INGURUGIROAN... EZ DA GIRO!

(moldatua)
Joseba Barandiaran, © berria 2006-11-5
1- Esan gabe doa. Zer esan nahi du?
Asteon haizatu duten Stern txostenak 700 a) Ez dago esaterik.
orrialde ei ditu. Esan gabe doa, nik ez ditut b) Esatea ere.
guztiak irakurri eta beroni buruzko iritzi sendorik
c) Esan beharrik ez dago.
ezingo dut hemen eman. Baina garbi dago Robert
Solow, Amartya Sen eta Joseph Stiglitz
ekonomialarien iritzia entzunda -hurrenez hurren,
1987, 1998 eta 2001eko Nobel saridunak-,
azterketa sendo, burutsu eta kontuan hartzekoa
dela. Mezu nagusi bat: Lurraren berotzean gaur
eragiteak etorkizuneko kalteak asko arinduko 2- Joseba Barandiaranek...
lituzke. Nik hiru koska baino ez ditut a) Stern txostena osorik irakurri ez duenez, ez du
azpimarratuko. horren gaineko iritzirik.
b) hiru ekonomialari ospetsuen iritzia aintzat hartzen
Bata. Etorkizuneko balizko kalteak ekiditeko du.
gaur egun gastatu beharreko diruaz ari garela,
c) Stern txostenak eragingo dituen arazoak baino ez
bistan da, aseguru batez ari gara. Eta guztiok ez
ditu aipatuko.
dugu jarrera bera arriskuarekiko. Esate baterako
autoa gidatzeko derrigorrezkoa da aseguru
minimo bat kontratatua izatea. Modu horretan,
etorkizunean zer gerta ere, gidari orok eskaintzen
du gutxieneko berme bat.
Asegurua legez derrigorrezkoa ez balitz, diruz
larrien dabiltzanek (epe laburreko aurrezki 3- Auto asegurua derrigorrezkoa izan ezean...
segurua hobetsiz) edo diruz ongien dabiltzanek a) diru gutxi dutenek, dirua aurreztu aldera, ez lukete
(etorkizuneko kalteei, gertatzekotan, euren kabuz asegururik kontratatuko.
aurre egiteko gai direlako) edo arriskua gutxien b) dirua barra-barra dutenek baino ez lukete
baloratzen dutenek (besterik gabe irabazteko eta kontratatuko.
aurrezteko arriskuak hartzea beharrezkoa dela
c) arriskatze hutsagatik arriskatzen direnek bakarrik
diotelako) ez lukete asegururik kontratatuko.
Orain hori egin dezake batek, baina lege haustea
kontratatuko lukete.
da eta ondorio larriak eragin ditzakeena.
Baina badira gobernuak eta badira legeak
gutxieneko asegurua indarrean jartzen dutenak.
Ingurugiroarekin aldiz, ez da hori gertatzen.
Mundu osorako jarduten duen gobernua falta da
eta, hartara, adibidez, Nepalek (gaur gutxi
duelako) edo AEBek (arriskua gutxi axola zaielako 4- Ingurugiroari dagokionez, ...
edo ondorioei aurre egiteko prest daudela uste a) Nepalek eta AEBek euren artean jarrera
dutelako) gaurko kostu ziurrak saihesteko jarrera kontrajarriak dituzte.
hobetsi dezakete, nahiz beste batzuek hori b) AEBek egun ez dute balizko kalteak ekiditeko
erokeria dela pentsatu. Alegia, gaur BPGren
dirurik xahutu nahi.
(Barne Produktu Gordina) %1i uko egin,
etorkizunean %20ko galera posiblea saihesteko. c) Nepalek etorkizuneko kalteak saihesteko
Frontoian bezala, artekariek edozer kantatzen beharrezkoa den gastua egin nahi du orain.
dutela ere, belarri guztiek ez dute berdin
entzuten. Eta arazo hau mundu mailakoa da, ez
nazio edo estatu mailakoa.
5- Zein da egia?
Biga. Gainera, galera horren banaketaren a) Nazio edo estatu guztiek ingurugiroa begiratzeko
kontua dago: zenbait eskualde edo naziok erronkari aho batez erantzungo diote.
berehalako mesedea jasoko lukete berotegi b) Arazoaren irtenbide posibleari entzungor egiten
efektua dakarten gasen isurketa murriztearekin diote nazio edo estatu batzuek.
(adibidez, biodiesel ekoizleek edo Eoloren etorria
c) Ingurugiroaz arduratuko den mundu mailako
etxeko duten leku haizetsuek), baina beste
zenbaitek (demagun petrolio ekoizleak, demagun
gobernua osatzen ari dira.
euren motorrak eta produkzio sistemak aldatu
beharrean liratekeenak) %1 baino kalte
handiagoa jasango lukete.
Apustuaren kostuaren banaketa hori,
konpentsaziorako bideak ez dauden bitartean, ez
da ahuntzaren gauerdiko eztula.
Txiroenei ezin zaie eskatu, besterik gabe,
euren garapena mugatzeko. Brasilek Amazonas
ustiatu ez dezan guztiok dugu interesa eta guztiok
eman beharko diogu ordainen bat, ez euren
buruari eutsi diezaioten eskakizun hutsa egin.
Herrialdeen arteko segurantza sozial modukoa
falta dugu.
Eta hirugarren gakoa, etorkizuneko
belaunaldien ordezkaritza da. Guk Lurra porru
eginda uzten badugu (eta bide horretatik goaz),
Stern txostenak dio ur, jaki, osasun eta
ingurugiroan izango direla ondorio kaltegarriak.
Mende honen amaieran eta hurrengoan, batik bat,
hagitz larriak. Ordurako ez gara, ordea, hemen
izango. Nork aitortzen dizkie etorkizuneko
belaunaldiei dituzten eskubideak? Nork esan
dezake zein txikizio diren zilegi eta zein ez?
Ingurugiroan... ez da giro!
6- Berotegi efektua eragiten duten gasen isurketa
murriztea(k)...
a) %1eko kaltea lekarkieke petrolio zein biodiesel
ekoizleei.
b) ekonomikoki errentagarria izango zaie motorrak
zein produkzio sistema aldaraztea eragiten dienei.
c) dakarren kostua ez litzateke beti , halabeharrez,
kaltegarria izango.
7- Zein da konponbidea?
a) Herri txiroen garapenari galga jartzea.
b) Basoak, Amazonas kasu, ez ustiatzea.
c) Ahaleginak egiteko eskatzea eta ahaleginaren
ordaina eskaintzea.
8- Ingurugiroan... ez da giro! Zer esan nahi du?
a) Berotegi efektuak oso giro aldakorra ekarriko
digu gerora.
b) Lurra onik ateratzeko ahaleginek, hamaika ika-
mika eragingo dituzte munduan.
c) Lurra salba dezagun kosta ahala kosta.
Ingurugiroan... ez da giro!

1C 2B 3A 4B 5B 6C 7C 8B