Amfiteatri i Durrsit

15.01.2016 | 11:47

Enesa Islami
Amfiteatri i Durrsit sht zbuluar n vitin 1966 nga bashkpuntori i vjetr
shkencor, Vangjel Toi. Po n kt vit kan nisur dhjetra ekspedita t sektorve
krkimor e shkencor, shqiptare e t huaja. N mnyr intensive grmimet
jan prqendruar n vitet 1967-1970, t cilat detyruan zhvendosjen e 55
familjeve dhe prishjen e 33 banesave private pr ti hapur rrug zbulimit t
ndrtess antike.
Ky amfiteatr ka arkitektur romake dhe ndrtimi i tij n qendr t qytetit 350 m
larg detit, fillon n rrafshin e arens 5.5 m mbi nivelin e detit, ndrsa 2/3
mbshtetet n kodr. Amfiteatri 2700-vjear qndron mes 30 amfiteatrove t
zbuluara t bots antike nga Roma deri n Budapest dhe Lion. Pas viteve 90 nj
sr projektesh synojn ta realizojn zbulimin e plot t ndrtess dhe
bashkpunimi me Universitetin e Parms pritet ta formsoj prfundimisht n t
ardhmen t gjith gjeografin e shkueshme t amfiteatrit. Ai ka vlera t veanta
arkitekturore dhe artistike, sht i ndrtuar me mure prej tulle dhe guri. N kt
amfiteatr jan zbuluar shum objekte me vler t madhe arkeologjike.
Amfiteatri ka trajt elipsi me diametr 136 m dhe lartsi rreth 20 m. Shkallarja
pr shikuesit e veshur me pllaka t bardha merrte 16-20 000 veta, ndrsa n
aren zhvilloheshin luftimet e gladiatorve. Sapo futesh n portn kryesore t

amfiteatrit, nj barak e vogl sht vendosur n nj knd. Sipr kiosks sht

shkruar me shkronja t mdha: BILETARIA. Brenda n kiosk qndron nj grua, e
cila sht e ngarkuar pr t pritur kdo q vjen t vizitoj dhe ta shuaj
kureshtjen e vet n lidhje me historin e lasht t amfiteatrit. Pr ta br nj
vizit n amfiteatr shuma q duhet t paguash sht 50 lek t reja. N krah
t kiosks ndodhet nj tabel e madhe e cila ka pamjen e amfiteatrit dhe posht
fotografis tregohet historia e lasht e ktij amfiteatri n dy gjuh: n shqip dhe
n anglisht. Kjo tabel luan nj rol t rndsishm pr t gjith ata persona t
ciln nuk e njohin mir historin e amfiteatrit. N krah t majt t tabels, ku
sht shkruar historia e prmbledhur e amfiteatrit, ndodhen shkallt, t cilat t
ojn n brendsi t amfiteatrit. Sapo zbret shkallet gjendesh n nj tunel
pothuajse t errt, i ndrtuar me gur q, pr shkak t lashtsis disa
qindravjeare, mban er lagshtir. Tunelet n kt amfiteatr kan histori t
jashtzakonshme, sepse n shum prej tyre, pr shkak t grmimeve, jan
gjetur shum objekte antike me nj vler t rrall pr kulturn shqiptare. Tunelet
pasojn njri-tjetrin dhe n disa prej tyre ndodhen disa vrima t thella dhe t
errta. Sapo del nga njri tunel, futesh n arenn e madhe t amfiteatrit, e cila
sht me t vrtet gjigante. Kur gjendesh n mes t ksaj bukurie, prpiqesh
t prfytyrosh gjithka q ka ndodhur n arenn e amfiteatrit qindra vite m
par. Prpiqesh ta imagjinosh veten t ulur n nj nga stolat e amfiteatrit, n
mes t qindra njerzve, duke par nj nga luftimet e gladiatorve. Sa
emocionuese sht nj gj e till... Pasi zbret shkallt q t nxjerrin n arenn e
madhe t amfiteatrit, nj tjetr tunel i madh t del prpara. Nj tjetr tunel, i cili
mbart nj pjes t historis s ktij amfiteatri madhshtor. Pr t vizituar t
gjith amfiteatrin do t duheshin or t tra, pasi siprfaqja e tij sht vrtet e
madhe dhe shum e bukur.