FAKULTETI EKONOMIK

Bazat e Marketingut

POLITIKA E PRODUKTIT
NOCIONI I PRODUKTIT Produkti sht instrumenti kryesor i marketingut miks. Produkti mund t vshtrohet n aspektin material, shrbyes, instrumental, psikologjik, emocional, biofizik dhe strategjiko-statusor. Kotler: Produkti sht e mir materiale, shrbyese, ideore, shpirtrore e tjer, q ka dalje n treg dhe n te konsumatori gjen dobin dhe interesin e vet pr knaqjen e nevojave t caktuara. Produkti sht trsi me prmbajtje fiziko-kimike, mekanike, shrbyese dhe mendore, q shrben pr prmbushjen e nevojave t konsumatorve.

 PRODUKTI SHT I PRANISHM do kund n jetn e prditshme. sht me rndsi t kuptohet qart domethnia e produktit. Nga aspekti i marketingut produkti prmban dika nga cilsia fizike, funksionale, estetike, simbolike, veti kto q n treg pranohen nga blersit, t cilt jan t gatshm t japin kundprvlern me rastin e blerjes s tij. Produkti sht madhsi konkrete. Mund t preket, por edhe t mos preket, t shihet apo t mos shihet e tjer. Produktet e kan simbolikn e diferencimit t statuseve dhe t shtresave t ndryshme t popullsis, t konsumatorve. Produktet nuk blehen vetm pr vlerat fizike apo simbolike, por p shkak se n vete prmbajn shrbime, t cilat i shfrytzon blersi.
3

 T. Levitt thot: Njersit nuk blejn produkte, por blejn dobit e pritura. Rivson thot: N fabrik prodhojm kozmetik, n shitore shesim shpres BARTS KRYESOR t produkteve jan ndrmarrjet. Konsumatori sht i lidhur me produktin s paku me dy qllime: me karakterin instrumental dhe me at psikologjik. Aspekti funksional: cilsia dhe funksionaliteti i produktit. Aspekti psikologjik: produkti prmban diferencimin e simbolit dhe t statusit t individit. Kto dy aspekte apo qllime jan elemente parsore pr t marr vendim klienti pr blerje t produkteve. Produkti sht kompleks i gjer. Ai sht n interaksion me mimin, promocionin dhe distribucionin. Produkti sht instrument dinamik, q ndryshohet, prsoset, fisnikrohet, nga shkaku i ndryshimit t sjelljeve t konsumatorve, si dhe i mundsive tekniko teknologjike n ndrmarrje.

DIMENSIONET E PRODUKTIT
Produkti mund t vshtrohet nga nivelet e ndryshme, t cilat paraqesin dimensionet e tij. Me dimensionin e produktit nnkuptohet prbrja e produktit, si dhe elementet tjera q e fisnikrojn dhe e bjn m t kapshm produktin. T. Levitt dallon katr nivele t produktit: 1. fundamentin (produktin gjenerik), 2. produktin e pritur (minimumin q e mundson shitjen e produktit gjenerik), 3. produkti i shtuar (cilsi t reja q nuk i ka ditur blersi), 4. produkti potencial (mundsit tjera pr shtimin e cilsis s produktit, q jan trheqse pr blersin).
5

 ROSENBERG, tri dimensione t produktit: biznesor, konsumues dhe shoqror. Dimensioni biznesor ka t bj me vetit eksplicite q duhet t identifikohen n produkt, q prmbajn esencn e produktit (madhsia, forma, materiali e tj.). Produkti ka edhe karakteristika implicite dhe eksterne. Dimensioni konsumues ka disa karakteristika implicite (percepcioni, simbolizimi, sociacioni dhe vlersimi). Dimensioni shoqror i produktit paraqet ndrvarshmrin me disa norma (ruajtja e ambientit nga ndotja, shfrytzimi racional i resurseve natyrore etj.)
6

 Ph. KOTLER i vn n pah tri dimensione t produktit. Kto jan: esenca e produktit, materializimi i produktit dhe, begatimi i produktit. Dimensioni apo thelbi i produktit:i prmban elementet materiale, fizike, kimike e tjer. Materializimi i produktit: cilsia, paketimi, marka, formsimi, karakteristikat tjera. Dimensioni i begatimit: instalimet, drgesa, krediti, garancioni dhe servisimi. Koncepti i produktit duhet t zgjerohet dhe t ket veori m t gjera, pr ta joshur konsumatorin pr blerje. Me zgjerimin e dimensioneve t produktit mundsohet prfshirja e shrbimeve n t, t cilat jan t rndsishme pr konsumatorin.
7

 Nga aspekti i marketingut klasifikimi i produkteve bhet kryesisht sipas destinimit n konsum: konsum t gjer dhe konsum prodhues-shrbyes. Produktet e destinuara pr konsum t gjer klasifikohen n:
produktet e rndomta (konvencionale), produktet e veanta (shopping), produktet speciale, produktet e preferuara.

KLASIFIKIMI I PRODUKTEVE

Produktet e veanta: Kryesore (ato q blehen rregullisht n mnyr rutinore, ushqimore, t higjiens e tjer). Produkte impulsive: (produktet q blehen pa ndonj planifikim), Produktet befasuese (kur blerja bhet me urgjenc, pr ndonj nevoje q shfaqet).

 n produkte homogjen (produkte t njjta, por blersi i blen kryesisht ato me mime m t ulta), produkte heterogjene (ku n produktet e ndryshme tentohet t zgjidhet cilsia, mimi e kushtet tjera t volitshme). Produktet e konsumit t gjer prfshijn: Produktet e konsumit t menjhershm dhe, Produktet e konsumit t zgjatur. Nga aspekti i elasticitetit t konsumit, produktet e konsumit t gjer ndahen n kto kategori: produktet e nevojave parsore (ushqimi, ndonj pjes e veshmbathjes, higjineike), produktet e nevojave dytsore (mobiljet, lloje t caktuara t llojeve t veshmbathjes e tj.). produkte t nevojave tretsore (produkte m t rralla, t shtrenjta, lukksoze).

PRODUKTET E VEANTA:

PRODUKTET E KONSUMIT INDUSTRIAL (PRODHUESSHRBYES)

kan veti tjera kundrejt produkteve t konsumit t gjer. Klasifikohen n: konsumin prodhues, konsumin shrbyes. Nga aspekti i marketingut klasifikohen n: lnd t para, mjete t puns, materiale riprodhuese, pajisje ndihmse, pjes t ndrrimit, material ndihms, pajisje bazike, hedhurina. objekte ndrtimore, N baz t shkalls s finalizimit: lnd t para, material riprodhues, gjysm produkte dhe produkte finale.
10

ATRIBUTET E PRODUKTIT
Produktet i kan variablet e caktuara, me t cilat prcaktohet prmbajtja dhe difenecimi n mes llojeve t produkteve. Variablet e produktit sistemohen n tri grupe: Cilsia e brendshme, Ekonomia e produktit, Cilsia e jashtme (estetika). CILSIA E BRENDSHME E PRODUKTIT: Funksionaliteti,

Efikasiteti,

Siguria, Kohzgjatja e prdorimit, Qndrueshmria.

11

EKONOMIA E PRODUKTIT
Ekonomia e produktit prmban diapazan t gjer, duke filluar nga kostoja e lir, e cila mundson mim m t ult t shitjes kundrejt konkurrencs deri t racionaliteti n mirmbajtje dhe n prdorimin e produktit. Ekonomia e produktet arrihet n blerje dhe n shfrytzim. Ekonomia e produktit shfaqet edhe t instrumenti i promocionit dhe i distribucionit. Ekonomia e produktit n mnyr t drejtprdrejt ka t bj me racionalizimin. Teknika dhe teknologjia, shkenca, manaxhimi kan ndikim t rndsishm n ekonomin e produktit.

12

ESTETIKA E PRODUKTIT
Estetika paraqet pamjen e jashtme, me ka n nj mas t caktuar ndikohet t konsumtaori q t merr vendim pr blerje. Estetiks i jepet hapsir e gjer. Duhet t jet n harmoni me atributet tjera t produktit. Estetika e produktit shfaqet n form t stilit, mods e tjer. Styling sht nj rrym q i prshkon ekonomit e zhvilluara. Estetika e produktit gjithnj avancohet, por duhet t ngelet n fazat e realitetit. Konsumatort kan qasje t ndryshme lidhur me estetikn.

13

DISENJI I PRODUKTIT
Kombinimi i t gjitha llojeve t atributeve t produktit e prbjn disenjin e produktit. Disenji i produktit sht kompleks kreativ, q ka t bj me esencn dhe cilsit tjera t prmbajtjes, strukturs s brendshme dhe t jashtme. Disenji i produktit i prfshin n mnyr t komponuar, hamonike dhe efikase variablat e produktit, si jan funksionaliteti, qndrueshmria, prdorshmria, estetika, ekonomia, ergonomia, estetika dhe do gj tjetr q sht e rndsishme pr produktin dhe pr konsumatorin. Disenji i produktit nnkupton artefektin, q sht kontribut i formsuar nga mendja e njeriut dhe mjetet q i prdor ai.
14

 DISENJI mbshtetet n kto parime: tekniko teknologjik, ekonomik, ergonomik, estetik. Parimi tekniko teknologjik fillimisht ka t bj me zgjedhjen e materialit sa m cilsor, me teknologjin e prsosur dhe manaxhimin bashkkohor. Parimi ekonomik prmban mundsit e efikasitetit dhe t efektivitetit. Parimi ergonomik prfshin elementet harmonike t volitshme t disenjit t produktit, q e lidhin njeriun-makinn dhe ambientitn ku punohet dhe jetohet. Parimi estetik jan cilsit e jashtme, t harmonizuara n mnyr trheqse.

15

DISENJI N PROCESIN E ZHVILLIMIT T PRODUKTIT

Produkti nuk lindet dhe nuk zhduket menjher. Disenj sht variable e sintetizuar, e jo konstant, pasi q t produkti sht i pranishm, me t gjitha fazat: t krijimit dhe t jetess. Disenji si veprimtari kreative sht i nevojshm pr produktin e ri dhe pr modifikimin dhe renovimin e produkteve, sa pr t iu zgjatur sadopak jetn n treg. Koncepti dhe kreativiteti i disenjit shtrihet n procesin e zhvillimit, q nga ideja, detyra projektuese, analiza ekonomike, prodhimi i prototipeve t produkteve, deri t plasimi i tyre n treg. N kt proces disenji formsohet n fazn e analizs ekonomike dhe n fazn e zhvillimit teknik. Disenji, po ashtu, ka rol t muar edhe n fazat e jetess s s produktit n treg, prkatsisht n ciklin jetsor t produktit n treg. 16

 ROLI I INOVACIONEVE n disenjin e produktit Me inovacione nnkuptohen pikjet e reja n funksion t produkteve, faktikisht t krkesave t konsumatorve. Inovacionet prmbajn ide t reja n fushn e prodhimit dhe n at t plasmanit, n organizimin dhe n sjelljet e konsumatorve. Inovacionet paraqiten n dy trsi: n inovacionet e procesit, n inovacionet e produktit. Veprimtaria inovative sht e lidhur me diturin, shkencn. Devetak thot: Shkenca zbulon, teknologjia zbaton, ndrsa tregu verifikon . T gjitha kto paraqesin nj proces t tr, vlerat e t cilit duhet t i pranoj tregu. Inovacioni mund t kt cilsin dhe tretmanin e produktit, me vler specifike t lart, si pjes prbrse e produktit. Potenciali dhe struktura e inovacioneve e karakterizojn zhvillimin ekonomik, t arriturat tekniko teknologjike e shkencore.
17

 Lidhur me INOVACIONET ndrmarrja organizon tri forma funksionale: 1. ad-hoc, 2. komisionet shkencore-profesionale, 3. shtabet pr hulumtime n afat m t gjat. ORGANIZIMI I INOVACIONEVE sht i ndrlidhur me ekipe t ekspertve t profileve t shkencave t ndryshme, t cilt ushtrojn veprimtari investive nga fushat tekniko-teknologjike, ideore, t dituris, psikologjike e tjer Marketingu gjendet n interaksion t pandrprer me disenjin Informacionet q i grumbullon marketingu, i prpunon dhe n baz t tyre miratohen vendimet e marketingut, ndrkaq disenjit i shrbejn pr veprime adekaute npr fazat e caktuara t disenjimit t marketingut. Disenji ka pr qllim t jet sa m i kapshm, i qndrueshm dhe trheqs pr konsumatorin, ndrsa marketingu aktivitetin e vet e zhvillon pikrisht n kt drejtim, n prmbushjen e nevojave dhe t krkesave t konsumatorve.

18

DISENJI INDUSTRIAL
Sipas autorit Kanfmann: Disenji industrial sht shkathtsi e shfrytzimit t burimeve teknologjike pr kreimin dhe prpunimin e produkteve dhe t sistemeve q u shrbejn njerzve. Disenji industrial nnkupton diapazonin n kuptim m t ngusht t definimit kundrejt disenjit t produktit. Disenji industraial prfshin tr prmbajtjen, strukturn dhe formn e produkteve, t cilat prodhohen n industri dhe si produkte finale prmbushin ndonj nevoj t konsumatorve. N mnyr figurative, disenji industrial sht faktor i pajtimit n mes prodhimit masiv e serik dhe t tregut masiv. Disenji industrial sht aktivitet multidisiplinar, i cili mund t ushtrohet nga ekspertt e profileve t ndryshme, duke i veuar ekspertt e marketingut, inxhiniert dhe disenjatort. Elementet pjesmarrse n produkt jan rezultante e parimeve tekniko teknologjike, ekonomike, ergonomike dhe estetike.
19

 N FUSHN E DISENJIT INDUSTRIAL, por edhe n lmenj tjer, shprehet mirfilli raporti ndrlidhs i krkimeve zhvillimore, i marketingut dhe i disenjit. N mnyr prmbledhse disenji industrial mund t shpjegohet si veprimtari bashkkohore, e krijuar nga teknologjia dhe dituria e avanacuar n prodhimin masiv. Atributet e inovacioneve teknologjike mund t ken modelin linear, t prbr nga: krkimet, zhvillimin dhe disenjin, prodhimi, marketingu, shitja. Nj model t till e ka hartuar nj autor anglez, Xhibons. Disenji industrial i zbrthyer nnkupton aktivitetet e tij ku prfshihen veprimet krijuese, cilsit e formsimit, format e jashtme, t cilat si sistem i veant shndrrohen n trsi koherente pr prodhuesin dhe shfrytzuesin.

20