Talahanayan 1.

Paglalagom ng mga Pilipinong Mito Hinggil sa Pagsisimula ng Mundo Halaw kina Mercado at Cole
na Isinalin, Pinag-isa at Pinayaman ng Mananaliksik 128
Rehiyon Diyos Unang Tagpo Alagad ng pagbabago/materyales/Resulta

Walang mundong • Ang kahoy na estatwa ay ginawa ng Reyna bilang unang lalaki
may buhay,
Luzon • Mula sa tadyang nito ay nagawa ang babae
Reyna Sinonggol mayroon lamang
(Tagalog) • Ang walang-buhay na katawan ni Mentalan, ang anak ng unang mga tao, ang
komunidad ng mga siyang naging daigdig
patay

Dahil sa sobrang • Binulag ni Maykapal ang mga mata ng araw upang lumamig ito
lapit ang langit sa • Nagtanim si Maykapal ng mga buto na siyang naging mga halaman at bulaklak
Luzon
Maykapal lupa, kumukulo ang • Pinunit ni Maykapal ang mga ulap upang magkaroon ng ulan
(Tagalog)
mga dagat at mga • Nagkalat si Maykapal ng mga makikislap na talukab (shell) na siya namang naging
ilog buwan at mga bituin

• May isang lawin na lumilipad-lipad na siyang naging dahilan ng pag-alon sa

dagat na umabot sa kalangitan.
Walang lupa, • Bilang ganti, nagbato ang langit ng mga isla sa dagat
Tagalog mayroon lamang • Tumira ang lawin sa isa sa mga isla, kung saan natagpuan niya ang isang
langit at dagat kawayan
• May laman itong isang babae at lalaki na naging mga ninuno ng iba’t-ibang
mga lahi

• Noong gabi naghulma si Kabunian ng putik nahugis tao na siyang naging mga
ninuno ng maitim na lahi ng mga tao (dahil sa kadiliman ng gabi)
Hilagang Walang mga tao sa • Noong umaga, naghulma muli siya ng tao mula sa putik at ito ang naging ninuno
Kabunian
Luzon mundo ng mga maputing lahi
• Noong tanghali ay naghulma muli siyang ng panibagong taong putik na siyang
naging ninuno ng lahing kayumanggi

• Mula sa langit ay pumutol si Lumerig ng mga maliliit na kawayan (reed) at

pinagpares-pares ang mga ito.
Walang tao sa
Igorot Lumerig • Naging babae at lalaki ang bawat pares
mundo
• Binigyan sila ng kakayahang magsalita, at ang bawat pares ay nagsasalita ng
ibang lenggwahe

28 Ang talahanayan ay sinipi at isinalin mula sa akda ni Leonardo Mercado na Elements of Filipino Philosophy (1976) (pp. 168-170). Sa

orihinal na sipi, ang huling dalawang tudling (column) ay magkahiwalay, ngunit para sa pag-aaral na ito ay pinag-isa na ito ng mananaliksik. Ang
mga nakasulat ng palihis ay mula naman sa akda ni Mabel Cook Cole na Philippine Folktales (1916) (pp. 99-100, 187-188).
Rehiyon Diyos Unang Tagpo Alagad ng pagbabago/materyales/Resulta

• Inutos ni Manual kay Maguaya na maghanap ng maaaring pagpahingahan.

Nagbalik si Maguaya na may dalang kawayan. Hindi natuwa si Manual at itinapon
ito sa ilog na siyang naging mga isla ng Buglas at Negros.
Manual (kaiba sa • Mamaya-maya, namahinga si Manual sa isang kawayanan, may narinig siya na
Manual na bumukas na isang kawayan. Mula rito ay lumabas ang unang mga tao, babae at
mababanggit lalaki, na siya namang nagkaroon ng maraming anak.
Bisaya mamaya) • Nagalit ang Unang Lalaki sapagkat wala siyang nadatnang pagkain sa bahay.
Nagbanta siyang papatayin ang kanyang mga anak na nagsitakbuhan at nagsitago
Maguaya (mas naman sa iba’t-ibang direksyon. Ang mga nagtago sa mga kwarto ay naging mga
mababang diyos) punong-barangay; ang mga malapit sa sala ay naging malalayang mga tao; ang
mga nasa loob ng dingding ay naging mga alipin; ang mga nasa may apuyan ay
naging maiitim; ang mga nagpaibayong dagat ay naging mapuputi; at ang mga
naghintay sa pagdating ng kanilang ama ay naging mga kayumanggi.

Isang hukay na • Ikinalat ni Tungkung Langit sa langit ang mga hiyas ni Alunsina: ang kanyang
Tungkung Langit at
walang-hangganan kwintas ay naging mga bituin, ang kanyang suklay ay naging buwan, at ang
Bisaya ang kanyang
ang lalim, at isang kanyang korona ay naging araw
(Panay) maybahay na si
mundong mahamog • Ang mga luha ni Tungkung Langit ay naging ulan at ang kanyang pagtangis ay
Alunsina
at magulo naging kulog

• Ang ibong alaga ni Tubluk Lawi na si Manual ay nagsimula ng isang away sa

Walang-hanggang
Bisaya Tubluk Lawi pagitan ng dagat at ng langit. Nagbatuhan ang mga ito ng mga bato na siya
dagat at espasyo
namang naging mga kontinente at mga isla.

• Inilagay ni Pamulak Manobo bilang mga bantay ng mundo sina Andaw (araw) at
Mindanao
Pamulak Manobo Bulas (buwan). Ang mga napunit na mga kamay at paa ng kanilang mga anak ay
(Bagobo)
naging mga bituin

• Umukit mula sa bato si Pamulak Manobo ng mga modelo at hiningahan niya ito
Mindanao
Pamulak Manobo ng kanyang espirito ng buhay. Ang mga ito ay naging sila Taglai at Tagliban, ang
(Bagobo)
unang mag-asawa.

Walang lupa ngunit

mayroong malaking
Mindanao
katawan ng tubig na
(Bilaan ng
Melu dumadaloy mula sa • Ang mga dumi at libag ni Melu ang siyang naging mga isla at kontinente
Kanlurang
kaitaasang mundo
Davao)
patungong daigdig
sa ilalim ng lupa