You are on page 1of 8

INFACIONI

Tre nga temat kryesore qe perbejne bazen e studimeve makroekonomike jane:


elementet percaktues te nivelit te rritjes se produktit te pergjithshem kombetar;
inflacioni;papunesia.nga keto tema, inflacioni dhe papunesia jane problemet ekonomike me te
mprehta per opinionin publik. Nje mates i shkalles se problemeve te paraqitura nga inflacioni
dhe papunesia eshte treguesi i keqesise se jeteses i shprehur nga shuma e nivelit te
papunesise dhe nivelit te inflacionit. Kur ky tregues eshte i larte, keto probleme duhet te
konsiderohen si problemet baze te politikave ekonomike qeveritare.
me inflacion kuptojme ngritjen e nivelit te pergjithshem te cmimeve. Keto ndryshimet ne
nivelin e cmimeve maten me normen e inflacionit e cila jepet:

t eshte periudha korente;


t-1 - periudha paraardhese.

Duke qene se inflacioni shpreh ndryshimin e nivelit te cmimeve, si tregues te drejtperdrejte te


tij sherbejne indekset e cmimeve. Nje llogaritje e tille nuk eshte e lehte, nisur nga fakti se
cmimet e mallrave te ndryshem rriten ne nivele te ndryshme dhe madje, disa prej tyre edhe
zvoglohen. Per llogariten e nivelit te inflacionit ekonomistet perdorin kryesisht rritjen mesatare
ne perqindje te cmimeve.

Keshtu llogariten tre indekse te pergjithshme te cmimeve:

1. Indeksi i cmimit te konsumatorit i cili mat koston e nje shporte mallrash dhe
sherbimesh te konsumuara gjate nje periudhe te caktuar, nga nje familje mesatare. ne SHBA
kjo shporte permban 365 lloje mallrash dhe sherbimesh dhe mblidhen te dhena nga rreth
20.000 familje qytetare.

2. Indeksi i cmimeve te prodhuesit i cili mat nivelin e cmimeve te shitjes me shumice, pra
nivelin e cmimeve ne stadin e prodhimit. Ky indeks eshte i rendesishem per shkak te gjeresise
se mallrave dhe sherbimeve qe perfshin dhe perdoret gjeresisht ne veprimtarine tregetare (ne
SH.b.A perfshin rreth 3400 mallra te ndryshem).

3. Deflatori i GNP i cili llogaritet si raport i GNP nominal dhe GNP real dhe interpretohet si
indeksi i pergjithshem i cmimeve, perderisa perfshin cmimet e te gjitha mallrave dhe
sherbimeve. Shpesh ekonomistet e konsiderojne deflatorin e GNP si indeksin me te mire te
inflacionit.

Rendesia e studimit te fenomenit te inflacionit

Nese fenomeni i papunesise godet kryesisht vetem disa grupe te popullsise, inflacioni ne te
kundert ndikon mbi gjithe popullaten. ne ekonomite moderne behet shume per zbutjen e
ndikimit te situatave inflacioniste. Normalisht, ne situta inflacioniste, nepermjet sindikatave
punonjesit arrijne te marrin paga me te larta, te cilat synojne te kompensojne rritjen e
cmimeve, veprim ky qe njihet si indeksim i pagave mbi bazen e inflacionit.. Por, megjithe
funksionimin e ketij mekanizmi zbutes apo asimilues, lufta kunder inflacionit merr gjithnje nje
rendesi te dores se pare, pasi:

• se pari, ka gjithnje grupe shoqerore qe vuajne vazhdimisht dhe drejtperdrejte pasojat e
tij (rast tipik jane pensionistet si edhe zoteruesit e kapitaleve ne para);

• se dyti, kur norma e inflacionit rritet shpejt, institucionet apo individet kreditore
humbasin, e ne te kundert ato debitore fitojne.

• se treti, gjithe ekonomia destabilizohet nen efektin e normave te larta te inflacionit dhe
cmimet e prodhimit dhe te shitjes nuk mund te sinkronizohen lehte ne kohe.

C’rregullimet inflacioniste jane rezultat i poltikave ekonomike te gabuara. Por shpesh per keto
c’rregullime fajesohet inflacioni, nderkohe qe fenomeni qe e shkakton eshte krejt tjeter.

ne pergjithesi, inflacioni klasifikohet ne tre kategori:

1. Inflacioni i moderuar i cili ndodh kur niveli i pergjithshem i cmimeve ngrihet ngadale dhe
norma e tij mund te shprehet nepermjet nje numri nje shifror. ne keto kushte cmimet jane
relativisht te qendrueshme dhe sistemi monetar funksionon mire.

2. Inflacioni galopant i cili shoqerohet me rritje cmimesh me nje norme dy dhe tre shifrore
(20%, 100%, 200% ne vit). Nen kete efekt, funksionimi i sistemit ekonomik peson crregullime
serioze. Besimi tek paraja lekundet dhe pergjithsisht kontratat indeksohen me indeksin e
cmimeve ose ne valuta te huaja. Parate e humbasin shpejt vleren e tyre dhe meqenese norma
reale e interesit merr vlera shume te ulta ose negative, tregu financiar venitet dhe roli i
normes se interesit si rregullator i saj bie shume.

3. Hiperinflacioni eshte nje dukuri e rralle ne ekonomine boterore dhe eshte i pranishem
sidomos ne kushtet e luftes. Cmimet ngrihen shume here cdo muaj. Shembuj te tille jane
rritja e cmimeve me Gjermanine e viteve 1922-1923, periudhe kur indeksi i cmimeve u rrit
nga 1 ne 10.000.000, ne Bolivine e viteve 1985 me 12.000% inflacion, etj.

Por ekonomia tashme ka mesuar te bashkejetoje me inflacionin prandaj, para ekonomisteve


shtrohet pyetja nese eshte e nevojshme ose jo te tentohet nje nivel i moderuar inflacioni, pasi
tendenca per te ndaluar inflacionin con shpesh ne nje keqesim te ketij fenomeni. Megjithate,
ne pergjithsi mbizoteron ideja se nivele dy shifrore te inflacionit jane simptoma te nje
ekonomie qe funksionon keq.

Burimet dhe llojet e inflacionit

Ekzistojne pikpamje te ndryshme lidhur me shkaqet dhe burimet e inflacionit. Sidoqofte,


mbizoteron pikpamja se inflacioni tenton te jete inercial (d.m.th me norma te pandryshuara),
perderisa ne ekonomi nuk kane ndodhur ndryshime te rendesishme ne anen e kerkeses dhe
ofertes. ne kete menyre, ne funksion te analizes se burimeve te inflacionit duhet te dallojme
inflacionin inercial, inflacionin nga kerkesa dhe inflacionin nga oferta.

Inflacioni inercial quhet ndryshe inflacioni i parashikueshem ose i pritshem, per sa kohe qe
norma e inflacionit eshte e qendrueshme dhe per sa kohe nuk ndodhin ndryshime ne anen e
kerkeses dhe ofertes. ne shumicen e vendeve me ekonomi moderne te industrializuar, procesi
inflacionist karakterizohet nga inercia. Kjo inerci lind kur shumica e subjekteve qe veprojne ne
ekonomi presin te njejten norme inflacioni. Nese keto parashikime inflacioniste do te pranohen
edhe nga njesite operative dhe institucionale te sistemit, thuhet ne kete rast se ekonomia ka
hyre ne nje spirale inflacioni. Karkteristika kryesore e nje spirale inflacioniste eshte se
zhvillohet vete, pa patur me baze shkaqet e vete inflacionit.

Prirja per ritme te qendrueshme te inflacionit, lidhet me menyren e percaktimit te cmimeve


dhe pagave. Kur cmimet dhe pagat rriten dhe parashikohet te rriten edhe ne te ardhmen,
firmat dhe sindikatat do te perpiqen te perfshijne rritmet e shpejta te inflacionit perkatesisht
ne cmimet dhe marrveshjet per pagat. ne kete menyre, norma e sotme e inflacionit mbartet
ne periudhat e ardhshme.

Inflacioni nga kerkesa ndodh kur kemi nje rritje te kerkeses agregate, si pasoje e nje rritjeje
ne oferten e parase, apo rritje e shpenzimeve qeveritare per mallra dhe sherbime. Cilidoqofte
burimi i rritjes se kerkeses agregate, kjo e fundit rritet shpejt duke e tejkaluar potencialin
prodhues te ekonomise. Cmimet do te rriten gjithashtu shpejt. ne kete menyre, nje kerkese
agregate e rritur kundrejt nje oferte te kufizuar con shume shpejt ne inflacion pra, ne rritje te
nivelit te cmimeve dhe te pagave, gje qe i jep nje impuls te ri rritjes se inflacionit.

Inflacioni nga kostoja eshte nje fenomen i ri ne ekonomite moderne te tregut. Ai ndodh kur
kemi nje rritje te kostove te prodhimit si p.sh si rezultat i:
- rritjes se kostos se materialeve te importuara, per shkak te faktoreve te brendshem (rritjes
ne kursin e kembimit dhe zhveleftesim i monedhes) apo te tregut te jashtem;
- rritje ne taksat indirekte, etj.

E vecanta e inflacionit nga kostoja eshte rritja e cmimeve ne kushtet e recensionit, pra kur
ekonomia eshte ne renie.
Ajo gjendje e ekonomise, ku gershetohet inflacioni i larte me papunesine masive, ne kushtet e
mosperdorimit te kapaciteteve prodhuese quhet stagflacion. Keshtu ne vitin 1982, megjithse
norma e papunesise ishte 10% pagat u rriten 5%.

Kostot e inflacionit

ne nje periudhe inflacioni, jo te gjitha cmimet (perfshire edhe pagat) ndryshojne me te njejten
mase dhe rritem, si pasoje do te kemi ndryshime ne cmimet relative. Pikerisht keto ndryshime
ne cmimet relative krijojne dy efekte te inflacionit:

1. Inflacioni krijon nje rishperndarje te pasurise midis klasave apo shtresave te ndryshme te
popullsise;

2. Inflacioni con ne nje bllokim jo eficient te burimeve te prodhimit.

Efektet konkrete te c'vleresimit te parase (pra, kostot e inflacionit) varen nga karakteri i
inflacionit dhe pikerisht, nese kemi te bejme me inflacioni te parashikuar ose te
paparashikuar. Efektet e ketyre dy formave te inflacionit ndryshojne mjaft.
Parate perdoren si mase e vleres ne transaksionet e ndryshme. Huamaresit dhe huadhenesit,
punetoret dhe punedhenesit, bejne kontrata ne vlere. Nese vlera e parase ndryshon ne
menyre te paparashikuar gjate kohes se inflacionit, atehere madhesia reale e parase se
paguar apo te marre (te fituar), ndryshon nga ajo e kontraktuar. Keshtu p.sh, nese nje
konsumator i vendos parate ne banke, me nje norme interesi vjetor prej 20% dhe norma e
inflacionit gjate ketij viti eshte po 20% atehere, me sasine e parave te marra ne fund te vitit
konsumatori do te mund te blinte te njejten sasi malli si perpara nje viti. E kunderta do te
ndodhte nese konsumatori do merrte nga banka nje hua vjetore (konsumatori praktikisht nuk
do te paguante interes, ndersa banka do te humbiste).
Ndryshe ndodh kur inflacioni eshte i parashikuar. ne kete rast, kontratat (kontrata pune,
shitblerjeje, kredi apo depozitime) nenshkruhen duke marre parasysh indeksin e normes se
parashikuar te inflacionit, duke zbutur ne kete menyre efektin negativ te inflacionit ne
shperndarjen e te ardhurave.

Indeksimi eshte nje teknike e cila lidh pagesat qe behen nepermjet nje kontrate, me nivelin
aktual te cmimeve. Kjo teknike perdoret per indeksimin e pagave, bursave, pensioneve dhe
per transferta te tjera qeveritare apo private, me qellim qe te shmanget efekti i inflacionit per
keto kategori pagesash. ne kete menyre, mbrohen ne njefare mase interesat e paleve
kontaktuese, si edhe niveli i jeteses se punojesve apo pensionisteve.

PAPUNESIA
Inflacioni dhe papunesia sherbejne shpesh si tregues te vleresimit te pergjithshem te gjendjes
se nje sistemi ekonomik. nga pikepamja ekonomike, nje papunesi e larte nenkupton nje renie
te GNP aktual nen GNP potencial. Sa me i larte niveli i papunesise, aq me i madh do te jete
hendeku ndermjet GNP aktual dhe GNP potencial. Kjo lidhje e papunesise me GNP sipas ligjit
te Okun shprehet ne nje renie te papunesise me 1% per cdo 2% renie te GNP aktual ndaj GNP
potencial. Per me teper, ne dallim nga burimet e tjera te prodhimit, puna mund te
konsiderohet si burimi me pak i zevendesueshem. Humbjet ekonomike te shkaktuara nga
papunesia vleresohen me te medha se humbjet e shkaktuara nga ineficienca e ndermarjeve.

nga ana tjeter, papunesia shoqerohet edhe me kosto suplementare financiare qe qeveria i
perdor per dhenie ndihme financiare te papuneve. Zvoglimi i te ardhurave personale si rezultat
i humbjes se vendit te punes, perben nje nga kostot e dukshme te papunesise. Krahas
kostove ekonomike, papunesia shoqerohet edhe me kostot e saj sociale, si zhvleresim i
kapitalit njerezor (humbje te shkalles se arsimimit dhe aftesimit), ulje te dinjitetit personal
dhe vetvleresimit, si edhe si rritje te mundeshme te kriminalitetit.

Anatomia e papunesise
Pikenisja ne studimin e fenomenit te papunesise jepet nga koncepti i forces punetore.

Sipas nje perkufizimi nderkombetar te pranuar:

• ne forcen punetore perfshihen te punesuarit dhe personat ne kerkim te nje punesimi.

ne kete vleresim duhen patur parasysh dallimi ndermjet:


- individeve te zene ne pune, qe konsiderohen ata persona te cilet kryejne nje pune te
pagueshme, qofte edhe kur mungojne perkohesisht ne pune;
- te papune, qe konsiderohen ata persona qe nuk jane ne pune, por kerkojne pune ne menyre
aktive (gjate muajit te fundit), ose qe presin te rikthehen ne pune (ne muajin e ardhshem);

• Jashte forces punetore klasifikohen personat qe jane ne moshe pune dhe nuk jane te
zene ne pune. Ky grup perbehet nga studentet, invalidet, nxenesit ne moshe pune, ata qe
kryejne sherbimin ushtarak, si dhe personat qe aktualisht nuk kerkojne pune.

Fluksi i levizjes ndermjet ketyre kategorive mund te shprehet me skemen e meposhtme, ku:
1 ⇒ tregon fluksin e personave qe ndryshojne vendin e punes;
2 ⇒ tregon fluksin e personave qe humbasin vendin e punes;
3 ⇒ tregon fluksin e personave nga rradhet e te papuneve qe gjejne nje vend pune;
4 ⇒ tregon daljen nga i papune ne jashte forces punetore (si i papune i qe nuk kerkon me
pune);
5 ⇒ tregon hyrje ose rifutje ne forcen punetore, por fillimisht si i papune;
6 ⇒ tregon hyrje ose rifutje ne forcen punetore, por tashme si i zene ne pune;
7 ⇒ tregon humbjen e punes dhe daljen jashte forces punetore (p.sh. pensionistet apo
personat qe rikthehen ne shkolle).

Lidhja ndermjet kategorive te mesiperme jepet si me poshte:

- Numri total i puneve te braktisura jepet me shumen e levizjeve 1,2 dhe 7.


- Numri total i puneve te gjetura jepet me shumen e levizjeve 1,3 dhe 6.
- Diferenca midis puneve te lena dhe puneve te gjetura jep ndryshimet ne punedhenie.
- Ndryshimet ne papunesi jepen nepermjet diferences (2+5)-(3+4).

Per vete mprehtesine e problemit te papunesise dhe zgjedhjen e politikave ekonomike efikase,
saktesia e llogaritjes se treguesve te papunesise merr nje rendesi te vecante. Keshtu,
ndryshimet ne papunesi maten nepermjet normes se papunesise, e cila perfaqson raportin ne
perqindje te numrit te te papuneve dhe forces punetore:

Llojet e papunesise 

Rryma te ndryshme ekonomike percaktojne edhe forma te ndryshme te papunesise, mbi


bazen e te cilave rekomandojne edhe rrugezgjidhjet perkatese. Disa prej ketyre formave jane:

1. Papunesia friksionale ( e ferkimit) qe krijohet kryesisht si rezultat i levizjes se vazhdueshme


te punonjesve nga njeri vend pune ne kerkim te nje vendi tjeter. Kjo lloj papunesie eshte e
pashmangshme dhe ekonomikisht e justifikueshme, pasi con ne rishperndarje me efektive te
burimeve te punes. Ajo vleresohet nga niveli natyral i papunesise, i cili perfaqson nivelin e
papunesise qe rrjedh nga ekzistenca e levizjeve ne tregun e punes.

2. Papunesia strukturore qe shfaqet per shkak te ndryshimit te kerkeses dhe ofertes per pune,
si rezultat i ndryshimeve fondamentale qe ndodhin ne deget baze te ekonomise. Renia e
niveleve te prodhimit ne deget kryesore te ekonomise, i’a le vendin koncentrimit te papunesise
ne ato rajone ku jane zhvilluar keto dege. Imobiliteti profesional (mungesa e gadishmerise dhe
veshtiresite lidhur me braktisjen e profesioneve te vjetra) dhe imobiliteti gjeografik (mungesa
e gadishmerise dhe veshtiresite per largimin nga rajonet depresive), i kontribojne rruajtjes se
niveleve te larta te papunesise ne keto rajone.

3. Papunesia ciklike lidhet me renien e kerkeses per te mira dhe sherbime te caktuara,
sidomos ne fazen e renies ekonomike, gje qe con ne renien e kerkeses per fuqi punetore ne
ndermarjet qe prodhojne keto produkte apo sherbime.

4. Papunesia sezonale e cila lidhet me karakterin stinor te prodhimit apo sherbimit, si p.sh ne
deget e industrise se ndertimit, turizmit, etj.

Interpretimi ekonomik i papunesise perben edhe ceshtjen me te mprehte dhe me


kontradiktore te teorise makroekonomike. Pergjithsisht, pranohet se ne sjelljen e faktorit
pune, nje rol percaktues kane pagat.
Sipas njeres nga pikpamjet ekzistuese, ekonomistet pohojne se shkaku i papunesise duhet
kerkuar ne jofleksibilitetin e pagave. Pagat jofleksibel i japin papunesise nje karakter te
detyruar.
Sipas pikpamjes tjeter (Kejnsi, etj.), pagat jane fleksibile dhe papunesia ne keto kushte nuk
mund te konsiderohet e detyruar, por ajo eshte nje papunesi e vullneteshme.

5. Papunesia e vullnetshme (figura a) Sipas kesaj teorie, ne nivelin W te pages (page


ekuilibri), ndermarjet (firmat) jane te gateshme te pajtojne ne pune te gjithe punetoret e
kualifikuar te cilet deshirojne te punojne me kete page te tregut (segmenti AE). Segmenti
tjeter (EF), perfaqson pjesen e punetoreve te pazene me pune, por qe do te pranonin te
punonin vetem me nje page me te larte se W. Kjo quhet papunesi e vullneteshme. Sipas kesaj
teorie nje treg pune i karakterizuar nga nje page plotesisht fleksibile nuk mund te kete
papunesi te detyruar.

6. Papunesia e detyruar (figura b) Kejnsi dhe shume ekonomiste te tjere besojne se papunesia
ciklike ndodh sepse pagat jane jofleksibile dhe nuk jane ne gjendje te regullojne me shpejtesi
mungesen dhe tepricen e forces punetore. Ata supozojne se tregu e gjen vetvehten ne nje
page orare W', qe eshte me e larte se paga e ekuilibrit. Numri i punetoreve te kualifikuar te
gatshem per pune, perfaqsohet ne kurben e ofertes ne piken G, nderkohe qe kerkesa e
ndermarjeve per punetore eshte vetem deri ne H. Segmenti HG tregon ne kete rast numrin e
te papuneve, vecse ne dallim nga rasti i mesiperm, ata jane te papune te detyruar. Teoria e
papunesise se detyruar mbeshtetet ne infleksibilitetin e pagave. Ky infleksibilitet vjen nga fakti
se tregjet e punes jane pergjithsisht tregje te administruara dhe jo tregje ankandi. Ndermarjet
i administrojne pagat per punonjesit e tyre nepermjet tarifave fikse, pergjithsisht njevjecare
(kontratave te punes), te cilat edhe kur ndryshohen, rregullimi behet
pak a shume propocional per te gjitha llojet e pagave.

Per tregjet e sindikalizuara te punes, sjelljet e pagave jane akoma me


te ngurtesuara. Tarifat e pagave vendosen per nje peiudhe 3 vjecare ne
kontrate dhe nuk mund te sherbejne si rregullator i tregut te kerkeses
dhe ofertes se punes.

ne pergjithsi mund te thuhet se ne afate te shkurter tregjet e punes


veprojne si ne grafikun b) por, per perudha afatgjata, pagat levizin per
te balancuar kerkesen dhe oferten, si ne grafikun a). Sidoqofte, derisa
te realizohen keto pershtatje, do te jete e pranishme papunesia e detyruar.

Raporti Inflacion-Papunesi. Kurba e Phillips

Punezenia e plote dhe stabiliteti i cmimeve jane dy nga objektivat qendrore makroekonomike
te cdo qeverie. Per te luftuar papunesine personat pergjegjes te politikes ekonomike kerkojne
shpesh t’i japin nje impuls ekonomise. me zvoglimin e kesaj papunesie, sistemi ekonomik i
afrohet perdorimit te plote te aftesive te tij dhe tregu i punes fillon te ezaurohet. Nje numer i
madh ndermarjesh gjen veshtiresi ne gjetjen e punetoreve te kualifikuar dhe ne kushtet e nje
konkurence te larte, pagat fillojne e ngrihen. Keshtu, nje papunesi ne nivele te ulta con ne
rritje te pagave, rritje e cila permes spirales inflacioniste, gjeneron vete nje rritje te cmimeve.
Ekziston keshtu nje lidhje inverse ndermjet papunesise dhe inflacionit: nivelet e ulta te
papunesise do te shoqerohen me nivele te larta te inflacionit.

Kjo marredhenie eshte quajtur kurba e Phillips, sipas emrit te ekonomistit qe analizoi
marrdhenien ndermjet papunesise dhe inflacionit te Britanise se Madhe te viteve 1861 dhe
1957 (figura 3). Kerkimet e tij tregojne mundesine e arritjes se nje niveli te ulet inflacioni, por
me nje cmim - nje nivel me te larte papunesie.
te dhenat e analizuara nga Phillips rezulton se pagat (pra, dhe cmimet) mund te jene stabile
per nje nivel papunesie rreth 5,5%. Kur niveli i papunesise gjendet ne nje pike prane vleres
zero, niveli i inflacionit behet jashtezakonisht i larte. Niveli i papunesise per nje nivel zero te
inflacionit quhet norma natyrore e papunesise. Per nje nivel me te ulet papunesie, niveli i
cmimeve tenton te rritet dhe per nje nivel me te larte cmimet tentojne te zbresin.

Norma natyrore e papunesise (NNP) perben edhe nje nga konceptet kryesore te
makroekonomise moderne. Ajo perfaqson pra, ate norme papunesie per te cilen tregjet e
punes dhe te te mirave jane te balancuara.

Kjo norme papunesie:


- se pari, eshte me e madhe se zero, pra edhe ne nje shoqeri me nje punezenie te larte, nje
numer i caktuar individesh te forces punetore do te jene te papune ne formen e papunesise se
ferkimit apo papunesise strukturore.
- se dyti, NNP eshte e lidhur ngushte me inflacionin. Shoqeria do te preferonte nje papunesi te
ulet por jo aq te ulet sa te rezikonte lindjen e nje inflacioni te paparashikuar. Pra NNP
perfaqson nivelin me te ulet te papunesise qe mund te arrihet pa rezikun e akselerimit te
inflacionit jo te pritshem.

Masa ne te cilen duhet t’i afrohemi normes natyore, varet nga inflacioni shtese me te cilen ai
shoqerohet. Nese kuba e Phillips do te jete mjaft e pjerret, atehere kosto me te cilin do te
pagohet zvoglimi i papunesise, do jete e larte dhe ne te kundert, luftimi i inflacionit do te
conte ne nje nivel me te larte te papunesise.

ne zhvendosjet e kurbes se Phillips, vlejne te njejtet principe te vleresuara ne lidhje me kurbat


e kerkeses dhe ofertes. Keshtu, eshte perseri mjaft i rendesishem dallimi ndermjet levizjes
gjate kurbes dhe spostimit te kurbes se Phillips. ne figuren 3, tregohet nje levizje nga pika A e
nje kurbe Phillips, ne piken b te kurbes se re Phillips. Duke qene se kurba eshte spostuar lart,
ne piken b kemi me shume papunesi dhe inflacion se ne piken A.

ne pergjithesi, arsyet e spostimeve te kurbes se Phillips jane:


- se pari, te ashtuquajtuit faktore reale si ndryshimet ne kohe, ne permasat dhe perberjen e
forces se afte per pune dhe shpejtesia me te cilen keto subjekte jane te afta te spostohen nga
nje pune ne tjetren (te influencuara edhe nga progresi teknik, i cili rrit nevojen e kopetencave
teknike te fuqise punetore).
- se dyti, parashikimet inflacioniste.

Duhet theksuar se kurbat e Phillips te shqytuara deri tani, paraqesin marrdhenien ndermjet
inflacionit dhe papunesise per nje periudhe te shkurter kohe. Per periudha afatgjata, nese
merren per baze edhe parashikimet inflacionistike plotesisht racionale, kjo kurbe merr formen
e nje linje vertikale (ose te pakten mjaft te pjerret), duke shprehur keshtu faktin se nuk
ekziston asnje marredhenie (mundesie) qe te jete ne gjendje te coje nivelin e papunesise nen
normen natyrale. Cdo tentative nga ana e pergjegjesve te politikes ekonomike, per te zvogluar
e nivelit te papunesise nen normen natyrale, do te coje ne nje rritje te nivelit te inflacionit dhe
do te jete vetem tranzitore.

You might also like