfrSwfvkdufjcif;jzpfygw,f?
xm;w,f? aorvk@d jzpfae&ifawmif &efuek u f adk q;oGm;ukz@dk c&D; Akid ;f &yfpyf ;dk awGudk rjyef@ymG ;ciftcsed rf t D vsit f jref zsuq f ;D ypf&ovkd
oGm;vufrw S u f tp tifrwefcufcaJ eygw,f? bma=umifyh gv?J &kd[if*smawGukd rsdK;wkef;zsufqD;ypf&r,fvkd@ yGifhyGifhvif;vif; v_HŒ
ukd;uef@vlrsdK;onf jrefrmhorkdif;wavsSmufvkH;wGif rnf aqmf vku d jf cif;jzpfygw,f? tifrwef &ufpuf=urf;=uKwfwhJ tawG;
onfhtcgrS wkdif;&if;om;r[kwfcJhyg? &Srf;vlrsdK; twkduftcHacgif; tjrifyg?
aqmifwOD;u ukd;uef@[m &mckdifE_ef;jynfh w&kwfvlrsdK;ppfppfjzpf vlrsKd ;awG&hJ trnfay;yku H dk qufvufaqG;aEG;vkyd gw,f?
w,fv@dk ajymjycJzh ;l ygw,f? e0w/ etzwk@d u uk;d uef@udk wkid ;f &if; &ckdifvlrsdK;awGukd rm*"qkdwJhpum;u qif;oufvmwJh
13
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
armufvrl sKd ;vk@d ac:cJw h ,fv@dk zwfz;l ygw,f? tm&uefvrl sd K;vk@d vJ rSm trwftjzpfwm0efxrf;aqmifco hJ vk/d A[kt d pk;d &xJrmS use;f rm
orkid ;f rSm txift&Sm;&Sad ecJyh gw,f? od@k aomf trsKd ;ukcd spjf cif;/ trsKd ; a&;Xme ygvDreftwGif;0eftqifhtxd wm0ef,lcJhwm&SdcJhw,f?
*k%u f dk apmifah &Smufjcif;vk@d t"dym` ,f&wJh &ckid (f &uQKd if)vlrsKd ;vk@d ac:rS jrefrmhtoHu wkid ;f &if;om;toHawGuv dk i$ w
hf t hJ cg &k[ d if*smtpD
ESpof uf=uwmrk@d armuf/ tm&uefv@kd rac:awmhbJ tm;vk;H u &ckid f tpOfqkdjyD; 1961ckESpfuae 1965ckESpftxd &kd[if*smbmomp
vlrsdK;vkd@ac:=uygw,f? um;eJ@ toHvi$ ahf y;cJw h ,f?
awmifolu ytkd@/ wvkdif;u rGef/ *sdef;azmu ucsif/ ppftm%m&Sif AkdvfcsKyfae0if;vufxufrSmrS toHv$ifh
qD&rf(Siam)u xkid ;f (Thai)/ qDvHk(Ceylon)u oD&v d uFm tpDtpOfomru wkdif;&if;om;tjzpfuyg y,fzsufcHcJh&w,fvkd@
(Srilanka)/ tufpuD;rk;d (Eskimo)u tdEw G f(Inuit)vlrsKd ; taxmuftxm;rsm;ESifhjyqkdygw,f?
pojzifh rdrt d rsKd ;trnf/ rdrEd idk if tH rnfudk rdrpd wd }f uKd uf ajymif;=uwJh jynfaxmifpk orRwjrefrmEkdifiH&Jh yxrqkH;orRw}uD;
tcg wjcm;b,fvlrsdK;/ wjcm;b,fEkdifiHurS igoabmrwl&if pyfa&$ou dk u f &ckid jf ynfu rGwpf vifawG[m wkid ;f &if;om; tppf
ajymif;cGifhr&Sdbl;vkd@ ruef@uGufEkdfifygbl;? uef@uGufcGifhr&Sdygbl;? trSefawGjzpfw,f? jrefrmjynfrSm &mckdifE_ef;jynfhaoG;rpyfwJh
oabmxm;}uD;pGm/ em;vnfrx _ m;um um vlrsdK;qkdwmr&Sdbl;? olwkd@[m wkdif;&if;om; r
,uH&iS f }udKufEpS o f ufwt hJ wkid ;f owfrw S f [kwb f ;l qk&d if igw@dk (&Sr;f )awGvJ wkid ;f &if;om; r
ac:a0:ay;&wmygyJ? [kwfawmhbl;vkd@qkdcJhygw,f?
&k[
d if*smawG[m wkid ;f &if;om;vm;/ wbufu tjyeftvSef wifjywmu
EkdifiHom;vm;/ EkdifiHjcm;om;vm;qkdwmukd jynfaxmifpt k pk;d &u zqyvawG rJ&atmif &kd
c%ab;z,fxm;jyD; olw@dk uolw@dk ukd &k[ d if [if*smawGudk wkid ;f &if;om;tjzpf vmbfx;dk wJt h
*smvk@d ac:apcsiw f mukd rac:Ekid yf gb;l vk@d jiif; aeeJ@ owfrw S af y;cJjh cif;jzpfw,f? &k[ d if*smawG[m
oif h y govm;? jiif ; cG i f h a &m&S d y govm;? wbuf Ekid if u H r=umao;cifumvurS tvk;H t
olw@dk uo dk rkid ;f rSm ppfwaumif;om;vk@d ac:cJh &if;eJ@ pD;yGm;a&;t& ajymif;a&$ŒvmwJh b*F gvrD sm;
onfjzpfap/ b*F gvu D v k m;vk@d ac:cJoh nfjzpf omjzpfw,f? olw@dk uv dk ufcv H u dk &f if olw@dk aemuf
ap/ ac:awmvk@d ac:cJo h nfjzpfap/ 'Demrnf u b*F gvaD wGquf0ifvmjyD; &ckid w f jynfe,fv;kH
awGudk r}udKufv@dk / 'DemrnfawG[m ESrd chf sac: wGifomru jrefrmwjynfvkH;rSm b*F gvDawG
a0:wmrkd@ rac:ygeJ@vkd@ awmif;qkdwmukd v$r;f rk;d oGm;Ekid w f ,f qkw d mjzpfygw,f?
r&bl;/ rif;wk@d emwm/ r}udKufwm ig*&krpku d f jrefrmjynfukd vlOD;a&aygufuGJrwwfjzpfaewJh
bl;? igac:csiw f m igac:r,fv@dk wbufom;ukd ESrd chf sjyD;qko d ifh qkd tdref ;D csi;f vlrsKd ;}uD;ESprf sKd ;u 0g;rsKd zk;H v$r;f oGm;rSmukd rjzpfraewm;
xkdufygovm;? qD;umuG,fzkd@ usaemfwkd@tm;vkH;rSmwm0ef&Sdwmrkd@ tifrwef
tmz&dueftar&duefawGudk orkid ;f wavSsmufv;Hk rSm t obm0usjyD; pk;d &drpf &maumif;wJh axmufjyr_jzpfygw,f? 'Dwm0ef
rnf;aumif(Nigger) vkd@yJac:cJh=uygw,f? trnf;aumif ukd xda&mufpmG taumiftxnfaz:Ekid zf @dk u e,fpyfrmS aexkid =f uwJh
(Nigger)vk@d yJ orkid ;f rSww f rf;awGrmS txift&Sm; rSww f rf;wif wkid ;f &if;om;awGtm;vk;H txl;ojzifh &k[ d if*smeJ@ uk;d uef@w@dk xrH S
xm;cJw h mrk@d trJaumif(Nigger)vk@d yJ ac:Ekid rf ,fv@dk ckaecgrmS jynf h 0 jywf o m;aom pd w f a &muk d , f y g yl ; aygif ; aqmif & G u f r _
ajym&Jolrsm;&Sdygovm;? olrsm;awG&JhESvkH;om;ukd emusifapwJh (Uncompromised Commitment to cooperate)ukd
pum;vkH;rsdK;/ tjyKtrlrsdK;ukd a&Smif&Sm;jcif;onf pmemwwfjcif;/ rjzpf r aevk d t yf y gw,f ? tk y f c sKyf o l t pk d ; &rsm;buf u vnf ;
vlom;qefjcif; jzpfygw,f? bmomw&m;awG&hJ tqk;H trrsm;rSm e,fpyfa'otm;vk;H rSm wdusaom oef;aumifpm&if; (Census)
yg&ydS gw,f? jrefrmh,Ofaus;r_e@J vnf; uku d n f yD gw,f? rsm;ukd aumuf,x l ed ;f csKyfEikd af om taetxm;w&yfudk az:aqmif
Ekdifzkd@vkdygw,f?
aemufta&;}uD;wJh tcsuw f cku &k[ d if*smawGrmS bm
&k[
d if*smonf wkid ;f &if;om;avm oma&; tpGe;f a&muf/ vlrsKd ;a&;tpGe;f a&muf tzJŒG tpnf; awG&cdS hJ
rlvuowfrw S x f m;aom wkid ;f &if;om;vlrsKd ; 143 rsKd ;xJ w,f? wkdif;jynfukd cJGxkwfzkd@}udK;pm;cJhwJh/ rGwfpvifEkdifiHawmf
rSm &k[
d if*smvlrsKd ;u w&m;0ifyg&x dS m;jyD;jzpfw,f? ausmif;ok;H pm wnfaxmifzkd@ }udK;pm;cJhwJh taxmuftxm;awG &SdcJhw,fqkdwJh
tkyfawGxJrSmvnf;/ wkdif;&if;om; &kd[if*smvlrsdK;qkdjyD; a&;om; axmufjycsufjzpfjyefygw,f?
jyXmef;xm;wmawG &Scd w hJ ,f? &k[
d if*smawGu vGwv f yfpmG rJay;jyD; Ekid if aH wmf vkjH cKHa&;/ wkid ;f jynfrjydKuJaG &;awGe@J ywfouf
a&G;aumufwifajrSmufxm;wJh &kd[if*smv$wfawmftrwfawG aewmrkd@ tifrwefta&;}uD;wJh axmufjycsufjzpfjyefygw,f?
vGwv f yfaom jynfaxmifpo k rRwjrefrmEkid if aH wmf&hJ v$waf wmfxJ
14
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
'Dw&m;rsw S wJh pk;d &drcf su(f Legitimate Concern)ukd &k[ d if*sm [m wu,fawmh e*ku d wnf;u uk, d Efh idk if o
H m; jzpfaevk@d yaJ yg?h
awGbufu tajzay;Ekid zf @dk vkt d yfygw,f? 'Dvt dk zJŒG tpnf;rsKd ;awG/ &Si;f &Si;f av;yg? ok@d aomf 'Dae&mrSm wbufEidk if o H m;awGu w&m;
'DvkdtpGef;a&muf t,ltqawG &Sifoefv_yf&Sm;aewkef;yJvm;? r0if ck;d 0ifaexkid af ewmawGvJ &Sad eEkid yf gw,f? rSerf eS u f efuefjzpf
&Sad e&if b,fvydk ;l aygi;f wku d zf surf vJ? r&Sad wmhygb;l qk&d ifawmif atmif w&m;Oya'eJ@tnD pdppfEidk zf @dk vydk gw,f?
aemifwcsed cf sed rf mS ay:ayguv f mEkid o f vm;? ray:ayguv f matmif 'DtcgrSm aemufar;cGef;wcku ar;p&mjzpfvmygw,f?
b,fvdk yl;aygi;f umuG,o f mG ;rvJqw dk mawG jzpfygw,f? jyefvufc&H rSmukd odae&ufe@J bmvk@d armif;xkww f mawGudk t}udrf
r[mynmausmw f csKd Œuvnf; &k[ d if*smawG[m jrefrmp }udrv f yk af e&ovJqw dk ahJ r;cGe;f jzpfygw,f? tajzESpcf suu f dk pOf;pm;
um;rajymwwfwma=umifh jrefrmwkid ;f &if;om;/ jrefrm Ekid if o H m; rdygw,f?
jzpf z k d @ aeaeomom jref r mjynf r S m awmif aexk d i f = uol r sm;
r[kwb f ;l vk@d rsupf pd rHk w dS f jiif;wwfjyefygw,f? jrefrmjynfrmS jrefrm
pum;ukv d w l idk ;f rajymwwfww hJ idk ;f &if;om; u&if/ csi;f / &Sr;f / em*/
rGe/f ucsi/f u,m;/yavmif/ vDq;l / 0/ vlcsKd if; pwJh wkid ;f &if;om;awG
trsm;tjym; aphaphaygufaygufqdk&if trsdK;w&mausmf avmuf
awmif &Sad eEkid w f mukd od[efrwl=uygb;l ?
okd@aomf &kd[if*smqkdwm rdrdwoufrSm vkH;0r=um;zl;
ygb;l / jrefrmhorkid ;f rSm b,fwek ;f urSr&Scd b hJ ;l vk@d pum;ukeq f dk vmol
rsm;uawmh rdrn d wHh m/ A[kow k enf;wm/ jrefrmhEidk if aH &;ukd em;r
vnfwmukd vlrododatmif vlvnfacgifrSm r&Sufra=umufeJ@
uk, d ahf ygiu f ,dk v f eS af xmif;jyaeovkd jzpfaeygw,f?
&kd[if*smawG b,fwkef;ub,fvdk jrefrmEkdifiHxJ 0if
a&mufvmw,fqw dk mukd aqG;aEG;Ekid w f phJ rG ;f &nf usaemhrf mS r&Syd gb;l ?
&kd[if*smawGukd wkdif;&if;om;tjzpf todtrSwfjyKoifh/ rjyKoifh
qkw d mukv d nf; raqG;aEG;vkyd gb;l ? aqG;aEG;oifah om tcsed u f mv
a&mufjyDvkd@vnf; rxifao;ygbl;? &kd[if*smawG wkdif;&if;om;
jzpfw,f/ rjzpfbl;qkdwmukd aemif'Drkdua&pD EkdifiHawmfacwf wckuawmh ppftm%m&Siaf wG&hJ xk;H pHtwkid ;f wwkid ;f jynf
a&mufaomtcg/ a'gufwmOD;at;csrf;/ a'gufwmOD;at;ausmf vk;H &efuek u f tp e,fpyfawGtqk;H rwnfrjidrrf a_ wGudk zefw;D xm;
wk@d vdk &ckid yf nm&Siaf wG/ &ckid af cgi;f aqmifawG/ &k[ d if*smynm&Siaf wG/ EkdifrS ppftm%m&SifqkdwmrsdK;u oufqkd;&SnfwwfwmrsdK;jzpfvkd@
&k[
d if*sm acgi;f aqmifawG/ wjcm;vkt d yfaom Ekid if aH cgi;f aqmifawG/ jzpfygw,f?
ynm&Siaf wGyg0ifwhJ aumfr&Sit f zJ@G zJ@G pnf;jyD; aqG;aEG;qk;H jzwfjcif; aemufwcsupf Of;pm;rdwmu/ wkid ;f &if;om;vlrsKd ;awGxu J
uom taumif;qk;H ESihf trSeu f efq;Hk jzpfr,f xifygw,f? vGwfvyfa&;pdwf"mwftjyif;xefqkH; vlrsdK;pkawGxJrSm &ckdiftrsdK;
om;u xdyfqkH;u tkyfpkxJrSmygw,fvdk@ usaemfavhvmrd o
&k[
d if*smonf Ekid if o
H m;avm avmuft& xifrdygw,f? (vlrsdK;pkawG vGwfvyfa&;vdkcsifwm/
'Dae&mrSm vlawGrsufpdvsSrf;aewwfwJh ta&;}uD;wJh uk, d v hf rl sKd ;uk,
d t
f yk cf sKyfcsiw
f m tjypfr[kwyf gb;l ? obm0yg? 'g
tajctaew&yfudk xyfaxmufjyzk@d vadk eao;w,fv@dk xifygw,f? a=umifh ppfreS af om jynfaxmifpu k dk zJŒG vk&d if/ wu,fyJ wdik ;f jynf
&k[
d if*smawGudk wbufEidk if u H w&m;r0ifc;dk 0ifvmolawGqjdk yD; ppf at;csrf;zHGŒjzdK;vkd&if wkdif;&if;om;awG&Jh ukd,fykdifjyXmef;EkdifcGifhukd
qifa&;trsdK;rsdK;vkyfvmwJh tay:rSm 'D&kd[if*smtrnfcH b*F gvD rjzpfrae tajccH&rSmjzpfygw,f)?
awGu wbufEkdifiHom;awGjzpf=uwmrkd@ tppftaq;rcHEkdifbJ &ckdifjynfe,f&Jh xl;jcm;csufaemufwcku jynfruaejyD;
wbufu olwkd@EkdifiHxJukd xGufajy;oGm;w,fqkdwJh tjrifjzpfyg qufo, G &f tcufcq J ;Hk jynfe,fjzpfjcif;tjyif rdrb d mom &yfwnf
w,f? r,fqkd&if &yfwnfEkdifwJh yx0Dtaetxm;&Sdaejcif; wkd@uvnf;
'gjzif&h if b*F gvaD wGomjzpfwhJ &k[ d if*smawGudk ppfqifa&; taxmuftuljyKovkdjzpfaeygw,f?
t}udr}f udrv f yk jf yD;wkid ;f bmvk@d t}udr}f udrf jyefvufcaH e &wmvJ? 'Dawmh rqvtygt0if ppftpk;d &tqufqufu 'D&ckid f
uk,d Ehf idk if o H m;r[kwb f ;l qk&d if jyefvufcpH &mrvkyd gb;l ? jyefvufcH trsKd ;om;awGudk xde;f csKyfEidk zf @dk enf;vrf;pku H dk tok;H jyKwJt
h cgrmS
&w,fqu dk wnf;u xGuaf jy;oGm;wJh wbufEidk if o H m;qko d al wG &ckid jf ynfe,f rwnfrjidrjf zpfz@dk / &ckid v f rl sKd ;awG tm;enf;apzk@d 'kw, d
15
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
vlO;D a&trsm;qk;H jzpfwhJ &k[ d if*smawGe@J yÉdyuQ(Constant in- &Gurf /_ axmufcrH r_ &bJ taumiftxnfazmfEidk rf ,f xifygovm;?
fighting)ukd tpOfrjywfjzpfxeG ;f aeatmif zefw;D jcif;uvnf; azmfoifw h ,fv@dk aum xifygovm;?
enf;vrf;wcktjzpf ok;H pJcG w hJ ,fv@kd xifygw,f? aemifwidk ;f jynfwnfaxmifa&;ukd t&Snaf rsmS jf yD; uk, d u
f
a'guw f m OD;at;csr;f u oli,fi,fu bl;oD;awmifu EkdifiHom;tjzpf todtrSwfjyKxm;wJh/ ukd,fhEkdifiHom;awG jzpfwJh
&kd[if*smawGxJrSm }uD;jyif;vma=umif;/ tifrwefcspf=unfat; &k[
d if*smawG&hJ csp=f unf&if;ES;D r_/ ,k=H unfu;dk pm;r_udk &Ekid o
f rSs&vm
csrf;pGmaecJh=u&a=umif;ukd ajymjyzl;ygw,f? at;csrf;w,fqkdvkd@ atmif tckuwnf;u }udK;;pm;pnf;&k;H zk@d roifah ybl;vm;?
&k[
d if*smeJ@ &ckid =f um;rSm jy\emvk;H 0 r&Sb d ;l vk@d ajymaewmawmh &k[
d if*smjynfoal wGudk tpGe;f a&muf acgi;f aqmifawG/ t
r[kwyf gb;l ? bmomwl/ vlrsKd ;wl/ pum;wlwhJ w&Gmwnf;om;awG pGe;f a&muf t,ltqawGEiS hf uif;uGmoGm;atmif tultnDay;
awmif &Gmawmifykdif;eJ@ &Gmajrmufykdif; "m;ckwfyJGjzpfwwfao; oifo h vm;? 'grrS [kwf omref&[ dk if*smjynfoal wGudk tpGe;f a&muf
wmygyJ? acgi;f aqmifawG/ tpGe;f a&muf t,ltqawGqD wGe;f yk@d oifyh go
*syefacwf/ t*Fvyd af cwf tul;tajymif;awGe@J Ekid if aH &; vm;? &k[ d if*smjynfoal wGxu J tv,ftvwfuswh(J Liberal
acgi;f aqmifwcdsKŒ tjrifrus,rf a_ wGa=umifh ajz&Si;f Ekid w f hJ jzpf&;dk jzpf and Moderate) acgi;f aqmifawG ay:xGe;f vmatmif pepfw
pOf vlry_ ÉdyuQawGudk xde;f rEkid o f rd ;f r&jzpfomG ;atmif wGe;f yk@d avcJh us tultnDay;oifhygovm;? 'grSr[kwf tJ'Dtv,ftvwf
ovm;vd@k qifjcifryd gw,f? acgi;f aqmifawGudk pdwyf sut f m;avsmah tmif pdw&f y_ af xG;atmif
&k[ d if*smawGudk Ekid if o H m;awGtjzpf todtrSwjf yK vufcH pepfwus ydwq f @dk xm;oifyh govm;?
xm;wJt h jrifay:rSm qufvufaqG;aEG;oGm;vkyd gw,f? tpGef;a&muf acgif;aqmifawG/ t,ltqawGukd wkduf
aemifjzpfay:vmr,fh 'Dru dk a&pDa&;/ tajccHv@l tcGit hf a&;/ pmrsufESm 9 okd h
wkdif;&if;om;aygif;pkH wef;wlnDrSsjzpfaom zuf'&,fjynfaxmifpk
wnfaxmifa&;qkdwJh tajccHtcsuf}uD; (3)&yfay:rSm tajccHjyD;
aqG;aEG;csiyf gw,f? 'DtajccH tcsu}f uD; (3)&yfudk vufrcHEidk o f rl sm;
uawmh usaemhaf qG;aEG;csuaf wGudk vufcEH idk rf ,frxifygb;l ?
&d[k if*smawGudk wkid ;f &if;om;tjzpf vufrcHao;oa&GŒ vl
rsdK;pkv$wfawmfvkd v$wfawmfrsdK;rSm &kd[if*smawGu vlrsdK;pkukd
ukd,fpm;jyKjyD; wufa&mufcGifh r&SdEkdifygbl;? okd@aomfvlOD;a&ukd
tajccHwwfwJh jynfol@v$wfawmfwGif;rSmawmh EkdifiHom;jzpfwJh
&kd[if*smawGu v$wfawmftrwfawGtjzpfyg0ifEkdifjyD; wkdif;jynf
wm0efudk xrf;aqmif=u rSmjzpf ygw,f?
vlrsKd ;pkvw $ af wmfqw dk m vlO;D a&ay:rSm rlrwnfbJ wdik ;f
&if;om;vlrsKd ;pkjzpfjcif;ay:rSm tajccHygw,f? oef;ok;H q,fausmEf idk f
wJh jrefrmvlrsdK;u vlrsdK;pkv$wfawmfrSm ESpfa,mufwufcGifh&Sd&if
ode;f *%ef;avmuf&w dS hJ vlrsKd ;i,fwckuvnf; ESpaf ,mufwufciG hf
&wwfwJh v$wfawmfrsdK;yg? vlrsdK;pkawG&Jh rlv&ykdifcGifhawGukd
wm0efcHxdef;odrf;umuG,fr,fh txufv$wfawmf ykHpHrsdK;jzpf
ygw,f? tar&duefu qdew d f(Senate)vdt k zJŒG rsKd ;eJ@ qifwl w,f
vkd@ ajymEkdifygw,f? jynfol@v$wfawmfuawmh vlOD;a&tcsdK;t
vku d f wufciG &hf wwfw/hJ wu,fu h dk vlxtk ajccHw/hJ wEkid if v H ;Hk ukd
us,fus,fjye@fjyef@ukd,fpm;jyKwJh/ vkyfykdifcGifhtm%mykdrsm;wwfwJh
v$wfawmfjzpfygw,f?
tem*wfwidk ;f jynfacgi;f aqmifrsm;/ txl;ojzifh &ckid t f
rsdK;om;acgif;aqmifrsm;taeeJ@ &ckdifjynfe,f zHGŒjzdK;wkd;wuf
atmifwnfaqmufa&;/ w&m;Oya' pk;d rk;d a&;/ jidr;f csr;f om,ma&;/
txl;ojzifh w&m;r0ifEidk if jH cm;om;rsm; 0ifa&mufvmr_ wm;qD;
a&;/ vkjH cKHa&;wk@d udk &ckid jf ynfe,fuh &k[ d if*smawG&hJ yl;aygi;f aqmif
16
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
19
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
jrefrmjynfwiG ;f owif;
OD;wifO D;jyefv$wfjyD
aetdrt f us,cf sKyfusaeonfh trsK;d om;'Dru dk a&pDtzGJ ch sKyf (NLD)'kuÏU OD;wifO;D ukd tm%m
ykid w
f dk u
h azazmf0g&D 13&uf naeydik ;f wGif jyefvw G af y;vku
d o f nf?
7ESpfeD;yg;xdef;odrf;cHcJh&onfhOD;wifOD;u EkdifiHa&;v_yf&Sm;r_ukd qufvufvkyfaqmifoGm;
rnfjzpfa=umif; aetdro f hkd a&muf&vdS monfh owif;axmufrsm;ukd ajymonf?
OD ; wif O D ; onf 2003 ES p f a rv 30&uf w G i f j zpf y G m ;cJ h a om 'D y J , if ; vl o wf y G J t jyD ;
a':atmifqef;pk=unfEiS t hf wl zrf;qD;cHc&hJ jcif;jzpfonf?
4if;tm;pwifzrf;qD;pOfu yk'rf 10(u)jzifh ppfuidk ;f wkid ;f uav;jrKd t h usO;f axmifwiG f csKyfaESmifcjhJ yD;
2004ckEpS af zazmf0g&D vY yk'rf 10(c)jzifh aetdrt f us,cf sKyfodk h ajymif;Itpk;d &tm%mykid rf sm;u
ESppf Ofoufwrf;wk;d I qufvufxed ;f odr;f cJo h nf?
vGefcJhonfh Zefe0g&D 21&ufae hu OD;wifOD;ukd azazmf0g&DvxJwGif v$wfay;rnfjzpfa=umif;
jynfxaJ &;0ef=uD; Akv d cf sKyfarmif OD;u ajym=um;xm;onf? Akv d cf sKyfarmifO;D u rE aW v;wkid ;f ausmuf
yef;awmif;jrKd h jrKd ah wmfcef;rwGif usi;f yonfh 0efxrf;rsm;/ =uHch idk af &; ESizhf HG jh zKd;a&;toif;0ifrsm;ESihf
awG q h pHk Of,if;uJo
h dk h ajymqkcd jhJ cif;jzpfonf?
tar&dueftajcpkduf vl htcGihfta&;apmifh=unfhavhvma&;tzGJ h(Human Rights Watch- WRH) uvnf;
OD;wifOD;onf azazmf0g&Dv 13&ufae hY aetdrftus,fcsKyfoufwrf; ukefqkH;rnfjzpfonfhtwGuf v$wfay;&rnfjzpfa=umif;
awmif;qkdxm;onf? xkd hjyif ,ckvkd v$wfajrmufvmwJhtwGuf ukvor*~taxGaxGtwGif;a&;rSL; befuDrGef;u =uKdqkdvkdufjyD;
'Djzpf&yfuaeykjd yD;awmh ,k=H unf&wJh bufaygi;f pkyH g0ifwhJ Ekid if aH &;vkyif ef;pOfjzpfy:vmzkd ah r#mv f ifyh gw,fvdk ah jymoGm;ygw,f? xkd jh yif
jAdwed t f pk;d &uvnf; =uKdqv dk u dk af =umif; 2010a&G;aumufyrJG mS Ekid if aH &;ygwt D m;vk;H yg0ifciG afh y;zkd ah wmif;qko d mG ;ygw,f? OD;wifO;D u
Ekid if aH &;wm0efawGudk jyefxrf;aqmifrmS jzpfjyD; jrefrmvlxt k wGuf qufjyD;=uKdyrf;oGm;rSmjzpfw,fvdk h ajymqko d mG ;a=umif;od &ygw,f?
aus;Zl;wifv$m FFFF
oCFef;u|ef;aps;rD;avmifjymus FFFF
&efukefoCFef;u|ef;jrKd he,f
&k d [ if * sm *sme,f
av;axmifhuef vrf;ay:u jzpf a jrmuf a &;twG u f
oCFef;u|ef;aps;rSm azazmf tzuf z uf r S 0k d i f ; 0ef ; yH h y k d ; aom
0g&D 12&uf a e h n 7em&D
avmufu rD;avmifwt hJ wGuf aps;wckv;Hk eD;yg; jymusomG ;qk;H &_;H ouf q k d i f & m owif ; Xmersm;/
oGm;ygw,f? rD;avmifra_ =umifh aps;xJua&$qidk f 6qkid t f ygt0if tzG J h t pnf ; toD ; oD ; rsm;/
qkdifcef;aygif; 800eD;yg;teuf qkdifcef;aygif; 650avmufESifh
tdrw f csKd v
h nf; rD;avmifu|r;f oGm;w,fvdk h od&ygw,f? rD;=uKd;0g rd w f a qG o l i ,f c sif ; rsm;ES i f h
,ma&SmhjzpfumavmifwmjyD; aps;wm0efcHukd tr_zGifhta&;,l a-umf j imxnf h o G i f ; ay;aom
xm;a=umif; od&ygonf? nae 7em&DrSmpavmifwJhrD;[m n
10em&DavmufrmS vk;H 0jidr;f w,fvdk h rsujf rifawGuajymygw,f?
pD ; yG m ;a&;vk y f i ef ; &S i f r sm;
rD;jidr;f owfzdk t
h wGuf t&Hr;D owf 500avmufu rD;jidr;f owfc&hJ jyD; tm;vk H ; uk d txl ; yif
pmrsufESm 21okd h aus;Zl ; wif & S d y gonf ?
20
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
udknDnDatmi
tmiff tvkyf=urf;eJ@axmi
xmiff'%f
a&G;aumufyGJ0iiffzdk@ qkH;jzwf&r,fhtcsdef
3ESpf tjypfay;cH&
r[kwfao;[k a':pkajym
jrefrmEkdifiHzGm; t
ar&d u ef E k d i f i H o m; ud k a usmf
aZmvGiaf c: ukn d nD aD tmifudk tckESpftwGif; usif;yr,fqdkwJha&G;
tif ; pd e f txl ; w&m;¶k H ; u aumufyrJG mS NLD trsK;d om;'Drdk ua&
axmif'%f 5ESpfcsrSwfvkduf pDtzGŒJ csKyftaeeJ@ 0ifa&muf,OS +f ydKifr,f/
w,f v d k @ ol @ tr_ u d k v k d u f y g r+ydKifb;l qkw
d m qk;H jzwfcsucf sz@kd apmao;
aqmif&u G af y;aewJh a&SŒae}uD; w,f v d k @ ygwD a cgif ; aqmif a ':atmif
OD;^m%f0if;u ajymygw,f? &efuek f tar&duefo¶H ;Hk uawmh tckvkd qef;pk=unfu ajymcJhwJhta=umif; a':
jypf'%fcsrw S v
f u kd w
f m[m w&m;rSswr_r&Sb d J Ekid if aH &;t& ta&; atmifqef;pk=unfe@J oGm;a&muf awGŒqkH
,lwmrsK;d jzpfaeygw,fvdk h ajymygw,f? cJw
h hJ tusK;d aqmifa&SŒae OD;Om%f 0if;u
rESpf pufwifbmv 3 &ufae@uwnf;u jrefrmtm%m ajymygw,f?
ykid af wG zrf;qD;wmcHc&hJ wJh ukad usmaf ZmvGiaf c: udn k nD aD tmifudk owif;vGwv f yfciG /fh vGwv
f yfpmG ajymqkpd nf;¶k;H cGi/hf vGwf
pm&Gufpmwrf;twk ukdifaqmifr_/ w&m;r0ifEkdifiHjcm;aiG ukdif vyf+yD; w&m;rSswwJha&G;aumufyGJpwJh tajccHtcsufawG&Sdzdk@
aqmifr/_ rSwyf w Hk ifuwfjym;twk ukid af qmifra_ wGe@J pGcJ suw f ifxm; vdtk yfwma=umifh tJ't D csuaf wGrjynfph b Hk J a&G;aumufy0JG ifr,f/
&mu 'Dae@awmh tif;pdef txl;w&m;¶k;H u jypf'%fcsrw S vf udk w
f m r0ifbl;qdkwm qkH;jzwfvdk@r&Ekdifbl;vdk@ a':atmifqef;pk=unfu
jzpfygw,f? ajymcJwh ,fv@kd vnf; a':atmifqef;pk=unfe@J oGm;a&mufawGŒqkcH hJ
tr_ 3r_pvk;H ukd wpf&ufwnf;trdef ch swmjzpfjyD; yxr wJh OD;^m%f0if;uajymygw,f?
tr_u yk'fr 468t& rSwfykHwiftwk vkyfw,fqkdwJhtr_/ tJ'D
tr_rSm axmif'%f 3ESpfcsygw,f? 'kwd,wr_jzpfwJh EkdifiHjcm;aiG
owfrw S w f mxufy+dk yD; ,lvmw,fqw dk hJ yk'rf 24§1/ 'D[mudak wmh pmrsufESm 22 zdvpfykdifar;cGef;rS
axmif'%f 1ESpfcsw,f? aemufqkH;wckjzpfwJh jynfaxmifpk
jrefrmEkdifiHtwGif;aexkdifolrsm; rSwfykHwifa&; Oya'udkcsKd;azmuf vd k @ rd r d , H k = unf a =umif ; / rd r d w d k @ =um;xm;wmawG t & a&G ;
w,fqw dk t hJ r_e@J ywfouf+yD; 1ESpcf sw,f? pkpak ygi;f 5 ESpcf sw,f? aumufyrJG wdik cf if a':atmifqef;pk=unfukd v$waf y;zG,&f w dS ,f vd@k
tJ'D 5ESpfu waygif;wnf;uscHapvdk@ trdef@rSmygwJhtwGuf ,H=k unfa=umif; rpPwm¶drk v l ukd ajymygw,f?
3ESpu f sc&H rSmjzpfw,f? 'gayrJh ukn d nD aD tmifu ol@&ŒJ csKyf&ufawG ,H=k unfavmufwhJ a&G;aumufyrJG sK;d usi;f yzd@k wu,fwrf;
vnf;E_w&f rSm? csKyf&ufu 5vavmuf &Syd gw,f?” tav;teuf&Sdw,fqdkwmudkjycsif&if jrefrmppftpdk;&[m a':
ukdausmfaZmvGifac: ukdnDnDatmifudk tckvdk jypf'%f atmifqef;pk=unfukd v$waf y;oihw f ,fv@kd vnf; zdvpfyikd f Edik if jH cm;
csrw S wf mrsK;d [m wrif&nf&, G cf su&f &dS edS @J vkyaf qmifwmrd@k w&m;a&;0ef}uD;u ajymygw,f?
rSswr_r&Sb d ;l vd@k AAPPB Ekid if aH &; tusO;f om;rsm;ulnaD pmifh 'gayrJv h nf; jrefrmppftpd;k &[m a':atmifqef;pk =unfukd
a&Smufa&;tzGJŒ jrefrmEkdifiHuwm0efcH ukdwdwfEkdifajymjycsuf a&G;aumufyGJr0ifEkdifatmif ydwfyifwm;jrpfEdkifajc&Sdovdk trsKd;
t&od&ygw,f? om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf tzGJ@0ifwcsKdŒudkvnf; ydwfyifEkdifajc&Sd
w,fv@kd qdyk gao;w,f? tJ'v D okd mqd&k ifawmh jrefrmEkid if &H ŒJ 'Dru dk
a&pDa&; ud, k yf ikd v
f rf;jyajryH[
k m twkta,mifjzpf+yD; a&G;aumuf
pmrsufESm 20 oCFef;u|ef;rD;avmifrS
yG[
J mvnf; vkyyf }JG uD;yJjzpfygvrd rfh ,fv@kd zdvpfyikd Ef ikd if jH cm;a&;0ef}uD;
aps;teD;a&uef=uD;qDu a&awGudk pky, f jl yD;rD;jidr;f owfcyhJ gw,f? Alberto Romulou tar&duefjynfaxmifp/k 0g&iS w f ef 'Dp+D rdKŒ
'Dr;D a=umifh qk;H &_;H r_wefb;dk usyof ed ;f axmifcsED idk w
f ,fvdk h awmf/ r[mAsL[meJ@ Ekid if w H um avhvma&;XmerSm ajymoGm;yg
oCFe;f u|e;f a'ocHawGu cef rh eS ;f ygw,f? (DVB) w,f?
21
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
tpm;taomufrsm;ukv d oJ ef &h iS ;f
“wu,fv@kd a':atmifqef;pk=unfukd a&G;aumufy+JG yD;rS vwfqwfjyD;/ aps;E_ef;csKdompGmjzifh
Sakae Dori
Mc Donal
v$ w f a y;r,f q k d & if bmrS t "d y ` m ,f & S d a wmh r S m r[k w f y gbl ; ? pm;ok;H Ekid yf gw,f? &efuek u
v;
F
f dk a&muf
'ga=umifh jrefrmEkid if rH mS vGwv f yf+yD;w&m;rSswwJh a&G;aumufyJG &ifyifyef;aeor#awG vef;ap&r,f?
jzpfvmap csi&f if a':atmifqef;pk=unfudk a&G;aumufyrJG wkid cf if ygwyD /JG {nfch yH rJG sm;ukd vufcH aqmif
p
22
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
23
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
t¶Snf11ay rdausmi
usmiff;eJŒtwl a&atmufr Sm "mwfykHt¶kdufcHwJhol
t&rf;owWad umif;wmvm;/ &l;&l;rku d rf u
kd f pGe@f pm;vGe;f wmvm;qdw k m awG;=unfzh @kd
cufygvdrfhr,f? a&xJqif;+yD; t&Snf(11)ay&SdwJh rdausmif;}uD;eJ@twlwGJ+yD; "mwfyHk&dkuf
zd@k qw
kd m awmf&v kH wl pfa,muf pdwu f ;l awmif,Ofr=unf&h w J m aocsmygw,f? 'gayr,fh
tpfZaf &;vf*eG Zf mvufZu f awmh tav;csed af ygif (1000)ausm&f rdS ,fh tJ't D À0grq k ;kd }uD;eJ@
"mwfyt kH wl&u
kd zf @kd pdwyf gvufyg vkycf w hJ myg? touf (31)ESpt f &G,f vlpeG @f pm;[m usL;bm;
urf;vGefa&atmufrSm tE W&m,frsm;vSwJh 'Dtvkyfudk vkyfjycJhwmjzpfygw,f? bk&ifrO
,smOfv@kd emrnfay;xm;wJh tJ'aD &jyifrmS rdausmif;r}uD;u ol@todu k u f t kd jyefrmS tpfZf
a&;vfuvdu k +f yD;awmh "mwfy&kH u kd cf whJ mjzpfygw,f? toufab;eD;vSwhJ tck"mwfyu kH akd wmh
tpfZaf &;vf&ŒJ oli,fcsi;f a&atmuf"mwfyq kH &m a';Apf'b l v D ufu &du k af y;cJw h myg? usL;bm;awmifyikd ;f rdik f (60)avmuf tuGmu
usGef;pkav;awG ysHŒ}uJaewJhae&mrSm &dkufcJhwJhyHkeJ@ywfouf+yD; "mwfyHkq&m'lbDvufu “emrnfqdk;eJ@ausmf=um;vSwJh usL;bm;
rdausmif;}uD;wpfaumifudk ckvdkyHkpHqufqHwm t&rf;udka=umufp&maumif;ygw,f”vdk@ 0efcHcJhygw,f? vlpGef@pm; tpfZfa&;vf
udk,fwdkifuvnf; ol[mcyfa=umufa=umufeJ@ vkyfcJhw,fqdkwmajymjyoGm;ygw,f? bk&ifrO,smOf[m usL;bm;ig;zrf;orm;awGeJ@
taysmw f rf;a&ikyo f rm;awG trsm;qH;k &Swd hJ ae&mvnf;jzpfygw,f? tJ'aD &jyifrmS tar&durdausmif;rsKd ;awG aexdik af vh&w dS ,fv@kd vnf;
a'ocHawGuqdyk gw,f? tar&duefrad usmif;rsKd ;[m zavmf&'D grmS vnf; taumif(1500)avmuf&rdS ,fv@kd cef@reS ;f &ygw,f? urmBay:rSm
rdausmif;txlxyfqHk; a'oawGuawmh tD*spfEdkifiH/ tmz&duwdkufum qm[m&uE Wm&eJ@qufpyfaewJh jrpfacsmif;awG/ =op
a=w;vsEikd if w
H @kd yJ jzpfw,fv@kd od&&dS ygw,f? (PLANET Myanmar)
24
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
pmrsufESm 9 okd h
25
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
EkdifiHwum owif;
,ckwavmjzpfyGm;aewJh
w&kwf-tar&duefqufqHa&;
tar &dueforRw b&ufcftdkbm;rm; (Barack Obama) u
ukefoG,fa&;eJ@ aiGa=u;udpPawGrSm w¶kwftpdk;&tay: cyfwif;wif;&yfwnfoGm;rSm
jzpfw,fvdk@ uwdjyKajym=um;vdkufwJhtay:rSm w¶kwftpkd;&u jyef+yD;wkH@jyefvdkuf
ygw,f?
w¶kwfEkdifiH&JŒaiGa=u;udk oifhavsmfwJhtqifhrSm owfrSwfxm;wmjzpfw,fvdk@
w¶kwfEkdifiHjcm;a&;0ef}uD;Xme ajymcGifh&yk*~dKvf rma*smifql; (Ma Zhaoxu) u
=umoyaw;ae@u ajym=um;vdkufygw,f? w¶kwftpdk;&eJ@ tar&dueftpdk;&=um;
qufqHa&; aemufqkH; rajyrvnfjzpfaewJhtcsdeftwGif; tckvdkajymvdkufwmyg?
'gt
h jyif pGypf aGJ jym qkw d meJ@ zdtm;ay;wmawGu jy\emudak jyvnfaprSm r[kwb f ;l vk@d vnf; oluowday;vdu k yf gw,f?
“aiGa=u;vJvS,fwJhE_ef;u 2EkdifiH=um;rSm&SdwJh ukefoG,fa&;vdkaiGjyr_udkjzpfapwJh jy\emr[kwfa=umif;/ ukefoG,fa&;eJ@
aiGa=u;udpt P ay:rSm tar&dueftpd;k &taeeJ@ rSswoifah vsmw f hJ tajctaew&yftaeeJ@ pOf;pm;oGm;vdrrhf ,fv@kd arSsmv f ifyh gw,f?”
orRwtdb k m;rm;u w¶kwt f pd;k &tay:rSm cyfwif;wif;&yfwnfomG ;+yD; w¶kwaf ps;uGuaf wG aemufxyf xyfziG v hf matmif
wGe;f tm;ay;oGm;r,fv@kd ajymqd+k yD; w&uft=umrSm w¶kwt f pd;k &bufuvnf; tckvw kd @Hk jyefvu dk w
f m jzpfygw,f?
w¶kwt f pd;k &&JŒ aiGa=u;ay:vpDawGu w¶kwu f rk % ` aD wGukd tompD;tvGe&f apw,fv@kd tar&duefe@J Oa&my ukr% ` aD wGu
umvtawmf=umuwnf;u apm'uwufaewm jzpfygw,f? ukeo f , G af &;avhvmok;H oyfoal wGe@J pD;yGm;a&;ynm&Sif tawmfrsm;
rsm;uawmh w¶kwu f ek yf pPn;f awGukd jynfyuae aps;oufoufomomeJ@0,fv@kd &Ekid af tmif w¶kwEf idk if [ H m ,Graf iGa=u;udk ykrH eS xf uf
edrufh satmif wrifErdS chf sxm;wm jzpfw,fv@kd qydk gw,f? w¶kwt f pd;k &uawmh ol@&ŒJ aiGa=u;jyefnêzd @kd ajymqkad ewmawGukd y,fcsvu kd f
ygw,f?
'Djy\em[m pD;yGmG ;a&;tiftm;}uD; 2Ekid if =H um;rSm wk;d yGm;vmaewJh rajyvnfra_ wGt=um; aemufq;Hk jy\em jzpfygw,f?
Google tygt0if tar&duef tifwmeuf0ufbq f w kd af wGukd w¶kwu f wku d cf u
kd wf ,fqw kd hJ pGypf cGJ suaf wGuaepwifum 2Ekid if =H um;
qufqaH &;[m r=umao;cif oDwif;ywfawGtwGi;f wif;rmr_awG&adS ewm jzpfygw,f?
'gth jyif tar&duef orRw tdb k m;rm;u wdbufbek ;f awmf}uD; 'vdik ;f vm;rm; (Dalai Lama)udk awGŒqkzH @kd pDpOfaewm&,f/
tar&duefu xkid 0f rfukd vufeufa&mif;csz@kd vkyw f mawGa=umifh 2Ekid if H qufqaH &;[m yd+k yD;awmh wif;rmvmcJw h m jzpfygw,f?
w¶kwf Ekid if jH cm;a&;0ef}uD;XmeajymcGi&hf yk*Kd~ vf rmu xkid 0f rfuv kd ufeufa&mif;csrr_ mS yg0ifwhJ ukr% ` aD wGukd ydwqf @kd '%fcwfwm
awGvyk o f mG ;r,fv@kd xyf+yD;awmh +cdr;f ajcmufvu dk yf gw,f?
“usaemfwkd@&JŒ qef@usifuef@uGufr_eJ@ udk,fpm;jyKr_tay:rSm tar&dueftpdk;&u wkH;wdwdjiif;y,fcJhwma=umifh w¶kwfEkdifiH
taeeJ@vnf; tJ'u D rk %` aD wGukd aocsmayguf ydwq f @dk ta&;,lomG ;rSm jzpfygw,f?”
orRwtdkbm;rm;u ol@taeeJ@ 'DESpftwGif;rSm urBmh'kwd,t}uD;qkH; pD;yGm;a&;EkdifiH jzpfvmzG,f&SdwJh w¶kwfEkdifiHtay:rSm
ud,k t hf usK;d pD;yGm; umuG,w f phJ epfukd usio hf ;Hk oGm;rS r[kwb f ;l vd@k Ak'[Q ;l ae@u ajym=um;vdu k yf gw,f? w¶kwaf ps;uGuu f ae tar&duef
ukr% ` aD wG xGuo f mG ;r,fq&dk if rSm;oGm;rSm jzpfw,fv@kd vnf; orRwtdb k m;rm;u ajym=um;vdu k yf gw,f? (VOA)
27
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
vufa¶G;pi
piffabmvkH;toi
toiff; enf;jycsKyfxkwfy,fcH&
jrefrmhvufa&G;pifabmvk;H toif;udk atmifjrifrr_ sm;&&S&d ef rpGr;f aqmifEidk o f nfh twGuf
enf;jycsKyftm; jrefrmEkid if aH bmvk;H tzGŒJ csKyfu xkwyf ,fvu dk af =umif;od&onf?
tqkyd g c&kad t;&Sm;Ekid if o
H m; enf;jy'&m*drk mrpf vufxufwiG f jrefrmabmvk;H toif;
onf wk;d wufrr_ &Sad =umif;/ toif;i,frsm;ESihf ajcprf;yGrJ sm;upm;&mwGiyf if &_;H edrchf o hJ nft
h wGuf
xkwf y,f&jcif; jzpfa=umif;od&ygonf?
enf;jy '&m*krd mrpftm; +yD;cJo h nfEh pS f Ek0d ifbmvwGif pmcsKyfcsKyfq+dk yD; ac:,lcahJ =umif;/
ok@d aomfvnf; jrefrmhvufa&G;pif upm;orm;rsm;ESiu hf u
dk n
f o D nfh upm;uGuu f dk razmfaqmif
Ekid af =umif; jrefrmhabmvk;H tzGJ ch sKyf OD;pk;d rk;d u ajymonf?
jrefrmabmvk;H tzGŒJ csKyftaejzifh Ekid if jH cm;om;enf;jyrsm; iSm;&rf;&mwGif aiGa=u;tcuftcJa=umifh oGm;a&mufavhvm+yD;rS
ac:,ljcif;r[kwb f /J uk,
d af &;&mZ0ifuo dk m =unf&h i_ mS ;&rf;jcif;jzpfonft h wGuf cGsw, f iG ;f r_rsm; jzpfay:Ekid af =umif; / xk@d a=umifh rdrt
d
oif;ESifh ukdufnDonfh jrefrmenf;jyrsm;ukdom t&nftaoG;jrSifhwifjcif;/ enf;jyvkdifpif&&Sd&eftwGuf jyKvkyfapjcif;onfom jrefrmh
abmvk;H avmu wk;d wuf&eftwGuf taumif;qk;H enf;jzpfa=umif; OD;cifarmifaxG;u axmufjyajymqko d nf?
2010 aqmi
aqmiff;&moDtdkvHypftm;upm;+ydKiifyf JG zGi fhyGJtcrf;tem;udk
y&dowf(55000)qHh BC Place tm;upm;uGi f;wGi f
usi aqmiff;&moDtdkvHypf+ydKiiffyGJwpfavsmuf
usiff;y aqmi a&$bkd
wefzdk;tjri
tjriffhqHk;ae&mwGi f usi
usiff;yjci
yjcif;f jzpf
cg&mtkdauESi fh pm;aomufqkdi f
2010 aqmif;&moDtdkvHypf yif y ef ; aeor#awG vef ; apcsif & if a wmh
+ydKifyJG zGiyhf t JG crf;tem;udk azazmf a&$ b k d u k d o m =uG c J h y g
0g&v D 12&ufaeŒwGif uae'gEikd if /H
Vancouver +rd K Œ&d ê y&d o wf á jrefrmpmppfppf pm;aomufvo dk rl sm;twGuf oef &h iS ;f vwfqwfjyD;
55000qHh BC Placetm; upm;uGi;f wGif crf;em;pGm usi;f yoGm; t&om&Sad om zm;om;/ ,keo f m;/ i&SOahf jcmufpyfwdk &h &SEd idk yf gonf?
cJhygonf? á 0ufom;xkww f ;dk / wkd [ h ;l oky/f ig;&H ah jcmufoyk Ef iS hf tjcm;xl;jcm;
2010 aqmif;&moDtv kd yH pf+ydKifyu JG kd uae'gEikd if w
H iG f az aom tpm;tpmrsm;vJ ok;H aqmifEidk yf gjyD?
azmf0g&v D 12&ufrê 28 &ufaeŒtxd usi;f yoGm;rnfjzpf+yD; tm;u - cg&mtkad uoDcsi;f rsm;ukv d nf; puftopfEiS hf oDcsi;f rsK;d pku H dk pdwaf t;
pm;enf; 7rsK;d / +ydKifyt JG rsK;d tpm;aygi;f 86rsK;d txd usi;f yoGm;rnf csr;f ompGm oDqEdk idk yf gonf?
jzpfonf? uae'gEikd if o H nf tdv k yH pf+ydKifyrJG sm;udk 3}udraf jrmuf vuf a&$bkd
ywWjrm;
Big Box
jrifpmG usi;f yEdik af &;twGuf }uKd ;pm;jyifqifxm;+y;D zGiyhf t JG crf;tem; vnf;vufcHjyD; pdwf
udv k nf; }uD;us,cf rf;em;pGm pDpOfxm;cJah =umif; od&onf? wkdif;usjzpfatmif pDpOf
aqmif&Gufay;aeyg qkdifzGifhcsdefnae 05-00 rS eHuf 05-00em&D
pmrsufESm 28okd h onf? zkef;-03-3209-5223
29
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
tD*spfabmvkH;toi
toiff; urBmhxdyfwef;10oi
10oiff; pm&i
pm⇔0i
0ifvf m
toif ; pnf ; vH k ; r_ t wG u f tpP v mrf b mom0if r sm;ud k o m pk p nf ; a&G ; cs,f u m tmz&d u zvm;wG i f
0if a &muf , S O f + yd K if + yD ; aemuf Ad k v f p G J c J h o nf h tD * spf t oif ; onf ,ck t cg urB m ŒabmvH k ; tzG J Œ csKyf
(FIFA).urBmt h qifh xkwjf yefcsuw f iG f xdyw f ef;(10)oif;od@k pm&if;0ifvmcJ+h yDjzpfonf? tD*spef nf;jyonf
toif ; twG i f ; bmoma&;nD r S s aompd w f " mwf a =umif h pnf ; vH k ; nD n G w f p G m ,S O f + yd K if E d k i f & ef
tpPvmrfbmom0ifrsm;udkom a&G;cs,fcJha=umif; tef*dkvmwGif usif;yonfh abmvHk;+ydKifyGJ}uD;rwdkifrD
twnfjyKa=unmcJhonf? tD*spfonf Zefe0g&Dv (31)&ufae@u *gemtm; (1-0)jzifh tEdkif,lum
tmz&d u wd k u f . *k % f u suf o a&tjrif h r m;qH k ; abmvH k ; +yd K if y G J } uD ; . o&zl u d k (3)ES p f q uf w k d u f
xdef;odrf;EdkifcJhonf? (2010)ckESpf tmz&duzvm;AdkvfpGJr_onf zm&dk;bk&ifrsm;a=umifh ordkif;*k%fa&mif
awmufajymifco hJ nfh tD*spEf idk if aH wmftwGuf (7)}udraf jrmuftjzpf trsm;qH;k &,lEikd cf hJ jcif;jzpfonf? ,cktcg
tD*spof nf FIFA. urBmt h qifh owfrw S cf suw f iG f eHygw(f 10)xd wufvmcJ+h yD; tmz&duEdik if rH sm;tm;vH;k wGif tqifo h wfrw S cf suf
tjrifhqHk;tjzpf&yfwnfaeonf? 'kwd,ae&mrS Edkuf *sD;&D;,m;rSm urBmhtqifh owfrSwfcsufY eHygwf(15)wGifom &SdaecJhonf?
tD*sprf wdik rf u
D urBmt h qifh wGif tjrifq h ;kH &yfwnfEikd cf o hJ nfh tmz&dutoif;tjzpf (1994)ckEpS /f Edu k *f s;D &D;,m; vufa&G;piftoif;u
yOPrae&mxd a&muf&cdS zhJ ;l onf? tD*spt f wGurf l Edik if v H ufa&G;pifordik ;f wGif ,ckwpf}udrrf mS urBmt h qifh owfrw S cf sut
f wGuf tjrifq h ;kH
&yfwnfEdkifr_tjzpf rSwfwrf;0ifoGm;onf? Oa&mycsefyD,Hpydefonf urBmhtqifhwGif eHygwf(1)ae&mtm; csKyfudkifxm;qJjzpf+yD;
'kw,d ae&mwGif b&mZD;vfu uyfvu kd af eonf? usex f yd w
f ef; (10)oif;pm&if;wGif Oa&myabmvH;k tiftm;}uD; Ekid if rH sm;ESihf awmif
tar&duxdyo f ;D tm*siwf ;D em;wd@k uom v$r;f rd;k xm;a=umif; od&&dS onf? (Hikmah.info)
31
&kd[if*sma&;&m vlrSKpD;yGm;owif;*sme,f The Rohingya Journal
32