Giao An On Thi Tot Nghiep THPT 2010-2011

Trêng trung häc phæ th«ng Lương Phú -
N¨m häc: 2009-2010

NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
( Bài viết không quá 400 từ)
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø :......................
bµi 1 : NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ
A. Môc ®Ých, yªu cÇu :
- T¸i hiÖn l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi häc.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n b»ng çc ®Ò bµi cô thÓ (chñ
yÕu lµ lËp dµn ý).
- Ra ®Ò bµi cho HS tù luyÖn tËp t¹i nhµ.
B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn:
1. ThÇy: SGK,SGV,Gi¸o ¸n, TLTK.
2. Trß: SGK, Vë viÕt, STK.
C. Çch thøc tiÕn hµnh:
GV tæ chøc giê häc b»ng çch kÕt hîp çc PP: ph¸t vÊn, gîi më,
kÕt hîp «n luyÖn.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc:
1. æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
2. KiÓm tra bµi cò :(kÕt hîp trong giê)
3. Bµi míi:
I Kiến thức cơ bản:
1/ Khái niệm: Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí là bàn luận về một vấn đề
thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức lối sống của con người.
2. Các yêu cầu của kiểu bài văn nghị luận về một tư tưởng, đạo lí.
- bố cục: Gồm 3 phần MB, TB, KL
- Yêu cầu về kĩ năng: Biết çch lµm bµi văn NLXH, kết cấu chặt chẽ,
diễn đạt lưu loát,…..
- Yêu cầu về nội dung:
Làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí bằng cách giải thích, chứng minh, so
sánh, đối chiếu, phân tích… chỉ ra chỗ đúng (hay chỗ sai) của một tư tưởng
nào đó nhằm khẳng định tư tưởng của người viết-> Nêu ý nghĩa, rút ra bài học
nhận thức…
II. Luyện tập
Đề 1: Suy nghĩ của anh (chị) về đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.
1. Tìm hiểu đề:
- Kiểu bài: NL về một tư tưởng, đạo lí.
- Nội dung: nêu suy nghĩ về câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”.
- Tư liệu: kiến thức cuộc sống thực tế, sách báo …
2.Lập dàn ý:
a. Mở bài: giới thiệu câu tục ngữ và nêu tư tưởng chung của câu tục ngữ.
Bùi Dương - Trang 3
N¨m häc: 2009-2010
b. Thân bài:
- Giải thích câu tục ngữ.
- Nhận định, đánh giá.
+ Câu tục ngữ nêu đạo lí làm người.
+ Câu tục ngữ khẳng định truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
+ Câu tục ngữ khẳng định một nguyên tắc đối nhân, xử thế.
+ Câu tục ngữ nhắc nhở trách nhiệm của mọi người đối với dân tộc.
- Câu tục ngữ thể hiện một trong những vẻ đẹp văn hoá của dân tộc Việt Nam.
- Truyền thống đạo lí tốt đẹp thể hiện trong câu tục ngữ tiếp tục được kế thừa
và phát huy trong cuộc sống hôm nay
. c. Kết bài: khẳng định một lần nữa vai trò to lớn của lí tưởng đối với cuộc
sống của con người.
ĐỀ 2:Hãy phát biểu ý kiến của mình về mục đích học tập do UNESCO đề
xướng:
“Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định
mình”.
(XEM LẠI BÀI VIẾT SỐ1)
Đề 3 : Mọi phẩm chất của đức hạnh là ở trong hành động”. Ý kiến trên của
nhà văn Pháp M. Xi-xê-rông gợi cho anh (chị) những suy nghĩ gì về việc tu
dưỡng và học tập của bản thân.
1) Tìm hiểu đề:
- Nội dung: Mối quan hệ giữa đức hạnh (phẩm chất đạo đức, trí tuệ, tâm
hồn) và hành động của mỗi người.
- Thao tác lập luận: phối hợp các thao tác giải thích, chứng minh, phân tích,
bình luận.
- Phạm vi dẫn chứng: Dẫn chứng thực tế trong cuộc sống. Có thể dẫn
chứng thêm thơ văn để bài viết sinh động.
2) Dàn ý:
a. Mở bài: Dẫn dắt để đưa ý kiến cần nghị luận vào bài.
b.Thân bài: Lần lượt triển khai các ý
- Giải thích kn : Đức hạnh là cội nguồn tạo ra hành động.
Hành động là biểu hiện cụ thể của đức hạnh.
- Nêu suy nghĩ về việc tu dưỡng và học tập của bản thân:
\ Đức hạnh trong lĩnh vực tu dưỡng và học tập mà anh (chị) cần trau dồi
là gì?
\ Từ những phẩm chất đạo đức cần thiết ấy, anh (chị) đã xác định hành
động cụ thể ra sao để phù hợp với tiêu chí đạo đức mà mình theo đuổi.
\ Trên thực tế, anh (chị) đã thực hiện được điều gì, gặp khó khăn gì khi
biến suy nghĩ thành việc làm?
\ Anh (chị) thấy điều gì là trở ngại lớn nhất khi biến suy nghĩ thành hành
động? Tại sao?
c. Kết bài: Đề xuất bài học tu dưỡng của bản thân.
§Ò 4: Nhà văn Nga Lép Tôn-xtôi nói: “Lý tưởng là ngọn đèn chỉ đường.
Không có lý tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có

N¨m häc: 2009-2010
phương hướng thì không có cuộc sống”. Anh (chị) hãy nêu suy nghĩ về vai
trò của lý tưởng và lý tưởng riêng của mình.
1, Tìm hiểu đề:
- Nội dung: Suy nghĩ vai trò của lý tưởng nói chung đối với mọi người và lý
tưởng riêng của mình.
+ Lý tưởng là ngọn đèn chỉ đường; không có lý tưởng thì không có cuộc sống
+ Nâng vai trò của lý tưởng lên tầm cao ý nghĩa của cuộc sống.
+ Giải thích mối quan hệ lý tưởng là ngọn đèn, phương hướng và cuộc sống.
- Phương pháp nghị luận: Phân tích, giải thích, bình luận, chứng minh.
- Phạm vi tư liệu: Cuộc sống.
2, Lập dàn ý:
a. Mở bài: Giới thiệu, dẫn dắt vấn đề tư tưởng, đạo lý cần nghị luận.
b. Thân bài:
-Lý tưởng là gì? Tại sao nói lý tưởng là ngọn đèn chỉ đường? Ngọn đèn chỉ
đường là gì? Nó quan trọng như thế nào?(Lý tưởng giúp cho con người không đi
lạc đường. Khả năng lạc đường trước cuộc đời là rất lớn nếu không có lý tưởng
tốt đẹp.)
- Lý tưởng và ý nghĩa cuộc sống
+Lý tưởng xấu có thể làm hại cuộc đời của một người và nhiều người.
Không có lý tưởng thì không có cuộc sống.
+Lý tưởng tốt đẹp thực sự có vai trò chỉ đườngĐó là lý tưởng vì dân, vì
nước, vì gia đình và hạnh phúc của bản thân- Lý tưởng riêng của mỗi
ngườiVấn đề bức thiết đặt ra cho mỗi học sinh tốt nghiệp THPT là chọn
ngành nghề, một ngưỡng cửa để bước vào thực hiện lý tưởng.
c. Kết bài:
- Tóm lại tư tưởng đạo lí .
- Nêu ý nghĩa và rút ra bài học nhận thức từ tư tưởng đạo lí đã nghị luận.
III. ĐỀ VỀ NHÀ:
ĐỀ 1: Tình thương là hạnh phúc của con người.
Đề 2: A(C) hiểu thế nào là truyền thống “ Tôn sư trọng đạo”- một nét đẹp của
văn hóa VN? Trình bày những suy nghĩ về truyền thống này trong nhà trường và
xã hội ta hiện nay.
§Ò 3: Suy nghĩ về mục đích và những biện pháp học tập, rÌn luyện của bản
thân mình trong năm học cuối cấp.
4. Cñng cè: GV Tæng kÕt toµn bµi.

5. DÆn dß:
- Häc bµi vµ lµm çc ®Ò bµi vÒ nhµ.
- ChuÈn bÞ bµi häc sau.

N¨m häc: 2009-2010
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø :...............
Bài 2: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
A.Môc ®Ých, yªu cÇu :
1.æn ®Þnh :
2.KiÓm tra bµi cò :(kÕt hîp trong giê)
3.Bµi míi:
I. Kiến thức cơ bản:
1. Khái niệm: nghị luận về một hiện tượng đời sống là bàn về một sự việc,
hiện tượng trong đời sống xã hội, có ý nghĩa xã hội đáng khen, đáng chê hay vấn
đề đáng suy nghĩ.
2. Các yêu cầu của kiểu bài nghị luận về một hiện tượng đời sống.
- bố cục: Gồm 3 phần MB, TB, KL
- Yêu cầu về kĩ năng: Biết cách làm bài văn NLXH, kết cấu chặt chẽ, diễn đạt
lưu loát,…..
- Yêu cầu về nội dung: Bài nghị luận này là phải nêu rõ được sự việc, hiện
tượng có vấn đề. Phân tích mặt sai, mặt đúng, mặt lợi, mặt hại của nó, chỉ ra
nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của người viết.
II. Luyện tâp:
Đ1: Hiện nay, ở nước ta có nhiều cá nhân, gia đình, tổ chức thu nhận
trẻ em cơ nhỡ, lang thang kiếm sống trong các thành phố, thị xã, thị trấn về
những mái ấm tình thương để nuôi dạy, giúp các em học tập, rèn luyện, vươn
lên sống lành mạnh. Anh (chị) hãy bày tỏ suy nghĩ về hiện tượng đó.
1. Tìm hiểu đề:
- Kiểu bài: nghị luận về một hiện tượng đời sống.
- Nội dung: bày tỏ các suy nghĩ về hiện tượng các cá nhân, gia đình, tổ
chức thu nhận trẻ em cơ nhỡ, lang thang về nuôi dạy các em nên người.
- Tư liệu: đời sống thực tế, sách báo…
N¨m häc: 2009-2010
2. Lập dàn ý:
a. Mở bài: giới thiệu vấn đề, dẫn đề bài vào bài viết.
b. Thân bài:
- Thu nhận trẻ em lang thang, cơ nhỡ vào những mái ấm tình thương
để nuôi dạy và giúp đỡ các em nên người là một việc làm cao đẹp của những
tấm lòng nhân ái (dẫn chứng).
- Công việc này không hề đơn giản như nhiều người nghĩ, nó đòi hỏi tính kiên
nhẫn, lòng vị tha và đức hy sinh của những người thực hiện (dẫn chứng).
- Mỗi đứa trẻ lang thang, cơ nhỡ có một hoàn cảnh riêng rất éo le, nhưng
chúng đều giống nhau ở nỗi bất hạnh và tâm trạng mặc cảm; vì vậy việc thu
nhận và nuôi dạy những đứa trẻ này có thể coi là cuộc tái sinh nhọc nhằn và kì
diệu (dẫn chứng).
- Phê phán những hành vi ngược đãi trẻ em và phê phán thái độ thờ ơ, vô cảm,
vô trách nhiệm đối với trẻ em (dẫn chứng).
c. Kết bài: phát biểu cảm nghĩ về hiện tượng trên và liên hệ bản thân.
Đ2: Anh (chị), hãy trình bày quan điểm của mình trước cuộc vận động “Nói
không với những tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”.
1.Tìm hiểu đề
- Nội dung bình luận: hiện tượng tiêu cực trong thi cử hiện nay….
- Kiểu bài:nghị luận xã hội với các thao tác bình luận, chứng minh…
- Tư liệu: trong đời sống xã hội.
2. Lập dàn ý
a) Mở bài: Nêu hiện tượng, trích dẫn đề, phát biểu nhận định chung…
b) Thân bài:
- Phân tích hiện tượng.
+ Hiện tượng tiêu cực trong thi cử trong nhà trường hiện nay là một hiện
tượng xấu cần xoá bỏ, nó làm cho học sinh ỷ lại, không tự phát huy năng lực học
tập của mình…(DC)
+ Hiện tượng lấy tỉ lệ để nâng thành tích của nhà trường( DC)
-> Hãy nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.
- Bình luận về hiện tượng:
+ Đánh giá chung về hiện tượng.
+ Phê phán các biểu hiện sai trái: Thái độ học tập gian lận; Phê phán hành
vi cố tình vi phạm, làm mất tính công bằng của các kì thi.
c) Kết bài.- Kêu gọi học sinh có thái độ đúng đắn trong thi cử.
- Phê phán bệnh thành tích trong giáo dục.
Đ3 : Tuổi trẻ học đường suy nghĩ và hành động như thế nào để góp phần
giảm thiểu tai nạn giao thông?
1, Mở bài: Nêu sự cấp bách và tầm quan trọng hàng đầu của việc phải giải
quyết vấn đề giảm thiểu tai nạn giao thông đang có chiều hướng gia tăng như
hiện nay.
2, Thân bài: Tai nạn giao thông là tai nạn do các phương tiện tham gia giao
thông gây nên: đường bộ, đường thủy, đường sắt... trong đó phần lớn lµ các vụ
tai nạn đường bộ.

N¨m häc: 2009-2010
* Nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông:
- Khách quan: Cơ sở vật chất, hạ tầng còn yếu kém; phương tiện tham gia
giao thông tăng nhanh; do thiên tai gây nên...
- Chủ quan:
+ Ý thức tham gia giao thông ở một số bộ phận người dân còn hạn chế,
đặc biệt là giới trẻ, trong đó không ít đối tượng là học sinh.
+ Xử lí chưa nghiêm minh, chưa thỏa đáng. Ngoài ra còn xảy ra hiện
tượng tiêu cực trong xử lí.
* Hậu quả: gây tử vong, tàn phế, chấn thương sọ não...
Theo số liệu thống kê của WHO ( Tổ chức y tế thế giới) : Trung bình mỗi năm,
thế giới có trên 10 triệu người chết vì tai nạn giao thông. Năm 2006, riêng Trung
Quốc có tới 89.455 người chết vì các vụ tai nạn giao thông. Ở Việt Nam con số
này là 12,300. Năm 2007, WHO đặt Việt Nam vào Quốc gia có tỉ lệ các vụ tử
vong vì tai nạn giao thông cao nhất thế giới với 33 trường hợp tử vong mỗi
ngày.
* Tai nạn giao thông đang là một quốc nạn, tác động xấu tới nhiều mặt
trong cuộc sống:
- TNGT ¶nh hưởng lâu dài đến đời sống tâm lý: Gia đình có người thân chết
hoặc bị di chứng nặng nề vì TNGT ảnh hưởng rất lớn tới tinh thần, tình cảm;
TNGT tăng nhanh gây tâm lí hoang mang, bất an cho người tham gia giao
thông.
- TNGT gây rối loạn an ninh trật tự: làm kẹt xe, ùn tắc GT dẫn đến trễ giờ làm,
giảm năng suất lao động
- TNGT gây thiệt hại khổng lồ về kinh tế bao gồm: chi phí mai táng cho người
chết, chi phí y tế cho người bị thương, thiệt hại về phương tiện giao thông về hạ
tầng, chi phí khắc phục, chi phí điều tra...
- TNGT làm tiêu tốn thời gian lao động, nhân lực lao động: TNGT làm chết
hoặc bị thương ảnh hưởng đến nguồn lực lao động xã hội.
-> Giảm thiểu tai nạn giao thông là là yêu cầu bức thiết, có ý nghĩa lớn đối
với toàn xã hội. Thanh niên, học sinh cần làm những gì để góp phần giảm
thiểu TNGT ?
Vì sao lại đặt vai trò cho tuổi trẻ, vì tuổi trẻ là đối tượng tham gia giao thông
phức tạp nhất cũng là đối tượng có nhiều sáng tạo và năng động nhất có thể
góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông
* ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PH¸P (HSTL).
3. Kết bài:(hstl)
III. Đề về nhà: Trình bày hiểu biết, suy nghĩ, quan điểm của mình về những
hịên tượng sau
1. Những người bị nhiễm HIV- AIDS.
2. Nạn bạo lực gia đình.
3. Nhiều cá nhân, gia đình, tổ chức thu nhận trẻ em lang thang cơ nhỡ để nuôi
dạy, giúp các em học tập, rèn luyện, vươn lên sống lành mạnh, tốt đẹp.
4. Phong trào “ Tiếp sức mùa thi”.
5.Nét đẹp văn hóa gây ấn tượng nhất trong những ngày tết nguyên đán của
VN.
N¨m häc: 2009-2010
6. Hủ tục cần bài trừ nhất trong các ngày lễ tết ở VN là gì?
7. Phong trào tình nguyện “Mùa hè xanh”.
8. Đồng cảm và chia sẻ.
6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
KiÓm tra
- KiÓm tra kÜ n¨ng lµm v¨n NLXH cña HS.
- §¸nh gi¸ nh÷ng u, tån t¹i cña häc sinh.
- Rót kinh nghiÖm cho bµi kiÓm tra sau.
GV tæ chøc giê häc b»ng çch kÕt hîp çc PP: GV ra ®Ò, coi
nghiªm tóc; häc sinh chÐp ®Ò, lµm bµi hiÖu qu¶.
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
2.KiÓm tra bµi cò :(kh«ng)
3.Bµi míi:
3.1 .§Ò bµi: Tôc ng÷ ViÖt nam cã c©u: Kh«ng thÇy ®è
mµy lµm nªn.
Dùa vµo c©u tôc ng÷ trªn, h·y tr×nh bµy ng¾n gän trong
mét bµi v¨n ng¾n(kh«ng qu¸ 400 tõ) suy nghÜ cña anh/ chÞ
vÒ vai trß cña ngêi thÇy trong x· héi hiÖn nay.
3.2 .Yªu cÇu:
HS cã thÓ tr×nh bµy b»ng nhiÒu çch kh¸c nhau nhng
cÇn kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß cña ngêi thÇy trong x· héi.
- NhiÖm vô cña ngêi thÇy(ngêi lµm nghÒ d¹y häc):
d¹y ®Ó n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ phÈm chÊt
®¹o ®øc theo ch¬ng tr×nh gi¸o dôc nhÊt ®Þnh.
- Mäi thêi ®¹i ®Òu kh«ng thÓ thiÕu sù gi¸o dôc cña
ngêi thÇy vÒ tri thøc, ®¹o lÝ...®Æc biÖt lµ çc cÊp
häc phæ th«ng.

N¨m häc: 2009-2010
- Trong x· héi hiÖn nay, khi CNTT ph¸t triÓn, HS cã
thªm nhiÒu c¬ héi tù häc; ®ång thêi sù ®æi míi
gi¸o dôc lµm cho PPDH cã nhiÒu thay ®æi, song
còng kh«ng lµm mÊt ®i vai trß cña ngêi thÇy, mµ
®ßi hái mçi thÇy c« ph¶i cã sù chñ ®éng, linh ho¹t.
s¸ng t¹o ®Ó viÖc d¹y ®¹t hiÖu qu¶ h¬n.
5. Cñng cè: GV thu bµi

6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 3: KHÁI QUÁT VHVN TỪ CMT8 NĂM 1945

ĐẾN hÕt thÕ kØ XX.
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
2.KiÓm tra bµi cò : (kÕt hîp trong giê)
3.Bµi míi:
A. KHÁI QUÁT VHVN TỪ CMT8 NĂM 1945ĐẾN N¨m 1975

1. Vài nét về hoàn cảnh lịch sử, xã hội, văn hoá:
- CMT8 thành công đã mở kỉ nguyên độc lập: tạo nên nền văn học thống
nhất về tư tưởng, tổ chức và quan niệm nhà văn kiểu mới (nhà văn - chiến sĩ.
- Trải qua nhiều biến cố, sự kiện lớn: Hai cuộc kháng chiến chống Pháp và
Mĩ kéo dài, tác động mạnh và sâu sắc đến nhân dân và văn học.
- Kinh tế còn nghèo và chậm phát triển.
- Giao lưu văn hoá chủ yếu giới hạn trong các nước XHCN.
2. Quá trình phát triển và những thành tựu chủ yếu
a. Chặng đường từ 1945 đến 1954:
* Nội dung chính:
N¨m häc: 2009-2010
- Phản ánh cuộc kháng chiến chống Pháp, gắn bó sâu sắc với đời sống và
cách mạng.
- Khám phá sức mạnh và những phẩm chất tốt đẹp của quần chúng nhân
dân.
- Niềm tự hào dân tộc và niềm tin vào tương lai chiến thắng.
* Thành tựu
- Truyện ngắn và kí: Một lần tới Thủ đô (Nguyễn Huy Tưởng) , Trận phố
Ràng (Trần Đăng) , Đôi mắt, Ở rừng (Nam Cao) ; Làng (Kim Lân) , Thư nhà
(Hồ Phương …
- Thơ ca: Cảnh khuya, Cảnh rừng Việt Bắc, Rằm tháng giêng,..( Hồ Chí
Minh), Bên kia sông Đuống (Hoàng Cầm), Tây Tiến (Quang Dũng),.. Đặc biệt
là tập thơ Việt Bắc của Tố Hữu.
- Một số vở kịch ra đời phản ánh hiện thực cách mạng và kháng chiến.
b. Chặng đường từ 1955 đến 1964:
* Nội dung chính:
- Hình ảnh con người lao động
- Ngợi ca những thay đổi của đất nước và con người trong xây dựng chủ
nghĩa xã hội- Tình cảm sâu nặng với miền Nam trong nỗi đau chia cắt
* Thành tựu:
- Văn xuôi mở rộng đề tài, bao quát nhiều vấn đề, phạm vi của đời sống: +
Sự đổi đời, khát vọng hạnh phúc của con người: Đi bước nữa (Nguyễn Thế
Phương), Mùa lạc (Nguyễn Khải)
+ Cuộc kháng chiến chống Pháp: Sống mãi với thủ đô (Nguyễn Huy
Tưởng) Cao điểm cuối cùng (Hữu Mai) Trước giờ nổ súng (Lê Khâm)
+ Hiện thực trước CM: Tranh tối tranh sáng (Nguyễn Công Hoan), Mười
năm (Tô Hoài). Vỡ bờ (Nguyễn Đình Thi).
+ Công cuộc xây dựng CNXH Sông Đà (Nguyễn Tuân), Bốn năm sau
(Nguyễn Huy Tưởng) Cái sân gạch (Đào Vũ).
- Thơ ca: nhiều tập thơ xuất sắc Gió lộng (Tố Hữu), Ánh sáng và phù sa
(Chế Lan Viên), Riêng chung (Xuân Diệu.......
- Kịch nói: Một Đảng viên (Học Phi)., Ngọn lửa (Nguyễn Vũ).....
c. Chặng đường từ 1965 đến 1975:
*Nội dung chính : Đề cao tinh thần yêu nước, ngợi ca chủ nghĩa anh hùng
cách mạng
* Thành tựu:
- Văn xuôi: Phản ánh cuộc sống chiến đấu và lao động, khắc hoạ hình ảnh
con người VN anh dũng, kiên cường và bất khuất.
+ Miền Nam: Người mẹ cầm súng (Nguyễn Thi) Rừng xà nu (Nguyễn
Trung Thành). Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng).
+ Miền Bắc: Vùng trời (Hữu Mai). Cửa sông và Dấu chân người lính
(Nguyễn Minh Châu). Bão biển (Chu Văn).
- Thơ: mở rộng, đào sâu chất liệu hiện thực, tăng cường sức khái quát, chất
suy tưởng và chính luận. Ra trận, Máu và hoa (Tố Hữu), Hoa ngày thường,

N¨m häc: 2009-2010
Chim báo bão (Chế Lan Viên), Mặt đường khát vọng (Nguyễn Khoa
Điềm)...... Xuất hiện đông đảo các nhà thơ trẻ.
- Kịch nói: gây được tiếng vang: Quê hươngVN, Thời tiết ngày mai (Xuân
Trình), Đại đội trưởng của tôi (Đào Hồng Cẩm), Đôi mắt (Vũ Dũng Minh)
d. Văn học vùng địch tạm chiếm:
- Nội dung: phản ánh chế độ bất công tàn bạo, kêu gọi và cổ vũ tầng lớp thanh
niên.
- Hình thức thể loại: gọn nhẹ như truyện ngắn, phóng sự, bút kí
- Tác phẩm tiêu biểu: Hương rừng Cà Mau (Sơn Nam), Thương nhớ mười hai
(Vũ Bằng).
3. Những đặc điểm cơ bản:
a. Nền văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng hoá, gắn bó sâu sắc
với vận mệnh chung của đất nước.
- Khuynh hướng, tư tưởng chủ đạo: cách mạng (văn học là thứ vũ khí phục vụ
cách mạng).
- Đề tài: đấu tranh thống nhất đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội
 như một tấm gương phản chiếu những vấn đề lớn lao, trọng đại nhất của đất
nước và cách mạng
b. Nền văn học hướng về đại chúng:
- Đại chúng vừa là đối tượng phản ánh và đối tượng phục vụ, vừa là nguồn
cung cấp, bổ sung lực lượng sáng tác cho văn học
- Hình thành quan niệm mới: Đất nước của nhân dân
- Quan tâm đến đời sống nhân dân lao động, niềm vui và nỗi buồn của họ
- Tác phẩm ngắn gọn, nội dung dễ hiểu, chủ đề rõ ràng, hình thức nghệ thuật
quen thuộc, ngôn ngữ bình dị, trong sáng, dễ hiểu.
c. Nền văn học chủ yếu ang khuyh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.
- Khuynh hướng sử thi:
+ Đề tài: những vấn đề có ý nghĩa lịch sử và tính chất toàn dân tộc
+ Nhân vật chính: những con người đại diện cho tinh hoa và khí phách, phẩm
chất và ý chí của dân tộc; gắn bó số phận cá nhân với số phận đất nước; luôn đặt
bổn phận, trách nhiệm, nghĩa vụ công dân, ý thức chính trị, tình cảm lớn, lẽ sống
lớn lên hàng đầu
+ Lời văn: mang giọng điệu ngợi ca, trang trọng và đẹp tráng lệ, hào hùng.
- Cảm hứng lãng mạn:
+ Ngợi ca cuộc sống mới, con người mới,
+ Ca ngợi chủ nghĩa anh hùng CM
+ Tin tưởng vào tương lai tươi sáng của đất nước.
- Khuynh hướng sử thi kết hợp với cảm hứng lãng mạn:
+ Làm cho văn học thấm nhuần tinh thần lạc quan,
+ Đáp ứng yêu cầu phản ánh hiện thực đời sống trong quá trình vận động và
phát triển cách mạng.
B. VÀI NÉT KHÁI QUÁT VHVN TỪ NĂM 1975 ĐẾN HẾT TK XX
1. Hoàn cảnh lịch sử, xã hội, văn hoá:
Lịch sử dân tộc ta mở ra một thời kì mới - độc lập, tự do và thống nhất.

N¨m häc: 2009-2010
- Từ 1975 đến 1985: đất nước ta lại gặp những khó khăn và thử thách mới.
- Từ 1986: Đảng đề xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới toàn diện.
+ Kinh tế: Chuyển sang kinh tế thị trường
+ Văn hoá: Tiếp xúc và giao lưu văn hoá được mở rộng.
+ văn học dịch thuật, báo chí và các phương tiện truyền thông phát triển mạnh
mẽ.
 Sự nghiệp đổi mới thúc đẩy nền văn học cũng đổi mới để phù hợp với
nguyện vọng của nhà văn và người đọc cũng như quy luật phát triển khách quan
của văn học
- Thơ không tạo sự lôi cuốn, hấp dẫn như các giai đoạn trước
nhưng vẫn có những tác phẩm đáng chú ý: Di cảo thơ - Chế Lan
Viên, Tự hát – Xuân Quỳnh, Người đàn bà ngồi đan – Ý Nhi, Ánh
trăng - Nguyễn Duy
+ Nở rộ trường ca: Những người đi tới biển – Thanh Thảo,Đường tới thành
phố Hữu Thỉnh, Trường ca sư đoàn Nguyễn Đức Mậu
+ Những cây bút thơ thế hệ sau 1975 xuất hiện: Một chấm xanh – Phùng Khắc
Bắc, Tiếng hát tháng giêng – Y Phương…..
- Văn xuôi: Một số cây bút bộc lộ ý thức đổi mới cách viết về chiến tranh,
cách tiếp cận hiện thực đời sống. Đất trắng - Nguyễn Trọng Oánh, Hai người
trở lại trung đoàn – Thái Bá Lộc, Cha và con …, Gặp gỡ cuối năm - Nguyễn
Khải….
- Từ 1986, văn học chính thức bước vào chặng đường đổi mới: gắn bó, cập
nhật hơn đối với những vấn đề của đời sống
+ Phóng sự xuất hiện, đề cập những vấn đề bức xúc của cuộc sống:
+ Văn xuôi: Chiến thuyền ngoài xa - NGuyễn Minh Châu, Mảnh đất lắm
người nhiều ma - Nguyễn Khắc Tường, Nỗi buồn chiến tranh - Bảo Ninh
+ Bút kí: Ai đã đặt tên cho dòng sông – Hoàng Phủ Ngọc Tường, Cát bụi
chân ai – Tô Hoài
- Từ sau năm 1975, kịch nói phát triển mạnh: Hồn Trương Ba da hàng thịt
(Lưu Quang Vũ), Mùa hè ở biển (Xuân Trình. ),…
2. Một số phương diện đổi mới trong văn học:
- Vận động theo khuynh hướng dân chủ hoá, mang tính nhân bản, nhân văn
sâu sắc.
- Phát triển đa dạng về đề tài, chủ đề; phong phú và mới mẻ về thủ pháp nghệ
thuật
- Đề cao cá tính sáng tạo của nhà văn, đổi mới cách nhìn nhận, tiếp cận con
người và hiện thực đời sống, đã khám phá con người trong những mối quan hệ
đa dạng và phức tạp, thể hiện con người ở nhiều phương diện của đời sống, kể
cả đời sống tâm linh.
 Tính chất hướng nội, quan tâm nhiều hơn tới số phận cá nhân trong những
hoàn cảnh phức tạp, đời thường.
- Quá trình đổi mới cũng xuất hiện những khuynh hướng tiêu cực, những biểu
hiện quá đà, thiếu lành mạnh

N¨m häc: 2009-2010
5. Cñng cè: GV tæng kÕt toµn bµi
6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 4: Tuyªn ng«n ®éc lËp

(Hå ChÝ Minh)
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
I. KiÕn thøc c¬ b¶n:

N¨m häc: 2009-2010
C©u 1:Anh(chi) h·y tr×nh bµy ng¾n gän hoµn c¶nh
ra ®êi vµ môc ®Ých chÝnh cña v¨n kiÖn Tuyªn ng«n ®éc
lËp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh?
Gîi ý:
* Hoµn c¶nh ra ®êi:
- Trªn thÕ giíi: chiÕn tranh thÕ giíi thø hai kÕt thóc;
Hång qu©n liªn x« ®· tÊn c«ng vµo tËn sµo huyÖt cña Ph¸t xÝt
§øc. ë ph¬ng §«ng, PX NhËt ®· ®Çu hµng v« ®iÒu kiÖn ®ång
minh.
- Trong níc: Çch m¹ng th¸ng 8/1945 thµnh c«ng; Chñ
tÞch Hå ChÝ Minh tõ chiÕn khu ViÖt B¾c vÒ Hµ Néi; t¹i sè nhµ
48 phè Hµng Ngang trong gia ®×nh «ng bµ NguyÔn V¨n B«
yªu níc, B¸c ®· so¹n th¶o b¶n tuyªn ng«n nµy vµ ®äc t¹i qu¶ng
trêng Ba §×nh ngµy 2/9/1945.
§©y lµ thêi ®iÓm v« cïng khã kh¨n. Bän ®Õ quèc thùc
d©n ®ang chuÈn bÞ chiÕm l¹i níc ta. Qu©n ®éi Quèc d©n
§¶ng Trung Quèc tiÕn vµo tõ phÝa B¾c, ®»ng sau lµ ®Õ quèc
MÜ. Qu©n ®éi Anh tiÕn vµo tõ phÝa Nam, ®»ng sau lµ lÝnh
viÔn chinh Ph¸p. Lóc nµy thùc d©n Ph¸p tuyªn bè: §«ng D¬ng
lµ ®Êt “b¶o hé” cña ngêi Ph¸p bÞ NhËt x©m chiÕm, nay NhËt
®· ®Çu hµng, vËy §«ng D¬ng ®¬ng nhiªn thuéc vÒ ngêi Ph¸p
-> b¶n tuyªn ng«n ra ®êi trong ©m mu tr¾ng trîn cña thùc
d©n Ph¸p.
MÆt kh¸c, b¶n tuyªn ng«n ra ®êi trong sù khao kh¸t cña
25 triÖu ®ång bµo vµ lßng yªu níc ch¸y báng, lý tëng cao c¶
cña Hå ChÝ Minh.
* Môc ®Ých s¸ng t¸c:
+ Tuyªn bè víi nh©n d©n trong níc vµ thÕ giíi vÒ sù ra
®êi cña níc ViÖt Nam D©n chñ céng hoµ, kh¼ng ®Þnh chÝnh
thøc quyÒn tù do ®éc lËp vµ quyÒn ®îc hëng tù do ®éc lËp
cña níc ta.
+ Tuyªn bè chÊm døt vµ xo¸ bá mäi ®Æc quyÒn ®Æc lîi ,
mäi v¨n b¶n rµng buéc ®· kÝ kÕt tríc ®©y gi÷a Ph¸p vµ chÝnh
quyÒn phong kiÕn trªn toµn l·nh thæ ViÖt Nam, tè ço téi ¸c
cña thùc d©n Ph¸p ®· g©y ra ®èi víi nh©n d©n ta trong suèt
80 n¨m.
+ Tuyªn bè vÒ quyÒn ®îc hëng tù do ®éc lËp vµ kh¼ng
®Þnh quyÕt t©m b¶o vÖ ®éc lËp tù do cña toµn thÓ d©n téc
ViÖt Nam.
+ §Ëp tan luËn ®iÖu x¶o tr¸ cña thùc d©n Ph¸p trong
viÖc chuÈn bÞ d luËn t¸i chiÕm ViÖt Nam.
C©u 2: Tr×nh bµy sù hiÓu biÕt ng¾n gän cña m×nh
vÒ gi¸ trÞ cña b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp?
Gîi ý:
N¨m häc: 2009-2010
a) Giá trị lịch sử: Xét ở góc độ lịch sử, có thể coi Tuyên ngôn Độc
lập là lời tuyên bố của một dân tộc đã đứng lên tranh đấu xoá bỏ chế độ
phong kiến, thực dân, thoát khỏi thân phận thuộc địa để hoà nhập vào cộng
đồng nhân loại với tư cách một nước độc lập, dân chủ và tự do; ®ång thêi
ng¨n chÆn vµ c¶nh ço ©m mu x©m lîc cña Ph¸p vµ MÜ.
b) Giá trị tư tưởng: Xét trong mèi quan hệ với các trào lưu tư tưởng
lớn của nhân loại ë thế kỉ XX, có thể coi Tuyên ngôn Độc lập là tác phẩm kết
tinh lí tưởng đấu tranh giải phóng dân tộc và tinh thần yêu chuộng độc lập,
tự đo. Cả hai phẩm chất này của tác phẩm cần phải được coi như một đóng góp
riêng của tác giả và cũng là của dân tộc ta vào một trong những trào lưu tư
tưởng cao đẹp, vừa mang tầm vóc quốc tế, vừa mang ý nghĩa nhân đạo của
nhân loại trong thế kỉ XX: Đây là lí do vì sao Tổ chức Giáo dục, Khoa học và
Văn hoá của Liên hợp quốc (UNESCO) lại tấn phong Hồ Chí Minh là anh hùng
giải phóng dân tộc và tạp chí Time xếp Hồ Chí Minh là một trong số 100 nhân
vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong thế kỉ XX.
c) Giá trị nghệ thuật: Xét ở bình diện văn chương, Tuyên ngôn Độc
lập là một bài văn chính luận mẫu mực, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép,
bằng chứng xác thực, giàu sức thuyết phục, ngôn ngữ gợi cảm, hùng hồn.
C©u 3: Anh(chÞ) h·y tr×nh bµy bè côc vµ çch lËp luËn
cña b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp?
Gîi ý:
- Bố cục của bản Tuyên ngôn Độc lập:
+ Đoạn l (từ đầu đến không ai chối cãi được): Nêu nguyên lí chung của
Tuyên ngôn Độc lập.
+ Đoạn 2 (từ Thế mà đến d©n chñ céng hoµ): Tố cáo tội ác của thực
dân Pháp và khẳng định thực tế lịch sử: nhân dân ta nổi dậy giành chính quyền,
lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
+ Đoạn 3 (còn lại): Lời tuyên ngôn và những tuyên bố về ý chí bảo vệ
nền độc lập tự do của dân tộc Việt Nam.
- Tìm hiểu lập luận của bản Tuyên ngôn Độc lập:
Thể tuyên ngôn thường có bố cục ba phần: mở đầu nêu nguyên lí
chung, sau đó chứng minh cho nguyên lí đó và cuối cùng là phần tuyên ng«n.
+ Phần mở đầu nêu nguyên lí mang tính phổ quát: Tất cả mọi người và
các dân tộc đều có quyền bình đẳng, quyền được sống, quyền tự do và quyền
mưu cầu hạnh phúc. Đây cũng là luận diềm xuất phát, coi độc lập, tự đo, bình
đẳng là những thành tựu lớn của tư tưởng nhân loại, đồng thời là lí tưởng theo
đuổi hết sức cao đẹp của nhiều dân tộc.
+ Phần thứ hai: Qua thực tế lịch sử hơn 80 năm đô hộ nước ta của thực dân
Pháp, tác giả chứng minh nguyên lí trên đã bị bọn thực dân Pháp phản bội, chà
đạp lên những thành tựu về tư tưởng và văn minh nhân loại như thế nào.
+ Phần kết luận: Tuyên bố về quyền được hưởng tự do, độc lập của dân tộc.
Câu 4: Phong cách nghệ thuật trong văn chính luận của Hồ Chí Minh thể
hiện qua Tuyên ngôn độc lập?

N¨m häc: 2009-2010
- Văn phong của HCM trong bản Tuyên ngôn độc lập rất đanh thép, hùng hồn,
đầy sức thuyết phục
- Cách lậpluận chặt chẽ: dẫn trích mở đÇu bằng lời văn trong hai bản Tuyên
ngôn Độc lập của Mĩ (1776) và Tuyên ngôn Nhân quyền Dân quyền của Pháp
(1791 ) làm cơ sở pháp lí. Dùng thủ pháp tranh luận theo lối: “gậy ông đập lưng
ông”, lập luận theo lôgíc tam đoạn luận.
- Bằng chứng hùng hồn, không ai chối cãi được. (trên các lĩnh vực kinh tế,
chính trị văn hoá )
- Ngòi bút chính luận vừa hùng biện vừa trữ tình, dẫn chứng tiêu biểu, xác
đáng, cách dùng từ, đặt câu hết sức linh hoạt.
- Tuyên ngôn độc lập vừa có giá trị lịch sử lớn lao, vừa xứng đáng là tác phẩm
văn chương đích thực, có thể xem là áng thiên cổ hùng văn của thời đại mới.
Câu 5: Vì sao B¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp cña Hå ChÝ Minh
®îc coi lµ ¸ng v¨n chÝnh luËn mÉu mùc?
* Néi dung t tëng:
- Là một áng văn yêu nước lớn của thời đại. Tác phẩm đã khẳng định
mạnh mẽ quyền độc lập tự do của con người, nêu cao truyền thống yêu nước,
truyền thống nhân đạo của dân tộc VN. Tư tưởng ấy phï hîp víi t tëng,
tuyªn ng«n cña çc cuéc çch m¹ng lín trªn thÕ giíi (Ph¸p vµ MÜ)
®ång thêi gãp phÇn lµm phong phó thªm lý tëng cña çch m¹ng
thÕ giíi.
- B¸c ®· ®øng trªn quyÒn lîi cña d©n téc, cña ®Êt níc ®Ó
tiÕp cËn ch©n lý cña thêi ®¹i qua lËp luËn suy réng ra “TÊt c¶
çc d©n téc trªn thÕ giíi ®Òu sinh ra b×nh ®¼ng, d©n téc nµo
còng cã quyÒn sèng, quyÒn sung síng vµ quyÒn tù do.”
- B¸c ®· ®øng trªn quyÒn lîi cña d©n téc ®Ó kÓ téi thùc
d©n Ph¸p.
* NghÖ thuËt:
- Nã thuyết người đọc bằng những lÝ lẽ đanh thÐp, những
chứng cứ kh«ng ai chỗi c·i được.
- Kết cấu t¸c phẩm mạch lạc, chặt chẽ lập luận sắc bÐn, giµu
sức thuyết phục, t¸c động mạnh vµo t×nh cảm người đọc
- V¨n phong gi¶n dÞ, ng¾n gän, sóc tÝch, giµu h×nh ¶nh
- Giäng v¨n hïng hån, ®anh thÐp cã sù kÕt hîp gi÷a lý trÝ vµ
t×nh c¶m
II. LuyÖn tËp
§Ò bµi: Anh(chÞ) h·y ph©n tÝch b¶n Tuyªn ng«n ®éc
lËp cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh.
Gîi ý
a, Më bµi:
- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ NguyÔn ¸i Quèc- Hå ChÝ Minh-
> nhÊn m¹nh çc s¸ng t¸c thuéc thÓ v¨n chÝnh luËn, trong ®ã
cã Tuyªn ng«n ®éc lËp.
N¨m häc: 2009-2010
- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c phÈm: lµ mét trong nh÷ng ¸ng
thiªn cæ hïng v¨n cña d©n téc; ®· më ra 1 kØ nguyªn míi cho
d©n téc ta- kØ nguyªn ®éc lËp, tù do, nh©n d©n lµm chñ ®Êt
níc, quyÕt ®Þnh vËn mÖnh cña m×nh.
b, Th©n bµi:
b.1 PhÇn mét: Nguyªn lÝ chung (c¬ së ph¸p lÝ vµ
chÝnh nghÜa) cña b¶n tuyªn ng«n.
Cơ sở pháp lý và chính nghĩa của bản Tuyên ngôn Độc lập là khẳng định quyền
bình đẳng, quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc của con
người. Đó là những quyền không ai có thể xâm phạm được; người ta sinh ra phải
luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.
- Hồ Chủ Tịch đã trích dẫn 2 câu nổi tiếng trong 2 bản Tuyên ngôn của Mĩ
và Pháp:
+ trước hết là để khẳng định Nhân quyền và Dân quyền là tư tưởng lớn,
cao đẹp của thời đại
+ sau nữa là “suy rộng ra…” nhằm nêu cao một lý tưởng về quyền bình
đẳng, quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do của các dân tộc trên thế
giới
-> ®Ò cao nh÷ng gi¸ trÞ hiÓn nhiªn cña t tëng nh©n lo¹i
vµ t¹o tiÒn ®Ò cho lËp luËn sÏ nªu ë mÖnh ®Ò tiÕp theo.
- ý nghÜa cña viÖc trÝch dÉn:
+ Có tính chiến thuật sắc bén, khéo léo, khóa miệng đối phương.
+ Khẳng định tư thế đầy tự hào của dân tộc (đặt 3 cuộc CM, 3 nền độc lập,
3 bản TN ngang hàng nhau.)
-> çch vËn dông khÐo lÐo vµ ®Çy s¸ng t¹o.
- Cách mở bài rất đặc sắc: từ công nhận Nhân quyền và Dân quyền là tư tưởng
thời đại đi đến khẳng định Độc lập, Tự do, Hạnh phúc là khát vọng của các dân
tộc.
Câu văn “Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được” là sự khẳng định một
cách hùng hồn chân lí thời đại: Độc lập, Tự do, Hạnh phúc, Bình đẳng của con
người, của các dân tộc cần được tôn trọng và bảo vệ.
-> ®©y lµ ®ãng gãp riªng cña t¸c gi¶ vµ cña d©n téc ta vµo
mét trong nh÷ng trµo lu tëng cao ®Ñp võa mang tÇm vãc quèc
tÕ, võa mang ý nghÜa nh©n ®¹o cao c¶.
- Cách mở bài rất hay, hùng hồn trang nghiêm. Người không chỉ nói với nhân
dân Việt Nam ta, mà còn tuyên bố với thế giới. Trong hoàn cảnh lịch sử thời bấy
giờ, thế chiến 2 vừa kết thúc, Người trích dẫn như vậy là để tranh thủ sự đồng
tình ủng hộ của dư luận tiến bộ thế giới, nhất là các nước trong phe Đồng minh,
đồng thời ngăn chặn âm mưu tái chiếm Đông Dương làm thuộc địa của Đờ Gôn
và bọn thực dân Pháp hiếu chiến, đầy tham vọng.
* Tóm lại: Với lời lẽ sắc bén, đanh thép, Người đã xác lập cơ sở pháp lý của
bản TN, nêu cao chính nghĩa của ta. Đặt ra vấn đề cốt yếu là độc lập dân tộc.
b.2 PhÇn hai: C¬ së thùc tiÔn cña b¶n Tuyªn ng«n.
* Bản cáo trạng tội ác thực dân Pháp.

N¨m häc: 2009-2010
- Vạch trần bộ mặt xảo quyệt của thực dân Pháp “lợi dụng lá cờ tự do, bình
đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta”.
- Năm tội ác về chính trị: 1- tước đoạt tự do dân chủ, 2- luật pháp dã man, chia
để trị, 3- chém giết những chiến sĩ yêu nước của ta, 4- ràng buộc dư luận và thi
hành chính sách ngu dân, 5- đầu độc bằng rượu cồn, thuốc phiện.
- Năm tội ác lớn về kinh tế: 1- bóc lột tước đoạt, 2- độc quyền in giấy bạc,
xuất cảng và nhập cảng, 3- sưu thuế nặng nề, vô lý đã bần cùng nhân dân ta, 4-
đè nén khống chế các nhà tư sản ta, bóc lột tàn nhẫn công nhân ta, 5- gây ra
thảm họa làm cho hơn 2 triệu đồng bào ta bị chết đói năm 1945.
=> sö dông ph¬ng ph¸p liÖt kª; c©u v¨n ng¾n dµi, ®éng tõ
m¹nh, ®iÖp tõ, ®iÖp có ph¸p, ng«n ng÷ s¾c s¶o; h×nh ¶nh gîi
c¶m, giäng v¨n hïng hån.
- Trong vòng 5 năm (1940 – 1945) thực dân Pháp đã hèn hạ và nhục nhã “bán
nước ta 2 lần cho Nhật”.
- Thẳng tay khủng bố Việt Minh; “thậm chí đến khi thua chạy, chúng còn nhẫn
tâm giết nốt số đông tù chính trị ở Yên Bái và Cao Bằng”.
=> Lời kết án đầy phÉn nộ, sôi sục căm thù:
+ Vạch trần thái độ nhục nhã của Pháp (quì gối , đầu hàng , bỏ chạy..)
+ Đanh thép tố cáo tội ác tày trời (từ đó,...từ đó..)
Đó là lời khai tử dứt khoát cái sứ mệnh bịp bợm của thực dân Pháp đối với
nước ta ngót gần một thế kỉ.
* Quá trình đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta
- Từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật chứ không phải
thuộc địa của Pháp nữa. Nhân dân ta đã nổi dậy giành chính quyền khi Nhật
hàng Đồng minh.
- Nhân dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân và chế độ quân chủ mà lập
nên chế độ Dân chủ Cộng hoà. Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị.
- Chế độ thực dân Pháp trên đất nước ta vĩnh viễn chấm dứt và xoá bỏ :(thoát
ly hẳn, xóa bỏ hết.....) mọi đặc quyền, đặc lợi của chóng đối với đất nước ta.
- Trên nguyên tắc dân tộc bình đẳng mà tin rằng các nước Đồng minh “quyết
không thể không công nhận quyền độc lập của dân Việt Nam”:
“Một dân tộc đã gan góc ...được tự do. Dân tộc đó phải được độc lập”
=> Phần thứ hai là những bằng chứng lịch sử không ai chối cãi được, đó là
cơ sở thực tế và lịch sử của bản Tuyên ngôn độc lập được Hồ Chí Minh lập luận
một cách chặt chẽ với những lí lẽ đanh thép, hùng hồn: §ã lµ lèi biÖn luËn
chÆt chÏ, logic, tõ ng÷ s¾c s¶o, cÊu tróc ®Æc biÖt, nhÞp ®iÖu
dån dËp, lêi v¨n biÒn ngÉu, çch hµnh v¨n theo hÖ thèng mãc
xich...
b.3.PhÇn cßn l¹i: Lời tuyên bố với thế giới
- Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập và sự thật đã thành
một nước tự do, độc lập (từ khát vọng đến sự thật lịch sử hiển nhiên)
- Nhân dân đã quyết tâm giữ vững quyền tự do, độc lập ấy (được làm nên bằng
xương máu và lòng yêu nước).

N¨m häc: 2009-2010
=> Tuyên ngôn độc lập là một văn kiện lịch sử vô giá của dân tộc ta, thể hiện
phong cách chính luận của Hồ Chí Minh.
c,Kết bài:
- TN là sự kế thừa và phát triển những áng “thiên cổ hùng văn” trong lịch sử
chống ngoại xâm của dân tộc.
- Làm nên những giá trị to lớn là cái tài, cái tâm của người cầm bút
- TN là bản anh hùng ca của thời đại HCM.
§Ò 2 : TNĐL của HCM là một văn kiện chính trị có giá trị lịch sử
lớn lao, trang trọng tuyên bố về nền độc lập của dân tộc VN trước nhân dân
trong nước vµ thế giới. TNĐL là tác phẩm có giá trị pháp lí, giá trị nhân
bản và giá trị nghệ thuật cao.
Em hãy phân tích để làm rõ các giá trị đó của bản tuyên ngôn.
Dàn ý:
1. Mở bài:
- Văn chính luận của chủ tịch HCM được viết với mục đích đấu tranh
chính trị hoặc thể hiện những nhiệm vụ CM qua từng chặng đường lịch sử.
- TNĐL là một văn kiện lớn được HCM viết ra để tuyên bố trước công
luận trong và ngoài nước về quyền độc lập dân tộc VN.
- Tác phẩm có giá trị nhiều mắt (nêu nhận định ở trên).
2. Thân bài:
2.1/ Giá trị lịch sử to lớn:
- Bản TN ra đời trong thời điểm lịch sử trọng đại: CM thành công,
nhưng tình hình đang “ngàn cân treo sợi tóc”.
- Những lời trích dẫn mở đầu không chỉ đặt cơ sở pháp lí cho bản
TN mà còn thể hiện dụng ý chiến lược, chiến thuật của Bác.
- TN khái quát những sự thật lịch sử, tố cáo TDP, vạch rõ bộ mặt tàn
ác, xảo quyệt của P ở mọi lĩnh vực: CT, KT, VH, XH...
- TN nhấn mạnh các sự kiện lịch sử: mùa thu năm 1940 và ngày
9/3/1945 để dẫn đến kết luận: “trong 5 năm P bán nước ta 2 lần cho N”.
- TN k.định một sự thật l.sử: gần 1 t.kỷ, nhân dân VN không ngừng
đ.tranh giành độc lập.
- TN còn chỉ ra một cục diện chính trị mới: đánh đổ PK, TD, Phát
xít, lập nên chế độ cộng hoà. Lời kết bản TN khép lại thời kỳ tăm tối, mở ra 1 kỷ
nguyên mới.
2.2/ Giá trị pháp lí vững chắc:
- HCM đã khéo léo và kiên quyết khẳng định quyền độc lập, tự do,
quyền bất khả xâm phạm bằng việc trích dẫn 2 bản TN của P-M.
- Chứng minh việc xoá bỏ mọi sự dính lứu của P đến VN là hoàn toàn
đúng đắn.
- Tuyên bố độc lập, tự do trước toàn thế giới.
2.3/ Giá trị nhân bản sâu sắc:
- Trên cơ sở quyền con người, HCM xây dựng quyền dân tộc. Điều
đó có ý nghĩa nhân bản đối với toàn nhân loại đặc biệt nhân dân các nước thuộc
địa bị áp bức, bị tước đoạt quyên con người, quyền dân tộc.

N¨m häc: 2009-2010
- Phê phán đanh thép tội ác của TDP.
- Ngợi ca sự anh hùng, bất khuất của nhân dân VN.
- Khẳng định quyền độc lập, tự do và tinh thần quyết tâm bảo vệ chân
lí, lẽ phải.
2.4/ Giá trị nghệ thuật cao: TN là áng văn chính luận mẫu mực, hiện
đại:
+ Kết cấu hợp lý, bố cục rõ ràng.
+ Hệ thống lập luận chặt chẽ với những luận điểm, luận cứ, luận
chứng hùng hồn, chính xác, lôgic.
+ Lời văn sắc sảo, đanh thép, hùng hồn.
+ Ngôn từ chính xác, trong sáng, giàu tính khái quát, tính khoa học và
trí tuệ. Các thủ pháp tu từ được sử dụng tạo hiệu quả diễn đạt cao.
3. Kết bài:
- TN là sự kế thừa và phát triển những áng “thiên cổ hùng văn” trong
lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.
- Làm nên những giá trị to lớn là cái tài, cái tâm của người cầm bút
- TN là bản anh hùng ca của thời đại HCM.
III. Câu hỏi tham khảo:
1) Chứng minh Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh là một văn bản
chính luận mẫu mực.
2) Phân tích nghệ thuật của văn bản Tuyên ngôn độc lập.

6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................

N¨m häc: 2009-2010
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 5 : nguyÔn ®×nh chiÓu ng«i sao s¸ng trong

v¨n nghÖ cña d©n téc
( Phạm Văn Đồng )
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
I.KiÕn thøc c¬ b¶n:

1. T¸c gi¶
- Sinh (1906-2000) quê Đức Tân- Mộ Đức-Quảng Ngãi.
- Quá trình tham gia cách mạng:Từ năm 1925;1926 gia nhập hội
Việt Nam Cách mạng thanh niên đồng chí Hội; 1929 bị bắt đầy ra Côn Đảo;
1936 ra tù tiếp tục hoạt động.
- Cách mạng tháng tám thành công, ông tham gia chính phủ lâm
thời và giữ nhiều chức vụ quan trọng.
- Là nhà hoạt động cách mạng xuất sắc, nhà văn hóa lớn, được tặng
Huân chương sao vàng và nhiều huân chương cao quí.
- Bên cạnh sự nghiệp cách mạng ông vẫn có những tác phẩm quan
trọng về văn học nghệ thuật: Tổ quốc ta, nhân dân ta và người nghệ sĩ.
2.TÁC PHẨM
* XuÊt xø: Bµi viết đăng trên tạp trí Văn học số 7 – 1963; sau được đưa vào
tập tiểu luận: Tổ quốc ta, nhân dân ta và người nghệ sĩ.
* Hoàn cảnh và mục đích sáng tác:
-Nói về hoµn cảnh 1963.
-Mục đích: Nhân kỉ niệm 75 năm ngày mất của Nguyễn Đình Chiểu.

N¨m häc: 2009-2010
Bài viết có ý nghĩa định hướng và điều chỉnh cách nhìn và chiếm
lĩnh tác giả NĐC.
Nhằm khẳng định bản lĩnh và lòng yêu nước của NĐC, đánh giá
đúng vẻ đẹp trong thơ văn của ông, đồng thời khôi phục giá trị đích thực của tác
phẩm Lục Vân Tiên.
Thể hiện mối quan hệ giữa văn học và đời sống, giữa người nghệ sĩ
trân chính và hiện thực cuộc đời.
Nhằm khơi dậy tinh thần yêu nước thương nòi của dân tộc.
* Bố cục: Ba phần
II Ph©n tÝch
1. Đặt vấn đề: Luận đề “Ngôi sao NĐC, một nhà thơ lớn của nước ta,
đãng lẽ phải sáng tỏ hơn nữa trong bầu trời văn nghệ dân tộc, nhất là lúc
này”:
Cách nêu vấn đề mới mẻ, độc đáo, hấp dẫn. Với 4 câu ngắn, dài và vừa nêu 4
nhiệm vụ khác nhau:
C1: “Ngôi sao…lúc nay” giới thiệu khái quát tầm vóc của NĐC- nhà thơ lớn
của nước ta bằng hình ảnh ẩn dụ “ngôi sao” và nghịch lý. Thể hiện sự nhiệt tình
ngợi ca, gợi tò mò.
C2:Tiếp tục phát triển và làm rõ hình ảnh biểu tượng ngôi sao NĐC “Vì sao…
càng thấy sáng” cái nhìn khoa học có ý nghĩa như một định hướng tìm hiểu văn
chương NĐC.
C3: khẳng định và nhấn mạnh ý câu2 “Văn chương….đống thóc mẩy vang” đó
là văn chương đích thực.
C4: “Có người…một trăm năm” nêu ra hiện tượng hiểu biết, đánh giá chua đầy
đủ và sâu sắc về con người và thơ văn NĐC để có cái nhìn toàn diện, chính xác
về thơ văn của ông (giá trị thơ văn yêu nước) trong mối quan hệ với thời đại và
lịch sử qua hình ảnh so sánh biểu tượng xác đáng “khúc ca hùng tráng của
phong trào yêu nưóc chống bọn xâm lược Pháp”.
Cách đặt vấn đề phong phú, sâu sắc vừa thể hiện phương pháp khoa học của
PVĐ; Trân trọng, đúng đắn, toàn diện và mơi mẻ.
2. Giải quyết vấn đề:
a. Luận điểm 1: “NĐC là một nhà thơ yêu nước mà tác phẩm là những
trang bất hủ ca ngợi cuộc chiến đấu oanh liệt của nhân dân ta chống bọn
xâm lược phương tây ngay buổi đầu chúng đặt chân lên đất nước ta” Đánh
giá về cuộc đời và quan niệm sáng tác của NĐC:
* Cuộc đời: Tác giả chọn lọc , làm rõ những đặc điểm riêng nổi bật của ông: ảnh
hưởng của quê hương, gia đình và hoàn cảnh lịch sử, bị mù giữa tuổi thanh niên,
công danh dang dở
Câu “Kiến nghĩa bất vi vô dõng dã” chỉ phẩm chất tính cách của Lục
Vân Tiên – nhưng cũng là phẩm chất con người NĐC.
Nhận định “Đời sống… tôi tớ của chúng” thật xác đáng và sâu sắc.
“Sự đời .. tấm gương” Thể hiện rõ hoàn cảnh , tâm trạng và khí tiết,
tâm nguyện của nhà thơ mù- nhà nho yêu nướcNĐC.

N¨m häc: 2009-2010
Đánh giá về cuộc đời nhưng tác giả không viết lại tiểu sử NĐc mà nhấn mạnh
khí tiết của “ một chí sĩ yêu nước” trọn đời phấn đấu hi sinh vì nghĩa lớn.
* Quan niệm sáng tác văn chương của NĐC: hoàn toàn thống nhất với quan
niệm về lẽ làm người ”Văn tức là người”.
Với ông viết văn làm thơ là một thiên chức
Văn thơ là vũ khí, là thuyền chở đạo lí; chiến đấu với bọn gian tà; ca ngợi
chính nghĩa , đạo đức quí trọng ở đời” Chở bao….bút chẳng tà”.
Luận điểm có tính khái quát , luận cứ(lí lẽ, dẫn chứng) cụ thể, tiêu biểu , có sức
cảm hóa.
b. Luận điểm 2: “Thơ văn yêu nước của NĐC làm sống lại trong tâm trí của
chúng ta phong trào kháng Pháp oanh liệt và bền bỉ của nhân dân Nam Bộ
từ năm 1860 về sau suốt 20 năm trời” Phân tích, đánh giá giá trị thơ văn yêu
nước của NĐC:
Tái hiện lại một thời đau thương và khổ nhục nhưng vô cùng đau thương và
anh dũng của dân tộc: dẫn chứng bằng thực tế lịch sử: triều đình nhà Nguyễn
bạc nhược từng bước đầu hàng, nhân dân Nam Bộ vùng lên làm cho kẻ thù
khiếp sợ và khâm phục.
Thơ văn tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh của thời đại.
Phần lớn thơ văn của Đồ Chiểu là những bài văn tế ca ngợi những người anh
hùng tận trung với nước và than khoc những người nghĩa sĩ dã trọn nghĩa vì dân,
đặc biệt là người nông dân.
Đặc biệt ca ngợi đóng góp của Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc bằng những lời lẽ
đích đáng : diễn tả thật sinh động, não nùng cảm tình của dân tộc đối với người
nghĩa quân.
So sánh Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc với Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi:
Cáo của Nguyễn Trãi là khúc ca khải hoàn, ngợi ca những chiến công oanh
liệt chưa từng thấy, biểu dương những chiến thắng làm rạng danh non sông.
Bài văn tế là khúc canhững người anh hùng thất thế nhưng vẫn hiên ngang
“Sống đánh giặc thác cũng đánh giặc..”.
Ca ngợi nghệ thuật thơ văn yêu nước của NĐC Có những đóa hoa , những hòn
ngọc rất đẹp “xúc cảnh” bên cạnh những nhà văn, nhà thơ yêu nước khác.
Luận điểm sâu sắc, đúng đắn là do tác giả đặt mối quan hệ giừa thơ văn yêu
nước của Đồ Chiểu và thời đại, hoàn cảnh lịch sử; văn viết rõ ràng, lí lẽ và dẫn
chứng chọn lọc, cách lập luận chặt chẽ . Với tình cảm nồng hậu của PVĐ : cái
nhìn thấu triệt và toàn diện về tư tưởng, nghệ thuật thơ văn yêu nước của NĐC.
c. Luận điểm 3: “Lục Vân Tiên là tác phẩm lớn nhất của NĐC rất phổ biến
trong dân gian nhất là miền Nam” đánh giá trị của tác phẩm LVT:
Với thơ văn và cuộc đời NĐC: tác phẩm lớn nhất, dài nhất, thể hiện một phần
đời, hiện thực và khát vọng, ước mơ của NĐC.
Với nhân dân miền Nam rất được yêu mến, truyền tụng.
Vì: Về nội dung:
Bản trường ca ca ngợi chính nghĩa, những đạo đức quí trọng ở
đời, ca ngợi những người trung nghĩa.

N¨m häc: 2009-2010
Nhân vật chính trong tác phẩm là những người đáng yêu, đáng
kính trọng nghĩa, khinh tài, nhân hậu, thủy chung, cương trực, dám phấn đấu vì
nghĩa.
Họ đấu tranh chống mọi giả rối, bất công và họ đã chiến thắng.
Về nghệ thuật: Nghệ thuật kể nôm na “một truyện kể” “chuyện nói” dễ hiểu,
dẽ nhớ…
Bác bỏ những ý kiến chưa hiểu đúng về LVT do hoàn cảnh thực tế.
Cách lập luận theo kiểu đòn bẩy, cách đánh giá khách quan, tác giả khảng định
LVT- giá trị của công trình nghệ thuật: nội dung và nghệ thuật cho nên nó trở
nên thân thuộc và được yêu mến.
3. Kết thúc vấn đề: Lđiểm: “ Đời sống và sự nghiệp NĐC là một tấm gương
sáng, nêu cao địa vị và tác dụng của văn học nghệ thuật, sứ mạng người nghệ
sĩ trên mặt trận văn hóa và tư tưởng” thực chất là rút ra bài học sâu sắc:
Khảng định vị trí, vai trò của NĐC và thơ văn của ông.
Mối quan hệ giữa văn học với đời sống.
Vai trò của người nghệ sĩ trên mặt trận văn hóa tư tưởng. Lời khảng định đầy
trân trọng, ngắn gọn, xúc tích.
III. Câu hỏi tham khảo
ĐỀ BÀI: Hãy chỉ ra những điểm chủ yếu về nội dung của bài “ N ĐC.......
dân tộc” của Phạm Văn Đồng.
6. DÆn dß:

N¨m häc: 2009-2010
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 6 :THÔNG ĐIỆP NHÂN NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG
CHỐNG AIDS 1-12-2003
(Cô-phi An-nan)
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
A.TÁC GIẢ
- Sinh ngày 08/04/1938, tại Ga-na, một nước cộng hòa tại châu Phi.
- Bắt đầu làm việc ở tổ chức Liên hợp quốc từ năm 1962. 1966 là Phó Tổng
Thư kí Liên hợp quốc phụ trách gìn giữ hòa bình. 01/1/1997 ông là người châu
Phi đầu tiên được bầu làm Tổng Thư kí Liên hợp quốc và đảm nhiệm chức vụ
này trong hai nhiệm kì.
- 4/ 2001 ra Lời kêu gọi hành động gồm sáu điều về việc đấu tranh với đại
dịch HIV/AIDS và kêu gọi thành lập Quỹ sức khỏe và AIDS toàn cầu; ông đóng
vai trò chủ chốt trong việc khởi động công cuộc chống khủng bố trong phạm vi
toàn thế giới qua Hội đồng bảo an Liên hợp quốc.

N¨m häc: 2009-2010
- Năm 2001 ông được nhận giải thưởng Nô-ben về hòa bình; nhận được nhiều
bằng cấp danh dự ở các trường đại học châu Phi, Á, Âu, Bắc Mĩ cùng nhiều giải
thưởng khác.
B.TÁC PHẨM
1. Hoàn cảnh và mục đích sáng tác:
Viết gửi nhân dân thế giới nhân ngày thế giới phòng chống AIDS
Trong khi đại dịch HIV/ AIDS hoành hành , ít có dấu hiệu suy giảm
Mục đích kêu gọi cá nhân , mọi người nhận thấy sự nguy hểm của đại dịch,
cùng chung tay ngăn chặn.
Tiển khai chương trình chăm xóc toàn diện ở mọi nơi.
Các quốc gia phải dặt ván đề AIDS lên vị trí hàng đầu trong chương trình
nghị sự về chính trị.
2. Thể loại:
Văn bản nhật dụng
3. Chủ đề: Thông điệp nêu rõ hiểm họa HIV/AIDS, đòng thời phòng chống
HIV/AIDS phải la sự quan tâm của toàn nhân loại, có chương trình cụ thể đặt
lên hàng đầu , không nên im lặng, kì thị, phân biệt đối sử. Mọi quốc gia, mọi
người phải coi đó là nhiệm vụ cua chính mình.
4. Bố cục: 3 phần
5. ý nghÜa th«ng ®iÖp:
- Bản thông điệp là tiếng nói kịp thời trươcs một nguy cơ đang đe dọa cuộc
sống loài người. Thể hiện thái độ sống tích cực, tinh thần trách nhiệm cao, tình
yêu thương nhân loại sâu sắc .
- Giúp người đọc, người nghe biết quan tâm tới hiện tượng đời sống xung
quanh đẻ tâm hồn, trí tuệ không vô cảm, đơn điệu: tình cảm- thái độ - hành
động.
C. Ph©n tÝch
I. Đặt vấn đề: Quyết tâm của cả thế giới khi nhất trí, cam kết, chiến đấu,
đánh bại căn bệnh HIV/AIDS, thông qua Tuyên bố về Cam kết phòng chống
HIV/AIDS,
II.Giải quyết vấn đề:
Đoạn 1: Điểm lại tình hình thực tế: “ Ngày hôm nay, chúng ta đã cam kết
và các nguồn lực đã được tăng lên. Song hành động của chúng vẫn quá ít so với
thực tế”
* Hành động củ chúng ta: ngân sách dành cho phòng chống HIV/AIDS đã
được tăng lên một cách đáng kể; vấn đề thành lập Quí toàn cầu về phòng
chống AIDS… cũng đã được thông qua; đại đa số các nước đã xây dựng chiến
lược quốc gia phòng chống HIV/AIDS; nhiều hoạt động tích cực …
* Thực tế: dịch HIV/AIDS vẫn hoành hành, gây tỉ lệ tử vong cao nhất thế giới
và ít có đấu hiệu suy giảm..
Phần điểm tình hình không dài nhưng vẫn toàn diện và bao quát , đánh giá
đúng, đủ những mặt đã làm được và mặt chưa làm tốt; những nỗ lực cố gắng
lớn không chỉ của các quốc gia mà còn của các tổ chức, công ti, nhiều nhóm từ
thiện và cộng đồng. Thể hiện tầm nhìn rộng lớn.

N¨m häc: 2009-2010
Bao quát nhưng cụ thể, ông còn nắm vững và sâu sắc điều cần thông báo: số
liệu cụ thể, tình hình cụ thể, được cung cấp một cách chọn lọc, kịp thời:
HIV/AIDS đang lây lan với tốc độ báo động ở phụ nữ; tại khu vực mới đây
được coi là “hầu như an toàn” nay bệnh dịch này đang lan rộng nhanh hơn
cả…
Cách tổng kết có trọng tâm, trọng điểm, cảm xúc như lời tự kiểm điểm, tự
chỉ trích chân thành, khiêm tốn 5 tiếng “ lẽ ra chúng ta phải” trở đi trở lại day
dứt, xót xa.
Lập luận chặt chẽ , thuyết phục cao bởi tác giả biết lựa chọn và sáng tạonhững
cách thức thích hợp để những dữ kiện ,những con số đưa ra tác động mạnh
nhất, trực tiếpnhất tới tâm trí người nghe: “trong năm qua, mỗi phút đồng hồ
của một ngày trôi đi, có khoảng 10 người bị nhiễm HIV”; “ chúng ta sẽ không
đạt được bất cứ mục tiêu nàovào năm 2005”.
Đoạn 2: Nêu nhiệm vụ của mỗi người, mọi người, mọi quốc gia
Phần này gắn bó khăng khít với phần trên. Bởi không thể xác định đúng nhiệm
vụ khi cha nắm vững tình hình, mặt khác phần nêu tình hình nhằm nhận thức rõ
hơn nhiệm vụ: Phần nêutình hình là cơ sở, việc xác định nhiệm vụ mới là mục
đích.
Mối quan hệ giữa 2 phần thể hiện rõ qua sự liên kết chặt chẽ giữa câu cuối cùng
của đoạn 1 “Với tiến độ như hiện nay, chúng ta sẽ không đạt được bất cứ mục
tiêu nào vào năm 2005” với câu viết đầu tiên của đoạn 2 “ rõ ràng, chúng ta cần
phải nỗ lực nhiều hơn nữa để thực hiện cam kết của mình bằng những nguồn
lực và hành động cần thiết”
Nhấn mạnh nhiệm vụ, trách nhiệm mọi người, mọi quốc gia: “ Chúng ta….cấp
bách hơn” ; Loài người hãy công khai lên tiếng chống lại HIV/AIDS. Đó là ý
nghã sinh tử, tồn vong; Bỏ thái độ kì thị, phân biệt đối sử với những người
không may bị mắc bệnh HIV/AIDS “ chúng ta còn bị chậm hơn nữa, nếu sự kì
thị và phân biệt đối xử vẫn tiếp tục diễn rađối với những người bị HIV/AIDS”;
đặc biệt nhấn vào nhiệm vụ “ Chúng ta phải đưa vấn đề AIDS lên vị trí hàng đẩu
trong chương trình nghị sự về chính trị và hành động thực tế của mình”.
Những lời kêu gọi không chung chung mà trở nên sống đọng, tha thiết và thấm
thía bởi xúc cảm chân thành: Cách thức vận dụng sáng tạo các thao tác so sánh
và bác bỏ
Tạo ra mối tương quan giữa :thờ ơ/ cái chết, dè dặt, từ chối, kì thi,
phân biệt/ chậm quá trình chống bệnh, không hoàn thành được mục tiêu
Tác giả dùng hình thức nén ngôn từ: câu văn mang dáng dấp một
quy luật gọn ghẽ mà nhưng độc đáo, bất ngờ “Trong thế giới đó, im lặng đồng
nghĩa với cái chết”; có câu văn vừa cô đọng vừa tạo ra hình ảnh gợi cảm “Hãy
cùng tôi….bệnh dịch này”; có những câu mang cả 2 sức mạnh và vẻ đẹp trên “
hãy đừng…. chúng ta và họ”.
III. Kết thúc vấn đề:
Lời kêu gọi tha thiết
D. C©u hái tham kh¶o

N¨m häc: 2009-2010
Ph©n tÝch b¶n Th«ng ®iÖp nh©n ngµy thÕ giíi phßng
chèng AIDS, 1-12-2003.
6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 7: T©y TiÕn
( Quang Dòng)
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
I. KiÕn thøc c¬ b¶n :
C©u 1: Anh(chÞ) h·y tr×nh bµy hoµn c¶nh s¸ng
t¸c cña bµi th¬ T©y TiÕn cña Quang Dòng?
Gîi ý:
“Tây Tiến” là đơn vị bộ đội được thành lập đầu năm 1947 có nhiệm vụ phối hợp
với bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt – Lào ,tiêu hao lực lượng địch ở thượng
Lào cũng như miền Tây Bắc bộ VN.
N¨m häc: 2009-2010
Địa bàn hoạt động khá rộng từ Châu Mai, Châu Mộc sang Sầm Nứa rồi vòng về
Thanh Hóa. Lính Tây Tiến phần đông là sinh viện, học sinh Hà Nội. Quang
Dũng là đại đội trưởng.
Năm 1948, sau một năm hoạt động đoàn bình tây tiến về Hoà Bình thành lập
trung đoàn 52, Quang Dũng chuyển sang đơnvị khác.
Tại đại hội thi đua toàn quân (Phù Lưu Chanh) Quang Dũng viết bài thơ,
lúc đầu có tên “NHỚ TÂY TIẾN” .Bài thơ in lần đầu năm 1949 – đến năm 1957
được in lại và đổi tên “TÂY TIẾN” .
C©u 2: Bè côc bµi th¬ T©y TiÕn cña Quang Dòng?
Nªu ý chÝnh mçi ®o¹n vµ chØ ra m¹ch liªn kÕt gi÷a çc
®o¹n?
Gîi ý:
- Bµi th¬ tù nã chia lµm 4 ®o¹n, 3 ®o¹n chÝnh vµ mét ®o¹n
kÕt-> bè côc tù nhiªn, tu©n theo dßng m¹ch c¶m xóc g¾n liÒn
víi nh÷ng håi øc vµ kØ niÖm s©u s¾c trong nçi nhí vÒ mét thêi
T©yTiÕn. Mçi ®o¹n lµ mét khung c¶nh, mét thÕ giíi nghÖ thuËt
bëi nã gîi vÒ nh÷ng miÒn kÝ øc rÊt riªng trong cuéc ®êi hµnh
qu©n chiÕn ®Êu cña ngêi chiÕn sÜ T©y TiÕn n¨m xa.
+ Đoạn l: Những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến và
khung cảnh thiên nhiên miền Tây hùng vĩ, hoang sơ và dữ dội.
+ Đoạn 2: Những kỉ niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và
cảnh sông nước miền Tây thơ mộng.
+ Đoạn 3: Chân dung của người lính Tây Tiến.
+ Đoạn 4: Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây.
- Mạch liên kết giữa các đoạn của bài thơ là mạch cảm xúc, tâm trạng của
nhà thơ. Bài thơ được viết trong một nỗi nhớ da diết của Quang Dũng về đồng
đội, về những kỉ niệm của đoàn quân Tây Tiến gắn liền với khung cảnh thiên
nhiên miền Tây hùng vĩ, hoang sơ, đầy thơ mộng. Bài thơ là những kí ức của
Quang Dũng về Tây Tiến; những kí ức, những kØ niệm được tái hiện lại một
cách tự nhiên, kí ức này gọi kí ức khác, kỉ niệm này khơi dậy kỉ niệm khác như
những đợt sóng nối tiếp nhau. Ngòi bút tinh tế và tài hoa của Quang Dũng đã
làm cho những kí ức ấy trở nên sổng động và người đọc có cảm tưởng đang
sống cùng với nhà thơ trong những hồi tưởng ấy.
Câu 3: Có ý kiÕn cho rằng bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng có tính chất
bi lụy. Em có đồng tình với ý kiến đó không ?
Gîi ý:
- Bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng nói nhiều tới mất mát, hi sinh. Mặc
dù vậy, bài thơ có phảng phất buồn, có bi thương nhưng vẫn không bi lụy.
- Người lính Tây Tiến tự nguyện hiến dâng tuổi trẻ của mình cho Tổ
quốc. Họ coi thường gian khổ, hiểm nguy, coi cái chết nhẹ tựa như lông hồng.
Người lính Tây Tiến bệnh tật đến nổi “tóc không mọc”, da “xanh màu lá” nhưng
hình hài vẫn chói ngời vẻ đẹp lí tưởng vẫn toát lên vẻ đẹp “dữ oai hùm”. Vẻ đẹp
của người lính Tây Tiến mang đậm tính chất bi tráng.

N¨m häc: 2009-2010
Câu 4: Giá trị nội dung, giá trị nghệ thuËt?
II. LuyÖn tËp
§Ò 1: Anh(chÞ) h·y ph©n tÝch bµi th¬ T©y TiÕn cña
nhµ th¬ Quang Dòng.
Gîi ý:
a, Më bµi:
- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶-> nhÊn m¹nh:lµ mét
nghÖ sÜ ®a tµi, mang hån th¬ phãng kho¸ng, hån hËu, l·ng
m¹n vµ tµi hoa- ®Æc biÖt khi viÕt vÒ ngêi lÝnh TT vµ xø §oµi
cña m×nh.
- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ bµi th¬ (chó ý hoµn c¶nh
s¸ng t¸c, chñ ®Ò).
b, Th©n bµi:
b.1/ Đoạn 1 (Từ câu 1 đến câu 14)
- Đoạn thơ đầu gồm 14 câu như những thước phim quay chậm tái hiện địa
bàn chiến đấu của người lính Tây Tiến. Đó là thiên nhiên Tây Tiến, là những
người lính Tây Tiến cùng những kỷ niệm ấm tình quân dân.
+ Mở đầu đoạn thơ Quang Dũng nhớ ngay đến dòng sông Mã
-> Dòng sông ấy hiện lên trong bài thơ nh một nhân vật,
chứng kiến mọi gian khổ, nỗi buồn, niềm vui, mọi chiến công và mọi hy sinh
của đoàn binh Tây Tiến. Sông Mã gắn liền với miền đất đã từng qua, những kỷ
niệm từng trải của đoàn quân Tây Tiến.
+ Nhắc tới sông Mã cũng là nhắc tới núi rừng thiên nhiên Tây
Bắc. Nhà thơ nhớ về những miền đất trong nỗi nhớ “chơi vơi”. “Chơi vơi” là
nỗi nhớ không có hình, không có lượng, không ai cân đong đo đếm được nó
lửng lơ mà đầy ắp ám ảnh tâm trí con người, khiến con người như sống trong
cõi mộng. Chữ “chơi vơi” hiệp vần với chữ “ơi” ở câu thơ trên khiến cho lời
thơ thêm vang vọng.
+ Trong nỗi nhớ “chơi vơi” ấy hiện lªn cả một kh«ng
gian xa x«i hiểm trở
-> TÝnh chất “xa x«i” thể hiện ở một số địa danh:
Sµi Khao, Mường L¸t, Pha Lu«ng, Mường Hịch, Mai Châu.
-> Nghe tên đất đã lạ vµ ®ã lµ nh÷ng vïng s©u, vïng xa
của çc d©n tộc Ýt người từ Sơn La, Lai Ch©u, Hoµ B×nh
- > những địa danh nªu trªn còng trở nªn xa hơn khi
nã gắn liền với h×nh ảnh “sương lấp”, “đoµn qu©n mỏi” hiện
về “trong ®ªm hơi”.
+ Câu thơ “Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm” với điệp từ “dốc”
gối lên nhau cộng với tính từ “khúc khuỷu”, “thăm thẳm” làm sống dậy con
đường hành quân hiểm trở, gập ghềnh, dài vô tận. Âm điệu câu thơ như cũng
khúc khuỷu như bị cắt đoạn như đường núi khúc khuỷu, có đoạn lên cao chót
vót có đoạn xuống thăm thẳm. Con đường mà người lính Tây Tiến phải trải
qua cao tới mức bóng người in trên những cồn mây, đến mức “súng ngửi trời”

N¨m häc: 2009-2010
-> Đây là cách nói thậm xưng thể hiện sự độc đáo của Quang Dũng;
hình ảnh “Súng ngửi trời” hàm chứa một ý nghĩa khác- Đó là vẻ tinh nghịch,
chất lính ngang tàng như thách thức cùng gian khổ của người lính Tây Tiến.
-> chất lãng mạn bay bổng của tâm hồn người lính Tây Tiến
-> Câu thơ còn gợi cho ta cảm giác về độ cao, độ sâu không cùng của
dốc. Ta bắt gặp ý thơ này ở câu thơ: “Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống”.
Cả hai câu đều ngắt nhịp 4/4. Thực ra ý của câu sau điệp lại ý của câu trước
nhưng lối điệp vô cùng sáng tạo, khiến cho người đọc khó phát hiện ra; ý thơ
gấp khúc giữa hai chiều cao thăm thẳm, sâu vòi vọi, dốc tiếp dốc, vực tiếp vực
nhấn mạnh địa bàn hoạt động của những người lính vô cùng khó khăn, hiểm
trở, vượt qua những khó khăn, hiểm trở đó đã là một kỳ tích của những người
lính.
Tổng hợp những chi tiết đã phân tích ở trên ta có được một
phần chính về bức tranh của thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, hoang dại,
hiểm trở mà đầy sức hút. Những câu thơ phần lớn là thanh trắc càng gợi
cái trúc trắc, trục trặc, tạo cảm giác cho độc giả về hơi thở nặng nhọc, mệt
mỏi của người lính trên đường hành quân.
+ Giữa những âm tiết toàn thanh trắc ấy chen vào câu thơ gần cuối
đoạn thơ dài man mác toàn thanh bằng: “Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”.
-> Đây chính là hình ảnh thơ mộng mà hoang dã về thiên nhiên Tây Tiến.
-> Chất tài hoa của Quang Dũng được thể hiện khá trọn vẹn ở chỗ nhà
thơ nhắc đến mưa rừng mà tạo cảm giác đứng trước biển lại ngêi lên vẻ đẹp
của người lính chân đứng trên dốc cao đầu gội trong mưa lớn.
+ Quang Dũng vụt nhớ đến hình ảnh những đồng đội, dù can
trường trong dãi dầu nhưng có khi gian khổ đã vượt quá sức chịu đựng khiến
cho người lính đã gục ngã, nhưng gục ngã trên tư thế hành quân:
“Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục trên súng mũ bỏ quên đời”
->Nói đến cái chết mà lời thơ cứ nhẹ như không. Dường như người
lính Tây Tiến chỉ bỏ quên đời một lát rồi lại bừng tỉnh và bước tiếp.
->Nói về cái chết mà lời thơ không bi lụy- Đó cũng là một nét trong
phong cách biểu hiện của nhà thơ Quang Dũng.
+ Vùng đất xa xôi hiểm trở với những nét dữ dội hoang dã:
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
-> Với những từ “oai linh”, “gầm thét” thác nước như một sức mạnh
thiêng liêng, đầy quyền uy, đầy đe dọa, và những con hổ đi lang thang hoành
hành ngang dọc coi mình là chúa tể của núi rừng làm cho cảnh rừng núi thêm
rùng rợn ghê sợ.
+ Đang nói đến cái rùng rợn bí hiểm của rừng già nhà thơ bỗng
nhớ lại một kỷ niệm ấm áp tình quân dân:
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.
-> Đoạn thơ ấm lại trong tình quân dân mặn nồng.

N¨m häc: 2009-2010
-> Hai câu cuối gieo vào tâm hồn độc giả một cảm xúc ấm nóng. Cái
ấm nóng của tình người. Đây chính là chất lãng mạn bay bổng của đoạn thơ
và nó như một nét vẽ tươi sáng của bức tranh.
* Tãm l¹i:
Đoạn thơ là sự phối kết hợp hài hòa giữa hai bút pháp hiện thực
và lãng mạn.
b.2/ §o¹n 2: (8 c©u tiÕp)
- Đoạn thơ thứ hai mở ra một thế giới khác của miền Tây-> vẻ mĩ
lệ, thơ mộng, duyên dáng của miền Tây.: cảnh một đêm liên hoan lửa đuốc
bập bùng và cảnh một buổi chiều sương phủ trên sông nước mênh mang.
4 c©u ®Çu:
+ Cảnh một đêm liên hoan văn nghệ của những người lính Tây Tiến
có đồng bào địa phương đến góp vui được miêu tả bằng những chi tiết rất
thực mà cũng rất mộng, rất ảo:
Doành trại bừng lên hội đuốc hoa .
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
Cả doanh trại “bừng sáng”, tưng bừng, sôi nổi hẳn lên khi đêm văn
nghệ bắt đầu. Trong ánh sáng lung linh của lửa đuốc, trong âm thanh réo rắt
của tiếng khèn, cả cảnh vật, cả con người đều như ngả nghiêng, bốc men say,
ngất ngây, rạo rực.
Hai chữ “kìa em” thể hiện một cái nhìn vừa ngỡ ngàng, ngạc
nhiên,vừa mê say, vui sướng. Nhân vật trung tâm, linh hồn của đêm văn nghệ
là những cô gái nơi núi rừng miền Tây bất ngờ hiện ra trong những bộ xiêm
áo lộng lẫy (“xiêm áo tự bao giờ”), vừa e thẹn, vừa tình tứ (“nàng e ấp”)
trong một vũ điệu đậm màu sắc xứ lạ (“man điệu”) đã thu hút cả hồn vía
những chàng trai Tây Tiến.
4 c©u sau:
Nếu cảnh một đêm liên hoan đem đến cho người đọc không khí mê say,
ngây ngất, thì cảnh sông nước miền Tây lại gợi lên được cảm giác mênh mang,
mờ ảo:
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa
\ Không gian dòng sông trong một buổi chiều giăng mắc một màu
sương. Sông nước, bến bờ lặng tờ, hoang dại như thời tiền sử.
\ Trên dòng sông đậm màu sắc cổ tích, huyền thoại ấy, nổi bật lên
dáng hình mềm mại, uyển chuyển của một cô gái Thái trên chiếc thuyền độc
mộc.
\ Và như hoà hợp với con người, những bông hoa rừng cũng “đong
đưa” làm duyên trên dòng nước lũ.

N¨m häc: 2009-2010
=> Ngòi bút tài hoa của Quang Dũng không tả mà chỉ gợi cảnh vật
thiên nhiên xứ sở qua ngòi bút của ông như có hồn phảng phất trong gió,
trong cây (“có thấy hồn lau nẻo bến bờ”). Ông không chỉ làm hiển hiện lên
trước mắt người đọc vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn gợi lên cái phần thiêng
liêng của cảnh vật.
* Tãm l¹i:
Đọc đoạn thơ này, ta như lạc vào thế giới của cải đẹp, thế giới
của cõi mơ, của âm nhạc (4).
- Bốn câu thơ đầu ngân nga như tiếng hát, như nhạc điệu cất lên tự
tân hồn ngây ngất, say mê của những người lính Tây Tiến.
- Hơn ở đâu hết, trong đoạn thơ này, chất thơ và chất nhạc hoà
quyện với nhau đến mức khó mà tách biệt. Với ý nghĩa đó, Xuân Diệu có lí
khi cho rằng đọc bài thơ Tây Tiến, ta có cảm tưởng như ngậm âm nhạc trong
miệng.
b.3/ Đoạn 3: (8 c©u tiÕp)
B»ng c¶m høng l·ng m¹n, trªn çi nÒn cña thiªn
nhiªn, h×nh tîng ngêi lÝnh xuÊt hiÖn víi vÎ ®Ñp ®Ëm chÊt bi
tr¸ng:
- 4 c©u ®Çu:
+ 2 c©u ®Çu: ngêi lÝnh TT hiÖn lªn ®êng hoµng:
ngo¹i h×nh tiÒu tuþ v× bÖnh tËt vµ thiÕu thèn nhng søc
m¹nh tinh thÇn k× diÖu” d÷ oai hïm”.
-> sö dông thñ ph¸p ®èi lËp.
+ 2 c©u tiÕp: B»ng thñ ph¸p t¬ng ph¶n-> ngêi lÝnh
TT: oai phong, d÷ d»n, lÉm liÖt qua ¸nh m¾t giËn d÷ “
m¾t...méng”-> Chøng tá hä lµ nh÷ng tr¸i tim r¹o rùc khao
kh¸t yªu ®¬ng “ §ªm ...th¬m”.
=> Dùng tîng ®µi tËp thÓ nh÷ng ngêi lÝnh TT víi
d¸ng vÎ vµ t©m hån.
- 4 c©u sau:
+ 2 c©u ®Çu: çi chÕt cña ngêi chiÕn sÜ ë chiÕn tr-
êng biªn giíi xa x«i víi nh÷ng nÊm må c« ®¬n n¬i hoang vu,
qua thñ ph¸p ®èi lËp t¬ng ph¶n lµm næi bËt triÕt lÝ sèng:
hä quyÕt t©m ra ®i chiÕn ®Êu vµ s½n sµng hi sinh c¶ tuæi
xu©n cña m×nh-> ®îc gi¶m nhÑ ®i nhê nh÷ng yÕu tè H¸n
ViÖt vµ lÝ tëng x¶ th©n v× Tæ Quèc.
+ 2 c©u tiÕp: Sù thËt bi th¶m- ngêi lÝnh TT gôc ng·
kh«ng cã c¶ ®Õn m¶nh chiÕu che th©n; qua çi nh×n cña
QD ®îc bäc tÊm ¸o bµo sang träng-> ®îc vîi ®i nhê çch nãi
gi¶m vµ bÞ ¸t h¼n ®i trong tiÕng gÇm thÐt d÷ déi cña S.M·.
=> Kh«ng bi luþ mµ thÊm ®Ém tinh thÇn bi tr¸ng, chãi ngêi
vÎ ®Ñp lÝ tëng.

N¨m häc: 2009-2010
- Giäng ®iÖu: trang träng, thÓ hiÖn t×nh c¶m ®au th¬ng
v« h¹n vµ sù tr©n träng, kÝnh cÈn cña nhµ th¬ tríc sù hi sinh
cña ®ång ®éi.
b.4 Bốn câu kết:
- Bài thơ khép lại bằng bốn câu thơ, một lần nữa, tô đậm thêm không
khí chung của một thời Tây Tiến, tinh thần chung của những người lính Tây
Tiến. Nhịp thơ chậm, giọng thơ buồn, nhưng linh hồn của đoạn thơ thì vẫn toát
lên vẻ hào hùng:
Tây Tiến người đi không hẹn ước
..........................................về xuôi.
-> Cái tinh thần “một đi không trở lại” (nhất khứ bất phục hoàn) thấm nhuần
trong tư tưởng và tình cảm của cả, đoàn quân Tây Tiến. Tâm hồn, tình cảm của
những người lính Tây Tiến vẫn gắn bó máu thịt vời những ngày, những nơi mà
Tây Tiến đã đi qua. “Tây Tiến mùa xuân ấy” đã thành thời điểm một đi không
trở lại.
Lịch sử dân tộc sẽ không bao giờ lặp lại cái thời mơ mộng, lãng mạn, hào hùng
đến nhường ấy trong một hoàn cảnh khó khăn, gian khổ, khốc liệt đến như vậy.
- Bốn câu thơ kết thúc được viết như những dòng chữ ghi vào mộ chí.
Những dòng sông ấy cũng chính là lời thề của các chiến sĩ vệ quốc quân.
- Hình ảnh “Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi”, “chẳng về xuôi” bỏ mình
trên đường hành quân “Hồn về Sầm Nứa”: chí nguyện của các chiến sĩ là sang
nước bạn hợp đồng tác chiến với quân tình nguyện Lào chống thực dân Pháp,
thực hiện lý tưởng đến cùng. Bởi vậy dù đã ngã xuống trên đường hành quân
hồn (tinh thần của các anh) vẫn đi cùng với đồng đội, vẫn sống trong lòng đồng
đội: Vang vọng âm hửơng văn tế của Nguyễn Đình Chiểu: “Sống đánh giặc,
thác cũng đánh giặc”.
c, KÕt bµi:
- Baøi thô theå hieän roõ neùt phong caùch thô haøo
hoa laõng mạn cuûa QD
- QD ñaõ goùp moät caùi nhìn môùi laï ñoäc ñaùo veàâ
hình töôïng ngöôøi chieán só trong cuïoâc kháng chiến choáng
Phaùp
- Baøi thô ñaõ gaén lieàn vôùi teân tuoåi taùc giả.
III. Câu hỏi tham khảo:
1, C¶m nhËn cña anh(chÞ) vÒ ®o¹n th¬ trong bµi th¬ T©y
TiÕn cña Quang Dòng
Doanh tr¹i bõng lªn héi ®uèc hoa.

......................................................
.....................................................
Tr«i dßng níc lò hoa ®ong ®a.
2, C¶m nhËn cña anh(chÞ) vÒ ®o¹n th¬ trong bµi th¬ T©y
TiÕn cña Quang Dòng:

N¨m häc: 2009-2010
T©y TiÕn ®oµn binh kh«ng mäc tãc
......................................................
.......................................................
S«ng M· dÇm lªn khóc ®éc hµnh.
Gîi ý
1. Đoạn 2: Vẻ đẹp của con người và thiên nhiên: ( Các ý chính cần đạt)
- Nhớ những đêm liên hoan văn nghệ ấm áp tình quân dân:“Doanh trại
bừng lên hội đuố.... Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ”
+ Cụm từ “Bừng lên hội đuốc hoa gợi lên cảnh doanh trại sáng bừng bởi
ánh đuốc, tưng bừng bởi tiếng nhạc, khèn, điệu múa.
+ Hai chữ “Kìa em” diễn tả sự sung sướng, ngạc nhiên của các chàng
trai Tây Tiến
+ Bức tranh đầy âm thanh, màu sắc:
\ Những cô gái miền Tây bất ngờ xuất hiện ra trong những bộ xiêm áo
lộng lẫy.
\ Dáng vẻ dịu dàng, tình tứ trong điệu múa hòa cùng tiếng nhạc
 Tất cả đã thu hút hồn vía của các chiến sĩ.
- Cảnh sông nước mênh mang, mờ ảo:“Người đi Châu Mộc chiều.... lũ hoa
đong đưa”
+ Âm điệu : Nhịp nhàng, trữ tình, thiết tha  gợi kỷ niệm êm đềm.
+ Những từ ngữ “chiều sương”, “hồn lau nẻo bến bờ”
 vẽ lại cảnh thiên nhiên hoang sơ, vắng lặng như thời tiền sử
+ Nổi bật trên dòng sông huyền thoại, dòng sông cổ tích ấy là dáng hình
mềm mại uyển chuyển của những cô giái người Thái trên chiếc thuyền độc mộc.
+ Như hoà hợp với con người, những cánh hoa rừng cũng “đong đưa”,
làm duyên trên dòng nước lũ.
=> Chất thơ và chất nhạc hoà quyện: không chỉ làm hiện lên vẻ đẹp của
thiên nhiên mà còn gợi lên cảnh và người hòa hợp, cái hồn thiêng liêng của cảnh
vật.
2. Đoạn 3: Vẻ đẹp lãng mạn của người lính Tây Tiến : ( Các ý chính cần đạt)
- Hình tượng người lính Tây Tiến xuất hiện với một vẻ đẹp đậm chất bi tráng:
“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc............ kiều thơm”
+ Hình ảnh chọc lọc: “không mọc tóc” gợi ra sự thật nghiệt ngã nhưng
đậm chất ngang tàng của người lính Tây Tiến.

N¨m häc: 2009-2010
+ Hình ảnh “Quân xanh màu lá”  gợi lên dáng vẻ xanh xao tiều tuỵ vì sốt
rét, vì sốt rét nhưng vẫn toát lên dáng vẻ oai như những con hổ chốn rừng
thiêng, làm nổi bật tính cách dũng cảm của người lính.
+ Sự oai phong lẫm liệt còn được thể hiện qua ánh mắt “Mắt trừng”: ánh
mắt dữ dội, rực cháy căm hờn, mang mộng ước giết kẻ thù.
+ Nét đẹp lãng mạn trong tâm hồn người lính TT:“Đêm mơ Hà Nội dáng
kiều thơm”
 Từ ngữ trang trọng khi nói về vẻ đẹp các cô gái Hà Nội: bên trong cái
dáng vẻ oai hùng, dữ dằn là trái tim, là tâm hồn khao khát yêu đương
+Vẻ đẹp về sự hi sinh của người lính Tây Tiến:
Rải rác biên cương mồ...... độc hành”
Các từ Hán Việt cổ kính, trang trọng “biên cương, mồ viễn xứ” Tạo không
khí trang trọng, âm hưởng bi hùng làm giảm đi hình ảnh của những nấm mồ
chiến sĩ nơi rừng hoang biên giới lạnh lẽo, hoang vu.
+ Vẻ đẹp bi tráng còn được thể hiện qua khí phách người lính:“Chiến trường
đi tiếc đời xanh” -> Lí tưởng anh hùng lãng mạn, coi cái chết nhẹ tựa lông
hồng, quyết tâm hiến dâng sự sống cho đất nước.
+ “Áo bào thay chiếu anh về đất,...... Sông Mã gầm lên khúc độc
hành”
\ Từ ngữ ước lệ “Áo bào” gợi lên vẻ đẹp bi tráng của sự hi sinh: nhìn
cái chết của đồng đội giữa chiến trường thành sự hi sinh rất sang trọng của
người anh hùng chiến trận.
\ Biện pháp nói giảm: “anh về đất”  làm vơi đi sự bi thương khi nói về
cái chết của người lính Tây Tiến.
\ Biện pháp cường điệu:Sông Mã gầm lên khúc độc hành Thiên nhiên
đã tấu lên khúc nhạc hùng tráng đưa tiễn người lính Tây Tiến. Người lính Tây
Tiến ra đi trong khúc nhạc vĩnh hằng
=> Bằng những câu thơ mang âm hưởng bi tráng, đoạn thơ khắc họa chân dung
người lính từ ngoại hình đến nội tâm, đặc biệt là tính cách hào hoa lãng mạn –
Những con người đã làm nên vẻ đẹp hào khí của một thời.
6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................

N¨m häc: 2009-2010
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 8: ViÖt b¾c( TrÝch)
(Tè H÷u)
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
1. Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ cuéc ®êi vµ sù
nghiÖp th¬ Tè H÷u?
- Tè H÷u (1920-2002), tªn thËt lµ NguyÔn Kim
Thµnh, quª gèc ë tØnh Thõa Thiªn.
- Sinh ra trong mét gia ®×nh nhµ nho nghÌo, tõ nhá
Tè H÷u ®· häc vµ tËp lµm th¬ (Nh÷ng bµi th¬ ®Çu tiªn ®îc
s¸ng t¸c tõ nh÷ng n¨m 1937-1938). ¤ng gi¸c ngé çch m¹ng
trong thêi k× MÆt trËn D©n chñ vµ trë thµnh ngêi l·nh ®¹o
§oµn Thanh niªn D©n chñ ë HuÕ.
- Th¸ng 4-1939, Tè H÷u bÞ Thùc d©n Ph¸p b¾t,
giam gi÷ ë çc nhµ lao miÒn Trung vµ T©y Nguyªn.
- Th¸ng 3-1942, Tè H÷u vît ngôc §¾c Lay, tiÕp tôc
ho¹t ®éng çch m¹ng.
- ¤ng tõng ®¶m nhiÖm nhiÒu chøc vô quan träng:
Chñ tÞch Uû ban khëi nghÜa Thõa Thiªn- HuÕ; Uû viªn Bé chÝnh
trÞ; Phã chñ tÞch Héi ®ång Bé trëng.
- T¸c phÈm ®· xuÊt b¶n: Tõ Êy ( Th¬- 1946); ViÖt
B¾c ( Th¬- 1954); Giã léng ( Th¬-1961); Ra trËn ( Th¬-1971);
M¸u vµ hoa ( Th¬- 1972); Mét tiÕng ®ên (Th¬-1992)...
- Tè H÷u tõng ®îc nhËn Gi¶i nhÊt Gi¶i thëng v¨n häc
Héi nhµ v¨n ViÖt Nam 1954-1955 ( TËp th¬ ViÖt B¾c); Gi¶i th-

N¨m häc: 2009-2010
ëng v¨n häc Asean(1969); Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ V¨n häc
nghÖ thuËt ( §ît I, 1996).
2. Những nhân tố tác động đến con đường thơ của Tố Hữu ?
- Quê hương: sinh ra và lớn lên ở xứ Huế, một vùng đất nổi tiếng đẹp, thơ
mộng , trầm mặc với sông Hương, núi Ngự, đền đài lăng tẫm cổ kính,… và giàu
truyền thống văn hóa, văn học bao gồm cả văn hóa cung đình và văn hóa dân
gian mà nổi tiếng nhất là những điệu ca, điệu hò như nam ai nam bình . mái nhì,
mái đẩy…
- Gia đình: Ông thân sinh ra nhà thơ là một nhà nho không đỗ đạt nhưng
rất thích thơ phú và ham sưu tầm văn học dân gian. Mẹ nhà thơ cũng là người
biết và thuộc nhiều ca dao, tục ngữ. Từ nhỏ Tố Hữu đã sống trong thế giới dân
gian cùng cha mẹ. Phong cách nghệ và giọng điệu thơ sau này chịu ảnh hưởng
của thơ ca dân gian xứ Huế.
- Bản thân Tố Hữu: là người sớm giác ngộ lí tưởng cách mạng, tham gia
cách mạng từ năm 18 tuổi, bị bắt và bị tù đày từ năm 1939- 1942, sau đó vượt
ngục trốn thoát và tiếp tục hoạt động cho đến Cách mạng tháng Tám, làm chủ
tịch ủy ban khởi nghĩa ở Huế. Sau cách mạng ông giữ nhiều trọng trách ở nhiều
cương vị khác nhau, nhưng vẫn tiếp tục làm thơ.
3. Con đường thơ của Tố Hữu :
Thơ Tố Hữu gắn bó chặt chẽ với cuộc đấu tranh cách mạng Việt Nam từ
những năm 1940 cho đến sau này.
a. Tập thơ Từ ấy (1946): gồm 71 bài sáng tác trong 10 năm (1936 –
1946). Tác phẩm được chia làm ba phần:
- Máu lửa (27 bài) được viết trong thời kì đấu tranh của Mặt trận dân chủ
Đông Dương, chống phát xít, phong kiến, đòi cơm áo, hòa bình…
- Xiềng xích (30 bài) được viết trong nhà giam thể hiện nỗi buồn đau và ý
chí, khí phách của người chiến sĩ cách mạng.
- Giải phóng (14 bài) viết từ lúc vượt ngục đến 1 năm sau ngày độc lập
nhằm ngợi ca lí tưởng, quyết tâm đuổi giặc cứu nước và thể hiện niềm vui chiến
thắng.
Những bài thơ tiêu biểu:Mồ côi, Hai đứa bé, Từ ấy,…
b. Tập thơ Việt Bắc (1954)
- Gồm 24 bài sáng tác trong thời kì kháng chiến chống Pháp.
- Việt Bắc là bức tranh tâm tình của con người VN trong kháng chiến với
những cung bậc cảm xúc tiêu biểu: tình yêu quê hương đất nước, tình đồng chí
đồng đội, tình quân dân, lòng thủy chung cách mạng. Đồng thời thể hiện quyết
tâm bảo vệ sự toàn vẹn của đất nước.
- Những bài thơ tiêu biểu: Phá đường, Việt Bắc, Bầm ơi, Ta đi tới,…
c. Gió lộng (1961):
- Tác phẩm thể hiện niềm vui chiến thắng, cuộc sống mới với những quan
hệ xã hội tốt đẹp. Còn là lòng tri ân nghĩa tình đối với Đảng, Bác Hồ và nhân
dân.
- Những bài thơ tiêu biểu: Trên miền Bắc mùa xuân; Thù muôn đời muôn
kiếp không tan;Mẹ Tơm; bài ca xuân 1961,…
d. Ra trận (1971), Máu và Hoa (1977)
Phản ánh cuộc đấu tranh của dân tộc kêu gọi cổ vũ tinh thần chiến đấu
của dân tộc . Ca ngợi Bác Hồ, tổng kết lịch sử đấu tranh.

N¨m häc: 2009-2010
4. Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh trong phong çch nghệ
thuật thơ Tố Hữu?
- Tố Hữu là nhà thơ trữ tình chính trị thể hiện nồng nhiệt tự hào lý tưởng
cách mạng, đời sống cách mạng của nhân dân ta.
- Thơ Tố Hữu chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn,
màu sắc lịch sử được diễn tả bằng bút pháp lãng mạn, hình tưởng thơ kì vĩ, tráng
lệ.
- Nét đặc sắc trong thơ Tố Hữu là có giọng điệu riêng. Thơ liền mạch,
nhất khí tự nhiên, giọng tâm tình, ngọt ngào tha thiết.
- Nghệ thuật thơ Tố Hữu đậm đà tính dân tộc. Phối hợp tài tình ca dao,
dân ca các thể thơ dân tộc và “thơ mới”. Vận dụng biến hoá cách nói, cách cảm,
cách so sánh ví von rất gần gũi với tâm hồn người. Phong phú vần điệu, câu thơ
mượt mà, dễ thuộc dễ ngâm.
5. V× sao nãi th¬ Tè H÷u lµ th¬ tr÷ t×nh chÝnh trÞ?
V×: - Tè H÷u lµ nhµ th¬- chiÕn sÜ, th¬ «ng nh»m môc
®Ých phôc vô cho cuéc ®Êu tranh çch m¹ng. Tè H÷u t¹o ®îc
sù thèng nhÊt gi÷a c¶m høng tr÷ t×nh vµ tuyªn truyÒn chÝnh
trÞ.
- Th¬ Tè H÷u chñ yÕu khai th¸c c¶m høng tõ ®êi
sèng chÝnh trÞ cña ®Êt níc vµ ho¹t ®éng çch m¹ng cña b¶n
th©n nhµ th¬.
- Con ngêi vµ hiÖn thùc trong th¬ Tè H÷u ®îc c¶m
nhËn vµ biÓu hiÖn chñ yÕu trªn ph¬ng diÖn chÝnh trÞ, trong
mèi quan hÖ víi lÝ tëng vµ nhiÖm vô çch m¹ng.
6. Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c,gi¸ trÞ t tëng vµ chñ ®Ò cña
bµi th¬ ViÖt b¾c?
* Hoµn c¶nh ra ®êi:
- Việt Bắc là quê hương cách mạng, là căn cứ địa vững chắc của cuộc
kháng chiến, nơi đã che chở đùm bọc cho Đảng, Chính Phủ, bộ đội trong suốt
những năm kháng chiến chống Pháp gian khổ.
- Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, hiệp định Giơnevơ về Đông Dương
được kí kết (tháng 7- 1954) hòa bình lập lại, miÒn Bắc nước ta được giải
phóng. Một trang sử mới của đất nước, một giai đoạn mới của çch m¹ng
được mở ra.
- Tháng 10 năm ấy, các cơ quan trung ương của Đảng và chính phủ rời
chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội. Nhân sự kiện lịch sử ấy, Tố Hữu sáng tác bài
th¬ “Việt Bắc”.
“Việt Bắc” là đỉnh cao của thơ Tố Hữu và cũng là một tác phẩm xuất sắc
của văn học Việt Nam thời kháng chiến chống thực dân Pháp. T¸c phÈm gồm
150 câu lục bát ,là khúc hát trữ tình hay nhất trong tập thơ cùng tên của nhà
thơ, đoạn trích (90 câu lục bát ) là phần mở đầu nói về những kỉ niệm cña nhµ
th¬ với kháng chiến.
* Gi¸ trÞ t tëng vµ chñ ®Ò cña bµi th¬:
- ViÖt B¾c kh«ng chØ lµ t×nh c¶m riªng cña Tè H÷u mµ
cßn tiªu biÓu cho t×nh c¶m cao ®Ñp cña nh÷ng con ngêi
kh¸ng chiÕn ®èi víi ViÖt B¾c, ®èi víi nh©n d©n vµ ®Êt níc.

N¨m häc: 2009-2010
- Bµi th¬ lµ khóc h¸t ©n t×nh thuû chung gi÷a nh÷ng con
ngêi çch m¹ng kh¸ng chiÕn víi ViÖt B¾c vµ gi÷a nh©n d©n
ViÖt B¾c víi çch m¹ng, thÓ hiÖn truyÒn thèng ®¹o lÝ thuû
chung, giµu ©n nghÜa cña d©n téc.
7. NhËn xÐt vÒ cÊu tróc vµ giäng ®iÖu cña bµi th¬ ViÖt
B¾c?
- Bµi th¬ ®· s¸ng t¹o nªn mét hoµn c¶nh ®Æc biÖt ®Ó
béc lé c¶m xóc, t×nh c¶m d¹t dµo. §ã lµ cuéc chia tay ®Çy lu
luyÕn cña kÎ ë, ngêi ®i ®Çy b©ng khu©ng, bÞn rÞn ®Ó thÓ
hiÖn nh÷ng nghÜa t×nh çch m¹ng réng lín.
- Giäng ®iÖu ngät ngµo, ªm ¸i, hµi hoµ nhÞp nhµng nh lêi
ru. Bµi th¬ ®a ngêi ®äc vµo thÕ giíi t©m t×nh ®»m th¾m
®Çy t×nh nghÜa.
II. LuyÖn tËp
§Ò 1: Ph©n tÝch ®o¹n trÝch ViÖt B¾c ( trÝch phÇn
mét cña bµi th¬) cña nhµ th¬ Tè H÷u.
Dµn ý.
A. Më bµi: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm, vÞ trÝ
cña ®o¹n trÝch còng nh gi¸ trÞ chung cña ®o¹n trÝch.
B.Th©n bµi:
1. 8 c©u th¬ ®Çu: Cuéc chia tay
- Bµi th¬ kÕt cÊu theo lèi h¸t ®èi ®¸p rÊt quen thuéc,
vËn dông ca dao mét çch s¸ng t¹o.
- Mở đầu là một câu hỏi ngọt ngào bâng khuâng:
Mình về mình …nhìn sông nhớ nguồn
Mười lăm năm ấy là trở về với cội nguồn những năm tiền khởi nghĩa sâu
nặng biết bao ân tình. 4 câu thơ điệp lại 4 chữ mình, 4 chữ nhớ, 1 chữ ta hòa
quyện 1 câu hỏi về thời gian (10 năm...) một câu hỏi về không gian (nhìn cây...).
Khổ thơ ngắn nhưng đã dồn góp lại cả một thời cách mạng. Tấm lòng người ở
lại đã thổ lộ giãi bày trong không gian, theo thời gian.
- TiÕp theo lµ lêi cña “ ngêi çn bé kh¸ng chiÕn” ®¸p l¹i:
Tiếng ai tha thiết …nói gì hôm nay...
Quyến luyến, xúc động nghẹn ngào nói không nên lời, tình cảm ấy làm thay
đổi cả nhịp thơ. ( NhÞp 2/2/2-> nhÞp 3/3/2). Dấu chấm lửng hàm chứa
bao xao xuyến không lời.
2. Lêi kÎ ë, ngêi ®i ®Çy xóc ®éng-> Qua ®ã biÓu hiÖn
nghÜa t×nh çch m¹ng réng lín.( PhÇn cßn l¹i).
a.Lêi cña kÎ ë:( 12 c©u tiÕp: Mình đi có nhớ những ngày
….. Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa).
- Lêi cña kÎ ë lµ lêi nh¾n nhñ ®èi víi ngêi ®i vÒ nh÷ng
kØ niÖm ®· lïi xa vµo qu¸ khø.
- §ã lµ:
+ Cã nhí ViÖt B¾c, céi nguån quª h¬ng çch m¹ng
(ViÖt B¾c g¾n liÒn víi nh÷ng sù kiÖn lín lao cña çch m¹ng,
lÞch sö- “ Hång Th¸i”, “ T©n Trµo”...).
+ Cã nhí ViÖt B¾c víi nh÷ng kØ niÖm ©n t×nh.
N¨m häc: 2009-2010
b.Lêi ngêi ®i (Lời người cán bộ cách mạng).
- 4 c©u th¬:
Ta với mình, mình với ta
…
Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu
-> sö dông cách nói mình –ta của ca dao dân ca, điệp từ mình + nghệ
thuật so sánh nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu khẳng định lòng thủy
chung son sắt với cách mạng, với quê hương kháng chiến của người cán bộ vÒ
xuôi.
- 18 c©u th¬ tiÕp: Nçi nhí c¶nh, nhí ngêi ViÖt B¾c.
Nhớ gì như nhớ người yêu
... Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy
+ Hình ảnh so sánh như nhớ người yêu thể hiện sự gắn bó tha thiết trong
tình cảm. Nçi nhí cô thÓ s©u s¾c víi nh÷ng h×nh ¶nh gîi c¶m ®Çy
thi vÞ: Tr¨ng lªn ®Çu nói, n¾ng chiÒu lng n¬ng, bản khói cùng
sương, bếp lửa...gợi nhớ những nét mang đậm hồn người.
Ta đi ta nhớ những ngày
…Chày đêm nện cối đều đều suối xa
+ Hình ảnh đắng cay ngọt bùi, thương nhau chia củ sắn lùi, bát cơm
sẻ nửa chăn sui đắp cùng là hình ảnh đậm đà giai cấp. Ngêi d©n ViÖt B¾c
cÇn cï, gian khæ, th¬ng yªu nghÜa t×nh.
- 10 c©u tiÕp: Nçi nhí ngêi g¾n víi thiªn nhiªn bèn mïa.
Ta về mình có nhớ ta …
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung
+ §©y lµ ®o¹n th¬ được xem là đặc sắc nhất trong bµi th¬ Việt
Bắc. 10 câu lục bát thu gọn cả sắc màu 4 mùa, cả âm thanh cuộc sống, cả thiên
nhiên con người Việt Bắc.
Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
+Tố Hữu lựa chọn hình ảnh đối xứng : hoa - người. Hoa là vẻ đẹp tinh
tuý nhất của thiên nhiên, kết tinh từ hương đất sắc trời, cßn con người là hoa
của đất. Bởi vậy đoạn thơ được cấu tạo: câu lục nói đến thiên nhiên, câu bát nói
tới con người.Vẻ đẹp của thiên nhiên và con người hòa quyện với nhau tỏa sáng
bức tranh thơ. Bốn cặp lục bát tạo thành bộ tứ bình đặc sắc.
- PhÇn cßn l¹i: Nçi nhí vÒ ViÖt B¾c ®¸nh giÆc anh hïng.
+ Nhí chiÕn khu oai hïng.
+ Nhớ con đường chiến dịch, nhí khÝ thÕ hµo hïng cña qu©n vµ
d©n trªn ®êng hµnh qu©n, mang chÊt sö thi:
“Nh÷ng ®êng ViÖt B¾c cu¶ ta
....Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay”
->Âm điệu thơ hùng tráng thể hiện sức mạnh chiến đấu và chiến thắng
của quân và dân ta.
+ Nỗi nhớ gắn liền với niềm tin
… Nhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soi
… Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền”
+ Nhớ Việt Bắc là nhớ về cội nguồn, nhớ một chặng đường lịch sử và
cách mạng:

N¨m häc: 2009-2010
“Mười lăm năm ấy ai quên
Quª h¬ng Çch m¹ng dùng nªn Céng hoµ.
C. KÕt luËn
- Bµi th¬ thÓ hiÖn nghÖ thuËt tµi hoa ®éc ®¸o cña nhµ th¬ Tè
H÷u: giäng th¬ tr÷ t×nh, ngät ngµo, ng«n ng÷ gi¶n dÞ, ®Æc biÖt
çch sö dông ®¹i tõ “ m×nh”- “ ta” linh ho¹t uyÓn chuyÓn, kÕt cÊu
®èi ®¸p lÆp ý cña ca dao- d©n ca khiÕn cho bµi th¬ mang tÝnh
d©n téc ®Ëm ®µ.
- TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã nh»m thÓ hiÖn t×nh c¶m ®«n hËu
cña con ngêi ViÖt B¾c vµ sù ©n t×nh thuû chung cña ngêi kh¸ng
chiÕn.
§Ò 2: Ph©n tÝch ®o¹n th¬:
Ta vÒ m×nh cã nhí ta .... Nhí ai tiÕng h¸t ©n t×nh
thuû chung
( TrÝch ViÖt B¾c – Tè H÷u)
Gîi ý phÇn th©n bµi
1. Më ®Çu ®o¹n th¬ lµ sù giíi thiÖu chung vÒ néi dung c¶m xóc:
nhí c¶nh, nhí ngêi.
- Dßng th¬ ®Çu: “Ta vÒ, m×nh cã nhí ta” võa lµ c©u
hái tu tõ, võa lµ lêi tho¹i, võa lµ çi cí ®Ó bµy tá tÊm lßng cña
m×nh mét çch trùc tiÕp, kh¸i qu¸t.
- Dßng th¬ tiÕp theo: Ta vÒ ta nhí nh÷ng hoa cïng ng-
êi. Nhµ th¬ dïng h×nh ¶nh Èn dô “ hoa” ®Ó chØ thiªn nhiªn ViÖt
B¾c, “ ngêi” lµ ngêi d©n ViÖt B¾c. Thiªn nhiªn vµ con ngêi hoµ
quyÖn vµo nhau.
2. Nçi nhí vÒ ViÖt B¾c ®îc triÓn khai b»ng bé tranh tø b×nh qua
nh÷ng dßng th¬ cßn l¹i.
- Bé tranh tø b×nh ®îc vÏ b»ng th¬ víi bèn cÆp lôc b¸t.
Bèn dßng lôc dµnh cho c¶nh, bèn dßng b¸t dµnh cho ngêi. C¶nh
vµ ngêi hoµ quyÖn vµo nhau.
- Phong c¶nh ë ®©y lµ phong c¶nh nói rõng, mang
®Ëm s¾c mµu ViÖt B¾c, ®îc miªu t¶ b»ng ©m thanh, mµu
s¾c... theo diÔn biÕn bèn mïa trong n¨m.
+ §ó là nỗi nhớ mùa đông Việt Bắc - cái thuở gặp gỡ ban đầu,
đến hôm nay vẫn sáng bừng trong kí ức.
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng
-> Câu thơ gîi c¶m nhËn vÒ một màu xanh lặng lẽ, trầm tĩnh của
rừng già Màu xanh cña núi rừng Việt Bắc:
Rừng giăng thành lũy thép dày
Rừng che bộ đội rừng vây quân thù
Trên cái nền xanh ấy lµ mµu hoa chuối đỏ tơi. Hai chữ “đỏ tư¬i”
không chỉ là từ ngữ chỉ sắc màu, mà chứa đựng cả một sự bừng thức, một khám
phá ngỡ ngàng, một rung động rất thi nhân. Trên cái phông nền hùng vĩ và thơ
mộng ấy, hình ảnh con người xuất hiện thật vững chãi, tự tin. Đó là vẻ đẹp của
con người làm chủ núi rừng: “Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”.

N¨m häc: 2009-2010
+ 2 c©u tiÕp là sự chuyển màu trong bức tranh thơ: Màu xanh trầm
tĩnh của rừng già chuyển sang màu trắng tinh khôi của hoa mơ khi mùa xuân đến. Cả
không gian sáng bừng lên sắc trắng của rừng mơ lúc sang xuân: Ngµy xu©n m¬
në tr¾ng rõng
-> Trắng cả không gian, trắng cả thời gian. Cái sắc trắng tinh khôi bừng nở
khiÕn ngêi ®i không thể không nhớ đến con người Việt Bắc, trong công
việc lao động thầm lặng mà cần mẫn tài hoa: Nhí ngêi ®an nãn chuèt
tõng sîi giang.
Hai chữ “chuốt từng” gợi lên dáng vẻ cẩn trọng tài hoa. Cảnh thì mơ mộng,
tình thì đợm nồng. Hai câu thơ lưu giữ lại cả khí xuân, sắc xuân, tình xuân.
+ Bức tranh thơ thứ 3 chuyển qua rừng phách. Trong rừng phách nghe
tiếng ve ran, ngắm sắc phấn vàng giữa những hàng cây cao vút, ta như cảm thấy
sự hiện diện rõ rệt của mùa hè:
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
->Sự chuyển mùa được biểu hiện qua sự chuyển màu trên thảo mộc cỏ cây.
Chữ đổ được dùng thật xác, tinh tế. Nó vừa gợi sự biến chuyển mau lẹ của sắc
màu, vừa diễn tả tài tình từng đợt mưa hoa rừng phách khi có ngọn gió thoảng
qua, vừa thể hiện chính xác khoảnh khắc hè sang.-> sử dụng nghệ thuật âm
thanh để gọi dậy màu sắc, dùng không gian để miêu tả thời gian.-> cảnh thực mà
vô cùng huyền ảo.
Trên nền cảnh ấy, hiÖn lªn hình ảnh thơ mộng, lãng mạn: “Cô em gái
hái măng một mình”. Nhớ về em, là nhớ cả một không gian đầy hương sắc. Ng-
ười em gái trong công việc lao động hàng ngày giản dị: hái măng.
+ Khép lại bộ tứ bình là cảnh mùa thu. Cảnh đêm phù hợp với khúc hát
giao duyên trong thời điểm chia tay giã bạn. Dưới ánh trăng thu, tiếng hát ân
tình càng làm cho cảnh thêm ấm áp tình người. Đại từ phiếm chỉ “ai” đã gộp
chung người hát đối đáp với mình làm một, tạo một hòa âm tâm hồn đầy bâng
khuâng lu luyến giữa kẻ ở, ngời đi, giữa con người và thiên nhiên.
§Ò3: Ph©n tÝch ®o¹n th¬:
Nh÷ng ®êng ViÖt B¾c cña ta
Vui lªn ViÖt b¾c, ®Ìo De, nói Hång.
Gợi ý phÇn th©n bµi
- Khí thế dũng mãnh của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp Việt Bắc:
+ Tác giả nhớ lại quang cảnh chiến đấu sôi động, hào hùng của cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp ở Việt Bắc với nhiều lực lượng tham gia (dân
công, bộ đội binh chủng cơ giới,...), thể hiện rõ trên những con đường bộ đội
hình quân, dân công đi tiếp viện, đoàn ô tô quân sự,...
+ Tác giả nhớ lại niềm vui khi tin tức chiến thắng của mọi miền đất nước
tiếp nối báo về.
- Những đặc sắc về nghệ thuật của đoạn thơ. Tác giả đã rất điêu luyện
trong việc sử dụng thể thơ lục bát, thể hiện các mặt:
+ Cách dùng từ ngữ, hình ảnh.
+ Cách vận dụng các biện pháp tu từ (trùng điệp, so sánh, cường
điệu,..).
+ Giọng thơ hào hùng, sôi nổi.

N¨m häc: 2009-2010
-> Chỉ qua đoạn thơ ngắn, Tố Hữu đã thể hiện được không khí của cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta một cách cụ thể và sinh động.
Ta ®i ta nhí nh÷ng ngµy ... Chµy ®ªm nÖn cèi ®Òu
®Òu suèi xa.
Gîi ý phÇn th©n bµi:
1. Hai c©u th¬ ®Çu kh¸i qu¸t vÒ t×nh c¶m, c¶m xóc cña
ngêi ra ®i nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm cña cuéc sèng gian khæ, vÊt
v¶ nhng ®Çy niÒm vui, h¹nh phóc trong kh¸ng chiÕn.
2. Nh÷ng c©u th¬ tiÕp theo lµ sù cô thÓ ho¸ nçi nhí;
- Nhí nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng gian khæ cña
®ång bµo ViÖt B¾c: H×nh ¶nh bµ mÑ vµ ®øa con ®Çy xóc
®éng.
- Nhí nh÷ng ngµy diÖt giÆc dèt trµn ®Çy niÒm vui:
H×nh ¶nh líp häc, nh÷ng giê liªn hoan
- Nhí nh÷ng ngµy c«ng t¸c víi tinh thÇn çch m¹ng
l¹c quan, vît qua khã kh¨n gian khæ.
- Nhí nh÷ng ©m thanh quen thuéc, b×nh dÞ cña
cuéc sèng hanh b×nh n¬i chiÕn khu ViÖt B¾c.
3. NghÖ thuËt sö dông phÐp ®iÖp tõ (nhí, nhí sao), thÓ
th¬ lôc b¸t, çch nãi gi¶n dÞ gÇn gòi, cÊu tróc ®èi ®Ó diÔn t¶
t×nh c¶m s©u ®Ëm thuû chung trong t×nh c¶m cña ngêi ra
®i.

6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 9: §Êt níc
( TrÝch trêng ca MÆt ®êng kh¸t
väng)
NguyÔn Khoa §iÒm

N¨m häc: 2009-2010
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
1.Tr×nh bµy nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Khoa
§iÒm?
- Nguyễn Khoa Điềm sinh 1943 t¹i HuÕ trong một gia đình trí
thức có truyền thống yêu nước và tinh thần cách mạng.
- N¨m1955, «ng ra B¾c häc t¹i trêng häc sinh miÒn Nam.
- N¨m 1964, tèt nghiÖp §¹i häc khoa V¨n, ho¹t ®éng trong
phong trµo häc sinh, sinh viªn thµnh phè HuÕ.
- Sau 1975, NguyÔn Khoa §iÒm tiÕp tôc ho¹t ®éng chÝnh
trÞ vµ nghÖ thuËt ë Thõa Thiªn- HuÕ. ¤ng tõng lµ Tæng th kÝ
Héi nhµ v¨n ViÖt Nam vµ ®· ®¶m nhiÖm nhiÒu chøc vô cña
§¶ng.
- T¸c phÈm chÝnh: §Êt ngo¹i « ( Th¬, 1972), MÆt ®êng
kh¸t väng( Trêng ca 1974), Ng«i nhµ cã ngän löa Êm( Th¬,
1986)...
- Lµ mét trong sè nh÷ng nhµ th¬ tiªu biÓu nhÊt cña thÕ
hÖ çc nhµ th¬ trÎ trëng thµnh trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ.
Th¬ NguyÔn Khoa §iÒm giµu chÊt suy t vµ dån nÐn xóc c¶m,
mang mµu s¾c chÝnh luËn.
- N¨m 2000, «ng ®îc nhËn Gi¶i thëng Nhµ níc vÒ V¨n häc
nghÖ thuËt.
2. Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n cña em vÒ ®o¹n
trÝch “§Êt níc”- TrÝch trêng ca MÆt ®êng kh¸t väng cña
NguyÔn khoa §iÒm?
- Ra đời 1971 trên chiến trêng Bình Trị Thiên khói lửa, vµ in lÇn ®Çu
n¨m 1974, Trường ca Mặt đường khát vọng đã thành công nhiệm vụ thức tỉnh
tinh thần dân tộc của tuổi trẻ đô thị miền Nam, giúp thanh niên vùng địch tạm
chiếm nhận rõ bộ mặt xâm lược của đế quốc Mĩ, hướng về nhân dân đất nước, ý
thức được sứ mệnh của thế hệ mình, xuống đường đấu tranh hòa nhập với cuộc
chiến đấu của toàn dân tộc.
- Đoạn trích “Đất nước” thuéc chương V của bản trường ca. Đây là ch-
¬ng hay nhất tập trung những suy nghĩ cảm nhận mới mẻ về đất nước, đồng
thời thể hiện sâu sắc tư tưởng cốt lõi của tác phẩm: Đất nước là của nhân dân.

N¨m häc: 2009-2010
3. Vì sao có thể nói tư tưởng “Đất nước của nhân dân” đã qui tụ mọi cách
nhìn và đưa đến những phát hiện độc đáo của tác giả về đất nước ?
- Đất nước được cảm nhận trong chiều rộng của không gian, trong vẻ
đẹp và sự phong phú của núi sông với những thắng cảnh kì thú:
+ Tác giả đã phát hiện ra sự gắn bó sâu xa, mật thiết của thiên nhiên
đất nước với cuộc sống và số phận của nhân dân, của vô vàn những con
người bình dị:
Những người vợ nhớ chồng góp cho đất nước những núi Vọng phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái...
Người học trò nghèo góp cho đất nước mình núi Bút non Nghiên.
+ Nhìn vào thiên nhiên đất nước, nhà thơ đã “đọc” được tâm hồn, những -
ước vọng và sự gửi gắm của bao thế hệ con người. Từ đó tác giả cảm nhận được
một chân lí hiển nhiên và sâu xa:
Ôi đất nước, sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy,
Những cuộc đời đã hóa núi sông ta
+ Khi nói về lịch sử bốn nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc tác giả
nhắc đến vô vàn những con người bình thêng, vô danh, những người:
“Kh«ng ai nhí mÆt ®Æt tªn
Nhng họ đã làm ra §ất Nước”.
- Đất nước còn được cảm nhận trong chiều sâu của văn hóa, lối sống, phong
tục, của tâm hồn và tính cách dân tộc. Nguyễn Khoa Điềm t×m về với nguồn
phong phú của văn hóa dân gian.
+ Nhân dân là người sáng tạo lịch sử, tạo dựng nên các giá trị vật chất vµ
các giá trị văn hóa, tinh thần của dân tộc. Họ đã “truyền lửa qua mỗi ngôi nhà,
truyền giọng điệu mình cho con tập nói”.
+ Vẻ đẹp tâm hồn dân tộc đã được kết đọng trong kho tàng phong phú, mĩ
lệ của ca dao, dân ca, tục ngữ, truyền thuyết và cổ tích. Bởi vậy Nguyễn Khoa
Điềm đã rất có lí khi nêu một định nghĩa “Đất nước của ca dao thần thoại” tiếp
liền sau mệnh đề “Đất nước của nhân dân”.
4. Đoạn thơ có sử dụng nhiều chất liệu của văn học dân gian. Hãy nêu một
số ví dụ cụ thể và nhận xét về cách sử dụng chất liệu dân gian của tác giả?
Đoạn thơ đã sử dụng đậm đặc chất liệu văn hóa dân gian trong đó có văn học
dân gian. Từ các truyền thuyết vào loại xa xưa nhất của dân tộc ta như Lạc Long Quân
và Âu Cơ, Thánh Gióng, Hùng V¬ng đến truyện cổ tích nh Trầu Cau, đặc biệt là
nhiều câu ca dao, dân ca, của nhiều miền đất nước:
Ví dụ: +“Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn” Là từ câu ca
dao:
Tay bưng chén muối đĩa gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau
+ “Dạy anh biết yêu em từ thuở trong nôi” gợi nhớ đến câu ca
dao:
“Yêu em từ thuở trong nôi
Em nằm em khóc anh ngồi anh ru”

N¨m häc: 2009-2010
+“Biết quí công cầm vàng những ngày lặn lội” được rút từ câu ca
dao:
Cầm vàng mà lội qua sông
Vàng rơi không tiếc, tiếc công cầm vàng.
-> Chất liệu văn học dân gian đã được tác giả sử dụng vào đoạn thơ một
cách linh hoạt và sáng tạo. Không lặp lại hoàn toàn các câu ca dao, dân ca, nhà
thơ thờng chỉ dùng một hình ảnh hoặc một phần của các câu ca đó để ®a vào
câu thơ của mình. Các truyền thuyết và truyện cổ tích cũng được sử dụng theo
cách gợi nhắc tới bằng một hình ảnh hoặc tên gọi. Tác giả vừa ®a người đọc
nhập cả vào môi trường văn hóa, văn học dân gian đồng thời lại thể hiện được
sự đánh giá, cảm nhận đîc ph¸t hiện của tác giả về kho tàng văn hoá tinh thần
ấy của dân tộc.
5. H·y ph¸t biÓu ý kiÕn ç nh©n vÒ tr¸ch nhiÖm cña thÕ hÖ
thanh niªn hiÖn nay víi ®Êt níc th«ng qua ®o¹n th¬ sau:
“ Em ¬i em §Êt Níc lµ m¸u x¬ng cña m×nh
Ph¶i biÕt g¾n bã vµ san sÎ
Ph¶i biÕt ho¸ th©n cho d¸ng h×nh xø së
Lµm nªn §Êt Níc mu«n ®êi...”
( §Êt Níc- TrÝch MÆt ®êng kh¸t väng- NguyÔn Khoa
§iÒm)
- Những câu thơ của Nguyễn Khoa Điềm đã phát hiện một chân lí giản dị
mà s©u sắc về đất nước. Đất nước không chỉ là một khách thể ở ngoài mỗi
chúng ta mà tồn tại ngay trong cơ thể, trong sự sống mỗi người. Đất nước trở
nên hết sức thiêng liêng mà gần gũi với mỗi người. Chân lí ấy một lần nữa được
tác giả nhắc lại như lời nhắn nhủ tha thiết “Em ơi em, đất nước là máu xương
của mình”. Từ đó dẫn đến lời nhắc nhở về trách nhiệm thiêng liêng của mỗi
người với đất nước. §Êt níc kÕt tinh, ho¸ th©n trong mçi con ngêi;
con ngêi ph¶i cã tinh thÇn cèng hiÕn, cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi sù
trêng tån cña quª h¬ng, xø së:
“Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên đất nước muôn đời”.
- Rót ra bµi häc liªn hÖ thùc tÕ ®èi víi b¶n th©n.
II. LuyÖn tËp
§Ò 1: H·y ph©n tÝch ®o¹n trÝch §Êt Níc ( TrÝch Trêng
ca MÆt ®êng kh¸t väng cña NguyÔn Khoa §iÒm.
Gîi ý dµn
A- Më bµi
Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm vµ vÞ trÝ
cña ®o¹n trÝch.
B. Th©n bµi
I. PhÇn mét.( Tõ ®Çu-> Lµm nªn ®Êt níc mu«n
®êi).

N¨m häc: 2009-2010
1. C¶m nhËn vÒ sù sinh thµnh vµ trêng tån cña ®Êt n-
íc.
- §Êt níc cã tõ tríc khi ta ra ®êi “ Khi ta lín lªn ®Êt níc ®· cã råi”,
mét çch nãi kh«ng x¸c ®Þnh. Sù thËt th× còng khã x¸c ®Þnh
vµ lÝ gi¶i vÒ sù ra ®êi cña ®Êt níc. chØ nhËn biÕt nã qua
nh÷ng c©u chuyÖn kÓ vµ ch¾c lµ tõ ngµy ®ã “ ®Êt níc cã
trong nh÷ng çi ngµy xöa ngµy xa mÑ thêng hay kÓ.
- §Êt níc lín lªn b»ng sù nghiÖp chiÕn ®Êu, hi sinh, b¶o vÖ bê
câi, biªn c¬ng: “ §Êt níc lín lªn khi d©n m×nh biÕt trång tre
®¸nh giÆc” vµ sù lao ®éng cÇn cï lam lò cña con ngêi “ H¹t g¹o
ph¶i mét n¾ng hai s¬ng xay, gi·, giÇn, sµng
- §Êt níc còng lµ n¬i chøa ®ùng nh÷ng t©m hån ngêi ViÖt
s©u nÆng nghÜa t×nh “ Cha mÑ th¬ng nhau b»ng gõng cay
muèi mÆn.
2. C¶m nhËn §Êt níc tõ nhiÒu ph¬ng diÖn kh¸c nhau.
- §Êt níc, tríc hÕt ®îc c¶m nhËn tõ nh÷ng g× gÇn gòi nhÊt,
th©n thiÕt nhÊt vµ còng b×nh dÞ nhÊt trong ®êi sèng tinh
thÇn cña con ngêi: g¾n víi nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch, víi trÇu
cau, víi sù lam lò vµ tÇn t¶o, víi t×nh nghÜa thuû chung nh
gõng cay muèi mÆn cña cha, cña mÑ...
- §Êt Níc cßn ®îc c¶m nhËn tõ ph¬ng diÖn ®Þa lÝ. §Êt Níc
lµ N¬i con chim phîng hoµng bay vÒ hßn nói b¹c, lµ n¬i con ç
ng «ng mãng níc biÓn kh¬i”, tøc lµ nói non, s«ng níc.
- Vµ c¶m nhËn tõ ph¬ng diÖn lÞch sö g¾n víi nh÷ng huyÒn
tho¹i vÒ L¹cLong Qu©n vµ ¢u C¬, vÒ ®Êt Tæ Hïng V¬ng “ L¹c
Long Qu©n vµ ©u C¬ ®Î ra ®ång bµo ta trong bäc trøng” ( Céi
nguån cña ngêi ViÖt)... TÊt c¶ gîi lªn mét thêi gian ®»ng ®½ng,
mét kh«ng gian mªnh m«ng cña lÞch sö truyÒn thèng.
- §Êt Níc còng ®îc c¶m nhËn nh lµ sù thèng nhÊt gi÷a çc
yÕu tè lÞch sö, ®Þa lÝ qua çc khÝa c¹nh v¨n ho¸, phong tôc,
truyÒn thèng( mèi quan hÖ gi÷a çi riªng vµ çi chung, gi÷a hÕ
hÖ nµy víi thÕ hÖ kh¸c).
- T¸c gi¶ sö dông çc yÕu tè cña ca dao- d©n ca, thÇn
tho¹i mét çch ®Çy s¸ng t¹o vµ giäng ®iÖu linh ho¹t uyÓn
chuyÓn d· dùng nªn h×nh tîng ®Êt níc võa gÇn gòi, võa míi mÎ
®èi víi con ngêi ViÖt Nam.
3. Nh÷ng lêi nh¾n nhñ ®èi víi thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam.
- Th«ng qua sù c¶m nhËn §Êt níc tõ nhiÒu ph¬ng diÖn.
H×nh tîng ®Êt níc hiÖn lªn kh¸ toµn diÖn, võa lµ çi chung cña
d©n téc, võa lµ çi riªng cña mçi ngêi. Tõ ®Êy t¹o dùng ®îc sù
nèi tiÕp cña çc thÕ hÖ kh¸c nhau:
“ Vµ ë ®©u trªn kh¾p ruéng dång gß b·i
Ch¼ng mang mét d¸ng h×nh, mét ao íc, mét lèi sèng
«ng cha
N¨m häc: 2009-2010
¤i §Êt Níc bèn ngµn n¨m ®i ®©u ta còng thÊy
Nh÷ng cuéc ®êi ®· ho¸ nói s«ng ta”.
Vµ: “Khi hai ®øa cÇm tay
§Êt níc trong chón ta hµi hoµ nång th¾m
Khi chóng ta cÇm tay mäi ngêi
§Êt níc vÑn trßn to lín...”
- KÕt thóc phÇn nµy lµ ®o¹n th¬:
“ Em ¬i em §Êt Níc lµ m¸u x¬ng cña m×nh
.......
Lµm nªn §Êt Níc mu«n ®êi” .
§o¹n th¬ lµ lêi thñ thØ t©m t×nh víi “em” mang tÝnh chÊt
riªng t nhng ®ång thêi còng lµ lêi nh¾n nhñ ch©n thµnh ®èi víi
thÕ hÖ trÎ: §ã lµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi ®Êt níc, d©n téc.
II. PhÇn hai: ( phÇn cßn l¹i)- Sù tiÕp tôc triÓn khai sù
c¶m nhËn vÒ ®Êt níc ë phÇn mét vµ tËp trung lµm næi
bËt t tëng ®Êt níc cña nh©n d©n.
- Tác giả nhấn mạnh quan niệm Đất Nước của Nhân dân. Thực ra, đây cũng
là tư tưởng cốt lõi của cả đoạn trích, nhưng ở phần sau thì được triển khai trên
hai hướng vừa khơi sâu, vừa phát hiện nhiều ý nghĩa mới.
- NguyÔn Khoa §iÒm cã sù phát hiện thú vị và độc đáo về đất nước
trên các phương diện: địa lí, văn hoá, phong tục,... muôn vàn những vẻ đẹp, theo
tác giả, đều là kết tinh của bao công sức và khát vọng của nhân dân, của những
người bình thường, vô danh. Đây là lí do vì sao khi nói về bốn nghìn năm lịch
sử của đất nước, nhà thơ không điểm tên các triều đại cùng bao nhân vật anh
hùng trong sử sách mà nhấn mạnh đến lớp lớp những người vô danh:
Có biết bao người con gái, con trai
Trong bốn nghìn lớp người giống ta lứa tuổi
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Không ai nhớ mặt đặt tên .
Nhưng họ đã làm ra đất nước
Tóm lại, đoạn thơ là cảm nhận mới mẻ của tác giả về đất nước qua những vẻ
đẹp được phát hiện ở chiều sâu trên nhiều bình diện: lịch sử - địa lí - văn hoá...
Với cái nhìn giàu suy tư, tư tưởng đất nước của nhân dân, do nhân dân làm ra
được tô đậm vµ biểu đạt bằng một giọng thơ trữ tình - chính luận sâu
lắng, thiết tha. Nghệ thuật sử dụng nhuần nhị và sáng tạo các chất liệu
văn hoá và văn học dân gian đem vào câu thơ hiện đại làm tăng thêm sức
hấp dẫn của đoạn thơ.
III.Kết bµi(hstl)

Khi ta lín lªn §Êt Níc ®· cã råi
...
H¹t g¹o ph¶i mét n¾ng hai s¬ng xay, gi·, giÇn, sµng

N¨m häc: 2009-2010
§Êt Níc cã tõ ngµy ®ã...
( TrÝch Trêng ca MÆt ®êng kh¸t väng)- NguyÔn
Khoa §iÒm.
Gîi ý:
Kh¼ng ®Þnh 10 c©u th¬ ®Çu cña ®o¹n trÝch lµ sù
c¶m nhËn vµ lÝ gi¶i cña t¸c gi¶ vÒ §Êt Níc theo ph¬ng diÖn lÞch
sö- v¨n ho¸.
1. §Êt Níc ®îc c¶m nhËn g¾n víi mét nÒn v¨n ho¸ l©u ®êi cña
d©n téc.
- G¾n víi nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch, víi ca dao...
- G¾n víi truyÒn thèng v¨n ho¸, phong tôc cña ngêi
ViÖt( miÕng trÇu bµ ¨n).
2. §Êt Níc lín lªn ®au th¬ng vÊt v¶ cïng víi nh÷ng cuéc trêng
chinh cña con ngêi.
- Nh÷ng cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m g¾n víi
h×nh ¶nh c©y tre- biÓu tîng cho søc sèng bÊt diÖt cña d©n
téc.
- Nh÷ng lam lò, gian nan cña cha mÑ.
3. §Êt níc g¾n víi nh÷ng con ngêi sèng ©n nghÜa, thuû
chung.
4. §o¹n th¬ ®Ëm chÊt liÖu v¨n ho¸ d©n gian. Cïng víi nh÷ng
h×nh ¶nh giµu søc gîi c¶m, ®o¹n th¬ ®· gîi ®îc chiÒu s©u
cña kh«ng gian, thêi gian cña lÞch sö vµ v¨n ho¸ g¾n víi
nh÷ng th¨ng trÇm cña d©n téc.
Giäng ®iÖu chung cña ®o¹n th¬ lµ giäng t©m t×nh tha thiÕt,
trÇm l¾ng, trang nghiªm.
§Ò 3: C¶m nhËn cña em vÒ vÎ ®Ñp cña h×nh tîng §Êt Níc
trong ch¬ng §Êt Níc ( trÝch trêng ca MÆt ®êng kh¸t
väng) cña NguyÔn Khoa §iÒm.
Bµi viÕt chó ý lµm næi bËt nh÷ng c¶m xóc, Ên tîng riªng
cña b¶n th©n vÒ vÎ ®Ñp cña h×nh tîng ®Êt níc. Trong ®ã cÇn
lµm næi bËt çc ý sau:
- VÎ ®Ñp theo chiÒu dµi thêi gian; chiÒu réng cña kh«ng
gian; chiÒu s©u cña bÒ dµy v¨n ho¸, cña sù g¾n bã thiªng liªng
vµ m¸u thÞt...( DÉn chøng b»ng çc c©u th¬ minh ho¹).
- VÎ ®Ñp g¾n víi nh÷ng phong c¶nh quª h¬ng b×nh dÞ mµ
quen thuéc. §ã lµ hiÖn th©n cña d¸ng h×nh, lèi sèng, kh¸t väng
cña nh©n d©n.
- VÎ ®Ñp bao trumg h×nh tîng §Êt Níc chÝnh lµ vÎ ®Ñp h×nh
tîng §Êt Níc Nh©n D©n lµm nªn g¬ng mÆt gi¶n dÞ th©n th¬ng
mµ s©u s¾c.

N¨m häc: 2009-2010
- VÎ ®Ñp g¾n víi truyÒn thèng yªu níc, g¾n víi nh÷ng chiÕn
c«ng hiÓn h¸ch, nh÷ng hi sinh thÇm lÆng nhng vÜ ®¹i cña biÕt
bao thÕ hÖ ngêi d©n.
- T¸c gi¶ ®· sö dông çc chÊt liÖu v¨n ho¸ d©n gian, giäng
®iÖu mît mµ s©u l¾ng lµm cho h×nh ¶nh §Êt Níc võa gÇn gòi
võa thiªng liªng.

6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
N¨m häc: 2009-2010
Bµi 10: Sãng
(Xu©n Quúnh)
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:

Câu 1: Hãy nêu vài nét về tác giả và đặc điểm thơ Xuân Quỳnh
- Xuân Quỳnh là nhà thơ của hạnh phúc đời thường. Thơ chị là tiếng
lòng của một tâm hồn t¬i trẻ, luôn khát khao tình yêu, “nâng niu chi chút”
từng hạnh phúc bình dị đời thường. Trong số các nhà thơ hiện đại Việt
Nam, Xuân Quỳnh xứng đáng được gọi là nhà thơ tình yêu. Chị viết nhiều,
viết hay về tình yêu trong đó “Sóng” là một bài thơ đặc sắc.
- Đặc điểm nổi bật trong thơ tình yêu của Xuân Quỳnh: đậm vẻ nữ
tính, là tiếng nói của một tâm hồn giàu trắc ẩn, hồn hậu, chân thật,bình dị
vừa khát khao một tình yêu lý tưởng: “Đến Xuân Quỳnh, thơ hiện đại Việt
Nam mới có một tiếng nói bày tỏ trực tiếp những khát khao tình yêu vừa
hồn nhiên chân thực, vừa mãnh liệt sôi nổi của một trái tim phụ nữ”.
C©u 2: Nªu ý nghÜa biÓu tîng cña h×nh ¶nh Sãng vµ
mèi quan hÖ gi÷a hai h×nh tîng sãng vµ em trong
bµi th¬ sãng cña Xu©n Quúnh.
- Sãng lµ bµi th¬ nãi vÒ t×nh yªu vµ kh¸t väng h¹nh
phóc mu«n ®êi cña con ngêi; qua ®ã, thÓ hiÖn vÎ ®Ñp
t©m hån cña ngêi phô n÷: s«i næi, trÎ trung, ch©n thµnh...
- §Ó bµy tá trùc tiÕp nh÷ng rung ®éng t×nh yªu võa
hån nhiªn ch©n thËt, võa thiÕt tha s«i næi cña tr¸i tim phô
n÷, Xu©n Quúnh ®· sö dông ph¬ng thøc diÔn ®¹t Èn dô cã
ý nghÜa biÓu trng, ®ã lµ h×nh ¶nh con sãng.

N¨m häc: 2009-2010
- Nhà thơ đã sáng tạo hình tượng sóng khá độc đáo với nhiều đối cực
cũng như tình yêu có nhiều cung bậc, trạng thái,tình cảm và tâm trạng của
người phụ nữ đang yêu với nhiều mâu thuẩn mà thống nhất.
- Hành trình của sóng tìm về biển khơi như hành trình của tình yêu
hướng về cái vô biên, tuyệt đích như người phụ nữ không chịu chấp nhận
sự chật hẹp tù túng
- Sóng luôn vận động như tình yêu gắn liền với những khát khao, trăn
trở không yên, như người phụ nữ đang yêu luôn da diết nhớ nhung, ước
vọng về một tình yêu bền vững..
 bài thơ được kiến tạo bằng thể thơ 5 chữ với một âm hưởng đều đặn,
luân phiên như nhịp vỗ của sóng.
- Sãng vµ em tuy hai nhng l¹i lµ mét, ®Òu lµ nçi lßng
cña ngêi phô n÷ ®ang yªu, lµ sù ph©n th©n vµ ho¸ th©n
cña çi t«i tr÷ t×nh, tõ ®ã diÔn t¶ nh÷ng cung bËc t×nh
c¶m m·nh liÖt trong tr¹ng th¸i yªu ®¬ng cña ngêi phô n÷.
Câu 3: Qua bài thơ Sóng, vẻ đẹp tâm hồn của ngêi phụ nữ trong tình
yêu ®îc thể hiện nh thế nào?
- vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu: những nét đẹp
truyền thống:chung thủy, dịu dàng, đằm thắm, đôn hậu thật dễ thương.
- Thể hiện nét đẹp hiện đại của người phụ nữ trong tình yêu: mạnh
bạo, chủ động bày tỏ những khao khát yêu đương mãnh liệt và những rung
động rạo rực trong lòng mình.
- Người phụ nữ ấy thủy chung, nhưng không còn nhẫn nhục, cam
chịu nữa. Nếu “sông không hiểu nổi mình” thì sóng dứt khoát từ bỏ nơi
chật hẹp đó, để “tìm ra tận bể”, đến với cái cao rộng, bao dung. Đó là
những nét mới mẻ, “hiện đại” trong tình yêu.
II. LuyÖn tËp
§Ò 1:C¶m nhËn cña anh(chÞ) vÒ hai khæ th¬ sau
trong bµi th¬ Sãng cña Xu©n Quúnh:
“ D÷ déi vµ dÞu ªm
...........................
..........................
Båi håi trong ngùc trÎ.
Gîi ý:
1. Më bµi:
- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, nhÊn m¹nh phong çch
th¬ Xu©n Quúnh.
- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ 2 khæ th¬ (chó ý néi dung
chÝnh ).
2. Th©n bµi:
- VÞ trÝ ®o¹n trÝch.
- Nh÷ng tÝnh çch tr¸i ngîc: con sãng kh«ng b×nh yªn,
kh«ng tù b»ng lßng víi khu«n khæ chËt hÑp, nã “t×m ra tËn
bÓ” ®Ó biÓu hiÖn m×nh ®Ó ®îc hiÓu ®óng víi tÇm vãc,

N¨m häc: 2009-2010
b¶n chÊt cña m×nh(gièng nh b¶n lÜnh chñ ®éng, tÝnh çch
kiªu h·nh cña ngêi phô n÷ khi yªu). Sãng thÓ hiÖn nh÷ng
t©m tr¹ng phong phó, phøc t¹p cña ngêi phô n÷- mét t©m
hån nh¹y c¶m.
- Mîn h×nh tîng sãng ®Ó nãi vµ suy nghÜ vÒ t×nh yªu,
nhµ th¬ ®· béc lé kh¸t väng ®îc yªu, ®îc sèng hªt m×nh
trong t×nh yªu.
- ý nghÜa kh¸i qu¸t: VÎ ®Ñp t©m hån cña ngêi phô n÷
khi yªu.
- NghÖ thuËt:
+ ThÓ th¬ 5 ch÷ sö dông s¸ng t¹o.
+ Sö dông h×nh ¶nh ®èi lËp t¬ng ph¶n.
3. KÕt bµi:
- 2 khæ th¬ thÓ hiÖn kh¸t väng vÒ mét t×nh yªu réng
lín, cao ®Ñp.
- liªn hÖ thùc tÕ ®êi sèng.
§Ò 2: C¶m nhËn cña anh(chÞ) vÒ hai khæ th¬ díi ®©y

trong bµi th¬ Sãng cña Xu©n Quúnh:
“ Cuéc ®êi tuy dµi thÕ
.................................
................................
§Ó ngµn n¨m cßn vç.
Gîi ý
1. Më bµi:
- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, nhÊn m¹nh phong çch
th¬ Xu©n Quúnh.
- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ 2 khæ th¬ (chó ý néi dung
chÝnh ).
2. Th©n bµi:
- VÞ trÝ ®o¹n trÝch.
- B»ng sù chiªm nghiÖm cña mét tr¸i tim nh¹y c¶m, nhµ
th¬ còng sím nhËn ra vµ thÊm thÝa vÒ sù h÷u h¹n cña kiÕp
ngêi tríc dßng ch¶y thêi gian cña quy luËt tù nhiªn.
- Mîn h×nh tîng sãng ®Ó nãi vµ suy nghÜ vÒ t×nh yªu,
nhµ th¬ ®· béc lé kh¸t väng sèng hÕt m×nh trong t×nh
yªu, muèn ho¸ th©n vÜnh viÔn thµnh t×nh yªu mu«n thuë.
- ý kh¸i qu¸t: VÎ ®Ñp t©m hån cña ngêi phô n÷ trong
t×nh yªu víi kh¸t väng ®Çy tÝnh nh©n v¨n.
- NghÖ thuËt:
+ ThÓ th¬ 5 ch÷ sö dông s¸ng t¹o.
+ Sö dông s¸ng t¹o h×nh ¶nh Sãng.
+ NhÞp th¬ chËm, thÉm ®Ém suy t.
3. KÕt bµi:
N¨m häc: 2009-2010
- 2 khæ th¬ thÓ hiÖn mét niÒm hi väng, tin tëng lín
vµo t×nh yªu vµ kh¸t väng ®îc sèng hÕt m×nh trong t×nh
yªu.
- liªn hÖ thùc tÕ ®êi sèng.
Đề 3: Phân tích bài “Sóng” của Xuân Quỳnh

I.Đặt vấn đề
Biển và sóng là những đề tài quen thuộc của thơ ca. Mỗi nhà thơ nhìn biển
theo cảm hứng riêng của mình. V.Hugo trong “Đêm đại dương” khi đứng
trước biển cả mênh mông sâu thẳm, đã nghe được”Những tiếng người tuyệt
vọng kêu la”. Puskin thì liên tưởng những đợt sóng thét gào với nỗi cay
đắng trong tình yêu. Xuân Quỳnh tìm được những suy nghĩ tinh tế và thú vị về
tình yêu qua hình ảnh những con sóng biển.
II.Giải quyết vấn đề
1.Sóng biển và tình yêu
Tác giả đã nhìn thấy sóng qua hai tính cách gần như đối lập nhau “dữ dội”,
“ồn ào” với “êm dịu”, “lặng lẽ”. Đấy là hình ảnh thực tế về sóng biển. Như-
ng nhà thơ còn hình dung ra sóng như thể một con người, con người của
suy tư, tìm kiếm:
Dữ dội và êm dịu………. Sóng tìm ra tận bể
Từ hình ảnh sóng đi ra khơi xa rồi sóng lại vỗ vào bờ, nhà thơ liên tưởng tới
tình yêu:
Ôi con sóng ngày xa…………. Bồi hồi trong ngực trẻ
Đây là một liên tưởng thú vị, bởi vì cũng như sóng biển tự bao giờ
cho tới nay, tình yêu vẫn luôn luôn là nỗi khao khát của con người. Nếu
tình yêu là nỗi khát vọng của con người thì đối với tuổi trẻ, tình yêu càng
trở nên thân thiết đến nỗi có thể tuổi trẻ gắn liền với tình yêu. Đấy phải
chăng là điều mà Xuân Diệu từng phát biểu:
Làm sao sống được mà không yêu /Không nhớ không thương một kẻ
nào.
2.Tình yêu của anh và em
Cả đoạn thơ trên nói về sóng biển và tình yêu một cách chung, như một quy
luật của cuộc sống. Đến đoạn thơ tiếp theo, tình yêu trở nên cụ thể, đó là
tình yêu của anh và của em. ý thơ phát triển rất hợp lý, tứ thơ sâu sắc làm
nên dáng nét suy tư trong thơ của Xuân Quỳnh:
Trước muôn trùng sóng bể ……….. Từ nơi nào sóng lên
Tại sao “trước muôn trùng sóng bể”, “em nghĩ về anh, em” ?
Thắc mắc về biển cả, chính là thắc mắc về tình yêu. Bởi vì tình yêu chính là
thắc mắc về người mình yêu. Đó là một hiện tượng tâm lý thông thường
trong tình yêu - yêu có nghĩa là hiểu rất rõ về người mình yêu và đồng thời
người yêu vẫn là một ẩn số kỳ thú đối với mình. Cũng như vậy, người đang yêu
rất hiểu về tình yêu nhưng đồng thời vẫn luôn luôn tự hỏi không biết thế nào là
tình yêu. ở đây, nhà thơ Xuân Quỳnh đã liên hệ tâm lý ấy bằng hình tượng nghệ
thuật hồn nhiên, dễ thương và gợi cảm:

N¨m häc: 2009-2010
Sóng bắt đầu từ gió ……… Khi nào ta yêu nhau.
Yêu, rõ ràng là thế mà đôi khi cũng không biết nó là gì. Nó cụ thể mà mơ hồ, nó
gần gụi mà xa xôi, nó đơn giản mà phức tạp. Nó là con sóng. Nhà thơ lại trở về
nghệ thuật nhân hóa:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Tưởng tượng đã giúp nhà thơ lý giải một hiện tượng của thiên nhiên: con
sóng nhớ biển nhớ bờ cho nên ngày đêm liên tục vỗ vào bờ. Đâu đây có hình ảnh
ý thơ của Xuân Diệu:
Bờ đẹp đẽ cát vàng/Thoai thoải hàng thông đứng/Như lặng lẽ mơ
màng/Suốt ngàn năm bên sóng (Biển)
Cũng như vậy, yêu có nghĩa là nhớ. Nhớ cả trong mơ cũng như khi
còn thức. Yêu anh có nghĩa là nghĩ đến nay, luôn luôn nghĩ đến anh:
Lòng em nghĩ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Phải chăng đó là điều mà Nguyễn Bính đã thể hiện một cách duyên
dáng qua hình thức thơ dân dã của mình:
Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Một người chín nhớ mười mong một người
Cái nhớ của tình yêu chính là nỗi khát khao vô hạn, là nỗi nhớ không
nguôi:
Uống xong lại khát là tình
Gặp rồi lại nhớ là mình của ta
(Xuân Diệu)
Những liên tưởng trên đây giúp ta thấy cách diễn tả của Xuân Quỳnh
chân thật và hồn nhiên biết chừng nào. ở thơ của Xuân Quỳnh có sự liên kết
giữa cái hồn nhiên chân thật ấy với chất suy tư một cách tinh tế và chặt chẽ
làm cho bài thơ ánh lên vẻ đẹp của một tâm hồn suy nghĩ.
Ngời ta nói yêu nhau tức là cùng nhau nhìn về một hướng. Còn nhà
thơ Xuân Quỳnh của chúng ta thì lại bảo:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngợc về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
Hình ảnh “hướng về anh một phương” làm ta nhớ tới mấy câu ca
dao:
Quay tơ thì giữ mối tơ
Dẫu trăm nghìn mối vẫn chờ mối anh
Đó phải chăng, từ nỗi nhớ trong tình yêu, nhà thơ muốn làm nổi bật
tình cảm thủy chung duy nhất của người con gái. Dù đi đâu, dù xuôi ngược
bốn phương, tám hướng, thì em cũng chỉ hướng về một phương của anh, có
anh, cho anh. Nhà thơ lại trở về với hình ảnh những con sóng để làm điểm

N¨m häc: 2009-2010
tựa cho ý tưởng của mình. Bởi vì, dù có xa vời cách trở bao nhiêu, con sóng
vẫn tới được bờ:
Ở ngoài kia đại dương.....
Dù muôn vời cách trở
3.Tình yêu và cuộc đời
ở trên, tác giả liên tưởng sóng với tình yêu. Đoạn thơ cuối cùng so sánh
cuộc đời và biển cả:
Cuộc đời tuy dài thế........
Mây vẫn bay về xa
Tình yêu là một biểu hiện của cuộc đời. Tình yêu chính là cuộc sống.
Cho nên đoạn thơ cuối cùng mở rộng tứ thơ - tình yêu không phải chỉ là của
anh và em mà tình yêu phải hòa trong biển lớn nhà thơ gọi là Biển lớn tình
yêu:
Làm sao tan được ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
III.Kết luận
Bài thơ trữ tình tình yêu nhưng không quá hời hợt, dễ dãi. Từ âm
điệu cho tới tứ thơ. “Sóng” toát lên phong cách của Xuân Quỳnh. Bài thơ
giúp ta hiểu sâu sắc ý nghĩa tình yêu trong cuộc đời.
Dường như biển cả bao la luôn luôn thu hút cảm hứng của Xuân
Qùnh. Biển là tình yêu, sóng là nỗi nhớ, và cả sóng biển sẽ giúp nhà thơ
xua đi bao điều cay cực:
Biển sẽ xóa đi bao nhiêu cay cực
Nước lại dềnh trên sóng những lời ru.
II,C©u hái tham kh¶o

1. Ph©n tÝch h×nh tîng sãng trong bµi th¬ Sãng cña
XQ. Anh(chÞ) c¶m nhËn ®îc g× vÒ vÎ ®Ñp t©m hån
ngêi phô n÷ trong t×nh yªu qua h×nh tîng nµy?
2. B×nh gi¶ng ®o¹n th¬ sau trong bµi th¬ Sãng cña
XQ:
“ Con sãng díi lßng s©u
.....................................
....................................
Híng vÒ anh mét ph¬ng”.
6. DÆn dß:

N¨m häc: 2009-2010
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 11: §µn ghi ta cña Lor- ca
(Thanh Th¶o)

1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:

N¨m häc: 2009-2010
I.KiÕn thøc c¬ b¶n
1. T¸c gi¶:
- Thanh Thảo được công chúng đặc biệt chú ý bởi những bài thơ và
trường ca mang diện mạo độc đáo viết về chiến tranh và thời hậu chiến.
- Thơ Thanh Thảo là sự lên tiếng của người trí thức nhiều suy tư, trăn
trở về các vấn đề xã hội và thời đại. Tuy nhiên, ông muốn cuộc sống phải được
cảm nhận và thể hiện ở bề sâu nên luôn khước từ lối biểu đạt dễ dãi.
- Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca rút trong tập Khối vuông ru-bic (1985)
là một trong những sáng tác tiêu biểu cho kiểu tư duy thơ của Thanh Thảo.
II. LuyÖn tËp
§Ò bµi : Em h·y ph©n tÝch bµi th¬ §µn ghi- ta cña Lor- ca
cña Thanh th¶o
Gîi ý:
1. Ý nghĩa tựa đề và lời đề từ

a. Tựa đề “Đàn ghi ta của Lor-ca”
- Đàn ghi ta là niềm tự hào, là một phần hồn của đất nước Tây Ban Nha (nên
còn được gọi là Tây Ban cầm).
- Đàn ghi ta gắn bó thân thiết với Lor-ca trên những nẻo đường ca hát và sáng
tạo.
→ Đàn ghi ta là biểu tượng cho tình yêu của Lor-ca đối với đất nước Tây Ban
Nha, cho con đường nghệ thuật của tác giả, cho khát vọng cao cả mà Lor-ca
nguyện phấn đấu suốt đời.
b. Lời đề từ:
Đây là di chúc của nhà thơ, khi tiên cảm về cái chết:
- Hãy chôn tôi với cây đàn - phần hồn của đất nước Tây Ban Nha → tình yêu
Tổ quốc nồng nàn.
- Hãy chôn tôi với cây đàn – biểu trưng cho sự nghiệp của Lor-ca → ước
nguyện suốt đời theo đuổi sự nghiệp sáng tạo nghệ thuật, mong muốn xóa bỏ
ảnh hưởng của bản thân để dọn đường cho thế hệ sau vươn tới.
2) Bố cục của bài thơ
Bài thơ có thể chia làm bốn đoạn
+ Đoạn l (6 dòng đầu): Hình ảnh Lor-ca, con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong
khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha.
+ Đoạn 2 (12 dòng tiếp): Ga-xi-a Lor-ca bị hạ sát và nỗi xót xa về sự dang dở
của khát vọng cách tân.
+ Đoạn 3 (4 dòng tiếp): Niềm xót thương Ga-xi-a Lor-ca và nỗi xót tiếc những
cách tân nghệ thuật của Lor-ca không ai tiếp tục.
+ Đoạn 4 (9 dòng cuối): Suy tư về cuộc giải thoát và cách giã từ của Ga-xi-a
Lor-ca.
3) Ý nghĩa tượng trưng qua hệ thống hình ảnh
- Đoạn l
+ Hình ảnh Lor-ca được giới thiệu bằng những nét chấm phá, phần nào chịu
ảnh hưởng của trường phái ấn tượng: nh÷ng tiếng đàn bọt nước - Tây Ban Nha

N¨m häc: 2009-2010
áo choàng đỏ gắt - li-la li-la li-la - đi lang thang về ven biển đơn độc - với vầng
trăng chếnh choáng - trên yên ngựa mỏi mòn.
+ Những hình ảnh tương phản vừa giúp ta hình dung về Lor-ca, vừa gợi ta
liên tưởng đến khung cảnh của một đấu trường. Nhưng ở đấy không phải đấu
trường với cuộc đấu giữa võ sĩ với bò tót mà là một đấu trường đặc biệt với cuộc
đấu giữa khát vọng dân chủ của công dân Lor-ca với nền chính trị độc tài, của
khát vọng cách tân nghệ thuật trong chàng nghệ sĩ Lor-ca với nền nghệ thuật già
nua. Ở đó, nhìn theo góc độ nào cũng vẫn chỉ thấy con người tự do và nhà cách
tân nghệ thuật thật mong manh và đơn độc.
- Đoạn 2
+ Cái chết bất ngờ đến víi Lor-ca. Con người trong sạch và vô tội ấy dù luôn
bị ám ảnh về cái chết của chính mình, vẫn không thể nghĩ là nó lại đến sớm thế
và đến vào lúc chàng không ngờ nhất.
+ Cảnh Lor-ca bị hành hình với những diễn biến phũ phàng lúc đầu được
diễn tả bằng hình ảnh thực: “áo choàng bê bết đỏ”, sau đó, sự kiện thảm khốc ấy
tạo những cú xốc dây chuyền được diễn tả theo lối tượng trưng, liên tục chuyển
đổi cảm giác, qua hệ thống những âm thanh vỡ ra thành màu sắc, thành hình
khối, thành dòng máu chảy: “tiếng ghi ta nâu”, “tiếng ghi ta lá xanh biết mấy”,
“tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan”, “tiếng ghi ta ròng ròng - máu chảy”.
- Đoạn 3
+ Niềm xót thương Ga-xi-a Lor-ca và nỗi xót tiếc những cách tân nghệ thuật
của Lor-ca không ai tiếp tục: Không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
Di chúc “Khi tôi chết, hãy chôn tôi vời cây đàn” của Lor-ca được lấy làm đề từ
của bài thơ như một thứ chìa khoá ngầm hướng người đọc hiểu thông điệp thực
sự của bài thơ. Di chúc này, trong nhận thức của một người đọc bình thường,
hiển nhiên bộc lộ tình yêu say đắm của Lor-ca với nghệ thuật? Không chỉ có
vậy, nó còn là tình yêu tha thiết với xứ sở tây-ban-cầm? Nhưng Lor-ca không
phải là một nghệ sĩ sinh ra để nói những điều đơn giản. Do đó, di chúc của Lor-
ca còn những ý nghĩa sâu xa khác. Nhà thơ cách tân là Lor-cạ biết thi ca mình
một ngày nào đó sẽ án ngữ, ngăn cản những người đến sau trong sáng tạo nghệ
thuật nên đã dặn lại cần phải biết chôn nghệ thuật của ông để đi tới. Nhưng vì
quá ngưỡng mộ Lor-ca, người ta đã không biết vượt qua Lor-ca
+ Chẳng phải do ngẫu hứng khi Thanh Thảo viết: “không ai chôn cất tiếng
đàn - tiếng đàn như cỏ mọc hoang...”-> Câu thơ mở ra nhiều hướng diễn dịch: là
nỗi xót thương cái chết của một thiên tài; là nỗi xót tiếc hành trình cách tân dang
dở không chỉ với bản thân Lor-ca mà còn với nền văn chương Tây Ban Nha. Bởi
lẽ, nhà cách tân Lor-ca đã chết, nghệ thuật vắng thiếu kẻ dẫn đường. Nghệ thuật
thành thứ cỏ mọc hoang? Nhưng ý thơ đâu chỉ dừng lại ở đó. Dường như còn có
cả nỗi buån của người nghệ sĩ ham tìm tòi cách tân, rốt cuộc không ai thực sự
hiểu di chúc của Lor-ca. Nỗi xót đau trước cái chết của Lor-ca và trước sự dang
dở của một khát vọng cách tân đọng lại thành những hình ảnh đẹp và buồn được

N¨m häc: 2009-2010
viết theo lối sắp đặt, dựa trên nguyên lí cốt lõi của cấu trúc gián đoạn: giọt nước
mắt vầng trăng - long lanh trong đáy giếng,... do đó, tạo lập một hệ hình ảnh
trùng phức giao thoa, ánh xạ vào nhau, gợi những suy tư đa chiều...
- Đoạn 4
+ Cái chết thực sự của một nhà cách tân là khi những khát vọng của anh ta
không có ai tiếp tục. Nhưng cái chết đau đớn hơn của một nhà cách tân còn là
khi tên tuổi và sáng tạo của anh ta được đem lên bệ thờ và trở thành một bức
tường kiên cố cản trở sự cách tân văn chương của những người đến sau.
+ Vậy, nhân danh lòng kính trọng Lor-ca, hãy để cho Lor-ca có được một
sự giải thoát thực sự. Thôi đành chấp nhận định mệnh phũ phàng. Đường chỉ tay
bé nhỏ, dòng sông rộng mênh mang, hay là phận người thì ngắn ngủi mà thế giới
thì vô cùng. Lor-ca đi vào cõi khác với hình ảnh: “Lor-ca bơi sang ngang - trên
chiếc ghi ta màu bạc”.
+ Các hành động ném lá bùa, ném trái tim vào xoáy nước, vào cõi lặng yên
đều mang nghĩa tượng trưng cho sự giã từ và giải thoát, chia tay thực sự vời
những ràng buộc và hệ luỵ trần gian...
• Yếu tố âm nhạc trong bài thơ
Bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca ngoài cấu trúc tự sự còn được chồng thêm một
cấu trúc khác: cấu trúc nhạc giao hưởng, gợi liên tưởng một bè trâm (basso
osunato) có phần nhạc đệm của ghi-ta. Các chuỗi âm li-la li-la li-la luyến láy sau
hai câu thơ đầu, gợi liên tưởng tiếng vang của chùm hợp âm sau tấu khúc hoặc
ca khúc mở đầu. Chuỗi âm “li-la li-la li-la” kết thúc bài thơ gợi lên tiếng vang
của chùm hợp âm vĩ thanh, sau khi phần chính của bản nhạc đã được diễn tấu
xong, hoặc khi ca khúc đã dừng lời. Việc cấy nhạc vào một bài thơ trong trường
hợp tưởng mộ Lor-ca - nhà thơ, nhạc sĩ, hoạ sĩ, nhà cách tân sân khấu - sẽ mang
ý nghĩa của một sự kính trọng
B– Câu hỏi và đề tham khảo
Chó ý:
- Theo nhiều tài liệu nghiên cứu và phê bình hiện hành, thơ hiện đại
dòng tượng trưng và siêu thực là một trào lưu nghệ thuật ra đời vào những năm
20 của thế kỉ XX với những tên tuổi như: An-đrê Brơ-tông, Giăng Cốc-tô, Guy-
ôm A-pô-lin-ne, Pan Clô-đen, Pan Va-lê-ri, Sác-lơ Bô-đơ-le, Ble-dơ Săng-đra
cho đến Pi-e Giăng Giu-vơ, Giun Suy-pơ-vi-ơ, Xanh Gôn Péc-xơ, rồi Pan Ê-luy-
a, Rơ-nê Sa, Hăng-ri Mi- sô Phrăng-xít Pông-gơ, Y-vét Bon-nơ-pho,...
- Trước hết, thơ hiện đại dòng tượng trưng, siêu thực tạo nên sự khác biệt
với thơ cổ điển và lãng mạn ở việc thể hiện vai trò của cái tôi. Trong quan niệm
thông thường, “cái tôi” (le moi) vẫn được coi như là yếu tố trung tâm, khơi
nguồn sáng tạo. Nhưng đối với các nhà thơ tượng trưng và siêu thực, vị trí của
“cái tôi” đã không còn như trước nữa: nó đã mất địa vị độc tôn, bị lu mờ và bội
phân, thậm chí luỹ thừa để trở thành cái tôi đa ngã (le moi multiple). Không
dừng lại ở đó, người sáng tạo trong thơ tượng trưng và siêu thực còn muốn đi xa
hơn, coi cứu cánh của động tác thi ca nằm ở sự biểu lộ, phát giác cái tôi chưa
biết (le moi incounu).

N¨m häc: 2009-2010
-> Tóm lại, thi ca hiện đại, đặt lại vấn đề cái tôi, xây dựng một cái tôi mới như
có người đã gọi bằng thuật ngữ đa ngã và cả nỗ lực tìm kiếm và khám phá một
cái tôi chưa biết với khát vọng tạo lập mối quan hệ tương giao giữa con người
nhất thời với con người muôn thuở nhằm kiếm tìm những kinh nghiệm mới
trong quan sát và cảm nhận để diễn đạt những điều không thể hay rất khó diễn
đạt của thế giới hiện đại.về cấu trúc theo nhìn nhận của nhiều nhà nghiên cứu,
thơ tượng trưng, siêu thực rời bỏ hình thức thẳng (forme llnéaire) chuyển sang
hình thức nổi (typographique), hay hình thức âm thanh, đi vào cấu trúc không
gian, không vần (non vers), đảo lộn ngữ pháp cổ điển: cắt chữ, phân câu theo
một trật tự mới, sáng lập ra ngôn ngữ cách tân, dựa trên ngữ căn học. Phong
cách này bắt nguồn từ quan niệm thần mĩ và triết lí gián đoạn, đối lập với quan
niệm thẩm mĩ đối ngẫu, song song hay tuyến tính, hiện diện trong văn chương
mấy trăm năm nay.
và tri âm.
1. Câu hỏi ( SGK )
Để hiểu được ý thơ, cần đọc kĩ lời đề từ dưới nhan đề bài thơ. Sau đó, tìm câu
trả lời cho câu hỏi: Vì sao tác giả lại viết: “Không ai chôn cất tiếng đàn - tiếng
đàn như cỏ mọc hoang”.
Ý thơ trên mở ra nhiều hướng diễn dịch:
+ Là nỗi xót thương cái chết của một thiên tài;
+ Là nỗi xót tiếc hành trình cách tân dang dở không chỉ với bản thân Lor-
ca mà còn với nền văn chương Tây Ban Nha. Bởi lẽ, nhà cách tân Lor-ca đã
chết, nghệ thuật vắng thiếu người dẫn đường. Nghệ thuật thành thứ cỏ mọc
hoang?
+ Nỗi xót đau trước cái chết của Lor-ca và trước sự đang dở của một khát
vọng cách tân đọng lại thành những hình ảnh đẹp và buồn được viết theo lối sáp
đặt, dựa trên nguyên lí cốt lõi của cấu trúc gián đoạn: giọt nước mắt vầng trăng-
long lanh trong đáy giếng,... do đó, tạo lập một hệ hình ảnh trùng phức, giao
thoa, ánh xạ vào nhau gợi những suy tư đa chiều...
2. Đề tham khảo
Anh/ chị hãy phân tích đoạn thơ sau trong bài Đàn ghi- ta của Lor- ca
của Thanh Thảo :
“Tây Ban Nha
Hát nghêu ngao
……………….
tiếng ghi- ta ròng ròng
máu chảy”
( Xem đáp án trong Cấu trúc đề thi trang 26 )

N¨m häc: 2009-2010
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
KiÓm tra
- KiÓm tra kÜ n¨ng lµm v¨n NLVH+ NLXH cña HS.

N¨m häc: 2009-2010
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
2.KiÓm tra bµi cò : (kh«ng)
3.Bµi míi:
3.1 .§Ò bµi:
C©u 1 : Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬ T©y TiÕn cña
Quang Dòng.
C©u 2: Nhà văn Nga Lép Tôn-xtôi nói: “Lý tưởng là ngọn đèn chỉ
đường. Không có lý tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có
phương hướng thì không có cuộc sống”.
Anh (chị) hãy nêu suy nghĩ về vai trò của lý tưởng và lý tưởng riêng của mình.
C©u 3:
C¶m nhËn cña anh(chÞ) vÒ hai khæ th¬ sau trong bµi th¬ Sãng
cña XQ:
“ D÷ déi vµ dÞu ªm
.........................
Båi håi trong ngùc trÎ”.
.Yªu cÇu:
C©u 1 : (Xem bµi T©y TiÕn)
C©u 2 : (Xem bµi NghÞ luËn vÒ mét t tëng ®¹o lÝ)
C©u 3 : (Xem bµi Sãng- XQ).

5. DÆn dß:
- ChuÈn bÞ bµi häc sau
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 12 : NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ
( Nguyễn Tuân)
I.Mục tiêu bài học: Giúp HS
- Củng cố kiến thức cơ bản
-Hình thành, rèn luyện các kĩ năng làm văn
II. Phương tiện – phương pháp
- SGK + SGV + STK +GA
N¨m häc: 2009-2010
- Kết hợp các phương pháp: NVĐ, diễn giảng, Phân tích, hướng dẫn HS
luyện tập
III. Tiến trình lên lớp.
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ: (kÕt hîp trong giê)
3. Bài mới:
I. Kiến thức cơ bản
1.Hoàn cảnh sáng tác :
- Tùy bút “Sông Đà” được sáng tác năm 1960, gồm 15 tùy bút và một
bài thơ phác thảo. Đây là kết quả chuyến đi thực tế của Nguyễn Tuân lên
Tây Bắc vào năm 1958.
2.Về thể loại tùy bút:
- Một loại bút ký ghi chép người thật việc thật, không có cốt truyện, đặc
biệt in đậm cảm xúc chủ quan của người viết, đậm chất trữ tình.
- Thể loại giúp Nguyễn Tuân thăng hoa cảm xúc và tư tưởng của mình.
3.Nội dung:
+ Phong cảnh Tây Bắc vừa uy nghiêm hùng vĩ, vừa thơ mộng trữ tình.
+ Con người Tây Bắc dũng cảm, lao động cần cù.
=> ChÊt vµng mêi cña t©m hån
4. §o¹n trÝch
- Xuất xứ: Trích từ tùy bút “Sông Đà” (1960)
- Nội dung :Vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc qua hình ảnh của Sông Đà
hung bạo- trữ tình.
Vẻ đẹp của con người lao động Tây Bắc qua hình ảnh của những người lái đò
trên sông.
- Chủ đề: Tác phẩm thể hiện tình cảm yêu mến thiên nhiên, đất nước,
con người và cuộc sống mới ở vùng cao Tây Bắc của nhà văn
- Phong cách của Nguyễn Tuân:
+ Cách nhìn và tả cảnh thiên nhiên thật đẹp
( thiên nhiên sông Đà vừa mang một vẻ đẹp dữ dội “như thiên anh hùng ca”,
vừa mang vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng…)
+ Cách nhìn và tả con người ở phương diện tài hoa nghệ sĩ
 Tình yêu thiên nhiên, con người; tâm hồn nhạy cảm, vốn ngôn ngữ cực
kỳ phong phú của nhà văn.
- Nghệ thuật viết tùy bút của Nguyễn Tuân thật đặc sắc :
+ Lối ví von độc đáo, bất ngờ, chính xác.
+ Chi tiết chân thực và hóm hỉnh.
+Cách viết phóng túng, ngôn ngữ điêu luyện.
+ Sự hiểu biết khoa học cặn kẽ, sức tưởng tượng phong phú, cảm xúc sâu
lắng. Đặc biệt là lòng yêu thương và tự hào về con người và đất nước.
II. PHÂN TÍCH
1.Hình ảnh sông Đà :
a. Lai lịch: Sông Đà được nhà văn quan sát và miêu tả ở nhiều góc độ :
“Chúng thủy giai đông tẩu

N¨m häc: 2009-2010
Đà giang độc Bắc lưu”
(Mọi con sông đều chảy theo hướng Đông, chỉ có sông Đà theo hướng Bắc)
-> Cách giới thiệu tạo ấn tượng về Sông Đà ; đã thâu tóm được cái thần, cái
độc đáo của sông Đà và cái thần chữ của Nguyễn Tuân.
b.Về tính cách :
b1.Một dòng sông hung bạo – hiểm ác:
- Cảnh đá bờ sông dựng vách thành/ vách đá chẹt lòng sông Đà như một
cái yết hầu/ ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy
lạnh...trên cái tầng thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện
-> Cảnh tượng hùng vĩ, huyền bí.-> Sử dụng: tổng hợp nhiều giác quan; so
sánh, liên tưởng mới mẻ, độc đáo
- Mặt ghềnh Hát Loóng/ nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió/đòi nợ xuýt
bất cứ người lái đò sông Đà...
-> Cái dữ dằn của ghềnh sông với sự hợp sức của gió, của sóng, của đá->
được diễn đạt: điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc, tăng tiến và sự hỗ trợ bởi
các thanh trắc=> mối đe doạ thực sự với người lái đò.
- Những cái hút nước giống như cái giếng bê tông/ nước ặc ặc/ từ đáy cái hút
nhìn ngược lên vách thành hút mặt sông chênh nhau tới một cột nước cao
đến vài sải.
Những cái hút nước khủng khiếp-> qua: so sánh, nhân hoá, kết hợp tả kể,
liên tưởng, tưởng tượng, thủ pháp điện ảnh-> gây cảm giác lạnh người, hãi
hùng.
- Sự hung bạo của sông Đà còn thể hiện ở thác nước, nhà văn đã nhân hoá
con sông thành một sinh thể dữ dằn, gào thét -> Sông Đà như một bầy thuỷ
quái: hung hăng, nham hiểm, bạo ngược, xảo quyệt.
(“ Khi thì “oán trách van xin” , khi thì “ khiêu khích, giọng gằn và chế
nhạo”, khi thì “rống lên”, “reo như đun sôi”…)
- Đá trên sông Đà bày thạch trận chặn đánh tiêu diệt con người-> qua trí
tưởng tượng phong phú, tài quan sát, sử dụng ngôn từ điêu luyện, nhân hoá
hợp lí
-> Sông Đà “thành ra diện mạo và tâm địa của một thứ kẻ thù số một” sẵn
sàng dìm chết con thuyền.
=> Khung cảnh sông Đà giống như sa bàn khổng lồ, một trận đồ thiên la địa
võng thách đố, khủng bố tinh thần ngêi chiến sỹ làm nghề sông nước
b2.Một dòng sông thơ mộng- trữ tình:
- Về hình dáng : Từ trên cao nhìn xuống: “Sông Đà tuôn dài như một áng
tóc trữ tình… ; Sông Đà như một áng tóc mun, dài ngàn ngàn vạn vạn
sải”.-> qua liên tưởng, so sánh: Sông Đà hiện lên như người thiếu nữ Tây
Bắc với vẻ đẹp trữ tình trẻ trung và duyên dáng, man s¬.(so s¸nh
giµu gi¸ trÞ nh©n v¨n)
- Nhìn ngắm sông Đà từ nhiều thời gian và không gian khác nhau: phát hiện
những màu sắc tươi đẹp và đa dạng của dòng sông: Màu nước của dòng
sông thay đổi theo mùa :“Mùa xuân, dòng xanh ngọc bích”, Mùa thu lừ lừ
chín đỏ như da người bầm đi vì……

N¨m häc: 2009-2010
- Hai bên bờ sông :
+“ lặng tờ,
+ hoang dại như một bờ tiền sử…”
+ “ Hồn nhiên như nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”…
-> S«ng Đà thật mỹ lệ và như “một cố nh©n…lắm bệnh nhiều chứng”
mét ngêi t×nh nh©n cha quen biÕt gợi cảm hứng nghệ
thuật vµ cảm xóc: vừa Đường thi lại vừa hiện đại.
Nghệ thuật:
- S«ng §µ ®ưîc nh×n tõ nhiÒu gãc ®é: V¨n hãa, ®Þa lÝ,
lÞch sö, v¨n häc trÝ tưëng tựëng phong phó, kh¶ n¨ng quan
s¸t tinh tưêng b»ng nhiÒu gi¸c quan ; vèn tri thøc réng, s©u
cña t¸c gi¶ vÒ nhiÒu ngµnh nghÒ: qu©n sù, v¨n häc, thÓ
thao
- BiÖn ph¸p: liªn tưëng so s¸nh cã søc diÔn t¶ chÝnh x¸c vµ
s¾c s¶o , liÖt kª, ®éng tõ m¹nh cã gi¸ trÞ t¹o h×nh cao, søc
gîi lín ®Ó x©y dùng, khiÕn S«ng §µ như mét sinh thÓ cã
hån, cã tÝnh çch mô g× ghÎ chuyªn lµm m×nh , lµm mẩy
víi ngưêi l¸i ®ß.
 Vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc
2. Ông lái đò:
* Về lai lịch : Ông đò là một ông già 70 tuổi. Ông sinh ra và lớn lên ngay bên
bờ sông Đà .
Phần lớn cuộc đời ông dành cho nghề lái đò dọc trên sông Đà – một nghề
đầy gian khổ và hiểm nguy.
* Về hình dáng: Cái gian nan, khổ cực của nghề lái đò như “ chạm khắc”, làm
nên một hình dáng rất đặc biệt của ông lái  Chỉ một vài nét, Nguyễn
Tuân đã tạc nên một bức chân dung của lái đò không chỉ hình dáng bề
ngoài mà cả nội tâm, phong thái của một người lao động có tâm hồn .
* Nhà văn đã tưởng tượng ra một cuộc chiến đấu ác liệt giữa người lái đò
sông Đà với “bầy thuỷ quái sông Đà qua tõng trïng vi-> Vẻ đẹp
của con người lao động Tây Bắc
Thiên nhiên : Lớn lao, dữ dội hiểm độc với trường trường lớp lớp
dàn trận bủa vây, có sự hợp sức của nhiều thế lực: sóng, nước, đá, gió...
Con người: Nhỏ bé trên một con thuyền đơn độc và vũ khí trên tay
chỉ là những cán chèo
-Trïngvi1
+S«ng §µ sãng níc: ïa vµo bÎ g·y çn chÌo hß la, ®¸ tr¸i,
thóc gèi vµo bông, h«ng thuyÒn, ®éi thuyÒn- B¸m lÊy th¾t
lưng ®ßi lËt ngöa thuyÒn §¸nh nh÷ng ®ßn hiÓm bãp lÊy h¹
bé ngưêi l¸i ®ß, 5 cưả : 4 tö, 1 sinh
+ Ngêi l¸i ®ß - NÐn vÕt th¬ng, hai ch©n kÑp vµo cuèng
l¸i, mÆt mÐo bÖch -VÉn nghe tiÕng chØ huy cña ngêi cÇm
l¸I -> ¤ng l¸i ®ß b×nh tÜnh, biÕt nÐn ®au th¬ng ®Ó chiÕn
®Êu víi nh÷ng ©m mu,thñ ®o¹n cña sãng níc S«ng §µ
N¨m häc: 2009-2010
- Trïngvi 2
+S«ng §µ đổi chiÕn thuËt :T¨ng thªm nhiÒu cöa tö ,cöa
sinh bè trÝ lÖch phÝa h÷u ng¹n Dßng th¸c hïm beo, hång
héc, Bän thuû qu©n nÝu l«i thuyÒn vµo tËp ®oµn cöa tö.
Chóng vÉn kh«ng ngít khiªu khÝch
+ Ngêi l¸i ®ß: ¤ng ®ß n¾m ch¾c binh ph¸p cña thÇn
®¸, thÇn s«ng,thuéc quy luËt phôc kÝch. «ng gh× cư¬ng
l¸i, phãng nhanh vµo cöa sinh, l¸i 1 ®êng th¼ng miÕt. §øa
th× «ng tr¸nh, ®øa th× «ng ®Ì sÊn chÆt ®«i më ®êng
tiÕn-> Lµ ngêi mu trÝ, th«ng minh, hiÓu biÕt, nhiÒu kinh
nghiÖm trong nghÖ thuËt vưît th¸c leo ghÒnh.
- Trïngvi 3
+S«ng §µ Ýt cöa h¬n,, bªn tr¸i, ph¶i ®Òu lµ luång chÕt,
cöa sinh n»m gi÷a (ngay bän ®¸ hËu vÖ cña con th¸c)
+ Ngêi l¸i ®ß: Nh mét chØ huy dµy d¹n kinh nghiÖm, cø
phãng th¼ng thuyÒn , chäc thñng cöa gi÷a. ThuyÒn vót
qua cæng ®¸, qua cöa ngoµi, cöa trong
-> Cuộc chiến không cân sức -> chiến thắng thuộc vế con người
\ Đó là chiến thắng của sự ngoan cường, lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm
vượt qua những thử thách khốc liệt của cuộc sống.
\ Đây là chiến thắng của tài trí con người, của sự hiểu biết (nắm chắc
binh pháp của thần sông thần đá) và kinh nghiệm của những người đã
nhiều năm gắn bó với nghề sông nước.
-> Nguyễn Tuân đã khẳng định và ngợi ca vẻ đẹp của người lao động
bình thường, âm thầm, giản dị nhưng đã và đang làm nên những kỳ tích
lớn lao trong cuộc chiến với thiên nhiên hung dữ
* Nghệ thuật: Vèn sèng , tõ ng÷ phong phó, kh¶ n¨ng quan s¸t
kh¸m ph¸ tinh tÕ , kiÕn thøc qu©n sù , thÓ thao t¸i hiÖn
bøc tranh chiÕn trËn hµo hïng, kÞch tÝnh , ®éc ®¸o
 Lµ ngêi nghÖ sÜ tµi hoa, yªu mÕn tù hµo víi c«ng viÖc.
Tay l¸i ®· në hoa qua nghÖ thuËt miªu t¶ cña NguyÔn
Tu©n.Ngêi nghÖ sÜ vưît th¸c leo ghÒnh
* Sau cuéc chiÕn: nhµ ®ß ®èt löa , nưíng c¬m lam,bµn t¸n
vÒ ç anh vò. Kh«ng mét lêi nµo vÒ cuéc chiÕn th¾ng võa
qua.-> Cuéc sèng tù do, b×nh dÞ, lao ®éng lÆng lÏ, nhưng
thËt vinh quang, tµi hoa,dòng c¶m vµ gan gãc
 Đánh giá chung: NguyÔn Tu©n muèn kh¼ng ®Þnh r»ng
kh«ng chØ nh÷ng người lµm nghÖ thuËt míi lµ nghÖ sÜ, mµ
lao ®éng còng lµ mét nghÖ thuËt, nghÖ thuËt cña cuéc
sèng. Ngưêi anh hïng, ngêi lao ®éng b×nh dÞ v« danh
III. ĐỀ VỀ NHÀ
H·y chøng minh: NL§S§ võa lµ mét c«ng tr×nh kh¶o cøu c«ng
phu, võa lµ 1 ¸ng v¨n giµu tÝnh thÈm mÜ vÒ nh÷ng g× sinh
sèng ë trªn vµ ë quanh con s«ng ®ã.
N¨m häc: 2009-2010

N¨m häc: 2009-2010

N¨m häc: 2009-2010

N¨m häc: 2009-2010
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 13: vî chång Aphñ
(T« Hoµi)
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
I. KiÕn thøc c¬ b¶n.
1. Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ T« Hoµi?
- T« Hoµi tªn khai sinh lµ NguyÔn Sen. ¤ng sinh n¨m 1920.
Quª néi ë Thanh Oai, Hµ §«ng (nay lµ Hµ T©y) nhng «ng sinh ra
vµ lín lªn ë quª ngo¹i: lµng NghÜa §«, huyÖn Tõ Liªm, phñ Hoµi
§øc, tØnh Hµ §«ng (nay lµ phêng NghÜa §«, quËn CÇu GiÊy Hµ
Néi)
-T« Hoµi viÕt v¨n tõ tríc çch m¹ng, næi tiÕng víi truyÖn
®ång tho¹i DÕ mÌn phiªu lu kÝ. T« Hoµi lµ mét nhµ v¨n lín s¸ng
t¸c nhiÒu thÓ lo¹i. Sè lîng t¸c phÈm cña T« Hoµi ®¹t kØ lôc
trong nÒn v¨n häc ViÖt Nam hiÖn ®¹i.
- N¨m 1996, T« Hoµi ®îc nhµ níc tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ
Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt.
N¨m häc: 2009-2010
- Lèi trÇn thuËt cña T« Hoµi rÊt hãm hØnh, sinh ®éng. ¤ng
rÊt cã së trêng vÒ lo¹i truyÖn phong tôc vµ håi kÝ.
- Mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu cña T« Hoµi nh: DÕ mÌn phiªu lu
kÝ (1941), O chuét (1942), Nhµ nghÌo (1944), TruyÖn T©y B¾c
(1953), MiÒn T©y (1967),…
2. Nªu hoµn c¶nh s¸ng t¸c vµ xuÊt xø t¸c phÈm
- Vî chång A Phñ in trong tËp truyÖn T©y B¾c (1954).
TËp truyÖn ®îc tÆng gi¶i nhÊt- gi¶i thëng Héi v¨n nghÖ ViÖt
Nam 1954- 19553.
- TruyÖn t©y B¾c lµ kÕt qu¶ cña chuyÕn ®i thùc tÕ t¹i
T©y B¾c n¨m 1952.
- VCAP ®îc coi lµ truyÖn ng¾n thµnh c«ng nhÊt cña tËp
truyÖn, t¸c phÈm xoay quanh sè phËn cña MÞ vµ Aphñ hai con
ngêi nÕm tr¶i nhiÒu ®au khæ vµ bÊt h¹nh trong x· héi cò ë
miÒn nói cao.TruyÖn kÕt thóc b»ng cuéc sèng h¹nh phóc cña
hä n¬i b¶n lµng du kÝch phiÒng xa.
3. Tãm t¾t ng¾n gän cèt truyÖn?
CÇn ®¶m b¶o mét sè ý chÝnh:
+ MÞ, mét c« g¸i xinh ®Ñp, yªu ®êi, cã kh¸t väng ù do, h¹nh
phóc bÞ b¾t vÒ lµm con d©u g¹t nî cho nhµ Thèng lÝ P¸ Tra.
+ Lóc ®Çu MÞ ph¶n kh¸ng nhng dÇn dÇn trë nªn tª liÖt, chØ
"lïi lòi nh con rïa nu«i trong xã cöa".
+ §ªm t×nh mïa xu©n ®Õn, MÞ muèn ®i ch¬i nhng bÞ A Sö
(chång MÞ) trãi ®øng vµo cét nhµ.
+ A Phñ v× bÊt b×nh tríc A Sö nªn ®· ®¸nh nhau vµ bÞ b¾t,
bÞ ph¹t v¹ vµ trë thµnh kÎ ë trõ nî cho nhµ Thèng lÝ.
+ Kh«ng may hæ vå mÊt 1 con bß, A Phñ ®· bÞ ®¸nh, bÞ trãi
®øng vµo cäc ®Õn gÇn chÕt.
+ MÞ ®· c¾t d©y trãi cho A Phñ, 2 ngêi ch¹y trèn ®Õn
PhiÒng Sa.
+ MÞ vµ A Phñ ®îc gi¸c ngé, trë thµnh du kÝch.
4. Nªu ND vµ NT?
- Vî chång A Phñ lµ c©u chuyÖn vÒ nh÷ng ngêi lao ®éng
vïng cao T©y B¾c kh«ng cam chÞu bän thùc d©n, chóa ®Êt ¸p
bøc, ®µy ®o¹, giam h·m trong cuéc sèng tèi t¨m ®· vïng lªn
ph¶n kh¸ng, ®i t×m cuéc sèng tù do.
- T¸c phÈm kh¾c häc ch©n thùc nh÷ng nÐt riªng biÖt vÒ
phong tôc, tËp qu¸n, tÝnh çch vµ t©m hån ngêi d©n çc d©n
téc thiÓu sè b»ng mét giäng v¨n nhÑ nhµng, tinh tÕ, ®îm mµu
s¾c vµ phong vÞ d©n téc, võa giµu tÝnh t¹o h×nh l¹i võa giµu
chÊt th¬.
- X©y dùng, miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt: nh©n vËt sinh ®éng,
cã ç tÝnh ®Ëm nÐt (víi MÞ, t¸c gi¶ Ýt miªu t¶ hµnh ®éng, dïng
thñ ph¸p lÆp l¹i cã chñ ý mét sè nÐt ch©n dung g©y Ên tîng
N¨m häc: 2009-2010
s©u ®Ëm, ®Æc biÖt t¸c gi¶ miªu t¶ dßng ý nghÜ, t©m t, nhiÒu
khi lµ tiÒm thøc chËp chên,… víi A Phñ, t¸c gi¶ chñ yÕu kh¾c
häa qua hµnh ®éng, c«ng viÖc, nh÷ng ®èi tho¹i gi¶n ®¬n)
- NghÖ thuËt kÓ chuyÖn tù nhiªn, sinh ®éng, hÊp dÉn.
- Ng«n ng÷ tinh tÕ mang ®Ëm mµu s¾c miÒn nói.
5. NhËn xÐt çch giíi thiÖu nh©n vËt
Ai ë xa vÒ. Ngay nh÷ng dßng ®Çu tiªn ngêi ®äc ph¶i chó ý
tíi h×nh ¶nh ngêi con g¸i ngåi quay sîi gai trªn t¶ng ®¸ tríc cöa,
c¹nh tµu ngùa vµ lóc nµo rêi rîi çch vµo truyÖn g©y Ên tîng
nhê t¸c gi¶ t¹o ra nh÷ng ®èi nghÞch.
- Mét c« g¸i lÎ loi ©m thÇm gÇn nh lÉn vµo çc vËt v« tri: Çi
quay sîi, t¶ng ®¸, tµu ngùa trong khung c¶nh ®«ng ®óc, tÊp
lËp cña gia ®×nh Thèng Lý P¸ Tra. -
C« g¸i Êy lµ con d©u cña mét gia ®×nh quyÒn thÕ giµu cã nh-
ng sao lóc nµo còng "cói mÆt" vµ nhÉn nhôc "mÆt buån rêi rîi".
§©y lµ thñ ph¸p t¹o t×nh huèng "cã vÊn ®Ò" trong lèi kÓ
chuyÖn truyÒn thèng, gióp t¸c gi¶ më lèi dÉn ngêi ®äc cïng
tham gia hµnh tr×nh t×m hiÓu nh÷ng bÝ Èn cña sè phËn nh©n
vËt.
II. §Ò bµi
§Ò1: PT Nh©n vËt MÞ (Çc ý chÝnh cÇn ®¹t)
MB: (HStËp viÕt)
TB:
1) MÞ qua çch giíi thiÖu cña t¸c gi¶ "Ai ë xa vÒ …"
MÞ xuÊt hiÖn kh«ng ph¶i ë phÝa ch©n dung ngo¹i
h×nh mµ ë phÝa th©n phËn- mét th©n phËn qu¸ nghiÖt ng·-
mét con ngêi bÞ xÕp lÉn víi nh÷ng vËt v« tri gi¸c (t¶ng ®¸, tµu
ngùa,…)- mét th©n phËn ®au khæ, Ðo le.
2.Khi cha bÞ b¾t vÒ lµm d©u nhµ thèng lÝ P¸tra MÞ lµ
1 c« g¸i nh tn?V× sao mÞ lai bÞ b¾t? (LÊy DC vµ PT)
3 MÞ tõ khi lµm con d©u g¹t nî cho nhµ thèng lÝ P©
tra:
- c« mÞ víi cuéc ®êi cùc nhôc, khæ ®au nh thÕ nµo?MÞ bi
®µy ®o¹ vÒ thÓ x¸c vµ tinh thÇn
+ "Sèng l©u trong çi khæ MÞ còng ®· quen råi", "MÞ tëng
m×nh còng lµ con tr©u, m×nh còng lµ con ngùa", MÞ chØ "cói
mÆt, kh«ng nghÜ ngîi", chØ "nhí ®i nhí l¹i nh÷ng viÖc gièng
nhau
+ MÞ kh«ng nãi, chØ "lïi lòi nh con rïa nu«i trong xã cöa".
Ngêi ®µn bµ Êy bÞ cÇm tï trong ngôc thÊt tinh thÇn, n¬i lui vµo
lui ra chØ lµ "mét c¨n buång kÝn mÝt chØ cã mét chiÕc cöa sæ,
mét lç vu«ng b»ng bµn tay" §· bao n¨m råi, ngêi ®µn bµ Êy
ch¼ng biÕt ®Õn mïa xu©n, ch¼ng ®i ch¬i tÕt…". ( chó ý

N¨m häc: 2009-2010
PTNT®Ó cùc t¶ nçi ®au ®ín cña MÞ: h×nh ¶nh so s¸nh ®ßn
bÈy, thñ ph¸p vËt hãa, h×nh ¶nh Èn dô ®éc ®¸o)
+ MÞ kh«ng cßn ý thøc ®îc vÒ thêi gian, tuæi t¸c vµ cuéc
sèng.
+ MÞ sèng nh mét cç m¸y, mét thãi quen v« thøc.
+ MÞ v« c¶m, kh«ng t×nh yªu, kh«ng kh¸t väng, thËm chÝ
kh«ng cßn biÕt ®Õn khæ ®au.
-> TH ®· thÓ hiÖn sù c¶m th«ng s©u s¾c ®èi víi sè phËn
®au khæ cña ngêi phô n÷ díi ¸ch PKTD. §ång thêi lªn tiÕng tè
ço giai cÊp thèng trÞ léi dông cêng quyÒn, thÇn quyÒn, ¸p bøc
bãc lét, hñy ho¹i con ngêi. => §iÒu ®ã cã søc ¸m ¶nh ®èi víi
®éc gi¶, gieo vµo lßng ngêi nh÷ng xãt th¬ng.
Søc sèng tiÒm tµng cña nh©n vËt MÞ:
- §©u ®ã trong câi s©u t©m hån ngêi ®µn bµ c©m lÆng
v× c¬ cùc, khæ ®au Êy vÉn tiÒm Èn mét c« MÞ ngµy xa, mét
c« MÞ trÎ ®Ñp nh ®ãa hoa rõng ®Çy søc sèng, mét ngêi con g¸i
trÎ trung giµu ®øc hiÕu th¶o. Ngµy Êy, t©m hån yªu ®êi cña
MÞ göi vµo tiÕng s¸o "MÞ thæi s¸o giái, thæi l¸ còng hay nh
thæi s¸o".
- ë MÞ, kh¸t väng t×nh yªu tù do lu«n lu«n m·nh liÖt. NÕu
kh«ng bÞ b¾t lµm con d©u g¹t nî, kh¸t väng cña MÞ sÏ thµnh
hiÖn thùc bëi "trai ®Õn ®øng nh½n c¶ ch©n v¸ch ®Çu buång
MÞ". MÞ ®· tõng håi hép khi nghe tiÕng gâ cöa cña ngêi yªu. MÞ
®· bíc theo kh¸t väng cña t×nh yªu nhng kh«ng ngê sím r¬i
vµo c¹m bÉy.
- BÞ b¾t vÒ nhµ Thèng lÝ, MÞ ®Þnh tù tö. MÞ t×m ®Õn
çi chÕt chÝnh lµ çch ph¶n kh¸ng duy nhÊt cña mét con ngêi
cã søc sèng tiÒm tµng mµ kh«ng thÓ lµm kh¸c trong hoµn c¶nh
Êy. "MÊy th¸ng rßng ®ªm nµo MÞ còng khãc", MÞ trèn vÒ nhµ
cÇm theo mét n¾m l¸ ngãn. ChÝnh kh¸t väng ®îc sèng mét
cuéc sèng ®óng nghÜa cña nã khiÕn MÞ kh«ng muèn chÊp
nhËn cuéc sèng bÞ chµ ®¹p, cuéc sèng lÇm than, tñi cùc, bÞ
®èi xö bÊt c«ng nh mét con vËt.
=> TÊt c¶ nh÷ng phÈm chÊt trªn ®©y sÏ lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së
cho sù trçi dËy cña MÞ sau nµy. Nhµ v¨n miªu t¶ nh÷ng tè chÊt
nµy ë MÞ khiÕn cho c©u chuyÖn ph¸t triÓn theo mét l« gÝc tù
nhiªn, hîp lÝ. ChÕ ®é phong kiÕn nghiÖt ng· cïng víi t tëng thÇn
quyÒn cã thÓ giÕt chÕt mäi íc m¬, kh¸t väng, lµm tª liÖt c¶ ý
thøc lÉn c¶m xóc con ngêi nhng tõ trong s©u th¼m, çi b¶n
chÊt ngêi vÉn lu«n tiÒm Èn vµ ch¾c ch¾n nÕu cã c¬ héi sÏ thøc
dËy, bïng lªn.:
- Sù trçi dËy lßng ham sèng vµ kh¸t väng h¹nh phóc cña
nh©n vËt MÞ:

N¨m häc: 2009-2010
Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù håi sinh cña MÞ: "Nh÷ng
chiÕc v¸y hoa ®· ®em ph¬i trªn mám ®¸, xße nh con bím sÆc
sì, hoa thuèc phiÖn võa në tr¾ng l¹i ®æi ra mµu ®á hau, ®á
thËm råi sang mµu tÝm man m¸c". "§¸m trÎ ®îi tÕt ch¬i quay c-
êi Çm trªn s©n ch¬i tríc nhµ" còng cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt
®Þnh ®Õn t©m lÝ cña MÞ. .
* DiÔn biÕn t©m tr¹ng hµnh động của MÞ trong ®ªm
t×nh mïa xu©n
- Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù håi sinh cña MÞ:
+ "Nh÷ng chiÕc v¸y hoa ®· ®em ph¬i trªn mám ®¸,
xße nh con bím sÆc sì, hoa thuèc phiÖn võa në tr¾ng l¹i ®æi
ra mµu ®á hau, ®á thËm råi sang mµu tÝm man m¸c". "§¸m trÎ
®îi tÕt ch¬i quay cêi Çm trªn s©n ch¬i tríc nhµ" còng cã
nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn t©m lÝ cña MÞ.
+L1: "MÞ nghe tiÕng s¸o väng l¹i, thiÕt tha, båi
håi. MÞ ngåi nhÈm thÇm bµi h¸t cña ngêi ®ang thæi ->
Rîu lµ chÊt xóc t¸c trùc tiÕp ®Ó t©m hån yªu ®êi, kh¸t sèng
cña MÞ trçi dËy. "MÞ ®· lÊy hò rîu uèng õng ùc tõng b¸t mét".
MÞ võa nh uèng cho h¶ giËn võa nh uèng hËn, nuèt hËn. H¬i
men ®· d×u t©m hån MÞ theo tiÕng s¸o- DÊu hiÖu ®Çu tiªn
cña viÖc sèng l¹i ®ã lµ MÞ nhí l¹i qu¸ khø"Ngµy tríc, MÞ thæi
s¸o giái… MÞ uèn chiÕc l¸ trªn m«i, thæi l¸ còng hay nh thæi
s¸o. Cã biÕt bao nhiªu ngêi mª, ngµy ®ªm ®· thæi s¸o ®i theo
MÞ hÕt nói nµy sang nói kh¸c"->HTại(dc sgk7)-> nhí vÒ h¹nh
phóc ng¾n ngñi trong cuéc ®êi tuæi trÎ cña m×nh vµ niÒm
ham sèng trë l¹i "MÞ thÊy ph¬i phíi trë l¹i, lßng ®ét nhiªn vui s-
íng nh nh÷ng ®ªm tÕt ngµy tríc". "MÞ cßn trÎ l¾m. MÞ vÉn cßn
trÎ l¾m. MÞ muèn ®i ch¬i.."-> nh÷ng c©u v¨n ng¾n ®· diÔn
t¶ niÒm khao kh¸t m·nh liÖt cña MÞ HTại(dcsgk8)
Ph¶n øng ®Çu tiªn cña MÞ lµ: "nÕu cã n¾m l¸ ngãn rong
tay MÞ sÏ ¨n cho chÕt" víi ý nghÜ l¹ lïng nhng ch©n thùc MÞ
®· ý thøc ®îc t×nh c¶nh ®au xãt cña m×nh. Nh÷ng giät níc
m¾t tëng ®· c¹n kiÖt v× ®au khæ ®· l¹i cã thÓ l¨n dµi. "
+L2: "mµ tiÕng s¸o gäi b¹n yªu vÉn löng l¬ bay
ngoµi ®êng: Tõ nh÷ng s«i sôc trong t©m t ®· dÉn MÞ tíi
hµnh ®éng "lÊy èng mì s¾n mét miÕng bá thªm vµo ®Üa
dÇu". MÞ muèn th¾p lªn ¸nh s¸ng cho c¨n phßng bÊy l©u chØ
lµ bãng tèi. MÞ muèn th¾p lªn ¸nh s¸ng cho cuéc ®êi t¨m tèi
cña m×nh.
Hµnh ®éng nµy ®Èy tíi hµnh ®éng tiÕp: MÞ "quÊn tãc l¹i,
víi tay lÊy çi v¸y hoa v¾t ë phÝa trong v¸ch".--> HTại(dcsgk8).
MÞ quªn h¼n sù cã mÆt cña A Sö, quªn h¼n m×nh ®ang bÞ
trãi, tiÕng s¸o vÉn d×u t©m hån MÞ

N¨m häc: 2009-2010
+ L3: "MÞ vÉn nghe tiÕng s¸o ®a MÞ ®i theo nh÷ng
cuéc ch¬i, nh÷ng ®¸m ch¬i""Mị vïng dậy bước đi.-> vÉn
nguyªn vÑn niÒm ham sèng, khao kh¸t Ty mµ bÊy l©u nay tëng
nh hÐo óa,lôi tµn HTại(dcsgk8)
-> Trong ®o¹n diÔn t¶ t©m tr¹ng håi sinh cña MÞ,
tiÕng s¸o cã mét vai trß ®Æc biÖt quan träng.
+T« Hoµi ®· miªu t¶ tiÕng s¸o nh mét dông ý nghÖ thuËt ®Ó
lay tØnh t©m hån MÞ.
+ TiÕng s¸o lµ biÓu tîng cña kh¸t väng t×nh yªu tù do, ®·
theo s¸t diÔn biÕn t©m tr¹ng MÞ, lµ ngän giã thæi bïng lªn ®èn
löa tëng ®· nguéi t¾t.
=> T« Hoµi ®· ®Æt sù håi sinh cña MÞ vµo t×nh huèng bi
kÞch: kh¸t väng m·nh liÖt- hiÖn thùc phò phµng khiÕn cho søc
sèng ë MÞ cµng thªm phÇn d÷ déi. Qua ®©y, nhµ v¨n muèn
ph¸t biÓu mét t tëng: søc sèng cña con ngêi cho dï bÞ giÉm
®¹p. bÞ trãi chÆt vÉn kh«ng thÓ chÕt mµ lu«n lu«n ©m Ø, chØ
gÆp dÞp lµ bïng lªn.
- Suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña MÞ tríc c¶nh A Phñ bÞ trãi
+ Tríc c¶nh A Phñ bÞ trãi, ban ®Çu MÞ hoµn toµn v« c¶m:
"MÞ vÉn th¶n nhiªn thæi löa h¬ tay"(PT+ gi¶i thÝch t¹i sao mÞ
l¹i cã th¸i ®é nh vËy?).
+ ThÕ råi, "MÞ lÐ m¾t tr«ng sang thÊy mét dßng níc m¾t
lÊp l¸nh bß xuèng hai hám m¸ ®· x¸m ®en l¹i cña A Phñ". Giät
níc m¾t tuyÖt väng cña A Phñ ®· gióp MÞ nhí l¹i m×nh, nhËn ra
m×nh, xãt xa cho m×nh. Th¬ng ngêi vµ th¬ng m×nh ®ång
thêi nhËn ra tÊt c¶ sù tµn ¸c cña nhµ Thèng lÝ( DCsgk 13)
+ TÊt nhiªn, MÞ còng rÊt lo l¾ng, ho¶ng sî. MÞ sî m×nh bÞ
trãi thay vµo çi cäc Êy, "ph¶i chÕt trªn çi cäc Êy". tÊt c¶ ®·
khiÕn cho hµnh ®éng cña MÞ mang tÝnh tÊt yÕu cởi trói cho AP
(DCsgk14 + PT) Khi ®· ch¹y theo A Phñ, çi ý nghÜ Êy vÉn cßn
®uæi theo MÞ: "ë ®©y th× chÕt mÊt". Nçi lo l¾ng cña MÞ
còng lµ mét khÝa c¹nh cña lßng ham sèng, nã ®· tiÕp thªm cho
MÞ søc m¹nh vïng tho¸t khái sè phËn m×nh.
* Tãm l¹i: MÞ lµ c« g¸i trÎ ®Ñp, bÞ ®Èy vµo t×nh c¶nh bi ®¸t,
triÒn miªn trong kiÕp sèng n« lÖ, MÞ dÇn dÇn bÞ tª liÖt. Nhng
trong MÞ vÉn tiÒm tµng søc sèng. Søc sèng Êy ®· trçi dËy, cho
MÞ søc m¹nh dÉn tíi hµnh ®éng quyÕt liÖt, t¸o b¹o. §iÒu ®ã cho
thÊy MÞ lµ c« g¸i cã ®êi sèng néi t©m ©m thÇm mµ m¹nh mÏ.
Nhµ v¨n ®· ®Ó hiÖn t tëng nh©n ®¹o s©u s¾c
* NT: trÇn thuËt,x©y dùng ®èi tho¹i, miªu t¶ diÔn biÕn t©m
lÝ nh©n vËt MÞ
- MÞ lµ kiÓu nh©n vËt t©m tr¹ng

N¨m häc: 2009-2010
-> MÞ lµ nh©n vËt tiªu biÓu cho cuéc sèng cùc khæ cña ngêi
d©n miÒn nói vµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh tù gi¶i phãng ®Õn víi
çch m¹ng cña hä.
KL:( HS tËp viÕt)
§Ò 2: PTNV A Phñ
MB:
TB:
a. sè phËn ®Æc biÖt
- Chú bé A Phủ từ tuổi thơ đã mồ côi cả cha lẫn mẹ, không còn người thân thích
trên đời vì cả làng A Phủ không mấy ai qua được trận dịch. A Phủ sống sót
không phải nhờ sự ngẫu nhiên mà vì chú là một mầm sống khoẻ, đã vượt qua
được sự sàng lọc nghiệt ngã của tự nhiên. -> bắt A Phù đem xuống bán đổi lấy
thóc của người Thái.
- Tuy mới mười tuổi, nhưng A Phủ gan bướng, không thích ở dưới cánh đồng
thấp, trốn thoát lên núi, lưu lạc tới Hồng Ngài.
- Lớn lên giữa núi rừng, A Phủ trở thành chàng trai Mông khoẻ mạnh chạy
nhanh như ngựa, biết đúc lưỡi cày, biết đúc cuốc, lại cày giỏi và đi săn bò tót rất
bạo.
+ Con gái trong làng nhiều người mê, nhiều người nói: “Đứa nào được A Phủ
cũng bằng được con trâu tốt trong nhà, chẳng mấy lúc mà giàu”. Người ta ao
ước đùa thế thôi, chứ A Phủ vẫn rất nghèo.
+ A Phủ không có cha, không có mẹ, không có ruộng, không có bạc, suốt
đời làm thuê, làm mướn, phép làng và tục lệ cười xin ngặt đến nỗi A Phủ không
thể nào lấy nổi vợ.
b. A Phú với cá tính đặc biệt:
- Cá tính gan góc của A Phủ vốn đã bộc lộ từ năm lên mười, cá tính ấy lại được
chính cuộc sống hoang dã của núi rừng cùng hoàn cảnh ở đợ làm thuê nhiều cực
nhọc, vất vả hun đúc để A Phủ trở thành một chàng trai có tính cách mạnh mẽ,
táo b¹o.-> A phñ ®¸nh A Sö con trai thèng lÝ P¸ . Ở vùng núi cao, bọn
chúa đất như thống lí Pá Tra là một thứ trời con, con trai thống lí là con trời,
không ai dám đụng tới. Nhưng A Phủ không sợ. Với A Phủ, A Sử chỉ là đứa phá
đám cuộc chơi, cần phải đánh
-Trận đòn mà Phủ đành cho A Sử được miêu tả thật sống động: với hàng loạt
các động từ cùng lối miêu tả các động tác nhanh, gấp: chạy vụt ra, ném, lăng,
xộc tới, nắm cái uổng cổ, kéo dập đầu xuống, xé lai áo, đánh tới tấp... cho thấy
sức mạnh và tính cách con người A Phủ qua hành động.
- A Phủ đã phải trả một cái giá rất đắt cho hành động táo tợn ấy. Nhưng là người
đơn giản, A Phủ không quan tâm :.
+ Khi đã phải sống thân phận của kẻ làm công trừ nợ, A Phủ vẫn là một chàng
trai của tự do, dù phải quanh năm một thân một mình “đốt rừng, cày nương,
cuốc nương, săn bò tót, bẫy hổ, chăn bò, chăn ngựa...” nhưng cũng là quanh năm
A Phủ “bôn ba rong ruổi ngoài gò ngoài rừng” làm phăng phăng mọi thứ, không
khác với những năm tháng trước kia.

N¨m häc: 2009-2010
+ Vì mải bẫy nhím, để hổ bắt mất bò, A Phủ điềm nhiên vác nửa con bò hổ ăn
đó về. A Phủ nói chuyện đi “lấy con hổ về” một cách thản nhiên và coi đó là
một chuyện rất dễ dàng.
+ A Phủ cãi lại thống lí cũng rất điềm nhiên: A Phủ không biết sợ các uy của
bất cứ ai. Con hổ hay thống lí Pá Tra cũng thế thôi.
+ Kể cả khi lẳng lặng đi lấy cọc và dây mây, rồi đóng cọc để người ta trói
đứng mình chết thế mạng cho con vật bị mất, A Phủ cũng làm các việc ấy một
cạch thản nhiên, không nói
.-> Là người mạnh mẽ và gan góc, A Phủ không sợ cả cái chết...
là hai yếu tố đã giúp nhà văn, chỉ với mấy nét đơn sơ mà tạo dựng được một
hình tượng đặc sắc.
c) C¶nh xö kiÖn qu¸i ®¶n, l¹ lïng
+ Cuéc xö kiÖn diÔn ra trong khãi thuèc phiÖn mï mÞt tu«n
ra çc lç cöa sæ nh khãi bÕp. "Ngêi th× ®¸nh, ngêi th× quú l¹y,
kÓ lÓ, chöi bíi. Xong mét lît ®¸nh, kÓ, chöi, l¹i hót. Cø thÕ tõ tra
®Õn hÕt ®ªm".
+ Cßn A Phñ gan gãc quú chÞu ®ßn chØ im nh tîng ®¸.
+ Hñ tôc vµ ph¸p luËt trong tay bän chóa ®Êt nªn kÕt qu¶:
A Phñ trë thµnh ®øa ë trõ nî ®êi ®êi kiÕp kiÕp cho nhµ Thèng
lÝ P¸ Tra
=> C¶nh xö kiÖn qu¸i ®¶n, l¹ lïng vµ c¶nh A Phñ bÞ ®¸nh, bÞ
trãi võa tè ço sù tµn b¹o cña bän chóa ®Êt võa nãi lªn t×nh
c¶nh khèn khæ cña ngêi d©n.
* NT: nhân vật A Phủ đã được khắc hoạ thành công. Sở trường quan sát nhạy
bén và khả năng thiên phú trong việc nắm bắt cá tính con người là hai yếu tố đã
giúp nhà văn, chỉ với mấy nét đơn sơ mà tạo dựng được một hình tượng đặc sắc.
§Ò3 : PT Gi¸ trÞ néi dung t tëng cña t¸c phÈm
a) Gi¸ trÞ hiÖn thùc
- Bøc tranh ®êi sèng x· héi cña d©n téc miÒn nói T©y B¾c-
mét thµnh c«ng cã ý nghÜa khai ph¸ cña T« Hoµi ë ®Ò tµi miÒn
nói.
- Bé mÆt cña chÕ ®é phong kiÕn miÒn nói: kh¾c nghiÖt,
tµn ¸c víi nh÷ng c¶nh tîng h·i hïng nh ®Þa ngôc gi÷a trÇn
gian.- Ph¬i bµy téi ¸c cña bän thùc d©n Ph¸p.- Nh÷ng trang
viÕt ch©n thùc vÒ cuéc sèng bi th¶m cña ngêi d©n miÒn nói.
b) Gi¸ trÞ nh©n ®¹o
- C¶m th«ng s©u s¾c ®èi víi ngêi d©n.
- Phª ph¸n gay g¾t bän thèng trÞ- Ngîi ca nh÷ng g× tèt ®Ñp
ë con ngêi.
- Tr©n träng, ®Ò cao nh÷ng kh¸t väng chÝnh ®¸ng cña con
ngêi.- ChØ ra con ®êng gi¶i phãng ngêi lao ®éng cã cuéc ®êi
t¨m tèi vµ sè phËn thª th¶m.
khung c¶nh ®«ng ®óc, tÊp lËp cña gia ®×nh Thèng Lý P¸
Tra. + C« g¸i Êy lµ con d©u cña mét gia ®×nh quyÒn thÕ giµu
N¨m häc: 2009-2010
cã nhng sao lóc nµo còng "cói mÆt" vµ nhÉn nhôc "mÆt buån r-
êi rîi".
§©y lµ thñ ph¸p t¹o t×nh huèng "cã vÊn ®Ò" trong lèi kÓ
chuyÖn truyÒn thèng, gióp t¸c gi¶ më lèi dÉn ngêi ®äc cïng
tham gia hµnh tr×nh t×m hiÓu nh÷ng bÝ Èn cña sè phËn nh©n
vËt.

6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 14 : VỢ NHẶT
(Kim Lân)

N¨m häc: 2009-2010
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
I.KiÕn thøc c¬ b¶n
c©u1 : Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Kim L©n?
- Tªn khai sinh: NguyÔn V¨n Tµi.
- Quª: lµng Phï Lu, x· T©n Hång, huyÖn Tiªn S¬n, tØnh B¾c
Ninh.
- Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt n¨m 2001.
- T¸c phÈm chÝnh: Nªn vî nªn chång (1955), Con chã xÊu xÝ
(1962).
- Lim L©n lµ c©y bót truyÖn ng¾n. ThÕ giíi nghÖ thuËt cña
«ng thêng lµ khung c¶nh n«ng th«n, h×nh tîng ngêi n«ng d©n.
§Æc biÖt «ng cã nh÷ng trang viÕt ®Æc s¾c vÒ phong tôc vµ
®êi sèng th«n quª. Kim L©n lµ nhµ v¨n mét lßng mét d¹ ®i vÒ
víi "®Êt", víi "ngêi", víi "thuÇn hËu nguyªn thñy" cña cuéc sèng
n«ng th«n.
C©u 2: Nªu hoµn c¶nh ra ®êi vµ xuÊt xø truyÖn ng¾n
Vî nhÆt?
- N¨m Êt dËu, 1945 ngêi ViÖt nam l©m vµo n¹n ®ãi cha tõng
cã trong lÞch sö. H¬n hai triÖu ngêi chÕt ®ãi. Xóc ®éng vµ
thÊm thÝa tríc c¶nh ngé nµy nhµ v¨n KL ®· s¸ng t¸c truyÖn
ng¾n xuÊt s¾c VN
- VN cã tiÒn th©n lµ tiÓu thuyÕt xãm ngô c ®îc viÕt ngay
sau çch m¹ng th¸ng t¸m thµnh c«ng. Bèi c¶nh c©u chuyÖn lµ
n¹n ®ãi n¨m 1945. Tuy nhiªn tiÓu thuyÕt xãm ngô c cha ®îc
hoµn thµnh v× b¶n th¶o bÞ mÊt trong kh¸ng chiÕn chèng thùc
d©n ph¸p . Sau hßa b×nh lËp l¹i t¸c gi¶ ®· dùa vµo mét phÇn
cèt truyÖn ®Ó viÕt truyÖn ng¾n nµy. T¸c phÈm ®îc in trong
tËp truyÖn con chã xÊu xÝ ,xuÊt b¶n n¨m 1962
C©u 3: Tãm t¾t truyÖn ng¾n VN?
C©u 4: Nªu ý nghÜa nhan ®Ò t¸c phÈm VN ?
- Hai chữ “vợ nhặt” đã tạo được ấn tượng, kích thích sự chú ý của người đọc.
Đây không phải là cảnh lấy vợ đàng hoàng, có ăn hỏi, có cưới xin theo phong tục
truyền thống của người Việt, mà là “nhặt được vợ”.
N¨m häc: 2009-2010
- Chỉ riêng hai chữ “vợ nhặt” cũng đã nói lên khá nhiều về cảnh ngộ, số phận của
Tràng và cả của người đàn bà xa lạ nữa. Đúng là anh Tràng đã nhặt được vợ như
người ta nhặt được cái rơm, cái rác vứt ven đường. Cái giá của con người chưa
bao giờ lại rẻ rúng đến như vậy. Tình cảnh anh Trµng nhặt được vợ đã
phơi bµy tình cảnh thê thảm vµ thân phận tủi nhục của người nông dân
nghèo trong nạn đói khủng khiếp năm l945.
-> Nh vËy, nhan ®Ò Vî nhÆt võa thÓ hiÖn th¶m c¶nh cña ngêi
d©n trong n¹n ®ãi 1945 võa béc lé sù cu mang, ®ïm bäc vµ
kh¸t väng, søc m¹nh híng tíi cuéc sèng, tæ Êm, niÒm tin cña con
ngêi trong c¶nh khèn cïng.
C©u 5: Nªu t×nh huèng trong truyÖn ng¾n VN?
Trµng nhặt được vợ giữa nạn đói khủng khiếp năm 1945 đây lµ
một chuyện lạ lµm cho:
- Người dân xóm ngụ cư ngạc nhiên khi thấy Tràng đi cùng vời một người
đàn bà lạ về nhà (có vợ theo không) vì:
+ Người như Trµng mµ lấy được vợ (một anh nhà nghèo xấu trai, lại
là dân ngụ cư).
+ Thời buổi đói khát này, người như Tràng, đến nuôi thân còn chẳng xong mà
còn dám lấy vợ.
Nhưng khốn nỗi, nếu không gặp cảnh đói khát khủng khiếp như thế thì ai mà
thèm lấy Tràng. Đau xót ở chỗ, đầy là “vợ nhặt” có cần ăn hỏi, cheo cưới gì đâu.
Đói khát như thế, mọi việc đều có thể bỏ qua, cho nên Tràng mới lấy được vợ.
->Trong tình cảnh như vậy, việc Tràng lấy được vợ, thậm chí có vợ theo, là
một chuyện lạ, nên ai cũng ngạc nhiên. Cả người lớn lẩn trẻ con xóm ngụ cư
ngạc nhiên.
- Bà cụ Tứ (mẹ Tràng) ngạc nhiên.
- Và ngay cả Tràng cũng ngạc nhiên nữa: “Nhìn thị ngồi ngay giữa nhà, đến
bây giờ hắn vẫn còn ngờ ngợ. như không phải thế. Ra hắn đâu có vợ rồi đấy ư?”
Kim Lân đã sáng tạo được một tình huống truyện độc đáo tình huống này
được gợi ra ngay từ cái nhan đề của tác phẩm: Vợ nhặt. Như trên đã nói, trong
tình cảnh đói khát khủng khiếp, người ta chết đói đầy đường, bản thân Tràng
cùng đang trong cảnh đến nuôi thân còn chẳng xong, bỗng nhiên lại lấy được vợ,
lại có vợ theo không về.Tình huống vừa lạ, vừa hết sức éo le nói trên là đầu mối
cho sự phát triển của truyện, tác động đến diễn biến tâm trạng và hành động của
các nhân vật qua tình huống độc đáo này, chủ đề của tác phẩm được bộc lộ.
Câu 6: Nêu giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩmVN?
- ND: Truyện ngắn VN của KL không chỉ miêu tả tình cảnh thê thảm của
người nông dân nước ta trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 mà còn thể hiện
được bản chất tốt đẹp và sức sống kì diệu của họ : ngay trên bờ vực của cái chết
họ vẫn hướng về sự sống, khao khát tổ ấm gia đình và thương yêu đùm bọc lẫn
nhau.
- NT: Cách kể chuyện hấp dẫn, t¹o t×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o, cách
dựng cảnh gây ấn tượng với nhiều chi tiết đặc sắc đối thoại sinh động, miêu tả
tâm lí nhân vật tinh tế , sử dụng ngôn ngữ nông thôn nhuần nhị tự nhiên .

N¨m häc: 2009-2010
Câu 7: Nêu ý nghĩa đoạn kết trong tác phẩm VN ?
Đoạn kết của truyện ngắn Vợ nhặt có ý nghĩa. quan trọng trong việc thể
hiện chủ đề của tác phẩm. Truyện được khép lại bằng hình ảnh đoàn người đi
phá kho thóc của Nhật và hình ảnh lá cờ đỏ của Việt Minh phấp phới bay trong
đầu óc Tràng. Những hình ảnh này đối lập vời những hình ảnh thê thảm về cuộc
sống của người nông dân trong nạn đói khủng khiếp năm 1945, được tác giả
miêu tả ở phần đầu của thiên truyện -> Cái kết thúc như vậy gợi ra xu hướng
phát triển theo chiều hường tích cực của tác phẩm: Khi bị đẩy vào tình huống đói
khổ cùng đường, thì người nông dân lao động sẽ hướng tới cách mạng. Đây cũng
là xu hướng vận động chủ yếu của văn học Việt Nam từ l945 đến l975.
II. PH©N TÝCH
1. Nhân vật Tràng
a. MB: ( hs tập viết)
b. TB: (çc ý chÝnh cÇn ®¹t)
* Trµng lµ nh©n vËt cã bÒ ngoµi th«, xÊu, th©n phËn l¹i
nghÌo hÌn, m¾c tËt hay võa ®i võa nãi mét m×nh, bỗng nhiên nhặt
được vợ-> Trµng "nhÆt" ®ưîc vî trong hoµn c¶nh ®ãi kh¸t
* T©m tr¹ng :
- Lóc ®Çu khi cã ý ®Þnh ®a ngêi ®µn bµ xa l¹ vÒ nhµ kh«ng
ph¶i Trµng kh«ng cã chót ph©n v©n do dù, lo l¾ng " míi ®Çu
®Ìo bßng" nhng sau mét tho¸ng do dù h¾n ®· tÆc lìi mét çi
"ChËc, kÖ", çi tÆc lìi cña Trµng kh«ng ph¶i lµ sù liÒu lÜnh mµ
lµ mét sù cu mang, mét tÊm lßng nh©n hËu kh«ng thÓ chèi tõ.
QuyÕt ®Þnh cã vÎ gi¶n ®¬n nhưng chøa ®ùng nhiÒu t×nh th-
¬ng cña con ngưêi trong c¶nh khèn cïng ->TÊt c¶ biÕn ®æi tõ
gi©y phót Êy.
- Trªn ® ưêng vÒ xãm ngô c
+ Trµng kh«ng cói xuèng lÇm lòi như mäi ngµy "mÆt h¾n cã
g× phớn phë", h¾n tñm tØm cêi nô mét m×nh, hai m¾t s¸ng lªn
lÊp l¸nh." Tríc con m¾t tß mß cña ngêi d©n xãm ngô c , ngêi
®µn bµ cµng thªm ngîng nghÞu cßn Trµng " çi mÆt cø vªnh
vªnh tù ®¾c víi m×nh"  Trµng rÊt vui vµ c¶m thÊy h¹nh phóc,
mét niÒm vui méc m¹c cña anh lµm thuª vông vÒ lÇn ®Çu gÆp
chuyÖn l¹ ®êi cha tõng thÊy nhng chÝnh Trµng còng kh«ng khái
cã lóc cø lóng ta lóng tóng khi ®i bªn ngêi ®µn bµ.
+ Trong phót chèc, Trµng quªn tÊt c¶ t¨m tèi, "chØ cßn t×nh
nghÜa víi ngưêi ®µn bµ ®i bªn" vµ c¶m gi¸c ªm dÞu cña mét
anh Trµng lÇn ®Çu tiªn ®i c¹nh c« vî míi.
 KL ®· diÔn t¶ võa cô thÓ võa sinh ®éng niÒm khao kh¸t
tæ Êm gia ®×nh , bÊt chÊp c¶ çi ®ãi vµ çi chÕt.
- Khi dÉn thÞ vµo nhµ :
+ Hµnh ®éng x¨m x¨m bíc vµo nhµ dän dÑp s¬ qua vµ thanh
minh vÒ c¶nh bõa bén

N¨m häc: 2009-2010
+ Trµng ®øng t©y ng©y ra gi÷a nhµ vµ thÊy sî v×: sî ®èi
diÖn víi vî míi, sî vî míi ®æi ý v× hoµn c¶nh, sî mÑ kh«ng ®ång
ý
+ G¾t víi m×nh mét çch v« cí, tù hái( dc)
+ T©m tr¹ng ng¹c nhiªn : " ra m×nh ®· cã vî råi "
- khi thÊy mÑ vÒ Trµng vui síng nh mét ®øa trÎ
- Đến cái buổi sáng đầu tiên khi có vợ:
+Tràng thực sự thấy cuộc đời mình từ đây đã thay đổi hẳn. Tràng cảm thấy
"trong người êm ái lửng lơ như người vừa ở trong giấc mơ đi ra" điều đó nói lên
ngay giữa cái đói, cái chết, người lao động luôn khát khao hạnh phúc 1 mái ấm
gia đình.
+ chợt nhận ra xung quanh mình có cái gì vừa thay đổi mời mẻ, khác lạ”.
Trong những giờ phút có tính chất bước ngoặt ấy, con người ta bỗng thấy mình
trưởng thành. Niềm vui sướng, hạnh phúc của Tràng đã gắn liền với ý thức về
bổn phận, trách nhiệm: "Bỗng nhiên hắn thấy hắn thương yêu gắn bó với cái nhà
của hắn lạ lùng," “một nguồn vui sướng, phấn chấn đột ngột tràn ngập trong
long”, “bây giờ hắn mới thấy hắn nên người, hắn thấy hắn có bổn phận phải lo
lắng cho vợ con sau này” .-> H¾n x¨m x¨m ch¹y ra gi÷a s©n, còng
muèn lµm mét viÖc g× ®Ó dù phÇn tu söa l¹i c¨n nhµ” . Hµnh
®éng vµ suy nghÜ Êy cña Trµng võa rÊt hiÖn thùc, b×nh dÞ,
võa mang mét ý nghÜa l·ng m¹n thiªng liªng -> T©m lÝ Trµng
ph¸t triÓn theo chiÒu th¼ng ®øng phï hîp víi t©m lÝ cña mét
chó rÓ trÎ tuæi ®ang trµn trÒ h¹nh phóc. -> NT diÕn t¶ t©m
tr¹ng nh©n vËt ch©n thùc, sinh ®éng tinh tÕ  Qua sự biến đổi
tâm trạng thấy được vẻ đẹp tâm hồn tính cách nhân vật đó là tình thương niềm
khao khát hạnh phúc, niềm lạc quan tin tưởng vào tương lai và thấy được tình
cảm nhân đạo cuả nhà văn dành cho người lao động nghèo khổ.
C. Kết luận( HS tập viết)
2. Bà cụ Tứ
MB( HS tËp viÕt)
TB: (Çc ý cÇn ®¹t)
1.Hoàn cảnh sống
- Bà cụ Tứ là người dân ngụ cư, nghèo khổ, góa bụa, ở vậy nuôi con, chịu
nhiều đắng cay , cơ cực…
- Phải đối mặt với nạn đói khủng khiếp năm 1945….
2. Vẻ đẹp nhân văn được thể hiện qua diễn biến tâm trạng
* Khi Tràng dẫn vợ về nhà:
- Thấy Tràng “reo lên như mọt đứa trẻ”, vồn vã khác thường khi thấy
mẹ “lọng khọng” đi vào ngõ->, tâm trạng bà cụ Tứ cũng trở nên “phấp phỏng”:
Có cái gì đó bất thường đang chờ đợi bà. - Đến giữa sân bà lão đứng sững lại, bà
lão càng ngạc nhiên hơn. Kim Lân đã khéo chọn ngôn ngữ độc thoại nội tâm để
diễn tả tâm trạng đầy ngạc nhiên của bà cụ: “Quái, sao lại có người đàn bà nào ở
trong ấy nhỉ? Người đàn bà nào đứng ngay đầu giường thằng con hình thế kia?
Sao lai chảo mình bằng u? Không phải con cái Đục mà. Ai thế nhỉ?”

N¨m häc: 2009-2010
- Bà lão nhìn kĩ người đàn bà lần nữa nhưng vẫn không nhận ra người nào.
- Sự ngạc nhiên ấy còn được bộc lộ qua bước chân “lập cập” của bà lão.
- Bà cụ Tứ càng ngạc nhiên hơn khi nghe thấy tiếng người đàn bà xa lạ
chào mình bằng u.
* Khi hiểu ra cơ sự:
- khi nghe Tràng phân trần, cắt nghĩa, bà cụ mới hiểu. “Bà lão cúi đầu nín
lặng”. Một sự im lặng chất chứa biết bao suy nghĩ. “Bà lão hiểu rồi. Lòng người
mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương
cho số kiếp đứa con mình."
- Một nỗi tủi hờn , xót thương trào lên trong lòng bà cụ Tứ "Chao ôi, người ta
dựng vợ gả ….Còn mình thì..."
- Bà khóc " Trong kẽ mắt lèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt..."
- Bà lo lắng "Biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát
này không”.
-> Ở đây, cần phải thấy cái tinh tế của ngòi bút miêu tả tâm lí nhân vật của Kim
Lân. Nếu như khi nhận rõ gia cảnh nhà Tràng, người đàn bà còn đủ sức nén một
tiếng thở dài, thì bà cụ Tứ, khi đã thấu hiểu cơ sự của con đã không sao giấu nổi
sự ngao ngán của mình. “Bà lão khẽ thở dài ngửng lên, đăm đắm nhìn người đàn
bà”.
- Và từ chỗ xót xa cho đứa con trai, bà lão chuyển sang thương xót người đàn
bà. Người mẹ nghèo, nhân hậu, giàu lòng vị tha, nhất mực nhạy cảm ấy đã thấu
hiểu ngay cái cành ngộ của người phụ nữ xa lạ bỗng trở thành con dâu của mình
“Người ta có gặp bước khó khăn, đói khổ …..nào mà lo cho hết được?->. Ngôn
ngữ độc thoại nội tâm của nhân vật, lại một lần nữa, diễn tả chân thật và cảm
động những suy nghĩ âm thầm của người mẹ
- Sau khi khẽ dặng hắng một tiếng, bà lão ôn tồn, “nhẹ nhàng” nói với nàng
dâu: “Ừ thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau, u cũng mừng
lòng...” ngôn ngữ của bà lão nhẹ nhàng, cái nhìn của bà với nàng dâu đầy cảm
thông-> tất cả xuất phát từ tình yêu thương con người của bà lão.-> Nghe lời nói
ấy, “Tràng thở đánh phào một cái, ngực nhẹ hẳn đi”. Lời nói ấy cũng trả lại danh
dự nàng dâu cho người đàn bà là vợ nhặt.
Sau khi tÊt c¶ nh÷ng t×nh c¶m x¸o trén trong lßng ®· b¾t
®Çu l¾ng xuèng, bÊy giê bµ l·o míi chît nhí ra çi bæn phËn mÑ
chång. ThÕ lµ bµ l·o b¾t ®Çu nãi víi 2 vî chång ®øa con, bµ
dÆn dß çc con “chóng mµy liÖu b¶o nhau mµ lµm ¨n”; víi mét
niÒm tin cè h÷u “ai giÇu ba hä, ai khã ba ®êi”, bµ nghÜ xa
®Õn lò ch¸u cña bµ “cã ra th× råi con çi chóng mµy vÒ sau”....
NÕu ®Ó ý kÜ, ta thÊy h×nh nh cã mét phÇn n÷a bµ cô ®ang
nãi víi chÝnh m×nh. Nh÷ng khao kh¸t, nh÷ng Êp ñ tëng nh
ch¼ng bao giê cã b©y giê bµ cô míi ®îc dÞp nãi ra. ®iÒu nµy
chøng tá bµ lµ mét bµ mÑ chu toµn.-> niềm lạc quan hy vọng đổi
đời
- Tâm trạng bà cụ Tứ lẫn lộn buồn vui, lo lắng. Niềm vui của người mẹ nghèo
khổ trong cảnh ngộ này thật tội nghiệp. Nó trở nên héo hắt vì không sao thoắt ra

N¨m häc: 2009-2010
khỏi nỗi ám ảnh của sự buồn tủi, xót thương. “Bà lão thở nhẹ ra một hơi
dài……. trước kia không?”.
- Song nổi bật hơn cả vẫn là tấm lòng thương xót của bà cụ Tứ. Bà lão, nhìn
người đàn bà, lòng đầy xót thương. Và cũng như biết bao bà mẹ nhân từ khác, bà
cụ Tứ những mong con dâu mình hoà thuận: “Cốt làm sao chúng mày hoà
thuận…. u thương quá”. Bà cụ Tứ nghẹn lời không nói được nữa, nước mắt cứ
cháy xuống ròng ròng. Những giọt nước mắt xót xa, tủi nhục ấy, người vô tâm
như Tràng làm sao có thể hiểu nổi.
- Bà cụ Tứ thấy “nhẹ nhõm, tươi tỉnh khác ngày thường, cái mặt bủng beo u
ám của bà rạng rỡ hẳn lên”. Cùng với nàng đâu, bà cụ xăm xắn thu dọn; quét
tước nhà cửa. Một ý thức về bổn phận và trách nhiệm sâu sắc hơn nảy sinh ở tất
cả các thành viên của gia đình: “Hình như ai nấy ….có cơ khấm khá hơn”.
Người mẹ từng trải và nhân hậu ấy đã bằng mọi cách nhen nhóm một niềm vui,
niêm hi vọng cho dâu con của mình. Bà cụ nói toàn chuyện vui, toàn chuyện
sung sường về sau. Chính niềm vui, niềm tin vào cuộc sống ngày mai ấy đã
hướng con người vào những hành động thiết thực để tạo đựng một cuộc sống tốt
đẹp hơn( dẫn chứng).
* Chi tiÕt bµ l·o nÊu mét nèi ch¸o çm ®îi ®Õn gi÷a b÷a ¨n
míi lÔ mÔ bng ra cho thÊy Bµ muèn dµnh cho çc con mét ®iÒu
bÊt ngê. Bµ võa móc ch¸o cho çc con bµ võa xuýt xoa khen
ngon . ThÕ nhng tÊt c¶ nh÷ng cè g¾ng téi nghiÖp Êy cña bµ l·o
còng kh«ng lµm cho b÷a ¨n vui. Nã vÉn diÔn ra 1 çch ®Ónh
®o¶ng, miÕng çm ch¸t xÝt trong cæ häng kh«ng sao nuèt tr«i.
Tõ lóc Êy c¶ 3 ngêi ®Òu cói g»m mÆt xuèng ch¼ng ai nh×n ai
vµ còng ch¼ng ai d¸m nãi c©u nµo n÷a bëi c¶ 3 ®Òu kh«ng
d¸m nãi ra tríc çi ®iÒu, çi nçi lo mµ c¶ mµ c¶ 3 ®Òu biÕt.
 NT thể hiện tâm trạng chân thực, tinh tế
KL :Bµ cụ Tứ lµ h×nh ¶nh ®iÓn h×nh vÒ mét ngêi mÑ nghÌo
khæ n«ng d©n ViÖt Nam víi phÈm chÊt cao ®Ñp: th¬ng con vµ
giÇu ®øc hy sinh, hiÓu biÕt , l¹c quan. Nh©n vËt mÑ Tø thÊm
®îm t×nh c¶m nh©n ®¹o s©u xa vèn cã trong truyÒn thèng
d©n téc. Vµ lµ mét s¸ng t¹o xuÊt s¾c cña KL. Kh¾c häa h×nh t-
îng nh©n vËt bµ cô Tø, KL ®· sö dông mét ngßi bót trong s¸ng,
chän läc ®Ó miªu t¶ tû mØ, ch©n thùc tÊm lßng võa tr¾c Èn,
võa bao dung cña mét ngêi mÑ n«ng th«n VN.
3 Nh©n vËt ThÞ
MB( HS tập viết)
TB( Các ý chính cần đạt)
*Lµ 1c« g¸i téi nghiÖp ®¸ng th¬ng: çi tªn cßn kh«ng cã,
nghÌo khæ ®Õn møc tiÒu tôy h×nh hµi, lµm nghÒ nhÆt thãc
r¬i, g¹o v·i ë cöa kho, theo kh«ng Trµng vÒ v× 4 b¸t b¸nh ®óc .
Khi xuÊt hiÖn tríc anh Trµng, c« ta chØ nh mét çi bãng, víi d¸ng
ngêi gÇy säp, khu«n mÆt lìi cµy x¸m xÞt, chØ cã 2 con m¾t,
N¨m häc: 2009-2010
Người đàn bµ chao chát cháng lán lµ thế, khi lâm vào cái cảnh phải theo
không Tràng vì 4 bát bánh đúc, trong lòng vừa tủi phận, vừa e thẹn, ngượng
ngập.
* Sù thay ®æi s¾c th¸i t©m tr¹ng:
- Trước cái vẻ phín phở, “tủm tỉm cười nụ một mình và hai mắt thì sáng lên
lấp lánh” của tràng, cái vẻ e thẹn”, ngượng ngập của thị càng nổi bật hơn: “Thị
cắp cái thúng con, đầu hơi cúi xuống, cái nón rách tàng nghiêng nghiêng che
khuất đi nửa mặ”.
- Thị có vẻ rón rén, e thẹn. Cái dáng vẻ ấy của thị không giấu nổi những cặp
mắt tò mò của xóm chợ. Người ta thấy “thị thẹn thẹn hay đáo để”.
- Khi nhận thấy những người xung quanh đang nhìn dồn cả về phía mình, “thị
càng ngượng nghịu, chân nọ bước díu cả vào chân kia”. Cả đến khi gặp bà cụ
Tứ, thị vẫn còn e thẹn và khép nép-> Kim Lân đã miêu tã thật tinh tế và cảm
động những bước chân ngượng ngập, e thẹn trên đường về nhà chồng, cái dáng
điệu khép nép trước bà mẹ chồng của người vợ nhặt -> qua những chi tiết miêu
tả này, đã chứng tỏ sự thấu hiểu tình cảnh tội nghiệp của người vợ nhặt. Hoàn
cảnh tàn nhẫn xô đẩy chị có lúc thành ra kẻ cong cớn, trơ trẽn, trâng tráo, nhưng
bản chất chị không phải là một người như vậy. Chị chưa mất đi cái e thẹn,
ngượng ngập, tủi hổ khi bị rơi vào cảnh ngộ trớ trêu.
- Người đàn bà theo không Tràng trước hết là để có một nơi nương tựa để khỏi
chết đói . Chính vì thế nên khi đã nhìn thấy cái nhà “vắng teo đứng rúm ró trên
mảnh vườn mọc lổn nhổn những búi cỏ dại”, khi đã đảo mắt nhìn xung quanh,
cái ngực “gầy lép” của thị “nhô hẳn lên, nén một tiếng thở dài”. Đã chấp nhận
theo không một người xa lạ, xấu trai, ế vợ mà vẫn không sao tránh khỏi cái đói.
Chị không tìm được sự no ấm nhưng người đàn bà đã tìm thấy sự đầm ấm
của một gia đình đó cũng là niềm khao khát của chị khi quyết định về với
Tràng.
- Cái hạnh phúc ấy đã đem đến một sự đổi thay thật sự trong tính cách của
người đàn bà, đến nỗi làm cho Tràng phải ngạc nhiên: “Tràng nom thị hôm nay
khác lắm, rõ ràng là người đàn bà hiền hậu đúng mực không còn vẻ gì chao chát
chỏng lỏn như mấy lần Tràng gặp ngoài tỉnh”
* Là người chăm chỉ, chịu khó, có một niềm tin, niềm hi vọng vào ngày
mai tươi sáng
- C« dËy sím lµm viÖc ®óng nh mét ngêi vî hiÒn lµnh tÇn t¶o
(giÆt quÇn ¸o, g¸nh níc, dän vên, quÐt s©n, nÊu c¬m...”.  c«
vî nhÆt xuÊt hiÖn ®· lµm cho nhµ cöa lóp xóp tèi om bçng rén
rµng h¼n lªn. - khi nghe mÑ chång sai ®i dän c¬m, c« l¼ng
lÆng ®i vµo bÕp nh mét ngêi th«ng thuéc tõ l©u
- Tríc lêi dÆn dß khuyªn nhñ cña mÑ chång, tríc nh÷ng hµnh
®éng, lêi nãi cña chång, c« lu«n lu«n dÞu dµng ngoan ngo·n
®óng lµ mét c« d©u míi,.
- C« kh«ng chØ ngoan ngo·n, mµ cßn tá ra lµ ngêi réng r·i,
hiÓu biÕt (biÕt th¾c m¾c “ë ®©y vÉn ph¶i ®ãng thuÕ c¬ µ”,

N¨m häc: 2009-2010
biÕt gi¶i thÝch “ë trªnTh¸i Nguyªn, B¾c Giang ngêi ta kh«ng
chÞu ®ãng thuÕ...” Cã thÓ c« cha hiÓu biÕt s©u s¾c CM lµ g×,
song chÝ Ýt c« còng biÕt ®ã lµ dÊu hiÖu mét cuéc vïng lªn ®ßi
c«ng b»ng, ®ßi gi¶i tho¸t cho nh÷ng ngêi ®ãi khæ.
- c« ®· ®¸nh thøc trong ngêi chång kh¸t väng sèng, kh¸t väng
h¹nh phóc vµ ®Æc biÖt lµ c¶m nhËn m¬ hå vÒ thµnh c«ng cña
CM. -> Nh vËy vÒ mÆt nµo ®ã hä cã nhiÒu ®iÓm gièng nhau,
t©m ®Çu ý hîp. Hä ®Õn víi nhau tuy cha ph¶i b»ng t×nh yªu,
nhng b»ng t×nh th¬ng, sù c¶m th«ng chia sÎ vµ Ýt nhiÒu cã c¶
sù liÒu lÜnh cña tuæi trÎ.
* NT: x©y dùng t×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o , nghÖ thuËt
miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt.
KL( HS tập viết)
4. Gi¸ trÞ hiÖn thùc: (çc ý chÝnh cÇn ®¹t)
- Bøc tranh toµn c¶nh vÒ n¹n ®ãi:
+ C¶nh ngêi ®ãi tõ N§, TB bång bÕ, d¾t dÝu nhau ®i kiÕm
sèng khi n¹n ®ãi trµn ®Õn. TÊt c¶ ®Òu " xanh x¸m nh nh÷ng.
lÒu chî"
+ Çi ®ãi trµn ®Õn xãm ngô c :®Õn tõng gia ®×nh, bña
v©y ®e däa sè phËn con ngêi, nh÷ng ©m thanh, mïi vÞ, mµu
s¾c gîi lªn sù ¶m ®¹m thª l¬ng cña mét cuéc sèng ®ang gÇn
kÒ çi chÕt.
- Bøc tranh vÒ sè phËn cña nh÷ng con ngêi trªn bê vùc th¼m
cña n¹n ®ãi
+ Xãm ngô c: Nh÷ng khu«n mÆt hèc h¸c, u tèi trong cuéc
sèng ®ãi kh¸t "lò trÎ con ngåi ñ rò kh«ng buån nhóc nhÝch"
+ Sè phËn bµ cô Tø: Gãa chång, giµ nua, cßm câi, nghÌo. (lÊy
d/c,ptÝch)
+ Sè phËn Trµng: NghÌo,hÌn, ngô c, lµm thuª nu«i sèng gia
®×nh. LÊy vî lóc m×nh cha nu«i næi m×nh. §ªm t©n h«n cña
anh ®Çy tiÕng khãa hê vµ mïi h¾c cña ®èng dÊm khÐt lÑt.
+ Sè phËn cña ngêi "vî nhÆt": Lµ ngêi nhng ®Õn çi tªn riªng
còng kh«ng cã, th©n h×nh tiÒu tôy v× ®ãi mµ quªn c¶ nh©n
phÈm, chØ nghÜ ®Õn çi ¨n sao cho khái chÕt.  Tè ço bän
thùc d©n ph¸t xÝt.
- Cã mét hiÖn thøc tuy cha râ nÐt nhng hiÖn ra cuèi chuyÖn
trong ý nghÜ cña Trµng "c¶nh nh÷ng ngêi nghÌo ®ãi to l¾m"
®©y lµ hiÖn thùc nhng còng lµ íc m¬ cña Trµng.
5. Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: : (çc ý chÝnh cÇn ®¹t)
a. T¸c phÈm béc lé niÒm xãt xa, th¬ng c¶m ®èi víi cuéc sèng
bi ®¸t cña ngêi d©n nghÌo trong n¹n ®ãi, qua ®ã tè ço téi ¸c
cña thùc d©n ph¸t xÝt ®èi víi nh©n d©n ta (lÊy dÉn chøng +
ph©n tÝch)
N¨m häc: 2009-2010
b. T¸c phÈm ®i s©u vµo kh¸m ph¸ vµ n©ng niu tr©n träng
kh¸t väng h¹nh phóc, kh¸t väng sèng cña con ngêi.
- Nh÷ng khao kh¸t h¹nh phóc cña Trµng.
- ý thøc b¸m lÊy sù sèng rÊt m¹nh mÏ ë ngêi vî nhÆt.
- ý thøc vun ®¾p cho cuéc sèng ë nh©n vËt bµ cô Tø.
- NiÒm hi väng vÒ mét cuéc ®æi ®êi cña çc nh©n vËt (h×nh
¶nh l¸ cê)
c. T¸c phÈm thÓ hiÖn lßng tin s©u s¾c vµo phÈm gi¸ vµo lßng
nh©n hËu cña con ngêi.
- Çi ®Ñp tiÒm Èn cña Trµng lµ sù th«ng c¶m, lßng th¬ng ng-
êi, sù hµo phãng, chu ®¸o, t×nh nghÜa vµ tr¸ch nhiÖm.
- Sù biÕn ®æi cña ngêi vî nhÆt sau khi theo Trµng vÒ nhµ.
- TÊm lßng nh©n hËu cña bµ cô Tø, th¬ng con rÊt mùc, c¶m
th«ng víi t×nh c¶m cña nµng d©u, tr¨n trë vÇ bæn phËn lµm
mÑ, cè t¹o niÒm vui trong gia ®×nh gi÷a c¶nh sèng thª th¶m
 gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm vµ niÒm tin s©u s¾c vµo
con ngêi lao ®éng, vµo b¶n n¨ng sèng, kh¸t väng sèng m¹nh mÏ
cña hä, t×nh c¶m nh©n ®¹o ë ®©y cã nÐt míi mÎ so víi t×nh
c¶m nh©n ®¹o ®îc thÓ hiÖn trong nhiÒu t¸c phÈm cñav¨n häc
hiÖn thùc tríc çch m¹ng.

6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 15: Rõng xµ nu

(Nguyễn Trung Thµnh)

N¨m häc: 2009-2010
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
I Kiến thức cơ bản
C©u 1: T¸c gi¶
+ Tªn khai sinh cña NguyÔn Trung Thµnh (Nguyªn Ngäc) lµ
NguyÔn V¨n B¸u. ¤ng sinh n¨m 1932, quª ë Th¨ng B×nh, Qu¶ng
Nam.
+ NguyÔn Trung Thµnh lµ bót danh ®îc nhµ v¨n Nguyªn
Ngäc dïng trong thêi gian ho¹t ®éng ë chiÕn trêng miÒn Nam
thêi chèng MÜ.
+ N¨m 1950, «ng vµo bé ®éi, sau ®ã lµm phãng viªn b¸o
qu©n ®éi nh©n d©n liªn khu V. N¨m 1962, «ng t×nh nguyÖn
trë vÒ chiÕn trêng miÒn Nam.
+ T¸c phÈm: §Êt níc ®øng lªn- gi¶i nhÊt, gi¶i thëng Héi v¨n
nghÖ ViÖt Nam n¨m 1954- 1955; Trªn quª h¬ng nh÷ng anh
hïng §iÖn Ngäc (1969); §Êt Qu¶ng (1971- 1974);…
+ N¨m 2000, «ng ®îc tÆng gi¶i thëng Nhµ níc vÒ v¨n häc
nghÖ thuËt.
C©u 2. Hoµn c¶nh ra ®êi t¸c phÈm:
+ Sau chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ, hiÖp ®Þnh Gi¬-ne-v¬
®îc kÝ kÕt, ®Êt níc chia lµm hai miÒn. KÎ thï ph¸ ho¹i hiÖp
®Þnh, khñng bè, th¶m s¸t, lª m¸y chÐm ®i kh¾p miÒn Nam.
Çch m¹ng r¬i vµo thêi k× ®en tèi.
+ §Çu n¨m 1965, MÜ ®æ qu©n å ¹t vµo miÒn Nam vµ tiÕn
hµnh ®¸nh ph¸ ¸c liÖt ra miÒn B¾c. NguyÔn Trung Thµnh vµ
çc nhµ v¨n miÒn Nam lóc ®ã muèn viÕt "hÞch thêi ®¸nh MÜ".
Rõng xµ nu ®îc viÕt vµo ®óng thêi ®iÓm mµ c¶ níc ta trong
kh«ng khÝ sôc s«i ®¸nh MÜ. T¸c phÈm ®îc hoµn thµnh ë khu
c¨n cø cña chiÕn trêng miÒn Trung Trung bé.
MÆc dï Rõng xµ nu viÕt vÒ sù kiÖn næi dËy cña bu«n lµng
T©y Nguyªn trong thêi k× ®ång khëi tríc 1960 nhng chñ ®Ò t t-
N¨m häc: 2009-2010
ëng cña t¸c phÈm vÉn cã quan hÖ mËt thiÕt víi t×nh h×nh thêi
sù cña cuéc kh¸ng chiÕn lóc t¸c phÈm ra ®êi.
C©u 3. Tãm t¾t t¸c phÈm ( hs tù lµm )
C©u 4. Cèt truyÖn vµ çch tæ chøc bè côc t¸c phÈm
+ Rõng xµ nu ®îc kÓ theo mét lÇn vÒ th¨m lµng cña Tnó
sau 3 n¨m ®i bé ®éi. §ªm Êy, d©n lµng qu©y quÇn bªn bÕp löa
nhµ r«ng nghe cô MÕt kÓ l¹i c©u chuyÖn bi tr¸ng vÒ cuéc ®êi
Tnó vµ cuéc ®êi lµng X« Man.
+ Rõng xµ nu lµ sù lång quyÖn hai cuéc ®êi: cuéc ®êi Tnó
vµ cuéc ®êi lµng X« Man. Hai cuéc ®êi Êy ®Òu ®i tõ bãng tèi
®au th¬ng ra ¸nh s¸ng cña chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng, ®i tõ
hai bµn tay kh«ng ®Õn hai bµn tay cÇm vò khÝ ®øng lªn dïng
b¹o lùc çch m¹ng chèng l¹i b¹o lùc ph¶n çch m¹ng.
+ Cèt truyÖn Rõng xµ nu c¨ng ra trong xung ®ét quyÕt liÖt
mét mÊt mét cßn gi÷a mét bªn lµ nh©n d©n, mét bªn lµ kÎ thï
MÜ- DiÖm. Xung ®ét Êy ®i theo t×nh thÕ ®¶o ngîc mµ thêi
®iÓm ®¸nh dÊu lµ lóc ngän löa cña lßng c¨m thï ngïn ngôt ch¸y
trªn 10 ®Çu ngãn tay Tnó.
C©u 5. Nhan ®Ò t¸c phÈm :
+ Nhµ v¨n cã thÓ ®Æt tªn cho t¸c phÈm cña m×nh lµ "lµng
X« Man" hay ®¬n gi¶n h¬n lµ "Tnó"- nh©n vËt chÝnh cña
truyÖn. Nhng nÕu nh vËy t¸c phÈm sÏ mÊt ®i søc kh¸i qu¸t vµ
sù gîi më.
+ §Æt tªn cho t¸c phÈm lµ Rõng xµ nu dêng nh ®· chøa ®ùng
®îc c¶m xóc cña nhµ v¨n vµ linh hån t tëng chñ ®Ò t¸c phÈm.
+ H¬n n÷a, Rõng xµ nu cßn Èn chøa çi khÝ vÞ khã quªn cña
®Êt rõng T©y Nguyªn, gîi lªn vÎ ®Ñp hïng tr¸ng, man d¹i- mét
søc sèng bÊt diÖt cña c©y xµ nu vµ tinh thÇn bÊt khuÊt cña ng-
êi.
+ Bëi vËy, Rõng xµ nu mang nhiÒu tÇng nghÜa bao gåm c¶ ý
nghÜa t¶ thùc lÉn ý nghÜa tîng trng. Hai líp ý nghÜa nµy xuyªn
thÊm vµo nhau to¸t lªn h×nh tîng sinh ®éng cña xµ nu, ®a l¹i
kh«ng khÝ T©y Nguyªn rÊt ®Ëm ®µ cho t¸c phÈm.
C©u 6. V× sao trong c©u chuyÖn bi tr¸ng vÒ cuéc ®êi
Tnó, cô MÕt 4 lÇn nh¾c tíi ý: "Tnó kh«ng cøu ®îc vî con" ®Ó
råi ghi t¹c vµo t©m trÝ ngêi nghe c©u nãi: "Chóng nã ®· cÇm
sóng, m×nh ph¶i cÇm gi¸o"
"Tnó kh«ng cøu ®îc vî con"- cô MÕt nh¾c tíi 4 lÇn ®Ó nhÊn
m¹nh: khi cha cÇm vò khÝ, Tnó chØ cã hai bµn tay kh«ng th×
ngay c¶ nh÷ng ngêi th¬ng yªu nhÊt Tnó còng kh«ng cøu ®îc.
C©u nãi ®ã cña cô MÕt ®· kh¾c s©u mét ch©n lÝ: chØ cã cÇm
vò khÝ ®øng lªn míi lµ con ®êng sèng duy nhÊt, míi b¶o vÖ ®îc
nh÷ng g× th©n yªu, thiªng liªng nhÊt. Ch©n lÝ çch m¹ng ®i ra
tõ chÝnh thùc tÕ m¸u x¬ng, tÝnh m¹ng cña d©n téc, cña nh÷ng
N¨m häc: 2009-2010
ngêi th¬ng yªu nªn ch©n lÝ Êy ph¶i ghi t¹c vµo x¬ng cèt, t©m
kh¶m vµ truyÒn l¹i cho çc thÕ hÖ tiÕp nèi.
C©u 7. Chñ ®Ò t¸c phÈm
- Chñ ®Ò t¸c phÈm ®îc ph¸t biÓu trùc tiÕp qua lêi cô MÕt:
Chóng nã ®· cÇm sóng, m×nh ph¶i cÇm gi¸o!", tøc lµ ph¶i dïng
b¹o lùc çch m¹ng chèng l¹i b¹o lùc ph¶n çch m¹ng. §ã lµ con ®-
êng gi¶i phãng d©n téc cña thêi ®¹i çch m¹ng.
C©u 8. VÎ ®Ñp nghÖ thuËt cña t¸c phÈm
+ Khuynh híng sö thi thÓ hiÖn ®Ëm nÐt ë tÊt c¶ çc ph¬ng
diÖn: ®Ò tµi, chñ ®Ò, h×nh tîng, hÖ thèng nh©n vËt, giäng
®iÖu,…
+ Çch thøc trÇn thuËt: kÓ theo håi tëng qua lêi kÓ cña cô
MÕt (giµ lµng), kÓ bªn bÕp löa gîi nhí lèi kÓ " khan" sö thi cña
çc d©n téc T©y Nguyªn, nh÷ng bµi "khan" ®îc kÓ nh nh÷ng
bµi h¸t dµi h¸t suèt ®ªm.
+ C¶m høng l·ng m¹n: tÝnh l·ng m¹n thÓ hiÖn ë c¶m xóc cña
t¸c gi¶ béc lé trong lêi trÇn thuËt, thÓ hiÖn ë viÖc ®Ò cao vÎ
®Ñp cña thiªn nhiªn vµ con ngêi trong sù ®èi lËp víi sù tµn b¹o
cña kÎ thï.
C©u 9. H×nh ảnh đôi bµn tay Tnó bÞ th»ng Dôc tÈm nhùa
xµ nu ®èt 10 ®Çu ngãn tay mang nhiÌu ý nghÜa s©u s¾c:
- Tè ço téi ¸c man rî cña kÎ thï, kÝch ®éng lßng c¨m thï cña
d©n lµng, ca ngîi tinh thÇn kiªn trung cña ngêi thanh niªn
çch m¹ng.
- Lµ ®éng lùc vµ nguyªn cí thóc giôc d©n lµng x« man theo
cô mÕt vµo rõng t×m vò khÝ ; ®èt ®uèc xµ nu dùng ®ªm
®ång khëi diÖt ¸c gi¶i phãng quª h¬ng.
- Con ®êng gi¶i phãng ch©n lÝ ®Êu tranh çch m¹ng ®· ®îc
t×m ra vµ s¸ng tá ch©n lÝ Êy vang lªn qua lêi cô mÕt: chóng
cÇm sóng.....
- §ã lµ bµn tay cña t×nh c¶m con ngêi
- §ã lµ bµn tay qu¶ b¸o khi tnó dïng chÝnh 2 bµn tay mçi
ngãn chØ cßn 2 ®èt bãp cæ th»ng dôc ....
II. PH©N TÝCH

1.Hình tượng cây xà nu
a. MB( HS tập viết)
b. TB:
* Một hình ảnh của TN giàu sức sống
- CXN được tg tả thực và lặp đi lặp lại nhiều lần trong tp(DC…..).
CXNđược miêu tả với số lượng nhiều hàng vạn cây và với sức mạnh
sinh tồn thật hiếm thấy(DC: Trong rừng……vậy)
- Đoạn mở đầu và kết thúc tp cũng là hình ảnh RXN(DC…..)-
* Sự gắn bó với cuộc sống con người TN

N¨m häc: 2009-2010
- Có mặt trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày( củi Xn cháy hồng
trong bếp lửa mỗi nhà …®uèc löa xµ nu soi ®êng rõng ®ªm, löa
xµ nu bËp bïng trong nhµ ng, khãi xµ nu lµm ®en nhÎm th©n
h×nh lò trÎ, khãi xµ nu hun ®en tÊm b¶ng ®Ó anh QuyÕt d¹y
Tnó vµ Mai häc ch÷....
- Tham dự vào những sự kiện quan trọng của cuộc sống dân làng
XM( DC: Ngọn đuốc Xn cháy sáng trong tay cụ mết và những người
vào rừng lấy giáo mác …, bọn giặc tẩm nhựa XN vào giẻ để đốt 10
ngón tay Tnú, soi sáng rực cả đêm cả làng XM nổi dạy khởi nghĩa
những bó đuốc XN soi rõ xác 10 thằng giặc bị giết ngổn ngang …)
* Những phẩm chất biểu tượng của CXN trong soi chiếu với con
người
+ Më ®Çu t¸c phÈm, nhµ v¨n tËp trung giíi thiÖu vÒ rõng xµ
nu, mét rõng xµ nu cô thÓ ®îc x¸c ®Þnh râ: "n»m trong tÇm
®¹i b¸c cña ®ån giÆc", n»m trong sù hñy diÖt b¹o tµn: "HÇu
hÕt ®¹n ®¹i b¸c ®Òu r¬i vµo ®åi xµ nu c¹nh con níc lín".
-> TruyÖn më ra mét cuéc ®ông ®é lÞch sö quyÕt liÖt gi÷a
lµng X« Man víi bän MÜ- DiÖm. Rõng xµ nu còng n»m trong
cuéc ®ông ®é Êy. Tõ chç t¶ thùc, rÊt tù nhiªn h×nh ¶nh xµ nu
®· trë thµnh mét biÓu tîng. Xµ nu hiÖn ra víi t thÕ cña sù sèng
®ang ®èi diÖn víi çi chÕt, sù sinh tån ®èi diÖn víi sù hñy diÖt.
Çch më cña c©u chuyÖn thËt gän gµng, c« ®óc mµ vÉn ®Çy
uy nghi tÇm vãc.
+ Víi kÜ thuËt quay toµn c¶nh, NguyÔn Trung Thµnh ®· ph¸t
hiÖn ra: "c¶ rõng xµ nu hµng v¹n c©y kh«ng c©y nµo lµ kh«ng
bÞ th¬ng". T¸c gi¶ ®· chøng kiÕn nçi ®au cña xµ nu: "cã
nh÷ng c©y bÞ chÆt ®øt ngang nöa th©n m×nh ®æ µo µo nh
mét trËn b·o". Råi "cã nh÷ng c©y con võa lín ngang tÇm ngùc
ngêi bÞ ®¹n ®¹i b¸c chÆt ®øt lµm ®«i. ë nh÷ng c©y ®ã, nhùa
cßn trong, chÊt dÇu cßn lo·ng, vÕt th¬ng kh«ng lµnh ®îc cø
loÐt m·i ra, n¨m mêi h«m sau th× c©y chÕt". Çc tõ ng÷: vÕt
th¬ng, côc m¸u lín, loÐt m·i ra, chÕt,… lµ nh÷ng tõ ng÷ diÔn t¶
nçi ®au cña con ngêi. Nhµ v¨n ®· mang nçi ®au cña con ngêi
®Ó biÓu ®¹t cho nçi ®au cña c©y. Do vËy, nçi ®au cña c©y
t¸c ®éng ®Õn da thÞt con ngêi gîi lªn c¶m gi¸c ®au ®ín.
+ Nhng t¸c gi¶ ®· ph¸t hiÖn ®îc søc sèng m·nh liÖt cña c©y
xµ nu: "trong rõng Ýt cã lo¹i c©y sinh s«i n¶y në kháe nh vËy".
§©y lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó xµ nu vît qua giíi h¹n cña sù sèng vµ
çi chÕt. Sù sèng tån t¹i ngay trong sù hñy diÖt: "C¹nh mét c©y
xµ nu míi ng· gôc ®· cã bèn n¨m c©y con mäc lªn". T¸c gi¶ sö
dông çch nãi ®èi lËp (ng· gôc- mäc lªn; mét- bèn n¨m) ®Ó
kh¼ng ®Þnh mét kh¸t väng thËt cña sù sèng. C©y xµ nu ®· tù
®øng lªn b»ng søc sèng m·nh liÖt cña m×nh: "…c©y con mäc
lªn, h×nh nhän mòi tªn lao th¼ng lªn bÇu trêi"->hình ảnh đó thật
N¨m häc: 2009-2010
giống như CM như những thế hệ dân làng XM tiếp bước nhau đứng lên đánh
giặc ( DC..)
+ Xµ nu kh«ng nh÷ng tù biÕt b¶o vÖ m×nh mµ cßn b¶o vÖ
sù sèng, b¶o vÖ lµng X« Man: "Cø thÕ hai ba n¨m nay, rõng xµ
nu ìn tÊm ngùc lín ra che chë cho lµng". H×nh tîng xµ nu chøa
®ùng tinh thÇn qu¶ c¶m, mét sù kiªu h·nh cña vÞ trÝ ®øng
®Çu trong b·o t¸p chiÕn tranh.
+ Trong qu¸ tr×nh miªu t¶ rõng xµ nu, c©y xµ nu, nhµ v¨n ®·
sö dông nh©n hãa nh mét phÐp tu tõ chñ ®¹o. ¤ng lu«n lÊy nçi
®au vµ vÎ ®Ñp cña con ngêi lµm chuÈn mùc ®Ó nãi vÒ xµ nu
khiÕn xµ nu trë thµnh mét Èn dô cho con ngêi, mét biÓu tîng
cña T©y Nguyªn bÊt khuÊt, kiªn cêng.
- Çc thÕ hÖ con ngêi lµng X« Man còng t¬ng øng víi çc thÕ
hÖ c©y xµ nu. Cô MÕt cã bé ngùc "c¨ng nh mét c©y xµ nu lín",
tay "sÇn sïi nh vá c©y xµ nu".
+ Cô MÕt chÝnh lµ c©y xµ nu cæ thô héi tô tÊt c¶ søc m¹nh
cña rõng xµ nu.
+ Tnó cêng tr¸ng nh mét c©y xµ nu ®îc t«i luyÖn trong ®au
th¬ng ®· trëng thµnh mµ kh«ng ®¹i b¸c nµo giÕt næi.
+ DÝt trëng thµnh trong thö th¸ch víi b¶n lÜnh vµ nghÞ lùc phi
thêng còng gièng nh xµ nu phãng lªn rÊt nhanh tiÕp lÊy ¸nh
mÆt trêi.
+ CËu bÐ Heng lµ mÇm xµ nu ®ang ®îc çc thÕ hÖ xµ nu
trao cho nh÷ng tè chÊt cÇn thiÕt ®Ó s½n sµng thay thÕ trong
cuéc chiÕn cam go cßn cã thÓ ph¶i kÐo dµi "n¨m n¨m, mêi n¨m
hoÆc l©u h¬n n÷a".
- C©u v¨n më ®Çu ®îc lÆp l¹i ë cuèi t¸c phÈm (®øng trªn
®åi xµ nu Êy tr«ng ra xa ®Õn hÕt tÇm m¾t còng kh«ng thÊy
g× kh¸c ngoµi nh÷ng ®åi xµ nu nèi tiÕp tíi ch©n trêi) gîi ra
c¶nh rõng xµ nu hïng tr¸ng, kiªu dòng vµ bÊt diÖt, gîi ra sù bÊt
diÖt, kiªu dòng vµ hïng tr¸ng cña con ngêi T©y Nguyªn nãi riªng
vµ con ngêi ViÖt Nam nãi chung trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng
MÜ cøu níc vÜ ®¹i. Ên tîng ®äng l¹i trong kÝ øc ngêi ®äc m·i
m·i chÝnh lµ çi b¸t ng¸t cña çnh rõng xµ nu kiªu dòng ®ã.
-> H×nh tîng CXN lµ mét s¸ng t¹o ®éc ®¸o cña NTT.
* NghÖ thuËt kÓ chuyÖn l«i cuèn, hÊp dÉn t¹o kh«ng khÝ sö
thi hïng tr¸ng, h×nh ¶nh so s¸nh ®éc ®¸o, thñ ph¸p miªu t¶ tµi
t×nh.
c. KB (HS tập viết)
2. Hình tượng Tnú
a.MB( HS tự viết)
b.TB
* PhÈm chÊt, tÝnh çch cña ngêi anh hïng:
- Gan gãc, t¸o b¹o, dòng c¶m, trung thùc, mu trÝ :

N¨m häc: 2009-2010
+ khi cßn nhá cïng Mai vµo rõng tiÕp tÕ, lµm liªn l¹c cho anh
QuyÕt
+ Häc ch÷ chËm kh«ng b»ng Mai giËn m×nh ®Ëp bÓ b¶ng bá
ra bê suèi ngåi mét m×nh lÊy ®¸ ®Ëp vµo ®Çu
+ Tnó kh«ng ®i theo ®êng mßn v× ë ®ã cã giÆc phôc kÝch,
anh leo lªn c©y cao x¸c ®Þnh ph¬ng híng råi ®¹p gai xÐ rõng
mµ ®i. Qua s«ng , qua suèi Tnó tr¸nh chç níc ªm, v× chç Êy cã
qu©n MÜ –DiÖm hay mai phôc, Tnó chän chç níc ch¶y xiÕt, ®Ì
lªn con sãng nh mét con ç k×nh ®Ó ,sang bê.
+ BÞ giÆc b¾t tra tÊn vÉn kiªn quyÕt kh«ng chÞu khai bëi anh
lu«n kh¾c ghi lêi d¹y cña cô MÕt: “ çn bé lµ ®¶ng ®¶ng cßn
nói níc nµy cßn” vµ t×m çch vît ngôc.
+ TiÕp tôc cïng thanh niªn mµi gi¸o m¸c chuÈn bÞ cho mét cuéc
chiÕn ®Êu míi ¸c liÖt h¬n d÷ déi h¬n.
+X«ng ra cøu vî con khi chØ cã hai bµn tay tr¾ng.
+BÞ giÆc tÈm nhùa xµ nu ®èt 10 ®Çu ngãn tay Tnó kh«ng kªu
la, kh«ng van xin c¾n chÆt m«i ®Õn bËt m¸u.
-> Lßng dòng c¶m, kh«ng sî hy sinh, sù mu trÝ,t×nh yªu vµ lßng
trung thµnh tuyÖt ®èi víi çch m¹ng cña Tnó cã mét phÇn kÕ
thõa truyÒn thèng anh hïng, bÊt khuÊt cña con ngêi T©y
Nguyªn kiªu hïng, mÆt kh¸c nã sím ®îc thö th¸ch, h×nh thµnh
trong thùc tÕ.
Chó ý:So s¸nh víi A phñ Tnó kh«ng ph¶i t×m ®êng ,nhËn ®-
êng như: Aphñ.
* Tnó lµ ngêi cã lßng c¨m thï giÆc s«i sôc biÕt vît lªn nçi ®au
gia ®×nh, nçi ®au riªng cña b¶n th©n ®Ó sèng ®Ñp sèng
®óng sèng cã ý nghÜa.
+ Må c«i cha mÑ tõ nhá, ®îc «ng giµ MÕt vµ c¶ b¶n lµng cu
mang,®ïm bäc,khi míi chØ lµ mét ®øa trÎ ®· biÕt chän cho
m×nh mét cuéc sèng cã ý nghÜa theo cô MÕt, theo nh÷ng ngêi
dan X« Man yªu lµng yªu níc ®i nu«i çn bé.
+Cµng lín Tnó cµng mang nhiÒu nÐt ®Ñp cña nói rõng T©y
Nguyªn,khoÎ gièng nh mét c©y mét th©n c©y xµ nu trëng
thµnh ®ang ®é cêng tr¸ng, v¬n th¼ng lªn çnh rõng xµ nu ®¹i
ngµn vµ råi t×nh yªu víi Mai.
- Cuéc ®êi cßn høa hÑn biÕt bao h¹nh phóc ë phÝa tríc nhng
anh l¹i cã mét sè phËn ®Çy bi kÞch. §Ó truy t×m Tnó, chóng
b¾t vµ tra tÊn vî con anh ®Õn chÕt. Tnó tËn m¾t chøng kiÕn
tÊt c¶ vµ lßng c¨m thï t×nh yªu th¬ng ®· khiÕn cho ®«i m¾t
anh rùc lªn nh hai côc löa lín. Anh lao th¼ng vµo lò giÆc nhng
kh«ng thÓ cøu ®îc vî con v× anh chØ cã hai bµn tay tr¾ng
kh«ng vò khÝ. B¶n th©n anh bÞ ®Þch b¾t vµ thËt ®au xãt bÞ
chóng ®èt ch¸y mêi ®Çu ngãn tay b»ng chÝnh thø nhùa xµ nu ,
th¬m ng¸t cña quª h¬ng m×nh
N¨m häc: 2009-2010
-> §ã lµ mét bi kÞch v« lÝ vµ ®ín ®au. Bi kÞch nµy gîi cho
ngêi ®äc suy ngÉm: nÕu chØ víi søc vãc vµ lßng dòng c¶m vµ
t×nh yªu hay lßng c¨m thï ch¸y báng mµ trong tay kh«ng cã
mét thø vò khÝ th× dÇu cã lÝ tëng çch m¹ng, con ngêi còng
kh«ng thÓ cøu ®îc b¶n th©n vµ gia ®inh m×nh, ch¼ng thÓ cã
h¹nh phóc trong khi kÎ thï tµn b¹o l¹i cã ®Çy vò khÝ
- ("Tnó kh«ng cøu ®îc vî con"- cô MÕt nh¾c tíi 4 lÇn ®Ó nhÊn
m¹nh: khi cha cÇm vò khÝ, Tnó chØ cã hai bµn tay kh«ng th×
ngay c¶ nh÷ng ngêi th¬ng yªu nhÊt Tnó còng kh«ng cøu ®îc.
C©u nãi ®ã cña cô MÕt ®· kh¾c s©u mét ch©n lÝ: chØ cã
cÇm vò khÝ ®øng lªn míi lµ con ®êng sèng duy nhÊt, míi b¶o
vÖ ®îc nh÷ng g× th©n yªu, thiªng liªng nhÊt. Ch©n lÝ çch
m¹ng ®i ra tõ chÝnh thùc tÕ m¸u x¬ng, tÝnh m¹ng cña d©n
téc, cña nh÷ng ngêi th¬ng yªu nªn ch©n lÝ Êy ph¶i ghi t¹c vµo
x¬ng cèt, t©m kh¶m vµ truyÒn l¹i cho çc thÕ hÖ tiÕp nèi.)
+Kh«ng thÓ cÇm vò khÝ, Tnó kh«ng ®Çu hµng sè phËn kh«ng
cam chÞu nh÷ng g× th»ng Dôc muèn dï mçi ngãn tay chØ cßn
hai ®èt-> t×nh nguyÖn ®i bé ®éi chñ lùc ®Ó ®îc cÇm sóng
giÕt giÆc tr¶ thï cho quª h¬ng, gia ®×nh
* Là 1 người giàu tình nặng nghĩa
+ Gắn bó đầy trách nhiệm với CM: Theo cụ mết, theo dân làng nuôi dấu cán
bộ. hết lòng lo lắng đến sự an tòan của cán bộ, 1 lòng tin tưởng ở CM, luôn nghe
lời anh Quyết ráng học, dẫn dắt dân làng XM đánh giặc
+ yêu làng, yêu quê hương sâu nặng(DC….)
+ Hết lòng thương yêu vợ con (DC: khi sinh con khôngđi chợ mua vải để làm
tấm khăn địu con?Khi mẹ con Mai bị tra t ấn bi ết th ất b ại nh ưng tay kh ông v ẫn x
ông ra c ứu v ợ con
*Cã tÝnh kû luËt cao.
- xa lµng 3 n¨m tuy nhí nhµ, nhí quª h¬ng nhng ph¶i ®îc cÊp
trªn cho phÐp anh míi vÒ vµ chØ vÒ ®óng mét ®ªm nh quy
®Þnh.
-> Tnó lµ h×nh ¶nh tiªu biÓu cña d©n lµng X« Man cña ®ång
bµo T©y Nguyªn
-> Tnó lµ nh©n vËt sö thi Tnó lµ h×nh tîng giµu tÝnh nghÖ
thuËt mang ý nghÜa thÈm nÜ ®¹i diÖn cho sè phËn hvµ con ®-
êng ®Êu tranh cña çc d©n téc T©y Nguyªn trong c«ng cuéc
chèng MÜ cøu níc
- NT: nhµ v¨n ®· x©y dùng thµnh c«ng nh©n vËt anh hïng víi
c¶m høng ngîi ca tù hµo giäng v¨n trang träng hïng tr¸ng say
mª .
KB(HS tập viết)
3. çc nh©n vËt: cô MÕt, Mai, DÝt, Heng

N¨m häc: 2009-2010
+ Cô MÕt, Mai, DÝt, bÐ Heng lµ sù tiÕp nèi çc thÕ hÖ lµm
næi bËt tinh thÇn bÊt khuÊt cña lµng X« Man nãi riªng, cña T©y
Nguyªn nãi chung.
+ Cô MÕt "qu¾c thíc nh mét c©y xµ nu lín" lµ hiÖn th©n cho
truyÒn thèng thiªng liªng, biÓu tîng cho søc m¹nh tËp hîp ®Ó
næi dËy ®ång khëi.
+ Mai, DÝt lµ thÕ hÖ hiÖn t¹i. Trong DÝt cã Mai cña thêi tríc vµ
cã DÝt cña h«m nay. VÎ ®Ñp cña DÝt lµ vÎ ®Ñp cña sù kiªn
®Þnh, v÷ng vµng trong b·o t¸p chiÕn tranh.
+ BÐ Heng lµ thÕ hÖ tiÕp nèi, kÕ tôc cha anh ®Ó ®a cuéc
chiÕn tíi th¾ng lîi cuèi cïng.
Dêng nh cuéc chiÕn khèc liÖt nµy ®ßi hái mçi ngêi ViÖt Nam
ph¶i cã søc trçi dËy cña mét Phï §æng Thiªn V¬ng
c.KB:
4. Ph©n tÝch nh÷ng nÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña ngßi
bót NTR trong t¸c phÈm RXN.
- NT kÓ chuyÖn hÊp dÉn vµ linh ®éng, biÕn ho¸.
+ Rõng xµ nu ®îc kÓ theo mét lÇn vÒ th¨m lµng cña Tnó sau
3 n¨m ®i bé ®éi. §ªm Êy, d©n lµng qu©y quÇn bªn bÕp löa
nhµ r«ng nghe cô MÕt kÓ l¹i c©u chuyÖn bi tr¸ng vÒ cuéc ®êi
Tnó vµ cuéc ®êi lµng X« Man.
+ Rõng xµ nu lµ sù lång quyÖn hai cuéc ®êi: cuéc ®êi Tnó vµ
cuéc ®êi lµng X« Man. Hai cuéc ®êi Êy ®Òu ®i tõ bãng tèi
®au th¬ng ra ¸nh s¸ng cña chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng, ®i tõ
hai bµn tay kh«ng ®Õn hai bµn tay cÇm vò khÝ ®øng lªn dïng
b¹o lùc çch m¹ng chèng l¹i b¹o lùc ph¶n çch m¹ng.
+ Cèt truyÖn Rõng xµ nu c¨ng ra trong xung ®ét quyÕt liÖt
mét mÊt mét cßn gi÷a mét bªn lµ nh©n d©n, mét bªn lµ kÎ thï
MÜ- DiÖm. Xung ®ét Êy ®i theo t×nh thÕ ®¶o ngîc mµ thêi
®iÓm ®¸nh dÊu lµ lóc ngän löa cña lßng c¨m thï ngïn ngôt ch¸y
trªn 10 ®Çu ngãn tay Tnó.
- X©y dùng nh÷ng h×nh tîng nghÖ thuËt ®Æc s¾c, ch©n
thùc, sèng ®éng vµ mang tÝnh kh¸i qu¸t cao.
+ H×nh tîng c©y xµ nu,
+ h×nh tîng cô MÕt, Tnó, Mai, DÝt, bÐ Heng.
- Ng«n ng÷ giäng ®iÖu võa tr÷ t×nh, s©u l¾ng võa m¹nh
mÏ hµo hïng.
- Ngßi bót sö thi l·ng m¹n, giµu chÊt suy trÇm l¾ng.
6. DÆn dß:

N¨m häc: 2009-2010
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 16: Nh÷ng ®øa con trong gia

®×nh
( NguyÔn Thi)
1.æn ®Þnh :
……………………………
N¨m häc: 2009-2010
……………………………
3.Bµi míi:
1.Tr×nh bµy nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ nhµ v¨n NguyÔn Thi?
-NguyÔn Thi, tªn thËt lµ NguyÔn Hoµng Ca (1928- 1968).
Quª: H¶i HËu- Nam §Þnh. ¤ng cßn cã bót danh kh¸c lµ
NguyÔn Ngäc TÊn.
- 10 tuæi, må c«i cha, mÑ ®i bíc n÷a. NguyÔn Thi ph¶i chÞu
®ùng cuéc sèng vÊt v¶, tñi cùc ngay tõ nhá.
- 15 tuæi, vµo Sµi Gßn võa kiÕm sèng, võa tù häc.
- 17 tuæi, tham gia çch m¹ng råi gia nhËp lùc lîng vò trang
võa h¨ng h¸i ho¹t ®éng v¨n nghÖ võa chiÕn ®Êu trong cuéc
kh¸ng chiÕn chèng ph¸p.
- 1954, tËp kÕt ra B¾c, c«ng t¸c ë toµ so¹n t¹p chÝ V¨n nghÖ
Qu©n ®éi.
- 1962, «ng trë l¹i chiÕn trêng miÒn Nam c«ng t¸c t¹i Côc
chÝnh trÞ qu©n gi¶i phãng miÒn Nam.
- NguyÔn Thi lµ mét trong nh÷ng thµnh viªn s¸ng lËp vµ phô
tr¸ch t¹p chÝ V¨n nghÖ Qu©n gi¶i phãng.
- Trong mét cuéc tæng tÊn c«ng MËu Th©n n¨m 1968, «ng
®· hi sinh ë mÆt trËn Sµi Gßn.
- S¸ng t¸c cña NguyÔn Thi gåm nhiÒu thÓ lo¹i: Bót kÝ, truyÖn
ng¾n, tiÓu thuyÕt.
- T¸c phÈm chÝnh: TruyÖn vµ kÝ (1978); NguyÔn Ngäc TÊn-
NguyÔn Thi toµn tËp (4quyÓn) ( XB 1996).
- N¨m 2000, «ng ®îc tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n
häc nghÖ thuËt.
2. ChØ ra nh÷ng nÐt c¬ b¶n cña t tëng vµ phong çch
nghÖ thuËt cña NguyÔn Thi?
- NguyÔn Thi lµ ngêi miÒn B¾c nhng g¾n bã s©u s¾c víi nh©n
d©n Nam Bé, ®· thùc sù trë thµnh nhµ v¨n cña n«ng d©n Nam
Bé trong thêi k× chèng MÜ cøu níc.
- Nh©n vËt tiªu biÓu nhÊt cña NguyÔn Thi lµ nh÷ng ngêi n«ng
d©n Nam Bé cã lßng c¨m thï giÆc s©u s¾c, v« cïng gan gãc,
kiªn cêng, thuû chung, son s¾t víi quª h¬ng vµ çch m¹ng.
- NguyÔn Thi lµ c©y bót cã n¨ng lùc ph©n tÝch t©m lÝ s¾c
s¶o. ¤ng cã kh¶ n¨ng th©m nhËp vµo ®êi sèng néi t©m cña
nh©n vËt, ph©n tÝch vµ diÔn t¶ chÝnh x¸c nh÷ng qu¸ tr×nh
t©m lÝ tinh vi cña con ngêi.
- Ng«n ng÷ NguyÔn Thi phong phó, gãc c¹nh, giµu gi¸ trÞ t¹o
h×nh vµ ®Ëm chÊt Nam Bé, cã kh¶ n¨ng t¹o nªn nh÷ng nh©n
vËt cã ç tÝnh m¹nh mÏ.

N¨m häc: 2009-2010
3. Ph©n tÝch nh÷ng nÐt ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt trÇn
thuËt ( kÓ chuyÖn) cña NguyÔn Thi?
- “ Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh” ®îc trÇn thuËt chñ yÕu
qua dßng håi tëng miªn man ®øt nèi cña nh©n vËt ViÖt khi bÞ
träng th¬ng n»m l¹i chiÕn trêng.
- Çch thøc trÇn thuËt Êy ®· ®em ®Õn cho t¸c phÈm mµu s¾c
tr÷ t×nh ®Ëm ®µ, tù nhiªn, sèng ®éng. §ång thêi t¹o ®iÒu
kiÖn cho nhµ v¨n cã thÓ nhËp s©u vµo thÕ giíi néi t©m cña
nh©n vËt ®Ó dÉn d¾t c©u chuyÖn. Lµm cho diÔn biÕn cña
c©u chuyÖn trë nªn linh ho¹t, kh«ng phô thuéc vµo trËt tù cña
thêi gian tù nhiªn, cã thÓ x¸o trén kh«ng gian víi thêi gian, tõ
nh÷ng chi tiÕt ngÉu nhiªn cña hiÖn thùc chiÕn trêng mµ gîi ra
nh÷ng dßng håi tëng, liªn tëng ®Õn qu¸ khø khi gÇn, khi xa, tõ
chuyÖn nµy sang chuyÖn kh¸c hÕt søc tù nhiªn cña nh©n vËt.
- Bót ph¸p NguyÔn Thi nghiªm ngÆt, n¨ng lùc ph©n tÝch vµ
diÔn t¶ t©m lÝ s¾c s¶o, tinh tÕ.
4. Hoµn c¶nh ra ®êi cña truyÖn ng¾n vµ tãm t¾t t¸c phÈm?
- Hoµn c¶nh ra ®êi: “ Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh” lµ mét
trong nh÷ng truyÖn ng¾n xuÊt s¾c nhÊt cña NguyÔn Thi, ®îc
viÕt ngay trong nh÷ng ngµy chiÕn ®Êu ¸c liÖt khi «ng c«ng t¸c
ë t¹p chÝ V¨n nghÖ Qu©n gi¶i phãng.
- Tãm t¾t:
ViÖt vµ ChiÕn lµ hai chÞ cïng sinh ra trong mét gia ®×nh
n«ng d©n Nam Bé giµu truyÒn thèng çch m¹ng. ¤ng néi vµ bè
mÑ ViÖt ®Òu bÞ giÆc MÜ giÕt h¹i. Gia ®×nh chØ cßn l¹i ViÖt,
chÞ ChiÕn, ót em, chó N¨m vµ ngêi chÞ nu«i ®i lÊy chång xa.
TruyÒn thèng çch m¹ng vÎ vang cña gia ®×nh ®· th«i thóc hai
chÞ em ViÖt h¨ng h¸i tßng qu©n giÕt giÆc. Trong mét trËn
®¸nh lín, ViÖt dïng thñ ph¸o diÖt mét xe bäc thÐp MÜ, bÞ th-
¬ng vµ l¹c ®¬n vÞ. ViÖt ngÊt ®i råi tØnh l¹i nhiÒu lÇn. Trong
c¬n mª s¶ng, ViÖt nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm vui buån tuæi th¬
Êu. Sau ba ngµy ®ªm, anh T¸nh, ®ång ®éi cña ViÖt cïng tiÓu
®éi míi t×m thÊy ViÖt trong mét lïm c©y rËm vµ ®a ViÖt vÒ
bÖnh viÖn. Søc khoÎ dÇn håi phôc, anh T¸nh giôc ViÖt viÕt th
cho chÞ ChiÕn kÓ vÒ chiÕn c«ng cña m×nh. ViÖt nhí chÞ ChiÕn
muèn viÕt th nhng kh«ng muèn kÓ chiÕn c«ng v× ViÖt thÊy ch-
a thÊm th¸p g× so víi chiÕn c«ng cña ®¬n vÞ vµ nh÷ng íc
mong cña m¸.
5. Nªu ý nghÜa nhan ®Ò “ Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh”
vµ chñ ®Ò thiªn truyÖn ng¾n nµy cña NguyÔn Thi?
- ý nghÜa nhan ®Ò: Nhan ®Ò t¸c phÈm kh«ng chØ cã gi¸ trÞ
th«ng b¸o vÒ vÞ trÝ thÕ hÖ cña hai nh©n vËt chÝnh mµ cßn gîi
nhiÒu ý nghÜa:

N¨m häc: 2009-2010
+ §ã lµ nh÷ng con ngêi ®îc nu«i dìng vµ trëng thµnh
trong gia ®×nh cã truyÒn thèng tèt ®Ñp, ®¸ng tù hµo.
+ Hä lµ nh÷ng con ngêi ®· tiÕp nèi xøng ®¸ng truyÒn
thèng çch m¹ng cña gia ®×nh.
- Chñ ®Ò t¸c phÈm: Kh¼ng ®Þnh, ngîi ca mèi liªn hÖ bÒn
chÆt, thiªng liªng gi÷a çc thÕ hÖ trong gia ®×nh, gi÷a nh÷ng
ngêi con trong mét gia ®×nh Nam Bé cã truyÒn thèng yªu níc,
c¨m thï giÆc, thuû chung son s¾t víi quª h¬ng çch m¹ng.
ChÝnh sù g¾n bã s©u nÆng gi÷a t×nh c¶m gia ®×nh víi t×nh
yªu níc, gi÷a truyÒn thèng gia ®×nh víi truyÒn thèng d©n téc
®· t¹o nªn søc m¹nh tinh thÇn to lín cña con ngêi ViÖt Nam,
d©n téc ViÖt Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc.
II. §Ò bµi lµm v¨n.
§Ò 1: Ph©n tÝch h×nh tîng nh÷ng con ngêi trong mét gia
®×nh n«ng d©n Nam Bé qua truyÖn ng¾n “ Nh÷ng ®øa con
trong gia ®×nh” cña nhµ v¨n NguyÔn Thi.
Gîi ý dµn bµi.
A.Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm, dÉn yªu cÇu
cña ®Ò bµi.
B.Th©n bµi.
* NhËn ®Þnh chung: §Æc s¾c cña truyÖn lµ ®· dùng nªn
®îc mét h×nh tîng nh÷ng con ngêi trong mét gia ®×nh n«ng
d©n Nam Bé cã truyÒn thèng yªu níc, c¨m thï giÆc s©u s¾c,
thuû chung son s¾t víi çch m¹ng. Nhng con ngêi nµy cã nh÷ng
nÐt chung thèng nhÊt, thÓ hiÖn râ ®Æc ®iÓm cña nh©n vËt
NguyÔn Thi. §ã lµ:
- Căm thù giặc sâu sắc:
- Gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu giết giặc.
- Giàu tình nghĩa, rất mực thuỷ chung son sắt vời quê hương và cách mạng. Tuy
nhiên, trong cái dòng sông truyền thống của gia đình ấy, “mỗi người một khúc”,
có nét tính cách riêng, không ai giống ai. Đó chính là điểm nói lên tài năng của
Nguyễn Thi.
* Phân tích hệ thống nhân vật để làm rõ nét riêng của từng người.
1. Nhân vật chú Năm
Trong dòng sông truyền thống gia đình này, chú Năm là khúc thượng nguồn,
là nơi kết tinh đầy đủ hơn cả truyền thống của gia đình.
- Chú hay kể sự tích gia đình. Chú là tác giả cuốn sổ gia đình ghi chép tội ác của
giặc và chiến công của các thành viên trong gia đình.
- Chú Năm là người lao động chất phác nhung giàu tình cảm. Tâm hồn chú Năm
bay bổng, đạt dào cảm xúc khi cất lên tiếng hò. Những lúc đó, chú Năm như đặt
cả trái tim mình vào trong câu hò, tiếng hát.
2. Nhân vật má Việt
má Việt cũng là một hiện thân của truyền thống-> hình tượng người phụ nữ
mang đậm những nét tính cách của nhân vật Nguyễn Thi.

N¨m häc: 2009-2010
- Rất gan góc, căm thù giặc sâu sắc.
- Rất mực thương chồng, thương con, đảm đang, tháo vát. Cuộc đời lam lũ, vất
vả chồng chất đau thương tang tóc, nhưng cắn răng nén chặt nỗi đau thương của
mình để nuôi con, đánh giặc.
=>Nguyễn Thi đã khéo chọn những chi tiết điển hình để khắc hoạ hình tượng
người phụ nữ này: một tay bồng con, một tay cắp rổ đi theo thằng giặc đòi đầu
chồng; hiên ngang đối đáp vời kẻ thù mà “hai bàn tay to bản” vẫn “phủ lên đầu
đàn con đang nép díi chân”; mỗi lần bọn lính bắn doạ “mắt má lại sắc ánh lên
nhìn lại bọn lính, đôi mắt của người đã từng vượt sông, vượt biển”... Đó là hình
ảnh của sự gan góc, chở che mang ý nghĩa biểu tượng về người phụ nữ VN lam
lũ vất vả, chồng chất đau thương nhưng lại rất đỗi kiên cường, cao cả.
3. Nhân vật Chiến
- Chiến có những nét giống mẹ: gan góc, đảm đang, tháo vát. Nguyễn Thi có ý
thức tô đậm nét kế thừa người mẹ nhân vật Chiến.
- Chiến là một tính cách đa dạng: vừa là một cô gái mới lớn, tính khÝ còn rất trẻ
con, vừa là người chị biết nhường em, biết lo toan, đảm đang, tháo vát.
- So với người mẹ, Chiến khác ở cái vẻ trẻ trung thích làm duyên làm dáng. Vận
hội mới của cách mạng đã tạo điều kiện cho Chiến được trực tiếp cầm súng đánh
giặc để trả thù nhà, thực hiện lêi thề như dao chém đá của mình: “Đã lµm thân
con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất” .
4. Nhân vật Việt
- Là cậu con trai mới lớn, vừa là một chiến sĩ gan góc, dũng cảm, kiên cường.
- Việt có cái nét riêng dễ mến của một cậu con trai lộc ngộc vô tư, tính t×nh
còn rất trẻ con, rất ngây thơ, hiếu động.
+Hay tranh giành phần hơn với chị. Việt rất thích đi câu cá¸, bắn chim, và
đến khi đi bộ đội vẫn còn đem theo cả cái súng cao su ở trong túi.
+ Mọi công việc trong nhà, Việt đều phó thác cho chị. Đêm trước ngày lên
đường, Chiến lo toan thu xếp chu đáo việc nhà, còn Việt thì vô tư “lăn kềnh
ra ván cười khì khì”, vừa nghe vừa “chụp một con đom đóm úp trong lòng
tay” rồi ngủ quên lúc nào không biết.
+ Cách thương chị của Việt cũng rất trẻ con, “giấu chị như giấu của riêng” vì
sợ mất chị trước những lới tán tỉnh đùa tếu của anh em.
+ Việt bị thương nằm lại ở chiến trường, đến khi gặp được đồng đội thì cũng
giống hệt như thằng Út em ở nhà “khóc đó rồi cười đó”,...
- Việt đường hoàng, chững chạc trong tư thế của người chiến sĩ trẻ dũng
cảm, kiên cường:
+Còn bé mà Việt đã dám xông thẳng vào thằng giặc đã giết hại cha mình.
+ Việt nằng nặc đßi đi tòng quân để trả thù cho ba má.
+ Khi xông trận, Việt đã chiến đấu rất dũng cảm, đã dùng thủ pháo tiêu
diệt được một xe bọc thép của địch.
+ Khi bị trọng thương, một mình nằm giữa chiến trường, hai mắt không
còn nhìn thấy gì, toàn thân đau điếng và rỏ máu, người thì khô khốc đi vì đói
khát, Việt vẫn ë trong tư thế chờ tiêu diệt giặc: “Tao sẽ chờ mày! Trên trời có
mày, dưới đất có mày, cả khu rừng này còn có mình tao. Mày có bắn tao thì tao

N¨m häc: 2009-2010
cũng bắn được mày. Nghe súng nổ, các anh tao sẽ chạy tới đâm mày! Mµy chỉ
giỏi giết gia đình tao, còn đối với tao thì mày là thằng chạy”.
=> Có thể nói, hành động giết giặc để tr¶ thù nhà, đền nợ nước đã trở
thành một trong những thước đo quan trọng nhất về phẩm cách con người của
nhân vật Nguyễn Thi.
* Về ngôn ngữ nghệ thuật:
- TrÇn thuËt qua dßng håi tëng cña nh©n vËt, kh¾c ho¹ tÝnh
çch vµ miªu t¶ t©m lÝ s¾c s¶o; ng«n ng÷ phong phó, gãc c¹nh
vµ ®Ëm chÊt Nam Bé.
- Văn của Nguyễn Thi đầy chi tiết cụ thể -> tạo được không khí chân thực,
làm cho tất cả bỗng trở nên như có linh hồn.
C. KÕt luËn.
- T¸c phÈm kÓ vÒ nh÷ng ngêi con trong mét gia ®×nh
n«ng d©n Nam Bé cã truyÒn thèng yªu níc, c¨m thï giÆc, thuû
chung son s¾t víi quª h¬ng, çch m¹ng. §ã còng chÝnh lµ
nh÷ng nh©n vËt ®iÓn h×nh cho con ngêi ViÖt Nam, d©n téc
ViÖt Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu níc ®Çy gian
khæ.
- T¸c phÈm thÓ hiÖn nh÷ng ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt truyÖn
ng¾n NguyÔn Thi: trÇn thuËt qua dßng håi tëng cña nh©n vËt,
kh¾c ho¹ tÝnh çch vµ miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt s¾c s¶o; ng«n
ng÷ gãc c¹nh vµ ®Ëm chÊt Nam Bé. .
§Ò 2: Trong truyÖn Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh,
NguyÔn Thi cã nªu lªn quan niÖm: ChuyÖn gia ®×nh
còng dµi nh s«ng, mçi thÕ hÖ ph¶i ghi vµo mét khóc. Råi
tr¨m con s«ng cña gia ®×nh l¹i trë vÒ mét biÓn, … mµ
biÓn th× réng l¾m (…), réng b»ng c¶ níc ta vµ ra c¶
ngoµi níc ta….
Anh (chÞ) cã cho r»ng, trong thiªn truyÖn cña NguyÔn Thi qu¶
®· cã mét dßng s«ng truyÒn thèng liªn tôc ch¶y tõ nh÷ng líp
ngêi ®i tríc: tæ tiªn, «ng cha, cho ®Õn líp ngêi ®i sau; chÞ em
ChiÕn, ViÖt?
1. ChuyÖn gia ®×nh còng dµi nh s«ng, mçi thÕ hÖ
ph¶i ghi vµo mét khóc.Cã thÓ hiÓu:
- ChØ ®îc coi lµ con cña gia ®×nh nh÷ng ai ®· ghi ®îc,
lµm ®îc "khóc" cña m×nh trong dßng s«ng truyÒn thèng. Con
kh«ng chØ lµ sù tiÕp nèi huyÕt thèng mµ ph¶i lµ sù tiÕp nèi
truyÒn thèng.
- Kh«ng thÓ hiÓu khóc sau cña mét dßng s«ng nÕu kh«ng
hiÓu ngän nguån ®· sinh ra nã. Còng nh vËy, ta chØ cã thÓ
hiÓu nh÷ng ®øa con (ChiÕn, ViÖt) khi hiÓu truyÒn thèng gia
®×nh ®· sinh ra nh÷ng ®øa con Êy.
Chøng minh:
N¨m häc: 2009-2010
- TruyÒn thèng Êy ch¶y tõ çc thÕ hÖ «ng bµ, cha mÑ, c«
chó ®Õn nh÷ng ®øa con, mµ kÕt tinh ë h×nh tîng chó N¨m:
+ Chó N¨m kh«ng chØ ham s«ng bÕn mµ cßn ham ®¹o
nghÜa. Trong con ngêi chó N¨m ph¶ng phÊt çi tinh thÇn
NguyÔn §×nh ChiÓu xa xa.
+ Chó N¨m lµ mét thø gia ph¶ sèng lu«n híng vÒ truyÒn
thèng, sèng víi truyÒn thèng, ®¹i diÖn cho truyÒn thèng vµ lu
gi÷ truyÒn thèng (trong nh÷ng c©u hß, trong cuèn sæ gia
®×nh).
- H×nh tîng ngêi mÑ còng lµ hiÖn th©n cña truyÒn thèng:
+ Mét con ngêi sinh ra ®Ó chèng chäi víi gian nguy, khã
+ Mét con ngêi sinh ra ®Ó chèng chäi víi gian nguy, khã
nhäc "çi g¸y ®o ®á, ®«i vai lùc lìng, tÊm ¸o bµ ba ®Ém må
h«i". "ngêi sùc mïi lóa g¹o" thø mïi cña ®ång ¸ng, cña cÇn cï ma
n¾ng.
+ Ên tîng s©u ®Ëm nhÊt lµ kh¶ n¨ng gh×m nÐn ®au th-
¬ng ®Ó sèng, ®Ó che chë cho ®µn con vµ tranh ®Êu.
+ Ngêi mÑ kh«ng biÕt sî, kh«ng chïn bíc, kiªn cêng vµ
cao c¶.
- Nh÷ng ®øa con, sù tiÕp nèi truyÒn thèng:
+ ChiÕn mang d¸ng vãc cña mÑ, çch nãi in hÖt mÑ.
- >So víi thÕ hÖ mÑ th× ChiÕn lµ khóc s«ng sau. Khóc s«ng
sau bao giê còng ch¶y xa h¬n khóc s«ng tríc. Ngêi mÑ mang
nçi ®au mÊt chång nhng cha cã dÞp cÇm sóng, cßn ChiÕn
m¹nh mÏ quyÕt liÖt, ghi tªn ®i bé ®éi cÇm sóng tr¶ thï cho ba
m¸.
+ ViÖt, chµng trai míi lín, léc ngéc, v« t.
+ ChÊt anh hïng ë ViÖt: kh«ng bao giê biÕt khuÊt
phôc; bÞ th¬ng chØ cã mét m×nh vÉn quyÕt t©m sèng m¸i víi
kÎ thï.
-> ViÖt ®i xa h¬n dßng s«ng truyÒn thèng: kh«ng chØ lËp
chiÕn c«ng mµ ngay c¶ khi bÞ th¬ng vÉn lµ ngêi ®i t×m giÆc.
ViÖt chÝnh lµ hiÖn th©n cña søc trÎ tiÕn c«ng.
2. Råi tr¨m con s«ng cña gia ®×nh l¹i cïng ®æ vÒ mét
biÓn, "mµ biÓn th× réng l¾m [....], réng b»ng c¶ níc ta
vµ ra ngoµi c¶ níc ta".
+ §iÒu ®ã cã nghÜa lµ: tõ mét dßng s«ng gia ®×nh nhµ
v¨n muèn ta nghÜ ®Õn biÓn c¶, ®Õn ®¹i d¬ng cña nh©n d©n
vµ nh©n lo¹i.
+ ChuyÖn gia ®×nh còng lµ chuyÖn cña c¶ d©n téc ®ang
hµo hïng chiÕn ®Êu b»ng søc m¹nh sinh ra tõ nh÷ng ®au th-
¬ng.

N¨m häc: 2009-2010
§Ò 3: Ph©n thÝch h×nh tîng hai chÞ em ChiÕn vµ ViÖt
trong t¸c phÈm Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh cña
NguyÔn Thi.
1. NÐt tÝnh çch chung cña hai chÞ em:
- Cïng sinh ra trong mét gia ®×nh chÞu nhiÒu mÊt m¸t ®au
th¬ng (cïng chøng kiÕn çi chÕt ®au th¬ng cña ba vµ m¸).
- Cã chung mèi thï víi bän x©m lîc. Tuy cßn nhá tuæi, chÝ c¨m
thï ®· th«i thóc hai chÞ em cïng mét ý nghÜ: ph¶i tr¶ thï cho ba
m¸, vµ cã cïng nguyÖn väng: ®îc cÇm sóng ®¸nh giÆc.
- T×nh yªu th¬ng lµ vÎ ®Ñp t©m hån cña hai chÞ em. T×nh
c¶m nµy ®îc thÓ hiÖn s©u s¾c vµ c¶m ®éng nhÊt trong çi
®ªm chÞ em giµnh nhau ghi tªn tßng qu©n vµ s¸ng h«m sau tr-
íc khi lªn ®êng nhËp ngò cïng khiªng bµn thê m¸ sang nhµ chó
N¨m
- §Òu lµ nh÷ng chiÕn sÜ gan gãc dòng c¶m. §¸nh giÆc lµ
niÒm say mª lín nhÊt cña hai chÞ em ViÖt vµ ChiÕn còng lµ cña
tuæi trÎ miÒn Nam trong nh÷ng n¨m th¸ng Êy: "H¹nh phóc cña
tuæi trÎ lµ trªn trËn tuyÕn ®¸nh qu©n thï".
- §Òu cã nh÷ng nÐt rÊt ng©y th¬ thËm chÝ cã phÇn trÎ con
(giµnh nhau b¾t Õch nhiÒu hay Ýt, giµnh nhau thµnh tÝch b¾n
tµu chiÕn giÆc vµ giµnh nhau ghi tªn tßng qu©n).
2. NÐt riªng ë ChiÕn:
- H¬n ViÖt chõng mét tuæi nhng ChiÕn ngêi lín h¬n h¼n:
ChiÕn cã thÓ bá ¨n ®Ó ®¸nh vÇn cuèn sæ gia ®×nh. ChiÕn
kh«ng chØ "nãi in nh m¸" mµ cßn häc ®îc çch nãi "träng
träng" cña chó N¨m.
- TÝnh çch "ngêi lín" ë ChiÕn cßn thÓ hiÖn ë sù nhêng nhÞn.
Tuy cã lóc giµnh nhau víi em tranh c«ng b¾t Õch, ®¸nh tµu
giÆc, ®i tßng qu©n nhng cuèi cïng bao giê c« còng nhêng em
hÕt trõ viÖc ®i tßng qu©n.
=>NguyÔn Thi ®· x©y dùng nh©n vËt ChiÕn võa cã ç tÝnh
võa phï hîp víi løa tuæi, giíi tÝnh. ChiÕn lµ nh©n vËt ®îc håi t-
ëng qua ViÖt nhng ®· g©y ®îc Ên tîng s©u s¾c .
3. NÐt riªng ë ViÖt:
- NÕu ChiÕn cã d¸ng dÊp mét ngêi lín thùc sù th× ë ViÖt lµ sù
léc ngéc, v« t cña mét cËu con trai ®ang tuæi ¨n tuæi lín.
- ChiÕn nhêng nhÞn em bao nhiªu th× ViÖt hay tranh giµnh víi
chÞ bÊy nhiªu.
- §ªm tríc ngµy ra ®i, ChiÕn nãi víi em nh÷ng lêi nghiªm trang
th× ViÖt lóc "l¨n kÒnh ra v¸n cêi kh× kh×", lóc l¹i r×nh "chôp
mét con ®om ®ãm óp trong lßng tay".
- Vµo bé ®éi, ChiÕn ®em theo tÊm g¬ng soi cßn ViÖt l¹i ®em
theo nét chiÕc sóng cao su.
N¨m häc: 2009-2010
- Nhng sù v« t kh«ng ng¨n c¶n ViÖt trë nªn mét anh hïng
(ngay tõ bÐ, ViÖt ®· d¸m x«ng vµo ®¸ çi th»ng ®· giÕt cha
m×nh. Khi trë thµnh mét chiÕn sÜ, mÆc dï chØ cã mét m×nh,
víi ®«i m¾t kh«ng cßn nh×n thÊy g×, víi hai bµn tay ®au ®ín,
ViÖt vÉn quyÕt t©m ¨n thua sèng m¸i víi qu©n thï)
= >ViÖt lµ mét thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong çch x©y dùng
nh©n vËt cña NguyÔn Thi. Tuy cßn hån nhiªn vµ cßn bÐ nhá tr-
íc chÞ nhng tríc kÎ thï ViÖt l¹i vôt lín, ch÷ng ch¹c trong t thÕ cña
mét ngêi chiÕn sÜ.
= > ChiÕn vµ ViÖt lµ khóc s«ng sau nªn ®i xa h¬n trong c¶
dßng s«ng truyÒn thèng.
4. H×nh ¶nh chÞ em ViÖt khiªng bµn thê ba m¸ sang gëi chó
N¨m.
+ Chç hay nhÊt cña ®o¹n v¨n lµ kh«ng khÝ thiªng liªng, nã
ho¸n c¶i c¶ c¶nh vËt lÉn con ngêi.
+ Kh«ng khÝ thiªng liªng ®· biÕn ViÖt thµnh ngêi lín. LÇn
®Çu tiªn ViÖt thÊy râ lßng m×nh (th¬ng chÞ l¹, mèi thï th»ng
MÜ th× cã thÓ rê thÊy v× nã ®ang ®Ì nÆng trªn vai).
+ H×nh ¶nh cã ý nghÜa tîng trng thÓ hiÖn sù trëng thµnh cña
hai chÞ em cã thÓ g¸nh v¸c viÖc gia ®×nh vµ viÕt tiÕp khóc
s«ng cña m×nh trong dßng s«ng truyÒn thèng gia ®×nh. H¬n
thÕ n÷a, thÕ hÖ sau cøng çp, trëng thµnh vµ cã thÓ ®i xa
h¬n.
6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
N¨m häc: 2009-2010
TiÕt thø : ......................
KiÓm Tra
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
2.KiÓm tra bµi cò :
3.Bµi míi:
3.1 §Ò bµi
C©u 1: Nªu ý nghÜa nhan ®Ò Nh÷ng ®øa con trong
gia ®×nh vµ chñ ®Ò thiªn truyÖn ng¾n nµy cña NguyÔn
Thi.
C©u 2: Tr×nh bµy trong mét bµi v¨n ng¾n (kh«ng qu¸
400 tõ) suy nghÜ vÒ chuyªn ®ç trît trong thi cö.
C©u 3: Gi¸ trÞ hiÖn thùc trong truyÖn ng¾n Vî nhÆt
cña nhµ v¨n Kim L©n.
3.2 Yªu cÇu
C©u 1:(Xem bµi Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh)
C©u 2: CÇn nªu çc ý sau:
- ViÖc ®ç- trît lµ ®iÒu thêng x¶y ra trong thi cö. Trît lµ
®iÒu ®au khæ, ®ç ®em l¹i h¹nh phóc cho häc trß vµ nh÷ng
ngêi th©n trong gia ®×nh.
- §ç cao trong thi cö lµ biÓu hiÖn cña sù th«ng minh, tµi
n¨ng vµ thµnh ®¹t, lµ niÒm h¹nh phóc cña ç nh©n vµ mäi
ngêi. Tuy vËy kh«ng nªn nghÜ r»ng, ®ã lµ con ®êng duy
nhÊt ®Ó cã ch×a kh¸ më cöa t¬ng lai.
- NÕu bÞ trît còng ®õng nªn bi quan mµ cÇn rót kinh
nghiÖm söa ch÷a v¬n lªn.
- ThÝ sinh cÇn tr×nh bµy suy nghÜ riªng cña b¶n th©n
C©u 3:(Xem bµi Vî nhÆt)

5. DÆn dß:
N¨m häc: 2009-2010
- ChuÈn bÞ bµi häc sau
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Bµi 17: ChiÕc thuyÒn ngoµi

xa
(NguyÔn Minh Ch©u)
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
I.C©u hái t¸i hiÖn:
C©u 1: Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ NMC?
- NguyÔn Minh Ch©u (1930- 1989), quª ë lµng Th¬i, x·
Quúnh H¶i (nay lµ x· S¬n H¶i), huyÖn Quúnh Lu, tØnh NghÖ An.
- §Çu n¨m 1950, «ng gia nhËp qu©n ®éi- Tõ n¨m 1952
®Õn 1958 «ng c«ng t¸c vµ chiÕn ®Êu t¹i s ®oµn 320.- N¨m
1962 «ng vÒ phßng v¨n nghÖ qu©n ®èÞ sau chuyÓn sang t¹p
chÝ v¨n nghÖ qu©n ®éi.
- Sau 1975, khi v¨n ch¬ng chuyÓn híng kh¸m ph¸ trë vÒ víi
®êi thêng, NguyÔn Minh Ch©u lµ mét trong sè nh÷ng nhµ v¨n
®Çu tiªn cña thêi k× ®æi míi ®· ®i s©u kh¸m ph¸ sù thËt ®êi
sèng ë b×nh diÖn ®¹o ®øc thÕ sù. T©m ®iÓm nh÷ng kh¸m
ph¸ nghÖ thô©t cña «ng lµ con ngêi trong cuéc mu sinh, trong
hµnh tr×nh nhäc nh»n kiÕm tiÒn h¹nh phóc vµ hoµn thiÖn
nh©n çch

N¨m häc: 2009-2010
- ¤ng “thuéc trong sè nh÷ng nhµ v¨n më ®êng tinh anh vµ
tµi n¨ng nhÊt cña v¨n häc ta hiÖn nay. N¨m 2000, «ng ®îc tÆng
gi¶i thëng HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt
* t¸c phÈm chÝnh : DÊu ch©n ngêi lÝnh, miÒn ch¸y, chiÕc
thuyÒn ngoµi xa.
C©u 2: nªu xuÊt xø vµ chñ ®Ò cña truyÖn ng¾n CTNX?
- CTNX ®îc NMC s¸ng t¸c vµo th¸ng 8 n¨m 1983 in trong tËp
truyÖn ng¾n cïng tªn xuÊt b¶n n¨m 1987.
- TruyÖn kÓ vÒ ngêi ®µn bµ hµng chµi víi nhiÒu nçi ®au
buån qua sù chøng kiÕn cña ngêi nghÖ sÜ nhiÕp ¶nh tªn
phïng. T¸c phÈm kh«ng chØ nãi lªn mèi quan hÖ gi÷a nghÖ
thuËt vµ hiÖn thùc mµ qua ®ã cßn lµ sù kh¸m ph¸ cña t¸c gi¶
vÒ con ngêi vµ cuéc sèng xung quanh ta.
C©u 3: tãm t¾t ng¾n gän t¸c phÈm CTNX?
- Phùng- nghệ sĩ, dến ven biển miền Trung nơi anh đã từng chiến đấu để
chụp ảnh lịch. Sau nhiều ngày, anh chụp được một “cảnh đắt trời cho”: Cảnh
một chiếc thuyền ngoài xa đang ẩn hiện trong biển sớm mờ sương.
- Nhưng khi chiếc thuyền vào bờ, anh hết sức kinh ngạc: từ chính trong
chiếc thuyền, một gã đàn ông vũ phu đã đánh đập người vợ hết sức dã man; đứa
con trai, xông vào đánh lại bố.
- Đẩu- bạn chiến đấu của Phùng , nay là Chánh án toà án huyện khuyên bà bỏ
người chồng vũ phu, độc ác đó.
- Nhưng bất ngờ: người phụ nữ đã từ chối lời khuyên cùng giải pháp của
Đẩu, nhất quyết không bỏ lão chồng vũ phu.
Nhận thức mới bừng sáng trong Đẩu và Phùng sau câu chuyện. Cách nhìn bức
ảnh Chiếc thuyền ngoài xa của Phùng sau chuyến công tác..
C©u 4: Néi dung vµ ®Æc s¾c nghÖ thuËt
Néi dung:
- Tõ c©u chuyÖn vÒ mét bøc ¶nh nghÖ thuËt vµ sù thËt cuéc
®êi ®»ng sau bøc ¶nh, CTNX mang ®Õn mét bµi häc ®óng
®¾n vÒ çch nh×n nhËn cuéc sèng vµ con ngêi: mét çch
nh×n ®a diÖn, nhiÒu chiÒu, ph¸t hiÖn ra b¶n chÊt thËt ®»ng
sau vÎ bÒ ngoµi cña hiÖn tîng.
- Khát vọng tìm đến cái đẹp toàn bích nhiều khi khiến con người đơn giản
hóa, không nhìn thấy thực tế khắc nghiệt
nghệ thuật đặc sắc của TP:
- XD tình huống truyện: tình huống nhận thức mang ý nghĩa khám phá, phát
hiện vế đời sống, xung đột vừa gây sự bất ngờ, cuốn hút người đọc, vừa ẩn chứa
nhiều tầng nghĩa sâu sắc.
- Nhân vật được hiện lên gắn với những xung đột, để lại ấn tượng mạnh, vừa có
chiều sâu tư tưởng…Từ đó tạo ý nghĩa đa diện, đa chiều của các sự kiện, các
hình tượng

N¨m häc: 2009-2010
- Xây dựng nhiều hình ảnh, hình tượng vừa chân thực, mang vị mặn cuộc đời,
vừa chứa đựng ý nghĩa sâu sắc, nhiều tầng nghĩa ( Các nhân vật, Chiếc thuyền
ngoài xa,
- Người kể chuyện ở đây là nhân vật Phùng, hay nói đúng hơn, đó là sự hoá
thân của tác giả vào nhân vật Phùng -> đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc
sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống của tình huống truyện, lời kể
chuyện trở nên khách quan, chân thật, giậu sức thuyết phục
- Ngôn ngữ nhân vật phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người
Câu 5 : Ý nghĩa nhan đề: “Chiếc thuyền ngoài xa”: Biểu tượng cho cuộc đời và
cách nhìn cuộc đời ở bề nổi, bề ngoài và cái nhìn ở bề sâu, tầng ngầm của cuộc
sống. Quan hệ giữa nghệ thuật chân chính và cuộc đời. … Nếu chọn NV biểu
tượng cho chiếc thuyền ngoài xa: Chọn Người đàn bà làng chài – cũng là chiếc
thuyền giữa biển đời cuộc sống.
Câu 6: Ý nghĩa biểu tượng của tác phẩm :
- Chiếc thuyền và biển là biểu tượng cho vẻ đẹp của tự nhiên , của cuộc sống và
sinh hoạt của người dân làng chài.
- Chiếc thuyền ngoài xa là hình ảnh có sức gợi cảm về số phận bấp bênh của
người dân miền biển , những thân phận , những cuộc đời trôi nổi trên mặt nước .
Là biểu tượng cho mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống . Cái hồn của bức
tranh ấy là vẽ đẹp của con người vất vả, mưu sinh trong cuộc sống thường nhật
Câu 7: Tình huống truyện:
Xây dựng tình huống nghịch lí làm nổi bật tình huống chung – tình
huống nhận thức mang ý nghĩa khám phá, phát hiện vế đời sống.
+ Phùng nhìn đời bằng con mắt của một nghệ sĩ, anh rung động, say mê trước vẻ
đẹp trời cho của thuyền biển sớm mai.
+ Chính trong giây phút tâm hồn thăng hoa những cảm xúc lãng mạn nhất, anh
bất ngờ chứng kiến đôi vợ chồng từ con thuyền thơ mộng bước xuống, rồi lão
đàn ông đánh vợ một cách dã man và vô lí.
+ Tình huống đó được lặp lại một lần nữa, Phùng không chỉ chứng kiến người
đàn bà nhẫn nhục chịu đựng mà còn thấy được thái độ, hành đọng của chị em
thằng Phác trước sự hung bạo của cha với mẹ.
+ Từ đó đến cuối truyện, Phùng đã có một cách nhìn đời khác hẳn. Anh thấy rõ
những cái ngang trái trong gia đình thuyền chài ấy, hiểu sâu thêm tính cách
người đàn bà, chị em thằng Phác, hiểu sâu thêm bản chất người đồng đội của
mình (Đẩu) và hiểu thêm chính mình.
 Tình huống truyện đã được Nguyễn Minh Châu đẩy lên cao trào và ngày
càng xoáy sâu hơn nữa để phát hiện tính cách con người, phát hiện sự thật cuộc
đời.
Câu 8 : Nhận xét ngôn ngữ kể truyện và ngôn ngữ nhân vật
- Người kể chuyện ở đây là nhân vật Phùng, hay nói đúng hơn, đó là sự hoá thân
của tác giả vào nhân vật Phùng-> đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo,
tăng cường khả năng khám phá đời sống của tình huống truyện, lời kể chuyện
trở nên khách quan, chân thật, giậu sức thuyết phục.
- Ngôn ngữ các nhân vật phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người:

N¨m häc: 2009-2010
+ giọng điệu lão đàn ông thật, thô bỉ, tàn nhẫn vời những từ ngữ đầy vế tục
tằn, hung bạo;
+ những lời của người đặn bà thật dịu đàng và xót xa khi nói với con, thật đớn
đau và thấu trải lẽ đời khi nói vè thân phận của mình;
+ những lới của Đẩu ở toà án huyện rõ là giọng điệu của một người tốt bụng,
nhiệt thành,...
->Việc sử dụng ngôn ngữ rất linh hoạt, sáng tạo như thế đã góp phần khắc sâu
thêm chủ đề - tư tưởng của truyện ngắn.
Câu 9: Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện nói lên điều gì?
- Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở toà án huyện là câu chuyện vế sự
thật cuộc đời nó giúp những người như Phùng và Đẩu hiểu được nguyên do của
những điều tưởng như vô lí
+ Bề ngoài, đó là một người đàn bà quá nhẫn nhục, cam chịu, bị chồng thường
xuyên hành hạ, đánh đập thật khốn khổ, vậy mà vẫn nhất quyết gắn bó với lão
đàn ông vũ phu ấy.
+ Chỉ qua những lời gãi bày thật tình của người mẹ đáng thương đó mới thấy
nguồn gốc mọi sự chịu đựng, hi sinh của bà là tình thương vô bờ đối với những
đứa con
- Nếu hiểu sự việc một cách đơn giản, chỉ cần yêu cầu người đàn bà bỏ chồng là
xong. Nhưng nếu nhìn vấn đề một cách thấu suốt sẽ thấy suy nghĩ và xử sự của
bà là không thể khác được. Trong khổ đau triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt
lọc được những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi: “Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi
chúng nó được ăn no...”, “trên thuyền cũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi
sống hoà thuận, vui vẻ”
Qua câu chuyện của người đàn bà, ta càng thấy rõ: không thể dễ dãi. Đơn
giản trong việc nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng của cuộc sống.
II.Phân tích:
1. Nhân vật Phùng : MB( HS tập viết)
TB: ( Các ý chính cần đạt)
Người kể chuyện ở đây là nhân vật Phùng, hay nói đúng hơn, đó là sự hoá
thân của tác giả vào nhân vật Phùng-> đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc
sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống của tình huống truyện, lời kể
chuyện trở nên khách quan, chân thật, giậu sức thuyết phục.
*Phát hiện thứ nhất của nhân vật nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy thơ mộng:
- Để có tấm lịch nghệ thuật về thuyền và biển theo yêu cầu của trưởng phòng,
Phùng đã tới một vùng biển từng là chiến trường cũ cua anh, đã dự tính bố cục,
đã “phục kích” mấy buổi sáng để “chộp” được một cảnh thật ưng ý.
- Vốn là người lính chiến từng vào sinh ra tử. Phùng căm ghét mọi sự áp bức,
bất công, sẵn sàng làm tất cà vì điều thiện, lẽ công bằng. Anh thực sự xúc động,
ngỡ ngàng trước về đẹp tinh khôi của thuyền biển lúc bình minh.
- Giây phút ấy đã tời, đôi mắt nhà nghề của người nghệ sĩ đã phát hiện ra một
vẻ đẹp “trời cho” trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời bấm máy có lẽ anh
chỉ có diễm phúc bắt gặp được một lần: “…Trước mặt tôi là một bức tranh mực
tàu của một danh hoạ thời cổ…. tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái

N¨m häc: 2009-2010
chân lí của sự hoàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm
hồn”.
-> Niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ chính là cái hạnh phúc của khám phá và
sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu. Dường như trong hình ảnh chiếc
thuyền ngoài xa giữa trời biển mờ sương, anh đã bắt gặp cái tận Thiện, tận Mĩ,
thấy tâm hồn mình như được gột rửa, trở nên thật trong trẻo, tinh khôi bởi cái
đẹp hài hoà, lãng mạn của cuộc đời.
*Phát hiện thứ hai của nhân vật nghệ sĩ nhiếp ảnh lại bất ngờ và trớ trêu
như trò đùa quái ác của cuộc sống:
- Phùng đã từng có “cái khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình do cái
đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh vừa mang lại”, anh đã từng chiêm nghiệm “bản
thân cái đẹp chính là đạo đức”, vậy mà hoá ra đằng sau cái đẹp “toàn bích, toàn
thiện” mà anh vừa bắt gặp trên mặt hiển xa lại chẳng phải là “đạo đức”, là “chân
lí của sự hoàn thiện”.
- Anh đã chứng kiến từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như trong mơ ấy bước ra:
+ một người đàn bà xấu xí, mệt mỏi và cam chịu;
+ một lão đàn ông thô kệch, dữ đẵn, độc ác, coi việc đánh vợ như một phương
cách để giải toả những uất ức, khổ đau:
- Phùng đã từng là người lính cầm súng chiến đấu để có vẻ đẹp thanh bình của
thuyền biển mênh mông, anh không thể chịu được khi chứng kiến cảnh lão đàn
ông đánh vợ một cách vô lí và thô bạo.
+ Mới đầu, chứng kiến cành lão đàn ông đánh vợ và người vợ nhẫn nhục chịu
đựng, Phùng hết sức “kinh ngạc”, anh “há mồm ra mà nhìn”,
+ rồi sau như một phản xạ tự nhiên, anh “vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy
nhào tới”. Nhưng anh chưa kịp xông ra thì thằng Phác, con trai lão, đã kịp tới để
che chở cho người mẹ đáng thương.
- Chỉ đến lần thứ hai, khi lại phải chứng kiến cảnh ấy, Phùng mới thể hiện được
bản chất người lính là không thể làm ngơ trước sự bạo hành của cái ác.
->Phùng cay đắng nhận thấy những cái ngang trái, xấu xa, những bi kịch trong
gia đình thuyền chài kia đã là thứ thuốc rửa quái đản làm những thước phim
huyền điệu mà anh dày công chụp được bỗng hiện hình thật.
 Chiếc thuyền nghệ thuật thì ngoài xa, một khoảng cách đủ để tạo nên vẻ đẹp
huyện ảo, nhưng sự thật cuộc đời lại ở rất gần. Đừng vì nghệ thuật mà quên cuộc
đời, bời lẽ nghệ thuật chân chính luôn là cuộc đời và vì cuộc đời. Trước khi là một
nghệ sĩ biết rung động trước cải đẹp hãy là một con người biết yêu ghét, vui buồn
trước mọi lẽ đời thường tình, biết hành động để có một cuộc sống xứng đáng với
con người.
* Nhận thức của Phùng sau câu chuyện của người đàn bà hàng chài( Xem
câu 9)
2. Người đàn bà hàng chài :MB( HS tập viết)
- Tác giả chỉ gọi là “người đàn bà” một cách phiếm định. Tuy không có tên tuổi
cụ thể, một người vô danh như biết bao người đàn bà vùng biển khác, nhưng số

N¨m häc: 2009-2010
phận con người ấy lai được tác giả tập trung thể hiện và được người đọc quan
tâm nhất trong truyện ngắn này.
* Ngoại hình: trạc ngoài 40, thô kệch, tấm áo bạc phếch, rỗ mặt, lúc nào cũng
xuất hiện với khuôn mặt mệt mỏi -> người đàn bà ấy gợi ấn tượng về một cuộc
đời nhọc nhằn, lam lũ.
* Số phận và tính cách
- Cam chịu, nhẫn nhục, chịu đựng mọi đớn đau, khi bị chồng đánh, bÞ chồng
hµnh hạ “ ba ngµy một trận nhẹ, năm ngµy một trận nặng” không hề
kêu một tiếng, không chống trả, không tìm cách trốn chạy " D¹n ®ßn, hay tª
liÖt tinh thÇn nªn kh«ng cßn sù ph¶n øng, ph¶n kh¸ng nµo
n÷a? -> một sự cam chịu nhẫn nhục như thế thật đáng để chia sẻ, cảm thông.
Trong khổ đau triền miên, người đàn bà ấy vẫn chắt lọc được những niềm hạnh
phúc nhỏ nhoi: “Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no...”
-> một niềm hạnh phúc giản đơn, nhỏ bé nhưng vẫn nằm ngoài tầm với, “trên
thuyền cũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hoà thuận, vui vẻ”
- Thương con, giàu lòng vị tha, giàu đức hi sinh
+ bµ lu«n lu«n n¬m níp con çi bÞ tæn thư¬ng: §Õn chç khuÊt,
®øng l¹i,ngíc m¾t nh×n ra ngoµi mÆt ph¸ níc chç thuyÒn ®Ëu
mét tho¸ng, råi ®a çnh tay lªn…nhng råi l¹i bu«ng thâng
xuèng, ®a cÆp m¾t nh×n xuèng ch©n -> Muèn giÊu çc con ,
chÞu trËn.
+ Van xin Đẩu đừng bắt chị phải bỏ người đàn ông độc ác “ Quý tòa ….bỏ nó”
+ Chỉ qua những lời giãi bày thật tình của người mẹ đáng thương đó mới thấy
nguồn gốc mọi sự chịu đựng, hi sinh của bà là tình thương vô bờ đối với những
đứa con: đám đàn bà hàng chài cần có người đàn ông để chèo chống khi phong
ba, để cùng làm ăn nuôi con , chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống
cho mình "Nỗi khổ của người phụ nữ buộc lòng phải sống trên sông nước với
người đàn ông man rợ, tàn bạo
- Có một tâm hồn sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, có cái nhìn toàn diện và bao dung
+Khi Đẩu thay đổi thái độ người đàn bà thốt lên bằng giọng khẩn thiết: chị cảm
ơn các chú, lòng các chú tốt, nhưng các chú….
+Với NS Phùng - CA Đẩu- Thằng Phác người đàn ông là kẻ vũ phu, độc ác,
thủ phạm gây đau khổ cho người vợ -> Nhưng với người đàn bà hàng chài:
Ngày xưa là anh con trai cục tính, nhưng hiền lành không bao giờ bà bị đánh
đập, vì đông con, cuộc sống khốn khổ, quẩn quanh bế tắc mà trở nên độc dữ
+ Bà không những không đổ lỗi cho người chồng độc ác đã gây ra những lỗi
khổ mà mình đang phải chịu đựng hàng ngày bÞ hµnh h¹ vÒ thÓ x¸c, bÞ
giµy vß vÒ tinh thÇn, bµ lu«n lu«n n¬m níp con çi bÞ tæn th-
ư¬ng mà bà cho rằng: Nhưng lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều,
thuyền lại chật
- Sống âm thầm, kín đáo “tình thương con cũng như nỗi đau, cũng như cái sự
thâm trầm trong việc hiểu thấu các lẽ đời hình như mụ chẳng bao giờ để lộ rõ rệt
ra bề ngoài”

N¨m häc: 2009-2010
 Đánh giá chung :Thấp thoáng trong người đàn bà ấy là bóng dáng của biết
bao người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung, giàu lòng vị tha, đức hi sinh.
* Nghệ thuật: -Tình huống truyện độc đáo, bất ngờ, gợi nhiều suy nghĩ về nhận
thức: Qua câu chuyện của người đàn bà, ta càng thấy rõ: không thể dễ dãi, đơn
giản trong việc nhìn nhận mọi sự việc, hiện tượng của cuộc sống, phải có một
cách nhìn đa diện, nhiều chiều
- Cách thức trần thuật qua lời kể của nhân vật trong tác phẩn vì vậy cách cảm
nhận nhân vật trỏ nên khách quan, chân thực, gần gũi và có sức thuyết phục hơn
4. Lão đàn ông độc ác:
MB( HS tập viết)
- L·o ®µn ông “mái tóc tổ quạ”, “chân chữ bát”, “hai con mắt đầy vẻ độc
dữ”
- Võa rêi thuyÒn ®· quay l¹i qu¸t ®øa con ë trªn thuyÒn: cø
ngåi nguyªn ®Êy. §éng ®Ëy tao giÕt c¶ mµy ®i b©y giê "
h¨m do¹, giËn d÷
- Lªn bê, l·o ®i sau ngưêi ®µn bµ, hai con m¾t ®Çy vÎ ®éc d÷
lóc nµo còng nh×n d¸n vµo tÊm lưng ¸o b¹c phÕch vµ..."thÊm
thÝa çi nghÌo khæ, cïng cùc vµ muèn trót giËn.
- Khi ®· khuÊt sau chiÕc xe rµ m×n cña c«ng binh MÜ, l·o lËp
tøc trë nªn hïng hæ, mÆt ®á gay trót c¬n giËn như löa ch¸y
b»ng çch dïng chiÕc th¾t lưng quât tíi tÊp vµo lng ngêi ®µn
bµ-" mï qu¸ng, bÕ t¾c, trót giËn.
- Cø mçi nh¸t quËt xuèng l·o l¹i nguyÒn rña b»ng çi giäng rªn
rØ, ®au ®ín: “ Mµy chÕt ®i cho «ng nhê. Chóng mµy chÕt hÕt
®i cho «ng nhê”" BÕ t¾c muèn ®îc gi¶i tho¸t.
- Có lẽ cuộc sống đói nghèo, vất vả, quẩn quanh bao nhiêu lo toan, cực nhọc đã
biến “anh con trai cục tính nhưng hiền lành” xưa kia thành một người chồng vũ
phu, một lão đàn ông độc ác.
->Lão đàn ông vừa là nạn nhân của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ phạm gây
nên bao đau khổ cho chính những người thân của mình. ->Phải làm sao để nâng
cao cái phần thiện, cái phần người trong những kề thô bạo ấy.
* Nghệ thuật:
-Tình huống truyện độc đáo, bất ngờ, gợi nhiều suy nghĩ về nhận thức:
- Cách thức trần thuật qua lời kể của nhân vật trong tác phẩn vì vậy cách cảm
nhận nhân vật trỏ nên khách quan, chân thực, gần gũi và có sức thuyết phục hơn
3.Chị em Phác
+ Chị thằng Phác, một cô bé yếu ớt mà can đảm, đã phải vật lộn để tước con
dao trên tay thằng em trai, không cho nó lành một việc trái với luân thường đạo
lí. Chắc trong lòng cô bé tan nát vì đau đớn: bố điên cuồng hành hạ mẹ; chỉ vì
thương mẹ mà thằng em định cần dao ngăn bố… Cô bé lúc ấy là điểm tựa vững

N¨m häc: 2009-2010
chắc của người mẹ đáng thương, cô đã hành động đúng khi cản được việc làm
dại dột của đứa em, lại biết chăm sóc, lo toan khi mẹ phải đến toà án huyện.
+ Còn thằng Phác lai thương mẹ theo kiểu một đứa con còn nhỏ, theo cái
cách một đứa con trai vùng biển: nó “lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ trên
khuôn mặt người mẹ, như muốn lau đi những giọt nước mắt chứa đầy trong
những nốt rỗ chằng chịt”, nó “tuyên bố vời các bác ở xưởng đóng thuyền rằng
nó còn có mặt ở dưới biển này thì mẹ nó không bị đánh”. Mặc dù thật khó chấp
nhận kiểu bảo vệ mẹ của nó, nhưng hình ảnh thằng Phác vẫn khiến người ta cảm
động bởi tình thương mẹ dạt dào.
Nhµ v¨n lªn ¸n thãi vò phu, b¸o ®éng vÒ t×nh tr¹ng b¹o lùc,
ca ngîi vÎ ®Ñp cña t×nh mÉu tö, b¶o vÖ kh¸t väng ®îc sèng
trong yªu thư¬ng cña trÎ em -> tư tưëng nh©n ®¹o cña
NguyÔn Minh Ch©u
III. ĐỀ VỀ NHÀ
Trong suốt cuộc đời của mình NMC luôn trăn trỏ để gắng tìm những hạt ngọc ẩn
giấu trong bề sâu tâm hồn con người. Điều đó được thể hiện như thế nào trong
truyện ngắnCTNX( HS xem đáp án ôn luyện trang 52)

6. DÆn dß:
Hồn Trương Ba, da hàng thịt

( Trích)
Lưu Quang Vũ
A.Kiến thức cơ bản
I. T¸c gi¶:
Lu Quang Vò (1948- 1988) quª gèc ë §µ N½ng, sinh t¹i Phó
Thä trong mét gia ®×ng trÝ thøc.
+ Tõ 1965 ®Õn 1970: Lu Quang Vò vµo bé ®éi vµ ®îc biÕt
®Õn víi t çch mét nhµ th¬ tµi n¨ng ®Çy høa hÑn.
+ Tõ 1970 ®Õn 1978: «nng xuÊt ngò, lµm nhiÒu nghÒ ®Ó
mu sinh.
+ Tõ 1978 ®Õn 1988: biªn tËp viªn T¹p chÝ S©n khÊu, b¾t
®Çu s¸ng t¸c kÞch vµ trë thµnh mét hiÖn tîng ®Æc biÖt cña
s©n khÊu kÞch trêng nh÷ng n¨m 80 víi nh÷ng vë ®Æc s¾c
nh: Sèng m·i tuæi 17, HÑn ngµy trë l¹i, Lêi thÒ thø 9, kho¶nh
kh¾c vµ v« tËn, BÖnh sÜ, T«i vµ chóng ta, Hai ngµn ngµy oan
tr¸i, Hån Tr¬ng Ba, da hµng thÞt,
+ Lu Quang Vò lµ mét nghÖ sÜ ®a tµi: lµm th¬, vÏ tranh, viÕt
truyÖn, viÕt tiÓu luËn, nhng thµnh c«ng nhÊt lµ kÞch. ¤ng lµ
N¨m häc: 2009-2010
mét trong nh÷ng nhµ so¹n kÞch tµi n¨ng nhÊt cña nÒn v¨n
häc nghÖ thuËt ViÖt Nam hiÖn ®¹i
Lu Quang Vò ®îc tÆng gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc
nghÖ thuËt n¨m 2000.
II. Vở kịch "Hồn Trương Ba, da hµng thịt":
1. H/cảnh và mục đích stác:
a. H/cảnh:
-Vë kÞch ®îc Lu Quang Vò viÕt vµo n¨m 1981, ®îc c«ng diÔn
vµo n¨m 1984.
- Công cuộc đổi mới của Đảng fát động nhằm giải fóng sức sản
xuất , fát huy mọi tiềm năng stạo của ndân trong đó có người câm
bút.
- Số fận cá nhân, con người cá nhân, vấn đề tiêu cực cần được khám fá.
b. Mục đích:
Fê fán biểu hiện tiêu cực của lối sống lúc bấy giờ :
- Chạy theo những ham muốn tầm thường về vật chất chỉ muốn hưởng thụ để
trở nên fàm fu, thô thiển.
- Csống ít chú tâm tới đ/sống vật chất , không fấn đấu cho hfúc vẹn toàn.
- Tình trạng con người sống giả không thực với bản thân mình
 C/sống con người chỉ thực sự hfúc, chỉ có gtrị khi được sống đúng mình,
được sống tự nhiên trong 1thể thống nhất.
2. Tóm tắt ndung vở kịch: Gồm 7 cảnh
( sgk)
3. Nguồn gốc và sự stạo của vở kịch:
Tgiả mượn truyện dgian, nhưng có nhiều stạo :
- Ở truyện dgian Hồn Trương Ba cứ việc sống trong xác anh hàng thịt 1 cách
bình thường.
- Ở tp LQV đã sáng tạo:
+ Diễn tả tình trang trớ trêu, nỗi đau khổ dày vò của Trương Ba.
+ Quyết định cuối cùng giàu tính nhân văn .
II. Đoạn trích
Đây là 1 phần của cảnh 7- cảnh cuối cùng của vở kịch.
- Mâu thuẫn giữa hồn và xác lên đến căng thẳng. Hồn có nguy cơ bị lấn át
(người thân trong gđình xa lánh). Để từ đó dẫn đến quyết định cuối cùng.
B. Ôn tập đoạn trích
I. Nguyên nhân dẫn đến xung đột
Trương Ba (Nh©n hËu,trong s¹ch, ngay th¼ng. Thó vui tao
nh·, trÝ tuÖ ch¬i cê víi nước ®i kho¸ng ho¹t)Tró nhê thÓ
x¸c cña hµng thÞt (Th« lç,phò phµng,dung tôc;Uèng rưîu
nhiÒu, ham b¸n thÞt,kh«ng mÆn mµ víi ch¬i cê, nưíc cê
kh«ng cßn kho¸ng ho¹t như trưíc)
=>Hồn Trương Ba ý thức được điều đó, ngày càng thấy xa lạ với mọi người,
thấy chán chính mình
II. Nhân vật Hồn Trương Ba:
N¨m häc: 2009-2010
C âu h ỏi: Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật Hồn Trương Ba
khi phải sống nhờ th ân xác anh hang thịt trong đoạn trích vở kịch Hồn
Trương Ba, da hàng thịt của tác giả Lưu Quang Vũ
a) Mµn đối thoại giữa Hồn Trương Ba vµ Xác hµng thịt:
* Hồn Trương Ba
- Mục đích:Phñ ®Þnh sù lÖ thuéc cña linh hån vµo x¸c thÞt, coi
x¸c thÞt chØ lµ çi vá bÒ ngoµi, kh«ng cã ý nghÜa. Kh¼ng
®Þnh linh hån vÉn cã ®êi sèng riªng: nguyªn vÑn, trong s¹ch,
th¼ng th¾n
- Cử chỉ:¤m ®Çu, ®øng vôt dËy, nh×n ch©n tay, th©n thÓ,
bÞt tai l¹i
UÊt øc, tøc giËn, bÊt lùc
- Xưng h«: Mµy Ta
Khinh bØ, xem thưêng
- Giọng điệu: GiËn d÷, khinh bØ, m¾ng má, ®ång thêi ngËm
ngïi thÊm thi¸,tuyÖt väng
- Vị thế: BÞ ®éng, kh¸ng cù yÕu ít, ®uèi lý, tuyÖt väng.
 Ngưêi thua cuéc. ChÊp nhËn trë l¹i vµo x¸c hµng thÞt
* Xác hµng thịt:
- Mục đích: Kh¼ng ®Þnh sù ©m u, ®ui mï cña thÓ x¸c cã søc
m¹nh ghª gím, cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn, lµm ¸t ®i linh hån
cao khiÕt. Dån hån Tr¬ng Ba vµo thÕ ®uèi lý buéc ph¶i tho¶
hiÖp, quy phôc.
- Cử chỉ: L¾c ®Çu  Tá vÎ thư¬ng h¹i
- Xưng hô: ¤ng - T«i Ngang hµng th¸ch thøc
- Giọng điệu :Khi ng¹o nghÔ th¸ch thøc, khi buån rÇu th×
thÇm ranh m·nh, an ñi.
- Vị thế: Chñ ®éng ®Æt nhiÒu c©u hái ph¶n biÖn, lý lÏ gi¶o
ho¹t
KÎ th¾ng thÕ, buéc ®ưîc hån Trư¬ng Ba quy phôc m×nh.
 Linh hồn và thể xác không thể tách rời nhau, fải là 1 thể thống nhất. Linh
hồn fải sống đúng với thân xác của mình.Không thể vay mượn, trú ẩn nơi
không fải của mình. Sống như thế thì lúc nào cũng chỉ thấy bkịch.
- Lên án hiện tượng lí thuyết suông, đề cao tinh thần mà chẳng chú ý đến vật
chất.
b. Màn đối thoại giữa Trương ba và người thân
*Trưíc sù tha ho¸ vµ biÕn đổi cña Trương Ba
- Vợ:
+ Phản ứng: Buån b· ®au khæ muèn chÕt, bá ®i ®Þnh nhêng
chång cho c« hµng thÞt
+ Nguyên nhân: NhËn thÊy sù thay ®æi cña chång vµ ®au
khæ tríc t×nh c¶nh chång chung
- Con dâu:

N¨m häc: 2009-2010
+ Phản ứng: Th«ng c¶m vµ xãt thư¬ng
+ Nguyên nhân :ThÊu hiÓu nhưng ®au lßng nhËn thÊy bè
ngµy mét ®æi kh¸c
- Cháu gái:
+ Phản ứng: : QuyÕt liÖt vµ d÷ déi
+ Nguyên nhân: T©m hån tuæi th¬ vèn trong s¹ch, kh«ng
chÊp nhËn sù tÇm thưêng dung tôc.
* Trưíc ph¶n øng cña ngưêi th©n
- Tâm trạng:
+VÎ mÆt: ThÉn thê, lÆng ng¾t nh t¶ng ®¸.
+Cö chØ: Tay «m ®Çu
+ §iÖu bé: Run rÈy, lËp cËp.
+Giäng ®iÖu: NhÉn nhôc, cÇu cøu
=> V« cïng ®au ®ín, bÕ t¾c.
- Nguyên nhân:HiÓu nh÷ng g× m×nh ®·, ®ang vµ sÏ lµm cho
ngưêi th©n lµ rÊt tÖ h¹i mÆc dï kh«ng hÒ muèn
 Bi kÞch ®ưîc ®Èy ®Õn ®inh ®iÓm buéc nh©n vËt
ph¶i ®øng trưíc lùa chän
§Ønh ®iÓm cña bi kÞch nh©n vËt kh«ng tho¶ hiÖp mµ ®Êu
tranh m¹nh mÏ quyÕt liÖt vÎ ®Ñp t©m hån cao quý cña ng-
ưêi lao ®éng trong cuéc ®Êu tranh víi çi dung tôc tù hoµn
thiÖn nh©n çch
c. Mµn ®èi tho¹i víi §Õ ThÝch:
* Quan niệm của Đế ThÝch:
Khuyªn Trư¬ng Ba chÊp nhËn v× thÕ giíi vèn kh«ng toµn vÑn:
“ Díi ®Êt, trªn trêi ®Òu thÕ c¶”
* Quan niệm của Trương Ba:
Kh«ng chÊp nhËn çi c¶nh ph¶i sèng bªn trong mét ®»ng bªn
ngoµi mét nÎo, muèn ®ưîc lµ m×nh “toµn vÑn”
=> §Õ ThÝch cã çi nh×n quan liªu hêi hît vÒ cuéc sèng con
ngưêi nãi chung vµ víi Trư¬ng Ba nãi riªng.
*) ý nghĩa :
- Sống phải được là mình, sống gửi, sống nhờ, sống chắp vá, sống với bất cứ
giá nào là kiểu sống vô nghĩa,nhất là khi phải trả giá bằng cước phí tâm hồn
là điều không thể chấp nhận được
- Sống là mình cũng có nghĩa là dám chịu nhận trách nhiệm về mình,cũng có
nghĩa là hãy dám từ bỏ trò chơi tâm hồn nào đó mình đang tự biện minh để
tìm kiếm sự thanh thản giả tạo.
d. Mµn kÕt : Trương Ba trả xác cho hàng thịt, chấp nhận cái chết để linh
hồn được trong sạch và hóa thân vào các sự vật yêu thương, tồn tại vĩnh viễn
vào người thân yêu của mình.
 C/sống tuần hoµn theo quy luật của mu«n đời, mµn kịch víi
chÊt th¬ s©u l¾ng ®· ®em l¹i ©m hưởng thanh tho¸t cho

N¨m häc: 2009-2010
mét bi kÞch l¹c quan ®ång thêi truyÒn ®i th«ng ®iÖp vÒ sù
chiÕn th¾ng cña çi ThiÖn, çi §Ñp vµ cña sù sèng ®Ých
thùc.
III. Tổng kết:
1. Nội dung:
- Bi kÞch cña con ngưêi khi bÞ ®Æt vµo nghÞch c¶nh: Ph¶i
sèng nhê, sèng vay mîn, sèng t¹m bî vµ tr¸i víi tù nhiªn khiÕn
t©m hån nh©n hËu, thanh cao bÞ nhiÔm ®éc vµ tha ho¸ bëi
sù lÊn ¸t cña thÓ x¸c th« lç, phµm tôc.
- VÎ ®Ñp t©m hån cña nh÷ng ngêi lao ®éng trong cuéc ®Êu
tranh chèng l¹i sù gi¶ t¹o vµ dung tôc, b¶o vÖ quyÒn ®îc
sèng ®Ých thùc cïng kh¸t väng hoµn thiÖn nh©n çch.
2. Nghệ thuật:
- Sự sáng tạo từ dân gian; việc sử dụng ngôn ngữ kịch
- Sù kÕt hîp gi÷a tÝnh hiÖn ®¹i vµ çc gi¸ trÞ truyÒn thèng
- Sù phª ph¸n m¹nh mÏ, quyÕt liÖt vµ chÊt tr÷ t×nh ®»m
th¾m, bay bæng
B. Đề tham khảo
Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật Hồn Trương Ba khi phải
sống nhờ thân xác anh hang thịt trong đoạn trích vở kịch Hồn Trương Ba, da
hàng thịt của tác giả Lưu Quang Vũ
Yêu cầu :
a) Về kỹ năng
Biết cách làm bài nghị luận văn học theo đặc trưng thể loại kịch ; diễn đạt
lưu loát, kết cấu chặt chẽ, không mắc lỗi chính tả, dung từ và ngữ pháp
b) Về kiến thức
Trên cơ sở hiểu biết về vở kịch Hồn Trương Ba , da hang thịt của Lưu Quang
Vũ, phát hiện và phân tích nhữnh nét đặc sắc nghệ thuật kịch, qua đó làm nổi bật
những nét tính cách và sự thay đổi của nhân vật hồn Trương Ba ; đồng thời nêu
lên những cảm nhận riêng :
- Sự đau khỏ củ hồn Trương Ba khi phải sống trong hoàn cảnh trớ trêu, có
những thay đổi đặc biệt ( hoàn cảnh đặc biệt của Trương Ba ). Nỗi đau đớn của
Trương Ba khi phải sống không được là chính mình, ở trong gia đình của mình
như ở gjã những ngươpì xa lạ.
- Trương Ba đã đấu tranh với hoàn cảnh thớ trêu của mình và đã quyết
định: không sống nhờ vào than xác người khác “ Bên trong một đàng, bên ngoài
một néo ”. Trương ba không thể chịu nổi tình trạng bi hài này ( sự “ lệch pha”
giữa hồn và xác
- Điều này khặng định triết lí : con người là mộy thể thong nhất, hồn và xác
phải hài hoà, không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục,
tội lỗi. Sống thực cho ra con người quả không hề đễ dàng, đơn giản. Khi sống
nhờ, sống gửi, sống chắp vá, khi không được là mình thì cuộc sống ấy thực vô
nghĩa.
- Vở kịch phản ánh tài năng sáng tạo độc đáo, tài ba của Lưu Quang Vũ

N¨m häc: 2009-2010
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC

Trần Đình Hượu
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
A. KiÕn thøc c¬ b¶n

1.TÁC GIẢ:
Trần Đình Hượu(1926-1995) quê ở Võ Liệt-Thanh Chương-Nghệ An.
Ông chuyên nghiên cứu các vấn đề lịch sử tư tưởng và văn học Việt Nam trung
cận đại.
Năm 2000 được tặng Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ.
2.TÁC PHẨM:
a.Thể loại: Nghị luận xã hội(văn bản thông dụng)
b.Xuất xứ: Trích từ phần II, bài Về vấn đề tìm đặc sắc văn hóa dân tộc, in
trong cuốn Đến hiện đại từ truyền thống.
c.Bố cục:
B. Ph©n tÝch
I.Nêu và giới hạn vấn đề.
Ngắn gọn, khiêm tốn, đúng mực: một số nhận xét về vài ba mặt của cái vốn văn
hóa dân tộc; không phải cái hình thành vào thời kì định hình mà là cái ổn đinh
dần, tồn tại cho đén trước thời cận- hiện đại.
II. Đặc điểm vốn văn hóa dân tộc.
1.Luận điểm 1:“ Giữa các dân tộc, chúng ta không thể tự hào là nền văn hóa
của chúng ta đồ sộ có những cống hiến lớn lao cho nhân loại, hay có những đặc
sắc nổi bật”
N¨m häc: 2009-2010
Luận điểm mới mẻ khách quan mang tính khoa học được chứng minh bằng
những luận cứ xác thực, thuyết phục: Thần thoại không phong phú
Tôn giáo, triết học không phát triẻn.
Không có một ngành khoa học kĩ thuật… phát triển đến thành
có truyền thống
Nghệ thuật không phát triển đến tuyệt kĩ.
Yêu thơ nhưng không coi đó là sự nghiệp.
Chưa có ngành văn hóa nào trở thành đài danh dự thu hút,
quy tụ cả nền văn hóa.
Nguyên nhân: Sự hạn chế của trình độ sản suất, đời sống xã hội.
Văn hóa của dân nông nghiệp định cư.
Không có nhu cầu lưu chuyển, trao đổi, đô thị không được kích
thích phát triển.
2.Luận điểm 2: Trong lối sống, ứng sử: coi trọng cái hiện tại và tương lai
Ý thức về cá nhân và sở hữu không phát triển cao
Mong ước thái bình, an cư lạc nghiệp sống thanh nhàn no đủ, gia đình hạnh
phúc, lối sống quân bình.
Con ngừoi được ưa chuộng là người hiền lành, tình nghĩa không chuộng trí,
dũng; trọng văn nhưng không trọng võ.
Không ca tụng trí tuệ mà ca tụng sự khôn khéo
Đối với những cái mới không dễ hòa hợp nhưng cũng không cự tuyệt.
3.Luận điểm 3:về cái đẹp: xinh, khéo, dịu dàng, thanh lịch, duyên dáng, vừa
phải:
Không có cái tráng lệ huy hoàng, cái huyền ảo kì vĩ.
Giao tiếp hợp tình, hợp lí.
Ăn mặc nền nã, đơn giản.
Không thích sự phô chương thích sự hòa đồng.
Nguyên nhân: ý thức lâu đời về sự nhỏ yếu, thực tế nhiều khó khăn bất chắc do
lịch sử, địa lí
Đó là những nét riêng trong vốn văn hóa Việt, vừa là những ưu điểm, đồng thời
có những hạn chế cần khắc phục
4.Luận điểm 4: về lối sống, quan niệm sống:
Người Việt Nam sống có văn hóa.
Có nền văn hóa của mình.
Tinh thần chung của văn hóa Việt Nam là thiết thực, linh hoạt, dung hòa.Luận
điểm quan trọng nhất là nét đặc sắc của văn hóa Việt Nam: tính nhân bản
III.Con đường hình thành bản sắc dân tộc của văn hóa:
Sự tạo tác của chính dân tộc
Vai trò của quá trình tiếp biến các văn hóa tôn giáo Phật giáo, Nho giáo, Lão-
Trang.
Sự dung hợp các tôn giáo du nhập vào Việt Nam.
Thể hiện bản lĩnh Việt Nam: không bị đồng hóa; tiếp nhận, tiếp biến và hỗn
dung văn hóa.

N¨m häc: 2009-2010
6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Thuèc
(Lç TÊn)
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
C©u 1: Nªu cuéc ®êi vµ sù nghiÖp v¨n häc cña nhµ v¨n Lç
TÊn?
Tr¶ lêi
- Lç TÊn (1881- 1936), tªn khai sinh lµ Chu Ch¬ng Thä sau ®æi
thµnh Chu Thô Nh©n , tªn ch÷ lµ Dù Tµi.
- Quª ë phñ ThiÖu Hng , tØnh TriÕt Giang, cha mÊt n¨m Lç TÊn
13 tuæi (v× l©m bÖnh kh«ng thuèc ch¹y ch÷a), mÑ lµ mét phô
n÷ n«ng d©n trung hËu kiªn nghÞ.
- Bót danh Lç TÊn ghÐp tõ hä mÑ vµ ch÷ tÊn hµnh.
- Trø¬c khi häc nghÒ thuèc «ng häc hai nghÒ hµng h¶i vµ khai
má. ¤ng chän nghÒ y lµ ®Ó ch÷a bÖnh cho nh÷ng ngêi nghÌo
èm kh«ng thuèc mµ ch÷a nh bè «ng.
- §ang häc ë trêng y khoa Tiªn §µi, nh©n mét lÇn xem phim thêi
sù gi÷a giê ông thấy người TQ hăm hở đi xem người Nhật chÐm ngêi TQ
làm gián điệp cho qu©n Nga-> «ng thay ®æi chÝ híng chuyÓn
sang lµm v¨n nghÖ ®Ó ch÷a c¨n bÖnh tinh thÇn: «ng chñ tr-
¬ng phanh phui çc c¨n bÖnh tinh thÇn cho quèc d©n.

N¨m häc: 2009-2010
- Sù nghiÖp v¨n häc : 3 tËp truyÖn ng¾n, 16 tËp,t¹p v¨n, 75 bµi
th¬,çc t¸c phÈm tiªu biÓu : nhËt ký ngêi ®iªn,gµo thÐt ,bµng
hoµng, thuèc..
- Toµn bé çc s¸ng t¸c cña «ng ®Òu tËp trung phª ph¸n çc c¨n
bÖnh tinh thÇn khiÕn cho quèc d©n mª muéi tù tho¶ m·n. V¨n
häc gãp phÇn cøu d©n,cøu níc, ngßi bót lu«n l¹nh lïng tØnh t¸o.
- LT lµ nhµ v¨n çch m¹ng Trung Quèc, bãng d¸ng bao trïm c¶
v¨n ®µn TQ thÕ kû XX
C©u 2: Hoµn c¶nh s¸ng t¸c truyÖn ng¾n Thuèc vµ nªu chñ ®Ò
cña t¸c phÈm?
Tr¶ lêi:
- Ngµy 4/5 /1919/ ë Trung Quèc diÔn ra phong trµo chèng ®Õ
quèc vµ phong kiÕn mµ lùc lîng nßng cèt lµ sinh viªn häc
sinh( phong trµo ngò tø). BÊy giê LT cã quan hÖ víi nh÷ng ngêi
céng s¶n ®Çu tiªn cña Trung Quèc. TruyÖn ng¾n Thuèc lÇn
®Çu ®¨ng trªn t¹p trÝ T©n thanh niªn do TrÇn ®éc Tó lµm chñ
bót sè th¸ng 5/ 1919
- Chñ ®Ò: ph¬i bµy tr¹ng th¸i tinh thÇn ngu muéi,v« c¶m cña
ngêi d©n Trung Quèc tríc hiÖn tr¹ng ®¸t níc vµ nçi buån ®au
cña nhµ çch m¹ng
C©u 3: Tãm t¾t ng¾n gän truyÖn ng¾n Thuèc cña LT ?
Tr¶ lêi
- Vî chång Hoa Thuyªn chñ qu¸n trµ cã con trai bÞ ho lao. Nhê
ngêi gióp l·o Hoa tíi ph¸p trêng mua b¸nh bao thÊm m¸u ngêi
mang vÒ cho con ¨n. Sau ®ã mét sè ngêi xuÊt hiÖn ë qu¸n trµ
vµ bµn t¸n vÒ ngêi tö tï võa bÞ chÐm s¸ng nay, th× ra anh ta lµ
H¹ Du mét nhµ çch m¹ng kiªn cêng. Nhng ch¼ng ai hiÓu g× vÒ
anh ta, nhiÒu ngêi cho H¹ Du lµ ®iªn. N¨m sau , vµo tÕt thanh
minh mÑ H¹ Du vµ bµ Hoa Thuyªn ®Õn b·i tha ma cïng viÕng
mé con. DÜ nhiªn ph¬ng thuèc b¸nh bao chÊm m¸u tö tñ kh«ng
ch÷a khái bÖnh th»ng Thuyªn ®· chÕt ,mé cña nã gÇn mé H¹
Du. Hai bµ mÑ ®au khæ b¾t ®Çu cã sù ®ång c¶m víi nhau. Hä
rÊt ng¹c nhiªn khi nh×n thÊy trªn mé H¹ Du cã mét vßng hoa,
mÑ H¹ Du lÈm bÈm thÕ nµy lµ thÕ nµo?
C ©u 4: Nªu ý nghÜa nhan ®Ò truyÖn ng¾n Thuèc?
Tr¶ lêi
- Nhan ®Ò t¸c phÈm Thuèc nguyªn v¨n lµ Dîc cã ba tÇng
nghÜa:
+Thuèc ch÷a bÖnh lao
+ TÇng nghÜa thø hai mang tÝnh khai s¸ng mäi ngêi ph¶i gi¸c
ngé ra r»ng çi gäi lµ thuèc ch÷a bÖnh ®îc sïng b¸i vèn lµ
thuèc ®éc. Ngêi Trung Quèc ph¶i tØnh giÊc. Kh«ng ®îc ngñ mª
trong çi nhµ hép b»ng s¾t kh«ng cã cöa sæ.
N¨m häc: 2009-2010
+ Ph¶i t×m ra mét ph¬ng thuèc lµm cho quÇn chóng gi¸c ngé
çch m¹ng vµ lµm cho çch m¹ng g¾n bã víi quÇn chóng.
C©u 5: nªu ý nghÜa h×nh tîng chiÕc b¸nh bao tÈm m¸u ngêi?
Tr¶ lêi
- ChiÕc b¸nh bao tÈm m¸u ngêi chiÕn sÜ çch m¹ng g¾n víi sù
thiÕu hiÓu biÕt, sù l¹c hËu,sù u mª lÇm l¹c cña ngêi d©n.
+ §©y lµ ph¬ng thuèc ch÷a bÖnh mï qu¸ng mµ nh÷ng ngêi
d©n mª muéi tin theo, cho dï ®îc coi lµ thø thuèc ®Æc biÖt th×
ph¬ng thuèc ®ã còng ch¼ng cøu ®îc tÝnh m¹ng cho th»ng
Thuyªn mµ cßn ®Èy gia ®×nh l·o Hoa vµo c¶nh bi ®¸t phò
phµng h¬n.
+ C¨n bÖnh x· héi u mª lÇm l¹c
+ Thuèc lµ ®Ó ch÷a bÖnh tinh thÇn.
C©u 6: nªu ng¾n gän vÒ nh©n vËt H¹ Du?
Tr¶ lêi
- H¹ Du chÝnh lµ ngêi bÞ chÐm, lµ ngêi x¶ th©n v× nghÜa lín.
- Nhµ HD nghÌo,cã mét mÑ giµ.
- Trong nhµ lao vÉn hiªn ngang tuyªn truyÒn çch m¹ng chèng
nhµ M·n Thanh kh«ng hÒ sî h·i,anh lµ mét anh hïng, h×nh tîng
nhµ çch m¹ng d©n chñ t s¶n tríc thêi çch m¹ng T©n Hîi.
- Nhîc ®iÓm cña HD còng lµ nhîc ®iÓm cña çch m¹ng T©n Hîi:
+ Xa rêi quÇn chóng,quÇn chóng kh«ng ®îc tuyªn truyÒn ,gi¸c
ngé.
+ Lµm çch m¹ng nöa vêi kh«ng thay thang ®æi thuèc, céi rÔ
cña chÕ ®é phong kiÕn kh«ng bÞ ®¸nh bËt, ®êi sèng x· héi
kh«ng thay ®æi.
- Qua nh©n vËt HD, Lç TÊn bµy tá sù kÝnh träng vµ lßng th¬ng
c¶m s©u s¾c ®èi víi nh÷ng ngêi chiÕn sÜ tiªn phong cña çch
m¹ng
C©u7: Nªu ý nghÜa cña h×nh ¶nh vßng hoa?
Tr¶ lêi
- Vßng hoa trªn mé lµ h×nh ¶nh tîng trng næi bËt.
- T¸c gi¶ ngîi ca sù bÊt diÖt cña lÝ tëng çch m¹ng khi nã bÐn rÔ
s©u trong lßng quÇn chóng.
- §øng tríc vßng hoa bÊt ngê xuÊt hiÖn, ngêi mÑ tö tï lÈm bÈm
mét c©u hái: thÕ nµy lµ thÕ nµo? ,chi tiÕt nµy nãi lªn sù bµng
hoµng, s÷ng sê võa Èn giÊu mét niÒm vui cã ngêi hiÓu con
m×nh
C©u 8: Nªu ý nghÜa h×nh ¶nh con ®êng mµn chia c¾t nghÜa
®Þa?
Tr¶ lêi:
- Con ®êng lµ mét h×nh ¶nh Lç TÊn hay ®Ò cËp. Con ®êng
mßn lµ tîng trng cña tËp qu¸n xÊu ®· trë thµnh thãi quen, trë
thµnh suy nghÜ ®¬ng nhiªn, con ®êng mßn chia c¾t nghÜa
N¨m häc: 2009-2010
®Þa ngêi chÕt chÐm víi nghÜa ®Þa ngêi chÕt bÖnh. Cuèi
truyÖn ph¶i qua mét thêi gian gi¸c ngé hai bµ mÑ míi bíc qua
con ®êng mßn ®Ó ®Õn víi nhau
C©u 9: NhËn xÐt kh«ng gian têi gian trong truyÖn ng¾n
Thuèc?
Tr¶ lêi
-Thêi gian vµ kh«ng gian trong truyÖn cã nh÷ng ®Ëc s¾c riªng
dÔ nhËn
- Thêi gian cã sù vËn ®éng, cã mét ngµy mïa thu vµ mét ngµy
mïa xu©n, cã ba buæi sím: mét buæi sím n¬i ph¸p trêng, mét
buæi sím tiÖm trµ, mét buæi sím b·i tha ma. Thu qua xu©n tíi
lµ quy luËt cña ®Êt trêi, thu lµ buæi chiÒu cña n¨m, lµ sù thu
vÐn ®Ó kÕt thóc, mïa thu l¸ vµng r¬i ®Ó tÝch nhùa qua ®«ng
®ãn mïa xu©n ®am chåi n¶y léc.çi chÕt cña hai con ngêi do
sù u mª l¹c hËu còng nh hai chiÕc l¸ rêi cµnh ®et tÝch nhùa cho
mïa xu©n hy väng, còng nh sù gieo mÇm nh tr¶ gi¸ cho mét sù
gi¸c ngé.
- Kh«ng gian: mét qu¸n trµ lÆng lÏ trong ®ªm. ån µo ban ngµy,
m«tg ph¸p trêng nhèn nh¸o, hçn t¹p , mét nghÜa ®Þa mªnh
m«ng l¹nh lÏo. §©y lµ kh«ng gian cña x· héi Trung Quèc thêi
trung cæ.

6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
¤ng giµ vµ biÓn c¶
(Hª- minh- uª)
N¨m häc: 2009-2010
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
1) Tác giả ( HS nhắc lại theo SGK và nắm vững những ý chốt đã ghi trong vở )
2)Tác phẩm:
a)Tóm tắt tác phẩm Ông già và biển cả
Suốt tám mươi tư ngày liền, ông lão Xan-ti-a-gô không bắt được một con
cá nào. Cậu bé Ma-nô-lin vẫn đi câu cùng lão bị cha mẹ bắt đi sang thuyền khác.
Vào ngày thứ tám mươi năm ông lão có một con cá kiếm khổng lồ cắn câu. Ông
lão đã dung hết sức để chiến đấu với một con cá khổng lồ, đẹp và khôn ngoan.
Con cá lượn vòng hòng làm ông lão kiệt sức nhưng cuối cùng dùng hết sức lực,
ông lão đã phóng lao trúng tim và giết được con cá kiếm. Ông lão đưa nó vào
cảng Ha-ba-na, dù nó dài hơn chiếc thuyền của ông tới bốn tấc. Nhưng trên
đường về lũ cá mập thấy mùi máu đã lao vào xâu xé con cá kiếm. Ông lão đã cố
đánh trả lũ cá mập nhưng cuối cùng khi đến bờ con cá cũng chỉ còn là một bộ
xương khổng lồ.
Kết thúc tác phẩm là hình ảnh cậu bé Ma-nô-lin đến bên giường ông lão,
trong khi đó, vì qua mệt, ông lão vẫn đang ngủ và mơ về những con sư tử mà lão
đã chiến đấu từ hồi trẻ.
b) Đoạn trích
- Nằm ở cuèi truyện, kể về ông lão Xan- ti-a-gô bắt được con cá kiếm
3) Ôn lại đoạn trích( theo câu hỏi SGK)
Câu l là một phần gợi ý để trả lời cho câu 2, và đến lượt nó, câu 2 (con cá kiếm
qua sự cảm nhận của ông lão) lại là căn cứ để trà lời câu 3 và câu 4. Trong câu
4, vế thứ nhất chỉ đòi hỏi giải đáp nghĩa đen, căn cứ trên bễ nổi của chi tiết, hình
ảnh; vế thứ hai đòi hỏi khai thác bề chìm, nâng hình ảnh thành biểu tượng. - Bởi
vậy, lần lượt giải quyết theo thứ tự từng câu hỏi là cách thích hợp nhất để hiểu
thấu đáo ý nghĩa của toàn bộ đoạn văn, từ trực tiếp đến gián tiếp, từ nghĩa đen
đến nghĩa bóng.
Câu 1
Qua hình ảnh lặp đi lặp lại của những vòng tròn vẽ lên do đường lượn của con
cá, HS sẽ tìm thấy ý nghĩa của sự miêu tả này ở những mức độ khác nhau, tuỳ
theo trình độ đọc hiểu của các em.
Sự lặp lại những vòng lượn của con ca kiếm gợi lên hình ảnh một ngư phủ lành
nghề kiên cường: chỉ bằng con mắt từng trải và cảm giác đau đớn nơi bàn tay,
ông đã ước lượng được khoảng cách ngày càng gần tới đích vẽ lên qua vòng
lượn từ rộng tới hẹp, từ xa tới gần của con cá.

N¨m häc: 2009-2010
Nếu suy nghĩ sâu hơn, HS có thể thấy những vòng tròn cũng vẽ lên những cố
gắng cuối cùng nhưng hết sức mãnh liệt của con cá, cố gắng thoát khỏi sự líu
kéo bủa vày của người ngư phủ: nó cũng dũng cảm kiên cường không kém gì
đối thủ của mình.
- Những vòng lượn này là một phần biểu hiện sự cảm nhận của ông lão về con
cá tập trung vào hai giác quan thị giác và xúc giác - song vẫn chỉ là gián tiếp:
Xan ti-a-gô chưa thể nhìn thấy con cá mà chỉ đoán biết nó qua vòng lượn.
Câu 2
Yêu cầu HS mở rộng vấn đề của câu l, và sự phân tích ở đây đi sâu hơn – HS
cần nêu được những chi hết chứng tỏ diễn biến của hành động gợi lên diễn biến
của cảm nhận:
- Cảm nhận ngày càng mãnh liệt và trực tiếp hơn (đặc biệt từ “Đến vòng thứ ba,
lão lần đầu tiên thấy con cá”).
- Sự miêu tả diễn biến đúng như sự việc xảy ra trong cuộc sống thực. Trước. -
Sự miêu tả diễn biến đúng như sự việc xảy ra trong cuộc sống thực. Trước. một
con cá lớn như vậy, người ngư phủ thoạt tiên chỉ nhìn thấy từng bộ phận, ông
lão chỉ tấn công được vào từng bộ phận, trước khi nó xuất hiện toàn thể trước
mắt ông. Cảm nhận qua xúc giác vẫn có phần gián tiếp (qua sợi dây,- qua mũi
lao) song rất mãnh liệt và có thể nói là ngày càng đau đớn.
Câu 3
Có thể gợi ý cho HS bằng cách đặt ra một câu hỏi phụ: sự cảm nhận của ông
lão về con cá có chỉ giới hạn trong hai giác quan - thị giác và xúc giác – hay
không?
Để có thể gợi ý tiếp theo, GV yêu cầu HS tìm những lời chuyện trò của ông
lão với con cá kiếm để phát hiện: ở đây, không chỉ có sự cảm nhận, mà cao hơn
nữa, là sự cảm thông.
- Không chỉ bằng động tác mà cả bằng trái tim: sự cảm thông.
- Không chỉ như quan hệ giữa người đi săn và con mồi.
Hiệu quả: Chính mối tình cảm ấy, lối biểu hiện ấy đã biến con cá thành nhân
vật; mặt khác, lời đối thoại ấy lại càng lộ rõ vẻ đẹp tâm hồn của ông lão: ông
hiểu rõ và chiêm ngưỡng đối thủ của mình.
Câu 4
Câu hỏi này là sự tổng kết của ba câu trên, là sự vận dụng và minh hoạ nghệ
thuật “tảng băng trôi” mức độ cao nhất: phát hiện phần chìm của hình tượng qua
biểu tượng. Và sự phát hiện này cũng có thể có nhiều cấp độ, nông đến sâu.
a) Do vẻ đẹp, sự cao quý của con cá kiếm do thái độ, quan hệ giữa người đi săn
và con mồi, đối tượng bi săn đuổi hàm chứa một ý nghĩa rộng lớn hơn, trừu
tượng hơn: Nó là hình ảnh của ước mơ, của lí tưởng mà mỗi con người thường
theo đuổi trong đời.
b) Tìm thấy sự khác biệt giữa hình ảnh đẹp đẽ cuối cùng của con cá khi chưa bị
chiếm lĩnh (tập trung vào sự xuất hiện cuối cùng của nó ở đoạn “khi ấy con cá,
mang cái chết trong mình... phía trên ông lão và chiếc thuyền”, rồi sau đó: “Da
cá chuyển từ... vị thánh trong đám rước”) Phải chăng đó là sự chuyển biến từ

N¨m häc: 2009-2010
hình ảnh ước mơ sang hiện thực - nó không còn xa vời, khó nắm bắt và cũng
chính vì thế nó không còn đẹp đẽ, huy hoàng như trước?
(Gợi ý b có thể khó được phát hiện bởi HS trung bình, thậm chí cả HS giỏi. Nếu
HS không giải đáp được, GV có thể nêu lên như một tầng ý nghĩa có thể tìm
thấy hoặc như một tổng kết.) .
c) Với câu hỏi này, thậm chí có thể chấp nhận những phát hiện khác của HS,
miễn là có căn cứ từ hình tượng.
III – CÂU HỎI – BÀI TẬP - ĐỀ THAM KHẢO
GV diễn giảng
- Đây là đoạn trích trong một truyện dài, không phải là dạy học tác phẩm. Trong
trích đoạn này, đã xuất hiện hai “nhân vật” chính của toàn bộ tác phẩm, đó là
ông lão đánh cá và con cá kiếm.
- Đoạn văn miêu tả, ở tầng thứ nhất, một cuộc săn bắt cá. Bởi vậy, nhân vật
trung tâm, “người anh hùng” của cuộc đấu này, trước hết, phải là ông lão ngư
phủ lành nghề, đơn độc mà dũng cảm, mưu trí thực hiện bằng được ước mơ bắt
được con cá lớn của đời mình.
Hành trình ấy, ở đây, đã tới đoạn cuối. Bởi vậy, sự cảm nhận của ông lão về
đối thủ của mình mãnh liệt, tập trung hơn bao giờ hết. Phân tích đoạn văn này,
trước hết, là phân tích sự tiếp cận dần tới đích của lão ngư phủ.
Tuy nhiên, hình ảnh người săn đuổi chỉ có thể đẹp đẽ, cao cả, nếu đối thủ: đích
tới của họ - một tầm cao khó vươn tới. Chính ở đây, sự cảm nhận của ông lão về
“đối thủ” hoàn toàn không nhuốm màu hằn thù mà ngược lại: có thể nói đó là
một sự cảm kích, chiêm ngưỡng - thậm chí đôi khi có pha lẫn tiếc nuối vì hành
động của mình. Đó cũng là nét làm nên vẻ đẹp cao thượng của ông lão. Đó là
một trạng thái tâm lí đầy mâu thuẫn, phức tạp, song cũng rất thực. Nó khiến cho
ở đoạn trích ngắn ngủi này, Hê-minh-uê cũng đã viết nên “một áng văn xuôi
giản đi và trung thực về con người”.
Sự miêu tả như vậy về cảm nhận (và cảm thông) của nhân vật chính với đối thủ
của mình làm xuất hiện một lớp nghĩa thứ hai: con cá kiếm không chỉ là con
mồi, Xan-ti-a-gô không chỉ là lão ngư phủ, đoạn văn không chỉ miêu tả một
hành trình săn bắt cá. Vẻ đẹp kiêu hùng của con cá - đặc biệt khi nó chưa bị cầm
tù – có thể biểu tượng cho ước mơ. Cùng như khi nó đã bị cầm tù lại gợi lên một
ý nghĩa khác: ước mơ đã trở thành hiện thực, và tất nhiên, nó không còn giống
như trước nữa. Có như vậy, người ta mới luôn theo đuổi những ước mơ mới. Sự
so sánh này có thể gợi mở thêm một ý nghĩa biểu tượng nữa, cần hướng dẫn để
HS đồng sáng tạo với nhà văn.
1. Kiểm tra, đánh giá

Có thể tiến hành bằng cách đặt câu hỏi:
Trong khi miêu tả những cố gắng cuối cùng của ông già đánh cá để đạt tới đích,
Hê-minh-uê đã để lại cho em những ấn tượng gì sâu sắc nhất về thiên nhiên, về
con người, về cuộc sống?
2. Gợi ý giải bài tập.
Bài tập 1

N¨m häc: 2009-2010
Bài tập này nhằm nêu lên hiệu quả của việc sử dụng một loại ngôn từ trực tiếp
của nhân vật (ông lão): Hình thức ngôn từ đã nói lên một quan hệ khác thường
giữa người đi săn và vật bị săn đuổi. Bằng lời đối thoại với cá, ông chứng tỏ
rằng dưới mắt ông, nó giống như một con người, thậm chí một đối thù đáng nể,
một người bạn tâm tình. (Người phát ngôn đây hướng tời ai? Thái độ như thế
nào?)
Bài tập 2
Phát huy khả năng độc lập suy nghĩ của HS khi đối chiếu ngôn từ bản gốc với
bản dịch, giới hạn ở một ngữ đoạn quan trọng (tên tác phẩm). Giải đáp vế thứ
hai của bài tập phụ thuộc vào ý thích riêng của HS. Tuy nhiên, GV cần hướng
dẫn: dịch văn bao giờ cũng cần bám sát văn phong của nhà văn.
3. Đề tham khảo:
Đề 1: Hình ảnh con cá kiếm trong tác phảm Ông già và biển cả của Hê-
minh-uê là một hình ảnh biểu tượng mang những ý nghĩa gì?( Đề thi thử
tốt nghiệp)
Yêu cầu về kiến thức: Có thể có những những cách diễn đạt khác nhau,
song phải đạt được các ý sau:
Hình ảnh con cá kiếm là một hình ảnh biểu tượng mang nhiều ý
nghĩa:
- “Những vòng lượn” lặp đi lặp lại trong trận chiến đấu với ông lão
biểu thị sự ngoan cường, dũng mãnh. Suy nghĩ sâu hơn cũng
có thể hiểu là những cố gắng cuối cùng nhưng hết sức mãnh
liệt của con cá. Đó cũng là thái độ hiên ngang trước hiểm nguy,
trước những đe doạ về mạng sống,
- Tầm vóc khổng lồ và vẻ đẹp tuyệt vời của con các kiếm là biểu
tượng của thiên nhiên kiêu hung, kỳ vỹ…, là hình ảnh của ước
mơ, lý tưởng mà con người hằng theo đuổi.
- Sự khác biệt của con cá kiếm khi chưa bị chiếm lĩnh và khi đã
bị chiếm lĩnh, gợi hàm ý về sự chuyển biến từ hình ảnh ước mơ
sang hiện thực- nó không còn xa vời, khó nắm bắt, vì thế nó
không còn huy hoàng rực rỡ như trước
Đề 2: Anh/Chị hiểu như thế nào về nguyên lý “tảng băng trôi” của Hê-
minh- uê?
Thông qua hình ảnh ông già quật cường, bằng kỹ thuật điêu luyện đã
chiến thangs con cá to lớn và hung dữ trong truyện ngắn Ông già và
biển cả, nhà văn muốn gửi đến người đọc điều gì?
Yêu cầu về kiến thức:
Học sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau song cần nêu bật
các ý chính sau đây:

N¨m häc: 2009-2010
- Lấy hình anh “Tảng băng trôi”, phần nổi thì ít, phần chìm thì
nhiều, Hê- minh-uê muốn nêu yêu cầu đối với một nhà văn hay
một tác phẩm văn học: Không trực tiếp công khai phát ngôn mà
thông qua việc xây dựng hình tượng, ngôn ngữ có nhiều sức
gợi, tạo ra những khoảng trống để người đọc tự rút ra ý nghĩa
của tác phẩm.
- Thông qua hình ảnh ông già quật cường, bằng kỹ thuật điêu
luyện đã chiến thắng con cá kiếm to lớn, hung dữ trong truyện
ngắn Ông già và biển cả, nhà văn muốn gửi đến người đọc
thông điệp: Hãy tin vào con người,”Con người có thể bị huỷ diệt
chứ không thể bị đánh bại”, “Con người được sinh ra không
phải để dành cho thất bại” (Hê- minh- uê)

6. DÆn dß:
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
Sè phËn con ngêi
N¨m häc: 2009-2010
(S«- l«- kh«p)
1.æn ®Þnh :
……………………………
……………………………
3.Bµi míi:
1. Tác giả
- A.Sô-lô-khốp (1905-1984) là nhà văn Xô-viết lỗi lạc, được vinh dự nhận
giải thường Nobel về văn học năm 1965 (ông còn được nhận giải thưởng văn
học Lê-nin, giải thưởng văn học quốc gia).
- Cuộc đời và sự nghiệp của Sô-lô-khốp gắn bó mật thiết với sự ra đời của
một chế độ- chế độ xã hội chủ nghĩa tại vùng đất Sông Đông trù phú, đậm bản
sắc văn hoá người dân Côdắc.
Là nhà văn xuất thân từ nông dân lao động, Sô-lô-khốp am hiểu và đồng
cảm sâu sắc với những con người trên mảnh đất quê hương. Đặc điểm nổi bật
trong chủ nghĩa nhân đạo của Sô-lô-khốp là việc quan tâm, trăn trở về số phận
của đất nước, của dân tộc, nhân dân cũng như về số phận cá nhân con người.
- Phong cách nghệ thuật của Sô-lô-khốp: nét nổi bật là viết đúng sự thật.
Ông không né tránh những sự thật dù khắc nghiệt trong khi phản ánh những bức
tranh thời đại rộng lớn, những cảnh đời, những chân dung số phận đau thương.
Trong sáng tác của ông, chất bi và chất hùng, chất sử thi và chất tâm lí luôn
được kết hợp nhuần nhuyễn.
2. Tác phẩm
Truyện ngắn Số phận con người của Sô-lô-khốp là cột mốc quan trọng mở
ra chân trời mới cho văn học Xô Viết. Truyện có một dung lượng tư tưởng lớn
khiến cho có người liệt nó vào loại tiểu thuyết anh hùng ca.
3. ph©n tÝch
3.1. Nhân vật An-đrây Xô-cô-lốp
a) Hoàn cảnh và tâm trạng An-đrây Xô-cô-lốp sau chiến tranh:
- Năm 1944, sau khi thoát khỏi cảnh nô lệ của tù binh, Xô-cô-lốp được
biết một tin đau đớn: tháng 6 năm 1942 vợ và hai con gái anh đã bị bọn phát xít
giết hại. Niềm hi vọng cuối cùng giúp anh bám víu vào cuộc đời này là A-na-tô-
li, chú học sinh giỏi toán, đại uý pháo binh, đứa con trai yêu quí đang cùng anh
tiến đánh Béclin. Nhưng đúng sáng ngày mồng 9 tháng năm, ngày chiến thắng,
1 tên thiện xạ Đức đã giết chết mất An-na-tô-li.

N¨m häc: 2009-2010
Anh đã “chôn niềm vui sướng và niềm hi vọng cuối cùng trên đất người,
đất Đức”, “Trong người có cái gì đó vỡ tung ra” trở thành “người mất hôn”. Sau
khi lần lượt mất tất cả người thân, Xô-cô-lốp rơi vào nỗi đau cùng cực.
Lời tâm sự của anh khi tìm đến chén rượu để dịu bớt nỗi đau: “phải nói
rằng tôi đã thật sự say mê cái món nguy hại ấy”. Xô-cô-lốp biết rõ sự nguy hại
của rượu nhưng anh vẫn cứ uống- Lời tâm sự ấy hé mở sự bế tắc của anh.
- Xô-cô-lốp không cầm được nước mắt trước hình ảnh cậu bé Va-ni-a.
Nỗi đau không thể diễn tả thành lời, chỉ có thể diễn tả bằng những giọt nước
mắt.
Biểu dương, ngợi ca khí phách anh hùng của nhân dân, Sô-lô-khốp cũng
không ngần ngại nói lên cái giá rất đắt của chiến thắng, những đau khổ tột cùng
của con người do chiến tranh gây nên- sức tố cáo chiến tranh phát xít mạnh mẽ
của tác phẩm.
b) An-đrây gặp bé Va-ni-a
Giữa lúc đang lâm vào tâm trạng buồn đau, bế tắc, An-đrây đã gặp bé Va-
ni-a, cũng là một nạn đáng thương của chiến tranh. Tác giả tả việc Xô-cô-lốp
nhận Va-ri-a làm con nuôi rất sâu sắc và cảm động.
- Khi nhìn thấy Va-ni-a từ xa: “Thằng bé rách bươm xơ mướp.... cặp mắt
thì cứ như nhiều ngôi sao sáng sau trận mưa đêm” rồi “thích đến nỗi bắt đầu
thấy nhớ nó”. Và khi hiểu rõ tình trạng của Va-ri-a hiện tại, tình phụ tử thiêng
liêng và tinh thần trách nhiệm đã thức tỉnh trông Xô-cô-lốp. Lòng thương xót
dâng lên thành những giọt nước mắt nóng hổi. Anh quyết định nhận Va-ri-a làm
con.
- Xô-cô-lốp tuyên bố anh là bố thì lập tức Va-ni-a chồm lên ôm hôn anh,
ríu rít líu lo vang cả buồng lái... Còn Xô-cô-lốp “mắt mờ đi”, “hai bàn tay lẩy
bẩy”- sức mạnh cảu tình yêu thương sưởi ẩm trái tim cô đơn, đem lại niềm vui
sống.
- Với lòng nhân hậu, Xô-cô-lốp tìm mọi cách bù đắp tình cảm cho Va-ni-
a, chăm sóc nó. Ở toàn bộ đoạn này, điểm nhìn của tác giả hoàn toàn phù hợp
với điểm nhìn của nhân vật và vì vậy gây được niềm xúc động trực tiếp.
c) Tinh thần trách nhiệm cao cả và nghị lực phi thường của Xô-cô-lốp
- Khó khăn của Xô-cô-lốp khi nhận bé Va-ni-a làm con trong cuộc sống
thường nhật: việc nuôi dưỡng, chăm sóc..., những rủi ro bất cứ lúc nào cũng có
thể xảy ra, đặc biệt là việc không thể làm “tổn thương trái tim bé bỏng của Va-
ni-a”. Bên cạnh đó là nỗi khổ tâm, dằn vặt của anh về những kí ức... vết thương
tâm hồn vẫn đau đớn.
- Xô-cô-lốp không ngừng vươn lên trong ý thức nhưng nỗi đau, vết
thương lòng không thể nào hàn gắn. Đó chính là bi kịch sâu sắc trong số phận
của Xô-cô-lốp. Đó cũng là tính chân thật của số phận con người sau chiến tranh.
3.2. Chất trữ tình của tác phẩm

Số phận con người có sức rung cảm vô hạn của chất trữ tình sâu lắng. Nhà
văn đã sáng tạo ra hình thức tự sự độc đáo, sự xen kẽ nhịp nhàng giọng điệu của
N¨m häc: 2009-2010
người kể chuyện (tác giả và nhân vật chính). Sự hoà quyện chặt chẽ chất trữ tình
của tác giả và chất trữ tình của nhân vật đã mở rộng, tăng cường đến tối đa cảm
xúc nghĩ suy và những liên tưởng phong phú cho người đọc.
3.3. Thái độ của người kể chuyện
- Thái độ của người trần thuật là đồng cảnh và tin tưởng
- Đoạn kết tác phẩm là lời nhắc nhở, kêu gọi sự quan tâm, trách nhiệm của
toàn xã hội đối với mỗi số phận cá nhân (Hình ảnh “những giọt nước mắt đàn
ông hiếm hoi nóng bỏng”, giọt nước mắt “trong chiêm bao”)
4. Tæng kÕt
1. Xô-cô-lốp là biểu tượng của tính cách Nga, tâm hồn Nga, biểu tượng
của con người thế kỷ XX: kiên cường, dũng cảm, giàu lòng nhân ái, nhân vật
mang tầm sử thi.
- Sô-lô-khốp suy nghĩ sâu sắc về số phận con người , tin tưởng vào nghị
lực phi thường của con người cách mạng có thể vượt qua số phận.
2. Nghệ thuật tự sự:
- Kiểu truyện lồng truyện, hai người kể chuyện (tác giả và nhân vật). Nhờ
đó, đảm bảo tính chân thực, tạo ra một phương thức miêu tả lịch sử mới: lịch sử
trong mối quan hệ mật thiết với số phận cá nhân.
- Sáng tạo nhiều tình huống nghệ thuật, nhiều chi tiết tình tiết để khám
phá chiều sâu tính cách nhân vật.
5. CÂU HỎI THAM KHẢO
Câu 1: Trình bày ngắn gọn tiểu sử và sự nghiệp của Mikhaiin
Sôlôkhốp , sáng tác nổi tiếng nhất là tác phẩm nào ?
Sôlôkhốp sinh năm 1905 ở tỉnh Rôxtôp , vùng sông Đông nước Nga .
Nhà văn gắn bó máu thịt với con người và cảnh vât vùng đất sông Đông .
Sôlôkhốp trực tiếp tham gia nội chiến và chiến tranh vệ quốc
Ông là nhà văn nổi tiếng thế giới đã được nhận giải nô ben văn học năm
1965.
Tác phẩm nổi tiếng là bộ tiểu thuyết ‘’SÔNG ĐÔNG ÊM ĐỀM’’.
Câu2: Trình bày tiểu sử va øsự nghiệp của Mikhain Sô-lô- Khôp .
Mikhaiin SôlôKhôp là nhà văn Nga sinh năm 1905 , mất 1984 , xuất thân
trong một gia đình nông dân vùng thảo nguyên cạnh sông Đông .
Ông rất gắn bó với con người và cảnh vật quê hương trong những bước
chuyển mình đau đớn và phức tạp của lịch sử . Chính vì thế tác phẩm của ông
thấm đẫm hơi thở và linh hồn của cuộc sống vùng sông Đông .
Sôlô Khốp là người trực tiếp tham gia cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại , ông thấu
hiểu được những nỗi khổ đau và số phận con người trong cuộc
Câu 3: Trình bày ngắn gọn cuộc đời nhà văn Sô Lô Khốp. Nêu tên hai tác phẩm
tiêu biểu của ông?
-M. Sô-Lô-Khốp ( 1905- 1984) sinh tại một thị trấn của vùng sông Đông
-Là nhà văn Xô viết lỗi lạc, tham gia cách mạng khá sớm
-Từng làm nhiều nghề để kiếm sống và luôn tự học
-Ông vinh dự được nhận giải thưởng Nô ben về văn học năm 1965
Tác phẩm tiêu biểu :

N¨m häc: 2009-2010
+ Sông Đông êm đềm
+ Số phận con người
Câu 4: Nêu hoàn cảnh sáng tác và chủ đề của truyện ngắn Số phận con người ?
- Từ câu chuyện được nghe vào mùa xuân năm 1946, nhà văn Sô-lô-
khốp đã viết truyện ngắn Số phận con ngưòi. Truyện ngắn ra đời năm
1956 và được dăng trên báo Sự thật ra ngày 31-12-1956 và ngày 1-1-
1957.
- Với tinh thần tôn trọng sự thật, nhà văn Sô-lô-khốp đã thể hiện cách
nhìn cuộc sống và chiến tranh một cách toàn diện và chân thực : không
né tránh sự thật khắc nghiệt, dữ dội của cuộc sống, không tô hồng thực
tại, không lí tưởng hoá nhân vật.
- Số phận con người tập trung khám phá nỗi bất hạnh và tinh thần vượt
lên trên bất hạnh của con người Xô viết trong và sau cuộc chiến tranh
vệ quốc vĩ đại
Câu 5 : Nêu ngắn gọn hoàn cảnh sống của nhân vật An-đrây Xô-cô-lôp( trong
truyện ngắn Số phận con người của Sô-lô-khôp) , sau chiến tranh
- Sau chiến tranh, Xô-cô-lôp trở về với nỗi đau mất mát lớn: gia đình
thân yêu của anh đã bị chiến tranh cướp đi tất cả, anh trở nên trơ trọi,
cô độc và luôn phải sống trong dày vò đau đớn về tinh thần cũng như
những khó khăn của cuộc sống hiện tại ( không có nhà cửa, không có
người thân thích...)
- Vượt lên cảnh ngộ đó, Xô-cô-lốp vẫn làm việc để kiếm sống để vơi đi
nỗi đau tinh thần và không trở thành ghánh nặng cho xã hội
6. DÆn dß:

N¨m häc: 2009-2010
Ngµy so¹n:......................
TuÇn d¹y:.......................
TiÕt thø : ......................
KIÓM TRA
1.æn ®Þnh :
……………………………
2.KiÓm tra bµi cò :(kh«ng)
3.Bµi míi:
3.1 §Ò bµi:
C©u 1: Anh(chÞ) h·y tr×nh bµy ng¾n gän nh÷ng hiÓu
biÕt cña m×nh vÒ cuéc ®êi nhµ v¨n S«-l«-kh«p. Nªu tªn 2
t¸c phÈm tiªu biÓu cña «ng?
C©u 2:
Em ¬i em §Êt níc lµ m¸u x¬ng cña m×nh
Ph¶i biÕt g¾n bã vµ san sÎ
Ph¶i biÕt ho¸ th©n cho d¸ng h×nh xø së
Lµm nªn ®Êt níc mu«n ®êi...
(§Êt níc- TrÝch MÆt ®êng kh¸t väng- NguyÔn Khoa §iÒm,
Ng÷ v¨n 12 N©ng cao, T©p mét, NXB Gi¸o dôc, 2008)
C©u 3: C¶m nhËn cña anh(chÞ) vÒ tÝnh çch cña hai
chÞ em ChiÕn vµ ViÖt trong ®o¹n kÓ hai chÞ em khiªng bµn
thê m¸ sang göi chó N¨m trong truyÖn ng¾n Nh÷ng ®øa
con trong gia ®×nh cña NguyÔn Thi.
3.2 Yªu cÇu:
C©u 1: ( Xem bµi Sè phËn con ngêi)
C©u 2: CÇn nªu nh÷ng ý chÝnh sau
- §Êt níc kÕt tinh ho¸ th©n trong mçi con ngêi; con ngêi
ph¶i cã tinh thÇn cèng hiÕn, cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi sù trêng
tån cña quª h¬ng, xø së.
- Suy nghÜ cña ç nh©n vÒ lêi nh¾n nhñ trong nh÷ng
c©u th¬ trªn.CÇn nªu ý kiÕn riªng cña b¶n th©n, cã sù lÝ gi¶i
kh¸c nhau nhng cÇn ph¶i logic, thuyÕt phôc.
C©u 3: (Xem bµi Nh÷ng ®øa con trong gia ®×nh).
N¨m häc: 2009-2010
6. DÆn dß:
- ChuÈn bÞ tèt néi dung cho kú thi.

Giao An On Thi Tot Nghiep THPT 2010-2011

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giao An On Thi Tot Nghiep THPT 2010-2011

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trêng trung häc phæ th«ng Lương Phú -

N¨m häc: 2009-2010

Bùi Dương - Trang 4

4. Cñng cè: GV Tæng kÕt toµn bµi.

Bùi Dương - Trang 5

Bùi Dương - Trang 7

Bùi Dương - Trang 9

5. Cñng cè: GV thu bµi

Bµi 3: KHÁI QUÁT VHVN TỪ CMT8 NĂM 1945

A. KHÁI QUÁT VHVN TỪ CMT8 NĂM 1945ĐẾN N¨m 1975

Bùi Dương - Trang 11

Bùi Dương - Trang 12

Bùi Dương - Trang 13

Bµi 4: Tuyªn ng«n ®éc lËp

Bùi Dương - Trang 14

Bùi Dương - Trang 16

Bùi Dương - Trang 18

Bùi Dương - Trang 19

Bùi Dương - Trang 20

5. Cñng cè: GV Tæng kÕt toµn bµi.

Bùi Dương - Trang 21

Bµi 5 : nguyÔn ®×nh chiÓu ng«i sao s¸ng trong

I.KiÕn thøc c¬ b¶n:

Bùi Dương - Trang 22

Bùi Dương - Trang 23

Bùi Dương - Trang 24

Bùi Dương - Trang 25

Bùi Dương - Trang 26

Bùi Dương - Trang 27

Bùi Dương - Trang 28

Bùi Dương - Trang 30

Bùi Dương - Trang 31

Bùi Dương - Trang 32

Bùi Dương - Trang 33

Bùi Dương - Trang 34

Doanh tr¹i bõng lªn héi ®uèc hoa.

Bùi Dương - Trang 35

Bùi Dương - Trang 36

Bùi Dương - Trang 37

Bùi Dương - Trang 38

Bùi Dương - Trang 39

Bùi Dương - Trang 40

Bùi Dương - Trang 42

Bùi Dương - Trang 43

Bùi Dương - Trang 44

5. Cñng cè: GV Tæng kÕt toµn bµi.

Bùi Dương - Trang 45

Bùi Dương - Trang 46

Bùi Dương - Trang 47

Bùi Dương - Trang 48

§Ò 2: Ph©n tÝch ®o¹n th¬:

Bùi Dương - Trang 50

Bùi Dương - Trang 51

5. Cñng cè: GV Tæng kÕt toµn bµi.

I. KiÕn thøc c¬ b¶n

Bùi Dương - Trang 53

Bùi Dương - Trang 54

§Ò 2: C¶m nhËn cña anh(chÞ) vÒ hai khæ th¬ díi ®©y

Đề 3: Phân tích bài “Sóng” của Xuân Quỳnh

Bùi Dương - Trang 56

Bùi Dương - Trang 57

II,C©u hái tham kh¶o

Bùi Dương - Trang 58